DN

Cenb- Hakk'n ni'metleri nmtenhdir. Fakat bu ni'metlerinin ierisinde en byk

ni'metidir. Zra din, bizim nereden geldiimizi ve nereye gideceimizi bildirir.
Onu hakkyla bilen kimse de; Asl'n, Rabb'isini, Med'n bulmak akna tutulur. Bu ak ona
vazife verir, hilkatdeki gayesini duyurur. O gayeyi duyan da felha kavuur.
slm dni, beeriyyetin sedetini tekeffl etdiinden ve ahlk ve evsfn da en mkemmeli bu
dinde bulunduundan, Eshvb- Bsaf'nn btn muameleleri din zerine idi.
Ya'ni slm dninin muktezs ne ise, onu hem kendilerine, hem kardelerine, hem lem-i
insniyyete tatbik ederlerdi.
Burada en mhim bir noktay arzedelim:
slm dni ile kilise dnini bir birlerine kardrmamak lzmdr.Zra slm dni ile kilise dni
arasnda ok fark vardr. Kilise dninde, din ile dnya ayrdr. slm dninde ise din ile dnya
ayr deildir. Zra slm dninde dnya, bu grlen mezhir olarak deil, "insn, hak ve
hakkatden alakoyan ey" diye ta'rif edilmidir. yle olmasa idi, slm, ilimlere mevz,
san'atlere model verebilir mi idi ? Medeniyyeti takld edilen yerleri, asrlarca hkimiyyeti
altnda tutabilir miydi ?
Gelelim yine mevz'umuza :
Evet, Sadr- slm'da, din neyi emretmise o, nazar- dikkate alnr, onun zerinde titizlikle
durulurdu. Bu byle bir mddet devam etdi, fakat sonralar, dnin emirleri rha hitb
etdiinden, nefsinin esaretinde kalanlara pek ho gelmemeye balad. Evvelce biztih din
nazar- dikkatde tutulurken, bu def'a onun u'belerine id eyler kaaim klnmak istendi.
Binen'aleyh din, ma'nda zaiflemeye balad. O muhkem i'tikadler gevedi, alimlerin
amelleri azald. Azalnca da limler emrlere uak oldu.
Bu hl tecell edince, dnin her noktas gzetilmez oldu. Yukarda sylediim gibi, din derken
istinadlar deidi, yerine "Vefakrlk" kelimeleri kaaim oldu. Bu kaaimolunca,yine
yekdierinin hukukuna tecvuz olunmuyordu, fakat, "din bunu cbetdirir" denilmiyordu da,
"vefakrlk bunu cbetdirir" deniliyordu. Maksad "din" kelimesini sylememek idi.
Bir mddet de byle "vefa", "vefakrlk" kelimeleri srp gitdi, fakat "asl" zerinde
durulmadndan gitgide bu kelimeler de azald, bu kerre "Mrvvet" ile amel edilmeye
baland.
Gzel bir muamele yapld vakit, "dnin emri byledir" denmiyordu da, "mrvveten
yaplyor" deniliyordu.
O da gittike azald, sra "Hay" kelimesinin kullanlmasna geldi. "Hay" kelimesinin
kullanlmasda gittike azald, yerine ne kald bilir misiniz: "Rabet" ve "Rehbet" kelimeleri.
Yani, birisinden bir mmdin varsa Hakk' tanrsn veyhud: Birisinden korkarsan. Demek ki
Hakk', Hak iin tanmazsn.
imdi, bu kelimeler de giderse yerlerini neler alr diye herhalde uzun uzun dnmek cb
eder.
te ne vakit ki bir cem'iyyetde bu hl bagstermidir, ykm balam demekdir.
Hemen Cenb- Hak bize dnin emirlerine samimiyyetle sarlmaklk akn nasb etsin.
DN - KUR'AN
Acaba dnya zerinde bugn beeriyyetde niin tam bir huzur yokdur? Buna tek bir
cevab verilebilir, o da udur :
Beeriyyet: Kur'n'n, insnn ve cihann chili olduundan.
"lme: Hayat, cehle: Mevt" diyen bir dnin hakkati lyk ile anlalmak istenmediinden
Bunu isbt iin u kadar bir hareket kfidir.

Bu byk kitbn karsnda evvel kendimizi tutalm; bir o Kur'n- Mbn'e bakalm, bir de
kendimize bakalm :
O kitb- cell: "Ben btn lemlere if ve rahmet olarak gelen bir kitbm" diye sayha etdii
hlde, biz ise onu ekseriya mezar balarnda ller iin okunduu vakit dinleriz.
Niin ?
bhe mi var ? Yukarda da sylediim gibi: Kur'an'n, insnn ve cihnn chili olduumuz
iin.
Biz her eyden nce Kur'an', insn ve cihn anlamadka hakkyle teli ve terakki edemeyiz.
ikr soralm: O byk kitab hibir yerinde insn ve cihn terakkisi iin bir had, bir vakfe
gstermi midir?
Haddi, vakfeyi yle bir tarafa brakalm; insanlarn; anladklarnn, bildiklerinin, ma'rifet ve
san'at nmna yapabildiklerinin daima az olduunu apaikr i'ln etmidir.
Yeryznde vris ve hkim olacaklarn, ancak yer zerinin ma'murluuna salh ile
alabilenler olabileceini o kitab i'ln etmidir. Ne i'ln etmisede yle olmudur. nki
onun hkm kymete kadar bkdir.
Kur'an bize yerdeki, semvtdaki her ey'in emrimize musahhar olduunu i'ln eder.
O byle sylerken, ilm ve fen syesinde bu teshir usln bulmak, daa, taa, havaya, suya,
hulsa her ey'e sz geirmek yolunu elde etmek bize farz deil midir?
Artk Kur'n- Mbn'i gzmz kapayarak deil de, gzmz aarak, O'nun ka'rna hu
ve hud ile dalarak, sadrna i kulamz koyarak dinliyelim. Dinliyelim de cihad ve takv
kanadlar ile ualm.
Kur'n' anladmz kadar takvmz, cihn anladmz kadar almamz, sihdmz olsun.
Zra Kur'n ve insan, insan ve cihn birbirinden ayrd edilmez.