Anne-Mei The, In de wachtkamer van de dood

Anne-Mei The leidt ons door het verpleeghuis zoals ooit Dante door de hel werd
geleid. Zij laat ons honderden facetten zien, staat op de achterflap van het boek
In de wachtkamer van de dood. De hel is wellicht wat zwaar aangezet, maar
psychiater A. van Danzig die deze uitspraak deed heeft in zoverre gelijk dat het
geschetste beeld over het reilen en zeilen van een verpleeghuis niet vrolijk
stemt. Eens te meer omdat het in dit boek gaat over een verpleeghuis voor
demente mensen, daarmee twee schrikbeelden van bijna alle nu nog niet
bejaarde mensen bijeenpakkend: Als ik later maar niet in een verpleeghuis
terechtkom, en, nog erger: Als ik later maar niet dement word. Toch is er naast
alle levensellende, de personeelsonderbezetting, de zware werkdruk en de soms
regelrechte wantoestanden, ook veel acceptatie, liefde en hilarische vrolijkheid in
het verpleeghuis te vinden. Maar al lezend verzacht dat de knoop in je maag
slechts even
Antropologe en juriste The doet in dit boek verslag van haar onderzoek naar het
versterven, het levenseinde van veel demente mensen: de persoon in kwestie is
uitbehandeld, wil steeds minder eten en drinken en krijgt dat op het laatst ook
niet meer, waarna de veelal zachte dood volgt. Versterven blijkt al sinds jaar en
dag de praktijk in bijna alle verpleeghuizen, maar de meeste mensen weten dat
niet. Zeker als het om hun eigen geliefden gaat, wllen veel mensen dat ook niet
weten, kunnen ze haast niet geloven dat er niets meer voor hun vader, moeder of
partner gedaan kan worden. Dat wordt nog eens versterkt doordat het in de
huidige tijd soms lijkt alsof medisch gezien alles mogelijk is. Dit ideaal van de
maakbaarheid van de mens dat nog steeds hoogtij viert, zoals The het noemt,
kan gemakkelijk leiden tot misverstanden tussen de naaste(n) van de patint
enerzijds en het verplegend personeel anderzijds.
Dergelijke misverstanden vonden ook plaats in verpleeghuis t Blauwbrgje,
enige jaren geleden. De familie van een patint beschuldigde een behandelend
arts van t Blauwbrgje ervan de patint bewust dood te laten gaan, terwijl hij in
hun ogen nog lang niet aan zijn levenseinde toe was. De vele facetten van de
kwestie, door The nauwgezet, zeer genuanceerd en zonder enig waardeoordeel
opgeschreven, zijn in het boek na te lezen. Het feit dat The zo zonder oordeel
over de situatie in een verpleeghuis schrijft, tezamen met de vele gezichtspunten
die aan de orde komen, maken dat je als lezer vaak het gevoel krijgt er middenin
te zitten. Het boek leest voor een groot deel als een roman. Eentje die je aan het
denken zet.
Anne-Mei The, In de wachtkamer van de dood. Leven en sterven met dementie in
een verkleurende samenleving. Uitgeverij Thoeris, Amsterdam, 2005, ISBN 90808-113-7-8, 19,95.
Door: Aagtje Smid
@ Hersenstichting