FJALORIGORANESHQIP

MaterialitransmetuarngaprogramishqipiRadiosKombtareBullgarem11.11.2007
AutoreJordankaIvanova

BullgartngaGorajanndrkomunitetetbullgaremt
panjohuradhetpastudiuraraqjetojnjashtkufijvet
atdheut.KrahinaGorandodhetnpjesteultatmaleve
Shar,KorabdheKoritnik,nkufirinmidisShqipris,
KosovsdheMaqedonis.RajoniiGorsndahetndy
pjesGoraeKuksitdheGoraePrizrenit.Nrajonine
GorssPrizrenitfshatratbullgarejan19Baka,Brod,
Krushevo,Krstec,Zlipotoketj.Qendraeqarkutsht
fshatiDragash.Fshatimimadhbullgaratjeshtfshati
Restelic.Banorterajonitsipastdhnavengaviti1999
jan14000veta.Gorantekanlavdinsejanpastiertmtmir.Nshumicneqyteteve
mtmdhaballkanikentkaluarnedhesotatakanmbltore.
NGorneKuksitfshatratgjithashtujan19,mirpon10prejtyretashmflasingjuhn
shqipe.Mirponjerzitmtmoshuarntaakomaekuptojnbullgarishten.Fshatrat,nt
ciltedhesotflitetbullgarishtjanBorje,Crnelev,Kosharisht,Oikl,Oreshk,Orgjost,
Shishtave,PakishtdheZapod.Nktanntfshatrajetonpopullsikompakteemuslimanizuar
meprejardhjebullgare.Banortetyrequajnvetennashinci,osegorani,ndrsashqiptart,
metcilatkufizoheniquajntorbesh,goranosepotur.
TfolmenetyreqiprketgrupittdialektevetskajshmebullgaretMaqedonis
Veriperndimore,njerzitvendaseemrtojnnashinskidhegoranski.Shqiptartequajn
nashke,goranedheshkenisht.Nashinskivjenngafjalanashqdotthotyn,njeriyn,
gjakuyn,sojiyn.Fondileksikoriksajtfolmejeprbnfjalorinnashkeshqipmerreth
43mijfjaldheshprehje.
KyfjalorishteprezantuarparadisaditvenAkademinBullgaretShkencave.Autoriitij
shtNazifDokleshkrimtardheshkenctar,icilipopunondhejetonnKuks.shtautori
dhjetrastudimevenfushnekulturs,etnografis,folklorit,leksikologjis,historisdhe
letrsis.Aishtgjithashtuskenaristdheregjisoridisadokumentarvetelevizivdhe
spektakleveskenike.Krijonedhenfushneartitfigurativdhetskulpturs.NazifDokle
shtthemeluesdhekryetarishoqatsetnokulturoreGoraqshtkrijuarnvitin1991.
Fjalorinashkeshqipshtrezultatprejpunsdisadekadshetmbledhjes,klasifikimitt
materialitdhetkonsultimeve.shtbrmbibaznesfolmessgoranvenShqipridhe
mkonkretishttgoranvengarajoniiKuksit.Materialishtprezantuarprmesalfabetitt
gjuhsshqipeprdisashkaqe.Nvendtparsepsefjalorishtnashkeshqip.Sdyti,
grafiaegjuhsshqipelejonqtpasqyrohettrsistemifonetiktnashkes.Prveksaj
banortektyrefshatravenShqiprijanarsimuarvetmngjuhnshqipedhenuknjohin
alfabettjetr.Dhejonvendtfunditnjparaqitjeetillebnmtlehtleximinngaanae
goranveqjetojnnKosov.
PasiqzotiDoklekavizituarvendetndryshmenmalinRodopiaishtimendimitsee
folmjaegoranvenukndryshohetshumngadialektiimalitRodopi.Dhekyshtnj
fenomeninteresantnjugperndimoreneskajshmebullgarekatfolmemereduksiontfort
qshttipikprrajoneteBullgarisLindore.Edhesotgorant,shumicaprejtcilvekan
emrashqiptare,prdorinedhefamiljetevetasllavesiKirevci,Zhivkovci,Dochovcietj.

Letshpresojmsekjonukshthapaepardheefunditeinstitucionevebullgaren
prkrahjetbullgarveqjetojnnrajonineGors.AkademikuJachkoIvanovngaShtpia
botuesepranAkademisBullgaretShkencaveshpalligatishmriprbotiminenjlibritjetr
tzotitDokle,ntcilinjanmbledhurtekstefolklorike.AgaanaevetNazifDoklei
falnderojAmbasadsbullgarenTiranprprkrahjenprbotiminefjaloritdhezotitEmil
Milanov,icilishtangazhuarpersonalishtmeproblemetegoranve.