9 fakte te pabesueshme per token

1. Toka nuk sht e rrumbullakt!

Nse Toka sht sferike, prpos ksaj, pr shkak t fuqive gravitacionale t saj, nuk prbn nj cikl
perfekt. N realitet ekziston nj "gung" rreth meridianit pr shkak t saj. Rrezja polare e Toks sht
3.949.99 milje, ndrsa rrezja e meridianit sht 3.963.34 milje.
2. Emrtimi "Earth" vjen nga Anglosaksont me fjaln Erda.

T gjith plantt e tjer t universit, e kan marr emrin e tyre nga perndit e lashta, ve Toks, planetit
ton. Fjala Angleze, "Earth" buron nga fjala anglosaksone Erda, q do t thot "tok, ar etj." dhe
besohet se ka mosh 1.000 vjeare. Por, si pr ironi t fatit, planeti yn mbulohet nga 71% e siprfaqes
s tij me uj dhe sht i vetmi planet n gjith universin q njihet deri m sot q ka kt element t
muar.
3. Dita nuk ka 24 or!

Njerzit vazhdojn t thon se nuk... kemi or t mjaftueshme n dispozicion gjat dits dhe kan t
drejt! Nuk jan 24 or. Po, po, sht e vrtet. Koha reale q i nevojitet planetit ton pr t kryer nj
rrotullim t plot rreth boshtit t tij, sht 23 or 56 minuta dhe 4 sekonda. Kjo sht ajo q ne e quajm
dit yjore. Dit diellore, koha q i duhet diellit q t kthehet n t njjtn pik n meridian, ndryshon
shum, thuajse 16 minuta gjat gjith vitit, pr shkak t vendndodhjes s tij n orbit.
4. Toka sht planeti i vetm me pllaka tektonike!

Shkenctart besojn se Toka prbhet nga 7 pllaka tektonike t cilat transferohen n drejtime t
ndryshme, deri n 4 in pr vit.
Kur prplaset njra pllak tektonike me tjetrn, sipas teoris, krijohen male, ndrsa kur largohen nga
njra-tjetra, krijohen lugina.
5. Toka ka nj planet binjak q quhet "Hyjnor"!

Shkenctart besojn tashm se dikur nuk kishim vetm n orbit rreth diellit. Toka kishte nj planet
"binjak" me madhsin e Marsit, q quhej "Hyjnor" dhe ishte 60 grad, qoft para apo pas planetit ton.
Por, para 4.533 miliard vite drit, ky planet u prplas me Tokn. Pjesa m e madhe e ktij planeti u
bashkua me Tokn, ndrsa pjesa e mbetur krijoi Hnn.
6. Misteri i orbits perfekte t Hns!

Duhet theksuar se ekzistojn disa gjra t cilt nuk njihen, si pr shembull, qendra e Hns sht 6.000
kmb m pran Toks, gj q do i shkaktonte m shum paqndrueshmri, por orbita e saj sht
thuajse perfekte.
Hna mbulohet nga nj pluhur i cili mban er baruti, edhe pse prbhet nga materiale t ndryshme.
Gjithashtu, ndrsa nuk ekziston "an e errt" e Hns, forca e gravitetit t Toks, e bn hnn t
ngadalsoj n mnyr t atill saq Hna t rrotullohet vetm nj her gjat gjith muajit, ndaj dhe ne
shikojm gjithnj vetm njrn an t Hns.
Madje ekziston nj koiidenc, q Dielli sht 400 her m i madh se Hna, por 400 her sht Hna m
e vogl se Toka, dhe t duket n hapsir si t ken t njjtn madhsi.
7. M shum se 90% e oqeaneve vijon t mbetet e paeksploruar!

Ndoshta mund t dim shum rreth Hns dhe Marsit, por e vrteta sht se sapo kemi filluar t
hulumtojm dhe t eksplorojm oqeanet e pafund. Deri m sot sht hulumtuar vetm 10% e oqeaneve
t pafund. Oqeanet disponojn 97% t ujit t globit dhe 99% t bots s kafshve. Jan zbuluar vetm
212.906 specie t ndryshme detare, kurse parashikohet q t ekzistojn 25 milion akoma specie t cilat
nuk jan zbuluar ende.
8. Temperatura m e ult q sht regjistruar ndonjher n Tok ishte -89.2 C

Antarktida sht rajoni m i ftoht i planetit ton. Temperatura m e ult natyrale q sht regjistruar
ndonjher arriti -89.2 C, u shnua nga stacioni i Vostokut n Antarktid m 21 qershor 1983.
Prkundr, temperatura m e lart u regjistrua n 13 shtator 1922 n El Azizia t Libis, ku termometri
shnoi 57 C.
9. Lartsia me e madhe e Toks nuk sht Everesti!

sht e vrtet se sht njri prej maleve (alpeve) m t njohura n bot dhe sht 8.848 m mbi nivelin e
detit, konsiderohet si Maja e Toks. Megjithat, duke marr parasysh se Toka nuk sht trsisht e
rrumbullakt n form perfekte, do gj q sht pran meridianit sht shum m pran yjeve. Kjo do t
thot se edhe pse malet Chimborazo n Ekuador jan vetm 6.268 m mbi nivelin e detit, por pikrisht
ngaq ndodhen sipr nj "fryrje" jan shum m larg qendrs s Toks, pra shum m pran yjeve dhe
shum m lart se Everesti.