WYDAWCA: TWORZYWA-MEDIA 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9 e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl, www.kwartalnik.tworzywa.

pl

ISSN 1641-6325

Numer 1 (62), WIOSNA 2016

Cena: 21 z (zawiera 8% VAT)

CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIZKU PRZETWRCW TWORZYW SZTUCZNYCH

W TYM WYDANIU

DRUK 3D

WE WSPPRACY Z:

PHOTO: STRATASYS

LANXESS DEUTSCHLAND GMBH I BU HIGH PERFORMANCE MATERIALS | 50569 COLOGNE | GERMANY | LXS-HPM-066PL

LIGHTWEIGHT ENERGIZED BY
Technologia szkieletu lekkiego stanowi wany i obiecujcy sposb realizacji rozwiza na rzecz zielonej mobilnoci. Ogromne znaczenie posiadaj przy tym techniczne tworzywa sztuczne i kompozyty, gdy s one w stanie, przy niskim ciarze sprosta wymogom zwizanym ze stabilnoci, trwaoci, bezpieczestwem i estetyk.
Dziki naszym zaawansowanym technologicznie produktom Durethan, Pocan i
termoplastycznemu laminatowi kompozytowemu Tepex otwieramy przed naszymi
Klientami wci nowe moliwoci w zakresie budownictwa w technologii szkieletu
lekkiego. Obok materiaw o wysokim zaawansowaniu technologicznym LANXESS
dysponuje take szerokimi dowiadczeniami oraz najnowoczeniejszymi technikami
konstrukcyjnymi i symulacyjnymi do opracowywania wymagajcych zastosowa
technologii szkieletu lekkiego. Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.
www.lightweight.lanxess.com

LANXESS Lightweight design

OFERTA KOOPERACYJNA
PRODUKCJA FORM

Sprzeda i serwis obrabiarek

APX Technologie Sp. z o.o.
ul. Centralna 27
PL-05-816 Opacz k/Warszawy
tel. +48 22 759 62 00,
+48 22 759 62 01
fax: +48 22 759 63 44
www.apx.pl
apx@apx.pl

Zakad Produkcyjny
APX Technologie Sp. z o.o.
Ciencisko 21A
PL-88-320 Strzelno
tel. +48 52 569 14 76,
+48 52 569 14 72
fax: +48 52 569 14 98
www.apx.pl
apxstrzelno@apx.pl
k.jasinski@apx.pl

Narzdziownia APX Technologie specjalizuje si w produkcji form wtryskowych dla elementw wykonanych w technologii 1-K i 2-K, elementw
o bardzo cienkich ciankach jak i czci do elektroniki i elementw technicznych. Zakad przygotowuje analizy pynicia i wypeniania formy pod
ktem optymalizacji narzdzia i procesu wtrysku. Profesjonalna i dowiadczona kadra oraz 14 nowoczesnych maszyn CNC umoliwiajcych obrbk
4-osiow, wiercenie otworw oraz obrbk elektroerozyjn i nowoczesna
maszyna pomiarowa gwarantuj najwysz jako i precyzj wykonania
formy wtryskowej. Produkcja form wtryskowych realizowana jest rwnie
we wsppracy z narzdziowniami z Polski jak i z Europy. Jako producenci
form wtryskowych, jestemy zaangaowani w projekt od bardzo wczesnego etapu, aby zapewni realizacj oczekiwa klienta w najwyszym stopniu.
Oferowana przez spk APX Technologie jako produktw oraz usug
potwierdzona jest certykatami ISO 9001 w zakresie Sprzeda i serwis obrabiarek, sprzeda czci zamiennych i oprzyrzdowania do obrabiarek
oraz norm Lotnictwo i kosmonautyka EN/AS 9100 w zakresie Obrbka
czci metalowych dla przemysu lotniczego.

tworzywa P1 1 6

Spis treci
Tendencje cen i zapasw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Inteligentne systemy gorcokanaowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47

Regulowana wielko patka oraz wysoka wydajno . . . . . . . . . . . .48

stowarzyszenie
Zwizek w sprawie Zamknicia Obiegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

technologie

Circular Economy opinie brany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

Przyrostowe metody wytwarzania elementw z tworzyw

Stowarzyszenie Polymers for Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

polimerowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49

Konferencja o ekologii i nagrody za innowacje . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

Innowacyjne masterbatche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

Francuzi wzmacniaj rynek biotworzyw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

Druk 3D zmienia wiat technologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54

Polscy recyklerzy maj swoje stowarzyszenie . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

surowce
rynek

Innowacyjne waciwoci i lepsze osigi w zastosowaniach

To ju dwudziesta rocznica naszych targw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

do wtrysku cienkociennego

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58

W Moskwie szukaj jakoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

Zimowe acuchy z tworzyw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60

K 2016 innowacja zajmie tu centralne miejsce . . . . . . . . . . . . . . . . .26

Nurkowanie bez bbelkw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60

Sojusz Innowacji: Targi Plast jednak w maju 2018 . . . . . . . . . . . . . . .28

Prognoza wynikw za rok 2015 jest pozytywna . . . . . . . . . . . . . . . . .30
Niemieccy producenci zadowoleni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

POMAGAJ NAM:

Assocomaplast

WOSKIE STOWARZYSZENIE PRODUCENTW

MASZYN DO PRZETWRSTWA TWORZYW
SZTUCZNYCH I GUMY

maszyny i urzdzenia
Rynek wyrobw rozdmuchowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Technologia formowania metod wytaczania z rozdmuchem
nieswobodnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Systemy do rozdmuchu i wtrysku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

PZPTS

POLSKI ZWIZEK
PRZETWRCW TWORZYW
SZTUCZNYCH

Ptora etapu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

Rozdmuch w tandemie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Wydajno i niskie koszty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
Aseptyczna produkcja opakowa do napojw . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

CZASOPISMO TECHNICZNE BRANY

TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY

Dynamiczny postp tajlandzkiego producenta . . . . . . . . . . . . . . . . . .39

Rozdmuch komponentw dla motoryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
100% elektryczna do preform PET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
Moretto Expo Tech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
Idea inteligentnej produkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

PATRONUJEMY TARGOM PLASTPOL

Bawarski producent markowych wtryskarek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44

Narzdzia dla wymagajcych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

tworzywa

nr 1 (62)/2016

KWARTALNIK POWICONY EKONOMICZNYM

I TECHNICZNYM PROBLEMOM
PRZETWRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA
Redaguje zesp.
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek
Redaktor techniczny: Lechosaw Wglorz
Wsppraca: Mario Maggiani, Giampiero Zazzaro
Rada programowa:
Tadeusz Nowicki Przewodniczcy Rady
Jan Polaczek
Grzegorz Kalisiak
Dariusz Bednorz
Andrzej Bogucki
Robert Szyman Sekretarz Rady

STRATASYS

tworzywa s organem prasowym Polskiego Zwizku

Przetwrcw Tworzyw Sztucznych
tworzywa wsppracuj z magazynem Macplas,
wydawanym take po angielsku, arabsku, hiszpasku,
rosyjsku i wosku.
Adres redakcji: Tworzywa
41-811 Zabrze, ul. Filipka 9
tel.: +48 504 278 832
e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Materiaw niezamwionych redakcja nie zwraca.
Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyanych
materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre i form
ogosze. Kolporta wycznie w prenumeracie.
Nakad 3000 egz.
Skad i amanie: BET Studio, Druk: Czerny Marian, Firma Prywatna GREG
Zakad Poligraficzny Gliwice www.greg.com.pl
Ogoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
+48 504 278 832
e-mail: reklama@tworzywa.org.pl www.kwartalnik.tworzywa.pl

tworzywa P1 1 6

W tym
wydaniu
polecamy
STRATASYS

Str. 22
To ju dwudziesta rocznica naszych targw

Str. 38
Aseptyczna produkcja opakowa do napojw

Str. 94
Przyrostowe metody wytwarzania elementw z tworzyw
polimerowych

MyCeppi mean in the beginning a concept, My concept: the

Central European Plastics Price Index. The calculation of the
price index is based on a comprehensive price benchmark,
for which plastic converters, traders, and local and
multinational feedstock producers supply data. However by
now this idea came to widespread, it is not enough to
inform the market players about what and at what price
they can buy in the region, what are the current prices and
price tendencies. We have to shed light on the processes
triggering events on the market. For this reason we decided,
in addition to the price information, to make also the
demand- and offer-related information and analyses
concerning the plastic market of Central-Europe available
free of charge, to help our readers understand current
events on the market. In addition we will publish news and
information and related comments that are relevant for the
market situation of the region. Our purpose is that our
readers, upon coming back, get more and more profound
information about the plastic market of the CEE-region.

Central European Plastics Price Index

tworzywa P1 1 6

11

Stan rynku poliolefin z pocztkiem roku

Tendencje cen
i zapasw
Ceny poliolefin signy dna
pod koniec pierwszego tygodnia
lutego. Jeeli chodzi o rednie ceny, mamy do czynienia z ruchem
odpowiadajcym wielkoci zmiany
cen monomerw. Jednake najnisze ceny ostatniego tygodnia
stycznia s niemal identyczne jak
rednie ceny w lutym. Rynek spodziewa si lutowych spadkw cen
ju w styczniu.
Oczywicie, nastpiy dramatyczne
zmiany: jeden z najbardziej znaczcych regionalnych producentw
skorygowa swoje ceny PE
od stycznia i w ten sposb w niektrych krajach nastpi spadek
cen na poziomie trzycyfrowym,
lecz to oznacza jedynie e ceny powrciy do poziomu rednich cen
rynkowych. W ten sposb LDPE
jest dostpny za cen 1.200-1.250
euro/ton. Oczywicie cena ta nie
obejmuje dodatkw odnonie
patnoci oraz bonusw ilociowych (jeeli wystpuj).
Oczywicie pojawiaj si nowe informacje spoza Europy odnonie
tanich materiaw. Przede wszystkim w krajach bakaskich wystpuj, negocjowane przez tureckie
firmy handlowe, ceny z dostaw
w zakresie od 1,130 do 1,170 euro,
jednake sprzedawane iloci nie s
due.
W przypadku HDPE poziom cen
poda za cenami monomerw,
a typowy zakres cen wynosi
od 1,230 do 1,270 euro. Oczywicie jest to rwnie cena z dostaw.
Ta sytuacja jest bardziej interesujca w przypadku PPH. Tutaj ceny
rwnie poday za monomerami. Jednake niskie ceny pod koniec stycznia zblione do poziomu 900 euro nie byy typowymi cenami rednimi z pocztku lutego.
Jeden z duych przetwrcw tak
opisuje sytuacj: PP homo jest
oferowany za cen 930 euro, lecz
iloci byy niewielkie, dlatego te
wolaem dokona zakupu za cen 960 euro od jednego z moich
starych dostawcw. W przypadku
PPC i PPR za cenami monomerw
nastpi spadek cen.
W opinii producentw, zapotrzebowanie jest na wysokim poziomie
i spodziewaj si oni dalszych
wzrostw. Spodziewaj si oni, e
w lutym wszyscy bd starali si

upewni odnonie korzyci zakupowych oferowanych przez nisk

cen. Wielu przetwrcw prbuje
wypeni swoje magazyny. To spowoduje z pewnoci utrzymanie
cen na obecnym poziomie. Co wicej, nawet wzgldny wzrost ceny
nastpi prawdopodobnie dopiero
w przyszym tygodniu, lecz
na pewno w okolicach 15 lutego.
To oznacza, e tasze produkty bd sprzedawane szybciej i e nastpi rzeczywiste zapotrzebowanie
poczone z wyszymi cenami.
Prognoza cenowa poliolefin
na kolejne trzy miesice
Podczas gdy mielimy do czynienia
z lekkim spadkiem cen w grnym
zakresie cenowym w ostatnim tygodniu lutego, wielu przetwrcw
tworzyw sztucznych doszo do
wniosku, e w marcu ceny bd
dalej spada. Wydaje si jednak, e
byli w bdzie. Pomimo, e cena
etylenu C2 spada o 20 euro, a cena propylenu C3 pozostaa bez
zmian, a to mogo doprowadzi
do spadku cen, lecz sytuacja zwizana z dostawami w Europie oraz
sezon wiosenny bezwzgldnie spowodoway zwikszenie cen.

szym zdaniem o 20-30 euro/ton.

W przypadku HDPE nie nastpia
istotna zmiana, wikszo gatunkw jest dostpna bez problemu,
dlatego te tutaj naley si spodziewa stabilnej sytuacji lub lekkiego wzrostu cen, o maksymalnie 20 euro. Jeeli chodzi o HDPE
Pipe (100) cel producentw, jakim
jest denie do zwikszenia cen
zdaje si by wyrany, albowiem
sezon si rozpocz i spodziewany
jest wzrost cen o 20-30 euro.
W przypadku PP jest kilka idei.
Podczas gdy w ostatnim tygodniu
lutego otrzymalimy nowe wieci
z Polski odnonie cen PPH poniej 900 euro, wikszo nabywcw
spodziewa si spadkw cen. Jestemy zdania, e 900 euro pozostanie dolnym limitem ceny, prawdopodobnie mona spodziewa si
niewielkiego wzrostu cen. W przypadku PPR prawdopodobny jest
wzrost cen o 20-30 euro, w przypadku PPC spodziewamy si wzrostu na poziomie 0-20 euro. Spodziewane typowe ceny w marcu
TYP

LyondellBasell zamknie swj zakad

we Francji, Berre lEtang, co zbiega
si z zamkniciem zakadu LDPE
(wydajno 400 kt/rocznie). Zakad, ktry zostanie zamknity, jest
odpowiedzialny za 6% wydajnoci
produkcyjnej LDPE w Europie, a to
bdzie stanowi znaczny spadek
poday. Problemy operacyjne nie
zostay jeszcze rozwizane w zakadzie ENI w Ferrarze. W marcu
i kwietniu zostan przeprowadzone prace zwizane z rozruchem
przy oddaniu do eksploatacji nowego zakadu LDPE o wydajnoci 220 kt/rok. To oznacza, e stary
zakad zostanie cakowicie zamknity, a nowy zakad osignie
swoj pen wydajno oraz pen
palet produktw prawdopodobnie w drugiej poowie kwietnia.
Wszystko to oznacza, e 10% europejskich dostaw LDPE bdzie niedostpne lub jego dostpno bdzie niepewna. To z pewnoci
spowoduje zwikszenie cen, na-

WSTPNE PROPOZYCJE CEN PRZEDSTAWIONE PRZEZ PRODUCENTW

NA MARZEC 2016, EUROPA CENTRALNA (EURO/T)

HDPE BM

1,190-1,320

HDPE Film

1,190-1,320

HDPE IM

1,190-1,320

HDPE Pipe (100)

1,330-1,450

LDPE Film

1,200-1,330

LDPE GP

1,200-1,330

PPC

1,020-1,160

PPH IM

900-1,050

PPH Raffia

900-1,050

PPR

A co z zamkniciami?

zostay przedstawione w tabeli.

Pozostaje pytanie, w jaki sposb
rynek przyjmie wzrost cen. Wiele
osb byo wiadomych, e tak jak
w cigu ostatnich 2-3 lat ceny s
najnisze w lutym, co powinno
skoni do zakupw. Inni spodziewali si spadku cen, w szczeglnoci w Polsce. Te firmy bd raczej
czeka. Jednake podsumowujc,
w lutym naley si spodziewa
zwikszonego zapotrzebowania.
Wzrost zapotrzebowania z pewnoci nie bdzie nagy, dlatego te
nie naley oczekiwa paniki lub nagego wzrostu cen.
W tym roku spodziewane s raczej
niewielkie zmiany cen poniej 100
euro. Nage zmiany cen, z jakimi
mielimy do czynienia w zeszym
roku nie s prawdopodobne.

ARC

1,110-1,220

1

tworzywa P 1 16

stowarzyszenie

Dziaania PZPTS

Zwizek w sprawie
Zamknicia Obiegu

TADEUSZ NOWICKI
PZPTS

2 grudnia 2015 r. Komisja Europejska opublikowaa pakiet gospodarki o obiegu zamknitym. W jego skad wchodzi komunikat Zamknicie obiegu plan dziaa UE dotyczcy gospodarki o obiegu
zamknitym oraz zmiany w dyrektywach dotyczcych odpadw.
Polski Zwizek Przetwrcw Tworzyw Sztucznych opublikowa swoje stanowisko w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej. Pisze
w nim, e Polski Zwizek Przetwrcw Tworzyw Sztucznych przyjmuje z zadowoleniem inicjatyw Komisji Europejskiej majc na celu
skierowanie pastw czonkowskich
na drog gospodarki o obiegu zamknitym. Zawarte w komunikacie
plany dotyczce podwyszenia poziomw selekcji i recyklingu odpadw komunalnych, w tym odpadw tworzyw sztucznych, s zgodne z oczekiwaniami przetwrcw,
ktrzy posiadaj moliwoci wykorzystania zwikszonego strumienia
surowcw z recyklingu. W ocenie
Zwizku odpady tworzyw sztucznych nadajce si do recyklingu nie
powinny w ogle trafia na skadowiska ze wzgldu na ich szczegln warto. PZPTS popiera ambitne
cele UE w zakresie oddzielnej selekcji odpadw organicznych. Tego
rodzaju odpady powanie utrudniaj pozyskanie do recyklingu zarwno tworzyw sztucznych, jak
i innych odpadw, generujc powane koszty w procesie odzysku.
Niewtpliwie producenci wyrobw
powinni wczy si aktywnie
do procesu przemian. Jednake
w sferze ich odpowiedzialnoci potrzebne s transparentne przepisy
oraz jasne mechanizmy w jaki sposb wkad finansowy przedsibiorcw
zostanie
spoytkowany
na usprawnienie systemu gospodarki odpadami. Kluczowymi dokumentami dla komunikatu s
opublikowane przez Komisj projekty czterech dyrektyw nowelizujcych (w rnym zakresie) sze
dyrektyw dotyczcych gospodarki
odpadami. PZPTS popiera projektowane zapisy zmierzajce do monitorowania poprawy realizacji dyrektyw w poszczeglnych krajach
czonkowskich.
Wpynie
to
na moliwoci wczeniejszego reagowania na trudnoci zwizane
z realizacj celw. Odnoszc si
do obecnej sytuacji w Polsce mona mie powane obawy, czy zdo-

amy zrealizowa ambitne plany

osignicia projektowanych poziomw recyklingu. Zwracamy uwag na brak Polski na licie krajw
wymienionych w art. 11, ust. 3
propozycji Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady zmieniajcej
dyrektyw 2008/98/WE w sprawie
odpadw. Podobnie jak w Dyrektywie o odpadach, Polska nie zostaa
uwzgldniona jako kraj mogcy
ubiega si o odstpstwo w zakresie terminw osignicia wyznaczonych
poziomw
odzysku
w propozycji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniajcej dyrektyw 1999/31/WE w sprawie skadowania odpadw. Tworzywa sztuczne s w duej mierze
wykorzystywane do aplikacji wykluczajcych ponowne uycie, natomiast w przypadku wikszoci
odpadw tego rodzaju, poddane
ARC

procesowi recyklingu mechanicznego mog suy jako wtrny surowiec do produkcji. Biorc
pod uwag obecnie funkcjonujce
przepisy w tym zakresie, czyli ustaw o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach, ktra reguluje
kwesti zarzdzania odpadami,
a take ustaw o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, PZPTS ma powane wtpliwoci dotyczce znacznej poprawy sytuacji w zagospodarowaniu
i recyklingu odpadw tworzyw
sztucznych w kraju komentuje
komunikat Komisji Europejskiej Tadeusz Nowicki, prezes PZPTS.
Recyklerzy, ktrzy w wyniku niedoskonaego
funkcjonowania
przepisw nie maj wsparcia systemowego, wcznie z finansowym,
nie bd w stanie wpyn
na znaczn popraw sytuacji.
W zwizku z powyszym, Polski
Zwizek Przetwrcw Tworzyw
Sztucznych uwaa, e niezbdne
bdzie podjcie w pierwszej kolejnoci prac na temat nowelizacji

ustaw w celu poprawy sytuacji

w nastpujcych obszarach:
selekcja odpadw w zakresie
wikszych zacht dla konsumentw, edukacji, ponownego uycia w taki sposb, aby ograniczy mas odpadw i jednoczenie zwikszy udzia odpadw
selektywnych w odpadach oraz
poprawi ich jako,
recykling uszczelnienie systemu
i eliminacja patologii w obszarze
powiadcze wykonania odzysku, wsparcie systemu recyklingu.
Polski Zwizek Przetwrcw Tworzyw
Sztucznych zwraca uwag na problem wyczania odpadw tworzyw
sztucznych ze strumienia spowodowany zawartoci substancji obecnie
uwaanych za mogce wpyn
na zdrowie i rodowisko, a wczeniej
uytych zgodnie z przepisami.

tworzywa P1 1 6

stowarzyszenie

1

Circular Economy opinie brany

2 grudnia 2015 roku Komisja Europejska opublikowaa swj pakiet
propozycji dotyczcy gospodarki
o obiegu zamknietym. Jego celem
jest zamknicie ptli, gdzie warto materiaw, produktw i zasobw jest utrzymywana w gospodarce jak najduej i ktry przewiduje dalsze zwikszanie recyklingu,
jak rwnie zakaz usuwania na wysypiska odpadw zbieranych selektywnie.
Rwnoczenie planuje on opracowywanie nietoksycznych cykli recyklingu materiaw. Dla odpadw
budowlanych, cel zosta okrelony
na 70% odpadw innych, ni niebezpieczne. Prognozuje si, e
ustalenie kryteriw koca ycia odpadw zostanie wdroone przez
kraje czonkowskie. Nie jest to najlepsza sytuacja dla odpadw zawierajcych niebezpieczne dodatki, biorc pod uwag najnowsze
restrykcyjne podejcie na poziomie
europejskim odnonie na przykad
zasad klasyfikacji odpadw jako
niebezpieczne. Z drugiej strony,
kraje Komisji bd opracowywa

swoje analizy i proponowa opcje

dla dziaa, ktre maja na celu pokonanie niepotrzebnych barier, zachowujc jednoczenie wysoki poziom ochrony ludzkiego zdrowia
i rodowiska.
Prace te zostan wprowadzone
do przyszej strategii UE odnonie
nietoksycznego rodowiska. To,
w poczeniu z planami Komisji
odnonie definiowania strategii
dla tworzyw sztucznych do roku 2017, moe by postrzegane
nie tylko jako zagroenie, ale rwnie jako szansa.
Mona znale pragmatyczne podejcia umoliwiajce recykling
tworzyw sztucznych zawierajcych
zakazane dodatki. Dowiadczenia
z ubiegych lat wykazay rwnie
konieczno, aby dane byy reprezentatywne dla caego acucha,
poczwszy od wszystkich rodzajw
firm i w caej Europie. Europejska
Federacja Przetwrcw EuPC
stwierdza w swoim biuletynie, e
najwiksz uwag w pierwszym
okresie powici na przedstawienie
dowodw wskazujcych na moli-

wo bezpiecznego recyklingu
tworzyw sztucznych zawierajcych
ow w szczeglnoci z budownictwa. Ju zebrano sporo informacji, ale wci wymagana jest jeszcze
wiksza wiedza dotyczca bezpiecznego zarzdzania tymi strumieniami tworzyw sztucznych.
Oczekuje si, e podobne starania
bd wymagane dla kadego strumienia zawierajcego inne zakazane dodatki, takich jak na przykad
opniacze pomienia.

Jak wspomniano, z pocztkiem

grudnia 2015 Komisja Europejska
opublikowaa swj dugo oczekiwany pakiet dotyczcy Circular
Economy. Z poprzedniej propozycji
wycofaa si na pocztku roku 2015. Wycofujc poprzedni
propozycj, Komisja Europejska
obiecaa, e wdroy bardziej ambitn wersj przed kocem 2015
roku. EuPC przyjmuje z zadowoleniem ten nowy pakiet oraz wiele
inicjatyw zawartych w czterech

propozycjach legislacyjnych (odnonie Dyrektywy Ramowej dla Odpadw, Dyrektywy Opakowa

i Odpadw Opakowaniowych, Dyrektywy dla Wysypisk oraz WEEE).
Jednake EuPC jest zaniepokojona,
e poziom klarownoci przepisw
prawych zawartych w pakiecie nie
jest wystarczajcy do prowadzenia
firm w Europie w kierunku zmierzajcym do wdroenia gospodarki
o obiegu zamknitym.
Mwic o propozycji, dyrektor zarzdzajcy EuPC Alexandre Dangis
stwierdzi EuPC miao nadziej
na wiksz jasno i harmonizacj
przepisw odnonie odpadw
w UE wrd 28 krajw czonkowskich, jednake nie dostrzegamy
zharmonizowanego
podejcia
w pakiecie.
Propozycja wymaga dodatkowego
wyjanienia odnonie rnic pomidzy recyklingiem i ponownym
wykorzystaniem, a metodologia
kalkulacji pozostaje niejednoznaczna. Zamiast denia do wprowadzenia ewentualnego zakazu usuwania na wysypiska materiaw

16

podlegajcych recyklingowi do roku 2025, za czym opowiada si

EuPC, Komisja proponuje 90% redukcji
odpadw
trafiajcych
na wysypiska miejskie do roku 2030.
Propozycja obejmuje rwnie
bodce gospodarcze dla producentw, aby wprowadzali oni bardziej
zielone produkty na rynek i wspomagali schematy odzysku i recyklingu. Mwic o tym Dangis doda, e przetwrcy tworzyw
sztucznych s coraz bardziej innowacyjni i wytwarzaj coraz bardziej
zrwnowaone produkty oraz pracuj nad zwikszeniem odzysku
i recyklingiem swoich produktw
w sektorze budowlanym, sektorze
opakowa, motoryzacyjnym i wielu innych.
Pakiet zostanie teraz przesany
do Parlamentu Europejskiego i Rady do weryfikacji i obie te instytucje przeprowadz prace w pierwszym kwartale 2016 roku. EuPC
oczekuje na wspprac z instytucjami celem poprawy propozycji
Komisji.

PlasticsEurope uznaje opublikowany nowy pakiet propozycji Komisji

Europejskiej
ws.
gospodarki
o obiegu zamknitym za dobry
krok w kierunku efektywnej gospodarki zasobami.
Propozycja Komisji zakada stopniowe zmniejszanie iloci skadoARC

tworzywa P 1 16

stowarzyszenie
wanych odpadw komunalnych,
tak aby w roku 2030 skadowane
byo jedynie 10% wytwarzanych
odpadw. Przemys tworzyw
sztucznych w Europie od dawna wzywa do wprowadzenia
do roku 2025 zakazu skadowania
na wysypiskach wszystkich odpadw pokunsumenckich, ktre nadaj si do recyklingu i odzysku.
Zatem proponowane przez KE odchodzenie od skadowania jest
zbiene z nasz inicjatyw. Uwaamy jednak, e przyspieszenie tego
procesu daoby wiksze korzyci
dla penego wykorzystania wartoci odpadw jako cennych surowcw zauwaa Karl-H. Foerster,
dyrektor wykonawczy PlasticsEurope.
PlasticsEurope zwraca uwag, e
wyznaczony do osignicia w roku 2025 nowy poziom recyklingu
i przygotowania do ponownego
uycia dla odpadw opakowanio-

wych, okrelony na 55%, to cel wyjtkowo ambitny, biorc pod uwag, e redni poziom recyklingu
odpadw opakowaniowych w Europie w roku 2014 wynis poniej 40%. Implikacje wprowadzenia
tych nowych celw, a take nowych zasad obliczania poziomw
recyklingu s obecnie trudne
do okrelenia.
Zgodnie najnowszymi analizami
prowadzonymi przez firm konsultingow denkstatt optymalny poziom recyklingu dla opakowa
tworzyw sztucznych, przy obecnym stopniu zaawansowania technologicznego i przy obecnie obowizujcej metodzie obliczeniowej, wynosi od 35 do 55% w zalenoci od wydajnoci lokalnych
systemw zbierania, sortowania
i recyklingu odpadw w danym
kraju.
Jednoczenie PlasticsEurope przyjmuje z uznaniem uwzgldnienie

bardziej holistycznego podejcia

do koncepcji gospodarki o obiegu
zamknitym w Programie Dziaania KE. Takie caociowe ujcie tematu, w poczeniu z decyzj Komisji o wziciu pod uwag caego
cyklu ycia produktu, a nie tylko fazy odpadowej, pomoe gospodarce europejskiej rozwija si w sposb trway i zasobooszczdny dodaje Foerster.
PlasticsEurope pozytywnie ocenia
take zamiar Komisji ws. okrelenia
Strategii w zakresie tworzyw
sztucznych, majc nadziej na rzeczow wspprac na temat szczegowych zagadnie zwizanych
z tworzywami.

Stowarzyszenie Polymers for Europe

W cigu kilku miesicy Stowarzyszenie Polymers for Europe zwikszyo liczb swoich czonkw do
ponad 230 firm, a ich liczba wzrasta kadego dnia. Jako czonkowie akceptowani s jedynie
uytkownicy polimerw w Europie. Jedn z dziaalnoci Stowarzyszenia jest poprawa
konkurencyjnoci przemysu przetwrstwa tworzyw sztucznych w Europie. EuPC uruchomio swoj
ankiet online odnonie konkurencyjnoci przetwrcw tworzyw sztucznych. Wynik tego studium
zostanie zaprezentowany w czerwcu podczas dorocznego spotkania EuPC i zostanie zaoferowany
bezpatnie wszystkim firmom, ktre uczestniczyy w ankietach i wywiadach. Planowane s inne
dziaania Stowarzyszenia, odnonie przykadowo zwolnienia z nalenoci zwizanych z importem
do UE polimerw lub z monitorowaniem siy wyszej itp.

1

tworzywa P 1 16

stowarzyszenie

Dziaania PlasticsEurope

Konferencja o ekologii
i nagrody za innowacje
ARC

PolyTalk 2016
Zamiecenie rodowiska morskiego
jedno z wanych wspczesnych
wyzwa to bardzo zoony problem
dotyczcy rzek, mrz i oceanw,
ktry ma negatywny wpyw na rodowisko naturalne w Europie
i na caym wiecie. Dyskusji nad tym
problemem oraz moliwymi rozwizaniami powicona bdzie pita edycja konferencji PolyTalk, ktra
pod hasem Zero Plastics to the
Oceans odbdzie si od 16 do 17
marca w Brukseli. Inicjatywa PolyTalk, zapocztkowana w 2010 roku,
ma na celu konfrontacj rnych
punktw widzenia, rzeczow dyskusj i konstruktywny dialog wok
kontrowersyjnych, aktualnych tematw. PolyTalk 2016 stanowi bdzie forum dyskusyjne dla reprezentujcych rne rodowiska uczestnikw przedstawicieli najwyszych
wadz europejskich oraz administracji krajw UE, organizacji midzynarodowych, NGO, naukowcw
i ekspertw, a take menaderw
najwyszego szczebla europejskiego przemysu tworzyw sztucznych.
Wrd poruszanych kwestii, zwizanych z problemem zamiecania
rodowiska morskiego, znajd si
m.in. biece wyzwania, dostpne
i nowe rozwizania, najlepsze praktyki w zakresie zapobiegania zamieceniu (dotyczce m.in. postaw
i zachowania, zagospodarowania
odpadw i innowacji produktowych), prowadzone dziaania czy
znaczenie nowego pakietu Circular
Economy dla zapobiegania zamiecaniu rodowiska morskiego.
W lad za inspirujcymi sugestiami
prof. Richarda Thompsona, wygoszonymi podczas konferencji PolyTalk 2010, stowarzyszenie PlasticsEurope stao si w roku 2011 jednym ze wspzaoycieli wiatowej
koalicji na rzecz poszukiwania rozwiza problemu zamiecenia rodowiska morskiego zawizanej
podczas 5 Midzynarodowej Konferencji na temat zanieczyszczania
wd morskich. Od tego czasu dziaania zwizane z przeciwdziaaniem
zamieceniu rodowiska morskiego
stay si obok tematyki zagospodarowania odpadw tworzyw
sztucznych jednym z kluczowych
elementw wspierajcych wsplne

akcje przemysu, takie jak np. Zero

plastics to Landfills, a szeroka
wsppraca rnych zainteresowanych stron w koach przemysowych, politycznych, naukowych,
pozarzdowych i spoecznych ma
sprzyja osigniciu wsplnego celu, jakim jest ochrona oceanw
i wybrzey przed zamieceniem.
Obecnie PlasticsEurope oferuje forum PolyTalk jako platform nie tylko do oceny dotychczasowego postpu w zakresie przeciwdziaania
zamieceniu rodowiska morskiego,
ale take wskazujc nierozwizane
problemy i dalsze wyzwania.
European Plastics
Innovation Awards
Ogoszono zwycizcw pierwszej
edycji konkursu European Plastics
Innovation Awards (Europejska Nagroda Innowacje w Tworzywach),
organizowanego przez PlasticsEurope oraz SPE (Stowarzyszenie Inynierw Tworzyw Sztucznych).
Uczestnicy firmy wprowadzajce
innowacje w dziedzinie technologii
tworzyw rywalizowali w siedmiu
rnych kategoriach.
Rozstrzygnicie konkursu i ceremonia rozdania nagrd odbyy si 25
stycznia podczas Gali Noworocznej
PlasticsEurope w Brukseli, ktra
zgromadzia ok. 200 goci, w tym
reprezentantw wiata polityki, nauki, biznesu, mediw oraz przedstawicieli i czonkw Plastics Europe
i SPE.
PLASTICSEUROPE

W przemwieniu Kurt Vandenberghe, dyrektor DG Badania i Innowacje Komisji Europejskiej podkreli znaczenie bada naukowych
i innowacji w zapewnieniu konkurencyjnoci Europy: Gospodarka
europejska potrzebuje wicej innowacji, aby stwarza nowe miejsca
pracy i generowa wzrost. Tylko
poprzez dziaania sprzyjajce innowacyjnoci zrwnowaony rozwj
moe przerodzi si w przewag
konkurencyjn Europy.
Nadesane projekty oceniao jury,
w skad ktrego wchodzili eksperci
reprezentujcy wiat nauki, instytucje europejskie oraz przemys. Willem De Vos, prezes stowarzyszenia
SPE, podsumowujc prace jury powiedzia: Wytona praca, zaangaowanie i entuzjazm ludzi pracujcych w naszej brany przyczyniy
si do opracowania nowych innowacyjnych rozwiza, ktre umoliwiaj sprostanie wyzwaniom, jakie niesie wspczesny wiat.
Patrick Thomas, prezes PlasticsEurope i prezes firmy Covestro doda:
Przemys tworzyw jest w czowce
innowacyjnych bran w Europie.
Nasz przemys to serce wspczesnego postpu technicznego 1
na 25 patentw zwizany jest
z dziedzin tworzyw. Prowadzenie
inwestycji zwikszajcych innowacyjno jest niezbdne, jeeli chcemy stawi czoo najwikszym wyzwaniom, przed jakimi stoi obecnie
Europa. W poszczeglnych kategoriach nagrodzeni zostali:

kategoria Best Plastic Design

(Wzornictwo): nagroda dla DSM
Engineering Plastics (Holandia)
za elementy podeszwy o bardzo
dobrych parametrach uytkowych
przeznaczone do butw do wspinaczek grskich,

kategoria Best Design for End-of-Life (Najlepszy produkt z moliwoci powtrnego uycia): nagroda dla Top Clean Packaging
(Francja) za opakowanie wielokrotnego uytku do przewoenia butelek wina,

kategoria Material Innovation
(Innowacyjny materia): nagroda
dla Evonik Industries (Niemcy)
za rury do przesyu gazu z poliamidu VESTAMID NRG,

kategoria Hybrid Product (Produkt hybrydowy): nagroda dla DuPont International Operations
(Szwajcaria) za wykorzystanie materiaw polimerowych w elementach konstrukcji mocowa cumowniczych,

kategoria Best Substitute Product for Enhanced Sustainability
(Najlepszy produkt o korzystnych
parametrach rodowiskowych): nagroda dla Dow Europe (Szwajcaria)
za elastyczne pojemniki o duej objtoci na produkty stae i ciecze
o duej gstoci (PacXPERT Packaging Technology),

kategoria Best Lightweight Innovation (Innowacyjne produkty
o maej masie): nagroda dla Treofan/Borealis (Niemcy/Austria), za
PHD1.9 bardzo cienk foli polipropylenow o gruboci 1,9 m
do zastosowa w elektrotechnice,

kategoria New Surfaces for Plastics Parts (Innowacyjne powierzchnie wyrobw z tworzyw): Borealis
Polyolefine (Austria) za lekki zderzak z tworzywa o powierzchni
umoliwiajcej malowanie bez primera.
Nabr do kolejnej edycji konkursu
rozpocznie si pod koniec br.,
a rozstrzygnicie przewidziane jest
w poowie 2017 r.



tworzywa P 1 16

stowarzyszenie

Francuzi wzmacniaj Polscy

rynek biotworzyw recyklerzy

W lipcu ubiegego roku francuski

parlament uchwali prawo dotyczce zielonego wzrostu zaproponowane przez minister ekologii,
zrwnowaonego rozwoju i energii
Sgolne Royal. Stowarzyszenie
European Bioplastics (EUBP) przyjo z zadowoleniem moliwoci, jakie stwarza nowe prawo, odnonie
wdroenia bazujcych na surowcach biologicznych, kompostowalnych tworzyw sztucznych do wybranych typw opakowa, jak rwnie torebek na owoce i warzywa.
Cakowicie wspieramy tworzywa
sztuczne, ktre bazuj na surowcach biologicznych i ktre s biodegradowalne powiedzia Franois
de Bie, przewodniczcy rady European Bioplastics. Oprcz planw
zmierzajcych do zmniejszenia
udziau energii nuklearnej we francuskiej polityce energetycznej, prawo zawiera szerok palet propozycji legislacyjnych, na przykad
zwizanych z surowcami odnawialnymi (40% do roku 2030) i redukcji
CO2 (-50% do roku 2030). Lekkie
torebki z biotworzyw, przeznaczone na przykad dla owocw i warzyw, bd musiay bazowa na surowcach biologicznych i musz by
zdatne do kompostowania w kompostowniach przydomowych. Graniczna data to 1 stycznia 2017 roku. Minimalna zawarto surowcw biologicznych oraz ich progresywny wzrost zostan zdefiniowane w dekrecie Rady Pastwa, ktry
rwnie definiuje dziaania zwizane z informowaniem konsumenARC

tw odnonie skadu materiau

oraz stosowania takich workw.
Ponadto, opakowania z tworzyw
sztucznych przeznaczone dla komercyjnych zadrukw reklamowych bd musiay by biodegradowalne/kompostowalne w kompostowniach przydomowych od 1
stycznia 2017 roku. Te postanowienia s wanym krokiem dla
francuskiego przemysu tworzyw
sztucznych, ktry w cigu ostatnich 15 lat zainwestowa ponad 40
milionw euro.
Niestety jednak zaprzepaszczono
wan okazj do promowania torebek jednorazowego uytku dostpnych przy kasach sklepowych
bazujcych na surowcach biologicznych i biodegradowalnych.
Mogyby one by wartociowym
narzdziem do bezpiecznego
transportowania artykuw oraz
pniej do higienicznego gromadzenia bioodpadw stwierdzi
Christophe Doukhi-de Boissoudy,
prezes francuskiego stowarzyszenia Club Bio-plastiques. Francuskie
prawo zielonego wzrostu rwnie wyranie rozrnia pomidzy
tworzywami sztucznymi na bazie
surowcw biologicznych, biodegradowalnymi/kompostowalnymi
oraz
okso-fragmentowalnymi.
Tworzywa kompostowalne, ktre
byy certyfikowane zgodnie z europejskimi normami zharmonizowanymi, wspieraj oddzielne gromadzenie odpadw biologicznych
oraz przydomow infrastruktur
kompostowania. Pomagaj one zachowa inne strumienie odpadw,
takie jak recykling mechaniczny,
w stanie czystym. Okso-fragmentowalne tworzywa sztuczne s bardzo wytrzymaymi, bazujcymi
na paliwach kopalnych tworzywami ze sztucznymi dodatkami, ktre
powoduj fragmentowanie tworzyw na mikroczsteczki. Nie speniaj one norm europejskich odnonie kompostowalnoci i mog potencjalnie przeszkadza w recyklingu mechanicznym. Stowarzyszenie
European Bioplastics z zadowoleniem przyjo wyrany gos francuskich instytucji odnonie zakazu
produkcji, dystrybucji, sprzeday,
dostarczania i wykorzystywania
opakowa lub torebek wykonanych czciowo lub cakowicie
z okso-fragmentowalnych tworzyw
sztucznych.

maj swoje
stowarzyszenie
Informujemy, e postanowieniem Sdu Rejonowego dla m. st.
Warszawy w Warszawie, XIII Wydzia Gospodarczy KRS do rejestru stowarzysze wpisane zostao Stowarzyszenie Polski Recykling.
Jesieni ubiegego roku odbyo si zebranie zaoycielskie Stowarzyszenia Polski Recykling. W zebraniu uczestniczyy firmy zajmujce si recyklingiem, ktre dostrzegy potrzeb powoania
stowarzyszenia reprezentujcego interes caej brany. Przed zebraniem zaoycielskim przez kilka miesicy prowadzone byy
konsultacje celem powoania stowarzyszenia. Nastpnie zosta
powoany Komitet Organizacyjny skadajcy si z ekspertw z zakresu handlu, rodowiska i prawa, ktry przeprowadzi konsultacje z firmami zajmujcymi si recyklingiem celem identyfikacji zagadnie istotnych dla rozwoju brany recyklingu oraz okrelenia
wystpujcych barier.
Stowarzyszenie Polski Recykling zrzesza firmy zajmujce si recyklingiem odpadw. Jest ono odpowiedzi na potrzeb stworzenia reprezentacji tego sektora w yciu publicznym. Za gwny
cel Stowarzyszenie stawia sobie bycie wiarygodnym i odpowiedzialnym gosem brany recyklingu poprzez reprezentowanie
wsplnych problemw oraz interesw brany przed organami
administracji pastwowej, instytucjami i organizacjami rzdowymi oraz pozarzdowymi. Za wany cel, Stowarzyszenie uwaa
promocj recyklingu jako najbardziej korzystnego dla rodowiska
procesu przetwarzania odpadw oraz zapewnienie zrwnowaonej produkcji.
Tylko wsplne dziaanie caej brany pozwoli skuteczniej reprezentowa jej interesy, jak i wypracowywa takie rozwizania
prawne oraz administracyjne, ktre pozwol na optymalne prowadzenie dziaalnoci gospodarczej przy penym zachowaniu wymogw rodowiskowych. Udzia zarwno duych, jak i maych
przedsibiorstw pozwala na lepsze wypracowywanie i prezentowanie stanowisk caego przemysu oraz reprezentowanie interesu wszystkich firm.
Statutowe cele Stowarzyszenia to:
Reprezentowanie wsplnych interesw brany poprzez wspdziaanie z rnego rodzaju instytucjami, administracj rzdow i samorzdow oraz podmiotami gospodarczymi w Polsce
i Unii Europejskiej.
Prowadzenie dziaa na rzecz rozwoju i promocji recyklingu
oraz ochrony rodowiska.
Czynne uczestnictwo w konsultacjach nowych regulacji prawnych w caym procesie legislacyjnym dotyczcym recyklingu
oraz ochrony rodowiska.
Promowanie recyklingu i ochrony rodowiska naturalnego poprzez wspieranie kooperacji midzy rodowiskiem naukowym
i przemysowym. Doradztwo i wspieranie osb oraz podmiotw gospodarczych zwizanych z tym przemysem.
Edukacja spoeczestwa w zakresie szeroko pojtej gospodarki
odpadami, w tym recyklingu oraz ochrony rodowiska.
Wspieranie innych dziaa w obszarze przetwarzania odpadw
i ochrony rodowiska.
W ramach Stowarzyszenia funkcjonuje Komisja Legislacyjna,
w ktrej wszyscy czonkowie mog wypracowa wsplne stanowiska prawne i techniczne.



tworzywa P 1 16

rynek

Targi Plastpol 2016

To ju dwudziesta
rocznica naszych targw

ANDRZEJ MOCHO
TARGI KIELCE

W cigu 20 lat kieleckie targi stay si jedn z najlepszych wystaw brany tworzyw sztucznych i gumy
w Europie! 17-20 maja trzeba po prostu by w Targach Kielce!
Ponad 800 firm z 31 krajw i ponad 30 tysicy metrw kwadratowych powierzchni tak skal osign
PLASTPOL w 2015 roku. To najbardziej midzynarodowe i kompleksowe wydarzenie branowe w Polsce
i jedna z najwaniejszych imprez sektora w Europie. Midzynarodowe Targi Przetwrstwa Tworzyw
Sztucznych i Gumy 20 lat temu startoway w jednej hali, dzi s w pierwszej lidze europejskich wystaw
brany.
Jubileuszowy PLASTPOL
zaprasza
Targi PLASTPOL, to w ofercie wystawienniczej Targw Kielce, jedna
z najbardziej midzynarodowych
imprez, odnotowujca cigy
wzrost. Rok 2015 by rekordowy,
wystaw odwiedzio ponad 18 tysicy specjalistw mwi dr Andrzej Mocho, prezes Targw Kielce. PLASTPOL rozpoznawany jest
na wiecie, sta si prawdziw wizytwk polskiej brany przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy.
Fabryka w Targach Kielce
Na cztery dni targw PLASTPOL
Targi Kielce zamieniaj si w ma
fabryk. Dziaaj linie produkcyjne,
pracuj maszyny, prezentowane s
nowe technologie, nowe komponenty do produkcji. Wystawa
kompleksowo przedstawia bran:
od maszyn i urzdze, linii technologicznych, po granulaty i inne
komponenty a po technologie recyklingu mwi Kamil Perz, dyrektor projektu. PLASTPOL od lat odwiedzaj najwiksze firmy, 50%
z nich to firmy zagraniczne lub
z kapitaem zagranicznym. Tradycj
s, przyznawane podczas prestiowej gali Platinum Plast, Medale Targw Kielce dla najlepszych. Czsto
prezentowane s z dum w siedzibach wielu znanych firm z czowki europejskiej brany. Obok targowych medali dla najlepszych firm,
PLASTPOL to take konkurs wiedzy
o rynku tworzyw sztucznych Omniplast, w ktrym wystawcy mog
zdobywa ciekawe nagrody.
W opinii wystawcw
PLASTPOL to jedyne targi, ktre
preferuj i na ktrych wystawiam
si w Polsce mwi po ostatniej
edycji targowej Bogdan Zabrzewski, prezes Zarzdu Battenfeld Polska. Wielkim plusem s medale

targowe, przyznawane przez specjalistw w brany. Nie znam innych targw na wiecie, gdzie pojawiaj si takie nagrody. Na gwnym korytarzu, w siedzibie firmy
Battenfeld w Austrii, wisz medale
Targw Kielce, bo jestemy z nich
bardzo dumni. A przecie spotykaj si w Kielcach te same wielkie
firmy o zasigu wiatowym, jak
choby podczas Fakumy. Oznacza
to, e w Kielcach kady moe konkurowa wietnym produktem
z najwikszymi i wygrywa.
Zarwno my, jak i nasi partnerzy
handlowi na przykad z Niemiec,
TARGI KIELCE

zauwaamy, e Targi Kielce i PLASTPOL to ju europejski poziom.

Od 11 lat gocimy na targach i musz powiedzie, e w 2015 roku
nawet drugi dzie targowy, ktry
bywa niezbyt owocny, okaza si
doskonay, mielimy wielu klientw komentowaa Jolanta Frankiewicz, wiceprezes Master Colors.
Pojawiamy si podczas PLASTPOL-u co roku, to wane dla nas
wydarzenie w brany. Wedug
mnie, to najwiksza impreza rodkowo-Wschodniej Europy, plasujca si w trjce najwaniejszych dla
brany tworzyw sztucznych Europy

mwi Jerzy Ddela, dyrektor Plastigo.

Optymistyczna prognoza
Targi PLASTPOL to ju stay element strategii marketingowej wielu znanych graczy rynku tworzyw
sztucznych. Wystawa daje rwnie
wiedz na temat stanu gospodarki,
a wzrost tego sektora ma bezporednie przeoenie na rozwj innych dziedzin. Patrzc na ubiegoroczn edycj, to optymistyczna
prognoza na rozwj naszej gospodarki mwi Dariusz Michalak, dyrektor Wydziau Targw w Targach
Kielce.
Wedug danych brany Polska, zajmuje szst pozycj w Europie
pod wzgldem zuycia tworzyw.
W cigu minionych 15 lat krajowa
produkcja wzrosa a trzykrotnie.
Polski przemys tworzyw sztucz-



tworzywa P 1 16

rynek

nych od kilkunastu lat odnotowuje

systematyczny wzrost.
Jednym z motorw jest tu rozwj
bran powizanych, szczeglnie
sektora produkcji opakowa, produkcji urzdze i sprztu elektrycznego i elektronicznego oraz motoryzacji mwi podczas ubiegorocznych targw Kazimierz Borkowski, dyrektor zarzdzajcy Fundacji Plastics Europe Polska. Aby
utrzyma dynamik rozwoju, Polska musi wej w etap rozwoju gospodarki opartej na innowacjach.
Wedug analiz sektorowych, spord wszystkich dziaw przemysu
chemicznego to wanie w przypadku produkcji tworzyw i wyrobw z tworzyw dugoterminowe
innowacje i nakady na prace rozwojowo-badawcze
najbardziej
zwikszaj konkurencyjno przemysu.
Merytorycznie o brany
PLASTPOL to od lat miejsce merytorycznych spotka brany, konferencji, szkole. W 2015 roku
w Kielcach miao miejsce take polsko-niemieckie spotkanie gospodarcze, tym bardziej istotne, e
Niemcy to najwaniejszy partner
handlowy Polski, do ktrego trafia 25% krajowego exportu tworzyw sztucznych. Podczas ubiegorocznej edycji wystawy, odbyo si
seminarium Techniczne Plastech
Info, realizowane pod hasem
Tworzywa Sztuczne Materiay
i Projektowanie w XXI Wieku.
Podczas poprzedniej edycji targowej odbya si rwnie konferencja
prasowa Plastics Europe, na ktrej
zaprezentowane zostay najnowsze dane dotyczce, midzy innymi, pozycji polskich firm na tle europejskiego rynku przetwrstwa
tworzyw sztucznych. W 2016 roku
Polski Zwizek Przetwrcw Tworzyw Sztucznych oraz Plastics Europe Polska planuj wydarzenie, ktre bdzie zwiastunem targw.
Majc na uwadze rang targw
PLASTPOL, dobre relacje z Targami
Kielce i 20-lecie wydarzenia, 16
maja, w przededniu targw, po raz
pierwszy wanie w Kielcach, organizujemy coroczn konferencj
i spotkanie brany przetwrcw
i producentw tworzyw sztucznych
mwi Tadeusz Nowicki, prezes
Polskiego Zwizku Przetwrcw
Tworzyw Sztucznych. Gromadzi
ona menaderw najwyszego
szczebla z wiodcych w brany
firm. Tematem jej bdzie kondycja
brany i prognozy rozwoju.
PLASTPOL w mediach
Targi PLASTPOL od lat ciesz si
niesabncym zainteresowaniem
branowych mediw, ale te
dziennikw oglnopolskich. Naj-

nowoczeniejsze maszyny podczas

dynamicznych pokazw, kontakt
z wieloma specjalistami w jednym
czasie i miejscu, dostp do liczcych si w Polsce i Europie firm to
wszystko sprawia, e z roku na rok
ronie liczba obecnych podczas imprezy przedstawicieli mediw.
W 2015 roku podczas targw akredytowao si ponad 80 dziennikarzy z prasy drukowanej, portali internetowych, telewizji. Powstao
ponad 150 publikacji i materiaw,

dotyczcych brany przetwrstwa

tworzyw sztucznych i gumy,
w kontekcie kieleckich targw.
Jubileuszowa edycja targw sektora przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy ju 17-20 maja 2016.
PLASTPOL i Targi Kielce zapraszaj!

TARGI KIELCE

Interplastica 2016

W Moskwie
szukaj jakoci
Interplastica i UPAKOVKA/UPAK
ITALIA 2016 w Moskwie zanotoway znacznie wicej zwiedzajcych ni w poprzednim roku.
Zachodnie technologie produkcji
opakowa, a take przetwrstwa tworzyw sztucznych nadal
s wysoko cenione przez rosyjskie firmy. Polityczne zawirowania, spadek cen ropy, cigle saby rubel, wysoka stopa inflacji
(wyniosa ok. 15,8% w ubiegym
roku), wysokie oprocentowanie
poyczek powoduj trudnoci
w planowaniu inwestycji, szczeglnie maym przedsibiorcom.
Z drugiej strony, istnieje nadal
rosnca potrzeba znacznych inwestycji w Rosji i w krajach ssiednich. Przede wszystkim, powsta popyt krajowego przemysu dbr konsumpcyjnych, przemysu spoywczego i przemysu
opakowa na optymalizacj procesw produkcyjnych i wzrost jakoci produktw, tak aby mogy
one zastpi import.
Dlatego podtrzymanie rde informacji dotyczcych innowacyjnych technologii, utrzymywanie
relacji biznesowych z dostawcami lub ustanowienia nowych byy gwnym celem odwiedzajcych targi Interplastica i UPAKOVKA / UPAK ITALIA 2016, ktre
odbyway si w dniach od 26
do 29 stycznia. Ponad 20 tys.
specjalistw z Rosji i krajw ssiednich przybyo do Moscow
Expocentre w Krasnej Presnya.
To okoo 2 tys. osb wicej ni
w roku 2015. Atmosfera panujca wewntrz hal bya wietna.
Wystawcy raportuj o niezwykym zainteresowaniu ludzi biz-

nesu, z ktrych cz gotowa bya do skadania zamwie. W sumie 828 firm z 38 krajw zaprezentowao na targach swoj gam ofert.
Rosja jest nadal potencjalnie
istotnym rynkiem, chocia przeywa obecnie trudne chwile.
Obecnie, dla maych i redniej
wielkoci rosyjskich przedsibiorstw w szczeglnoci, trudno sprawia kwestia finansowania planowanych inwestycji.
W aden sposb nie mona jednak powiedzie, e dochodzi
do zatrzymania rozwoju tego
rynku.
Nadal istnieje wysoki poziom zainteresowania innowacyjnymi
urzdzeniami, materiaami czy
systemami charakteryzujcymi
si wysok jakoci. Firmy chc
inwestowa i podejmowa starania, aby zrealizowa planowane
projekty. W takiej sytuacji, targi
odgrywaj wan rol. Wystawcy bd zadowoleni pod warunkiem, e maj w gowie nie tylko
krtkoterminowy sukces, ale
czyni starania, aby utrzymywa
trwae relacje biznesowe.
To byo wyranie widoczne
powiedzia Matthias Werner Dornscheidt, prezes i CEO Messe
Dsseldorf. Firma organizuje
specjalistyczne targi Interplastica i Upakovka/Upak ITALIA wraz
ze spk zalen Messe Dsseldorf Moscow OOO oraz we
wsppracy z woskim organizatorem CPA.
Gocie wyraaj pozytywne opinie dotyczce wszechstronnej
gamy firm i produktw, licznych
debiutw produktw oraz obec-

INTERPLASTICA

no wielu liderw rynku. Jeden

z nielicznych polskich wystawcw, firma BAGSIK sp. z o. o., tak
komentuje swj udzia w targach: Zaobserwowaem, e
na naszym stoisku pojawiay si
osoby o bardzo konkretnych zainteresowaniach.
Moe byo ich mniej ni w trakcie poprzedniej edycji, ale za to
rozmowa z nimi prowadzia
do realnych rezultatw. Wida
kryzys rosyjskiego rynku, ale dla
mnie najwaniejsze byy relacje
nawizane z przedstawicielami
ociennych republik, na przykad
Tatarstanu. To by bardzo poytecznie spdzony czas. swoj
opini przedstawia Rudolf Bagsik.
Nie spodziewalimy si tak duego zainteresowania. Interplastica 2016 bya o wiele wikszym
sukcesem ni poprzednia edycja.
Rynek nieco osab, lecz odwiedzajcy utwierdzaj nas w przekonaniu, e ten rok bdzie rokiem nowych, interesujcych
perspektyw. Nasi gocie przedstawiali nam dobrze przygotowane projekty.
Musz przyzna, e do momentu
naszego udziau w targach ten
rok nie zapowiada si zbyt optymistycznie. dodaje Andrey Seleznev, dyrektor handlowy HAITIAN Rosja.

6

tworzywa P 1 16

rynek

Rozmowa z Wernerem Matthiasem Dornscheidtem, prezesem i dyrektorem generalnym Messe Dsseldorf

K 2016
innowacja
zajmie tu
centralne miejsce
MESSE DUESSELDORF

P: Panie prezesie, termin rejestracji uczestnictwa w K 2016 min w czerwcu ubiegego roku.
Jak ocenia Pan zainteresowanie
imprez ze strony przedstawicieli
globalnego przemysu tworzyw
sztucznych i gumy?
A: Bardzo pozytywnie! Popyt
na powierzchni wystawiennicz
wzrs po raz kolejny, a wszystkie 19 hal w centrum wystawowym w Dsseldorfie s cakowicie
zarezerwowane. Ponad 3 tys. wystawcw z wszystkich piciu kontynentw wemie udzia w naszej
imprezie i bdzie prezentowa
swoje innowacje. Szerokie spektrum firm biorcych udzia w targach rozciga si od dziaajcych
globalnie grup przemysowych
z jednej strony po dopiero rozpoczynajce dziaalno firmy z tego
sektora. K 2016 zaprezentuje szerok panoram przemysu tworzyw, obejmujc wszystkie segmenty wiatowego rynku polimerw.
Czy wszyscy chtni, ktrzy zarejestrowali si do tej pory rzeczywicie bd mogli wzi udzia
w targach?
Dotrzymamy naszej obietnicy:
wszystkie firmy, ktre zostay zarejestrowane przed 31 maja ubiegego roku i ktrych produkty odpowiadaj zakresowi K 2016 otrzymaj propozycj ekspozycji. W niektrych przypadkach moe by ko-

nieczne osignicie kompromisu

w sprawie wielkoci stoiska, ale jestem przekonany, e znajdziemy
dobre rozwizanie dla kadego.
Co jest takiego specjalnego
w targach K w Dsseldorfie?
Przecie inne wydarzenia branowe maj take du liczb wystawcw.
K jest platform premierowych
prezentacji rozwiza technicznych w przemyle tworzyw sztucznych i gumy. adne inne targi nie
wyzwalaj tak wielu nowych pomysw. Teraz firmy w caej brany
ciko pracuj, by gdy nadejdzie
padziernikowa data targw, zapewni sobie jak najlepsz prezentacj, przedstawi w jak najlepszym wietle swoje najciekawsze
pomysy. Innowacyjne produkty s
przecie najwaniejszym atutem
w konkurencyjnym rodowisku.
Tylko ci, ktrzy mog oferowa nowe technologie, przynoszce realne korzyci dla swoich klientw,
bd mogli utrzyma swoje pozycje wobec silnej konkurencji.
Inn unikaln cech K jest jego wysoki stopie umidzynarodowienia, zarwno po stronie wystawcw, jak i odwiedzajcych. Gwarantuje to, e zwiedzajcy bd
mogli znale produkty i usugi
najwyszej wiatowej klasy w kadym obszarze technologii tworzyw. Daje to wystawcom moliwo spotkania ekspertw brany
z ponad 100 krajw oraz okazj

do nawizania kontaktw z potencjalnymi klientami, ktrej nie s

w stanie znale w inny sposb.
Innowacja bdzie w centrum
uwagi w trakcie K 2016. Czy bd
dodatkowe propozycje zapewniajce wgld w nowe osignicia
i perspektywy rozwoju?
Przedsibiorstwa z brany oraz instytuty badawcze bd wykorzystywa K 2016 do prezentacji drg
rozwoju i perspektyw brany tworzyw sztucznych i gumy nie tylko
na stoiskach wystawcw, ale rwnie w ramach bogatego programu towarzyszcego, ktry zaoferujemy odwiedzajcym targi. Wymieni tylko dwa: specjalna wystawa
w hali 6 da wgld w sposoby, w jakie tworzywa sztuczne mog
ksztatowa przyszo i rozwizywa wyzwania jutra w sposb
funkcjonalny, estetyczny i zrwnowaony. Tematy takie jak efektywno wykorzystania zasobw, lekkie konstrukcje, nowe materiay
i Przemys 4.0, a nawet tak kontrowersyjne jak zamiecanie wd
morskich, zostan uwzgldnione
w dyskusjach panelowych i prezentowane bd w wielu mediach.
Pod patronatem PlasticsEurope
Deutschland i Messe Dsseldorf
niemiecki
przemys
tworzyw
sztucznych zorganizuje specjalny
pokaz.
Cho pokaz specjalny skierowany
bdzie do decydentw z brany, to
za porednictwem mediw dotrze

take do szerokiej opinii publicznej. Science Campus bdzie miejscem spotka spoecznoci naukowej. Miejscem gdzie instytuty, uniwersytety i inne placwki naukowe
zaprezentuj najnowsze wyniki bada i podejm dialog ze rodowiskiem przemysowym.
Czy przy tak szerokiej gamie ofert
gocie bd w stanie znale
wszystkie interesujce ich atrakcje?
Tak, oczywicie! Targi K 2016 oferuj ogromny wybr, ale jednoczenie s bardzo jasno skonstruowane. Hale wystawowe s dedykowane konkretnym obszarom, takim
jak surowce, rodki pomocnicze,
pprodukty, elementy techniczne,
wzmocnione tworzywa sztuczne,
maszyny i urzdzenia oraz usugi.
Taka struktura zapewnia, e kady
zwiedzajcy moe atwo zlokalizowa interesujcych go wystawcw.
Szeroka gama usug internetowych
sprawia, e planowanie wizyt
na targach jest bardzo proste, zarwno przed imprez, jak i w jej
trakcie. Dodatkowe rozwizanie,
ktre nazwalimy Kompasem Innowacji jest zoptymalizowane w celu
umoliwienia lepszej identyfikacji
nowych rozwiza prezentowanych przez wystawcw.
Kalendarz globalnych wydarze
w przemyle tworzyw sztucznych
i gumy zosta ostatnio zmodyfikowany, poprzesuwano terminy nie-

IntElect
wysoko precyzyjna wtryskarka
Skorzystaj z naszego wieloletniego dowiadczenia!

Twoja technologiczna przewaga:

Najwysza jako i wysza wydajno dziki szybkiemu czasowi
reakcji oraz nieporwnywalnej powtarzalnoci
Ekonomiczna produkcja oraz znaczce zmniejszenie kosztw produkcji
Optymalna wydajno produkcji, zmniejszenie zuycia
energii oraz mniej przestojw
Demag Plastics Group Sp. z o.o.
ul. Jagielloska 81/83
42-200 Czstochowa
www.sumitomo-demag.pl



tworzywa P 1 16

rynek

ktrych imprez. Jak wpyn on

na K 2016?
Dziki swojemu zakresowi branowemu i bezkonkurencyjnej internacjonalizacji, targi K maj bardzo
szczegln pozycj w wiecie. S
one postrzegane, jako o tego
przemysu i jest punktem wyjcia
dla wanych decyzji dotyczcych
produktw, procesw i rozwiza.
Jednym z gwnych powodw, dla
ktrych K jest tak skuteczne jest jego koncepcja, ktr zaprojektowano od samego pocztku w porozumieniu z producentami i przetwrcami oraz ich stowarzyszeniami
branowymi. Nadal targi tworzone
s wsplnie z nimi. Interakcja ta
okazaa si zwycisk kombinacj
i sprawia, e targi pozostaj niekwestionowanym liderem przez
dziesiciolecia. A teraz syszymy,
jak bardzo dostawcy i decydenci
preferuj
Dsseldorf.
Ludzie
z brany s za restrukturyzacj kalendarzy wydarze na caym wiecie, tak aby by pewnym, e nic nie
stanie na przeszkodzie ich udziau
w K.
Najwiksze na wiecie targi przemysu tworzyw sztucznych i gumy
po raz kolejny zaprezentuj pen
gam produktw i usug, ktre
przemys ma do zaoferowania, najnowszy stan wiedzy w tej dziedzinie i przeomowe, innowacyjne,
wizjonerskie rozwizania techniczne. W trakcie poprzednich targw
K w 2013 roku, w sumie zaprezentowao si 3 tys. 220 wystawcw
z 59 krajw, a odwiedzio je 218

tys. goci z ponad 100 krajw. 82% odwiedzajcych na targi

byo bezporednio zaangaowanych w podejmowanie decyzji inwestycyjnych. Odwiedzajcy K to
producenci wyrobw z gumy
i tworzyw sztucznych, jak rwnie
naukowcy, projektanci i specjalici
z bran uytkujcych tworzywa, takich jak przemys motoryzacyjny,
dobra konsumpcyjne, przemys
elektrotechniczny i elektroniczny,
lotniczy czy brana budowlana.
K 2016 zajmie wszystkie 19 hal terenw wystawowych w Dsseldorfie. Dostawcy maszyn i urzdze s
tradycyjnie najwiksz grup
wrd wystawcw, a ich prezentacje na ywo wyrafinowanych
urzdze produkcyjnych oferowa
bd unikalne w skali wiatowej
wraenia. Producenci surowcw,
pfabrykatw i czci technicznych bd koncentrowa si
na nowych produktach i aplikacjach zwizanych z tematyk
oszczdnoci energii i przyjaznych
dla rodowiska.
Targi K 2016 bd otwarte od godziny 10. do 18. codziennie od rody, 19 padziernika do rody 26
padziernika. Wszystkie szczegy
mona znale na stronie www.k-online.com

K MESSE

Sojusz Innowacji: Targi Plast jednak w maju 2018

Pi midzynarodowych ekspozycji PLAST, IPACK-IMA, MEATTECH, PRINT4ALL i INTRALOGISTICA ITALIA to bdzie wyjtkowa
wystawa techniki, technologii i materiaw dla przemysu wytwrczego, ktra poczy w jednej wielkiej imprezie kilka bran
i bdzie obejmowa cay teren targowy Fiera Milano w Rho,
od wtorku 29 maja do pitku 1 czerwca 2018. Decyzja o przystpieniu do tej istotnej inicjatywy o nazwie Sojusz Innowacji nastpia kilka miesicy po targach PLAST 2015.
Wtedy to jednak ogaszano, e kolejne targi tworzyw odbd si
w roku 2017, a brana przyja t informacj z zadowoleniem. Nastpio jednak kilka wydarze, ktre zadecydoway o zmianie poprzedniej decyzji. Jednym z nich bya zmiana waciciela marki targw Ipack-IMA, ktre stay si wasnoci poczonych si Fiera
Milano i UCIMA (Stowarzyszenie Producentw Maszyn Pakujcych). Dziki doskonaym relacjom pomidzy organizatorami targw PLAST organizatora i nowymi organizatorami Ipack-IMA, powsta nowy harmonogram, biorcy pod uwag kalendarze midzynarodowych targw. Targi trwa bd od wtorku 29 maja
do pitku 1 czerwca 2018 (cztery dni). Targi PLAST i Ipack-IMA
wracaj razem (jak w 2006 i 2009 roku) i zaoferuj odwiedzajcym
i wystawcom dostp z jednym wspln wejciwk do hal obydwu wystaw. Ta dua midzynarodowa prezentacja bdzie zintegrowana take z PRINT4ALL (w tym, midzy innymi z CONVERFLEX) i INTRALOGISTICA Italia (logistyka), dajc w ten sposb uni-

kalne, synergiczne w kilku aspektach poczenie midzynarodowych imprez. T istotn informacj ogoszono 10 lutego 2016,
w czasie konferencji prasowej w Mico centrum kongresowego
Fiera Milano. Alessandro Grassi, prezes ASSOCOMAPLAST i PROMAPLAST srl, PLAST firmy organizujcej, powiedzia: Przede
wszystkim, dziki przeoeniu imprezy na koniec maja 2018 roku,
uniknlimy czciowego pokrycia terminw z NPE, co byo jedn
z gwnych przyczyn pomysu przeoenia targw na rok 2017.
Ponadto, uwaam, obok zwykego przeoenia daty, agregacja
tych wystaw jest posuniciem absolutnie strategicznym, dajc
szans na wspdziaanie.
Przecie przemys opakowa, przetwrstwa i druku s dobrze zintegrowane i synergiczne pod wieloma wzgldami z naszym. Rwnie Intralogistica to idealny partner w integracji acucha dostaw. Odwiedzajcy targi w 2018 roku bdzie mia szans znale
w jednym miejscu wszystkie konieczne technologie. Taka unikalna szansa przycignie wielu woskich i zagranicznych zwiedzajcych, znacznie wicej ni zanotowana frekwencja kadej z pojedynczych wystaw w poprzednich edycjach. Wreszcie, uwaam, e
w obecnych czasach wane jest, by wysa istotn wiadomo:
dziki synergii midzy stowarzyszeniami i organizatorami targw
moliwe jest dziaanie w interesie wszystkich przedsibiorstw.
W jednoci jest sia: firmy musz si wspiera i wierzy w ten projekt, tak jak my.



tworzywa P 1 16

rynek

Raport Assocomaplast

Prognoza wynikw za rok

15 jest pozytywna

ALESSANDRO GRASSI
ARC

Analiza danych ISTAT dotyczca

handlu zagranicznego za pierwsze
trzy kwartay roku 2015 przeprowadzona przez Assocomaplast
i porwnanie ich do tego samego
okresu w 2014 roku potwierdzaj
pozytywne wyniki zarwno importu, jak i eksportu obserwowane
w poprzednich miesicach. Szczeglnie w imporcie, dostrzec mona
trway wzrost. Ekstrapolujc ten
trend, mona zaoy, e cakowita
warto zakupw z zagranicy
do koca grudnia powinna wynie
okoo 700 750 milionw euro.
Czynnik dajcy najwicej satysfakcji
woskim przedsibiorcom w sektorze produkcji maszyn do przedtwrstwa, podkrela Alessandro Grassi,
prezes Assocomaplast to konsolidacja eksportu: w cigu pierwszych
dziewiciu miesicy 2015. Zosta
niemal osignity ten sam poziom
co w caym roku 2014. Biuro Stowarzyszenia ocenia, e w 2015 roku
moe pa rekord wszechczasw,
osignity w 2007 roku 2,8 mld
euro eksportu.
Tendencja ta da nowy impuls woskim producentom, prawdopodobnie przesuwajc warto produkcji poza prg 4,1 mld euro.
Geografia eksportu pokazuje
szczeglny postp (ponad 30
punktw procentowych) w strefie
NAFTA, gwnie dziki zwikszonym dostawom dla amerykaskich
przetwrcw. W przypadku Ameryki rodkowej i Poudniowej,
z drugiej strony, nadal sprzeda
spada szczeglnie na gwnych
rynkach, czyli Brazylii, Argentynie
i Kolumbii.
Tendencja w eksporcie na rynki Europy jest pozytywna kontynent
utrzymuje swoj pozycj gwnego rynku sprzeday zagranicznej
ale i tutaj moemy zaobserwowa rnice midzy krajami UE,
gdzie sprzeda wzrosa o 13%,
a krajami spoza UE, gdzie zanotowano spadek sprzeday ogem
o 4%. Wci utrzymuje si silnie
negatywny trend sprzeday do Rosji. Jest to wany rynek kontynuuje Grassi na ktry woscy producenci nadal patrz z wielkim zainteresowaniem i nadziej, e wartoci sprzeday z czasw sprzed naoenia sankcji i upadku rubla
wkrtce wrc.

Eksport do Niemiec wykaza wyrane oywienie w stosunku do poprzednich okresw, co potwierdza,

e ten kraj jest zdecydowanie najwaniejszym rynkiem docelowym
dla woskiego eksportu w sektorze
maszyn do przetwrstwa tworzyw.
Polska jest tradycyjnym partnerem
dla woskich producentw, a sprzeda do naszego kraju wzrosa znaczco w okresie stycze-wrzesie 2015 roku w porwnaniu
z analogicznym okresem poprzedniego roku. Sprzeda do Polski
przekroczya 100 mln euro, w porwnaniu z 86 milionami, notujc
wzrost o 17%. Najwikszy udzia
w tym wyniku miay formy, ponad 41 milionw euro (z czego po-

nad 35 byy to formy wstryskowe).

Nastpnie, kolejna znaczna kwota
prawie 14 milionw to wytaczarki i linie do wytaczania. Wreszcie, warto wspomnie, wrd najwaniejszych urzdze, maszyny
do druku fleksograficznego, prawie 10 milionw euro.
Sprzeda woskiej technologii
do krajw azjatyckich spada nieznacznie, ale rwnie tutaj istniej
rnice, ktre naley zauway: o ile
podczas pierwszych trzech kwartaw roku 2015 sprzeda na Dalekim
Wschodzie wzrosa, w stosunku
okresu do stycznia do wrzenia 2014 roku (na czele sprzeday
Indonezji i Tajlandia, Chiny stabilnie), o tyle na terenie Bliskiego

Wschodu zarejestrowano spadek

o 16%. Wspomniany spadek mona
przypisa spowolnieniu w Arabii
Saudyjskiej i trwaej stagnacji w Iranie, tu take w wyniku embarga,
ktre jednak zostao ostatnio poluzowane. Eksport na kontynent afrykaski by jak zazwyczaj stabilny.
Zasadniczo pozytywnie rozwija si
na rynkach basenu Morza rdziemnego (przede wszystkim Maroko), a silnie spada w innych regionach Afryki, w tym w RPA.

Niemieccy producenci zadowoleni

Niemieccy producenci tworzyw sztucznych i gumy
mog z zadowoleniem spoglda na dobry
rok 2015. Dwanacie miesicy temu spodziewalimy si wzrostu na poziomie 4% sprzeday, lecz
przy aktualnym wzrocie na poziomie 5% prognoza
zostaa w rzeczywistoci przekroczona powiedzia
Ulrich Reifenhuser, prezes Stowarzyszenia, ktry
wyrazi swoje zadowolenie z wynikw. Teraz wierzymy, e trend bdzie kontynuowany na tym samym wysokim poziomie w nadchodzcym roku.
Przemys spodziewa si w tym roku po raz pierwszy
sprzeday na poziomie 7 miliardw euro.
Sprzeda krajowa zmniejsza si, sprzeda za granic wzrasta. W tym roku zauwaylimy, e zamwienia przychodzce od klientw z Niemiec, ktrzy
w zeszym roku dobrze poradzili sobie w obliczu
kopotw, s mniejsze z powodu czynnikw cyklicznych. W okresie od stycznia do padziernika zamwienia krajowe byy o 10% nisze, ni poziom z lat
poprzednich.
Rwnoczenie zamwienia z zagranicy wzrosy
o 11%. Kraje z obszaru euro oraz z reszty wiata wykazay podobne tempo wzrostu, na poziomie odpowiednio 12 i 11%. Oglnie zamwienia przychodzce wzrosy o 6% w porwnaniu rok do roku.
Dostawy do EU 28 wci wzrastaj
Od stycznia do wrzenia 2015, dostawy z Niemiec
za granic wykazyway pozytywny trend wzrostowy
na poziomie 2,2% w porwnaniu z poprzednim rokiem powiedzia Thorsten Khmann, dyrektor zarzdzajcy stowarzyszenia. Trend eksportowy zo-

sta zdominowany przez dostawy do krajw UE; zapotrzebowanie na niemieckie maszyny do przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy pochodzio
przede wszystkim z czterech najwikszych rynkw:
Polski, Woch, Wielkiej Brytanii i Francji.
Niemieckie dostawy do Rosji ponownie ulegy osabieniu. Z drugiej strony, Ameryka Pnocna z USA
i Kanad, Ameryka rodkowa z Meksykiem oraz
Ameryka Poudniowa z Brazyli, Argentyn i Kolumbi pozostaway po stronie ma niemieckich producentw.
Mieszany obraz Azji
Po kilku latach zmniejszajcych si iloci dostaw Indie zanotoway silny wzrost, jednak startujc z niskiego poziomu wyjciowego; natomiast zanotowano znaczny spadek eksportu do Chin. Liczby dotyczce Japonii i Tajwanu rwnie spady. Natomiast
w Azji Poudniowo-Wschodniej wszystkie gwne
rynki, cznie z Indonezj, Malezj, Singapurem, Tajlandi i Wietnamem zakupiy wicej maszyn
w Niemczech, ni poprzednio.
Niemiecka, europejska i globalna sprzeda bdzie
cay czas wzrasta. W okresie lat 2015 do 2017, Stowarzyszenie prognozuje rednie roczne tempo
wzrostu na poziomie 2,0% , wzrost produkcji przez
europejskich producentw maszyn o 1,5%, a wzrost
globalnego przemysu produkcji maszyn do przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy o 3,2%.
www.vdma.org



tworzywa P 1 16

maszyny i urzdzenia

Rynek
wyrobw
rozdmuchowych
Prognozuje si, e rynek pojemnikw formowanych przez
wtryskiwanie z rozdmuchiwaniem osignie wielko 6,79
milinw ton w roku 2020. Dane te przedstawia nowy raport
Research and Markets, wedug
ktrego w roku 2014 wyprodukowano okoo 50,1 milionw ton pojemnikw z tworzywa sztucznego, z wielkoci
produkcji wzrastajca w tempie CAGR rwnym 5,2% od
dnia dzisiejszego do roku 2020, od wartoci 273,15
mld USD (238,84 mld USD)
w roku 2014 do okoo 388,55
miliardw USD w roku 2020,
gdy CARG bdzie wzrasta
w tempie 6%.
Raport obejmuje pojemniki
produkowane we wszystkich
procesach formowania z rozdmuchiwaniem, cznie z formowaniem wtryskowym z rozdmuchiwaniem oraz formowania rozcigajcego z rozdmuchiwaniem, z materiaw takich jak PET, PP, LDPE i HDPE.
Produkcja napojw w USA
i w Europie stanowi najwikszy udzia globalnego rynku
pojemnikw na poziomie 4045%, lecz produkty farmaceutyczne na rynkach wschodzcych odgrywaj coraz wiksz
rol, stanowic 22% udzia.
Przemys uytkownikw kocowych, taki jak przemys
ochrony zdrowia oraz butelkowanej wody rwnie jest uwaany za generator wzrostu.
Oglnie rzecz biorc, pojemniki na napoje stanowi 50-55%
globalnego rynku butelek
z tworzywa sztucznego.
Firmy chcce zmniejszy swj
poziom emisji rwnie maj
wpyw na ten przemys. Z jednej strony, podczas gdy opakowania papierowe, takie jak
opakowania tetrapak, zastpuj w niektrych przypadkach tworzywa sztuczne, tworzywa sztuczne staj si zrwnowaon opcj w przemyle
kosmetycznym,
zastpujc
szko, ktre jest drosze
w transporcie, zmniejszajc
w ten sposb zuycie paliwa.

Oferta firmy Dopak

Technologia formowania
metod wytaczania
z rozdmuchem
nieswobodnym

DOPAK

Blisko 20 lat temu piciu inynierw w Niemczech zaoyo firm

Maschinenbau und Vertriebs
GmbH. Ich obszerna wiedza
na temat procesu wytaczania
zaowocowaa
powstaniem
pierwszego projektu konstrukcyjnego maszyny, ktry w niedugim czasie zosta zrealizowany. Tak powstaa pierwsza hydrauliczna maszyna produkcji
BBM dedykowana do pracy
w procesie wytaczania z rozdmuchiwaniem w formie.
To prosta metoda formowania stosowana do produkcji butelek i kanistrw polegajca na tym, e
uplastycznione tworzywo jest
przesuwane przez gowic. W wyniku cigego procesu wytaczana jest ksztatka wstpna w postaci wa o okrelonym przekroju
poprzecznym, ktra nastpnie
umieszczana jest w formie. Po zamkniciu formy okrelony odcinek
wa jest odcinany, a jego dolny
fragment zgrzewany. Jednoczenie
wsuwany jest trzpie rozdmuchowy, poprzez ktry sprone powietrze rozpra w do ksztatw
wewntrznych formy np. butelki.
Tak
uksztatowana
butelka
po ochodzeniu jest usuwana podczas otwarcia formy. Poniewa formowanie ksztatki w formie jest
procesem cyklicznym, dlatego cay
proces wytaczania z rozdmuchiwaniem w formie jest cykliczny.

Metoda ta wymaga stosowania

tworzywa sztucznego o dobrej plastycznoci, dlatego okrelenie
wskanikw przetwarzalnoci fizykochemicznych, takich jak np. lepko czy efekt Barusa oraz fizykotechnologicznych, zwanych umownie uytkowymi, takich jak np.
wskanik szybkoci pynicia MFI,
plastyczno, czy naprenie przepywu jest decydujcy. Do procesu
wytaczania z rozdmuchem w formie doskonale nadaj si poliolefliny. Nastpnym etapem rozwoju
firmy byo opracowanie kolejnych
maszyn, tym razem jednak w peni
elektrycznych. Gwn przesank
ku temu jest oszczdno energii
elektrycznej, z racji jej nieustajcego wzrostu ceny. W porwnaniu
z maszynami hydraulicznymi
oszczdno energii elektrycznej
wynosi od 30% do 50%. Firma
Hnerdorff najwikszy producent
kanistrw w Niemczech przyznaje,
e od wielu lat pracuj na maszynach elektrycznych firmy BBM i e
zuycie energii elektrycznej na rozdmuchiwarce o sile zwarcia 150 kN
jest o 35% nisze ni na maszynie
hydraulicznej. Skd ta oszczdno
energii elektrycznej? Silnik elektryczny pracuje wtedy, gdy jest to
wymagane. Trzymanie siy zwarcia
odbywa si za pomoc systemu
przegubowego, odmiennie ni
w przypadku maszyn hydraulicznych, gdzie po zamkniciu formy

cinienie musi by trzymane cay

czas. Kolejny asumpt, to brak oleju
hydraulicznego. Nie ma potrzeby
kupowania drogiego oleju, jego
chodzenia, czy wymiany. To oczywicie przekada si na wysok czysto maszyn i niski poziom haasu
podczas pracy. Maszyny elektryczne s szybsze i dokadniejsze.
Wszystkie ruchy form, wzkw,
trzpieni rozdmuchowych, regulacji
gruboci cianek, odbioru gotowych detali s elektrycznie regulowane i s powtarzalne, co przekada si na sta, wysok jako detali. Funkcje maszyn s proste
w obsudze. Urzdzenia te s zdecydowanie mniej awaryjne, poniewa nie wystpuj takie elementy
skadowe, jak pompy, zawory bezpieczestwa, zawory proporcjonalne, cylindry. Nie grozi rwnie wyciek oleju. Dodatkowo, maszyny
firmy BBM maj bardzo trwa i solidn konstrukcj, a podzespoy
skadowe pochodz od najbardziej
renomowanych
producentw.
Kompaktowa budowa pozwala
na oszczdno miejsca, przy atwym dostpie do wszystkich elementw. Moliwa jest bardzo precyzyjna regulacja gruboci profilu
wa w maszynach BBM to od 2
do 400 punktw, co pozwala
na produkcj detali o skomplikowanych ksztatach przy duych
oszczdnociach materiau dla dokadnego dopasowania cianki, co

tworzywa P1 1 6
rwnie pozwala unikn wad
tzw.
przeciemienia
detalu
w miejscach mocno rozciganych
w formie. Elektrycznie sterowana
regulacja gruboci cianki dziki
systemowi PWDS, czyli optymalizacja masy, pozwala na redukcj masy detalu o nawet 13%, umoliwia
zmniejszenie czasu rozdmuchu
o 15-30% dziki lepszej dystrybucji
gruboci cianki, a take obnienie
kosztw energii elektrycznej, co
wie si z szybkim zwrotem kosztw inwestycji, wysok elastycznoci produkcji, poniewa regulacja
systemu PWDS moe by szybko
dostosowana do zmieniajcych si
wymaga w czasie. Firma wietnie
opracowaa take technik koesktruzji, gdy zachodzi potrzeba wytwarzania pojemnikw speniajcych restrykcyjne wymagania dotyczce waciwoci ochronnych
warstwy na promienie wietlne, ultrafioletowe, dwutlenek wgla, czy
substancje toksyczne. Technik
stosuje si do produkcji pojemnikw na produkty spoywcze, farmakologiczne, czy chemiczne.
Technika polega na czeniu
do bazowych warstw poliolefinowych dodatkowych warstw tzw.
barierowych. Wszystkie rozdmuchiwarki wyposaone s w efektywne limaki wytaczarskie RHF
o wysokim wspczynniku L/D dla

maszyny i urzdzenia
sprawnej plastyfikacji oraz homogenizacji materiaowej i termicznej
oraz staego podawania materiau.
Specjalna powoka na gowicach
wytaczarki uatwia zmian koloru
i rozprowadzanie.
Przyszo zaczyna si dzisiaj
Maszyny BBM stosowane s w rnych gaziach przemysu na caym wiecie, produkujc butelki,
pojemniki, kontenery, elementy
techniczne oraz rne opakowania
dla brany chemicznej, czy farmaceutycznej o precyzyjnej powtarzalnoci ksztatu, wysokiej jakoci,
cechujce si znakomitymi parametrami wytrzymaociowymi. Zapotrzebowanie na te profesjonalne
maszyny stale ronie, tote koniecznoci stao si zwikszenie
efektywnoci produkcji. W zeszym
roku firma rozpocza prace budowlane nowej siedziby w miejscowoci Langenberg. Dyrektor zarzdzajcy pan Bernhard Schulte
powiedzia, e nowo powstay budynek bdzie miejscem pracy
dla 70 pracownikw. Naszym celem jest stay rozwj firmy, co pozwala zaplanowa nam w niedugiej przyszoci podwojenie powierzchni zakadu. Firma szczeglnie dumna jest z peni elektrycznej serii maszyny BBM X-100/X jed-

DOPAK





no oraz dwustacyjnej, z gowic

czterokrotn lub nawet dziesiciokrotn, o rozstawie profilu wa 100 mm i sile zwarcia a do 40
ton. Oprcz tego dostpne s rwnie due maszyny z gowic akumulacyjn lub stacj cigego podawania wytaczanego profilu wa do produkcji artykuw o pojemnoci 350l. Wszystkie maszyny
maj solidn konstrukcj, a wszystkie komponenty o najwyszej jakoci s produkowane przez niemieckich dostawcw. Ogromne dowiadczenie dotyczce produkcji
technologii wytwarzania beczek
oraz gremium czoowych ekspertw posiadajcych kompleksow
wiedz branow know-how, pozwolio na opracowanie wielkogabarytowych maszyn, z ktrych korzysta wielu najwikszych producentw beczek na caym wiecie.
Proponowane s dwie alternatywne koncepcje. Pierwsza to, maszyna BBM 250 ho (high output)
o wydajnoci a do 40-45 beczek
na godzin poczona z automatycznym odkrawaniem i odbiorem
oraz stacj chodzenia. Druga koncepcja, to wersja BBM 250PT z podawaniem profilu wa o wydajnoci okoo 50 wielowarstwowych
beczek na godzin. Ponadto BBM
poszerzya gam swoich produktw wprowadzajc na rynek zoptymalizowan
seri
maszyn
do produkcji elementw technicznych. Ta wiodca seria maszyn X/T,
moe by wyposaona w gowic
akumulacyjn lub modu podawania profilu wa, a komponenty
maszyn pochodz od wiodcego
dostawy czci samochodowych,
ktrego wyroby s sprzedawane
na caym wiecie. Do wytwarzania
skomplikowanych
elementw
technicznych suy elektryczna rozdmuchiwarka BBM SB przystosowana do metody ssawno-rozdmuchowej.
Firma BBM nabya ogromne dowiadczenie w zakresie przegldw uywanych niemieckich maszyn rozdmuchowych. Dlatego
DOPAK

tworzywa P 1 16

maszyny i urzdzenia
idc za potrzeb swoich Klientw
oferuje rwnie maszyny po kompletnym technicznym remoncie,
udzielajc na nie gwarancji jak
na now maszyn. Kompetencja
w tym zakresie szybko rozpowszechnia si wrd midzynarodowych nabywcw std firma znana jest, jako specjalista od napraw
rozdmuchiwarek, a wiedza zatrudnianych specjalistw dotyczca
procesu rozdmuchu w poczeniu
z przestronnymi i nowoczesnymi
obiektami Langenberg daje niepowtarzalne warunki w tym zakresie.
Jej misj jest oferowanie caego
przekroju rozwiza dla technologii rozdmuchu, w tym rwnie
kompletne modernizacje, przegldy oraz naprawy uywanych maszyn znanych dostawcw, wyposaenie je w dodatkowe urzdzenia
pomocnicze, aktualizacja systemw operacyjnych, czy regeneracja uywanych form.
To, co wyrnia maszyny rozdmuchowe firmy Maschinenbau und
Vertriebs GmbH na tle konkurencji,
to szczeglna dbao o rodowisko naturalne poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energi
elektryczn. Firma stosuje szereg
innowacyjnych rozwiza technicznych oraz optymalizacj wykorzystania surowcw. Energooszczdno fundamentalnie wpywa
na ochron rodowiska w myl zasad green energy, poniewa
elektrownie zanieczyszczaj ekosystem, zuywaj wicej surowcw naturalnych, emituj gazy cieplarniane do atmosfery. A bardziej
energooszczdne oznacza tasze,
postpujc ekonomicznie postpujemy ekologicznie.
Autoryzowanym przedstawicielem
firmy Maschinenbau und Vertriebs
GmbH jest firma Dopak Sp. z o.o.
z siedzib we Wrocawiu.

Systemy do
rozdmuchu i wtrysku
Firma THERMOPLAY opracowaa
nowy rozdzielacz gorco-kanaowy, ktry umoliwia zastosowanie najnowszych innowacji w zakresie gorcych powek w dziedzinie wtrysku z rozdmuchem
(Aoki lub Nissei ASB lub podobny).
W wikszoci popularnych rozwiza system wtrysku skada
si z niezrwnowaonego rozdzielacza, do ktrego przykrcone s dysze. Dysze te s czstokro ogrzewane wycznie przez
ciepo przenoszone na skutek
przewodnictwa z rozdzielacza.
Nowy projekt firmy THERMOPLAY skada si z rozdzielacza ze
zrwnowaonymi
kanaami,
a dysze uszczelniaj si na zasadzie docisku wynikajcego z rozszerzalnoci cieplnej. Technologia ta umoliwia ustawienie dyszy zawsze w centrum gniazda,
co pozwala zmniejszy zuycie
w strefie przylegania dyszy
do rozdzielacza. Pyta dysz jest
termostatowana do temperatury formy (30C). Zewntrzny korpus jest przykrcony do kadej
dyszy (dziki czemu mona go
atwo zdemontowa).
THERMOPLAY

Wszystkie dysze THERMOPLAY s

wyposaone w strefy wypenione tworzywem w celu zagwarantowania wysokiej jakoci ladu po wtrysku na preformie.
Gwne waciwoci systemu s
nastpujce:
rwnomierny rozkad tworzywa na produkcie oraz rwnomierna grubo cianki,
brak efektu cignicia nitki,
smug czy odbarwie,
dokadniejsza
tolerancja
na szyjce butelki,
pomiar temperatury w pobliu
punktu wtrysku,
jednorodny rozkad ciepa
na caej dugoci dyszy,
wymienna tuleja dyszy,
kompletna, samodzielna gorca powka, gotowa do instalacji i pasujca do kadej wtryskarki,
bezporednie systemy wtrysku z opcj zaworw zamykajcych.

tworzywa P1 1 6

Ptora etapu
NISSEI

Firma Nissei ASB wprowadza stale innowacyjne rozwizania, ktre maj na celu
zapewnienie penej satysfakcji klienta
i wasny rozwj. Podajc w tym kierunku, opracowano i uruchomiono produkcj urzdze PF24 / 8 i PF12/4.
Wyjtkowa koncepcja 1,5-etapowego procesu rozdmuchiwania pojemnikw, ktry
zastosowano w dwch oferowanych maszynach z caego nowego typoszeregu, moe
potencjalnie wprowadzi w brany formowania butelek PET spore zmiany. Innowacyjna i wydajna technologia czy w sobie najlepsze cechy 1-etapowego i 2-etapowego
procesu produkcji pojemnikw PET.
Charakterystyka nowych maszyn
Ze wzgldu na zwikszenie skali produkcji
i hybrydowy proces, koszt energii zuywanej
na wyprodukowanie jednej butelki zosta
zmniejszony o 25%. Zmniejszone zostao
take zuycie powietrza. W przeciwiestwie
do marnotrawstwa ukadw 2-etapowych,
w ktrych nastpuje cakowite wychodzenie i ponowne ogrzewanie preformy, proces 1,5-etapowy zachowuje wikszo ciepa
z procesu formowania wtryskowego i korzysta z niego w celu ostatecznego rozdmuchania butelki. Krtkie ogrzewanie niezbdne
jest jedynie czciowo do ponownego podgrzewania oraz optymalizacji profilu temperaturowego preformy. W rezultacie wymagana ilo energii jest zdecydowanie mniejsza ni w przypadku chodzenia i ponownego nagrzewania.
Transportowanie preform do rozdmuchiwania odbywa si wewntrz jednej maszyny.
Dziki tej technologii nastpuje znaczca redukcja wymaganej przestrzeni produkcyjnej.
Konieczne jest jedynie ok. 25-30% powierzchni w porwnaniu do dwuetapowej
techniki konwencjonalnej. Nie wystpuje konieczno stosowania wielu urzdze podajnika z obracaniem preform, ukadw ich
przechowywania i transportu.

1,5-etapowy proces formowania opiera si

na zasadzie, e przecitnie trzy razy wicej
czasu zajmuje wtryskowe formowanie
i chodzenie preformy ni rozdmuchanie butelki. Majc na uwadze t zasad, maszyna
PF24-8B formuje 24 preformy z szyjkami
o rednicy do 38 mm, a nastpnie optymalizuje ich temperatur zanim przekae je
do omiogniazdowej stacji rozdmuchiwania.
W konfiguracji 12-4: piciolitrowe, 83 gramowe butelki mog by formowane w iloci
do 2 400 butelek na godzin. W konfiguracji 24-8: tempo produkcji to a do 9 tys. butelek na godzin (dla butelek 500 ml 9,8
grama).
Ukad wtrysku i zamknicia formy wtryskowej wykorzystuj dziaanie napdw hydraulicznych zasilanych przez energooszczdne pompy o zmiennej wydajnoci.
Wszystkie inne procesy, w tym transfer, rozciganie, rozdmuch i ukad zamknicia formy rozdmuchowej napdzaj serwomotory,
co przyczynia si do dalszej redukcji zuycia
energii.
W przeciwiestwie do mniejszych modeli serii PF, maszyna PF24-8B moe by przeksztacona ze standardowej konfiguracji
gniazd form z 24-8 do produkcji 1,5 l butelek, do ukadu 12-4 gniazd, umoliwiajc
formowanie pojemnikw 5 l z szyjk o rednicy 48 mm.
Jako produkcji maszyny pracujcej w technologii 1,5-etapowej udao si take poprawi. Preformy nie zacinaj si w ukadach
transportowych, nie powstaj uszkodzenia
i znieksztacenia szyjek. Bez przestojw spowodowanych wspomnianymi uszkodzeniami powstajcych w punktach zasilania
w preformy, wydajno procesu jest lepsza.

Modele PBI i PBI X 705~1205

VPDV]\QDPLUR]GPXFKRZ\PL]JRZLFDPLW\SX
DNXPXODWRURZHJR SU]H]QDF]RQ\PL GR SURGXNFML
GHWDOL ZLHONRJDEDU\WRZ\FK WDNLFK MDN ]ELRUQLNL
GROLWUZNDQLVWU\GXHMSRMHPQRFLRSDNRZDQLDFKHPLLJRVSRGDUF]HMEXGRZODQHMDWDNH


EHF]NL SURGXNW\ WHFKQLF]QH GOD PRWRU\]DFML RUD]
GHWDOHRJURGRZHLGURJRZH0DV]\Q\]GZXNROXPQRZ\P V\VWHPHP ]DP\NDQLD IRUP\ 3%,;
XPROLZLDMSURGXNFMGHWDOLRGX\FKJDEDU\WDFK
G]LNLPROLZRFLX\FLDZLNV]\FKIRUP3RSU]H]
]DVWRVRZDQLH V\VWHPX JUDWRZDQLD L URERWD Z\MPXMFHJRPDV]\QDPRHSUDFRZDZF\NOXFDNRZLFLH DXWRPDW\F]Q\P 'RGDWNRZH RSFMH  URERW
,0/ZLHORZDUVWZDSDVHNZL]\MQ\XNDGRV]F]GQRFL HQHUJLL RUD] RSW\PDOL]DFMD JUXERFL FLDQNL
022*3:'66)'55:'6

Biuro handlowe i serwis:

7DMZDVNLH%LXUR7HFKQLF]QH
7
DMZDVNLH%LXUR7HFKQLF]QH
DMZDVNLH%LXUR7
HFKQLF]QH
XO6]DFKRZDORN
:DUV]DZD
:
DUV]DZD
7HO
7
HO
email: biuro@tbtplast.pl

tworzywa P 1 16

Rozdmuch w tandemie
BEKUM

3RVLDGDP\ V]HURN JDP PDV]\Q VHULL 3%6 MHGQRL3%66GZXZ]NRZ\FK]JRZLFDPLNRQW\QXDF\MQ\PLZLHORUNDZRZ\PLLZLHORZDUVWZRZ\PLGRSURGXNFMLRSDNRZDRGPOGROLWUZ
3R]ZDOD WR GRSDVRZD PDV]\Q RSW\PDOQLH GR
SRWU]HERSDNRZDNOLHQWDZVHNWRUDFKSU]HP\VX
IDUPDFHXW\F]QHJRVSR\ZF]HJRNRVPHW\F]QHJR
FKHPLF]QHJREXGRZODQHJRWHFKQLF]QHJRRJURGRZHJR L SURGXNFML ]DEDZHN .DGD ] PDV]\Q
Z\SRVDRQDMHVWZSXQNWRZ\V\VWHPNRQWUROL
JUXERFL UNDZD 022* SR]ZDODMF\ RSW\PDOQLH
XVWDZLSURFHVGODGDQHJRZ\UREX
'RGDWNRZRPDV]\QPRQDZ\SRVD\ZVHUZRSRPSFRZ\GXDZLHORNURWQLHX\WNRZDQLHROHMXREQLDHPLVMHKDDVXL]X\FLHHQHUJLLGR
Z VWRVXQNX GR PDV]\Q\ VWDQGDUGRZHM SR]LRP
]EOLRQ\GRPDV]\QHOHNWU\F]Q\FK

Biuro handlowe i serwis:

7DMZDVNLH%LXUR7HFKQLF]QH
XO6]DFKRZDORN
:DUV]DZD
7HO
email: biuro@tbtplast.pl

Firma BEKUM (Berliner Kunststoff Maschinen) zostaa zaoona w Berlinie w roku 1959. W tym samym roku, jako pierwsza na wiecie, opracowaa i wprowadzia
do produkcji pierwszy kalibrator technologi nadal stosowan przez wszystkich
producentw maszyn.
Liczne wynalazki i kolejne patenty pokazay
innowacyjno firmy wyprzedzajcej o krok
pozostaych. Tak jest do dzisiaj. Know-how
wynika ze sprzeday na caym wiecie ponad 16 tys. maszyn i analizy oczekiwa klientw. BEKUM zatrudnia 300 pracownikw
w trzech zakadach na wiecie. Nowe technologie to midzy innymi:
Koncepcja wielogniazdowa opracowana
przez firm BEKUM, ktra korzysta z maksymalnej szerokoci formy maszyny do wytaczania z rozdmuchiwaniem. Powodzenie tej
koncepcji potwierdzone jest wysok wydajnoci maszyn BM. Oznacza ona moliwo
produkcji do 15 butelek po jednej stronie
formy, a na podwjnej stacji rozdmuchu
do 30 butelek.
Technologia Tandem Blow opracowana
przez BEKUM pozwala na produkcj dwch
elementw z jednego fragmentu wytaczanego gorcej wstpnej ksztatki wa tworzywa. Zwikszenie wydajnoci produkcji
o 100% w przypadku zarwno maszyn o jednej, jak i o dwch stacjach osiga si poprzez
rozdmuchiwanie wyrobw jednoczenie
z dou i z gry, denko do denka z utracon
kopuk.
BEKUM jest wiodcym dostawc w zakresie
technologii procesu, jak i maszyn do koekstruzji od ponad 30 lat. W tym procesie czy
si dwa lub wiksz liczb rnych tworzyw
sztucznych. Po poczeniu, tworzywa te wykazuj waciwoci, jakich nie maj, gdy s
przetwarzane osobno. Proces ten dostarcza
rozwiza technicznych i ekonomicznych,
speniajcych najwysze wymagania szerokiej gamy bran, takich jak produkcja ywnoci, napojw, mleka i nabiau, kosmetykw,
rodkw agrochemicznych, farmacji i medycyny. Przemys spoywczy korzysta z zalet
koekstruzji poprzez przeduenie trwaoci
produktw mleczarskich, sokw i napojw
do 12 miesicy poprzez stworzenie bariery
dla wiata i tlenu. Tworzywa do pakowania
ywnoci, mleka, produktw mlecznych i napojw stosowane s z sukcesem od dawna.

Speniaj one rygorystyczne przepisy dotyczce ywnoci i rodowiska, s nietoksyczne, mog by atwo poddane recyklingowi
i s nieszkodliwe z ekologicznego punktu widzenia. Aseptyczna produkcja opakowa,
z powodzeniem przeprowadzana na maszynach BEKUM, minimalizuje zanieczyszczenie
bakteryjne, a w zwizku z tym, w poczeniu
z technologi wspwytaczania, wydua ywotno zawartoci o kilka miesicy.
Technika
In-Mould-Labeling,
pozwala
na umieszczenie etykiety na rozdmuchiwanym opakowaniu. Etykieta za pomoc dyszy
sscej umieszczana jest na wewntrznej cianie kadego gniazda formy rozdmuchowej
przed rozpoczciem procesu. Nastpnie stapia si ona z materiaem podczas rozdmuchiwania. Etykieta zatem nie jest przyklejana
na zewntrz pojemnika; jest ona zintegrowana z nim samym i nie moe by usunita. Nie
ma ju koniecznoci znakowania wyrobu
po procesie rozdmuchiwania.
Gowice wytaczarskie odgrywaj wan rol
w powodzeniu procesu wytaczania z rozdmuchiwaniem pojemnikw i innych elementw. Wysoka jako wa tworzywa jest
warunkiem osignicia wysokiej jakoci rozdmuchiwanych produktw. Stawia to wysokie wymagania wykonawcom gowicy wytaczarki. Gowice BEKUM projektowane i optymalizowane z wykorzystaniem najnowszych
systemw i programw komputerowych
produkowane s na obrabiarkach renomowanych marek. S wykonywane z komponentw zapewniajcych wiele lat pracy
w warunkach produkcyjnych.
Idealna i wydajna produkcja jest zagwarantowana tylko wtedy, gdy formy rozdmuchowe s na tym samym poziomie technicznym
co samo urzdzenie do formowania rozdmuchowego. Przez wiele lat BEKUM nie tylko
buduje rozdmuchiwarki, ale rwnie projektuje odpowiednie formy. Standaryzowane
wysokoci formy, wymiary wewntrzne
i trzpienie to elementy koncepcji firmy BEKUM.

tworzywa P1 1 6
Firma Kautex prezentuje

Wydajno i niskie koszty

Globalna konkurencja idzie w parze z globalnymi moliwociami. Producenci opakowa konsumenckich maj do czynienia
z wieloma moliwociami ale stoi
przed nimi rwnie wiele wyzwa. Globalne rynki wyznaczaj nowe standardy w zakresie elastycznoci produkcji i jakoci.
W tym samym czasie producenci maj
do czynienia z coraz wikszym naciskiem
na ograniczanie kosztw. Kautex Maschinenbau zawsze stara si wzmocni pozycj
swoich klientw i by dla nich strategicznym partnerem. Moliwo szybkiej zmiany systemw i indywidualnych konfiguracji zapewniaj procesom produkcyjnym
niezbdn elastyczno.
Kady indywidualny projekt moe by szybko
i atwo wdroony, a najnowoczeniejsze rozwizania w konstrukcji maszyn zapewniaj
wyjtkow jako produktu. Rozdmuchiwarki
posiadaj rwnie dug ywotno. Rosnca
automatyzacja procesw, jak rwnie zmniejszenie czasu cyklu i zuycia surowca prowadzi do znacznego obnienia kosztw produkcji, zachowujc istotny czynnik koszt na wyrb tak niski, jak to moliwe. Cech firmy
Kautex jest kompleksowa obsuga zarwno
przed, jak i po podpisaniu umowy sprzeday.
Codzienne zaangaowanie pracownikw firmy Kautex sprawia, e procesy produkcyjne
odbywaj si z optymaln wydajnoci i bez
przestojw.
Pionierska koncepcja KBB
Cakowicie elektryczna seria maszyn KBB wyznacza nowe standardy dla opakowa konsumenckich, nie tylko pod wzgldem ekonomiki produkcji, ale take pod wzgldem wygody obsugi.
Podczas rozwoju pionierskiej koncepcji skupiono si na decydujcych wymogach rynku
kreatywnoci, wydajnoci i wskanikw
ekonomicznych:
Kreatywno rozumiana jest jako rosnce
wymagania w zakresie elastycznoci i swobody myli projektowej.
Wydajno jako odpowied na konieczno
gospodarowania ograniczonymi zasobami
oraz reakcj na rosnce ceny energii. KBB ju
spenia wymagania efektywnoci produkcji.
KAUTEX

Wskaniki ekonomiczne istnieje wiele ich

aspektw. W celu ich poprawy, midzy innymi jako priorytety potraktowano prostot
i wygod serwisowania maszyn serii KBB.
Elementy, ktre maj wpyw na wydajno,
elastyczno, jako urzdze KBB to:
gowica wytaczarska Made by Kautex,
projekt przygotowywany specjalnie do
produkcji opakowa konsumenckich,
ulepszona zmiana kolorw,
szybkie przeczanie,
centrowanie wa tworzywa, zdalna regulacja wagi i dugoci wa.
Rozdmuchiwarki KLS
KLS to maszyny o dugim suwie. cz w sobie moc, szybko i elastyczno. Typoszereg
ten wyznacza nowe standardy w zakresie
efektywnoci i wydajnoci. Jest to moliwe
dziki doskonaej koncepcji maszyny, ktra
pozwala na optymalizacj cyklu wytwarzania
wyrobu w trakcie trwania procesu produkcji.
Dziki zastosowaniu techniki wielogniazdowej, wydajne maszyny KLS osigaj maksymalne iloci wytwarzanych opakowa, nawet
wymagajcych szczeglnej jakoci produkowanych z maksymalnie siedmiu wspwytaczanych warstw.
Kilka opcjonalnych dodatkw pozwala na dostosowanie rozdmuchiwarki KLS do indywidualnych wymaga. Pozostae cechy to: wysoki stopie powtarzalnoci a do 98% oraz
moliwo stosowania form rozdmuchowych
o konstrukcji do 2 x 22 gniazd dajcych maksymaln wydajno. Czas to pienidz maszyny zapewniaj krtkie czasy zmiany narzdzia. Zapewnia to system Quick Mold Change
i indeksowanie narzdzia.
Zdalny monitoring w kadej chwili,
z dowolnego miejsca
System BC Connect otwiera nowy wymiar
w zdalnym monitoringu. Po raz pierwszy program dziaajcy w sieci umoliwia uytkownikom bezpieczny dostp do danych produkcyjnych poszczeglnych maszyn, w dowolnym czasie, z dowolnego miejsca na wiecie.
Interfejs przyjazny dla uytkownika umoliwia prost obsug. Dziki elastycznemu
oprogramowaniu, wywietlacz jest automatycznie dostosowywany do odpowiedniego
urzdzenia kocowego, niezalenie od tego
czy jest to komputer, tablet lub smartfon. BC
Connect to idealny interfejs do typowych systemw monitorowania zdalnych procesw.
Innowacyjne oprogramowanie jest kompatybilne z obecnymi przegldarkami i systemami
operacyjnymi.

0DV]\Q\ .$, 0(,680$ GR ZWU\VNX ] UR]GPXFKHP,%0RUD],6%0VSU]\VWRVRZDQHGRSU]HWZDU]DQLD 33 3( 36 D WDNH 3(73(7* L LQQ\FK
WZRU]\Z
0RQD SURGXNRZD RSDNRZDQLD Z ]DNUHVLH SRMHPQRFL RG  PO GR  PO GOD SU]HP\VX NRVPHW\F]QHJR IDUPDFHXW\F]QHJR VSR\ZF]HJR
FKHPLF]QHJRLWHFKQLF]QHJR1RZRFLMHVWPROLZRSURGXNFMLRSDNRZDGZXZDUVWZRZ\FK

Biuro handlowe i serwis:

7DMZDVNLH%LXUR7HFKQLF]QH
XO6]DFKRZDORN
:DUV]DZD
7HO
email: biuro@tbtplast.pl



tworzywa P 1 16

maszyny i urzdzenia

Nowoci firmy Sidel

Aseptyczna produkcja
opakowa do napojw
SIDEL

Firma Sidel po raz kolejny pokazaa

swoj przewag rynkow w zakresie najnowoczeniejszych rozwiza dotyczcych suchego odkaania preform PET. Technologia Predis
jest gotowa do zastosowania
w maszynach rozdmuchowych nowej generacji Sidel Matrix i Combi.
Technologia czy w sobie wysokie
poziomy niezawodnoci i elastycznoci wymagane przez producentw napojw z korzyciami ekonomicznymi i ekologicznymi. Staje si
ona standardem w aseptycznych
operacjach produkcyjnych.
Bardziej naturalne i zdrowsze
napoje w butelkach PET
Na caym wiecie konsumenci s
coraz bardziej wiadomi aspektw
zdrowotnych napojw i chc ich
bardziej naturalnego smaku. Ten
trend sprawi, e producenci napojw skoncentrowali si na opracowywaniu metod napeniania, ktre
chroni zawarto butelki, jako,
smak i zawarte w napoju witaminy
bez uycia konserwantw i dodatkw. Gwne produkty, ktre aktualnie napdzaj globalny wzrost
przemysu napojw to wyroby znane jako produkty wraliwe,
w tym soki, nektary, napoje bezalkoholowe, izotoniczne, herbaty
i pynne produkty mleczarskie. Ich
produkcja ma wzrosn o kolejne 6% w roku 2016.
PET jest materiaem najczciej wybieranym w segmencie napojw
i nadal przyczynia si bdzie do jego rozwoju. Zwikszenie zuycia
nastpuje ze wzgldu na 100%
moliwo recyklingu, doskonae
waciwoci barierowe, przeduajce okres przydatnoci do spoycia, swobod projektowania opakowania, moliwo potencjalnego
obniania wagi produktw i wiksze moliwoci rozpoznawalnoci
marki dziki przejrzystoci opakowania. Sidel pracuje nad opracowaniem rozwiza aseptycznych opakowa PET od ponad 30 lat, zapewniajc na wstpnym etapie produkcji bezpieczestwa wyrobw rzetelno i jako.
Technologia Predis ju dostpna
na urzdzenia Sidel Matrix
Od czasu swojej premiery ponad 15
lat temu, technika suchej dekonta-

minacji preform Sidel Predis staa

si standardem produkcji aseptycznej w brany napojw. Sidel bya
pierwsz firm, ktra spostrzega,
e atwiejsza i bezpieczniejsza
od odkaania butelki jest dekontaminacja preformy. Dostarczana gwnie w konfiguracji Combi,
sprawdzona technologia Sidel Predis jest obecnie wykorzystywana przez wiele duych firm mleczarskich i produkujcych napoje. Ponad 90 linii produkcyjnych na wiecie stosuje t konfiguracj. Zainteresowanie wci ronie, w szczeglnoci po ogoszeniu przez firm dostpnoci technologii Predis w konfiguracji zgodnej z najnowsz generacj urzdze Sidel Matrix.
Bardziej konkurencyjne
portfolio
Konfiguracja Combi dla technologii
Predis obejmuje odkaanie preform, rozdmuch, napenianie i zakorkowanie butelki w jednolitym
i bezpiecznym rodowisku. Linie Sidel Matrix Predis bd osiga wydajno produkcji do 60 tys. butelek na godzin (BPH), co stanowi
wzrost produkcji o 20% w porwnaniu do konfiguracji, w ktrej Predis jest zintegrowany z rozdmuchiwark poprzedniej generacji. Zapewnia to Combi osignicie wysokiej prdkoci produkcji. Jak udowodniono w testach, pozwala
SIDEL

na aseptyczne napenianie do 60
tys. BPH dla butelek 0,5 litrowych.
Sidel Matrix Combi Predis jest konkurencyjna dla tej samej liczby stacji
formowania z rozdmuchiwaniem,
poniewa wydajno z formy jest
wysza do 2300 butelek na form
na godzin. Ukad elektryczny rozcigania zawarty w rozdmuchiwarce Sidel Matrix pozwala na proste,
szybkie i bezpieczne zmiany z ograniczon liczb manualnych operacji. Zwiksza elastyczno linii dla
producentw napojw i pozwala
produkowa szerok gam napojw, niezalenie od ich receptury,
projektu butelki, w zakresie od 0,2
do 2 litrw, przy duych prdkociach produkcji do 2300 butelek
na form na godzin.
Prostszy i bezpieczniejszy
Urzdzenie Sidel Matrix zapewnia
wysoki poziom bezpieczestwa
i zgodnoci w d kompletnej linii.
Zaoenia konstrukcyjne s oparte
o wymogi higieniczne, w peni zgodne ze standardami European Hygienic Engineering & Design Group
(EHEDG) oraz przepisami branowymi dotyczcymi napojw. Uproszczona konstrukcja Sidel Matrix Predis, z mniejsz iloci k transferowych, jest bardziej zwarta i atwiej
dostpna przy operacjach produkcyjnych i pracach konserwacyjnych. Odkaanie powierzchni koa przenosz-

cego jest zautomatyzowane, co jeszcze bardziej zmniejsza konieczno

rcznych interwencji przy obsudze
maszyny.
W celu poprawy bezpieczestwa rodowiska produkcyjnego w obszarze
rozdmuchiwania, zachowano jedynie niezbdne elementy. Nagrzewnica jest wyposaona w nowe, mocniejsze lampy UV do zewntrznego
odkaania preform i zostaa dostosowana do wzrostu prdkoci produkcji. Zarzdzanie ruchem powietrza
w nagrzewnicy rwnie zostao udoskonalone.
Oszczdno czasu, pienidzy
i zasobw
W porwnaniu do tradycyjnych systemw napeniania aseptycznego,
nowy Matrix Sidel Combi Predis daje
producentom korzyci pynce z poprawy efektywnoci kosztowej
i zmniejszenie szkodliwego wpywu
na rodowisko. Zapewnia to pen
sterylizacj preform bez uycia wody
i tylko minimalnej iloci rodkw chemicznych. Piec nagrzewnicy Sidel
Matrix Ecoven wymaga mniejszej
liczby moduw grzewczych i lamp,
a jednoczenie skraca czas podgrzewania preform i zmniejsza zuycie
energii elektrycznej nawet o 45%
w porwnaniu do poprzedniej generacji urzdze. Ponadto, Combi Predis optymalizuje i upraszcza proces
produkcji wymagajc dziaania tylko
jednego operatora, co moe rwnie
zmniejszy koszty eksploatacji nawet
o 30% w porwnaniu z urzdzeniami autonomicznym. Sidel koncentruje si na zapewnieniu niezawodnoci
i skutecznoci odkaania w swoich
urzdzeniach w trakcie ich codziennego uytkowania. Combi Predis zapewnia cigo serii produkcyjnej
prze 165 godzin pomidzy dwoma
cyklami czyszczenia i sterylizacji. To
najduszy czas cigej produkcji
wrd urzdze aseptycznych dostpnych na rynku. Pozwala to osign wysze poziomy produkcji
przy rozlewaniu produktw zarwno
wysokiej, jak i niskiej kwasowoci.

tworzywa P1 1 6

reklama



Oferta firmy PF Wartacz

Dynamiczny postp
tajlandzkiego producenta
SMC

Tajlandia kojarzy si Europejczykom

przede wszystkim jako wspaniay
kraj do spdzania egzotycznych wakacji. Mao osb zdaje sobie spraw, e to jest duy kraj o ponad 67
milionowej populacji, ktrej tylko
ok. 40% pracuje w rolnictwie, kraj
z bezrobociem w granicach 1%,
szacowanym dochodzie PKB w wysokoci ok. 5700 USD na osob (dane z roku 2013) i o coraz dynamiczniej rozwijajcym si przemyle
elektrotechnicznym, motoryzacyjnym i chemicznym. Najlepszym
przykadem tego dynamicznego
rozwoju jest firma SMC Copr. Ltd.
W cigu 34 lat swojej dziaalnoci
staa si ona jednym z wiodcych
producentw maszyn do wytaczania z rozdmuchem oraz wtrysku
z rozdmuchem. Do tej pory pracuje
ju ponad 6 500 sztuk maszyn SMC

w ponad 70 krajach na caym wiecie. Hale produkcyjne o powierzchni kilku tysicy m kw. w prowincji
Kanchanaburi, (ok. 2 godziny
od stolicy), wasne biuro konstrukcyjne oraz ponad 200 osobowa zaoga umoliwiaj firmie SMC realizacj nawet najtrudniejszych tematw. Kategorie produkowanych
przez SMC maszyn:
1. standardowe 3-kolumnowe maszyny do wytaczania z rozdmuchiwaniem i skonym ruchem formy
typoszereg T i DST dla pojemnoci
od 500 ml do 5000 ml,
2. maszyny do wytaczania z rozdmuchem o liniowym/poziomym
ruchu form typoszereg TC i DTC
lub TG i DTG dla pojemnoci
od 1000 ml do 10000 ml,
3. due maszyny do wytaczania
z rozdmuchiwaniem, ktre konstru-

owane s pod indywidualne potrzeby Klienta typoszeregi XL, S, DMA

dla pojemnoci do 60 litrw,
4. wtryskarko rozdmuchiwarki
tzw. seria IB umoliwia produkcj
maych opakowa (od 5 ml do
1000 ml) w milionowych ilociach
w cigu miesica,
5. specjalne technologie podawania:
(IML) podawanie etykiet do wntrza form rozdmuchowych,
(CO-EX) ko-ekstruzja wielowarstwowa, maszyny do ko-ekstruzji
od 2 do 6 warstw,
(VS) maszyn do produkcji opakowa z paskami wskanikowymi.
Wszystkie istotne elementy konstrukcyjne tych maszyn pochodz
od najlepszych, wiatowych dostawcw, m.in. napdy inwerterowe z firmy ABB, elementy elektryczne Hitachi, hydraulika siowa

Bosch Rexroth i Vickers, ukady

uplastyczniajce Xaloy, kontrolery
temperatury Celduc, przekadnie
Flender lub Zambello, sterowniki
Beckhoff, programatory gruboci
rkawa Beckhoff lub Moog.
Firma SMC ma swoich przedstawicieli handlowych w ponad 20 krajach
caego wiata. W Polsce reprezentuj
j dwie firmy: P&F WARTACZ z Wrocawia i KM System z Jeleniej Gry.
Swj dynamiczny rozwj i nowatorskie rozwizania firma SMC Ltd.
prezentuje na licznych targach i wystawach przemysowych m.in. bdzie na K-2016.



tworzywa P 1 16

maszyny i urzdzenia

Rozdmuch 100% elektryczna do preform PET

komponentw
dla
motoryzacji
Przemys motoryzacyjny stanowi gwny sektor zastosowa dla firmy ST Soffiaggio
Tecnica, ktra zaprezentowaa
rozwj techniczny na podstawie swojej maszyny do formowania z rozdmuchiwaniem
Aspi 150.2 Seco. Maszyna ta
nadaje si do produkcji czci
technicznych o rnych nakadajcych
si
warstwach
(wspwytaczanie podune)
lub te o takich samych warstwach w ukadzie sekwencyjnym (wspwytaczanie sekwencyjne).
Urzdzenie zostao ostatnio
przetestowane w zakadach
firmy i zostanie zainstalowane
w znanej koreaskiej firmie
wytwarzajcej komponenty
dla przemysu motoryzacyjnego.
Maszyna jest wyposaona
w dwie wytaczarki o rednicy
limaka 60 mm, dwa akumulatory materiau o pojemnoci
akumulacji 1 litra oraz o sile
zwarcia 200 kN.
To, co odrnia t maszyn
od innych maszyn tego samego modelu, to nowoczesna
gowica wytaczajca. Na tym
urzdzeniu Aspi Seco po raz
pierwszy zintegrowano nowy
promieniowy ukad pomiaru
gruboci 4WDS.
Urzdzenie to w caoci bazuje
na dowiadczeniu i wiedzy firmy ST Soffiaggio Tecnica, a jego gwne zalety s nastpujce: cztery dziaajce niezalenie siowniki; brak luzu dziki
bezporedniemu napdowi siownikw na toczniku; bezporednie sterowanie przetwornikiem pozycji tocznika; rwnomierne ogrzewanie.
Dodatkowo, dziki 500 punktw kontroli, zapewnia ono
rwnomiern grubo cianki,
rwnie podczas wytwarzania
najbardziej krytycznych czci
i komponentw.
t

Po ponad 10-letniej nieobecnoci

na rynku formowania z rozdmuchiwaniem, firma Magic MP (Monza,
Wochy) powrcia z BME, pierwsz cakowicie elektryczn maszyn do procesw jednostopniowych, zaprezentowan na targach
Plast 2015. Reklamowana jest ona
jako amalgamacja technologii
na usugach przetwrcw. Spord wielu zalet wynikajcych z jej
uytkowania naley wymieni
oszczdno energii. Konwencjonalna, maa lub rednia maszyna
do formowania z rozdmuchiwaniem o napdzie hydraulicznym
zuywa w przyblieniu 25-30 kW
(za wyjtkiem wtryskiwacza)
do wtryskiwania, rozcigania i rozdmuchiwania, podczas gdy ta maszyna okoo 3 kW do zacinicia tabletek, pyt (rozdmuchiwanie 2630 bar) oraz podpr pyt i wzka.
Wszystkie maszyny zostay wyposaone w model z pojedynczym

wtryskiwaczem. Kolejna wana zaleta jest zwizana z oszczdnociami zwizanymi z urzdzeniami.

Koszt form jednostopniowej maszyny ma znaczny wpyw na koszty
oglne urzdzenia oraz czas ich
zwrotu. Wykorzystujc nowy, mobilny system pyt, maszyna zmniejsza gniazda rozdmuchiwania formy o 50%. System pyt mobilnych
w rzeczywistoci rozdmuchuje tabletki w dwch stopniach, oszczdzajc koszty formy oraz energii
wymaganej do wykonania ruchw.
Aby lepiej zrozumie, naley wzi
pod uwag, e aby rozdmucha 6
tabletek w konwencjonalnej technologii, potrzeba 6 gniazd rozdmuchiwania, o sile zwarcia okoo 30-35 t. W takim przypadku jednake wymagane s jedynie 3
gniazda oraz sia zwarcia mniejsza
o 40%.
Wszechstronno pozwala odkry
inn waciwo, ktra wyrnia

REKlAmA

Moretto Expo Tech

MORETTO

W dniach 03-06.02.2016 odbya

si 12 edycja Targw SAMUPLAST
w Pordenone we Woszech. Podczas
trwania Targw firma Moretto S.p.A.
zorganizowaa pierwsz wiatow
konferencj Moretto Expo Tech.
To wydarzenie byo okazj do zebrania najlepszych ekspertw
z brany tworzyw sztucznych
w miejscu, gdzie wystawiona zostaa caa gama produktw Moretto.
Na 1600 m2 zaprezentowanych zostao ponad 250 maszyn, wszystkie
dostpne technologie dla systemw:

automatycznego podawania, suszenia i dozowania, mielenia,

magazynowania,
chodzenia
i termostatowania. Wszystkie te
systemy zostay zaprezentowane
w trzech strefach produkcyjnych:
automatyki wtrysku, automatyki
wytaczania, automatyki rozdmuchu folii.
Moretto Expo Tech byo nie tylko
wielk wystaw, przedsiwzicie to
byo przede wszystkim okazj
do podzielenia si dowiadczeniami
i rozwizaniami. Podczas targw
odbyy si liczne szkolenia produk-

now jednostopniow maszyn.

Po pierwsze i najwaniejsze, brak
obecnoci ukadu chodzcego, co
jest moliwe przy takim czasie cyklu ze wzgldu na prdko silnikw elektrycznych. Ukad chodzenia moe zosta dodany pniej,
celem dopasowania do nowych
wymaga produkcyjnych, poprzez
proste woenie moduu do jednostki wtryskiwania i rozdmuchiwania. Wreszcie, maszyna zaprojektowana specjalnie dla maych
serii produkcyjnych potrafi rozdmuchiwa dwie butelki o rnych
ksztatach rwnoczenie, przy podobnych tabletkach, lecz z innymi
szyjkami.

towe, zaprezentowane zostay opisy rnych przypadkw pojawiajcych si przy produkcji detali z tworzyw sztucznych. Gocie mogli
uczestniczy w licznych konferencjach, w ktrych udzia wzili specjalici z rnych sektorw przemysu oraz eksperci naukowi. Dzielili
si oni swoj wiedz na temat technologii przetwarzania tworzyw
sztucznych, inicjujc debat, ktra
doprowadzia do znalezienia innowacyjnych rozwiza.
Wykorzystujc strategiczne pooenie targw, wszyscy odwiedzajcy mieli rwnie szanse zwiedzi
siedzib firmy Moretto S.p.A.
w tym: rozbudowane centrum
szkoleniowe,
dzia
produkcji
i montau.
Sukces przedsiwziciu zapewnio
poczenie wystawy i warsztatw,
pokazanie potencjau produkcyjnego i zagwarantowanie oywionej
i efektywnej dyskusji. W konferencji udzia wzio ponad 800 goci
z 40 krajw z caego wiata. Firma
Moretto pragnie podzikowa
wszystkim gociom za udzia i zaprasza do wzicia udziau w kolejnej edycji.



tworzywa P 1 16

reklama

Oferta firmy Wittmann Battenfeld

Idea inteligentnej
produkcji
WITTMANN BATTENFELD

W najbliszym czasie ruszy kolejna tura dotacji unijnych. Z pewnoci wielu z Pastwa bdzie chciao wykorzysta moliwoci, jakie
one stwarzaj. Nowe programy bd ukierunkowane w wikszoci
na innowacyjno produktow, ale nadal bardzo wielu ze zgaszajcych si do firmy klientw zainteresowanych jest innowacyjnymi
urzdzeniami i maszynami.
Wittmann Group jako waciciel
firm Wittmann Kunststofftechnik
GmbH i Wittmann Battenfeld
GmbH jest jedyn firm majc
w swej ofercie kompletne wyposaenie dla przetwrstwa tworzyw
sztucznych. Zakres oferowanego
asortymentu pozwala firmie Wittmann na prowadzenie programw, ktre wymagaj czenia
prac dotyczcych rnych urzdze i maszyn. Forsowana obecnie
na wiecie idea inteligentnej produkcji, znana pod nazw Industrie 4.0, znalaza odbicie w programie Wittmann 4.0.
Wielu z Pastwa spotkao si
z pewnoci podczas swej pracy
zawodowej z urzdzeniami peryferyjnymi wsppracujcymi z wtryskark. Mniejsza lub wiksza integracja urzdze peryferyjnych jest
moliwa, ale wymaga odpowiedniego przygotowania zarwno
wtryskarki, jak i danego urzdzenia. Jeli zechc Pastwo sterowa
z poziomu ukadu sterowania
wtryskarki np. prac termostatu,
musz to Pastwo wczeniej zaplanowa, kupujc wyposaenie z odpowiednimi przyczami komunikacyjnymi. Wtryskarka musi zosta
wyposaona w odpowiednie przycze. Termostat musi posiada
przycze tego samego standardu
jak wtryskarka, a dodatkowo potrzebny jest odpowiedni do poczenia obu urzdze kabel. Moliwe, ale mao praktyczne i do
kosztowne rozwizanie. A gdyby
tak pojawia si moliwo, e
podczacie Pastwo urzdzenie

peryferyjne do wtryskarki za pomoc

standardowego
kabla,
a wtryskarka odnajduje to urzdzenie, wyszukuje i uaktualnia swj
ukad sterowania i pozwala na sterowanie prac podczonego urzdzenia. Ta procedura znana jest
Pastwu, jako uytkownikom komputerw. Podczcie Pastwo
do komputera za pomoc kabla
USB np. drukark, a system wyszukuje i aktualizuje oprogramowanie
tej drukarki. Prosto, funkcjonalnie
i bez potrzeby wczeniejszego planowania, jakie wyposaenie bdzie
w przyszoci wykorzystywane.
Wittmann 4.0 oto rozwizanie,
ktre otrzymuj dzi Pastwo
do dyspozycji, by zapewni rwnie
funkcjonalne i proste czenie peryferii z wtryskark. Wykorzystujc
standardowe przycze Enthernet
istnieje moliwo podczenia
do wtryskarki suszarki Wittmann
DRYMAX, dozownika grawimetrycznego Wittmann GRAVIMAX,
termostatw Wittmann TEMPRO
oraz regulatorw przepywu Wittmann FLOWCOM. Wtryskarka Wittmann Battenfeld wyposaona
w pakiet integracyjny Wittmann 4.0 udostpnia od 2 do 11
adresw IP, ktre posu do podczenia urzdze peryferyjnych.
Wittmann 4.0 umoliwia dynamiczne przyczanie i odczanie
urzdze w trakcie pracy wtryskarki i nie wymaga przerwania procesu produkcji.
Ukad sterowania wtryskarki Unilog B6P kontrolujc prac wszystkich podczonych urzdze za-

pewnia pen kontrol nad procesem przetwrstwa. Poczynajc

od etapu przygotowania i podawania materiau poprzez kontrol
parametrw pracy formy, wtryskarki i systemu automatyzacji
tworzona jest kompletna dokumentacja jakoci produkcji. Moliwo kontroli ustawie, nadzr
nad procesem, tworzenie i zarzdzanie centralnymi zasobami receptur i form wtryskowych pozwala na skrcenie czasw przestojw
i obnienie kosztw produkcji. Wittmann 4.0 wykorzystuje wtryskark jako centrum zarzdzania. Platforma Wittmann 4.0 umoliwia
stworzenie z wtryskarki terminalu
dostpu do systemw centralnego
zarzdzania produkcj.
Jako uzupenienie platformy WITTMANN 4.0, w roku 2015 WITTMANN udostpni swym klientom
bezpatn aplikacj WiBa QuickLook App. Aplikacja ta pozwala
na prosty podgld statusu pracy
wtryskarki i robota na smartfonach
i innych urzdzeniach mobilnych.
Z pomoc WiBa QuickLook mona
otrzyma infomacj o statusie pracujcych robotw i wtryskarek
oraz istotnych parametrach prowadzonej produkcji. Aplikacja WiBa QuickLook App przeznaczona
jest dla pracownikw nadzoru
i planowania produkcji. Inteligentna produkcja to nie tylko zmiany
w komunikacji midzy urzdzeniami, to rwnie zmiany w zakresie
nadzoru i kontroli jakoci. Wspierajc przetwrstww Wittmann Battenfeld oddaje swym klientom inteligentne narzdzia w postaci
tzw. pakietw technologicznych.
HiQ-Melt MMQ (Monitorowanie
jakoci materiau)
HiQ-Melt MMQ jest metod kontroli jakoci materiau, poprzez po-

miar energii potrzebnej do plastyfikacji. Pomiar momentu obrotowego limaka w funkcji drogi limaka
pozwala na kontrol procesu. Obliczona warto energii wywietlana
jest na ekranie ukadu sterowania
wtryskarki. Warto ta moe by
kontrolowana przez ustawione
przez uytkownika zakresy tolerancji. Przekroczenie wartoci tolerancji spowoduje wywietlenie alarmu
na panelu operatorskim. Funkcja
HiQ-Melt moe by wykorzystana
do separacji detali dobry / zy.
HiQ-Flow (automatyczna
kontrola procesu wtrysku)
HiQ-Flow to oprogramowanie pozwalajce na wychwycenie zmian
procesu wtrysku na etapie dozowania i wtrysku w oparciu o pomiar pracy. Obliczona warto jest
wywietlana na ekranie panelu
operatora i moe by monitorowana przez system sterowania wtryskarki w zadanych przez uytkownika tolerancjach. Przekroczenie
tolerancji spowoduje automatyczn korekt dokonywan jeszcze
w czasie trwania danego cyklu. Korekta spowoduje przesunicie pooenia punktu przeczania na docisk. Automatyczna korekta cinienia wtrysku lub cinienia docisku
lub poczenie obu tych funkcji pozwala na produkcj wyprasek
o jednakowej wysokiej i powtarzalnej jakoci.
Kolejny z Pakietw Technologicznych HiQ-Cushion (kontrola poduszki resztkowej tworzywa) ma
za zadanie utrzymanie staej i powtarzalnej wielkoci poduszki
resztkowej tworzywa.
Wielko poduszki jest mierzona
i w zalenoci od wyniku pomiaru
funkcja automatycznie reguluje
drog dozowania w kolejnym cyklu. HiQ Cusion wykorzystuje wyniki pomiarw uzyskane z funkcji
HiQ Flow.
Innowacyjno Wittmann Battenfeld nie koczy si tylko na zaprezentowanych pakietach technologicznych i platformie Wittmann 4.0. Wittmann Battenfeld
cay czas pracuje, tworzy i rozwija
nowe technologie. Wiele z tych
technologii stao si podstaw dla
wnioskw unijnych przygotowywanych przez klientw. Moliwo
oferowania wszystko z jednej rki daje klientom Wittmann Group
szanse na uzyskanie kompleksowej
i penej pomocy w opracowywanych projektach.

WITTMANN BATTENFELD Polska Sp. z o.o.

Adamowizna, ul. Radziejowicka 108 | 05-825 Grodzisk Mazowiecki
Tel.: +48 22 7243 807 | Fax: +48 22 7243 799
info@wittmann-group.pl | www.wittmann-group.pl



tworzywa P 1 16

reklama

Bawarski producent
markowych wtryskarek
KraussMaffei to wiatowy producent specjalistycznych maszyn
do przetwrstwa tworzyw sztucznych dla nowoczesnych technologii. Wieloletnia wsppraca pomidzy KM i firm Dopak nie tylko
umacnia si na rynku polskim, ale zdecydowanie intensyfikuje, czego dowodem jest uznanie firmy Dopak za swojego najlepszego partnera w Europie.
Prezes niemieckiego koncernu KM
Group (KraussMaffei Kunststofftechnik GmbH, Netstal-Maschinen
AG i KraussMaffei Berstorff)
Frank Stieler informuje, e firma
znalaza strategicznego i wieloletniego inwestora. Jest nim koncern
ChemChina, jedna z najwikszych
grup chemicznych w Chinach (zatrudnia 140.000 pracownikw,
a obrt w 2015 r. wynis 37mld
euro), ktra za 925 milionw euro
nabya prawa wasnociowe KM
Group kwota ta obrazuje jak dua jest warto KM Group. Dotyczas to najwiksza inwestycja
w Niemczech przeprowadzona
przez chisk firm. Koncern
ChemChina prowadzi midzynarodow dziaalno i realizuje globaln strategi ekspansji, nabywajc
KRAUSS MAFFEI

GX 500-3000

strategiczne spki oraz inwestujc

swj kapita we Woszech, Francji,
Norwegii, Wielkiej Brytanii i Singapurze. Bazuje na swojej ogromnej
wiedzy z zarzdzania oraz na notowaniach przejmowanych spek.
Prezes ChemChina Ren Jianxin
przyznaje, e Inwestycja ta ma
przyczyni si do przyspieszenia
wzrostu KM Group poprzez nowe
projekty inwestycyjne, jednak
przede wszystkim korzystnie wpyn na wzmocnienie naszego koncernu. Spka KM Group bdzie
nadal kontynuowa swoj dziaalno w obecnej strukturze. Centrala
pozostanie w Monachium, produkcja maszyn, wszystkie prace badawczo-rozwojowe nad nowymi technologiami i patentami pozostan
w niezmienionej lokalizacji w Euro-

pie. Dodatkowo planowane jest

zwikszenie zatrudnienia w 2016
roku w Monachium oraz skrcenie
terminw dostaw maszyn.
Wtryskarki hydrauliczne nowej
generacji
KraussMaffei realizuje swj wasny
plan zwikszenia moliwoci wytwrczych, gwnie poprzez nieustanny rozwj technologiczny,
czego wyrazem s kompleksowe
rozwizania w ramach automatyzacji. KM oferuje systemowe technologie skadajce si z najwyszej
jakoci wtryskarek oraz zintegrowane z nimi solidne i niezawodne
roboty. Przez dziesitki lat firma
KM rozwijaa swj przemys maszynowy opracowujc wci to
nowsze rozwizania techniczne.
Wrd imponujcego dorobku
znajduj si najszybsze na wiecie
dwupytowe wtryskarki hydrauliczne o sile zwarcia formy do 9000 kN
serii GX oraz unowoczeniona seria CX. Celem kompleksowej mo-

dernizacji serii CX byo zwikszenie

efektywnoci produkcyjnej, ergonomii uytkowania oraz dalsze
ograniczanie zuycia energii elektrycznej. Zastosowano nowoczesne systemy podgrzewania oleju,
zmniejszono jego ilo, co przeoyo si na koszty inwestycji zwizane z jego uzupenieniem i wymian. W hydraulicznych wtryskarkach zamykanie opiera si na dwupytowej zaawansowanej technologii i oznacza idealn rwnolego prowadzenia i sztywno
pyt, skraca czas suchego cyklu.
Napd BluePower Servo Drive, czyli energooszczdna technika dynamicznych serwomotorw dostosowuje wydajno i cinienie pomp
do rzeczywistych potrzeb ukadu
hydraulicznego wtryskarki wedug
zasad zrwnowaonej produkcji.
Dla serii GX opatentowano specjaln konstrukcj do przesuwu pyty
ruchomej GuideX absorbujc siy
deformujce typowe dla przemieszczania cikich form wtryskowych oraz siy skrtne wystpujce

tworzywa P1 1 6
podczas wtrysku. Dziki temu
maksymalnie wydua si okres
eksploatacji form oraz ywotno
prowadnic liniowych. Kolejny wynalazek GearX odpowiada za ruchy
zamykania formy i krtki czas ryglowania.
Najwiksz opracowan maszyn
hydrauliczn jest MX o sile zwarcia
formy od 8500 do 40 000 kN. Jej
moduowa koncepcja budowy daje
du ilo moliwych konfiguracji
jednostek wtrysku i zamykania.
Maszyn standardow mona doposay i optymalnie dostosowa
do indywidualnych wymaga produkcyjnych.
Obnienie kosztw produkcji
z elektrycznymi maszynami KM
Jedn z gwnych zalet wtryskarek
w peni elektrycznych jest brak oleju hydraulicznego i koniecznoci jego chodzenia to najwiksza korzy w cakowitym bilansie energetycznym. Wtryskarki serii AX
o sile zwarcia od 500 do 3.500 kN
umoliwiaj szybk, precyzyjn
i ekonomiczn produkcj. Pokrywaj szeroki zakres zastosowa dla
rnego rodzaju tworzyw sztucznych. W maszynie zastosowano
jednostk zamykania formy japoskiej firmy Toshiba z piciopunktowym systemem przegubowym.
Umoliwia ona uzyskiwanie z zainstalowanej mocy silnika maksymalnych prdkoci i si. Budowanie
niezawodnoci serii AX opiera si
na niezalenych napdach dla
wszystkich podzespow maszyny,
KRAUSS MAFFEI

reklama

KRAUSS MAFFEI

ukadzie plastyfikujcym zapewniajcym doskona jako uplastycznienia i homogenizacji materiau, perfekcyjnej powtarzalnoci
wtryskowej.
Nowe standardy bezwzgldnej
czystoci w precyzyjnych rozwizaniach produkcji wyznacza seria EX
o dostpnych siach zwarcia formy
od 500 do 2400 kN. Tutaj zastosowano opatentowan, dwigniow
jednostk zamykania typu Z. Jej
gwne pozytywy to bardzo krtkie czasy budowania i zwalniania
siy zwarcia, minimalne prace serwisowe, zamknity systemem smarowania, ktry oznacza idealn
sterylno produkcji w warunkach
czystego pomieszczenia w brany
medycznej, farmaceutycznej i opakowaniowej. Wtryskarki EX osigaj ekstremalnie krtkie czasy suchego cyklu i zajmuj czoowe
miejsce pod wzgldem wydajnoci
maszyn cakowicie elektrycznych,
a zoptymalizowane silniki wykorzy-

stuj energi zgromadzon podczas hamowania elementw ruchomych.

Moduowe wtryskarki
hybrydowe
Poprzez integracj najlepszych zalet maszyn elektrycznych i hydraulicznych powstaa wtryskarka hybrydowa. Podstawowym wyrnikiem maszyn serii CX Hybrid jest
poczenie oszczdnoci przestrzeni wynikajcej z hydraulicznego
ukadu zamykania technologii
dwupytowej z elektrycznym napdem jednostki wtryskowej BluePower. Seria CX Hybrid oferuje idealn precyzj i wysok jako uplastycznienia masy.
Maszyny produkcji KM wyposaone s w intuicyjny system sterowania MC6, w myl koncepcji jak
najszybciej do celu, aby zapewni
przejrzysto obsugi maszyny,
szybkie ustawianie parametrw,

ich kontrol i rejestracj. Adaptacyjny system kontroli procesu, czyli zaawansowan funkcj stabilizujc proces wtrysku, by da 100%
powtarzalno detalu przy zmieniajcych si waciwociach stopu
i zmniejszy koszty odpadw. Naley pamita, e wszystkie stosowne rozwizania s proekologiczne i przyczyniaj si do ochrony rodowiska naturalnego w myl
zasady green energy. Firma
KraussMaffei oferuje take maszyny dedykowane do najnowoczeniejszych technologii. S wrd
nich: DuroSet do przetwarzania
tworzyw termoutwardzalnych wyposaone w ukady plastyfikujce
wysoce odporne na cieranie. Proces IMC, czyli czenie polimerw
z dowolnymi dodatkami np. wypeniacze mineralne, wiry drewniane. Multinject, czyli wtrysk wielokomponentowy.
Technologia
MuCell do wytwarzania materiaw mikroporowatych z polimerw
termoplastycznych,
stosowana
w celu obnienia masy detalu
przy jednoczesnym zachowaniu
trwaoci, funkcjonalnoci i wytrzymaoci i przy duej stabilnoci termicznej, wykorzystywane gwnie
w przemyle motoryzacyjnym,
elektrycznym i elektronicznym.
PETFORM do wytwarzania preform
do butelek PET. Decoform, opatentowany proces przeznaczony
do wtrysku wraz w materiaem dekoracyjnym. FiberForm do produkcji lekkich, a zarazem wyjtkowo
odpornych na obcienia elementw wzmocnionych wknem wglowym, szklanym lub aramidowym (Kevlar), stosowanych gwnie w brany motoryzacyjnej. I wiele innych.
Firma Dopak wiadczy usugi gwarancyjne i pogwarancyjne, udziela
porad oraz wsparcia technicznego,
realizuje fachowe szkolenia w zakresie obsugi, konserwacji i programowania maszyn w zakadach
klienta, prowadzi bogato wyposaony magazyn czci zamiennych.
Wszystkich zainteresowanych najnowszymi rozwizaniami technicznymi w obszarze przetwrstwa
tworzyw sztucznych zapraszamy
do kontaktu.

ul. Sokalska 2
54-614 Wrocaw
tel.: +48/ 71/ 35 84 000
fax: +48/ 71/ 35 84 010
dopak@dopak.pl
www.dopak.pl
AX 100-380

5

(1(5*226=&=}'1(
WTRYSKARKI
WTRY
SKARKI
]VHUZRQDSGHP
]VHU
ZRQDSGHP
1DMZLNV]\Z\EUVL\
]DP\NDQLDLZWU\VNX
]DP\NDQLDLZWU
\VNX
6HULD6073GZXS\WRZH
2GWRQGRWRQ]HODVW\F]2G
 WRQ GR  WRQ ] HODVW\F]Q\PGRERUHPMHGQRVWNLZWU\VNRZHM
Q\PGRERUHPMHGQRVWNLZWU
\VNRZHM
2GNJGRNJZWU\VNX
2GNJGRNJZWU
\VNX

6XSHUPDVWHU  GZXS\WRZD ZWU\ZWU \VNDUND   UHZROXF\MQD NRQVWUXNFMD

=DSURMHNWRZDQD SU
]H] F]RRZ\FK
SU]H]
HXURSHMVNLFK L MDSRVNLFK HNVSHUWZ
] EUDQ\
EUDQ\ /LF]QH LQQRZDFMH FKURQLRFKURQLRQH PLG]\QDURGRZ\PL SDWHQWDPL
%XGRZD UHDOL]RZDQD ZH ZVSSUDF\
]]0LWVXELVKL
0LWVXELVKL

-HWPDVWHUWRQ
:WU\VNRGJGRJ
:WU
\VNRGJGRJ

(DV\PDVWHUGRWRQ
:WU\VNRGGRJ
:WU
\VNRGGRJ

tworzywa P 1 16

Narzdzia dla wymagajcych

Meusburger jest liderem w dziedzinie precyzyjnych elementw znormalizowanych. Ju ponad 14 tys.
klientw na caym wiecie wykorzystuje zalety standaryzacji i korzysta z ponad 50-letniego dowiadczenia w obrbce stali. Obszerny program elementw znormalizowanych, w poczeniu z wysokiej jakoci produktami dla
warsztatw uczyni z Meusburgera
globalnego partnera w dziedzinie
budowy narzdzi i form.
Zesp suwaka w bardzo
maych rozmiarach
oraz uproszczonym sposobie
montau i konserwacji
Nowoci w programie Meusburgera jest zesp suwaka E 3300
w bardzo niewielkich rozmiarach
mini suwak. Powoka DLC, ktr
pokryte jest prowadzenie suwaka
minimalizuje proces zuycia oraz
upraszcza konserwacj narzdzia.
Dokadne tolerancje wykoczenia
gwarantuj najwysz precyzj.
Dziki niecentralnemu prowadzeniu oraz lustrzanej moliwoci
montau nie wymaga on wiele
przestrzeni zabudowy.
Dwie rne wielkoci skoku suwaka umoliwiaj odformowanie
podci 3 mm oraz 6,1 mm. W razie potrzeby moliwe jest dostosowanie docisku suwaka za pomoc
MEUSBURGER

:WU
\VNDUNL R FLFKHM SUDF\
SUDF\ SUHF\]\M
:WU\VNDUNL
SUHF\]\M-Q\FK
ZWU \VNDFK %RJDWH Z\SRVDHQLH
Q\FKZWU\VNDFK%RJDWHZ\SRVDHQLH
ZVWDQGDUG]LH
0RQWD]NRPSRQHQWZ8(
&HUW\NDW &( L GHNODUDFMH :( FHUW\FHUW\NDW\ HQHUJRRV]F]GQRFL GRWDFMD
]]IXQGXV]X3ROVHII
IXQGXV]X3ROVHII
2SFMD
UXFKZUZQROHJ\FKLNRPXQL2SFMDUXFKZUZQROHJ\FKLNRPXQLNDWZVPV]PDV]\Q\
NDWZVPV]PDV]\Q\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
Od 1990 roku
dystrybutor
dystr
ybutor wtr
wtryskarek
yskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
www.wartacz.com.pl
www.wartacz.com.pl
biuro@wartacz.com.pl
7HO)D[
7HO)D[

podkadki regulacyjnej. Zesp suwaka Meusburgera E 3300 znajduje zastosowanie szczeglnie w wymagajcych konstrukcyjnie formach i jest dostpny bezporednio
z magazynu.
Imado centrujce do mocowania
bez przetoczenia wstpnego
Firma Meusburger powikszya
asortyment produktw warsztatowych do budowy form i narzdzi
o imada centrujce HWS 400 oraz
HWS 402. Prosty i bezpieczny sposb mocowania gwarantuje moliwo jedno i dwustronnej obrbki
elementu. Dziki szczkom pazurowym przetoczenie wstpne obrabianego elementu nie jest konieczne. Szczki o wysokoci mocowania 3 5 mm powoduj mniejsze
zuycie materiau. Wysoka powtarzalno i dokadno centrowania
wpywa pozytywnie na stabilno
procesu. Wytrzymao oraz solidna konstrukcja imade Meusburgera powoduj obnienie wibracji
przy obrbce. Przekada to si rwnie na zdecydowane obnienie
zuycia narzdzi skrawajcych.
Wymiana szczk bazuje na wpucie pasowanym, co zapewnia wysok elastyczno i precyzyjne pozycjonowanie. Kompletny asortyment imade Meusburgera dostpny jest bezporednio z magazynu.

Komplet adapterw
do sprawnego wykrywania
nieszczelnoci
Firma
Meusburger,
wiodcy
na rynku producent normalii, opracowaa praktyczny zestaw adapterw E 2175 do szybkiego i niezawodnego wykrywania nieszczelnoci. Stosowa je mona w caej formie wtryskowej: pytach formujcych, wkadkach oraz suwakach.
Wyjtkow cech jest prostota
montau w cylindrycznych otworach chodzenia, bez uycia dodatkowych narzdzi.
Instalacja adapterw, nie wymagajca dodatkowych otworw mocujcych, umoliwia ich zastosowanie take w gbokich wybraniach
kieszeni. Smuka konstrukcja pozwala na dokonanie kontroli
przy minimalnym rozstawie otworw od 14 mm. Te innowacyjne
adaptery umoliwiaj budow
w 100% szczelnych narzdzi. Komplet adapterw do kontroli szczelnoci E 2175 dostpny jest
w dwch rnych rednicach,
w praktycznej walizce narzdziowej, bezporednio z magazynu.

6ROLGQHQDMFLV]HP\Q\
]$]ML$QJLHOVNDP\O
WHFKQLF]QD]+RQJ.
RQJX
WHFKQLF]QD]+RQJ.RQJX

tworzywa P1 1 6

(QHUJRRV]F]GQHP\Q\
RGGRN:
%DUG]RZ\VRNDHIHNW\ZQR
QDN:HQHUJLL

HRS FLOW

Inteligentne systemy
gorcokanaowe
Na ubiegorocznych targach Fakuma woski specjalista w brany gorcych kanaw HRSflow
(dzia INglass), reprezentowany
przez niemieck fili sprzeday
HRSflow, Rosstal-Buchschwabach, skoncentrowa si na wysokowydajnych systemach gorcego kanau, zarwno do kaskadowego formowania wtryskowego wielkoformatowych czci
oraz zastosowa wielogniazdowych. Czonkowie zespou zademonstrowali tryb dziaania dopracowanej technologii FLEXflow, serwonapdzanego, precyzyjnie regulowanego systemu
zaworu zasuwowego.
Jedn z popularnych dziedzin zastosowania jest formowanie wtryskowe zoonych komponentw
dla przemysu motoryzacyjnego.
Ostatnie osignicie zaprezentowane publicznie po raz pierwszy
na targach Fakuma, to integracja
FLEXflow z oprogramowaniem symulacyjnym Moldflow. Linia HRSflow, Multitech ktra jest teraz
niezalena prezentuje midzy innymi zastosowanie najnowoczeniejszych technologii majcych
na celu skrcenie czasu chodzenia
w formach o wielu gniazdach.

Gwn zalet systemu zaworu zasuwowego FLEXflow jest to, e

moe by on wykorzystywany
do wytwarzania czci o duej powierzchni, z wysokiej jakoci powierzchni. W szczeglnoci,
w przypadku kaskadowego formowania wtryskowego, napdzane
elektrycznie dysze z zaworem igowym umoliwiaj indywidualne,
precyzyjne i sekwencyjnie skoordynowane otwieranie i zamykanie zasuw z wybran prdkoci. W wyniku tego, przepyw stopionego
materiau w poszczeglnych dyszach gorcego kanau oraz strumie objtociowy w gniedzie
formy mog by kontrolowane
z niezwyk dokadnoci. Ten zoptymalizowany proces napeniania
nie tylko powoduje wytwarzanie
lepszej powierzchni czci ni
w przypadku konwencjonalnego
kaskadowego procesu formowania
wtryskowego. Ma rwnie tak zalet, e dziki FLEXflow uzyskuje
si znacznie szersze okno procesu,
wymagan si zwarcia, a nawet
mona zmniejszy ciar czci bez
utraty jakoci. Poprzez integracj
tej technologii z oprogramowaniem symulacyjnym Mouldflow,
prognozowanie przebiegu procesu

formowania wtryskowego w formie, ktre jest tak wane dla konstrukcji formy, mona znacznie poprawi. W linii Multitech, HRSflow
oferuje rozwizania gorcego kanau dla formowania wtryskowego, zaprojektowane dla szybkiego
czasu cyklu i duej iloci produkcyjnej opakowa, pokryw i zamkni
oraz artykuw dla technologii medycznej, przemysu elektrycznego
i elektronicznego oraz konstrukcji
motoryzacyjnych. Nacisk kadzie
si w tym przypadku na ilo
gniazd, krtkie czasy cyklu, rwnomierne wywaenie oraz szybkie
zmiany kolorw. Na targach Fakuma zaprezentowano rwnie nowe rozwizania dotyczce chodzenia formy celem zmniejszenia
czasw cyklu. Osiga si to poprzez innowacyjne wkadki kanaw chodzcych, wytwarzane
przez firm SLM technology (selektywne topienie laserowe), podobne do technologii znanej jako drukowanie 3D.

'RVWSQHZHUVMH

VWDQGDUGRZHZ]PRFQLRQH
 VWDQGDUGRZHZ]PRFQLRQH
Z\FLV]RQH

 ]RGFLJLHPRGS\ODQLHP

:RIHUFLHSRVLDGDP\UZQLHNUXV]DUNL

33RQDGWR
RQDGWR

 SRGDMQLNL
 VXV]DUNL

 GR]RZQLNL

 PDJQHV\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
2GURNX
2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU
\EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

:
:URFDZ
URFDZ
XO.RFLHU
XO.RFLHU]\VND
]\VND
ZZZ
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
77HO)D[
HO)D[

tworzywa P 1 16

)RUPRZDQLH3U]\V]RFL
)
RUPRZDQLH3U]\V]RFL
Produkcja pojemnikw
od kilku mililitrw do 60 litrw

7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
LZWU \VNX]UR]GPXFKHP
LZWU\VNX]UR]GPXFKHP

6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU\<XNHQ
6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU \<
\<XNHQ
XNHQ
LQZHUWRURZHQDSG\OLPDNZ]$%%

(XURSHMVNDMDNR
ZD]MDW\FNLHMFHQLH

0RGXRZHVFKDG]DF]HRPRFDFK
GRN:LEDUG]RZ\VRNLP
wsp. EER od 5,45 do 5,65

Regulowana wielko patka

oraz wysoka wydajno
Pallmann Maschinenfabrik GmbH
& Co. KG, z siedzib w Zweibrcken, rozszerzya palet wytrzymaych granulatorw stosowanych w recyklingu serii PANTHER dodajc granulator, ktry
zosta zaprojektowany specjalnie do recyklingu butelek PET
wielorazowego uytku.
Od lemoniady do coli, piwa i wody
mineralnej coraz wicej napojw
sprzedaje si w butelkach PET. Kadego roku na caym wiecie sprzedawanych jest okoo 460 miliardw butelek PET. W samej Europie
w 2013 roku poddano recyklingowi niewyobraaln ilo ponad 65
miliardw butelek PET, a powstae
surowce mog by stosowane
do produkcji lub ponownego przerobu butelek.
Aby ponownie mona byo wykorzysta zuyte butelki PET, musz
one zosta poddane zmieleniu.
Do tego celu nadaje si PANTHER UltraGranulator firmy Pallmann. Pojedyncze butelki PET s
w sposb cigy podawane do komory cicia za pomoc pasa przenonika. Masywne, zagite pod ktem noe pracuj w bardzo maej
szczelinie tncej z przeciwnoami
tnc butelki na patki. Specjalny
PALLMANN

Monoblokowe chillery
chiller y do 800 kW i EER
od 5,5 do 6,7

0RGXRZHWHUPRNRQZHNWRU
\GR
0RGXRZHWHUPRNRQZHNWRU\GR
6W &
kW mocy (dla 6W

8U]G]HQLDGRWHUPRVWDWRZDQLD
8U]G]HQLDGRWHUPRVWDWRZDQLD
]GRNDGQRFL&

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
2GURNX
dystr
ybutor wtr
yskarek
dystrybutor
wtryskarek
RUD]XU
]G]HGOD376]
RUD]XU]G]HGOD376]

:
URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU
]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZ
ZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
77HO)D[
HO)D[

wirnik wykonuje cicie poprzeczne, co pozwala zmniejszy zuycie

energii do minimum. Doln cz
obudowy wyposaono w due sito, ktre utrzymuje patki PET
w komorze tncej do momentu ich
rozadowania poprzez otwory sita.
Wielko sita moe by regulowana, okrelajc wielko patkw
oraz wydajno granulatora. Mona osign wielkoci wydajnoci
do 3,5 t/h, przy wielkoci patkw
okoo 14 mm przy odpowiedniej
wielkoci maszyny.
Po pociciu materia jest pneumatycznie zasysany i transportowany
do systemu czyszczenia, w ktrym
patki PET s oddzielane od PE,
ktry wci jest zawarty w nakrtkach butelek. Powstae surowce
wtrne mona poddawa recyklingowi na wiele rnych sposobw.
S one czsto ponownie uywane
do wytwarzania butelek PET. Alternatywnie mona ich uywa
do produkcji dywanw i materiaw tekstylnych.
PANTHER UltraGranulator firmy
Pallmann jest kompaktow maszyn o duej wytrzymaoci, ktra
zostaa zaprojektowana w sposb
umoliwiajcy spenienie okrelonych wymaga nowoczesnych

operacji recyklingu. Na przykad,

atwy dostp do komory tncej
uatwia czyszczenie oraz przyspiesza wymian czci ulegajcych zuyciu. Noe wirnika i komory mona wielokrotnie ostrzy i regulowa z zewntrz. Sita s odwracalne, dziki czemu mona uywa
obu stron. Jeeli chodzi o bezpieczestwo operatora maszyny,
PANTHER spenia najnowsze wytyczne dotyczce bezpieczestwa
maszyn.
Pallmann PANTHER UltraGranulator jest idealny do pracy cigej
w trudnych warunkach, przez siedem dni w tygodniu. Granulator
mona zintegrowa w istniejcych
liniach recyklingu lub bezproblemowo stosowa jako samodzieln
maszyn. W razie koniecznoci Pallmann moe rwnie dostarczy
system sortowania, ktry mona
uy do separowania rnych surowcw wtrnych.

tworzywa P1 1 6

5QRURGQRNRQVWUXNFML

Emil Sasimowski
Katedra Procesw Polimerowych Politechniki lubelskiej, Wydzia mechaniczny

Przyrostowe metody
wytwarzania elementw
z tworzyw polimerowych
W artykule przedstawiono przegld najczciej stosowanych metod
wytwarzania przyrostowego, w ktrych wykorzystywane s
tworzywa polimerowe. Scharakteryzowano przebieg procesu
wytwarzania elementw z tworzyw takimi metodami jak: SLA, FDM,
JS, 3DP, SLS oraz LOM. Omwiono podstawy ksztatowania
wytwarzanych elementw w poszczeglnych metodach oraz rodzaje
i posta stosowanych jako materia budulcowy tworzyw
polimerowych. Wskazano zalety jak rwnie ograniczenia
prezentowanych metod wytwarzania oraz przewidywane kierunki
ich dalszego rozwoju.
Tworzywa polimerowe w skali
przemysowej s najczciej przetwarzane metod wytaczania lub
wtryskiwania [13]. W metodach
tych stosowane s narzdzia przetwrcze, gowice wytaczarskie,
formy wtryskowe, przeznaczone
do wytwarzania wytworw o okrelonym ksztacie i wymiarach.
W przypadku wprowadzenia nawet niewielkiej zmiany w wytwarzanym elemencie, konieczna jest
modyfikacja stosowanego narzdzia przetwrczego, a najczciej
wykonanie nowego, co wie si
z wysokimi kosztami. Tego ograniczenia nie maj przyrostowe metody wytwarzania elementw z tworzyw polimerowych, w ktrych wytwarzany element powstaje przez
cigy przyrost materiau do uzyskania wymaganego ksztatu.
W metodach tych nie tylko nie stosuje si narzdzi przeznaczonych
do wytwarzania okrelonego wy-

tworu, ale rwnie nie ma koniecznoci konstruowania specjalnego

oprzyrzdowania oraz okrelania
geometrii pwyrobu. Innymi zaletami s rwnie: wytwarzanie elementu w jednym ustawieniu
i w jednej operacji, ograniczenie
planowania procesu i operacji
do minimum, jako zadania oprogramowania sterujcego urzdze
wytwrczych (drukarek 3D), bezporednia integracja z komputerowo wspomaganym konstruowaniem CAD [4]. Gwn wad jest
nieporwnywalnie mniejsza w porwnaniu do wytaczania czy wtryskiwania wydajno wytwarzania
moliwa do zaakceptowania wycznie przy produkcji jednostkowej lub maoseryjnej. W zwizku
z tym, metody te s obecnie najczciej stosowane do wytwarzania modeli fizycznych i prototypw
(Rapid Prototyping), jak rwnie
wytwarzania maoseryjnego goto-

wych wytworw (Rapid Manufacturing) oraz szybkiego wykonywania narzdzi (Rapid Tooling) [5, 6].
W procesach wytwarzania przyrostowego mona wyrni nastpujce po sobie etapy:
opracowanie trjwymiarowego
modelu 3D-CAD wytwarzanego
elementu,
przetwarzanie danych do zbioru
odpowiedniego dla urzdze
wytwarzajcych (najczciej STL),
ustalanie warunkw wytwarzania obejmujce w zalenoci
od stosowanej metody m.in. podzia modelu na warstwy, usytuowanie modelu w przestrzeni
roboczej, w niektrych przypadkach umiejscowienie dodatkowych podpr wytwarzanego
elementu.
waciwe wytwarzanie elementu
fizycznego.
obrbka wykaczajca wytworzonego elementu.
Metody wytwarzania przyrostowego okrelane s najczciej za pomoc skrtw pochodzcych
od ich angielskich nazw. Poniej
wymieniono najbardziej popularne
metody, wraz z ich polskim nazewnictwem, ktre nie jest ugruntowane:
SLA Stereolithography, Stereolitografia,
FDM Fused Deposition Model-

1LHW\SRZHUR]ZL]DQLD
77UZDRLQLH]DZRGQR
U ZDRLQLH]DZRGQR
(VWHW\F]QHZ\NRQDQLH

77\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
ZQDV]HMKDOLHNVSR]\F\MQHM

6WHURZDQLHV\JQDHPURERWD
OXEZWU
\VNDUNL
OXEZWU\VNDUNL
5HJXORZDQDSUGNRWDNWRZDQLH
:]PRFQLRQDWDPDRGSRUQD
QDWHPSHUDWXULXV]NRG]HQLD
PHFKDQLF]QH
5QRURGQHFHUW\NDW\
LDWHVW\WDP\
)
RWRNRPUNDQDNRFXWDP\
)RWRNRPUNDQDNRFXWDP\

3U
]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
3U]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
SU
]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
SU]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
W\S\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
NOLHQWRP]DQDV]HODW
2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU \EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
7HO)D[
7HO)D[

5

tworzywa P 1 16

technologie

ling, Ksztatowanie plastycznym

tworzywem,
JS Jetting System, Drukowanie
fotopolimerem,
3DP Three Dimentional Printing,
Drukowanie 3D przez czenie
proszku lepiszczem,
SLS Selective Laser Sintering,
Selektywne spiekanie laserowe
proszkw, tworzyw i metali,
LOM Laminated Object Manufacturing, Wytwarzanie wytworw przez laminowanie.
Do wytwarzania przyrostowego
stosuje si obecnie do szerokie
spektrum materiaw. S to gwnie tworzywa polimerowe ktrych
przetwarzaniu powicona jest niniejsza praca, ale rwnie proszki
metali (aluminium, tytanu, srebra,
zota, stali nierdzewnej i narzdziowej, stopw niklowo-aluminiowych, stopw kobaltu, chromu
i molibdenu) oraz proszki ceramiki
[5, 7, 8].
Tworzywa polimerowe s stosowane w metodach przyrostowych jako materiay budulcowe w postaci
proszkw, ciekej ywicy polimerowej, litego tworzywa, folii polimerowej lub stanowi warstw spoiwa termoutwardzalnego ktrym
pokryty jest papier.

Metoda FDM opatentowana przez

S. Scotta Crumpa [9] polega
na warstwowym czeniu wytaczanego przez dysz plastycznego
tworzywa polimerowego (rys. 1).
Materia, z ktrego wytwarzany
jest element ma posta yki z tworzywa termoplastycznego ABS, PC,
PLA lub PVA. yka jest przepychana przez nagrzan dysz, w ktrej
ulega uplastycznieniu. Dysza,
z ktrej wytaczane jest uplastycznione tworzywo jest przemieszczana nad platform robocz, na ktrej powstaje wytwarzany element.
Po uksztatowaniu z tworzywa caej warstwy odpowiadajcej przekrojowi wytwarzanego elementu,
platforma robocza obnia si o jej
grubo i rozpoczyna si nakadanie warstwy kolejnej. Proces ten
najczciej odbywa si w komorze
o podwyszonej temperaturze
(ok. 75 C), w celu lepszego czenia si warstw wytaczanego materiau, ktre nakadane s kolejno
jedna na drugiej, a do uksztatowania caego wytwarzanego elementu. W metodzie FDM jest moliwe ustalanie stopnia wypenienia
materiaem obszaru odpowiadajcego przekrojowi wytwarzanego
elementu. Moe to by cakowite

wypenienie przekroju litym materiaem lub wypenienie o strukturze ebrowej lub kratownicowej.
W niektrych przypadkach moliwe jest take ustalanie przebiegu
cieek nakadania materiau, jak
rwnie wasnych struktur wypenienia, dostosowanych do cech
geometrycznych wytwarzanego
elementu oraz przewidywanego
rodzaju obcienia w czasie uytkowania. W metodzie tej wymagane jest wykonywanie podpr dla
pierwszej warstwy wytwarzanego
elementu, jego fragmentw odchylonych od paszczyzny roboczej
oraz ksztatowanych od pewnej
wysokoci (rys. 2). Podpory s wykonywane jednoczenie z elementem przez wytaczanie materiau
podporowego z drugiej dyszy. Stosowane materiay podporowe najczciej s rozpuszczalne w wodzie
lub wymagaj mechanicznego
usuwania.
Za rozwinicie metody FDM mona
uzna zaprezentowan w 2014 r.
przez firm Arburg metod (AKF),
w ktrej tworzywo termoplastyczne uplastycznione w ukadzie limakowym jest za pomoc nieruchomej piezokrystalicznej dyszy,
w postaci kropel warstwowo na-

kadane na ruchom platform robocz. Stosowane s platformy robocze o trzech, a nawet piciu
osiach ruchu, dziki czemu w wikszoci przypadkw nie jest potrzebne wytwarzanie podpr.
Istotn zalet tej metody jest stosowanie standardowych tworzyw
termoplastycznych w postaci granulatu [10].
Metoda SLA Stereolithography,
zostaa opatentowana przez Charlsa W. Hulla [11]. Polega na miejscowym utwardzaniu promieniowaniem UV nanoszonej warstwowo ciekej ywicy, w ktrej zachodzi fotoinicjowana polimeryzacja.
Dziki ukadowi ruchomych zwierciade promie lasera UV jest przemieszczany po powierzchni ywicy
w obszarze odpowiadajcym przekrojowi wytwarzanego elementu
i utwardza j miejscowo. Po utwardzeniu warstwy platforma robocza, na ktrej powstaje element,
obnia si o grubo warstwy zanurza w zbiorniku z ywic, zgarniacz wyrwnuje powierzchni ywicy i rozpoczyna si utwardzanie
warstwy kolejnej (rys. 3). W rozwizaniu tym czas wytwarzania
elementu jest uzaleniony zarwno od iloci warstw z ktrych on

tworzywa P1 1 6
si skada, ale rwnie od pola powierzchni poszczeglnych warstw.
Pole powierzchni poszczeglnych
warstw elementu nie ma natomiast wpywu na szybko wytwarzania w nowej odmianie metody
SLA okrelanej skrtem FTI (Film
Transfer Imaging) [12, 13]. Zastosowano w niej jednoczesne nawietlanie UV za pomoc projektora DLP caego obszaru poszczeglnych warstw elementu, poprzez
wywietlanie ich obrazw na powierzchni ywicy (rys. 4). W odmianie tej zastosowano ukad odwrcony w stosunku do poprzedniego.
Nawietlanie odbywa si poprzez
przeroczyste
dno
zbiornika
do ktrego stopniowo wylewana
jest ywica. Po utwardzeniu warstwy, nastpuje podniesienie platformy roboczej na ktrej powstaje
element, wylewana jest nowa warstwa ywicy do zbiornika, a nastpnie wyrwnywana przez zgarniacz. Nastpnie platforma robocza zanurzana jest ponownie
w zbiorniku tak, aby odlego pomidzy jego dnem a powstajcym
elementem odpowiadaa gruboci
kolejnej warstwy ktrej proces nawietlania si rozpoczyna. W metodzie SLA oraz FTI rwnie wymagane jest wykonywanie podpr dla
pierwszej warstwy wytwarzanego
elementu, jego fragmentw odchylonych od paszczyzny roboczej
oraz ksztatowanych od pewnej
wysokoci. Podpory s wykonywa-

technologie
ne razem z wytwarzanym elementem z tego samego materiau, dlatego wymagaj pniejszego mechanicznego usunicia [4]. Po procesie nawietlania z wytwarzanego
elementu usuwane s resztki ywicy przez mycie w izopropanolu lub
acetonie. W celu zakoczenia polimeryzacji w caej objtoci wytwarzanego elementu poddaje si go
dodatkowemu nawietlaniu UV
w specjalnych komorach (rys. 5),
a nastpnie usuwane mechanicznie
s podpory.
Kolejn metod wykorzystujc
utwardzanie ywicy polimerowej
wiatem UV jest metoda JS Jetting System (inna nazwa PJ PolyJet) [4, 13]. W metodzie tej cieka
ywica w postaci kropel nakadana
jest warstwowo za pomoc gowicy z dyszami piezokrystalicznymi
na platform robocz i caociowo
utwardzana przez lamp UV zintegrowan z gowic, dziki czemu
nie jest potrzebne dodatkowe nawietlanie UV elementu po zakoczeniu wytwarzania. Po uksztatowaniu caej warstwy platforma robocza obnia si o jej grubo i nakadana jest kolejna warstwa elementu (rys. 6). W celu zachowania
staej gruboci, kada warstwa
po naniesieniu jest dodatkowo wyrwnywana przez rolk. W metodzie tej rwnie wymagane s dodatkowe podpory, ktre ksztatowane s rwnoczenie z wytwarzanym elementem. Powstaj one

przez nanoszenie materiau podporowego z dodatkowych dysz

znajdujcych si w gowicy. Materia podporowy stanowi rozpuszczalna w wodzie ywica, ktra
po zakoczeniu wytwarzania caego elementu jest usuwana z wytworzonego elementu. Odbywa si
to na specjalnym stanowisku,
gdzie w szczelnej komorze za pomoc dyszy z ktrej natryskiwana
jest woda pod wysokim cinieniem, rcznie usuwa si materia
podporowy. Rozwiniciem tej metody jest stosowanie gowic
do rwnoczesnego nanoszenia
dwch, a nawet trzech ywic rnicych si waciwociami z ktrych ksztatowany jest element.
Stosowane s ywice o waciwociach zblionych, jak podaje producent [14], do takich tworzyw
termoplastycznych jak polipropylen, ABS, PMMA przezroczyste
oraz elastyczne jak guma. Pozwala
to na wytwarzanie elementw wielotworzywowych, o zrnicowanych waciwociach mechanicznych, jak i kolorystycznych.
Metod wytwarzania przyrostowego w ktrej wykorzystywane s
materiay polimerowe jest 3DP
Three Dimentional Printing.
W metodzie tej, podobnie jak w JS,
rwnie wykorzystywana jest gowica, ale do nakadania w postaci
kropel spoiwa czcego zasadniczy sproszkowany materia. Stosowane s proszki na bazie gipsu
w osnowie z polimerw winylowych, a take proszki metali i ceramiczne. Element jest wytwarzany
na platformie roboczej stanowicej
dno zbiornika do ktrego war-

10

51

stwowo nakadany jest sproszkowany materia (rys. 7). Po naniesieniu warstwa proszku jest wyrwnywana przy uyciu walca, a nastpnie na ni nakadane jest przez
gowic spoiwo w obszarze odpowiadajcym przekrojowi wytwarzanego elementu. Nastpnie platforma
robocza
obnia
si
i do zbiornika nakadana jest kolejna warstwa proszku i proces powtarza si. W metodzie tej nie s
stosowane dodatkowe podpory,
poniewa podparcie wytwarzanego elementu stanowi niezwizany
proszek wypeniajcy przestrze
robocz zbiornik. Dziki dodawaniu do bezbarwnego spoiwa atramentw w kolorach podstawowych moliwe jest otrzymywanie
elementw wielobarwnych nawet
w 24 bitowej palecie kolorw. Stosowane s wwczas standardowe
pojemniki z atramentami od biurowych drukarek atramentowych.
Po wytworzeniu elementu, niezwizany z nim proszek jest usuwany za pomoc spronego powietrza w komorze, ktra najczciej jest zintegrowana z drukark.
Otrzymywane elementy maj
struktur porowat i niestety sabe
waciwoci wytrzymaociowe, s
bardzo kruche. Aby poprawi ich
wytrzymao stosuje si infiltracj
takimi substancjami jak: wosk, cyjanoakryl, ywice epoksydowe, ywice akrylowe lub poliestrowe.
Tworzywa polimerowe w postaci
proszkw s stosowane take
w metodzie SLS Selective Laser
Sintering opracowanej na Uniwersytecie Texas przez Carla R. Deckarda i opatentowanej w 1989 r.

5

[16, 17]. W metodzie tej stykajce

si ze sob ziarna proszku wi
si wzajemnie przez nadtopienie
ich powierzchni w wyniku podgrzania za pomoc wizki lasera
CO2. Tak jak w metodzie 3DP element jest wytwarzany na platformie roboczej stanowicej dno
zbiornika do ktrego warstwowo
nakadane jest z zasobnika sproszkowane tworzywo i wyrwnywane
za pomoc walca (rys. 8). Poszczeglne warstwy proszku s spiekane
poczwszy od obrysu przekroju,
a nastpnie wypenienia wntrza
przekroju wytwarzanego elementu. Spiekanie kolejnej warstwy powoduje nadtopienie warstwy poprzedniej i ich wzajemne poczenie. Podparcie wytwarzanego elementu stanowi proszek wypeniajcy przestrze robocz, dlatego
nie s wytwarzane dodatkowe
podpory. W metodzie tej stosowane s proszki tworzyw konstrukcyjnych, takich jak: PA12, PA11, PEEK,
PS oraz kompozyty na osnowie polimerowej: PA12 CF (z wknem
wglowym), PA12 AL (z aluminium) [18, 19]. Wytworzone elementy maj struktur porowat,
dlatego aby dodatkowo poprawi
ich waciwoci wytrzymaociowe
stosuje si infiltracj rnymi substancjami. W przypadku wytworw z proszkw metali infiltruje si
je miedzi lub brzem.
Metod w ktrej wykorzystuje si
tworzywa w postaci folii jest LOM
Laminated Object Manufacturing. Zostaa ona opatentowana
przez Feygina M., Shkolnika A. Diamonda M. i Dvorskiyego E.
w 1996 r. [21, 22]. W metodzie tej
element jest wytwarzany z folii
PVC lub rzadziej papieru pokrywanych termoutwardzaln ywic bdc spoiwem [20, 23]. Element
powstaje na platformie roboczej
przez wycinanie i laminowanie
nawarstwianie kolejnych arkuszy
folii lub papieru ze sob w wyniku
ARC

tworzywa P 1 16

technologie
pokrywania spoiwem, a nastpnie
docisku i nagrzewania przez ogrzewany walec (rys. 9). Do wycinania
po obrysie poszczeglnych warstw
elementu pocztkowo stosowano
laser CO2, ktry w obecnie oferowanych urzdzeniach zosta zastpiony przez n stosowany w ploterach tncych [24]. Zastosowanie
folii z PVC umoliwia otrzymywanie elementw przezroczystych
oraz elastycznych (rys. 10), natomiast elementy wytworzone z zastosowaniem papieru charakteryzuj si wytrzymaoci zblion
do drewna. Obecnie w niektrych
urzdzeniach stosuje si nanoszenie substancji antyadhezyjnej
na obszar folii, ktry ma pozosta
niepokryty klejem i nielaminowany
[24]. Nowoci jest stosowanie kolorowych tuszy przy wytwarzaniu
z papieru, co umoliwia otrzymywanie elementw wielobarwnych
[23]. W metodzie LOM konieczne
jest dodatkowe rozkrawanie naddatku materiaowego na mniejsze
czci, zarwno wewntrz jak
i na zewntrz wytwarzanego elementu w celu ich pniejszego
usunicia. Ze wzgldu na koszty
wytwarzania metody wykorzystujce jako materia budulcowy tworzywa polimerowe s najczciej
stosowane do wytwarzania modeli
fizycznych i prototypw oraz gotowych do uytkowania wytworw
[25]. Obserwowane w ostatnich latach upowszechnienie metod wytwarzania przyrostowego drukowania 3D jest wynikiem zarwno
znacznego udoskonalenia tych metod, poprawy waciwoci wytrzymaociowych oraz dokadno odwzorowania modelu cyfrowego 3D, jak rwnie w duej mierze
nastpstwem znacznego obnienia
cen urzdze wytwrczych drukarek. Najczciej stosowane s
drukarki wykorzystujce metod
wytwarzania FDM, SLA lub JS. Zarwno znani producenci urzdze

przemysowych, jak rwnie nowopowstae firmy niezalene, oferuj

obecnie drukarki oparte na tych
metodach, przeznaczone do zastosowa biurowych, a nawet indywidualnych [14, 19, 26, 27]. W nastpstwie uwolnienia podstawowych patentw chronicych metod FDM wiele firm niezalenych
oferuje tego typu drukarki nawet
w postaci zestaww do samodzielnego montau [28 31] oraz dynamicznie rozwijane s nowe konstrukcje drukarek w ramach projektw Open Source [32]. Stosowanie
pozostaych metod, w szczeglnoci wykorzystujcych proszki metali
i ceramiki ze wzgldu na wysokie
koszty materiaw i urzdze nadal
jest ograniczone gwnie do zastosowa przemysowych. W najbliszych latach naley spodziewa si
dalszego rozwijania metod wytwarzania przyrostowego, m.in. w zakresie zastosowania nowych materiaw np. zmieniajcych swoje
waciwoci pod wpywem stymulantw [33, 34].
t
Literatura
[1] Stasiek J.: Wytaczanie tworzyw polimerowych. Wydawnictwa Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, Bydgoszcz 2007.
[2] Sikora R.: Przetwrstwo tworzyw wielkoczsteczkowych. Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 1993.
[3] White J. L., Potente H.: Screw Extrusion.
Carl Hanser Verlag, Munich 2003.
[4] Budzik G.: Odwzorowanie powierzchni
krzywoliniowej opatek czci gorcej silnikw lotniczych w procesie szybkiego
prototypowania, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszw 2009 r.
[5] Oczo K. E.: Rosnce znaczenie Rapid
Manufacturing w przyrostowym ksztatowaniu wyrobw. Mechanik 2008,
nr 4, 241-257
[6] Budzik G.: Szybkie prototypowanie modeli odlewniczych dla odlewania precyzyjnego. Stal Metale & Nowe Technologie 2011, nr 9-10, 122-123
[7] Cader M., Trojnacki M.: Analiza moliwoci zastosowania technologii przyrostowych do wytwarzania elementw konstrukcji robotw mobilnych. Pomiary Automatyka Robotyka 2013, nr 2, 200-207
[8] Oczo K. E.: Rozwj urzdze i materiaw do ksztatowania przyrostowego wyrobw. Mechanik 2010, 2, 81-88
[9] Crump S. S.: patent Apparatus and me-thod for creating three-dimensional ob
jects. USA 5121329 (1992 r.)

[10] Neff M., Kessling O.: Layered functional

parts on an industrial scale. Kunststoffe
International 2014, nr 8, 40-43
[11] Hull Ch. W.: patent Apparatus for production of three-dimensional objects by
stereolithography, USA 4575330 (1986 r.)
[12] http://3dprinterdlp.com
(2.04.2015 r.)
[13] http://www.przyrostowo.pl
(2.04.2015 r.)
[14] http://www.stratasys.com
(2.04.2015 r.)
[15] http://www.dallara.it (4.04.2015 r.)
[16] Deckard C. R.: patent Method and apparatus for producing parts by selective sintering. USA 4863538 (1989 r.)
[17] http://www.me.utexas.edu/news/
2012/0712_sls_history.php
(2.04.2015 r.)
[18] http://www.eos.info (2.04.2015 r.)
[19] http://www.3dsystems.com
(4.04.2015 r.)
[20] http://www.solido3d.com
(2.04.2015 r.)
[21] Feygin M., Shkolnik A. Diamond
M. i Dvorskiy E.: patent Laminated object
manufacturing system. Patent wiatowy
WO 9739903 (1996 r.)
[22] Feygin M., Shkolnik A. Diamond
M. i Dvorskiy E.: patent Laminated object
manufacturing system. USA 5730817
(1998 r.)
[23] http://mcortechnologies.com
(2.04.2015 r.)
[24] http://www.cubictechnologies.com
(2.04.2015 r.)
[25] http://surveys.peerproduction.net/
2013/09/3d-printing-survey-2013/3/
(2.04.2015 r.)
[26] http://www.tiertime.com
(4.04.2015 r.)
[27] http://ultimaker.com (2.04.2015 r.)
[28] http://omni3d.com (4.04.2015 r.)
[29] http://www.vertex3dprinter.eu
(5.04.2015 r.)
[30] http://www.robo3d.com
(5.04.2015 r.)
[31] http://www.be3d.cz (4.04.2015 r.)
[32] http://www.reprap.org
(4.04.2015 r.)
[33] He, X., Aizenberg, M., Kuksenok i inni:
Creating Homeostasis in Synthetic Materials via Self-regulating Chemo-mechano-chemical Systems with Built-in Feedback
Loops. Nature 2012, s. 214-218
[34] Raviv D., Zhao W., McKnelly C. i inni: Active Printed Materials for Complex Self-Evolving Deformations. Scientific Reports 2014, 4, 7422
Opis ilustracji
Rys. 1. Wygld ogrzewanej komory urzdzenia Stratasys uPrint SE Plus do wytwarzania przyrostowego metod FDM:
1 gowica z dyszami do nakadania
materiau budulcowego i podporowego, 2 platforma robocza, 3 wytworzony element
Rys. 2 Wygld elementw wytworzonych metod FDM: 1 wytworzony element,
2 warstwa podporowa i podpory,
3 platforma robocza
Rys. 3. Schemat wytwarzania przyrostowego
metod SLA z zastosowaniem projektora DPL: 1 platforma robocza, 2 wytwarzany element, 3 zbiornik z ywic, 4 projektor DLP, 5 zasobnik z ywic, 6 mechanizm napdowy platformy roboczej, 7 lustro
Rys. 4. Wygld zbiornika z ywic w czasie jej
utwardzania przez wywietlanie:
1 zbiornik wypeniony ywic, 2 wywietlany obraz warstwy wytwarzanego elementu, 3 zgarniacz wyrwnujcy powierzchni ywicy [15]
Rys. 5. Wygld wntrza komory do nawietlania UV: 1 arwka UV, 2 odbijajce
wiato powierzchnie boczne komory, 3 platforma robocza z wytworzonymi elementami
Rys. 6. Wygld urzdzenia do wytwarzania
przyrostowego metod JS Jetting System: 1- gowica z dyszami piezokrystalicznymi, 2 platforma robocza,
wytworzone elementy dwutworzywowe [14]
Rys. 7. Wygld stanowiska do wytwarzania
przyrostowego metod 3DP: 1- gowica nanoszca spoiwo, 2 zasobnik ze
spoiwem, 3 wytworzony element,
4 platforma robocza.
Rys. 8. Schemat stanowiska do wytwarzania
przyrostowego metod SLS: 1- ukad
optyczny, 2 wytwarzany element, 3obszar roboczy wypeniony sproszkowanym materiaem, 4 platforma robocza, 5 laser, 6 walec wyrwnujcy, 7 podajnik sproszkowanego materiau
Rys. 9. Schemat stanowiska do wytwarzania
przyrostowego metod LOM: 1 n
wycinajcy obrys warstwy, 2 wytwarzany element, 3 platforma robocza, 4 podajnik folii budulcowej,
5 ogrzewany walec, 6 rozkrawany
naddatek materiaowy, 7 walec nawijajcy foli odpadow.
Rys. 10. Elementy wytworzone metod LOM
z a) folii PVC, b) papieru [20, 24]

tworzywa P1 1 6

reklama

5

Innowacyjne
masterbatche
GABRIEL CHEMIE

Gabriel-Chemie Group specjalizuje si w opracowaniu oraz produkcji koncentratw pigmentowych i rodkw pomocniczych do przetwrstwa tworzyw sztucznych. Zaoona w 1950 roku przez Josefa
Houska dziaa nieprzerwanie jako niezalena, rodzinna firma, naleca do czoowych europejskich producentw masterbatchy.
W 7 zakadach produkcyjnych znajdujcych si w takich krajach jak
Austria (gwna siedziba firmy w miejscowoci Gumpoldskirchen),
Niemcy, Wielka Brytania, Wgry, Czechy, Rosja i Polska firma zatrudnia ok. 530 pracownikw.
Gabriel-Chemie wprowadza na rynek nowy asortyment masterbatchy specjalnie przeznaczonych
do barwienia filamentw do drukarek 3D. Opcjonalnie koncentraty
te mog zosta wzbogacone o dodatki umoliwiajce znakowanie
laserowe. cznie 20 nowych masterbatchy do filamentw z ABS
lub PLA posiada unikaln funkcjonalno znakowania laserowego,
ktra dostpna jest na zamwienie. Nowo opracowany asortyment kolorowych koncentratw
do barwienia filamentw do drukarek 3D skada si z 20 inspirujcych kolorw oraz nowoczesnych
efektw specjalnych.
ty Sonecznikowy czy Promienny Bkit to kolory wzbogacone
o efekt skrzenia, fluorescencyjne to
Lnicy ty czy Soczysty Oran
oraz trzy metaliczne koncentraty
nazwane popularnie: Nierdzewna
Stal, Tradycyjny Srebrny czy Miodowo Zoty. Na zamwienie
wszystkie ww. koncentraty mog
zawiera opracowany przez Gabriel-Chemie dodatek do znakowania laserowego, ktry umoliwia
oryginalne zdobienie wydrukowanego przedmiotu. Jest to unikalna
metoda dotychczas niespotykana
w technologii drukowania 3D. Najnowszy asortyment koncentratw
oferuje wysok efektywno oraz

gbi koloru, nawet przy niskim

dozowaniu, a take wysok stabilno
termiczn
dochodzc
do 260C.

Masterbatche ze specjalnej linii

Maxithen PP-SEAT przeszy pozytywnie hiszpaski test niepalnoci
wg standardu UNE 23727: 1990,
klasa M2. Maxithen PP-SEAT s
uywane do produkcji siedzisk stadionowych na obiektach sportowych na caym wiecie. Maxithen
PP-SEAT zostay sprawdzone
w niezalenym, akredytowanym
laboratorium, w dwustopniowym
tecie:
Test promieniowania za pomoc
Epiradiatora
wg
normy
UNE 23721:90,
Test spadania kropli poncego
tworzywa za pomoc elektrycznego Radiatora wg normy UNE23725:90.
Systemy Maxithen PP-SEAT s
tzw. combibatchami zawierajcymi stabilizator UV, rodek uniepalniajcy oraz pigment. S uywane
przez renomowanych producentw siedzisk stadionowych. Maxithen PP-SEAT speniaj wysokie
standardy odnonie stabilizacji UV
oraz niepalnoci wymagane przez
FIFA oraz UEFA.

RZ GC-3D-Filament-95x255.indd 1

29.02.16 17:40

5

tworzywa P 1 16

technologie

Hiszpaski test niepalnoci M2

jest ju pitym sprawdzianem,
przez ktry pozytywnie przeszy
masterbatche Maxthen PP-SEAT,
po uprzednio zdanych testach
w niezalenych akredytowanych
laboratoriach w Niemczech, Francji, Woszech oraz Wielkiej Brytanii.
***
Gabriel-Chemie prezentuje nowy
asortyment standardowych kolorw EVERYDAY COLOURS do po-

wszechnego barwienia tworzyw

sztucznych:
18 nowych kolorw o szerokim
zakresie aplikacji;
Przystpna cenowo wysoka jako wolne od pigmentw diarylidowych oraz pigmentw zawierajcych metale cikie;
Speniajce wymagania UE odnonie dopuszczenia do kontaktu z ywnoci.
Dowiadczeni koloryci Gabriel-Chemie opracowali nowy asorty-

ment standardowych koncentratw przeznaczonych do barwienia

powszechnie przetwarzanych polimerw wykorzystywanych w wikszoci aplikacji.
Masterbatche z asortymentu EVERYDAY COLOURS zawieraj pigmenty pozwalajce osign wysok efektywno kolorystyczn ju
przy niskim dozowaniu. Wszystkie
koncentraty z linii EVERYDAY COLOURS mog by wykorzystywane do barwienia tworzyw sztucz-

nych przetwarzanych zarwno metod wtrysku, jak i ekstruzji. Masterbacze EVERYDAY COLOURS
s dostpne z magazynu w odzi
w cigu 24 godzin od zoenia zamwienia.

Druk D zmienia
wiat technologii
MATERIALISE

Rok 2013, druk 3D wtedy szerzej znany raczej jako rapid prototyping, zamierza podbi wiat. Druk 3D
by technologi, ktra dopiero miaa zmieni sposb w jaki kupujemy, konsumujemy, jak mylimy o domach w ktrych yjemy. Dzi drukowanie 3D czyni zakupy, sposb dostosowania przedmiotw do naszych potrzeb tak prostym, jak wybranie pliku i nacinicie przycisku.
Wtedy wiat wiedzia, e drukarki 3D s drogie, skomplikowane, zawodne i ograniczone. Chyba e to,
czego potrzebowae, to na przykad, zielone popiersie Yody z ABSu o wtpliwej jakoci wykoczenia
powierzchni. Na szczcie to byo trzy lata temu. Teraz yjemy w zupenie innych czasach. Inynieria materiaowa dostarcza na rynek coraz bardziej wyrafinowane surowce, a konstruktorzy drukarek, opracowuj maszyny, ktre s szybsze, bardziej wyrafinowane i zdolne do wytwarzania nie tylko prototypw,
ale i uytecznych przedmiotw.
Materialise zdobywa
przestworza
Listopad 2015 roku by pracowitym miesicem w Materialise, wiodcej firmie rynku druku 3D. Belgijska firma ogosia uzyskanie certyfikatu umoliwiajcego jej produkcj elementw dla przemysu lotniczego oraz o joint venture w nowym przedsiwziciu z zakresu
oprogramowania.
Materialise uzyskaa certyfikat
EN9100 i EASA 21G; upowaniajcy do produkcji elementw tworzywowych w technologii przyrostowej dla Airbusa A350 XWB.
Nowa generacja samolotw A350
XWB pozwala na uzyskanie
oszczdnoci zuycia paliwa o blisko 25%, przy zachowaniu najwyszych standardw komfortu dla
pasaerw. Ulepszenia te pokazuj
skupienie Airbusa na spenieniu
wymaga wspczesnych podrnych, odbywajcych swoje loty coraz czciej i na coraz wikszych
dystansach. W swej najnowszej
konstrukcji A350 XWB Airbus
wprowadzi wysoki poziom zautomatyzowania poprzez integracj
prostych, niezawodnych, skutecznych, nowoczesnych systemw,
ktre zapewniaj ograniczenie
kosztw konserwacji.

Z tego punktu widzenia nie powinno dziwi, e niektre czci A350

XWB s produkowane w technologii druku 3D, zwaszcza biorc
pod uwag korzyci, jakie oferuje
taka technologia w zakresie optymalizacji topologii i integracji funkcjonalnej.
Airbus rozumie i docenia korzyci,
jakie druk 3D albo bardziej odpowiednia nazwa, czyli wytwarzanie
przyrostowe (AM) moe da konstruktorom najbardziej nowoczesnego samolotu szerokokadubowego: A350 XWB. Ponadto, elementy odrzutowcw przechodz
jedne z najbardziej ostrych programw testowych, przez co zastosowanie elementw wykonanych
w AM to silny sygna dla rynku
wiadczcy o niezawodnoci i jakoci, ktre moe dostarczy technika AM dzi powiedzia wiceprezes
produkcji Materialise, Bart Van der
Schueren. Przez 25 lat Materialise
pracuje nad rozwojem technologii
produkcji przyrostowej, poprzez
coraz bardziej wyrafinowan ofert oprogramowania, budow fabryki druku 3D, ktra produkuje
czci, speniajce potrzeby nawet
najbardziej wymagajcych gazi
przemysu, w tym suby zdrowia,
motoryzacji i sektora lotniczego.
Jestemy bardzo dumni, e teraz

bdziemy mogli dostarcza gotowe elementy do Airbusa.

Dodatkowo belgijska firma poinformowaa o trzech nowych umowach partnerstwa z koreaskimi
producentami drukarek 3D, Goo3D, Formers Farm i Lincsolution,
reprezentujcymi rosncy przemys
druku 3D w caym regionie. Materialise wesprze te firmy poprzez
dedykowane rozwizania softwarowe dla swoich maszyn stacjonarnych. Celem Materialise jest budowanie partnerstwa z producentami
maszyn zarwno przemysowych,
jak i domowych w celu poprawy
komunikacji pomidzy oprogramowaniem 3D i szerok gam drukarek 3D.

Evonik liderem produkcji

sproszkowanego poliamidu 12
Evonik Industries planuje zbudowa now lini do produkcji specjalnego poliamidu 12 w postaci
proszku (PA12), zwikszajc swoj
roczn zdolno produkcyjn w ramach przygotowa do wzrostu
globalnego popytu na powoki
i materiay do druku 3D.
Firma wpompuje kilkadziesit mln
euro w inwestycj zwizan z roz-

wojem linii w Marl, na pnoc

od Essen i Dsseldorfu.
Nowy zakad ma zacz dziaa
pod koniec 2017 roku i zwikszy
istniejc roczn zdolno produkcyjn proszkw poliamidowych
PA12 o 50%.
Planowana inwestycja w nowym
zakadzie proszku PA12 stanowi
kolejny krok w naszej strategii rozwoju, mwi dr Ralph Sven Kaufmann, COO z firmy Evonik. Naszym zamiarem jest umocnienie
pozycji lidera przez Evonik jako dostawcy poliamidu 12 o wysokiej
wydajnoci i wykorzystanie potencjau wzrostu nowych obszarw
zastosowa.
Spka Evonik Resource Efficiency
jest liderem na rynku proszkw poliamidu
12,
sprzedawanych
pod mark VESTOSINT. Proszki s
stosowane na przykad do powlekania metali w urzdzeniach gospodarstwa domowego, takich jak
na przykad kosze w zmywarkach
do naczy, w technologii motoryzacyjnej i medycznej, jako elementy strukturalne powok. Evonik
przewiduje znaczny wzrost popytu
w sektorze produkcji w technologii
przyrostowej, zwaszcza w przemyle druku 3D.
Zakadamy atrakcyjny wzrost rynku. Nowa linia produkcyjna w Marl
bdzie moga zaspokoi rosnce
zapotrzebowanie na proszkowany
PA12, a w duszej perspektywie
wspiera rozwj naszych klientw, powiedzia dr Mikoaj Rettig,
prezes Zarzdu Evonik Resource
Efficiency GmbH.
Ze wzgldu na swoje waciwoci
mechaniczne i odporno na chemikalia, jak rwnie wysokie temperatury topnienia, proszki PA12

SINGLE
Akcja promocyjna
7HFKQLNDWHUPRVWDWRZDQLDZRG
GODQDMZ\V]\FKZ\PDJD
]DDWUDNF\MQFHQ
+ kompaktowa budowa
 SRPSDQLHZ\PDJDMFD
konserwacji
 QLH]DZRGQDVSUDZG]RQD

technika

Pakiet produkcyjny

Wykonanie do 90C
0RFJU]DQLDN:0RFFKRG]HQLDN:
3RPSDOPLQEDU6WHURZQLN6%&&RQWUROOHU
3
RPSDOPLQEDU6WHURZQLN6%&&RQWUROOHU
P$]F]H:W\F]ND$
2SUQLDQLHPHGLXP]QDU]G]LD)
XQNFMD]DWU]\PDQLD
2SUQLDQLHPHGLXP]QDU]G]LD)XQNFMD]DWU]\PDQLD
wycieku

&RPSDFW7.

Cena promocyjna: 2.250 *

.RU]\ZREHFWHUPRVWDWXVWDQGDUGRZHJR
.
RU]\ZREHFWHUPRVWDWXVWDQGDUGRZHJR

:\NRQDQLHGR&
0RFJU]DQLDN:0RFFKRG]HQLDN:
3RPSDOPLQEDU6WHURZQLN6%&&RQWUROOHU
3
RPSDOPLQEDU6WHURZQLN6%&&RQWUROOHU
P$]F]H:W\F]ND$
2SUQLDQLHPHGLXP]QDU]G]LD
2SUQLDQLHPHGLXP]QDU]G]LD
3RPSDSRGQRV]FDFLQLHQLH
3
RPSDSRGQRV]FDFLQLHQLH

&RPSDFW.

Cena promocyjna: 3.450 *

6NRU]\VWDM]DNFMLSURPRF\MQHMMXG]LVLDM
Firma:
Osoba kontaktowa:
Adres:
Telefon:
T
elefon:
Fax:
F
ax:
E-Mail:
E
-Mail:

.RU]\ZREHFWHUPRVWDWXVWDQGDUGRZHJR
.
RU]\ZREHFWHUPRVWDWXVWDQGDUGRZHJR
3URVLP\Z\VDIRUPXODU]]DPZLHQLDOXE]DS\WDQLH
e-mailem: ELXUR#PDVWHUFRORUVFRPSO

56

s szczeglnie odpowiednie do zastosowania w procesach druku 3D

w technikach selektywnego spiekania laserowego (SLS) i szybkiego
spiekania (HSS). Materiay kompozytowe z zastosowaniem wkien
stanowi kolejne pole wzrostu.
Poliamid 12 w formie proszku jest
idealn matryc dla kompozytw
termoplastycznych wykonanych
z uyciem wkien szklanych, wkien wglowych, wkien aramidowych lub stalowych. Aplikacje
mona znale w przemyle motoryzacyjnym, wydobywczym ropy,
brany sportowej czy ortopedii.
VESTOSINT jest proszkiem zmodyfikowanego PA12, produkowanym
w Marl z granulatu poliamidu, wykorzystujcym opatentowany proces Evonik.

Wyznaczamy nowe trendy

w produkcji
Prototyp stanowiska operatora
wiertnicy, zaprojektowanego dla
morskiej jednostki odwiertw
za olejem, wykonany zosta na systemie produkcyjnym (technologia
FDM) firmy Stratasys. Po zaakceptowaniu projektu na tym samym
urzdzeniu wykonano 25 czci finalnych fotela sternika.
Firma SAP (Srlandets Aluminium
Produkter) z Kristiansand w Norwegii, projektuje i wykonuje wyposaenie jednostek pracujcych
w wymagajcych warunkach morskich. Wrd wyrobw firmy znaARBURG

tworzywa P 1 16

technologie
le mona fotele sternika, stoy
na kolumnach podnonikowych,
urzdzenia dla przemysu morskiego, jak rwnie produkty niestandardowe dla przemysu offshore.
Napite terminy oraz wysokie
oczekiwania klientw stanowi codzienne
wyzwania
stawiane
przed zespoem SAP, dlatego te
potrzebuj oni rozwiza ktre
przypiesz proces projektowania
i pozwol zachowa wysok dokadno i jako wykonania.
Po sukcesie jaki zesp odnis
dziki prototypom zamawianym
w firmach usugowych, SAP zadecydowa o zakupie wasnego urzdzenia.
Kierownik rozwoju produktu, Harald Jansen, potwierdza, e w przypadku firmy SAP estetyczne wykonanie elementu to nie wszystko.
Stworzenie piknego, ale kruchego modelu to jedno mwi, Potrzebowalimy oceni co wicej
ni aspekt wizualny. Musielimy
sprawdzi rwnie funkcjonalno
naszego produktu. Maszyna z produkcyjnej serii oferuje szerok gam materiaw inynieryjnych, bardzo wysok dokadno odwzorowania zaprojektowanego modelu,
bardzo dobr jako powierzchni
i co wane, elementy wykonane
w technologii FDM nie wymagaj
praktycznie adnej dodatkowej obrbki. Profesjonalny druk 3D to bez
wtpienia rozwizanie dla nas.
Technologia przyrostowa zmienia
cakowicie sposb pracy zespou
SAP. Pierwszym projektem oparty
w caoci na elementach z drukar-

ki 3D by nowy st na kolumnach
podnonikowych z teleskopow
regulacj wysokoci.
W cigu dwch tygodni, projektanci wyprodukowali z poliwglanu i ABS-u po kilkanacie rnych
wzorw dla kadego elementu fotela. cznie stworzono setki czci
z ktrych kada przesza testy
funkcjonalne. Dziki czciom budowanym na profesjonalnej drukarce 3D bardzo szybko otrzymywalimy odpowiedzi na nasze pytania i na bieco weryfikowalimy
nasze pomysy. Przy tym projekcie
zobaczylimy jak ogromny potencja niesie ze sob druk 3D mwi Jansen.
Prototypowanie okazao si dla
SAP tylko wierzchokiem gry lodowej. Projektanci bardzo szybko
przekonali si jak niezawodne
i bardzo wytrzymae mog by elementy wytworzone dziki drukowi 3D.
Projektant przemysowy Andy
Smith, pilotowa proces wprowadzania z poziomu prototypowania
do penej produkcji.
Walczylimy o dotrzymanie terminw dostaw serii bardzo skomplikowanych pod wzgldem konstrukcyjnym foteli operatorw
wiertni. Wikszo projektw bya
zupenie nowa, a my musielimy je
dostarczy w przecigu zaledwie
kilku dni. Uratowa nas system Fortus na ktrym wykonalimy wszystkie mae elementy, ktre musiay
przej skomplikowane testy.
Elementy byy nie tylko bardzo wytrzymae, ale i estetycznie wykona-

ne. Ich byszczca czarna powierzchnia prezentowaa si tak

dobrze. Projektanci wiedzieli ju e
maj do czynienia z czym wicej
ni tylko prototypem. Nie ma najmniejszego powodu, dlaczego nie
mogyby by one elementami produkcyjnymi- zapewnia Smith.
Wykonane w technologii FDM
czci ruchome fotela oraz mechanizmy blokujce nie tylko znacznie
uatwiy nam proces projektowania, ale przeszy rwnie wszelkie
testy funkcjonalne. Co wicej firma, ktra zamwia fotele zachwycia si ich wygldem. Wany jest
dla nas rwnie fakt, e nasz produkt zosta ju pomylnie zainstalowany na stanowisku wiertniczym
na Morzu Pnocnym.
Firma SAP wykonuje obecnie setki
czci produkcyjnych, z ktrych
wiele ma bardzo nietypowy design. Elementy, ktre w przeszoci
musiay by wykonywane na wtryskarkach, dziki drukowi 3D s gotowe w cigu jednego dnia. Kto
by pomyla, e nowo zakupiona maszyna do prototypowania
tak szybko stanie si dla nas niezbdnym narzdziem produkcyjnym mwi Smith.
Wiedzielimy, e dziki systemowi
FORTUS zaoszczdzimy bardzo duo czasu i pienidzy oraz e praca
na niej bdzie ekscytujca. Nie spodziewalimy si jednak, e nasze
plany dotyczce maszyny przerodz si w tak zaawansowany projekt. Przewidywalimy, e gwnym przeznaczeniem maszyny bdzie wykonywanie prototypw,
tymczasem a 70% wytwarzanych
czci wykorzystywana jest w produkcji. Tak znaczne skrcenie procesu projektowego jest dla naszej
firmy rewolucyjne podsumowuje Jansen.

Freeformer przyrostowe
przetwarzanie dwch
komponentw
W technologii swobodnego formowania tworzyw sztucznych ARBURG (APF) inaczej ni w dotychczasowych technologiach produkcji addytywnej odpowiednie
standardowe granulaty stapia si
tak jak w produkcji wtryskowej.
Maszyna freeformer wytwarza
na podstawie danych 3D w systemie CAD element z bardzo maych
kropelek.
Freeformer konstrukcja firmy ARBURG, pozwala na przyrostow
produkcj funkcjonalnie sprawnych wyrobw ze standardowych
granulatw tworzyw sztucznych.
Jedno- lub dwu-komponentowe
elementy
powstaj
warstwa
po warstwie z mikrokropli tworzywa sztucznego wycznie na ba-

tworzywa P1 1 6

ARBURG

zie danych 3D, bez koniecznoci

stosowania form wtryskowych.
Dwa nieruchome ukady dozujce
wsppracuj ze stoem wsprzdnociowym, przemieszczanym
wzdu wielu osi. Jeden z przetwarzanych materiaw moe by wykorzystany do tworzenia pomocniczych struktur nonych, wypukiwanych docelowo wod. Stwarza
to ogromn swobod efektywnej
produkcji.
Maszyna freeformer suy do produkcji addytywnej funkcjonalnych
elementw pojedynczych lub maoseryjnych ze sprawdzonych granulatw standardowych. Maszyna jest wyposaona standardowo
w dwie jednostki dozujce. Dziki
temu moliwe jest czenie rnych materiaw i tworzenie zoonych ksztatw.

technologie
Warunki do produkcji wysokiej jakoci komponentw z dodatkowymi funkcjami zostaj stworzone ju
w fazie konstrukcji. W tej fazie
wana jest np. budowa poszczeglnych warstw gotowych do produkcji. Maszyna freeformer umoliwia tworzenie ksztatw, ktre
w zwykych wtryskarkach nie mog
zosta usunite z formy wtryskowej.
Standardowo maszyna freeformer
jest wyposaona we wspornik elementu poruszajcy si wzdu
trzech osi oraz w dwie nieruchome
jednostki dozujce. Komora robocza maszyny freeformer moe pomieci elementy o wymiarach wynoszcych maksymalnie 154 x 134
x 230 mm.
Drugi zesp umoliwia zastosowanie dodatkowego komponentu,
na przykad do produkcji elementw rnokolorowych, o powierzchni wywierajcej okrelone
doznania dotykowe lub skadajcych si z twardego i mikkiego
tworzywa.
Cechy szczeglne freeformera to
midzy innymi:
unikatowo: funkcjonalne elementy wytwarzane z bardzo maych kropelek tworzywa sztucznego, bez formy wtryskowej,
rnorodno: stosowanie taszych, odpowiednich granula-

tw standardowych zamiast
drogich materiaw specjalnych,
moliwo zestawiania technologia APF umoliwia przetwrstwo dwch komponentw, np. ruchomego poczenia
twardego i mikkiego tworzywa,
wodorozpuszczalne konstrukcje
none w elementach o nietypowych i skomplikowanych trjwymiarowych ksztatach,
atwo warstwowe wytwarzanie elementw na podstawie danych 3D-CAD.
Jedn z wielu zalet pracy z freeformerem jest fakt, e w tracie dziaania nie powstaj pyy ani szkodliwe
emisje, zatem nie s konieczne
adne dodatkowe elementy infrastruktury.
Nie jest wymagana instalacja adnych urzdze dodatkowych sucych ekstrakcji lub dostarczaniu
wody chodzcej. System ten jest
idealny do uytku w rodowisku
biurowym.Dane CAD 3D dotyczce
produkowanych elementw (pliki
STL) s przygotowywane na zewntrznym komputerze. Specjalne
oprogramowanie generuje niezbdne dane produkcyjne poprzez
analiz warstw. Gdy sterownik freeformera otrzymuje te dane, okrelajce punkty umieszczenia kropli
tworzywa, rozpoczyna si produkcja.

5

Firma Champion Motorsport zbudowaa swoj reputacj na imponujcych zwycistwach w rajdach

samochodowych. Ta sama technologia, ktra umoliwia im zwycistwa, wykorzystywana jest teraz
na rynku motoryzacyjnym, a dokadniej w produkcji porsche,
przy wykonywaniu wydajnoci kanaw dolotowych do turbin (midzy innymi do porsche 997
czy 911). Cho zastosowanie tradycyjnych technik produkcji zmusioby do powicenia zarwno wydajnoci w przepywie powietrza lub
estetyki, firma Champion Motorsport uznaa, e nie musi i
na kompromis dziki zastosowaniu
rozpuszczalnych form wykonanych
przy uyciu drukarek 3D. Rozwizaniem okazay si drukarki 3D firmy Stratasys. Aby zoptymalizowa
wydajno, Champion Motorsport
wykonuje kanay dolotowe z wkien wglowych materiau, ktry
jest wytrzymay, lekki oraz umoliwia zastosowanie cienkiej cianki.
Cechy te sprawiaj, e moliwe jest
zwikszenie wewntrznych wymiarw przewodw przy zachowaniu
zewntrznych wymiarw ustalonych przez specyfikacj technologiczn. Umoliwia to lepszy przepyw powietrza, co w poczeniu

5

STRATASYS

z mniejsz wag, poprawia ogln

wydajno silnika.
Problem wykonania idealnych czci tradycyjnymi metodami polega
na tym, e konwencjonalne metody wytwarzania nie pozwalaj
na stworzenie kanau, ktry byby
idealnie gadki zarwno na powierzchni wewntrznej i zewntrznej. Champion Motorsport znalazo rozwizanie swoich problemw w systemach produkcyjnych
Fortus, stworzonych przez firm
Stratasys. Technologia FDM posuSTRATASYS

tworzywa P 1 16

reklama
ya firmie do tworzenia funkcjonalnych prototypw, generujc
rozpuszczalne rdzenie wlotw.
Forma zostaje pokryta wknami
wglowymi, eliminujc potrzeb
stosowania jakichkolwiek szww
w gotowej czci. Dodatkowo uzyskujemy idealnie gadk powierzchni, co pozwala na uniknicie pleni. Konstrukcja jednoczciowa zapewnia sta jako dla
wysokowydajnych wlotw powietrza. W rzeczywistoci, rozpuszczalne rdzenie w technologii FDM
otworzyy nowe moliwoci projektowania dla Champion Motorsport.
Technologie FDM oszczdzaj
nam czas, oszczdzaj nam pienidze podsumowuje Louis Malone, dyrektor techniczny Champion
Motorsport.

Innowacyjne
waciwoci
i lepsze osigi
w zastosowaniach
do wtrysku
cienkociennego
Basell Orlen Polyolefins Sprzeda Sp. z. o.o. (BOPS) w swej
ofercie handlowej, skierowanej
do przetwrcw operujcych
na polskim rynku, posiada najnowsz grup kopolimerw randomicznych
polipropylenu
(PP) o nazwie Moplen, ktre s
przeznaczone do produkcji cienkociennych wyrobw formowanych metod wtrysku. Gatunki
te s wytwarzane w Basell Orlen
Polyolefins Sp. z o.o. (BOP)
w Pocku.
BOPS proponuje swym klientom
nastpujce, innowacyjne kopolimery randomiczne Moplen najnowszej generacji:
Moplen RP398T (MFR 42 g/10
min.),
Moplen RP2380 (MFR ok. 48
g/10 min.)
Moplen RP398V (MFR ok. 100
g/10 min.).
Gatunki te charakteryzuj si
zrnicowanymi waciwociami
reologicznymi i wytwarzane s
przy uyciu wysokowydajnego
katalizatora koordynacyjnego typu Zieglera-Natty, ktry w swoim
skadzie nie zawiera aktywatora
ftalanowego. W tej chwili polscy
przetwrcy dysponuj ju czterema rnymi gatunkami PP random do wtrysku, poniewa ofert
uzupenia gatunek starszej generacji pod nazw Moplen RP348U
(MFR ok. 75 g/10 min.).
Klaryfikator najnowszej
generacji
Gatunki Moplen RP398T, Moplen
RP2380 i Moplen RP398V zawieraj efektywny rodek klaryfikujcy najnowszej generacji, dziki
czemu mog by uywane
do wytwarzania wyrobw wtryskowych o zoonych przekrojach lub o bardzo dugiej drodze
pynicia oraz odznaczajcych si

doskonaymi
waciwociami
optycznymi. Jak pokazuj dotychczasowe
dowiadczenia
przetwrcw, dziki zastosowanemu klaryfikatorowi czwartej
generacji, gatunki te oferuj
rwnie
dodatkowe
zalety
na etapie ich przetwrstwa.
W porwnaniu do standardowych typw PP random, ktre
zawieraj klaryfikator starszej
generacji, bdcy pochodn sorbitolu, nowe materiay wytwarzane przez BOP umoliwiaj
efektywne obnienie temperatury wtrysku nawet o 40C, a rekomendowana temperatura stopu
to 190-200C. Nisza temperatura przetwrstwa oznacza mniejsze zuycie energii elektrycznej
i skrcenie czasu chodzenia
oraz czasu caego cyklu przetwrczego, zapewniajc wysz
produktywno nawet o ok.
1020%.
Dodatkowo, w przypadku dwch
gatunkw o kontrolowanej reologii, tj. Moplen RP2380 i Moplen RP398V, ze wzgldu na nisz temperatur ich przetwrstwa, moemy take oczekiwa
poprawy waciwoci organoleptycznych w porwnaniu do podobnych gatunkw zawierajcych typowy klaryfikator starszej
generacji. Warto wspomnie, e
standardowe PP random klaryfikowane za pomoc pochodnej
sorbitolu, w celu uzyskania optymalnej przezroczystoci, wymagaj bardzo wskiego okna przetwrczego i znacznie wyszej
temperatury stopu, to jest
ok. 230-240C, w ktrej nastpowa te rozkad klaryfikatora.
Zjawisku temu towarzyszy wydzielanie si charakterystycznego zapachu migdaw, a przez to
pogarszaj si waciwoci sensoryczne produkowanych wyrobw.

tworzywa P1 1 6
Moplen RP398T wzorcowy
gatunek do wtrysku
Moplen RP398T to innowacyjny
produkt wytwarzany bezporednio w procesie polimeryzacji.
Jest on wzorcowym gatunkiem
do wtrysku, oferujcym poczenie wysokiej przezroczystoci
z doskonaymi waciwociami
organoleptycznymi i atwym
przetwrstwem. Dziki temu,
spenia on wymagania zarwno
przetwrcw, jak i odbiorcw
wyrobw kocowych. Moplen
RP398T
jest
przeznaczony
przede wszystkim do wytwarzania cienkociennych opakowa
do przechowywania produktw
ywnociowych, takich jak opakowania konsumenckie i pojemniki wielokrotnego uytku, ktre
speniaj najwysze wymagania
sensoryczne w zakresie zachowania smaku i niskiej emisji zapachu do przechowywanego jedzenia, co jest podstawowym
wymogiem
dla
opakowa
do ywnoci.

reklama
pojemnoci (kilkadziesit lub nawet znacznie powyej stu litrw), ktre s stosowane w gospodarstwach domowych oraz
do produkcji innych pojemnikw
i wyrobw uytkowych o wyjtkowych waciwociach estetycznych i dobrych osigach mechanicznych. Gatunek ten charakteryzuje si najwysz pynnoci spord wszystkich gatunkw PP random oferowanych
aktualnie przez BOPS. Dodatkowo, uyty najnowszej generacji
rodek nukleujcy sprawia, e
gatunek Moplen RP398V umoliwia popraw warunkw przetwrstwa i redukcj czasu cyklu
w szybkim wtrysku, co moe
przyczyni si do podwyszenia
produktywnoci. Ulepszone waciwoci
optyczne
Moplen
RP398V w poczeniu z nisk
tendencj do paczenia sprawiaj, e jest on te chtnie stosowany rwnie w takich aplikacjach jak etui na DVD i CD oraz
wysokiej jakoci wyroby uytkowe gospodarstwa domowego.

Moplen RP398V najwysza

pynno
Moplen RP398V jest przeznaczony m.in. do produkcji cienkociennych pojemnikw o duej

LYONDELL BASELL

5

6

tworzywa P 1 16

surowce

Nurkowanie
bez
bbelkw

Zimowe acuchy z tworzyw

BASF

atwe w zakadaniu acuchy

niegowe wykonane z odpornego na cieranie, zachowujcego
elastyczno w niskich temperaturach materiau Elastollan (TPU)
firmy BASF.
Nawet w niskich temperaturach
tworzywo moe efektywnie zastpowa metal: francuska firma
zajmujca si produkcj materiaw tekstylnych i gumy Joubert
Productions, Ambert, po raz
pierwszy wprowadza na rynek
acuchy niegowe, ktrych
ogniwa s wykonane z tworzywa sztucznego. Jest to moliwe
dziki materiaowi Elastollan,
poliuretanowi termoplastycznemu (TPU) firmy BASF oraz wsparciu firmy BASF w optymalizacji
geometrii i produkcji komponentu. acuchy niegowe wykonane z dwch gatunkw Elastollan
B90A15 i B60A10WH speniaj
wymagania normy NORM
5117, ktra ma zastosowanie
w caej Europie, pasuj do opon
o rnych wielkociach i s atwe
w montau. Typy tworzywa Elastollan s odporne na cieranie,
elastyczne w niskich temperaturach oraz odporne na oddziaywanie kamieni i sl drogow. To
zapewnia, e acuchy niegowe
maj optymaln przyczepno
na lodzie i niegu.
Dla tych nowych zastosowa,
zastosowanie Elastollanu oferuje
znakomite poczenie lekkoci
konstrukcji i seryjnej produkcji:

konwencjonalna siatka metalowego acucha jest zastpiona

dwoma gatunkami Elastollan
o rnych kolorach, ktre chemicznie
zostaj
poczone
w procesie formowania wtryskowego i nie musz by w zwizku
z tym dodatkowo montowane.
Czarny Elastollan B90A15, ktry
jest materiaem twardszym, charakteryzuje si bardzo dobrymi
waciwociami mechanicznymi
oraz
dobr
elastycznoci
przy niskich temperaturach;
czerwony Elastollan B60A10WH
jest bardziej elastyczny i atwiej
pyncy. W procesie formowania
wtryskowego, czarne ogniwa
acucha s obtryskiwane czerwonym materiaem Elastollan
w jednej formie, gdzie s czone chemicznie. Poniewa TPU
bardzo
dobrze
przywiera
do TPU, nie ma koniecznoci wykonywania innych krokw montaowych, jak w przypadku metalowych siatek.
Przygotowywane pod zamwienie klienta, wysokiej jakoci
produkty s najwaniejsz czci naszej dziaalnoci. BASF nie
tylko wpiera nasz ide wytwarzania lekkich, atwych w montau acuchw niegowych zapewniajc odpowiedni materia.
Istotne jest dla nas to, e firma
BASF bya z nami ju od momentu powstania idei, od poszukiwa odpowiedniej formy a
do gotowego produktu, umoli-

wiajc nam stworzenie optymalnego procesu produkcji powiedzia Rgis Kaelin, odpowiedzialny za badania i rozwj w firmie
Joubert. Oznacza to, e nie tylko jestemy w stanie wydajnie
wytwarza produkty. Moemy
oferowa kierowcom samochodw wysoki poziom bezpieczestwa w zimie dziki acuchom
niegowym, ktre mona stosowa bez problemw.
Austriacka norma NORM 5117
zostaa przygotowana dla metalowych ogniw acuchw pokrywajcych cay bienik opon, ktre musz pozostawa w kontakcie z powierzchni jezdni niezalenie od pozycji koa. Ze wzgldu na znakomit przyczepno
do jezdni TPU firmy BASF, acuchy niegowe umoliwiaj kierowcom samochodw czerpanie
radoci z doskonaej kontroli
nad swoim pojazdem na pokrytych niegiem drogach. Poniewa ogniwa wykonane z Elastollanu s o wiele lejsze, ni konwencjonalna metalowa siatka,
acuchy niegowe s atwe
w montau i mona je atwo
zdejmowa.

Wszyscy petwonurkowie pamitaj swoje pierwsze nurkowanie: cisza podwodnego wiata, gdzie jedynym odgosem jest oddech oraz
szum pcherzykw powietrza
zmierzajcych na powierzchni.
Obecnie nawet ten scenariusz moe by okrelany jako gony.
W przypadku nowego aparatu oddechowego nie ma ju pcherzykw powietrza, ktre wydaj
dwiki.
Aparat oddechowy o zamknitym
obiegu, jak sama nazwa mwi,
pochania dwutlenek wgla z wydychanego powietrza umoliwiajc uytkownikowi ponowne
wdychanie nie zuytej zawartoci
tlenu, przy dodaniu tlenu uzupeniajcego metabolizowan cz.
Powietrze ju nie jest usuwane
do wody w formie bbelkw, ktre dryfuj ku powierzchni. Ze
wzgldu na t cisz interakcja z yciem morskim jest bardziej intensywna, poniewa ryby i inne podwodne stworzenia raczej bd
podpywa do petwonurka, ni
od niego ucieka.
Gdy powstaj pcherzyki powietrza, mae ryby wycofuj si
przy kadym wydechu, a wiksze
zwierzta po prostu odpywaj.
W przypadku tego systemu oddechowego, ryby i homary pozostaj
na rafie, nie uciekajc do jam. Ponadto, petwonurkowie uywajcy
aparatw oddechowych o zamknitym obiegu bardziej intensywnie korzystajc z ycia podwodnego, rwnie duej si nim
cieszc. Jest to spowodowane
tym, e system oddechowy o zamknitym obiegu pozwala petwonurkom pozostawa duej
pod wod podczas jednego nurkowania lub wykonywa kilka nurkowa bez koniecznoci uzupeniania butli, poniewa gaz jest
poddawany cigemu recyklingowi i nie jest zuywany tak szybko,
jak w przypadku tradycyjnego nurkowania.
Innym czynnikiem majcym wpyw
jest to, e granica bez koniecznoci dekompresji jest o wiele wiksza w przypadku aparatu oddechowego o zamknitym obiegu,
co przekada si na nurkowanie
do trzech razy dusze, ni jest to
moliwe w przypadku normalnego
systemu nurkowego. Poseidon
opracowuje i wytwarza sprzt

tworzywa P1 1 6
do nurkowania od roku 1958. Najnowszy model firmy, Poseidon Se7en, jest cakowicie automatycznym aparatem oddechowym o zamknitym obiegu, przystosowanym dla petwonurkw rekreacyjnych oraz dla profesjonalistw.
Oznacza to, e certyfikowani petwonurkowie
musz
jedynie
przej zatwierdzony kurs, aby mogli rozpocz przygod z podwodnym wiatem w niemal cakowitej
ciszy. Se7en wykorzystuje we
dostarczane przez firm Trelleborg
Industrial Solutions, ktra dostarcza firmie Poseidon we dla regulatorw i manometrw ju od ponad 40 lat.
Jest to po prostu kwestia bardzo
wysokiej jakoci wyjania Geor
Mammouch, dyrektor zakupw
w firmie Poseidon. W przeszoci
prbowalimy rozwiza alternatywnych, lecz albo my, albo petwonurkowie nie chcieli innych
wy. Poseidon i Trelleborg
wsplnie opracowali zwycisk
formu: firma Trelleborg opracowaa standardowy w dla produktw Poseidon, a ten w niemal nie by modyfikowany od pocztku.
Nie planujemy adnych zmian
w przewidywalnej przyszoci powiedzia Mammouch. Wszystko
od samego pocztku dobrze si
ukada. Testowane codziennie
SE7EN

surowce
w ekstremalnych warunkach we
regulatora firmy Trelleborg udowadniaj swoj warto na caym
wiecie ju od dziesicioleci. Naley jedynie myle o nagych zmianach temperatury powiedzia
Mammouch. W moe lee
przez wiele godzin w promieniach
karaibskiego soca. Po czym jest
zanurzany w cigu kliku minut
na gboko 30 metrw. Oprcz
tego, e w jest w stanie wytrzyma takie zmiany klimatyczne, Poseidon wymaga, aby jego we
przechodziy testy cinieniowe
oraz zwizane z napreniami,
przechodziy oficjalne dopuszczenia oraz aby odpowiaday midzynarodowym standardom. Na przykad U. S. Navy Seals stosuje regulatory tej firmy, tak samo, jak Ahmer Gabr, ktry dziery rekord
zwizany z najgbszym nurkowaniem, na niewiarygodn gboko 332,35 metrw. Regulatory
Poseidon s rwnie jedynymi regulatorami dopuszczonymi do
nurkowania pod lodem. Jednake
jest to opowie na inny czas.

61

Spis reklamodawcw
Reklama

Strona

Strona www

ANWIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 . . . . . . . . . . . . www.anwil.pl
APX TECHNOLOGIE . . . . . . . . . . . 6 . . . . . . . . . . . . . www.apx.pl
BAGSIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . . . . . . www.bagsik.net
BATTENFELD POLSKA . . . . . . . . . 43 . . . . . . . . . . . . www.battenfeld.pl

84,-

DEMAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 . . . . . . . . . . . . www.demag.pl
DOPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 64 . . . . . . . . . . www.dopak.pl
ELBI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 . . . . . . . . . . . . www.elbi.com.pl
GABRIEL-CHEMIE . . . . . . . . . . . . . 53 . . . . . . . . . . . . www.gabriel-chemie.com/pl
GRAFE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . . . . . . www.grafe.pl
GRUPA AZOTY . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . . . www.e-plastics.eu
GRUPA AZOTY, OXOPLAST . . . . . 23 . . . . . . . . . . . . www.oxoplast.com
HS-UMFORMTECHNIK . . . . . . . . . 61 . . . . . . . . . . . . www.hs-umformtechnik.de

2016

LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . . . www.lanxess.com
LUDATEC, FP SERVICES . . . . . . . 57 . . . . . . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, YUDO . . . . . . . . . . . . . . 9 . . . . . . . . . . . . . www.ludatec.pl
MAPRO POLSKA, HAITIAN . . . . . . 21 . . . . . . . . . . . . www.mapropolska.pl
MASTER COLORS, MORETTO . . . 41 . . . . . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, SINGLE . . . . . 55 . . . . . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MT RECYKLING . . . . . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . . . . . . www.mtrecykling.pl
MUEHSAM, BLAUWER . . . . . . . . . 25 . . . . . . . . . . . . www.muehsam.pl
MYCEPPI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 . . . . . . . . . . . . www.myceppi.com
NEXEO SOLUTIONS . . . . . . . . . . . 13 . . . . . . . . . . . . www.nexeosolutions.com
ORGANIKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 . . . . . . . . . . . . www.organika.com.pl
PLAST 2018 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 . . . . . . . . . . . . www.plast2018.org
PLASTICSEUROPE POLSKA. . . . . 19 . . . . . . . . . . . . www.plasticseurope.pl
PLASTLINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14, 15 . . . . . . . . . www.plastline.com.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . . . . . www.plastpol.com
SMC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 . . . . . . . . . . . . www.wartacz.com.pl
SYNVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . . . . . www.synventive.pl
TBT, KAIMEI . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35, 36, 37 . . . . . . www.tbtplast.pl
TWORZYWA.PL . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . . . . . www.tworzywa.pl
WARTACZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 47, 48, 49. . . www.wartacz.com.pl

Reklamy na terenie Polski (i krajw innych ni wymienione poniej)

przyjmuje wycznie redakcja
tel. +48 504 278 832
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii Lerner Media Consulting GmbH
tel. +49 6226 971515
Woch i pozostaych krajw UE Promaplast srl.
Veronica Zucchi v.zucchi@promaplast.org, tel. +39 02 82283736
Azji Worldwide Services Co. Ltd. (Tajwan)
tel. +886 4 23251784
Nasza oferta dostpna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl