Professional Documents
Culture Documents
Sondazhi
Sondazhi
Besimi n qeveri
2015
Tiran, dhjetor 2015
Autor:
Erisa Lame
Aleka Papa
PRMBLEDHJE
EKZEKUTIVE
Ky sondazh i opinionit synon t evidentoj nivelin e besimit t publikut tek institucionet
qeveritare si dhe qndrimin e qytetarve ndaj puns s institucioneve publike dhe ofrimit t
shrbimeve n Shqipri. U prdor prqasja e kampionit me kuot, duke zgjedhur nj numr t
barabart t intervistuarish nga secila prej 61 bashkive n vend, me nj kampion prej 1,600 t
intervistuarish.
BESIMI: N Shqipri nivelin m t lart t besimit e gzon NATO (74%) dhe BE (72%).
Institucionet fetare zn vendin e tret me besimin m t madh. Mbi 1 n 2 shqiptar t
anketuar (52%) deklarojn se u besojn institucioneve fetare. 1 nga 3 qytetart e anketuar (34%)
i besojn qeveris. Qeveria (34%) gzon besim m t madh se Parlamenti (22%). Shqiptart
kan aq besim tek media (39%) sa kan edhe tek organizatat jo-fitimprurse (38%). Sistemi
gjyqsor (80%) dhe partit politike (79%) jan institucionet m pak t besuara. Institucionet q
kan psuar rnien m t madhe t besimit n vitin 2015 jan: Parlamenti (nga 29% n 22%)
dhe sistemi shndetsor (nga 32% n 27%). Media sht i vetmi institucion q nuk ka psuar
ndryshim n nivelin e besimit. Nga ana tjetr, institucionet fetare kan treguar rritjen m t
lart n nivelin e besimit (nga 44% n 52%). Q nga viti 2013, gjyqsori dhe institucionet e
sistemit arsimor po prballen me nj rnie t besimit publik n krahasim me policin, e cila po
prjeton nj rritje t qndrueshme.
TRANSPARENCA E QEVERIS DHE T DHNAT E HAPURA: Opinioni publik sht i ndar
n qndrimin e tij nse institucionet publike shqiptare jan transparente dhe t prgjegjshme
n punn e tyre t prditshme. 47% e qytetarve t anketuar besojn se institucionet publike
shqiptare nuk jan transparente dhe t prgjegjshme, n krahasim me 41% q besojn t
kundrtn. Pranohet gjersisht nga qytetart rndsia dhe prfitimet e t dhnave t hapura.
Pak m shum se 9 n 10 shqiptar t pyetur besojn se politikat e t dhnave t hapura rrisin
besimin e qytetarve tek qeverisja, forcojn marrdhniet mes qeveris dhe qytetarve t saj,
prmirsojn jetn e njerzve, dhe, si prfundim, nxisin zhvillimin ekonomik.
KORRUPSIONI TEK INSTITUCIONET PUBLIKE: Pr sa i prket qeveris qendrore, edhe
pse afro 1 n 3 shqiptar t anketuar (34%) raportojn t ken qen dshmitar t nj rasti
korrupsioni, nj prqindje e madhe e qytetarve (53%) pohojn se nuk kan qen t ekspozuar
ndaj korrupsionit. Numri i rasteve personale t korrupsionit sht m i lart n qeverisjen
vendore. Pjesa m e madhe e t anketuar ose 41% raportojn se kan qen dshmitar t nj
rasti korrupsioni n bashkin ku jetojn, ndrsa 34% nuk raportojn ndonj prvoj t till.
N t dy nivelet e qeverisjes, qendrore dhe vendore, prvetsimi (abuzimi me/ose vjedhje t
fondeve publike) duket se sht forma m e zakonshme e korrupsionit q ndodh. Patronazhi
dhe shantazhi jan dy format m pak t pranishme t korrupsionit,si perceptohet nga
qytetart.
Pasqyra e lnds
HYRJE
METODOLOGJIA
DEMOGRAFIA E KAMPIONIT
GJETJET
11
11
28
32
24
36
39
17
42
45
50
53
HYRJE
Sondazhi i Opinionit Publik Besimi n Qeveri (q n kt botim do t quhet Sondazhi
i Opinionit) sht instrument pr t mbrojtur dhe monitoruar standardet pr qeverisjen
e hapur, qeverisjen e mir dhe shtetin ligjor n gjasht vendet e Ballkanit Perndimor.1 E
ndrtuar mbi nj metodologji t prbashkt, nga viti 2013 Sondazhi i Opinionit kryhet do
vit n nivel kombtar n secilin nga kto gjasht vende. N Shqipri, ai sht kryer n nntor
t do viti dhe sht mbshtetur financiarisht nga PNUD n Shqipri.
Sondazhi i Opinioni kryhet n kuadr t Projektit Advokim pr Qeverisjen e Hapur,
i financuar nga Bashkimi Evropian dhe zbatuar nga gjasht organizata t njohura joqeveritare2 n seciln nga gjasht vendet e Ballkanit Perndimor, brenda periudhs 20122016. Objektivi i projektit sht t nxis qeverisjen dhe politikbrjen gjithprfshirse, t
prgjegjshme dhe transparente nprmjet prmirsimit t ekspertizs s shoqris civile
dhe forcimit t strukturave pr dialog mes shoqris civile dhe qeveris n kuadr t Nisms
s Partneritetit pr Qeverisjen e Hapur (PQH).
Nn suazn e PQH-s, projekti trajton objektivin e prgjithshm t procesit t integrimit
t rajonit n BE si dhe prqafimin e vlerave dhe strukturave demokratike duke siguruar
aftsit pr shoqrin civile dhe lidhje m t ngusht mes shoqris civile dhe institucioneve
qeveritare. Pr kt qllim, aktivitetet jan hartuar pr gjat tre fushave kryesore: 1) Analiz
dhe Monitorim Politikash; 2) Advokim pr hartuesit e politikave dhe krijimin e koalicionit t
OShC; dhe 3) Edukimi dhe rritja e ndrgjegjsimit.
N Shqipri, projekti po zbatohet nga Instituti pr Demokraci dhe Ndrmjetsim (IDM), n
bashkpunim t ngusht me institucionet prkatse publike n nivel qendror dhe vendor,
me organizatat e shoqris civile dhe me prkrahjen e organizatave donatore q nxisin
zbatimin e parimeve PQH n vend.
METODOLOGJIA
Ky sondazh i opinionit publik synon t evidentoj nivelin e besimit t publikut
tek institucionet qeveritare si dhe qndrimin e qytetarve ndaj performancs s
institucioneve publike dhe ofrimit t shrbimeve n Shqipri. Si e till, ai ka nevoj
pr nj prqasje metodologjike sasiore. Pr kt qllim, u hartua, pilotua dhe m pas u
administrua nj pyetsor me nj kampion prej 1,600 t anketuar duke synuar mbulim
gjeografik n t gjith vendin. U prdor prqasja e kampionimit me kuot pr t zgjedhur nj
numr t barabart t intervistuarish nga t 61 bashkit e vendit. Kjo teknik kampionimi,
edhe pse me kampion pa probabilitet q nuk mundson prgjithsimin e t gjith popullsis,
sht m i prshtatshmi kur synohet ti jepet z opinionit t t gjith qytetarve pavarsisht
afrsis me qeverin qendrore, me shrbimet e centralizuara, etj. Po ashtu, n przgjedhjen
e kuotave t barabarta pr seciln zon, u prfshin nj larmi e madhe profilesh t t
anketuarve pr sa i prket gjinis, moshs, nivelit arsimor, gjendjes s punsimit, si dhe t
ardhurave, edhe pse disa nga kto karakteristika nuk mund t paracaktohen duke qen se
przgjedhja e t anketuarve ishte e rastsishme e kushtzuar nga madhsia e kampionimit
me kuot t rajoneve administrative n Shqipri.
Instrumenti: U hartua nj pyetsor duke prfshir pyetje t mbyllura t organizuara n
seksionet e mposhtme:
DEMOGRAFIA E KAMPIONIT
U anketuan n t gjith vendin gjithsej 1,600 qytetar shqiptar t moshs 18-65 vje dhe mbi
kt mosh (shih seksionin e metodologjis). T dhnat kryesore demografike t kampionit
prfundimtar t t anketuarve n lidhje me gjinin, moshn, arsimin, statusin e punsimit
dhe t ardhurat individuale jepen m posht.
Kampioni i popullsis kishte 50% femra dhe 50% meshkuj. Kampioni sht m i ri dhe m i
arsimuar sesa popullsia mesatare. Pjesa m e madhe e t intervistuarve jan t grup moshs
18-35 (48%). Pr sa i prket nivelit t arsimimit, 4 n 10 qytetar t anketuar kan prfunduar
shkolln e mesme dhe rreth 43% tashm kan ose jan n proces t marrjes s nj diplome
universitare ose pasuniversitare. Afrsisht 12% kan kryer vetm arsimin e detyrueshm.
Fig. 1
50
50
%
Femra
Meshkuj
10
Fig. 2
11%
26-35 vje
25%
18-25 vje
36-45 vje
16%
23%
20
40
Mbi 66 vje
46-55 vje
8%
17%
60
80
100%
Sa i prket gjendjes s punsimit, rreth 45% e kampionit jan t punsuar, ndrsa 28% jan
t papun. 9% e t anketuarve jan student dhe 11% jan pensionist.
11
Fig. 3
2%
8%
6%
34%
29%
Deri n 20.000 lek / muaj
21%
Konsideratat etike
Procesi i mbledhjes s t dhnave u krye n anonimat t plot duke siguruar konfidencialitetin
e t dhnave q u morn.
12
GJETJET
Besimi tek institucionet publike
David Easton e prkufizon besimin si t pasurit e nj perceptimi pozitiv pr veprimet e nj
individi apo organizate. sht dukuri subjektive, e reflektuar n syt e spektatorit q ka
rndsi pr aq sa formson sjelljen. Besimi tek qeveria prfaqson mirbesimin e qytetarve
n veprimet e qeveris pr t br at q sht e drejt dhe q perceptohet si e paanshme3
(Easton, 1965). Sipas OECD4, besimi n institucionet publike sht i rndsishm pr suksesin
e shum politikave publike, programeve dhe rregulloreve q varen nga bashkpunimi
me qytetart dhe respektimi i tyre nga kta t fundit. Mungesa e besimit kompromenton
vullnetin e qytetarve dhe bizneseve pr tiu prgjigjur politikave publike duke penguar n
kt mnyr zhvillimin e qndrueshm. OECD identifikon gjasht fusha ku qeverit mund t
punojn pr t krijuar dhe konsoliduar besimin e qytetarve: besueshmria, llogaridhnia
(prgjegjshmria), sinqeriteti, rregullore m t mira, integriteti dhe hartimi i politikave
gjithprfshirse. T gjitha kto fusha prbjn nj pjes integrale t ktij Sondazhi t
Opinionit, n prpjekje pr t kuptuar perspektivat dhe mendimet e shoqris shqiptare
rreth ktyre shtjeve t rndsishme.
Megjithat, besimi nuk kufizohet vetm tek aspektet specifike t sektorit publik. Ai
prfaqson nj kombinim prvojash t ndryshme, stereotipesh dhe ideologjish q jan
shum t ndjeshme ndaj rezultateve t politiks dhe ndaj rrethanave m t gjera shoqrore
dhe politike n secilin vend. Edhe faktort social dhe demografik, si niveli i arsimimit dhe
formimit, gjinia dhe mosha, ndikojn n besimin social dhe politik. Prandaj, sht ndrmarr
nj analiz t marrdhnieve ndrmjet faktorve demografik t prmendur m lart dhe i
rezultateve t dhna nga sondazhi i opinionit.
Pas t dhnave demografike, n Seksionin 2 Pyetsori fillon duke i krkuar qytetarve t
vlersojn nivelin e tyre t besimit ndaj nj numri institucionesh publike n nivel qendror
dhe vendor si dhe n drejtim t disa aktorve t tjer t rndsishm (media, shoqria civile,
etj.). Dy institucione joshqiptare, prkatsisht NATO dhe Bashkimi Evropian (BE) jan shtuar
n list, kryesisht pr shkak t nivelit t lart t prfshirjes s ktyre institucioneve n jetn
politike, ekonomike dhe sociale t shoqris shqiptare.
T dhnat e 2015 tregojn se institucionet m t besuara n Shqipri jan NATO dhe BE, t
cilat gzojn prkatsisht 74% dhe 72% t besimit publik (% e qytetarve t anketuar q
shprehen Kam shum besim ose kam pak besim).5
Mes niveleve t ulta t besimit tek institucionet e tjera, institucionet fetare gzojn vendin e
tret me besimin m t lart. M shum se nj do dy shqiptar (52%) thon se ata besojn
tek institucionet fetare; 15% nuk kan asnj mendim.
13
Besimi 2015
NATO
BE
Forcat
e armatosura
9%
Media
11%
5% 5%
32%
40%
18%
7% 4%
31%
32%
17%
19%
31%
37%
39%
32%
29%
3%
20%
38%
22%
4%
31%
42%
19%
Gjyqsori 4% 13%
18%
30%
22%
Partit
politike 3% 12%
15%
44%
27%
Presidenti 7%
17%
16% 2%
33%
26%
5%
14%
38%
27%
11%
13%
37%
28%
7%
Parlamenti 3%
26%
36%
Qeveria 7%
Shndetsia
15%
20%
Policia
Shoqria
civile
39%
15%
Institucionet
fetare
Sistemi
arsimor
35%
29%
47%
51%
3%
13%
1%
3%
3%
6%
3%
Kam shum besim Kam besim Nuk kam besim Nuk kam fare besim Nuk kam mendim/ Refuzim
14
Afrsisht nj n tre shqiptar t anketuar beson tek Qeveria; Qeveria (34%) duket se gzon
besim m t madh se Parlamenti (22%).
Qytetart shprehin po aq besim pr mediat (39%) sa edhe pr organizatat jofitimprurse
(38%).
Sistemi gjyqsor (80%) dhe partit politike (79%) renditen si institucionet m pak t besuara
n anket (% e t anketuarve shprehur Nuk kam aspak besim ose Nuk kam besim).
Parlamenti sht institucioni i tret me m pak besim; 75% e shqiptarve t anketuar nuk
kan besim tek Parlamenti.
Pjesa m e madhe ose nnt nga katrmbdhjet (9/14) institucionet kan mbi 50% t t
anketuarve q nuk kan shprehur besim. Disa prej tyre jan: sistemi i kujdesit shndetsor
(73%), Presidenti (68%), Qeveria (64%) dhe sistemi arsimor (64%).
N krahasim me vitin 2014, analiza tregon se shtat nga katrmbdhjet (7/14) institucione
kan prjetuar nj rnie ose asnj ndryshim n nivelin e tyre t besimit. Institucionet q kan
psuar rnien m t madhe t besimit n vitin 2015 jan: Parlamenti (nga 29% n 22%) dhe
sistemi shndetsor (nga 32% n 27%). Media sht i vetmi institucion q nuk ka psuar
ndryshim n nivelin e besimit.
Krahasimi kohor: Nga ana tjetr, institucionet fetare kan par rritjen m t lart n nivelin
e besimit (nga 44% n 52%). Institucionet e tjera q kan prjetuar nj rritje t besimit nga viti
2014 jan: Policia (nga 41% n 45%), Presidenti (nga 25% n 29%), organizatat e shoqris
civile (nga 34% n 38%) dhe Bashkimi Evropian (nga 68% deri 72%). Shih Fig. 5.
Pr t tretin vit radhazi (2013, 2014, 2015), Bashkimi Evropian dhe NATO mbeten institucionet
m t besuara n Shqipri. Institucionet m pak t besuara jan partit politike dhe gjyqsori.
Analiza krahasuese tregon se q nga viti 2013, gjyqsori dhe institucionet e sistemit arsimor
po prballen me nj rnie t besimit publik n krahasim me policin, e cila po prjeton nj
rritje t qndrueshme.
Kur analizohen rezultatet pr nivelin e besimit tek institucionet t ndara sipas gjinis,
moshs, dhe nivelit arsimor t t anketuarve, t dhnat tregojn si m posht:
Gjinia dhe Besimi: Ka pak dallim n besimin institucional mes gjinis n prgjithsi. Disa
mosprputhje mund t dallohen sa i prket besimit tek NATO, ku meshkuj (40%) q shprehin
besim t madh tek NATO jan m shum sesa femrat (32%); dhe 7% e t anketuarve femra
pohojn se nuk kan ndonj mendim. Gjithashtu, femrat priren t shprehin m pak besim
se meshkujt n institucionet shndetsore. 45% e femrave thon se ato nuk u besojn
institucioneve t kujdesit shndetsor, krahasuar me 39% t meshkujve t marr n studim.
Mosha dhe besimi: Individ t moshs 55 vje e sipr jan m shum t predispozuar t
ken besim m t madh tek Qeveria sesa t anketuarit e rinj n mosh. 40% e individve t
moshs 55 vje e sipr shprehin besimin tek Qeveria6 krahasuar me 1 n 3 persona n mosh
15
Fig. 5
-7%
Parlamenti
-5%
Shndetsia
-4%
Partit politike
-4%
Sistemi arsimor
-3%
Qeveria
-1%
Gjyqsori
0% Media
2%
Forcat e armatosura
3%
NATO
EU
4%
Policia
4%
Shoqria civile
4%
Presidenti
4%
Institucionet fetare
-7
16
-6
-5
-4
-3
-2
-1
8%
0
18-35 vje (32%) dhe 30% n mosh 36-55 vje. Shumica e individve t moshs 36-55 vje
(37%) nuk kan besim tek qeveria n krahasim me 28% t atyre t moshs 18-35 vje. Nga
ana tjetr, 1 n 10 persona t moshs 55 vje e sipr shprehin besim t madh tek qeveria. Po
ashtu, individt e moshs 55 vje e sipr kan m shum gjasa t ken besim m t madh tek
policia n krahasim me popullsin n mosh t re. N mnyr t veant, 41% e individve
t moshs 55 vje e sipr i besojn policis, krahasuar me 1 n 3 persona n mosh 36-55
vje (33%). 40% e personave t moshs 36-55 vje nuk i besojn Policis s Shtetit.
Niveli i Arsimit dhe Besimi: Edhe pse nj n dy t anketuar (50%) me arsim fillor (8-9 vite
shkoll) nuk kan besim tek partit politike, 44% e atyre me arsim t lart shprehin t njjtin
mendim. Pr m tepr, mungesa e besimit tek institucionet e kujdesit shndetsor priret t
ulet me rritjen e nivelit arsimor t t intervistuarve. 27% e individve me arsim fillor nuk kan
besim tek institucionet shndetsore, n krahasim me 29% me shkoll t mesme dhe 33%
me arsim universitar.
Krahasimi me rajonin: Nse do ta shohim shtjen nga perspektiva e rajonit do t vem re
se rezultatet e sondazhit t opinionit (t kryer me t njjtin qllim dhe metodologji) tregojn
se partit politike jan institucioni m pak i besuar.
Bosnje-Hercegovin
KOSOV
M i besuari: Sistemi arsimor
44.1% dhe m pak i besuar:
Partit politike me 75.6%
MAQEDONI
17
18
10
20
30
40
50
80
19%
18%
Partit politike
Gjyqsori
8%
17%
19%
70
25%
Presidenti
35%
60
29%
Parlamenti
24%
10
20
30
40
50
60
70
8%
Gjyqsori
Partit politike
Presidenti
Parlamenti
Shndetsia
32%
Shndetsia
30%
Shoqria civile
34%
Shoqria civile
39%
Sistemi arsimor
Qeveria
Media
37%
37%
Sistemi arsimor
Qeveria
38%
30%
39%
Policia
41%
Policia
37%
Media
Institucionet fetare
44%
Institucionet fetare
51%
40%
Forcat e armatosura
44%
Forcat e armatosura
51%
NATO
Besimi
2014
EU
EU
70%
71%
Fig. 6
68%
NATO
Besimi
2013
74%
Fig. 6
80
20
30
40
50
60
70
8%
Gjyqsori
17%
10
Partit politike
80
Presidenti
Parlamenti
Shndetsia
Shoqria civile
Sistemi arsimor
Qeveria
Media
Policia
Institucionet fetare
Forcat e armatosura
EU
NATO
Besimi
2015
15%
29%
22%
27%
38%
33%
34%
39%
46%
52%
46%
72%
74%
Fig. 6
Fig. 7
25%
12%
Nuk kam mendim
/ Refuzim
10
16%
Jam plotsisht dakord
15
22%
22%
20
19
Fig. 9
Fig. 8
Jam dakord
Jam dakord
9 91 8 92
Nuk jam dakord
N t njjtn linj, pjesa me e madhe ose 89% e t intervistuarve thon se t dhnat e hapura
t qeveris mund t prmirsojn jetn e njerzve dhe 92% besojn se politikat e t dhnave
t hapura nxisin zhvillimin ekonomik.11
20
Fig. 10
Fig. 11
Jam dakord
Jam dakord
11 89 8 92
Nuk jam dakord
Jo
23 77
Po
21
Fig. 13
Transparenca 2015
Npunsi i cili nxjerr sekrete dhe
informacione konfidenciale mbi
aktivitetet e institucionit shtetror ku
punon duhet t dnohet
77%
Informacioni mbi kontratat e
punve publike dhe investimeve t
financuara nga qeveria duhet t
bhet publik pr qytetart
80%
65%
22%
Jam dakord
64%
Pr t pasur nj politik sa m t drejt
punsimi n sektorin publik, duhet t
krkohet informacion pr prejardhjen etnike
dhe/ose bindjet fetare
15%
16%
79%
Politikant, deputett dhe t zgjedhurit
vendor kan t drejt t mbajn sekret
dhe konfidencial informacionin mbi t
ardhurat personale dhe pasurin e tyre
16%
22%
22
23
N kt drejtim, qytetart u pyetn nse kan qen dshmitar t ndonj rasti korrupsioni
n institucione publike n nivel qendror ose vendor ku ata jetojn.
Fig. 14
1334
53
Refuzim
Po
Jo
24
raportojn se kan qen dshmitar t nj rasti korrupsioni n bashkin e tyre, ndrsa 34%
nuk raportojn nj prvoj t till. 1 n 5 persona apo 25% kan zgjedhur t mos i prgjigjen
ksaj pyetjeje.
Fig. 15
25 41
34
Refuzim
Po
Jo
N bashkin tuaj
25
20
18%
N institucionet qendrore
21%
17%
15%
12%
15
9%
8%
8%
11%
Patronazhi
dhe
favoritizimi
Shkmbimi i
interesave
midis
zyrtarve
10
Nepotizmi
n punsimin
e zyrtarve
Parregullsi n
dhnien e
tenderave /
lejeve /
koncesioneve
Abuzimi /
vjedhja e
fondeve
publike
Keq-admini
strimi i
fondeve
publike
Prdorimi
i postit pr
krcnim
dhe shantazh
Nse qytetart nuk i kuptojn dhe nuk jan t angazhuar me vendimet, besimi humbet
lehtsisht (OECD, 2009).14
Njerzit n mbar botn kan treguar vazhdimisht se nuk jan t knaqur me angazhimin me
qeverin vetm prmes zgjedhjeve periodike. Prandaj, sht e rndsishme q angazhimi
qytetar t programohet mir dhe t ket burimet e nevojshme dhe q lind nga dshira e
vrtet pr t prfshir publikun e pr t marr parasysh mendimin dhe kontributin e
tij. Angazhimi i mir qytetar mund t mbshtes funksionimin efektiv t demokracis,
legjitimitetin e qeveris, zbatimin me sukses t politikave dhe arritjen e rezultateve sociale.
Praktikat e dobta t angazhimit mund t ojn n vendime t dobta dhe apati t qytetarve
(Brodie et al, 2011).15
Sipas diskutimeve t msiprme, qytetart u pyetn nse jan dakord apo jo me pes
pohimet q lidhen me angazhimin qytetar me qeverin.
Fig. 17
Pjesmarrja e qytetarve
Qytetari nuk ka njohurin e duhur
pr t gjykuar nse vendimet e
qeveris jan t drejta apo t
gabuara
62%
32%
18%
Jam dakord
44%
80%
33%
30%
30%
61%
52%
27
21 43
36
Neutral
Jam dakord
28
8
40
52
Refuzim
Po
Jo
29
Gjinia dhe Angazhimi qytetar: Analiza nxjerr n pah se meshkujt (47%) kan m shum gjasa
t marrin pjes n demonstrata apo n nnshkrimin e peticioneve n krahasim me femrat
(34%).
Mosha dhe Angazhimi qytetar: Pjesmarrja priret t ulet me moshn (45% pr grupmoshn
18-35 vje, 38% pr grupmoshn 36-55 vje, dhe 31% pr grupmoshn mbi 55 vje).
Krahasimi kohor: Analiza krahasuese tregon se pr t tretin vit radhazi ka nj rnie
n prqindjen e qytetarve t anketuar q thon se Dgjesat me publikun q bhen n
kshillat e bashkive jan vetm formale dhe nuk ndikojn n vendimet q marrin bashkit
(nga 65% n 63% n 61%).
30
Fig. 20
3%
100
80
19%
2%
24%
60
2%
6%
33%
40%
40
20
79%
Parlamenti
73%
Deputett
61%
Kontrolli i Lart i Shtetit
58%
Partit e opozits
31
Fig. 21
Avokati i Popullit
6
45
49
Nuk e di
/ Refuzim
Krkon llogari
Fig. 22
100
80
6%
4%
10%
38%
40%
40
32
11%
20%
60
20
8%
74%
Organizatat
ndkombtare
58%
51%
Media
Bizneset
57%
35%
Sindikatat
54%
35%
Shoqria civile
Fig. 23
0%
Bizneset
1%
Deputett
4%
Organizatat ndrkombtare
7%
8%
Avokati i Popullit
9%
Sindikatat
14%
Parlamenti
15%
Shoqria civile
16%
Media
10
15
20
33
25
10
65
%
Po
Jo
34
Mosha dhe roli i TIK: Pr shembull, ndrsa 71% e qytetarve t grup-moshs 18-35 vje
thon se TIK mund t forcoj qeverisjen e mir, kjo prqindje bie n 62% pr grup-moshn
36-55 vje, dhe n 50% pr ata t moshs 55 vje e sipr.
Arsimi dhe roli i TIK: Pr sa i prket nivelit arsimor, ky pohim miratohet nga 76% e atyre me
diplom universitare dhe 61% me shkoll t mesme. Prqindja bie menjher n 39% tek t
anketuarit q kan vetm arsimin e detyrueshm. Nuk ka dallime t dukshme n prgjigjet
sipas gjinis.
Nga ana tjetr, pavarsisht njohjes s prfitimeve t mundshme t prdorimit t TIK-ut,
duket se qytetart nuk prdorin TIK-un si nj nga mjetet pr tu lidhur me njsin e tyre t
qeverisjes vendore (bashkin). Kur u pyetn nse bashkia ku jetojn ka nj faqe interneti apo
jo, 48% e t anketuarve than se nuk e dinin. Megjithat, statistikat relacionale sugjerojn
se kjo shtje mund t jet objekt i paragjykimeve sociale. T intervistuarit kan pohuar
ekzistencn e faqeve t internetit edhe n rastet kur bashkia e tyre nuk kan nj faqe t
till. Ata mund t jen ngatrruar pr ekzistencn e adress n internet me llogari t tjera
t mediave sociale. Disa bashki nuk kan faqe internetit, por llogari zyrtare n Facebook.20
Fig. 25
Po
48 43
9
Nuk e di/ Refuzim
Jo
N ato raste kur qytetart jan n dijeni se bashkia e tyre ka n faqe n internet, mnyra m
e zakonshme e prdorimit t faqes sht pr t par programet dhe ngjarjet n qytet, si
deklarohet nga 56% e t intervistuarve.21
35
Nuk i prdor
Nuk prgjigjem
9%
Dorzoj dokumente t
ndryshme nprmjet
internetit (e-mail)
68%
23%
8%
63%
29%
8%
Komunikoj me prfaqsuesin
e kshillit t Bashkis
nprmjet internetit (e-mail)
69%
23%
7%
43%
7%
Kontrolloj programet q
publikohen pr
qytetin/fshatin tim
0
50%
37%
10
20
30
56%
40
50
60
70
80
36
Fig. 27
57%
55%
48%
Viti 2013
Viti 2014
Viti 2015
konsiderueshme q nga viti 2013. Kjo mund t shpjegohet pjesrisht nga rritja e prdorimit
t telefonave inteligjent dhe prhapjes s medias sociale si mjet komunikimi. Pr m
shum, shih Fig. 28.
Fig. 28
29%
10%
4%
Viti 2013
Viti 2014
Viti 2015
37
38
Fig. 29
Institucionet fetare
29%
Forcat e
armatosura
8%
8%
Gjyqsori
Nuk e di
21%
21%
17%
63%
30%
6%
47%
23%
Policia
19%
40%
7% 24%
KQZ
I keq
30%
22%
Partit
politike
Neutral
15%
25%
50%
67%
22%
3%
Parlamenti
10%
Presidenti
13%
42%
42%
3%
Qeveria
vendore
13%
42%
43%
1%
Qeveria
qendrore
14%
44%
34%
2%
20
55%
2%
40%
40
60
2%
80
100
39
Fig. 30
14
Nuk e di / Refuzim
2%
40
44
T dobt
/ shum t dobt
%
Neutral
Fig. 31
Jo
71
40
Nuk e di
/ Refuzim
11%
18%
Nga ana tjetr, 18% mendojn se nuk kan besim n aftsin e institucioneve t
lartprmendura pr t prmirsuar kryerjen e funksioneve t tyre kryesore. Kur u pyetn pr
t vlersuar pengesat e mundshme, rreth 8 n 10 qytetar i konsiderojn Politika punsimi
jo transparente dhe jo t rregullta, Stafi nuk sht i kualifikuar dhe Ndrhyrjet politike/
ndryshimet e shpeshta t stafit si pengesat kryesore pr prmirsimin e tyre. M shum
rezultate jepen n tabeln 3.
Nuk ka ndikim
Sistemi i
shrbimit social
24%
Sistemi
arsimor
19%
Neutral
Ka ndikim
28%
34%
40%
9%
45%
3%
6%
Sistemi
shndetsor
23%
Forcat e
armatosura
44%
Institucionet
fetare
62%
Komisioni
Qendror i
Zgjedhjeve
14%
30%
46%
2%
25%
22%
10%
25%
9%
15%
55%
12%
6%
3%
Policia
23%
Gjyqsori
14%
0
42
28%
48%
26%
20
2%
59%
40
2%
60
80
100
-1%
Sistemi shndetsor
-2%
Institucionet fetare
-6%
-6%
Sistemi arsimor
-7%
Gjyqsori
-7%
Policia
-12
-11%
-10
-8
-6
-4
-2
43
Meshkuj
3.95%
3.7%
4%
Aspak
dakord
20.10%
20.30%
20%
Nuk jam
dakord
Neutral
23%
23.90%
24%
Jam
dakord
28.40%
33%
30%
Plotsisht
dakord
24.60%
18.95%
22%
0
44
Femra
10
15
20
25
30
35
Kur shqyrtojm dallimet mes prgjigjeve t dhna nga meshkujt dhe femrat, ajo q mund
t vrehet sht se shum gra priren t thon jam dakord dhe shum meshkuj kan
tendenc t thon Jam shum dakord me kt pohim. Megjithat, ajo q duket gjithashtu
shqetsuese sht se mesatarisht 24% e t anketuarve jan asnjans dhe 24% nuk jan
dakord, gj q mund t tregoj nj perceptim t fort aksesit t njanshm gjinor tek
shrbimet.
Fig. 35
Aspak
dakord
3.90%
5%
5%
Nuk jam
dakord
17.70%
18.80%
18%
Neutral
27.30%
25.60%
27%
Jam
dakord
28.70%
31.70%
30%
Plotsisht
dakord
22.40%
18.60%
20%
0
10
15
Femra
20
25
Meshkuj
30
35
45
Aspak
dakord
7.80%
9.40%
8%
Nuk jam
dakord
28.80%
33.50%
18%
Neutral
23.30%
21.90%
22%
Jam
dakord
30.60%
25.80%
28%
Femra
Meshkuj
9.10%
9.40%
9%
Plotsisht
dakord
0
10
15
20
25
30
35
46
Fig. 37
Shrbimi arsimor
Universitetet publike
Transporti publik
Shrbimet sociale
Shrbimi i
punsimit
53%
35%
33%
33%
37%
59%
Shrbimet komunale
Regjsitrimi i pasuris
Shrbimi gjyqsor
Shrbimi rajonal
mjedisor
20%
26%
23%
30%
21%
14%
29%
33%
Shrbimi i urgjencs
Dhnia e lejeve
I knaqur
30%
41%
56%
38%
34%
15%
14%
10%
27%
15%
Shnim: Prgjigjet nuk kam opinion nuk paraqiten ktu.
48
Krahasimi kohor: Analiza krahasuese tregon se tre institucionet q kan psuar ndryshim
pozitiv n nivelin e knaqshmris jan shrbimet komunale (nga 31% n 34%), shrbimet
e urgjencs (nga 36% n 38%) dhe transporti publik (nga 28% n 30%). Nga ana tjetr,
shrbimi shndetsor (nga 37% n 20%) dhe shrbimi arsimore (nga 42% n 26%) jan dy
institucione q kan prjetuar rnien m t madhe n nivelin e knaqshmris pr vitin
2015.29
Fig. 38
Shhrbimet komunale
3%
Shrbimi i urgjencs
2%
Transporti publik
2%
Shrbimi i punsimit
-3%
Regjistrimi i pasuris
-4%
Shrbimet sociale
-5%
-6%
-6%
-5%
Lejet ligjore
-7%
Shrbimi gjyqsor
-8%
Universitetet publike
-12%
Shrbimi arsimor
-16%
Shrbimi shndetsor
-17%
-20
-15
-10
-5
-7%
-7%
-11%
49
Gjat analizimit t lidhjes mes nivelit t knaqsishmris dhe t besimit pr tre institucionet,
prkatsisht shndetsin, arsimin dhe gjyqsorin, t dhnat tregojn se knaqshmria
dhe besimi shkojn dor pr dore. Gjetje mjaft interesante q mund t bjn t nevojshme
analiza t mtejshme jan rezultatet q n t tre rastet, qytetart raportojn se jan m pak
t knaqur edhe pse kan m shum besim tek institucionet prkatse.
Fig. 39
33%
30
25
20
27%
26%
20%
17%
15
10
10%
5
0
Knaqshmria
Shrbimi shndetsor
Shrbimi arsimor
Shrbimi gjyqsor
Qytetart u pyetn nse jan dijeni pr sistemin e ankesave q mund t ket krijuar bashkia
dhe nse kan besim tek nj sistem i till.
41% e shqiptarve t intervistuar pohuan se bashkia ku ata banojn ka nj mekanizm t
instaluar pr mbledhjen e ankesave (mekanizm elektronik ose ndonj tjetr), ndrsa 33% e
t anketuarve nuk jan n dijeni t ekzistencs s nj sistemi t till.
Pr m tepr, 1 n 4 qytetar t anketuar (25%) besojn se bashkia ku ata banojn dgjon
dhe trajton si duhet ankesat q vijn nga qytetart, n krahasim me 38% q nuk e besojn
nj gj t till.
50
Fig. 40
33 41
26
Nuk e di
/Refuzim
Po
Jo
Fig. 41
25
37
38
Po
Nuk e di
/Refuzim
%
Jo
%
51
poshtshnime
52
1.
2.
3.
Easton D (1965) Nj analiz e sistemeve t jets politike, John Wiley, New York.
4.
5.
T anketuarve iu krkua t vlersonin besimin institucional n nj shkall nga Kam shum besim n Nuk
kam aspak besim (1-4).
6.
7.
Ndrthurja e atyre q shprehen nuk jam dakord me ata t nuk jam aspak dakord.
8.
9.
Pr kategorin Dakord, jan prmbledhur prqindjet e Plotsisht dakord me Disi dakord dhe Dakord.
Pr kategorin Nuk jam dakord, jan prmbledhur prqindjet e kategoris Nuk jam dakord, dhe Nuk
jam aspak dakord. Ktu nuk tregohen prgjigjet Nuk kam opinion.
53
54
PYETSOR
SEKSIONI I
SHNO QYTETIN / FSHATIN
_______________
P1: Gjinia:
1. Mashkull
2. Femr
P2: Mosha:
1. 18 25 vje
2. 26 35 vje
3. 36 45 vje
4. 46 55 vje
5. 56 65 vje
6. Mbi 66 vje
99. REFUZIM
P3: Nivel i arsimit?
1. I/E pa-arsimuar
2. Mbaruar shkolln fillore 4 vjeare
3. Mbaruar shkolln 8/9 - vjeare
4. Mbaruar shkolln e mesme
5. Diplom universitare / m lart
99. REFUZIM
55
SEKSIONI II
P1: BESIMI
Sa besim keni tek institucionet e mposhtme?
Nr
Institucione
Kam
shum
besim
Kam
besim
Nuk kam
besim
Nuk
kam fare
besim
Nuk kam
mendim /
REFUZIM
Qeveria (Kshilli i
Ministrave)
99
Presidenti
99
Parlamenti
99
Sistemi gjyqsor
99
Policia e shtetit
99
Komisioni Qendror i
Zgjedhjeve
99
Institucionet fetare
99
Forcat e Armatosura
(Ushtria)
99
Partit politike
99
10 Institucionet e sistemit
shndetsor
99
11 Institucionet e sistemit
arsimor
99
12 Bashkimi Evropian
99
13 NATO
99
14 Organizata jo-fitim
prurse / Shoqria
Civile (OJF)
99
15 Media
99
56
P2: TRANSPARENCA
Nr
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
57
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
P6: A keni marr pjes n ndonj protest/ tubim apo keni nnshkruar ndonjher
ndonj peticion?
1. Po
2. Jo
3. REFUZIM
58
P7: LLOGARIDHNIA
Nr
Parlamenti
1 2
99
Deputett
1 2
99
1 2
99
1 2
99
Avokati i popullit
1 2
99
Media
1 2
99
Sindikatat
1 2
99
1 2
99
Institucionet fetare
1 2
99
1 2
99
11 Biznesi
1 2
99
1 = Ndikon shum
2= Ndikon
3= Nuk ndikon
4= Nuk ndikon aspak
99= Nuk kam mendim /
REFUZIM
59
Nr
1= Shum shpesh
2=Shpesh
3=Ndonjher
4= Asnjher
99= Nuk kam mendim /
REFUZIM
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
1 2
99
SEKSIONI III
P1. Si e vlersoni kryerjen e funksioneve kryesore t ktyre institucioneve?
Nr
Institucionet
T
Shum
shklqyer t mir
Neutral
T
Shum
dobt t
dobt
Nuk kam
mendim /
REFUZIM
Qeveria qendrore
99
Qeveria vendore
99
Presidenti
99
Parlamenti
99
Sistemi gjyqsor
99
Policia
99
Komisioni Qendror i 1
Zgjedhjeve
99
Institucionet fetare
99
Ushtria
99
99
10 Partit Politike
60
Institucionet
Nuk
ndikon
fare
Nuk
Neutral
ndikon
Ndikon
deri diku
Judiciary
99
Police
99
Central Election
Committee
99
Religious
Institutions
99
Army
99
Health system
institutions
99
Education system
institutions
99
Institutions
delivering social
services
99
Deklarata
Jam
Jam
Neutral
plotsisht deri
dakord
diku
dakord
Nuk jam
dakord
Nuk jam
aspak
dakord
Nuk kam
mendim /
REFUZIM
N Shqipri,
burrat dhe grat
kan askes
t barabart
n shrbimet
publike
99
N Shqipri,
npunsit civil
iu shrbejn
me t njjtn
gatishmri dhe
etik si burrave
dhe grave
99
61
Nr
Deklarata
Institucionet
1
publike marrin
parasysh
ndryshimet/
nevojat e
ndryshme gjinore
gjat hartimit t
programeve dhe
politikave
Parlamenti sht
i hapur pr tu
konsultuar me
shoqrin civile
dhe grupet e
interesit gjat
seancave
dgjimore t
komisioneve
parlamentare
Sugjerimet e
1
shoqris civile
dhe grupeve t
interesit mbi draft
ligjet merren n
konsiderat nga
parlamenti
Jam
Jam
Neutral
plotsisht deri
dakord
diku
dakord
Nuk jam
dakord
Nuk jam
aspak
dakord
Nuk kam
mendim /
REFUZIM
99
99
99
62
Nr
Arsyeja
Jo e
rndsishme
Nuk ka vullnet
99
Munges
kapacitetesh
infrastrukturore
99
99
Ndrhyrjet politike 1
/ ndryshimet e
shpeshta t stafit
99
Politika punsimi
jo transparente
dhe jo t rregullta
99
Munges vizioni
dhe vazhdimsie
99
Institucioni
Shum
i paknaqur
I paknaqur
Neutral I
knaqur
N sistemin
shndetsor
99
N sistemin arsimor 1
(duke prfshir
sistemin parashkollor )
99
Universitetet
publike
99
Transporti publik
99
Shrbimet sociale
99
Shrbimet e
punsimit
99
63
Nr
Institucioni
Shum
i paknaqur
I paknaqur
Neutral I
knaqur
Shrbimet
1
emergjente (policia,
zjarrfiksja, ndihma
e par)
99
Shrbimet
1
komunale (pastrimi,
gjelbrimi)
99
Dhnia e lejeve
dhe rregjistrimi i
bizneseve
99
10 Rregjistrimi i
pronave
99
11 Shrbimet
gjyqsore
99
12 Shrbimet e
drejtorive rajonale
t mjedisit
99
64
65
SEKSIONI IV
P1 : A keni dorzuar ndonjher nj krkes zyrtare pr t marr informacion apo t
dhna nga institucionet shtetrore?
1. Po
2. Jo
P2: Sa dakord jeni me deklaratat e mposhtme?
Nr
Deklarata
Jam
plotsisht
dakord
T dhnat e
hapura e forcojn
marrdhnien
e qeveris me
qytetart dhe
grupet e interesit
99
T dhnat e hapura 1
e rrisin besimin
e qytetarve tek
qeveria
99
T dhnat e hapura 1
nxisin zhvillimin e
ekonomis
99
T dhnat e hapura 1
e prmirsojn
jetn e qytetarve
99
JU FALMINDERIT!
66
67