Malmberg leerlijnen

Domeinen

Leerjaar 3

Leerjaar 4

Getalbegrip hele
getallen

1000 Getalbegrip hele getallen

Het aanvullen tot een tiental (47 + ... = 50)

en het afhalen van een tiental (50
Getalbegrip hele getallen

De leerlingen werken de eerste periode

in het getallengebied tot 20 en 40. De
tweede helft van het jaar ook tot 100.
De leerlingen leren het verder- en
terugtellen, tellen met sprongen en het
splitsen

Voorbeelddoelen
Schrijven van de cijfers en de
getallen;

In groep 4 werken de leerlingen in het

getallengebied tot 100. Nieuw is het schatten
en afronden van getallen. Met het aanvullen
tot een tiental of afhalen van een tiental wordt
de relatie met de bewerkingen inzichtelijk.

Getalbeelden oa van het rekenrek;

Verder- en terugtellen tot en met

Opbouw van de getallen tot en met 100.

Tientallen en lossen;

40;

De telrij tot en met 100. Tellen

met sprongen van 10 en 1;

Getallen plaatsen tussen tientallen en

afronden op tientallen;

Het schattend plaatsen van getallen op

een getallenlijn van 0 tot 100;

Splitsingen tot en met 10;

Grote hoeveelheden tellen;

Voorbeelddoelen
De telrij tot en met 100. Verder en
terugtellen met sprongen van 10, 5 en 1;

Structuur van de getallen tot en

met 20 en 100. En tiental en
wisselende eenheden.

Schrijfwijze van de getallen;

3 =).

Optellen en
aftrekken

Optellen en aftrekken

Optellen en aftrekken

In groep 3 worden de eerste erbij en

erafsituaties aangeboden via de
bussommen en de pijlsommen. Aan het
eind van groep 3 rekenen de leerlingen
tot en met 20 en automatiseren ze de
splitsingen en de sommen tot en met
10.

In groep 4 rekenen de leerlingen in eerste

instantie tot 20 en uiteindelijk tot 100 (alle
somtypen). Rekenen naar analogie (4+3=7,
dus 74+3 = 77) is een van de strategien die
bewust ingezet worden.

Voorbeelddoelen
Het vergelijken van aantallen:
meer, minder of evenveel;
Erbij en erafsituaties, in eerste
instantie via bussommen en
pijlsommen;

Optellen, aftrekken en splitsen tot

en met 10;

Eerste aanzet tot automatisering

van sommen t/m 10;

Optellen en aftrekken tussen 10

en 20;

Eerste aanzet voor het optellen en

aftrekken over het eerste tiental.

Voorbeelddoelen
Automatisering van het optellen,
aftrekken en splitsen t/m 10;
Optellen en aftrekken tussen 10 en 20;
Optellen en aftrekken over het eerste
tiental, ook automatiseren
Optellen en aftrekken met tientallen
Optellen en aftrekken tussen de
tientallen, naar analogie (4 + 3 = 74 + 3 =;
8 5 = 48 5 =)
Optellen en aftrekken met eenheden
over het tiental (38 + 5 =; 83 7 =)
Optellen en aftrekken met tientallen (57
+ 20 =; 94 30 =)
Optellen en aftrekken tot en met 100:
alle somtypen

Vermenigvuldigen

Vermenigvuldigen
In groep 4 vindt de introductie van het
vermenigvuldigen plaats aan de hand van
concrete contexten. De tafels van 0, 1, 2, 3, 4,
5, 6 en 10 worden ingeoefend.

Delen

Voorbeelddoelen
Introductie van de bewerking
vermenigvuldigen
Inoefening van de tafels van 0, 1, 2, 3,
4, 5, 6 en 10
Delen
In groep 4 vindt een eerste orintatie plaats op
het delen. Steeds wordt een relatie gelegd met
het vermenigvuldigen.

Getalbegrip
kommagetallen
Breuken

Voorbeelddoel
Voorbereiding van het delen

Procenten
Geld

Geld

Geld

In groep 3 leren de leerlingen een aantal

In groep 4 leren de leerlingen alle munten en
munten en biljetten kennen. Ze leggen
bedragen neer (betalen gepast) en lezen biljetten kennen. Ze betalen gepast en kunnen
ook geld teruggeven. Daarnaast leren ze
geldbedragen af
geldbedragen te vergelijken.
Voorbeelddoelen
Alle munten en de biljetten van 5 en 10

euro
Geldbedragen leggen en aflezen;

Gepast betalen

Voorbeelddoelen
Alle munten en de biljetten tot en met
100 euro
Gepast betalen en teruggeven
Vergelijken van geldbedragen

Tijd

Tijd

Tijd

In groep 3 leren de leerlingen de dagen

van de week, het werken met de
maandkalender en de tijdbalk.
Daarnaast lezen de leerlingen de hele
uren af op de analoge klok.

In groep 4 leren de leerlingen de hele en halve

uren af te lezen op de analoge en digitale klok
en de kwartieren op de analoge klok.
Daarnaast werken de leerlingen met de maand
en jaarkalender.

Voorbeelddoelen
Dagen van de week

Voorbeelddoelen
Hele en halve uren analoog en digitaal

Serie gebeurtenissen in een

logische volgorde plaatsen

Klokkijken analoog: hele uren

Tijdbalk

Maandkalender

Meten

Kwartieren, alleen analoog

Maandkalender en jaarkalender

Meten

Meten

In groep 3 leren de leerlingen

meetbegrippen als lengte, omtrek,
oppervlakte, inhoud en gewicht. Het
gaat hierbij zowel om het actief meten
met natuurlijke maten als het gebruik
van de juiste begrippen.

In groep 4 leren de leerlingen werken met

eenvoudige standaardmaten voor lengte (m en
cm), gewicht (kg en g) en inhoud (l).

Meetkunde

Voorbeelddoelen
De meetbegrippen groot/klein,
voor/ achter, hoog/laag, enzovoort

Verkenning van het begrip oppervlakte

Inhoud van een doos bepalen

Lengte: passen, vergelijken, meten

met natuurlijke maten,

Verkenning van de begrippen

lengte, omtrek, oppervlakte, inhouden
gewicht
Meetkunde

Voorbeelddoelen
Introductie van de standaardmaten m
en cm, kg en later ook de g en de l.

Meetkunde

In groep 3 wordt een variatie aan doelen

aangeboden. De leerlingen werken
onder andere met blokkenbouwsels.
Ook leren ze plattegronden te
interpreteren en routes op een
plattegrond te lopen.

De begrippen voor/achter,
links/rechts, boven/beneden

Lezen en interpreteren van een

plattegrond

Van vogelvluchtperspectief naar

plattegrond

Voorbeelddoelen
Spiegelen

Blokkenbouwsels en plattegronden

Tangrampuzzel

Waar stond de fotograaf?

Routes zoeken op een plattegrond

Blokkenbouwsels

Standpunt bepalen

Zakrekenmachine
Diversen

In groep 4 werken de leerlingen met

blokkenbouwsels en hun plattegronden. Ook
leren ze routes lopen op plattegronden en
afbeeldingen te spiegelen.

Domeinen

Leerjaar 5

Leerjaar 6

Getalbegrip hele
getallen

Getallen Getalbegrip hele

getallen

Getalbegrip hele getallen

De leerlingen werken in groep 5 in het

getallengebied tot 1000 en later ook
tot 10.000. O.a. geld, verpakkingen en
de getallenlijn ondersteunen het
inzicht in de structuur en de waarde
van de steeds groter wordende

getallen.

Voorbeelddoelen

Uitspraak van de getallen;

De telrij t/m 1000 en later t/m

10 000. Tellen met sprongen van 1,
10, 20, 25, 50 en 100;

Buurgetallen (... - 800 - ...);

In groep 6 werken de leerlingen in het

getallengebied tot 100.000. Het
positieschema geeft inzicht in de opbouw
van de grote getallen en ondersteunt het
afronden op honderdtallen en duizendtallen.
Voorbeelddoelen
Uitspraak en schrijfwijze van de
getallen
De telrij tot en met 100 000;
Tellen met sprongen van 1, 10, 100,
1000 en 10 000;
Getallen op volgorde plaatsen;
Positioneren van getallen op de
getallenlijn;

De opbouw van de getallen.

Het ordenen van getallen; oa. op Positieschema;
volgorde zetten;

Positiewaarde. Hoeveel is de 2 waard

Getallen tussen honderdtallen
in 7263?;
plaatsen en bij welk honderdtal ligt het

Afronden op duizendtallen en
getal het dichtst bij?;
honderdtallen.
koppelen aan de getallenlijn;

Structuur van de getallen. Geld

en verpakkingen;

Positiewaarde. Welke getallen

kun je maken van de cijfers 3, 4 en 8?

en hoeveel is de 4 waard in 347?

Optellen en
aftrekken

Optellen en aftrekken
In groep 5 werken de leerlingen aan
het optellen en aftrekken tot en met
1000. Handig gebruiken van de
structuur van het getal wordt
gestimuleerd (350+200 en 560-500).
Ook bij het aanvullen tot of afhalen
van een honderdtal.

Voorbeelddoelen
Optellen en aftrekken tot en met
100 (herhaling en handig rekenen) ;
Structuuroefeningen (300 + 40
=; 350 + 200 = en 560 60 =; 560
500 =) ;

Optellen en aftrekken tussen de

honderdtallen (145 + 30 =; 175 50
= en later ook (125 + 28 = en 125 +
328 =; 865 28 =) ;
Aanvullen tot een honderdtal

(165 + ... = 200) en afhalen van een

honderdtal (200 35 =) ;

Optellen en aftrekken over het

honderdtal (160 + 70 =; 205 10 =
en later ook 395 + 28 = en 805 28

=) .

Optellen en aftrekken
In groep 6 werken de leerlingen aan het
optellen en aftrekken tot en met 10 000 en
100 000. Daarnaast leren de leerlingen het
kolomsgewijs en uiteindelijk ook het
cijferend optellen en aftrekken.

Voorbeelddoelen
Optellen en aftrekken tot en met 100
en 1000. Herhaling, handig rekenen en
schatten
Samenstellen van getallen.
Bijvoorbeeld: 40 + 8000 + 3 =
Optellen en aftrekken tot en met 10
000. Bijvoorbeeld: 5000 5; 2750 + ... =
3000
Kolomsgewijs optellen en aftrekken tot
en met 1000. Introductie en oefening
Introductie van het traditionele
cijferend optellen en aftrekken tot en met
1000, ook met geldbedragen
Optellen en afrekken tot en met 100
000. Bijvoorbeeld: 4995 + ... = 5800 en 40
000 25 =

Vermenigvuldigen

Vermenigvuldigen

Vermenigvuldigen

In groep 5 worden alle tafels tot en

met 10 geautomatiseerd. Na de tafels
vermenigvuldigen de leerlingen met
tientallen en samengestelde getallen.
Bij het schattend vermenigvuldigen
met kommagetallen komt het
afronden terug.

In groep 6 leren de leerlingen

vermenigvuldigen met grotere getallen,
samengestelde getallen en (afgeronde)
kommagetallen. Daarnaast wordt het
kolomsgewijs vermenigvuldigen
gentroduceerd. De tafels worden
onderhouden.

Voorbeelddoelen
Introductie van de tafels van 7,
8 en 9

Automatisering alle tafels tot en

met 10

Tientallentafels (5 40 =)

Vermenigvuldigingen van de
typen 6 12 = en 6 32 =

Vermenigvuldigen met factor 10

(10 65 =)

Verdubbelen en halveren

Schattend vermenigvuldigen (3
38,75 ...)

Voorbeelddoelen
Onderhouden van geautomatiseerde
kennis van de tafels tot en met 10
Vermenigvuldigingen van de types: 7
49 =; 20 16 =; 4 180 =; 10 45 =;
100 45 =; 30 40 =; 3 400 =; 300
4=
Schatten (4 198 )
Vermenigvuldigingen met
geldbedragen (10 18 = en 14 18 =)
Kolomsgewijs vermenigvuldigen (7
65 = en 7 265 =)
Schattend vermenigvuldigen met
kommagetallen (4 19,85 en 38 41
)

Delen

Getalbegrip
kommagetallen

Lange vermenigvuldigingen
zoals 2 5 8 = en 4 2 30

Delen

Delen

In groep 5 leren de leerlingen alle

deeltafels t/m 10 en het delen met
rest. In het tweede deel van het
schooljaar delen ze ook met grote
getallen, waarbij steeds de relatie met
de deeltafels t/m 10 wordt gelegd.

In groep 6 delen de leerlingen met grote

getallen. Analogie met de deeltafels tot en
met 10 is daarbij een belangrijke strategie.
Ook het delen met grote getallen met rest
komt aan de orde.

Voorbeelddoelen
Verkenning deelsituaties en
introductie van het deelteken

Oefenen van het delen in

samenhang met het vermenigvuldigen

Voorbeelddoelen
Delingen van de types 320 : 4 =; 3200
: 4 =; 240 : 12 =; 360 : 10 = ; 1200 : 8 =;
4000 : 8 =
Delen met rest (bijvoorbeeld 120 : 14)

Delen zonder rest en delen met

rest

Het delen van grotere getallen

(120 : 4 =; 1200 : 4 =; 72 : 3 =; 120
: 8 =)

Delen in een context: delen van

1 euro, 2 meter, 2 liter en 1 pizza

Getalbegrip kommagetallen

In groep 6 worden, binnen de lijn

getalbegrip, de kommagetallen
gentroduceerd. Meetcontexten (lengte,
inhoud en gewicht) geven de kommagetallen
betekenis. De leerlingen gebruiken de
tienden en honderdsten.

Voorbeelddoelen
Kommagetallen bij lengte (3,75 m),
inhoud (2,5 l) en gewicht (30,5 kg);

Positieschema bij kommagetallen;

Kommagetallen op volgorde zetten;

Breuken

Breuken
In groep 6 worden de breuken
gentroduceerd en start de begripsvorming
rond breuken. Bij de eerste bewerkingen
met breuken berekenen de leerlingen een
deel van en hoeveelheid of afstand.

Voorbeelddoelen
Begripsvorming en breuknotatie
Deel van een hoeveelheid of afstand
berekenen ( 3/4 deel van 12,; 3/4 deel
van 120 liter, 2/3 deel van 12 km)

Procenten
Geld

Geld
In groep 5 leren de leerlingen te
rekenen (betalen en teruggeven) met
geldbedragen in verschillende
toepassingssituaties. Er is expliciet
aandacht voor de komma in de
geldbedragen.

Geld

Tijd

Voorbeelddoelen
Gepast betalen en teruggeven
tot en met 100 euro

De komma in geldbedragen (2
euro + 5 cent = ...,... en 0,35 = ...

euro en ... cent)

Rekenen met geld in
verschillende toepassingssituaties

In groep 6 leren de leerlingen het

optellen, aftrekken en vermenigvuldigen met
geldbedragen (kommagetallen). Naast het
betalen en teruggeven van geldbedragen
leren de leerlingen ook schattend te
rekenen.
Voorbeelddoelen
Optellen en aanvullen van
geldbedragen
Teruggeven
Schattend optellen van geldbedragen
Berekenen van korting
Vermenigvuldigen van geldbedragen (4
2,35 = en 10 3,50 =)

Optellen van geldbedragen ( 14,10 +

6,40 + 12,45 + 1,75 =)

Rekenen met geld in verschillende

toepassingssituaties

Tijd

Tijd

In groep 5 leren de leerlingen de tijd

tot op de minuut af te lezen op de

In groep 6 wordt het klokkijken en het

gebruik van de kalender onderhouden.

analoge en digitale klok. Nieuw in

groep 5 is de seconde. Naast het
aflezen leren de leerlingen ook de
tijdsduur te berekenen.

Meten

Tijdsduur komt terug in toepassingssituaties.

Verder gebruiken de leerlingen verschillende
instrumenten om tijd te meten en te
vergelijken.

Voorbeelddoelen
Klokkijken tot op de minuut,
analoog en digitaal

Tijdsduur berekenen (van 9.45

uur tot 10.05 uur)

Introductie van de seconde;

Kalender

Voorbeelddoelen
Onderhouden klokkijken analoog en
digitaal
Kalender: jaarkalender, kalender van
een schooljaar

Tijdsduur o.a bij een dienstregeling

(hoeveel tijd zit er tussen 13.35 uur en
14.10 uur?)

Verschillende instrumenten om tijd te

meten en te vergelijken

Meten

Meten

In groep 5 worden de standaardmaten

verder uitgebreid. Ook gebruiken de
leerlingen kommagetallen bij het
meten en het noteren van het
meetresultaat. In groep 5 wordt
temperatuur gentroduceerd.

In groep 6 herleiden de leerlingen een groot

aantal standaardmaten. Daarnaast leren de
leerlingen te werken met schaal en leren ze
een oppervlakte te berekenen met een
formule.

Voorbeelddoelen
Herhaling en oefenen van de

Voorbeelddoelen
Herhaling bekende maten en
veelvoorkomende herleidingen

standaardmaten cm, m, km, kg en de

l.

Introductie van de km, g, dm,

mm, dl en de ml

Kommagetallen bij het meten

van lengte (2,40 m of 2,04 m?)

Oppervlakte en omtrek
(plattegronden van winkels)

Temperatuur: introductie

thermometer

km
Inhoud: ml, cl, dl en l
Oppervlakte: cm2 en m2
Gewicht: kg en g
De juiste maat kiezen bij een
meetsituatie
Introductie van de hm, cm
Kommagetallen bij lengte, inhoud en
gewicht (45 hm is 4,5 km)

Afstanden op een kaart (verschillende

schalen)

Oppervlaktes berekenen van

driehoeken en rechthoeken

Introductie formule lengte breedte

bij oppervlakte

Meetkunde

Lengte en omtrek: mm, cm, dm, m en

Weeginstrumenten vergelijken

Meetkunde

Meetkunde

In groep 5 leren de leerlingen te

werken met positiebepaling en (het
vogelvlucht) perspectief. Daarnaast
wordt dit jaar het werken met een
plattegrond en de bijbehorende schaal
aangeleerd.

In groep 6 komen een aantal onderwerpen

terug, zoals positiebepaling, perspectief en
het werken met plattegronden op schaal.
Nieuw dit schooljaar zijn de windrichtingen
en de verkenning van verschillende
ruimtelijke figuren.

Voorbeelddoelen

Symmetrie

Vogelvluchtperspectief

Positiebepaling

Bouwsels en plattegronden

Plattegronden en schaal
Bouwplaten

Zakrekenmachine
Diversen

Voorbeelddoelen

Ruimtelijke orintatie: wat ziet de

fotograaf?

Bouwsels met plattegrond en

hoogtegetallen

Vogelvluchtperspectief

Windroos en windrichtingen

Diversen
In groep 5 leren de leerlingen het
lezen, interpreteren van een
staafgrafiek en een lijngrafiek.
Daarnaast leren kinderen rekenen met
verhoudingen in contextsituaties.
Diagrammen
Lezen, interpreteren en
samenstellen van een staafgrafiek
Introductie lijngrafiek (maken en
aflezen van temperatuurgrafiek)
Verhoudingen

Recepten omrekenen, statiegeld

berekenen en oppervlakte/prijs

Ruimtelijke figuren, zoals de kegel,

piramide, bol, cilinder, kubus en balk

Diversen
In groep 6 leren de leerlingen het lezen en
interpreteren van o.a. de cirkeldiagram en
de pictogram. Daarnaast leren ze
verhoudingen toepassen in verschillende
situaties en rekenen met behulp van de
verhoudingstabel.

Diagrammen
Diagrammen aflezen, interpreteren en
samenstellen
Introductie van de staafdiagram
Cirkeldiagram, pictogram
Verhoudingen

Plattegrond en schaal

Rekenen met een verhoudingstabel

Recepten omrekenen

Lengtes schatten met behulp van

referentiematen

Vergelijken van aanbiedingen

1 op de 3, 4 liter per 100 km

Combinatoriek kentekenplaten

Introductie veldcordinaten

Domeinen

Leerjaar 7

Leerjaar 8

Getalbegrip hele
getallen

Getalbegrip hele getallen

Getalbegrip hele getallen

In groep 7 werken de leerlingen in het

getallengebied tot en met 1.000.000.
De leerlingen leren de verschillende
manieren van uitspreken en de
schrijfwijze van grote getallen.
Romeinse cijfers worden
gentroduceerd.

Voorbeelddoelen
Uitspraak en schrijfwijze van de

getallen. 800 000 en 0,8 miljoen;

In groep 8 komen getallen groter dan een

miljoen en het begrip miljard aan de orde.
Bij het afronden van grote worden ook
kommagetallen gebruikt (1,2 miljoen).

Telrij tot en met 1000 000;

Tellen met sprongen;

De opbouw van de getallen.

Positieschema;

Getallen samenstellen;

Getallen op volgorde plaatsen;

Positioneren van getallen;

Getallen afronden op 100 000. 5

865 750 5 900 000 of 5,9 miljoen;

Romeinse cijfers.

Voorbeelddoelen
Uitspraak en schrijfwijze grote
getallen. 7 500 000 en 7,5 miljoen;
Verschil bepalen tussen 8.500.000,
en 1,2 miljoen;
Introductie van miljard;
Getallen afronden op 100 000. 2 408
000 2 400 000 of 2,4 miljoen;
Romeinse cijfers.

Optellen en
aftrekken

Optellen en aftrekken

Optellen en aftrekken

In groep 7 komt het optellen en

aftrekken tot en met 1.000.000 en het
cijferen tot en met 10.000 aan de
orde. Gebruik van de structuur van het
getal is belangrijk. Optellen en
aftrekken met kommagetallen is een
nieuw doel.

In groep 8 werken leerlingen aan het handig en

Voorbeelddoelen
Optellen en aftrekken tot en met
1000 en 10.000. Herhaling, handig
rekenen en schatten

Optellen en aftrekken van

kommagetallen (2,55 + 3,5 + 102 =; 7,85
5,4 =)

Optellen en aftrekken tot en met

100 000 (37 500 + ... = 50 000; 30
000 30 =)

Optellen en aftrekken tot en met

1 000 000 (400 000 + 50 =; 400 000
50 =)

Optellen en aftrekken van

kommagetallen (3,5 + 0,8 =; 9,45
3,4 =)

Cijferend optellen en aftrekken

tot 10 000, ook met geldbedragen tot
10.000,

Vermenigvuldigen

Vermenigvuldigen

schattend optellen en aftrekken tot en met

1.000.000. En het rekenen met
kommagetallen. Het cijferend optellen en
aftrekken loopt tot 100.000
Voorbeelddoelen
Optellen en aftrekken tot en met 1 000
000 (handig rekenen en schatten)

Cijferend optellen en aftrekken tot 100

000
Cijferend optellen en aftrekken van
geldbedragen tot 10.000,

Vermenigvuldigen

In groep 7 vermenigvuldigen
leerlingen handig met grote getallen,
samengestelde getallen en
(afgeronde) kommagetallen. In groep
7 leren de leerlingen het cijferend
vermenigvuldigen met hele getallen en
kommagetallen.

Delen

Voorbeelddoelen
Vermenigvuldigen met factor 10,

100 en 1000 (10 3,60 =; 100

3,60 =; 25 4000 =)

In groep 8 leren de leerlingen handig en

schattend vermenigvuldigen met grote ronde
getallen en kommagetallen. Het cijferend
vermenigvuldigen wordt uitgevoerd met hele
getallen en met kommagetallen
(geldbedragen).

Voorbeelddoelen
Handig rekenen (de relatie tussen 4
35 = / 4 3,5 = / 4 0,35 = en later ook
38 43 = / 3,8 4,3 = / 0,38 43 = )

Handig rekenen (40 25 = 30

Schattend vermenigvuldigen (3,8

60 =; 25 12 =) en schatten (21
30,3 )
72 en )

Vermenigvuldigen met 10, 100 en

Vermenigvuldigen van
1000 ( 4,8 10/100/1000 =)
geldbedragen (10 2,50 =; 100
Cijferend vermenigvuldigen (52 78
0,45 =; 5 1,96 en 46 97 )
=; 63 521 =)
Cijferend vermenigvuldigen (7
Cijferend vermenigvuldigen van
53 =; 8 177 =; 15 28 =; 95 36
geldbedragen (7 17,25
=; 6 1425 =)
Cijferend vermenigvuldigen met
kommagetallen (6 15,38 =)

Delen

Delen

In groep 7 leren de leerlingen het

In groep 8 leren de leerlingen het schattend

Getalbegrip
kommagetallen

delen met kommagetallen en het

schattend delen. De staartsom
(herhaald aftrekken) wordt in groep 7
gentroduceerd. In eerste instantie
wordt gedeeld met een kleine deler.

delen en het delen van kommagetallen. Het

doordelen achter de komma wordt in groep
8 gentroduceerd. Ook de relatie tussen de
deling, het kommagetal en de breuk is
nieuw.

Voorbeelddoelen
Delen van geldbedragen (
5,20 : 4 =; 1.000 : 5 = en later
719 : 10 =)

Voorbeelddoelen
Schattend delen (4308 : 7 ; 80,3 :
15,9 )

Schattend delen (1189 : 39 ;

20 000 : 11, meer of minder dan

2000? en 9985 : 50 )

Herhaald aftrekken (867 : 38 =;

8670 : 35 =; 2568 : 46 =)

Herhaald aftrekken (456 : 7 =;

432 : 12 =; 6230 : 35 =)

Doordelen achter de komma (21 : 5 =

4 1/5 of 4,2)

Delen met rest ( 187 : 5 =; 48 m :

15 =; 25 kg : 8 =)

Delen van kommagetallen (3 : 0,2 =;

3 : 0,125 =; 1,75 : 0,05 =)

Relatie deling, breuk en kommagetal

(1 : 4 = 1/4 = 0,25)

Getalbegrip kommagetallen

Getalbegrip kommagetallen

In groep 7 wordt, naast de tienden en

de honderdsten ook met duizendsten
gewerkt. Het positieschema
ondersteunt bij het bepalen van de
waarde van de cijfers in een getal en
het vergelijken van kommagetallen.

In groep 8 werken de leerlingen met

tienden, honderdsten en duizendsten. Door
het plaatsen van getallen op de getallenlijn
kunnen leerlingen bepalen welke
kommagetallen dicht bij elkaar in de buurt

Kommagetallen bij lengte (3,75

m), inhoud (2,5 l) en gewicht (30,5
kg) en temperatuur (21,3C);

Positieschema bij
kommagetallen;

Kommagetallen op volgorde
zetten. 9,9 km - 9,19 km - 0,095
km; ;

Maatverfijning bij
kommagetallen;

Kommagetallen met 1 en 2
cijfers vergelijken. Wat is meer: 2,15
of 2,5?;

Breuken

liggen.

Voorbeelddoelen
Kommagetallen bij lengte (3,75 m),
inhoud (2,5 l) en gewicht (30,5 kg) en
temperatuur (21,3C);

Kommagetallen op de getallenlijn;

Wat ligt het dichtst bij 0,5? 0,498,

0,49, 0,57 of 0,6?;

Kommagetallen afronden.

Afronden op een heel getal;

Breuken

Breuken

In groep 7 leren de leerlingen, naast

de begripsvorming (gelijkwaardigheid
en vergelijken van breuken) ook
breuken op te tellen en af te trekken.
De leerlingen ontdekken de relatie
tussen breuken, kommagetallen en
procenten.

In groep 8 leren de leerlingen het

vereenvoudigen van breuken en de helen
eruit halen. Nieuw is het vermenigvuldigen
en delen met breuken. Ook leren ze de
relatie tussen breuken, kommagetallen,
procenten en verhoudingen.

Voorbeelddoelen
Deel van een geheel of
hoeveelheid (25 is het ... deel van

Voorbeelddoelen
Helen uit een breuk halen ( 11/4

100; 1/3 minuut is ... seconden en

later ook 3/100 van 1.600 =; 2/3
deel van 895 )

Van een gemengd getal een breuk

maken (4 2/3 = ...)

Breuken vergelijken (Wat is

meer: 1/4 of 1/3 ? Hoe groot is het
verschil?)

Gelijkwaardigheid

Deel van geheel/hoeveelheid

Breuken op de getallenlijn
plaatsen

Breuken vereenvoudigen

Optellen en aftrekken van

gelijknamige breuken

Gelijkwaardigheid van breuken

( 1/2 = 2/4 = 3/6 = ...)

Procenten

= ...),

Relatie tussen breuken en

kommagetallen en later ook procenten
( 1/2 = 0,... ; 1/5 = 0,... en 3 /10 =
0,3 = 30%)

Optellen en aftrekken van

ongelijknamige breuken ( 1/3 + 1/4 =; 2/3
1/5 =; 5 1/2 =)
De helft nemen (de helft van 1/3 liter)
Vermenigvuldigen (5 3/4 = en 5 2
3/4 =)
Delen door een breuk (3 : 1/4 =; 6 :
3/4 =)
Relatie tussen breuken,
kommagetallen, procenten en verhoudingen

Procenten

Procenten

In groep 7 worden procenten

gentroduceerd. De leerlingen leren
kortingen en de nieuwe prijs
berekenen (handig, schattend of via
de 1%regel). Ook de relatie tussen
procenten, breuken en verhoudingen
wordt gelegd.

In groep 8 rekenen de leerlingen met

percentages, ook boven de 100% en met
minder mooie getallen. De relatie tussen
procenten, breuken, kommagetallen en
verhoudingen komt aan de orde om flexibel
rekenen te bevorderen.

Prijsverhoging berekenen

Korting berekenen (50%, 25%,

20%, 10%)

Rekenen met minder mooie

percentages (bijv. 2,5% van 400,)

Koppeling procenten en
cirkeldiagram

Korting en nieuwe prijs

berekenen (20%, 40%, 5%, 15%)

Totaal berekenen aan de hand van een

percentage (20% is 25,, hoeveel is
100%?)

Geld

Voorbeelddoelen
Begripsvorming procenten

Voorbeelddoelen
Korting en nieuwe prijs berekenen

Hoeveel procent korting? (oude

prijs 200,, nieuwe prijs 150,)

Rekenen via 1% (3% van

1.200,)

Schattend rekenen (19 van 198

... %)

Meer dan 100% (800 gram,

tijdelijk 8% meer)

Relatie procenten/verhoudingen
(4 op 5 is ...%)

Rekenen met percentages groter dan

100%
Relatie procenten, breuken,
kommagetallen, verhoudingen

Geld

Geld

In groep 7 rekenen de leerlingen met

geldbedragen (kommagetallen) in
verschillende toepassingssituaties. Ook
het schattend rekenen en afronden
van geldbedragen komt expliciet aan
de orde.

In groep 8 leren de leerlingen, naast het

gepast betalen, het teruggeven en de
bewerkingen met geldbedragen, ook het
handig bijleggen. Nieuw in groep 8 zijn de
bewerkingen met samengestelde grootheden

Voorbeelddoelen
Wisselgeld teruggeven

Toepassingen (onder andere

aanbiedingen vergelijken)

Schattend optellen van

geldbedragen (Heb je genoeg aan
50,?)

Vermenigvuldigen van

geldbedragen (4 2,95; 200

0,25; ... 3,50 = 7,00 en ...

5,50 = 33,)
Afronden bij geldbedragen ( 3,37
wordt afgerond op )

Tijd

zoals /kg.

Tijd

Voorbeelddoelen
Toepassingen (onder andere
aanbiedingen vergelijken)
Verhouding gewicht/prijs (bananen
2,40 per kilo, wat kost 750 gram?)
Afronden bij geldbedragen ( 3,48
wordt afgerond op ...)
Geld handig bijleggen om een rond
bedrag aan wisselgeld terug te krijgen
Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen
en delen van geldbedragen

Tijd

In groep 7 leren de leerlingen de

relatie tussen de grootheden tijd en
afstand (snelheid). Daarnaast rekenen
de leerlingen met verschillende
tijdseenheden zoals de seconde,
minuut, uur, dag en jaar.

snelheid. Ook het gebruik In groep

8 worden een groot aantal vaardigheden
onderhouden, zoals het rekenen met
verschillende tijdseenheden (ook met etmaal
en eeuw), reistijden, tijdsduur en van de
kalender wordt onderhouden.
Voorbeelddoelen

Voorbeelddoelen
Tijdsduur (Hoelang duurt de
busreis? vertrektijden en
vertragingen)

Tijdseenheden (etmaal, eeuw, maand,

uur, seconde)

Rekenen met de tijdseenheden

minuten, seconden en honderdsten van

Meten

Kalender en datumnotatie (3008-2012)

Honderdsten van seconden

Relatie tijd, afstand, snelheid

Tijdsduur berekenen
Reistijden berekenen met behulp van
een tabel

Rekenen met tijdseenheden (1

minuut = ... seconden; 1 jaar = ...
dagen)

Kalender en datumnotatie
(bijvoorbeeld 14-10-2012)

Meten

Meten

In groep 7 werken leerlingen met

kommagetallen bij de herleidingen van
de standaardmaten. Daarnaast leren
leerlingen het berekenen van de
oppervlakte, omtrek en inhoud met
een formule. Nieuw in groep 7 is
temperatuur onder nul.

In groep 8 leren de leerlingen de

herleidingen te berekenen met
kommagetallen en breuken. De afstand
berekenen bij kaart op schaal is een nieuw
doel in groep 8.

Voorbeelddoelen
Herhaling bekende maten en
herleidingen

Voorbeelddoelen
Herhaling bekende maten en
veelvoorkomende herleidingen

Introductie dam, ha, km, dm3,

m3, ton, pond en ons

Kommagetallen bij lengte,

inhoud, gewicht (7,80 m = ... cm)

seconden

Maat kiezen door komma te

plaatsen

Relatie tijd-afstand

Relaties tussen de verschillende

maatsystemen (dm3, m3 en liter)
Maat kiezen
Rekenen met kommagetallen en
breuken bij lengte, inhoud en gewicht
(verschil 145 cm en 1 1/2 m)

Relatie tussen maten (dm3, m3

en liter)
Schaal bepalen van een kaart

Afstanden op een kaart bepalen

(verschillende schalen)
Schaal berekenen

Omtrek berekenen (formule 2

l en 2 b)

Oppervlaktes schatten en
berekenen met de formule lb

Oppervlakte en inhoud berekenen met

de formule

Oppervlakte berekenen van

onregelmatige figuren

Oppervlaktes schattend benaderen

(2,8 dm 5,1 dm )

Inhouden berekenen (formule

lbh)

Meetkunde

Oppervlakte berekenen van

onregelmatige figuren

Temperatuur boven en onder nul

Meetkunde

Meetkunde

In groep 7 leggen de leerlingen de

relatie tussen spiegelen en symmetrie.
Daarnaast worden de verschillende
aanzichten (positiebepalen en
perspectief) van een bouwsel
gekoppeld aan plattegronden.

In groep 8 wordt het werken met perspectief

en plattegronden verder verdiept. De
leerlingen ontdekken de relatie tussen de
vorm van een voorwerp en de uitslag.
Daarnaast werken de leerlingen met
cordinaten.

Voorbeelddoelen
Spiegelen en symmetrie bepalen

Positie bepalen in de ruimte

Voorbeelddoelen
Huizen in vogelvluchtperspectief en
plattegronden van huizen combineren

Uitslagen van ruimtelijke figuren

Bouwsels: vooraanzicht,

Bouwsels: silhouetten, plattegronden

en aanzichten

zijaanzicht, plattegrond

Vogelvluchtperspectief

Ruimtelijke figuren, zoals de

kubus

Zakrekenmachine

Uitslagen
Cordinaten: aflezen en figuren
tekenen
Effecten van knipwerk in vouwblaadjes

Zakrekenmachine

Zakrekenmachine

In groep 7 wordt de rekenmachine

gentroduceerd. De leerlingen maken
berekeningen met hele getallen en
kommagetallen. Ook maken ze van
een deling en een breuk een
kommagetal.

In groep 8 maken de leerlingen

berekeningen met oa. kommagetallen,
breuken en procenten met een
rekenmachine.

Voorbeelddoelen
Introductie zakrekenmachine

Bewerkingen met hele getallen

en geld

Van deling/breuk naar

kommagetal (1 : 2 = 0,5; 3 : 4 =
0,75; 5 : 8 = 0,625)

Afronden met geld (250 plaatjes

kosten 49,, wat kost 1 plaatje?)

Vermenigvuldigen met
kommagetallen (57 215 =; 5,7
215 =; 0,57 215 =; 5,7 21,5 =)

Voorbeelddoelen
Bewerkingen met hele getallen en
kommagetallen
Procenten (34% van 250)
Breuken omzetten in kommagetallen

Diversen

Diversen

Diversen

In groep 7 leren de leerlingen zelf

diagrammen samen te stellen. De
lijndiagram en de afstandtijdgrafiek
zijn nieuw. Daarnaast leren ze
verhoudingen toepassen bij o.a. bij
het vergroten en verkleinen.

In groep 8 rekenen de leerlingen met

gegevens uit diagrammen. De afstandtabel
is nieuw. Binnen verhoudingen leren de
leerlingen o.a schaal te bepalen en het
gemiddelde te berekenen.

Diagrammen
Diagrammen aflezen,
interpreteren en samenstellen

Diagrammen
Diagrammen aflezen, interpreteren,
ermee rekenen en samenstellen
Introductie van de afstandtabel

Introductie van de lijndiagram

en de afstand-tijdgrafiek
Verhoudingen
Vergelijken van aanbiedingen
1 op de 5 en 3 van de 4

Toekomstige ontwikkelingen
voorspellen met behulp van een grafiek
Verhoudingen
Relatie verhoudingen, breuken,
kommagetallen, procenten

Breuk omzetten in verhouding

en andersom

Vergelijken van aanbiedingen. Oa.

prijs, gewicht

Vergroten en verkleinen: relatie

lengte en oppervlakte

Gemiddelde berekenen

1 op de 5 en 3 van de 4
Introductie formele notatie 1: 4
20: ...
Verhouding stok schaduw
Gemiddelde van een reeks getallen
berekenen. Ook kommagetallen.