4-01 Tehnicar Drumskog Saobracaja Od 2009

OBRAZOVNI PROGRAM
TEHNIAR DRUMSKOG
SAOBRAAJA
SADRAJ:
OPTI DIO .................................................................................................. 4
1. NAZIV PROGRAMA: TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA ...................................... 4
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 4
POSEBNI DIO ............................................................................................... 7
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 7
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 7
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 8
1.2.1. TEHNIKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM....................................... 8
1.2.2. TEHNIKA MEHANIKA.......................................................................... 13
1.2.3. OSNOVI SAOBRAAJA ......................................................................... 20
1.2.4. ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA .......................................................... 23
1.2.5. MAINSKI ELEMENTI ........................................................................... 29
1.2.6. MOTORI .......................................................................................... 37
1.2.7. ROBA U TRANSPORTU ......................................................................... 44
1.2.8. GARAE I SERVISI ............................................................................... 49
1.2.9. ORGANIZACIJA PREVOZA ..................................................................... 54
1.2.10. MOTORNA VOZILA ............................................................................ 64
1.2.11. UNUTRANJI TRANSPORT ................................................................... 73
1.2.12. OSNOVI PUTEVA I ULICA .................................................................... 77
1.2.13. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ............................................................... 82
1.2.14. INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA .................................................... 88
1.2.15. REGULISANJE SAOBRAAJA ................................................................ 93
1.2.16. SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA ............................................................... 98
1.2.17 PRAKTINA NASTAVA ....................................................................... 105
1.2.17.1. ODRAVANJE VOZILA ................................................................... 105
1.2.17.2. UPRAVLJANJE VOZILOM ................................................................ 124
1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 132
1.3.1. SAOBRAAJNI SISTEMI ...................................................................... 132
1.3.2. SAOBRAAJNA KULTURA ................................................................... 138
1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA ................................................................. 144
1.3.4. SAOBRAAJNA GEOGRAFIJA ............................................................... 152
1.3.5. SAVREMENA RJEENJA KOD MOTORNIH VOZILA ....................................... 157
1.3.6. SAOBRAAJNO PRAVO ...................................................................... 169
1.3.7. TRANSPORTNO OSIGURANJE............................................................... 174
1.3.8. PEDICIJA...................................................................................... 179
1.3.9. MEUNARODNO POSLOVANJE ............................................................. 185
1.3.10. AUTOBAZE I AUTOSTANICE ............................................................... 190
1.3.11. MARKETING U SAOBRAAJU .............................................................. 195
1.3.12. STRANI JEZIK II ITALIJANSKI JEZIK .................................................... 199
2. STRUNI RAD ....................................................................................... 207
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO-TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 207
2.1.1. ORGANIZACIJA PREVOZA ................................................................... 207
2.1.2. MOTORNA VOZILA............................................................................ 210
2.1.3. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ............................................................... 212
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD ......................................................... 214
2.2.1. OSNOVI SAOBRAAJA ....................................................................... 214
2.2.2. MOTORI ........................................................................................ 216
2.2.3. ROBA U TRANSPORTU ....................................................................... 219
2.2.4. GARAE I SERVISI ............................................................................. 221
2.2.5. ORGANIZACIJA PREVOZA ................................................................... 223
2.2.6 MOTORNA VOZILA............................................................................. 226
2.2.7. UNUTRANJI TRANSPORT .................................................................. 231
2.2.8. OSNOVI PUTEVA I ULICA .................................................................... 233
2.2.9. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ...............................................................

2.2.10. INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA ..................................................
2.2.12. SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA .............................................................
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA...................
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA .......................
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA ........................
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ..................
9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................
235
238
242
244
245
245
246
246
248
248
249
249
OPTI DIO
1. Naziv programa: TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA
2. Nastavni plan
I
Nastavni predmeti
grupe predmeta
sed. god.
Opteobrazovni predmeti
Maternji jezik i kjievnost
3
108
Matematika
3
108
Engleski jezik
2
72
Informatika
2
72
Fiziko vaspitanje
2
72
Drutvena grupa predmeta
1.
Istorija
2
72
2.
Geografija
3.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Fizika
2
72
2.
Hemija
UKUPNO A
16
576
B
Struno- teorijski predmeti
Tehniko crtanje sa
1.
2
72
nacrtnom geometrijom
2.
Tehnika mehanika
3
108
3.
Osnovi saobraaja
2
72
Elektrotehnika i
4.
2
72
elektronika
5.
Mainski elementi
6.
Motori
7.
Roba u transportu
8.
Garae i servisi
9.
Organizacija prevoza
10.
Motorna vozila
11.
Unutranji transport
12.
Osnovi puteva i ulica
13.
Bezbjednost saobraaja
Integralni transport i
14.
logistika
15.
Regulisanje saobraaja
16.
Saobraajna psihologija
UKUPNO B
9
324
C
Praktina nastava
4
144
D
Slobodne aktivnosti
1
36
E
Izborna nastava
2
72
1.
Saobraajni sistemi
2
72
2.
Saobraajna kultura
2
72
3.
Poslovna komunikacija
4.
Saobraajna geografija
Savremena rjeenja kod
5.
motrornih vozila
6.
Saobraajno pravo
7.
Transportno osiguranje
8.
Spedicija
9.
Meunarodno poslovanje
10.
Autobaze i autostanice
II
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
III
god.
god.
sed.
3
3
2
108
108
72
3
3
2
108
108
72
3
3
2
99
99
66
72
72
66
72
2
2
14
72
504
12
sed.
IV
god.
sed.
Ukupno
423
423
282
72
282
72
72
72
72
432
72
72
1842
10
330
72
108
72
72
2
3
2
2
2
72
108
72
72
72
2
2
2
2
2
72
72
72
72
72
2
2
66
66
66
72
108
72
72
210
138
72
72
138
66
66
2
2
12
5
1
4
66
66
396
165
33
132
66
66
1476
633
141
420
72
144
144
72
11
4
1
2
396
144
36
72
10
5
1
4
360
180
36
144
2
2
2
72
72
72
72
72
72
144
2
2
72
72
72
72
66
66
66
2
2
2
66
66
66
Redni
broj
11.
Nastavni predmeti
grupe predmeta
Marketing u saobraaju
Drugi strani jezik
12.
Italijanski jezik
F
Profesionalna praksa
G
Sedmini broj asova
H
Broj radnih sedmica
Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512
I
sed. god.
2
II
sed.
72
10 dana
32
36
god.
72
10 dana
32
36
sed.
2
III
god.
72
10 dana
32
36
sed.
2
IV
god.
66
66
Ukupno
66
282
30 dana
32
33
141
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

- Sticanje struno-teorijskih i praktinih znanja iz podruja drumskog saobraaja.
- Osposobljavanje za organizaciju rada transportnog preduzea.
- Razvijanje sposobnosti za obavljanje uviaja saobraajne nezgode i procjenu
tete.
- Razvijanje i promovisanje odgovornosti za primjenu mjera bezbjednosti u
saobraaju.
- Osposobljavanje za dijagnosticiranje rada motora i otkaza ureaja.
- Uee u organizaciji i planiranju poslova na odravanju vozila.
- Osposobljavanje za rad na tehnikom pregledu vozila.
- Osposobljavanje za rad na poslovima osiguranja u drumskom saobraaju.
- Usvajanje osnovnih znanja o savremenim tehnikim rjeenjima na motornim
vozilima i principima njihovog funkcionisanja.
- Poznavanje savremenih tehnologija transporta u svim vidovima saobraaja.
- Osposobljavanje za uee u radu pediterskih organizacija.
- Poznavanje marketinga u saobraaju.
- Osposobljavanje za rad u Rent-a-car agenciji.
- Sticanje znanja o mjerama i nainima regulisanja saobraaja.
- Sticanje znanja o ulozi i znaaju sadraja auto baze u drumskom transportu.
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju rada sa sredstvima unutranjeg transporta.
- Osposobljavanje za upravljanje vozilom.
- Sticanje znanja o izgradnji i eksploataciji puteva.
- Poznavanje karakteristika robe i naina transporta robe.
- Produbljivanje i proirivanje opteg obrazovanja u funkciji struke.
- Osposobljavanje za kritiko vrednovanje i odgovorno djelovanje na radnom
mjestu.
- Razvijanje osjeaja preciznosti i odgovornosti u radu.
- Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje sa
saradnicima na poslu i korisnicima usluga.
- Poznavanje sistema vozila.
- Osposobljavanje za korienje tehnike dokumentacije.
- Razvijanje tehnnike kulture.
- Razvijanje saobraajne kulture.
- Pripremanje za dalje kolovanje i doivotno uenje.
- Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije i uspostavljanja kvalitetnih
meuljudskih odnosa.
- Razvijanje osjeaja za racionalno troenje vremena, materijala i energije.
- Razvijanje ekoloke svijesti.
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih
- Za upis u obrazovni program TEHNIAR DRUMSAKOG SAOBRAAJA, mogu se
prijaviti kandidati:
- koji su zavrili osnovnu kolu i nijesu stariji od 17 godina,
- izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do 18-te godine starosti, uz odobrenje

Nastavnikog vijea kole,koji posjeduju ljekarsko uvjerenje,
- ako se za upis prijavi vei broj kandidata od broja traenog konkursom, upis se
vri prema Pravilniku o vrednovanju kriterijuma za upis uenika u strunu kolu,
koji donosi Ministarstvo prosvjete i nauke,
- lica koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za obrazovanje odraslih.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu TEHNIAR DRUMSAKOG SAOBRAAJA
traje 4 godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se upisati u drugi ili trei
razred s obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog
programa za odrasle - koji donosi kola.
7. Obrazovanje koje se stie
- Zavretkom obrazovnog programa uenik stie srednje struno obrazovanje u
etvorogodinjem trajanju - TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA.
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. FIZIKA
1.1.10. HEMIJA
Napomena:
Katalozi opteobrazovnih programa su u nadlenosti Zavoda za kolstvo.
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. TEHNIKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM
1. Naziv predmeta: TEHNIKO CRTANJE SA NACRNOM GEOMETRIJOM
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
36
36
36
36
Ukupno
72
72
3. Opti ciljevi nastave

- Razvijajanje smisla za tanost, preciznost, estetiku i urednost u rjeavanju raznih
zadataka i stvaranju navika za planski, organizovani i samostalni rad.
- Upoznavanje sa pravilima, standardima i simbolima koji se upotrebljavaju u
tehnikom crtanju.
- itanje i razumijevanje tehnikih crtea, uputstava i propisa, ema i tehnike
dokumentacije.
- Upoznavanje sa geometrijskim crtanjem.
- Konstruisanje osnovnih geometrijskih konstrukcija.
- Poznavanje pojma i vrsta projekcija.
- Potovanje standarda tehnikog crtanja.
- Crtanje jednostavnih radionikih crtea mainskih elemenata.
- Skiciranje prostijih sklopova.
- Shvatanje funkcionalne meuzavisnosti elemenata, sklopova i mehanizama.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Ovladavanje strunom terminologijom.
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u tehniko crtanje
- Uporeuje tehniki - Razvija osjeaj za
- Navodi znaaj
red i urednost.
crte sa crteima,
tehnikog crtanja.
slikama i
- Upoznaje materijal
fotografijama.
i pribor za tehniko
- Koristi materijal i
crtanje, vrste
pribor za tehniko
tehnikih crtea,
crtanje.
kao i formate i
- Razlikuje vrste
mjerila tehnikih
tehnikih crtea.
crtea.
- Upoznaje zaglavlja - Razlikuje primjenu
zaglavlja i
i sastavnice.
sastavnica.
- Crta zaglavlja i
sastavnice.
Standardi i standardizacija
- Uoava znaaj
- Obrazlae pojam i
- Razvija tehniku
standarda za razvoj
znaaj standarda i
kulturu.
tehnike.
standardizacije.
- Razlikuje primjenu
standarda u
tehnikom crtanju.
Vrste linija
- Razvija osjeaj za
- Razlikuje vrste
- Obrazlae crtanje
red i urednost.
linija.
linija koje se
- Razvija osjeaj
- Uoava primjenu
koriste u
preciznosti.
pojedinih linija.
tehnikom crtanju.
- Navodi primjenu
linija u tehnikom
crtanju.
- Crta linije pomou
programa Auto
Cad.
Geometrijske konstrukcije
- Razvija osjeaj
- Crta paralelne i
- Navodi osnovne
preciznosti.
geometrijske
normalne prave.
konstrukcije.
- Crta simetrale dui - Razvija sposobnost
komuniciranja.
- Crta konstrukcije
i uglova.
pravilnih poligona. - Dijeli du na n- Crta konstrukcije
jednakih djelova.
krivih linija.
- Konstruie
spoljanje i
unutranje
tangent.
- Konstruie pravilne
poligone: trougao,
kvadrat, petougao,
estougao,
sedmougao,
9
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvrstavanje
razliitih vrsta
crtea.
Vjeba:
- Primjena linija na
primjerima.
- Crtanje linija na
raunaru - Auto
Cad.
- Grafiki rad I.
Vjebe:
- Crtanje poligona.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
osmougao,
devetougao i
desetougao.
- Uporeuje
postupak
konstrukcije krivih
linija: elipsu,
hiperbolu,
Arhimedovu
spiralu.
Osnove nacrtne geometrije
- Obrazlae pojam i - Razlikuje
frontalnu, ptiju i
osnovne elemente
ablju perspektivu.
projektovanja.
- Objanjava pojam - Razlikuje koso i
projekcijske ravni,
ortogonalno
kvadranata,
projiciranje.
oktanata
- Crta projekcije
aksonometrije.
take na jednu,
- Obrazlae osnove
dvije i tri ravni.
crtanja u
- Crta jednostavne
programskom
elemente u
paketu Auto
ortogonalnoj
Cad.
projekciji.
- Razlikuje prednosti
i nedostatke
pojedinih naina
prikazivanja tijela.
- Razlikuje
projekcije u
programskom
paketu Auto
Cad.
Presjeci
- Razlikuje uzduni,
- Obrazlae pojam,
popreni, puni,
vrste i
polovini,
oznaavanje
djelimini,
presjeka.
okrenuti i
- Obrazlae
zaokrenuti
karakteristike
presjek.
crtanja presjeka u
- Uporeuje
programskom
oznaene presjeke
paketu Auto
na crteu.
Cad.
- Razlikuje
procedure izrade
presjeka u
programskom
paketu Auto
Cad.
10
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija sposobnost
komuniciranja.
- Razvija tehniku
kulturu.
- Razvija analitiko
miljenje.
Vjebe:
- Crtanje projekcija
na osnovu
izometrijskog
izgleda.
- Crtanje na
raunaru Auto
Cad.
- Razvija osjeaj
preciznosti.
- Razvija svijest o
potrebi kvalitetnog
rada.
- Crtanje presjeka na
raunaru Auto
Cad.
sadraji
uenik
Kotiranje
- Obrazlae naela
kotiranja i
elemente kota.
- Objanjava i kotira
na primjerima.
- Definie
tolerancije i
kvalitet obrade.
- Definie oznake za
unoenje
tolerancija i
kvaliteta obrade.
- Objanjava
tolerancije i
kvalitete obrade
na crteu.
- Kotira pomou
programa Auto
Cad.
Tehniki crtei
- Objanjava skicu.
- Obrazlae
radioniki i sklopni
crte.
- Objanjava
radioniki i sklopni
crte.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- ita kotirane
veliine sa crtea.
- Kotira vrijednosti
kota na crteu.
- Ispisuje tolerancije
duina i kvalitet
obrade povrina.
- Uporeuje
postupak kotiranje
pomou programa
Auto Cad.
- Razvija osjeaj
preciznosti.
- Razvija svijest o
potrebi kvalitetnog
rada.
- Radioniki i sklopni
crtei mainskih
elemenata.
- Uvjebavanje
kotiranja na
raunaru pomou
programa Auto
Cad.
- Grafiki rad II.
- Crta skice
jednostavnijih
elemenata.
- ita kataloge.
- ita radioniki
crte.
- ita sklopni crte.
- Razvija osjeaj
preciznosti.
- Razvija osjeaj za
red i urednost.
Vjebe:
- Ureaji na crteu.
- Grafiki rad III.
Formativni ciljevi
uenik
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- D. orevi, . Papi: Tehniko crtanje sa nacrtnom geometrijom, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006.
- . Koludrovi: Tehniko crtanje u slici s osnovnim vjebama, (prirunik za
tehniko crtanje), Nauna knjiga, Beograd, 1985.
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave
- Programski paket Auto Cad.
- A/V sredstva.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Stolovi sa odgovarajuim priborom za crtanje.
- Za 20 % nastave koristi se raunarska uionica sa 15 raunara (2 uenika po
raunaru).
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
- Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu.
- Grafiki radovi, na kraju II i IV klasifikacionog perioda ocjenjuju se grafiki
radovi.
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
11
- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
- Diplomirani inenjer mainstva,
- profesor mainstva.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Prikazivanje mainskih
elemenata
- Vrste linija
- Skiciranje
Povezanost sa drugim predmetima

Predmet
Znanja
- Mainski elementi
- Vrste mainskih elemenata
- Praktina nastava
12
- Tehniki crte
1.2.2. TEHNIKA MEHANIKA

1. Naziv predmeta: TEHNIKA MEHANIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
36
72
36
Ukupno
108
108

- Usvajanje osnovnih pojmova iz oblasti mehanike.
- Primjena aksioma statike.
- Sticanje znanja o uticaju djelovanja sistema sila u ravni.
- Primjena zakona statike.
- Sticanje znanja o pojmu teita tijela i naina njegovog odreivanja.
- Razlikovanje vrsta ravanskih nosaa i optereenja nosaa.
- Sticanje znanja o trenju i vrstama trenja.
- Poznavanje kretanja take i zakona trenja.
- Sticanje znanja o zakonima promjene brzine i ubrzanja pri kretanju take i tijela.
- Sticanje znanja o zakonima kretanja take i tijela.
- Razvijanje sposobnosti primjene steenih znanja iz mehanike.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Razvijanje osjeaja potovanja i brige za ouvanje ivotne sredine.
- Razvijanje logikog miljenja.
13

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovni pojmovi i aksiome statike
- Objanjava podjelu - Razlikuje spoljanje - Razvija logiko
miljenje.
i unutranje sile.
mehanike.
- Stie osjeaj
- Objanjava pojam i - Razlikuje pojedine
preciznosti u radu.
vrste veza i crta
vrste tijela.
reakcije veza.
- Navodi i objanjava
pojam sile i podjelu
sila, reakcije veze,
aksiome statike.
Sistemi sueljnih sila
- Stie logiko
- Upotrebljava
- Navodi grafike i
miljenje i
analitike uslove
grafiku metodu
povezivanje
ravnotee sistema
razlaganja sila na
znanja.
sueljnih sila.
komponente.
- Objanjava moment - Rjeava grafikom
sile za taku
metodom
Varinjonova
rezultantu sila.
teorema.
- Prepoznaje i
odreuje statike
uslove ravnotee.
- Analizira, postavlja
i odreuje uslove
ravnotee sistema
sueljnih sila.
- Odreuje moment
sile za taku.
Sistem proizvoljnih sila
- Stie logiko
- Definie spreg sila i - Indetifikuje i
miljenje i
postavlja uslove
moment sprega.
povezivanje
ravnotee spregova
- Opisuje redukciju
znanja.
sila.
sistema sila na
taku, glavni vektor - Redukuje
proizvoljni ravanski
i glavni moment.
sistem sila na glavni
- Definie analitike i
vektor i glavni
grafike uslove
moment.
ravnotee sistema
- Postavlja analitike
proizvoljih sila.
uslove ravnotee
sistema proizvoljnih
sila.
Teite tijela
- Stie navike
- Uoava znaaj
- Definie pojam
tanosti i
teita tijela.
teita tijela.
sistematinosti u
- Odreuje teite
- Objanjava teite
radu.
ravne homogene
homogene ravanske
- Razvija logiko
figure.
figure.
miljenje.
- Odreuje teite
- Objanjava teite
homogene linije.
homogene linije.
- Objanjava poloaj - Odreuje poloaj
14
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Grafiko razlaganje
sile.
- Odreivanje
momenta sile za
taku.
Vjebe:
- Odreivanje
momenta sprega.
sadraji
uenik
teita nekih
homogenih tijela.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
teita nekih
geometrijskih
tijela.
Trenje klizanja i kotrljanja
- Objanjava pojam i - Uoava znaaj
trenja.
znaaj trenja.
- Navodi vrste trenja. - Razlikuje trenje
klizanja i
- Objanjava trenje
kotrljanja.
klizanja na
- Odreuje intezitet,
horizontalnoj i
pravac i smjer sile
kosoj ravni.
trenja.
- Razumije otpore pri
- Uoava zavisnost
kotrljanju.
koeficijenta trenja
od vrste materijala
i stanja dodirnih
povrina.
Ravanski nosai
- Odreuje reakcije
- Navodi vrste
ravanskih nosaa i
veza grafiki i
vrste optereenja
analitiki punih
kod njih.
ravanskih nosaa,
- Objanjava statiki
optereenih
odreene ravanske
kombinacijom
pune nosae.
razlitih
optereenja.
- Konstruie statike
dijagrame
grafikom i
analitikom
metodom,
optereeni
kombinacijom
razliitih
optereenja.
Napon i deformacija
- Analizira spoljanje
- Navodi pojam i
i unutranje sile.
vrste optereenja.
- Definie nominalno - Uoava pojam
napona.
i raunsko
- Analizira i
optereenje.
uporeuje
- Definie pojam
normalne i
napona.
tangencijalne
- Objanjava
napone.
normalne i
- Uporeuje
tangencijalne
elastine i plastine
napone.
deformacije.
- Objanjava
- Crta Hukov
dozvoljeni napon i
dijagram.
stepen sigurnosti.
- Upoznaje se sa
15
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija logiko
miljenje.
Vjebe:
- Izraunavanje sile
trenja kod klizanja
i kotrljanja.
- Stie osjeaj
preciznosti u radu.
Vjebe:
- Na primjerima
proste grede, grede
sa prepustima i
konzole odrediti
reakcije oslonaca i
konstruisati
statike dijagrame.
- Razvija osjeaj
odgovornosti i
preciznosti u radu.
- Razvija logiko
miljenje.
Vjebe:
- Oitavanje napona i
deformacija sa
Hukovog dijagrama.
sadraji
uenik
pojmom i vrstama
deformacija.
- Navodi razliku
izmeu elastinih i
plastinih
deformacija.
- Definie Hukov
zakon.
Vrste naprezanja
- Nabraja vrste
napona i
deformacija za
pojedina
naprezanja na
konkretnim
primjerima.
Uvod u kinematiku
- Objanjava u
mehanici pojam
kretanja, prostora i
vremena.
- Definie pojam
materijalne take i
krutog tijela.
Kinematika take
- Definie elemente
kretanja take.
- Definie
pravolinijsko
kretanje take.
- Definie
krivolinijsko
kretanje take.
- Definie sloeno
kretanje take.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Analizira i
izraunava napone i
deformacije( na
pritisak, zatezanje,
savijanje,
uvijanje), za
pojedina
naprezanja na
konkretnim
primjerima.
Preporuke za
izvoenje nastave
analiziranja i
zakljuivanja.
Vjebe:
- Odredjivanje
napona i
deformacija kod
pojedinih vrsta
naprezanja.
- Razvija logiko
miljenje i
povezuje znanja.
Grafiki rad
- Odreivanje
kinematskih
veliina pri
pravolinijskim
kretanjIma.
- Indetifikuje i
analizira pojam
materijalne take i
krutog tijela.
- Odreuje putanju,
poetni poloaj
take, put i zakon
puta.
- Odreuje preeni
put, brzine i
ubrzanja kod
pravolinijskih
kretanja.
- Crta kinematske
dijagrame kod
pravolinijskih
kretanja.
- Odreuje ugao
rotacije, ugaonu
brzinu, ugaono
ubrzanje,
tangencijalno,
normalno i totalno
ubrzanje pri
krunom kretanju.
- Odreivanje brzina
i ubrzanja pri
- Crtanje
kinematskih
dijagrama.
16
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
sloenom kretanju
take.
Kinematika krutog tijela

- Odreuje brzine i
- Definie
translatorno
ubrzanja pri
kretanje krutog
translatornom
tijela.
kretanju.
- Definie rotaciono
- Odreuje broj
kretanje krutog
obrtaja, ugaonu
tijela.
brzinu i ubrzanje
- Objanjava
pri rotacionom
prenoenje snage
kretanju.
sa jednog vratila na - Uporeuje prenos
drugo posredstvom
otvorenim i
zupanika, kainika
ukrtenim kaiem.
ili lananika.
- Uporeuje prenos
sa tri kainika i sa
dva para kainika.
- Odreuje prenosni
odnos pri prostom i
sloenom prenosu
zupanicima.
- Razlikuje
mogunosti
prenosnika sa
stanovita broja
obrtaja i broja zuba
zupanika.
Ravansko kretanje krutog tijela
- Razlae ravno
- Objanjava ravno
kretanje na
kretanje krutog
translatorno i
tijela.
obrtno.
- Odreuje brzine i
ubrzanja pri
ravnom kretanju.
Uvod u dinamiku
- Odreuje uzroke
- Objanjava u
kretanja ako su
dinamici pojam
poznati zakoni
inertnosti mase.
kretanja.
- Definie zakone
- Odreuje teinu
dinamike.
vozila.
Dinamika materijalne take
- Uoava pojam
- Objanjava
dinamiku
dinamike
pravolinijskog i
pravolinijskog
krivolinijskog
kretanja.
kretanja.
- Uoava pojam
- Objanjava
dinamika
mehaniki rad.
krivolinijskog
- Razvija logiko
miljenje i
povezuje znanja.
- Razvija logiko
miljenje i
povezuje znanja.
- Razvija logiko
miljenje i
povezuje znanja.
- Razvija logiko
miljenje.
17
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafiki rad
- Mjenjaki
prenosnik.
sadraji
uenik
- Grafiki predstavlja
rad.
- Objanjava snagu.
- Objanjava stepen
korisnog dejstva.
- Definie
centrifugalnu i
centripetalnu silu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
kretanja.
Uoava pojam
mehanikog rada.
Izvodi grafiko
predstavljanje
rada.
Uoava pojamsnage.
Odreuje stepen
korisnog dejstva.
Odreuje
centrifugalnu i
centripetalnu silu.
Preporuke za
izvoenje nastave

- M. Plavi i drugi: Mehanika I - Statika i otpornost materijala, Zavod za udbenike
i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- S. uri: Mehanika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R. Raoni/Milorad Marjanovi/Mirko Nikoli: Mehanika 2, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- Raunarom sa multimedijskim paketom, softverom za simulaciju optereenja
mainskih profila i crtanje dijagrama napona i deformacija.
- Uzorci razliitih profila mainskih materijala.
- Dijaprojektor sa odgovarajuim slajdovima.
- Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom periodu.
- Diplomirani mainski inenjer;
- profesor mehanike;
Znanja
-
Sistem sila
Spregovi sila
Trenje
Ravanski nosai

Predmet
Znanja
- Mainski elementi
- Dejstvo sila na osovini i
vratilu
- Frikcioni prenosnici
- Optereenje djelova kotla
18
Znanja
-
Trenje
Kinematika
Trenje
Sistem sila i spregova
Rad
Energija
Kinematika
Dinamika
- Motori

Predmet
Znanja
- Optereenja vratila, spojeva
i leaja.
- Kretanje klipnih mehanizama
- Inercijalne sile kod klipnih
mehanizama
- Podmazivanje motora
- Gubici u motoru
19
1.2.3. OSNOVI SAOBRAAJA

1. Naziv predmeta: OSNOVI SAOBRAAJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
48
24
48
24
Ukupno
72
72

- Upoznavanje sa pojmom, znaajem i vrstama saobraaja.
- Sticanje osnovnog znanja o istorijskom razvoju, vrstama i sredstvima svih vidova
saobraaja.
- Upoznavanje uloge i znaaja svih vidova saobraaja.
- Upoznavanje sa vrstama unutranjeg transporta.
- Podsticanje uenika na aktivno uee u nastavi.
- Razvijanje pozitivne orijentacije prema zanimanju.
20

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
cijevi
uenik
uenik
uenik
Pojam znaaj i vidovi saobraaja
- Razlikuje vidove
- Podstie motivaciju.
- Objanjava pojam
saobraaja.
saobraaja.
- Nabraja vidove
saobraaja.
Istorijski razvoj saobraaja
- Uporeuje slinosti i - Razvija motivaciju.
- Opisuje istorijski
razlike u razvoju
razvoj svih vidova
- Podstie
pojedinih vidova
saobraaja.
samopouzdanje.
saobraaja.
- Opisuje istorijski
razvoj kombinovanog
transporta.
Karakteristike saobraaja
- Uporeuje slinosti i - Podstie
- Opisuje
samopouzdanje.
karakteristike vidova razlike u
karakteristikama
saobraaja:
pojedinih vidova
- drumskog,
saobraaja.
- eljeznikog,
- Uporeuje
- vodnog,
karakteristike
- vazdunog,
pojedinih vidova
- ptt.
saobraaja
- Opisuje
- Uoava znaaj
karakteristike
saobraajne
cijevnog transporta.
djelatnosti
- Opisuje
karakteristike
kombinovanog
transporta.
Sredstva u saobraaju
- Razvija
- Uoava slinosti i
- Nabraja sredstva
samopouzdanje.
razlike pojedinih
saobraaja:
sredstava
- drumskog,
saobraaja.
- eljeznikog,
- Uoava prednosti i
- vodnog,
nedostatke pojedinih
- vazdunog,
- ptt saobraaja.
sredstava.
- Nabraja sredstva
- Uporeuje
cijevnog transporta.
karakteristike
sredstava svih vidova
- Nabraja sredstva
transporta.
kombinovanog
transporta.
Elektronski saobraaj
- Objanjava
- Uoava znaaj
- Podstie irenje
komunikaciju putem Interneta.
znanja.
Interneta.
21
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izrada seminarskog
rada:
- Razvoj vidova
saobraaja.
- Prezentacija
karakteristika vidova
saobraaja.
- Posjeta preduzeu
po izboru u
drumskom,
eljeznikom,
vodnom ili
vazdunom
saobraaju.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
cijevi
uenik
uenik
uenik
Drumski saobraaj
- Razlae pojam
- Objanjava pojam
- Podstie
drumskog
drumskog
inicijativnost.
saobraaja.
saobraaja.
- Podstie pozitivnu
- Razlikuje sredstva
- Nabraja sredstva
orijentaciju prema
drumskog
drumskog putnikog
zanimanju.
saobraaja.
saobraaja.
- Pronalazi slinosti i
- Navodi podjelu
razlike putnikog i
drumskog
teretnog saobraaja.
saobraaja.
- Nabraja sredstva
drumskog teretnog
saobraaja.
Preporuke za
izvoenje nastave
rada.

- L. Filkovi: Osnove saobraaja i transporta, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd,1999.
- M. Adamovi: Uvod u saobraaj, Saobraajni fakultet, Beograd, 2001.
- Raunar sa odgovarajuim softverom.
- Prikljuak za internet.
- LCD projektomer.
- Sheme.
- Diplomirani saobraajni inenjer.
Znanja
- Istorijski razvoj saobraaja
-
Drumski saobraaj
Karakteristike saobraaja

Predmet
- Osnovi puteva i ulica
- Motori
- Organizacija prevoza
22
Znanja
- Istorijski razvoj gradnje
puteva
- Motori SUS
- Podjela, karakteristike i
sredstva drumskog
saobraaja
1.2.4. ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA

1. Naziv predmeta: ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
52
20
52
20
Ukupno
72
72

- Sticanje znanja iz podruja osnova elektrotehnike i elektronike.
- Upoznavanje i razumijevanje razliitih elektronskih veliina.
- Sticanje osnovnih znanja iz elektrostatike i jednosmjernih struja.
- Upoznavanje elektronikih komponenti i ureaja na motornom vozilu.
- Usvajanje znanja o osnovnim pojavama u elektromagnetizmu.
- Upoznavanje elektrinih instalacija na motornim vozilima.
- Usvajanje znanja o osnovnim elektronikim komponentama koje se koriste na
motornom vozilu.
- Sticanje znanja za pravilno korienje elektronike u automobilu.
- Razvijanje sposobnosti logikog razmiljanja, povezivanje teorijskog sa
praktinim znanjem.
- Razlikovanje prostih od sloenih digitalnih kola na vozilu.
- Razumijevanje i pravilna upotreba strune terminologije.
- Upoznavanje i razumijevanje osnovnih zakona elektrotehnike u jednosmjernim
strujnim kolima.
- Upoznavanje zakonitosti elektrinog i magnetnog polja.
- Razumijevanje osnovne primjene fizikih zakona kod elektrinih maina i
ureaja.
23

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
Elektrostatika
- Uporeuje
- Objanjava
elektrostatiko i
elektrostatiko
elektromagnetno
polje, njegove
polje.
osobine i nain
- Prikazuje grafiki
prikazivanja.
elektrino polje.
- Definie sile u
- Uporeuje sile u
elektrinom polju
kao i naelektrisanja. elektrinom polju.
- Navodi i objanjava - Zna Kulonov zakon i
njegovu primjenu.
Kulonov zakon.
- Razlikuje fiziko
- Definie jainu
znaenje napona i
elektrinog polja,
potencijala kao i
vektor elektrinog
polja i grafiki prikaz njihovu vezu.
vektora elektrinog
polja.
- Definie pojam
potencijala i
objanjava vezu sa
naponom.
- Opisuje pojam
napona kao razliku
potencijala, jedinicu
i vektorski prikaz.
Stalna jednosmjerna struja
- Objanjava jainu i - Zna pojam elektrine struje i njeno
gustinu elektrine
nastajanje.
struje.
- Definie elektrinu - Zna pojam elektrine
otpornost i
otpornosti i
odgovarajuu
odgovarajuu
jedinicu.
jedinicu.
- Opisuje na
- Zna primjenu
konkretnom primjeru Omovog zakona.
kako se primjenjuje I - Zna primjenu I i II
Kirhofovog zakona u
i II Kirhofov zakon u
prostom i sloenom
prostom kolu.
- Navodi Omov zakon u kolu.
kolu jednosmjerne
struje na
konkretnom
primjeru.
- Definie elektrini
rad i snagu ako i
odgovarajue
jedinice.
24
Razvija pozitivnu
orjentaciju prema
zanimanju.
- Osnovne elektrine
komponente iz
laboratorije:
- uenici prepoznaju
razliite tipove
kondenzatora, njihov
oblik, kuite,
oznake na kuitu i
sl., zatim ih
uporeujU sa drugim
komponentama.
Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
- Uenici prepoznaju
razliite tipove
generatora, oblik
generisane funkcije,
izgled i sl., zatim ih
uporeuje sa drugim
instrumentima npr.
multimetrima,
osciloskopima i sl.
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Navodi znaaj i ulogu

elektrinih
generatora u kolima
jednosmjerne struje.
Elektromagnetizam
- Upoznaje pojam
magnetskog polja i
sa njegovim
karakteristikama.
- Definie i objanjava
osnovne veliine
magnetnog polja,
znaaj, oznake i
jedinice.
- Definie
elektromagnetnu
silu,
elektrodinamiku
silu, oznake i
jedinice.
- Definie pojam
magnetne indukcije,
jedinicu magnetne
indukcije.
- Navodi podjelu
materijala prema
magnetnim
svojstvima.
- Objanjava petlju
histereze.
Elektronika
- Definie pojam
poluprovodnika:
vrste
poluprovodnika,
njihov znaaj i
primjenu u praksi.
- Objanjava direktnu i inverznu
polarizaciju PN
spoja.
- Objanjava nain
dobijanja strujnonaponske
karakteristike diode.
- Nabraja vrste dioda, simbole i njihovu
primjenu u
elektrinim kolima -
Preporuke za
izvoenje nastave
Razlikuje vste
- Razvija motivaciju za
magneta.
praenje informacija
Grafiki predstavlja
i dalje obrazovanje.
magnetno polje
- Razvija tanost i
trajnih magneta,
sposobnost
provodnika i
uporeivanja.
kalemova.
Uoava pojavu
elektromagnetne
indukcije.
Zna jedinice za
magnetne veliine.
Rauna magnetnu
indukciju,
elektromagnetnu silu
i jainu magnetnog
polja.
Razlikuje materijale
razliitih magnetnih
svojstava.
Analizira petlju
histereze.
Razlikuje
- Razvija analitiko
provodnike,
miljenje.
poluprovodnike i
izolatore na osnovu
njihove kristalne
strukture.
Razlikuje
poluprovodnike,,P
od
poluprovodnika,,N
tipa.
Uporeuje direktnu i
inverznu polarizaciju
PN spoja.
Crta strujnonaponsku
karakteristiku diode.
Razlikuje vrste dioda
25
- Uenici prepoznaju
razliite tipove
poluprovodnikih
dioda, tranzistora,
pojaavaa,
usmjeraa i sl.,
njihov oblik,
strukturu, oznaku na
kuitu, vrste itd.,
zatim ih uporeuje
sa drugim
komponentama.
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
uenik
i njihove primjene.
(ispravljai).
- Nabraja vrste
- Uoava primjenu
tranzistora, simbole i dioda u ispravljakim
njihovu primjenu u
kolima jednostranog
elektrinim kolima.
i dvostranog tipa.
- Objanjava
- Crta tranzistor kao
prekidaku i
etveropol.
pojaavaku ulogu
- Razlikuje vrste
tranzistora u
tranzistora.
elektrinim kolima. - Razlikuje primjenu
- Navodi naine
bipolarnih
vezivanja tranzistora tranzistora u
u elektrinim
prekidakim i
kolima.
pojaavakim
- Definie pojam
kolima.
ispravljakog kola, - Crta razliite veze
vste ispravljaa u
tranzistora u spoju
elektronici.
sa zajednikom
- Zna vrste usmjeraa: bazom, emiterom i
jednostrani i
kolektorom.
dvostrani usmjera. - Razlikuje vrste
ispravljaa u
- Objanjava
elektrinim kolima.
pojaava kao
etveropol kao i
njegove
karakteristike.
- Objanjava primjenu
pojaavaa.
Elektrine instalacije na motornim vozilima
- Razlikuje vrste
- Upoznaje se sa
logikog razmiljanja
provodnika koji se
vrstama provodnika
nalaze na vozilu.
na vozilu.
i zakljuivanja.
- Opisuje prekidae na - Uporeuje vrste i
primjenu prekidaa
vozilu, vrste i
na vozilu kao i
primjenu.
njihovu razliku.
- Predoava znaaj
- Uporeuje osigurae
osiguraa u
na vozilu u pogledu
elektrinim
snage, oblika i
instalacijama.
dimenzija.
- Objanjava
- Crta emu sa
elektrine eme
osiguraima i
instalacija na
potroaima na
motornom vozilu.
vozilu.
- Zna da uoi otkaz i
da ga otkloni u
elektrinim
instalacijama na
vozilu.
- Razlikuje elektrine
26
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
eme instalacija na
motornim vozilima.
Elektrini ureaji na vozilu
- Stie osjeaj
- Razlikuje princip
- Razumije princip
vanosti uvanja
rada i vrste
rada i vrste
energetskih izvora.
elektrinih ureaja
elektrinih ureaja
na motornom vozilu. na motornom vozilu.
- Obrazlae ulogu i
- Zna ulogu senzora,
vrste senzora.
njihove vrste i
- Objanjava nain
princip rada.
rada akumulatora, i - Razlikuje vrste
rad elektrine eme
akumulatora, nain
sa akumulatorom.
rada i njegovo
- Definie rad diname, umreavanje.
alternatora i
- Razlikuje osnovne
elektropokretaa.
dijelove, emu i
- Razumije sistem
nain vezivanja
elektronskog
diname, alternatora
paljenja na autu.
i elektropokretaa u
instalaciji na
motornom vozilu.
- Razlikuje otkaze
elektrinih ureaja i
nain otklanjanja
kvara.
- M. Piroanac: Osnove elektrotehnike I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- Z. Pendi, M. Pendi, J. Menart: Osnove elektrotehnike II, Zavod za udbenike i
- R. Opai: Elektronika I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006.
- R. Opai: Elektronika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006.
- S. Stankovi, R. Lakovi: Elektronika, Izdava ETF, Podgorica, 1999.
- J. Lenasi i T. Ristanovi: Motori i motorna vozila, Beograd, 2001.
- D. Jankovi: Prirunik za automehaniare, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2003.
- J. Lenasi: Motorna vozila, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- P. Todorovi: Motorna vozila, Beograd, 2004.
- D. Simi: Motorna vozila, Beograd, 2001.
Drugi izvori:
- asopisi,
- internet,
- prirunici za pojedine marke i vrste vozila,
- autokatalozi,
- asopisi iz oblasti automobilizma.
27

- PC raunar srednje konfiguracije, digitalni projektor i projekciono platno.
- Pasivne elektronske komponente: otpornici, kondenzatori i kalemovi razliitih
proizvoaa, tipova i podruja primjene.
- RC generatori, generatori DC napona ili generatori funkcija.
- Poluprovodnike komponente: diode - usmjerake, zener, tunel, Si i Ge diode,
tranzistori - NPN, PNP, N kanalni, P kanalni FET tranzistori, tiristori trijak,
dijak, pojaavai - sa zajednikim emiterom, jednostepeni, viestepeni i
ispravljai - jednofazni, trofazni, polutalasni, punotalasni.
- Bakarni provodnici u elektrinim instalacijama i osigurai.
- eme elektrinih instalacija na motornim vozilima u elektronskom obliku ili
nacrtane u nekom CAD programu, ili elektrine eme iz kataloga.
- Programi za simulaciju kvara u elektrinoj instalaciji na motornom vozilu.
- Elektrini ureaji na vozilu: akumulator, dinama, alternator, elektropokreta,
senzori.
- Diplomirani inenjer elektrotehnike;
- Profesor elektrotehnike.
Znanja
-
Elektrostatika
Jednosmjerna struja
Elektromagnetizam
Jaina magnetnog polja i
magnetna indukcija
- Poluprovodnici P i N tipa
- Energetski procjep
- Elektrine instalacije na
motornom vozilu
- Elektrini ureaji na vozilu

Predmet
Znanja
- Fizika
- Vektori i operacije sa vektorima
- Kondenzatori u elektrotehnikoj
praksi
- Mjerenje i raunanje elektrinih
veliina
- Rjeavanje prostih i sloenih kola
- Poznavanje dielektrinih i
feromagnetnih materijala
- Magnetno polje
- Hemija
- Poznavanje P i N tipa
poluprovodnika
- Proboj PN spoja
-
Motori
Motorna vozila
Praktina nastava
Motorna vozila
Praktina nastava
28
- Poznavanje elektrine instalacije

na motornom vozilu
- Poznavanje elektrinih ureaja na
motornom vozilu
1.2.5. MAINSKI ELEMENTI

1. Naziv predmeta: MAINSKI ELEMENTI
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
60
12
72
60
12
72

- Korienje standarda u mainstvu.
- Sticanje znanja o uticaju vrsta optereenja, napona i deformacija na mainske
elemente.
- Sticanje znanja o karakteristikama i primjeni nerazdvojivih spojeva.
- Sticanje znanja o karakteristikama i primjeni razdvojivih spojeva.
- Sticanje znanja o elestanim vezama.
- Sticanje znanja o vrstama i namjeni cijevnih vodova i elemenata za regulisanje
protoka.
- Sticanje znanja o osovinama, osovinicama i vratilima.
- Poznavanje karakteristika leaja i leita.
- Sticanje znanja o znaaju podmazivanja.
- Sticanje znanja o vrstama spojnica i njihovim svojstvima.
- Sticanje znanja o elementima za prenos snage.
- Ovladavanje strunom terminologijom.
- Sticanje pozitivne orjentacije prema zanimanju.
- Potovanje ekolokih normi i zatita ivotne sredine.
29

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Tolerancije duinskih mjera i oblika
- Uoava sa
- Ilustruje duinske
- Stie osjeaj za
radionikog crtea
mjere.
preciznost u radu.
spoljne, unutranje - Razvija logino
- Definie pojam
i neodredjene
tolerancija
miljenje.
mjere.
duinskih mjera.
- Razlikuje stvarnu i
- Objanjava
nazivnu mjeru,
osnovne veliine,
gornju i donju
tolerancija
graninu mjeru,
duinskih mjera za
dobru i lou mjeru,
djelove krunog
donje i gornje
poprenog
granino
presjeka.
odstupanje- Ilustruje poloaj
kvalitet
tolerancijskih polja
tolerancije.
za otvore i osovine
prema nultoj liniji. - Razlikuje veliine
tolerancija.
- Objanjava
tabline vrijednosti - Odreuje iz tabela
toleranciju i
osnovnih
granina
tolerancija za
odstupanja.
nazivne mjere do
- Proraunava za
500 mm.
pojedine vrste
- Upoznaje gornja i
nalijeganja u
donja granina
sklopu zazor ili
odstupanja za
preklop.
otvore i osovine i
- Interpretira
njihove tabline
grafiki veliine
vrijednosti (m).
nalijeganja u
- Objanjava vrsto,
sklopu.
labavo i nesvjesno
- Unosi tolerancije
nalijeganje.
na detaljne crtee.
- Definie pojam
tolerancije oblika i
poloaja.
Nerazdvojivi i razdvojivi spojevi
- Razlikuje zakovane - Stie sigurnost u
- Navodi podjelu i
spojeve sa
radu.
vrste nerazdvojivih
preklopom i
spojeva i njihovu
podmetaima.
za pravilan izbor
primjenu.
- Uporeuje
veze i elemenata.
- Upoznaje se sa
nerazdvojive i
zakovanim
razdvojive spojeve.
spojevima i
elementima za
- Razlikuje vrste
zakivanje.
veza u zavisnosti
- Objanjava nain
od zadatih djelova.
zakivanja i
- Skicira
kriterijum izbora
nerazdvojivu i
zakivaka.
razdvojivu vezu.
30
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafiki rad:
- Odreivanje zazora
i preklopa za
pojedine vrste
nalijeganja i
grafiki prikaz istih
veliina.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Uporeuje nain
- Navodi materijale
za zakivanje i
osiguranja navojnih
njihove oznake.
spojeva od
- Upoznaje se sa
odvrtanja.
osnovnim
pojmovima o
zavarenim
spojevima.
- Navodi vrste
zavarenih spojeva i
simbole
obiljeavanja.
- Upoznaje se sa
nainom izbora
postupka
zavarivanja i u
zavisnosti od
debljine materijala
navodi svojstva
lemljenih spojeva.
- Objanjava
svojstva i nosivost
lijepljenih spojeva.
- Navodi vrste,
svojstva i primjenu
razdvojivih
spojeva.
- Objanjava navojni
spoj.
- Navodi vrste navoja
i njihov nain
obiljeavanja.
- Ilustruje spojeve
klinovima i
ivijama.
- Opisuje ljebne i
ozubljene spojeve.
- Upoznaje stezne
spojeve.
Elastine veze
- Razlikuje
- Upoznaje se sa
optereenje i
vrstama i
deformacije kod
namjenom opruga i
opruga.
njihovim
karakteristikama.
- Navodi materijal za
opruge.
Elementi obrtnog kretanja
- Uporeuje
- Navodi
konstruktivne
optereenja vratila
oblike osovina,
na uvijanje i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Skiciranje opruga.
- Stie osjeaj
preciznosti u radu.
- Razumije uzajamni
31
Grafiki rad
- Proraun vratila
optereenog na
sadraji
uenik
vratila i rukavaca.
- Opisuje
dimenzionisanje
vratila.
- Nabraja materijal
za izradu vratila i
osovina.
- Upoznaje se sa
osnovnim
svojstvima osovina,
vratila i rukavaca i
njihovom
primjenom.
- Navodi podjelu,
svojstva i podruja
primjene leita.
- Opisuje stanje
izmedju dodirnih
povrina u
leitima.
- Objanjava
podmazivanje
leita.
- Navodi
konstruktivne
oblike leita i
materijale za
izradu.
- Navodi
konstruktivne
oblike leajeva i
njihove
karakteristike.
- Objanjava
oznaavanje i
prikazivanje
leaja.
- Opisuje ugradnju
leaja i njegovo
uvrivanje na
rukavcu i kuici.
- Objanjava trenje,
podmazivanje i
zaptivanje leaja.
- Definie zadatak
spojnice.
- Navodi podjelu
spojnica i njihove
karakteristike.
- Opisuje ulogu
pojedinih spojnica.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
odnos ovjeka,
nauke, tehnike i
rada.
za urednost i
preglednost u radu.
- Stie pozitivu
orjentaciju prema
zanimanju.
Formativni ciljevi
uenik
savijanje kod
motornih vozila.
Skicira osovine,
osovinice i vratila.
Razlikuje naine
podmazivanja
leita i razlikuje
uredjaje za dovod i
podmazivanje
leita.
Razlikuje oznake
leaja.
Zna postupak
ugradnje i
demontae leaja.
Zna nain
funkiconisanja
spojnice.
32
Preporuke za
izvoenje nastave
savijanje.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Elementi za prenos snage
- Odreuje prenosni
- Definie zadatak
odnos dvostepenog
elemenata za
zupastog
prenos snage.
prenosnika.
- Navodi podjelu i
- Crta standardni
primjenu
profil zupca.
elemenata za
- Razlikuje oblike i
prenos snage.
veliine zubaca i
- Objanjava
zupanika.
frikcione tokove
- Skicira cilindrini,
(prenosnike).
konini i puni par.
- Opisuje princip
rada prenosnika sa
- Uporeuje vrste
ozubljenjem.
prenosa u
- Navodi svojstva,
zavisnosti od
podjelu i oblike
zadatih uslova.
zupastih parova.
- Uoava slinosti i
- Opisuje cilindrine
razlike pojedinih
zupaste parove.
elemenata za
- Objanjava konine
prenos snage.
zupaste parove.
- Razlikuje oblike
- Objanjava pune
remenica.
parove.
- Razlikuje oznake
- Navodi materijale
na remenu.
za izradu
- Uoava sile na
zupanika.
remenu.
- Definie zadatak
lananih parova.
- Navodi svojstva
lananih parova.
- Navodi vrste lanaca
za prenoenje
snage.
- Objanjava
oznaavanje
zglobnih lanaca za
prenoenje snage.
- Ilustruje otvoreni
kaini i remeni par.
- Navodi
karakteristike kaia
i remena.
- Upoznaje se sa
varijantom oblika
remenice.
- Objanjava
zatezanje kaia i
remena.
- Definie nosivost
kaieva i remena.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Stie osjeaj
sigurnosti u radu.
- Podstie
snalanjivost.
- Podstie
inicijativnost.
- Razvija
samopouzdanje.
33
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafiki rad:
- Izbor remena,
odredjivanje broja
remena i sile na
vratilu prema
datim podacima.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Hidrauline i pneumatske komponente
- Razlikuje elemente
- Upoznaje pojmove
i ureaje
hidraulinih i
hidraulinih i
pneumatskih
pneumatskih
sistema.
sistema.
- Navodi elemente i
- Uporeuje procese
uredjaje
hidraulinih i
hidraulinih i
pneumatskih
pneumatskih
sistema.
sistema.
- Razlikuje
- Definie osnovne
parametre
parametre
hidraulinih
hidraulinih
sistema (pritisak,
sistema.
protok, stepen
- Uporeuje rad
korisnosti).
zapreminskih
- Upoznaje
pumpi i
zapreminske
hidromotora.
pumpe i
- Upotrebljava
hidromotore.
simbole
- Upoznaje simbole
zapreminskih
zapreminskih
pumpi,
pumpi i
hidromotora,
hidromotora,
hidraulinih
hidraulinih
cilindara i
cilindara i
akumulatora.
akumulatora.
- Skicira hidrauline
- Pojanjava
razvodnike i
hidrauline
ventile.
razvodnike i
njihovu ulogu.
za priguivanje.
- Objanjava
- Uporeuje ulogu
hidrauline ventile
rezervoara i filtera.
(pritisne, protone - Zna funkcionisanje
i nepovratne).
cjevovoda.
- Opisuje elemente
za priguivanje.
- Objanjava
servouredjaje.
- Upoznaje posebne
uredjaje vozila
(utovar,
samoistovar i
drugo).
- Opisuje rezervoare
i filtere.
- Objanjava
cjevovode i
strujanje fluida
kroz cjevovode.
- Upoznaje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
Vjebe:
- Izrada ema
hidraulinih i
pneumatskih
instalacija uz
pomo simbola.
- Izrada ema
hidraulinih i
pneumatskih ema
na raunaru.
- Realizacija ema
na
demonstracionim
tablama za
hidrauliku i
pneumatiku.
- Podstie
snalaljivost.
- Razvija
samopouzdanje.
34
sadraji
uenik
termodinamike
procese u
pneumatici.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- S. Drapi i drugi: Tehniko crtanje sa mainskim elementima, Zavod za udbenike
- S. Drapi: Mainski elementi I, za sve profile, Zavod za udbenike i nastavna
- S. Drapi: Zbirka rijeenih zadataka iz mainskih elemenata I, Zavod za udbenike
- S. Veriga: Mainski elementi III (funkcioni i zupasti prenosnici), Mainski fakultet
u Beogradu 1990. i dopunjeno izdanje, 2002.
- P. Mitrovi, Z. Radojevi: Hidraulika i pneumatika, Zavod za udbenike i nastavna
- S. Nikoli: Hidrauline, pneumatske i elektrine komponente, Zavod za udbenike
i nastavna sredstva, Beograd, 1994. i dopunjeno izdanje 2003.
- M. Jakovljevi: Termodinamika i hidraulika, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd 2000.
- Stolovi sa odgovarajuim priborom za crtanje,
- A/V sredstva, grafoskop,
- Dijaprojektor sa odgovarajuim slajdovima,
- Raunar sa odgovarajuim softverom za crtanje,
- Modeli i eme sklopova i podsklopova maina,
- eme pneumatskih i hidraulinih komponeneti,
- Dijapozitivi iz hidraulike i pneumatike i
- Demonstracione table sa pneumatskim i hidraulinim komponentama.
- Grafiki radovi, po jedan u klasifikacionom periodu.
- Diplomirani mainski inenjer.
Znanja
- Vrste mainskih elemenata

Predmet
Znanja
- Tehniko crtanje sa
- Prikazivanje mainskih
elemenata
35

Predmet
Znanja
Vrste zakovanih, zavarenih i - Praktina nastava
- Zakivanje, zavarivanje,
navojnih spojeva
izrada navoja, klinovi i
Vrste klinova i ivija
ivije, opruge, cijevi i
Vrste opruga
ventili, osovine, osovinice i
Vrste cijevi i elemenata za
vratila, klizni i kotrljajui
regulisanje protoka
leaji, zupanici, remeni i
Vrste osovina, osovinica i
lanani prenosnici
vratila
Vrste leaja i leita
Vrste zupanika, remenih i
lananih prenosnika
Osovine
- Motori
- Sastavni djelovi motora
Vratila
Elementi obrtnog kretanja
- Motorna vozila
- Sistem za upravljanje
Elementi za prenos snage
- Sistem za prenos snage
Hidrauline i pneumatske
- eme (hidrauline i
komponenete
pneumatske)
Znanja
36
1.2.6. MOTORI
1. Naziv predmeta: MOTORI
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
36
108
72
36
108
Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

- Upoznavanje vozila, njegovih sklopova i ureaja.
- Upoznavanje sa znaajem i sistemom organizacije odravanja i opravke motornih
vozila.
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju rada sa vozilima.
- Sticanje znanja o vrstama motora.
- Sticanje znanja o pojedinim sistemima motora.
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu.
- Unapreivanje sopstvenih radnih sposobnosti.
37

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Motori SUS
- Zna istorijski
- Razvija pozitivan
- Objanjava
razvoj motora SUS.
odnos prema
istorijski razvoj
kvalitetu rada i
motora SUS.
- Razlikuje motore
ispunjavanju
- Navodi podjelu
SUS po
radnih obaveza.
motora SUS prema
eksplatacionim
- Stie radne navike.
nainu upaljenja
osobinama i
smjee i taktnosti.
principima
- Navodi podjelu
upaljenja smjee.
motora po
- Razlikuje motore
konstrukcijskim i
SUS po
eksploatacionim
konstrukcijskim i
osobinama.
eksploatacionim
- Objanjava
osobinama.
pogonske i
- Razlikuje pogonske
upotrebne
i upotrebne
karakteristike
karakteristike
motora SUS.
motora SUS.
- Objanjava
- Skicira princip rada
realizovanje
OTO motora i
radnog ciklusa
skicira taktove
etvorotaktnog
motora.
OTO motora.
- Objanjava
dvotaktnog OTO
realizovanje
motora.
radnog ciklusa
dvotaktnog OTO
etvorotaktnog
motora
dizel-motora.
- Objanjava
realizovanje
dvotaktnog dizelradnog ciklusa
motora.
etvorotaktnog
dizel-motora.
Vankelovog
- Objanjava
motora.
realizovanje
radnog ciklusa
dvotaktnog dizelmotora.
- Objanjava
Vankelov motor.
- Definie stepen
kompresije.
- Objanjava motore
sa natpunjenjem.
Dijelovi motora
- Nabraja
- Razlikuje
- Razvija pozitivan
nepokretne
nepokretne
odnos prema
dijelove motora
dijelove motora.
kvalitetu rada i
cilindarski blok.
- Razlikuje ulogu i
ispunjavanju
38
Preporuke za
izvoenje nastave
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
radnih obaveza.
elemente
- Objanjava
cilindarske glave.
cilindarsku glavu,
- Razlikuje pokretne
kuite motora,
dijelove motora.
poklopac
- Uporeuje ulogu
cilindarske glave.
klipa, klipnih
- Objanjava
prstenova,
pokretne dijelove
osovinice klipa.
motora: klip, klipni
- Uporeuje ulogu i
prstenovi,
sastavne dijelove
osovinica klipa.
koljenastog vratila
- Opisuje klipnjau.
i zamajca.
- Opisuje koljenasto
vratilo i zamajac.
Razvodni mehanizam
- Razlikuje elemente - Razvija pozitivan
- Objanjava
odnos prema
razvodnog
razvodni
kvalitetu rada i
mehanizma.
mehanizam.
ispunjavanju
- Uporeuje ulogu i
- Opisuje bregasto
radnih obaveza.
nain rada
vratilo.
razvodnog
- Opisuje ventilski
mehanizma.
sklop.
- Razlikuje ulogu
- Opisuje sistem za
ventilskog sklopa i
podeavanje zazora
njegove elemente.
razvodnog
- Uporeuje
mehanizma.
mehaniki i
- Opisuje
elektromagnetni
konstruktivna
nain otvaranja
rjeenja razvodnog
ventila.
mehanizma prema
- Zna koncept
poloaju i broju
varijabilnog
razvodnih
upravljanja
elemenata.
ventilima (VVT).
- Opisuje koncept
varijabilnog
upravljanja
ventilima (VVT).
Napajanje OTO motora gorivom i vazduhom
- Zna ulogu i nain
- Razvija pozitivan
- Objanjava
rada sistema za
odnos prema zatiti
rezervoar za
napajanje gorivom.
okoline.
gorivo.
- Objanjava pumpu
- Zna ulogu i nain
za gorivo.
rada karburatora.
- Objanjava osnovni - Zna naine
karburator.
formiranja radne
- Objanjava
smjee kod OTO
stvaranje radne
motora.
smjee kod OTO
- Razlikuje dopunske
motora.
ureaje na
- Definie dopunske
karburatoru.
ureaje na
- Uporeuje znaaj i
karburatoru.
ulogu EUU za
39
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
obrazovanje
- Objanjava
smjee.
elektronski
upravljane ureaje - Razlikuje rjeenja i
nain rada sistema
za obrazovanje
napajanja
smjee.
vazduhom i
- Objanjava sisteme
gorivom.
sa kontinualnim
obrazovanjem
smjee.
- Objanjava sisteme
sa prekidnim
ubrizgavanjem i
mjerenjem pritiska
u usisnoj grani.
- Objanjava sisteme
sa prekidnim
ubrizgavanjem i
mjerenjem protoka
vazduha.
- Objanjava
centralizovane
sistme sa direktnim
ubrizgavanjem.
Obrazovanje smjee u dizel-motoru
- Objanjava ulogu i
sistema za
elemente sistema
napajenje dizelza napajanje dizelmotora.
motora gorivom.
- Zna nain
- Objanjava ulogu
funkcionisanja
pumpe niskog
pumpe niskog
pritiska.
pritiska.
- Objanjava linijsku
- Zna naine rada i
pumpu.
elemente pumpe
- Objanjava
visokog pritiska.
rotacionu pumpu.
- Zna ulogu
- Objanjava
regulatora.
regulatore broja
- Razlikuje ulogu i
obrtaja.
nain
- Objanjava
funkcionisanja
elektronsku
sistema pumpa
kontrolu
brizga.
ubrizgavanja goriva
- Razlikuje ulogu i
kod dizel-motora.
nain
- Objanjava sistem
funkcionisanja
pumpa brizga.
COMMON RAIL.
- Objanjava sistem
COMMON RAIL.
Podmazivanje motora
- Objanjava princip - Zna primjenu
sistema za
rada sistema za
podmazivanje.
podmazivanje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija pozitivan
odnos prema zatiti
okoline.
- Razvija pozitivan
odnos prema zatiti
okoline.
40
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Skicira eme
sistema
podmazivanja.
- Zna ulogu i znaaj
podmzivanja za rad
motora.
Ureaji za paljenje smjee
- Zna princip
- Opisuje
baterijskog sistema
akumulator.
paljenja.
- Opisuje bobinu,
- Zna ulogu svjeica.
razvodnihk
paljenja i platinsku - Zna ulogu,
dugmad.
elemente i nain
- Objanjava princip
funkcionisanja
rada svjeica.
ureaja za paljenje
- Objasnjava
smjee.
regulatore ugla
- Uporeuje razliite
pretpaljenja.
sisteme paljenja.
- Objanjava
tranzistorsko
paljenje.
- Objanjava
elektronsko
paljenje.
- Objanjava
potpuno
elektronsko
paljenje.
- Objanjava
magnetni sistem
paljenja.
Hlaenje motora
- Zna ulogu hlaenja
- Objanjava ulogu
motora.
sistema za
- Razlikuje naine
hlaenje, navodi
hlaenja motora.
vrste hlaenja i
- Skicira elemente
princip rada.
sistema hlaenja
- Objanjava
motora.
elemente sistema
za hlaenje motora
tenou.
- Objanjava princip
rada vazdunog
hlaenja motora.
- Obrazlae
karakteristike
vodenog i
vazdunog hlaenja
motora.
- Objanjava sisteme
hlaenja kod
- Razvija ekoloku
svijest.
41
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
natpunjenih
motora.
Elektrini ureaji na motoru
- Opisuje alternator. - Razlikuje princip
rada, ulogu i
- Opisuje
elemente
elektropokreta.
elektrinih ureaja
na motoru.
Odvoenje izduvnih gasova
- Objanjava zadatak - Zna funkciju
pojedinih
ureaja za odvod
elemenata
izduvnih gasova i
ureaja.
zadravanje
nesagorjelih
estica.
- Nabraja djelove
ureaja za odvod
izduvnih gasova.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija pozitivan
odnos prema
kvalitetu rada i
ispunjavanju
radnih obaveza.
- Razvija ekoloku
svijest.

- J. Lenasi i T. Ristanovi: Motori i motorna vozila, Zavod za izdavanje udbenika i
nastavnih sredstava, Beograd, 2003.
- N. Janiijevi: Tehnologija obrazovnog profila, Zavod za izdavanje udbenika i
- D. Jankovi: Prirunik za automehaniare, Zavod za izdavanje udbenika i
- D. Simi: Motorna vozila, Nauna knjiga, Beograd, 1978.
- P. Todorovi: Motorna vozila, Nauna knjiga, Beograd, 2005.
- J. Lenasi: Motorna vozila, Zavod za izdavanje udbenika i nastavnih sredstava,
Beograd, 2005.
- LJ. Durakovi: Motori sa unutranjim sagorijevanjem, Zavod za izdavanje
udbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2005.
- Modeli vozila
- eme
- LCD projektor
- Raunar
- Diplomirani mainski inenjer, smjer motorna vozila ili mehanizacija;
42
- diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj.

Znanja
- Ureaji motora
- Sastavni dijelovi motora

Predmet
Znanja
- Motorna vozila
- Dijelovi motora i ureaji na
motoru
- Praktina nastava
- Neispravnosti i nain
otklanjanja neispravnosti na
motoru
43
1.2.7. ROBA U TRANSPORTU

1. Naziv predmeta: ROBA U TRANSPORTU
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
48
24
72
48
24
72

- Poznavanje robe i njenih karakteristika.
- Sticanje znanja o specifinostima prevoza pojedinih vrsta roba.
- Sticanje znanja o standardizaciji u oblasti transporta robe.
- Usvajanje znanja o primjeni standarda i drugih propisa za robu u transportu.
- Razumijevanje zanaaja kvaliteta robe.
- Sticanje znanja o neophodnim posebnim kontrolama robe u transportu.
- Razumijevanje znaaja i naini ouvanja robe.
- Sticanje znanja o ulozi i znaaju ambalae u distribuciji roba.
- Usvajanje posebnih znanja o prevozu specijalne robe (lako kvarljive, opasne,
predimenzionisane).
44

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam, podjela i klasifikacija robe u transportu
- Razumije znaaj
- Razlikuje osnovna
- Objanjava pojam
saobraaja.
svojstva robe.
robe i njena
- Razlikuje robu
osnovna svojstva.
prema njenim
- Obrazlae
svojstvima.
klasifikaciju robe u
- Razlikuje terete
transportu.
prema osnovnim
- Objanjava pojam
karakteristikama.
tereta i njegovu
podjelu.
Karakteristike robe-tereta utransportu
- Uporeuje fizika i - Razvija ekoloku
- Nabraja fizika i
svijest.
mehanika svojstva
mehanika svojstva
robe.
robe.
- Nabraja hemijska i - Razlikuje hemijska
tehnoloka svojstva
i tehnoloka
robe.
svojstva robe.
Standardizacija i drugi propisi za robu u transportu
- Uoava cilj i znaaj - Razvija osjeaj za
- Objanjava pojam
ekonominost.
standarda i
standarda i
standardizacije.
standardizacije.
- Uoava znaaj
- Navodi
uoenja standarda
sveobuhvatnost
i sveobuhvatnost
standardizacije po
standardizacije.
podruju, cilju i
- Analizira primjenu
nivou.
standarda kod
- Obrazlae primjenu
elemenata
standarda kod
transportnog
elemenata
procesa i
transportnog
transportnih
procesa,transportni
lanaca.
h lanaca.
- Uoava sutinu
- Navodi primjenu
uvoenja
standarda kod
standarda,
komercijalne i
modularnih mjera
transportne
za komercijalnu i
ambalae.
transportnu
- Objanjava
ambalau.
primjenu standarda
- Razlikuje standarde
u oblasti
u oblasti
transportnih i
transportnih i
pretovarnih
pretovarnih
sredstava.
sredstava.
- Nabraja razlikujue
- Indetifikuje
oznake na robi i
pojedine oznake na
pakovanju.
robi i pakovanju.
Kontrola kvaliteta robe u transportu
- Objanjava pojam
- Uoava vaznost i
- Razvija osjeaj
45
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
kvaliteta robe.
- Nabraja vrste
provjera kvaliteta
robe.
- Obrazlae vrste
zvaninih kontrola
robe u transportu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
odgovornosti.
Formativni ciljevi
uenik
sloenost ouvanja
kvaliteta robe.
- Zna i vrednuje
postupke
ispitivanja
kvaliteta robe.
- Uporeuje vrste
kontrola robe u
izvozu, uvozu i
prevozu u
unutranjem
transportu.
Ambalaa i pakovanje robe
- Objanjava pojam i - Uoava razliku
izmeu pojmova
funkciju pakovanja
pakovanja i
i ambalae robe.
ambalae robe.
- Navodi klasifikaciju
- Uoava funkciju
ambalae.
ambalae.
- Navodi ambalau
od hartije i drveta. - Uporeuje razliite
oblike ambalae i
- Navodi ambalau
primjenu istih.
od metala i stakla.
- Uoava svojstva i
primjenu svih
ambalaa.
- Uoava
karakteristike i
primjenu metalne i
staklene ambalae.
Specifini zahtjevi robe-tereta u transportu
- Stie osjeaj za
- Analizira svojstvo
- Objasnjava vezu
odgovornost.
robe i opredjeljuje
izmeu svojstva
adekvatno
robe i odabranog
prevozno sredstvo.
prevoznog
- Uoava mogunosti
sredstva.
prevoza obine
- Nabraja obinu
robe.
robu i njene
- Razlikuje
karakteristike.
posebnosti
- Navodi
transporta zrnastog
specifinosti
tereta itarica.
zrnaste robe
- Zna postupke,
itarica.
standarde i uslove
- Navodi
transporta
specifinosti
zivotinja.
transporta
- Razlikuje uzroke
ivotinja.
specifinih
- Nabraja najee
zahtjeva u prevozu
vrste i
graevinskog
karakteristike
materijala.
graevinskog
- Uporeuje svojstva
materijala u
46
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
transportu.
- Nabraja vrste
drvenih proizvoda u
transportu.
- Nabraja gumene,
plastine,
korodivne i dr.
proizvode u
transportu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
i uticaj sredine pri
prevozu drvenih
proizvoda.
- Uporeuje
potrebne uslove pri
prevozu proizvoda
od gume, plastike,
korodirajue i
drugih specificnih
proizvoda.
Lako kvarljiva roba u transportu
- Razlikuje uzroke
- Navodi vrste lako
promjena kod
kvarljive robe i
lakokvarljive robe.
mogue promjene
- Uporeuje
na njoj.
postupke uvanja i
- Nabraja postupke
skladitenja
kod uvanja i
pojedine lako
skladitenja lako
kvarljive robe.
kvarlje robe.
- Uporeuje svojstva
- Nabraja i opisuje
i uslove koje
pojedina prevozna
obezbeuju
sredstva za lako
pojedina
kvarljivu robu.
transporta sredstva
namijenjena za
lako kvarljivu robu.
Opasna roba u transportu
- Uporeuje
- Nabraja opasne
meunarodnu
materije u
klasifikaciju,
saobraaju.
svojstva i
- Objanjava
oznaavanje
standardne oznake
opasnih materija.
i navodi opremu za
- Zna uslove i
prevoz opasnih
procedure prevoza
materija.
opasnih materija.
Predimenzionisana roba u transportu
- Uporeuje propise
- Nabraja svojstva i
vrste
koji definiu
predimenzionisane
gabaritna i druga
robe u transportu.
ogranienja za
- Navodi uslove za
vozila u
prevoz
saobraaju.
predimenzionisane - Uporeuje propise
robe.
za prevoz
predimenzionisane
robe.
- Razvija osjeaj
odgovornosti.
- Istraivanje na
internetu
- Prevoz lako
kvarljive robe.
- Razvija ekoloku
svijest.
- Istraivanje na
internetu
- Prevoz opasnih
tereta.
- Podstie primjenu
steenih znanja u
praksi.
47
Preporuke za
izvoenje nastave

- S. Rankovi, S. Furundi: Tereti u saobraaju i mehanizacija pretovara, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- S. Rankovi: Integralni transport, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1995.
- Dr D. pagnut: Tehnoloke osobine robe u transportu, Saobraajni fakultet
Univerziteta u Beogradu, Beograd, 1983.
- Prikljukak za internet.
- LCD projektor.
- Pismeno, po jedan pismeni rad u klasifikacionom periodu.
- Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u toku svakog klasifikacionog
perioda.
Predmet
Znanja
Standardizacija i drugi
- Unutranji transport
- Zna ulogu i zadatak
propisi za robu u transportu
paketizacije
- Zna ulogu tipizacije i
standardizacije
- pedicija
Kontrola kvaliteta robe
- Specijalni poslovi
Prevoz specijalne robe-tereta
pediterske djelatnosti
- Organizuje kontrolu
Prevoz lako kvarljive robe
kvaliteta i kvantiteta robe
Prevoz opasne robe
Prevoz predimenzionisane
robe
Znanja
48
1.2.8. GARAE I SERVISI

1. Naziv predmeta: GARAE I SERVISI
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
42
30
72
42
30
72

- Sticanje znanja o karakteristikama i elementima parkiranja i garairanja vozila.
- Upoznavanje sa nainima utvrivanja potreba za parkiranjem.
- Shvatanje vanosti rjeavanja problema parkiranja u gradovima.
- Upoznavanje sa nainima rjeavanja problema parkiranja.
- Sticanje osnovnih znanja o objektima i tehnologiji tehnikog odravanja motornih
vozila.
- Razvijanje tehnike kulture.
- Podsticanje uenika na aktivno uee u nastavi i podsticanje ka usavravanju u
profesiji.
49

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Parkiranje u gradovima
- Podstie
- Obrazlae problem - Uoava probleme
razmiljanje.
parkiranja.
parkiranja.
- Navodi vrste
- Uporeuje
parkiranja.
probleme
parkiranja u raznim
epohama i
gradovima.
Karakteristike parkiranja
- Uporeuje uticaj
- Podstie
- Navodi uzroke
snalaljivost.
parkiranja.
pojedinih faktora
- Opisuje
na obim korienja - Podstie
preciznost.
koncentraciju
automobila.
parkiranja.
- Predstavlja grafiki - Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
- Objanjava
koncentraciju
zanimanju.
trajanje parkiranja
parkiranja.
i njen uticaj na
- Uporeuje
analitikog
veliinu
zavisnost trajnosti
miljenja.
parkiralita.
parkiranja od
- Opisuje pjeaenje
pojedinih
i vezu sa
parametara.
parkiranjem.
- Razlikuje zavisnost
- Navodi faktore koji
izmeu duine
utiu na veliinu
pjeaenja i
povrine za
veliine parkiranja.
parkiranje.
- Analizira elemente
- Navodi dimenzije
od kojih zavisi
vozila koje utiu na
povrina za
veliinu povrine za
parkiranje.
parkiranje.
- Ocjenjuje uticaj
- Opisuje zatitni
pojedinih
prostor oko vozila
elemenata na
na parkiralitu.
povrinu jednog
- Opisuje irinu
parking mjesta.
prolaza vozila
- Uoava veliine
prilikom
zatitnog prostora
parkiranja.
za pojedine vrste
- Obrazlae grafiko
vozila.
rjeenje irine
- Ocijenjuje uticaj
prolaza.
naina parkiranja
- Nabraja naine i
na iskorienje
uglove parkiranja
prostora.
vozila.
- Rjeava, grafikim
- Definie
putem, irinu
univerzalno parking
prolaza na
mjesto.
parkiralitu.
- Uporeuje
prednosti i
nedostatke
50
Preporuke za
izvoenje nastave
Grafiki rad:
- Grafikim putem
odrediti irinu
prolaza na
parkiralitu pri
izlasku vozila
hodom unaprijed i
hodom unazad pod
pravim i otrim
uglom.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pojedinih naina i
uglova parkiranja
vozila.
Utvrdjivanje potreba za parkiranjem
- Uoava koje
- Objanjava metod
karakteristike
posmatranja na
parkiranja se mogu
terenu.
odrediti
- Objanjava metodu
posmatranjem na
ankete.
terenu.
- Definie skraenu
- Zna prednosti i
metodu.
nedostatke
- Opisuje procjenu
direktne ankete.
buduih potreba za
- Zna skraenu
parkiranjem.
metodu.
Nain rjeavanja parkiranja
- Uporeuje uticaj
- Obrazlae reim
parkiranja.
reima parkiranja,
- Obrazlae
vremenskog
vremenski
ogranienja
ogranienje
parkiranja i cijene
parkiranja.
parkiranja na
- Obrazlae cijenu
rjeavanje
parkiranja.
problema
- Opisuje regulisanje
parkiranja.
dinamikog
- Uoava uticaj
saobraaja.
kvaliteta JGS na
- Objanjava javni
probleme
gradski prevoz,
parkiranja.
parkiranje u
- Zna mogunosti
stambenim zonama
reavanja problema
i zakonodavstvo.
parkiranja pomou
zakonske
regulative.
Ulino parkiranje
- Opisuje ulino
- Uoava potrebne
parkiranje.
dimenzije za
- Opisuje prednosti i
parkiranje na ulici.
nedostatke ulinog
parkiranja.
- Ilustruje nain
parkiranja na ulici.
Parkiranje izvan ulice
- Uporeuje
- Opisuje vanulino
parkiranje vozila u
parkiranje.
garaama i na
- Definie
otvorenom
parkiralite.
prostoru.
- Objanjava
- Skicira vrste
organizaciju
parking garaa.
parkiralita.
- Uoava slinosti i
- Objanjava pojam
51
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
analitikog
miljenja.
- Podstie
preciznost.
- Obilazak
parkiralita.
- Anketiranje
korisnika parkinga.
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
- Prikazati razne
tipove parking
satova.
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
- Na konkretnom
primjeru uoiti
prednosti i
nedostatke ulinog
parkiranja i
predloiti
poboljanja.
analitikog
miljenja.
- Obilazak
parkiralita.
- Obilazak parking
garaa.
- Uenici na
internetu
pronalaze filmske
prikaze pojedinih
sadraji
uenik
parking garae.
- Navodi i opisuje
vrste parking
garaa prema
namjeni, vezi
izmeu spratova,
nivou izgradnje i
tipu usluge.
- Objanjava izbor
lokacije parkinggarae.
- Opisuje opremu
parking-garae.
- Opisuje
automatske parking
garae.
Servisne stanice
- Definie i opisuje
servisne stanice.
- Navodi uzroke
promjene
tehnikog stanja
vozila.
- Opisuje vidove i
parametre
tehnikog
odravanja.
- Obrazlae
odreivanje
kapaciteta servisa.
- Objanjava nain
organizacije
tehnikog
odravanja.
- Opisuje opremu u
servisima.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
razlike pojedinih
vrsta garaa.
- Uoava znaaj
izbora lokacije
parking-garae.
- Zna ulogu i vanost
opreme parkinggarae.
- Uporeuje
prednosti i
nedostatke
automatskih
parking garaa.
Preporuke za
izvoenje nastave
vrsta parking
garaa.
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
- Podstie
prilagodljivost.
- Podstie
ekonominost.
- Zna nain
prorauna broja
tehnikog
odravanja.
- Zna nain
prorauna obima
proizvodnog
programa, broja
radnih mjesta i
broja radnika.
- Interpretira nain
odreivanja
povrine
proizvodnih pogona
i radionica.
- Uporeuje linijska i
univerzalna radna
mjesta.
- Posjeta servisu.

- N. Putnik: Autobaze i auto stanice, Univerzitet u Beogradu Saobraajni fakultet,
Beograd, 2007.
- N. Putnik: Garae, servisi i parkiralita, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- Raunar sa programskom opremom.
- LCD projektor.
- Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u toku klasifikacionog perioda.
52

- Diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj.
Predmet
Znanja
Mjerodavne dimenzije vozila - Motorna vozila
- Koncepcija gradnje vozila
Odreivanje irine prolaza - Tehniko crtanje sa
- Osnove nacrtne geometrije
grafikim putem
Ulino i vanulino parkiranje - Bezbjednost saobraaja
- Mjere drutvene
intervencije u oblasti
bezbjednosti saobraaja
Rjeavanje problema
- Regulisanje saobraaja
- Stacionarni saobraaj
parkiranja
Servisne stanice
- Praktina nastava
- Tehniko odravanje i
opsluivanje vozila
Znanja
53
1.2.9. ORGANIZACIJA PREVOZA

1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA PREVOZA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
48
48
44
140
24
24
22
70
Ukupno
72
72
66
210

- Upoznavanje sa strukturom i nainom organizovanja drumskog saobraaja.
- Razumijevanje prevoza tereta kao procesa.
- Shvatanje vanosti racionalizacije prevoza i uticaja dobre organizacije rada na
smanjenje trokova poslovanja.
- Upoznavanje sa dokumentacijom i ispravama koje prate prevoz tereta.
- Sticanje znanja o odabiru najpovoljnijeg sredstva prevoza s obzirom na
specifinosti tereta.
- Razumijevanje uticaja organizacije prevoza tereta na zdravu ivotnu sredinu.
- Upoznavanje sa pediterskim poslovima u domaem i meunarodnom transportu.
- Upoznavanje sa zadacima i ovlaenjima operativnog osoblja u procesu prevoza i
prepoznavanje svog mjesta u tom procesu.
- Primjena teorijskog znanja u rjeavanju praktinih zadataka u putnikom
domaem i meunarodnom saobraaju.
- Podsticanje uenika na permanentno usavravanje.
54

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
Osnovni pojmovi o transportu

- Uoava ekonomski
- Razvija pozitivnu
- Definie pojmove:
orijentaciju prema
transport, saobraaj, znaaj transporta.
zanimanju.
transportni sistem, - Uporeuje znaaj i
ulogu pojedinih
transportni proces,
vidova saobraaja.
prosta vonja,
sloena vonja, obrt - Uoava uticaj tereta
na cijenu prevoza.
vozila, itinerer.
- Razlikuje znaaj
- Nabraja vidove
pakovanja i
saobraaja i njihove
obiljeavanja tereta.
specifinosti.
- Nabraja i klasifukuje - Uoava znaaj
robu za transport.
ambalae.
- Nabraja i klasifukuje
ambalau.
- Opisuje znaaj putne
mree.
- Navodi i klasifikuje
puteve.
Podjela, karakteristike i sredstva drumskog saobraaja
- Uporeuje vozila i
- Opisuje znaaj i
njihova svojstva.
ulogu drumskog
- Vri pravilan izbor
saobraaja.
- Navodi karakteristike sredstava za
obavljanje
drumskog
transportnog
saobraaja.
zadatka.
- Navodi vrste
drumskog
saobraaja.
- Objanjava pojam i
podjelu putnikog
saobraaja.
- Objanjava pojam i
podjelu teretnog
saobraaja.
- Nabraja sredstva
drumskog
saobraaja.
- Navodi (nabraja)
svojstva vozila.
- Definie i objanjava
svojstva vozila.
Organizacija autotransportnih preduzea
- Objanjava potrebu - Uoava znaaj
primjene raunara za
organizovanog
prevoza putnika i
efikasan rad
robe.
pojedinih slubi.
55
Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
Razumije potrebu
jedinstvenog
transportnog
procesa.
Vjeba:
- Svojstva tereta na
konkretnom
primjeru.
Vjeba:
- Na internetu
pronalazi slike i
karakteristike
razliitih
transportnih
sredstava drumskog
saobraaja.
Razvija snalaljivost - Posjeta firmi koja se

bavi transportom
i osjeaj za timski
robe.
rad.
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Opisuje poslove
- Analizira uticaj
garane slube.
veliine preduzea
- Opisuje poslove
na nain unutranje
dispeerske slube.
organizacije.
- Opisuje poslove
komercijalne slube.
- Opisuje poslove
zajednikih slubi.
Vozni park i pokazatelji rada
- Uoava znaaj
- Opisuje pojam
sistema izmjeritelja i
voznog parka i
inventarskog voznog
koeficijenata za
parka.
planiranje, analizu i - Opisuje tehnikoocjenu efikasnosti
eksploatacionu
rada voznog parka.
podjelu voznog
parka.
- Navodi tehnikoeksploatacione
pokazatelje i
izmjeritelje rada
vozila.
Razvija sposobnost
analitikog
miljenja.
Razvija
samopouzdanje.
Vremenski bilans voznog parka

- Ocjenjuje uspjenost - Razvija preciznost i
- Objanjava pojam
auto dana.
rada pojedinih slubi efikasnost.
- Razvija preciznost i
- Objanjava bilans
na osnovu
tanost u radu.
voznog parka u
pokazatelja rada
danima.
voznog parka.
- Definie koeficijent - Analizira vrijednosti
tehnike ispravnosti. pokazatelja rada
vozila.
- Objanjava
- Uporeuje slinosti i
koeficijent
razlike pojedinih
iskorienja voznog
pokazatelja.
parka.
- Definie koeficijent - Identifikuje
probleme koji se
iskorienja
javljaju prije i
ispravnog voznog
tokom transportnog
parka.
procesa.
- Objanjava bilans
- Izraunava autovoznog parka u
dane i auto-asove
asovima.
pomou
- Definie koeficijent
iskorienja vremena koeficijenata i
inventarskih autou 24 asa.
dana.
iskorienja radnog
vremena.
56
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Za odreeni broj
vozila u
vremenskom
periodu tabelarno
predstaviti
vremenski bilans
voznog parka i
pratee
koeficijente.
- Pismeni zadatak sa
zadacima u kojima
se raunaju
izmjeritelji i
koeficijenti
vremenskog
bilansiranja rada
vozila.
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Pokazatelji brzine
- Razumije znaaj
- Izraunava
- Definie pojam
potovanja propisa.
saobraajnu brzinu.
brzine i nabraja
- Razvija
brzine u saobraaju. - Izraunava
ekonominost.
eksploatacionu
- Definie pojam
brzinu.
saobraajne brzine.
- Izraunava prevoznu
- Definie
brzinu.
eksploatacionu
brzinu.
- Definie prevoznu
brzinu.
- Definie brzinu
obrta.
Pokazatelji preenog puta
- Objanjava preeni - Izraunava preeni - Razvija snalaljivost
i osjeaj za
put vozila.
put vozila.
preuzimanje
- Definie koeficijent - Izraunava
odgovornosti.
pokazatelje
iskorienja
preenog puta.
preenog puta.
- Definie koeficijent - Analizira dobijene
vrijednosti
nultog preenog
pokazatelja
puta.
preenog puta.
- Definie srednju
duinu jedne vonje - Izraunava preeni
put i pokazatelje
pod teretom.
preenog puta
- Definie srednje
pomou
rastojanje prevoza
koeficijenata i
jedne tone tereta.
inventarskih auto- Objanjava pojam
dana.
srednje dnevne
kilometrae.
Pokazatelji iskorienja korisne nosivosti
- Izraunava nivo
- Podstie smisao za
- Objanjava
koeficijent statikog iskorienja nosivosti produktivnost.
iskorienja
vozila.
nosivosti.
dinamikog
iskorienja
nosivosti.
Koliina prevezene robe i ostvareni transportni rad
- Izraunava koliinu - Razvija smisao za
- Objanjava pojam
ekonominost.
zadacima u kojima
prevezene robe.
koliine prevezene
se rauna broj vozila
- Izraunava
robe.
na radu, koliina
transportni rad.
- Objanjava
prevezene robe i
- Analizira ostvareni
transportni rad
transportni rad.
transportni rad i
vozila.
bolja rjeenja.
57
Razred: TREI
sadraji
Socijalizacijski
ciljevi
Formativni ciljevi
uenik
uenik
uenik
Proizvodnost voznog parka
- Izraunava
- Razvija smisao za
- Objanjava
proizvodnost vozila.
produktivnost.
- Objanjava uticaj
- Analizira ostvarenu
pokazatelja rada na
proizvodnost vozila i
trai bolja rjeenja.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Grafiki prikazati
zavisnost
proizvodnosti od
pojedinih
pokazatelja rada.
Utovarno-istovarne stanice
- Razvija preciznost. - Posjeta robnom
- Definie utovarno - - Odreuje nain
terminalu drumskog
postavljanja vozila. - Podstie
istovarne stanice.
saobraaja.
- Objanjava propusnu - Izraunava propusnu inicijativnost.
mo.
mo (kapacitet)
- Podstie
- Izraunava broj
stanice.
prilagoavanje
zadacima u kojima
radnih mjesta.
- Objanjava potrebu
razliitim uslovima
se rauna
- Izraunava optimalan rada.
odreivanja broja
proizvodnost, broj
mjesta za utovar
broj vozila na radu.
mjesta za utovar i
istovar.
- Izraunava promet i
istovar, optimalan
- Definie ritam rada
protok tereta.
broj vozila na radu.
stanice.
- Analizira veliinu
- Definie interval
prometa i protoka
vonje.
tereta.
- Objanjava
kordinaciju kretanja
vozila i rada stanice.
- Objanjava promet i
protok tereta.
pedicija u transportu
Vjeba:
- Upoznaje se sa
- Uporeuje poslove - Podstie
- Popunjavanje i
pojmom pedicije.
pedicije u domaem inicijativnost.
- Podstie
obrada putnog
- Nabraja vrste
i meunarodnom
snalaljivost.
naloga i tovarnog
pediterskih poslova. transportu.
lista
- Nabraja transportne - Razlikuje dokumenta - Razvija
samopouzdanje.
poslove.
i postupak u vrenju
- Nabraja dokumenta
pediterskih usluga. - Podstie marljivost.
u teretnom
- Zna vrste i postupke - Preuzimanje
transportu.
rada sa
odgovornosti.
- Opisuje znaaj i
dokumentacijom.
ulogu pojedinih
dokumenata.
- Nabraja specijalne
poslove u transportu.
Osiguranje u transportu
- Razvija osjeaj
- Upoznaje uslove
Vjeba:
- Upoznaje se sa
- Popunjavanje polise
pojmom osiguranja u osiguranja u
odgovornosti i
transportu.
osiguranja.
transportu.
pozitivnu
- Ocjenjuje znaaj
- Opisuje znaaj i
orijentaciju prema
osiguranja u
ulogu KARGO.
zanimanju.
58
sadraji
Socijalizacijski
ciljevi
Formativni ciljevi
uenik
uenik
uenik
transportu.
osiguranja.
- Opisuje znaaj i
ulogu KASKO
osiguranja.
- Opisuje znaaj i
ulogu osiguranja
auto-odgovornosti
(AO).
Trokovi transporta
- Izraunava trokove - Razvija preciznost i
- Navodi podjele
inicijativnost.
prevoza.
trokova prema
raznim obiljejima. - Izraunava cijenu
- Objanjava pojedine kotanja prevoznih
usluga.
trokove prevoza.
- Analizira strukturu
- Opisuje nain
trokova ostvarenih
odreivanja cijene
u transportu robe.
kotanja prevoznih
usluga.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Izraunavanje fiksnih
i varijabilnih
trokova i njihovo
grafiko
predstavljanje.
- Analiza ukupnih
trokova.
- Izraunavanje cijene
kotanja i prodajne
cijene prevozne
usluge.
Putevi vonje pri prevozu tereta

- Opisuje ponavljajui - Vri izbor putanje za - Razvija kritiko
razmiljanje i
put prevoza tereta.
prevoz tereta na
inicijativnost.
- Opisuje zrakasti put
konkretnom
- Podstie
prevoza tereta.
primjeru.
samopouzdanje.
- Opisuje prstenasti
- Pronalazi rjeenja
put prevoza tereta.
koja e dovesti do
- Opisuje zbirni put
smanjenja trokova i
prevoza tereta.
poveanja
proizvodnosti.
- Analizira rad vozila,
uoava greke i
ispravlja ih.
Primjena vunih i samoistovarnih vozila
- Obrazlae primjenu - Izraunava i
- Podstie
uporeuje efekte
vunih i prikljunih
razmiljanje.
primjene vunih i
vozila.
prikljunih vozila i
- Obrazlae primjenu
vozila za samoistovar
vozila sa
samoistovarom
tereta.
tereta.
59
zadacima u kojima
se raunaju trokovi
transporta,
pokazatelji rada pri
raznim putevima
vonje, potreban
broj poluprikolica.
Razred: ETVRTI
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Putniki saobraaj
- Razumije potrebu
- Uporeuje vrste
- Definie putniki
jedinstvenog
putnikog
saobraaj i navodi
transportnog
saobraaja.
njegove podjele.
procesa.
- Analizira tokove
- Objanjava pojam
putnika.
mobilnosti
stanovnitva.
- Objanjava pojam
prometa putnika.
- Objanjava pojam
protoka putnika.
Pokazatelji rada u putnikom saobraaju
- Razvija snalaljivost
- Nabraja pokazatelje - Izraunava
pokazatelje rada u
i osjeaj za timski
rada u putnikom
putnikom
rad.
saobraaju.
saobraaju.
- Objanjava brzine
- Analizira dobijene
vozila pri prevozu
vrijednosti
putnika.
pokazatelja rada
- Objanjava srednji
vozila.
put prevoenja
- Uporeuje probleme
putnika.
koji se javljaju prije
- Objanjava stepen
i tokom prevoza
smjenjivanja
putnika.
putnika.
- Izraunava
- Objanjava
koeficijent statikog transportni rad.
- Analizira ostvareni
iskorienja
transportni rad i
kapaciteta vozila.
trai bolja rjeenja.
- Objanjava
koeficijent
- Izraunava
dinamikog
proizvodnost.
iskorienja
- Analizira ostvarenu
kapaciteta vozila.
proizvodnost i
- Objanjava
istrauje bolja
transportni rad u
rjeenja.
putnikom
saobraaju.
- Definie
proizvodnost.
Dokumentacija u putnikom saobraaju
- Uporeuje prevozne - Razvija preciznost I
- Nabraja
isprave za vozilo,
tanost u radu.
dokumentaciju u
domaem putnikom posadu i putnike.
- Uopreuje putni
saobraaju.
nalog i kontrolni list.
- Nabraja
dokumentaciju u
- Zna osnovne propise
meunarodnom
zakona o javnom
putnikom
prevozu putnika.
60
Vjeba:
- Popunjavanje i
obrada putnog
naloga i kontrolnog
lista.
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
saobraaju.
uenik
- Popunjava
dokumenta.
Meugradski prevoz putnika
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
- Analizira fizike
- Objanjava pojam
- Razvija snalaljivost - Posjeta firmi koja se
pokazatelje rada
bavi meugradskim
meugradskog
i osjeaj za timski
meugradske linije.
prevozom putnika.
prevoza putnika.
rad.
- Nabraja linije u
- Analizira finansijske
meugradskom
pokazatelje rada
zadacima u kojima
prevozu.
meugradske linije.
se raunaju
- Objanjava potrebu
pokazatelji rada i
izraunavanja broja
potreban broj
vozila na
autobusa u
meugradskoj liniji.
meugradskom
- Objanjava potrebu
prevozu putnika.
raunanja trajanja
obrta vozila.
Javni gradski prevoz putnika
- Objanjava pojam
gradskog prevoza
putnika.
- Opisuje vrste linija u
gradskom prevozu.
- Objanjava
meustanino
rastojanje u
gradskom prevozu.
- Nabraja pokazatelje
kvaliteta mree
linija.
- Objanjava prevozne
zahtjeve putnika.
- Objanjava
uestalost i interval
vonje vozila.
- Definie prevoznu
sposobnost linije.
- Objanjava potrebu
izraunavanja broja
vozila i vozaa na
gradskoj liniji.
- Objanjava faktore
koji utiu na izbor
vozila za gradski
saobraaj.
- Opisuje znaaj
dispeerske slube u
gradskom putnikom
saobraaju.
- Ilustruje linije u
- Razvija
gradskom prevozu.
samopouzdanje.
- Izraunava interval - Razvija ekoloku
vonje i frekfenciju
svijest.
vozila na liniji.
- Podstie pozitivnu
- Izraunava potreban orijentaciju prema
broj vozila na liniji.
zanimanju.
- Izraunava potreban
broj vozaa.
- Uoava greke u
organizovanju
prevoza putnika.
- Uporeuje efekte
rada na pojedinim
linijama.
- Uoava znaaj i
ulogu taksi prevoza.
- Uporeuje
eksploataciono
tehnika svojstva i
karakteristike vozila
za gradski saobraaj.
61
- Posjeta firmi koja se

bavi javnim gradskim
prevozom putnika.
sadraji
uenik
Autobuske stanice
- Objanjava pojam
autobuske stanice.
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
- Uporeuje elemente
funkcionisanja slubi
na autobuskoj
stanici.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta autobuskoj
stanici.
Red vonje
- Podstie
- Planira red vonje
- Opisuje elemente
inicijativnost.
tabelarno i grafiki.
reda vonje u
zadacima vezanim za
meugradskom
- Uoava mogunosti - Podstie
red vonje i rad
snalaljivost.
saobraaju. .
korienja raunara
autobusa u gradskom
- Razvija
- Opisuje red vonje u za izradu reda
saobraaju.
samopouzdanje.
gradskom saobraaju vonje.
- Podstie marljivost.
- Uoava znaaj
- Nabraja uzroke
tanosti i
poremeaja reda
ravnomjernosti u
vonje.
JGS.
- Opisuje mjere koje
- Razlikuje uzroke
otklanjaju
poremeaja u redu
poremeaje u redu
vonje.
vonje.
Tarife i sistemi naplate u putnikom saobraaju
- Uoava prednosti i
- Nabraja tarifne
sisteme u putnikom nedostatke pojedinih
saobraaju.
tarifnih sistema.
- Opisuje sisteme
- Uporeuje sisteme
naplate usluga.
naplate, prednosti i
nedostatke.
Plan rada voznog parka
- Razvija preciznost I Vjeba:
- Planira rad voznog
- Obrazlae pojam
parka.
planiranja u
tanost u radu.
- Primjer izrade plana
- Ispravlja greke
transportu.
rada u teretnom i
prethodnog plana
- Definie elemente
putnikom
rada voznog parka.
plana rada u
saobraaju.
teretnom
saobraaju.
- Definie elemente
plana rada u
putnikom
saobraaju.
- J. Stanii i B. Markovi: Organizacija prevoza putnika i robe, Zavod za ubenike i
- dr M. Markovic: Transport, pedicija, carine i osiguranje, Beogradska poslovna
kola, Beograd, 2003.
- dr R. Brankovi: Javni gradski putniki prevoz, Nauna knjiga, Beograd, 1987.
- dr Lj. Topenarevi: Organizacija i tehnologija drumskog transporta, Graevinska
knjiga, Beograd, 1987.
62

- LCD projektor.
- Pismeno, pismeni zadatak u II i IV klasifikacionom periodu.
- Pismeno, pismeni rad u I i III klasifikacionom periodu.
Znanja
Predmet
- Dokumenta u teretnom
saobraaju
- Znaaj i uloga osiguranja u transportu
- Osnovni pojmovi o
transportu
- Specijalni poslovi u
transportu
- Klasifikacija robe i ambalae
- Tehniko-eksploataciona
svojstva vozila
pedicija
Osnovi saobraaja
Roba u transportu
- Motorna vozila
63
Znanja
- Dokumenta u meunarodnoj
pediciji
- Polisa i druge isprave u
transportnom osiguranju
- Karakteristike saobraaja
- Sredstva u saobraaju
- Kontrola kvaliteta robe u
transportu
- Standardizacija i drugi
- Prohodnost vozila
- Stabilnost vozila
- Koncepcija gradnje vozila
1.2.10. MOTORNA VOZILA

1. Naziv predmeta: MOTORNA VOZILA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
48
44
92
24
22
46
Ukupno
72
66
138

- Upoznavanje vozila, njegovih sklopova i ureaja.
- Razumijevanje koncepcije gradnje motornih vozila.
- Sticanje znanja potrebnih za tehniko odrzavanje i opravku motornih vozila.
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju rada sa vozilima.
- Briga o potovanju standarda i normativa.
- Razvjanje ekoloke svijesti.
64

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Koncepcija gradnje motornih vozila
- Razlikuje sklopove
- Razvija pozitivnu
- Navodi sklopove
orijentaciju
putnikog
putnikog
prema
automobila.
automobila.
zanimanju.
- Navodi sklopove
- Razvija tehniku
teretnog vozila.
teretnog vozila.
kulturu.
- Navodi sklopove
autobusa.
autobusa.
Sistem prenosa sanage
- Uporeuje razliite
- Razvija pozitivan
- Upoznaje ulogu
odnos prema
spojnice i
vrste spojnica.
kvalitetu rada i
klasifikaciju
- Zna princip rada
ispunjavanju
spojnica.
sinhronizovanog
radnih obaveza.
- Objanjava frikcione
mjenjaa.
- Razvija zalaganje
i centrifugalne
- Zna funkciju
za ekonominost,
spojnice.
planetarnih
efikasnost i
- Objanjava
mjenjaa.
produktivnost
komandne
- Zna princip rada
mehanizme spojnice.
kontinualnih
- Objanjava
prenosnika.
hidraulinu spojnicu. - Uporeuje princip
- Objanjava
rada
elektromagnetnu
hidrodinamikog i
spojnicu.
hidromehanikog
- Opisuje mjenja i
mjenjaa.
navodi ulogu i
- Zna rad reduktora i
elemente mjenjaa.
navodi njegovu
- Objanjava mjenja
primjenu.
sa nepokretnim
osama vratila.
- Objanjava princip
rada
nesinhronizovanog
mjenjaa.
- Objanjava princip
rada sinhronizovanog
mjenjaa.
- Objanjava mjenjae
sa pokretnim osama
vratila (planetarni
mjenjai).
- Objanjava
mehanike
kontinualne
prenosnike.
- Objanjava princip
rada
hidrodinamikog i
hidromehanikog
65
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta voznom
parku
transportnog
preduzea.
sadraji
uenik
mjenjaa.
- Objanjava reduktor.
Zglobni prenosnici
- Navodi zglobne
prenosnike.
- Objanjava sinhrone
zglobne prenosnike.
- Objanjava asinhrone
zglobne prenosnike.
- Objanjava zglobne
prenosnike sa
elastinim
spojnicama.
Pogonski most
- Opisuje pogonski
most i navodi ulogu i
elemente.
- Objanjava glavni
prenosnik i sloeni
glavni prenosnik.
- Objanjava
diferencijal i
blokirani
diferencijalni
prenosnik.
- Objanjava
poluvratila.
- Objanjava pogon
motornog vozila na
vie osovina.
Tokovi i pneumatici
- Objanjava ulogu i
konstruktivne oblike
toka.
- Objanjava grau
pneumatika.
- Objanjava
oznaavanje
pneumatika.
Sistem za upravljanje
- Objanjava ulogu
sistema za
upravljanje i
elemente.
- Objanjava
upravljaki
mehanizam.
- Objanjava prenosni
mehanizam.
- Objanjava
stabilizaciju i
Formativni ciljevi
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporeuje sinhrone i
asinhrone zglobne
prenosnike.
- Skicira sinhrone i
asinhrone zglobne
prenosnike.
- Skicira zglobne
prenosnike sa
elastinim
spojnicama.
- Uporeuje princip
rada pojedinih
elemenata
pogonskog mosta.
diferencijala i znaaj
blokiranja.
- Zna nain prenoenja
obrtnog momenta.
- Zna ulogu i znaaj
razvodnih
prenosnika.
- Razvija osjeaj
za preciznost.
- Zna ulogu i grau

pneumatika.
- Razlikuje oznake na
pneumaticima.
- Razvija osjeaj
za timski rad i
spremnost za
pomo.
- Uporeuje ulogu,
- Razvija osjeaj
za ekonominost i
sastavne dijelove i
produktivnost.
nain funkcionisanja
upravljakog
mehanizma.
- Analizira stabilizaciju
vozila.
- Razlikuje uglove
postavljanja
upravljakih
tokova.
66
- Tabelarni prikaz
oznaka
pneumatika na
primjeru.
sadraji
uenik
postavljanje
upravljakih
tokova.
- Objanjava ulogu
servo-ureaja
upravljakog
mehanizma.
Sistem za koenje
- Objanjava
mehanizam za
koenje, navodi
ulogu i elemente.
- Objanjava dobo
konice.
- Objanjava disk
konice.
- Obrazlae mehaniki
prenosni mehanizam.
- Objanjava
hidraulini prenosni
mehanizam.
- Obrazlae
hidrauline prenosne
instalacije sa servoureajem i sa
stranim energetskim
izvorom.
- Objanjava
pneumatske
prenosne mehanizme
konice.
- Objanjava
jednovodne i
dvovodne
pneumatske
prenosne mehanizme
za koenje
prikljunog vozila.
- Obrazlae princip
rada konog ventila i
konog cilindra.
- Objanjava motorni
uspora.
- Objanjava
hidropneumatske
konice.
Sistem za oslanjanje
- Objanjava sistem
oslanjanja motornih
vozila, vrste i
klasifikacije sistema
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava princip rada

sistema za koenje.
- Skicira elemente
konica.
- Zna ulogu i naine
funkcionisanja
hidrauline konice.
- Uporeuje ulogu i
nain rada servoureaja i stranog
energetskog izvora.
- Zna ulogu i nain
funkcionisanja
pneumatske konice.
- Skicira koni ventil i
koni cilindar.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija
preciznost u
radu, efikasnost,
usmjerenost ka
razvoju.
- Razvija osjeaj
za timski rad i
sistema za oslanjanje
spremnost za
po njihovoj funkciji.
pomo.
- Uoava znaaj
67
Preporuke za
izvoenje nastave
- Na katalozima
proizvoaa,
elektronskim i
tampanim,
uenici
prepoznaju i
analiziraju
sisteme za
koenje.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
kinematike voenja
oslanjanja.
tokova.
- Objanjava
- Razlikuje sisteme
kinematske
oslanjanja.
karakteristike
- Zna ulogu i nain
oslanjanja.
funkcionisanja
- Objanjava elastine
amortizera.
sisteme oslanjanja.
- Definie elemente za
priguenje.
- Objanjava
stabilizatore.
Okvir, karoserija i prikljuni ureaj
- Razlikuje
- Opisuje
karakteristine
karakteristine
konstrukcije
konstrukcije
karoserije.
karoserije i ramova
- Skicira prikljune
motornih vozila.
ureaje.
- Opisuje prikljune
ureaje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Izvori elektrine energije i svjetlosna signalizacija

- Uporeuje eme
- Razvija osjeaj
- Opisuje elektrine
za materijalnu
brisae i perae
elektrine instalacije
odgovornost.
vjetrobrana.
i opreme na vozilu.
- Opisuje auto- Zna elemente i ulogu
kablove, osigurae,
komandne table.
prekidae i releje.
- Razlikuje pojedine
- Opisuje komandnu
kontrolno-mjerne
tablu.
instrumente.
- Opisuje ureaje za
- Zna ulogu i nain
osvjetljavanje puta i
funkcionisanja
svjetlosnu
ureaja za svjetlosnu
signalizaciju.
signalizaciju.
- ematski prikazuje
elektro-opremu
vozila.
- Objanjava
kontrolno-mjerne
instrumente na
vozilu.
- Objanjava ureaje
za zagrijavanje i
ventilaciju.
68
Preporuke za
izvoenje nastave
- Na katalozima
proizvoaa,
elektronskim i
tampanim,
uenici uporeuju
sisteme
karoserija i
prikljune
ureaje.
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Kotrljanje tokova na putu
- Uporeuje tokove
- Objanjava
kotrljanje tokova
po funkciji.
po putu.
- Razlikuje otpore
- Objanjava
pri kretanju toka
kretanje pogonskih
na putu.
tokova.
- Razlikuje
- Objanjava
koeficijente trenja
kretanje gonjenih
i prijanjanja.
tokova.
prijanjanja.
otpora pri
kotrljanju.
Raspodjela mase vozila
- Opisuje raspodjelu - Razlikuje
raspodjelu mase
mase vozila sa tri
vozila.
toka.
- Opisuje raspodjelu - Odreuje
koordinate teita
mase vozila sa 4
na primjeru.
toka.
- Definie koordinate - Skicira raspodjelu
mase vozila.
teita.
Sile otpora pri kretanju vozila
- Uporeuje sile
- Objanjava otpor
pri kotrljanju.
otpora pri kretanju
- Objanjava otpor
vozila.
vazduha.
- Skicira sile otpora.
- Definie koeficijent - Izraunava sile
otpora vazduha.
otpora.
- Objanjava otpor
nagiba puta.
- Objanjava otpor
inercijalnih sila.
Dinamike reakcije tla
- Uoava dinamike
- Objanjava
reakcije tla.
dinamike reakcije
- Uporeuje granine
tla.
vrijednosti uspona,
- Definie
brzine i ubrazanja.
maksimalan uspon.
- Izraunava otpore
- Definie
kretanja vozila.
maksimalnu
moguu brzinu.
- Definie
maksimalno
mogue ubrzanje.
Vuni reim
- Definie
- Zna karakteristike
karakteristike
motora.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju.
- Razvija osjeaj za
preciznost i tanost
u radu.
- Razvija osjeaj za
preciznost u
skiciranju i
izraunavanju.
- Razvija
usmjerenost ka
razvoju.
- Razvija osjeaj za
preciznost i
69
Grafiki rad
- Odreivanje
koordinata teita
vozila.
sadraji
uenik
pogonskog motora.
- Definie spoljanje
brzinske
karakteristike
motora.
- Objanjava
mehaniki stepen.
- Definie silu na
pogonskim
tokovima.
- Objanjava vuno brzinske
karakteristike
vozila.
- Definie dinamiku
karakteristiku
vozila.
- Definie
maksimalnu brzinu
vozila.
- Definie ubrzanje
vozila.
- Definie vrijeme
ubrzanja.
- Definie put
ubrzanja.
- Objanjava bilanse
snage vozila.
- Definie prenosni
odnos glavnog
prenosnika.
- Definie prenosni
odnos prvog
stepena prenosa u
mjenjau.
- Definie
meuprenosne
odnose u mjenjau.
Koioni reim
- Definie jednainu
kretanja u procesu
koenja
- Objanjava
maksimalnu
vrijednost sile
koenja
- Objanjava
raspodjelu konih
sila
- Definie kritinu
brzinu pri koenju
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
tanost.
Formativni ciljevi
uenik
- Uporeuje vuno brzinsku i
dinamiku
karakteristiku
vozila.
- Skicira vunobrzinsku i
dinamiku
karakterisiku
vozila.
- Uporeuje brzinu,
ubrzanje, vrijeme i
put ubrzanja.
- Izraunava brzinu,
ubrzanje, vrijeme i
put ubrzanja.
- Skicira dijagrame
brzine, ubrzanja
vremena i puta
ubrzanja.
- Skicira bilanse
snage vozila.
- Razvija osjeaj za
tanost
- Izraunava
maksimalne
vrijednosti sila
koenja i
raspodjelu sile
koenja
- Skicira dijagrame
koenja
- Uporeuje brzinu,
vrijeme i put
koenja
- Izraunava brzinu,
70
Preporuke za
izvoenje nastave
- Projektni zadatak
sadraji
uenik
- Definie put
koenja
- Definie stvarni put
zaustavljanja
- Obrazlae uticaj
teine vozila na
parametre koenja
- Objanjava uticaj
eksploatacionih
faktora na konu
dinaminost
motornih vozila
Potronja goriva
- Navodi
karakteristike
ekonominosti
potronje goriva
- Objanjava metode
normiranja
potronje goriva
- Objanjava uticaj
eksploatacionih
faktora na
potronju goriva
Prohodnost vozila
- Objanjava
prohodnost vozila,
vunu silu i silu
prijanjanja
- Objanjava
sposobnost
savlaivanja
uspona
- Objanjava
parametre gabarita
- Objanjava
sposobnost
savlaivanja
prepreka
Stabilnost vozila
- Objanjava
uzdunu stabilnost
vozila.
- Objanjava
poprenu stabilnost
vozila.
- Definie stabilnost
upravljana vozila
bez zaokretanja.
- Definie stabilnost
upravljana vozila
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
vrijeme i put
koenja
- Uporeuje
dijagrame brzine,
vremena i puta
koenja
- Uoava znaaj
ekonominosti
potronje goriva
- Skicira dijagram
potronje goriva
- Uporeuje uticaj
eksploatacionih
faktora na
potronju goriva
- Razvija osjeaj za
ekonominost
- Razvija ekolosku
svijest
- Razvija
odgovornost
- Uporeuje
prohodnost vozila
- Uporeuje vunu
silu i silu
prijanjanja
- Uoava parametre
gabarita
- Uporeuje uzdunu
i poprenu
stabilnost vozila.
osjeaj za tanost.
71
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporeivanje
karakteristika
potronje goriva iz
elektronskih i
tampanih izvora
sadraji
uenik
sa zaokretanjem.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- J. Lenasi i T. Ristanovi: Motori i motorna vozila, Zavod za izdavanje udbenika i
nastava sredstva, Beograd, 2003.
- D. Simi: Motorna vozila, Nauna knjiga, Beograd, 1978.
- P. Todorovi: Motorna vozila, Nauna knjiga, Beograd, 2005.
- J. Lenasi: Motorna vozila, Zavod za izdavanje udbenika i nastava sredstva,
Beograd, 2005.
- LJ. Durakovi: Motori sa unutranjim sagorijevanjem, Zavod za izdavanje
udbenika i nastava sredstva, Beograd, 2005.
- N. Janiijevi: Tehnologija obrazovnog profila - automehaniar, Zavod za
izdavanje udbenika i nastava sredstva, Beograd, 2004.
- D. Jankovi: Prirunik za automehaniare, Zavod za izdavanje udbenika i
nastava sredstva, Beograd, 2002.
- Modeli vozila
- eme
- LCD projektor
- Raunar
- Diplomirani mainski inenjer smjer mehanizacija ili motorna vozila;
- diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj.
Znanja
- Elementi motornih vozila

Predmet
Znanja
- Praktina nastava
- Ureaji na motornim vozilima
- Neispravnosti i naini otklanjanja
neispravnosti na motornim vozilima
72
1.2.11. UNUTRANJI TRANSPORT

1. Naziv predmeta: UNUTRANJI TRANSPORT
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
48
24
72
48
24
72

- Upoznavanje sa pojmom i znaajem unutranjeg transporta.
- Sticanje znanja o tehnoloko-manipulativnim sredstvima.
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju rada sa sredstvima unutranjeg transporta.
- Razvijanje osjeaja za ekonominost.
- Razvijanje radnih navika.
73

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam i znaaj unutranjeg transporta
- Razvija pozitivan
- Uoava znaaj
- Objanjava pojam
odnos prema
unutranjeg
unutranjeg
zanimanju.
transporta.
transporta.
- Uporeuje principe - Razvija tehniku
- Upoznaje znaaj
kulturu.
organizacije
unutranjeg
unutranjeg
transporta.
transporta.
- Upoznaje principe
organizacije
unutranjeg
transporta.
Priprema i obezbjeenje tereta u manipulacijama
- Uporeuje jedinice - Podstie
- Nabraja jedinice
ekonominost.
tereta.
tereta.
- Uporeuje znaaj
- Objanjava znaaj
obezbeenja tereta
tipizacije i
u transportu.
standardizacije.
- Razlikuje ulogu i
- Objanjava nain
zadatak
obezbjeivanja
paketizacije.
tereta za
- Uporeuje znaaj
transport.
paleta i kontenera
- Upoznaje znaaj
pri obezbeenju
paketizacije.
tereta.
- Objanjava znaaj
paleta pri
manipulacijama.
- Objanjava znaaj
kontenera kao
manipulativnih
jedinica u
integralnom
transportu.
Osnovni pojmovi o mehanizaciji pretovara
- Razumije znaaj
- Uoava znaaj
- Upoznaje znaaj
skladita u
primjene sredstava
razvoja sredstava
transportu.
unutranjeg
unutranjeg
transporta.
transporta.
- Razlikuje naine
- Nabraja naine
pretovara robe.
pretovara robe.
- Uporeuje
- Objanjava
pojedine naine
prednosti i
pretovara robe.
nedostatke
pojedinih naina
pretovara robe.
Tehnoloko-manipulativna sredstva
- Podstie
- Uoava znaaj
- Upoznaje znaaj
ekonominost.
pravilnog izbora
pravilnog izbora
- Razvija ekoloku
manipulativnog
manipulativnog
svijest.
sredstva.
sredstva.
74
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta preduzeu.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Uporeuje vrste
- Upoznaje vrste
viljukara.
viljukara.
- Upoznaje utovarno- - Razlikuje osnovna
utovarnotransportna
transportna
sredstva.
sredstva.
- Upoznaje
manipulativna
sredstva
kontenerizacije.
Prosti pretovarni ureaji i naprave
- Razumije znaaj
- Razlikuje vrste
- Upoznaje vrste
pravilnog
kolica u zavisnosti
poluga.
odravanja
od vrste tereta.
- Objanjava vrste
sredstava.
kolica u zavisnosti
od vrste tereta.
- Upoznaje runi
viljukar kao prosto
pretovarno orue.
Gravitacioni ureaji za premjetanje tereta
- Razvija osjeaj za
- Upoznaje klizne
- Uporeuje
preciznost i
gravitacione
kanale i spiralne
ekonominost.
ureaje za
kliznice.
premjetanje
- Upoznaje
tereta.
gravitacione cijevi.
- Upoznaje valjaste
kliznice.
Osnovni elementi za opsluivanje dizalica i kranova
- Razlikuje ureaje
- Stie pozitivan
- Nabraja elemente
odnos prema
za opsluivanje
za komadne terete.
propisanim
dizalica i kranova.
- Uporeuje ureaje
pravilima.
- Upoznaje ulogu
za hvatanje
lanaca,
rastresitog tereta.
koturova,doboa,
- Uporeuje nain
uadi, kuka i
rada elemenata za
koionih ureaja.
opsluivanje
- Objanjava ureaje
dizalica i kranova.
za hvatanje
rastresitog tereta.
Karakteristike sredstava unutranjeg transporta
- Uporeuje dizalice - Razvija pozitivan
- Upoznaje pojam i
odnos prema
znaaj dizalica i
i kranove.
kvalitetu rada i
kranova.
- Uporeuje podjelu
ispunjavanju radnih
- Nabraja podjelu
kranova po
obaveza.
kranova.
vrstama.
- Nabraja podjelu
- Razlikuje vrste
transportera.
transportera.
- Upoznaje
- Uporeuje naine
elevatore.
prenosa robe u
- Upoznaje
zavisnosti od vrste
konvejnere.
transportera.
- Objanjava
- Zna nain rada
75
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta preduzeu.
sadraji
uenik
hidrauliki
transport.
- Objanjava
pneumatski
transport.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
elevatora.
- Zna nain rada
konvejnera.
- Uporeuje nain
prenosa tereta
hidraulikim i
pneumatskim
putem.
Preporuke za
izvoenje nastave

- L. Filkovi: Sredstva unutranjeg transporta, Zavod za izdavanje udbenika i
- S. Rankovi: Integralni transport, Zavod za izdavanje udbenika i nastavna
- L. Filkovi: Osnove saobraaja i transporta, Zavod za izdavanje udbenika i
- S. Rankovi, S. Furundi: Tereti u saobraaju i mehanizacija pretovara, Zavod za
izdavanje udbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- Modeli sredstava.
- eme.
- LCD projektor.
- Raunar.
- Diplomirani saobraajni ininjer;
- diplomirani mainski ininjer.
Znanja
- Priprema i obezbjeenje
tereta u manipulacijama
- Tehniko-manipulativna
sredstva

Predmet
Znanja
- Formiranje jedinice tereta
na paletama i u kontenerima
- Integralni transport i
logistika
- Tehnika baza paletizacije i
kontenerizacije transporta
76
1.2.12. OSNOVI PUTEVA I ULICA

1. Naziv predmeta: OSNOVI PUTEVA I ULICA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
48
24
72
48
24
72

- Upoznavanje istorijskog razvoja gradnje puteva.
- Sticanje znanja o osnovnim karakteristikama puteva.
- Upoznavnje sa projektovanjem i gradnjom puteva.
- Sticanje znanja o tehnikim elementima puta.
- Razvijanje tanosti i efikasnosti u radu.
77

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
cijevi
uenik
uenik
uenik
Istorijski razvoj gradnje puteva
- Razvija
- Opisuje istorijat
- Uporeuje naine
samopouzdanje.
gradnje puteva.
gradnje puteva.
- Opisuje pojam puta. - Uporeuje vrste
puteva.
- Nabraja vrste
- Ilustruje vrste
puteva.
puteva.
Klasiranje puteva
- Uoava znaaj
- Razvija
- Nabraja vrste
samopouzdanje.
klasiranja puteva.
klasiranja puteva.
- Nabraja puteve po
- Uoava znaaj
klasama.
pojedinih
karakteristika puta.
Eksploatacione karakteristike puta
- Uoava znaaj
- Razvija osjeaj za
- Nabraja
eksploatacionih
ekonominost.
eksploatacione
karakteristika puta.
karakteristike puta.
- Uporeuje uticaj
- Opisuje projketnu
projektne brzine na
brzinu.
izbor konstruktivnih
- Opisuje raunsko
bruto optereenje od elemenata puta i
cijenu izgradnje
vozila.
puta.
- Opisuje propusnu
- Zna raunsko bruto
mo puta.
optereenje.
- Opisuje protok
saobraajnog toka. - Vri brojanje vozila.
- Opisuje saobraajno - Izraava saobraajno
optereenje puta.
optereenje.
- Opisuje bruto-tonski - Uporeuje brutoekvivalent
tonski ekvivalent i
kolovoznog zastora.
prevoznu sposobnost
- Opisuje prevoznu
vozila.
sposobnost vozila.
Dejstvo vozila na kolovoz
- Opisuje dejstvo
- Uoava posljedice
- Razvija
vozila na kolovoz.
kretanja vozila po
samopouzdanje.
kolovozu.
Nain predstavljanja puta
- Analizira elemente - Razumije znaaj
- Opisuje nain
pravilnog odabira
predstavljanja puta. prikazivanja puta.
prevoznog puta i
- Objanjava situacioni - Razlikuje naine
predstavljanja puta. prevoznog sredstva.
plan puta.
- Objanjava uzduni - Crta put u
profil puta.
situacionom planu.
- Objanjava popreni - Crta put u uzdunom
profil puta.
profilu.
78
Preporuke za
izvoenje nastave
rada.
- Prezentacija
klasiranja puteva.
- Brojanje vozila na
odreenom mjestu
puta.
Izrada seminarskog
rada:
- Putna mrea.
- Izrada skice puta.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
cijevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uporeuje visinski
odnos puta prema
terenu.
- Crta poprene
profile puta.
Konstruktivni elementi puta
- Uporeuje uticaj
- Nabraja
elemenata puta na
konstruktivne
bezbjednost
elemente puta.
saobraaja.
- Opisuje
- Skicira konstruktivne
konstruktivne
elemente puta.
elemente puta.
- Uoava sloenost
- Opisuje pojam
kretanja vozila kroz
preglednosti puta u
horizontalnu i
krivini.
vertikalnu krivinu.
- Objanjava pojam
preglednosti puta u - Uoava uticaj
elemenata puta na
krivini.
bezbjedno kretanje
- Opisuje kretanje
vozila.
vozila u krivini.
- Opisuje
konstruktivne
elemente puta u
uzdunom profilu.
Graevinski elementi puta
- Uoava uticaj donjeg
- Navodi elemente
donjeg stroja puta.
stroja na kvalitet
- Opisuje donji stroj
puta.
puta i njegove
- Uporeuje
elemente.
karakteristike donjeg
- Nabraja elemente
stroja puta.
gornjeg stroja puta. - Skicira donji stroj
puta.
- Opisuje elemente
gornjeg stroja puta. - Uoava znaaj
elemenata gornjeg
- Opisuje opremu
stroja puta.
puta.
- Skicira gornji stroj
puta.
- Razlikuje ulogu
opreme puta.
Kolovozne konstrukcije
- Uporeuje kolovozne
- Opisuje pojam
kolovozne
konstrukcije.
konstrukcije.
- Uoava ulogu i
- Nabraja vrste
znaaj kolovozne
kolovoznih
konstrukcije.
konstrukcija.
- Navodi karakteristike
pojedinih kolovoznih
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija motivaciju.
- Podstie stabilnost
linosti.
- Posjeta putu u
eksploataciji.
- Razvija
samopouzdanje.
- Posjeta putu u
izgradnji.
- Razumije odnos
saobraaja i
geografije.
- Posjeta putevima sa
razliitim kolovoznim
konstrukcijama.
79
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
cijevi
uenik
uenik
uenik
konstrukcija.
Gradske ulice
- Razumije znaaj
- Uoava slinosti i
- Opisuje ulice u
razliitih
razlike pojedinih
naselju.
saobraajnih
vrsta ulica.
- Nabraja vrste ulica.
pojmova.
- Navodi karakteristike - Skicira ulice u
pojedinih vrsta ulica. naselju u poprenom
- Navodi karakteristike profilu.
- Uporeuje elemente
poprenih profila
ulica i uline mree.
ulica u naselju.
- Uporeuje uticaj
elemenata ulice na
dinamiki i
stacionarni
saobraaj.
Preporuke za
izvoenje nastave
rada.

- B. Markovi: Osnovi puteva i ulica, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- A. Cvetanovi: Osnovi puteva, Nauna knjiga, Beograd,1989.
- D. Macura: Putevi I, II, III, Saobraajni fakultet, Beograd, 1980/83.
- Raunar.
- Internet.
- Video projektor.
- Geografske karte: generaltabne, geodetske i auto karte.
- eme.
- Diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj;
- diplomirani graevinski inenjer, smjer niskogradnja.
80

Znanja
- Istorijski razvoj gradnje
puteva
- Nain predstavljanja puta

Predmet
Znanja
- Osnovi saobraaja
- Kolovozne konstrukcije
- Hemija
- Graevinski elementi puta

- Gradske ulice
- Bezbjednost saobraaja
- Projekcije
- Tehniki crtei
- Prirodni izvori organskih
jedinjenja (nafta, zemni
gas)
- Pojmovi i znaci u saobraaju
- Gradska putna mrea
- Raskrsnice
81
1.2.13. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA

1. Naziv predmeta: BEZBJEDNOST SAOBRAAJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
48
44
92
24
22
46
Ukupno
72
66
138

- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima i znaajem bezbjednosti saobraaja.
- Upoznavanje sa problemima koji prate odvijanje saobraaja.
- Upoznavanje sa strukturom i faktorima bezbjednosti saobraaja.
- Upoznavanje sa uzrocima, grekama i posljedicama saobraajnih nezgoda.
- Upoznavanje znaaja pravilnog uviaja, vjetaenja i sprovoenja mjera
drutvene intervencije.
- Primjenjivanje teorijskih znanja u rijeavanju praktinih zadataka iz oblasti
bezbjednosti saobraaja.
- Razvijanje radnih navika i tolerantnog odnosa prema ljudima.
- Razvijanje samopouzdanja i humanosti.
- Razvijanje odgovornosti za primjenu mjera bezbjednosti u saobraaju.
82

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u bezbjednost saobraaja
- Razumije znaaj
bezbjednosti
bezbjednosti
predmet nauke o
saobraaja.
saobraaja.
bezbjednosti
- Uporeuje
saobraaja.
negativne
- Nabraja negativne
drutvene pojave u
drutvene pojave u
sobraaju.
saobraaju.
Ugroenost u saobraaju,mjerenje i prezentacija ugroenosti
- Razvija
- Definie pojam
- Uporeuje stepen
odgovornost.
ugroenosti.
ugoenosti.
- Nabraja postupke
- Uporeuje rizine
za utvrivanje
grupe i rtve u
ugroenosti.
saobraaju.
- Upoznaje rizine
grupe u
saobraaju.
- Definie ulogu
rtve u saobraaju.
ovjek kao subjektivni faktor bezbjednosti saobraaja
- Uoava znaaj
- Opisuje ovjeka
za saradnju.
ovjeka kao
kao faktora
- Razvija
faktora
bezbjednosti.
odgovornost.
bezbjednosti.
- Definie zahtjeve
saobraaja i
aktivne i pasivne
sposobnosti
bezbjednosti
ovjeka.
ovjeka.
- Objanjava
- Zna karakteristike
dinamiku i
ovjeka.
strukturu
linosti:starost,pol,
iskustvo, bolest,
umor, alkohol,
drogu,
medikamente,
ishranu,
nedovoljno
znanje i vjetinu,
demografskosocijalna obiljeja.
Objektivni faktori bezbjednosti saobraaja
- Razvija pozitivnu
- Nabraja objektivne - Uporeuje
orijentaciju prema
elemente aktivne i
faktore
zanimanju.
pasivne
bezbjednosti
bezbjednosti puta.
saobraaja.
- Objanjava aktivnu - Uporeuje
elemente aktivne i
bezbjednost puta.
pasivne
- Objanjava pasivnu
bezbjednosti
bezbjednost puta.
83
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
vozila.
- Objanjava aktivnu
bezbjednost vozila. - Uoava znaaj
prirodnih i
- Objanjava pasivnu
drutvenih faktora.
bezbjednost vozila.
- Objanjava uticaj
prirodnih i
drutvenih inioca
na bezbjednu
vonju.
Etiologija saobraajnih nezgoda
- Uoava znaaj
- Objanjava pojam
etiologije.
Etiologije.
- Razlikuje uzroke
- Objanjava vrste
saobraajnih
uzroka
nezgoda.
saobraajnih
nezgoda.
Fenomenologija saobraajnih nezgoda
- Uoava znaaj
- Objanjava pojam
fenomenologije.
fenomenologije.
- Uporeuje greke
- Upoznaje greke i
uesnika u
vrste greaka
saobraaju.
uesnika u
- Analizira vezu
saobraaju.
uzrok-greka- Upoznaje posledice
posljedica.
greaka u
saobraaju.
- Objanjava vezu
uzroka i greaka
uesnika u
saobraaju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
za saradnju.
84
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Saobraajne nezgode
- Razvija motivaciju, - Uenici se na
- Objanjava definiciju - Zna definiciju
internetu upoznaju
saobraajne nezgode marljivost i
saobraajne
sa razliitim vrstama
i podjelu nezgoda.
nezgode.
preciznost.
nezgoda i vre
- Razlikuje tragove u
- Nabraja podjelu
analizu.
zavisnosti od mjesta
saobraajnih
i trenutka u kom su
nezgoda.
nastali.
- Opisuje faze
- Razlikuje put,
saobraajne
brzinu, vrijeme i
nezgode.
usporenje u
- Objanjava tragove
saobraajnim
prve i druge faze
nezgodama.
saobraajne
- Skicira dijagram
nezgode.
zavisnosti osnovnih
- Nabraja podjelu
veliina.
tragova prema
- Uoava
mjestu, vrsti,
karakteristike sudara
veliini,
fazi i situaciji.
vozila.
- Opisuje puteve u
- Razlikuje
saobraajnoj
karakteristike naleta
nezgodi.
na pjeake i
- Opisuje vremena u
dvotokae.
saobraajnoj
nezgodi.
- Opisuje brzine u
saobraajnoj
nezgodi.
- Opisuje usporenje u
saobraajnoj
nezgodi.
- Objanjava sudare
vozila.
- Objanjava nalete na
pjeake i
dvotokae.
Uviaj i vjetaenje saobraajnih nezgoda
- Razvija pozitivan
- Uoava znaaj
- Opisuje postupak
- Posjeta
odnos prema
uvidjaja saobraajne uviaja.
saobraajnom
zanimanju.
- Razlikuje
nezgode.
vjetaku.
- Razvija odgovornost.
preliminarne,
- Opisuje metode za
uviajne i
proraun brzina
postuviajne
uesnika u
faze uviaja.
saobraajnoj
- Izraunava brzine
nezgodi.
kretanja uesnika u
- Objanjava sadraj
saobraajnoj
nalaza i miljenja
nezgodi.
vjetaka.
- Izraunava put i
- Upoznaje obaveze
85
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
uesnika ili lica koje vrijeme u
saobraajnoj
naie na mjestu
nezgodi.
saobraajne
- Uporeuje elemente
nezgode.
nalaza i miljenja
- Opisuje prostornu i
vjetaka.
vremensku
- Uoava znaaj
distribuciju
pravilnog
saobraajnih
vjetaenja.
nezgoda.
- Uporeuje obaveze
uesnika ili lica koje
naie na mjestu
saobraajne
nezgode.
- Uporeuje prostornu
i vremensku
distribuciju
saobraajnih
nezgoda.
Mjere drutvene intervencije u oblasti bezbjednosti saobraaja
- Zna znaajnije mjere - Razvija svijest o
- Upoznaje znaaj
preuzimanju
mjera drutvene
drutvene
odgovornosti.
intervencije.
intervencije.
- Opisuje znaajnije
- Uoava vanost
mjere vezane za
mjera drutvene
ovjeka.
intervencije.
- Opisuje znaajnije
mjere vezane za put.
- Opisuje znaajnije
mjere vezane za
vozilo.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta instituciji
nadlenoj za
praenje i analizu
saobraajnih
nezgoda.

- Prof. dr M. Ini: Bezbjednost drumskog saobraaja, Fakultet tehnikih nauka u
Novom Sadu, Novi Sad, 1997.
- R. Vukievi: Regulisanje i bezbjednost saobraaja, Zavod za udbenike i
- Prof. S. Kosti: Saobraajna tehnika I, Fakultet tehnikih nauka u Novom Sadu,
Novi Sad, 1998.
- D. otra, G. arapi: Vjetaenje saobraajnih nezgoda, Zbirka zadataka, Loven
osiguranje, Podgorica, 2002.
- Tablice za saobraajno-tehniko vjetaenje, Drutvo inenjera i tehniara
saobraaja Beograd, Beograd, 1991.
- Raunar.
- LCD projektor.
- Internet.
86

Znanja
- Uticaj drutvenih uslova na
bezbjednu vonju
- Aktivna i pasivna
bezbjednost ovjeka
- Aktivna i pasivna
bezbjednost puta
- Aktivna i pasivna
bezbjednost vozila

Predmet
Znanja
- Saobraajna kultura
formiranje ljudi kao
uesnika u saobraaju
- Sobraajna psihologija
- Karakteristike ovjeka koje
zavise ili ne zavise od
njegove volje
- Elementi uzdunog,
poprenog profila i
situacionog plana
- Motorna vozila
- Osnovni elementi vozila koji
su vani za bezbjednu vonju
87
1.2.14. INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA

1. Naziv predmeta: INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Razumijevanje uloge i znaaja pojedinih vidova saobraaja.
- Sticanje znanja o teretu kao predmetu prevoza.
- Upoznavanje sa sistemima integralnog transporta.
- Razumijevanje prevoza tereta kao procesa.
- Sticanje znanja o odabiru najpovoljnijeg sredstva prevoza s obzirim na
specifinosti tereta.
- Shvatanje vanosti racionalizacije prevoza i uticaja dobre organizacije rada na
smanjenje trokova poslovanja.
- Razumijevanje uticaja organizacije prevoza tereta na zdravu ivotnu sredinu.
- Razvijanje osjeaja za ekonominost.
- Razvijanje pozitivne orijenacije prema zanimanju.
88

Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Integralni transport
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
- Razlikuje klasine i
- Definie integralni
savremene sisteme
transport.
- Opisuje kombinovani transporta.
transport.
- Navodi osnovne
karakteristike
kombinovanog
transporta.
- Navodi osnovne
karakteristike
klasinog transporta
robe.
Paletni sistem transporta
- Uoava prednosti
- Opisuje pojam
paletizacije.
korienja paleta.
- Navodi vrste paleta.
- Objanjava tehniku
bazu paletizacije.
Kontenerski sistem transporta
- Uoava znaaj
- Opisuje osnove
uvoenja kontenera
razvoja i transporta
u sistem transporta.
kontenera.
- Navodi vrste
- Uoava znaaj
kontenera.
prevoza robe
- Nabraja osnovne
kontenerima.
karakteristike
- Uoava prednosti
pojedinih vrsta
savremenog naina
kontenera.
transporta robe.
- Opisuje tehnologije
transporta malih,
srednjih i velikih
kontenera.
- Opisuje pogodnosti
primjene kontenera.
- Nabraja sredstva za
prevoz kontenera.
- Navodi osnovne
karakteristike
sredstava za prevoz
kontenera.
- Nabraja sredstva za
pretovar kontenera.
- Navodi osnovne
karakteristike
sredstava za
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija
samopouzdanje.
- Razvija smisao za
ekonominost,
efikasnost i
produktivnost.
- Razumije potrebu
jedinstvenog
transportnog
procesa.
- Razvija motivaciju i
samopouzdanje.
- Razvija smisao za
ekonominost,
efikasnost i
produktivnost.
89
- Posjeta skladitu.
sadraji
Socijalizacijski
ciljevi
Formativni ciljevi
uenik
uenik
uenik
pretovar kontenera.
- Objanjava pojam
kontenerskog
terminala.
Tehnologije VOZILO-VOZILO"
- Opisuje tehnologije - Uporeuje prednosti - Razvija snalaljivost
i osjeaj za timski
integralnog drumsko- i nedostatke
rad.
eljeznikog sistema razliitih naina
transporta.
transporta. .
- Opisuje tehnologije - Razlikuje naine
integralnog kopneno- transporta drumskih
vozila.
pomorskog sistema
transporta
Robno transportni centri
- Objanjava potrebu - Uporeuje uticaj
- Razvija preciznost I
RTC na ukupne
formiranja robnotanost u radu.
trokove transporta.
transportnih
centara.
- Uporeuje utacaj
- Opisuje namjenu i
RTC na tednju
djelatnost RTC.
energije i zatitu
- Opisuje tehniku
ivotne sredine.
bazu RTC.
Kooperacija i koordinacija u transportu
- Objanjava pojam
kooperacije.
- Nabraja oblike
kooperacije u
transportu.
- Opisuje kooperaciju
izmeu pojedinih
vidova saobraaja.
- Objanjava
koordinaciju
saobraaja.
Transportni lanci
- Definie osnovne
pojmove
transportnog lanca.
- Ilustruje transportni
lanac sa paletom,
kontenerom i
vozilom kao
tovarnom jedinicom
integralnog
transporta.
- Objanjava zadatke
standardizacije u
- Razvija kritiko
- Uporeuje
razmiljanje i
ekonomske efekte
inicijativnost.
kooperacije izmeu
pojedinih vidova
transporta.
- Uoava nunost
kooperacije na
podruju tehnologija
integralnog
transporta.
- Uporeuje prednosti - Razvija motivaciju i

i nedostatke sistema samopouzdanje.
transportnog lanca.
- Zna podruja
standardizacije u
transportnom lancu.
90
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
transportnom lancu.
Pojam i zadaci logistike
- Objanjava pojam
logistike.
- Nabraja faktore
razvoja logistike.
- Objanjava ulogu
logistike.
- Opisuje ulogu
logistike u funkciji
racionalizacije i
marketinga.
- Objanjava
makrologistiki
sistem.
Marketing logistika
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Zna pojam logistike. - Razvija inicijativnost

i snalaljivost u
Razlikuje faktore
radu.
koji utiu na razvoj
logistike.
Uoava ulogu i
zadatke poslovne
logistike.
Uporeuje ulogu
logistike u funkciji
racionalizacije i
marketinga.
- Objanjava zadatke - Razlikuje podruja - Razvija osjeaj

snalaljivosti i
primjene marketing
marketing logistike.
prilagodljivosti.
logistike.
- Opisuje ulogu
marketing logistike u - Uoava znaaj
marketing-logistike
preduzeu.
za korisnika usluga.
Podsistemi marketing logistike
- Razvija spremnost na
- Uoava logistike
- Objanjava
podsistem realizacije podsisteme i njihove saradnju.
karakteristike.
- Razvija osjeaj za
porudbine.
racionalno troenje
- Objanjava
materijalnih
podsistem
sredstava.
skladitenja.
- Opisuje podsistem
pakovanja.
- Opisuje podsistem
transporta.
- Prof. dr R. Perii, Savremene tehnologije transporta I integralni sistemi
transporta IV izdanje, Saobraajni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd,
1994.
- Prof. dr R. Perii, Savremene tehnologije transporta II integralni sistemi
transporta IV izdanje, Saobraajni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd,
1995.
- LCD projektor.
91

Predmet
Znanja
- Roba u transportu
Palete i konteneri kao
- Standardizacija i drugi
standardizovani transportni
sudovi
- Specifini zahtjevi robe u
Specijalne palete i
transportu
konteneri
Formiranje jedinice tereta - Unutranji transport
- Priprema i obezbjeenje
na paletama i u
tereta u manipulacijama
kontenerima
- Tehniko-manipulativna
Tehnika baza paletizacije i
sredstva
kontenerizacije transporta
Poreenje klasinog i
- Osnovi saobraaja
- Prednosti i nedostaci
savremenog transporta
pojedinih vidova saobraaja
Podsistemi logistike
- Marketing u saobraaju
- Marketing koncepcija
poslovne i razvojne politike
Transport transkontenera
- Saobraajna geografija
- Pomorski putevi, matine
luke, saoraajna vorita
Znanja
92
1.2.15. REGULISANJE SAOBRAAJA

1. Naziv predmeta: REGULISANJE SAOBRAAJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Razvijanje svijesti o ulozi i znaaju regulisanja saobraaja.
- Sticanje znanja o nainima regulisanja saobraaja.
- Sticanje znanja o snimanju i kanalisanju saobraajnih tokova.
- Sticanje znanja o mjerama i efektima regulisanja saobraaja.
- Podsticanje tolerantnog odnosa prema ljudima.
- Razvijanje svijesti o neophodnosti potovanja propisa.
- Razvijanje samopouzdanja, odgovornosti i komunikativnosti.
93

Razred: ETVRTI
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u regulisanje saobracaja
- Razvija pozitivan
- Uoava znaaj
- Definie pojam i
odnos prema
regulisanja
potrebu regulisanja
zanimanju.
saobracaja kao
saobraaja.
sistema.
- Opisuje uslove
- Uporeuje
odvijanja kao i
probleme i efekte
zadatke regulisanja
regulisanja
saobraaja.
saobraaja.
- Nabraja naine
- Razlikuje naine
regulisanja
regulisanja
saobraaja.
saobraaja.
Teorija saobra. ajnog toka
- Uoava znaaj
- Podstie
- Navodi razvoj i
teorije
inicijativnost
znaaj teorije
saobraajnog toka
saobraajnog toka.
(TST).
- Definie
- Uporeuje faktore
saobracajni tok.
saobraajnog toka.
- Nabraja osnovne
veliine
- Uporeuje osnovne
saobraajnog toka.
veliine
saobraajnog toka.
- Definie osobenosti
osnovnih veliina
- Uoava osobenosti
saobraajnog toka.
saobraajnog toka.
- Objanjava
- Analizira
neravnomjernost
neravnomjernosti
protoka vozila.
protoka vozila.
- Objanjava
- Uporeuje
osnovne osobenosti
osobenosti gustine i
gustine i brzine
brzine
saobraajnog toka.
saobraajnog toka.
- Opisuje meusobnu - Crta dijagram
zavisnost tri
zavisnosti: brzine i
osnovne veliine
gustine. protoka od
saobraajnog toka.
gustine, protoka od
brzine
- Nabraja metode
saobraajnog toka.
snimanja
(brojanja)
- Uoava znaaj
saobraaja.
brojanja
saobraaja.
- Razlikuje metode
brojanja
saobraaja.
Gradska putna mrea
- Podstie
- Uporeuje
- Opisuje gradski
snalaljivost.
karakteristike
saobraajni sistem
gradskog
i navodi njegove
saobraajnog
elemente.
sistema i njegove
- Definie gradsku
94
Preporuke za
izvoenje nastave
i sadraji
uenik
putnu mreu i
njenu strukturu.
- Navodi prostorne
modele gradskih
putnih mrea.
Raskrsnice
- Opisuje razliite
tipove raskrsnica.
- Objanjava
konfliktne take na
raskrsnici.
- Definie ulogu i
nain ureenja
prostora ispred
raskrsnice.
- Navodi tipove
povrinskih
raskrsnica.
- Ilustruje
funkcionalnu
klasifikaciju
denivelisanih
raskrsnica.
- Obrazlae naine
prikazivanja
optereenja
raskrsnica.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
elemente.
Razlikuje
klasifikaciju
gradske putne
mree.
Razlikuje prostorne
modele:
primarnu putnu
mreu i
sekundarnu putnu
mreu.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija kritiko
razmiljanje i
inicijativnost.
- Uporeuje
raskrsnice prema
nivou, broju
krakova, lokaciji i
nainu regulisanja.
- Uporeuje uticaj
konfliktnih taaka
na raskrsnici na
voenje
saobraajnih
tokova.
- Uoava ulogu
prostora ispred
raskrsnice.
- Uporeuje osnovne
tipove povrinskih
raskrsnica.
- Uoava razloge
planiranja
denivelacionih
raskrsnica.
- Uporeuje naine
prikazivanja i
distribucije
saobraajnih
tokova na
raskrsnici.
Nain i sredstva regulisanja saobraaja

- Razlikuje
- Ilustruje
horizontalne
horizontalnu
oznake i standarde
signalizaciju.
za njihovo
- Navodi vertikalnu
postavljanje.
signalizaciju.
- Uoava vertikalnu
- Navodi svjetlosnu
signalizaciju i
signalizaciju.
principe
- Objanjava
postavljanja.
kriterijume
- Razlikuje tipove i
podstavljanje
- Razumije znaaj
pravilnog odabira
prevoznog puta i
prevoznog
sredstva.
95
- Projektni zadatak.
i sadraji
uenik
semafora.
- Objanjava naine
rada semafora.
- Navodi postupke
dimenzionisanja
svjetlosne
signalizacije.
- Definie plan
odvijanja faza.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
nain postavljanja
svjetlosne
signalizacije.
Uporeuje
kriterijume za
uvoenje
semafora.
Zna naine rada
semafora.
Zna postupak
izrade faznog
plana.
Zna postupak
prorauna rada
semafora.
Stacionarni saobraaj
- Zna ciljeve
- Definie lokalne
umirenja
gradske
saobraaja na
saobraajnice i
lokalnoj gradskoj
stacionarni
mrei.
saobraaj.
- Navodi klasifikaciju - Zna tehnike
elemente
i osnovne elemente
pristupnih ulica.
pristupnih ulica.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija kritiko
razmiljanje i
inicijativnost.

- R. Vukievi: Regulisanje i bezbjednost saobraaja, Zavod za udbenike i
- M. Maletin: Planiranje i projektovanje saobraajnica u gradovima, Orion Art,
Beograd, 2005.
- Prirunici za polaganje vozakih ispita.
- Raunar.
- Video projektor.
96

Predmet
Znanja
- Garae i servisi
- Nain rjeavanja parkiranja
- Ciljevi umirenja saobraaja
- Parkiralita
- Parkiranje u gradovima
(pristupne ulice)
- Nain i znaaj ulinog
parkiranja
- Gradska putna mrea
- Karakteristike puteva
Karakteristike gradskog
- Gradske ulice
saobraajnog sistema
- Elementi ulice i uline
mree
Znanja
97
1.2.16. SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA

1. Naziv predmeta: SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Upoznavanje sa saobraajnom psihologijom kao granom psihologije.
- Sticanje znanja o osnovnim psiholokim procesima.
- Razvijanje svijesti o korelaciji psihikog stanja ovjeka i njegovog ponaanja u
saobraaju.
- Razumijevanje ponaanja vozaa u specifinim saobraajnim situacijama.
- Podsticanje uenika na usavravanje u profesiji.
- Razvijanje samopouzdanja.
- Razvijanje kritikog miljenja.
98

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Saobraajna psihologija kao grana psihologije
- Podstie se za
- Zna predmet
- Definise pojam i
prouavanja
predmet
prouavanje
psihologije.
psihologije.
psihologije.
- Uoava istorijski
- Navodi zadatke,
razvoj psihologije i
istorijske periode
njenih naunih
razvoja psihologije
disciplina.
i njenih disciplina.
- Uoava znaaj
- Objanjava ulogu i
primjene rezultata
zadatke
prouavanja
saobraajne
saobraajne
psihologioje.
psihologije.
- Opisuje savremeni
- Uporeuje odnos
saobraajni sistem
ovjeka i
i mjesto ovjeka u
saobraajnog
njemu.
sistema.
ulni procesi
- Podstie
- Razlikuje pojmove
- Definisi pojmove
opaaja, osjeta i
opaaja, osjeta,
motivaciju.
drai.
drai.
- Uoava stukturu i
- Opisuje nervni
funkcionisanje
sistem ovjeka.
nervnog sistema
- Opisuje ulo vida,
ovjeka.
njegovu strukturu i
- Razlikuje stukturu
nain nastajanja
oka i nain
osjeta vida.
nastajanja osjeta
- Navodi sposobnosti
vida.
vida(razlikovanje
- Zna sposobnosti
boja, otrina
ula vida
centralnog i
(razlikovanja boja,
perifernog vidnog
otrina
polja, irinu vid.
centralnmog i
polja,adaptacija na
perifernog vidnog
svjetlo-mrak. . ).
polja, irinu vid.
- Navodi strukturu i
plja,adaptacija oka
opisuje ulo sluha.
na svjetlo-mrak. .
- Opisuje ulo
).
ravnoteze i
- Zna strukturu ula
pokreta.
sluha i nain
nastajanja osjeta
sluha.
- Uporeuje pojavu
maskiranja zvuka i
pojavu slunog
umora.
- Razlikuje nain
nastajanje osjeta
99
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pretraivanje baza
podataka sa
interneta.
- Reciprono uenje
u kom uenici
naizmjenino
preuzimaju ulogu
voditelja
predavaa.
sadraji
uenik
Opaaj-percepcija
- Objanjava pojam
opaaja i
percepcije
- Objanjava
pojmove:
organizovanje
opaaja, iluzija i
halucinacija.
- Opisuje opaanje
prostora
posredstvom vida i
sluha.
- Opisuje opaanje
kretanja i
vremena.
Panja
- Obrazlae pojam
obim i kolebanje
selektivne panje.
- Opisuje pojave
podjele i brzinu
skretanja panje.
- Opisuje pojavu
ometanja panje.
- Navodi inioce
selektivne panje.
Motorno ponaanje
- Objanjava pojam
motornog
ponaanja
vjetine.
- Definie vrijeme
reakcije, ciljane i
pokrete praenja.
Uenje i pamenje
- Objanjava proces
uenja i pamenja.
- Nabraja
naine,faktore i
metode uenja i
obuke.
- Opisuje savremeni
pristup u obuci.
Formativni ciljevi
uenik
ravnotee i pokreta
i njihov znaaj za
ovjeka vozaa.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razlikuje pojmove: - Razvija

opaaj, organizaciju
odgovornost.
i zakonitosti
opaaja, iluzije i
halucinacije.
- Uporeuje nain
opaanja prostora
putem ula vida,
sluha.
- Razlikuje opaanje
kretanja i
vremena.
- Navodi primjere iz
literature sa
sadrajima
vezanim za
intezivna i
raznovrsna
emocionalna stanja
i ista koristi da
bolje predstavi
sopstvena.
- Uoava pojam i
znaaj panje,
uopte i kod
vozaa.
- Razlikuje pojave:
podjele panje,
brzine skretanja
panje, ometanje
selektivne panje.
- Razlikuje inioce
koji izazivaju
selektivnu panju.
- Rad u grupama.
- Uporeuje pojam i
bitne odlike
motornog
ponaanja-vjetine.
- Uporeuje
pojmove: vrijeme
reakcije, cijlani
pokreti, pokreti
praenja.
- Uporedjuje oblike
uenja.
- Uoava uticaj
faktora (okolnosti)
na uenje i sticanje
vjetina.
- Uporeuje glavne
inioce u
100
- Gost na asu,
struno lice koje se
u praksi bavi
uenjem i
pamenjem.
sadraji
uenik
Vozaa.
- Objanjava
pamenje.
- Navodi uticajne
faktore pamenja.
Emocija i motivacija
- Definie pojam i
nabraja emocije.
- Obrazlae pojam i
vrste motiva.
- Objanjava pojavu
sukoba motiva.
Psihologija linosti
- Objanjava pojam
linosti.
- Navodi vane
karakteristike.
linosti
- Definie
sposobnosti kao
osobine linosti.
- Definie
temperament i
navodi tipove.
- Objanjava
karakter i
karakterne crte
linosti.
- Navodi podjelu
karakternih crta.
- Navodi i opisuje
osobine linosti
vezano za
ponaanje u
saobraaju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
savremenom
pristupu obuci
vozaa.
- Zna i analizira
faktore od kojih
zavisi efikasnost
pamenja.
- Uporeuje vanost
emocija
(osjeanja).
- Razlikuje emocije
uobiajene kod
ljudi- vozaa.
- Uoava uticaj
motiva na
ponaanje ovjekavozaa.
- Uporeuje situacije
sukoba motiva
(frustracije i
konflikti) posebno
u saobraaju.
- Podstie
motivaciju.
- Razlikuje bitne
karakteristike
linosti.
- Razlikuje
sposobnosti linosti
(mentalne,
psihomotorne
senzorne).
- Uoava vanost
sposobnosti linosti
sa aspekta vozaa
u saobraaju.
- Uporeuje
dominantne
karakteristike
linosti pojedinih
tipova
temperamenta
vezano za
ponaanje u
saobraaju.
- Razlikuje podjelu i
znaaj karaktera i
karakternih crta u
odnosu na samog
sebe, druge ljude,
posao koji obavlja
- Razvija
odgovornost.
101
Preporuke za
izvoenje nastave
- Igranje uloga sad

znam bolje kako
u.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pa i u saobraajnim
situacijama.
- Uoava vezu
pojedinih osobina
linosti i ponaanja
u saobraaju.
- Indetifikuje rizine
grupe u
saobraaju.
Radno optereenje i efekti fizike i klimatske sredine
- Uoava uzrok
- Defini rad,umor i
umora.
njegove uticajne
- Uoava faktore koji
faktore.
utiu na intenzitet
- Nabraja i
umora posebno u
objanjava efekte
saobraaju.
fizike i klimatske
- Zna objektivne i
sredine: buka,
subjektivne znake
vibracije,
umora.
ubrzanja, klimatski
- Uporeuje pravilne
uslovi, bolesti
naine spreavanja
putovanja,
i otklanjanja umora
mikroklima vozila.
naroito kod
vonje.
- Zna efekte fizike i
klimatske sredine
na vozaa.
Ergonomski efekti vozila i puta
- Uoava znaaj
- Definie pojam
ergonomskog
ergonomije vozila i
pristupa u sistemu
puta.
ovjek - vozilo
- Opisuje ureaje sa
put.
aspekta
ergonomije(koman - Analizira
ergonomski pristup
de, kontrolni
u konstruisanju i
ureaji, sjedite
opremanju vozila
vozaa, svjetlosni i
sa ciljem to bolje
zvuni ureaji).
prilagoenosti
- Opisuje ergonomiju
vozau.
elemenata i
opreme puta(broj i - Uoava ergonomski
aspektirina traka, vrsta
prilagoenosti
saobraaja, nain
elemenata i
ukrtanja,osvjetlje
opreme puta
nje, signalizacija).
ovjeku.
Ponaanje vozaa u specifinim saobraajnim situacijama
- Opisuje specifine
- Razlikuje inioce u
saobraajne
specifinim
situacije za vozaa
saobraajnim
pod dejstvom
situacijama koji
102
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
raznih inilaca.
Formativni ciljevi
uenik
utiu na vozaa
(procjena brzine,
ponaanje pri
preticanju,
ponaanje u koloni,
na pravom putu i u
krivini).
Uticaj negativnih navika vozaa
- Objanjava pojam i - Uoava uticaj
alkohola na
uticaj alkohola u
psihofizike
saobraaju.
sposobnosti
- Opisuje dejstvo
vozaa.
alkohola na
- Uporeuje aspekte
organizam.
negativnog uticaja
- Objanava uticaj
puenja kod
puenja na
vozaa.
zdravlje.
- Uoava uticaj
- Objanjava uticaj
ishrane na
ishrane na
psihofizike
organizam vozaa.
sposobnosti
- Opisuje uticaj
vozaa.
medikamenata na
sposobnosti vozaa - Uporeuje mogue
negativne uticaje
u saobraaju.
medikamenata na
vozaa.
- Prepoznaje
medikamente sa
negativnim
dejstvom na
vozaa.
Recidivizam povrat u saobraaju
- Uporeuje pojam i
- Objanjava pojam
recidivizma u
uticajne faktore
saobraaju.
recedivizma u
- Navodi socioloka i
saobraaju.
psiholoka
- Zna psiholoka
obiljeja
obiljeja linosti
povratnika.
povratnika.
- Uporeuje vezu
izmeu povratnika
i njihovog
socijalnodemografskog
obiljeja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- Dr S. Miloevi: Saobraajna psihologija, Nauna knjiga, Beograd, 1981.
- V. Vukadinovi: Osnove sabraajne psihologije, Zavod za udbenike i nastavna
103

- Raunar.
- Internet.
- Video projektor.
- Diplomirani psiholog
- diplomirani saobraajni inenjer.
Predmet
Znanja
- Psihologija linosti
- ovjek kao subjektivni
- Sposobnosti linosti sa
faktor bezbjednosti
aspekta vozaa u saobraaju
saobraaja
- Znaaj ovjeka kao faktora
bezbjednosti
- Zahtjevi saobraaja i
sposobnosti ovjeka
Znanja
104
1.2.17 PRAKTINA NASTAVA

Napomena:
Uenik/ca za predmet Praktina nastava dobija jedinstvanu ocjenu u I i II razredu
iz oblasti Odravanje vozila, dok se u III i IV razredu jedinstvena ocjena izvodi uz
saglasnosti nastavnika iz oblasti Odravanja vozila i Upravljanja vozilom.
1.2.17.1. ODRAVANJE VOZILA
1. Naziv predmeta: ODRAVANJE VOZILA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
36
36
36
33
141
Praktina
nastava
108
108
72
66
354
Ukupno
144
144
108
99
495
Praktina nastava: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

- Poznavanje materijala i njihovih osobinama.
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju i kontrolu rada na odravanju vozila.
- Upoznavanje tehnolokog postupka montae i demontae sklopova i ureaja na
vozilu.
- Sticanje osnovnih praktinih znanja za korienje savremenih alata, pribora,
orua i ureaja za rad.
- Osposobljavanje za korienje savremene opreme za dijagnostiku vozila i vrenje
tehnikog pregleda.
- Razvijanje radnih navika, tolerantnog odnosa meu ljudima i sposobnosti za
timski rad.
- Razvijanje preciznosti, upornosti i odgovornosti prilikom izvoenja radnih
zadataka.
- Upoznavanje i primjenjivanje propisa zatite na radu i zatite ivotne okoline.
105

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Mjere zatite na radu
- Razvija pozitivan
- Razlikuje sredstva
- Opisuje radno
odnos prema
zatite na radu.
mjesto.
zanimanju.
- Upotrebljava
- Nabraja sredstva
sredstva zatite na
zatite na radu.
radu.
- Demonstrira
- Uoava znaaj
primjenu zatitnih
zatitnih mjera pri
sredstava na radu.
radu.
Mjerenje i kontrolisanje
- Razvija
- Razlikuje mjerne i
- Nabraja mjerne i
odgovornost prema
kontrolne
kontrolne
radu.
instrumente.
instrumente.
- Uporeuje razliite
- Objanjava
instrumente.
primjenu mjernih i
- Upotrebljava
kontrolnih
mjene i kontrolne
instrumenata.
instrumente.
- Demonstrira
primjenu mjernih i - Razlikuje pravilno
rukovanje i
kontrolnih
odravanje mjernih
instrumenata.
i kontrolnih
instrumenata.
Pribor za stezanje i pridravanje

- Razlikuje ureaje
- Nabraja pribor za
za stezanje i
stezanje i
pridravanje
pridravanje.
radnog predmeta.
- Objanjava rad
- Upotrebljava pribor
priborom za
za stezanje i
stezanje.
pridravanje.
- Demonstrira rad na
priboru za stezanje - Rastavlja, isti,
podmazuje i
i pridravanje i
sastavlja pribor za
pravilno uvanje i
stezanje i
odravanje.
pridravanje.
Ocrtavanje i obiljeavanje
- Bazira radni
- Objanjava pojam
predmet i priprema
ocrtavanja i
povrine za
obiljeavanja i
ocrtavanje.
njegovu primjenu.
- Obiljeava zadate
- Navodi alate za
centre rupa, crta
ocrtavanje i
paralelne linije.
obiljeavanje.
- Crta krugove i
- Demonstrira nain
- Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju.
106
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uenik je obavezan
da vodi dnevnik
praktine nastave u
skladu sa
uputstvima.
Vjebe:
- Mjerenje duina
pomou pominog
mjerila sa
nonijusom
- mikrometrima za
spoljno i
unutranje
mjerenje.
- Mjerenje i
kontrolisanje
uglova pomou
ugaonika,
uglomjera,
ablona.
- Kontrolie ravnost i
ovalnost povrina.
Vjebe:
- Stezanje i
pridravanje radnih
komada razliitih
geometrijskih
oblika i dimenzija.
Vjebe
- Ocrtavanje i
obiljeavanje na
limovina i
profilima.
sadraji
uenik
rada alata za
ocrtavanje i
obiljeavanje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
nanosi jednake
podjeljke.
- Odrava alat i
pribor za
ocrtavanje i
obiljeavanje.
- Pridrava se pravila
zatite na radu.
Turpijanje i odsijecanje materijala
- Odreuje visinu
- Objanjava
stege.
pravilno dranje
- Bira turpiju u
tijela pri obradi.
zavisnosti od
- Navodi vrste
kvaliteta obrade
turpija, oblik zuba,
koji je dat na
vrste i finou
radionikom
nasjeka.
crteu.
- Demonstrira nain
- Obrauje povrine
rada sa turpijama.
turpijanjem.
- Nabraja vrste
- Ree materijal
makaza i
runom i
demonstrira rad
mainskom
makazama.
testerom.
- isti i odrava
maine, alat i
pribor.
- Pridrava se mjera
zatite na radu.
Buenje, uputanje i razvrtanje
- Odreuje alate u
- Navodi alate i
zavisnosti od
maine za buenje,
zahtjeva na crteu.
uputanje i
razvrtanje.
- Zabuuje, bui i
- Objanjava nain
razvre.
rada sa alatima za
- isti i odrava
buenje i uputanje
radno mjesto.
i demonstrira rad.
- Pridrava se mjera
zatite na radu.
Rezanje navoja
- Nabraja vrste alata - Runo urezuje i
za rezanje navoja i
narezuje navoje.
demonstrira rad sa - Uporeuje uticaj
njima.
sredstava za
podmazivanje na
kvalitet navoja.
- Odrava alat za
rezanje navoja i
pridrava se mjera
zatite na radu.
Povrinska zatita
- Objanjava proces
- Uoava
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Turpijanje sa
razliitim oblicima
i nasjecima turpija.
Vjebe:
- Sjeenje lima
makazama.
- Odsijecanje profila
testerama.
- Sjeenje
sjekaima.
Vjebe:
- Buenje, uputanje
i razvrtanje.
Vjebe:
- Rezanje navoja
runo.
- Razvija osjeaj
107
Vjebe:
sadraji
uenik
korozije.
- Navodi uzroke
korozije
- Pojanjava razliite
vrste hemijskih
prevlaka.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
odgovornosti prema
zatiti ivotne
sredine.
Formativni ciljevi
uenik
karakteristike i
ocjenjuje kvalitet
zatitnih prevlaka.
- Upotrebljava
sredstva za zatitu
povrina: ulja i
masti, boje i lakovi
i prevlake od
plastinih masa.
Alati za runu obradu u servisu za odravanje vozila
- Nabraja runi alat. - Razlikuje alat u
radionici.
- Demonstrira rad
runim brusilicama, - Uporeuje
namjenu alata za
testerama,
runu obradu koji
builicama,
za pogon koriste
glodalicama,
mehaniku,
odvijaima,
elektrinu,
dizalicama,
hidraulinu,
makazama,
pneumatsku
klijetima,kljuevi
energiju ili
ma, i dr. alatom.
kombinovanu.
- Nabraja
mehaniarski alat i - Uoava
neispravnosti
pribor i objanjava
moment kljua,
principe njihovog
izvlakaa, mjeraa
rada i upotrebe.
pritiska u
cilindrima, mjerne
viljuke,
aerometra,
regloskopa,
luksmetra i drugih.
- Vri ienje,
kontrolu i
podmazivanje alata
i pribora.
Materijali koji se koriste u automobilskoj industriji
- Nabraja materijale - Razlikuje
materijale koji se
koji se koriste u
koriste u
automobilskoj
automobilskoj
industriji.
industriji.
- Objanjava
- Uoava znaaj
ponaanje elinih
pojedinih
i aluminijskih
materijala.
limova i plastinih
masa pri runoj i
mainskoj obradi.
Kanali za rad i ureaji za podizanje vozila - dizalice
- Nabraja vrste
- Razlikuje vrste
kanala za
kanala.
opsluivanje vozila. - Razlikuje vrste
108
Preporuke za
izvoenje nastave
- Povrinska zatita
metalnih povrina
premazima.
Vjebe
- ienje, kontrola
(vizuelno ili
ureajem),
podmazivanje i
slaganje
automehaniarskog
(runog,
univerzalnog,
specijalnog) alata i
pribora.
Vjebe
- ienje, kontrola
(vizuelno ili
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Opisuje
namjenu
dizalica.
dizalica.
- Vri kontrolu,
- Objanjava princip
podmazivanje i
rada mehanikih,
ienje
elektromehanikih,
mehanikih
pneumatskodizalica.
hidraulinih i
- Zna da promijeni
hidraulinih
ulje i podesi
dizalica.
hidraulinu
dizalicu.
Goriva, maziva i tehnike tenosti
- Razvija osjeaj
- Navodi vrste goriva - Uoava znaaj
goriva.
odgovornosti prema
koja koriste
- Razumije oznake
zatiti ivotne
motorna vozila.
oktanskog broja.
sredine.
- Opisuje
- Razumije oznake
karakteristike
cetanskog broja.
pojedinih vrsta
- Zna kako se
goriva.
pravilno skladiti i
- Navodi vrste i
uva gorivo.
osobine razliitih
- Razlikuje maziva
vrsta maziva.
prema vrsti i
- Objanjava ureaje
namjeni.
za podmazivanje
- Zna da kontrolie
motornih vozila.
nivo ulja u motoru i
- Objanjava
karteru, da dolije
karakteristike
ulje, zamjenu ulja i
tehnikih tenosti i
maziva, preistaa.
nain korienja.
- Uoava razliku
tehnikih tenosti
prema vrsti i
namjeni.
- Razumije oznake
tehnikih tenosti
prema vrsti i
namjeni.
Izdvajanje i ugradnja akumulatora
- Zna da izmjeri nivo - Razvija osjeaj
- Opisuje namjenu
i gustinu elektrolita
akumulatora,
odgovornosti prema
u akumulatoru i
sastav elektrolita i
zatiti ivotne
dopunjava ga.
kontrolu nivoa
sredine.
- Zna da izdvoji i
elektrolita u
ugradi akumulator.
akumulatoru.
Svjetlosni ureaji na motornom vozilu
- Nabraja ureaje za - Razlikuje ureaje
za osvjetljenje
osvjetljenje puta i
puta na motornom
svjetlosnu
vozilu.
signalizaciju.
- Navodi zadatak
ureaja za davanje
zvunih signala.
109
Preporuke za
izvoenje nastave
ureajem),
podmazivanje
mehanikih dizalica,
zamjena ulja i
podeavanje
hidrauline dizalice.
Vjebe
- zamjena ulja u
motoru.
Vjebe
- Kontrola nivoa i
gustine elektrolita
u akumulatoru.
Vjebe
- Zamjena sijalica.
sadraji
uenik
Hlaenje motora
- Navodi vrste
hlaenja motora.
- Objanjava sistem
za hlaenje
tenou.
- Objanjava sistem
za hlaenje
vazduhom.
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Kontrolie nivo
tenosti u sistemu
za hlaenje, dolije
i zamijeni tenost.
- Razvija osjeaj
odgovornosti prema
zatiti ivotne
sredine.
Vjebe
- Zamjena tenosti u
sistemu za
hlaenje.
Formativni ciljevi
110
Razred: DRUGI
sadraji
uenik
Lemljenje
- Opisuje postupak
lemljenja, lemove,
alat i sredstva za
zatitu.
Zavarivanje
- Objanjava proces
zavarivanja i
rezanja.
- Opisuje postupak
elektrolunog
zavarivanja.
- Navodi sredstva
zatite na radu.
Bruenje
- Nabraja vrste
maina i alate za
bruenje
- Objanjava
postupke rada pri
bruenju
Motorska armatura
- Nabraja glavne
djelove i sklopove
motora.
- Pojanjava
pokretne i
nepokretne djelove
motora.
- Objanjava razlike
oto i dizel motora.
- Objanjava
pripremu radnog
prostora, radnog
mjesta i vozila za
poetak izdvajanja
motora iz asije.
- Objanjava
odvajanje
armature, komandi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Priprema materijal
i alat za meko
lemljenje.
- Bira sredstva i
pribor za tvrdo
lemljenje i izvodi
postupak.
- Razvija svijest o
znaaju zdravlja i
zatite okoline.
- Uenik je obavezan
da vodi dnevnik
praktine nastave u
skladu sa
uputstvima.
- Uoava prednosti
postupka
zavarivanja u
odnosu na druge
postupke spajanja
materijala.
- Priprema materijal
za zavarivanje i
uporeujei
zavarivanje REL
postupkom i
zavarivanje u
zatiti gasova.
- Upotrebljava
zatitna sredstva.
- Stie osjeaj
preciznosti u radu.
Vjebe:
- Zavarivanje REL
postupkom i
zavarivanje u
zatiti gasova.
- Uoava primjenu
bruenja u
automobilskoj
industriji
- Uporeuje maine i
alate za bruenje
- Podstie spremnost
za pomo i
razvijanje timskog
rada
Vjebe
- Bruenje
motora.
- Uoava razliku
izmeu pokretnih i
nepokretnih
djelova.
- Zna tehniko tehnoloki
postupak
izdvajanja motora
iz asije.
- Zna postupak
izgradnje i
ugradnje djelova
motora.
- Razlikuje odvojene
elemente i
sklopove.
- Podstie spremnost
za pomo i
razvijanje timskog
rada.
- Rad u radionici.
111
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
i agregata.
- Demonstrira
izdvajanje motora
iz asije.
Izdvajanje glave motora
- Razlikuje radnje
- Nabraja radnje
koje treba obaviti
koje se rade prije
da bi skinuli glavu
skidanja glave
motora.
motora.
- Uoava mogue
- Demonstrira
neispravnosti na
izdvajanje glave
glavi motora i zna
motora.
kako ih otkloniti.
- Opisuje mogue
neispravnosti glave
motora i njihovo
otklanjanje.
Izdvajanje razvodnog mehanizma
- Zna ulogu
- Nabraja sastavne
razvodnog
elemente
mehanizma.
razvodnog
- Razlikuje sastavne
mehanizma.
djelove razvodnog
- Demonstrira
mehanizma.
zupenje
- Razlikuje usisni i
koljenastog i
izduvni ventil.
bregastog vratila.
- Provjerava
- Demonstrira
zategnutost
podeavanje zazora
zupastog kaia.
izmeu bregova
bregastog vratila i
ventila.
Izdvajanje klipne grupe
- Razlikuje klipove
- Objanjava ulogu
za oto i dizel
klipne grupe.
motore.
- Demonstrira
- Uporeuje klipne
izdvajanje klipne
prstenove i zna
grupe.
njihovu ulogu.
- Mjeri eoni zazor
na sastavcima
klipova.
- Mijenja leajeve na
klipnjai.
Izdvajanje koljenastog vratila
- Objanjava ulogu
- Razlikuje letee i
koljenastog vratila.
leee rukavce.
- Razlikuje oznake
- Demonstrira
na leajevima i zna
izdvajanje
njihove poloaje.
- Uoava (vizuelno)
- Objanjava
oteenja
oteenja
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija spremnost i
sposobnost za
saradnju i timski
rad.
Vjebe:
- Izdvajanje glave
motora.
sposobnost za
saradnju i timski
rad.
Vjebe:
- Izdvajanje
razvodnog
mehanizma.
sposobnost za
saradnju i timski
rad.
Vjebe:
- Rastavljanje i
sastavljanje klipne
grupe.
sposobnost za
saradnju i timski
rad.
Vjebe:
- Izdvajanje
112
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Sistem za napajanje oto motora gorivom i vazduhom
- Razumije vanost
- Zna funkciju
- Objanjava vrste
sastavnih
sistema za
zatite na radu.
elemenata sistema
napajanje oto
za napajanje
motora gorivom.
motora gorivom.
- Nabraja sastavne
- Razlikuje
djelove sistema.
neispravnosti i
nain otklanjanja
tih neispravnosti.
- Zna nain redovnog
odravanja
sistema.
Sistem za napajanje dizel motora gorivom i vazduhom
- Razumije vanost
- Uporeuje ulogu i
- Objanjava vrste
sistema za
funkciju sastavnih
zatite na radu.
napajanje dizel
elemenata sistema
motora gorivom.
za napajanje dizel
- Nabraja sastavne
motora gorivom.
djelove sistema za
- Uoava namjenu
napajanje dizel
pumpe niskog i
motora gorivom.
pumpe visokog
- Objanjava razlike
pritiska.
oto i dizel motora. - Zna zadatak
brizgaljki i nain
provjere
ispravnosti rada
brizgaljki.
- Zna nain redovnog
odravanja sistema
za napajanje dizel
motora gorivom i
vazduhom.
Sistem za podmazivanje
- Zna ulogu pojedinih - Razvija odnos
- Navodi ulogu
kvaliteta rada i
djelova sistema.
sistema za
ispunjavanju radnih
- Uporeuje
podmazivanje.
obaveza.
neispravnosti i
- Nabraja sastavne
nain odravanja
djelove sistema za
sistema za
podmazivanje.
podmazivanje.
- Objanjava mogue
neispravnosti i
nain otklanjanja
neispravnosti.
Sistem za hlaenje
- Razvija odnos
- Razlikuje ulogu
- Navodi ulogu
kvaliteta rada i
djelova sistema.
sistema za
ispunjavanja radnih
- Uporeuje mogue
hlaenje.
obaveza.
neispravnosti i
- Nabraja sastavne
nain odravanja.
djelove sistema za
Sistema.
hlaenje.
113
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Sistem za
napajanje oto
motora gorivom.
Vjebe:
- Sistem za
napajanje dizel
motora gorivom.
Vjebe:
- Sistem za
podmazivanje.
Vjebe:
- Sistem za hlaenje.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Objanjava mogue
neispravnosti i
nain otklanjanja
neispravnosti.
Sistemi za paljenje radne smjee oto motora
- Podstie spremnost
- Opisuje ureaje za - Uoava osnovne
za pomo i
zadatke sistema za
paljenje smjee:
razvijanje timskog
paljenje.
- baterijsko
rada.
- Razlikuje pojedine
paljenje,
sisteme za paljenje
- tranzistorsko
radne smjee i
paljenje,
njihove sastavne
- elektronsko
djelove.
paljenje,
- Prikljuuje
- potpuno
mototester i zna da
elektronsko
proita eventualne
paljenje,
kvarove na
- magnetno paljenje.
sistemu.
- Nabraja sastavne
djelove pojedinih
ureaja.
Sistem za startovanje motora
- Razvija
- Razlikuje izvore
- Navodi ulogu
snalaljivost,
struje.
sistema.
spremnost za
- Uporeuje
- Nabraja sastavne
saradnju i
generator
elemente.
preciznost.
jednosmjerne i
- Objanjava princip
naizmjenine
rada.
struje, ulogu
- Objanjava nain
generatora
odravanja
elektrine
sistema.
energije.
- Zna ulogu
elektropokretaa i
kako ga ispitati i
zamijeniti.
- Ispituje osigurae i
kutije osiguraa.
- ita eme elektro
instalacija.
Mogua elektrina i elektronska poboljanja na sistemima vozila
- Razvija
- Uporeuje
- Objanjava o
snalaljivost,
elektrina i
primijenjenim
elektronska
znanjima o
prilagodljivost,
poboljanja na rad
elektrinim
osjeaj za timski
vozila (na sistemu
sklopovima koji
rad i preciznost.
za napajanje,
potpomau rad
hlaenje,
sistema za
podmazivanje,
napajanje gorivom,
putanje motor u
sistema za
rad, sitemu za
hlaenje,
oslanjanje,
podmazivanje,
114
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Dopuna
akumulatora.
- Zamjena etkice na
alternatoru.
- Zamjena etkica na
elektropokretau.
- Prikljuivanje
motora na
mototester.
Vjebe:
- Ispitivanje
elektropkretaa i
provodnika.
Vjebe:
- Rad u servisu.
sadraji
uenik
putanje motora u
rad.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
upravljanje i
koenje).
115
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI
sadraji
uenik
Spojnica
- Objanjava
vaenje spojnice iz
vozila.
- Navodi kvarove
spojnice.
- Opisuje zamjenu
lamele.
- Objanjava
kontrolu i zamjenu
potisnog leaja.
- Opisuje zamjenu
hidrauline
spojnice.
Mjenjaki prenosnici
- Objanjava
odravanje i
mogue kvarove na
mjenjaima.
- Objanjava
vaenje mjenjaa i
rastavljanje.
- Objanjava opravku
mehanikih
mjenjaa.
- Objanjava opravku
hidraulinih
mjenjaa.
- Objanjava opravku
elektrinih
mjenjaa.
- Opisuje
sastavljanje
mjenjaa i
ugraivanje na
vozilo.
Zglobni prenosnici
- Opisuje odravanje
zglobnih
prenosnika i navodi
kvarove.
- Opisuje opravku
zglobnih
prenosnika.
Pogonski most
- Objanjava
odravanje
pogonskog mosta.
- Objanjava
skidanje, djelove
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporeuje
postupak montae i
demontae
spojnice.
- Zna postupak
zamjene
elemenata
spojnice.
- Razvija tehniku
kulturu.
sposobnost za
saradnju i timski
rad.
- Rad u radionici.
- Zamjena spojnice.
- Uoava kvarove na
mjenjau.
- Zna postupak
vaenja,
rastavljanja i
satavljanja
mjenjaa.
- Razvija spremnost
za pomo.
- Rad u radionici.
- Izgradnja i
ugradnja
mjenjakog
prenosnika.
- Zna postupak
zamjene
elemenata zglobnih
prenosnika.
- Razvija ispravnost
za pruanje i
pruanje pomoi.
- Rad u radionici
Praktina vjeba:
- Skidanje i ugradnja
zglobnih
prenosnika.
- Uoava kvarove na
pogonskom mostu.
- Zna postupak
opravke pogonskog
mosta.
- Podstie spremnost
za pomo i
razvijanje timskog
rada.
- Razvija preciznost
Praktina vjeba:
- Odravanje
pogonskog mosta.
Formativni ciljevi
uenik
116
sadraji
uenik
pogonskog mosta.
- Objanjava
odravanje i navodi
kvarove na sistemu
za oslanjanje.
- Objanjava
izgradnju i
ugradnju
elemenata na
vozilo.
- Objanjava
odravanje sistema
za upravljanje.
- Opisuje odravanje
servoureaja.
- Opisuje odravanje
servo-upravljhaa.
- Opisuje kontrolu
poloaja
upravljakih
tokova.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
u radu.
- Razvija odnos
kvaliteta rada i
ispunjavanju
radnih obaveza.
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava kvarove na
sistemu oslanjanja.
- Odrava elemenate
sistema za
oslanjanje.
- Razvija
snalaljivost u radu
i ekonominost.
- Zna nain
odravanja
upravljakog
mehanizma.
- Uporeuje
postupak skidanja i
ugradnje
elemenata sistema
za upravljanje.
- Zna nain
odravanja servo
ureaja.
- Kontrolie poloaj
upravljakih
tokova.
Sistem za koenje
- Zna nain
- Objanjava
odravanja sistema
odravanje i
za koenje.
kvarove mehanike
i hidrauline
konice.
- Objanjava opravku
disk- konice.
- Objanjava opravku
dobo konice.
- Objanjava
odravanje
vazdune konice.
- Navodi kvarove
hidro-pneumatske
konice.
- Navodi kvarove
motorne konice.
Ram i karoserija motornog vozila
- Opisuje odravanje - Zna odravanje
Preporuke za
izvoenje nastave
Rad u radionici
- Zamjena opruga i
amortizera.
Rad u radionici
- Zamjena glave
upravljaa.
- Zamjena servo
ureaja.
- Podeavanje uglova
upravljakih
tokova.
u radu.
- Razvija
odgovornost.
- Podstie efikasnost
117
Rad u radionici
- Zamjena glavnog i
radnog cilindra.
- Zamjena doboa i
diska konice.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
rama vozila.
rama vozila.
- Opisuje odravanje
samonosee
karoserije
putnikog
automobila,
teretnog vozila i
autobusa.
Prikljuni ureaji motornog vozila
- Opisuje odravanje - Zna nain
odravanja
prikljunih
prikljunih
ureaja.
ureaja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
u radu i
ekonominost.
- Podstie efikasnost
u radu i
ekonominost.
118
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Tehnikko odravanje i opsluivanje vozila
- Zna organizaciju
- Razvija zalaganje,
- Objanjava pojam
tehnikog
efikasnost i
servisa i navodi
odravanja.
ekonominost.
podjelu.
- Objanjava
parametre
tehnikog
odravanja vozila.
- Objanjava
tehniko
odravanje vozila.
- Objanjava nain
organizacije
tehnikog
odravanja.
Ispitivanje sistema za napajanje oto- motora gorivom
- Regulie nivo
- Razvija marljivost i
- Objanjava nain
preciznost u radu.
ispitivanja
goriva u
- Razvija ekoloku
benzinske pumpe.
karburatoru.
svijest.
- Objanjava nivo
- Podeava sastav
goriva u lonetu
radne smjee.
karburatora.
- Objanjava
regulisanje praznog
hoda karburatora.
- Objanjava
podeavanje
sastava smjee za
razliite reime
rada motora.
Ispitivanje sistema za napajanje i ubrizgavanje dizel motora
- Zna postupak
- Objanjava pumpu
ispitivanja PVP na
visokog pritiska preciznost u radu.
probnom stolu.
PVP na probnom
- Razvija ekoloku
- Zna postupak
stolu.
svijest.
ispitivanja i
- Opisuje ispitivanje
podeavanja
i podeavanje
koliine ubrizganog
koliine ubrizganog
goriva.
goriva.
- Opisuje ispitivanje - Zna postupak
ispitivanja i
i podeavanje
podeavanja
momenta poetka
momenta poetka
ubrizgavanja
ubrizgavanja
goriva.
goriva.
- Zna postupak
i podeavanje
ispitivanja i
regulatora pumpe.
podeavanja
- Objanjava
regulatora pumpe.
odravanje i
opravku rotacionih - Zna postupak
119
Preporuke za
izvoenje nastave
Rad u servisu
- Uputstva za
tehniko
odravanje vozila.
Rad u servisu
- Praktine vjebe:
analiza izduvnih
gasova.
Rad u servisu
- Ureaj za provjeru
ispravnosti
brizgaljki.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
ispitivanja i
pumpi.
- Opisuje postupak
podeavanja
ispitivanja i
brizgaljki.
podeavanja
brizgaljki.
Ispitivanje sistema za paljenje
- Ispituje i podeava
- Objanjava
ugao pretpaljenja.
ispitivanje i
- Zna postupak
podeavanje ugla
ispitivanju sistema
zatvaranja
paljenja pomou
kontakta prekidaa
osciloskopa.
paljenja.
- Objanjava
ispitivanje i
podeavanje ugla
pretpaljenja.
- Opisuje upotrebu
stroboskopske
lampe.
sistema paljenja
pomou
osciloskopa.
Ispitivanje tokova
- Upoeruje vrste
- Objanjava
statiku, dinamiku
ureaja za kontrolu
i kombinovanu
i uravnoteenost
neuravnoteenost
toka.
toka.
- Radi na ispitivanju
- Objanjava ureaje
uravnoteenosti
za kontrolu
tokova pomou
uravnoteenosti
elektronskog
tokova i uslove za
ureaja.
ispitivanje.
- Objanjava
uravnoteenost
toka.
Isitivanje geometrije upravljakih tokova
- Objanjava ureaje - Radi na kontroli
poloaja
za kontrolu uglova
upravljakih
prednjih tokova.
tokova.
- Objanjava
- Radi na kontroli
kontrolu poloaja
uglova toka na
upravljakih
optikom mjernom
tokova pomou
ureaju.
projektora.
- Radi na kontroli
- Objanjava
uglova toka na
kontrolu poloaja
elektronskom
upravljakih
ureaju.
tokova pomou
optikog mjernog
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
tanost u radu.
- Razvija ekoloku
svijest.
- Rad u servisu.
tanost u radu.
- Rad u servisu
Praktina vjeba:
- Ispitivanje i
podeavanje
uravnotenosti
toka.
tanost u radu.
- Rad u servisu
Praktine vjebe:
- Kontrola poloaja
upravljakih
tokova
projektorom,
optikim i
elektronskim
ureajima.
120
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
ureaja.
- Objanjava
kontrolu poloaja
upravljakih
tokova pomou
elektronskih
ureaja.
Tehniki pregled motornih vozila
- Razlikuje vrste
- Objanjava pojam
tehnikih pregleda.
tehnikog pregleda
i faze radova.
- Radi na kontroli
- Opisuje razloge
ureaja za davanje
dolaska na tehniki
svjetlosnih
pregled.
znakova.
- Objanjava
- Radi na mjerenju
kontrolu ureaja za
konih sila.
davanje svjetlosnih - Radi na kontroli
znakova.
izduvnih gasova.
- Opisuje utvrivanje - Radi na kontroli
konih sila i konih
prednjih tokova.
efekata.
- Radi na kontroli
- Opisuje kontrolu
velikih svjetala.
izduvnih gasova.
- Radi na mjerenju
- Opisuje kontrolu
intenziteta zvuka.
uglova prednjih
- Radi na mjerenju
tokova.
slobodnog hoda
- Opisuje kontrolu
toka upravljaa.
ispravnosti velikog
- Uporeuje
svjetla na vozilu.
administrativne
- Objanjava ureaje
poslove pri
za mjerenje
tehnikom
intenziteta zvuka.
pregledu.
- Opisuje mjerenje
slobodnog hoda
toka upravljaa.
- Objanjava
administrativne
poslove pri vrenju
tehnikog
pregleda.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija tehniku
kulturu.
- Razvija
samopouzdanje pri
radu.
preciznost.
- Razvija ekoloku
svijest.
Preporuke za
izvoenje nastave
Rad u servisu
- Linija tehnikog
pregleda.

- N. Prgomelja, N. Pribievi: Opta mainska praksa, Zavod za udbenike I
- D. Jankovi, J. Janiijevi: Tehnologija obrazovnog profila automehaniar za II
razred, Zavod za udbenike, Beograd, 2003.
- D. Jankovi, J. Janiijevi: Tehnologija obrazovnog profila automehaniar za III
razred, Zavod za udbenike, Beograd, 2004.
- N. Janiijevi, M. Terzi: Elektronski ureaji u automobilu, Tehnika kola,
Beograd, 1993.
121
- B. Vasi, D. Jankovi: Tehnologija odravanja vozila, Mainski fakultet, Beograd,

2000.
- D. Jankovi, N. Janiijevi: Odravanje motornih vozila, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd 2000.
- J. Lenasi, T. Ristanovi: Motori i motorna vozila, Zavod za udbenike, Beograd,
2001.
- D. Simi: Motorna vozila, Zavod za udbenike, Beograd.
- M. Radovanovi, Pogonske materije, I deo, Goriva, Mainski fakultet, Beograd,
1978.
- N. Putnik: Garae i servisi, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2000.
- Prirunici za pojedine marke i tipove vozila
- Autokatalozi i asopisi iz oblasti automobilizma.
- Radionice sa radnim mjestima za mehaniku obradu rezanjem: sa kompletima
reznog alata, sa alatom za stezanje i pridravanje, mjernog i kontrolnog alata,
mainama, alatom i priborom za sjeenje i savijanje, za spajanje materijala
zavarivanjem, lemljenjem.
- Model vozila, modeli pojedinih sklopova na vozilu.
- Stubna dizalica.
- Univerzalni i specijalni alat.
- Ureaji za podmazivanje.
- Dijagnostiki aparati za utvrivanje stanja sklopova.
- Raunarom sa odgovarajuom programskom opremom za dijagnostiku, raznim
sklopovima, modelima, elementima hidraulinog i pneumatskog sistema, mjernim
i kontrolnim instrumentima.
- Raunarom sa odgovarajuim softverskim paketom (za simulaciju rada pogonskog
motora i drugih sistema kao i tehnoloki postupak opravke motornih vozila),
grafoskopom, dijaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima.
- Oprema za vrenje tehnikih pregleda.
- Praktian rad, po jedan rad u svakom klasifikacionom periodu.
I razred
- Diplomirani mainski inenjer;
- visoka ili via struna sprema iz podruja mainstva.
II, III i IV razred
- Diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj;
- diplomirani mainski inenjer, smjer motori i motorna vozila ili mehanizacija;
- visoka ili via struna sprema iz podruja saobraaja;
- automehaniar specijalista.
122

Znanja
- itanje tehnike
dokumentacije
- Mjerenje
- Elektrini ureaji na vozilu

Predmet
Znanja
- Radioniki i sklopni crtei,
tehniko crtanje
- Elektrotehnika
- Poznavanje elektrinih
ureaja na motornom vozilu
- Elektrine instalacije na
motornom vozilu
- Elektrotehnika, motori,
motorna vozila
Sistem za hlaenje motora

Razvodni mehanizam
Klipna grupa
Koljenasto vratilo
Sistem za napajanje oto
motora gorivom
- Sistem za napajanje dizel
motora gorivom
- Motori
- Poznavanje elektrinih
instalacija na motornom
vozilu
- Neispravnosti i nain
otklanjanja neispravnosti
123
1.2.17.2. UPRAVLJANJE VOZILOM

1. Naziv predmeta: UPRAVLJANJE VOZILOM
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
36
31
67
72
66
138
36
35
71
III razred: Odjeljenje se ne dijeli u grupe.

Vjebe, IV razred: Odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.
Praktina nastava, IV razred: Pojedinana nastava jedan uenik po asu.
- Upoznavanje, prihvatanje i potovanje Zakona o bezbjednosti saobraaja.
- Osposobljavanje za primjenu teorijskog znanja u praksi.
- Osposobljavanje za samostalno upravljanje vozilom.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti i humanosti prema drugim uesnicima u
saobraaju.
- Podsticanje aktivnog uea u nastavi i permanentnog profesionalnog
usavravanja.
124

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovne definicije
- Podstie
- Uoava vanost
- Definie osnovne
marljivost.
preciznog i
pojmove o
jedinstvenog
bezbijednosti
definisanja
saobraaja na
pojmova.
putevima.
Saobraajna signalizacija
- Uporeuje stvarne i - Razvija kritiko
- Upoznaje
saobraajne
apstraktne
razmiljanje i
znakove.
opasnosti koje
inicijativnost.
- Upoznaje oznake
nastaju zbog
- Podstie
na kolovozu.
nepotovanja
samopouzdanje.
- Upoznaje
saobraajne
saobraajnu
signalizacije.
opremu puta.
- Razlikuje oznake
- Upoznaje oznake
na kolovozu,
na teretnim
uoava slinosti i
vozilima.
razlike.
- Upoznaje
svjetlosne
saobraajne
znakove.
- Upoznaje znakove i
naredbe koje daje
ovlaeno lice.
Pravila saobraaja
- Razvija
- Analizira opte
- Upoznaje
odredbe ZOBS-a.
zajednike odredbe
snalaljivost.
- Uoava znaaj
ZOBS-a.
- Podstie spremnost
korienja
- Objanjava radnje
na saradnju.
sigurnosnih
vozilom u
- Razvija
pojaseva.
saobraaju.
prilagodljivost.
- Uporeuje uticaj
- Opisuje
brzine kretanja
ukljuivanje vozila
vozila na
u saobraaj.
bezbjednost
- Objanjava
saobraaja.
kretanje vozila na
- Uporeuje uticaj
putu.
potovanja pravila
- Objanjava propise
saobraaja na
vezane za brzinu
bezbjednost
kretanja vozila na
saobraaja.
putu.
- Uoava znaaj
- Objanjava pravila
uzajamnog
skretanja vozila.
potovanja i
- Obrazlae propise
razumijevanja
vezane za
meu uesnicima u
prvenstvo prolaza.
saobraaju.
- Upoznaje propise u
- Predvia opasnosti
vezi vozila sa
125
Preporuke za
izvoenje nastave
- Osim navoenja
tanog naziva i
znaenja
saobraajnog
znaka, od uenika
traiti i odgovor na
pitanje koje radnje
treba preduzeti
nailaskom na
pojedini znak.
- Provjeru znanja
vriti putem
testova u kojima je
poeljno ponuditi
vie tanih
odgovora.
sadraji
uenik
pravom prvenstva
prolaza i vozilo pod
pratnjom.
- Obrazlae propise
u vezi saobraaja
na raskrsnici.
- Opisuje saobraaj u
raskrsnici sa
krunim tokom.
- Obrajnjava pravila
mimoilaenja,
preticanja,
obilaenja,
parkiranja i
zaustavljanja.
- Opisuje zvune i
svjetlosne znake
upozorenja.
- Opisuje pravila
vuenja vozila.
- Navodi propise
vezane za upotrebu
svjetala u
saobraaju i
odstojanje izmeu
vozila.
- Opisuje saobraaj
tramvaja, radnih
maina, bicikla,
bicikla sa motorom
i motocikla.
- Opisuje saobraaj
zaprenih vozila i
gonjenje stoke.
- Opisuje kretanje
pjeaka i obaveze
vozaa prema
pjeacima.
- Objanjava
saobraaj na
prelazu preko
pruge i na autoputu.
- Objanjava
saobraaj u tunelu.
- Upoznaje propise
vezane za teret na
vozilu i prevoz lica
vozilima.
- Upoznaje pravila za
probne vonje,
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pri prevozu tereta
na vozilu.
Zna hijerahiju u
nainima
regulisanja
saobraaja na
raskrsnici.
Zna pravila
kretanja,
zaustavljanja,
mimoilaenja.
Zna pravila pri
prevozu tereta.
Zna pravila pri
vuenju vozila.
126
Preporuke za
izvoenje nastave
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
sportske i druge
priredbe na putu.
Propisi o vozaima
- Podstie
- Zna uslove za
- Upoznaje propise
toleranciju.
upravljanje
vezane za uslove za
- Razvija pozitivan
vozilom.
upravljanje
odnos prema
- Razlikuje
vozilom, sticanje
zanimanju.
kategorije vozakih
prava na
dozvola i
upravljanje
zdravstvene
vozilom i trajanje
preglede vozaa.
upravljanja
vozilom.
- Navodi kategorije
vozakih dozvola i
zdravstvene
preglede vozaa.
Propisi o vozilima
- Razvija
- Razlikuje vrste
- Navodi uslove za
samopouzdanje.
registarskih
uestvovanje
tablica.
vozila u
- Razlikuje nain
saobraaju.
registracije
- Navodi vrste
motornih i
registarskih
prikljunih vozila.
tablica.
- Uoava uticaj
- Objanjava
preventivnih mjera
registraciju
na bezbjedno
motornih i
odvijanje
prikljunih vozila.
saobraaja.
- Navodi dimenzije,
ukupne mase i
osovinsko
optereenje
motornih i
prikljunih vozila.
Posebne mjere bezbjednosti i kaznene mjere
- Podstie
- Uoava uticaj
- Upoznaje posebne
spremnost na
represivnih mjera
mjere
saradnju.
na bezbjedno
bezbjednosti
- Razvija osjeaj
odvijanje
(oduzimanje
humanosti.
saobraaja.
vozake dozvole
na licu mjesta,
iskljuivanje iz
saobraaja,
kazneni bodovi i
evidencija).
- Upoznaje kaznene
mjere za prekraje
u saobraaju.
127
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Obuka na poligonu
- Opsuje pripremu
vozila za vonju,
ulazak u vozilo,
podeavanje
sjedita i upotrebu
sigurnosnih
pojaseva.
- Opisuje poloaj
ruku vozaa na
upravljau i
rukovanje
upravljaem.
- Opisuje nain
rukovanja pedalom
spojnice, gasa
radne konice i
upotrebe rune
konice.
- Opisuje stavljanje
motora u rad,
prekid rada motora
i praenje i
kontrola rada
motora.
- Opisuje promjenu
stepena prenosa i
zaustavljanje
vozila.
- Objanjava
rukovanje
upravljaem za
vrijeme kretanja
vozila.
- Objanjava polazak
i zaustavljanje.
- Objanjava
promjenu stepena
prenosa.
- Objanjava vonju
unazad.
- Objanjava
parkiranje vozila
pod kosim uglom
na obiljeenom
prostoru.
- Objanjava
parkiranje vozila
pod pravim uglom
na obiljeenom
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija
samopouzdanje.
- Razvija motivaciju.
- Podstie
snalaljivost.
- Razvija
samopouzdanje.
- Razvija
samokontrolu.
- Polazak sa mjesta
na ravnom putu sa
promjenom prvog i
drugog stepena
prenosa i
zaustavljanje uz
odravanje pravca
kretanja u jednoj
saobraajnoj traci.
- Promjena stepena
prenosa iz nieg u
vii i iz vieg u nii
sa ubrzanjem,
usporavanjem i
zaustavljanjem uz
odravanje pravca
kretanja.
- Vonja "na pola
kvaila" sa
zaustavljanjem i
parkiranjem vozila
uz desnu i lijevu
ivicu kolovoza na
mjesto odreeno
za parkiranje
vonjom unaprijed
i unazad.
- Polukruno
okretanje bez
manevra i sa
manevrisanjem.
- Polazak sa mjesta
na put sa veim
uzdunim nagibom.
Formativni ciljevi
uenik
- Uoava znaaj
pripremnih radnji.
- Uoava znaaj
sigurnosnih
pojaseva.
- Uporeuje
opasnosti pri vonji
vozilom unazad.
- Uporeuje
pojedine naine i
uglove parkiranja.
- Upoeruje
prednosti i
nedostatke
pojedinih naina
parkiranja.
128
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
prostoru.
- Objanjava
polukruno
okretanje vozila.
- Objanjava
paralelno
parkiranje.
- Objanjava polazak
na uzbrdici.
Vonja u naseljenom mjestu
- Razlikuje naine
- Objanjava
regulisanja
saobraaj na
saobraaja na
raskrsnici i prolaz
raskrsnici.
kroz raskrsnicu.
- Uporeuje
- Objanjava
opasnosti pri
korienje i
kretanju kroz
ustupanje prava
raskrsnicu.
prvenstva na
- Predvia opasnosti
raskrsnici.
pri vonji ulicama
- Objanjava pravila
sa jakim
skretanja na
intenzitetom
raskrsnici.
saobraaja.
- Objanjava pravila
- Predvia postupke
kretanja na
djece i starih osoba
raskrsnici koja je
u saobraaju.
regulisana
- Uoava opasnosti
svjetlosnim
prilikom
znacima.
zaustavljanja,
- Objanjava
mimoilaenja i
pravilan odnos
preticanja
vozaa prema
- Uoava vanost
pjeacima.
- Objanjava
pravilnog
specifinosti
odstojanja i
vonje u naselju.
rastojanja izmeu
- Objanjava
vozila.
kretanje i
zaustavljanje
vozila na kolovozu
sa intezivnim
saobraajem.
- Objanjava vonju
u jednosmjernim
ulicama.
- Objanjava
zaustavljanje i
ukljuivanje u
saobraaj na
uzbrdicama.
Vonja van naseljenog mjesta
- Objanjava
- Razlikuje
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija
snalaljivost.
- Razvija
toleranciju.
- Razvija
prilagodljivost.
- Ukljuenje i
iskljuenje iz
saobraaja uz
upotrebu
signalizacije i sa
promjenom prvog,
drugog i treeg
stepena prenosa.
- Prestrojavanje i
mijenjanje
saobraajnih traka
uz koritenje
ogledala i
signalizacije.
- Prilagoavanje
brzine kretanja uz
obraanje panje
na pjeake, djecu i
hendikepirana lica.
- Vonja kroz
raskrsnice
regulisane
propisima,
saobraajnim
znacima,
semaforima i
ovlaenim licem.
- Vonja u krunom
toku saobraaja.
- Kretanje ulicama
sa jednosmjernim
saobraajem.
- Razvija
- Vonja putem van
129
sadraji
uenik
mimoilaenje sa
drugim vozilom.
- Objanjava
ukljuivanje u
saobraaj i
prelazak sa jedne
saobraajne trake
na drugu.
- Objanjava
preticanje i
obilaenje.
- Objanjava
upotrebu zvunih i
svjetlosnih signala.
- Objanjava
prilagoavanje
brzine kretanja i
dranje odstojanja
izmeu vozila.
- Objanjava
upotrebu svjetala
za osvjetljavanje
puta.
- Objanjava vonju
u krivinama.
- Objanjava vonju
u nepovoljnim
uslovima (magli,
pljusku, poledici i
kii).
Formativni ciljevi
uenik
specifinosti
vonje na javnom
putu van
naseljenog mjesta.
Obavlja preticanje
i obilaenje.
Upotrebljava
zvune i svjetlosne
znake upozorenja.
Zna da prilagodi
brzinu kretanja i
da odrava
odstojanje.
Upotrebljava
svijetla na vozilu.
Uporeuje uslove
za odvijanje
saobraaja na putu
danju, nou i u
uslovima smanjene
vidljivosti.
Predvia opasnosti
pri vonji na
javnom putu van
naselja.
Uporeuje
posljedice
nepravilne
upotrebe svjetala u
saobraaju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
samopouzdanje.
- Podstie
motivaciju.
Preporuke za
izvoenje nastave
naselja sa
promjenom etiri
stepena prenosa,
pravilnim
mimoilaenjem,
dranjem
bezbjednog
odstojanja i
rastojanja i
upotrebom zvunih
i svjetlosnih
znakova
upozorenja.
- Obilaenje,
preticanje i
zaustavljanje na
putu van naselja,
kao i vonja na
putu sa veim
uzdunim nagibom.
- Vonja van naselja
nou ili u uslovima
smanjene
vidljivosti sa
pravilnom
upotrebom svjetala
prilikom
mimoilaenja,
preticanja i u
susretu sa
pjeacima.

- Zakon o bezbjednosti saobraaja, "Slubeni list RCG", br. 72/2005 od 1. 12. 2005.
- Prirunici za polaganje vozakog ispita.
- Prirunici za upravljanje vozilom.
- Drugi izvori:
- internet,
- asopisi,
- eme sa saobraajnim znacima.
- LCD projektor.
- Trenaer (simulator vonje).
- Putniki automobil.
130

III razred
- Pismeno, testovi, dva puta u toku kolske godine.
IV razred
- Praktian rad, upravljanje vozilom na poligonu i javnom putu.
III i IV razred
III razred:
Pozitivna zakljuna ocjena izvedena na osnovu:
- usmene provjere znanja u svim klasifikacionim periodima,
- provjere znanja putem testa.
IV razred:
- Pozitivna zakljuna ocjena koja se dobija ukoliko uenik zadovolji svojom
vonjom na poligonu i na javnom putu (u naselju i van njega).
Napomena:
- kola organizuje polaganje vozakog ispita u IV razredu.
- Dobijanje vozake dozvole nije uslov zavretka obrazovnog programa
III razred
IV razred
- Voza instruktor specijalista.
Znanja

Predmet
Znanja
- Pravila saobraaja
- Faktori bezbjednosti
- Saobraajna signalizacija
- Saobraaj na raskrsnici
- Vonja u naselju i van njega - Motorna vozila
- Raskrsnice
- Naini i sredstva regulisanja
saobraaja
- Vuni i koioni reim
- Odnos prema pjeacima

- Preticanje i obilaenje
- Ponaanje vozaa
- Saobraajna psihologija
131
1.3. IZBORNI PREDMETI

1.3.1. SAOBRAAJNI SISTEMI
1. Naziv predmeta: SAOBRAAJNI SISTEMI
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
48
24
48
24
Ukupno
72
72

- Upoznavanje sa pojmom saobraajnog sistema.
- Razumijevanje infrastrukture.
- Sticanje znanja o svim vidovima saobraaja.
- Upoznavanje sa cijevnim saobraajnim sistemom.
- Upoznavanje sa specifinostima sistema integralnog transporta.
- Sticanje znanja o gradskom saobracajnom sistemu.
- Razvijanje svijesti o potrebi ouvanja radne i ivotne sredine.
- Podsticanje uenika na aktivno uee u nastavi.
132

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Pojam i znaaj saobraajnih sistema
- Uporeuje pojam i - Razvija osjeaj
- Definie pojam i
odgovornosti pri
vrste saobraajnih
vrste saobraajnih
izboru vrste
sistema.
sistema.
saobraajnih
- Uoava ekonomski
- Objanjava
sistema.
znaaj saobraajnih
ekonomski znaaj
sistema.
saobraajnih
- Uoava znaaj
sistema.
regulisanja
- Objanjava
saobraajnih
regulisanje
sistema.
saobraajnih
sistema.
Drumski saobraajni sistem
- Posjetu poslodavcu u
- Razvija osjeaj za
- Objanja ekonomski - Razlikuje vrste
drumskom
prevoza u drumskom ekonominost.
znaaj drumskog
saobraaju.
- Razvija
saobraaju.
saobraajnog
komunikativnost.
- Uoava ekonomski
sistema.
znaaj drumskog
- Opisuje vrste
prevoza u drumskom saobraaja.
- Uporeuje zakonsku
saobraaju.
regulativu u
- Upoznaje zakonsku
regalativu prevoza u drumskom
saobraaju.
drumskom
- Uoava vanost
saobraaju.
tovarnog lista.
- Objanjava
- Uoava odgovornost
dokumenta u
prevozioca u
drumskom
drumskom
saobraaju.
saobraaju.
- Uporeuje znaaj
TIR i ATA karneta.
eljezniki saobraajni sistem
- Razvija osjeaj za
- Razlikuje vrste
- Objanjava
- Posjeta eljeznici
ekonominost.
prevoza u
ekonomski znaaj
Crne Gore.
- Razvija odgovornost i
eljeznikom
eljeznikog
saobraaju.
saobraajnog
komunikativnost.
- Uoava ekonomski
sistema.
znaaj eljeznikog
- Nabraja pravila
saobraajnog
eljeznikog
sistema.
saobraaja.
- Razlikuje
- Opisuje vrste
meunarodne
prevoza u
sporazume i
eljeznikom
pravilnike u
saobraaju.
eljeznikom
- Opisuje ugovor o
transportu.
prevozu.
- Objanjava utovar i - Uporeuje
133
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
jednoobrazna pravila
istovar robe.
- Objanjava
o ugovoru o
odgovornost
meunarodnom
eljeznice u
prevozu
prevozu.
eljeznicama (CIM).
- Nabraja
- Uoava vanost
meunarodne
tovarnog lista.
sporazume i
- Uporeuje pravila
pravilnike u
utovara i istovara
eljeznikom
robe.
transportu.
- Uoava odgovrnost
eljeznice u
prevozu.
Vodni saobraajni sistem
Pomorski saobraaj
- Objanjava
ekonomski znaaj
pomorskog
saobraaja.
- Objanjava pomorsku
plovidbu i pomorsko
prevozno trite.
- Objanjava sistem
poslovanja u lukama.
- Opisuje privredne
djelatnosti u lukama. - Nabraja dokumenta
u vodnom
transportu.
-
Rijeni saobraaj
- Objanjava
ekonomski znaaj
rijenog saobraaja.
- Opisuje ugovor i
prevozna dokumenta
u rijenom
saobraaju.
- Opisuje sistem
poslovanja rijenih
transportera.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razlikuje plovidbe. - Razvija osjeaj za

Uporeuje pomorsko ekonominost.
- Razvija
prevozno trite.
komunikativnost.
Uoava ekonomski
znaaj pomorskog
saobraaja.
Razlikuje posrednike
u meunarodnom
pomorskom
saobraaju.
Uoava potrebu
skladitenja robe.
Razlikuje luke
tarife i vozarine.
Razlikuje dokumenta
u pomorskom
transportu.
- Uporeuje rijeni
- Razvija osjeaj za
saobraaj sa drugim
ekonominost.
vidovima saobraaja. - Razvija odgovornost i
- Uoava ekonomski
komunikativnost.
znaaj rijenog
saobraaja.
- Uoava vanost
tovarnog lista.
- Razlikuje prevozna
dokumenta u
rijenom saobraaju.
- Uporeuje sistem
poslovanja rijenih
transportera.
134
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta luci.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Jezerski saobraaj
- Uporeuje jezerski
- Objanjava
saobraaj sa drugim
ekonomski znaaj
vidovima saobraaja.
jezerskog
saobraaja.
- Uoava ekonomski
znaaj jezerskog
saobraaja.
Vazduni saobraajni sistem
- Uporeuje vazduni
- Objanjava
saobraaj sa drugim
ekonomski znaaj
vidovima saobraaja.
vazdunog
saobraajnog
- Uoava ekonomski
sistema.
znaaj vazdunog
- Opisuje sistem
saobraajnog
poslovanja u procesu sistema.
vazdunog
- Uporeuje sistem
saobraaja.
poslovanja u procesu
- Opisuje ugovor o
vazdunog
prevozu.
saobraaja.
- Objanjava
- Uoava vanost
odgovornost i
vazduhoplovnog
obaveze prevozioca
tovarnog lista.
vazdunim
- Razlikuje
saobraajem.
odgovornost i
- Nabraja
obaveze prevozioca
meunarodne
u vazdunom
sporazume u
saobraaju.
vazdunom
- Uoava znaaj
saobraaju.
meunarodnih
sporazuma u
vazdunom
saobraaju.
- Uoava znaaj
meunarodnog
udruenja za
vazduni prevoz
(JATA).
Cijevni saobraajni sistem
- Uporeuje cijevni
- Objanjava
saobraaj sa drugim
ekonomski znaaj
vidovima.
cijevnog
- Uoava ekonomski
saobraajnog
znaaj cijevnog
sistema.
saobraajnog
sistema.
Integralni saobraajni sistem
- Uporeuje integralni
- Objanjava
saobraajni sistem sa
ekonomski znaaj
integralnog
drugim saobraajnim
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija osjeaj za
ekonominost.
- Razvija osjeaj za
- Posjeta aerodromu.
ekonominost.
- Razvija odgovornost i
komunikativnost.
- Razvija osjeaj za
ekonominost.
- Razvija
komunikativnost.
- Razvija osjeaj za
ekonominost.
- Razvija
135
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
sistemima.
komunikativnost.
saobraajnog
sistema.
- Uoava ekonomski
- Opisuje sistem
znaaj integralnog
poslovanja u
saobraajnog
integralnom
sistema.
saobraajnom
sistemu.
Gradski saobraajni sistem
- Razvija osjeaj za
- Uporeuje gradski
- Objanjava
ekonominost.
saobraaj sa drugim
ekonomski znaaj
- Razvija
vidovima.
gradskog
komunikativnost.
- Uoava ekonomski
saobraajnog
znaaj gradskog
sistema.
saobraajnog
- Nabraja vidove
sistema.
gradskog
- Razlikuje sistem
saobraajnog
sistema.
gradskog saobraaja.
- Opisuje sistem
gradskog saobraaja.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjetu poslodavcu u
gradskom
saobraaju.

- M. Adamovi: Uvod u saobraaj, Saobraajni fakultet, Beograd, 2001.
- L. Filkovi: Osnove saobraaja i transporta, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd,1999.
- M. Markovi: Transport, pedicija, carine i osiguranje, BP Univerzitet za
poslovne studije, Beograd, 2003.
- M. Staki: Meunarodni transport i pedicija sedmo izdanje, Via ekonomska
kola, Beograd, 1977.
- Raunar sa odgovarajuom programskom opremom.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Pismeno, pismeni radovi po jedan u svakom klasifikacionom periodu.
136

Znanja

Predmet
- Pojam i znaaj saobraajnih - Osnovi saobraaja

sistema
- Drumski saobraajni sistem
- eljezniki saobraajni
sistem
- Vodni saobraajni sistem
- Vazduni saobraajni sistem
- Integralni saobraajni sistem
- Drumski saobraajni sistem - Organizacija prevoza
137
Znanja
- Pojam,znaaj i vidovi
saobraaja
- Drumski saobraaj
- Karakteristike saobraaja
- Sredstva u saobraaju
- Podjela, karakteristike i
sredstva drumskog
saobraaja
1.3.2. SAOBRAAJNA KULTURA

1. Naziv predmeta: SAOBRAAJNA KULTURA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
48
24
48
24
96
48
Ukupno
72
72
138

- Upoznavanje sa pojmom kulture.
- Upoznavanje sa savremenim drutvenim zahtjevima u saobraaju.
- Razumijevanje uticaja strukture linosti na ponaanje u saobraaju.
- Razumijevanje povezanosti aspekata saobraajne kulture sa mnogim sferama
ivota.
- Razvijanje profesionalne etike.
- Razvijanje odgovornosti, komunikativnosti, humanosti i tolerancije.
- Razvijanje sposobnosti za timski rad.
138

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam kulture
- Razumije znaaj
kulture.
kulture.
osnovna znaenja
- Uporeuje teorije o
kulture.
kulturi.
- Upoznaje teorije o
- Uoava vezu kulture
kulturi.
i drutva.
- Objanjava vezu
izmeu kulture i
drutva.
- Objanjava kulturnu
raznovrsnost.
Drutveni mehanizam i njegov uticaj na uesnike u saobraaju
- Uporeuje opte
- Razumije znaaj
- Upoznaje uticaj
drutvane uslove i
uticaja drutva na
optih drutvenih
njihovu vezu sa
uesnike u
uslova.
saobraajem.
saobraaju.
- Objanjava
- Uoava negativan
meusobni uticaj
uticaj krize na
drutvenih uslova i
drutveni mehanizam
razvoja saobraaja.
- Upoznaje uticaj
i uesnike u
krize na drutveni
saobraaju.
mehanizam i
- Uporeuje uticaj
uesnike u
drutvene
saobraaju.
dezorganizacije i
- Upoznaje uticaj
umanjene efikasnosti
nedostataka u
drutva na ponaanje
drutvenom
uesnika u
funkcionisanju na
saobraaju.
ponaanje uesnika u - Uoava uticaj drugih
drutvenih uslova na
saobraaju.
uesnike u
- Upoznaje uticaj
saobraaju.
drugih drutvenih
uslova na uesnike u - Uporeuje odnos
drutva i sposobnosti
saobraaju.
ovjeka prema
- Objanjava odnos
zahtjevima
drutva prema
savremenog
zahtjevima koje
saobraaja.
postavlja savremeni
- Uporeuje zahtjeve
saobraaj.
saobraaja i
- Objanjava odnos
sposobnosti ljudi da
izmeu zahtjeva
im odgovore.
saobraaja i
sposobnosti ljudi da
im odgovore.
Struktura linosti i njene reakcije u saobraaju
- Nabraja osobine
- Uporeuje osobine - Razvija sposobnost
linosti.
linosti.
za saradnju.
139
Preporuke za
izvoenje nastave
- Internet.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Razlikuje mentalne, - Razvija svijest o
- Opisuje mentalne
preuzimanju
sposobnosti.
psihomotorne i
odgovornosti.
- Opisuje
senzorne
psihomotorne
sposobnosti.
sposobnosti.
- Uporeuje razliku
- Opisuje senzorne
izmeu
sposobnosti.
temperamenta i
- Opisuje
karaktera.
temperament i
- Uoava znaaj
osobine
tjelesne konstitucije
temperamenta.
na ponaanje u
- Opisuje karakter.
saobraaju.
- Opisuje tjelesnu
konstituciju.
- Objanjava uticaj
strukture linosti na
ponaanje u
saobraaju.
Osobine linosti i ponanje u saobraaju
- Upoznaje osobine
linosti.
- Objanjava
ponaanje u
saobraaju u
zavisnosti osobina
linosti.
- Upoznaje moralna
svojstva linosti.
- Objanjava
ponaanje vozaa u
saobraaju.
- Uporeuje osobine - Razvija pozitivan

linosti i njihov
odnos prema
uticaj na ponaanje
zanimanju.
u saobraaju.
- Uoava uticaj morala
na ponaanje
uesnika u
saobraaju.
- Razlikuje modele
ponaanja vozaa.
140
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Dinamika linosti- uticaj na ponaanje
- Razlikuje uticaj
- Upoznaje pojam
dinamike linosti na
dinamike linosti.
ponaanje.
- Objanjava bioloke
- Razlikuje bioloke i motive.
- Objanjava socijalne socijalne motive.
- Razlikuje stavove i
motive.
predrasude i
- Objanjava line i
interese.
socijalne stavove.
- Uoava znaaj
- Objanjava
sklonosti i navika na
predrasude.
ponaanje u
- Objanjava
saobraaju.
profesionalne i
- Uoava znaaj
neprofesionalne
prilagoavanja
interese.
linosti situacijama u
- Upoznaje sklonosti i
navike.
saobraaju.
- Objanjava
- Razlikuje posljedice
ponaanje linosti u
frustracija od
konkretnim
odbrambenih
saobraajnim
mehanizma linosti.
situacijama.
- Upoznaje posljedice
frustracija.
- Objanjava
odbrambene
mehanizme protiv
posljedica
frustracija.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija
motivaciju,marljivos
t i preciznost.
Podstie na
odgovornost.
Uticaj drutvenih uslova na formiranje ljudi kao uesnika u saobraaju

- Nabraja faktore
spoljne sredine koji
utiu na formiranje
ovjeka.
- Upoznaje vezu
uzroka saobraajnih
nezgoda i klasnih
obiljeja.
- Upoznaje uticaj
porodice na
formiranje ljudi.
- Upoznaje uticaj
kulturnog nivoa
sredine i obiaja na
formiranje ljudi.
- Upoznaje uticaj
mjera drutvene
intervencije na
- Podstie na pozitivan
- Uporeuje faktore
spoljne sredine koji
razvoj linosti.
utiu na formiranje - Razvija svijest o
ovjeka.
preuzimanju
- Uoava znaaj
odgovornosti.
porodice, kulturnog
nivoa sredine i
obiaja na
formiranje ljudi.
- Uoava znaaj mjera
drutvene
intervencije na
formiranje ljudi.
- Uporeuje uticaj
nepovoljnih
drutvenih uslova na
formiranje ljudi.
- Zna socijalno-
141
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
demografska
formiranje ljudi.
obiljeja uesnika u
- Upoznaje uticaj
saobraaju.
nepovoljnih
drutvenih uslova na - Uporeuje uticaj
mjesta roenja,
formiranje ljudi.
zanimanja,
- Objanjava vezu
izmeu samoubistava kolske spreme i
ostalih obiljeja na
i saobraajnih
formiranje ljudi.
nezgoda.
- Nabraja socijalnodemografska
obiljeja uesnika u
saobraaju.
- Objanjava uticaj
pojedinih obiljeja
na formiranje ljudi.
Povezanost saobraajne kulture sa drugim sferama ivota
- Objanjava vezu
- Uporeuje uticaj
- Razvija
saobraajne kulture
pojedinih sfera
interesovanje za
sa zatitom
drutvenog ivota na stvaralatvo uopte.
ovjekove okoline.
saobraajnu kulturu.
- Upoznaje znaaj
porodice u razvoju
saobraajne kulture.
- Upoznaje uticaj
nauke na razvoj
saobraajne kulture.
- Upoznaje uticaj
kole na razvoj
saobraajne kulture.
Preporuke za
izvoenje nastave

- R. Boovi: Kultura, Nauna knjiga, Beograd 1990.
- K. Kilibarda, Moralno-ekoloka kultura, Izdavaka kua Dragani, Beograd,
1998.
- M. Ili: Sociologija kulture i umjetnosti, Nauna knjiga, Beograd 1995.
- N. Rot, Opta psihologija, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1995.
- Prof. dr M. Ini: Bezbjednost drumskog saobraaja, Fakultet tehnikih nauka u
Novom Sadu, Novi Sad, 1997.
- Raunar.
- LCD projektor.
- Internet.
7. Obavezni nain provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
142

- Diplomirani sociolog;
Znanja
formiranje ljudi
- Ponaanje u saobraaju u
zavisnosti od osobina linosti

Predmet
Znanja
- Uticaj drutvenih inilaca na
bezbjednu vonju
143
1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA

1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
47
25
42
30
72
72
89
55
144

- Upoznavanje pojma poslovne komunikacije.
- Upoznavanje razliitih kultura, obiaja i tradicija koje opredjeljuju razlike u
poslovnom ponaanju.
- Shvatanje znaaja pravila poslovnog ponaanja i poslovnog bontona.
- Shvatanje razliitih vrsta i oblika poslovne komunikacije.
- Usvajanje pozitivnih stavova u poslovnoj komunikaciji.
- Shvatanje znaaja profesionalnog ponaanja.
144

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam i definicija komunikacije
- Razumije potrebu
- Razlikuje pojmove
- Opisuje pojmove
pismene
komunikacije.
komunikacije.
komunikacije.
- Uoava pojam
- Opisuje pojam
- Razvija osjeaj
informacije.
informacije.
samostalnosti i
- Razlikuje
- Obrazlae
saradnje.
komunikacijski
komunikacijski
- Razvija
stimulus i
stimulus i
kreativnost.
komunikacijsku
komunikacijsku
reakciju.
reakciju.
- Identifikuje poruku
- Opisuje poruku.
u komunikacionom
- Navodi interakciju i
procesu.
transakciju.
- Uporeuje
- Opisuje
interakciju i
komunikacijske
transakciju.
sklopove.
- Uoava
- Opisuje
komunikacijske
transakcione igre.
sklopove.
- Upoznaje
- Razlikuje
komunikacijske
komunikacijske
sisteme.
sisteme.
- Navodi definiciju
- Zna definiciju
komunikacije.
komunikacije.
- Upoznaje se sa
- Zna predmet
predmetom
poslovne
poslovne
komunikacije.
komunikacije.
Funkcija i vrste komunikacije
- Razlikuje istorijske - Razvija
- Navodi istorijske
samopouzdanje.
izvore.
izvore i upoznaje
- Uoava znaaj
funkciju
komunikacije za
komunikacije.
ovjeka.
- Upoznaje razliite
- Razlikuje tipove
vrste
komunikacije s
komunikacije(intra
obzirom na daljinu
personalna,interpe
meu uesnicima.
rsonalna grupna i
- Uoava vanost
masovna
poslovne
komunikacija).
komunikacije.
- Nabraja tipove
- Uoava razliku
komunikacije.
izmeu drutvene,
- Objanjava
privatne i poslovne
karakteristike
komunikacije.
drutvene, privatne
- Razlikuje naine
i poslovne
pozdravljanja,
komunikacije.
predstavljanja,
- Objanjava nain
upoznavanja i
pozdravljanja,
kulturnog vodjenja
predstavljanja,
145
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Rad u grupama:
jedna grupa
demonstrira
razliite oblike
neverbalne
komunikacije, a
druga komentarie
poruke i znaenje
neverbalne
komunikacije.
Vjeba:
- Komunikacija sa
pojedincima u
radnoj grupi i
komunikacija sa
cijelim
odjeljenjem.
Vjeba:
- Poslovno
predstavljanje
sadraji
uenik
upoznavanja i
kulturnog voenja
razgovora.
- Upoznaje se sa
vrstama poslovnih
sastanaka.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
razgovora.
- Vri komparaciju
poslovnih sastanaka
sa razliitim
ulogama i
zadacima.
Konfliktne situacije u komunikaciji

- Zna pojam
- Definie konflikte.
konflikta.
- Nabraja uzroke
- Razlikuje uzroke
konflikata.
koji dovode do
- Upoznaje sa
konflikta.
tipovima
- Razlikuje
konflikata.
konfliktne situacije
- Objanjava
u komunikaciji.
osnovne pristupe
- Indentifikuje
za rjeavanje
razliite pristupe
konfliktnih
za rjeavnje
situacija.
konfliktnih
- Objanjava naine
situacija.
upravljanja
konfliktima.
Interpersonalna komunikacija
- Odreuje elemente
- Objanjava pojam
komunikacionog
interpersonalne
procesa.
komunikacije i
- Razlikuje podatke
elemente
za ocjenjivanje
komunikacionog
drugih osoba (izraz
procesa.
lica, pokreti tijela,
- Navodi podatke za
crte oko usta i
ocjenjivanje drugih
oiju, gestovi,
osoba.
rukopis).
- Opisuje po znaaju
- Uporeuje po
inioce koji
znaaju inioce
odreuju tanost
koji odreuju
opaanja osoba.
tanost opaanja
- Obrazlae znaaj i
osoba
simbole neverbalne
- Razlikuje razna
i verbalne
osjeanja.
komunikacije.
- Reaguje u
- Navodi vrste
zavisnosti od
neverbalne
situacije i linosti
komunikacije.
klijenta pratei
- Objanjava jezik
njegove neverbalne
tijela.
pokrete.
- Opisuje parajezik.
Preporuke za
izvoenje nastave
pozdravljanje,
upoznavanje i
kulturno voenje
razgovora.
Vjeba:
- Poslovni sastanak
sa razliitim
ulogama i
poslovnim
zadacima.
Vjeba:
- Poslovni razgovor.
- Razvija tolerantan
pristup u poslovnoj
komunikaciji.
- Radionicanekonfliktno
rjeavanje
problema.
- Razvija manire
lijepog ponaanja.
- Razvija pozitivnu i
tolerantnu
poslovnu klimu.
- Identifikujui
fascijalne
ekspresije i
adekvatno reaguje
na ove podatke
ime osnauje
svoju kreativnu
percepciju i
ostvaruje
kvalitetniji odnos
sa kolegama i
saradnicima.
- Pravi razliku i
navodi na primjeru
kinetikih i
proksemikih
znakova.
146
sadraji
uenik
- Opisuje ono to
ovjeka
determinie u
vizuelnom smislu
(komunikacija
odijevanje,
ukraavanjem
komunikacija
valerom, bojom,
formom i
materijalom.
- Objanjava
osnovne principe
verbalne
komunikacije.
- Opisuje izvore
nesporazuma.
- Definie denotatno
i konotatno
znaenje jezika.
- Definie pojam
grupe i poznaje
osobine formalnih i
neformalnih grupa.
- Opisuje faze
nastanka grupe.
- Opisuje strukturu
grupe.
- Opisuje
rukovoenje
grupom.
- Definie
autokratsko i
demokratsko
rukovoenje kroz
davanje
individualnih
sloboda.
Formativni ciljevi
uenik
- Koristi osnovne
principe i
zakonitosti
verbalne
komunikacije.
- Razlikuje
denotantni i
konotantni znaaj
jezika.
- Zna izvore moguih
nesporazuma,
izbjegava ih ili
rjeava na
kostruktivan nain.
- Razlikuje
karaktristike
formalnih i
neformalnih grupa.
- Zna faze nastanka
grupe.
- Analizira strukturu
grupe.
- Razlikuje
karakteristike
autokratskog i
demokratskog
rukovoenja.
147
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Poslovna korespondencija
- Razlikuje osnovne
- Upoznaje osnovne
pojmove poslovne
pojmove poslovne
korespondencije.
korespondencije.
- Oblikuje na
- Opisuje poslovno
pisanim primjerima
dopisivanje.
poslovno
- Objanjava
obraanje.
poslovno pismo.
- Razlikuje oblike
- Opisuje poslovna
poslovne
dokumenta.
korespondencije.
- Upoznaje
neformalna pisma. - Razlae poslovni
razgovor i uporedo
- Opisuje pismakomentarie
izvjetaj.
pravila za pravilno
- Upoznaje pismo
voenje razgovora.
zakljuivanje
ugovora o saradnji. - Razlikuje privatni i
poslovni telefonski
- Navodi pismo u
razgovor.
kome se trai
donacija, pomo za - Uoava aktivnosti
koje podstiu
odreeni projekat
poslovnu
sponzorstvo.
komunikaciju na
- Opisuje pisma
primjerima.
zahvalnice.
- Razlikuje oblike
- Opisuje pisma
elektronske
odbijanja.
korespondencije.
- Navodi pisma
pozive(prisustvovan - Razlikuje primjenu
oblika elektronske
ja sastanku).
korespondencije na
- Nabraja pravila za
primjerima.
uspjeno voenje
poslovnog
razgovora.
- Objanjava pravila
poslovnog
komuniciranja.
- Opisuje privatni i
poslovni razgovor.
- Pojanjava
aktivnosti koje
podstiu poslovnu
komunikaciju.
- Demonstrira
telefonsku
korespondenciju.
- Opisuje naine
voenja
elektronske
korespondencije
(telefaks, e-mail,
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija
komunikativnost
148
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Od natpisa
preduzea do
verbalno-grafikih
oznaka i zvunih
poruka.
Vjeba:
-Pisanje razliitih
vrsta pisama.
- Neformalna pisma.
- Pisma-izvjetaj
pismo
zakljuivanje
ugovora o saradnji.
- Pismo u kome se
trai donacija,
pomo za odreeni
projekat
sponzorstvo.
- Pisma zahvalnice.
- Pisma odbijanja.
- Pisma
pozive(prisustvovan
ja sastanku.
Vjebe:
- Telefonsko
komuniciranje.
Vjeba:
- Pisano
komuniciranje sa
primjerima.
- Prijava za konkurs
na posao.
- Pisanje biografija
(CV).
- Pisanje poslovnog
pisma.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
internet).
- Obrazlae razliite
vrste poslovnih
sastanaka
(formalni,
neformalni i
druenje vezano za
posao).
- Opisuje model
poslovnog
sastanka.
Poslovno predstavljanje
- Uporeuje naela
- Opisuje naela
ponaanja
ponaanja i
organizacije koja
organizacije na
vae na javnim
javnim nastupima i
nastupima i
javnim
predstavljanji-ma,
predstavljanjima.
izlobama,
- Razlikuje dobru od
sajamskim
loe uraene
priredbama,
reklame.
konferencijama za
- Uporeuje naela
tampu i kulturnim
ponaanja i
priredbama.
organizacije koja
- Opisuje znaaj
vae na radnom
reklame kao jednog
mjestu.
od naina poslovne - Razlikuje dobru i
komunikacije.
lou disciplinu na
- Nabraja naela
radnom mjestu.
ponaanja i
- Razlikuje
organizacije koja
organizaciju
vae na radnom
poslovnog ruka.
mjestu.
- Uoava ponaanje
- Obrazlae pravila
za vrijeme
discipline na
poslovnog ruka.
radnom mjestu.
- Opisuje znaaj
spoljnih efekata
(izgled i pojava) u
poslovnoj
komunikaciji.
- Nabraja pravila
organizacije i
ponaanja za
vrijeme poslovnog
ruka.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija
kreativnost.
149
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Navodi primjere iz
sopstvenog ili
tueg iskustva i
istiui znaaj
spoljnih efekata
(izgled i pojava).
Vjeba:
- Reklama
(samostalni radovi
uenika).
Vjeba:
- Prijem motornog
vozila u servisu otklanjanje
neispravnosti.
Vjeba:
- Isporuka motornog
vozila poslije
otklonjene
neispravnosti.
Vjeba:
- Prodaja motornog
vozila u salonu.
Vjeba:
- Kultura alterskog
poslovanja u
pediciji, carini i
banci.
Vjeba:
- Na slubenom
putovanju (dobra
priprema,
okonano
putovanje).
Vjeba:
- Na poslovnom
ruku.
Vjeba:
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Poslovno ponaanje
u prevozu putnika i
roba u drumskom
saobraaju.
Psihologija pregovaranja
- Razvija kreativnost
- Opisuje psihologiju - Uoava znaaj
i snalaljivost.
psihologije
pregovaranja.
pregovaranja.
- Definie probleme
- Uporeuje
pregovaranja.
probleme
- Objanjava
pregovaranja.
konflikte
- Razlikuje konflikte
pregovaranja.
pregovaranja.
- Objanjava
- Identifikuje
komunikacijske
komunikacijske
vjetine.
vjetine.
- Objanjava
- Analizira
razrjeenje
dogovoreno.
pregovaranja.
- Objanjava
utvrivanje
dogovorenog.
Brzo itanje
- Razvija
- Opisuje vrijednosti - Ocjenjuje
komunikativnost.
vrijednost brzog
itanja u novcu.
itanja u novcu.
- Objanjava put do
- Uoava znaaj
brzog itanja.
tehnika brzog
- Navike itanja u
itanja.
posebne svrhe.
Svjetske kulture i obiaji u poslovnoj komunikaciji
- Razvija svijest o
- Uoava razliku
- Opisuje razliite
uvaavanja
meu znaajnijim
kulture i obiaje
razliitih kultura i
svjetskim
koji vladaju u
naroda.
kulturama i
svijetu u poslovnoj
obiajima koji
komunikaciji.
vladaju u poslovnoj
komunikaciji.
Vjeba:
- Poznavanje i
kontrola sopstvenih
misli i osjeanja
tokom
pregovaranja.
Vjeba:
- ematizovanje
konflikata u pet
koraka.
- Vjeba:
- Korienje
strategija u
procesu
pregovaranja.
Vjeba:
- Kako se oi pomiu
za vrijeme itanja.
- Pimenjuje pravila
za postizanje
brzine itanja.

- T. Mandi: Komunikacija, CLIO, Beograd, 2003.
- V. Cvetanovi: Poslovno komuniciranje, IP Obeleja, Beograd. 1999.
- V. Cvetanovi: Kultura poslovnog komuniciranja, Beograd, 1994.
- E. Osredeki: Kultura poslovnog komuniciranja, Udruenje propagandista SR
Hrvatske, Zagreb, 1989.
- M. Markovi: Poslovna komunikacija, CLIO. Beograd, 2003.
- Raunar sa odgovarajuom programskom opremom.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Telefon.
- Telefax.
150

- Pismeno, pismeni radovi po jedan u svakom klasifikacionom periodu.
- Diplomirani psiholog;
- diplomirani pedagog;
- diplomirani sociolog.
Predmet
Znanja
Interpersonalna
komunikacija
- Razlikuje sposobnosti linosti
Odreuje po znaaju inioce
(mentalne, psihomotorne i
koji odreuju tanost
senzorne)
opaanja
- Emocije-motivacija
Odreuje razna oseanja
- Poznaje vanost emocija,
razlikuje ih i indentifikuje
Kultura linosti-prepoznaje - Sociologija
- Svjetske kulture i obiaji u
razliku pojmova kulture i
poslovnoj komunikaciji
civilizacije
- Uoava razliku meu
Razlikuje tipove i oblike
svjetskim kulturama i
kulture
obiajima koji vladaju u
poslovnoj komunikaciji
Znanja
151
1.3.4. SAOBRAAJNA GEOGRAFIJA

1. Naziv predmeta: SAOBRAAJNA GEOGRAFIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
48
24
72
48
24
72

- Razumijevanje osnovnih pojmova saobraajne geografije.
- Sticanje znanja o prirodnim i drutvenim geografskim pojavama i procesima i
njihov uticaj na saobraajnu geografiju.
- Sticanje znanja o saobraajno-geografskim regijama svijeta.
- Shvatanje znaaja saobraaja u svjetskoj privredi.
- Razumijevanje inilaca koji utiu na razvoj saobraaja.
- Sticanje znanja o znaaju i ulozi pojedinih vidova saobraaja u prevozu robe i
putnika.
- Sticanje znanja o saobraajno-geografskom poloaju Crne Gore i razvijenosti
pojedinih vidova saobraaja.
- Razumijevanje odnosa privrede i saobraaja.
- Razvijanje tolerantnog odnosa prema drugima.
152

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Saobraajna geografija-pojam i zadaci
- Objanjava pojam, - Uporeuje pojam i - Razumije odnos
saobraaja i
zadatke i znaaj
znaaj
geografije.
saobraajne
saobraajne
geografije.
geografije.
Uloga i znaaj saobraaja kao privredne djelatnosti
- Uporeuje ulogu i
- Razvija kritiko
- Objanjava znaaj
znaaj saobraaja
razumijevanje
saobraaja kao
kao privredne
odnosa saobraaja i
privredne
djelatnosti.
privrede.
djelatnosti.
- Razlikuje osnovne
- Objanjava
ekonomskoekonomskogeografske
geografske
elemente
elemente
saobraaja.
saobraaja.
- Uoava ulogu
- Objanjava ulogu
saobraaja u
saobraaja kao
aglomeraciji
faktora u:
industrije.
- aglomeraciji
- Uoava ulogu
industrije,
saobraaja u
- lokalizaciji
lokalizaciji
industrije.
industrije.
Faktori razvoja saobraaja
- Opisuje zavisnost
- Uporeuje uticaj
- Razvija sposobnosti
saobraajne mree
prirodnih faktora
uoavanja i
od:
na razvoj
razlikovanja
- prirodnih faktora,
saobraajne mree.
faktora koji utiu
- drutvenih faktora. - Uporeuje uticaj
na razvoj
saobraaja.
drutvenih faktora
na razvoj
saobraajne mree.
Saobraajno geografske kategorije
- Razlikuje osnovne
- Objanjava
- Razumije znaaj
saobraajno
saobraajno
razliitih
geografske
geografske
saobraajnih
kategorije:
kategorije.
pojmova.
- saobraajnice,
- saobraajni
vorovi,
- saobraajna mrea,
- saobraajni
koridor,
- saobraajni sistem.
Podjela saobraaja
- Objanjava podjelu - Razlikuje podjelu
vrednovanja
saobraaja.
saobraaja prema:
znaaja i zavisnosti
- - sredini u kojoj se
153
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
prirodnih i
drutvenih faktora
na saobraaj.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Uporeuje
karakteristike
eljeznikog
saobraaja.
- Razlikuje prirodne i
drutvene faktore
koji utiu na
eljezniki
saobraaj.
- Uporeuje
prometna
eljeznika
vorita u svijetu.
- Uoava znaaj
transkontinentalne
pruge LisabonMoskvaVladivostok.
- Uporeuje prirodne
i drutvene faktore
koji utiu na
drumski saobraaj.
- Uporeuje
magistralne pravce
Evrope i ostalih
kontinenata.
- Razlikuje
karakteristike
naftovoda i
gasovoda.
- Uporeuje vanije
svjetske naftovode
i gasovode.
uoavanja i
razlikovanja
faktora koji utiu
na razvoj
saobraaja.
- Kopneni saobraaj
na internetu.
- Uporeuje
karakteristike
pomorskog
saobraaja.
drutvene faktore
koji utiu na
- Razvija kritiko
razumijevanje
odnosa saobraaja i
privrede.
- Vodeni saobraaj
na internetu.
Formativni ciljevi
Kopneni saobraaj
- Opisuje
karateristike
eljeznikog
saobraaja.
- Nabraja prometnija
eljeznika
vorita u svijetu, i
najvanije
kontinentalne i
transkontinentalne
pravce.
- Opisuje
karakteristike
drumskog
saobraaja.
- Nabraja
karakteristike
drumske mree u
svijetu i najvanije
magistralne pravce
u Evropi.
- Opisuje
karateristike
naftovoda i
gasovoda.
- Nabraja vanije
naftovode i
gasovode u svijetu.
Vodeni saobraaj
- Opisuje
karakteristike
pomorskog
saobraaja.
- Nabraja vanije
pomorske puteve i
matine luke.
uenik
odvija,
oblasti u kojima se
odvija,
prema osobinama
saobraajne mree,
saobraajnih
sredstava,
prema vrsti
transporta.
154
sadraji
uenik
Svijeta.
- Opisuje
karakteristike
saobraaja na
unutranjim
plovnim putevima.
- Nabraja vanije
plovne rijeke i
jezera.
Vazduni saobraaj
- Opisuje
karakteristike
vazdunog
saobraaja.
- Nabraja vanije
vazdune linije.
- Nabraja vanije
aerodrome.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija kritiko
razumijevanje
odnosa saobraaja i
privrede.
- Vazduni saobraaj
na internetu.
- Aerodromi na
kontinentima.
Formativni ciljevi
uenik
pomorski
saobraaj.
- Uporeuje vanije
pomorske pravce i
luke svijeta.
- Uporeuje
karakteristike
saobraaja na
unutranjim
plovnim putevima.
- Uporeuje vanije
plovne rijeke i
jezera.
- Uporeuje
karakteristike
vazdunog
saobraaja.
drutvene faktore
koji utiu na
vazduni saobraaj.
- Uporeuje
vazdune linije
kojima je Evropa
povezana sa drugim
kontinentima.
- Nabraja vanije
aerodrome.
Saobraajno geografske regije svijeta
- Objanjava vanije - Uporeuje
saobraajnozastupljenost
geografske regije i
vidova saobraaja
zastupljenost
u znaajnim
pojedinih vidova
regijama.
saobraaja.
Saobraajna geografija crne gore
- Objanjava
- Zna saobraajno
saobraajno
geografski poloaj
geografski poloaj.
Crne Gore.
- Uoava znaaj
saobraaja na
privredni razvoj
Crne Gore.
- Razumije znaaj
razliitih
saobraajnih
pojmova.
vrednovanja
uticaja razliitih
vidova saobraaja
na razvoj privrede
Crne Gore.

- A. Mali: Saobraajna geografija Evrope i svijeta, Via kola za cestovni promet,
Zagreb, 1976.
- A. Mali: Saobraajna geografija, Via tehnika kola, Zagreb, 1974.
- N. Straii: Pomorsko-ekonomska geografija svijeta, Via pomorska kola,
Rijeka, 1969.
155
- N. Straii: Pomorska geografija svijeta, Sveuilina edicija, Izdavako poduzee

kolska knjiga, Zagreb, 1984.
- Raunar sa programskom opremom i prikljukom za internet.
- Video projektor.
- Nastavni film.
- Geografske karte.
- Profesor geografije;
- diplomirani geograf;
- profesor istorije i geografije.
Znanja
- Kopneni saobraaj
- Vodeni saobraaj
- Vazduni saobraaj

Predmet
Znanja
- pedicija
- Izbor prevoznog puta
156
1.3.5. SAVREMENA RJEENJA KOD MOTORNIH VOZILA

1. Naziv predmeta: SAVREMENA RJEENJA KOD MOTORNIH VOZILA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
36
36
36
36
72
72
72
72
144

- Usvajanje osnovnih znanja o savremenim tehnikim rjeenjima na motorima i
motornim vozilima.
- Sticanje znanja o principima njihovog funkcionisanja.
- Uoavanje prednosti savremenih tehnikih rjeenja sa stanovita aktivne i pasivne
bezbjednosti vozaa, putnika i pjeaka, ekologije i ekonomije.
- Sticanje znanja o pravilnoj dijagnostici smetnji u radu i otkaza ureaja.
- Sticanje strunih znanja i vjetina, neophodnih za dalje uenje i praenje razvoja
savremenih tehnikih rjeenja.
- Razvijanje osjeaja preciznosti i odgovornosti u radu.
- Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje sa
saradnicima na poslu i korisnicima usluga.
157

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Motor
- Uporeuje klasini
Objanjava:
- Razvija pozitivnu
sistem
orjentaciju prema
- Direktno
karburatorskog
zanimanju.
ubrizgavanje
stvaranja smjee
benzina (GDI benzina i vazduha,
Gasoline Direct
indirektnog i
Injection, HPI-High
direktnog
Presure Injection,
ubrizgavanja.
FSI-Fuel Stratifield
Injection, JTS-Alfa - Analizira prednosti
savremenih
Romeo, ).
postupaka
- PIEZO-elektrine
ubrizgavanja dizel
brizgaljke.
goriva u odnosu na
- Slojevito
klasini.
ubrizgavanje (u
- Crta dijagrame
vie faza) benzina
zavisnosti obrtnog
sa PIEZOmomenta od broja
brizgaljkama (CGIobrtaja motora
Stratified-Charged
slojevitog i
Gasoline Injection).
klasinog
- Komon rejl
ubrizgavanja.
ubrizgavanje dizel
- Crta dijagrame
goriva (COMMON
otvaranja ventila
RAIL - CDI. HDi.
promjenljive
dCI. CDTi. CDRi.
geometrije.
JTD. TDCi. DITD. D- Uoava uticaj
4d. DiD. D5. ).
promjenljive
Opisuje:
geometrije ventila
- Sistem fazno
na rad motora.
pomjerenog ugla
- Uporeuje
bregova bregastog
prednosti Sepap
vratila(Promjenljiv
preistaa u
o vrijeme
odnosu na klasini
otvaranja ventila).
preista dizel
- Sistem promjene
goriva.
profila bregova
- Uoava princip
bregastog vratila
rada CSG.
(Promjenljiva
- Uporeuje princip
geometrija
rada i
ventila)(VTECkarakteristiku
Valve Timing
obrtnog momenta
Electronic
dvostepenog
Conttrol. VVT-ipunjaa motora i
Variable Valve
turbine.
Timing-inteligent.
MIVEC. Neo VVL. ). - Uporeuje
konstrukciju
- Starter-generator
kontrarotirajueg
(alternator)(CSGvratila i priguivaa
Crankshaft start-
158
Preporuke za
izvoenje nastave
- Softver simulacije
rada sistema i
mehanizama
motora.
sadraji
uenik
generator).
- STARS- Stop-start
ureaj. ISG-Idle
Stop and Go.
(Efficient
DynamicsAutomatsko
gaenje na
semaforu).
- Ilustruje i
objanjava emu:
- dvostepenog
punjaa motoramehaniki i
turbokompresor
(VW TSITwincharged),
- turbine
promjenljive
geometrije (VGTVariable Geometry
Turbine).
Opisuje:
- sistem iskljuivanja
pojedinih cilindara
(MDS-MultiDisplacement
System),
- objanjava ulogu
kontrarotirajueg
vratila za
ublaavanje
oscilacija radilice i
vibracija motora.
Objanjava:
- elektronsko
komandovanje
gasom i konicom
(DRIVE BY WIRE),
- elektronsku
kontrolu
proklizavanja
pogonskih tokova
(ASR-Anti Skid
Regulation.
Antriebs Schlupf
Regelung. Anti Slip
Regulation),
- TCS- Traction
Control System.
ASC- Automatic
Formativni ciljevi
uenik
oscilacija na
radilici.
Uporeuje sastav,
ulogu i prednost
sistema za kontrolu
proklizavanja
pogonskih tokova
pri polasku vozila.
Zna funkciju EGR i
filtera izduvnih
estica sa
naknadnim
sagorijevanjem
gasova.
Analizira sadraj u
izduvnim gasovima.
Uporeuje
alternativna goriva
(alkoholna goriva,
vodonik, teni gas).
Uporeuje razloge i
opravdanost
primjene hibridnog
pogona
(elektromotornog i
pogona gorivnom
elijom).
159
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Stability Control.
ABD-Automatic
Brake Differential.
ETC-Electronic
Traction Control.
Slip).
Opisuje:
- recirkulaciju dijela
izduvnih gasova
(EGR-Eghshaust Gas
Recirculation),
- filter estica
izduvnih gasova sa
naknadnim
sagorijevanjem
(FAP. DPFRS. DPFDiesel Particulate
Filter. ),
- naknadno
sagorijevanje
estica izduvnih
gasova dodavanjem
Adblue tenosti
Bluetec sistem
(SCR-Selective
CatalyticReduction)
.
- Nabraja i opisuje
alternativna goriva:
TNG( LPG ),
KPG(CNG),
biodizel, DME,
bioalkohol (etanol,
metanol),
vodonik,
- Nabraja i opisuje
alternativne
pogone: (Hibridni
pogon
automobila,elektro
motorni pogon,
solarne elije).
Sistem prenosa snage
- Uporeuje sastav i
- Objanjava
princip
razliite
funkcionisanja
konstrukcije
savremenih
menjaa:
menjaa i
(sekvencijalni
komandnih
menja sa
mehanizama
komandama na
menjaa sa crtea i
upravljau,
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija osjeaj za
preciznost.
160
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
kombinacija
automatskog i
runog menjaa sa
elektronskom
komandom).
- Automatski rad
menjaa u
zavisnosti od
reima rada.
- Robotizovani
menja
(servomehanizam
koji upravlja
spojnicom i
menjaem).
- Preraspodjela
pogona po
mostovima (samo
na prednjem
mostu,
Inteligentni
pogon na oba
mosta sa dva
diferencijala i sa
multidisk
elektronski
komandovanom
spojnicom).
- Automatski izbor
niih stepeni
prenosa,
komandovan
pedalom gasa.
- Elektronsko
prilagoavanje
podlozi kod
terenskih vozila.
Tokovi i pneumatici
Opisuje sistem:
- kontrole pritiska u
pneumaticima
(TPC-Tyre Pressure
Control. TPMS-Tyre
pressure
monitoring system.
TPWS-Tire Pressure
Warning System.
RDK-RifendruckKontroll System).
- RUN FLAT-vonja
probuenim
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
ema.
- Uporeuje sastav i
nain rada ureaja
i mehanizama za
preraspodjelu
pogona po
mostovima i
tokovima u
zavisnosti od
trenutnih uslova.
- Uporeuje
prednosti
konstrukcija u
odnosu na pogon na
jednome mostu ili
stalni pogon na oba
mosta.
- Razlikuje sisteme
kontrole pritiska u
pneumaticima.
- Razlikuje
konstrukcije
pneumatika koji se
ne mogu probuiti
ili sa kojima je
mogua dalja
vonja iako su
probueni
(samonosei
pneumatici).
- Razvija pozitivnu
orjentaciju prema
zanimanju.
161
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
pneumaticima.
Upoznaje sistem:
- aktivne kontrole
tvrdoe oslanjanja
(ABC-Active Body
Control),
- hidraulike
elektronski
regulisane visine
vozila i tvrdoe
elastinih oslonaca
(Hidroactiva),
- elektronske
regulacije tvrdoe
oslanjanja
promjenom
viskoziteta
magnetnoreologine tenosti
amortizera
(Magnetic Ride).
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje napredne
od klasinih
sistema oslanjanja.
- Uoava prednosti
sistema kontrole i
regulisanja
tvrdoe, visine i
poloaja
nadgradnje na
udobnost.
162
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI
sadraji
uenik
Upoznaje sisteme:
- servoureaja
(EHPS-Elektrohidrauliki
pojaiva. EPSElektro- pojaiva),
- dvostepenog servoupravljanja
(Dualdrive Electric
Power Steering),
- ureaj za prelazak
na direktniji
prenosni odnos
sistema za
upravljanje u
kritinim
situacijama,
- ZF-elektronski
upravlja.
Sistem za koenje
Upoznaje i
obrazlae:
- sistem protiv
blokiranja tokova
pri naglom koenju
(ABS-Anti Blockier
Sistem. ALB-AntiLock Braking),
- sistem pojedinane
kontrole konica
pri naglom koenju
i promjeni pravca,
- sistem elektronske
raspodjele sile
koenja po
osovinama u
zavisnosti od
optereenja,
kontrole stabilnosti
vozila,
- ureaj za
automatsko
poveanje sile
koenja elektrine
konice (bez
hidraulike).
Objanjava
usporivae:
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Uporeuje
napredne
konstrukcije
upravljakih
mehanizama i
servo pojaivaa sa
klasinim
konstrukcijama.
- Razvija pozitivnu
orjentaciju prema
zanimanju.
- Uporeuje sastav i
funkciju sistema
pojedinane
kontrole konica,
raspodjele sile
koenja,
elektronske
kontrole
stabilnosti,
automatskog
poveanja sile
koenja.
- Uoava
funkcionalnu
povezanost
naprednih ureaja
sa sistemom protiv
blokiranja tokova.
- Razlikuje funkciju i
ulogu dopunskih
koionih ureaja
od radne konice.
- Razlikuje eme i
crtee usporivaa.
- Razvija osjeaj za
preciznost.
163
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- elektrini
usporivai,
- hidraulini,
- primarni.
Sistem za osvjetljavanje
- Uporeuje poloaj
Opisuje rad ureaja
polja
za:
osvijetljenosti
- zaokretanje farova
specijalnim i
u krivini ili
klasinim farovima.
ukljuivanje
posebnih farova pri - Uoava prednosti i
ulasku u krivinu,
znaaj automatske
- automatsku
regulacije snopa
regulaciju jaine,
svijetla i
poloaja i duine
automatskog
snopa svijetla u
ukljuivanja
zavisnosti od brzine
farova.
vozila,
- automatsko
ukljuivanje farova
i brisaa (detektor
kie).
asija, karoserija, ostali sistemi i mehanizmi
- Zna princip rada
Opisuje:
klima ureaja,
- Automatski klima
alarma i drugih
ureaj (Erkondin).
ureaja protiv
provale i otuenja
Opisuje:
automobila.
- Alarm, centralno
- Uporeuje razliite
zakljuavanje,
vrste audio i video
elektrine podizae
ureaja.
stakala, ureaje za
korienje telefona - Uporeuje rad
sistema satelitske
po principu
navigacije i
slobodne ruke...
komunikacije.
Nabraja i opisuje
- Razlikuje rad
rad:
sistema aktivne
- Audio i video
bezbijednosti u
ureaja.
automobilu:
- smanjenje brzine i
Obrazlae:
odravanje
- sistem satelitske
dovoljnog
navigacije (GPSrastojanja od
Global Positioning
vozila,
System. Satelite
- ogranienje i
Navigation
odravanje stalne
System),
brzine,
- sistem satelitske
- identifikacija i
komunikacije
spreavanje
vozaa sa
zanoenja vozila,
dispeerom i
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija osjeaj za
ekonominost i
produktivnost.
aktivne i pasivne bezbjednosti

- Razvija ekolosku
svijest
- Razvija
odgovornost
164
sadraji
uenik
dobijanje podataka
o teretu u prikoliciMultimedijalni
sistem (Travel pilot
EX-V).
Objanjava:
- sistem kontrole
rastojanja od
vozila ispred
(Aktivna kontrola
krstarenja)
(Identifikacija
prepreke,
smanjenje brzine i
odravanje
dovoljnog
rastojanja.
Regulacija brzine
kretanja privrednih
vozila) (ACC-Active
Cruise Control.
Adaptive Cruise
Control. Distronik.
Distronik PlusAutomatsko
zaustavljanje. Stop
and GO),
- sistem za praenje
linije na kolovozu,
- sistem objedinjene
reakcije na
konice, motor i
upravlja u sluaju
zanoenja prednjeg
ili zadnjeg dijela
vozila,
- signalno svijetlo u
sluaju opasnosti,
- upozorenje na
nadolazee vozae,
- kamere u
retrovizorima
(Osmatranje
mrtvih uglova i
blokiranje
otvaranja vratiju u
sluaju nailaska
vozila, bicikliste ili
pjeaka),
- sistem pomoi pri
Formativni ciljevi
uenik
- upozorenje vozaa,
smanjenje brzine i
zaustavljanje
vozila nailaskom na
prepreku,
- upozorenje vozaa
na vozila koja se
kreu iza i naglo
pribliavaju,
- upozorenje i
spreavanje
otvaranja vratiju
prilikom nailaska
pjeaka...
- pomo pri
parkiranju ili
automatsko
parkiranje vozila,
- kontrola silaska
terenskih vozila niz
brdo,
- spreavanje
prevrtanja
terenskih vozila,
- identifikacija (i
prikazivanje)
prepreka na
daljinama veim od
daljine snopa
svijetla farova,
- kamere i senzori za
praenje i
upozoravanje
pospanog ili vozaa
usporenih reakcija.
- Uporeuje rad
sistema pasivne
bezbijednosti:
vazduni jastuk za
pjeake, podizanje
poklopca motora i
doekivanje
pjeaka prije udara
u vjetrobransko
staklo, aktivni
prednji branik,
vazduni jastuci za
vozaa i putnike,
automatsko
zatezanje pojaseva
i ograniavanje sile
165
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
parkiranju-kamere
na zadnjem dijelu
vozila,
- sistem za
automatsko
parkiranje,
- sisteme pripreme
za sudar (vazduni
jastuci, automatski
zatezai pojaseva),
- sistem za
ograniavanje
optereenja od
zatezanja
pojaseva,
- aktivni nasloni za
glavu kod udara u
vozilo sa zadnje
strane,
- sistem
prilagoavanja
sjedita i
prihvatanja tijela
kod udara u vozilo
sa zadnje strane,
- sjedita
promjenljive
geometrije u toku
vonje,
- aktivni sistem
poklopca motora
Pametno
otkljuavanje
automobila i
startovanje motora
dodirom ruke na
vratima,
- sistem nonog
osmatranja
infracrvenim
talasima nie
frekvencije i vie
frekvencije,
kontrole stabilnosti
i spreavanja
prevrtanja
terenskih vozila,
- sistem pomoi pri
kretanju na
uzbrdici,
Formativni ciljevi
uenik
zatezanja,
podizanje i
pomjeranje
naslona za glavu,
promjena konture
sjedita i zatita
tijela putnika.
- Uporeuje rad
sistema za
meusobnu
komunikaciju
automobila
(upozorenje preko
ekrana na druga
vozila ispred
raskrsnice, na
vozila sa pravom
prvenstva prolaza,
radove na putu...).
- Razlikuje rad
sistema za
otkljuavanje...
dodirom ruke
vratiju automobila.
- Uoava prednosti
sistema za
prikazivanje
podataka na
vjetrobranskom
staklu.
166
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
- sistem kontrole
stabilnosti
prikolice,
- sistem za praenje
vozaa,
- sistem za tzv.
Razgovor
automobila,
- vjetrobranski
elektronsko-optiki
pokaziva.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave

- Hrvatska obrtnika komora, Puko otvoreno uilite Zagreb: Tehnika motornih
vozila, 2006.
- Europa reference books: Modern AutomotiveTechnology, Stuttgart, 2006.
- P. uki: Nove generacije automobilskih motora.
- Struni asopisi iz oblasti moto-tehnike.
- Raunar sa softverom savremenih tehnikih rjeenja motora i motornih vozila.
- LCD projektor.
- modeli pojedinih rjeenja.
- Grafoskop.
- Dijaprojektor.
- Didaktiki plakati iz oblasti.
- Diplomirani mainski inenjer, smjer mehanizacija ili motorna vozila.
167

Znanja
-
Ubrizgavanje benzina
VTEC
CSG
Turbopunja
EGR, DPF, SCR
Hibridni pogon
TNG, KPG, DME
Alternativni pogoni
TNG, KPG, DME
Alternativni pogoni

Predmet
Znanja
- Motori
- Mehanizmi i sklopovi
benzinskog i dizel motora
- Sistem za napajanje gorivom
-Obrazovanje smjee
- Goriva
- Praktina nastava
- Elektronska kontrola
gasom
- ASR, TCS,
- Elektromotorni pogon
- Sistem za osvjetljavanje
- Ostali elektronski sistemi
- Sistem za oslanjanje
- Elektrotehnika i
elektronika
- Sistemi i mehanizmi
- Motorna vozila
- Mainski elementi
168
Sistem za napajanje gorivom

Obrazovanje smjee
Goriva
Elektromagnetizam
Elektronika
Elektrine instalacije na
motornim vozilima
- Hidrauline i pneumatske
komponente
- Ureaji i mehanizmi motora
- Sistemi motornog vozila
1.3.6. SAOBRAAJNO PRAVO

1. Naziv predmeta: SAOBRAAJNO PRAVO
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
48
24
72
48
24
72

- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima iz oblasti prava.
- Upoznavanje sa pojmom i podjelom saobraajnog prava.
- Sticanje osnovnih znanja o subjektima saobraajnog prava.
- Sticanje osnovnih znanja o ugovorima u prevozu.
- Sticanje znanja o osnovama stvarnog prava.
- Upoznavanje sa odgovornostima prevoznika za tetu.
- Sticanje znanja o osnovnim prevoznim ispravama i popunjavanju tih isprava.
- Razvijanje samopouzdanja.
- Razvijanje odgovornosti za potovanje pravnih normi.
- Razvijanje komunikativnosi i sposobnosti za saradnju.
169

Razred: TREI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Pojam, podjela i osnovene karakteristike saobraajnog prava
- Razvija pozitivnu
- Uporeuje vanost
- Definie pravne
orijentaciju prema
pojmove.
poznavanja i
zanimanju.
- Objanjava pravna
koritenja osnovnih
naela znaajna za
pravnih pojmova.
primjenu pravnih
- Razlikuje pravne
propisa.
propise razliite
- Objanjava podjelu
pravne snage.
i navodi
- Razlikuje
karakteristike
redoslijed primjene
saobraajnog
pravnih propisa na
prava.
konkretan pravni
posao.
- Uporeuje podjelu
i osnovne
karakteristike
saobraajnog
prava.
Karakteristike, meusobni odnos i razlike izmeu pojedinih vidova saobraaja
- Uporeuje osnovne - Razvija sposobnost
- Objanjava
za saradnju.
karakteristike,
karakteristike:
meusobni odnos i
- pomorskog,
razlike izmeu
- eljeznikog,
pojedinih vidova
- drumskog,
sobraaja.
- vazdunog
saobraaja.
- Razlikuje
meusobni odnos
izmeu pojedih
vidova saobraaja.
Izvori i objekti saobraajnog prava
- Stie
- Razlikuje izvore
- Navodi izvore
samopouzdanje i
saobraajnog
saobraajnog
podstie
prava.
prava.
odgovornost prema
- Objanjava podjelu - Zna podjelu izvora
potovanju prava.
saobraajnog
izvora
prava.
saobraajnog
- Razlikuje objekte
prava.
saobraajnog
- Upoznaje se sa
prava.
objektima i
podjelom objekata - Zna podjelu
objekata
saobraajnog
saobraajnog
prava.
prava.
- Obrazlae:
- Razlikuje
- saobraajne
saobraajne
puteve,
puteve.
- saobraajna
- Uoava
sredstva.
karakteristike
170
sadraji
uenik
Uesnici u saobraaju
- Objanjava
subjekte
saobraajnog
prava.
- Objanjava pojam
preduzetnika
saobraajnih
aktivnosti.
- Nabraja
saobraajno
osoblje.
Ugovori u prevozu
- Definie pojam i
objanjava
karakteristike
ugovora o prevozu
stvari.
- Nabraja vrste
ugovora o prevozu
stvari u raznim
vidovima
saobraja.
- Objanjava:
zakljuivanje,
izvrenje, izmjenu
i prestanak vaenja
ugovora o prevozu
stvari.
- Nabraja uesnike u
prevoznom poslu.
- Objanjava pojam
cijene prevoza
(vozarine) i naine
njenog formiranja
u razliitim
vidovima
saobraaja.
- Objanjava
specifinosti
ugovora u
kopnenom,
vodenom i
vazdunom
saobraaju.
- Objanjava pojam
prigovora i zastare.
- Obrazlae pojam
tarife.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
saobraajnih
puteva.
- Uporeuje subjekte
saobraajnog
prava.
- Zna pojam
preduzetnika
saobraajnih
aktivnosti.
- Identifikuje
saobraajno
osoblje.
- Razvija
komunikativnost i
prilagodljivost.
- Uoava osnovne
karakteristike
ugovora o prevozu
stvari.
- Razlikuje vrste
ugovora o prevozu
stvari u razliitim
vidovima
saobraaja.
- Uporeuje nain
zakljuivanja,
izvrenja, izmjene i
prestanka vaenja
ugovora o prevozu
stvari.
- Razlikuje uesnike
u prevoznom poslu.
- Razlikuje pojam
cijene prevoza
(vozarine) i naine
njenog formiranja
u razliitim
vidovima
saobraaja.
- Razlikuje
specifinosti
ugovora u
kopnenom,
vodenom i
vazdunom
saobraaju.
- Razlikuje pojam
prigovora od
zastare.
- Zna pojam tarife.
- Razlikuje osnovne
171
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta
predstavnika
saobraajnog
osoblja.
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
- Objanjava
carinske poslove i
carinske poslove i
dokumenta.
dokumenta.
Stvarna prava u saobraajnom pravu
- Interpretira vrste
- Nabraja stvarna
stvarnih prava:
prava u
- pravo svojine,
saobraajnom
- pravo dravine,
pravu.
- zalona prava.
Odgovornost prevoznika u pojedinim vidovima saobraajnog prava
- Razvija
- Uoava pojam
- Objanjava pojam
odgovornost.
odgovornosti za
odgovornosti za
tetu.
tetu.
- Razlikuje
- Opisuje pojmove
subjektivnu i
odgovornosti.
objektivnu
- Objanjava
odgovornost za
ogranienja
tetu.
odgovornosti.
- Uoava ogranienja
- Objanjava
odgovornosti.
specifinost
- Razlikuje
odgovornosti
specifinost
prevoznika u
odgovornosti u
pojedinim vidovima
pojedinim vidovima
saobraaja.
saobraaja.
Prevozne isprave
- Uporeuje osnovne - Razvija pozitivan
- Objanjava
Vjeba:
odnos prema radu i - Analiza
prevozne i druge
prevozne isprave u
radnim obavezama.
isprave u razliitim
razliitim vidovima
saobraajnih
vidovima
saobraaja.
isprava.
saobraaja.
- Popunjava
- Objanjava
prevozne isprave i
popunjavanje
druga dokumenta.
prevozne isprave i
drugih
dokumenata.
- B. Ivoevi: Saobraajno pravo, Fakultet za poslovno pravo, Beograd, 2005.
- M. Trajkovi: Saobraajno pravo, Beograd, 1985.
- Prikljukom za internet.
- LCD projektor.
172

- Diplomirani pravnik.
Znanja
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
- Ugovori u prevozu

Predmet
Znanja
- pedicija
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
- Meunarodno poslovanje
- Poslovna dokumentacija
173
1.3.7. TRANSPORTNO OSIGURANJE

1. Naziv predmeta: TRANSPORTNO OSIGURANJE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
48
24
72
48
24
72

- Razumijevanje znaaja osiguranja robe, putnika i prevoznih sredstava.
- Sticanje znanja o ugovorima u oblasti pomorskog osiguranja.
- Razumijevanje postupka nadoknade tete na osnovu ugovora o pomorskom
osiguranju.
- Sticanje znanja o polisi i drugim ispravama u transportnom osiguranju.
- Upoznavanje sa specifinostima osiguranja robe i brodova od ratnih i politikih
rizika.
- Razvijanje odgovornog odnosa prema ljudima i imovini.
- Razvijanje pozitivnog odnosa prema potovanju propisa.
174

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam i znaaj osiguranja
- Uoava znaaj
- Objanjava znaaj
- Razvija pozitivnu
osiguranja.
osiguranja.
orijentaciju prema
- Razlikuje vrste
- Obrazlae istoriju
zanimanju.
osiguranja u
osiguranja u
prevozu.
prevozu.
- Uporeuje
- Nabraja vrste
znaajne
osiguranja u
organizacije
prevozu.
osiguranja.
- Navodi znaajne
- Uporeuje osnovne
organizacije
karakteristike
osiguranja.
pojedinih
- Objanjava drutva
organizacijskih
za uzajamno
oblika.
osiguranje.
- Uoava znaaj
vrijednosti
osiguranja.
- Razlikuje
odreivanje
premije osiguranja.
Predmet izuavanja osiguranja
- Objanjava
- Uporeuje osnovne - Razvija
motivisanost u
pojmove
pojmove
radu.
osiguranja.
osiguranja:
- svota osiguranja,
- rizik,
- interes,
- osigurani sluaj,
- premija.
Ugovor o pomorskom osiguranju i elementi ugovora
- Razvija osjeaj za
- Zna vrste
- Nabraja vrste
ekonominost.
osiguranja.
osiguranja.
- Razlikuje elemente - Stie pozitivnu
- Navodi ugovorene
orijentaciju prema
ugovora osiguranja.
stranke.
potovanju propisa.
- Objanjava
- Zna postupak
postupak sklapanja
sklapanja ugovora
ugovora.
sa ugovorenom
- Objanjava
franizom.
franize. .
- Zna pojam
- Objanjava
franize.
postupak sklapanja
- Zna postupak
ugovora s franizom
sklapanja ugovora
bez ugovorene
- Opisuje predmet
franize.
osiguranja.
- Uporeuje:
- Obrazlae ponudu
predmet
osiguranja.
osiguranja, ponudu
- Objanjava list
osiguranja, list
pokria.
175
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Sklapanje ugovora
sa i bez ugovorene
franize.
- List pokria i
potvrda o
zakljuenom
osiguranju.
sadraji
uenik
- Objanjava potvrdu
o zakljuenom
osiguranju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pokria i potvrdu o
zakljuenom
osiguranju.
- Uoava
karakteristike
dokumenata o
sklopljenom
ugovoru o
osiguranju i njhove
prednosti u
konkretnim
sluajevima.
Polisa osiguranja i druge isprave u transportnom osiguranju
- Zna sadraj polise
- Razvija osjeaj za
- Objanjava polisu
osiguranja.
osiguranja.
preuzimanje
- Nabraja vrste polisa - Uporeuje vrste
odgovornosti.
osiguranja.
polisa osiguranja.
- Navodi
- Uporeuje vrste i
karakteristike
karakteristike
polisa osiguranja.
polisa osiguranja.
- Objanjava izmjene - Uporeuje izmjene
i raskid ugovora o
i raskide ugovora o
osiguranju.
osiguranju.
- Objanjava trajanje - Zna trajanje
pokria iz
pokria osiguranja.
osiguranja.
- Uoava vanost
- Objanjava
reosiguranja i
saosiguranje i
saosiguranja.
reosiguranje.
Osiguranje prava na naknadu iz ugovora o pomorskom osiguranju
- Razvija osjeaj
- Zna vrste teta u
- Objanjava pojam
odgovornosti i
pomorskim
tete i tetnog
pozitivnu
osiguranjima.
dogaaja.
orijentaciju prema
- Nabraja vrste tete. - Uoava razliku
zanimanju.
izmeu stvarnog i
- Objanjava
izvedenog
samopridraj.
potpunog gubitka.
- Opisuje postupak
- Uoava razliku
podnoenja
izmeu generalne i
odtetnog zahtjeva.
partikularne
- Navodi dokumenta
havarije.
koja se prilau uz
- Zna postupak
odtetni zahtjev.
likvidacije
- Objanjava
zajednike
dokument o cesiji.
havarije.
- Objanjava pojam
- Zna postupak
prava subrogacije.
utvrivanje
- Objanjava naknade
diobene osnove i
tete iz osiguranja.
prorauna
pojedinanih
doprinosa uesnika
176
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Popunjavanje
dokumenata u vezi
sa postupkom
ostvarivanja prava
na naknadu tete.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
zajednike
havarije.
- Zna pojam
samopridraj.
- Uporeuje
postupak
podnoenja i
rjeavanja
odtetnog
zahtjeva.
- Uporeuje naknade
tete iz osiguranja:
- pogodbu,
- regres,
- prebijanje,
- potraivanje.
- Zna postupak
voenja naknade
tete.
- Uoava znaaj
instituta
subrogacije.
- Uoava znaaj
pogodbe i
prebijanja
potraivanja u
praksi osiguranja.
Osiguranje robe, brodova, od ratnih i politikih rizika i od odgovornosti u pomorstvu
- Zna postupak
- Razvija
Vjeba:
- Objanjava
snalaljivost.
- Popunjava polise
osiguranje robe u
osiguranje robe u
prema konkretnim
pomorskom
pomorskom
zadacima.
pevozu.
prevozu.
- Objanjava
- Razlikuje
osiguranje:
osiguranja
- prema institutskim - prema institutskim
klauzulama,
klauzulama,
- od ratnih i
- od ratnih i
politikih rizika,
politikih rizika,
- od rizika trajka.
- od rizika trajka.
- Objanjava
- Uporeuje
zlonamjerni
karakteristike
postupak.
Lloyd-ove S. G.,
- Definie Lloyd-ovu
englesku pomorsku
S. G. polisu.
polisu, generalne i
- Objanjava
pojedinane polise.
englesku pomorsku - Uporeuje
polisu.
osiguranja u
- Objanjava
meunarodnom
osiguranje
prevozu i
prevoznog
osiguranja
sredstva.
prevoznog sredstva
177
sadraji
uenik
- Objanjava
osiguranje od
odgovornosti
prevoznika i
uesnika u
prevozu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
i tereta.
- Razlikuje
instituciju
osiguranja od
odgovornosti
uesnika u
poslovima prevoza.
Preporuke za
izvoenje nastave

- . Tomai: Transportno osiguranje, Beograd, 1897.
- Dr M. Markovi: Transport, pedicija, carine i osiguranje, BP Univerzitet za
- Prikljukak za internet.
- Video projektor.
- Diplomirani ekonomista;
- diplomirani pravnik;
- Pojam i znaaj osiguranja

Predmet
Znanja
- pedicija
- Osiguranje robe u prevozu
Znanja
178
- Predmet izuavanja
osiguranja
1.3.8. PEDICIJA
1. Naziv predmeta: PEDICIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Upoznavanje sa osnovama pediterske djelatnosti.
- Sticanje znanja o propisima koji reguliu rad pedicije.
- Sticanje znanja o organizaciji pediterske djelatnosti.
- Upoznavanje sa strukturom menadmenta pedicije.
- Sticanje znanja o naelima za odreivanje pediterskih tarifa.
- Razumijevanje pedicije kao dinamikog, stohastikog i logistikog sistema.
- Razvijanje komunikativnosti.
- Razvijanje svijesti o znaaju potovanja propisa.
179

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam i razvoj pediterske djelatnosti
- Razumije znaaj
- Uoava znaaj
- Objanjava
razvoja i podjele
pedicije.
nastanak i razvoj
pediterske
- Zna razvoj
pedicije.
djelatnosti.
pedicije.
- Definie pojam
- Razlikuje vrste
pedicije.
pedicije.
- Navodi vrste
- Zna primjenu
pedicije.
INCOTERMS.
- Objanjava
primjenu
INCOTERMS-a.
Pravno regulisanje pedicije
- Podstie
- Razlikuje propise i
- Nabraja
odgovornost prema
pravila koji reguliu
meunarodne i
potovanju propisa.
peditersku
nacionalne propise
djelatnost.
koji reguliu
- Razlikuje
peditersku
konvencije koje
djelatnost.
reguliu
peditersku
djelatnost.
- Uporeuje norme i
propise koji
reguliu
peditersku
djelatnost.
- Uporeuje
nacionalne zakone i
propise koji
reguliu pitanja
pediterske
djelatnosti.
Osnovni poslovi pediterske djelatnosti
- Razvija
- Razlikuje osnovne
- Objanjava
komunikaciju,
poslove pediterske
osnovne poslove
spremnost i
djelatnosti.
pediterske
sposobnost za
- Razlikuje tarifnodjelatnosti.
obavljanje
konjukturne
- Nabraja tarifnopediterske
poslove.
konjukturne
djelatnosti.
- Razlikuje poslove:
poslove.
instradacije,
- Objanjava ugovore
akvizicije,
o:
refakcije,
- pediterskoj
dispozicije i
djelatnosti,
reklamacije.
- vaganju i sortiranju
- Obrauje zahtjev
robe.
za pediterske
- Nabraja operativne
poslove.
poslove peditreske
- Izrauje
djelatnosti.
180
Preporuke za
izvoenje nastave
Obilazak pediterske
agencije
Vjebe:
- izrada zahtjeva,
- izrada ponude,
- Izrada
pretkalkulacije,
- popunjavanje
tovarnog lista,
- obraun trokova,
- promocija
pediterske usluge.
sadraji
uenik
- Opisuje garantno
pismo.
Formativni ciljevi
uenik
peditersku ponudu
na osnovu
zahtjeva.
Razlikuje
transportne
klauzule
kupoprodajnih
ugovora.
Razlikuje postupke
istraivanja trita.
Izrauje
pretkalkulacije
pediterskog posla i
poslove vezane za
zakljuivanje
ugovora.
Izrauje
pediterske
fakture.
Izvodi poslove:
ispostavljanja
prevoznih isprava,
organizovanja
otpreme,
carinjenja,
osiguranja i
ukupnog prometa.
Popunjava tovarni
list.
Popunjava
konosman.
Vri zakljuivanje
ugovora o vaganju i
sortiranju.
Obavlja poslove
kvalitativnog i
kvantitativnog
prijema robe.
Vri zakljuivanje
ugovora o
pakovanju.
Uporeuje obraun
trokova.
Razlikuje poslove
uvoza, izvoza,
tranzita i sajamskih
poslova.
Vri zakljuivanje
sajamskih poslova.
Uporeuje pojam
garantnog pisma i
181
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
njegovu upotrebu.
Specijalni poslovi pediterske djelatnosti
- Razlikuje
- Objanjava
specijalne poslove
specijalne poslove
pediterske
pediterske
djelatnosti.
djelatnosti.
- Zna nain
- Nabraja naine
posredovanja
kontrole kvaliteta i
kontrole
kvantiteta robe.
inspekcijske
- Opisuje uzimanje
slube.
uzoraka.
- Organizuje
- Opisuje praenje
kontrolu kvaliteta i
prevoza.
kvantiteta robe.
- Definie osiguranje
- Zna postupak
robe.
zakljuivanja
- Objanjava
ugovora o
doleivanje robe.
osiguranju.
- Objanjava
hranjenje i pojenje - Zna nain
zastupanja
ivotinja.
nalogodavca u
- Objanjava
sluaju tete.
izdavanje
- Razlikuje postupak
garantnih pisama.
prevoza specifinih
- Obrazlae postupke
zastupanja u
tereta.
sluaju havarije.
- Razlikuje upotrebu
- Objanjava naine
karneta TIR i
naplate robe.
karneta ATA.
- Obrazlae LEASING
poslove.
- Objanjava
upotrebu karnet
TIR i karnet ATA.
Menadment pomorske pedicije
- Zna menadment
- Objanjava
pomorske
menadment
pedicije.
pomorske
- Razlikuje strukturu
pedicije.
menadmenta
- Opisuje strukturu
pomorske
menadmenta
pedicije.
pomorske
- Uporeuje dunosti
pedicije.
i obaveze:
- Opisuje strukturu
brodovlasnika,
menadmenta
brodara,
ljudskih resursa u
naruilaca,
pomorskoj
krcatelja,
pediciji.
tivadora, slagaa,
peditera, agenata
i primalaca.
- Uporeuje poslove
- Razvija
ekonominost,
produktivnost i
ekoloku svijest
- Stie strunost i
sposobnost za
saradnju.
182
Preporuke za
izvoenje nastave
- Obilazak
pediterske
agencije
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
meupeditera i
podpeditera.
Organizacija pediterske djelatnosti
- Zna organizaciju
- Objanjava
pediterske
organizaciju
djelatnosti.
pediterske
- Uporeuje
djelatnosti.
osnovne
- Obrazlae
karakteristike
karakteristike
meunarodne
meunarodne
pedicije.
pedicije.
- Uoava
- Opisuje ekonomsku
ekonomsku
funkciju
funkciju
meunarodne
meunarodne
pedicije.
pedicije.
- Nabraja dokumenta
- Razlikuje
u meunarodnoj
dokumenta u
pediciji.
meunarodnoj
- Objanjava
pediciji.
transportnu
- Uoava unutranju
djelatnost.
organizaciju
- Opisuje unutranju
pediterskog
organizaciju
poslovanja.
pediterskog
poslovanja.
pediterske tarife
- Zna pojam
- Razvija pozitivan
- Objanjava
pediterske tarife.
odnos prema
pediterske tarife.
- Uporeuje tarifna
zanimanju.
- Navodi tarifna
naela.
naela.
- Zna naine
- Objanjava
korienja
pediterske tarife
pediterskih tarifa.
za vidove
saobraaja.
- Uporeuje
pediterske tarife
za vidove
saobraaja.
pedicija Kao Sloen Dinamiki, Stohastiki I Logistiki Sistem
- Uporeuje
- Objanjava
komunikacije u
pediciju kao
pediciju kao
struci i potrebu za
sloen sistem.
sistem:
timskim radom.
- dinamiki,
- stohastiki,
- logistiki.
- Uporeuje razvoj
pedicije kroz:
- logistiki
informacioni
sistem,
- logistiki
transportni lanac,
183
Preporuke za
izvoenje nastave
Obilazak pediterske
agencije.
Vjeba:
- Popunjavanje
dokumenata za
razne poslove u
meunarodnoj
pediciji.

- D. Perovi: Meunarodna pedicija, Fakultet za pomorstvo Kotor, Kotor, 2003.
- Dr M. Markovi: Transport, pedicija, carine i osiguranje, BP Univerzitet za
- LCD projektor.
- Diplomirani saobraajni inenjer;
- diplomirani ekonomista;
Znanja
- Organizacija pediterske
djelatnosti
- Poslovno dopisivanje

Predmet
Znanja
- Poslovna komunikacija
- Komunikacija
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
- Izbor prevoznog puta
- Saobraajno pravo
- Osiguranje robe u prevozu
- Transportno osiguranje
- Saobraajna geografija
184
Ugovori u prevozu
Prevozne isprave
Kopneni saobraaj
Vodeni saobraaj
Vazduni saobraaj
Pojam i znaaj osiguranja
1.3.9. MEUNARODNO POSLOVANJE

1. Naziv predmeta: MEUNARODNO POSLOVANJE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima meunarodnog poslovanja.
- Razumijevanje uloge i znaaja marketinga u strategiji poslovanja preduzea.
- Sticanje osnovnih znanja o meunarodnom tritu.
- Sticanje osnovnih znanja o uvozu i izvozu.
- Upoznavanje sa pojmom ugovora u spoljno trgovinskom poslovanju.
- Shvatanje neophodnosti ujednaavanja meunarodne organizacije sa
meunarodnim pravom.
- Razvijanje pozitivnog stava o meunarodnom poslovanju i meunarodnoj
saradnji.
185

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam, znaaj i uloga meunarodnog poslovanja
- Razvija pozitivan
- Uporeuje pojam,
- Definie pojam,
stav o
znaenje i ulogu
znaenja i ulogu
meunarodnom
meunarodnog
meunarodnog
poslovanju
poslovanja.
poslovanja.
- Razvija
- Obrazlae inioce
- Razlikuje inioce
tolerantnost.
koji utiu i
koji utiu i
ograniavaju
ograniavaju
meunarodno
meunarodno
poslovanje.
poslovanje.
- Objanjava
- Razlikuje trgovinski
trgovinski i platni
i platni bilans,
bilans, devalvaciju
devalvaciju i
i revalvaciju.
revalvaciju.
- Obrazlae naine
- Uporeuje naine
kako se prate i
kako se prate i
vode rezultati
vode rezultati
meunarodnog
meunarodnog
poslovanja.
poslovanja.
- Definie pojam
- Uoava bitne
spoljno trgovinskog
elemente spoljno
marketinga.
trgovinskog
marketinga:
- strateko
upravljanje
marketingom,
- proces planiranja
marketinga,.
- motive drava za
nastup na stranom
tritu.
Vrste poslova i djelatnost meunarodnog poslovanja
- Razvija svijest o
- Uoava pojedine
- Obrazlae i navodi
znaaju saradnje u
poslove u
pojedine poslove u
meunarodnom
meunarodnom
meunarodnom
poslovanju.
poslovanju.
poslovanju.
- Uporeuje
- Objanjava
specifinosti
temeljna obiljeja
izvoza, uvoza,
izvoza, uvoza,
kooperacijskih i
kooperacijskih i
specifinih poslova
specifinih poslova.
gdje navodi
- Obrazlae vanije
njihove: vrste,
poslove u
ogranienja,
meunarodnom
obiljeja i politiku
poslovanju.
drave.
- Razlikuje vanije
poslove u
meunarodnom
186
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
poslovanju i
objanjava njihovu
ulogu, vanost i
budunost u
meunarodnom
poslovanju.
Organizacija meunarodnog poslovanja
- Zna pojam trita i
- Definie pojam
navodi njegove
trita i navodi
funkcije.
njegove funkcuije.
- Razlikuje
- Obrazlae pojam
meunarodno
meunarodnog
trite i
trita i
meunarodnu
meunarodne
razmjenu.
razmjene.
- Uporeuje oblike
- Navodi oblike
meunarodnog
meunarodnog
poslovanja.
poslovanja.
- Uporeuje oblike
- Definie i navodi
prodaje robe i
oblike prodaje robe
usluga u
i usluga u
meunarodnom
meunarodnom
poslovanju.
poslovanju.
Tehnika spoljno trgovinskog poslovanja
- Uoava naine
- Obrazlae naine
sklapanja ugovora
sklapanja ugovora
u spoljno
u spoljno
trgovinskom
trgovinskom
poslovanju.
poslovanju.
- Uporeuje naine
- Obrazlae naine
ugovaranja cijena i
formiranja i
kalkulacije u
ugovaranja cijena.
meunarodnoj
- Objanjava na
poslovnoj praksi.
primjerima koje
- Razlikuje na
poslove treba
primjerima koje
izvriti sa
poslove treba
dokumentacijom
izvriti sa
prilikom izvoza i
dokumentacijom
uvoza.
prilikom izvoza i
- Obrazlae nain
uvoza.
ugovaranja
- Uoava nain
meunarodnog
ugovaranja
posla.
meunarodnog
posla.
Poslovna dokumentacija
- Zna pojam
- Definie pojam
poslovne
poslovne
dokumentacije.
dokumentacije.
- Razlikuje
- Definie razliku
dokumenta:
izmeu finansijskih
- Razvija otvorenost
i pozitivan stav o
meunarodnoj
razmjeni.
za postizanje
kompromisa.
u radu.
187
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
i trgovinskih
dokumenata.
- Obrazlae koji se
dokumenti koriste
kod pojedinih
poslova
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
finansijske,
robne,
prevozne,
o osiguranju robe i
ostale.
Razlikuje
dokumenta koja se
koriste kod
pojedinih poslova.
Ujednaavanje meunarodnog prava i meunarodne organizacije
- Razvija svijest o
- Zna pojam
- Definie pojam
neophodnosti
meunarodnog
meunarodnog
potovanja
prava.
prava.
meunarodnog
- Zna pojam
- Definie pojam
prava.
meunarodne
meunarodne
organizacije.
organizacije.
- Uporeuje
- Obrazlae
usklaenost
usklaenost
meunarodne
meunarodne
organizacije sa
organizacije sa
meunarodnim
meunarodnim
pravom.
pravom.
-

- D. Perovi: Spoljna trgovina, Fakultet za pomorstvo Kotor, Kotor, 2000.
- M. Kolakovi, T. Lazibat: Meunarodno poslovanje u uvjetima globalizacije,
Sinergija nakladnitvo d. o. o. , Zagreb, 2005.
- LCD projektor.
- Diplomirani pravnik.
- Diplomirani ekonomista
188

Znanja

Predmet
Znanja
- pedicija
- Organizacija pediterske
djelatnosti
- Transportno osiguranje - Predmet izuavanja osiguranja
- Vrste poslova i djelatnost
meunarodnog poslovanja
- Saobraajno pravo
- Ugovori u prevozu
- Poslovne komunikacije - Komunikologija poslovnih
komunikacija
189
1.3.10. AUTOBAZE I AUTOSTANICE

1. Naziv predmeta: AUTOBAZE I AUTOSTANICE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Razumijevanje znaaja i naina uvanja motornih vozila.
- Upoznavanje sa znaajem rijeavanja problema parkiranja.
- Upoznavanje sa ulogom i funkcijama autobaza.
- Upoznavnje sadraja i funkcija autobuskih i autoteretnih stanica.
- Upoznavanje tehnologije i znaaja stanica za snadbijevanje gorivom u
funkcionisanju drumskog saobraaja.
- Podsticanje odgovornosti za rad.
- Unaprijeivanje sopstvenih radnih sposobnosti.
190

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
uvanje motornih vozila
- Zna efekte
- Razvija pozitivnu
- Navodi razloge,
garairanja vozila.
orijentaciju prema
znaaj i nain
- Uoava uticaj niske
zanimanju.
uvanja motornih
temperature na
vozila.
sisteme vozila.
- Nabraja negativan
- Razlikuje postupke
uticaj niskih
i opremu za
temperatura
smanjenje dejstva
vazduha na
niske temperature.
motorna vozila.
- Navodi nain
uvanja motornih
vozila i pomone
ureaje koji
umanjuju
negativno dejstvo
niskih
temperatura.
- Objanjava znaaj i
podjelu garaa kao
tehnolokih
objekata.
Autobaze
- Uoava sadraje
- Razvija tehniku
- Navodi pojam,
autobaze.
kulturu.
znaaj i sadraj
- Uporeuje
autobaze.
kriterijume
- Nabraja
razmjetaja
kriterijume za
sadraja autobaze.
smjetaj
elemenata
- Skicira tehnoloke
autobaze.
eme usluga
- Objanjava
autobaza.
pojedine
- Uoava razmjetaj
tehnoloke
elemenata
operacije-usluge u
autobaze.
autobazi.
- Uporeuje
- Ilustruje i opisuje
tehnikokao primjere neke
eksploataciona
postojee
svojstva
autobaze.
transportnih
- Navodi
sredstava u procesu
karakteristike,
parkiranja.
mjerodavne
dimenzije u
procesu parkiranja
raznih transportih
sastava.
Autobuske stanice
- Definie pojam
- Uoava ulogu
- Razvija pozitivan
191
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta autobuskoj
sadraji
uenik
autobuske stanice.
- Navodi korisnike i
njihove zahtjeve.
- Navodi osnovne
tehnoloke cjeline
autobskih stanica i
njihove veze.
- Navodi osnovne
zadatke i
mjerodavne
veliine za
dimenzionisanje
autobuske stanice.
- Opisuje distribuciju
korisnika autobuske
stanice po
elementima koje
koriste.
- Opisuje osnovne i
pratee sadraje
putnike zgrade
autobuske stanice.
- Obrazlae
kriterijume za
razmjetaj
osnovnih i prateih
sadraja autobuske
stanice.
- Opisuje
predprostor
autobuske stanice.
- Opisuje autobuski
prostor-perone i
navodi njihove
vrste.
- Ilustruje primjere
autobuskih stanica.
- Navodi zadatke
prijema i otpreme
autobusa i putnika.
Autoteretne stanice
- Objanjava ulogu i
znaaj autotertnih
stanica.
- Nabraja sadraje
autoteretne
stanice.
Formativni ciljevi
uenik
autobuskih stanica.
Uoava zahtjeve
korisnika.
Uporeuje
tehnoloske cjeline
autobuske stanice i
njihovu ulogu.
Zna postupak
dimenzionisanja
sadraja autobuske
stanice.
Uporeuje
tehnoloske eme
distribucije
korisnika i putnika
autobuske stanice.
Razlikuje osnovne i
pratee sadraje
autobuske stanice
kao sistema.
Uporeuje
kriterijume za
razmjetaj
osnovnih i prateih
sadrzaja putnike
zgrade.
Zna ulogu sadraja
staninog
predprostora.
Uporeuje
kriterijume za
prostorno
dimenzionisanje
perona.
Uporeuje
prostorna rjeenja
sadraja
autobuskih stanica.
Razlikuje postupke
otpreme i dopreme
autobusa i putnika.
- Uoava znaaj
autoteretnih
stanica u
drumskom
saobraaju.
- Uporeuje
sadraje,
organizaciju i
prostorna rjeenja.
192
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
odnos prema
zanimanju.
Preporuke za
izvoenje nastave
stanici.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
autoteretne stanice
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Moteli
- Objasnjava pojam i - Uoava ulogu
motela u drumskom
ulogu motela.
saobraaju.
- Nabraja sadraje i
- Uoava znaaj,
opisuju prostornu
lokaciju i raspored
organizaciju
sadraja motela.
motela.
Stanice za tehniki pregled vozila
- Razvija pozitivan
- Rukuje opremom
- Navodi znaaj i
odnos prema
za tehniki pregled
zakonski osnov za
zanimanju.
vozila.
tehniki pregled
vozila.
- Nabraja po
redoslijedu radnje
tehnikog
pregleda.
- Navodi i opisuje
ureaje i opremu
za tehniki
pregled.
Stanice za snabdijevanje gorivom
- Uporeuje svojstva - Razvija pozitivan
- Opisuje
odnos prema
karakeristike
i mjere pri uvanju
zanimanju.
tenih goriva u
i transportu tenih
uvanju i
goriva.
transpoprtu.
- Zna funkciju i
- Definie stanicu za
elemente SSG.
snadbijevanje
- Uporeuje
gorivom (SSG) i
tehnologije rada
njene elemente.
SSG.
- Navodi tehnologije - Uporeuje tipove
rada SSG.
SSG na putu.
- Opisuje i
- Skicira sadraje
objanjava SSG u
SSG na autoputu.
gradu.
- Opisuje
karakteristike i
sadraje SSG na
putu.
- Navodi
specifinosti SSG
na autoputu.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta stanici za
tehniki pregled.
- Pravilnik o vrenju
tehnikog pregleda
vozila.
- Posjeta stanici za
snadbijevanje
gorivom.

- Lazar Filkovi: Osnovi saobraaja i transporta, Zavod za udbenike i nastavna
- Dr N. D. Putnik: Autobaze i autostanice, Saobraajni fakultet Univerziteta u
Beogradu, Beograd, 1985.
- Dr N. D. Putnik: Garae, servisi i parkiralita, Zavod za udbenike i nastavna
193

- LCD projektor.
Znanja
- Pojam i elementi
funkcionisanja autobuske
stanice
- Razmjetaj sadraja
autobaze

Predmet
Znanja
- Autobuske stanice
- Garae i servisi
- Servisne stanice i autobaze

- Kriterijume za razmjetaj
elemenata autobaze
194
1.3.11. MARKETING U SAOBRAAJU

1. Naziv predmeta: MARKETING U SAOBRAAJU
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Upoznavanje sa pojmom marketinga u saobraaju.
- Razumijevanje organizacione strukture marketinga.
- Upoznavanje i praenje trita.
- Planiranje i kontrola marketing aktivnosti.
- Razvijanje kreativnog miljenja.
- Razvijanje samostalnosti i samopouzdanja.
- Osposobljavanje za stvaralaku saradnju sa saradnicima.
195

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam marketinga
- Uoava znaaj
- Razumije znaaj
- Objanjava pojam
marketinga.
marketinga.
marketinga.
- Definie marketing - Uporeuje marketing
kao ekonomski
kroz razliite
proces.
koncepte.
- Definie marketing - Uporeuje marketing
kao naunu
kao proces,
disciplinu.
disciplinu i sistem.
- Objanjava pojam
marketinginformacionog
sistema.
Marketing koncepcija poslovne i razvojne politike
- Definie marketing - Uporeuje marketing - Razvija osjeaj za
ekonominost.
kao poslovnu
kao poslovnu
funkciju.
funkciju i poslovnu - Razvija snalaljivost.
- Definie marketing
koncepciju.
kao poslovnu
- Zna elemente
koncepciju.
marketing koncepta.
- Nabraja elemente
- Uoava znaaj
marketing koncepta. trita.
- Uporeuje vanost
- Objanjava pojam
praenja i
trita.
- Nabraja vrste trita istraivanja trita.
- Zna faktore koji
sa razliitih
utiu na trinu
aspekata.
- Objanjava predmet, tranju. .
- Uoava znaaj
postupak i metode
poznavanja
istraivanja trita.
potencijala trita
- Definie potencijal
trita.
- Nabraja faktore koji
utiu na trinu
tranju.
Instrumenti marketing miksa
- Uoava znaaj
- Podstie na pozitivan
- Objanjava pojam
marketing miksa.
marketing miksa.
odnos prema radu.
- Nabraja elemente
- Uporeuje elemente - Razvija snalaljivost.
marketing miksa.
marketing miksa.
- Upoznaje koncept
- Uporeuje vanost
proizvoda i usluge u
proizvoda i usluge u
marketingu.
cilju zadovoljenja
- Objanjava
potreba.
planiranje,
- Zna politiku
prilagodjavanje,
formiranja cijena.
trino odravanje i - Razlikuje faktore
196
Preporuke za
izvoenje nastave
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
koji utiu na politiku
eliminisanje
cijena.
proizvoda i usluge.
- Uoava znaaj
- Objanjava
kanala prodaje.
marketing odluke i
program uvodjenja - Uoava znaaj
distribucije i
novog proizvoda i
promocije.
usluge i njihovu
- Uporeuje vezu
trinu
izmeu elemenata
prihvatljivost.
marketing miksa.
- Objanjava politiku
formiranja cijena.
- Upoznaje pojam,
ulogu i izbor kanala
prodaje.
- Objanjava pojam
distribucije i
promocije.
Planiranje, organizacija i kontrola marketing aktivnosti
- Upoznaje plan
- Uporeuje poloaj i - Razvija pozitivnu
marketinga kao dio
ulogu marketinga
orijentaciju prema
biznis plana.
kao dijela biznis
zanimanju.
- Definie ciljeve
plana.
- Razvija osjeaj za
marketing aktivnosti. - Uoava ciljeve
preuzimanje
marketing aktivnosti. odgovornosti.
- Objanjava
strategiju,planiranje - Zna elemente
marketing aktivnosti.
upravljanje,
organizovanje,
kontrolu i
usmjeravanje
marketing aktivnosti.
Preporuke za
izvoenje nastave

- Dr. S. Kostadinovi: Transportno pravo, marketing i pedicija, Zavod za udbenike
- M. Milisavljevi: Marketing, Savremena administracija, Beograd, 1990.
- Raunar.
- Internet.
- Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom perodu.
197

- Diplomirani ekonomista;
Znanja
- Elementi marketing
koncepta
- Elementi marketing miksa
- Marketing koncepcija
poslovne i razvojne politike

Predmet
Znanja
- Pojam trita i njegove
funkcije
- inioci koji utiu na
poslovanje
- Integralni transport i
- Podsistemi logistike
logistika
198
1.3.12. STRANI JEZIK II ITALIJANSKI JEZIK

1. Naziv predmeta: ITALIJANSKI JEZIK
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
50
22
50
22
50
22
46
20
196
86
Ukupno
72
72
72
66
282

- Razvoj komunikativnih sposobnosti uenika.
- Ostvarivanje vee autonomije uenika pri uenju.
- Razvoj harmonine linosti uenika.
- Razvijanje tolerantnog odnosa prema razliitim jezicima i kulturama.
- Podsticanje radoznalosti, duhovitosti i kulture dijaloga.
- Razvijanje samopouzdanja, samostalnosti i kreativnosti.
- Sticanje radnih navika.
- Razvijanje kulture lijepog ponaanja.
- Razvoj ekoloke svijesti i ljubavi prema ivotnom okruenju.
- Razvoj fer pleja i timskog rada.
199

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Komunikativnost i
- Oslovljava,
- Fonoloki sistem
stvaranje pozitivne
pozdravlja,
jezika sa
drutvene klime.
zahvaljuje.
pravopisom.
- Razvoj
- Predstavlja sebe i
- Prezent glagola
inicijativnosti.
drugog.
ESSERE,
- Saoptava line
nenaglaene line
podatke.
zamjenice.
- Postavlja pitanja o
identitetu drugih
osoba.
- Razvoj preciznosti
- Glagol AVERE i
- Saoptava godine,
u izraavanju.
brojevi.
adresu, broj
telefona...
- Popunjava
formular.
- Govori o lanovima
porodice.
- Razvoj ljubaznosti,
- Prezent pravilnih
- Predstavlja
predusretljivosti,
glagola.
zaposlene u
efikasnosti...
agenciji.
- Razvoj
- Struna
- Navodi poslove
komunikativnosti i
terminologija.
agencije.
preciznost u
izraavanju
- Predlozi A, DI, IN,
- Saoptava tano
DA.
vrijeme, daje
informaciju o
vremenu.
- Prima poruku.
- Sadanje vrijeme
- Govori o dnevnim
- Pozitivna
glagola ANDARE,
aktivnostima.
orijentacija prema
FARE, VENERE.
zanimanju,
radoznalost,
motivisanost i
samopouzdanje.
- Jasnost i
- Neodreeni i
- Upotrebljava lan
odreenost u
odreeni lan.
uz nazive objekata
komunikaciji.
u drumskom
saobraaju.
- Opisuju radni
prostor.
- Podsticanje
- Govori o
Modalni glagoli
spremnosti na
obavezama na
Potere, Volere,
pomo, efikasnost
poslu.
Dovere, Sapere.
i identifikacija sa
- Izraava elju
prirodom budueg
molbu, zahtjev.
posla.
- Imperativ.
- Upuuje nekoga u
- Podizanje nivoa
kom pravcu da
spremnosti na
200
Preporuke za
izvoenje nastave
- Frontalni,
individualni, rad u
parovima i
grupama uz
kombinovano
korienje aktivnih
i tradicionalnih
metoda u nastavi.
- Frontalni,
individualni, rad u
parovima i
grupama uz
kombinovano
korienje aktivnih
i tradicionalnih
metoda u nastavi.
sadraji
uenik
- Pridjevi, njihovi
oblici i mjesto u
reenici.
- Prisvojni pridjevi.
- Line zamjenice
kao direktni i
indirektni objekt.
- Upotreba predloga
DA, DI, IN.
- Pokazni pridjevi i
nazivi boja.
- Poreenje
pridjeva.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
pomo.
Formativni ciljevi
uenik
ide.
Opisuje put do
odreenog mjesta.
Daje uputstva za
snalaenje.
Opisuje radno
mjesto.
Raspituje se i daje
informacije o
odreenom mjestu
i njegovoj okolini.
Daje preporuke u
vezi sa mjestima
posjete.
Prihvata ili odbija
poziv.
Trai informacije.
Odgovara na
pitanja.
Upotrebljava
odgovarajue
predloge uz imena
zemalja.
Prima telefonsku
poziv.
Savjetuje drugoga
pri kupovini.
Pomae pri izboru
sredstava za
transport.
Uporeuje cijene i
kvalitet razliitih
sredstava
transporta.
u izraavanju.
- Razvoj
kreativnosti.
201
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: DRUGI
sadraji
uenik
- Blisko budue
vrijeme.
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
- Komparacija
pridjeva.
- Govori o
planovima za taj i
naredne dane.
- Odgovara na
zadatke.
- Prepriava
dogaaje od
prethodnog dana.
- Pomae u
postupku traenja
izgubljenih stvari.
- Govori o
sadrajima rada.
- Unosi osnovne
informacije u
izvjetaje o radu.
- Uporeuje
kategorije vozila.
- Pridjevi QUELLo i
BELLO.
- Postavlja pitanja o
vrsti vozila.
- Prilozi.
- Prima telefonski
poziv.
- Razgovara o
vremenu.
- Iznosi pritubu na
uslugu.
- Raspituje se o
zdravlju
sagovornika.
- Opisuje dogaaje
od prethodnog
dana.
- Opisuje
znamenitosti grada
i ireg zaviaja.
- Govori o
obavljenim
poslovima na
radnom mjestu.
- Opisuje okolnosti
nekog dogaaja
- Govori o svom
poslu.
- Blie odreuje
stvari, lica i
mjesta o kojima
- Passato prossimo
(perfekt).
- Particelle CI i NE.
- Povratni glagoli.
- Passato prossimo
povratnih glagola.
- Imperfekt.
Relativne
zamjenice.
- Razvoj
komunikativnosti i
snalaljivosti.
- Razvoj sposobnosti
stvaranja pogodne
drutvene klime.
- Razvoj spremnosti
na pomo.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Frontalni,
individualni, rad u
parovima i
grupama uz
kombinovano
korienje aktivnih
i tradicionalnih
metoda u nastavi.
- Razvoj
odgovornosti i
profesionalnosti.
- Razvoj
inicijativnosti.
- Razvoj
komunikativnosti.
- Razvoj sposobnosti
stvaranja pogodne
drutvene klime.
- Razvoj pozitivnog
odnosa prema
lokalnoj zajednici.
u izraavanju.
- Pozitivna
identifikacija
prema zanimanju.
202
- Frontalni,
individualni, rad u
parovima i
grupama uz
kombinovano
sadraji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
uenik
uenik
korienje aktivnih
i tradicionalnih
metoda u nastavi.
govori.
- Objanjava
znaenje rijei
koje ne razumije.
- Glagolska
vremenaobnavljanje.
- Kondicional
prezenta.
- Pie ivotopis.
- Pie molbu za
posao.
- Daje predloge i
savjete
- Izjavne recenice,
neupravni govor.
- Predstavlja svoje
mjesto u
istorijskim
okvirima.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvijanje svijesti
o svojim
sposobnostima.
- Razvoj
inicijativnosti i
spremnosti na
pomo.
- Razvijanje svijesti
o zaviaju u
okvirima istorijskih
perioda.
203
Razred: TREI
sadraji
uenik
- Imperfekat i
perfekat (passato
prossimo)
obnavljanje.
- Vremenske
reenice i gerund.
- Budue vrijeme.
- Konjuktiv.
- Uvjebava
upotrebu
Kondicional
prezenta.
- Prilozi za koliinu.
- Pokazne
zamjenice.
- Neupravni govor
pri postavljanju
pitanja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvoj spremnosti
na pomo.
Formativni ciljevi
uenik
- Opisuje linost.
- Prepriava
okolnosti
odigravanja nekog
nepovoljnog
dogaaja na
poslu.
- Govori o teretima.
- Govori o ranijem
izgledu mjesta.
- Odgovora na
prigovore o
izvrenom poslu.
- Izraava lino
miljenje o
zanimanjima u
saobraaju i
odnosu drutva
prema njima.
- Preporuuje
izletita.
- Umije poeljeti
prijatan boravak i
sretan put.
- Izraava elju,
daje predlog i
savjet.
- Prihvata predlog.
- Govori o nainu
ishrane.
- Saoptava
zaduenja na
radnom mjestu.
- Navodi sportske
sadraje grada u
kome boravi.
- Pie poslovno
pismo.
- Iznosi primjedbe i
sugestije.
- Prenosi poruku.
- Rezimira
izlaganje, rasprave
i intervjue.
- Razvoj pozitivnog
odnosa prema
zaviaju.
- Kritiko
razumijevanje
odnosa tehnike i
prirode i drutva.
- Spremnost na
pomo,
ljubaznost.
- Snalaljivost i
prilagodljivost.
- Razvijanje
tolerancije prema
stranoj kulturi.
- Podizanje
kvaliteta rada.
- Preuzimanje
odgovornosti.
204
Preporuke za
izvoenje nastave
- Frontalni,
individualni, rad u
parovima i grupama
uz kombinovano
korienje aktivnih
i tradicionalnih
metoda u nastavi.
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
- Slaganje vremena.
- Pogodbene
reenice.
Formativni ciljevi
uenik
- Govori o svom
kolovanju.
- Predstavlja Crnu
Goru kao dravu.
- Govori o uticaju
saobraaja na
okolinu i ekoloku
zatitu.
- Pravila o mjestu
linih zamjenica u
reenici.
- Predstavlja
ponudu agencije.
- Upotreba
participa.
- Umije napisati
poslovni e-mail.
- Dopusne reenice.
- Uporeuje male i
velike transportne
sisteme.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Samopouzdanje i
osjeaj nacionalne
pripadnosti.
- Razvoj ekoloke
svijesti i kritikog
odnosa prema
tehnolokom
razvoju.
- Razvoj svijesti o
neophodnosti
kvalitetnog
obavljanja radnih
zadataka.
- Razvijenje svijesti
o potrebi
cjeloivotnog
uenja.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Frontalni,
individualni, rad u
parovima i
grupama uz
kombinovano
korienje aktivnih
i tradicionalnih
metoda u nastavi.

- Autentini dokumenti, tekstovi iz tampe i sa interneta.
- S. Moderc: Gramatika italijanskog jezika, Udruenje nastavnika italijanskog
jezika, Beograd, 2004
- I. Klajn: Rjenik Italijansko - srpski i Srpsko - italijanski, Nolit Beograd 1996
- Kabinet stranog jezika sa audio i video opremom.
- CD-player.
- Video-player.
- DVD.
- Video kasete nastavni filmovi.
- Knjige, rjenici, gramatike, stripovi, posteri, geografske karte, asopisi.
- Pismeno, pismeni zadatak u II i IV klasifikacionom periodu.
- Profesor italijanskog jezika.
- Diplomirani filolog italijanskog jezika i knjievnosti.
205

Znanja
- Struna terminologija

Predmet
Znanja
- Struna terminologija
206
2. STRUNI RAD
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO-TEORIJSKI DIO ISPITA
1. Naziv ispitnog kataloga: ORGANIZACIJA PREVOZA
2. Cilj ispita
- Provjera uspjenosti uenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
Organizacije prevoza.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
Znaaj i uloga drumskog saobraaja.

Prednosti i nedostaci drumskog saobraaja.
Podjela robe prema nainu utovara i istovara.
Podjela robe prema uslovima prevoza.
Funkcije ambalae.
Klasifikacija ambalae
Drumski transport za opte i sopstvene potrebe.
Podjela drumskog transporta prema teritorijalnom dometu.
Podjela drumskog transporta prema namjeni voznog parka.
Podjela drumskog transporta prema nainu organizacije.
Tehniko-eksploataciona svojstva vozila.
Klasifikacija sredstava drumskog saobraaja.
Dispeerska sluba.
Garana sluba.
Komercijalna sluba.
Vozni park, inventarski vozni park i njihova podjela.
Vremenski bilans voznog parka u danima.
Koeficijent tehnike ispravnosti voznog parka.
Koeficijent iskorienja voznog parka.
Koeficijent iskorienja ispravnog voznog parka.
Vremenski bilans voznog parka u asovima.
Koeficijent iskorienja vremena u 24 asa.
Koeficijent iskorienja radnog vremena.
Saobraajna brzina.
Eksploataciona brzina.
Prevozna brzina.
Preeni put vozila.
Srednja duina jedne vonje pod teretom.
Srednje rastojanje prevoenja jedne tone tereta.
Srednja dnevna kilometraa.
Koliina prevezene robe.
Transportni rad vozila.
Proizvodnost voznog parka.
Utovarno istovarne stanice.
Propusna mo utovarno istovarne stanice.
Koordinacija kretanja vozila i rada utovarno istovarne stanice.
Pojam i znaaj pedicije.
Vrste pediterskih poslova.
Putni nalog.
207
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
Tovarni list.
TIR karnet.
Zeleni karton.
Specijalni poslovi u transportu.
KARGO osiguranje.
KASKO osiguranje.
Osiguranje auto-odgovornosti (AO).
Trokovi u transportu pojam i podjela.
Fiksni trokovi u transportu.
Promjenjivi trokovi u transportu.
Odreivanje cijene kotanja transportne usluge.
Troak amortizacije vozila.
Troak goriva.
Troak auto-guma.
Ponavljajui put prevoza tereta.
Zrakasti put prevoza tereta.
Prstenasti put prevoza tereta.
Zbirni put prevoza tereta.
Organizacija transporta zamjenom poluprikolica.
Primjena vozila samoistovarivaa.
Putniki saobraaj pojam, podjela, karakteristike.
Mobilnost, promet i protok putnika.
Saobraajna brzina u putnikom saobraaju.
Prevozna brzina u putnikom saobraaju.
Brzina obrta u putnikom saobraaju.
Eksploataciona brzina u putnikom saobraaju.
Stepen smjenjivanja putnika.
Koeficijent statikog i dinamikog iskorienja kapaciteta autobusa.
Transportni rad u putnikom saobraaju.
Proizvodnost voznog parka u putnikom saobraaju.
Znaaj i uloga putnog naloga u meugradskom prevozu putnika.
Znaaj i uloga kontrolnog lista.
Meugradski prevoz putnika pojam i vrste linija.
Proraun potrebnog broja autobusa za rad na meugradskoj liniji.
Red vonje u meugradskom putnikom saobraaju.
Gradski saobraaj pojam i vrste linija.
Pokazatelji kvaliteta mree linija u gradskom saobraaju.
Prevozni zahtjevi putnika.
Uestalost i interval vozila na liniji gradskog saobraaja.
Prevozna sposobnost linije gradskog saobraaja.
Odreivanje potrebnog broja vozila i vozaa na liniji gradskog saobraaja.
Red vonje u gradskom saobraaju.
Poremeaji u redu vonje i mjere za njihovo otklanjanje.
Izbor vozila za javni gradski prevoz putnika.
Autobuske stanice.
Tarife u putnikom saobraaju.
208
4. Tip ispita
- Usmeni.
- Struni aktiv utvruje spisak ispitnih pitanja na osnovu spiska u standardima
znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti da budu
iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih tematskih oblasti.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviena pomagala.
6. Literatura i drugi izvori
- Literatura je definisana predmetinim katalogom.
209
2.1.2. MOTORNA VOZILA

1. Naziv ispitnog kataloga: MOTORNA VOZILA
2. Cilj ispita
motornih vozila.
1. Kotrljanje toka.
2. Koeficjent prijanjanja.
3. Klizanje toka.
4. Raspodjela mase vozila na 4 toka.
5. Odreivanje koordinata tezita vozila.
6. Otpor vazduha.
7. Otpor puta.
8. Otpor inercijalnih sila.
9. Dinamike reakcije tla.
10. Izlazna karakteristika SUS motora.
11. Spoljanja brzinska karakteristika SUS motora.
12. Jednaina kretanja vozila.
13. Vuni bilans motora.
14. Maksimalna brzina i ubrzanje vozila.
15. Vrijeme i put ubrzanja vozila.
16. Bilans snage vozila.
17. Prenosni odnosi u mjenjau.
18. Put zaustavljanja vozila.
19. Maksimalno usporenje vozila.
20. Prevrtanje vozila oko zadnje osovine.
21. Prevrtanje vozila oko prednje osovine.
22. Zaokretanje vozila na popreno nagnutom putu.
23. Klizanje jedne osovine.
24. Zaokretanje vozila sa elastinim tokovima.
25. Kritina brzina.
26. Parametri vue.
27. Sposobnost savlaivanja prepreka.
28. Trapez upravljanja.
29. Vjetrobransko staklo i spoljna prozorska stakla na vozilu.
30. ema veze elektrine instalacije na vozilu.
31. Glavni farovi.
32. Farovi za maglu.
33. Signalni ureaji na vozilu.
34. Brisai i perai vjetrobrana.
35. Ureaji za grijanje i ventilaciju.
36. Frikcione spojnice.
37. Hidrodinamike spojnice.
38. Elektromagnetne spojnice.
39. Komandni mehanizmi spojnice.
40. Mjenjai sa nepokretnim osama vratila.
41. Mjenjai sa pokretnim osama vratila.
42. Kontinualni mjenjaki prenosnici.
43. Kontinualni frikcioni mjenjaki prenosnici.
210
44. Hidrodinamiki mjenjaki prenosnici.

45. Dopuski mjenjaki prenosnici.
46. Zglobni prenosnici.
47. Pogonski most.
48. Glavni prenosnik.
49. Slozeni glavni prenosnik.
50. Diferencijalni prenosnik, princip rada.
51. Blokirani diferencijalni prenosnik.
52. Poluvratila.
53. Sistem za oslanjanje.
54. Mehanizam za voenje tokova.
55. Kinematske karakteristike oslanjanja-Makfersonov sistem oslanjanja tokova.
56. Elastini oslonci.
57. Elementi za priguenje.
58. Sistem za upravljanje.
59. Upravljaki mehanizam sistema za upravljanje.
60. Prenosni mehanizam sistema za upravljanje.
61. Mehaniki mehanizam sistema za upravljanje sa servopojaivaem.
62. Stabilizacija upravljakih tokova.
63. Sistem za koenje.
64. Izvrni mehanizam frikcione konice.
65. Mehaniki i hidrauliki prenosni mehanizam konice.
66. Hidraulike komandne instalacije sa stranim energetskim izvorom.
67. Pneumatski prenosni mehanizmi sistema za koenje.
68. Usporivai i automatski ureaji regulisanja konica.
69. Nosei sistemi.
70. Tokovi i pneumatici.
4. Tip ispita
- Usmeni.
- Nijesu predviena.
- Literatura je definisana katalogom znanja.
211
2.1.3. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA

1. Naziv ispitnog kataloga: BEZBJEDNOST SAOBRAAJA
2. Cilj ispita
bezbjednosti saobraaja.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Objasniti pojam nauke o bezbjednosti saobraaja.

Nabrojati faktore bezbjednosti saobraaja.
Koje su negativne drutvene pojave u saobraaju,i objasniti pojmove.
Objasniti ugroenost u saobraaju.
Koje su rizine grupe u saobraaju, i objasniti.
Koji je znaaj ovjeka kao faktora bezbjednosti saobraaja, i objasniti.
Objasniti karakteristike ovjeka koje zavise od njegove volje.
Objasniti karakteristike ovjeka koje ne zavise od njegove volje.
Objasniti elemente aktivne bezbjednosti ovjeka.
Objasniti elemente pasivne bezbjednosti ovjeka.
Koji je znaaj vozila i puta kao faktora bezbjednosti saobraaja,i objasniti.
Objasniti elemente aktivne bezbjednosti vozila.
Objasniti elemente pasivne bezbjednosti vozila.
Objasniti elemente aktivne bezbjednosti puta.
Objasniti elemente pasivne bezbjednosti puta.
Kakav je uticaj prirodnih i drutvenih inilaca na bezbjednu vonju.
Objasniti uticaj vremenskih uslova na bezbjednost.
Navesti zahtjeve saobraaja i sposobnosti ovjeka da im odgovore.
Koji su uzroci saobraajnih nezgoda, i objasniti.
Koje su greke uesnika u saobraajnim nezgodama, i objasniti.
Koje su posljedice uzroka i greaka uesnika u saobraaju, i objasniti razliku
izmeu njih.
Objasniti pojam i postupak nastanka saobraajne nezgode.
Navesti podjelu saobraajnih nezgoda.
Koje su faze saobraajne nezgode, i uporediti ih.
Objasniti tragove prve faze saobraajne nezgode.
Objasniti tragove druge faze saobraajne nezgode.
Navesti podjelu tragova sa razliitih aspekata.
Navesti podjelu tragova na mikro i makro tragove.
Objasniti puteve u saobraajnim nezgodama.
Objasniti vremena u saobraajnim nezgodama.
Objasniti usporenje u saobraajnim nezgodama.
Objasniti brzine u saobraajnim nezgodama.
Objasniti sudare vozila.
Objasniti nalete na pjeake i dvotokae.
Objasniti povrede pjeaka i vozaa dvotokaa.
Objasniti uviaj saobraajne nezgode-preliminarnu fazu.
Objasniti uviaj saobraajne nezgode-uvidjajnu fazu.
Objasniti uviaj saobraajne nezgode-postuvidjajnu fazu i formiranje uvidjajne
dokumentacije.
Nabrojati metode za proraun brzina uesnika u saobraajnim nezgodama.
Odrediti brzinu kretanja vozila na osnovu tragova koenja.
Odrediti brzinu kretanja vozila na osnovu deformacija na vozilu.
212
42. Odrediti brzinu kretanja na osnovu povreda uesnika.

43. Odrediti brzinu kretanja vozila na osnovu odbaaja predmeta sa vozila i
predmeta koje je nosio pjeak.
44. Odrediti brzinu kretanja vozila na osnovu daljine odbaaja pjeaka, dvotokaa
i vozaa dvotokaa.
45. Odrediti brzinu kretanja ostalih uesnika u saobraajnim nezgodama (pjeaka,
traktora, zaprege).
46. Objasniti rad i ulogu saobraajnog vjetaka.
47. ta sadri nalaz i miljenje vjetaka.
48. ta sadre osnovni podaci i nalaz u nalazu i miljenju vjetaka.
49. ta sadri miljenje i zakljuak u nalazu i miljenju vjetaka.
50. Koje su obaveze uesnika u saobraajnoj nezgodi i vozaa koji naie na mjesto
saobraajne nezgode.
51. Objasniti prostornu i vremensku distribuciju saobraajnih nezgoda.
52. Koji je znaaj mjera drutvene intervencije za bezbjedno odvijanje
saobraaja.
53. Objasniti normiranje kao mjeru drutvene intervencije.
54. ta podrazumijeva priprema ljudi za uee u saobraaju.
55. Kako se vri selekcija pojedinih uesnika za uee u saobraaju, i objasniti.
56. ta podrazumijeva informisanost uesnika u saobraaju.
57. ta podrazumijeva kontrola i regulisanje saobraaja.
58. ta podrazumijeva i koji je znaaj represije kao mjere drutvene intervencije.
59. Koje su najznaajnije mjere drutvene intervencije koje se odnose na vozilo.
60. Koje su najznaajnije mjere drutvene intervencije koje se odnose na put.
4. Tip ispita
- Usmeni.
- Nijesu predviena pomagala.
- Literatura je definisana katalogom znanja.
213
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD

2.2.1. OSNOVI SAOBRAAJA
1. Naziv ispitnog kataloga: OSNOVI SAOBRAAJA
2. Cilj ispita
-
Na strunom radu strunog ispita kandidat treba da pokae:

analitiki pristup zadatoj temi,
sistematinost pri izradi strunog rada,
pravilnu upotrebu strune terminologije,
samostalnost u korienju literature i podataka dostupnih sa interneta,
strunost na nivou tehniara drumskog saobraaja,
pravilan odabir i srazmjerno korienje fotografija, skica, ema, tablica i
grafikona pri izradi strunog rada.
3. Spisak tema/zadataka
1. ISTORIJSKI RAZVOJ I KARAKTERISTIKE SAOBRAAJNIH SREDSTAVA
- Karakteristike razvoja saobraaja.
- Drumski saobraaj.
- inski saobraaj.
- Vodni saobraaj.
- Vazduni saobraaj.
- Cijevni transport.
- iare.
2. ISTORIJSKI RAZVOJ SREDSTAVA U DRUMSKOM SAOBRAAJU
- Istorijski razvoj drumskih saobraajnih sredstava od prvobitne zajednice do
industrijske revolucije.
- Podjela drumskih motornih vozila.
- Istorijski razvoj automobilizma od pronalaska automobila do danas.
3. ELEKTRONSKI SAOBRAAJ
- Istorijat elektronskog saobraaja.
- Primjena elektronskog saobraaja.
- Znaaj elektronskog saobraaja.
4. ULOGA DRUMSKOG SAOBRAAJA U TRANSPORTNOM SISTEMU
- Pojam drumskog saobraaja.
- Drumski saobraaj kao samostalan transportni sistem.
- Drumski saobraaj kao osnova transportnog sistema.
- Drumski saobraaj kao dopuna transportnog sistema.
5. ULOGA ELJEZNIKOG SAOBRAAJA U TRANSPORTNOM SISTEMU
- Pojam eljeznikog saobraaja.
- eljezniki saobraaj kao samostalan transportni sistem.
- eljezniki saobraaj kao osnova transportnog sistema.
- eljezniki saobraaj kao dopuna transportnog sistema.
214
6. ULOGA VODNOG SAOBRAAJA U TRANSPORTNOM SISTEMU

- Pojam vodnog saobraaja.
- Vodni saobraaj kao samostalan transportni sistem.
- Vodni saobraaj kao osnova transportnog sistema.
- Vodni saobraaj kao dopuna transportnog sistema.
7. ULOGA VAZDUNOG SAOBRAAJA U TRANSPORTNOM SISTEMU
- Pojam vazdunog saobraaja.
- Vazduni saobraaj kao samostalan transportni sistem.
- Vazduni saobraaj kao osnova transportnog sistema.
- Vazduni saobraaj kao dopuna transportnog sistema.
4. Uputstvo za sprovoenje strunog rada
- U skladu sa Pravilnikom o polaganju zavrnih i strunih ispita.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
- Za uenike je preporuena literatura objavljena u Katalogu znanja.
215
2.2. 2. MOTORI
1. Naziv ispitnog kataloga: MOTORI
2. Cilj ispita
-

pravilan odabir i srazmjerno korienje ema, crtea, tablica i grafikona pri izradi
strunog rada.
1. ETVOROTAKTNI BENZINSKI MOTOR
- Zadatak motora.
- Sastav motora.
- Opis rada motora i njegovih mehanizama.
- Crte radnog ciklusa motora.
- Teorijski i stvarni dijagram rada motora.
- Kruni dijagram rada.
- Primjer odabranog motora.
2. ETVOROTAKTNI DIZEL MOTOR
- Zadatak motora.
- Sastav motora.
- Opis rada motora i njegovih mehanizama.
- Crte radnog ciklusa motora.
- Teorijski i stvarni dijagram rada motora.
- Kruni dijagram rada.
- Primjer odabranog motora.
3. BATERIJSKO PALJENJE MOTORA SA BOBINOM
- Uloga sistema za paljenje.
- Podjela sistema za paljenje.
- ematski prikaz sistema.
- Princip rada pojedinih sistema za paljenje.
- Odravanje sistema za paljenje.
- Sistem za paljenje na odabranom primjeru.
4. SISTEM ZA HLAENJE MOTORA TENOU
- Uloga sistema za hlaenje tenou.
- ematski prikazi sistema za hlaenje.
- Elementi i funkcija sistema za hlaenje.
- Opis rada sistema za hlaenje.
- Odravanje sistema za hlaenje.
- Sistem za hlaenje na odabranom primjeru.
- Zatita na radu.
- Zatita ivotnog prostora.
216
5. SISTEM ZA VAZDUNO HLAENJE MOTORA

- Uloga sistema za hlaenje.
- ematski prikazi sistema za hlaenje.
- Elementi i funkcija sistema za hlaenje.
- Princip rada sistema za hlaenje.
- Odravanje sistema za hlaenje.
- Sistem za hlaenje na odabranom primjeru.
- Zatita na radu.
6. SISTEM ZA NAPAJANJE MOTORA BENZINOM SA KARBURATOROM
- Zadatak sistema.
- ematski prikazi sistema.
- Elementi i funkcija sistema.
- Princip rada sistema.
- Odravanje sistema za napajanje benzinom.
- Sistem za napajanje na odabranom primjeru.
- Zatita na radu. .
- Zatita ivotnog prostora
7. SISTEM ZA NAPAJANJE MOTORA BENZINOM-INDIREKTNO UBRIZGAVANJE
- Zadatak sistema.
- Odravanje sistema za indirektno ubrizgavanje benzina.
- Zatita na radu.
8. SISTEM ZA NAPAJANJE MOTORA BENZINOM-DIREKTNO UBRIZGAVANJE
- Zadatak sistema.
- Odravanje sistema za direktno ubrizgavanje benzina.
- Zatita na radu.
9. SISTEM ZA NAPAJANJE MOTORA DIZEL GORIVOM
- Zadatak sistema.
- Odravanje sistema.
- Zatita na radu.
10. SISTEM ZA PODMAZIVANJE MOTORA
- Zadatak sistema.
217
Princip rada sistema.

Odravanje sistema za podmazivanje motora.
Sistem za podmazivanje na odabranom primjeru.
Zatita na radu. .
Zatita ivotnog prostora
11. SISTEM IZDUVNIH GASOVA SA PREIAVANJEM-BENZINSKI MOTOR

- Zadatak sistema.
- ematski prikazi sistema izduvnih gasova.
- Odravanje sistema. .
- Sistem za izduvavanje na odabranom primjeru.
- Zatita na radu.
12. SISTEM IZDUVNIH GASOVA SA PREIAVANJEM-DIZEL MOTOR
- Zadatak sistema.
- Elementi i funkcija sistema izduvnih gasova.
- Odravanje sistema.
- Sistem za izduvavanje na odabranom primjeru.
- Zatita na radu.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
- Za uenike je preporuena literatura objavljena u katalogu znanja.
218
2.2.3. ROBA U TRANSPORTU

1. Naziv ispitnog kataloga: ROBA U TRANSPORTU
2. Cilj ispita
-

1. AMBALAA
- Pojam i podjela robe.
- Funkcije ambalae.
- Komercijalna ambalaa.
- Transportna ambalaa.
- Primjer ambalae.
2. TRANSPORT IVIH IVOTINJA
- Roba u transportu.
- Specifinosti prevoza ivotinja.
- Domai i evropski prevoz pojedinih ivotinjskih vrsta.
- Ambalaa za prevoz ivotinja.
- Primjer transporta ivih ivotinja.
3. LAKO KVARLJIVA ROBA U TRANSPORTU
- Vrste lako kvarljive robe.
- Uzroci kvarenja robe.
- uvanje i prevoz lako kvarljive robe.
- Prevozna sredstva za prevoz lako kvarljive robe.
- Primjer prevoza lako kvarljive robe.
4. TENA I GASOVITA GORIVA U TRANSPORTU
- Opasne robe u transportu.
- Meunarodni propisi u prevozu opasne robe.
- Oprema i oznaavanje vozila za prevoz opasne robe.
- Dokumenta u prevozu opasnih roba.
- Primjer prevoza opasnih roba.
5. PREDIMENZIONISANA ROBA U TRANSPORTU
- Tereti u drumskom prevozu.
- Oblici specifinih tereta.
- Propisi o dimenzijama motornih vozila.
- Standardi u profilisanju puteva.
- Karakteristike vozila za prevoz predimenzionisane robe.
- Organizacija transporta predimenzionisane robe.
219
- Primjer prevoza predimenzionisane robe.

6. STANDARDIZACIJA U TRANSPORTU
- Pojam standarda i standardizacije.
- Standardizacija u oblasti transportnih jedinica.
- Standardizacija u oblasti ambalae.
- Modul sistem i njegov znaaj.
- Standardi u oblasti transportnih i pretovarnih ureaja.
7. KONTROLA KVALITETA ROBE U TRANSPORTU
- Uvod- pojam robe i kvaliteta robe.
- Naini ispitivanja kvaliteta robe.
- Kontrola kvaliteta kod izvoza.
- Kontrola kvaliteta kod uvoza i prevoza.
- Primjer kontrole kvaliteta robe od strane nekog od nadlenih organa.
8. EKSPLOZIVNE MATERIJE U TRNSPORTU
- Opasna roba u transportu. .
- Meunarodni propisi o prevozu opasne robe (materija) drumskim saobraajem.
- Oznaavanje eksplozivne robe.
- Vozila za prevoz eksplozivnih materija.
- Uslovi i mjere kod prevoza eksplozivnih materija.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
- Za uenike je preporuena literatura objavljena u Katalogu znanja
220
2.2. 4. GARAE I SERVISI

1. Naziv ispitnog kataloga: GARAE I SERVISI
2. Cilj ispita
-

pravilan izbor i srazmjerno korienje fotografija, skica, ema, tablica i grafikona
pri izradi strunog rada.
1. ULINO PARKIRANJE
- Utvrditi karakteristike parkiranja u izabranoj ulici.
- Utvrivanje potreba za parkiranjem.
- Predlog rjeavanja problema parkiranja.
2. PARKIRALITA
- Utvrditi karakteristike parkiranja na izabranom parkiralitu.
- Prikazati organizaciju parkiralita.
- Naini reavanja uoenih problema parkiranja.
3. PARKING GARAE
- Lokacija i kapacitet parking garae.
- Ulazak i izlazak iz parking garae, kontrola i nain naplate.
- Oprema parking garae.
- Primjer rjeenja parkiranja izgradnjom parking garae.
4. POVRINA ZA PARKIRANJE VOZILA
- Mjerodavne dimenzije vozila.
- Potreban zatitni prostor za parkiranje vozila.
- Odreivanje irine prolaza pri parkiranju hodom unaprijed i unazad.
- Na lokaciji po izboru odabrati odgovarajui nain parkiranja i izraunati povrinu
parking mjesta.
5. SERVISI ZA ODRAVANJE VOZILA
- Pojam i vrste servisa za odravanje vozila.
- Vidovi tehnikog odravanja.
- Organizacija rada servisa.
- Oprema u servisu.
221
4. Uputstvo za sprovoenje strunog ispita

- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
222

1. Naziv ispitnog kataloga: ORGANIZACIJA PREVOZA
2. Cilj ispita
-

1. VREMENSKI BILANS VOZNOG PARKA
- Inventarski vozni park i njegova podjela.
- Vremenski bilans u danima i pratei koeficijenti.
- Vremenski bilans u asovima i pratei koeficijenti.
- Vremenski bilans voznog parka na konkretnom primjeru.
2. FIZIKI POKAZATELJI RADA VOZNOG PARKA
- Homogeni i heterogeni vozni park.
- Pokazatelji i izmjeritelji rada vozila.
- Pregled rada voznog parka na konkretnom primjeru.
3. ANALIZA PROIZVODNOSTI TERETNOG VOZILA
- Puna i radna proizvodnost teretnog vozila.
- Zavisnost proizvodnosti od nosivosti vozila i iskorienja nosivosti.
- Zavisnost proizvodnosti od koeficijenta iskorienja preenog puta.
- Zavisnost proizvodnosti od saobraajne brzine i vremena utovara i istovara.
- Zavisnost proizvodnosti od srednje duine jedne vonje sa teretom.
- Analiza proizvodnosti na konkretnom primjeru.
4. KORDINACIJA KRETANJA VOZILA I RADA UTOVARNO-ISTOVARNIH STANICA
- Utovarno-istovarne stanice.
- Propusna mo i potreban broj mjesta za utovar i istovar.
- Koordinacija kretanja vozila i rada utovarno-istovarne stanice.
- Primjena vozila sa ureajem za samoistovar.
- Odreivanje potrebnog broja vozila sa ureajem za samoistovar i bez njega na
konkretnom primjeru.
5. ORGANIZACIJA TRANSPORTA ROBE SA TEGLJAIMA SISTEMOM ZAMJENE
POLUPRIKOLICA
- Robni terminali u drumskom saobraaju.
- Radne operacije u robnim terminalima.
- Front utovara i istovara.
- Organizacija transporta robe sa tegljaima sistemom zamjene poluprikolica.
- Odreivanje potrebnog broja poluprikolica na konkretnom primjeru.
223
6. ZNAAJ I ULOGA TIR KARNETA U DRUMSKOM TRANSPORTU ROBE

- Najznaajnije odredbe TIR konvencije.
- Nain izdavanja TIR karneta.
- Obrazac TIR.
- Postupak u carinarnicama.
- Razduenje karneta TIR.
7. PUTNI NALOG KAO NOSIOC PODATAKA U DRUMSKOM TRANSPORTU ROBE
- Kretanje putnog naloga.
- Nain popunjavanja putnog naloga od strane vozaa.
- Obrada putnog naloga.
- Pokazatelji rada vozila dobijeni iz putnog naloga nakon realizacije konkretnog
prevoznog zadatka.
8. SPECIJALNI POSLOVI U DRUMSKOM TRANSPORTU ROBE
- Definisanje specijalnih poslova u transportu.
- Naini kontrole kvantiteta i kvaliteta robe.
- Praenje transporta.
- Primjer prevoza specifine robe (opasne materije, vangabaritni tereti ili lako
kvarljiva roba).
9. OSIGURANJE U TRANSPORTU
- KARGO osiguranje.
- KASKO osiguranje.
- Osiguranje odgovornosi za tete priinjene treim licima.
- Prikaz pravila osiguranja nekog osiguravajueg drutva.
10. ODREIVANJE CIJENE USLUGE TAXI PREVOZA
- Fiksni trokovi konkretnog TAXI udruenja.
- Promjenjivi trokovi.
- Odreivanje cijene kotanja preenog kilometra u zavisnosti od godinjeg obima
rada.
11. PUTEVI VONJE PRI PREVOZU TERETA
- Opis i analiza karakteristinih puteva vonje.
- Prikaz odabranog puta vonje na konkretnom primjeru.
- Analiza pokazatelja rada vozila na odabranom primjeru.
12. KONTROLNI LIST KAO NOSIOC PODATAKA U DRUMSKOM PREVOZU PUTNIKA
- Znaaj i uloga kontrolnog lista u meugradskom prevozu putnika.
- Nain popunjavanja kontrolnog lista od strane konduktera.
- Obrada kontrolnog lista.
- Pokazatelji rada vozila dobijeni iz kontrolnog lista nakon realizacije konkretnog
prevoznog zadatka.
13. JAVNI GRADSKI PREVOZ PUTNIKA
- Znaaj i uloga javnog gradskog prevoza putnika, organizacija i vrste linija.
- Kvalitet mree linija.
- Prevozni zahtjevi putnika,
- Odreivanje potrebnog broja vozila i vozaa na konkretnoj liniji.
14. RED VONJE U MEUGRADSKOM SAOBRAAJU
- Vrste redova vonje i nain prikazivanja.
224
- Izrada reda vonje za konkretnu liniju.

- Usaglaavanje redova vonje.
15. RED VONJE U GRADSKOM SAOBRAAJU
- Vrste redova vonje i nain prikazivanja.
- Izrada reda vonje za konkretnu liniju.
- Poremeaji u redu vonje i naini otklanjanja poremeaja.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
225
2.2.6 MOTORNA VOZILA

1. Naziv ispitnog kataloga: MOTORNA VOZILA
2. Cilj ispita
-

pravilan odabir i srazmjerno korienje ema, crtea, tablica i grafikona pri izradi
strunog rada.
1. SPOJNICE-FRIKCIONE
- Zadatak spojnice.
- Vrste spojnica.
- Sastav i opis rada frikcione spojnice.
- ema frikcione jednodiskosne spojnice.
- Odravanje.
- Primjer spojnice na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
2. SPOJNICE-HIDRODINAMIKE
- Zadatak spojnice.
- Vrste spojnica.
- Sastav i opis rada hidrodinamike spojnice.
- ema hidrodinamike spojnice.
- Odravanje.
- Primjer spojnice na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
3. MENJAKI PRENOSNICI-SINHRONIZOVANI
- Zadatak menjaa.
- Vrste menjaa.
- Sastav i opis rada menjaa.
- ema.
- Odravanje.
- Primjer menjaa na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
4. RAZVODNICI POGONA
- Zadatak razvodnika.
- Vrste.
- Sastav i opis.
- eme.
- Odravanje.
- Primjer razvodnika na odabranom vozilu.
226
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
5. ZGLOBNI PRENOSNICI-MOTOR I POGON NA ISTOM I RAZLIITIM MOSTOVIMA
- Zadatak zglobnog prenosnika.
- Vrste.
- Sastav i opis.
- eme.
- Odravanje.
- Primjer prenosnika na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
6. POGONSKI MOST
- Zadatak pogonskog mosta.
- Sastav i opis rada mehanizama mosta.
- eme.
- Odravanje.
- Primjer sistema na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
7. SISTEM ZA UPRAVLJANJE
- Zadatak sistema.
- Sastav i opis.
- eme.
- Odravanje.
- Primjer razvodnika na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
8. SERVOUREAJNI SISTEM ZA UPRAVLJANJE
- Zadatak ureaja.
- Vrste ureaja.
- Sastav i opis.
- eme.
- Odravanje.
- Primjer ureaja na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
9. SISTEM ZA KOENJE
- Zadatak sistema.
- Sastav i opis sistema.
- Sastav i opis pojedinih konica.
- eme.
- Odravanje.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
10. SISTEM ZA KOENJE-PRENOSNI MEHANIZMI
- Zadatak mehanizama.
- Sastav i opis pojedinih mehanizama.
227
eme.
Odravanje.
Primjer mehanizma na odabranom vozilu.
Zatita na radu.
Zatita okoline.
11. SISTEM ZA KOENJE-HIDRAULINA KOIONA INSTALACIJA

- Zadatak instalacije.
- Vrste instalacija.
- Sastav i opis hidraulinih instalacija.
- Vrste hidraulinih instalacija.
- eme.
- Odravanje.
- Primjer instalacije na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
12. SISTEM ZA KOENJE-PNEUMATSKA KOIONA INSTALACIJA
- Sastav i opis pneumatske instalacije.
- Vrste pneumatskih instalacija.
- eme.
- Odravanje.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
13. SISTEM ZA KOENJE-HIDROPNEUMATSKA KOIONA INSTALACIJA
- Sastav i opis hidro-pneumatske instalacije.
- eme.
- Odravanje.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
14. SISTEM ZA KOENJE-POJAIVAI (SERVOUREAJI)
- Zadatak pojaivaa.
- Sastav i opis pojaivaa.
- Crtei.
- Odravanje.
- Primjer pojaivaa na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
15. SISTEM ZA KOENJE-IZVRNI MEHANIZMI (KONICE)
- Zadatak konica.
- Vrste konica.
- Sastav i opis pojedinih konica.
- Crtei.
- Odravanje.
- Primjer konica na odabranom vozilu.
228
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
16. SISTEM ZA KOENJE-USPORIVAI
- Zadatak usporivaa.
- Vrste usporivaa.
- Sastav i opis pojedinih usporivaa.
- Crtei.
- Odravanje.
- Primjer usporivaa na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
17. SISTEM ZA OSLANJANJE
- Zadatak sistema.
- Sastav sistema.
- Opis pojedinih mehanizama sistema.
- Crtei.
- Odravanje.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
18. SISTEM ZA OSLANJANJE-MEHANIZAM ZA VOENJE TOKOVA
- Zadatak mehanizma.
- Vrste mehanizama.
- Sastav i opis pojedinih mehanizama.
- Crtei.
- Odravanje.
- Primjer mehanizma na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
19. SISTEM ZA OSLANJANJE-HIDRAULINI ELASTINI OSLONCI
- Zadatak oslonaca.
- Vrste oslonaca.
- Sastav i opis hidraulinih oslonaca.
- eme i crtei.
- Odravanje.
- Primjer oslonaca na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
20. SISTEM ZA OSLANJANJE-HIDROPNEUMATSKI ELASTINI OSLONCI
- Zadatak oslonaca.
- Vrste oslonaca.
- Sastav i opis hidropneumatskih oslonaca.
- eme i crtei.
- Odravanje.
- Primjer oslonaca na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
229
21. SISTEM ZA OSLANJANJE-UREAJI ZA REGULISANJE KRUTOSTI, VISINE I

NAGIBA NADGRADNJE
-
Zadatak ureaja.
Vrste ureaja.
Sastav i opis pojedinih mehanizama ureaja.
eme i crtei.
Odravanje.
Primjer ureaja na odabranom vozilu.
Zatita na radu.
Zatita okoline.
22. SISTEM ZA OSLANJANJE-AMORTIZERI

- Zadatak amortizera.
- Vrste amortizera.
- Sastav i opis pojedinih amortizera
- eme i crtei.
- Odravanje.
- Primjer amortizera na odabranom vozilu.
- Zatita na radu.
- Zatita okoline.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
- Literatura je data Katalogom znanja.
230
2.2.7. UNUTRANJI TRANSPORT

1. Naziv ispitnog kataloga: UNUTRANJI TRANSPORT
2. Cilj ispita
-

pravilan odabir i srazmjerno korienje fotografija, skica, shema, tablica i
1. ELEMENTI KOJI OPSLUUJU RAD DIZALICA I KRANOVA
- Uvod o sredstvima u unutranjem transportu
- Elementi koji opsluuju rad dizalica i kranova
- Uloga elemenata koji opsluuju rad dizalica i kranova
2. SREDSTVA NEPREKIDNOG TRANSPORTA
- Uvod o sredstvima u unutranjem transportu.
- Klasifikacija sredstava neprekidnog transporta.
- Trakasti transporteri sa vunim elementom u obliku lanca.
- Transporteri bez vunog elementa.
- Elevatori.
- Hidrauliki i pneumatski transport.
3. ELEVATORI
- Klasifikacija sredstava neprekidnog transporta.
- Vrste elevatora i oblast primjene.
- Elevatori za rasuti materijal.
- Elevatori za komadni materijal.
4. GRAEVINSKE MAINE
- Podjela graevinskih maina.
- Graevinske maine za iskop materijala.
- Graevinske maine neprekidnog dejstva.
- Graevinske maine prekidnog dejstva.
5. TRANSPORTERI
- Pojam,znaaj i uloga transportera.
- Podjela transportera.
- Trakasti transporteri.
- Transporteri sa ploicama i lancima.
- Grabuljasti transporteri.
- Transporteri u oklopu.
- Puni transporteri.
- Zavojni transporteri.
- Inercioni ili vibracioni transporteri.
231

- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
232
2.2.8. OSNOVI PUTEVA I ULICA

1. Naziv ispitnog kataloga: OSNOVI PUTEVA I ULICA
2. Ciljevi ispita
-

1. NAIN PREDSTAVLJANJA PUTA
- Analiza projekta puta.
- Projekcije puta.
- Situacioni plan.
- Uzduni profil puta.
- Popreni profili puta.
2. EKSPLOATACIONE KARAKTERISTIKE PUTA
- Analiza eksploatacionih karakteristika puta.
- Potrebne eksploatacione karakteristike za izradu projekta puta.
- Uticaj eksploatacionih karakteristika na trokove gradnje i eksploatacije puta.
3. IZBOR TRASE PUTA
- Pojam trase puta.
- Varijante trase puta.
- Postupak izbora trase.
- Trasa postojeeg puta.
- Odabrana trasa za rekonstrukciju postojeeg puta.
- Trasa puta po izvrenoj rekonstrukciji.
4. DONJI STROJ PUTA
- Pojam donjeg stroja puta.
- Zemljani trup puta.
- Vjetaki objekti.
- Donji stroj puta na konkretnom primjeru.
5. GORNJI STROJ PUTA
- Pojam gornjeg stroja puta.
- Osnovni elementi gornjeg stroja puta.
- Kolovoz.
- Pjeake staze.
- Biciklistike staze.
- Parkiralita.
- Elementi koji slue za zatitu kolovoza.
6. OPREMA PUTA
- Analiza opreme puta.
233
Smjerokazi.
Maje oi.
Kolobrani.
Ograde.
Kilometarski stubovi.
7. KOLOVOZNE KONSTRUKCIJE
- Zadatak kolovozne konstrukcije.
- Posteljica.
- Sloj istoe.
- Podloga (nosei sloj).
- Materijal za izradu kolovoznih konstrukcija.
- Podjela kolovoza.
- Savremene kolovozne konstrukcije.
8. GRADSKE ULICE
- Podjela gradskih ulica.
- Sistem uline mree.
- Popreni profili gradskih ulica.
- Raskrsnice.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
234
2. 2. 9. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA
1. Naziv ispitnog kataloga: BEZBJEDNOST SAOBRAAJA
2. Cilj ispita
-

pravilan izbor i srazmjerno korienje fotografija, skica, shema, tablica i
1. FAKTORI BEZBJEDNOSTI SAOBRAAJA
- Bezbjednost saobraaja kao nauka.
- Osnovni faktori bezbjednosti saobraaja.
- ovjek kao faktor bezbjednosti saobraaja.
- Put kao faktor bezbjednosti saobraaja.
- Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraaja.
- Ostali faktori bezbjednosti saobraaja.
2. OVJEK KAO FAKTOR BEZBJEDNOSTI SAOBRAAJA
- Faktori bezbjednosti saobraaja.
- ovjek kao faktor bezbjednosti saobraaja.
- Aktivna bezbjednost ovjeka.
- Pasivna bezbjednost ovjeka.
- Mjere drutva koje se odnose na ovjeka kao faktora bezbjednosti.
3. PUT KAO FAKTOR BEZBJEDNOSTI SAOBRAAJA
- Put kao faktor bezbjednosti saobraaja.
- Aktivna bezbjednost puta.
- Pasivna bezbjednost puta.
- Mjere drutva koje se odnose na put kao faktor bezbjednosti.
4. VOZILO KAO FAKTOR BEZBJEDNOSTI SAOBRAAJA
- Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraaja.
- Aktivna bezbjednost vozila.
- Pasivna bezbjednost vozila.
- Mjere drutva koje se odnose na vozilo kao faktor bezbjednosti.
5. ANALIZA SAOBRAAJNIH NEZGODA (UTVRIVANJE UZROKA,GREAKA I
POSLjEDICA)
- Negativne drutvene pojave u saobraaju.
- Pojam i podjela saobraajnih nezgoda.
- Uzroci saobraajnih nezgoda.
- Greke uesnika u saobraaju.
- Posljedice saobraajnih nezgoda.
- Primjer saobraajne nezgode.
235
6. ANALIZA SAOBRAAJNIH NEZGODA (FAZE SAOBRAAJNE NEZGODE)

- Faze saobraajne nezgode.
- Prva faza saobraajne nezgode.
- Druga faza saobraajne nezgode.
- Trea faza saobraajne nezgode.
7. METODE ZA PRORAUN BRZINA UESNIKA U SAOBRAAJNIM NEZGODAMA
- Saobraajne nezgode i njihovi uesnici.
- Metode za proraun brzine kretanja vozila.
- Metode za proraun brzine kretanja ostalih uesnika.
- Izbor metode u zavisnosti od vrste saobraajne nezgode.
8. ANALIZA SAOBRAAJNIH NEZGODA (ODREIVANJE BRZINE KRETANJA VOZILA
NA OSNOVU TRAGOVA KOENJA)
- Tragovi vozila u saobraajnim nezgodama.
- Metode za proraun brzine kretanja vozila.
- Proraun brzine kretanja vozila na osnovu tragova koenja.
9. UVIAJ SAOBRAAJNE NEZGODE (NALET VOZILA NA NEPOMINU PREPREKU)
- Podjela saobraajnih nezgoda.
- Nalet vozila na nepominu prepreku.
- Uviaj saobraajne nezgode pri naletu vozila na nepominu prepreku.
- Brzine kretanja vozila pri naletu na nepominu prepreku.
- Put, vrijeme i usporenje vozila pri naletu na nepominu prepreku.
10. UVIAJ SAOBRAAJNE NEZGODE (SUDARI VOZILA)
- Podjela saobraajnih nezgoda.
- Sudari vozila.
- Tragovi vozila pri sudarima vozila.
- Uviaj saobraajne nezgode pri sudaru vozila.
- Brzina, put, vrijeme i usporenje vozila pri sudaru vozila.
11. UVIAJ SAOBRAAJNE NEZGODE (SLIJETANJE VOZILA SA KOLOVOZA)
- Tipovi saobraajnih nezgoda.
- Slijetanje vozila sa kolovoza.
- Tragovi vozila pri slijetanju vozila sa kolovoza.
- Uviaj saobraajne nezgode pri slijetanju vozila sa kolovoza.
- Brzina, put, vrijeme i usporenje vozila pri slijetanju vozila sa kolovoza.
12. UVIAJ SAOBRAAJNE NEZGODE (NALET VOZILA NA PJEAKE I DVOTOKAE)
- Tipovi saobraajnih nezgoda.
- Naleti vozila na pjeake i dvotokae.
- Tragovi i povrede pjeaka i vozaa dvotokaa.
- Uviaj saobraajne nezgode pri naletu na pjeake i dvotokae.
- Brzina, put i vrijeme pri naletu na pjeake i dvotokae.
236

13. UTICAJ ALKOHOLA,DROGE I DRUGIH OPOJNIH SREDSTAVA NA PSIHO-FIZIKE
SPOSOBNOSTI OVJEKA
- ovjek kao faktor bezbjednosti.
- Dejstvo alokohola,droge i drugih opojnih sredstava na organizam.
- Resorpcija u organizmu ovjeka.
- Zablude o alkoholu i opojnim sredstvima.
- Tipine greke uesnika pod uticajem alkohola i opojnih sredstava.
- Mjere za spreavanje korienja alkohola i drugih opojnih sredstava.
14. PREVENTIVNE MJERE DRUTVENE INTERVENCIJE U OBLASTI BEZBJEDNOSTI
SAOBRAAJA
- Oblasti nauke o bezbjednosti saobraaja.
- Vrste i struktura mjera.
- Najznaajnije preventivne mjere.
- Efekti preventivnih mjera.
- Naini ublaavanja posljedica saobraajnih nezgoda.
15. REPRESIVNE MJERE DRUTVENE INTERVENCIJE U OBLASTI BEZBJEDNOSTI
SAOBRAAJA
- Bezbjednost saobraaja kao nauna disciplina.
- Vrste i struktura mjera.
- Najznaajnije represivne mjere.
- Efekti represivnih mjera.
- Naini ublaavanja posljedica saobraajnih nezgoda.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
237
2.2.10. INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA

1. Naziv ispitnog kataloga: INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA
2. Cilj ispita
-

1. PALETNI SISTEM TRANSPORTA
- Paleta kao sredstvo integralnog transporta.
- Tehnika baza paletizacije.
- Standardizacija u paletnom lancu.
- Ekonomski efekti paletizacije.
2. KONTENER KAO TRANSPORTNO-MANIPULATIVNA JEDINICA INTEGRALNOG
TRANSPORTA
- Faze razvoja kontenera i kontenerizacije transporta.
- Namjena, tipovi i veliina kontenera.
- Standardizacija u kontenerskom sistemu transporta.
3. TEHNOLOGIJE TRANSPORTA KONTENERA
- Transport kontenera drumskim vozilima.
- Transport kontenera eljeznicom.
- Transport kontenera kontenerskim brodovima.
4. INTEGRALNI KOPNENO-POMORSKI Ro-Ro SISTEM TRANSPORTA
- Osnovne karakteristike Ro-Ro brodova.
- Karakteristike tehnologije Ro-Ro sistema.
- Prednosti i nedostaci Ro-Ro sistema transporta.
5. TEHNOLOGIJE DRUMSKO-ELJEZNIKOG TRANSPORTA
- Tehnika baza.
- Transport izmjenjivih transportnih sudova.
- Transport poluprikolica.
- Transport kompletnih drumskih vozila.
238

- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
239
2.2.11. REGULISANJE SAOBRAAJA

1. Naziv ispitnog kataloga: REGULISANJE SAOBRAAJA
2. Cilj ispita
-

1. OSNOVNE VELIINE SAOBRAAJNOG TOKA
- Pojam regulisanja saobraaja.
- Osnovne veliine saobraajnog toka.
- Neravnomjernost protoka u toku sedmice, dana, asa...
- Naini mjerenja saobraaja.
- Primjer mjerenja- snimanja saobraaja na izabranoj lokaciji.
- Meusobna zavisnost osnovnih veliina saobraajnog toka.
2. RASKRSNICE U NIVOU - NEREGULISANE RASKRSNICE
- Pojam i tipovi raskrsnica.
- Specifinosti neregulisanih raskrsnica.
- Konfliktni tokovi i take sukoba na raskrnici.
- Kanalisanje saobraaja.
- Primjer raskrsnice- analiza.
3. RASKRSNICE REGULISANE VERTIKALNOM SIGNALIZACIJOM
- Pojam i podjela raskrsnica.
- Naini regulisanja raskrsnica.
- Pojam i podjela vertikalne signalizacije.
- Vertikalna signalizacija na raskrsnici.
- Primjer i analiza raskrsnice regulisane znacima.
4. UTVRIVANJE KRITERIJUMA ZA POSTAVLJANJE VERTIKALNE SIGNALIZACIJE
- Pojam i potreba regulisanja raskrsnica.
- Naini snimanja (brojanja) saobraaja.
- Naini regulisanja raskrsnica.
- Raskrsnice regulisane semaforima.
- Kriterijumi za postavljanje semafora na raskrsnicama.
- Primjer utvrivanja kriterijuma za izabranu raskrsnicu.
5. SVJETLOSNI SAOBRAAJNI ZNAKOVI
- Naini regulisanja saobraaja.
- Vrste svjetlosnih saobraajnih znakova.
- Semafori na raskrsnici.
- Postavljanje semafora.
- Kriterijumi za uvoenje svjetlosne signalizacije na raskrsnici.
240
6. HORIZONTALNA SIGNALIZACIJA
- Pojam i potreba regulisanja saobraaja.
- Uloga i podjela horizontale signalizacije.
- Vrste horizontalnih oznaka na putu i objektima pored puta.
- Standardi u oblasti horizontalne signalizacije.
- Primjeri postavljanja horizontalne signalizacije, analiza.
7. LOKALNA GRADSKA PUTNA MREA I SAOBRAAJ
- Pojam i specifinost lokalnog saobraaja.
- Lokalna gradska putna mrea.
- Umirenje saobraaja.
- Pristupne ulice i njihovi projektni elementi.
- Specifinosti regulisanja saobraaja na lokalnoj putnoj mrei.
- Mirujui saobraaj parkiralita.
- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
241
2. 2. 12. SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA

1. Naziv ispitnog kataloga: SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA
2. Cilj ispita
-

1. RADNO OPTEREENJE I REIM RADA VOZAA
- Pojam rada i reim rada.
- Umor i njegova priroda i vrste.
- Odmor.
- Pravilan reim rada zdrastveni i socijalni problem.
- Zakonska regulativa po pitanju reima rada u saobraaju.
2. ERGONOMSKI ASPEKT VOZILA
- ovjekove sposobnosti u saobraaju.
- Ergonomski aspekt komandi vozila,sjedita vozaa.
- Kontrolni i svjetlosno signalni ureaji vozila.
- Savremena rjeenja kod vozila u cilju to veeg prilagoenja ovjeku.
3. PERCEPCIJA SAOBRAAJNIH ZNAKOVA
- Uvod ovjek u saobraaju.
- ulo vida.
- Percepcija opaanje.
- Percepcija saobraajnih znakova.
- Ergonomski pristup postavljanju znakova.
4. OSVJETLJENJE PUTA I SVJETLOSNA SIGNALIZACIJA
- ovjekove psihofizike sposobnosti i saobraaj.
- ulo vida.
- Opaanje, percepcija nou.
- Osvjetljenje puta.
- Svjetlosna signalizacia, raspoznavanje boja.
5. DEJSTVO ALKOHOLA I DRUGIH OPIJATA NA VOZAA
- ovjek kao uzronik saobraajnih nezgoda.
- Dejstvo alkohola i drugih opijata.
- Dejstvo alkohola i drugih opojnih sredstava na psihofizike sposobnosti vozaa.
- Mjere drutvene intervencije po pitanju alkoholizma u saobraaju.
242

- Raunar.
- Grafoskop.
- Video projektor.
- Grafiki prikazi.
243
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja
broj
Tehniko crtanje sa nacrtnom
Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori i
1.
geometrijom
grafiki radovi.
Provjeravaju se i ocjenjuju usmeni odgovori i
2. Tehnika mehanika
pismeni radovi
3. Osnovi saobraaja
pismeni radovi
4. Elektrotehnika i elektronika
pismeni radovi.
Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori,
5. Mainski elementi
pismeni i grafiki radovi.
6.
Motori
7.
Roba u transportu
8.
Garae i servisi
9.
10.
Motorna vozila
11.
Unutranji transport
12.
Osnovi puteva i ulica
13.
Bezbjednost saobraaja
14.
Integralni transport i logistika
15.
Regulisanje saobraaja
16.
Saobraajna psihologija
17.
Praktina nastava
17. 1 Odravanje vozila
17. 2 Upravljanje vozilom
Provjeravaju se i ocjenjuju usmeni odgovori.

pismeni radovi.
pismeni radovi.
Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori,
pismeni zadaci i pismeni radovi.
pismeni radovi.
pismeni radovi.
pismeni radovi.
pismeni radovi.
pismeni radovi.
pismeni radovi.

praktian rad.
III razred
pismeni testovi
IV razred
Provjerava se i ocjenjuje upravljanje vozilom na
poligonu i javnom putu.
IZBORNA NASTAVA
1.
Saobraajni sistemi

pismeni radovi.
244
Redni
broj
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja

pismeni radovi.
pismeni radovi.
2.
Saobraajna kultura
3.
4.
5.

motornih vozila
6.
Saobraajno pravo
7.
8.
pedicija
9.
10
11.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
Provjeravaju se
pismeni radovi.
12.
Strani jezik II Italijanski jezik
i ocjenjuju usmeni odgovori i


pismeni zadaci
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

- U sljedei razred napreduju uenici koji su:
- na kraju kolske godine pozitivno ocijenjeni iz svih predmeta tog razreda,
- obavili profesionalnu praksu,
- obavili slobodne aktivnosti.
- etvorogodinja struna kola zavrava se polaganjem Strunog ispita.
Struni ispit sastoji se iz:
pismenog ispita iz Maternjeg jezika i knjievnosti.
pismenog ispita iz Matematike ili stranog jezika, po izboru uenika.
usmenog ispita iz jednog od sljedeih predmeta: ORGANIZACIJA PREVOZA,
MOTORNA VOZILA i BEZBJEDNOST SAOBRAAJA, u skladu sa uslovima definisanim
ispitnim katalozima.
- strunog rada sa odbranom iz jednog od sljedeih predmeta: OSNOVI
SAOBRAAJA, MOTORI, ROBA U TRANSPORTU, GARAE I SERVISI, ORGANIZACIJA
PREVOZA, MOTORNA VOZILA, UNUTRANJI TRANSPORT, OSNOVI PUTEVA I ULICA,
BEZBJEDNOST SAOBRAAJA, INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA, REGULISANJE
SAOBRAAJA i SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA u skladu sa uslovima definisanim
ispitnim katalozima.
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA

- U skladu sa Zakonom o vaspitanju i obrazovanju djece sa posebnim potrebama
(Sl. list RCG 80/04) kola izrauje individualni obrazovni program uzimajui u
obzir rjeenje o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama.
245
- Individualni obrazovni program omoguava prilagoeno izvoenje kako bi uenici

dostigli propisani struni standard u svim predmetima.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa Polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako, da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja,
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke, koje obavlja uesnik obrazovanja,
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima nego
uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja odrazovnog programa za odrasle,
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad), odreeni
obrazovnim programom.
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA
Redni
Predmeti
Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
broj
Tehniko crtanje sa nacrtnom - diplomirani inenjer mainstva
1.
- profesor mainstva
geometrijom
- diplomirani mainski inenjer;
2. Tehnika mehanika
- profesor mehanike;
3.
Osnovi saobraaja
- diplomirani saobraajni inenjer
4.
Elektrotehnika i elektronika
- diplomirani inenjer elektrotehnike

- profesor elektrotehnike
5.
Mainski elementi
- diplomirani mainski inenjer.
6.
Motori
- diplomirani mainski inenjer, smjer motorna vozila ili

mehanizacija;
- diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski
saobraaj.
7.
Roba u transportu
8.
Garae i servisi

saobraaj.
9.
10. Motorna vozila
11. Unutranji transport

12. Osnovi puteva i ulica
13. Bezbjednost saobraaja
- diplomirani mainski inenjer smjer mehanizacija ili

motorna vozila;
saobraaj.
- diplomirani mainski inenjer
saobraaj.
- diplomirani graevinski inenjer, smjer niskogradnja.
14. Integralni transport i logistika - diplomirani saobraajni inenjer
246
Redni
broj
Predmeti
15. Regulisanje saobraaja

16. Saobraajna psihologija
17.
Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

- diplomirani saobraajni inenjer smjer drumski
saobraaj
- diplomirani psiholog
Praktina nastava

-
I razred
diplomirani mainski inenjer
visoka ili via struna sprema iz podruja mainstva
II, III i IV razred
diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski
saobraaj
diplomirani mainski inenjer, smjer motori i motorna
vozila ili mehanizacija
visoka ili via struna sprema iz podruja saobraaja.
automehaniar specijalista
III razred
diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski
saobraaj.
IV razred
voza instruktor specijalista.
IZBORNA NASTAVA
1.
Saobraajni sistemi
2.
Saobraajna kultura
3.
4.
5.

motrornih vozila
6.
Saobraajno pravo
7.
8.
pedicija
9.
10. Autobaze i autostanice

11. Marketing u saobraaju
12.
Strani jezik II Italijanski

jezik
diplomirani sociolog
diplomirani saobraajni inenjer
diplomirani psiholog;
diplomirani pedagog;
diplomirani sociolog.
profesor geografije
diplomirani geograf
profesori istorije i geografije
diplomirani mainski inenjer, smjer mehanizacija ili
motorna vozila.
- diplomirani pravnik
-
diplomirani pravnik.
diplomirani ekonomista
diplomirani pravnik
diplomirani saobraajni inenjer smjer drumski
saobraaj
diplomirani ekonomista.
profesor italijanskog jezika
diplomirani filolog italijanskog jezika i knjievnosti
247
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Obrazovni program se organizuje i izvodi u kolskom obliku.
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj asova kod
Vrsta nastave
kojih se odjeljenje
Redni
Ukupno
Naziv predmeta
Razred
dijeli u grupe
broj
asova
T
V
P
T
V
P
Tehniko crtanje sa
1.
I
72
36
36
2. Tehnika mehanika
I
108
72
36
3. Osnovi saobraaja
I
72
48
24
Elektrotehnika i
I
72
52
20
4.
elektronika
5. Mainski elementi
II
72
60
12
6. Motori
II
108
72
36
36
7. Roba u transportu
II
72
48
24
8.
Garae i servisi
II
72
42
30
II
72
48
24
9. Organizacija prevoza
III
72
48
24
IV
66
44
22
72
48
24
III
10. Motorna vozila
IV
66
44
22
11. Unutranji transport
III
72
48
24
12. Osnovi puteva i ulica
III
72
48
24
72
48
24
III
13. Bezbjednost saobraaja
IV
66
44
22
Integralni transport i
14.
IV
66
44
22
logistika
15. Regulisanje saobraaja
IV
66
44
22
16. Saobraajna psihologija
IV
66
44
22
17. Praktina nastava
144
36
108
108
I
II
144
36
108
108
III
108
36
72
72
IV
99
33
66
66
72
36
36
III
IV
66
31
35
31
35*
IZBORNA NASTAVA
1. Saobraajni sistemi
I
72
48
24
72
48
24
I
2. Saobraajna kultura
II
72
48
24
72
47
25
II
3. Poslovna komunikacija
III
72
42
30
248
Redni
broj
Naziv predmeta
4.
5.

motornih vozila
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Saobraajno pravo
pedicija
12.
Strani jezik II Italijanski

jezik
Razred
II
II
III
III
III
IV
IV
IV
IV
I
II
III
IV
Ukupno
asova
72
72
72
72
72
66
66
66
66
72
72
72
66
Vrsta nastave
T
48
36
36
48
48
44
44
44
44
50
50
50
46
V
24
36
36
24
24
22
22
22
22
22
22
22
20
Broj asova kod

kojih se odjeljenje
dijeli u grupe
T
V
P
* Pojedinana nastava
T Teorijska nastava
V Vjebe
P Praktina nastava
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Uenici prvog, drugog i treeg razreda, nakon zavretka nastavne godine,
obavljaju profesionalnu praksu u trajanju od po 10 radnih dana.
- Profesionalna praksa izvodi se prema programu, za iju je izradu i realizaciju
zaduena kola, i koje treba da je u korelaciji sa programom praktine nastave.
- kola je zaduena za izdavanje uputa za obavljanje praktine nastave, koji sadri
mjesto izvoenja, odgovorno lice, mjere bezbjednosti, obaveze uenika itd. .
- Na profesionalnoj praksi uenik je obavezan da vodi dnevnik, koji sadri osnovne
poslove, aktivnosti, zapaanja itd.
- Cilj voenja dnevnika profesionalne prakse je da uenik ovladava vjetinama
voenja podataka o poslovima i aktivnostima, pisanom izvjetavanju itd. .
- Dnevnik profesionalne prakse se ne ocjenjuje, ali je njegovo voenje jedan od
uslova za zavretak razreda.
- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti uenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog
programa.
- Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinese
rekreaciji i opte kulturnom uzdizanju uenika i upotpunjavanju strunog znanja s
druge strane.
- Program slobodnih aktivnosti donosi kola, polazei od utvrenog broja asova u
nastavnom planu (u I, II I III razredu po 36 asova, a u IV 33 asa godinje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole a sastoji
se iz tri cjeline:
249
Sadraji vezani za opte-obrazovno podruje:

- dani sporta,
- ekoloke aktivnosti,
- filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe,
- posjete istorijskim spomenicima, muzejima, koncertima, sajmu knjiga i dr.
Sadraji vezani za strucno- teorijsko podruje:
- posjete institucijama koje su vezane za obrazovni program koji se realizuje,
- posjete sajmovima informatike i tehnike,
- uee na strunim predavanjima i takmienjima, itd.
Sadrzaji po izboru uenika:
- uee na raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informatika, prva pomo, saobraajni propisi, tehnika, preduzetnitvo, internet
klub i dr. ),
- socijalni rad uenika.
Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su uenici
obavezni realizovati sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje
u sledei razred, kao i za zavretak obrazovnog pragrama.
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Dragan Domazetovi, diplomirani saobraajni inenjer, JU Prva srednja struna
kola- Niki.
- Branko ukovi, diplomirani mainski inenjer, JU Prva srednja struna kola
Niki.
- Milojko Doderovi, profesor NO, JU Prva srednja struna kola Niki.
- Rada Milainovi, diplomirani pedagog, JU Prva srednja struna kola Niki.
- Miloje Bajeta, diplomirani saobraajni inenjer, JU Srednja struna kola
Pljevlja.
- Radenko Lacmanovi,diplomirani saobraajni inenjer, SS Pljevlja.
- Vladica Avramovi, diplomirani elektro inenjer, JU Srednja struna kola
Pljevlja.
- Vera Mujovi,diplomirani mainski inenjer, JU Srednja struna kola Podgorica.
- Nataa Pajovi, diplomirani mainski inenjer, JU Srednja struna kola
Podgorica.
- Mr Zoran uki, diplomirani mainski inenjer, JU Srednja struna kola
Podgorica.
- Mr Sreko Kljaji, diplomirani saobraajni inenjer, JU Srednja struna kola
Podgorica.
- Rado Zukovi, diplomirani saobraajni inenjer, JU Srednja struna kola
Podgorica.
- Persa Karadi, diplomirani saobraajni inenjer, JU Srednja struna kola
Podgorica.
- Nikola Gojkovi, diplomirani mainski inenjer, JU Srednja struna kola Berane.
- Aleksandar Delevi, diplomirani mainski inenjer, JU Srednja struna kola
Berane.
- Dragan Ili, diplomirani mainski inenjer, JU Srednja struna kola Berane.
Koordinator:
- mr eljko Raievi, JU Centar za struno obrazovanje, Podgorica.
250

4-01 Tehnicar Drumskog Saobracaja Od 2009

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4-01 Tehnicar Drumskog Saobracaja Od 2009

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

2.2.9. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ...............................................................

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

- izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do 18-te godine starosti, uz odobrenje

1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.2. TEHNIKA MEHANIKA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Kinematika krutog tijela

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Povezanost sa drugim predmetima

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.3. OSNOVI SAOBRAAJA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.4. ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Navodi znaaj i ulogu

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

Povezanost sa drugim predmetima

- Poznavanje elektrine instalacije

1.2.5. MAINSKI ELEMENTI

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Povezanost sa drugim predmetima

Povezanost sa drugim predmetima

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj.

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.7. ROBA U TRANSPORTU

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

1.2.8. GARAE I SERVISI

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

1.2.9. ORGANIZACIJA PREVOZA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Osnovni pojmovi o transportu

Razvija snalaljivost - Posjeta firmi koja se

Vremenski bilans voznog parka

Putevi vonje pri prevozu tereta

- Posjeta firmi koja se

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

1.2.10. MOTORNA VOZILA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Zna ulogu i grau

- Uoava princip rada

Izvori elektrine energije i svjetlosna signalizacija