Sud-Afriko - Vikipedio

La Respubliko de Sud-Afriko (angleSouth Africa, afrikanseSuid-Afrika) estas la plej suda regno en

Afriko. iaj najbaraj landoj estas Namibio, Bocvano, Zimbabvo, Mozambiko, Svazilando kaj Lesoto.
Sud-Afriko evoluis iel malsame ol la aliaj afrikaj landoj pro du kialoj: la granda nombro de
enmigrintoj el Eropo kaj la minerala rieco, kiu gravigis la regnon por okcidentaj landoj, speciale dum
la Malvarma milito. Pro la unua, Sud-Afriko estas etne tre miksita tato. i enhavas la plej grandajn
nombrojn da "Koloruloj" (t.e., etne miksitaj homoj), da eropidoj kaj da hindoj en Afriko. Proksimume
75% el la loantaro konsistas el nigruloj.
Rasa konflikto inter la eropdevena minoritato kaj la nigrula plimulto estas gravega temo en la
historio kaj politiko de la lando, rezultiginte la apartismon, kiun efektivigis la Nacia Partio en 1948.
La apartismaj leoj ekaboliis en 1990 post longa kaj perforta batalo de la nigra plimulto, kaj de iuj
eropidoj, mestizoj kaj hindoj.
En 1994 Nelson Mandela estis elektita kiel la unua nigrula prezidento. La nuna prezidento, Jacob
Zuma, estis elektita en 2009.
Simile kiel kelkaj aliaj afrikaj landoj anka Sud-Afriko havas tre longan historion de homa loigo. La
arkeologiaj trovitaoj en la teritorio de Sud-Afriko troviis jam astralopitekoj anta tri milionoj da jaroj,
plu poste homo habilis, homo erectus kaj homo sapiens.
Anta la alveno de eropanoj sur la teritorion de la hodiaa Sud-Afriko vivis bomanoj, namoj kaj pli
poste anka bantuaj triboj.
En la jaro 1486 alnavigaciis al bordoj de hodiaa Kablando portugala marnavigaciisto Bartolomeu
Dias. Sed la unuaj eropaj vilaanoj en la regiono estis nederlandanoj (buroj), kiuj setlis en la regiono
en la 17-a jarcento kaj pli poste anka francaj hugenotoj kaj germanoj. En la 19-a jarcento buroj estis
forovitaj de la britaj koloniistoj for en la enlandon, kie ili fondis proprajn tatajn tutaojn Natalon,
Transvalon kaj Oranan Libertaton.
En la unua bura milito (1880 1881) britoj estis malvenkitaj. Kompleta regado de la teritorio fare de
britoj okazis nur post la dua bura milito (1899 1902). La 31-an de majo 1910 iuj provincoj estis
kunigitaj en Sud-Afrikan Union, kiu akiris statuson de dominio.
Brita-bura milito[redakti | redakti fonton]
La buroj devenas de inter aliaj la blankaj kalvinistaj enmigrantoj, kiuj setlis dum la regado de la VOC
(16521795) kaj la sekva brita regado irka Kabo de la Bona Espero. Ili estis fuintaj el religia
maltoleremo kaj el troa demografia kresko. Ili intencis krei novan mondon, sed fakte similan al tiu
abandonita en Nederlando, sed e pli maltolerema. Tiele ili ege rivalis efe kun la brita regado en la
sama mondoregiono (foje anka kun tiuj el aliaj landoj, krom Nederlando) kaj iam superregis sur la
indienaj popoloj is fino de la 20a jarcento.[1]
La unuaj nederlandanoj estritaj de Van Riebeeck setliis en Suda Afriko en 1652 kiel proviza stacio de
la Nederlanda Orienthinda Kompanio, kie nune estas Kaburbo. En 1680 ili estis 800. En 1688
aldoniis 300 francaj hugenotoj, kiuj same fuis el religia maltoleremo. En 1756 jam estis 5000
eropanoj kaj fine de la 18a jarcento irka 15000, kiu, invadis la landon norden kaj orienten malprofite

por la indienaj etnoj (kosoj, bantuoj, hotentotoj, bomanoj). Kiel defenda resurso kontra indienoj kaj
kontra kreska alveno de britoj naskiis kaj poste plifortiis nacia sento de buroj kiel nova nacio. La
britoj jam tute hegemoniis en Kaburbo, kiam okazis en 1834 milito de kosoj kontruax buroj: tiuj
akuzis la britojn, ke tiuj ne protektis ilin; rezulte okazis la unua granda elmigrado de buroj internen
(trek). Kiam tiuj buroj klopodis fondi taton en Natalo, la britoj malhelpis tion kaj la buroj devis
denove elmigri pli norden (dua trek), kien ili kreis en 1852 la Respublikon Transvalon plej norde
okcidente de Mozambiko kaj en 1854 la Oranan Libertaton iom pli sude. Britio agnoskis tiujn tatojn,
sed sudoriente la sothoj tute ne. El la 1860-aj jaroj tiuj tatoj ege disvolviis kaj prosperis efe danke al
malkovro de diamantoj en Orange (1867, 1871) kaj de oro en Transvalo (1886). efa bura urbo
Johanesburgo, fondita en 1866, havas 100 000 loantojn en 1895.[2]
Tamen Britio ne intencis abandoni la minejajn riojn de Sudafriko en manoj de la buroj kaj klopodis
helpi la grandan britan populacion setliintan en Transvalo (irka 35000 irka la 1880-aj jaroj); tiuj estis
nomitaj en afrikansa uitlanders a uitlanderoj (fremduloj), kaj kvankam kontrolis grandan parton de la
ekonomio ne havis vodonrajton. La brita efministro de Kaburbo nome Cecil Rhodes tiuintence
klopodis plialtigi la britan loantoj en la minejaj areoj kaj en 1871 la britoj okupis Kinberley kaj
Griqualand. Poste ili aneksadis Transvalon kiel britan kolonion, kio rompis la istiaman ekvlibron
inter britoj kaj buroj. La britoj reagis per la nomita unua Brita-bura milito, sed ili estis venkitaj en
Majuba Hill (1881), per kio la buroj rekuperis iel la sendependecon, kvankam ne komplete.[3]
La intenco de Cecil Rhodes estis unuigi iujn teritoriojn, kie eropanoj hegemoniis en la areo de (Suda
Afriko) por unuigi ilin al la granda kolonia zono el Egipto al Sud-Afriko. En 1895 Cecil Rhodes
instigis britan insurekcion de uitlanderoj en Transvalo kaj sendis armeeton (800 homoj) sub la gvido
de sia amanto Leander S. Jameson; Kruger reagis kaj per armeo de 7000 homoj venkis kaj arestis
Jameson, sendis lin al Britio, kie li estis enprizonigita, dum Cecil Rhodes finis sian karieron. Tamen
Jameson revenos al Sudafriko, enpostenios, vidos la buran malvenkon kaj e ios ministro. Dume la
buroj plifortigis sian pozicion en Eropo kaj Kruger estis reelektita la kvaran fojon en 1898. Kiam en
1899 la britoj finfine venkis en Sudano, ili dediis sin al konstrastaro kontra la buroj en Sud-Afriko;
Kruger sentis sin sekura, sed la buroj el Kaburbo ne helpis tiam la burajn tatojn. Komence de
oktobro pro bura konfisko de brita trajno arita el oro komenciis la milito, tiom dezirata de britoj.[4]
Amba flankoj fidis je propra venko.
Unua milito[redakti | redakti fonton]
La konflikto enkadriis en la brita klopodo certigi la nord-sudan akson el Egipto al plej suda Suda
Afriko, sed krome la du buraj tatoj nome Transvalo kaj Orange estis tro grandaj (416,600km), tro riaj
(oro, diamantoj, karbo, kupro, stano) kaj ne estis tro loataj de buroj (nur irka 300,000 e irka miliono
da indeenoj kaj plej malbone por tiuj, irka 75,000 uitlanderoj, teorie malamikoj de buroj kaj
aliancanoj de Granda Britio). Krome buroj lois tradicie efe nur en kamparaj areoj, dum britoj
akaparis pli riajn urbajn areojn. Granda Britio ne multe parolis pri la teritoriaj kaj ekonomiaj tialoj
kaj montregis la postulojn de la viktimaj britoj de la buraj tatoj por ekmiliti. Tamen la buroj atingis
apogojn de multaj eropanoj kiuj komprenis la malbonan intencon de Granda Britio. La britoj fidis je
tuja venko, sed ili estis nur 13,000 homoj dekomence kaj tiele la buroj eniris en la britaj kolonioj de
Natalo kaj Kaburbo, konkeris grandajn teritoriojn kaj sieis en kelkaj urboj (Mafeking, Kimberley,
Ladysmith) britajn soldatarojn.[5]
Spita la britan reagon (alvenis e pli da volontuloj el kolonioj -Astralio, Novzelando ktp- ol dekomencaj
britaj soldatoj), la buroj uis avantaon sur la tereno, kiun ili konis kaj kie ili estis alkutimiantaj rapide
movii. La buroj uzis plie evalerion dum la britoj dependis el trajnoj kiuj ne iam estis efikaj. Krome
nek la stabanaro nek la soldataro britaj estis efikaj. Tiele la buroj superregis is fino de oktobro 1899
kiam alvenis la Unua Brita Armeo kaj la trupa ekvilibro rompiis favore al britoj. Sed la malefika

estrado de la generalo Buller malhelpis kaj la britoj ankora estis venkitaj e Stormberg,
Magersfontein, Colenso ktp., la duan semajnojn de decembro, nome la "Nigra Semajno". Tiam Buller
estis anstataata de Lord Roberts, kies efa stabanaro estis Kitchener, venkinto en Sudano. La situacio
aniis.
Dua milito[redakti | redakti fonton]
Kitchenes disvastigis la uzadon de aroj kaj sendependo del trajnoj permesis al la britoj malfortigi la
soieon al Kimberley, venki super la bura generalo Cronje en Paardeberg (februare de 1900). Sekvis
aliaj venkoj kaj finfine la britoj okupis la taton de Orange. Post halto pro epidemio Roberts reatakis
kaj konkeris Johanesburgon (31an de majo) kaj Pretorion (5an de junio) jam en Transvalo, kiu estis
jam aneksata septembre de 1900. La prezidanto Kruger, laca kaj maljuna, foriris eksterklande seri
apogon, sed jam ne revenos (mortios en Svisio en 1904).[6]
Tria milito[redakti | redakti fonton]
La efaj buraj aremoj estis venkitaj, sed buraj luktantoj (ankora irka 60,000 homoj) plue luktis vagade
e konservante la registarojn de amba tatoj. La brita armeo de 200,000 homoj ne sukcesis kontroli la
buran agadon kiu rapidatakis e kontra Kaburbo en 1901 a kontra la generalo Methuen marte de
1902. Kitchener ure draste malmoligis la miltkondiojn: reorganizis la trupojn, starigis sistemon de
fortikaoj kaj blokasoj (is 8,000), amasdetruis, amasekzekutis, starigis amasmortigajn koncentrejojn
por civiluloj ktp. La buroj anka draste reagis en Kablando per detruoj kaj mortigoj de aliancaj
nigruloj. La milito atingis sian plej akran (kaj aan) punkton. Kritikoj leviis ne nur tra la tuta Eropo
sed anka e en Granda Britio. Post malsukcesaj klopodoj de februaro de 1901, Transvalo, kiu ne estis
suferinte tiom da detruoj kiom Orano, akceptis pacnegocadon marte de 1902, kiu finfine rezultis el la
Pactraktato de Vereeniging (31an de majo 1902). Oni akceptis la totalan britan regadon sed anka
memregadon de la buraj areoj (1907), kiuj pluhavos sian proprajn lingvon kaj kutimojn. Estis nek
venkintojn nek venkitojn, ar kvankam Granda Britio finkontrolis la teritorion, tio kostis al i . 21,000
mortojn. Dum la buroj suferis batale nur 4,000 mortojn, sed anka 26,000 mortojn pro mistraktado
fare de britoj.[7]
Sekvoj[redakti | redakti fonton]

La finfina venkintoj estos buroj, ar en

1910 la buraj areoj kaj la britaj
kolonioj de Natalo kaj Kaburbo uniis
en sendependan novan taton
(Sudafriko), kies unua efministro estis
Botha iama buro, kiu devis milite venki
insurekcion de anka iama buro De
Wet. Krome en la 1940-aj jaroj la
buroj, jam konataj kiel afrikansoj,
starigis unikan sistemon de apartigo,
kiu pludaros ankora duonjarcenton.
Poste[redakti | redakti fonton]
Signifa ano en la evoluo de Sud-Afrika
unio estis ampleksa industriigo

kunigita kun malkovro de trovejoj de diamantoj en Kimberley kaj de oro en Witwatersrand en

Transvalo. Evoluo de la industrio estis pleje potencigita en la tempo de la monda ekonomia krizo de
la 1930-aj jaroj danke al altaj prezoj de oro kaj diamantoj. La ekonomia kresko daris seninterrompe
is la dua duono de la 20-a jarcento. Sed tiu i pozitiva evoluo estis en akra kontrao kun tendencoj de
politika evoluo.
Sud-Afrika Unio partoprenis en la Dua mondmilito en la flanko de aliancanoj. En la jaro 1948 poste
venkis en balotoj Nacia Partio, kiu kreis reimon de apartismo. Tiu i reimo dum la tuta tempo de sia
ekzistado renkontiis kun granda rezisto en la internacia scenejo.
La 31-an de majo 1961 la lando akiris sendependecon kaj i anis la nomon je Sud-Afrika Respubliko.
Pro protesto kontra malamikaj sintenoj de kelkaj membroj de brita komunumo de nacioj Sud-Afriko
eksiis el tiu i ligo. Ekde la sesdekaj jaroj estas establataj la t.n. bantustanoj, psedo-atonomaj (kaj
kelkfoje psedo-sendependaj) teritorioj destinitaj por la nigraj popoloj, sed kiuj ne estis agnoskitaj
internacie.
Batalo kontra apartismo akiras intensecon en la 1980-aj jaroj. Dum amasprotestoj estas mortigitaj
miloj da homoj. Eksteraj kaj internaj premoj kondukas al politikaj intertraktadoj inter tiama blankula
prezidento Frederik Willem de Klerk kaj efa gvidanto de la opozicio al la reimo, Nelson Mandela, kaj
kondukis al okazigo de eneralaj balotoj en la jaro 1994. En tiu i la partio de Mandela, la Afrika Nacia
Kongreso venkis, kaj Mandela fariis la nova prezidento.
En 1999 kaj denove en 2004 estis elektita nova prezidento Thabo Mbeki.
Kronologio[redakti | redakti fonton]1834.- Unua trek. Unua milito de eropanoj kontra kosoj.1839.Klopodo fondi taton Natalo.1852.- Respubliko Transvalo.1854.- Libera tato Orange.1866.- Fondo de
Johanesburgo.1867.- Unuaj malkovroj de diamantoj en Orange.1871.- Britoj okupis Kinberley kaj
Griqualand.1877.- Aneksado de la kolonio de Transvaal.1880.- Unua milito brita-bura.1881.- Bura
venko en Majuba. Konferenco de Pretorio.1883.- La buroj rekuperas sendependon; Paul Kruger,
prezidento.1885.- Unua barata enmigrado.1886.- Malkovro de oro en Transvaal.1890.- Cecil Rhodes,
efministro de Kaburbo.1895.- Insurekcio de uitlanderoj.1896.- Malamikeco inter britoj kaj
germanoj.1897.- Alianco Transvaal-Orange kontra Granda Britio.1898.- Kruger, reelektita prezidento
de Transvaal.1899.- Konferenco de Bloemfontein. Imperiisma kresko en Granda Britio post la venko
en Sudano. Komenco de la unua parto de la bura milito.1900.- Dua parto de la milito (feb-sept).
Kitchener brita estro. Foriro de Kruger.1901.- Kreska malhumanismo en la bura milito. Koncentroj
de civilaj populacioj. Malsukcesa amnestio por buroj.1902.- Fino de la tria parto de la milito. Paco de
Vereeniging (31a de majo).1907.- Memregado por la buraj respublikoj.1910.- Kreo de la Sudafrika
Unio. La bura Botha ias efministro.[8]1914.- Sud-Afrika Unio partoprenis en la Unua mondmilito en
la flanko de aliancanoj, spite la forta ermanan devenon el la populacio de buroj.1939.- Sud-Afrika
Unio partoprenis en la Dua mondmilito en la flanko de aliancanoj.1948.- Oni kreis la reimon de
apartismo.1994.- La partio de Nelson Mandela, la Afrika Nacia Kongreso venkis, kaj Mandela fariis
la nova prezidento.1999.- Kaj denove en 2004 estis elektita nova prezidento Thabo Mbeki.2009.- kiel
prezidanto estis elektita Jacob Zuma.Vidu anka (por historio)[redakti | redakti fonton]
Sud-Afriko havas duambran Parlamenton: Nacian Konsilantaron de provincoj kun 90 membroj kaj
400 membran Nacian Asembleon. Reprezentantoj en Nacia Asembleo estas elektataj por kvinjaraj
funkciaj periodoj surbaze de plimulta principo en unumandataj balotregionoj. En Nacia Konsilantaro
estas en iu provinco elektitaj dek reprezentantoj same por kvin jaroj. La balotoj en amba ambroj
okazas iam samtempe. La plej forta politika partio (eventuale koalicio) en Nacia Asembleo formas
registaron, gvidatan de la prezidento de la respubliko.

Nuntempe la loka politika sceno estas priregata far Afrika Nacia Kongreso ANK, kiu en la balotoj en
2004 akiris 69,7% da vooj. La plej forta kontraulo, Partio de Demokrata Alianco, akiris 12,4% da
vooj. Nova Nacia Partio, kiun ankora en la balotoj en 1994 subtenis pli ol 20% da balotintoj, akiris en
2004 sole 1,7% da vooj.
Ekstera politiko[redakti | redakti fonton]
Sud-Afriko apartenas al la AKP-tatoj, internacia organizao de momente 77 nacioj el la regionoj
Afriko, Karibio kaj la Pacifika Oceano.
efa artikolo: Provincoj de Sud-Afriko
La lando dividias en 9 provincojn (numero respondas al numero sur la mapo, efurbo estas
enkrampe). En decembro 2005 la 12a amendo de la konstitucio anis la landlimojn de sep de la
provincoj.
Okcidenta Kablando (Kaburbo)Norda Kablando (Kimberley (Sud-Afriko))Orienta Kablando
(Bisho)Kvazulu-Natalo (Pietermaritzburg)Libertato (Bloemfontein)Nordokcidenta Provinco
(Mahikeng)atengo (Johanesburgo)Mpumalanga (Mbombela) (Nelspruit)Limpopo (Polokwane)
atengo (ofte skribite Gatengo, la la oficiala sota "Gauteng", sed iam oni devus elparoli tiu G kiel , la
la Afrikansa k.t.p), Kvazulu-Natalo, Norda Kablando, Limpopo (ekde 1994, nomita "Norda
Transvalo", kaj balda oni renomis in "Norda Provinco", kaj poste i estis re-renomita), NordOkcidento, Libertato (anta 1994, nomita "Orana Libertato"), Okcidenta Kablando, Orienta Kablando,
Mpumalanga.
La lando estas anka dividita en 52 distriktojn.
Sud-Afriko havas 2500km da marbordo kaj altan variecon de klimataj kondioj. Okcidente de la lando
etendias la dezerto Kalaharo, dum la oriento de la lando havas pli subtropikan klimaton. En la meza
parto de la lando etendias la montara areo Highveld.
Urboj[redakti | redakti fonton]
Plej grandaj urboj estas:
milionurboj: Kaburbo (2.984.000 loantoj); Durbano (2.531.300 loantoj); Johanesburgo (1.975.500
loantoj); Pretorio (1.473.800 loantoj); Soweto; Port Elizabeth; Pietermaritzburg (indikoj estas el la
jaro 2004)metropoloj (inter 1.000.000-500.000): Benoni, Welkom, Bloemfontein Tembisa, Newcastle
(Sud-Afriko), Boksburgpliaj urbegoj Vereeniging, Orient-Londono, Krugersdorp, Botshabelo,
Brakpan, Richards Bay, Emalahleni, Centurion (Sud-Afriko), Uitenhage, George (Sud-Afriko),
Embalenhle, Vanderbijlpark, Somerset West, Alberton, Vryheid, Middelburg (Mpumalanga), Paarl,
Virginia (Sud-Afriko), Kimberley (Sud-Afriko), Carletonville, Klerksdorp, Epumalanga, Midrand,
Springs, Orkney (Sud-Afriko), Nigel, Westonaria, Bethal, Queenstown (Sud-Afriko), Delmas, Bisho,
Worcester (Sud-Afriko)...
Sud-Afriko estas ene de Afriko unu el la plej evoluintaj landoj. i havas bone evoluintan komercon kun
servoj kaj i estas jam longe industriigita. Sud-Afriko kreas proksimume 25% da Malneta Enlanda
Produkto de la tuta afrika kontinento. Aldone, i konsumas kaj produktas pli da elektra energio ol iu
alia afrika lando.

Problemo estas la alta nivelo de disvastio de la malsano HIV/aidoso; la nombron de infektitoj oni
taksas je preska 5 milionoj (11% de la plenkreskuloj). Nur anta nelonge la sud-afrika registaro
komencis reagi al tiu i fakto. Kelkaj gravaj reprezentantoj e provis nei la ekziston de tiu i grava
malsano.
La agrikulturo koncentrias je kulturado de maizo, tritiko, sukerkano kaj je produktado de lano,
kokidoj, brutaro kaj afoj.
La eksporto prezentis en 2001 proksimume 30% de la Malneta Enlanda Produkto, kio signifas
karakterizan kreskon kontra la komencoj de la 90-aj jaroj. efaj komercaj kunuloj de la lando estas:
Usono, Britio, Germanio, Belgio kaj Japanio. Por la komerco kun ceteraj tatoj en regiono de suda
Afriko havas karakterizan influon la membreco de Sud-Afriko en Sudafrika dogana unio kaj en
Sudafrika evoluiga komunumo. Oni eksportas efe diamantojn, oron kaj kelkajn ercojn. Oni importas
nutraojn, produktaojn de kemia kaj krudnafta industrio kaj mainproduktaojn.
Sud-Afriko per sia MEP pokapa de 5400 usonaj dolaroj a 3437 eroj ias la granda ekonomia
mondoregiona potenco. Inflacio estas je 4,7 is 6,5% kaj nedungado atingas el 24,2% is 30%, la
diferencaj fontoj kaj 40% en la nigrulaj irkaurbaj kvartaloj.
Nigruloj konsistigas pli ol tri kvaronoj de la loantoj de Sud-Afriko, pli precize 79,6%. Pro tio SudAfriko estas la lando de Afriko kie estas pli da blankuloj, kiuj e post la fino de la apartismo, ankora
retenas grandan parton de ekonomia kaj socia povoj. Tamen pro malfacilaoj kaj pliigo de perforto,
multaj elmigris al Eropo a Usono (irka 800 000 en la lastaj jaroj). Ekzistas diversaj popoloj de
nigruloj, interalie la cvanoj, zuluoj, kosoj, matabeloj, sutoj, svazioj kaj vendoj. Blankuloj konsistigas
9,2% de la loantaro, mestizoj 8,8% kaj hindoj 2,4%. Krom tio vivas anka en la lando bomanoj.
68% de la loantoj sin konsideras kredantoj de kristanismo, 2% de Islamo, 1,5% de hinduismo dum
adeptoj de diversaj originaj tribaj religioj estas . 28,5% de la loantaro.
Pro ties potenca ekonomio Sud-Afriko allogas enmigrantojn (5 milionoj, 10% de la tuta loantaro), efe
de najbaraj landoj, nome Zimbabvo (irka 3 milionoj) kaj Mozambiko. Maje de 2008 okazis gravaj
atakoj de loka loantaro kontra tiuj enmigrintoj, kio kazis reveno de miloj da ili.
Krom tio Sud-Afriko estas ne trankvila lando kun alta proporcio de perforto kaj krimo. La proporcio
de murdoj estas po 47 en 100 000 loantoj kaj de telado po 460 en 100 000 loantoj, kio igas, ke SudAfriko estas je simila nivelo kun Kolombio, Venezuelo, Gvatemalo kaj Jamajko.
Lingvoj[redakti | redakti fonton]
Estas dek unu oficialaj lingvoj en Sud-Afriko: nome la zulua, la kosa, la afrikansa, la angla, la peda, la
cvana, la sota, la conga, la svazia, la venda kaj la suda ndebela. Plurlingveco estas komuna en SudAfriko. La plej parolataj gepatraj lingvoj estas la zulua (22,7%), la kosa (16%), la afrikansa (13,5%),
la angla (9,6%) kaj la peda (9,1%).
Anta la fino de la apartismo, Sud-Afriko havis nur eropajn oficialajn lingvojn: nome la anglan kaj la
nederlandan is 1961 (sed la nederlanda oficiale inkluzivis la afrikansan ekde 1925, kvankam
lingvoscience ili ne jam estis la sama lingvo); la anglan, la afrikansan kaj la nederlandan is 1984; kaj
la anglan kaj la afrikansan is 1994. La ANC agnoskis la aliajn lingvojn, kiuj inkluzivas la plej uzatajn
gepatrajn lingvojn (la zuluan kaj la kosan).
Religioj[redakti | redakti fonton]

La Anglikana Eklezio de Suda Afriko, konita is 2006 kiel la Eklezio de la Provinco de Suda Afriko,
estas eklezio kaj la provinco de la Anglikana Komunio en la suda parto de Afriko. La eklezio havas
dudek ok episkoplandojn, de kiuj dudek unu situas en Sud-Afriko, du en Mozambiko, kaj po unu en
Angolo, Lesoto, Namibio, Svazilando kaj Sankta Heleno. En Sud-Afriko estas inter 3 kaj 4 milionoj da
anglikanoj el verajna loantaro de 45 milionoj.
Sud-Afriko donas anka buntan skalon de fano kaj flaro. En dekoj da naciaj parkoj kaj rezervejoj vivas
kvanto de afrika sovaa bestaro, al sudafrikaj bordoj alnaas balenoj, delfenoj, arkoj. Reino de
sudafrikaj floroj, protea rea, kies specioj kalkulias en dekmilojn, estas juvelo en la mondo de kreskaoj
kaj samtempe la nacia simbolo de Sud-Afriko. Sud-Afriko havas tre rian flaron kaj i fieras pri unu el
ses agnoskataj kreskaaraj regnoj en la mondo, nomata finboso, en kiu superas eterne verdaj
arbustaaj surkreskaoj sen arboj. Danke al tio, ke la naturrieco estas en Sud-Afriko zorgeme kulturata
kaj irmata, hodia apartenas ties naciaj parkoj kaj rezervejoj al lastaj edenoj de sovaa afrika bestaro.
La plej granda kaj la plej konata estas el ili Nacia Parko de Kruger, hodia parto de translima Granda
Limpopo.
Kiel tutao Sud-Afriko estas moderna, kosmopolita lando, evoluanta en fono de riaj tradicioj. La
procezo de anoj, tra kiu i estas trairanta, harmonias kun la monda procezo de tutmondio, kiun la sudafrika registaro subtenas.
En 1962 fondiis Landa Asocio, kiu aliis al UEA en 1969. En 2013 ILEI aprobis membrion de sekcio de
Sud-Afriko okaze de la 46a ILEI-Konferenco en Herzberg, Germanio.
Fama esperantlingva poeto estas Edwin de Kock. Li migris al Usono. En sia libro Sub Fremdaj ieloj
(Flandra Esperanto-Ligo, 2007) li verkis je p.131-154 pri 100 jaroj da Esperanto en Sud-Afriko.
Carlo A. Caranci, Los blancos se matan en el frica negra, La aventura de la historia, Madrido, marto,
2000. Por la tuta artikolo paoj 30-39. Por tiuj lastaj informoj pao 30. Carlo A. Caranci, Los blancos se
matan en el frica negra, La aventura de la historia, Madrido, marto, 2000. Por la tuta artikolo paoj
30-39. Por tiuj lastaj informoj pao 31. Carlo A. Caranci, Los blancos se matan en el frica negra, La
aventura de la historia, Madrido, marto, 2000. Por la tuta artikolo paoj 30-39. Por tiuj lastaj informoj
pao 32. Carlo A. Caranci, Los blancos se matan en el frica negra, La aventura de la historia,
Madrido, marto, 2000. Por la tuta artikolo paoj 30-39. Por tiuj lastaj informoj pao 33. Carlo A.
Caranci, Los blancos se matan en el frica negra, La aventura de la historia, Madrido, marto, 2000.
Por la tuta artikolo paoj 30-39. Por tiuj lastaj informoj pao 34. Carlo A. Caranci, Los blancos se
matan en el frica negra, La aventura de la historia, Madrido, marto, 2000. Por la tuta artikolo paoj
30-39. Por tiuj lastaj informoj paoj 36-37. Carlo A. Caranci, Los blancos se matan en el frica negra,
La aventura de la historia, Madrido, marto, 2000. Por la tuta artikolo paoj 30-39. Por tiuj lastaj
informoj paoj 38-39. Carlo A. Caranci, Los blancos se matan en el frica negra, La aventura de la
historia, Madrido, marto, 2000. Por la tuta artikolo paoj 30-39. Por tiuj lastaj informoj pao 37.
http://zw8ud2lraxblzglhlm9yzw0000.emgud2lraxblzglhlm9yzw0000.z2wud2lraxblzglhlm9yzw0000.z
w4ud2lraxblzglhlm9yzw0000.bmv3cy5nb29nbguuy29t.cgx1cy5nb29nbguuy29t.d3d3lmzveg5ld3muy
29t.bmf0aw9ulmzveg5ld3muy29t.www.www.foxnews.com/g00/TU9SRVBIRVVTdW5kZWZpbmVkJGh
0dHBzOi8vZW8ud2lraXBlZGlhLm9yZy93aWtpL1N1ZC1BZnJpa28%3D/$/$