Ang Mag-Anak Na Cruz Ni Serene Thunder

ANG MAG
CRUZ
ANAK
NA
Talasalitaan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
KABANATA 2: ESTUDYANTE
Mga Tauhan
1. Tinoy - asawa ni Remy at ama nina June at Baby
- matalino sa klase dahil siya ang
pinakamahusay doon at siya ang
hinihiraman ng notes
- tamad mag-aral noong una dahil hindi
tinapos ang edukasyon ngunit
naging masipag sa huli dahil kaya niyang
pagsabayin ang trabaho at
pag-aaral.
tuminag- kumilos
nayamot- nainis
nag-ambag- nag-abuloy
tumatahip- kumakaba
nabaghan- nabigla
hinahagod- hinahaplos
nawawaglit- nawawala
umaalunignig- umaalingawngaw (echo)
umingos- sumimangot
pahapyaw- bahagya
humugos- sumugod
tinangtang- ginalaw-galaw
pinagsalikupan-pinalibutan
balintawtaw-alaala
alkaguwete-tagapamagitan
2. Remy - asawa ni Tinoy at ina nina June at Baby

- mayroong shop
- nag-iba ang kanyang pamumuhay dahil
nagamit niya ang oras para sa pagtatabas at
pagnanahi ng mga damit at ito ay nakakatulong sa
kanyang kita kaysa sa naiinip lang siya kakahintay kay
Tinoy.
- siya ang rason kung bakit nag-aral muli si
Tinoy
PANIMULA
Senador Leticia Ramos Shahani
Tayo ay isang lipunang may karamdaman.
Isinisiwalat niya ang katauhan ng Pilipino

Patricia Licuanan
Sikologo mula sa ADMU
Maraming kabutihang nasa atin ngunit kailangan ng

pagbabago.
Lilia Ablaza nickname
Mag-anak na Cruz
Kasaysayan ng isang mag-anak na Pilipino na kabilang

sa panggitnang antas ng makabagong panahon at
namumuhay sa kalunsuran
Ang kaibahan nito sa iba pang katha ang kasaysayan

ng pamilya ay nagpapatuloy
Unang nalathala sa lingguhang Liwayway noong Abril

26, 1954 at tumagal hanggang Setyembre 12, 1960
333 kabanata ang orihinal
Noong 1979, mula Mayo hanggang Disyembre, 35 na

kabanata ang narinig sa radio; pagsasadula sa radio,
tingangkilik ng Bangko Sentral ng Pilipinas
Jay Ilagan Tinoy
Connie Angeles Remy
Ang mga katha ay kuwento ng ating sarili at

kasasalaminan ng katauhan ng isaang taal na Pilipino
KABANATA 1: MULING PAMUMULAKLAK
3.
Kuya Berting - bayaw ni Tinoy, nakatapos ng
edukasyon at naging certified public accountant
4. Petra - empleyado ni Remy
- inaalagaan ang shop at ang mga bata
5.
Misis Amelia Esteban - kaklase ni Tinoy at
naghihraman ng libro at notes.
-siya ang babaeng sinususpetsahan ni Remy na hindi
nagiging matapat si Tinoy
6. Mister Santiago - kasama sa trabaho
- hindi nakuha ang promosyon
7. Abogado - nakuha ang promosyon dahil nakatapos
sa pag-aaral at may diploma.
Mahalagang Pangyayari
o
o
o
o
Tauhan
1) Tinoy at Remy mag-asawa
2) Baby ang panganay na babae
3) Gloria kaibigan ni Remy na may ari ng paaralan
Mahalgang Pangyayari
Niyaya ni Gloria si Remy na magturo bilang guro at

pinayagan siya ni Tinoy
Nabuntis mulit si Remy = June
Naging malungot siya dahil ititigil niya ang

pagtatrabaho
Nasira ang mga plano ni Remy para sa buhay niya/nila

Muling Pamumulaklak may bago sa buhay nila Remy at Tinoy;
panibagong anak; muling pagtatrabaho
Pagpapahalagang Pilipino
Respeto sa asawa
Ang kagustuhan ni Remy na magtipid at mag budget
para sa bagong bahay dahil mahirap ang magrenta
Mayroong promosyon sa opisina ni Tinoy at sabi daw na

si Mister Santiago ay ang makakuha ng promosyon at
kung umasenso si Mister Santiago, lahat ay susunod.
Siya ay magiging isang bookkeeper kung tataas ang
posisyon ni Mister Santiago. Ang sweldo niya ay
magiging dos siyentos beinte-singko (P225) kaysa sa
siyento otsenta (P180).
Suwerte daw sila dahil ang shop ay malakas ang kita
ngayon
Napag-usapan nila si Kuya Berting. Si Kuya Berting ay
nakatapos ng pag-aaral at naging isang certified public
accountant at malaki ang kinikita niya. Naisip ni Remy
na ipagpatuloy ni Tinoy ang kanyang edukasyon,
dalawang taon na lang ang kanyang tatapusin. Ayaw ni
Tinoy na ipagpatuloy ito dahil nakakatamad daw. Si
Remy ay nagbigay ng maraming rason kung bakit
dapat makatapos ng pag-aaral si Tinoy.
Kinabukasan hinintay ni Remy ang pag-uwi ni Tinoy.
Maghahatinggabi na nang siya ay dumating at amoytsiko. Nag-inuman sina Tinoy at ang mga kasama niya
sa trabaho. Hindi nakuha ni Mister Santiago ang
promosyon kaya lahat sila ay di aasenso.
Abogado sa ibang dibisyon ang nakakuha sa posisyon
na gusto ni Mister Santiagong makuha. Nakuha ito ng
abogado dahil siya ay may educational background.
Nakatapos siya sa pag-aaral at may diploma.
Nag-aral muli si Tinoy at si Remy naman ay ginagamit
ang oras para sa pagtatabas at pananahi. Ang kita ni
Remy ay nakatutulong sa badyet ng pamilya.
o
o
Nang inaayos ni Remy ang mga gamit sa pag-aaral,

may nakita siyang panyolitang sutla at pambabae na
may burdang titik: A.E.
Nagselos si Remy at akala niya ay may ibang babae si
Tinoy. Nagpaliwanag si Tinoy na hiniram lang niya ang
librong iyon at naiwan ni Misis Esteban ang kanyang
panyo sa libro ngunit hindi naniwala si Remy kay Tinoy
kaya pumunta siya sa iskwelahan ni Tinoy.
Nagkita ang mag-asawa sa iskwelahanah at nahabol
nila si Misis Amelia Esteban sa dyip. Pinakilala ni Tinoy
si Remy kay Misis Esteban. Doon na nalaman niya na
totoo ang mga sinabi ni Tinoy ngunut hindi niya inamin
na nagkamali siya.
Kaugaliang Pilipino
Pagseselos - akala ni Remy na may ibang babae si Tinoy, Misis
Esteban. Pinatunayan ni Tinoy na mali ang akala ni Remy.
Kahalagan ng Edukasyon
- kung ikaw nakatapos sa pag-aaral magiging maunlad ang
kabuhayan mo katulad ni Kuya Berting at ang abogado.
Paghahanapbuhay - kailangan maghanapbuhay para kayang
suportahan ang pamilya.
Pagbabadyet - kailangan nilang ibadyet ang pera nila dahil hindi
sila gaanong mayaman at kailangan nilang gastusin ng mabuti
ang kanilang pera.
Lasingan/Inuman nag-iinuman dahil sa selebrasyon o dahil sa
problema at nagagawa ang hindi magandang bagay dahil wala
sa tamang sarili.
KABANATA 3: HAMPAS SA KALABAW
Mainit ang ulo ni Tinoy; wala siyang kibo ng dumating sa bahay.
Pilit siyang pagsilbihan ni Remy ngunit bale-wala pa rin ito.
Walang nagawa ang huli kundi lumayo na lamang; naiwan si
Tinoy sa silid. Sa isang sandali, kumatok si Baby. Nagalit muli si
Tinoy; nagtaka ang bata sa reaksyon ng ama sapagkat dati-rati
naman siyang naglalambing sa ama. Sa pangungulit, napalo ni
Tinoy ang bata. Umakyat si Remy at galit na kinuha si Baby.
Tinanong ni Remy kung wnong problema ay pati bati ay
pinagalitan niya. Hindi sumagot si Tinoy. Hangang sa hapunan,
hindi nag uusap ang mag asawa. Di nagtagal, inamin ni Tinoy na
nagkamali siya at hindi niya sinasadya ang paluin si Baby. Ang
bata naman ay nasaktan nang maigi. Masaki tang kalooban ni
Tinoy sa nangyari.
Mga Kapintasan
Pagiging dominant ng lalaki sa babae
Ang sobrang tahimik at masunurin ni Remy
Ang literal na kahulugan ng titulo ay pag ang kalabaw ay

sinaktan kahit na malaki siya at malakas ay masasaktan pa rin
ito at magagalit. Amg tayutay na kahulugan ay ang tao, kahit
anong tapang at tibay, ay nasasaktan din.
KABANATA 4:MARE
Mga Tauhan
1.
Paglapit ni Baby kay Tinoy

nainis ang ama
nabigla si Baby kasi palagi naman
siyang naglalambing at lagging
umupo sa tabi ng tatay niya
umiyak ng malakas dahil sa palo ni
Tinoy
Ang pagkuha ni Remy kay Baby
Remy
a)
b)
2.
Nenita
a)
Mapagbigay
Binigay niya ng damit si Josie
Mabuting Asawa
Nagbibiro
Tawag niyang Dear si Tinoy
Ina ni Josie; asawa ng kasama ni Tinoy sa
trabaho
b)
Makapal ang mukha

Pumupunta
lang
kung
may
kailangan
Nagparinig ng kaarawan ni Josie
Nagparinig ulit na gusto daw ni
Josie and damit
c)
Naiinis
Mahahalagang Pangyayari
Pagbago ng posisyon no Tinoy sa trabaho

nagging maiinitin and ulo
lagging galit
hindi makausap ng maayos ni Remy
napalo si Baby ng malakas
Ang paglapit ni Tinoy kay Baby

humingi ng si Tinoy
naawa sa anak
masakit para sa kanya na saktan and
anak
hindi makapagsalita ng maayos sa
anak kaya tumalikod nalang siya
Pampapahalagang Pilipino
Pagpahalaga sa pamilya
Masunuring anak
Sabay kumain
Maalalahanin na ina
Respeto
anak sa magulang
asawa sa asawa
magulang sa anak
Mga Tauhan
Tinoy ama; sa kabanata 3; lagging mainit ang ulo niya

at lagging galit.
Remy ina; maasikaso sa asawa at anak
Baby and panganay na anak; malimbing
Hepe and boss ni Tinoy
Petra and kasambahay
hindi na nakapagtimpi o nakatiis;

tinanong si Tinoy kung ano ang
problema
sinisi Tinoy
hindi pinansin si Tinoy kahit kumakain
pilit niyang suportahan si Tinoy sa
bagong puwesto nito
d)
3.
Josie
a)
b)
4.
Tinoy
a)
Tinatawag niya and kanyang anak

na gaga
Hindi magaling na ina

Kinukurot
Tinatawag niyang gaga si Josie
Hindi maganda and pinapakita niya
sa kanyang anak
Mahiyain
Nahiya kay Remy
anak ni Nenita
Mapagmahal
May malambing na tawag sila
b)
-mapagmahal sa kanyang anak (lalo na kay Celso, na iniisip niya

ay masyadong mapagbigay sa asawa)
Mabuting asawa
Nagbibiruan Sila
3. Celso-ang kapatid ni Remy at anak ni Aling Tale

-masipag at mapagmahal sa kanyang asawa, pero palagi siyang
sumasang-ayon sa gusto nito
1.
2.
3.
4.
5.
Binisita nina Josie at Nenita si Remy upang parinigin si

Remy na kaarawan ni Josie
Binigyan ni Remy ng tahi na damit si Josie bilang regalo
Inimbita ni Nenita sa kanyang bahay si Remy sa isang
salu-salo mamayang hapon (para sa kaarawan ni Josie)
Sinabi ni Remy na marami pa siyang gawin at gusto
niyang huminga kaya hindi siyang pupunta sa salusalo.
Nag-usap and mag-asawang Remy at Tinoy at wika nila
na pumupunta lang si Nenita kung may kailangan.
1. Ospitalidad ng mga Pilipino
2. Pag-ibig ng mag-asawa
Mga Kapintasan
1. Kapal and Mukha
2. May mga tao na nagpapakita lamang o mabait sa iyo
kung may kailangan.
KABANATA 5: REYNA
Mga Tauhan
Remy asawa ni Tinoy; may-ari ng shop
Petra ang katulong
babae, Reyna
Tinoy
Renato Tolentino hosto ng programa sa radyo, at

araw-araw sa oras ng Peach Face Powder pumipili siya
ng isang reyna.
Mga Pangyayari
May dumating na bisita sa shop ni Remy na
humahanap sa may-ari.
Sa umpisa, ayaw ni Remy na magpakita sa bisita dahil
baka itoy isang ahente o isang taong humihingi ng
abuloy.
Tinanong ng bisita kay Remy kung nakikinig siya sa
radyo programa ni Renato Tolentino kung oras ng
Peach Face Powder. Dati, nakikinig si Remy sa
programang ito, pero tumigil na si Remy sa inis niya sa
mga participante. Inaminan ng babae na siya ang
piniling Reyna nung nakalipas na Lunes, at kasali siya
sa pagiging Reyna ng Linggo.
Humingi siya ng singkong sentimos o isang selyo kay
Remy para makasulat siya sa programa. Hindi ito
binigay ni Remy dahil madaya ito.
*Tumatanggi si Remy sa mga naghihingi ng abuloy;
masgusto niya na siya and nag-aambag.
*Nahiya si Remy sa pagiging desperado ng mga
kababaihan ngayon.
1) Pagpapahalaga sa Diyos: pagbibigay ng mga abuloy
para sa mga pista ng mga santo atbp.
2) Pagiging mapagbigay: pagbibigay ng mga abuloy na
may mga kabuluhan.
Kapintasan
1) Pandaraya ang pagboto sa sarili para sa kanyakanyang kapakanan. Bumibili siya ng mga selyo para
lang siya ang mananalo.
2) Ang paghingi ng boto para makakuha ng gantimpala.
(wrong reasons for joining the competition)
KABANATA 6: PAGSASARILI
MGA
TAUHAN
1. Remy- kapatid ni Celso at anak ni Aling Tale

-may pagmamahal at pagmamalasakit para sa kanyang ina at
kay Celso
2. Aling Tale- ang ina nina Remy at Celso
4. Ely-ang asawa ni Celso

-masyadong tamad
MAHAHALAGANG PANGYAYARI
Masyadong tamad ang asawa ni Celso
-Naawa si Remy at Aling Tale kay Celso dahil inaako nito ang
mga trabaho na dapat gawin ni Ely, ang kanyang asawa.
Kadalasan, kapag naglalaba si Celso, kinukuha na ito ni Aling
Tale upang hindi na mapagod ang kanyang anak na
naghahanapbuhay pa.
-Naiinis si Remy sa kanyang kapatid at sa hipag, pero sinisisi rin
niya ang kanyang ina dahil inaako niya ang mga gawaing bahay.
Dahil dito, nagiging mas tamad si Ely.
Lumipat ng bahay ang mag-asawa
-Lumipat sila sa malayong lalawigan dahil si trabaho ni Celso

-Nalungkot si Aling Tale dahil naaalala niya ang kanyang anak
-Ipinagdala ni Celso ng liham na may kasamang litrato ng
kanyang bagong bahay. Ayon sa kanya, naging masipag na si
Ely (siya ang tumahi ni kurtina, nagluto siya sa kaarawan ng
kanyang anak)
-Masaya na ang lahat dahil hindi na masyadong mapapagod si
Celso
PAGPAPAHALAGANG PILIPINO
Pagmamahal ni ina sa anak

-kapag nakikita ni Aling Tale na may ginagawa si Celso (hal.
Naglalaba) inaako niya ito para hindi na mapagod ang
kanyang anak
Matuto na tumayo sa sariling paa
Ang pagiging masipag
MGA KAPINTASAN
Ang pagiging tamad

ang gawaing bahay ay trabaho ni Ely ngunit hindi niya
ginagawa ang mga ito
Pagiging masyadong mapagbigay sa asawa
Pagtsitsismis
-pinaguusapan ni Aling Tale at Remy ang masamang
kaugalian ni Ely
KABANATA 7: HIRAM NA PAKPAK
- Kapag ikaw ay may pakpak, ikaw ay mangingibabaw.
Dito sa kabanatang ito, si Misis Rubio ay may hiram na pakpak
dahil mas gugustuhin niyang mapabaon sa utang para lang
makapagyabang. Dapat nating alalahanin na ang pagiging
mayabang ay maaring magdulot sa pagbagsak ng tao.
Mga Tauhan:
1.) Remy ina nina Baby at June; asawa ni Tinoy
2.) Misis Rubio isang mayabang na tao; ina ni Sioning;
kapitbahay nina Remy
3.) Tinoy asawa ni Remy
4.) Sioning anak ni Mister at Misis Rubio.
5.) Petra katulong nina Remy at Tinoy
Mahahalagang Pangyayari:
Sa harap ng isang bahay ng mga kapitbahay nina Remy
ay mayroong isang trak na nakaparada at ang mga
laman nito ay mga hollow blocks. Ang mga hollow
blocks na iyon ay para sa pagpapagawa ng bahay ng
pamilyang Rubio.
Nagsalita si Baby at June tungkol sa mga sinabi ni
Sioning sa kanila. Una, sinabi raw ni Sioning na wala
raw kuwenta at bulok ang eskuwelahang pinapasukan
nila. Pangalawa, pinagyabang ni Sioning na siya ay
mayaman habang sina Baby at June ay hindi.
Inamin ni Remy na hindi nga sila mayaman ngunit ito
raw ay hindi isang kapintasan. Sinabi ni Remy na sina
June at Baby ay mayroong kayamanan at iyon ay ang
kanilang karunungan.
Sinabi ni Petra na ang pamilyang Rubio ay
napakayabang raw.
> Pinaparining ni Misis Rubio
sa mga
kapitbahay niya ang mga gagawin ng
katulong, (kung ano ang lulutuin.)
> Huwag na iyong baboy ang iluto
mo, ha? Patayin mo na
iyong inahin at iluto mo sa
asparagus.. nasa pidyereytor..
Umuwi na si Tinoy at kinausap si Remy. Dahil sa pinagusapan nilang dalawa, nalaman ni Remy na umuutang
pala si Mister Rubio ng pera.
> Nagagawa niyang umutang upang makamit
ang mga gusto ng kanyang Misis.
> ayaw niyang madaigan ang
kanyang pamilya.
> Dahil nagparemodel ng
bahay and kanilang kapitbahay, sina Perez,
gusto rin niyang i-remodel ang kanilang bahay.
> Sabi ni Misis Rubio: Sila
lang doon ang nagpapaaral sa kanilang anak
sa isang primera klaseng kolehiyo at apat ay
primera klase rin ang kanilang bahay.
> Hindi nagtagal, nabalitaan
ni Remy na may kotse na ang mga Perez.
Nung linggong iyon, nabalitaan rin niya na
may oto na rin ang mga Rubio.
Pagpapahalagang Pilipino:
Pagiging Matulungin
Pagpapahalaga sa edukasyon
Pagkain ng sabay-sabay
Pagiging kontento sa mga na ibinigay sa atin ng
Panginoon
Paghalik sa kamay ng mga matatanda
Mga Kapintasan:
Pagiging chismosa
Pagkainggit
Pagiging mayabang
Pagiging sunud-sunuran
Kagustuhang mahigitan and iba
Pag-uutang upang makapagyabang
KABANATA 8: KAWANGGAWA NG LASENGGO
Mga Tauhan
1. Remy- may-ari ng shop
- asawa ni Tinoy
2. Tinoy- asawa ni Remy
3. lalaking lasenggo- nanghihingi ng abuloy sa mga tao
4. manlililip- nagtatrabaho sa shop ni Remy
5. mananahi- nagtatrabaho sa shop ni Remy
6. Etang- suki ni Remy
Nagtatabas si Remy sa shop nang may lalaking

dumalaw at nanghingi ng abuloy para sa namatayan.
Sinabi ni Remy na dumalaw na sila ni Tinoy at
nakapagbigay na rin ng abuloy ngunit nangungulit at
namimilit pa rin ang lalaki kaya nainis si Remy.
Noong umalis ang lalaki, natandaan ni Remy na nakita

na niya ang lalaking iyon na nag-iinuman at
nakapagbigay na rin siya sa kanya ng abuloy dati
noong may ibang namatayan.
Binalikan ni Remy ang pagtatabas pero napahinto siya
dahil
nagkagulo
sa
labas.
Akala
niya
may
nagkaaksidente pero nakita niya na hinarang ng
parehong lalaki ng dalawang beses ang mga sasakyan
at dyip para humingi ng kontribusyon or abuloy para sa
namatayan. Hindi nagbigay ang marami ngunit noong
may nagbigay, umandar ulit ang mga sasakyan.
Bumalik si Remy sa loob at pinag-usapan ni Remy at ng
ibang mananahi ang nangyari. Akala ng isa sa mga
mananahi na mabait ang lalaki pero tumahimik na
lamang si Remy.
Mamaya-maya tumigil ang sasakyang gagamitin sa
paglilibing sa patay at ilang dyip na walang sakay sa
tapat nila. Napag-usapan nina Remy at ng mga
mananahi ang ibat-ibang kaugalian tuwing may
namatayan sa ibat-ibang lugar.
Biglang umalis ang kotse ng punerarya, tatlong dyip at
ang makikipanglibing kahit kung nasa loob pa rin ng
bahay ang kabaong.
Nalaman ni Remy kay Etang na niloko ng mga
lasenggong nanghingi ng kontribusyon ang lahat.
Kinuha
nila
ang
resibo
ng
punerarya
para
makapanghingi ng abuloy at nakikain din sila sa
namatayan. Pagkatapos nito ay hindi na sila bumalik.
Noong gabing iyon, nagtipon ang mga ama ng tahanan
sa kanilang pook para masolusyunan ang suliranin ng
kanilang kapitbahay na namatayan.
1. Pagtulong ng mga tao o kapitbahay para masolusyunan
ang problema
2. Pakikiramay sa mga namatayan
3. Ayaw manira ng reputasyon ng ibang tao
Mga Kapintasan
1. Panlilang sa mga taong nakikiramay
2. Pagsisinungaling
3. Paggamit sa mga tao at sitwasyon
4. Kapangyarihan ng pera at ang epekto nito sa mga tao
KABANATA 9: DALAWANG LIBONG PISO
MGA TAUHAN
1. Remy nagalit at nalungkot ng husto noong nalaman tungkol
sa utang ni Pepe na babayaran nila.
2. Tinoy naging masama ang loob niya dahil kung hindi niya
pinayagan na maging guarantor siya para kay Pepe, hindi sila
mahaharapan ng ganitong problema.
3. Pepe noong kahero nina Tinoy sa opisina na naalis sa
posisyon dahil nakasira ng ilang libo. Nanguutang siya sa
maraming tao at tumatakas.
4. may-ari ng tindahan (walang pangalan) siya ang nagsabi
kay Remy tungkol sa mga utang nina Pepe at sa pagtakas nila.
MGA MAHAHALAGANG PANGYAYARI
Umuwi si Tinoy na mukhang pagod at may dinaramdam.
Nagtaka si Remy kung bakit, at yun pala ay may
masamang balita siya. Kailangan daw nila magbayad ng
dalawang libong piso dahil si Pepe, ang kahero nila noon
na pinaalis, ay hindi nagbayad ng utang sa bangko at si
Tinoy ay ang kanyang guarantor. Sa una ay akala niya na
babayaran ang utang, pero tumakas si Pepe.
Umiyak ng husto si Remy dahil kaysa na bibili sila ng
bagong bahay, o piyano para kay Baby, magbabayad sila
ng utang na hindi kanila. Naalala niya noong hindindian
ni Tinoy ang mga bagay dahil magtitipon muna sila.
Nainis talaga si Remy dahil parang mas inuuna pa ni
Tinoy ang kaibigan kaysa sa kanila.
Sa susunod na araw, lumabas si Remy para gawin kahit

anong gusto niya. Ngunit, naramdaman niya na ayaw din
niyang maging mag-isa.
Hinanap niya nalang ang bahay nina Pepe. Nagtanongtanog siya ng direksyon ngunit halos lahat ay hindi alam
kung nasaan ang lugar na sinasabi niya.
Pagdating niya sa isang tindahan, yung may-ari ay alam
tungkol kay Pepe. Sinabi niya na tumakas na ang magasawa na yon, at ang dalawang yon ay laging nagsusugal
at nagungutang sa lahat ng tao.
Pagdating niya sa bahay, sabi ni Tinoy na naayos na niya
ang sitwasyon sa pamaraan ng pagtanggal ng
dalawangpung piso sa kanyang sweldo bawat buwan.
Kahit na, si Remy ay nalungkot pa rin dahil sa
pangyayaring ito.
Pagtulong sa kapwa sa pagiging gurantor para kay Pepe
Pagaayos ng sitwasyon kahit mahirap ang pagsikap ni
Tinoy na ayusin ang problema
Pagtitipid ng pera ang ginagawa ni Remy lagi
Pagpapahalaga sa mga gusto ng anak naaalala ni Remy si
Baby at ang gustong piyano
Pagaalala para sa asawa (Remy kay Tinoy)
MGA KAPINTASAN
Di-pagbabayad ng utang sa iba (Pepe)
Pagsusugal at mga ibang iresponsableng gawain (Pepe +
Asawa)
Paghalaga ng kaibigan bago ang pamilya (Tinoy)
Di pagsasabi kaagad ng importanteng desisyon sa asawa
(Tinoy)
CHAPTER 10: PISTA NG BAYAN
Mga Tauhan
1. Remy asawa ni Tinoy at ina nina Baby at June
2. Tinoy asawa ni Remy at ama nina Baby at June.
3. Aling Muding kapibahay nina Remy at Tinoy
4. Aling Sela ina ni Tinoy; biyenan ni Remy
5. Luming bilas ni Remy
6. Baby at June mga anak nina Remy at Tinoy
7. Aling Barang ang pinag-uusapan nina Remy at Aling
Muding sa kotse; negosyante na nagpapahiram ng pera
sa iba.
Simulan ni Remy and kanyang paghahanda para sa
Pista. Inayos pa niya ang telang tatabasin niya para sa
bagong damit na isusuot sa pista ng kanyang mga
anak. Hinanda ni Remy ang mga tinahing damit na
kukunin ng mga suki niya sa kanya sa araw na iyon.
Sabi ni Remy kay Tinoy na tinapos niya ang kanyang
ginagawa, pero nagtatrabaho pa rin siya. Sabi ni Tinoy
na huminga muna si Remy, pero sabi ni Remy na kaya
niya itong tapusin, at hindi na sumagot pa si Tinoy.
Pagkauwi ni Remy galing palengke, dumating sina Aling
Sela at Lumin na tutulong kay Remy na maghanda ng
pagkain para sa pista. Narinig ang masayang tinig nina
Baby at June na naghahanap ang mga pinsan nila.
Pumunta si Remy sa palengke kasama ni Luming para
bumili ng pagkain para sa ulam na lulutuin ni Luming.
Trapik papuntang palengke dahil may bus na
nagbababa ng pasahero sa gitna ng kalye. Masisikip
ang mga kalsada at talagang hindi makapasa sina
Remy, Aling Sela at Luming. Punung-puno ang palengke
ng mga tao dahil maraming humahabol at bumibili ng
kasangkapan para sa kanilang ihahanda.
Nakisabay sila pauwi kay Aling Muding, ang kapitbahay
nina Remy, at nagkuwentuhan sila sa kotse. Pinagusapan nila ang malaking kit ang mga negosyong na
may kaugnayan sa pyesta, ang malaking kita ni Aling
Barang kapag may pista, at kung sino ang kanilang
pinaghahandaan.
Araw ng pista: tuloy ang daloy ng bisita sa bahay n

mga Cruz kaya abalang-abla si Remy buong araw
hanggang hattingabi.
Kinabukasan, dumating si Aling Musding para kunin ang
natirang pagkain para sa alagang baboy. May dala rin
siyang balita tungkol sa nangungutang kay Aling
Barang.
1. Pagiging Responsable at Masipag
tinapos ni Remy ang lahat ng trabaho niya sa
nakatakdang oras
binili niya kaagad ang mga kailangan para sa pista
2. Pag-aasikaso sa pamilya at mga kailangan ng
pamilya
gumawa si Remy ng bagong damit para kay June at
Baby dahil ayaw niyang maiiba sila sa ibang taong na
sa pista
3. Pagtulong sa Kapwa
tinulungan ni Aling Sela at Luming si Remy para
maghanda para sa pista
4. Pagiging Malapit at Matulungin ang Pamilya
Magkasama ang buong pamilya sa pista
Tinulungan ang isat-isa para maghanda
5. Pagbadyet ng Pera
Hindi nagutang si Remy ng pera dahil marunong siyang
gumamit ng pera na naipon niyat ni Tinoy
6. Bayanihan
Sina Aling Sela at Luming ay nagtulong kay Remy para
maghanda para sa pista.
Mga Kapintasan
1. Pagmamayabang
si Aling Muding: pinagyayabang niya na hindi niyang
kailangan umutang ng pera
2. Kawalan ng Disiplina at Konsiderasyon ng tao
ang mga bus ay naghihinto sa gitna ng kalsada para
lang makababa and mga pasahero galing sa prubinsya.
3. Pagiging Pakialamera
binalita ni Aling Muding ang pang-utang ng ibang tao
kay Aling barang kina Remy at Luming
4. Ubos-biyaya
hindi nagbabadyet ang mga taong nangungutang kay
Aling Barang. Tinatapos lahat ng pera at nangungutang
ulit.
-
KABANATA 11: SENYORITASENYORITO

Mga Tauhan
1. Tinoy- asawa ni Remy at ama nina June at
Baby
2. Remy-asawa ni Tinoy at ina nina June at Baby
3. Ismael/ Maeng- dating katrabaho(accountant)
at kapitbahay nina Tinoy.
4. Arsenia/ Senyang- asawa ni Ismael
5. Petra-katulong nina Tinoy at Remy
-
Mayroong pagtitipon sa bahay ni Ismael dahil paalis na

siya bukas. May dadaluhang kumbensiyon ng mga
accountant sa Tokyo si Maeng.
Sa pagkakatanda ni Remy, walang gusto si Maeng sa
mga pagtitipon laluna kung sa tahanan nila ito
gaganapin
Pagkadating ng mag-asawa sa labas ng bahay nina
Maeng at Senyang, narinig ni Remy kung ano na ang
tawag ng mga bata sa kanilang nanay
Mommy na raw si Senyang, hindi na Inay
Pati ang tawagan ng mag-asawa ay nagbago na. Ang
tawag ni Senyang kay Maeng ay Daddy na ngayon
Nang oras ng kumain ay nagulat sina Tinoy at Remy sa
tawag ng mga katulong nina Maeng at Senyang
Tinatawag ng kanilang mga katulong na Senyorita at

Senyorito sina Maeng at Senyang.
Pati sina Tinoy at Remy ay tinawag ng kanilang mga
utusan na Senyorito at Senyorita.
Pag-uwi nina Tinoy at Remy ay pinag-usapan nila ang
mga nangyari.
Hindi sila makapaniwala na hahayaan nina Maeng at
Senyang ang kanilang mga utusan na tawagin sila ng
ganoon.
-Kung may tiyaga ka, may nilaga kapag nagsikap ka,
aasenso ka rin
Mga Kapintasan
- Pagpapakumbaba (pagkawala nito) kailangang
mamalagi sa lahat
Sa halip na mainis sina Remy, natawa

nalang sila sa laki ng pagbabao nila,
umasenso lang ng kaunti
Parang
nagpapakita
ng
diskriminasyon
- Colonial Mentalitly- ang pananaw na lahat ng bagay na
dayuhan ay masbuti kasya sa sariling atin.
KABANATA 12 : SIMULA
1.
2.
3.
4.
5.
MGA TAUHAN
Remy- maalalahaning inay
Tinoy- mapagtiwalang ama
June
masusunuring at mapaggalang anak
Baby
Mga kaklase- mapaggalang at mapagrespeto
MAHALAGANG PANGYAYARI
Naisip ni Remy na may gustong sabihin sa kanya sina
Baby at June dahil sa mga bulong-bulong nila sa isat
isa
Nilapitan nina Baby at June si Remy upang magpaalam
na pumunta sa birthday ng isang ka-gang ni June
Pinahintay ni Remy sina Baby at June ang pagdating ni
Tinoy upang tanungin nalang siya
Nagdesisyon si Remy at Tinoy na payagan and dalawa
na pumunta sa party
~ Hindi laging mananatiling bata sina Baby at
June
~ Masmabuti kung payagan nalang nila kaysa
magsinungaling pa sina Baby at June upang
makapunta
Sinundo sina Baby at June ng mga kaklase nila
~ Nagbigay galang sila kay Tinoy at Remy
Habang nakatulog si Tinoy, si Remy naman ang
umaabang sa pag-uwi nina Baby at June
Pagkatapos dumating sina Baby at June, nagkwento sila
kay Tinoy at Remy tungkol sa mga nangyari sa party
Paghintay sa desisyon ng asawa (respeto sa desisyon
ng isat isa)
Pag-alala sa mga anak
Pagrespeto sa utos ng mga magulang
~ Umuwi sina Baby at June sa oras na
sinabing umuwi
Pagbigay galang sa mga magulang ng iba
~ Mas lalo na kung nandoon ka sa bahay nila
KAPINTASAN
Kulang ng pagtiwala sa mga anak
Pag-iisip na mananatiling bata palagi ang anak
KABANATA 13: NAGMAMADALI ANG PANAHON

Mga Tauhan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tinoy ama nina Baby at June; Masaya na

tatapusin ng mataas na paaralan si Baby
Remy ina nina Baby at June; nanenerbyos sa
magiging karera at buhay ni Baby nang natapos na
ang kanyang pag-aaral.
Baby Dalagang anak; magtatapos ng mataas na
pag-aaral at pupunta na sa kolehiyo
June Bunsong anak ni Tinoy at Remy
Ahente Ahente sa tindahan ng kotse; ama ni
Eddie
Eddie Anak ng ahente sa tindahan ng kotse;
sumama sa pagdala ng papeles
Natapos na ang pag-aaral ni Baby sa hay skul.

o
dalaga na si Baby at may mga bagay
na mas papansinin na nila.
Ayon kay Tinoy, kahit anuman ang gawin ni

Baby, kakayanin niya ito, kahit kung pera ang
problema.
o
Hindi gusto ni Baby ang medisina,
kaya hindi masyadong problema ang
pera.
Home
Economics
ang
inaasahan ni Baby.
o
Kakayanin daw ni Baby ito dahil
matigas ang loob ng bata, at
nagmana kay Remy.
Nagtanong si Tinoy kung nasa palagay ni

Remy, may ibang papansinin din si Baby.
o
Para kay Remy hindi nag-aalala siya
dahil alam niya ang kasama ni Baby
ay puro babae.
o
Ayaw lang niya tanggapin na
maaaring may magliligaw kay Baby
at pupusuin niya.
o
Mamamasahe
na
siya,
kaya
makaksabay siya ng ibat-ibang tao.
Ungot ng ungot si June ng bumili ng sarailing

sasakyan,
o
sa palagay ni Tinoy, praktikal at
makakaya nila ito dahil sa mga
pribilehiyo niya sa opisina.
o
Hindi naman sumang-ayon si Remy
sa desisyon, ngunit hindi ito binaggit
sa asawa.
Buong mag-anak ang pumunta sa tindahan ng

sasakyan. Nakita ng ahente si Tinoy.
o
Nag-usap sila habang tinitingnan nina
Remy, Baby at June ang ibat-ibang
sasakyan. Nalaman ni Tinoy na may
anak na din ang ahente na kasingedad ni Baby.
Nang umalis na sila, hindi malaking bagay ang

pagkwentuhan para kay Tinoy, kaya hindi niya
ito inisipan na banggitin kay Remy.
Nakaraan ng dalawang araw at dumalaw ang

ahente para sa papeles sa kotse, na may
kasama siyang binata.
o
Ipinakilala si Baby at si Eddie sa isatisa
Hindi man nagsalita o kumi

masyado ang dalawa ngunit
lihim na natuwa si Remy.
Mahiyain at hindi
man
nag-usap
ngunit
gusto
ni
Baby si Eddie
Natakot si Remy sa reaksyon ni Baby; hindi

man nagtaka si Tinoy dahil normal na
reaksyon iyon
o
hindi makapaniwala si Remy sa
narinig niya.
Hindi ulit pinag-usapan si Eddie Bernal sa

harapan ng kanilang anak. Isang Sabado,
dumalo si Eddie sa bahay nila. Pinapasok ni
Remy ang binata sa ideyang may utos siya

galling sa kanyang ama.
o
Ngunit sinabi din ni Eddie, halos na
hindi marinig, na nandiyan siya para
kay Baby.
o
Nanlamig si Remy at alam niyang
hindi biro na ito.
o
Tinanggap ni Remy na lumalapit ang
panahon na dapat harapin niya at ni
Remy din.
Pagpapahalaga sa edukasyon at hanap-buhay
Pagdedesisyon para sa buong pamilya
Tama at pormal na pangliligaw ng dalaga
Mga Kapintasan
Pagtatago ng lihim sa mag-asawa (Tinoy at Remy)
Pagdududa sa sarili (Remy)
Paggusto sa tao dahil si itsura lamang (Baby)
Pagpapahalaga sa edukasyon
Pagsisikap
Pagiging responsable
Respeto ng anak sa magulang
Maalahanin na Ina
** Nagmamadali ang panahon para kay Remy dahil kay

Baby. Nagiging dalaga na si baby at bilang magulang,
nahihirapan itong aminin ni Remy dahil iniisipan pa
niyang bata pa si Baby.
Mga Kapintasan
Sa una, hindi nagpakita ng suporta sa

desisyon ni June. (Remy)
Hindi matanggap na lumalaki na ang

anak.
o
Nahihirapan pakawalan ang
anak
Nakikinig sa usap ng iba. (Pagiging

chismosa)
KABANTA 14: BAGONG PAGTINGIN

Mga Tauhan
Tinoy- asawa ni Remy at ama nina Baby at June
Remy- asawa ni Tinoy at ina nina Baby at June
June- anak nina Tinoy at Remy. Sa una, siya ay
naghahanap ng kukuning karera pagkatapos ng
hayskul.
Baby- mas matandang kapatid ni June. Home
Economic and napili niyang karera para sa
kolehiyo.
Leonardo- nobyo ni Baby
Doktor Rosendo Marcial- siya ay isang
manggagamot na nanliligaw kay June.
Si June ay nag-aabala sa pag-iisip at

pagtarok sa sariling kalooban kung
ano ang kukuning karera pagkatapos
ng hayskul.
Nag-uusap sila ni Remy ng mabanggit
ni June ang pagigng isang nars. Hindi
sumang-ayon si Remy, at akala niya
nagbibiro lamang si June.
Dito natandaan ni Remy na palagi
niyang pinapa-alala sa kanyang mga
anak na kailangan nila magsikap
matapos ang pag-aaral para pag
mag-asawa man sila, hindi sila
magiging agrabyado. Ito din ang
itinuro ng kanyang ina sa kanya.
Kumuha si June ng pagsusulit sa
isang ospital na may paaralan upang
siya ay makapag-aral sa pagkanars.
Nag-uusap si Remy at Tinoy tungkol
kay Tinoy. Dito, nakikitan ulit natin na
hindi masyadong gusto ni Remy ang
karerang napili ni June. Sinasabi
naman ni Tinoy na pabayaan ito dahil
kailangan niya matuto na tumindig sa
sariling paa.
o
Hindi mapalagay si Remy
nung
unang
araw
ng
pagkawalay nito.
Nag-bibirong sinabi ni Tinoy

kay Remy ; paano kung
mag-asawa na
Unti-unting napansin ni Remy ang
pagbabago ni June. Nawawala na
din ang pag-aabal niya kay June.
Nakapag-usap sina June at Remy at
sinabi ni June sa kanya na gusto
niya maging isang surgical nurse.
Habang nag-uusap sina Tinoy at
Remy, sinabi ni Remy kay Tinoy na
narinig niyang ikinukuwento ni June
kay Baby na may crush na crush
daw siya sa intern. Sinabi ni Tinoy
na ito ay normal lamang.
Isang araw, umuwi si June na may
kasamang doktor na nanliligaw daw
sa kanya. Siya ay si Doktor Rosendo
Marcial
o
KABANATA 15: ANG PARAAN NG PAG-IBIG

Tauhan
1.
2.
3.
4.
Tinoy - awasa ni Remy; ama nina June at Baby

Remy - asawa ni Tinoy; ina nina June at Baby
June - anak nina Tinoy at Remy; kapatid ni Baby
Baby - anak nina Tinoy at Remy; ate ni June
- ambisyoso [gustong mag- postgraduate studies
sa nutrition sa US]
5. Leonardo - nobyo ni Baby; katrabaho ni Tinoy
6. Dr. Rosendo Marcial - intern (o manggagamot) na
nanliligaw kay June
7. Kakilala ni Remy na may anak na nakapamuhay sa US nais ipataas ang damdamin ni Remy sa pag-alis ni Baby
Napadala si Leonardo sa Estados Unidos bilang
pensiyonado ng tanggapan nina Tinoy
Hindi nagkatuluyan sina June at Ros
Sinabi ni Junekay Remy na gustong kumuha ng postgraduate studies sa nutrition sa US si Baby. Nalungkot nang
grabe si Remy. Sabi ni June na hindi na kailangang
alalahanin pa ang gastusin papuntang Amerika dahil ang
gagastos para kay Baby ay ang magbibigay ng grant at
pocket money na lang ang kailangan.
Napansin ni Tinoy na parang matamlay si Remy. Tinanong
ni Remy kung natahimik na ang lola ni Leonardo dahil si
Tinoy ang nagpadala kay Leonardo sa Amerika. Pagkatapos
ng pagpapaliwanag ni Tinoy ay sinabi ni Remy na may balak
na pumuntang Amerika si Baby. Wala namang nakitang
masama si Tinoy dahil:
libre naman ang pag-aaral
gusto
niyang
maramdaman
ang
nararamdaman ng lola ni Leonardo (masaya
sa pag-asenso ni Leonardo)
Ang isip naman ni Remy ay may plano na magkita ang
dalawang magkasintahan. Ang sabi ni Tinoy ay madali
namang malaman iyon, basta alam nila kung saan magaaral si Baby.
Kumuha na si Baby ng pagsusulit para sa walang-bayad
na pag-aaral at nakapasa naman siya. Sa interview naman
ay hindi siya nahirapan.
May mga kakilala si Remy na may anak na nakapamuhay
sa US at nagsabi na dapat hindi malungkot dahil ang
kanyang anak ay:
matututo maging independe
makikita ang kahalagahan ng magulang
dahal sa pagiging malayo
Nang paalis na si Baby, ayaw pasamahin ni Tinoy si Remy
pero ipinangako ni Remy na hindi siya iiyak.
Pagkatapos umalis ni Baby, maraming araw na hindi
natahimik si Remy. Bumalik ang katahimikan ni Remy nang
dumating ang mga liham ni Baby. Sabi ni Tinoy na isang
taon lang si Baby sa US, samantalang tatlong taon si
Leonardo na dapat manatili roon. Natanggap na ni Remy na:
ang paglalayo nila ni Baby ay bahagi ng
buhay
para sa kabutihan ni Baby ang lahat
Isang araw, may dumating na kable at binasa ni Remy
ang nakasulat. Ang balitay nagpakasal na sina Baby at
Leonardo. Nawalan ng malay si Remy.
IV. Pagpapahalagang Pilipino
1. Labis na pagmamahal sa anak kahit masakit,
tinatanggap nila, para sa anak nila
pagbibigay ng suporta sa anak kahit anumang
gawin
takot para sa anong mangyayari sa anak
2. Kagustuhang umasenso, at pagsasakripisyo para
sa ito [masipag; matiyaga, ambisyoso]
Kapintasan
1. Pagiging masyadong presumptuous nag-iisip ng mga
explanasyon kahit na hindi alam ang lahat ng katotohanan
2. Pagkapit sa anak hindi marunong ilayas ang anak
- hindi marunonong maging malayo sa anak
- masyadong pakikisama sa buhay ng anak
Bakit ipinangalang Ang Paraan ng Pag-ibig ang
kabanatang ito?
Naging paraan ang edukasyon para magpatuloy ang
pagmamahalan nina Baby at Leonardo. Ito and paraan na
ginawa nila para makita ang isat isa. Pinag-isipan nilang gawin
to, nagplano nang grabe para lang abutin ang kagustuhan ng
kanilang puso para makita ang kasintahan. Kahit na
nagsingunalin si Baby sa kanyang magulang, ginawa niya to
para sa ibig, dahil alam niya na kung alam nila ang totoo, hindi
siya papayagan.
KABANATA 16-PASULONG
Mga Tauhan:
1. Tinoy asawa ni Remy na nagbalak na
magpatayo ng bahay sa lupa na binili
2. Remy asawa ni Tinoy na sa una ay
nanghinayang sa lupang binili pero pagkita sa
plano ay
nagustuhan ang ideya
3. Arkitekto and kaibigan ni Tinoy na gumawa ng
plano para sa bahay ni Tinoy at Remy
4. Tata Ponso kuntratistang kamag-anak ni Tinoy
na naghanda ng mga kasangkapan para sa
bahay at ang gumawa
5. Mga kabataan kasama ni Tata Ponso para
gumawa ng bahay at kamag anak din ni Tinoy
Mahahalagang Panyayari:
May isang lupa na binili nila Tinoy at Remy dahil
sa mababang presyo
at hindi masyadong
malayo (nasa labas lamang ng lungsod).
Napaisip si Remy at nanghinayang dahil
matiwangwang ang lupa. Ang sabi naman ni
Tinoy na kapag tumaas ang presyo ng lupa,
hindi na ito bababa pa muli.
Naisipan ni Tinoy na paupahan subalit ang sabi

ni Remy na walang uupa dahil hind lahat ng tao
ang may sasakyan. Kaya ang sinabi nalang ni
Tinoy na magpagawa na lang sila ng bahaybakasyunan at paupahan para may mag-alaga.
Nagpagawa ng plano si Tinoy sa kaibigang
arkitekto para maiba naman ang bahay. Ang
gusto niyang materyales na gamitin ay kawayan,
pawid, and sawali.
Nang nakita ni Remy ang plano, kaagad niya
itong nagustuhan at nagandahan. Ngunit,
biglang nasabi ni Remy na malungkot dahil
silang dalawa nalang.
Nagtungo sa nayong sinilangan si Tinoy upang
magtanung-tanong sa pagbili ng kawayan sa
pawid. Ng gabing iyon, umuwi si Tinoy
masayang-masaya dahil si Tata Ponso ang
gagawa ng
bahay at may bahala sa mga
materyales. Nag-alinlangan si Remy dahil baka
saw ang alam lang nila ay magtusok-tusok
lamang ng kawayan. Ang sabi ni Tinoy na lahat
ng malalaking at magagandang bahay sa kanila
ay si Tata Ponso ang kuntratista.
Sa araw ng palusong, madaming kabataang
manggagawa na kasama si Tata Ponso na
kamag-anak din pala ni Tinoy. Nag-alala si Remy
dahil kulang ang kanyang pagkain na dinala.
Humalik silang lahat sa kamay ni Tinoy at Remy.
Sa pagbalik nila sa lote, wala pang nakatayong
haligi dahil walang turnilyo. Hindi nakakibo si
Remy habang sinabi ni Tinoy na sana naisabay
nila sa pagluwas and pagbili nito kanina. Walang
nagawa si Remy at Tinoy kundi bumalik sa bayan
upang bilihin ang turnilyong kinakailangan.
Sinabi ni Tata Ponso kay Remy na wag mag-alala
dahil may apat siyang kasama na eksperto sa
pag-aatip.
Mabilis na nagawa ang bahay. Sa loob ng apat na
araw ng lingo ay nayari na ang bahay.
Madaming materyales ang natira dahil ayaw ni
Tata Ponso magtrabaho ng kapos-kapos. Hindi
naman daw masasayang ang mga iyon dahil
iuuwi ito ni Tata Ponso para makimpuni na niya
ang kanyang bahay- kubo.
Napatingin si Remy kay Tinoy at hindi masabi
kung nakatipid nga ba sila at may utang na loob
pa sa kamag-anak.
Kapintasan:
Pagtulong na may hinihintay na kapalit
Hindi marunong manghinayang
Hindi marunong mahiya
Pampapahalagahang Pilipino:
Bayanihan pagtutulungan sa paggawa ng
bahay nina Tinoy at Remy
Pagkamagalang sa Matanda pagmamano ng
mga nakababatang kamag-anak ni Tinoy sa
kanila
Pagiging Masipag
Pagtanaw ng utang na Loob
Kabanata 17:Bagong Pakikisama

Mga Tauhan:
1. Remy- ina ni June at Baby
2. Baby- panganay na anak nina remy at tinoy at nagpakasal
kay Leonardo
3. Leonardo- asawa ni Baby
4. Donya Lucia- Ina ni Fred
5. Fred- fianc ni june
6. June- ang pangalawang anak nina Remy at Tinoy.
7. Tinoy- ama ni June at Baby, asawa ni Remy.
Hinigi ni June na ang ina ang tumahi ng kanyang damit
pangkasal. Gusto ng ina maipagkaloob kay June kung anong
kayang maibigay, ngunit nasaktan si Remy ng binigyan ng pera
ng ina ni Fred na si Donya Lucia si June, dahil baka isipin nila na

ang pera lamang ang hinahabol, denipensa naman ni June na
sinabi niya nag iisang anak na lalaki si Fred.
Bukas sa loob ni Donya Lucia tumulong at magbigay, ngunit
takot si Remy dahil baka hindi maging Masaya ang anak sa
piling ni Fred at masyadong syang sensitibo sa mga salita at
kilos ni Donya Lucia na binigyan niya kahulugan. Tulad ng
Honeymoon./ pulot-gata gusto ni Donya Lucia sa Hong Kong ito
maganap dahil doon din nangyari ang pulotgata ng kanyang
panganay na babae. Gusto ni Remy ang maging practical
at wag ubusin ang pera dahil mas maraming
dapat unahin sa buhay mag asawa
Gusto ni Remy
na ihati ang gastos ng reception at siya ang gumawa ng damit
ni June. Dahil talagang maghahati na sila sa buhay at silang
dalawa ang babalikat sa mga
responsibilidad.
Dumating ang balae ni Remy na si Donya Lucia at may
maraming dalang mga regalo galing sa mga kaibigan at mga
kamag anak punong puno ang mga kwarto ng mga regalo
ngunit naliliit si remy dahil sinabi ni Donya Lucia kung saan
nangaling ang mga regalo
Nang nagpaalam na si Donya Lucia nakahinga ng maluwag si
Remy ngunit nalungkot siya dahil baka hindi maging Masaya
ang kanyang anak sa buhay may asawa pero sabi ni Tinoy siya
ay may tiwala sa kanyang anak na itoy may malakas na loob.
Kapintasan
-masyadong nakikialam
-hindi pinababayaan ang anak maging independent
-mayabang
-over spending
na iba ang bibig ng mga babae doon. (hindi

maganda ang lengguwahe)
Tinanong ni Tinoy kung ipagpapatuloy pa ni Remy ang
pagtulong sa kanila at sabi ni Remy na itutuloy niya
dahil nangako siya Kay Kumareng Luz at hindi
magbabago iyon.
-
Bukas na komunikasyon
o
2.
3.
Inimbita ni Kumareng Luz si Remy sa isang samahan

nila
o
Ang samahan na ito ay isang fund-raiser para
sa mga dalagang ina
Sa una, ayaw ni Remy na sumali pero sumali na lang
siya
Kinausap ni Remy si Tinoy tungkol sa sinabi ni
Kumareng Luz
Sa sumunod na araw, sinundo ni Kumareng Luz si Remy
o
Dinala ni Remy ang sketch na ginawa o ginuhit
niya
Habang papunta sila sa lugar na pagtatagpuin nila,
pinag-usapan ni Kumareng Luz si Donya Clara
o
Donya Clara ang pinaka-ina ng Bahay ng
mga dalagang magsisipanganak
Pagdating nila sa bahay-pulungan, pinakilala ni Luz si
Remy sa mga kasamahan nila
Nung dinala ni Kumareng Luz si Remy sa tabi ng
kinalalagyan ng sketch niya, nakarinig si Remy ng mga
bulong
Nang nakauwi na si Remy sa kanila, kinuwento niya kay
Tinoy ang mga nangyari
o
Sinabi niya na pinag-uusapan siya ng mga
babae doon sa samahan pero hindi na niya
matandaan yung mga sinabi nila. Sabi niya rin
Sa huli, sinabi ni Remy kay Tinoy na

ipagpapatuloy pa din niya ang pagtutulong sa
samahan o fund raising dahil nangako na siya
kay Kumareng Luz at hindi magbabago ang
desisyon niya
Kapintasan:
Pag-uusap si likod ng tao
o
Pangyayari:
-
Inisip muna ni Remy kung sasali siya sa

samahan na sinasabi ni Kumareng Luz
Pagtutupad ng mga pangako
KABANATA 18: MATAAS NA LIPUNAN

Tauhan:
Remy asawa ni Tinoy
Hindi makapagdesisyon sa una kung
sasali ba siya sa isang samahan o hindi
Tinoy asawa ni Remy
Sinusuportahan si Remy sa mga desisyon
niya
Kumareng Luz kumare ni Remy
Mapagpilit
Sinabi ni Remy na narinig niya na

nagbubulung-bulungan
ang
mga
babae sa programa na sasalihan niya
Pag-iisip muna bago pumasok sa kahit anong samahan

o grupo
o
Sinabi ni Remy ung mga sinabi ni

Kumareng Luz sa kanya
Pagsasabi sa asawa kung ano ang nangyari sa

araw niya
-pagiging practical
-bukas na komunikasyon
1.
Pagsasabi sa asawa kung ano ang papasukang

samahan
Ung mga babae sa programa ay nagbubulungbulungan

at
pinag-uusapan
si
Remy.
(tinitingnan pa si Remy habang silay naguusap)
Pagpipilit sa isang tao kahit na ayaw talagang sumali

o
Sa una, pinipilit ni Kumareng Luz na sumali si

Remy sa samahan nila
KABANATA 19: Ang LAHAT NG LABIS

Tauhan:
1. Mimosa
2.
3.
Sumusunod sa mga moda lalo na sa make-up

Kliente ni Remy
Tamad; colonial mentality
Gustong maging pinakasikat
Remy
Matulungin
Glecy
Pamangkin ni Remy; may-ari ng beauty parlor
Mahalagang Pangyayari:
Naglakbay si Mimosa sa buong daigdig dahil ito ay

bahagi ng Gawain niya sa isang kompanya ng
kosmetiko.
Nang muling umuwi si Mimosa ang bagong hilig niya ay

ang moda sa paglalagay ng make-up. Napakalabis ang
paglalagay niya.
Naghahanap si Mimosa ng taong magpapalagay ng

make-up niya dahil siya ay tamad. Inirekomenda ni
Remy si Glecy.
Sinamahan ni Remy si Mimosa papunta kay Glecy sa
umaga ng tinakdang araw.
Pinapili ni Glecy si Mimosa sa 5 bestido dahil don
ibabatay ang pag-ayos ng buhok at make-up ni
Mimosa.
Nang makalipas ang tanghalian, tumawag si Glecy kay
Remy. Sinabi niya na pwede bang huwag dalhin siya ng
kostumer na paris ni Mimosa. Nandoon pa daw si
Mimosa dahil 5 beses nagpalit siya ng coiffure pagayos ng buhok.
Nakaraan ng ilang araw at takang-taka si Remy nang
nakita niya si Mimosa. Ang ganda ng make-up niya
parang wala.
Natuto ni Mimosa ang kanyang liksiyon dahil sa party,
di siya pinansin. Walang nagtanong sa kanya kung
gusto niyang sumayaw dahil lumabas na suya ang
naka-pormal at casual lamang ang lahat.
Mga Kapintasan:
1. colonial mentality ayaw matalo sa mga local
2. pag-iisip lamang sa sarili
3. napakalabis na paggusto san mga bagay or pagiging
materyalista
4. kasikaman sa katanyagan
1. pagtulong sa kapwa
2. pagiging simple sa buhay
3. pagtitimpi sa mga bagay
* Ang Lahat ng Labis
Dahil sa una, gusto ni Mimosa na malabis ang
lahat sa damit, make-up, pansin. Gusto
niyang maging pinakasikat kaya pinag-iisipan
niya lamang ang kanyang sarili.
Sa huli, natuto niya na sa buhay ang paggusto
ng labis sa lahat ay di makakatulong sa iyo.
KABANATA 20: UOD
Tauhan:
Remy- Ina ni Baby

Lola ni Vic
Mapagmahal na lola
Mapag pasiyensiya
Matiyaga
Maaruga
Mahilig sa Tanim
Marunong
Vic- Anak ni Baby
Apo ni Remy
Matalino
Mausisa
Matulungin
Masayahin
Maloko
Makulit
Mabait
Malambing
Mahalagang Pangyayari:
Ang pagtuklas ng uod sa halaman at pagputol ng sanga

o tangkay.
Ang paguusisa at pagtanong ni Vic kay Remy tungkol
sa uod na minamasid.
Ang pasiya ni Vic na aalagan ang uod sa loob ng kahon
ng sapatos.
Ang pagkatuklas ni Vic na nawawala ang uod at ang
pagtaka nito.
Naging isang paruparo and uod ni Vic at nalungkot

siya sa pangyayaring ito.
Ang paghambing ni Lola Remy kay Vic sa buhay ng
isang paruparo. ( Ang pagpapaliwanag ni Remy)
* Ang ipinaliwanag ni Remy ay na ang isang uod ay parang

isang bata kagaya ni Vic tapos nagiging isang paru paro o
magulang na aalis. Sinasabi niya na ang uod ay inaalagan
ng magulang tapos mayroong araw naaalis ito at magiging
paru paro. Ang ibig sabihin nito ay si Vic ang apo ni Remy
ay magiging isang sikap na magulang, isang araw. Si Remy
ang nag aalaga ay dapat matutong ipalaya ang bata dahil
lahat ng tao ay magkakaroong ng araw na aalis para
tumayo sa sariling paa o magsikap sa sarili.
Napaghulo ni Remy ang halaga ng buhay ng uod

sa lipunan.
Ang katyagaan at mahal ni Remy para kay Vic.
Ang pagaalaga ni Vic sa uod.
Ang pagturo ng tama ni Remy kay Vic.
Kapintasan:
Ang muntik pagpatay ni Remy sa uod.

Hindi binigay ng mahal o halaga sa mga ginawa ng
Paginoon.
Uod:
Ang pamagat ay Uod dahil ang uod ay parang bata na
paginaalaga ng magulang ito ay magiging maganda na paru
paro o msikap na magulang. Ang ibig sabihin nito rin ay may
araw na aalis ang lahat ng mga bata.
KABANATA 21: SA LIKOD NG TAGUMPAY
MGA TAUHAN:
1) Remy Asawa ni Tinoy
2) Tinoy Asawa ni Remy
3) Fidel Moreno kaibigan
Asawa ni Mely
Umutang kay Remy at hindi
biniyaran ito
Isang dating sikat na mang-aawit
sa radyo pero lumipat siya sa
tanghalan, pelikula, at telebisyon.
4) Mely Asawa ni Fidel
MAHALAGANG PANGYAYARI:
Nagbabasa si Remy ng isang magasin at tumatawa siya

sa mga larawan at ang mga nakasulat sa tabi nito.
Ipinakita ni Remy ang magasin kay Tinoy at tinuro ang

kaibigan nila si Fidel.
Tinanong ni Tinoy kung ang sinasabi tungkol kay Fidel

ay totoo at kung ang magasin ay talagang sinigurado
ang mga sinasabi nito.
Hindi sinabi ng magasin ang buong katotohanan kahit

kailangan ito.
May utang si Fidel na hindi nabayaran kay Remy pero

nakalimutan ni Remy ito dahil sa maraming panahon na
nakalipas.
o
Sumang-ayon siya na mapautang si Fidel sa
kanya dahil kaibigan siya kay Tinoy.
Sabi ni Tinoy na hindi ito mamangyari kung hindi

madaling maawa si Remy.
Nabalitaan ni Remy na si Fidel ay madalas umutang

pagkatapos umutang si Fidel kay Remy, hindi siya lang
ang napautang ni Fidel.
Sana daw binanggit sa magsin ang pamilya ni Fidel,

pero hindi nabanggit ito.
Bago pa nagsimula si Baby sa kolehiyo at naglipat si

Remy at Tinoy sa bagong bahay nila. Tumira sina Fidel
at si Mely sa malapit sa kanila. Naging matapat na

kaibigan sina Mely at Remyla
Naaalala ni Remy na ulirang-ulira ang pagsasama nina
Mely at Fidel
Si Mely ay nag-tiyaga sa paghahanapbuhay, bilang
isang guro sa isang paaralang pribado at isang
personal tutor, habang walang trabaho si Fidel
Ang pagtitiyaga ni Mely ay ang dahilan kung bakit
nagtagumpay ni Fidel
o
Hinikayat ni Mely si Fidel na sumali sa
paligsahan para sa mga baguhan. Nanalo siya
at bumiti ang kanilang kabuhayan.
Dahil sa bagong trabaho ni Fidel, hindi na nagkikita ang
mag-asawa
Sinabi ni Remy na sa likod ng tagumpay, kinulang ang
mga oras niya kasama ang kanyang pamilya
Nagtalo sina Remy at Tinoy dahil naintindihan ni Remy
anong damdamin ni Mely
Sa tingin ni Tinoy, mabuti si Mely dahil pinalaki ni Mely
ang kanilang anak na alam ang mga kinalabasan sa
pagtatagumpay
Nakita ni Remy ang pamagat ng artikulo, Lihim ng
Tagumpay Ni Fidel Moreno at nainis.
PAGHAHALAGANG PILIPINO:
1) Pagmamahal sa asawa
2) Pagsisikap para makuha ang gusto mo
3) Pagtitiyaga para magkaroon ng hanapbuhay
4) Makahanapbuhay para sa pamilya
5) Pagaawa at pagtutulong sa kapwa
KAPINTASAN
1) Hindi makabuluhan ang pampersonal na buhay tao sa
isang magasin
2) Hindi nagbabayad ng utang
3) Walang katotohanan sa mga sinasabi sa magasin
4) Nawawala ang pagmamahal o panahon para sa
pamilya dahil sa trabaho o salapi
5) Nawawala ang katotohanan sa sarili
KABANATA 22: DAYUHAN

Mga Tauhan
Remy asawa ni Tinoy at nanay nina Baby at

June
Tinoy asawa ni Remy at tatay nina Baby at

June
Joan kaibigan ni Baby at suki ni Remy sa

pananahi
amerikana
;
tagamasid
ng
kalagayan ng mag-sasaka
Pinuno ng Samahan
inimbita si Remy para sumama kay Joan sa

pagbibisita sa isang bayan dahil si Joan ay
pumupunta sa ibat ibang bayan para tingnan
ang kalagayan ng mga tao.
Sinabi niya ito kay Tinoy at supportado siya

para kay Remy. At sabi din ni Tinoy na mabuti
pa si Joan na dayuhan pero nakakapunta siya
sa ibat ibang lugar na hindi pa sila
nakakapunta.
Sa araw ng paglalakbay sinundo sila ng

sasakyan kasama ang ibang tao na nagimbita
kay Joan at Remy. At kasama pa nila ang
pinuno ng paglalakbay.
Sa sasakyan sinabi ng mga tao kung ano ang

makikita sa pupuntahan nila.
Habang sa biyahe, naguusap lamang sila at

bago nila malaman, malapit na pala sila sa
lugar. Ang daanan papunta sa bayan ay may
madaming dumi at hindi pantay-pantay. Nakita
ni Remy ang mga bahay na halos
magkapareho laban lamang sa pintura. At iyon

ang isa sa kanilang housing project.
Pagdating nila, pumasok sila sa isang
malaking bakuran at may madaming tao na
naghahanda at sumalubong sa kanila. Nakita
ni Remy ang kulturang pinoy sa kanilang
pagbabati. Nakahanda na ang lahat at sabi ni
Remy na baka magsassalita din ang may-ari
ng lupa at paano silang umunlad bilang isang
nayon.
Pagkatapos nilang kumain ng masasarap na
pagkain sa isang bunga ng banana (banana
leaf) at nagkamay pati si Joan, nagsimula na
ang palatuntunan naalam ni Remy na
magiging mahaba.
Malapit na si Remy matulugan pero narinig
niya na may kahulugan pala ang sinasabi. at
nakita niya na nagsasalita sila sa inggles kahit
na baka hindi maintindihan ng ibang mga tao
sa bayan na iyon pero masaya parin sila.
Sinabi nila na talagang masaya sila sa
pagtulong na ibinigay dahil umunlad sila dahil
sa itinuro nila ang mga kaalamang ng
pagsasaka at pamumuhay.
Pero ang pinakapinurihan nila ay si Joan dahil
kahit na siya ang isang dayuhan lamang ay
nagging malaking tulong siya sa kanila.
Nagsasalita lahat ng mga taong naguusap ng
inggles at nagtaka si Remy kung bakit sila ay
nagiinggles. At tinanong niya kung wala na
bang magsasalita ng tagalog? At akala niya
walang nakarinig sa kanya pero narinig ang
pinuno ng paglalakbay at sabi niya na
nagsasalita lamang sila ng Inggles dahil para
maintindihan ni Joan.
Pagkatapos napatahimik na lamang si Remy.
At pagkatapos na lahat ng taong masalita,
nagsalita din si Joan at sa tuwa ni Remy
nagsalita si Joan sa tagalog kahit hindi
malinaw at barok.
Natuwa talaga si Remy at siya ang unang
nagpalakpak dahil nagulat siya kay Joan pero
natuwa din.
Pagtutulong sa kapwa
Mainit na pagtanggap sa kapwa
Pagsusuporta sa asawa
Pagiging supportado sa tulong na ibinibigay

Kapintasan
Pagalam pa ng isang dayuhan ng iyong bansa

kaysa sa iyo
Hindi iniisip ang ibang mga tao, pagaalala

para sa isang tao lamang
Pagsasalita bago isipin kung tama ba ang

sasabihin o hindi.
KABANATA 23: MAY LAMAYAN SA NAYON
Mga Tauhan
1)
2)
3)
4)
Remy asawa ni Tinoy; ina nina Baby at June

Tinoy asawa ni Remy; ama nina Baby at June
Tata Mente amain ni Tinoy na namatay
Mga kamag-anak, mga bisita nakiramay, nakikain
Tinawagan ni Remy si Tinoy pagkatapos tanggapin ang

pasabi na namatay ang kanyang amain
Sariwa pa rin sa kanyang alaala ang mga nangyari noong

ang lola naman ang namatay. Halos mapahiya siya roon
dahil wala siyang naging kaalaman sa mga kaugalian.
Parang may naganap na pagdiriwang imbes na burol dahil

sa mga handa
Halos pareho ang tanawin o naging sitwasyon sa burol ni
Tata Mente. Maraming pagkain ang naihanda at napilitan
ang mag-asawa na kumain. Naisip ni Remy na malaki ang
nagastos ng pamilyang namatayan
Nakita ni Remy ang ugali ng mga tao roon: ang paggastos
nang malaki sa pagkain kaysa sa bayad ng serbisyo para
sa patay, ang paglakad ng lahat ng nakipaglibing at ang
paghalik sa kamay ng yumao
Humagulgol ang isang apo ng namatay na katabi ni Remy
at hinagud-hagod niya ang likod nito
Pagkatapos ng ilang araw ay nalaman nila Remy at Tinoy
na higit na malaki ang nagastos sa paglalamay at
paglilibing sa matanda kaysa sa pagpapagamot sa
kanyang nung may sakit pa.
Ospitalidad
Ang pagiging malapit sa pamilya
Pagkakaisa ng pamilya lalo nat namatayan
Pagsasakripsyo
at pagmamahal ang
paglakad ng lahat
Mga Kapintasan
Sobrang paggastos at paghanda ng maraming
pagkain
Sobrang tradisyonal paghalik sa kamay
Mas madami ang nagastos para sa burol kaysa
sa paggagamot
KABANATA 24: LIMPIYA-BOTA
Mga tauhan
1. Remy asawa ni Tinoy;
2. Tinoy- asawa ni Remy; ang nakawala ng susi; makakalimutin
3. Petra-katulong ng mag-anak na Cruz
3. Nonoy sampung taong gulang; grade five na; nagtatrabaho
na para makapagaral; Ang limpiya-Bota; Matiyaga, hindi laki sa
layaw
4. Misis Menta suki ni Remy; ang nagkwento kay remy ng totoo
tungkol kay Nonoy
Mahahalagang pangyayari
Dumating si Nonoy sa bahay ni Remy para malinis niya ang mga

sapatos nina Tinoy at Remy ngunit nahuli siya ng dating dahil nagreview pa siya nung nakaraang Sabado pa pala siya hinihintay ni
Remy.
Tinanong ni Remy kay Nonoy kung ilang taon na siya at kung

anong grade na siya. Siyay sampung taong gulang at nasa grade
five na.
Napansin ni Remy na matagal-tagal na ring naglilinis ng sapatos
si Nonoy at hindi tulad ng ibang batang magaso at walang-galang
makipag-usap,laluna sa nakatatanda. Talagang mahusay na
maglinis ng sapatos si Nonoy at hindi binabalbon ang sapatos.
Hindi rin iniiwang marumi ang dakong pinaglilinisan nito ng
sapatos. Bukod dito, nag-aaral ang bata.
Malapit na ang bakasyon ni Nonoy at nagtitinda siya ng diyaryo
at magasin para sa pasukan niya. Magrarasyon si Remy sa mga
magasin na ito. (hindi binanggit ang pangalan ng mga magasin)
Iniwan ni Remy ang Limpiya-Bota upang ipagpatuloy niya ang
tinatapos na tahiin.
Biglaang sumagi sa isip ni Remy ang nawawalang susi ni Tinoy.
Hinanap niya ito sa mga abubot ni Tinoy: mga klip sa
kurbata,himelo,butones ng barong-tagalog,singsing,lighter at
relo, ngunit hindi niya ito nakita. At tinanong niya kay Tinoy
kung bakit hindi isinama sa ibang susi na may key chain
naman. Nakalimutan ni Tinoy.
Sinabi ni Tinoy na magpagawa na lamang ng bago ngunit
tinanggihan ito ni Remy, hindi na hinanap.
Nagulat si Remy nang inilagay ni Petra sa kanyang palad ang
susi.
Nahanap pala ito ni Nonoy sa loob ng medyas ni Tinoy habang

nililinis ang sapatos.
Sinabi ni Tinoy na bibigyan niya ng tip si Nonoy pagkatapos.
Pinasalamatan ni Remy si Nonoy.
Dumating si Misis Menta. Nagtaka si Remy kung bakit kilala ni
Misis Menta si Nonoy.
Nagkwento si Misis Menta kay Remy tungkol kay Nonoy.
Nalaman ni Remy na kapitbahay ito ni Misis Menta at may
kaya pala ang pamilya nito.
-sila Nonoy ay
may-ari ng malaking supermarket na
tinatawag na Pride of The Town, ,at ang mga kapatid ni Nonoy
ay nagaaral sa isang exclusive college for boys at ang bunso na
babae ay may sariling negosyo, yung flower shop sa
supermarket
-Ang panganay na lalaking kapatid ni Nonoy ay kaibigan
naman ng anak ni Misis Menta. At minsan, pag walang pasok
ang magkaibigan, boy sila sa supermarket at sila ay
sinasahuran.
Lalong gumaan ang loob ni Remy kay Nonoy sa kanyang mga
nalaman
pagpapahalagang Pilipino
matiyaga
-nagtatrabaho si Nonoy imbis na makipaglaro
magalang
- Gumamit ng po at opo, nakipagusap ng maayos
pagpapahalaga sa edukasyon
Pagtulong sa magulang
-mayaman
tumatayo sa sariling mga paa
mababang loob
- maawain si Remy
pagpapakita ng kabutihan sa kapwa
-karagdagang bayad
pagsisikap sa sarili
-nagsisikap siyang kumita ng pera, hindi umaasa sa mga
magulang
Masunuring anak
Walang sinasayang na oras
- kahit walang pasok, nagtatrabaho pa rin
Mga Kapintasan
makakalimutin
-si tinoy
mahilig mag kwento ng buhay ng ibang tao
magastos
- imbis na hanapin muna, mas gusto pang mag pagawa si
Tinoy
KABANATA 25: PULITIKA
Ang kabanata na ito ay may pamagat na pulitika dahil lagi na
ang pulitika ay di-makatarungan at lagi mayroon ito ng
pagdadaya. Ang nais ipahiwatig ng kabanatang ito ay mayroon
nang pagmamaliit sa mga kandidato at korapsyon sa pagpili ng
isang lider o tagapaguna dahil sa masamang pagpulitika.
Tauhan
Remy: Tinulungan niya si Lody sa pagkampanya para
kay Purita. Siya ay hindi nagdadaya at hindi siya
sumang-ayon sa mga korapt na metodo sa kampanya.
Lody: Siya ay ang suki ni Remy sa tahi at siya ay isang
editor sa isang pahayagan. Tumutulong din siya kay
Purita sa pagkampanya. Nais niya na makita ng tao ang
kakayahan ni Purita at hindi lamang sa mga bagay na
binibigay ng mga kandidato.
Purita: Siya ay isang manunulat na Tagalog at nais niya
makuha ang isang posisyon sa siyam na direktor ng
kanilang pahayagan. Hindi niya gusto magbigay ng
bagay sa mga nagboboto dahil nais niyang patunayan
na maari siyang manalo sa kanyang mga kakayahan at
hindi sa paggagastos.
Tinulungan ni Remy si Lody sa pagkakampanya para
kay Purita gamit ng kotse ni Remy. Ang nais nila ay
mapasok sana ang isang manunulat na Tagalog (si
Purita) sa siyam na direktor ng Press Club sa kanilang
pahayagan. Ito ay dahil lagi na lang Inggles ang mga
director ng pahayagan. Si Purita ay isang magaling na
manunulat at ipinagmamalaki siya ng ibang mga
manunulat dahil siya ay gagawing pambato ng mga
peryodista sa Tagalog.
Sa bulwagan, maraming mga tao ay nagbibigay ng
madaming bagay sa mga nagboboto, kagaya ng mga
tarheta, polyeto, pamaypay, lapis, at iba pa. Pero, ayaw
ni Purita na magbigay ng gamit dahil nais niya
patunayan na makalulusot siyang maging direktor sa
kanyang kakayahan at hindi sa kanyang gastos. Sa
kanilang pagkampanya, sinabi din ni Lody kay Remy na
naghahanap ang mga kandidato ng mayamang
negosyante at pulitiko upang magkasunduan sila. Sa
ganito, mas magkakaroon ng publicity ang isang
kandidato at mas matipid ito kaysa sa pagpunta sa
ahensiya ng public relations. Wala na ang dating mga
matapat na peryodista na hindi nagdadaya at si Purita
ay isa sa mga huli.
Sa aktwal na halalan, nang nagboboto na ang mga tao,
narinig ni Lody at Remy na ayaw ng mga tao na iboto si
Purita sa pagiging director dahil wala siyang nagbigay
ng gamit. Nawala ang interes ng tao kay Purita dahil
dito. Itinanong ni Remy kung bakit hindi sila nagbigay
ng gamit at kinuwento ni Lody na noong isang taon,
nang nagkampanya sila, nagbigay sila ng mga ibat
ibang gamit pero hindi pa rin sila ibinoto dahil sila ay
Tagalog na manunulat.
Sa wakas, ang siyam na direktor ay mga manunulat na
Inggles, at ang pinakamataas na posisyon ay pumunta
sa isang Amerikano. Sa banding huli ng kabanata,
nagtataka si Remy kung bakit laging naapi ang mga
Pilipino at ang mga Inggles ay laging nananalo.
Pagiging praktikal sa pagplano ng bagay
o
Hindi gumastos sina Purita, Lody, at Remy
dahil alam nila na pansamantala lamang ang
mga ito at nagtiwala sila na lang sa kakayahan
ni Purita.
Pagpapahalaga sa kakayahan
o
Alam ni Purita na ang kailangan ng kanilang
pahayagan ay ang kakayahan at hindi
korapsyon. Hindi nila kailangan ang taong
gumagastos lamang kundi ang isang tao na
maari gumawa ng trabahong kailangan sa
pagiging isang direktor.
Pagiging matapat sa sistema at hindi nagdadaya
o
Hindi nagdaya si Purita at naging matapat siya
nang hindi siya nagbayad sa isang negosyante
o pulitiko upang lang makuha ang publicity.
Kapintasan
Paggagastos ng sobra upang lang makuha ang boto
o
Ang mga nagkakampanya ay walang gumawa
kundi maggastos sa mga binibigay sa tao.
Umasa sila masyado sa mga bagay at hindi
nila tiningnan ang kakayahan ng kandidato.
Paghangarin sa publicity
o
Nagbayad ang kandidato sa mga negosyante
at pulitiko upang magkaroon ng publicity at
mas pagkakataon upang manalo.
Pagmamaliit sa mga Pilipino
o
Hindi nila pinili ang manunulat na Tagalog
kundi ibinoto nila ang manunulat na Inggles.
Naging Amerikano pa ang presidente.
Hindi nag-iisip ang tao kung sino ang may kakayahan
kundi pinipili nila ang kandidato na nagbibigay ng
pinakamadaming bagay.
KABANATA 26: Ang KULAY NG NASYONALISMO
Ito ang tawag sa kabanata na ito dahil ipinapakita dito na

maraming bagay ay naikukumpara sa Pilipinas at sa Bangkok,
maging parehas man o hindi. Nakikita rin dito na mahal pa rin ni
Lita ang Pilipinas kahit na iba na ang kanyang buhay sa Bangkok
at matagal na siyang wala dito.
Mga Tauhan
Remy ina ni Baby
Lita matalik na kaibigan ni Baby, asawa ni Dennis
Baby anak ni Remy, matalik na kaibigan ni Lita
Vic at Lina mga anak ni Baby
Dennis asawa ni Lita na taga-Bangkok

Dumalaw kay Remy si Lita, ang pinakamatalik na

kaibigan ni Baby, na naka-itim.
o
Napangasawa ni Lita ang kamag-aral niyang si
Dennis na taga-Bangkok at doon sila
nanirahan. Bumalik lang saiya sa Pilipinas
pagkalipas ng 5 taon dahil namatay ang
kanyang tatay.
o
Hinanap niya si Baby pero nakabukod na siya
kasama and kanyang sariling pamilya, kaya
sinamahan na lang siya ni Remy para
makapag-usap sila ni Baby.
Nagkuwentuhan sina Lita at Baby at lumabas para

kumain at bumili ng pasalubong para sa pamilya ni Lita
sa Bangkok.
o
Wikang Ingles ang gamit ni Lita sa pakikipagusap sa kanyang biyenan, hipag at asawa. Ang
mga anak niya ay nagsasalita lamang ng
Siamese o French pero tuturuan din ng Kastila.
o
Maraming parehong pagkain sa Bangkok at
Pilipinas pero iba ang timpla.
o
Gusto ni Lita na bumukod sila ni Dennis at ang
kanilang mga anak sa ibang bahay pero dahil
panganay na lalaki si Dennis, parang ama na
rin siya ng buong pamilya.
o
Ang pamilya ni Dennis ay may sariling family
spiritual adviser na siya ang nagbalita kay Lita
na wala na ang tatay niya (parehong relihiyon
sila).
o
Ang tatay ni Dennis ay ang nagbigay sa kanya
ng trabaho noong bago pa siya sa Bangkok.
o
May mahihigpit na batas sa Bangkok: bawal
ang grupu-grupo ngamga bata, binabaril ang
mga taong-gobyernong nagkakasala, bawal
ang traysikel, etc
Nagpapasama si Lita kay Baby na kumuha ng papeles

na kailangan niya sa kanyang pag-uwi. Nakiumpiska
ang kanyang mga papeles dahil hindi niya dala ang
papeles na magpapatunay na siya ay isang citizen ng
Bangkok para makabalik muli siya doon.
Walang umasikaso sa kanila kaya nagtagal sila doon.

o
Ulit-ulit silang bumabati na Magandang
Hapon pero hindi sila pinapansin (parang
abalang-abala).
Sinagot lang sila nang bumati si Lita ng Good

Afternoon
o
Sinabi sa kanila na bumalik na lang bukas
dahil malapit nang mag-alas-singko, kahit
mayroon pa silang 30 minuto.
Nainis si Baby sa kanyang sariling kababayan.

Pagiging malapit sa mga kapamilya at kaibigan kahit

malayo kayo
Pagkakaroon ng hospitality
Pagrerespeto sa ibang mga kultura

Kapintasan
Paggugusto sa wikang Ingles kaysa sa sariling wika,

Tagalog
Pagiging tamad ng mga employado
KABANATA 27: BAGONG USO

Tauhan
Remy
Tinoy
June
-asawa ni Tinoy
-ina ni June
-asawa ni Remy
-ama ni June
-anak nina Remy at Tinoy
-inisip nila dati na magkakatuluyan sila ni
Edong
Nana Onang -matalik na kaibigan ng yumaong ina ni

Remy.
-ina ni Islaw
-lola ni Edong
Islaw- -anak ni Nana Onang
-asawa ni Pinang
-ama ni Edong
-nagtratrabaho sa piyer
Pinang-ina ni Edong
-asawa ni Islaw
-nagtatahi
Mang Julian - namatay
Edong -anak nina Islaw at Pinang
-apo ni Nana Onang
-halos magkasinggulang sila ni
June
-mabuting
lalaki,matiyaga,responsible
at
matalino
-tapos sa Komersiyo at tintapos ang Law
Sabel -ang binabakalan ng mga tao
Nabasa ni Tinoy sa peryodiko ang obituary ni Mang Julian.
Kaya nagtungo sila kina Mang Julian para maglamay. Dahil
malapit lamang ang bahay ni Nana Onang doon, bumisita
narin sina Tinoy at Remy kina Nana Onang.
Mainit na sinalubong ni Nana Onang sila. Pinaupo muna sila
at tinawag niya si Islaw. Nang bumalik si Nana Onang,
kasama na niya si Islaw.
Ang kanilang pinagusapan
a. Sinabi ni Islaw na kagabi pa siya naglamay at
nandoon siya ulit dahil si Pinang
naman ang maglalamay sa
araw na iyon.
b. Pinaliwanag ni Tinoy kung paano niya nalaman na
namatay si Mang Julian.
c. Pinagmalaki ni Nana Onang kung gaano kabait,
katalino at kasipag ang apo
niya na si Edong.
d. Nasabi ni Nana Onang na siya na lamang ang
natirang matanda doon.
e. Nabanggit din na hindi pa nakakakursunada si Edong
at nabanggit din ni Remy na may anak na na lalaki si
June. Sinabi narin nila na mas maganda na iyon kaysa
makakuha si Edong ng mga kung anong babae nalang.
f. Sinabi ni Islaw na nakatapos na si Edong ng
Komersiyo at ngayon tinatapos niya ang Law.
g. Sinabi ni Nana Onang na ang mga tao sa kanila ay
nagpapalipas oras lamang kaysa maglamay sa
namatay.
h. Nasabi ni Nana Onang na ang bagong lipat sa kanila
ay sinusitis ng pangkat ni Damian. Hinihingan nila sila
ng pang-inum at sigarilyo.
Nakarinig sila ng gitara. Pinaliwanag ni Nana Onang na
ginagawa talaga ng mga taga doon iyon at hindi sila
nagpapaalam sa may-bahay kung maaari ito gawin.
Lumapit si Nana Onang sa bintana at nakita si Sabel na galit
na galit at sinisigawan ang mga dating kabakarda ng anak
niya na nanghihingi sa kanila. Noon kasi, ang anak niya ay
badugan at sumamasama sa barkadang hindi marunong
magbanat ng buto(do some work) at hindi marunong
magsikap sa buhay subalit nang naintindihan ng anak ni
Aling Sabel na wala itong patutunguhan ay nagbagong
buhay siya at nagtrabaho. Ngayon na may trabaho na ang
anak ni Aling Sabel, sila naman ang hinihingan nila.
Sinabi ni Islaw Yan ang bagong uso nito, kapag mahina-hina

ka, babushka ka na langang walang kalaban-laban.
Magandang pakikitungo sa bisita
Pagiging responsable sa buhay
Pagbibisita sa patay para maglamay
Pagiging seryoso sa pagaaral
Kapintasan
Pag-gamit ng ibang tao para sa sariling kaligayahan
Paghihingi ng pang-inom at sigarilyo sa hindi kilala
Nagiging pabaya sa sarili
Pagiging masyadong mayabang
Pagkawala ng pasensya
Pagiging tamad
KABANATA 28: PAGLINGON

TAUHAN
Remy
Tinoy
Nardo Baby
June
Vic
Osi
Fred
MAHALAGANG PANGYAYARI
Kalahating oras bago sumapit and hatinggabi ay

nanunood si Remy ng mga paputok sa kanyang bintana
(BAGONG TAON)
Nakita siya ni Tinoy. Sabi ni Tinoy na masaya na sa

kanila dahil may maraming bahay
o
Naalala ni Remy noong bagong lipat sila doon.
Katutuntong pa lamang ni Baby sa hayskul at
si June ay sa elementary.
o
Sa unang bagong taon nila doon, nalungkot si
June dahil sabi na walang bahay doon at gusto
niya sa Maynila
Nalungkot si Remy sa isip

o
Naramdaman ni Tinoy dahil sa katahimikan
niya
Naalala ni Remy ang hapon ng araw na iyon

o
Maghapon doon sina Baby. Nang gumagabi,
pumunta doon si June, Fred at Osi. Naglalaro
sina Osi at Vic.
o
Sabi ni Baby na kumain na sila agad nang
malapit na sa 9:00pm dahil kawawa ang
bahay kung walang tao sa hatinggabi
o
Sabi ni June na tama ang iniisip ni Baby dahil
kailanga rin nilang umalis para bumisita sa
pamilya ni Fred.
Bumalik si Remy sa kanyang sarili nang may pumutok

na rebentador
Tinanong ni Tinoy si Remy kung sasalubungin niya ang

Bagong Taon na malungkot
o
Sinabi ni Remy na hindi naman, sasabihin niya
sana na talagang dapat naroon sina Baby at
sina June sa kanilang bahay. Pero kung sinabi
niya iyon, baka akala nila na ayaw ni Remy na
itinataboy niya sila.
Sabi ni Tinoy na napansin ni Nardo na nalulungkot si

Remy. Narinig niya na sabi kay Baby na baka ayaw ni
Remy na umalis na sila, kaya hindi silang umuwi
kaagad
o
Hindi gusto ni Remy na agawin ang karapatan
nila, gusto rin niya na kasama ang kanilang
pamilya. Masakit pa ang loob
Tumunog ang telepono. Sinagot ni Tinoy, at sinabi niya

na para kay Remy
o
Sinagot ni Remy at si Osi ay and nasa kabila.
Binabati sila. Sinasabi ni Osi na sa kanilang
dalawa raw ni Vic dahil walang telepono kina
Vic
o
Nang binate sila ni Osi at Vic, nalaman ulit ni
Remy noong bata pa sina Baby at June
Sabi ni Remy kay Tinoy na alam na alam ni

Baby at June ang tradisyon ng pamilya
KAPINTASAN
----------------PAGPAPAHALAGANG PILIPINO
pagkamalapit ng isang pamilya
Pagsasama-sama ng buong pamilya (kahit

malalayong kamag-anak)
Pagpapahalaga sa mga tradisyon at kaugalian
KABANATA 29: KASALAN

Tauhan
Remy taga-tahi ng damit pangkasal ni Isyang
Tinoy pinsang makalawa (2nd cousin) ni Isyang
Isyang anak ni Ka Idad; ikakasal kay Daniel
Daniel ang mapapangasawa ni Isyang;
manugang ni Ka Idad
Ka Idad ina ni Isyang
Sa gitna ng selebrasyon sa bahay ng lalaki, umalis sina

Remy at Tinoy
Pauwi ay sinabi ni Remy na kahit hindi malayo sa Maynila
sina Ka Idad ay madami pa ring tradisyon at kaugalian na
makikita sa kanilang buhay
magiging
Ikakasal and pinsang makalawa ni Tinoy
Inimbita sina Remy at Tinoy dito
Si remy ay ang tagapag-tahi nga damit pangkasal ni
Isyang
Hindi pinayagan ni Ka Idad na isukat ni Isyang ang damit
o
Dahilan: baka hindi matuloy ang kasal
Sinabi rin niya na kapag hinubad ni Isyang ang damit
pangkasal ay kukunin ito ng manugang
o
Dahilan: para hindi maubos sa lalaki lamang
ang pagtingin ng babae, kundi sa buong
pamilya rin
Sa araw ng kasal, umalis ng maaga sina Tinoy at Remy
patungong bahay ni Ka Idad
Magulo ang bahay, ang mga nag-aasikaso ay ang mga
kamag-anakan ng lalaking ikakasal kay Isyang
o
Ang pamilya ng lalaki ay ang nagbayad sa
buong selebrasyon at ang nag-asikaso ng
lahat
Nakiusap si Isyang kay Remy na tulungan siyang magbihis
o
Ipinagmamalaki ni Isyang na si Remy ang
gumawa ng damit niya
Dumating si Daniel, ang mapapangasawa ni Isyang
May matandang lalaki na nagpahayag ng simula ng kasal
Lumuhod si Daniel sa harap ni Isyang at nangako siya sa
harap ng lahat na si Isyang lamang ang kanyang
mamahalin habang buhay
May hawak na palayok (pot) ang matandang lalaki at
pinalo niya ito gamit ng isang putol na kahoy. Nagsigawan
ang lahat noong nabasag ang palayok at sinabi ng tao na
magkakaroon ng maraming anak sina Isyang at Daniel
o
Dahilan: ang bilang ng pirasong nabasag ay
ang bilang din ng magiging anak nila
Habang naglalakad patungong simbahan, may dinaanan
na bahay (ari ng ikakasal) na bagong gawa ngunit hindi pa
ito tapos
o
Dahilan: itatapos ng mag-asawa ang bahay
na magkasama ( <- hindi literal)
Sa simbahan, nagsindi ng kandila ang ikinakasal at lahat
ng tao ay nagtutulak upang makita ang kalagayan ng
kandila kung ano ang masmaliwanag, o kaya kung may
namatay
o
Dahilan: ang kandila ay simbolo ng buhay
ng ikinakasal. Ang sinumang nagsindi ng
kandila na may masmaliwanag na apoy ay
magkakaroon ng masmahabang buhay; ang
sinumang nagsindi ng kandila na namatay
ang apoy ay mamamatay din ng una
Bumalik ang lahat sa bahay ni Ka Idad. Nag-agahan ang
lahat hanggang ika-sampu ng umaga. Pagkatapos ay
lumipat ang mga tao upang kumain naman sa bahay ng
manugang
Gusto nang umuwi nina Remy at Tinoy ngunit hindi sila
nakahindi sa imbitasyong pumunta sa ibang bahay
ang
Kapintasan
Paniniwala sa mga pamahiin
Pag-alis sa lugar na hindi nagpapaalam sa namamahala ng
selebrasyon
Lahat ng gastos ay napunta lamang sa pamilya ng lalaki
Mga Pamahiin/Kaugalian
1. pagsukat ng damit kung ito ay gagawin, baka hindi
matuloy ang kasal
2. kinukuha ang damit upang hindi maubos sa lalaki ang
pagtingin ng babae, kundi rin sa buong pamilya
3. anong kandila ang masmaliwanag nagsisimbolo ng
kinabukasan ng buhay ng ikakasal
4. pagpalo ng palayok bilang ng piraso ay bilang ng
magiging anak
5. pagbiyahe bago ikasal kung mangyari ito, maaaring
mamatay ang ikakasal
6. bahay ay hindi tapos ang bagong kasal ay
bahalang magtapos sa bahay na magkasama
KABANATA 30: IBA NA NGAYON
Mga Tauhan
Misis Montes-kapitbahay nina Remy at Tinoy

Remy-lola ni Vic at ina nina Baby at June
-sanay siya sa tradisyonal na paraan na pagdiwang sa
Mahal na Araw
Tinoy lolo ni Vic at ama nina Baby at June
Vic-anak ni Baby at apo nina Remy at Tinoy
Fred- asawa ni June na laging nagtratrabaho
June-anak nina Tinoy at Remy at asawa ni Fred
Nardo- ang asawa ni Baby
Baby-anak nina Tinoy at Remy
Petra-katulong nina Tinoy at Remy
Lumabas si Remy sa bahay at narinig niya ng ingay galing

sa isang trak. Pumupunta sina Misis Montes sa Tagaytay
para sa Mahal na Araw. Di gusto ni Remy ito dahil imbis na
nagdarasal sa okasyon na to, nagsasaya sila. Pinuntahan
nina Tinoy at Vic si Remy at lumalakad sila patungong
simbahan ng sinabi ni Vic na napapagod siya. Sabi naman
ni Remy na matutuwa si Hesus dahil nagsasakripisyo siya.
Ipinaliwanag nina Remy at Tinoy kay Vic na ang Pasko ng
Pagkabuhay ay ang katapusan ng Pasyon o paghihirap ni
Kristo. Tinatawag din ito ng Pasko ng Matatanda. Ang
Pasko ng pagsilang ay ang Pasko ng mga bata.
Nakaabot sila sa simbahan at narinig nila ang taong
nagbabasa ng Pasyon. Nagalit si Remy dahil ginagamit
niya ang isang loudspeaker. Bukod pa dito, iniiba niya ang
tono ng pagbasa. Sabi ni Tinoy na mabuti naman ito dahil
walang sigla ang lumang tono. Ngayon, walang maaantok.
At dahil sa loudspeaker, naaabot ng malayo ang pagbasa.
Kahit na, ang akala ni Remy ay nawawala ang kultura at
kahulugan ng Pasyon.
Nang nasa bahay na sila, dumating sina Baby, Nardo,
June, at Osi. Sabi ni June na hahabol pa si Fred dahil
nagtratrabaho pa siya. Madalas na hindi siya nakakapunta
sa mga okasyon na dapat magkasama ang pamilya dahil
mahirap ang kanyang trabaho, pero nauunawaan ito ni
June.
Sinabi ni Remy na nagluto siya ng ibang pagkain para sa

Mahal Na Araw (walang nang karne atbp). Ang pakli ni
Tinoy ay pinapansin ni Remy ang pagbabago ng iba, pero
pinapasok niya rin ng kabaguhan sa kanyang pagluluto.
Pumasok si Petra na may dalang balita. Naaksidente ang
trak nina Misis Montes. Sumama ang loob ni Remy.
Kasal na nina June at Fred at nagsipag piknik ang
iba na kasali sa kasal sa tagaytay bago ang nasabing
kasalan. Matapos mapagalaman ito ni Remy ay
kinagalitan niya ang mga ito dahil para sa kanya
masamang mag liwaliw pag Biyernes Santo. Pumasok si
Petra
sa
Kuwarto
at
humahagusgos
binalita
nito na naaksidente ang mga umalis papuntang Tagaytay.
Inaya ng maganak na ayain ang kanilang Lola Remy
sa Guam upang makapagpahinga dahil sa dami ng mga
nanyari. Madami ang nalungkot at nag bilin ng
pasalubong sa kanilang lola. Sa huli naiyak si Remy at
di na nagawang kumaway pa sa kanyangmag-anak dahil
sa hina nito.
1.
2.
Pagpapahalaga sa relihiyon at ang mga tradisyon nito

Pagtuturo ng halaga ng relihiyon sa ibang tao
Mga Kapintasan
1. Nagsasaya sa Mahal na Araw imbis na nagdarasal at
nagsakripisyo
2. Pagiging isang ipokrita
-pinapansin ni Remy ang kabaguhan ng iba pero may iniiba rin
siya
3. Pagbibigay ng mas maraming kalagahan ang trabaho kaysa
sa pamilya
SUMMARY
Buod
Ang istorya ay iikot sa pamilya ni Remy at ni Tinoy na may
dalawang supling. Sina June at Baby.
Si Remy ay isang mananahi at si Tinoy naman ay isang naming
kawani. Nag aaral ang kanilang dalawang anak si baby na mas
nakakatanda sa kanilang dalawa ni June. Nagsimula ang kwento
ng nagsasaing si Remy at nasunog ito. Sobrang alala ni Remy
dahil wala na silang pambili ng bagong bigas. Sabi naman niya
kay tinoy na ipagpapalit na lamang niya kina Aling Tomasa at
ipagpapalit sa bagong bigas. Sabi naman ni Tinoy na saying ang
bigas ngunit kung mapapalitan ay ayus na din.
Nagkaroon ng balibalita sa opisina nina Tinoy na magkakaroon
dawn g promosyon. Pag na promote ang nakakataas kay tinoy
siguradong ma promote din ito. Ibinalita niya ito sa kanyang
pamilya at sila ay nag saya. Si Tinoy ay nagaaral pa at may
nakaklasi itong mabait na babae. Si Misis Esteban ay
matulungin kay tinoy at pinagselosan ito ni Remy kayat
pinuntahan niya ito sa Eskuwelahan nito. Pinakilala ito ni Tinoy
sa kanya at nagtawa sa Tinoy dahil nag seselos si Remy sa isang
babae nakasal at napakataba pa. Hindi natuloy ang promosyon
sa dibisyon nila dahil nag hire ang kumpanya ng bagong
Ahente naikinalungkot ng buong pamilya at ng mga umaasa sa
promosyon.
May isang babae na nagaantay sa labas ng bahay nina Remy.
Isa itong kalahok galling sa Peach face powder na nang hihingi
ng singkwenta sentimos at sulat upang manalo ito sa nasabing
programa. Hindi ito pinaunlakan ni Remy at ikinuwento ito ni
Remy kay Tinoy at nagtawa ito at sinabing singkwenta sentimos
lang di mo pa binigyan!
Isang araw matapos umuwi ni Baby galling sa kanyang
iskuwelahan nagtanung ito sa kanyang nanay kung mayaman
ba sila Sioning. Sumingit naman si Petra at sinabing hindi ito

mayaman at nagalit si Remy at pinatahimik ito. Pinagusapan nila
kung paano nagpapataasan ang pamilya nila Sioning at nina
Misis Rubio.
May isang lasenggo na pumunta kina Remy ito ay isang
lasenggo na nanghihingi ng Abuloy kapag may namamatayan
sa bawat bahay sa kanilang lugar. Alam ni Remy na ito ay
mapupunta lamang sa mga lasenggo kaya hindi ito nagbigay ng
abuloyna ikinagalit ng lasenggo. Isang araw may nanyaring
kaguluhan ng magalit ito sa isang Jeepney driver na hinigan nito
at hindi nagbigay.
Magpipista na kina Remy at napakadami nitong dapat
tapusin na mga Tahi mula sa kanyang mga suki. Gabi na at
nagising si Tinoy ng Makita niya si remy at inakalang magtatahi
pa ito. Sabi ni Remy na Tinitignan lang uli niya kung maayos nab
a ang mga Order sa kanya. Naglabas si Remy ng isa pang tela at
sinabi niya kay Tinoy na para sa mga anak nila ang Telang iyon.
Isang araw ay nasa sala sina Baby at June. Inaantay nila ang
kanilang Ina dahil magpapaalam sila dahil kaarawan ng isang
kaibigan nila at inimbitahan silang pumunta sa bahay nito sa
may Ermita. Noong una ay kabado si Remy at Tinoy ngunit
Pinayagan din nila ito. Nagtagal bago nakabalik ang
dalawa na pinagalala ni Remy ngunit natuwa ito dahil inihatid
pa silang dalawa ng mga kaibigan nila.
Bumisita si Mister Bernal sa bahay nila Baby at Ipinakilala nito
ang anak na binata nito kay Baby. Isang sabado bumalik ang
anak ni Mister Bernal na si Eddie sa bahay nila Remy upang
dalawin si Baby.
Sa simula ay nagsisi si Remy kung bakit pinipilit niya si
Tinoy na bumili ng Pribadong lote ngunit sa huli ay nawala iyion
at pinagplanuhan nila na patayuan ito ng bahay. Ang napili
nilang gagawa ay sila Tata Ponso. Dinalan nila ito ng pagkain at
napaisip sila. Nakatipid nga sila ngunit may utang naman sila ng
loob.
Ayaw ng makielam ni Remy sa paghahanda ng kasal ni june at
Fred gayunman di ito tumanggi ng hilingin nito na tumahi ito ng
magiging damit pangkasal niya.Matapos ang kasal ay naghingi
ang dalawa ng pera sa kanilang mga magulang at ginastos sa
kanilang honeymoon.
Abalang abala si Remy sa pag aayos sa kanyang bakuran. SI vi
capo niya ay nakakita ng isang uod at sinabi nito na wag itong
guntingin
ng
kanyang
lola
Remy.
Sabi
naman
ni
Remy na nakakasira sa halaman ang mga ito. Sabi ni
Vic na kung ito daw ang nagiging paruparo at sinabi ni
Vic na nais niya itong alagaan. Inalagaan ni Vic ang uod
hanggang sa ito ay maging isang paru paro sa loob ng isang
kahon na may mga butas. Nang maging paru paro ito ay
lumabas ito sa kahon at di ito namalayan ni Vic. Nagiiyak ito
hanggang sa tinahan ito ni Remy at tinuro ang paru
paro na nasa Kurtina.
Ngiti ngiti si Remy habang nakatingin sa mga larawan sa
tangang magasin. Pahapyaw niyang binabasa ang mga
nakasulat nakasama ng mga larawan. Nag aaway sila ni Tinoy
kung bakit hindi totoo ang mga nasa Magasin. SInabi ni
Tinoy na di
naman
ito
katulad
ng
diyaryo na pawing
katotohanan lamang ang nilalaman. Sabi ni Tinoy na kung
maglalagay ang Magasin ng masasamang Artikulo ay magiging
bad publicity ito.
Noong una hindi pinansin ni Remy ang kaibigan ni June galling
amerika na si Joan. Isa etong amerikana na nais tumulong sa
community nila Remy. Naging masaya ang mga tao sa pag
tulong ni Joan lalo na ng tumulong ito sa housing project nila
Remy. Nakangiti si Joan ng humarap sa Mikropono at sinabing

Meynga Keybigeyn Meyreming Seleymet pow sa leyhat at
masigla itong yumukod. Si Remy ang unang pumalakpak bago
ito nagpatuloy sa mga sasabihin nito.
Sinabi ni Remy kay Tinoy na mamaya na ang lamay ni Tata
Mente. Nakilala niya sa lamay si Nonoy na kinagaanan ng loob
nito.
Lumipas ang ilang taon. Lumaki si Rosalida na isang mabait at matalinong

bata. Isang araw ay nagbalik si Osmundo sa probinsya, at nagkaroon ng
malaking pagdiriwang para sa kanyang pagdating. Doon muling
nagkatagpo sina Mauro at Osmundo, subalit kinalimutan na ng dalawa ang
nakaraan. Taliwas naman dito ang nadaramang pangamba ni Amelita sa
pagbabalik ng masugid na panliligaw. Nararamdaman nitong may plano
itong
masama
laban
sa
kanyang
pamilya.
Kasal na nina June at Fred at nagsipag piknik ang iba na kasali

sa kasal sa tagaytay bago ang nasabing kasalan. Matapos
mapagalaman ito ni Remy ay kinagalitan niya ang mga ito dahil
para sa kanya masamang mag liwaliw pag Biyernes Santo.
Pumasok si Petra sa Kuwarto at humahagusgos binalita
nito na naaksidente ang mga umalis papuntang Tagaytay.
Hindi pa rin nawawala ang pag-ibig ni Osmundo kay Amelita, kahit na may
asawa't anak pa ito. Nagkaroon ng pagkakataong makilala niya si Rosalida,
at naging magaan ang loob nito sa bata. Isang araw ay naisipang ipasyal ni
Osmundo si Rosalida sa kanyang hasyenda. Wala ito sa kaalaman nina
Mauro at Amelita, at labis na nag-alala ang mag-asawa. Buong akala nila'y
si Rosalida ang paghihigantihan ni Osmundo ngunit di naglaon ay nagbalik
rin ang bata, ipinagmamalaki pa ang kabaitang ginawa ni Osmundo. Di
nagtagal, napagkuro na rin ni Osmundo na tuluyan ng tumira sa ibang
bansa
at
kalimutan
ang
minamahal
na
si
Amelita.
Inaya ng maganak na ayain ang kanilang Lola Remy

sa Guam upang makapagpahinga dahil sa dami ng mga nanyari.
Madami ang nalungkot at nag bilin ng pasalubong sa kanilang
lola. Sa huli naiyak si Remy at di na nagawang kumaway pa sa
kanyangmag-anak dahil sa hina nito.
Nagkaroon ng malubhang karamdaman si Aling Rosa. Hinanap niya ang

kanyang mga anak ngunit wala ni isa mang dumating maliban kay Amelita
na matiyagang nag-asikaso sa kanya. Pawang gamot at padalang pera
lamang ang ipinaabot ng apat na anak. At doon natauhan ang matanda sa
kanyang
pagkakamali.
TITSER Liwayway Arceo
Ang nobelang Titser ni Liwayway Arceo ay sumesentro sa buhay ng magasawang Amelita at Mauro na kapwa pinili ang propesyon ng pagtuturo.
Nakapokus ang naratibo sa mariing di-pagsangayon ni Aling Rosa, ang ina
ni Amelita, sa pagsasamahan ng dalawa. Sapagkat ang kanyang apat na
anak ay nakapagtapos sa kolehiyo ng may "titulo," tutol si Aling Rosa sa
pagkuha ng kursong edukasyon ng kanyang bunso, dala na rin ng kaisipang
hindi titulong maituturing ang pagiging "titser", bukod pa sa kakarampot na
sweldong nakukuha ng anak. Gayunpaman, nakahanap ng pag-asa si Aling
Rosa sa katauhan ni Osmundo, isang binata mula sa pamilya ng mga
asendero na sumusuyo kay Amelita. Subalit nabigo muli si Aling Rosa
sapagkat iba ang iniibig ng kanyang dalaga, at ito'y walang iba kung hindi
si
Mauro,
isang
ring
guro
sa
pampublikong
paaralan.
Ang nobelang Titser ni Liwayway Arceo ay sumesentro sa buhay ng magasawang Amelita at Mauro na kapwa pinili ang propesyon ng pagtuturo.
Nakapokus ang naratibo sa mariing di-pagsangayon ni Aling Rosa, ang ina
ni Amelita, sa pagsasamahan ng dalawa. Sapagkat ang kanyang apat na
anak ay nakapagtapos sa kolehiyo ng may "titulo," tutol si Aling Rosa sa
pagkuha ng kursong edukasyon ng kanyang bunso, dala na rin ng kaisipang
hindi titulong maituturing ang pagiging "titser", bukod pa sa kakarampot na
sweldong nakukuha ng anak. Gayunpaman, nakahanap ng pag-asa si Aling
Rosa sa katauhan ni Osmundo, isang binata mula sa pamilya ng mga
asendero na sumusuyo kay Amelita. Subalit nabigo muli si Aling Rosa
sapagkat iba ang iniibig ng kanyang dalaga, at ito'y walang iba kung hindi
si
Mauro,
isang
ring
guro
sa
pampublikong
paaralan.
Nang malaman na ipapakasal siya ni Aling Rosa sa binatang si Osmundo,
agad na nagkipagisang dibdib si Amelita kay Mauro. Dahil sa pagkabigo, at
dahil na rin sa poot sa bunsong anak, umalis si Aling Rosa sa probinsya at
nagbakasyon sa mga anak na nasa Maynila. Bagamat doon ay hindi siya
inaaasikaso ng mga anak, labis pa rin ang kanyang kaligayahan dahil sa
asensong tinatamasa ng mga ito, at ikinakatwiran na lamang sa sarili na
talagang abala ang mga taong mauunlad ang buhay. Samantala, sa
probinsya, nagdesisyon rin ang binatang si Osmundo na umalis na sa nayon
at magtungo sa Estados Unidos. Ngunit bago mangyari ito ay gumawa siya
ng maitim na plano laban sa mga bagong kasal. Inutusan niya ang isa sa
mga katiwala na patayin si Mauro. Subalit wala sa kaalaman ni Osmundo
na hindi ito ginawa ng kanyang inutusan sapagkat ang anak nito ay minsan
ring
pinagmalasakitan
ng
gurong
si
Mauro.
Nasa ikapitong buwan pa lamang ng pagdadalantao si Amelita nang
ipinanganak ang kanilang anak na si Rosalida. Dahil kulang sa buwan ang
bata ay kailangan nitong manatili sa ospital. Nalaman ito ni Aling Rosa at
agad na binisita ang anak, sa kabila ng hinanakit. Kahit ganito ang
sitwasyon, hindi pa rin tumitigil ang ina ni Amelita sa pagsasaring ukol sa
mahirap na pamumuhay ng mag-asawa. Ipinamumukha pa rin niya ang
matinding
pagtutol
sa
manugang
na
si
Mauro.
Malinaw na ipinakita ng nobela ang agam-agam na kinakaharap ng bawat

guro. Ano ang dapat piliin, ang makapaglingkod sa pamayanan kapalit ng
isang kahig, isang tukang pamumuhay, o ang makatikim ng karangyaan
kapalit ng pagtalikod sa propesyong nais na tahakin? Ang karakter ni Aling
Rosa ang nagsilbing tagapag-tibay sa agam-agam na ito. Siya ang
nagpamukha kay Amelita at Mauro ng magiging kapalit ng pagiging ideal
ng mag-asawa: ang paghihikahos sa aspetong pinansyal, ang pagiging
"Sampu,
sampera."
Ang nobela ni Arceo, bagama't halos animnapung taon na ang nakaraan
mula sa pagkakalathala nito, ay maliwanag pa ring sumasalamin sa
kalagayan ng mga titser sa kasalukuyang panahon. Sila ang nagsisilbing
tagapaghubog ng kaisipan ng susunod na henerasyon, ngunit sila'y
binibigyan lamang na maliit na pahalaga. Isang patunay nito ang laganap
pa ring paggigiit ng mga guro para sa mas mataas na sahod, na kung
pagbigyan man ng pansin ng gobyerno'y di pa rin sapat para sa trabahong
kanilang
ginagawa.
Marahil luma na sa atin ang kasabihang, "kung ayaw mong maghirap,
huwag kang magtitser." At ang kalumaan nito siguro ang naging dahilan
kung bakit tinatanggap na lamang natin itong isang masakit na katotohanan
na walang solusyon. "Ang pagtuturo'y isang bokasyon, hindi propesyon,"
wika nga. Ang kaisipang ito na rin marahil ang dahilan kung bakit pinipili
ng ibang mga guro sa kasalukuyan ang magtrabaho sa ibang bansa kaysa sa
sariling bayan: una'y nagagawa nila ang gusto nilang gawin, at ikalawa'y
nagagawa nila ito ng may natatanggap na pagpapahalaga at pribilehiyo. Sa
lipunang ito,marahil kailangan na nating buwagin ang kaisipang kailangang
magsakripisyo ng mga guro. Marahil kailangan na nating bigyan ng mataas
na pagtingin at kabayaran ang pagsisilbing ginagawa ng mga titser ng
lipunan. Sila ang tagapaghulma ng mga susunod na "tituladong"
mamamayang tinitingala ni Aling Rosa. Sila ang gagawa ng mga bagong
"Dr.", "Atty.", "Engr.", "PhD" at iba pa. Bakit kailangan nilang maghirap
pinansyal?
Pamagat:
Titser
Awtor:
Liwayway
A.
Arceo
Uri ng Panitikan: Nobela, isang serye mula sa magasing Liwayway noong
1950's
Wika:
Pilipino
Taon
ng
Paglalathala:
1995
Tagapaglimbag:
Ateneo
de
Manila
University
Press
Protagonista:
Amelita
Martinez
at
Mauro
Lugar:
Isang
pamayanan
sa
kanayunan
Punto
de
bista:
Ikatlong
Persona
Tema: pakikialam ng ina sa pag-aasawa at propesyon ng anak, pag-iibigan
ng dalawang guro sa kabila ng kahirapan

Ang Mag-Anak Na Cruz Ni Serene Thunder

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ang Mag-Anak Na Cruz Ni Serene Thunder

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ANG MAG

2. Remy - asawa ni Tinoy at ina nina June at Baby

Tayo ay isang lipunang may karamdaman.

Isinisiwalat niya ang katauhan ng Pilipino

Sikologo mula sa ADMU

Maraming kabutihang nasa atin ngunit kailangan ng

Kasaysayan ng isang mag-anak na Pilipino na kabilang

Ang kaibahan nito sa iba pang katha ang kasaysayan

Unang nalathala sa lingguhang Liwayway noong Abril

333 kabanata ang orihinal

Noong 1979, mula Mayo hanggang Disyembre, 35 na

Jay Ilagan Tinoy

Connie Angeles Remy

Ang mga katha ay kuwento ng ating sarili at

Niyaya ni Gloria si Remy na magturo bilang guro at

Nabuntis mulit si Remy = June

Naging malungot siya dahil ititigil niya ang

Nasira ang mga plano ni Remy para sa buhay niya/nila

Mayroong promosyon sa opisina ni Tinoy at sabi daw na

Nang inaayos ni Remy ang mga gamit sa pag-aaral,

Pagiging dominant ng lalaki sa babae

Ang sobrang tahimik at masunurin ni Remy

Ang literal na kahulugan ng titulo ay pag ang kalabaw ay

Paglapit ni Baby kay Tinoy

Ang pagkuha ni Remy kay Baby

Makapal ang mukha

Pagbago ng posisyon no Tinoy sa trabaho

Ang paglapit ni Tinoy kay Baby

Tinoy ama; sa kabanata 3; lagging mainit ang ulo niya

Remy ina; maasikaso sa asawa at anak

Baby and panganay na anak; malimbing

Hepe and boss ni Tinoy

Petra and kasambahay

hindi na nakapagtimpi o nakatiis;

Tinatawag niya and kanyang anak

Hindi magaling na ina

-mapagmahal sa kanyang anak (lalo na kay Celso, na iniisip niya

3. Celso-ang kapatid ni Remy at anak ni Aling Tale

Binisita nina Josie at Nenita si Remy upang parinigin si

Remy asawa ni Tinoy; may-ari ng shop

Petra ang katulong

Renato Tolentino hosto ng programa sa radyo, at

1. Remy- kapatid ni Celso at anak ni Aling Tale

4. Ely-ang asawa ni Celso

Masyadong tamad ang asawa ni Celso

Lumipat ng bahay ang mag-asawa

-Lumipat sila sa malayong lalawigan dahil si trabaho ni Celso

Pagmamahal ni ina sa anak

Matuto na tumayo sa sariling paa

Ang pagiging masipag

Ang pagiging tamad

Pagiging masyadong mapagbigay sa asawa

Nagtatabas si Remy sa shop nang may lalaking

Noong umalis ang lalaki, natandaan ni Remy na nakita

Sa susunod na araw, lumabas si Remy para gawin kahit

Araw ng pista: tuloy ang daloy ng bisita sa bahay n

KABANATA 11: SENYORITASENYORITO

Mayroong pagtitipon sa bahay ni Ismael dahil paalis na

Tinatawag ng kanilang mga katulong na Senyorita at

Sa halip na mainis sina Remy, natawa

KABANATA 13: NAGMAMADALI ANG PANAHON

Tinoy ama nina Baby at June; Masaya na

Natapos na ang pag-aaral ni Baby sa hay skul.