KESAN CAMPUR TANGAN BELANDA DI

INDONESIA
Pembentang:
Mohammad Irwan bin Shariffuddin
Rabiatuladawi binti Ab. Aziz

SISTEM PENTADBIRAN
BELANDA DI INDONESIA

Sistem pentadbiran terbahagi 2, iaitu pentadbiran

pusat dan pentadbiran tempatan
Pentadbiran pusat diketuai oleh gabenor jeneral
Pembesar tempatan dilantik sbg pentadbir
tempatan yg merupakan pentadbir peringkat
rendah
Pembesar tempatan di bwh pengawasan pegawai
Belanda
Menubuhkan dewan tempatan
Dewan tempatan berfungsi sebagai penasihat
pentadbiran Belanda
Dewan tempatan tiada kuasa perundangan

Belanda juga telah menubuhkan jabatan kerajaan

seperti jabatan pelajaran dan jabatan pertanian
Pd thn 1903, Dewan tempatan ditubuhkan sbg bdn
penasihat kerajaan tetapi kuasa sebenar masih terletak
ditangan Belanda
Atas desakan Parti Sarekat Islam, Belanda
memperkenalkan Volksraad (Majlis Rakyat) Volksraad
dianggap sbg suatu langkah ke arah capai kemerdekaan
Menurut J.S Furnivall, orang cina di Indonesia yang
berada di Indonesia menjadi golongan yang kaya raya
hasil menjalankan perniagaan runcit dan memiliki kedaikedai pajak gadai serta rumah-rumah judi.
Ini kerana mereka telah menindas penduduk tempatan
dengan mengutip cukai dengan kadar yang lebih tinggi
daripada kerajaan Belanda, memberi pinjaman wang
kepada petani dengan kadar faedah yang tinggi dan
mengamalkan dasar beli murah dan jual mahal.

PENENTANGAN RAKYAT INDONESIA

TERHADAP BELANDA

Kemunculan sentimen anti-Belanda- Pembatalan

Sistem Kontrak Sewa Tanah oleh Gabenor Jeneral
Belanda iaitu Baron Van Der Capellan pada 1 Januari
1824
Pembatalan sistem ini telah menimbulkan kemarahan
di kalangan golongan bangsawan, pengusaha asing
dan petani-petani Jawa kerana menjejaskan sumber
pendapatan mereka.
Ketidakpuasan hati juga timbul apabila petani-petani
Jawa diminta memulangkan semula wang pendahuluan
yang diambil daripada penyewa-penyewa tanah
Sentimen anti penjajah dikalangan petani-petani Jawa
juga memuncak apabila Belanda memperkenalkan
pelbagai cukai yang membebankan rakyat

CUKAI-CUKAI YANG DIPERKENALKAN

OLEH BELANDA KE ATAS GOLONGAN
PETANI-PETANI JAWA

Cukai ke atas tanah

ii Cukai yang tinggi ke atas garam
iii Cukai kepala iaitu cukai dibayar apabila
membawa bayi dalam dukungan
iv Bayaran tol atau cukai jalan ketika melintasi
tanah kerajaan, syarikat atau tanah orang Cina
untuk pergi ke tanah-tanah pertanian mereka di
kawasan pedalaman
v Cukai sempadan dikenakan apabila penduduk
tempatan membawa hasil mereka dari wilayah
sendiri ke wilayah kerajaan

TERCETUSNYA PERANG
JAWA
Akibat daripada penderitaan yang dialami

oleh petani-petani jawa, maka mereka

melancarkan perang Jawa
Perang Jawa meletus dari 20 Julai
sehingga 28 Mac 1830. Dikenali juga
sebagai Perang Depo Negoro
Peperangan ini dipimpin oleh Depo
Negoro atau Pangeran Anta Wira, iaitu
putera Sultan Amangkubuwono III,
keturunan yang berasal dari Jogjakarta

KESAN SOSIAL AKIBAT DARIPADA

PENJAJAHAN BELANDA

Pada tahun 1825, Belanda merancang untuk membina

jalan raya dari Megelang, Jogjakarta
Jalan raya ini telah merentasi tanah perkuburan nenek
moyang Depo Negoro di Tegalredjo.
Tindakan ini dianggap menjejaskan kesucian Islam serta
menjatuhkan maruah Depo Negoro
Kemarahan Depo Negoro bertambah apabila Belanda
menyerahkan tanggungjawab membina jalan raya kepada
Perdana Menteri yang merupakan musuh Depo Negoro
Perlaksanaan dasar liberal telah meruntuhkan sistem
sosial tradisional akibat pengambilan rakyat Indonesia
sebagai buruh bergaji di ladang-ladang dan lombonglombing milik kapitalis. Akibatnya proses keruntuhan
sistem sosial dan hubungan kekekuargaan menjadi
renggang

SISTEM PERHUBUNGAN

Kemajuan sistem perhubungan merupakan kesan

sosial yang penting- perlaksanaan dasar liberal
Banyak jalan raya dan jalan keretapi telah dibina
diseluruh Hindia Timur. Tujuannya ialah untuk
memudahkan usaha membuka kawasan pertanian dan
perlombongan
Contohnya, jalan keretapi sejauh 1600 km pada tahun
1890 telah meningkat kepada 3500 km pada tahun
1901
Perkhidmatan telegraf kawasan pedalaman yang
pertama telah diadakan pada tahun 1857
Perkhidmatan pos kawasan pedalaman pertama telah
diadakan pada tahun 1866.
Perkhidmatan telefon berkembang dan syarikat
pertama ditubuhkan pada tahun 1882

DASAR LIBERAL

Di bawah dasar liberal, Belanda mula membina

sekolah-sekolah untuk rakyat tempatan
Tahun 1871, terdapat 263 sekolah telah diwujudkan
Tahun 1898, jumlah sekolah telah meningkat kepada
523 buah sekolah
Maktab-maktab latihan perguruan dan institutinstitut latihan khas telah ditubuhkan
Contohnya, penubuhan Sekolah Latihan Doktor di
Jawa pada tahun 1897.
Perlaksanaan dasar liberal telah mewujudkan kelas
menengah yang ditentukan oleh faktor ras dan
ekonomi.
Majoriti kelas menengah terdiri daripada orangorang Belanda, Indo-Belanda dan sebilangan kecil
orang Indonesia

PENGHIJRAHAN

Penghijrahan ramai orang Belanda ke Indonesia terdiri

daripada golongan professional dan peniaga
Selepas tahun 1870, kebanyakan orang Belanda yang
berada di Indonesia bukan lagi terdiri daripada golongan
professional.
Thn 1900, terdapat 67 ribu orang Belanda di Indonesia
Bilangan orang cina yang berhijrah ke Indonesia juga
meningkat
Pd thn 1850, bilangan orang cina di Jawa seramai 150 ribu
orang dan telah meningkat kepada 277 ribu orang pada
tahun 1900
Kebanyakan orang cina tinggal di bandar dan menjadi
pekedai runcit, orang tengah dalam perniagaan dan
peminjam wang dan sebahagiannya terlibat dalam
pertanian komersial.

CAMPUR TANGAN
BELANDA
Perkembangan ekonomi- Belanda mengambil

langkah berjaga-jaga untuk mengelakkan

pulau-pulau luar jatuh ke tangan kuasa-kuasa
barat lain
Belanda berusaha untuk menghapuskan
kegiatan-kegiatan pelanunan dan perang
saudara yang boleh mengancam kegiatan
ekonomi
Belanda mula campur tangan dalam hal
ehwal pulau-pulau luar. Sebagai contoh,
campur tangan Belanda di Bali dan Sumatera
Utara.