Professional Documents
Culture Documents
მედიის თვითრეგულირების ქრესტომატია
მედიის თვითრეგულირების ქრესტომატია
მედიის თვითრეგულირების ქრესტომატია
damtkicebulia saqarTvelos
ganaTlebis saministros mier
damxmare saxelmZRvanelod umaRlesi
saswavleblebis Jurnalistikis
fakultetis studentebisTvis
Semdgeneli da redaqtori:
Targmani:
dizaini:
Tamar kinwuraSvili
manana gigauri, xaTuna kopaleiSvli,
merab basilaia, SoTa utiaSvili.
besik danelia
ISBN 99940-714-6-7
2
redaqtorisgan
Sinaarsi
Sesavali
1. arCevnebis gaSuqeba
11
marsia elandi
`iden preria nius-is winaaRmdeg
11
13
reimond ploeci
`serquleiTing fainsis~ winaaRmdeg
14
2. sareklamo politika
16
16
17
20
23
25
27
3. reputacia
30
32
ben sternbergi
`mineapolis tribunis winaaRmdeg
34
4. saredaqcio statia
36
38
38
incestis msxverpli
`vabaSa qaunTi heraldis winaaRmdeg
41
uortingtonis mcxovrebni
`uortington deili gloubis~ winaaRmdeg 43
pemela koili
`ostin deili heraldis~ winaaRmdeg
46
47
49
ernest lindstromi
`iunion advokatis~ winaaRmdeg
51
52
6. interesTa konfliqti
54
54
korporacia `speqtrumi~
`mineapolis sTar tribunis~ winaaRmdeg
56
opermeni da makdonahi
`sTiluoTer gazet~-is winaaRmdeg
58
60
62
62
65
8. diskriminacia
68
70
72
72
ronald iakobsoni
`mineapolis tribunis~ winaaRmdeg
74
Sesavali
minesotas
axali ambebis sabWo
10
1. arCevnebis gaSuqeba
11
12
arCevnebis gaSuqeba
13
14
arCevnebis gaSuqeba
15
2. sareklamo politika
lari blahovici
`faifsToun qaunTi sTaris~ winaaRmdeg
saCivari: faifsToun siTis qalaqis sabWos deputatobis kandidatma
lari blahovicma sabWos mimarTa da ganacxada, rom faifsToun qaunTi
sTari mas usamarTlod da diskriminaciulad moeqca, rodesac arCevnebis
wina dRes gamosul nomerSi mas sareklamo farTobi ar dauTmo. es maSin,
roca misi konkurentis reklama swored am dRes gamoqveynda aRniSnul
gazeTSi.
rodesac blahovicma scada gverdis meoTxedi zomis Tavisi saarCevno
reklamis ganTavseba faifsToun qaunTi sTarSi, mas uTxres, rom minesotas
Statis kanoni ukrZalavda gazeTs aseTi reklamis ganTavsebas im nomrebSi, romlebic savaraudod arCevnebis dRes unda gavrcelebuliyo. redaqtorma blahovics ganucxada, rom nomerSi ar daibeWdeboda araviTari
politikuri reklama, Tumca lari blahovicis erT-erTi konkurentis SedarebiT mcire zomis reklama gazeTSi meore dRes mainc gamoCnda. arCevnebi arc erT kandidats ar mougia.
gazeTis pasuxi: redaqtorma blahovicis meuRles, mogvianebiT ki sabWos
auxsna, rom konkurenti kandidatis reklamis gamoCenis mizezi gazeTis im
TanamSromlebis Secdoma iyo, romlebic kargad ar icnobdnen gazeTis
sareklamo politikas. misi TqmiT, es ar momxdara motivirebuli politikuri mizanSewonilobiT da rom mizezi ufro saredaqcio uwesrigoba
iyo. redaqtorma wuxili gamoTqva uneblie diskriminaciis gamo. bodiSis
Semdeg momCivanma gadawyvita saqmisaTvis Semdgomi msvleloba aRar mieca.
gadawyvetileba: sabWom mxari dauWira sarCels.
motivacia: aRniSnuli saCivari migviTiTebs imaze, rom aucilebelia
yvela gazeTma SeimuSaos gansazRvruli wesebi, romelic politikuri
reklamis gamoqveynebis sakiTxebs daaregulirebs, raTa yvela kandidati
samarTlian da Tanaswor pirobebSi aRmoCndes. msgavsi gaugebrobebis
Tavidan asacileblad, gazeTma miRebuli wesebi unda gaacnos yvela
TanamSromels da Tu SesaZlebelia, kandidatebsa da maTi saarCevno
kampaniis komitetebs.
16
sareklamo politika
sabWom agreTve aRniSna minesotas Statis kanonis 211.15 muxlis arakonstituciuroba. es kanoni krZalavs politikuri reklamis warmoebas
arCevnebis dRes, Tumca es problema ara sabWos, aramed sasamarTlos gadasawyvetia. problemis gadaWris mizniT, SesaZloa, marTebuli iyos, rom
gazeTma Seqmnas kanonis gasaCivrebis precedenti.
gansxvavebuli azri: sabWo marTalia, rodesac gmobs Statis kanoniT
gaTvaliswinebul araswor politikas, romelic arCevnebis dRes reklamas
krZalavs. magram aseve unda daigmos is calkeuli, kerZo wesebi, romliTac umravlesoba politikuri reklamis Sinaarsis ugulebelyofas axdens, radgan es wesebi iseTive warmatebiT zRudavs politikur Tavisuflebas, rogorc oficialuri qmedebebi.
4 aprili, 1973
edvard tekauci
`CiSolm fri pres-tribun presis~ winaaRmdeg
saCivari: tekauci 1984 wels msaxurobda CiSolmis qalaqis sakrebuloSi. 1986 wlis sakrebulos arCevnebSi ki is 54 xmiT daamarcxa misma
konkurentma. axali ambebis sabWos man Tavdapirvelad 1986 wlis 18 noembers mimarTa, saqmes msvleloba ki 1987 wlis 11 marts misca. 1987 wlis
Semodgomaze saCivari ar ganxilula Tavad momCivanis Txovnis safuZvelze, radgan igi kvlav iyrida kenWs qalaqis sakrebuloSi. am arCevnebze man gaimarjva.
roca tekauci 1986 wlis arCevnebSi TiTqmis damarcxebuli iyo, CiSolm
fri pres-tribun presma dabeWda misi oponentis rendio Sroeteris reklama da deiv endriusis poziciis amsaxveli Ria werili. momCivanis gancxadebiT, orive publikaciaSi arasworad iyo asaxuli 1984 wlis kenWisyris
Sedegebi. reklamaca da Tvalsazrisic gazeTSi uSualod arCevnebis win
gamoqveynda, ris gamoc momCivans ar mieca SesaZlebloba, arCevnebamde
gaeca pasuxi oponentebisaTvis (gazeTi kviraSi orjer _ samSabaTsa da
xuTSabaTs gamodis).
tekauci asaCivrebda imas, rom reklamaca da werilic damaxinjebulad
warmoaCenda mis reitings da im garemoebas, rom publikaciebis uSualod
arCevnebis win gamoqveynebiT mas ar mieca arCevnebamde pasuxis gacemis
SesaZlebloba. sabWom yuradReba gaamaxvila Sroeteris mier gazeTSi ganTavsebul reklamaze, romelic misi konkurentis, tekaucis winaaRmdeg
iyo mimarTuli:
17
3
3
3
3
3
3
3
3
saredaqcio minaweri:
`xarjebi dafarulia Tavad kandidatis mier.~
ganxilva: gazeTs arc erTi kandidatisaTvis mxari ar dauWeria da momCivanis pozicia aRniSnul sakiTxebTan dakavSirebiT reklamis gamoqveynebamde ar yofila zogadad gazeTis axali ambebis Tema.
momCivanma sabWos ganucxada, rom rodesac man moaTavsa Tavisi reklama
imave gazeTSi, gamomcemelma eWvis qveS daayena tekaucis gancxadeba imis
Taobaze, rom misi oponenti `yovelTvis uWerda mxars gadasaxadebis
da mosakreblebis zrdas~ da sapasuxod reklamidan amoagdo sityva
`yovelTvis~. tekaucis mtkicebiT, igi ar Caayenes saqmis kursSi oponentis reklamis Taobaze da rom misi metoqisaTvis namdvilad ar uTxoviaT
sareklamo gancxadebebis sizustis damtkiceba ise, rogorc es momCivanis
SemTxvevaSi moxda.
sabWos Tavmjdomaris miTiTebiT, aRmasrulebeli direqtori CiSolmSi gazeTis gamomcemels, momCivansa da arCevnebSi mis metoqes Sexvda da
sadavo reklamis Taobaze esaubra. man aseve Seamowma xmis micemis amsaxveli Canawerebi CiSolm siTis sakrebulos krebebis oficialur oqmebSi.
sakiTxis Seswavlis Semdeg sabWom daadgina, rom cxra SemTxvevaSi SesaZlebeli iyo xmis micemis Sedegebis sxvadasxvagvari interpretacia anu
reklamis Sinaarsi, SesaZloa, sworic yofiliyo da arasworic. magaliTad,
18
sareklamo politika
19
20
sareklamo politika
21
makdonaldis xangrZlivi megobrobis gamo, beretis gazeTebis TanamSromlebisTvis winasaarCevno kampaniis dawyebamdec ki mtkivneuli Tema iyo
tendenciurobasTan dakavSirebiT mosalodneli braldebebi. Sedegad gamomcemelma da redaqtorebma winaswar SeimuSaves politika, romlis Tanaxmadac, uars acxadebdnen arCevnebSi romelime konkretuli kandidatis
mxardaWeraze. gazeTebma gaakeTes gancxadeba, rom yvela Rones ixmardnen
kampaniis samarTlianad gasaSuqeblad. TavisTavad sasiamovno iyo is faqti, rom hoezes komitetidan ar yofila seriozuli saCivari mimdinare
kampaniis gaSuqebasTan dakavSirebiT, garda erTisa, romelic arazust
citirebas Seexeboda. miuxedavad amisa, arCevnebis wina dRes vakonia
patriotSi daibeWda saredaqcio statia, romelic hoezes axal saarCevno
broSuras akritikebda. hoezes komitetis wevrebma broSuraSi oTxi wlis
winandeli citata gamoiyenes vakonia presis statiidan, romelSic makdonaldi iyo gakritikebuli, raTa SeeqmnaT STabeWdileba, rom gazeTi
im dros makdonaldis winaaRmdeg iyo ganwyobili. beretis gazeTebma pasuxi gasces hoezes momxreebis broSuras im mizniT, rom mcdari STabeWdileba gaeneitralebinaT, Tumca arc am SemTxvevaSi dauWeriaT mxari makdonaldisaTvis, aramed gamoaqveynes mxolod Sesworeba.
amdenad, sabWom braldeba saredaqcio werilTan dakavSirebiTac uaryo.
werilis dabeWdvaze uari: 1984 wlis 25 oqtombers makdonaldis momxreebma gamoaqveynes reklama, romelSic naTqvami iyo, rom makdonalds
maRali reitingi hqonda fermerTa kavSirSi. hoezes momxreebma moipoves
fermerTa kavSiris warmomadgenlis uilis ekenis werili, romelSic naTqvami iyo, rom makdonaldis reitingi fermerTa kavSirSi Zalian dabali
iyo da moiTxoves am masalis, rogorc redaqtorisadmi werilis, gamoqveyneba, razedac uari miiRes, im mosazrebiT, rom es iqneboda axali Tematikis saarCevno kampaniis bolo wuTebSi wamoWra. SesaZlebeli iyo hoezes
komitets makdonaldis politikur reklamaze reklamiTve epasuxa, magram
maT redaqtoris svetSi werilis gamoqveyneba amjobines. sabWos azriT,
ekenis werili unda gamoqveynebuliyo. is ar xsnida polemikas bolo
momentSi, aramed pasuxs scemda sakiTxs, romelic makdonaldis komitetma
adre wamoWra.
sabWom mxari dauWira saCivars ekenis werilTan dakavSirebiT.
gansxvavebuli azri: sabWos sami wevri ar daeTanxma umravlesobis
gadawyvetilebas qarver qaunTi niusTan mimarTebaSi. maTi azriT, gazeTi
aSkara tendenciurobas iCenda makdonaldis reklamebis pirvel gverdze,
xolo hoezes bolo gverdebze ganTavsebis mxriv. makdonaldis reklama
bolo gverdze mxolod im kvireebSi ibeWdeboda, rodesac hoeze reklamas
saerTod ar aTavsebda gazeTSi.
kandidatebi iseT regionebSi, rogorsac qarver qaunTi niusi emsaxureba, TiTqmis mTlianad arian damokidebuli adgilobriv gazeTebze, raTa
22
sareklamo politika
xma miawvdinon sakuTar amomrCevels. amitom gamomcemlebma unda aamoqmedon procedurebi, romlebic uzrunvelyofen samarTlianobis dacvas
ara mxolod politikuri kampaniebis gaSuqebisas, aramed mkiTxvelisTvis
gazeTis xelmisawvdomobis TvalsazrisiTa da reklamisaTvis adgilis
SerCevis mxrivac. aseTi damatebiTi Zalisxmeva uzrunvelyofs, rom gazeTi sazogadoebam aRiaros, rogorc samarTliani da miukerZoebeli Suamavali, rasac sasicocxlo mniSvneloba aqvs demokratiuli sazogadoebisaTvis.
11 oqtomberi, 1985
23
24
sareklamo politika
2. reklamis damkveTi iyo piri, romelsac reklamaSi wamoWril sakiTxTan mimarTebaSi pirdapiri biznes interesi amoZravebda.
es ori garemoeba sakmarisi unda yofiliyo saimisod, rom gazeTs faqtebi daezustebina, radganac gancxadeba, romelic reklamaSi gakeTda,
erTob saeWvo iyo, bodiSi ki, arCevnebis TariRis gaTvaliswinebiT,
dagvianebuli.
sabWom mxari dauWira aRniSnul saCivars.
gansxvavebuli azri: gadawyvetilebas sabWos aTi wevri daeTanxma.
gansxvavebuli mosazreba hqonda or wevrs, romelTa azriT, arCevnebis
win mozRvavebuli informaciuli nakadis pirobebSi, praqtikulad SeuZlebeli xdeba yvelafris srulad gadamowmeba. patara gazeTebs gansxvavebuli eTika unda hqondeT, ganacxades maT da gazeTs mxolod erTi rekomendacia misces: man sajarod unda moixados bodiSi da detalurad
axsnas Secdomis mizezebi.
25
ganyofilebis direqtor tom goldenis azriT, parodiis Semcveli reklamis miReba zians miayenebda im solidur investicias, romelic gazeTma
sakuTari gamocemis reklamirebisTvis Cado. `R-gundis~ reklamis Taobaze ki ganacxada, rom reCners sTxoves, warmoedgina werilobiTi Tanxmoba
reiganisa da boSvicis komitetisagan, rom isini Tanaxmani iyvnen, reCneris
reklamaSi maTi saxelebis gamoyenebaze. aseTi werilobiTi nebarTva redaqcias ar miuRia. sazogadoebriv urTierTobaTa firmam ki, romelic
boSvicis interesebs warmoadgenda, gazeTs ganucxada, rom sxvaTa reklamaSi maTi kandidatis gvaris gamoyenebisaTvis Tavad boSvicis komitetis Tanxmoba iyo saWiro.
sabWos gadawyvetileba: rogorc ukve iTqva, gazeTma soliduri da
legitimuri investicia Cado sakuTar reklamaSi da am kampanias zians ver
miayenebda parodia-reklamebis gamoqveynebiT.
gacilebiT saintereso viTareba iyo `R-gundis~ reklamis SemTxvevaSi.
SesaZloa, kandidats gamoeqveynebina reklama, romelSic gacxadebuli iqneboda, rom is mondeilis an reiganis politikas uWerda mxars. savaraudoa, rom reklamis Sinaarss arc reigani da arc mondeili ar gaaprotestebda, radganac reklama gaTvlili iyo, aexsna mkiTxvelisaTvis kandidatis politikuri Sexedulebebi. Tumca es ar aris reCneris reklamis
zusti analogia. reklama warmoaCenda reigans, boSvicsa da reCners,
rogorc erTian `gunds~. reklamis konteqstidan gamomdinareobda, rom
mxolod reCneri ki ar uWerda mxars reigansa da boSvics, aramed
piriqiTac, boSvici da reiganic uWerdnen mxars reCners. aseT SemTxvevaSi
gazeTs sruli ufleba hqonda, moeTxova raime damadasturebeli sabuTi
imisa, rom danarCeni ori kandidati Tanaxma iyo, xolo reCneri _
uflebamosili, gamoeyenebina maTi gvarebi Tavis reklamaSi. mas Semdeg,
rac redaqciam aseTi dasturi ver miiRo, is uflebamosili iyo, uari eTqva
reklamis ganTavsebaze. 1983 wlis Semodgomaze reCnerma reklama Tvin
siTis yoveldRiur gazeTebSic miitana, sadac iTxovda mxardaWeras
partiisaTvis `qalebi reiganis mxardasaWerad~. reklamaSi CamoTvlili
iyo mxardamWerTa gvarebi da mas xels awerda reCneri, rogorc 65 B I_Ris olqis mdivani. partiis oficialurma warmomadgenlebma ganacxades,
rom reklamaze partiis Tanxmoba ar yofila da garda amisa, arsebobda
winaaRmdegobrivi mosazrebebi TviT reklamis SinaarsTan dakavSirebiT.
reklama gaaprotesta zogierTma xelmomwermac, romelTa gancxadebiT,
maTi gvarebis miTiTeba maTi Tanxmobis gareSe moxda. am SemTxvevam kidev
erTi sababi misca gazeTs, sifrTxile gamoeCina `R+gundis reklamis SemTxvevaSi.
sabWom saCivars ar dauWira mxari.
gansxvavebuli azri: `R+gundTan~ dakavSirebul gadawyvetilebas ar
daeTanxma sabWos erTi wevri. misi azriT, sent pol pioner presma civi
26
sareklamo politika
27
1982 wlis saarCevno kampaniis dros bartleti sistematurad saubrobda Serifis movaleobis Semsruleblis kompetenciasa da wesierebaze.
momCivanis poziciis sapirispirod, Cans, gazeTi axal ambebSi mainc exeboda am sakiTxebs. marTalia, aRniSnuli Temis gaSuqeba redaqcias ufro
detaluradac SeeZlo, magram sabWos ar SeuZlia imis Tqma, rom gazeTi
gonivruli saredaqcio qmedebebis CarCoebs gascda.
gacilebiT seriozulad SeiZleba CaiTvalos momCivanis gancxadeba,
imis Taobaze, rom gazeTma uari Tqva im politikuri reklamis gamoqveynebaze, romelSic bartleti daxasiaTebuli iyo rogorc `sando~ da `patiosani~. redaqciam momCivans uari uTxra im mizeziT, rom es gansazRvrebebi uaryofiTad imoqmedebda bartletis oponentze. redaqtorma
uaryo es faqti da ganacxada, rom aseTi reklamis arsebobis SemTxvevaSi,
is uTuod daibeWdeboda, radganac uaris Tqmis araviTari safuZveli ar
arsebobda. imis gamo, rom sabWosTvis xsenebuli reklama gansaxilvelad
ar warudgeniaT da ar arsebobda sakmarisi samxili saqmis gansaxilvelad,
es braldeba dausabuTeblad CaiTvala. aseve problematuri aRmoCnda is
gancxadebac, romelic svetSi `werilebi redaqtors~ masalis gamoqveynebas ukavSirdeboda. bartletis komitetma redaqcias mimarTa weriliT, romelSic aprotestebda gudneiCeris mxardamWerTa mier maTi firniSebis ganadgurebas. radgan im nomerSi redaqtoris gverdi ukve gakeTebuli iyo, gazeTma es protesti wina gverdis axal ambebSi dabeWda. ori
dRis Semdeg gazeTma pirvel gverdze gamoaqveyna gudneiCeris mxardamWerTa sapasuxo masala, romelSic uaryofili iyo firniSebTan dakavSirebuli faqti da oponentis mimarT wayenebuli iyo Semxvedri braldeba,
rasac, Tavis mxriv, redaqtoris saxelze werilebis mTeli seria mohyva.
4 oqtombers bartletis mxardamWerma janet marsdenma waradgina notarialurad damowmebuli werili, romelSic amtkicebda, rom sakuTari TvaliT naxa, Tu rogor anadgurebdnen bartletis sareklamo farebs raionuli bazrobis teritoriaze. konsultaciis Sedegad redaqtorma werilis dabeWdvaze uari Tqva da aRniSna, rom es olqis prokuroris saqme
iyo. sabWos sxdomaze redaqtorma ganacxada, rom mas ar surda, `gazeTis
saSualebiT vinme gaesamarTlebina~.
aRniSnuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, sabWom daaskvna, rom arcTu
umizezo iyo gazeTis mxridan publikaciaze uaris Tqma. oqtombris darCenili dReebis ganmavlobaSi gazeTma namdvilad dabeWda werilebi firniSebTan dakavSirebiT, Tanac metwilad gudneiCeris mxardamWerTa avtorobiT. bartleti amtkicebda, rom mis mxardamWerebs sxva werilebis gamoqveynebaze uari uTxres. gazeTis mtkicebiT, maT dabeWdes yvelaferi,
rac ki warudgines. SesaZloa, es sxva pro-bartleturi werilebi dabeWdiliyo kidec, Tu maT redaqcias warudgendnen. sabWos kvlav ar hqonia
am problemis gadaWris SesaZlebloba, radgan ver ganixila gazeTis mier
28
sareklamo politika
uaryofili werilebi. redaqtorma ganacxada, rom Tu es werilebi marsdenis werilebis msgavsi ar iyo, maSin isini daibeWdeboda kidec. radgan
sabWos es werilebi ar unaxavs, amitom saCivari dausabuTeblad miiCnia.
da bolos, bartletma ganacxada, rom arCevnebis meore dRes gazeTma
gamoaqveyna arCevnebis Sedegebi, romelic asaxavda qalaqis monacemebs
da ar Seicavda soflis Sedegebs, rac mniSvnelovani iyo bartletis mxardamWerebisaTvis. gazeTis ganmartebiT, man Sedegebi detalurad gamoaqveyna gazeTis meore gverdze. sxvagvarad rom vTqvaT, gazeTma srulad
gaaSuqa arCevnebis Sedegebi da ver xedavs danaSauls imaSi, rom masala
gverdebze redaqciis Sexedulebisamebr ganaTavsa.
daskvnis saxiT sabWom ganacxada, rom gazeTis mier kandidatebs Soris
arsebuli dapirispireba SeZlebisdagvarad amomwuravad gaSuqda. sabWom
mxari ar dauWira saCivars.
15 oqtomberi, 1976
29
3. reputacia
30
reputacia
31
32
reputacia
2. gazeTma cili daswama mas, rodesac dawera, rom federalurma samsaxurma is bani haCSi sent luisis skandalurad cnobil saroskipoSi _
finansuri interesebis qonaSi daadanaSaula. olkonis gancxadebiT, misTvis arasodes wauyenebiaT brali bani haCTan dakavSirebiT. garda amisa,
statiis avtori acxadebda, TiTqos igi aiZules, cru Cveneba mieca
sasamarTloSi.
3. riderma arazustad asaxa olkonebis sarCelis Sedegebi mark endrius winaaRmdeg, romelic usamarTlo saarCevno kampaniis warmoebis
braldebas Seexeboda.
gazeTis pasuxi: redaqtorma ganacxada, rom Secdomebi, zogierT formulirebaSi cxadia iyo, magram isini Semdeg masalaSi gamosworda; korespondenti farli ar dayrdnobia mtrulad ganwyobil wyaroebs, aramed
Tavad Seqmna monacemTa baza elis olkonis warsulis Sesaxeb; redaqtorma
aRniSna, rom saWirod ar CaTvala elis olkonTan dakavSireba, radganac
nensi olkonma intervius dros dasmul yvela kiTxvas adekvaturi pasuxi
gasca, Tanac redaqciis xelT iyo olkonebis megobrebis komentarebic
(Tumca, isini statiaSi ar asaxula).
ganxilva: sabWo dainteresda, ramdenad seriozuli Secdomebi iyo
daSvebuli statiaSi da ramdenad SesaZlebeli iyo, rom am Secdomebs mniSvnelovani ziani mieyenebina momCivanis reputaciisaTvis. redaqtoris gancxadebiT, elis olkonTan intervius Caweris aucilebloba ar arsebobda,
radgan misi warsulis Sesaxeb didi raodenobiT sazogadod cnobili
informacia iyo xelmisawvdomi, maT Soris baton olkonisaTvis 5 wliT
advokatis licenziis CamorTmevis CaTvliT. mogvianebiT redaqtorma devid karma aRiara, rom mxolod nensis komentariT Semofargvla, SesaZloa,
arc iyo saukeTeso gadawyvetileba.
olkonma gaaprotesta is garemoeba, rom gazeTma statiaSi ar miuTiTa
1992 wels misi Sewyalebis faqti, miuxedavad imisa, rom amis Sesaxeb redaqcia informirebuli iyo.
rac Seexeba ciliswamebas, redaqtorma aseve aRiara, rom Secdoma iyo
olkonis bani haCis saroskiposTan finansur kavSirebSi dadanaSauleba,
Tumca iqve dasZina, rom momdevno winadadeba, sadac naTqvami iyo, rom
olkonisaTvis saroskiposTan dakavSirebiT braldeba arasodes wauyenebiaT, am Secdomis erTgvari Sesworeba iyo.
mesame saCivari arazust formulirebas exeboda: olkonis TqmiT, rideris mier gamoyenebuli sityva `gamoagdes~ gansxvavebuli mniSvnelobis
matarebelia sityva `daiTxoves~-Tan SedarebiT, rac sasamarTlo dokumentebSic figurirebda. redaqtoris azriT, yoveldRiur metyvelebaSi
am sityvebs identuri datvirTva aqvT.
olkonma aseve gaasaCivra gazeTis mikerZoebuloba, rac gamoixata imaSi, rom redaqciam arCevnebis dasrulebamde ar gamoaqveyna werili Secdo-
33
34
reputacia
35
4. saredaqcio statia
36
saredaqcio statia
37
5. anonimuri wyaroebi
38
anonimuri wyaroebi
4. da bolos, adanaSaulebda meCs yovelgvari mtkicebulebebis an konteqstis gareSe, rac moklebuli iyo yovelgvar balanss.
gazeTis pasuxi: sTar tribunma masala daicva, rogorc dokumenturad dasabuTebuli, samarTliani da dabalansebuli publikacia. statiaSi Jurnalisturi standartebi daculi iyo da masSi cnobili mecnieris
qmedebebis legitimurobis sakiTxebi iyo dasmuli. Semdgom gazeTi acxadebda, rom man mkiTxvels meCis Tvalsazrisis gacnobis SesaZlebloba
misca, rogorc statiis, aseve vrceli komentaris saxiTac, romelic StatgareSe Jurnalistma meCis TxovniT Cawera da gazeTma 10 dekembris nomerSi gamoaqveyna. gazeTis poziciis Tanaxmad:
1. saTauri asaxavda im respondentebis mier wamoWril kanonier sakiTxebs, romlebic am masalisaTvis gamokiTxes.
2. braldebebis nawili, romelsac meCi aprotestebda, statiis dasawyisSi iyo da Seicavda daskvnebs, romelTac gazeTi detalurad momdevno
nawilSi ganmartavda. aseve statiis TavSive iyo ganTavsebuli meCis
Semajamebeli, dacvis gancxadeba, Semdgomi ganmartebebiTurT.
3. statiaSi miTiTebuli iyo 16 identificirebuli wyaro, romlebic
SeirCnen an samecniero eqspertizis niSniT, an meCTan urTierTobebis mixedviT. statia eyrdnoboda im wyaroebsac, romlebic kargad icnobdnen
mglebis kvlevasTan dakavSirebul kanonebsa da regulirebis sakiTxebs.
statiaSi aseve gamoyenebuli iyo im adamianebis Cvenebebi, romlebmac
meCis mxridan devnis SiSiT, anonimurobis SenarCuneba isurves. anonimuri
wyaroebi ZiriTadad identificirebuli wyaroebis mier gamoTqmuli mosazrebebisa Tu informaciis gansamtkiceblad iyo gamoyenebuli.
4. sadavo statiaSi mocemuli iyo mtkicebulebebi ZiriTad sakiTxebze,
romlebic kvalificirebul wyaroebsa da saTanado dokumentebs eyrdnoboda.
ganxilva: meCi amtkicebda, rom statiaSi warmodgenilma masalam mas
seriozuli ziani miayena, maSin, rodesac yvelaze mZime danaSauli, romelic bralad edeboda, iyo is, rom trankvilizatoris Seyvanisas mas SemTxveviT mgeli Semoakvda. es faqti britaneli kinematografistebis jgufis TandaswrebiT moxda. meCis azriT, mkiTxvelTa umravlesoba mxolod
saTaurebs kiTxulobs da ara statias.
erol painma, sazogadoebis wevrma sabWoSi, kiTxviT mimarTa meCs, Tvlida
Tu ara is Tavs sajaro pirad, razedac meCma uaryofiTi pasuxi gasca. gazeTis
azriT ki, meCi sajaro piri iyo, radgan igi sazogadoebis mier dafinansebul
minesotas Statis universitetSi muSaobda. kiTxvaze, Tu ra standartebiT
udgeba gazeTi sajaro pirebTan dakavSirebuli sakiTxebis gaSuqebas,
redaqtorma upasuxa, rom es damokidebulia Tavad sakiTxis aqtualobaze,
sazogadoebriv interessa da im gavlenaze, romelic sazogadoebrivad
aqtualuri informaciis gavrcelebam SeiZleba gamoiwvios.
39
40
anonimuri wyaroebi
incestis msxverpli
`vabaSa qaunTi heraldis~ winaaRmdeg
saCivari: incestis msxverplma, 17 wlis axalgazrdam saCivari Seitana
sabWoSi gazeT vabaSa qaunTi heraldis winaaRmdeg. momCivani gazeTs 1995
wlis 12 ivliss misi mamis Sesaxeb gamoqveynebuli publikaciis gamo edaveboda da acxadebda, rom sainformacio saSualeba:
1. SeiWra mis pirad cxovrebaSi, rodesac seqsualuri Zaladobis
msxverplad braldebulis umcrosi qaliSvili (is misi erTaderTi qaliSvilia) daasaxela.
2. publikacia sensualuri1 xasiaTis iyo da Zaladobrivi aqtis detalebis cocxlad aRweris gziT, xelmeored aqcia igi msxverplad.
gazeTis pozicia: redaqciis gancxadebiT, is ver asaxavda simarTles,
Tu gverds auvlida detalebs da ar daasaxelebda moZaladis naTesaur
kavSirs msxverplTan. vabaSa qaunTi heraldis redaqtori darwmunebuli
iyo, rom mxolod incestis sruli asaxviT moaxerxebda gazeTi, xeli SeeSala analogiuri danaSaulisaTvis. redaqtoris TqmiT, gazeTma gulTan
axlos miitana gogonas mdgomareoba da arCia, ar gamoeqveynebina masala
erTi wliT adre, maSin, roca saqme Ziebis procesSi iyo da arc ganaCeni
iyo gamotanili.
41
42
anonimuri wyaroebi
rebaSi Carevis da sensualurobis kvalifikaciis micemas, magram msjelobis Sedegad daaskvna, rom gazeTi gulgrili iyo gogonas mimarT. masalis gamoqveynebamde redaqcia unda dakavSireboda gogonas ojaxs da Seemzadebina isini am publikaciisaTvis. sabWos wevrma mouwoda maT, efiqraT ara marto Jurnalistur, aramed sazogadoebriv standartebzec.
sabWom agreTve erTxmad dauWira mxari rekomendacias, rom gazeTs,
gareSe pirebTan, sabWos wevrTa da msxverplTa CarTviT, konsultaciebis
safuZvelze SeemuSavebina instruqcia, romelic seqsualuri Zaladobis
SemTxvevebis gaSuqebas daaregulirebda.
24 agvisto, 1995
uortingtonis mcxovrebni
`uortington deili gloubis~ winaaRmdeg
saCivari: 1993 wlis 30 da 31 agvistos da 1 seqtembers gloubma gamoaqveyna saredaqcio masala, romelic im anonimuri respondentebis citirebas axdenda, romlebic gazeTis kiTxvebs pasuxobdnen. kiTxva ki aseTi
iyo: `gaizarda Tu ara uortingtoni sxvadasxva umciresobaTa jgufebis amaswinandeli mozRvavebiT?~ pirveli dRis saTaurSi naTqvami iyo:
`81 procents ar moswons umciresobebi~. lidi Seicavda frazas `regionis mcxovrebTa damokidebuleba umciresobaTa mimarT gasuli wlis
manZilze gaumjobesda, Tumca arcTu ise Zalian. am mosazrebas deili
gloubi-s bolo gamokiTxvac adasturebs. TiTqmis 250-ma adamianma gamonaxa dro, rom epasuxa gazeTis SekiTxvisaTvis...~ gazeTis gancxadebiT, igive kiTxvebze gasul wels respondentTa 81 procentma upasuxa,
rom maT ar moswondaT is gavlena, romelsac umciresobebi regionze axdendnen. gazeTis mier citirebul anonimur respondentTa didi nawili
umciresobaTa mimarT uaryofiTad iyo ganwyobili da citatebi umciresobaTa mimarT Seuracxmyofel da gamomwvev frazebs Seicavda. magaliTad:
`ara _ mxolod im SemTxvevaSi, Tu Tqven mogwonT kriminali da
Zaladoba.
ara _ mogwonT taraknebi da nagavi?
ara _ qalaqi nagavs daemsgavsa am samxreTelebis Semosevis gamo.
ara _ Tu uortingtonze zrunavT, daxureT monfort porki,
SeyareT Sig umciresobebi da miuSviT iseTi Sxapi, rogorSic Tavis
droze adolf hitlerma ebraelebi abanava.
ara _ aravis isini aq ar sWirdeba, gansakuTrebiT laTinosebi.~
43
erTi Tvis ganmavlobaSi gazeTSi sapasuxo werilebi ibeWdeboda, romlebSic ZiriTadad gakritikebuli iyvnen respondentebi. magram gazeTs ar
gamouqveynebia mkiTxvelTa is werilebi, sadac am gamokiTxvis Catarebis gamo
gazeTi iyo gakritikebuli. gamomcemelma uari Tqva im moqalaqeebTan Sexvedraze, romlebic Ciodnen, rom gamokiTxvam gaauaresa, an sulac Seqmna
umciresobebis mimarT mtrulad ganwyobili garemo.
aRniSnuli gamokiTxvis gamo uortingtonis mcxovrebTa warmomadgenlebma weriliT mimarTes axali ambebis sabWos. saCivari ramodenime sakiTxs exeboda:
1. 250-mde piris anonimuri komentaris, rogorc statistikurad sando gamokiTxvis (gazeTis tiraJi 14.000-ia) gamoqveynebiT, gloubi arRvevda gonivrul Jurnalistur standartebs.
2. gloubma usamarTlod uTxra uari werilebis avtorebs da ar misca
maT gazeTis gakritikebis SesaZlebloba.
gazeTis pasuxi: gloubis gancxadebiT, mas aRniSnuli gamokiTxva ar
miuwodebia mkiTxvelebisaTvis, rogorc statistikurad sando masala.
im braldebis pasuxad, rom gazeTi ar beWdavda mis mimarT kritikulad
ganwyobil werilebs, redaqciam warmoadgina publikaciebi, romlebSic
gazeTi gakritikebuli iyo nacionalur sakiTxebze saredaqcio poziciis
gamo (ar yofila warmodgenili werili, romelic redaqcias rasistuli
ganwyobilebebis gamo akritikebda).
gloubis xelmZRvanelobis azriT, gazeTi emsaxureba sazogadoebas,
radganac saaSkaraoze gamoaqvs rasizmis problema da rom sazogadoebrivi azris gamokiTxvamde, xalxis gancxadebiT, uortingtonSi mikerZoebulobis safuZveli ar yofila da umciresobebis momravlebis mimarT
sazogadod apaTiuri ganwyoba sufevda.
deili gloubma Tavis werilobiT poziciaSi saCivris sami punqti gaaprotesta. redaqciis gancxadebiT, publikaciidan eqvsi Tvis ganmavlobaSi maT
momCivanTagan raime saxis Setyobineba ar miuRiaT. axali ambebis sabWos
satelefono Canawerebidan gairkva, rom sabWo daukavSirda gazeTs gamokiTxvis dabeWdvidan sami Tvis Semdeg. maSin redaqtorma sabWos aRmasrulebel
direqtors ganucxada, rom gazeTi diskusiaSi monawileobas ar miiRebda.
mogvianebiT, TebervalSi sabWoSi Sevida saCivari sazogadoebidan la
raza, romelic espaneli moqalaqeebis gaerTianebas warmoadgenda. es saCivari sabWom miiRo gansaxilvelad da adrindel momCivanebs neba darTes,
CarTuliyvnen am saqmeSi.
gazeTma ganacxada, rom saCivarSi dasaxelebul adamianebs arc erTxel
ucdiaT problemis pirdapir gazeTTan urTierTobis gziT mogvareba.
sabWom ki miiRo im werilebis aslebi, romlebiTac calkeuli pirebi mimarTavdnen gazeTs. rodesac redaqtorma sabolood dagegma Sexvedra
momCivanTa jgufTan, gamomcemelma es Sexvedra gaauqma.
44
anonimuri wyaroebi
diskusia: sabWos SekiTxvaze, Tu ra gavlena iqonia gamokiTxvam da ratom aravin iCivla gasul wels misi gamoqveynebisTanave, momCivanma qerol
skotma upasuxa, rom man namdvilad gaagzavna saCivris werili gazeTSi,
magram ramodenime kviriani dapirebebis Semdeg, rom pasuxi gamoqveyndeboda, sabolood redaqtorma mas uari uTxra.
gazeTis ganacxadze, rom mis gamokiTxvas mecnieruli xasiaTi ar hqonda, sabWos wevrma miuTiTa, rom lidi da saTauri `regionis mcxovrebTa
azri~ migvaniSnebda, rom aq laparaki iyo adamianTa gacilebiT did jgufze, vidre anonimuri respondentebi iyvnen. profesorma beqstormma, romelic eqspertia sazogadoebrivi azris kvlevis sferoSi, Tqva, rom, rogorc wesi, mkiTxvelebi aseTi tipis sazogadoebrivi azris gamokiTxvis
Sedegebs sandod Tvlian. misive ganmartebiT, gamokiTxvebi, romlebSic
anonimuri komentarebia nebadarTuli, arc mecnierulad dasabuTebulia
da arc realurad SeiZleba ewodoT maT `kvleva~.
qalaqis advokatis SefasebiT, xalxisTvis sakuTari azris gamoTqmis uflebis micema da Semdeg am azris gamoqveynebaze uaris Tqma pirveli Sesworebis ukan amofarebas da mxolod erTi mimarTulebiT moqmedebas niSnavs.
gadawyvetileba:
1. sabWom mxari (11-2) dauWira im braldebas, rom gloubma daarRvia
gonivruli Jurnalisturi standartebi. sabWos erT-erTma wevrma aRniSna, rom gloubis masaliT manipulireba erTi gaborotebuli pirovnebisaTvisac ki Zalzed martivi iyo, Tu mas hqonda $180, sakmarisi raodenobis
gazeTebis SesaZenad, rom xelT egdo gamokiTxvis formebi, Seevso da gaegzavna isini redaqciaSi. misi azriT, gazeTebis umetesobas SemuSavebuli
aqvs mkacri politika sxvadasxva situaciaSi anonimuri wyaroebis gamoyenebis Taobaze. aRiniSna isic, rom `mtruli atmosferos Seqmna ar aris
urTierTobebis gamosworebis jansaRi gza~.
2. xmebiT (12-1) sabWom mxari dauWira im braldebasac, romlis Tanaxmad, gloubma arasamarTlianad uTxra uari moqalaqeebs im werilebis gamoqveynebaze, romlebSic mkiTxvelebi saredaqcio narkvevSi sazogadoebrivi azris kvlevis gaSuqebas akritikebdnen. Tumca, sabWos erT-erTi
wevris (radios mesakuTre) gansxvavebul azrSi aRiniSna, rom iseT qalaqSi,
sadac mxolod erTi gazeTia, pasuxisa Tu kritikis mizniT, SesaZlebelia
mediis sxva saSualebebis, magaliTad, radios gamoyeneba.
21 aprili, 1994
45
pemela koili
`ostin deili heraldis~ winaaRmdeg
saCivari: ostin deili heraldis winaaRmdeg sabWos saCivriT mimarTa
austinis policiis dispetCerma pemela koilma, romelic or sakiTxs asaCivrebda:
1. publikaciaSi, saTauriT `policiis angariSi~, arasworad iyo
gaSuqebuli, TiTqos olqis kanonierebis dacvis komisiis sxdomaze misi
samsaxurebrivi statusis sakiTxi ganixileboda, rac momCivanis gancxadebiT, sinamdviles ar Seesabameba.
2. gazeTma mis mimarT usamarTlo qmedeba ganaxorciela, rodesac saredaqcio werilebis gverdze, rubrikiT `anonimuri komentari~ gamoaqveyna 10 werili, sadac mas akritikebdnen da mouwodebdnen, daetovebina samuSao.
1991 wlis Semodgomaze pemela koilma Tavad aRiara maRaziaSi Cadenili qurdoba. kanonierebis dacvis komitetis sxdomaze koilma Tavis zedamxedvels es informacia sakuTari nebiT miawoda. Jurnalisti sxdomas
ar eswreboda, Tumca anonimur wyaroze dayrdnobiT, gazeTSi gamoaqveyna
masala, romlis Tanaxmadac, koilis dakavebul TanamdebobasTan Sesabamisobis sakiTxi krebaze ganixileboda. svetSi, sadac es masala daibeWda,
ZiriTadad kriminaluri qronika qveyndeboda.
publikacias eqvsi dRis manZilze uwyveti anonimuri satelefono zarebis mTeli nakadi mohyva. zarebis avtorebi policieli qalbatonis
gadadgomas moiTxovdnen. koili eWvobda, rom mis winaaRmdeg mimarTuli
es nakadi policiis erT-erTi yofili TanamSromlis organizebuli iyo,
Tumca piradi vendetis damadasturebeli sabuTebi mas ar gaaCnda. ganyofilebis TanamSromlebma gazeTs koilis mxardasaWerad araerTi weriliT mimarTes, Tumca heraldSi arc erTi aseTi komentari ar dabeWdila.
mas Semdeg, rac gamomcemlisadmi koilis mimarTvam Sedegi ar gamoiRo,
man minesotas axali ambebis sabWos mimarTa.
gazeTis pasuxi: redaqciis gancxadebiT, man anonimuri wyaroebis mier
miwodebuli informacia gadaamowma da daadgina, rom koils marTlac hqonda wayenebuli brali maRaziaSi qurdobisaTvis. iqidan gamomdinare, rom
koili mTavrobaze muSaobda da policiis TanamSromeli iyo, redaqciam es
axali ambavi sazogadoebisaTvis sainteresod da mniSvnelovnad CaTvala.
SeniSvna: mogvianebiT gazeTma Secvala saredaqcio politika anonimur
zarebTan dakavSirebiT: gazeTi zaris avtorebs sakuTari telefonis nomrisa da sakontaqto monacemebis datovebas Txovs, raTa mogvianebiT informaciis gadamowmeba SesaZlebeli iyos.
gadawyvetileba:
1. miuxedavad imisa, rom Tavad koilis mier qurdobis Cadenis faqti
46
anonimuri wyaroebi
47
48
anonimuri wyaroebi
sazogadoebas detaluri informacia am gadawyvetilebis Taobaze, raTa sazogadoeba yuradRebiT moekidos mikerZoebasa da uzustobebs, romelTac
SesaZloa, adgili hqondeT anonimuri wyaroebis SemTxvevaSi. sabWos azriT,
yovelTvis umjobesia wyaroebis dasaxeleba, Tuki es SesaZlebelia.
sabWom televiziis winaaRmdeg saCivars mxari ar dauWira.
18 seqtemberi, 1980
49
50
anonimuri wyaroebi
ernest lindstromi
`iunion advokasis~ winaaRmdeg
saCivari: Statis warmomadgenelma da umravlesobis liderma ernest
a. lindstromma Tavis saCivarSi ganacxada, rom iunion advokasma mis mimarT or publikaciaSi uzustoba dauSva da cili daswama mas. statiebi
Statis sakanonmdeblo organoSi gavlenis mosyidvas exeboda. momCivanis
gancxadebiT, gazeTs saTanado Zalisxmeva ar gamouCenia, raTa erTmaneTze
miyolebiT gamoqveynebuli am ori publikaciis sizuste gadaemowmebina.
iunion advokasi sen polis regionSi gamomavali yovelkvireuli gazeTia,
romelic umTavresad leiboristebisTvisaa gankuTvnili.
1971 wlis ivlisSi minesotas sakanonmdeblo organo sagangebo orTvian sesiaze Seikriba, raTa axali sagadasaxado kodeqsi mieRo. 27 ivliss
sadilis Sesvenebaze sen polis restoranSi erTmaneTs Sexvdnen lindstromi, sagadasaxado komitetis ori wevri, alkoholuri sasmelebis biznesis lobisti da misi eqvsi megobari. saRamos sesiaze komitetma xma misca
sagadasaxado kanons, romelic ar iTvaliswinebda gadasaxadebis zrdas
ludsa da alkoholian sasmelebze.
28 ivliss gazeTis redaqtorma miiRo Setyobineba sami sxvadasxva wyarodan xsenebuli sadilisa da misi monawileebis Sesaxeb, naTqvami iyo
isic, rom maspinZeli alkoholuri sasmelebis biznesis lobisti iyo da
sadilis safasuric man gadaixada. arc erTi wyaro Tavad restoranSi ar
yofila, magram maT miuTiTes aRniSnuli sadilis rva TviTmxilvel mowmeze. dasaxelebuli rva mowmidan xuTma gazeTs informacia telefoniT
daudastura. pirveli statia am Temaze iunion advokasis 5 agvistos nomerSi gamoqveynda.
publikaciis Semdeg sadilis erT-erTma monawilem gazeTs miswera,
51
rom maTi informacia yalbi iyo. es werili 12 agvistos masalaSi iyo gamoyenebuli, romelic wina publikaciis gancxadebebs imeorebda da kvlav
acxadebda, rom am adamianebma erTad isadiles.
sarCelis dasabuTebis mizniT da gamoqveynebuli statiebis siyalbisa
da cilismwamebluri xasiaTis dasturad, ganxilvisas lindstromma warmoadgina myari mtkicebulebebi imisa, rom mas namdvilad ar usadilia
biznes-lobistTan erTad da arc misi stumari yofila.
gazeTis pasuxi: gazeTs sakuTari masalis mxardasaWerad faqtobrivi
mtkicebulebebi ar warmoudgenia. redaqciam daicva informaciis wyaroTa
konfidencialuroba. redaqtorma aRiara, rom arc erTi aspeqti ar gadaumowmebia arc kanonmdeblebTan da arc lobistebTan, radgan `eqskluzivis~ SenarCuneba undoda da ganacxada, rom informatorebis sityvas
mTlianad endo.
sabWos gadawyvetileba: gazeTis publikacia arazusti iyo. redaqciam
Secdoma jer maSin dauSva, roca wyaroebs endo da Semdeg, roca sakuTari
interpretacia misca 27 ivlisis movlenebs. amiT gazeTis Jurnalistebma
sakuTari profesiuli movaleobebi daarRvies.
sabWom saCivars mxari dauWira.
17 seqtemberi, 1971
52
anonimuri wyaroebi
53
6. interesTa konfliqti
nensi barnesi
`poup qaunTi tribunis~ winaaRmdeg
saCivari: nensi barnesma poup qaunTi tribuns sabWoSi uCivla da
ganacxada, rom gazeTma ver SeZlo samarTlianad da adekvaturad gaeSuqebina braldeba sqesobrivi niSniT diskriminaciis Sesaxeb firma uotkins
earkraft seport prodaqtis (WASP, glenvudi) winaaRmdeg.
1985 wels qalaqma glenvudma miiRo granti minesotas patara qalaqebis
ganviTarebis programidan. qalaqma uotkins Tavisi saqmianobis gafarToebis mizniT grantis fondidan sesxi misca, xolo glenvudis ganviTarebis
korporacias daavala angariSis momzadeba da sesxis dabrunebis uzrunvelyofa, masve daevala Tanxebis reinvesticia sxva momgebian proeqtebSi.
1987 wlis 6 aprils minesotas energetikisa da ekonomikuri ganviTarebis departamentma (DEED) mers weriliT mimarTa, romliTac acnoba,
rom firma uotkinsis TanamSromlebisagan miiRo werili, romelSic
naTqvami iyo, rom kompania `qalTa mimarT diskriminaciul politikas
atarebda samsaxurSi miRebis dros da saerTod, muSaobis procesSi~.
Tu es faqti dadasturdeboda, departamentis gancxadebiT, ueWvelad
imoqmedebda grantze. qalaqis samsaxurebs saqmis gamoZieba daevalaT.
1987 wlis 10 aprils merma miswera departaments, rom `maT
diskriminaciis faqtebs ver miakvlies~.
daaxloebiT ori Tvis Semdeg momCivanma nensi barnesma glenvud sitis
sabWos komisiaze orgverdiani moxseneba waradgina, romelSic uotkinsSi
sqesobrivi niSniT diskriminaciaze iyo saubari. aqve iyo dasmuli kiTxvebi grantebis administrirebasTan dakavSirebiT. momxsenebelma aRniSna,
rom proeqts qalaqis mxridan saTanado ganxilva da gansakuTrebuli
yuradReba sWirdeboda. barnesma ganacxada, rom `ramodenime TanamSromelma qalma~ diskriminaciisa da Seviwrovebis faqtebze misi, rogorc
minesotas qalTa fondis konsultantis yuradReba jer kidev gasuli
wlis martSi gaamaxvila. barnesma jon stouns, romelic komisiis sxdomas
aSuqebda, gadasca orgverdiani presrelizi, sadac detalurad iyo CamoTvlili diskriminaciis faqtebi, maT Soris vest centralis qarxanaSi, romelsac uotkinsi marTavda. imave dokumentSi ori momCivani qalbatonis
gvaric iyo dasaxelebuli.
54
interesTa konfliqti
55
korporacia `speqtrumi~
`mineapolis sTar tribunis~ winaaRmdeg
saCivari: sakabelo televizia speqtrumis vice-prezidentma da generalurma direqtorma brius brisbanma sabWoSi Setanil saCivarSi im Sec-
56
interesTa konfliqti
domis Sesworeba moiTxova, romelic mineapolis sTar tribunis popularul sportul svetSi gavida da speqtrums ziani miayena. momCivani Sesworebis Tanazomadi formiT gamoqveynebas moiTxovda _ imave svetSi an
masTan axlos. brisbani aseve brals sdebda svetis avtors interesTa konfliqtSi, radgan igi tribunis garda, speqtrumis uSualo biznes konkurentis mier iyo daqiravebuli.
1984 wlis 17 ianvars sid hartmanis mineapolis staris sportul svetSi
gamoCnda masala, romelic gund `minesota Tvinsis~ sagadasaxado deklaraciebs Seexeboda. statia Seicavda gancxadebas: `1,8 mln. dolaridan,
romelic minesota Tvinsma gasul wels dakarga, 600 aTasi iuridiul
xarjebs moxmarda, maT Soris sarCels sakabelo televizia speqtrumis
winaaRmdeg~. gancxadeba araswori iyo. sarCeli minesota Tvinsisa da
norT sTaris winaaRmdeg miduesT radio da komunikeiSens hqonda Setanili da speqtrumi procesSi mxolod mesame mxared iyo miwveuli. speqtrumma Secdoma gaaprotesta da meore dRes gazeTma Sesworebac dabeWda.
Sesworebis teqsti brisbanis moTxovnis Sesabamisad iyo formulirebuli
da masSi isic iyo naTqvami, rom 600 aTasi dolaris odenobiT iuridiuli
xarjebi, rac Tvinsma gaiRo moxmarda speqtrumisa da gundis dacvas miduesT radios mier inicirebul sasamarTlo procesSi.
speqtrumma sabWos, Sesworebis ganTavsebis adgilis gamo mimarTa. gazeTma Sesworeba mesame gverdis a seqciaSi gamoaqveyna. speqtrumis mtkicebiT, Sesworeba sportul seqciaSi unda dabeWdiliyo, an hartmanis
sportul svetTan axlos, radganac mas farTo mkiTxveli hyavda. speqtrumis gancxadebiT, im adamianTa umetesoba, romelmac pirveli, mcdari
gancxadeba hartmanis svetSi waikiTxa, meore dRes sxva seqciaSi ganTavsebul Sesworebas ver naxavda.
gazeTis pasuxi: gazeTi daeTanxma mosazrebas, rom Sesworebebis
samarTliani politika gulisxmobs mkiTxvelebis yuradRebis gamaxvilebas Sesworebebze. redaqciis azriT, am politikis saukeTeso gamoxatulebaa is, rom bolo rva wlis manZilze gazeTi yvela Sesworebas yovelTvis mesame gverdis a seqciaSi aTavsebda. redaqcia darwmunebuli iyo am
proceduris samarTlianobasa da adekvaturobaSi.
gadawyvetileba: sabWo miesalma Sesworebebis standartul politikas,
romelsac gazeTi atarebda. am konkretul SemTxvevaSi, Secdomis bunebisa da
garemoebebis gaTvaliswinebiT, sabWom CaTvala, rom Sesworebis ganTavseba
gazeTSi samarTlianad da adekvaturad moxda da saCivars mxari ar dauWira.
Tumca, sabWom zogadad aRniSna, rom Sesworebas Tan unda sdevdes
gaazrebuli konteqsti da is imgvarad unda iyos miwodebuli, rom mkiTxvelTa an msmenelTa yuradReba miipyros. saredaqcio politikis pativiscemis miuxedavad, sabWom ar gamoricxa iseTi SemTxvevebis SesaZlebloba, rodesac Sesworebis mesame gverdze dabeWdva araadekvaturi reagi-
57
reba SeiZleba aRmoCndes. gamonaklisebi aseTive damokidebulebas moiTxovs da sid hartmanis sportuli sveti swored aseTi gamonaklisia. faqtia, rom gansakuTrebuli auditoria, romelic am svets kiTxulobs, zogadad ar kiTxulobs gazeTis mesame gverds. ufro metic, Tu mkiTxveli,
romelic Sesworebebs eZebs, gazeTs mesame gverdze gadaSlis, im mkiTxvels, romelmac hartmanis svetSi es ironiuli gancxadeba waikiTxa, araviTari motivi imisa, rom gazeTi mesame gverdze gadafurclos, ara aqvs.
sabWom urCia gazeTs, rodesac Secdoma aseT popularul da specifikur
svetSi fiqsirdeba, rogoric hartmanis sportuli svetia, Sesworebac
igive svetSi an masTan axlos ganaTavsos.
am konkretul SemTxvevaSi, sabWom aRiara, rom ziani, romelic speqtrums miadga, winaswarganzraxuli xasiaTis ar yofila. sabWos azriT,
marTalia, hartmani aseve speqtrumis konkurent radioqselSi muSaobda,
magram es urTierTobebi dafaruli ar yofila da sazogadoebisaTvis kargad cnobili iyo. amdenad, sabWom safuZvlianad CaTvala varaudi, rom am
garemoebas daSvebul SecdomasTan raime kavSiri ar hqonia. hartmans kontraqtis safuZvelze hqonda ufleba, emuSava rogorc gazeTSi, aseve radioSi. sabWom usafuZvlod miiCnia braldeba, TiTqos hartmanis 17 ianvris
publikacia interesTa konfliqtze miuTiTebda da arc am nawilSi dauWira mxari saCivars.
gansxvavebuli mosazreba: sabWos orma wevrma miRebuli gadawyvetileba araTanmimdevrulad miiCnia. maTi azriT, hartmanis svetis mkiTxvelebisaTvis kvlavac ucnobi darCa, iyo Tu ara es winaswarganzraxuli
Secdoma, romelmac ziani miayena speqtrums, Tu sakabelo televiziis
xseneba mxolod periferiuli iyo. gazeTs Sesworeba hartmanis svetSi
unda daebeWda, ara imitom, rom momCivanisaTvis miyenebuli ziani Seemsubuqebina, aramed im mizniT, rom sakuTari mkiTxvelebis ukeT informireba
moexdina. hartmanis xangrZlivi urTierTobebi arsebuli sasamarTlo
procesis meore mxaresTan ar miuTiTebs interesTa konfliqtze, magram
am faqts biZgi unda mieca gazeTisaTvis, raTa mas meti yuradReba gamoeCina SecdomiT gamowveuli gaugebrobebis gamosasworeblad.
ianvari, 1984
opermeni da makdonahi
`sTiluoTer gazet~-is winaaRmdeg
saCivari: vans opermani da uiliam makdonahi 1976 wlis senatis arCevnebSi geral sikorskis saarCevno kampaniis warmomadgenlebi iyvnen. maTi
58
interesTa konfliqti
saCivris Tanaxmad, sTiluoTer gazetis gamomcemeli manipulirebda gazeTis rubrikiT, `werilebi redaqtors~, sadac mudmivad sikorskis sawinaaRmdego da misi oponentis mxardasaWeri masalebi qveyndeboda.
sikorski saarCevno kampaniaSi CaerTo, rogorc leiboristebis (DFL)
kandidati. agvistos Sua ricxvebSi senatorma respublikuri partiidan
gadadgomis Sesaxeb ganacxada da arCevnebSi respublikeli devid milsi
CaerTo. gazeTis gamomcemeli milsis saarCevno komitetSi muSaobda da
saarCevno kampanias 5000 dolaris odenobis piradi SenataniTac daexmara.
gazafxulze sikorskis winaaRmdeg mimarTuli kritikuli publikaciebis Semdeg gazeTma uari ganacxada sikorskis mxardasaWerad werilis
gamoqveynebaze, miuTiTa ra saredaqcio politikaze, romlis Tanaxmadac,
ikrZaleboda iseTi werilebis gamoqveyneba, romelSic konkretuli politikuri kandidati an oficialuri piri iyo moxseniebuli. meore werili
redaqciam igive safuZvelze uaryo da werilebis politikis Sesaxeb gancxadebac gamoaqveyna Sesabamiss gverdze.
ramodenime kviris Semdeg gazeTma ugulebelyo sakuTari politika
da kvlav sikorskis sawinaaRmdego werilebis gamoqveyneba daiwyo. sikorskis sawinaaRmdego Sinaarsis Svidi werilidan ramodenime seriozul
braldebas Seicavda mis moRvaweobasTan dakavSirebiT. gazeTma makdonahis ori werili gamoaqveyna, romelSic braldebebs uaryofda, magram sikorskis mxardamWerTa werilebi gazeTSi ar gamoqveynebula. redaqciam
aseve uari Tqva, gamoeqveynebina kongresis warmomadgenelTa mier damowmebuli, magram xelmouwereli werili, sikorskis dasacavad.
gadawyvetileba: gazeTebma unda daaweson kargad gaazrebuli kontroli rogorc werilebis svetze, aseve imaze, Tu ra sixSiriT ixileba esa
Tu is sakiTxebi; ramdenad aris warmoCenili yvela Tvalsazrisi, maT Soris moculobis mxriv. magram es politika Tanmimdevrulad da samarTlianad unda ganxorcieldes da Sesabamisad sazogadoebasac naTlad ganemartos.
misaRebia gazeTis mxridan saarCevno kampaniebis dros kandidatebis
mxardamWeri werilebis dabeWdvis akrZalva, magram mxolod im SemTxvevaSi, Tu es politika saTanadod ganmartebulia sazogadoebisaTvis, Tumca, politikis Secvlis SemTxvevaSi, amis Sesaxeb aucileblad unda ecnobos sazogadoebas. am politikis gatarebisas redaqtorma samarTlianobis
principiT unda ixelmZRvanelos da Tanabrad moepyros yvela kandidats.
kargi Jurnalistika moiTxovs, rom werilebis sveti xelmisawvdomi iyos
maTTvisac, vinc gamomcemlis sawinaaRmdego mosazrebebs gamoxatavs.
sazogadoebis informirebis gareSe gazeTis politikis Secvlam da
Semdeg manipulirebam sikorskis diskriminacia gamoiwvia. is faqti, rom
gamomcemeli finansuradac uWerda mxars sikorskis oponents saarCevno
kampaniis dros da arCia sakuTari finansuri monawileobis Sesaxeb sazo-
59
60
interesTa konfliqti
61
7. danaSaulis gaSuqeba
62
danaSaulis gaSuqeba
gsterulma koaliciam, sTxoves makkenzis Cabareboda policias, Tan moagvares misi Cikagodan mineapolisSi dabrunebis sakiTxi. maT SesTavazes
KARE-TV-s, moegvarebina transportirebisa da kameris Tanxlebis (eWvmitanilis usafrTxoebisaTvis) sakiTxi, sanacvlod ki eqskluziuri gaSuqebis SesaZlebloba SesTavazes.
1992 wlis 23 noembers KARE-TV-m daiqirava TviTmfrinavi da avtofurgoni ise, rom ar gaufrTxilebia policia arc CikagoSi da arc mineapolisSi. maT TviTmfrinavis pilotisTvis mgzavris vinaoba ar gaumxeliaT. swored am dros policia eWvmitanils eZebda. am incidentidan cota
xnis Semdeg adgili hqonda seriul gaupatiurebebSi eWvmitanilis Cabarebas, rasac policiis Sefma loqsim `media cirki~ uwoda. KARE-TV policiis saTao ofisTan miiWra furgoniT, romelSic eWvmitanilis megobari gogona iyo, policiam ki CaTvala, rom furgonSi Tavad eWvmitanili
ijda. loqsi esaubra KARE-TV-s xelmZRvanelobas am SemTxvevebis Sesaxeb.
imis gamo, rom telearxis xelmZRvanelobam daarwmuna policiis Sefi,
rom momavalSi isini policiasTan iTanamSromlebdnen, loqsma gadawyvita,
ar eCivla KARE-TV-isTvis axali ambebis sabWoSi.
1993 wlis aprilSi KARE cdilobda epova da interviu CamoerTva haafis mkvlelobis saqmeze dacvis qveS myofi mowmisaTvis. policia iZulebuli iyo adgilsamyofeli Seecvala mowmisaTvis. mowme cxovrobda
dupleqsSi, romelic naxanZrali iyo. KARE-m gaavrcela informacia, rom
xanZris gaCena SesaZloa mowmes ukavSiredeboda, miuxedavad policiis
mtkicebisa, rom maT gaSuqebamde erTi saaTiT adre gaafrTxiles telearxi, rom xanZari Senobis meore binadars ukavSirdeboda.
am incidentis Semdeg, loqsma gadawyvita eCivla axali ambebis sabWoSi,
radgan mixvda, rom telearxi aSkarad arRvevda maT Soris miRweul SeTanxmebas.
policiisa da mediis urTierToba: sakiTxis garkvevis mizniT, sabWom
ganixila wardgenili masalebi, romlebic sainformacio saSualebebsa da
samarTaldamcav organoebs Soris urTierTobebs awesrigebs. media da
policiis departamentebi mraval doneze urTierToben:
3 policiis daxmarebis mizniT, axali ambebis gamoSvebebi aqveyneben
eWvmitanilTa aRwerilobas.
3 policia saSualebas aZlevs Jurnalistebs, gadaiRon eWvmitanilis
foto an video gamosaxuleba, rac medias _ masalis ilustrirebaSi,
xolo policias sazogadoebriv azrze gavlenis moxdenaSi exmareba.
3 sainformacio saSualebebi zogjer ayovneben axali ambis gaSuqebas,
raTa policiam am dros eWvmitanilis dakaveba moaswros; amgvari
TanamSromlobis Sedegad, SesaZlebeli xdeba, policiam Tavidan
aicilos eWvmitanilis winaswari gafrTxilebis albaToba. dumilis
sanacvlod, policia zogjer eqskluzivis garantias aZlevs
mediasaSualebas.
63
64
danaSaulis gaSuqeba
dina mkvlelobaSi eWvmitanilis transportireba. marTalia, mizani keTilSobiluri iyo, magram, sabWos azriT, sainformacio saSualebam ugulebelyo iseTi mniSvnelovani principebi, rogoricaa _ neitraluroba,
damoukidebloba (unda Seasrulo sakuTari funqcia da ar moaxdino
policiis rolis uzurpacia), `ambis yidva~ da safrTxis minimalizeba. erTaderTi, rac telejgufis qmedebas amarTlebda, es iyo Tavad eWvmitanilis Txovna, usafrTxoebis mizniT, Cabareba mediis TanxlebiT momxdariyo.
gadawyvetileba 2: 8 xmiT 7-is winaaRmdeg, sabWom mxari dauWira saCivars, rom KARE-TV-m ar daicva misaRebi Jurnalisturi praqtika, roca
safrTxis winaSe daayena mowmis usafrTxoeba. mowmesTan dakavSireba, sabWos azriT, ojaxis wevrebis meSveobiT umjobesi iqneboda. telearxis warmomadgenlebis ganxilvaze gamoucxadeblobam am sakiTxze gadawyvetilebis miReba gaarTula.
gadawyvetileba 3: sabWom mxari ar dauWira loqsis saCivars imis Sesaxeb, rom telearxma `komikuri~ atmosfero Seqmna, rodesac eWvmitanilis megobari gogona miiyvana iq, sadac damnaSavis Cabareba unda momxdariyo. am SemTxvevaSi, sabWos azriT, potenciuri safrTxe erTob mcire
iyo da garda amisa, es qmedeba telearxis iniciativa ar yofila.
17 ivnisi, 1993
65
xlis safrTxis qveS dayeneba hqvia~. siuJetSi gamoCnda mamakaci, romelic rkinigzis ezoSi imaleboda, xolo Semdeg marcvleulis cariel vagons Seaxta. stiuartma isaubra `macdunebel siCqareze, bgerebze, Tavisuflebaze~. ukan dabrunebisas ki telefirze aRibeWda kaci, romelic
buCqebSi imaleboda, Semdeg ki kvlav vagons Seaxta. yovelive es misisipize
mzis Casvlis fonze xdeboda. mgzavrobis erT momentSi biznesmeni Sampanurs miirTmevda.
berlingtonis rkinigzam mkacrad gaaprotesta aRniSnuli siuJeti da
ganacxada, rom nebismieri garTobis safasuri SeiZleba seriozulad gadaswonos im sabediswero saSiSroebam, rac matarebliT mgzavrobas ukavSirdeba. am xifaTis Tavidan acilebis mizniT, berlingtonis rkinigza
leqciebsac ki ukiTxavda studentebs da afrTxilebda maT rkinigzasa
da mis siaxloves Tavisufali qmedebebis safrTxis seriozulobaze. rkinigzis xelmZRvanelobis azriT, telesiuJetiT moxda maTi Zalisxmevis
nivelireba, roca telekompaniam sruliad ukanono, saSiSi qmedebebi `momajadoeblad~, `dauviwyar mgzavrobad~ da `JrJolis momgvrel sportad~ warmoaCina.
Tavis mxriv, telearxma ganacxada, rom maTi siuJeti fokusirebuli
iyo ara satvirTo vagonebiT ukanono mgzavrobaze, aramed ufro saintereso ambavze _ adamianze, romelic uCveulo TavgadasavlebSi iyo gaxveuli. telearxis azriT, es igive iyo, rac siuJetebi kldeebze mcocavebis,
haerSi myvinTavebis, simaRleebidan mxtomelebis da sxvaTa Sesaxeb. ufro
metic, telearxma siuJetSi sagangebod gaamaxvila yuradReba am qmedebis
saSiSroebasa da ukanonobaze. Tavad siuJetis gmiri ki ambobda: `me vfiqrob, rom es marTlac Zalian saxifaToa adamianTa umetesobisaTvis.
me namdvilad vici, rasac vakeTeb, da es mainc Zalian saxifaToa, es
gadarCenis sportia... me aravis vurCev amis keTebas, ara~.
Sous Semdeg telearxs ramodenime mayurebeli gamoexmaura. orma adamianma dareka da mkacrad gaakritika siuJeti, romelic, maTi azriT, advokatobas uwevda ukanonobas da xotbas asxamda saxifaTo da kanonsawinaaRmdego qmedebebs. mesame telemayurebels, romelic, rogorc Canda,
warsulSi moxetiale cxovrebas eweoda, siuJeti moewona. marsia flerma
ganacxada, rom televiziaSi berlingtonis rkinigzidanac darekes da uTxres, `Tu raoden saxifaToa es da rom gasul wels matarebelze Sextomis mcdelobisas 55 adamiani mxolod Crd. berlingtonis rkinigzaze daiRupa~.
gadawyvetileba: sabWom maRali Sefaseba misca rkinigzis administraciis zrunvas adamianebis usafrTxoebaze, rac seriozul problemad miiCnia. sabWos azriT, satelevizio siuJeti zogadad aseTi tipis mgzavrobebze rom yofiliyo, safrTxis Cveneba aucilebeli iqneboda. magram es
ase ar yofila. siuJeti aSkarad gasarTobi, saintereso, gansakuTrebuli
66
danaSaulis gaSuqeba
67
8. diskriminacia
riCard staneki
`mineapolis spouksmenis~ winaaRmdeg
saCivari: riCard v. stanekma sabWos mineapolis spouksmenis winaaRmdeg mimarTa. gazeTi Savkaniani sazogadoebisaTvis iyo gankuTvnili. 1988
wlis 17 marts narkvevis svetSi, romlis avtori, rogorc wesi, hobart T.
mitCeli umcrosi iyo, gamoqveynda masala gamoZiebis Sesaxeb, romelsac
staneki, rogorc mineapolisis policiis oficeri awarmoebda. staneki
publikaciaSi moxseniebuli iyo rogorc Sef bouzas `biWi~, rasac erTvoda komentari, `damerwmuneT, Cemi azriT, is swored esaa~. masalaSi
naTqvami iyo, rom Savkanian qalebs uxdebodaT stanekis upativcemulo
damokidebulebis moTmena.
stanekma uaryo misi mxridan yovelgvari uRirsi saqcieli da gaaprotesta statiis `calmxrivoba da uzustoba~, aseve masSi gamoyenebuli
rasistuli epiTetebi. axali ambebis sabWos rCeviT, staneki daukavSirda
gazeTs, sadac mas mitCelTan darekva urCies. is asec moiqca, magram, misi
TqmiT, Jurnalisti mas Seuracxmyofelad elaparaka. 1988 wlis 31 martis
spouksmenma gamoaqveyna saredaqcio masala, romelSic naTqvami iyo, rom
staneki telefoniT daemuqra mitCels. Semdgom statiaSi naTqvami iyo:
`Cven daJinebiT vurCevT policiis oficialur pirebs, yuradReba miaqcion stanekis saqciels. advilad gasagebi iqneba, Tu SezRuduli
gansjis unari, romelic man mitCelTan satelefono saubrisas gamoiCina, misi departamentSi Tanamdebobaze datovebis mizanSewonilobis safuZveli gaxdeba.~ stanekis xelmZRvenelobam misi qmedeba ganixila da daadgina, rom raime saxis mtrul qmedebas adgili ar hqonia. stanekis gancxadebiT, arc sagazeTo statia da arc momdevno saredaqcio
statia ar Seesabameboda miRebul Jurnalistur praqtikas.
1989 wlis 26 maiss stanekis saCivars spouksmenis gamomcemelma upasuxa. misi TqmiT, SesaZloa warsulSi maT mitCelsac da sxvebsac imaze meti
asparezi misces, vidre amas keTilgoniereba moiTxovda, gnebavT, Sinaarsis da gnebavT, gamoxatvis formis TvalsazrisiT, magram gazeTma gadawyvita, momavalSi ufro seriozuli saredaqcio kontroli ganexorciele-
68
diskriminacia
bina avtorebze. imavdroulad gazeTi aRiarebda im Rirebul wvlils, romelic mitCels Savkaniani mosaxleobis interesebis dacvaSi Sehqonda. gazeTi acxadebda, rom samwuxaro faqti iyo erTgvari usiamovno `saxelebis
Serqmeva~, Tumca amasac daekargeboda Zala, socialur garemoSi rasizmis
siWarbe rom ar yofiliyo. werili mTavrdeboda sityvebiT, `batoni stanekica da Cveni mkiTxvelic namdvilad imsaxureben mobodiSebas im
saredaqcio SecdomisaTvis, romelmac Cven wamierad mogvwyvita brZolas aseTi garemosaTvis.~
ganxilva: cnobilia, rom gazeTSi svetis avtori sakuTar mosazrebebs
aqveynebs, romelic ar aris savaldebulo, gazeTis Tvalsazriss emTxveodes. ufro metic, svetis avtors farTo diskrecia aqvs, gamoxatos Tavisi azri. garkveulwilad piradi sveti, cxadia, eyrdnoba faqtebs, rac
sizustisa da samarTlianobis mxriv pasuxismgeblobas warmoSobs, romelsac Tavad gazeTic ver gaeqceva.
mitCelis svetSi rasistuli epiTetis `biWunas~ gamoyeneba Seusabamo
iyo. am sakiTxze mxareebi SeTanxmdnen. es azri sabWomac gaiziara da saCivars mxari dauWira.
Tavis `sapasuxo~ saredaqcio statiaSi spouqsmenma ganacxada, rom laparaki iyo stanekis satelefono zarze mitCelTan: sinamdvileSi ki staneks gazeTis ofisidan urCies daereka mitCelisaTvis. arazustic iyo da
usamarTloc stanekis gakritikeba amis gamo. sabWom saCivris es nawilic
gaiziara. staneks SesTavazes redaqtorisadmi werilis gamoqveyneba, magram, gasagebi mizeziT, man amis gakeTeba ar moisurva.
rac Seexeba uzustobebs telefoniT saubarTan dakavSirebiT, an Jurnalistis versias gamoZiebasTan dakavSirebiT, sabWos xelT ar hqonda sakmarisi faqtebi saimisod, rom am sakiTxze emsjela. Tumca, sabWom SeSfoTeba gamoxata imis gamo, Tu ra stiliT warmarTa gazeTma es kamaTi. aRniSnuli SemTxveva naTelyofs, Tu raoden mniSvnelovania, gazeTma gadaamowmos is faqtebi, romelTa Taobaze mis furclebze azrs gamoTqvamen.
spouksmenma bedis ironiad miiCnia is faqti, rom policiis oficris
winaaRmdeg gakeTebuli rasistuli epiTetis gamo mas mouwia bodiSis moxda maSin, rodesac `Cans tvin siTiSi ar iyo erTi zrdasruli afrikeli
amerikeli, romelic ver gaixsenebda, Tu rogor ayenebda mas sajarod
Seuracxyofas policiis oficeri.~ spouksmenis gancxadebiT, `gasuli
oTxi wlis ganmavlobaSi saSualod yovelwliurad 200 saCivari Sedioda mineapolisis policiis departamentis Sinagan saqmeTa danayofSi,
imasTan dakavSirebiT, rom policia rasistul gamonaTqvamebs iyenebda.~ gazeTma ironiad miiCnia isic, rom TeTrkaniani momCivanis mimarT
naxmari epiTeti, gansakuTrebiT ZagT Tavad afroamerikelebs.~
Savkanianebisa da policiis daZabuli urTierTobebis fonze, SesaZloa, imedis momcemic ki iyos is garemoeba, rom stanekma da mineapolis
69
spouksmenma gadawyvites, miemarTaT axali ambebis sabWosaTvis. Tu rasizmisgan Tavisufali socialuri garemo miRwevadia, spouksmenica da policiis departamentic mowodebulni arian, iRvawon amisaTvis. mniSvnelovania, rom aseTi saxis problemebis ganxilva dauyovnebliv, patiosnad
da gulaxdilad moxdes.
2 ivnisi, 1989
vikkas eklesia
`mineapolis staris~ winaaRmdeg
saCivari: vinme, gvarad bertranma, vikkas eklesiis sulierma moZRvarma
(es religia cnobilia, rogorc jadoqrebisa da alqajebis sarwmunoeba)
mineapolis stars usamarTlo gaSuqebis gamo uCivla. momCivanis TqmiT,
Jurnalistma jadoqrobasa da satanizms Soris asociaciuri paralelebi
gaavlo. saCivris mizezi religiis gverdze gamoqveynebuli ori publikacia
gaxda, saTauriT `okultizmi~. bertrani acxadebda, rom masalis prezentacia mTlianobaSi _ gaformebis, fotoebis da statiis teqstis CaTvliT,
okultizmis Sesaxeb negatiur da mcdar stereotips qmnida.
1979 wlis 2 marts gazeTma religiis gverdze gamoaqveyna ori statia
okultizmis Sesaxeb. gverdis zeda nawili eTmoboda mozardis dRiurs,
sadac igi satanistebTan urTierTobis sakuTar gamocdilebas aRwerda,
qvemoT ki moTavsebuli iyo statia okultizmis Sesaxeb, romelSic citirebuli iyvnen eqs-okultisti li nistromi da qonliT qristenseni, wignis maRazia `gnostikis~ menejeri, romelic Tavs vikkas eklesias miakuTvnebda. statias Tan axlda qristensenis foto da naxati _ demonis mier
wamebuli adamianis gamosaxuleba.
bertranma saCivriT mimarTa redaqcias, sadac mas uTxres, rom SeeZlo
daewera sapasuxo werili redaqciisadmi, romelic standartuli procedurebis gavlis Semdeg daibeWdeboda svetSi `werilebi redaqtors~. bertranma SeTavazeba ar miiRo, ifiqra ra, rom werilis avtoriseuli varianti
ar daibeWdeboda da arc bodiSis moxdis efeqti eqneboda. statia, bertranis
TqmiT, okultizmis Seuracxmyofel gamonaTqvamebs Seicavda, rasac damtkiceba esaWiroeboda. garda amisa, moxda qristensenis mcdari citireba, rac,
misi azriT, usamarTloba iyo, radgan man sakuTari asaki da samoqalaqo
mdgomareoba daasaxela, rac ar momxdara nistromis SemTxvevaSi. mTlianobaSi sagazeTo gverdi, dizainisa da statiebis gaTvaliswinebiT uaryofiT
da mcdar stereotips qmnida. momCivanis azriT, jadoqroba da gansakuTrebiT vikkas eklesia araswored daukavSires satanizms.
gadawyvetileba: werili daexmareboda bertrans sazogadoebis okul-
70
diskriminacia
tizmis Sesaxeb informirebaSi. Tu gaviTvaliswinebT bertranis uars publikaciaze, unda vivaraudoT, rom gazeTi aRar Seudgeboda mis mier gaprotestebuli yoveli faqtis gamoZiebas. mkiTxvels ukeT emsaxureba is
gazeTi, romelic Tavis SezRudul drosa da resursebs axal ambebs uTmobs. sabWos ar hqonda mtkicebuleba imis Taobaze, rom qristensenis citireba araswored moxda, amdenad es problema ver gadaiWra.
rac Seexeba sagazeTo gverds, mTlianobaSi statia da ilustraciebi
ar amkvidreben okultizmis uaryofiT stereotips. verc imas vityviT,
rom am masalis religiis gverdze moTavseba aZlierebs aseT STabeWdilebas. pirveli statia, aSkarad im wignis Sinaarsia, romelic satanistur
qmedebebs aRwers da ilustraciac Sesabamisi axlavs. statiaSi nistromis
mier gakeTebuli Seuracxmyofeli gancxadebebi qristensenis citatebiTaa dabalansebuli. am TvalsazrisiT sabWo saCivars mxars ar uWers.
Tumca, qristensenis suraTis moTavseba usamarTloc iyo da damabnevelic. TiTqos moxda misi asocireba wignSi aRweril satanur qmedebebTan. uyuradRebo mkiTxvelma SeiZleba bolomde arc CaikiTxos masala,
qristensenis komentarebi ki, romliTac is emijneba gazeTSi aRweril satanistur aqtivobas, mxolod boloSia mocemuli. garda amisa, gazeTs
mxolod qristensenis asaki da samoqalaqo mdgomareoba ar unda mieTiTebina masalaSi. sabWos azriT, gazeTma es Secdoma unda aRiaros.
am TvalsazrisiT sabWom gazeTis winaaRmdeg saCivars mxari dauWira.
gansxvavebuli azri: sabWos 5 wevris azriT, masala sensaciurobas
emyareboda da amkvidrebda negatiur azrs okultizmze, romelzec Tavad
ar hqonda warmodgena. mTlianobaSi efeqti isaa, rom xdeba okultizmis,
jadoqrobisa da satanizmis gaigiveba. mTel gverdze erTmaneTs enacvleba terminebi `okultizmi~, `jadoqroba~, `satanizmi~, `demonuri~,
yovelgvari miTiTebis gareSe, rom okultizmi Zalian farTo cnebaa da
mraval kultsa Tu religiasTanaa kavSirSi. qristensenis komentarebiT,
sadac is satanizms emijneba, balansi ver miiRweva zemoxsenebuli terminebis sinonimuri gamoyenebis gamo.
26 marti, 1979
71
9. sazogadoebrivi azris
gamokiTxva
72
sazogadoebrivi
azris gamokiTxva
fargo forumma uari Tqva, epasuxa gunaratnisaTvis. saCivris ganxilva
mxolod werilobiTi wardginebis safuZvelze moxda, radganac fargo
forumma saCivris ganxilvaSi monawileobaze uari ganacxada.
redaqtoris, jo dilisaTvis miweril werilSi sabWo dainteresda,
iTvaliswinebda Tu ara saredaqcio politika Tvalsazrisis gverdze
gareSe pirTa komentarebis gamoqveynebas. dilis pasuxSi naTqvami iyo,
rom gazeTs araviTari survili ar hqonda, profesorTan molaparakeba
ewarmoebina. redaqtorma gakvirveba gamoxata imis gamo, rom sabWo aseTi
umniSvnelo sakiTxiT dainteresda.
`Cven yoveldRiurad viRebT da uariT vistumrebT werilebs redaqtoris saxelze an stumris svetisaTvis, rogorc amas sxva gazeTebi akeTeben,~ _ miswera dilma sabWos, _ `mniSvnelovania aRvniSnoT,
rom Cven wlebis ganmavlobaSi gunaratnis araerTi Tvalsazrisi gamovaqveyneT.~
`redaqtorma, romelic Tvalsazrisis gverds kurirebda, gadawyvita, ar gamoeyenebina aRniSnuli masala, iseve rogorc mravali sxva.
bevrs SesaZloa, guli dawyda, magram isini ubralod movidnen TavianTi Tvalsazrisis gamomxatveli statiebiT Semdeg jerze.~ `es yvelaferi me sisuleled meCveneba,~_ naTqvami iyo redaqtoris werilSi.
ganxilva: sabWos erT-erTi wevris azriT, momCivanis mier aucileblad miCneuli informacia kvlevis Sedegebis yvela masalaze metismetad
rTuli da vrceli iyo. sabWoSi sazogadoebis wevrma Sulstadma Tqva,
rom gazeTi adekvaturad moiqca, roca uCvena sazogadoebrivi azris
gamokiTxvebis uSualo ganmxorcieleblis mikerZoebuloba.
maSin, rodesac sabWos wevrTa umetesoba im azrze iyo, rom gazeTi ver
auxsnida yvela avtors, Tu ratom ar uqveynebdnen werils, mediis zogierTma warmomadgenelma Tqva, rom sasurvelia redaqciam yvela SemTxvevaSi upasuxos avtors, miT ufro, Tu is amas moiTxovs.
sabWos wevrebma imedgacrueba gamoTqves imis gamo, rom forumma ar
moindoma urTierToba arc mkiTxvelTan da arc sabWosTan da aRniSnes,
rom eTikis sakiTxebze diskusiis wamowyebis gziT, bevri sainformacio
saSualeba cdilobs, aRadginos sazogadoebis ndoba misdami.
gadawyvetileba:
1. kiTxvaze gamotova Tu ara forumma Tavis axal ambebsa (12/13/97)
da saredaqcio statiaSi (12/17/97) arsebiTi kriteriumebi, rac mkiTxvels
sazogadoebrivi azris gamokiTxvis Sedegebis sandoobisa da sizustis
Sesafaseblad sWirdeba _ sabWom erTsulovnad winaaRmdeg misca xma da
uaryo saCivari.
2. sakiTxze `unda aexsna Tu ara forums b-ni gunaratnisaTvis,
ratom ar gamoaqveyna misi komentari~ _ sabWom kvlav winaaRmdegi misca
xma da ganacxada, rom gazeTisaTvis aseTi moTxovnis wayeneba araswori
iqneboda.
15 ivnisi, 1998
73
ronald iakobsoni
`mineapolis tribunis~ winaaRmdeg
saCivari: ronald l. iakobsonma _ nevrologiisa da biometriis asistent-profesorma minesotas universitetidan _ sabWos saCivriT mimarTa, radganac, misi azriT, mineapolis tribunam gamoiyena mcdari meTodologia, rodesac warmoadgina abortTan dakavSirebiT universitetis
studentTa azris kvlevis Sedegebi. iakobsoni statistikurad arasworad
miiCnevda gazeTis ganacxads, TiTqos kvlevis Sedegebi warmomadgenlobiTi iyo da masSi universitetis studentTa mTelma Semadgenlobam miiRo
monawileoba. misi SefasebiT, Semajamebeli statia arazusti iyo da SecdomaSi Sehyavda mkiTxveli.
gazeTma gamoaqveyna 11 nawiliani statiebis seria, romlebic sazogadoebriv problemebze universitetis studentTa azrs Seexeboda. seria,
saTauriT `ifiqre axalgazrdam~ efuZneboda im satelefono gamokiTxvis mimoxilvas, romelsac gazeTisTvis gareSe marketinguli kvleviTi
kompania awarmoebda.
kvlevis obieqtis SerCeva Semdegi meTodiT moxda: aTasi gvari SeirCa
studentTa cnobaridan, yoveli 44-es amorCevis gziT. im studentebs,
romelTac ar hqondaT telefoni, gaugzavnes werilebi TxovniT, dakavSirebodnen gamokiTxvis centrs. mas Semdeg, rac siidan amoiRes is studentebi, romlebsac ver daukavSirdnen, romlebmac uari Tqves pasuxis
gacemaze, an enobrivi barieris problema hqondaT, kvlevaSi monawileTa
saboloo raodenoba 300-iT ganisazRvra.
yovel statias, romelic am seriiT gamoqveynda, erTvoda minaweri,
romelSic miTiTebuli iyo kvlevis meTodologia, saxeldobr, Tu rogor
Catarda gamokiTxva. aRniSnuli iyo, rom gamoikiTxa `universitetis 300
studenti~, xolo Semdeg ganmartebuli iyo studentTa SerCevis procedurebi.
am seriiT gamoqveynebuli erT-erTi masala exeboda studentebis mosazrebas abortebTan dakavSirebiT. iakobsoni, romelic dainteresebuli
iyo problemiT, daukavSirda gazeTs da ufro detaluri ganmarteba
sTxova gamokiTxvis meTodologiasTan dakavSirebiT. iakobsoni acxadebda,
rom radganac Tavdapirveli raodenoba 1000 iyo, 300 kaciani jgufi ukve
ver iqneboda SemTxveviT SerCeuli xalxi da amdenad, arc gamokiTxva iqneboda uzustobas moklebuli, radganac cdomilebis zRvari SesaZloa,
37%-ze meti yofiliyo orTave mimarTulebiT. gazeTis gancxadebiT ki,
Tavdapirveli 1000 respondenti SeirCa imisaTvis, rom sabolood 300
mieRoT da rom cdomilebis koeficienti 7%-s ar aRemateboda.
mas Semdeg, rac iakobsonma SeSfoTeba gamoxata, gazeTma yvela statiis
74
sazogadoebrivi
azris gamokiTxva
75
sqolio:
1
76
77
78
Sinaarsi
Sesavali
81
81
1. reputacia
83
miusafari p. pativis da
Rirsebis dasacavad
83
84
2. diskriminacia
cxovelTa uflebebis damcvelebi
adgilobrivi gazeTis winaaRmdeg
3. politikuri reklama
mkiTxveli qristian-demokratiuli
propagandis winaaRmdeg
4. danaSaulis gaSuqeba
85
85
86
86
88
88
89
5. fotoilustracia
veb-gverdis Semqmneli firma
fotoretuSis winaaRmdeg
6. piradi cxovrebis xelSeuxebloba
90
90
91
91
92
7. vinaobis identificireba
94
mkiTxveli vinaobis
identificirebis winaaRmdeg
94
95
79
80
Sesavali
germaniis
presis sabWo
1956 wlis 20 noembers xuTi gazeTis gamomcemelma da xuTma Jurnalistma daaarses TviTregulirebis nebayoflobiTi instancia _ germaniis
presis sabWo. germanul sabWos britaneTis gamocdileba daedo safuZvlad.
1957 wels germaniis presis sabWos SeuerTdnen
Jurnalis gamomcemlebi, ris Sedegadac sabWos
wevrTa raodenoba 10-idan 12-mde gaizarda. amJamad
presis sabWoSi gaerTianebuli arian germaniis gazeTis gamomcemelTa kavSiri, germaniis Jurnalis
gamomcemelTa kavSiri, germaniis JurnalistTa kavSiri da sadazRvevo kompaniis mediis ganyofileba.
1973 wels presis sabWom miiRo presis kodeqsi,
romlis safuZvelzec xdeba presis sabWoSi Sesuli
saCivrebis ganxilva. sabWo, romlis mizania, presaSi
profesiuli standartebis damkvidreba, gamoscems
rekomendaciebs da miTiTebebs Jurnalisturi saqmianobisaTvis. aRsaniSnavia, rom redaqtorebisa da
gamomcemlebisTvis gankuTvnili es sarekomendacio xasiaTis dokumentebi praqtikis safuZvelze
da axali realiebidan gamomdinare cvlilebebs ganicdis. ase magaliTad, ramodenime specifikuri
SemTxveva gaxda safuZveli iseTi normis gansazRvrisa, romelic danaSaulis gaSuqebis, mokvlevisa
da sasamarTlo warmoebis procesebSi pirovnebis
identificirebis sakiTxs aregulirebs (81 da 132
muxlebi). germaniis presis sabWom SemdegSi gansaz-
81
Rvra normebi Zaladobis gaRvivebasa da diskriminaciis (113 da 124 muxlebi), aseve qrTamis akrZalvis
(155 muxli) Sesaxeb.
2002 wlis 1 ianvridan ki presis sabWom saredaqcio monacemebis dacvazec aiRo pasuxismgebloba.
im droisaTvis presis kodeqsi Seicavda pirovnebis
personaluri monacemebis dacvasTan dakavSirebul
normebs, romelTa gadasinjva axali amocanis
Sesabamisad moxda. Tu mkiTxveli Tvlis, rom mis
Sesaxeb redaqciaSi arsebuli personaluri monacemebi saTanadod ar aris daculi, mas SeuZlia mimarTos presis sabWos.
germaniis presis sabWo Tavadac icavs personalur monacemebs da mis mier gamoqveynebul gadawyvetilebebSi ar axdens ara Tu momCivani mxaris, aramed sainformacio saSualebis identificirebas,
raSic am Tavis wakiTxvis drosac darwmundebiT.
germaniis presis sabWoSi yovelwliurad 500-600
adamianis, aseve sxvadasxva asociaciebisa da institutebis saCivari Sedis. saCivrebis ori mesamedi
adreul etapzeve, yovelgvari formaluri verdiqtis gamotanis gareSe, saCivrebis komisiaSive wydeba. ZiriTad samediatoro funqcias sabWos centraluri ofisi arTmevs Tavs warmatebulad. Tu saCivari dasabuTebulia, presis sabWos saCivrebis komisia gamoscems SeniSvnas an gakicxvas, uxeSi Jurnalisturi darRvevis SemTxvevaSi ki _ sajaro gakicxvas. werili unda gamoqveyndes mopasuxe sainformacio saSualebaSi nebayoflobiT safuZvelze.
presis sabWom SeiZleba Tavi Seikavos sanqciis dawesebisagan dasabuTebuli saCivris SemTxvevaSic
ki, Tuki redaqcia an Jurnalisti nebayoflobiT gamoasworebs darRvevas, mkiTxvelis sapasuxo werilis an saredaqcio gancxadebis gamoqveynebis gziT.
82
1. reputacia
83
84
2. diskriminacia
85
3. politikuri reklama
mkiTxveli qristian-demokratiuli
propagandis winaaRmdeg
saCivari: gazeTma orjer gamoaqveyna statia erT-erT adgilobriv politikosze da orive SemTxvevaSi publikaciasTan erTad daibeWda xsenebuli politikosis _ qristianul-demokratiuli partiis kandidatis _
sareklamo gancxadeba. pirveli statia exeboda bundestagis arCevnebs
da Svabiis mxaris maJoritar kandidats. sxva sakiTxebTan erTad statiaSi
saubari iyo imaze, rom Tavisufal demokratTa da social-demokratTa
kandidatebi momgebian poziciaSi iyvnen imis gamo, rom isini adgilobriv
partiul siaSic iricxebodnen. am sakiTxs qristianul-demokratiuli
partiis kandidatic Seexo statiis gverdiT gamoqveynebul sareklamo
gancxadebaSi. meore publikaciaSi saubari iyo sameurneo bazrobaze, Tanmxleb sareklamo gancxadebaSi ki naTqvami iyo, rom qristianul-demokratiuli partiis kandidati sameurneo bazrobaze saSualo fenis warmomadgenelTa kavSiris daxlTan gamoCndeboda.
momCivanis azriT, dairRva presis kodeqsis me-710 muxli, radgan
saredaqcio informacia da sareklamo gancxadeba erTmaneTisagan mkafiod ar iyo gamijnuli. Jurnalisturi publikaciebi qristianul-demokratiuli partiis kandidatis saarCevno mowodebaze iyo mibmuli. redaqciis gancxadebiT, misTvis ucnobi iyo im gancxadebebis Sinaarsi, romlebic gazeTis Sesabamis gverdze ganaTavses. aRniSnulma kandidatma saarCevno kampaniis periodSi araerTi sareklamo gancxadeba gamoaqveyna. amdenad, mkiTxvelisaTvis cnobili unda yofiliyo, rom reklamasTan hqonda saqme.
gadawyvetileba: saCivrebis ganxilvis komisiam nawilobriv daakmayofila sarCeli.
motivacia: komisiam CaTvala, rom dairRva presis kodeqsis me-7 muxli,
radganac adgili hqonda pirveli publikaciis `adgilobrivi partiuli
sia~ da mis gverdiT ganTavsebuli sareklamo gancxadebis kombinacias,
ris gamoc sabWom SeniSvna misca gazeTs. sabWom gansakuTrebiT gaakritika
is faqti, rom statiisa da sareklamo gancxadebis teqsti nawilobriv
86
politikuri reklama
87
4. danaSaulis gaSuqeba
88
danaSaulis gaSuqeba
xangrZlivobaze detaluri msjelobisas, erTxelac ar iyo naxsenebi
Tundac sityva `Tu~. es ki niSnavs ganaCenis winaswar gamotanas, raSic
avtors eWvi ar Separvia.
sabWos azriT, dairRva presis kodeqsis me-2 muxlic, radganac Jurnalistma ise moamzada masala, rom Tavad advokatisaTvis SekiTxviTac ki
ar miumarTavs. sabWom gansakuTrebiT gaakritika is faqti, rom publikaciaSi Canda Jurnalistis pozicia.
89
5. fotoilustracia
90
6. piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
91
TviT profesiuli saqmianobis miTiTeba, radganac am monacemebs pirdapiri kavSiri hqonda saqmis arssTan. ase, magaliTad, sazogadoebisaTvis
sainteresoa, rom erT-erTi piri, romelic ezoterul centrSi aRzrdis
sakiTxebze kiTxulobs leqciebs, saSualo skolis direqtoricaa da
amdenad, aRmzrdelobiTi funqcia akisria. komisiis azriT, broSuraze
gamotanili saxelebi da gvarebi, aseve sxva personaluri monacemebi,
romlebic am gaerTianebis wevrebis profesiul moRvaweobas Seexeba, sruliad gamiznul sareklamo xasiaTs atarebda. amitomac komisiam dasaSvebad miiCnia im piradi monacemebis sagazeTo publikaciaSi gamoyeneba, romlebic manamde Tavad am pirTa iniciativiT iyo gamoqveynebuli. komisiis
azriT, erTia ezoteruli gaerTianebis wevrebis Cveulebrivi sia da sul
sxvaa agitaciis mizniT gamoyenebuli sareklamo lifleti, sadac organizaciis wevrTa saxelebi da gvarebia miTiTebuli. mosarClem sakuTari
monacemebi sareklamo furcelze sazogadoebasTan urTierTobis mizniT
gamoaqveyna da amiT imTaviTve Tqva uari personaluri monacemebis
dacvaze.
92
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
93
7. vinaobis identificireba
mkiTxveli vinaobis
identificirebis winaaRmdeg
saCivari: adgilobrivma gazeTma gamoaqveyna statia, saTauriT `Semzaravi SemTxveva: abazanaSi napovnia mkvdari qali!~ statiaSi moTxrobili iyo, Tu rogor aRmoaCines sakuTari saxlis saabazanoSi qalis cxedari. gazeTi eyrdnoboda policiis monacemebs imis Taobaze, rom adgili
hqonda sisxlis samarTlis danaSauls da rom daakaves daRupulis qmari,
rogorc mkvlelobaSi eWvmitanili. publikaciaSi miTiTebuli iyo im
saxlis zusti misamarTi, sadac es borotmoqmedeba moxda, statias aseve
Tan axlda aRniSnuli saxlis fotosuraTi.
mkiTxvelma sarCeliT mimarTa sabWos da gaaprotesta statiaSi zusti
misamarTis miTiTebis faqti. misi azriT, swored aman gamoiwvia cnobismoyvare xalxis Tavmoyra dazaralebulis saxlTan, rac dazaralebuli
ojaxisaTvis damatebiTi usiamovnebebis mizezad da SemzRudav faqtorad
iqca. momCivanma aseve ar gaiziara gazeTis argumenti, TiTqos misamarTis
gamoqveynebis mizezi iyo is, rom eWvmitanili sajaro piri _ adgilobrivi
sabWos deputati, da amdenad sazogadoebrivi interesis obieqti iyo. momCivanis azriT, es garemoeba arasakmarisi iyo publikaciaSi msgavsi detalis misaTiTeblad.
redaqciam daumsaxureblad miiCnia sayveduri, romelic statiis
gamoqveynebas gazeTis misamarTiT mohyva, radganac danaSaulSi eWvmitanili piri qalaqSi sakmaod cnobil sajaro figuras warmoadgenda. is
qristianul-demokratiuli partiis wevri da adgilobrivi sabWos warmomadgeneli iyo. redaqciis azriT, sazogadoebrivi interesi publikaciis
mimarT imanac gamoiwvia, rom gazeTi warsulSic sakmaod xSirad aSuqebda
eWvmitanilis saqmianobas, oRond xazinadaris rangSi. rac Seexeba zusti
misamarTis miTiTebas, gazeTma aRiara, rom adgili hqonda `umniSvnelo
gadacdomas~, rom statiaSi misamarTis miTiTeba _ informaciuli
TvalsazrisiT _ araviTar saWiroebas ar warmoadgenda. redaqtoris ganmartebiT, Tavdapirvelad misamarTi statiis Savi variantidan misi piradi
miTiTebiT amoiRes, Tumca uyuradRebobis gamo, beWdvis procesSi mainc
Tavdapirveli varianti gaipara.
gadawyvetileba: komisiam saCivari safuZvlianad miiCnia da gazeTs
SeniSvna misca.
94
vinaobis identificireba
motivacia: komisiis SefasebiT, gazeTma daarRvia presis kodeqsis me-8
muxli.
komisiis azriT, misamarTis miTiTeba ar iyo ganpirobebuli sazogadoebrivi interesiT, radgan es detali umniSvnelo iyo sazogadoebrivi
azris Seqmnis TvalsazrisiT. amdenad, informaciisadmi sazogadoebis
interessa da dazaralebulis pirovnul uflebebs Soris balansis
dacvis SemTxvevaSi am saxis monacemebi saerTod ar unda qveyndebodes.
es moTxovna im SemTxvevaSic ki unda moqmedebdes, roca saqme im pirebs
exebaT, romelTa mimarT sazogadoebrivi interesi arsebobs.
95
sqolio:
1
96
12
11
13
97
98
99
100
Sinaarsi
Sesavali
103
103
1. konfidencialuri wyaroebi
105
105
107
ariel Saroni
`indifendentis~ winaaRmdeg
107
109
110
111
siu ainqou
`meil on sandeis~ winaaRmdeg
112
3. Seviwroeba
judi tonneri `msoflio axali ambebis~
(Sotlandiuri damateba) winaaRmdeg
4. mosasmeni saSualebebi
izabel stouni `msoflios
axali ambebis~ winaaRmdeg
5. piradi cxovrebis xelSeuxebloba
ser pol makkartni
Jurnal `hellous~ winaaRmdeg
114
114
116
116
118
118
123
123
princi uiliami
Jurnal `O.K!~-is winaaRmdeg
125
dinamiti
`insligton gazetis~ winaaRmdeg
126
kim nobeli
`jersi ivning postis~ winaaRmdeg
127
surran jounsi
`deili sportis~ winaaRmdeg
128
101
keit bekinseili
`deili meilis~ winaaRmdeg
129
130
6. bavSvebi
premier-ministri bleri da
misi meuRle `deili telegrafisa~
da `deili meilis~ winaaRmdeg
131
131
premier-ministri bleri da
misi meuRle `meil on sandeis~ winaaRmdeg 133
premier-ministri bleri da
misi meuRle `deili sportis~ winaaRmdeg 136
d uilkinsoni `sanis~
(Sotlandiuri damateba) winaaRmdeg
138
batoni bleiki `bedforSir on
sandeis~ winaaRmdeg
140
141
7. SecdomaSi Seyvana
polin grini
`deili eqspresis~ winaaRmdeg
143
143
emma mensoni
`msoflio axali ambebis~ winaaRmdeg
144
145
147
varun Singari
`msoflio axali ambebis~ winaaRmdeg
148
150
151
151
roderik makfarkueri
`gardianis~ winaaRmdeg
153
154
154
9. pasuxis ufleba
moZRvari pet brauni
`noTingem ivning postis~ winaaRmdeg
10. saavadmyofoebi
daglas brauni `sanis~ winaaRmdeg
102
156
156
157
157
Sesavali
presis
saCivrebis komisia
presis saCivrebis komisia aris damoukidebeli subieqti, romelic muSaobs sazogadoebis warmomadgenelTa im saCivrebze, romlebSic gamoTqmulia raime saxis pretenzia
Jurnal-gazeTebSi gamoqveynebuli masalebis SinaarsTan dakavSirebiT.
praqtikis kodeqsi aris TviTregulirebis sistemis sayrdeni, presis saCivrebis komisiis saxelmZRvanelo dokumenti. kodeqsi
pres-industriis warmomadgenelTa mier
aris Seqmnili da presis saCivrebis komisiis
mier ratificirebuli. periodulad mas redaqtorTa komiteti ixilavs da xvews. komisia ki sabolood amtkicebs cvlilebebs.
2002 wlisaTvis komisiam daasrula 2,630
saCivris Seswavla, sadac aTidan eqvsi saCivari _ faqtebis sizustes, oTxidan erTi ki
piradi cxovrebis xelSeuxeblobas Seexeboda. yvela saCivari ganixileboda praqtikis
kodeqsze dayrdnobiT. am kodeqss, romelic
Tavad redaqtorebis mier aris SemuSavebuli, uerTdeba didi britaneTis yvela saerTo nacionaluri da regionaluri beWdviTi
media da masSi Camoyalibebulia is principebi, romlebic informaciis mopovebasa da
gavrcelebas ukavSirdeba. es kodeqsi aseve
uzrunvelyofs iseTi daucveli jgufebis
dacvas, rogorebicaa bavSvebi, pacientebi da
diskriminaciis riskis winaSe mdgomi pirebi.
presis saCivrebis komisiis mTavari miza-
103
104
1. konfidencialuri wyaroebi
105
mkiTxveli, radgan daarwmuna is, rom aRniSnuli masalebi da gamonaTqvamebi misi TanxmobiT iyo gamoqveynebuli, am qmedebiT ki daarRvia kodeqsis
pirveli muxli.
redaqciis pozicia efuZneboda im argumentacias, rom meTodebi, romliTac parlamentis wevrebma saswrafo daxmarebis SenarCuneba SesZles,
sazogadoebis gansakuTrebuli interesis sagani iyo. gazeTis xelmZRvaneloba acxadebda, rom raime saxis molaparakebis arsebobis Sesaxeb isini
informirebuli ar yofilan da rom StatgareSe korespondenti ar iyo
uflebamosili, deili telegrafis saxeliT sakuTar Tavze aeRo raime
damatebiTi valdebuleba.
gadawyvetileba: sarCeli ar dakmayofilda.
motivacia: komisiam gaiTvaliswina, rom ser jon gorsti awarmoebda
energiul kampanias Tavisi amomrCevlebis, kerZod, ejvearis hospitalis
saswrafo da gadaudebeli daxmarebis departamentis sasargeblod da
ganixila es interviu, rogorc am kampaniis Semadgeneli nawili, miuxedavad imisa, rom Tavad mosarCle StatgareSe JurnalistTan zepiri SeTanxmebis safuZvelze, mas konfidencialurobis dacvis pirobiT micemul
interviud miiCnevda, romlis gamoqveyneba-argamoqveynebas gansazRvravda saxelmwifo mdivnis politika hospitalis departamentis mimarT.
kodeqsis me-15 muxli Seexeba Jurnalistis moralur valdebulebas,
daicvas informaciis wyaros konfidencialuroba. rogorc wesi, komisia
ar ganixilavs sarCelebs konfidencialur informaciaze dafuZnebul
publikaciebSi arsebul savaraudo darRvevebze, Tu sarCeli kodeqsis
sxva muxlebis darRvevasac ar ukavSirdeba. komisiam aseve aRniSna, rom
ser jon gorsti statiaSi ar ganixileboda, rogorc am ambis sainformacio wyaro. amdenad, komisiam uari ganacxada kodeqsis me-15 muxlis
darRvevis ganxilvaze.
rac Seexeba kodeqsis pirvel muxls, komisiam miiCnia, rom statiaSi
ar hqonia adgili faqtis damaxinjebas da amdenad, arc am muxlis moTxovna
(sizuste) darRveula.
13 ivnisi, 1996
106
2. diskriminacia
107
108
diskriminacia
asociaciebi ar gasCenia. amdenad, komisiam ver gaizira mosazreba, TiTqos
karikaturasa da `sisxlian ciliswamebas~ Soris raime kavSiri arsebobda. komisiam mwuxareba gamoTqva imis gamo, rom aRniSnuli karikatura
batonma Saronma, rogorc individma, mis Seuracxyofad miiCnia da es
pozicia garkveul pirTa jgufebmac gaiziares, Tumca komisiis azriT, es
ar iyo sakmarisi safuZveli imisaTvis, rom gazeTi praqtikis kodeqsis
me-13 muxlis darRvevaSi daedanaSaulebinaT.
komisiam ar gaiziara mosarClis advokatis pozicia imis Taobaze, rom
premieri Saroni cnobili pirovneba da ebraelTa lideria da amdenad,
misi uaryofiT satirul konteqstSi moxsenieba ebraelTa erovnuli da
religiuri grZnobebis Seuracxyofa da antisemitizmis gamovlineba iyo.
swored imis gamo, rom batoni Saroni sajaro piria, gazeTs aqvs ufleba,
gamoxatos sakuTari damokidebuleba mis mimarT da es ar ukavSirdeba
premieris religiur mrwamss. komisiam aseve uaryo raime aluzia goias
cnobili naxatis siuJetsa da antisemitur ganwyobilebebs Soris.
27 ianvari, 2003
109
110
diskriminacia
upirobo ufleba, gamoTqvas mkveTri pozicia politikur Temebze.
gadawyvetileba: komisiam sarCels mxari ar dauWira.
motivacia: komisiam calsaxad da upirobod Camoayaliba sakuTari
damokidebuleba nebismier publikaciaSi pirovnebis winaaRmdeg mimarTuli rasistuli an diskriminaciuli gamovlinebebis dauSveblobis Sesaxeb. komisiam kidev erTxel aRniSna, rom mzad aris Seiswavlos da gamoiZios konkretuli pirovnebis mier Semotanili nebismieri saCivari, rodesac sakiTxi adamianis pirovnul uflebebs da Tavisuflebebs exeba.
mocemul publikaciasTan dakavSirebiT, komisiam miuTiTa im garemoebaze, rom statia ar Seexeboda konkretul individs da mxolod politikur Temaze gamoTqmuli avtoris zogadi komentari iyo. Jurnalistma
gamoTqva Tavisi mosazreba did britaneTSi uelsuri enis statussa da im
xarjebis mizanSewonilobaze, romelic uelsis asambleaSi Targmanebze
ixarjeba. miuxedavad imisa, rom avtoris ena iyo uxeSi da erTgvarad
provokaciuli, ramac mkiTxvelTa garkveuli jgufebis aRSfoTeba gamoiwvia, statia konkretul individs ar exeboda da amdenad, ar ewinaaRmdegeboda praqtikis kodeqsis normebs. komisiam CaTvala, rom publikaciebis toni da stili redaqciebis gemovnebis sakiTxia da komisiis gansjis sagans ar warmoadgens.
7 agvisto, 1998
111
112
diskriminacia
Temasa da studentur grantebze yalbi ganacxadebis arsebobaze iyo saubari. statias Tan erTvoda fotoebi. fotoilustraciebze asaxul ramodenime pirovnebas aRniSnul danaSaulSi edebodaT brali.
mosarCle acxadebda, rom statias SecdomaSi Sehyavda mkiTxveli, radgan yvela pirovneba, romelic gazeTma daasaxela, nigerieli iyo, xolo erTerTi nigerieli fotozec iyo gamosaxuli. fotos Tan erTvoda warwera
maikl oluzuCim grantis saxiT miiRo 89,000 girvanqa sterlingi. meore
fotoze gamosaxuli iyo ori TeTrkaniani, warweriT saCvenebeli studentebi _ maT male TviTmarqvia studentebi gandevnian.
mosarClis azriT, statia mianiSnebda, rom am danaSaulebrivi saqmianobis organizatorebi nigerieli Savkaniani da emigranti studentebi
iyvnen. misive SefasebiT, statiaSi moTxrobil ambavSi studentTa erovnebis moxsenieba araviTar saWiroebas ar warmoadgenda, da rom es praqtikis kodeqsis normebs ewinaaRmdegeboda.
amasTanave mosarClis azriT, gazeTi statiaSi mxolod erT wyaros ar
unda dayrdnoboda.
redaqciam pasuxad ganacxada, rom studenturi grantebiT TaRliTobis konkretuli magaliTebi gazeTs universitetis Sesabamisma ganyofilebam da kolejis misaRebma samsaxurma gadaugzavnes.
redaqciam komisiis yuradReba miapyro im garemoebas, rom faqtebis utyuarobaze aravin daobda. rac Seexeba braldebas, redaqcias miaCnda, rom
statia mTlianobaSi ar tovebda STabeWdilebas, TiTqos yvela gayalbeba
nigerieli an sxva Savkaniani studentebis mier iyo organizebuli. amave
dros redaqciam aRniSna, rom sakiTxis Seswavlisas maT ganucxades, rom
gayalbebaTa didi wili, swored nigeriel studentebze modioda. redaqcias
miaCnda, rom sazogadoebas unda hqonoda informacia aRniSnul sakiTxze,
radganac es mis interesebSi Sedioda. redaqciis SefasebiT, publikacia ar
Seicavda romelime rasis warmomadgenlebisTvis Seuracxmyofel an
damamcirebel pasaJebs. redaqciam aseve aRniSna, rom sruliad SemTxveviTi
iyo is garemoeba, rom fotoze, romelic tipiur studentur cxovrebas
asaxavda, mxolod TeTrkanianebi iyvnen gamosaxuli.
gadawyvetileba: komisiam sarCels mxari ar dauWira.
motivacia: komisiis SefasebiT, statiaSi ar yofila pirovnebis rasobrivi kuTvnilebis Seuracxmyofeli da damakninebeli gamonaTqvamebi
da amdenad, ar SeiZleba kodeqsis me-15 muxlis darRvevaze saubari.
komisiam aseve aRniSna isic, rom mosarCle mxare ar aprotestebda Tavad faqts. gazeTma zustad aRwera problema, romelic sazogadoebrivi
interesis sagans warmoadgenda. amave dros, komisiam kidev erTxel gaamaxvila yuradReba, rom msgavsi sakiTxebis gaSuqebis dros saWiro iyo
gansakuTrebuli gulisxmierebis gamovlena. es, pirvel rigSi, Seexeboda
fotomasalis SerCevas, Tumca am konkretul SemTxvevaSi komisias kodeqsis normebTan Seusabamoba ar aRmouCenia.
113
3. Seviwroeba
114
Seviwroeba
115
4. mosasmeni saSualebebi
116
mosasmeni saSualebebi
meuRles sasiyvarulo Tavgadasavali hqonda erT gavlenian qalbatonTan,
magram ar ugulisxmia ledi Caterli, rogorc es statiaSi iyo moTxrobili. im Canaweridan, romelic gazeTma komisias mtkicebulebad warudgina, cxadi iyo, rom qalbatoni stouni ar iyo informirebuli imis Sesaxeb, rom mis saubars iwerdnen. mosarCle mxaris SefasebiT, es iyo faruli
saSualebiT ganxorcielebuli Cawera.
gazeTma, sapasuxod warmoadgina im saubris Canaweri, romelic qalbaton stounsa da Jurnalists Soris statiis gamoqveynebidan ori dRis
Semdeg Sedga. am Canaweris Tanaxmad, qalbatoni stouni publikaciiT kmayofili iyo da statias dadebiTad afasebda. misi TqmiT, adamianebi, romlebmac waikiTxes statia, pozitiurad ganewyvnen mis mimarT. subari
keTilganwyobili iyo da arc qalbatoni stouni Canda aRSfoTebuli. mosarCle mxarem ar uaryo es faqti, Tumca dasZina, rom gacilebiT adrindeli satelefono saubrisas, qalbatonma stounma statiiT ukmayofileba
gamoxata. redaqciam aseve warmoadgina statiis avtoris werilobiTi Canawerebi, romlebic qalbaton stounis citatebs Seicavda.
gadawyvetileba: sarCeli ar dakmayofilda.
motivacia: komisiam gaiTvaliswina, rom arsebiTi faqtebis uaryofa
ar momxdara da rom respodenti nebayoflobiT esaubra Jurnalists, Tanac im ganzraxviT, rom garkveul etapze statia gamoqveyndeboda. am garemoebaTa gaTvaliswinebiT, es SemTxveva ar SeiZleba CaiTvalos piradi
cxovrebis xelyofad, miT ufro, rom qalbaton stounis vaJi arc saxeliT
yofila moxseniebuli statiaSi, arc misi fotosuraTi yofila gamoqveynebuli. rac Seexeba mcired diskusias faqtobriv sizustesTan dakavSirebiT, komisia darwmunebulia, rom masalaSi faqtobrivi Secdomebi daSvebuli ar yofila. komisiam arc satelefono saubris Cawera miiCnia `faruli mosasmeni saSualebebis~ gamoyenebad, rogorc es me-8 muxlSia aRniSnuli.
10 oqtomberi, 1999
117
118
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
tad STambeWdavi iyo da ojaxis wevrTa urTierToba mkiTxvelSi gulwrfel TanagrZnobas iwvevda.
gadawyvetileba: komisiam gaiziara mosarClis pretenzia praqtikis
kodeqsis me-3 da me-5 muxlebTan mimarTebaSi.
motivacia: komisiam ganixila da aradamakmayofileblad scno Jurnalis redaqtoris pirveli argumenti imis Taobaze, rom fotoebi fotosaagentodan moipoves, radgan redaqtori nebismier SemTxvevaSi agebs pasuxs gamoqveynebuli masalis Sinaarsze. komisiam aseve dausabuTeblad
miiCnia redaqtoris mtkiceba, rom taZarSi gadaRebuli fotoebi JurnalSi masTan SeuTanxmeblad daibeWda. komisiam xazi gausva im garemoebas,
rom ar SeiZleboda aRniSnuli masalis gamoqveynebas safuZvlad sazogadoebrivi interesi dadeboda. komisiam gaiziara ser pol makkartnis Sefasebebi da aRniSna, rom salocavebi swored is adgilia, sadac nebismier
adamians unda hqondes saSualeba, martom ilocos da Jurnalistebma pativi unda scen pirovnebis am uflebas, rogorc amas praqtikis kodeqsis
norma moiTxovs.
30 maisi, 1998
119
redaqciam wuxili gamoTqva imis gamo, rom fotosuraTis gamoqveynebiT ser elton jonma Tavi damcirebulad da Seuracxyofilad igrZno.
erTi Tvis intervalis Semdeg saagentos mier gavrcelebuli suraTiT
isargebla gazeTma sportmac, romelmac komisiaSi saqmis ganxilvisas swored deili staris mier mopovebul Tanxmobebze miuTiTa. sportis redaqciam moubodiSa momRerals da gamoTqva mzadyofna, gazeTis pirvel gverdze, saTanado formatSi, gamoeqveynebina teqsti, romelsac momCivani
mxare saWirod CaTvlida.
erTi wlis Semdeg ki aRniSnuli foto jer Jurnal sqaiSi, Semdeg ki
eskvaerSi daibeWda. elton jonis advokatma komisias danarCen sam SemTxvevaSic mimarTa.
gadawyvetileba: komisiam sarCeli oTxive SemTxvevaSi daakmayofila.
motivacia: praqtikis kodeqsis me-3 muxli icavs pirovnebis piradi
cxovrebis xelSeuxeblobas. am SemTxvevaSi fotoebis gadaReba da maTi
gamoqveyneba masze asaxuli pirebis cxovrebaSi SeWris da piradi cxovrebis xelSeuxeblobis xelyofis tolfasi iyo. miT ufro, rom arc suraTze asaxuli pirebis Tanxmoba arsebobda da arc sazogadoebrivi interesi
maT mimarT.
komisiam arc deili staris gancxadeba gaiziara, romlis Tanaxmadac,
maT miRebuli hqondaT fotoze aRbeWdili erT-erTi pirovnebis nebarTva
publikaciaze, radganac momCivani ser elton joni iyo, romlis kerZo
teritoriaze faruli gadaRebis ufleba fotografebs ar hqondaT.
komisiam aseve ar gaiTvaliswina Jurnal eskvaeris argumentebi imis
Taobaze, rom redaqcias yuradRebidan gamorCa fotosaagentos mier gavrcelebuli sagangebo cirkulari, romelSic saagento am fotoebis gamoyenebas zRudavda.
amasTanave komisiam siamovnebiT aRniSna, rom yvela SemTxvevaSi presis
warmomadgenlebi aRiarebdnen daSvebul Secdomas da dazarelebuls misi
poziciis gamoxatvis uflebas upirobod aZlevdnen.
1998-1999
120
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
Jurnalisti Tavis statiaSi erTmaneTs adarebda renate jonis axlandelsa da warsul cxovrebas, roca igi Tavis yofil qmarTan, pop varskvlav elton jonTan erTad cxovrobda. statias darTuli hqonda sami
fotosuraTi, romlebzec gamosaxuli iyo renate joni avtoparkSi, benzingasamarT sadgurze (savaraudod, teleobieqtiviT gadaRebuli) da misi saxlis foto.
momCivanis gancxadebiT, mas aqvs piradi cxovrebis xelSeuxeblobis
ufleba nebismier adgilze, iqneba es avtoparki Tu benzingasamarTi sadguri. rac Seexeba SecdomaSi Seyvanis mcdelobas, q-n jonis gancxadebiT,
gazeTis Jurnalistebma ise darekes mis saxlSi da Seecadnen informaciis
Segrovebas mis Sesaxeb, rom sakuTari vinaoba ar gaumJRavnebiaT.
mosarClis advokatebis gancxadebiT, aseTi damokidebuleba Jurnalistebis mxridan da redaqciis agresiuli pasuxi q-n jonis satelefono
Txovnaze, ar gamoeqveynebinaT masze statia, kodeqsis me-4 muxlis darRvevas warmoadgenda.
momCivanma ukmayofileba gamoTqva statiaSi misi misamarTis miTiTebis
gamo, rasac Sedegad mohyva arasasurveli korespodenciebis miReba. q-n
jonis azriT, publikacia Seuracxmyofeli iyo, garda amisa, mas Semdeg,
rac 14 wlis win elton jons daSorda, cdilobda, sazogadoebrivi yuradRebis miRma darCeniliyo, ris gamoc man uari ganacxada sainformacio
saSualebebis, maT Soris Tavad sandei miroris finansur SeTavazebaze,
intervius sanacvlod.
im braldebasTan dakavSirebiT, romelic SecdomaSi Seyvanas ukavSirdeba, redaqciam ganacxada, rom statiaze muSaobis procesSi reportiors
arasodes daumalavs Tavisi vinaoba da ar miumarTavs araviTari Jurnalisturi xrikisaTvis. redaqciam arc me-4 muxlTan dakavSirebuli Seviwroebis braldeba gaiziara, radganac Jurnalistma qalbaton jonTan kontaqti maSinve Sewyvita, rogorc ki mas amis Sesaxeb miuTiTes. gazeTma
uaryo is faqtic, TiTqosda redaqciis TanamSromlebma agresiuli toniT
mimarTes q-n jons, rodesac am ukanasknelma redaqciaSi dareka an TiTqosda misma TanamSromlebma Seaviwroves mosarClis mezoblebi.
rac Seexeba fotosuraTebs, redaqciis azriT, sazogadoebrivi TavSeyris adgilSi amgvari suraTebis gadaReba JurnalistisTvis akrZaluli
ar aris. amasTanave, cxadi ar iyo, gadaRebuli iyo Tu ara fotoebi teleobieqtiviT.
momCivanis misamarTTan dakavSirebiT gazeTi amtkicebda, rom es informacia man gacilebiT adre gamoaqveyna, rodesac mosarCle aRniSnul
saxlSi gadavida da rodesac 1989 wels saxlSi xanZari gaCnda. garda amisa,
es informacia moxseniebuli iyo elton jonis biografiaSic, romelic
2000 welSi gamoqveynda. aqedan gamomdinare gazeTi amtkicebda, rom
statia ar Seicavda siaxles renate jonis piradi cxovrebis Sesaxeb.
121
saerTo jamSi, gazeTis azriT, pirovneba, romelic wlebis ganmavlobaSi sakmaod cnobil adamianTan imyofeboda qorwinebaSi, unda moelodes
sajaroobas da interess misi piradi cxovrebis mimarT.
gadawyvetileba: komisiam daakmayofila braldeba me-3 muxlTan dakavSirebiT da ar gaiziara braldebebi me-4 da me-11 muxlebTan mimarTebaSi.
motivacia: komisiam gamoxata Tavisi keTilganwyoba momCivanis poziciis mimarT, rac imaSi gamoixata, rom aTi wlis ganmavlobaSi qalbatoni
joni uars ambobda sajaroobaze da mas amis Sesaxeb winaswar hyavda gafrTxilebuli gazeTi.
samxilebis ararsebobis gamo, komisiam ar daakmayofila braldebebi
SecdomaSi Seyvanisa da Seviwrovebis Sesaxeb.
suraTebis gadaRebasa da gamoqveynebasTan dakavSirebul braldebebze
ki komisiam or momentze gaamaxvila yuradReba. pirveli: suraTis gadaRebis momentSi imyofeboda Tu ara mosarCle iseT adgilas, sadac mas
eqneboda piradi cxovrebis xelSeuxeblobis gonivruli molodini da
meorec, gamoxatavda Tu ara es suraTebi upativcemulobas mosarClis
piradi cxovrebis mimarT.
komisiis azriT, sazogadoebrivi avtoparki da benzingasamarTi sadguri is adgilebia, sadac aravis unda hqondes piradi cxovrebis xelSeuxeblobis molodini. marTalia, mosarClem ar icoda, rom mas suraTs
uRebdnen, magram is imyofeboda iseT adgilas, sadac misi qmedeba ucxo
Tvalisgan dafaruli ar SeiZleba yofiliyo. amdenad, komisiam ararelevanturad CaTvala fotosuraTebis teleobieqtiviT gadaRebis sakiTxis
ganxilva. imis gamo, rom suraTebi ar asaxavda mosarClis piradi cxovrebis raime moments, Sesabamisad, komisiam fotoilustraciebi me-3 muxlis
darRvevad ar miiCnia. rac Seexeba sakiTxs, arRvevda Tu ara piradi cxovrebis xelSeuxeblobas Tavad statiis Sinaarsi, komisiis azriT, publikaciis Seuracxmyofeli toni saredaqcio msjelobis sakiTxi ufro iyo.
komisiam aRiara, rom presas SeuZlia im adamianebis Sesaxeb wera, romlebic sazogadoebis yuradRebis centrSi arian da rom mis kompetenciaSi
ar Sedis am uflebis SezRudva, Tu, ra Tqma unda, igi ar daarRvevs kodeqsis normebs. mocemul SemTxvevaSi, komisiis azriT, statiaSi ar yofila asaxuli mosarClis piradi cxovrebis iseTi detalebi, rogoricaa magaliTad, misi janmrTeloba, amJamindeli urTierTobebi, piradi saubrebi an intimuri urTierTobis amsaxveli fotoebi. amdenad, komisiam sarCelis es braldeba ar gaiziara, Tumca daakmayofila is moTxovna, romelic misamarTis gamoqveynebasTan dakavSirebiT q-n jonis pretenzias Seexeboda. komisiam ar gaiziara gazeTis argumenti, rom mosarClis misamarTi sazogadoebisaTvis ukve cnobili iyo da amitom misi xelaxali gamoqveynebiT mas problemebi ar Seeqmneboda.
122
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
komisiam calsaxad ganacxada, rom presas ara aqvs ufleba, gamoaqveynos iseTi masala, romelic saSualebas miscems sazogadoebas, daadginos
misi respondentis zusti adgilsamyofeli. komisiam sandi mirori kodeqsis me-3 muxlis darRvevaSi daadanaSaula, rac misamarTis gamoqveynebaSi gamoixata.
4 ivnisi, 2000
123
124
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
125
126
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
127
128
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
129
130
6. bavSvebi
131
me-6 muxli Seicavs sagangebo damatebas sajaro pirebis SvilebTan dakavSirebiT. kerZod, kodeqsi krZalavs maT moxseniebas publikaciebSi mxolod imitom, rom maTi mSoblebi sajaro pirebi arian. es wesi vrceldeba
16 wlamde mozardebze. am SemTxvevaSi, kodeqsis es moTxovna ien blersac
Seexeboda da redaqcias unda gaeTvaliswinebina es garemoeba. komisiis
azriT, SesaZlebelia, moewyos saerTo-erovnuli an adgilobrivi presis
erTgvari testireba imisaTvis, rom dadgindes ramdenad xSirad iwereba
statiebi im bavSvebis arCevanze, romelTa mSoblebi sazogadoebrivi interesis arealSi ar imyofebian.
komisiam aseve imsjela im SesaZlo zianze, romelic am publikacias
SeeZlo moexdina ien bleris samomavlo perspeqtivaze. komisiis wevrTa
gancxadebiT, universitetebSi ganacxadebis Setanis dro mozardebisaTvis mniSvnelovani da stresuli periodia. ien blers, iseve rogorc mraval sxva mozards ganacxadi Setanili hqonda, rac srulebiTac ar niSnavs, rom is ukve universitetSi swavlobda. am statias SesaZloa, zegavlena moexdina universitetSi Sesvlis proceduraze da sazogadoebriv
azrze imgvarad, rom uaryofiTad asaxuliyo ien bleris ganaTlebasa da
mis pirad keTildReobaze.
komisiam aseve aRniSna, rom am publikacias araviTari kavSiri hqonda
oqsfordis universitetSi misaReb procedurebTan dakavSirebiT mimdinare politikur debatebTan.
komisiam ar gaiziara redaqciis pozicia, rom publikacia iyo `aucilebeli~, radgan premier-ministris da misi ojaxis arCevans Seexeboda.
komisiam miiCnia, rom swavlis gagrZelebis forma da adgili Tavad ien
bleris damoukidebeli arCevania.
komisiam aseve aRniSna, rom rodesac gazeTi Tavis romelime publikaciaSi exeba bavSvebTan dakavSirebul Temebs, mas gacnobierebuli unda hqondes udidesi pasuxismgebloba da pirvel rigSi, am bavSvis interesebs iTvaliswinebdes. Tu gazeTi mainc gadawyvets, gamoaqveynos masala, romelSic
moxseniebuli iqneba konkretuli bavSvi, redaqcia darwmunebuli unda iyos
imaSi, rom sazogadoebrivi interesi am sakiTxisadmi imdenad didia, rom aman
SesaZloa, gadaswonos kodeqsis mier dawesebuli SezRudva.
rac Seexeba deili meilis statias, komisiam cnobad miiRo is, rom am
gazeTs pirvels ar gamoutania es Tema sazogadoebis samsjavroze da aseve
isic, rom redaqcia daukavSirda premier-ministris pressamsaxurs da
mzad iyo sagangebod emsjela statiis gamoqveynebis mizanSewonilobaze,
pressamsaxurs raime miniSneba rom gaekeTebina amasTan dakavSirebiT.
miuxedavad amisa, komisiam mosarCleTa pretenzia samarTlianad cno,
radgan deili meilis statia zustad imeorebda deili telegrafSi gadmocemul informacias.
8 dekemberi, 2001
132
bavSvebi
133
leblobis gareSe daadanaSaula ketrin bleri daumsaxurebeli privilegiebiT sargeblobasa da sxvaTa xarjze saskolo adgilis mopovebaSi.
premier-ministri aRiarebda, rom publikaciis avtorma safuZvlianad
Seiswavla mTavrobis saganmanaTleblo politika, Tumca iqve miuTiTebda,
rom am Temaze msjeloba ar saWiroebda misi qaliSvilis pirad cxovrebaSi
Carevas da misi swavlis detalebis sajarod gamotanas. mosarCle miiCnevda, rom publikacia iyo yalb msjelobebze agebuli da ewinaaRmdegeboda praqtikis kodeqsis normas, faqtebis sizustesTan mimarTebaSi.
redaqciam sapasuxod ganacxada, rom maTi mxridan kritikis mTavari
samizne ketrin blerisadmi privilegiuri midgomis sakiTxi ar yofila.
Jurnalisti ikvlevda ramodenime mSoblis dasabuTebul saCivars maTi
Svilebis ganaTlebis perspeqtivasTan dakavSirebiT. maT aintersebdaT
is, Tu ratom uTxres uari skolaSi Caricxvaze maT Svilebs maSin, rodesac
premieris qaliSvili skolaSi Cairicxa. redaqcia aseve aRniSnavda, rom
Jurnalistma skolis direqtorTan Sexvedra scada, magram am ukanasknelma interviuze uari ganacxada.
redaqcia miuTiTebda imaze, rom arsebobda mSobelTa mosazreba skolis politikis usamarTlobasTan dakavSirebiT. isini acxadebdnen, rom
skolis xelmZRvaneloba borotad sargeblobda mzardi popularobiT da
miRebis politikas kuluarul principebze agebda.
redaqtorma ganacxada, rom skolaSi Caricxvis Sedegebis gamocxadebis
Semdeg, erT-erTma mSobelma gamoTqva mosazreba, rom toni bleris qaliSvilma skolaSi misi Svilis kuTvnili adgili daikava. igives imeorebdnen sxva mSoblebic da gazeTi mxolod asaxavda maT guliswyromas. gazeTi
aRwerda am aRSfoTebas da kiTxvis niSnis qveS ayenebda premieris politikur gancxadebas saerTo ganaTlebis skolebis prioritetulobis Sesaxeb.
redaqcias miaCnda, rom premieris arCevani misi qaliSvilis skolasTan
mimarTebaSi ewinaaRmdegeboda im politikas, romelsac mTavroba lobirebda
da amis ganxilva sazogadoebrivi interesis sagani iyo. gazeTi Tvlida, rom
sarCelis dakmayofileba premiers kritikaze maRla daayenebda da
daakanonebda misi piradi qmedebebisadmi uapelacio damokidebulebas.
rac Seexeba Tavad ketrin blers, redaqciam ganacxada, rom maT miznad
ar dausaxavT mis pirad cxovrebaSi Careva da amis magaliTad moiyvana is
faqti, rom gazeTs ketrin bleris foto ar gamouqveynebia. redaqciis
mtkicebiT, rom ara sazogadoebrivi interesi, isini arasdros gamoaqveynebdnen masalas premieris qaliSvilze mxolod imitom, rom is premieris
qaliSvili iyo.
mosarCle mxare miiCnevda, rom gazeTisaTvis sakmarisi iqneboda mimRebi komisiis kriteriumebis gacnoba. es kriteriumebi sajarod iyo gamoqveynebuli da ketrin bleri maT akmayofilebda. maTi mtkicebiT, usamarTloba iqneboda misTvis uaris Tqma im mizeziT, rom igi sxva raionSi
134
bavSvebi
135
arsebobda am statiasTan dakavSirebuli sajaro komentarebic. magaliTad, erT-erTi mSobeli acxadebda, rom mas redaqciaSi ganucxades, rom
maT hqondaT damatebiTi informacia imis Taobaze, Tu rogor dajavSnes
blerebma adgili skolaSi. aseve arsebobda opoziciis erT-erTi lideris
komentari, rom premier-ministri specialuri privilegiiT sargeblobda da ketrin bleris skolaSi moxvedra badebda eWvs skolis kuluarul
politikasTan dakavSirebiT. gazeTma gamoaqveyna mxolod nawili im gancxadebisa, romelic hammersmitis TviTmmarTvelobis sabWos pressamsaxurma am braldebaTa sapasuxod gaakeTa.
komisiam daadgina, rom gazeTma gamoaqveyna statia, romelsac SeeZlo
uaryofiTi zegavlena eqonia ketrin blerze da gaakeTa es ise, rom amis
damamtkicebeli argumenti ar gaaCnda.
meore sakiTxi, razec komisiam sagangebod imsjela, ketrin blerze
statiis fokusirebis mizanSewoniloba iyo. komisiam miiCnia, rom skolaSi
Caricxvis kriteriumebze msjeloba savsebiT SesaZlebeli iyo ise, rom
am problemis proeqcireba konkretul mozardze ar momxdariyo. ketrin
bleri ver iqneboda pasuxismgebeli im faqtze, rom moswavleTa garkveul
raodenobas, skolaSi miRebaze uari eTqva. misi moxsenieba statiaSi ganpirobebuli iyo misi mSoblebis sazogadoebrivi mdgomareobiT da amdenad,
ewinaaRmdegeboda kodeqsis 1 da me-6 muxlebs.
komisiam aseve ganixila redaqciis gancxadeba imis Taobaze, rom am
sakiTxisadmi arsebobda dasabuTebuli sazogadoebrivi interesi da rom
maT sruliad Segnebulad ar gamoaqveynes premieris qaliSvilis foto.
komisiam aRniSna redaqtoris ufleba, miiRos gadawyvetileba ama Tu im
bavSvis sajarod moxseniebis Taobaze mxolod im SemTxvevaSi, rodesac
arsebobs utyuari mtkicebuleba imisa, rom es sazogadoebriv interesSia
da statiis obieqturoba moiTxovs mis dasaxelebas, radgan igi ambis centraluri figuraa. am logikidan gamomdinare, komisiam gaumarTleblad
miiCnia ketrin bleris moxsenieba publikaciaSi, romelic ganaTlebis
sferoSi moqmed standartebs da kriteriumebs exeboda.
24 ianvari, 1999
136
bavSvebi
137
duilkinsoni `sanis~
(Sotlandiuri damateba) winaaRmdeg
saCivari: komisias saCivriT mimarTa qalaq millportSi mcxovrebma
qalbatonma duilkinsonma, romlis SefasebiT, gazeT sanSi 1998 wlis dekemberSi gamoqveynebuli statia qalbatoni sponji iyo mikerZoebuli,
dausabuTebeli Careva misi Svilebis pirad cxovrebaSi, damamcirebeli
da Seicavda uzustobebs. momCivanma gazeTi praqtikis kodeqsis 1 (sizuste); me-6 (bavSvebi) da me-13 (diskriminacia) muxlebis darRvevaSi daadanaSaula.
statia Seexeboda socialuri daxmarebis politikas, romelic adgilobrivi mmarTvelobis msjelobis sagani iyo da mosarClis mier saxelmwifosagan miRebuli daxmarebis odenobas. statiaSi gamoTqmuli iyo
mosazreba, rom socialuri politikis Sedegad, imaTTan SedarebiT,
vinc muSaobs mosarClis ojaxi ukeTes pirobebSi imyofeboda.
mosarCle aseve miuTiTebda im garemoebaze, rom igi daTanxmda intervius micemas, magram misi Svilebis fotoebisa da saxelebis gamoqveynebaze
JurnalistisaTvis nebarTva ar miucia. fotoebi, romlebic bavSvebs
taqsSi Cajdomis dros gadauRes, gazeTma gamoaqveyna, ris Sedegadac, misi
Svilebi skolaSi xulignuri Tavdasxmis obieqtebad iqcnen.
redaqciis azriT, statiaSi ojaxuri detalebis aRwera gamarTlebuli
iyo, radgan socialuri daxmarebis politikis Sesafaseblad aseTi detalebis codna mkiTxvels swori daskvnebis gakeTebis saSualebas miscemda.
mosarClis mtkicebiT, gazeTma daarRvia kodeqsis 1 da me-13 muxlebi,
rodesac dawera, rom socialurma samsaxurebma mis bavSvebs sagangebod
gamouyves taqsi, raTa maT gakveTilebi ar gaecdinaT da rom qalbaton
uilkenss kviraSi samjer sacxovrebeli binis movlaSi exmarebian.
momCivanma ganacxada, rom statiaSi gamoyenebuli fraza epileptiki
uilkensi misTvis damamcirebeli da Sueracxmyofeli iyo.
sapasuxod redaqciam ganacxada, rom statiaSi ganxiluli iyo is Semweobebi, romelTac es ojaxi Rebulobda da gadmocemuli iyo rogorc sa-
138
bavSvebi
139
140
bavSvebi
nebarTva, maTi azriT, mxolod im SemTxvevebSi esaWiroebaT, rodesac saqme arasrulwlovanTa mimarT seqsualuri Zaladobis aRweras exeba.
redaqtori acxadebda, rom misi korespondentebi regularulad Rebulobdnen miTiTebebs informaciis kanonierad mopovebis aucileblobaze,
rac bavSvebisgan informaciis mopovebis wesebis dacvasac gulisxmobs.
Tumca, mSoblebis Tanxmobis aucileblobaze, isini informirebuli ar
yofilan. misive gancxadebiT, ori moswavlis mSobeli Jurnalists garkveuli distanciidan gaesaubra, rac redaqtoris azriT, usityvo Tanxmobad SeiZleboda Sefasebuliyo. rac Seexeba Jurnalists, redaqtorma
ganacxada, rom man es bavSvebi sruliad SemTxveviT naxa, rodesac misi
megobris Svilis mosanaxuleblad mivida saavadmyofoSi da aseve SemTxveviT aRmoCnda palataSi, romelSic aRniSnuli skolis moswavleebi mkurnalobdnen. redaqtoris gancxadebiT, Jurnalisti moiqca sworad, rodesac ar gaesaubra bavSvs pirvelive Sexvedris dros da maT mSoblebisTvis
gadasacemad sakuTari savizito baraTi dautova. amave dros redaqciis
TqmiT, palataSi myofma moswavleebma Jurnalists ganucxades, rom maTi
asaki Teqvsmet wels aRemateboda. rac Seexeba bavSvebTan gasaubrebas
skolis win, redaqtoris TqmiT, skolis ezoSi, Sesvenebis dros Jurnalistebs bavSvebis jgufi Semoexvia da rom sigareti Jurnalists manqanidan swored am jgufidan erT-erTma amoacala.
gadawyvetileba: komisiam saCivars mxari dauWira.
motivacia: komisiis gancxadebiT, praqtikis kodeqsis me-6 da me-9 muxlebi, aseve me-3 muxli mkafiod adgens, rom Jurnalistma ganuxrelad
unda daicvas bavSvebisa da avadmyofebis interesebi.
am konkretul SemTxvevaSi komisiam daadgina, rom Jurnalistma ar daicva kodeqsis norma, rodesac skolis xelmZRvanelobas ar SeuTanxma bavSvebTan Sexvedris faqti da ar miiRo maTi Tanxmoba. aseve dairRva
kodeqsis norma, rodesac Jurnalisti saavadmyofos palataSi awarmoebda
gamokiTxvas. miuxedavad imisa, rom Sexvedra SemTxveviT moxda, kodeqsis
Tanxmad, Jurnalists bavSvebTan gasaubrebaze nebarTva saavadmyofos
xelmZRvanelobisgan unda aeRo.
3 oqtomberi, 1998
141
142
3
7. SecdomaSi Seyvana
143
motivacia: komisiam redaqciis yuradReba gaamaxvila kodeqsis preambulis im nawilze, romelSic naTqvamia, rom redaqtorebma da gamomcemlebma unda uzrunvelyon kodeqsis moTxovnaTa Sesruleba yvela
im piris mier, romelic maT gazeTs emsaxureba da publikaciebTan aris
dakavSirebuli, iqneba es Statiani Tu StatgareSe TanamSromeli.
konkretul saqmesTan mimarTebaSi komisiam aRniSna, rom meTodi, romelic gazeTma informaciis mosapoveblad gamoiyena iyo dasabuTebuli,
radgan sazogadoebrivi interesidan gamomdinareobda. sakiTxi sazogadoebrivi fondebis xarjvas Seexeboda da amdenad, mkiTxvels sruli ufleba
hqonda, amomwuravi informacia mieRo aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT.
23 aprili, 1999
144
SecdomaSi Seyvana
norma. Jurnalists unda gamoeyenebina es gza, raTa Seemowmebina am
krebulis umaRlesi qurumis im gancxadebebis Sesabamisoba sinamdvilesTan, romelic qurumma ramodenime xniT adre sajarod gaakeTa interviuSi.
redaqcia ar iziarebda mosarClis pozicias imis Taobaze, rom misi saxelis moxsenieba am statiaSi usamarTlo iyo, miuxedavad imisa, rom statiidan Canda, rom qalbatoni mTel rituals ar daswrebia.
gadawyvetileba: komisiam saCivars mxari ar dauWira.
motivacia: komisiam miiCnia, rom damkvidrebuli sazogadoebrivi azri
ar ganasxvavebs jadoqrobas da Sav magias satanis msaxurebisagan. es terminebi xSirad sinonimebadac ki ixmareba da maTi am konteqstSi moxsenieba
ar ewinaaRmdegeba kodeqsis normebs. komisiam aseve CaTvala, rom Jurnalistis mier sakuTari profesiis argamxela aucilebeli iyo am ritualze
SeRwevisaTvis.
komisiam aRniSna, rom radgan mosarCle qalbatoni monawileobda am
ritualSi, misi saxelis moxsenieba statiaSi ar SeiZleboda Sefasebuliyo pirad cxovrebaSi dausabuTebel Carevad.
komisiam cnobad miiRo mosarClis uaryofa orgiebis faqtTan dakavSirebiT da ganacxada, rom es iyo Jurnalistis xedva, romelic ritualis
monawileTa siSiSvlis gamo, iq myof Jurnalists Camouyalibda. komisiam
aRniSna is winaaRmdegoba, romelic Savi magiis faqtis dadgenas ukavSirdeba, Tumca am konkretul publikaciasTan mimarTebaSi gadawyvita, rom
statiaSi aRwerili iyo qmedeba, romelic SeiZleboda aRqmuli yofiliyo,
rogorc magiuri rituali.
27 oqtomberi, 1996
145
mosarCle ostatma ganacxada, rom mas telefoniT daukavSirda pirovneba, romelmac Tavi iaraRis moyvarulad gaacno. mogvianebiT maTi saubris detalebi gazeTSi gamoqveynda. saRamos, rodesac aRniSnuli pirovneba mosarCles saxlSi fotokorespondentis TanxlebiT estumra, mxolod amis mere gaxda cnobili mosarClisaTvis, rom JurnalistTan hqonda
saqme. fotoebic swored mis saxlSi gadaiRes, ramac mosarCle wyobidan
gamoiyvana, suraTebze swored misi es mdgomareoba iyo asaxuli.
mosarCle aRiarebda, rom SesaZloa misi saqmianoba sazogadoebrivi
interesis sagani yofiliyo, Tumca informaciis mosapoveblad misi SecdomaSi Seyvana da vinaobis argamxela, mosarClis mtkicebiT, aucileblobas ar warmoadgenda. amis dasturi iyo gazeT skotlend on sandeisTvis
micemuli interviu, romelSic mosarCle daufaravad saubrobda Tavis
saqmianobaze. man ganacxada, rom mzad iyo esaubra am JurnalistTanac, am
ukanasknels normalurad rom miemarTa misTvis.
redaqciam pasuxad ganacxada, rom maRali rangis moxelem JurnalistTan saubrisas gamoTqva SeSfoTeba, rom adgili hqonda kanonisaTvis
gverdis avlis mcdelobas. Jurnalistma gadawyvita Jurnalisturi gamoZieba Caetarebina da gazeT skotlend on sandeiSi mosarClis saxels waawyda. mosarClesTan pirveli zari, redaqciis gancxadebiT, pirovnebis
identificirebas isaxavda miznad da `SecdomaSi Seyvanis erTgvari msubuqi~ forma iyo. korespondents `ar egona, Tu Tavisi profesiuli kuTvnilebis gamxelis SemTxvevaSi, mosarCle mas cecxlsasrol iaraRze
muSaobis faqts gaumxelda~, _ ganacxada redaqciam. gazeTi komisiis
yuradRebas amaxvilebda im faqtze, rom mosarClis saxlSi SesvlisTanave,
Jurnalistma Tavis vinaoba gaamJRavna.
gadawyvetileba: komisiam saCivars mxari dauWira.
motivacia: komisiam gaiziara mxareTa mosazreba imis Taobaze, rom
sakiTxi sazogadoebrivi interesis sagani iyo. amave dros komisiam aRniSna, rom misi gansjis mTavari Tema iyo is, dairRva Tu ara kodeqsis
norma SecdomaSi SeyvanasTan dakavSirebiT da arsebobda Tu ara informaciis mopovebis sxva gza.komisiam aRniSna, rom gazeTs ar ucdia informaciis sxva gziT mopoveba da pirdapir SecdomaSi Seyvanis `msubuqi~
forma gamoiyena, rogorc amas Tavad gazeTi afasebda. redaqciam ver
warmoadgina imis mtkicebulebebi, rom aRniSnul SemTxvevaSi es erTaderTi aucilebeli saSualeba iyo.
fotopublikaciebTan dakavSirebiT, komisiam ganacxada, rom sacxovrebel saxlSi anu kerZo teritoriaze fotogadaReba dasaSvebia mxolod
mflobelis nebarTviT. am konkretul SemTxvevaSi komisiam yuradReba
miapyro im garemoebas, rom fotoze asaxuli mosarCle imyofeboda sakuTari saxlis win arsebul baRSi, karebi iyo Ria da mas sajaro yuradRebisagan daculobis gonivruli molodini ar unda hqonoda. miuxedavad
146
SecdomaSi Seyvana
147
148
SecdomaSi Seyvana
149
150
151
152
kriminalebisTvis
Tanxis gadaxda
imaze, rom sakiTxisadmi sazogadoebrivi interesi arsebobda, aramed
imazec, rom SesaZlebeli iyo masalebis mopoveba kriminalTaTvis fuladi
anazRaurebis gareSe. arc erT sxva gazeTs kriminalebisaTvis fuli ar
gadauxdia. es iyo damatebiTi argumenti imisa, rom informaciis mopoveba,
kriminalTaTvis fulis gadaxdis gareSec SeiZleboda, xolo arc gazeTi
da arc batoni uiliamsi TavianT uflebebSi SezRudulebi ar iyvnen. baton uiliamss SeeZlo daewera, xolo gazeTs gamoeqveynebina dRiuri, yovelgvari anazRaurebis gareSe.
7 aprili, 2003
153
154
kriminalebisTvis
Tanxis gadaxda
155
9. pasuxis ufleba
156
10. saavadmyofoebi
157
misiam aRniSna, rom pacienti gaiyvanes qalaqSi, anu sajaro adgilas, sadac
mas privatulobis gonivruli molodini ar hqonoda. amdenad, misTvis
fotos gadaReba pirad cxovrebaSi Carevad da kodeqsis darRvevad ver
Sefasdeboda. komisiam aseve ar gaiziara mosazreba imasTan dakavSirebiT,
rom statia Seicavda zedmet detalebs pacientis mkurnalobis Sesaxeb.
komisiam aRniSna, rom iseT danaSaulebze werisas, romelic mkvlelobebsa da sxva mZime kriminalur qmedebebs ukavSirdeba, presa xSirad mimarTavs mkveTr gamoTqmebs, iseTebs, rogoric aris Sizofreniki, fsixi, miuxedavad imisa, Seesabameba Tu ara es Sefasebebi samedicino diagnozebs. amdenad, komisiam am gamonaTqvamebSi kodeqsTan Seusabamoba ver
aRmoaCina.
amave dros, komisiam isargebla SemTxveviT da am konkretuli saqmis
konteqstis miRma, Seaxsena redaqtorebs frTxili midgomis aucileblobis Sesaxeb, romelic sxva SemTxvevebSi suliT avadmyofTa mimarT unda
gamoiCinon.
10 ivnisi, 1999
sqolio:
1
5)
samarTlianad da zustad
konfidencialuroba.
2
1. sizuste:
1)
gamodiodnen mxared.
3
13. diskriminacia
1)
SehyavT mkiTxveli.
4)
158
2)
an naklis Sesaxeb.
2)
3)
isini ar akmayofileben am
moTxovnebs.
6. bavSvebi
1)
teleobieqtiviT fotosuraTis
xelSeuxeblobis dasabuTebuli
molodini arsebobs.
3)
da TanagrZnobis gamoCena im
suraTis gadaReba.
4)
dauSvebelia arasrulwlovanebisTvis,
maTi mSoblebis an meurveebisTvis
Seviwroeba:
1)
Jurnalistebma da
fotoreportiorebma ar unda
2)
5)
informaciisa da fotosuraTis
avtoritetis, cnobadobis, an
miuTiTeben;
159
2)
3)
11
moipovon informacia an
an motyuebis gziT.
gasamarTlebuli an danaSaulSi
dokumentebis, an fotosuraTebis
mesakuTris nebarTviT.
sxvagvarad SeuZlebelia.
12
10
9. saavadmyofoebi:
1)
Jurnalistebma da
fotoreportiorebma unda
moTxovna dasabuTebuli da
samarTliania.
identificireba saavadmyofoebisa
da sxva samkurnalo dawesebulebebis
pasuxismgebel pirebTan da maTi
Tanxmobis gareSe ar Sevidnen
arasajaro teritoriaze.
2)
160
161
162
Sinaarsi
Sesavali
165
165
1. sizuste
167
167
168
2. media da saxelmwifo
169
169
170
3. informaciis wyaro
estoneTis presis sabWo
policiis winaaRmdeg
4. reklama
estoneTis presis sabWo
faruli reklamis winaaRmdeg
5. reputacia
171
171
172
172
173
174
174
173
176
7. danaSaulis gaSuqeba
sagzao policia
radiosadgurebis winaaRmdeg
178
178
163
164
Sesavali
estoneTis presis sabWo
165
166
1. sizuste
167
168
4
2. media da saxelmwifo
169
gaSuqebis Sesaxeb moklebuli iyo Teoriul safuZvels, radganac ar Catarebula gazeTis kontent analizi. sabWos gadawyvetilebis Tanaxmad,
Jurnalisturi balansi ar SeiZleba gaizomos arc kvadratuli metrobiT,
arc subieqturi dakvirvebiT. sabWom ver aRmoaCina imis mtkicebuleba,
rom rava heeli arRvevda saerTaSoriso qcevis kodeqss an uari uTxra
romelime politikur partias, sakuTari Tvalsazrisis gamoxatvasa da
sagazeTo farTis daTmobaze. sabWom gaarkvia, rom gazeTis dadanaSaulebis realuri motivi iyo ara daubalansebeli gaSuqeba, aramed mTavari
redaqtoris Secvlis survili. miuxedavad imisa, rom mesakuTres ar gaaCnda raime samxili mTavari redaqtoris winaaRmdeg.
sabWom aseve aRniSna, rom esti sunumidis gamocemisaTvis xelis SeSlis
mcdeloba iyo sityvis Tavisuflebis, demokratiuli Rirebulebebisa da
eTikuri normebis pirdapiri xelyofa. sabWos azriT, saxelmwifos qmedeba
ar Seesabameboda meoce saukunis dasasrulis demokratiul tradiciebs.
4 aprili, 1994
170
3. informaciis wyaro
171
4. reklama
172
5. reputacia
173
174
reputacia
175
6. piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
176
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
177
7. danaSaulis gaSuqeba
178
sqolio:
179
180
181
182
Sinaarsi
Sesavali
185
185
1. arCevnebis gaSuqeba
187
188
189
2. saredaqcio statia
191
194
195
196
198
198
202
202
205
206
183
207
208
brain makuorti
`barnebi niuzlideris~ winaaRmdeg
210
211
britaneTis kolumbiis
leiboristTa federacia
`taims-kolonistis~ winaaRmdeg
211
212
213
5. pasuxis ufleba
doqtori filip pinkusi
`nord Sor niuzis~ winaaRmdeg
214
214
217
219
reformistuli partia
`vankuver sanis~ winaaRmdeg
219
220
germanul-kanaduri kongresi
`provinsis~ winaaRmdeg
221
7. reputacia
robert iangi `taims kolonistis~
winaaRmdeg
223
223
224
224
9. bavSvebi
den kazensi `nord Sor niuzis~
winaaRmdeg
184
226
226
Sesavali
britaneTis kolumbiis
presis sabWo
kanadaSi arsebuli sxva sabWoebis msgavsad, britaneTis kolumbiis presis sabWo sagazeTo industriis TviTregulirebis organoa, romlis wevrobac yvela gazeTisTvis nebayoflobiTia. gazeTebis
bevri saTemo gaerTianeba masSi gacilebiT adre gawevrianda, vidre 1995 wels _ britaneTis kolumbiisa da iukonis gazeTebis asociacia (BCYCNA).
sabWo 1983 wels daarsda, rodesac federalurma mTavrobam mTels kanadaSi sagazeTo industriis
regulirebis ideis lobireba scada da sagazeTo
industriis liderebma amaSi garkveuli safrTxe
dainaxes. sabWo mTlianad sagazeTo industriis mier finansdeba. yoveldRiuri gazeTebi wliur Senatans gazeTis tiraJis Sesabamisad ixdian, xolo saTemo gazeTebisTvis fiqsirebuli gadasaxadia dawesebuli.
dReisaTvis sabWoSi 130-ze meti gazeTia gawevrianebuli, aqedan 16 britaneTis kolumbiis yoveldRiuri gazeTia, 107 _ BCYCNA-is, xolo 9 saTemo
gazeTia.
sabWos wevroba xelsayrelia Semdeg garemoebaTa gamo:
igi icavs mis wevrebs sasamarTlo ganxilvebisagan, vinaidan saCivari gansaxilvelad sabWoSi Sedis.
mosarCle werilobiT adasturebs Tavis nebas sakiTxis am gziT gadawyvetis Taobaze. miukerZoebeli da samarTliani sabWos mier saCivris ganxilva
gazeTebs saSualebas aZlevs, dazogon dro da Tan-
185
xebi, aseve Tavidan aicilon garTulebebi. dauSvebelia, sabWoSi romelime mxaris interesi advokatma warmoadginos.
mas Semdeg rac, presis sabWom saapelacio funqcia SeiZina, sabWos mier saCivris ganxilva, sasamarTlosTan SedarebiT, iaffasiani alternativa gaxda. amasTanave sabWo icavs medias mTavrobis mxridan Carevisagan, aseve uzrunvelyofs informaciis
xelmisawvdomobas.
presis sabWos sxdomebi araformalur xasiaTs
atarebs da is Riaa sazogadoebisaTvis. sxdomaze
aravis moeTxoveba ficis dadeba da aseve ar xdeba
sxdomebis stenogramireba.
sxdomaze mosarCles pirveli sityvis ufleba
eZleva, rasac gazeTis warmomadgenlis gamosvla
mosdevs. orive mxares gasaCivrebis Tanabari ufleba gaaCnia, aseve orive mxares SeuZlia moiTxovos saTanado mtkicebulebebis warmodgena. sabWos
wevrebs SeuZliaT, orive mxares mimarTon SekiTxvebiT. mosmenis Semdgom, sabWom unda gamoitanos
gadawyvetileba. gadawyvetilebaSi miTiTebulia
monacemebi momCivanisa da gazeTis Sesaxeb. gazeTi
movalea, srulad gamoaqveynos sabWos gadawyvetileba.
sabWos hyavs 11 direqtori, romelTagan 6 sazogadoebis warmomadgenelia, xolo danarCeni 5 daniSnulia mediaindustriis mier. sabWos Tavmjdomare da misi moadgile yovelTvis sazogadoebis
warmomadgenlebi arian. sabWos wevrebi Tavis
uflebamosilebas 4 wlis vadiT axorcieleben,
aqedan 2 weli garantirebulia, xolo Semdegi 2
wlis ganmavlobaSi monacvleobiTi rotacia xdeba
teritoriuli principiT, raTa sabWoSi britaneTis
kolumbiis teritoriaze arsebuli yvela regionis
warmomadgenloba moxvdes.
186
1. arCevnebis gaSuqeba
187
188
arCevnebis gaSuqeba
saxleobas SesaZlo alternativebis Sesaxeb. sanma ar Seatyobina mkiTxvelebs, rom igi mxolod xuTi partiisa da maTi kandidatebis winasaarCevno
kampanias gaaSuqebda. man kidev ufro daabnia mkiTxveli, rodesac erTiorjer sxva partiebis kandidatTa arasruli siac gamoaqveyna.
marTalia, am yvelafris Sedegi, SesaZloa, mkiTxvelis SecdomaSi Seyvana iyo, magram presis sabWom ver aRmoaCina raime niSani imisa, rom gazeTma es Segnebulad gaakeTa. amas isic adasturebs, rom sanma bolos da
bolos gamoaqveyna yvela kandidatis sruli sia. imisaTvis, rom gazeTebs
ar daebniaT mkiTxveli, presis sabWom mouwoda Jurnalistebs, kandidatebTan dakavSirebuli masalebis, maT Soris siebis gaSuqebisas, mieTiTebinaT maT mier miwodebuli informacia sruli iyo Tu nawilobrivi.
rac Seexeba sanis mier arCevnebis gaSuqebis sxva aspeqtebs, presis sabWom upirobod dauWira mxari gazeTis uflebas, Tavad gansazRvros, rogor da ra sixSiriT unda isaubros sxvadasxva partiebisa da kandidatebis
Sesaxeb.
sabWom gaiziara saCivris is nawili, romelic sizustes Seexeboda.
28 noemberi, 1996
189
190
2. saredaqcio statia
191
192
saredaqcio statia
193
194
saredaqcio statia
195
tesobiT imarjvebda. gedsbim sTxova presis sabWos, daesaja niuzi araeTikuri JurnalistikisaTvis.
niuzis redaqtorma tim renSaum sabWos ganucxada, rom milerCipis statia warmoadgenda `samarTlian komentars~, garda amisa, milerCips yvelaze kargad SeeZlo sabWos wevrebis Sefaseba, radgan xuTi wlis manZilze
aSuqebda am organos saqmianobas da mis wevrTa umravlesobas piradad
icnobda. renSaum aRniSna, rom werilze garkveviT iyo miwerili `Tvalsazrisi~, raTa is tipiur informaciaSi aravis areoda.
milerCipma ganacxada, rom niSnebis werisas mas araviTari boroti ganzraxva ar amoZravebda. yvela Sefaseba eyrdnoboda avtoris pirad Sexedulebebs da es statiaSi naTlad iyo miTiTebuli.
gedsbis TqmiT, statiaSi mis Sesaxeb moyvanili arasasiamovno komentarebi Tavisuflad SeiZleba gakeTebuliyo sabWos sxva wevrebis mimarTac. magram, avtorma isini dazoga. `es iyo usamarTlo da daubalansebeli gaSuqeba. me ar vimsaxureb 3-s minusiT~.
gadawyvetileba: sabWom saCivari ar daakmayofila.
motivacia: sabWom daadgina, rom gedsbis moswreba iyo `samarTliani
komentari~. mosmenaze warmodgenili mtkicebulebebi sabWom safuZvlianad miiCnia imis dasadgenad, rom nord Sor niuzs yvela safuZveli
hqonda, ndoboda reportioris mier gakeTebul Sefasebas. milerCipis,
rogorc sabWos muSaobis gamSuqebeli reportioris, gamocdileba saSualebas aZlevda mas, sworad Seefasebina sabWos wevrTa saqmianoba.
miuxedavad amisa, sabWom gamoxata SeSfoTeba imis gamo, rom statiaSi
moyvanili zogierTi Sefaseba piraduli xasiaTis iyo da mTlad zustad
ar asaxavda saqmis viTarebas.
22 seqtemberi, 1994
196
saredaqcio statia
listi moZraobaze. labris gancxadebiT, maTi sazogadoeba aranakleb aris
dainteresebuli iseTi sakiTxebiT, rogoricaa evTanazia, invalidebsa da
xandazmulebze zrunva da momavali dedebis konsultireba.
Jurnalistma am moZraobis mier tyuilebis gavrcelebis magaliTad
moiyvana gazeTSi dabeWdili abortis sawinaaRmdego reklama. labris
TqmiT ki, reklamis Tanmxleb gancxadebaSi naTlad iyo aRniSnuli, rom
igi kerZo moqalaqis dakveTa iyo, romelic arc ki iyo abortis mowinaaRmdegeTa sazogadoebis wevri.
sakvirao gazeTis redaqtoris, molineqsis TqmiT, uordis svetis mizani iyo moZraobis mier gamoyenebuli terminologiis Seswavla. `statiis
mizani iyo provocireba da ara dabalansebuli Sexedulebebis gadmocema~, _ dasZina man. molineqsma ganacxada, rom Semdegi sveti seriidan
`ukanaskneli sityva~ swored sawinaaRmdego Sexedulebebs daeTmo. ufro metic, nacvlad tradiciuli mkiTxvelTa werilebis ganyofilebisa,
sapasuxo werilebi provinsma `saredaqcio statiebis~ ganyofilebaSi
gamoaqveyna.
momCivanis TqmiT ki, es yovelive ar iyo sakmarisi. miT ufro, rom werilis pirvel abzacSi naTqvami iyo, rom igi `eWvqveS ayenebda moZraobis
inteleqtualur patiosnebas~. amdenad, aSkara iyo, rom statia warmoadgenda moZraobis winaaRmdeg galaSqrebas.
faqtobriv SecdomasTan dakavSirebiT, molineqsma ganacxada, rom sazogadoebriv cnobierebaSi sicocxlis momxreTa moZraoba, pirvel rigSi, abortebis winaaRmdeg brZolasTan asocirdeboda. rac Seexeba reklamis sakiTxs, misi TqmiT, uordis naTqvami arasworad gaiges.
gadawyvetileba: sabWom saCivari nawilobriv daakmayofila.
motivacia: sabWom daadgina, rom aRniSnuli saredaqcio statia gacxadebuli miznidan gadaxra iyo. imis nacvlad, rom avtors ganexila terminologia, statia realurad warmoadgenda Tavdasxmas sicocxlis momxreTa sazogadoebaze. sabWom gamoxata SeSfoTeba statiis metismetad
mgznebare tonTan dakavSirebiT. marTalia, sabWo aRiarebs saredaqcio
statiebis avtorTa uflebas, iyvnen Zalian kritikulebi, magram igi ver
moiwonebs iseTi mosazrebebis gamoqveynebas, romlebic faqtobriv Secdomas emyareba. avtorma CaTvala, rom reklama sicocxlis momxreTa sazogadoebis mier iyo ganTavsebuli da Tavisi statiac amaze aago.
garda amisa, sabWom daadgina, rom gancxadeba, TiTqos xsenebuli sazogadoeba mxolod adamianis CanasaxiT iyo dainteresebuli, mcdari iyo. am
nawilebSi sabWom daakmayofila saCivari.
sabWom aseve ganixila sabris moTxovna gazeTis mier bodiSis moxdis
Taobaze. aRiniSna, rom rogorc wesi, gazeTebi maSinve asworeben daSvebul
Secdomebs, rogorc ki maT Sesaxeb Seityoben. am SemTxvevaSi, raki gazeTma
mosmenaze Seityo daSvebuli Secdomis Sesaxeb, sabWom gamoTqva imedi,
rom redaqcia mas dauyovnebliv gamoasworebda.
1984
197
198
faqtis da komentaris
gamijvna
199
200
faqtis da komentaris
gamijvna
201
4. sizuste
202
sizuste
biT. erT-erT statiaSi `istoria mudmivad icvleba~, romelic holokostis Sedegad gardacvlili ebraelebis raodenobas Seexeboda, kolinzs moyvanili hyavda ebraeli mecnieris, iahuda baueris citata: `bolo gamokvlevebis Tanaxmad, msxverpli ufro naklebi iyo, vidre Tavidan egonaT. Tumca, sazogadoebam es jer ar icis~. rogorc mogvianebiT gairkva, bauerma es gancxadeba niu-iork taimsSi gaakeTa da is mxolod
osvencimSi moklul ebraelTa raodenobas exeboda.
meore statiaSi kolinzi werda: `ra mniSvneloba aqvs, ramdeni adamiani
daiRupa _ 6 milioni, Tu mxolod 300 aTasi, rogorc amas wiTeli jvari
amtkicebs~. am SemTxvevaSi, sabWos daskvniT, kolinzis xelSi SeiZleba
moxvedriliyo ori dokumenti, romlebic wiTel jvars miewereba. kenerma
warmoadgina wiTeli jvris saTao ofisis pozicia, romlis Tanaxmadac,
saerTod saTuo iyo am dokumentebis utyuaroba. Tanac, saerTaSoriso wiTeli
jvris gancxadebiT, es cifri mainc ar Seesabameboda mTeli holokostis dros
nacistTa sakoncentracio banakebSi daRupulTa raodenobas.
kolinzis mier citatis yvelaze ufro TvalSisacemi damaxinjebis magaliTi iyo mis mier arno maieris azris gadmocema: `me ar mjera am gazis
kamerebis. isini Zalian iSviaTia da saeWvo~. realurad ki maieris citata Semdegnairad JRers: `wyaroebi, romlebic gazis kamerebis Sesaxeb
mogviTxroben, iSviaTia da saeWvo... maT Soris bevri winaaRmdegoba
da Seusabamoba arsebobs. amis uaryofa ar SeiZleba, magram aseve ar
SeiZleba imis uaryofa, rom osvencimSi gazis kamerebs ebraelTa masobrivi ganadgurebisaTvis iyenebdnen~.
zemoxsenebul SemTxvevebTan dakavSirebiT sabWom daadgina, rom realurad saxeze iyo pirveli muxlis darRveva.
Tumca zogierT SemTxvevaSi sabWom ar gaiziara keneris argumentebi.
sabWo ar daeTanxma momCivanis moTxovnas gazeTisagan bodiSis moxdis Taobaze da miiCnia, rom kolinzs da gazeTs Segnebulad ar moutyuebiaT
mkiTxveli. niuzis mier am ganaCenis gamoqveyneba niSnavda bodiSis moxdas
xsenebuli sami Secdomis gamo. es saCivari realurad Seexeba istoriis
interpretacias, sadac uTanxmoeba da azrTa sxvadasxvaoba Cveuli ambavia, amitom sabWos ar SeuZlia, bodiSis moxda mosTxovos kolinzs sakiTxis Sesaxeb mis mier gamoTqmuli mosazrebebis gamo.
sabWom ar dagmo kolinzi an gazeTi imis gamo, rom maT isargebles
konstituciiT miniWebuli gamoxatvis TavisuflebiT. sazogadoebas aqvs
ufleba, ar gaiziaros arapopularuli an winaaRmdegobrivi Sexedulebebi, magram ara aqvs maTi CaxSobis ufleba. sabWom aRniSna, rom niuzi
Tavis gverdebze xSirad aqveynebda gansxvavebul mosazrebebsac. keneris
40 aTas sityviani saCivari cxadyofda, rom gazeTSi gamoqveynebuli
mosazrebebi sazogadoebaSi gamoxmaurebas poulobda.
1995
203
204
sizuste
ze, rom policia iZiebda sakiTxs imis Sesaxeb, urCia Tu ara hofsesma rodrigess Tavis mokvla. amave statiaSi naTqvami iyo, rom gamoZieba abortebis mowinaaRmdege aqtivistis, Seril eksteinis saCivars mohyva. imis dasamtkiceblad, rom gamoZieba namdvilad mimdinareobda, partonma moiyvana policiis oficris citata. policieli arafers ambobda imaze, Tu
ris safuZvelze mimdinareobda gamoZieba. amis Sesaxeb mxolod eksteini
saubrobda. misi TqmiT, `policia dainteresda hofsesiT sisxlis samarTlis kodeqsis darRvevasTan dakavSirebiT, rac eqimis daxmarebiT
TviTmkvlelobas (assisted suicide)5 ukavSirdeba~. Tumca, statiidan
gaugebari rCeboda, saidan hqonda es informacia eksteins. informaciis
arasrulfasovneba Sedegad iwvevda mkiTxvelis dabnevas, radganac
gaurkveveli rCeboda, ra saxis gamoZieba mimdinareobda.
meorec, sabWos SefasebiT, statiis saTauri iwvevda mkiTxvelis SecdomaSi Seyvanas, radgan saTaurSi gamoTqmuli informacia gamoZiebis
mimdinareobis Sesaxeb statiaSi ar dasturdeboda.
26 noemberi, 1993
205
amisa, gazeTma amoiRo smitis sxva kritikac, riTac Secvala werilis toni
da igi aRSfoTebis gamomxatveli statiidan teqnikuri SeniSvnebis krebulad
aqcia. sabWom aRniSna, rom redaqcias SeuZlia Seamoklos werili, ufro
gasagebi gaxados igi, amoiRos Seuracxmyofeli gancxadebebi, garkveulwilad Secvalos Sinaarsi, magram unda SeinarCunos werilis toni da
mizani. gazeTebi gansakuTrebiT didsulovani unda iyvnen maT mimarT, viszec
kritikuli masalebi gamoaqveynes da visac am kritikaze pasuxis gacema surs.
gazeTebma unda miiRon maTi misamarTiT gamoTqmuli kritika.
sabWom aRniSna, rom marTalia, provinss ar amoZravebda boroti ganzraxva, magram mas meti yuradReba unda gamoeCina milnis werilis Sesworebisas.
14 maisi, 1998
206
sizuste
sakuTari azri politikuri kandidatis Sesaxeb, rac gazeTs unda gaekeTebina kidec. daSvebul Secdomebs gavlena ar mouxdenia avtoris mTavar
argumentze.
sabWos daskvniT, saqmis formaluri ganxilva ar Sedgeboda, gazeTsa
da kinselas rom meti urTierTgageba gamoevlinaT. Tavdapirvelad gazeTma SesTavaza kinselas pasuxis gamoqveyneba, magram Semdgom advokatis
rCeviT, amaze uari uTxra. amis Semdeg, kinselam presis sabWoSi saCivris
Setana amjobina.
da bolos, sabWom kidev erTxel daadastura Tavisi erTguleba im
principisadmi, romlis mixedviTac, gazeTebsa da saredaqcio statiebis
avtorebs ufleba aqvT _ gamoaqveynon mosazrebaTa maqsimalurad farTo
speqtri, rac ar unda winaaRmdegobrivi an arapopularulic ar iyos es
mosazrebebi, magram amave dros, maT sakuTari varaudi damtkicebul faqtad ar unda gaasaRon.
1997
207
208
sizuste
209
210
sizuste
jon iangi `viqtoria taims kolonistis~ winaaRmdeg
saCivari: braldeba Seexeboda viqtoria taims kolonistSi gamoqveynebul statias, romelSic saubari iyo viqtorias skolebis sabWos mier
miRebul dadgenilebaze. aRniSnuli dadgenileba gansazRvravda, skolebis meurveebisaTvis sabWoSi arsebuli informaciis xelmisawvdomobis
sakiTxs. am dokumentis Tanaxmad, meurveebs dokumentaciaze xeli miuwvdebodaT, magram Tu skolebis superintendanti sxvagvarad gadawyvetda,
maSin sakiTxi sabWos unda ganexila. jon iangma, romelic skolis meurvea
da romelic informaciis Seuferxebel miRebas iTxovda, presis sabWoSi
iCivla. iangis TqmiT, aRniSnulma statiam ziani miayena mis imijsa da misi,
rogorc meurvis, reputacias.
statiis pirvel abzacSi ewera: `viqtorias saskolo olqSi erTxel
da samudamod damTavrda moswavleebisa da maswavleblebis saqaRaldeebSi qeqva da kudianebze nadiroba~.
iangma ganucxada sabWos, rom werili iseT STabeWdilebas tovebda,
TiTqos mas informaciis mopoveba `kudianebze nadirobisaTvis~ undoda.
gadawyvetileba: sabWom saCivari ar daakmayofila.
motivacia: sabWom statiaSi veraferi aRmoaCina iseTi, rac daadasturebda iangis braldebas, TiTqos statias SecdomaSi Sehyavda mkiTxveli. mTlianobaSi, statia samarTliani da dabalansebuli iyo. iangs mieca
Tavisi azris gamoxatvis SesaZlebloba, rodesac taims-kolonistma misi
pasuxi dabeWda. daibeWda sxva meurvis werilic, romelic mxars uWerda
iangis Sexedulebebs. amitom, sabWom saCivari ar daakmayofila.
1988
211
rakebebSi, dadgeboda Tu ara dRis wesrigSi sayovelTao gaficvis sakiTxi? am SekiTxvaze ki jorjetim Semdegi sityvebiT upasuxa: `Cven arafers
gamovricxavT~. federaciis azriT, gazeTma daamaxinja preskonferenciis Sinaarsi, `raTa igi gazeTis miznebisaTvis ukeT moergo~.
taims-kolonistis redaqtorma gordon belma ganacxda, rom qalaqis
seqciis redaqtorma reportiorTan konsultaciis Sedegad gadawyvita
Seecvala masala, raTa aqcenti gaekeTebina im detalze, romelic sazogadoebas yvelaze metad ainteresebda. es ki misi ganmartebiT, yoveldRiur saredaqcio rutinaSi Cveuli praqtika iyo. belis TqmiT, is, rom
jorjetis Tavad ar uxsenebia sayovelTao gaficva, bevrs arafers niSnavda. jorjetis pasuxidan aSkara iyo, rom mTavrobis Carevis SemTxvevaSi, profkavSiri swored ase moiqceoda.
gadawyvetileba: sabWom saCivari ar daakmayofila.
motivacia: marTalia, statia ZiriTadad sworad gadmoscemda jorjetis preskonferenciis Sinaarss, magram sabWos azriT, misi zogierTi
komentari umniSvnelod damaxinjda. saTauri ki ufro Sors wavida, vidre
amis saSualebas statiaSi gamoqveynebuli faqtebi iZleoda. sabWom ver
aRmoaCina Segnebuli gayalbebis an damaxinjebis damadasturebeli sabuTi
da ar daeTanxma federaciis mosazrebas, rom raki jorjetis TviTon ar
uxsenebia `sayovelTao gaficva~, igi ar apirebda am meTodisTvis miemarTa. Tumca, federaciamac aRiara, rom kiTxva da masze pasuxi mowmobda
imas, rom gaficvis mowyoba gamoricxuli ar iyo. amasTanave sabWom aRiara,
rom preskonferenciis es aspeqti gazviadebuli iyo.
1988
212
sizuste
gaCnda eWvi interesTa konfliqtis Sesaxeb, gazeTi valdebuli iyo, es
Tema gaeSuqebina.
gadawyvetileba: sabWom ar daakmayofila saCivari.
motivacia: sabWom ar gaiziara momCivanis braldebebi, rom statiebi iyo
mikerZoebuli da Segnebulad damaxinjebuli, Tumca aRniSna, rom daSvebuli
iyo ramdenime Secdoma da gamotovebuli iyo ramdenime faqti. statiebSi
sakmaod samarTlianad iyo asaxuli is dava, romelic konkursSi SesaZlo
interesTa konfliqtma gamoiwvia. amave dros, sabWos azriT, provinsi
arasworad moiqca, rodesac ar gamoaqveyna am statiebze ramdenime
gamoxmaureba, maT Soris konkursis Tavmjdomarisa da mosamarTlis werilebi.
sabWom aseve urCia provinss, gadaexeda Tavisi saredaqcio politikisaTvis mkiTxvelTa werilebis gamoqveynebasTan dakavSirebiT.
1986
213
5. pasuxis ufleba
214
pasuxis ufleba
215
da xakis Sesaxeb kolinzis komentarebis gagrZelebas warmoadgenda. werils SeiZleboda mohyoloda iuridiuli problemebi da gazeTs ar surda,
Careuliyo kolinzisa da xakis davaSi.
gadawyvetileba: sabWom ar daakmayofila saCivari.
motivacia: sabWom ar gaiziara kolinzis saCivari im motiviT, rom gazeTi ar iyo valdebuli, yvelasTvis mieca pasuxis ufleba. nikol partons, iseve rogorc saredaqcio statiebis sxva nebismier avtors, ufleba
aqvs, SerCeviT gamoiyenos informacia _ am SemTxvevaSi citatebi kolinzis
werilidan. amitom, sabWom ar daakmayofila kolinzis saCivari Jurnalisturi eTikis darRvevis Sesaxeb. marTalia, sabWo fiqrobs, rom partonis statiaSi kolinzis amocnoba rTuli ar iqneboda, magram sabWos ar
miaCnia, rom kolinzs hqonda sanSi pasuxis gamoqveynebis absoluturi
ufleba. arc erTi gazeTi ar aris valdebuli, gamoaqveynos redaqtoris
saxelze mosuli yvela werili, Tumca, sans SeeZlo, ufro ukeT aexsna
kolinzisaTvis, Tu ratom ar beWdavda mis pasuxs da misTvis gansxvavebuli Sinaarsis pasuxis dawera eTxova.
1989
216
pasuxis ufleba
217
218
6. diskriminacia6
219
220
diskriminacia
221
222
5
7. reputacia
223
8. piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
224
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
225
9. bavSvebi
226
sqolio:
wevri.
3
227
228
229
230
Sinaarsi
Sesavali
233
233
1. sizuste
t. `olTner Tagbladis~ winaaRmdeg
2. danaSaulis gaSuqeba
234
234
237
237
Y `voxenblatis~ winaaRmdeg
238
240
240
242
242
231
232
Sesavali
Sveicariis presis sabWo
233
1. sizuste
234
sizuste
235
velisaTvis miwodebuli informacia sinamdviles Seesabameboda. es argumenti damajereblad miiCnia presis sabWom, romlis azriT, Jurnalisturi
saqmianoba friad garTuldeboda, oficialuri pirebis mier gacemuli
informaciebi sinamdviles rom ar Seesabamebodes an miCumaTebuli iyos.
Tumca, sabWom isic aRniSna, rom informacia, romelic gazeTma mkiTxvels referendumis win miawoda da romelic referendumis monawileebze
ueWvel gavlenas moaxdenda, ufro guldasmiT unda gadamowmebuliyo.
radgan Jurnalistis movaleobaa, sazogadoebas miawodos amomwuravi, miukerZoebeli da utyuari informacia. referendumis TemasTan dakavSirebul yvela publikacias, romelic mkiTxvels xmis micemis wina dReebSi
miewodeba, SeuZlia gavlena moaxdinos referendumis Sedegze. da radgan
arCevnebis win yovelTvis aris imis saSiSroeba, rom Jurnalisti dainteresebuli mxaris xelSi brma iaraRad iqces, igi valdebulia, kidev ufro
kritikulad moekidos Tavis wyaros.
sabWos azriT, usafuZvlo iyo momCivanis pretenzia imis Taobaze, rom
redaqciam misi werili ar gamoaqveyna (`ganmartebebi~ me-5.1.)3. redaqcias
SeeZlo gadaemowmebina informacia, romelic man momCivanisagan miiRo.
marTalia, gazeTis mTavarma redaqtorma aseTi gadawyvetileba miiRo,
pirvel da meore publikaciebs Soris Tvenaxevrian intervalSi man es ver
moaxerxa da mizezad redaqtoris jarSi gawveva daasaxela. sakmarisi iyo
redaqcias adgilobrivi sagadasaxado samsaxurisaTvis miemarTa, rom
maSinve SeZlebda informaciis dazustebas da mkiTxvelisaTvis Sesworebuli informaciis miwodebas.
28 marti, 2003
236
2. danaSaulis gaSuqeba
237
Y `voxenblatis~ winaaRmdeg
saCivari: 2002 wlis 15 oqtombers gazeTma voxenblatma gamoaqveyna
statiebi Semdegi saTaurebiT, `maswavlebeli dauyovnebliv gaaTavisufles~ da `laimentalis skolis direqciam maswavlebeli Y dauyovnebliv gaaTavisufla samsaxuridan~. publikaciebSi saubari iyo imaze,
Tu rogor gamoutyda maswavlebeli erT-erT TanamSromels, rom internetSi bavSvTa pornografiis fasiani momxmarebeli iyo. 2002 wlis seqtemberSi moewyo didi aqcia, romelic internetSi bavSvTa pornografiis
winaaRmdeg iyo mimarTuli. sisxlis samarTlis saqme am maswavleblis mimarTac aRiZra.
Y-is advokatma presis sabWoSi saCivari Seitana. dazaralebuli Tvlida, rom gazeTma daarRvia Jurnalisturi eTika da Txovda sabWos gaerkvia,
dairRva Tu ara piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba.
voxenblatma es saCivari gaaprotesta. redaqciis ganmartebiT, maT
mxolod laimentalis skolidan miRebuli da mediisaTvis gankuTvnili
masala gamoiyenes, romelSic naTqvami iyo, rom maswavleblis saxeli da
gvari skolam gamiznulad miuTiTa. amiT skolis direqcia Seecada, mosalodneli eWvebi aeridebina danarCeni pedagogebisaTvis. amasTanave redaqciam aRniSna, rom adgilobrivi mTavrobis prescentrTanac hqonda
kontaqti. mediisaTvis miwodebul werilobiT Setyobinebaze dayrdnobiT, pasuxismgebel redaqtors yvela safuZveli hqonda CaeTvala, rom
skolis direqciam imsjela sakiTxis rogorc samarTlebriv, ise adamianur
da fsiqologiur mxareze da mxolod amis Semdeg miiRo gadawyvetileba,
gaemJRavnebina eWvmitanilis vinaoba. xolo raxan informaciis momwodeblad samTavrobo prescentri gamodioda, redaqciam aRar CaTvala saWirod, kidev erTxel emsjela imaze, Rirda Tu ara sruli saxelisa da gvaris miTiTeba. redaqciis azriT, usafuZvlo iyo momCivanis argumenti imis
Sesaxeb, TiTqos maswavlebeli sazogadoebrivad mniSvnelovan figurad
ar SeiZleba CaiTvalos: `uamravi mSobeli sakuTar Svils maswavlebels
andobs da Tvlis, rom man bavSvebs ara marto ganaTleba unda misces,
aramed sazogadoebis srulfasovan wevrad, patiosan adamianad aRzardos. maswavlebeli ki am dros pedofiliisaken aris midrekili. pedagogoba specifiuri saqmianobaa da maswavlebeli sworedac rom sazogadoebrivi cxovrebis mniSvnelovan figuras warmoadgens~.
gadawyvetileba: sabWom nawilobriv daakmayofila momCivanis pretenziebi.
motivacia: `ganmartebebis~ me-77 muxli icavs adamianis piradi cxovrebis xelSeuxeblobas. adamianis piradi cxovreba, misi Tanxmobis gareSe,
mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba gaSuqdes mediis saSualebiT, Tu es ganpirobebulia sazogadoebrivi interesiT.
238
danaSaulis gaSuqeba
239
3. piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
240
piradi cxovrebis
xelSeuxebloba
241
4. diskriminacia
242
sqolio:
1
243
Tavisuflebis instituti
Tbilisi 380008, griboedovis 23, tel.: 93 66 15, faqsi: 93 67 84, el-fosta: liberty@liberty.ge, www.liberty.ge
244