Mga Salitang Pangkayarian (Function Words)

1. Mga Pang-ugnay (Connectives)

a. Pangatnig (Conjunction) mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay
(sapagkat,
at,
raw,
pati)
b. Pang-angkop (Ligature) mga katagang idinudugtong sa pagitan ng dalawang salita upang
maging kaaya-aya ang pagbigkas ng mga ito (na, -ng at -g) (mataas na tao, malayang isipan)
c. Pang-ukol (Preposition) mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita
Pangkat:
Ginagamit bilang pangngalang pambalana (Common Noun) (Ang mga donasyong ibinigay ng mga
pulitiko
ay
para
sa
mga
nasunugan.)
Ginagamit na pantukoy sa ngalan ng tanging tao (Ang librong kanyang binabasa ayukol kay
Imelda
Marcos.)
d. Pandamdam mga salitang nagdadamdam ng malakas na emosyon. (hoy, wow, grabe)
2. Mga Pananda (Markers)
a. Pantukoy (Article/Determiner) mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o panghalip (ang,
si)
b. Pangawing o Pangawil (Linking o Copulative) salitang nagkakawing ng paksa o simuno
(Subject) at panaguri (Predicate)

Mga Salitang Pangkayarian (Function Words)

1. Mga Pang-ugnay (Connectives)
a. Pangatnig (conjunction) - mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay
b. Pang-angkop (ligature) - mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan
c. Pang-ukol (preposition) - mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita
2. Mga Pananda (Markers)
a. Pantukoy (article/determiner) - mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o
panghalip
b. Pangawing o Pangawil (linking o copulative) - salitang nagkakawing ng paksa (o simuno)
at panaguri

Tagalog/Pang-ugnay
Pang-ukol[baguhin]
Ang pang-ukol (Ingles: preposition) ay kataga o salitang nag-uugnay sa pangngalan o panghalip sa
ibang salita sa pangungusap.
sa para sa ayon
para kay tungkol sa

na may

Halimbawa: Ang kanyang nilutong ulam ay para sa kanyang asawa at mga anak.
Mga Gamit ng Pang-ukol[baguhin]
1. Nagpapakita ng kinalalagyan o patutunguhan ng isang bagay. Halimbawa: Ang pera ay nasa loob
ng kuwarto ni Coby.
2. Upang ipakita ang dahilan o pagmamay-ari. Halimbawa: Ang bagong damit ay para kay Lita.
3. Ang layon ng pang-ukol ay maaaring pangngalan o panghalip. Halimbawa: Ang kanyang talumpati
ay para sa kababaihan. Marami siyang kinuwento tungkol sa pagpapalago ng negosyo.

Pangatnig[baguhin]
Ang Pangatnig (Conjunction sa salitang Ingles) ang tawag sa mga kataga o salitang naguugnay sa
dalawang salita, parirala o sugnay na pinagsusunod-sunod sa pangungusap:
at pati saka o ni maging subalit ngunit
kung bago upang sana dahil sa sapagkat

Dalawang salitang pinag-ugnay[baguhin]

Pamukod[baguhin]
Halimbawa:
Ang paglalaba ng damit at paglilinis ng bahay ang kanyang hanapbuhay.
mahal kita maging sino ka man

Uri ng Pangatnig[baguhin]

=Paninsay[baguhin]
Ito ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay.
at saka pati ngunit maging datapuwat subalit
Halimbawa:
Gusto niyang bumili ng damit, ngunit wala siyang pera.
Naglinis muna si Hannah, saka siya nagluto.
Pantulong[baguhin]
Ito ay nag-uugnay ng di-magkapantay na salita, parirala o sugnay.
kung kapag upang para nang sapagkat dahil sa
Halimbawa:
Nag-trabaho siya ng mabuti, para makabili siya ng damit.
Umasenso ang kanyang buhay, dahil sa kanyang pagsisikap.

Pang-angkop[baguhin]
Ang pang-angkop (ligatures sa wikang Ingles) ay ang salitang nag-uugnay sa panuring at salitang
tinuturingan. Tatlo ang pang-angkop na ginagamit: na, -g, at -ng.

Wastong Paggamit ng Pang-angkop[baguhin]

Inilalagay ang na sa pagitan ng salitang naglalarawan at inilalarawan na ang nauuna'y nagtatapos sa
katinig maliban sa n. Halimbawa: masarap na pagkain, malinis na bahay, masinop na tao, matatag na
kinabukasan, marangal na pag-uugali, maayos na pamumuhay.
Ikinakabit ang -g sa nauunang salitang nagtatapos sa letrang n sa magkasunod na salitang
naglalarawan at inilalarawan. Halimbawa: bayang magiliw, mahinahong pakikipag-usap,
makabuluhang gawain, maalinsangang lugar, pahayagang makatotohanan.
Ikinakabit ang -ng sa nauunang salitang nagtatapos sa patinig (a, e, i, o, u) sa magkasunod na salitang
naglalarawan at inilalarawan. Halimbawa: bagong bayani, magandang binibini, mabuting anak,
matinding takot, makataong pulitiko, masayang naglalaro.

Mga salitang inuugnay ng pang-angkop[baguhin]

Pang-uri at Pangngalan[baguhin]
Halimbawa: Masama sa may diabetes ang matatamis na pagkain.
Pang-abay at Pang-abay[baguhin]

Halimbawa: Sadyang mabilis lumangoy ang isda.

Pang-abay at Pang-uri[baguhin]
Halimbawa: Likas na maganda ako.
Pang-abay at Pandiwa[baguhin]
Halimbawa: Si Chloe at Jane ay natulog nang natapos siya maglaro.

Pananda - ito ay nagpapakilala o nagsisilbing tanda ng gamit na pambalarila ng isang salita sa loob ng
pangungusap.
Halimbawa ng mga salitang pananda;
1. Ang / Ang mga - ginagamit sa pantukoy ng isang pangngalan na ginagamit na simuno ng
pangungusap. Ginagamit ang ang mga kapag marami ang tinutukoy.
2. Sa / Para sa - ang sa ay ginagamit bilang isang panandang ganapan kung saan naganap ang
kilos ng pandiwa. Ito ay nagiging panandang kalaanan kung sinasamahan ng salitang para.
3. Si / Sina - ginagamit sa pagtukoy ng tao o mga tao. Ang si ay ginagamit sa isahan at ang sina
ay para sa dalawahan o maramihan.
4. Ng / Ng Mga - ginagamit bilang pananda sa pangngalang ginagamit na layon ng pandiwa,
panuring na paari o tagatanggap ng pandiwa.
5. Kay / Kina - ito ay mga pananda ng pangngalang ginagamit na layon ng pandiwa at panuring.
Ang kay ay isahan at ang kina ay maramihan.
6. Ay-isang pang-angkop o panandang pagbabaligtad na binabaligtad ang pangungusap mula sa
payak na panaguriang pangungusap.
MGA PANANDA NA GINAGAMIT SA PAGPAPAHIWATIG NG KILOS
Pananda - ito ay nagpapakilala o nagsisilbing tanda ng gamit na pambalarila ng isang salita sa loob ng
pangungusap. Halimbawa ng mga salitang pananda:
1. Sa / Para sa - ang sa ay ginagamit bilang isang panandang ganapan kung saan naganap ang
kilos ng pandiwa.

2. Ng / Ng Mga - ginagamit bilang pananda sa pangngalang ginagamit na layon ng pandiwa,

panuring na paari o tagatanggap ng pandiwa.
3. Ay-isang pang-angkop o panandang pagbabaligtad na binabaligtad ang pangungusap mula sa
payak na panaguriang pangungusap. Karaniwang makikita ang ay sa di-pangkaraniwang ayos
ng pangungusap.

4. Anu-ano ang mga uri ng pang-ugnay at

magbigay ng halimbawa nito?
5. Pangatnig- Ang pangatnig ay kataga, salita o grupo ng mga salitang nagpapakita ng
pagkakaugnay ng isang salita sa isa pang salita o isang kaisipan sa isa pang kaisipan.
ANG MGA HALIMBAWA NG PANGATNIG AY ANG MGA SUMUSUNOD:
at, o, ni, kapag, pag, kung, dahil, sapagkat, kasi, upang, para, kaya, nang
Halimbawa:
Si Ryan ay nag-aral ng mabuti kaya siya pumasa.
Pang-ukol- Ang pang-ukol ay bahagi ng pananalitang nag-uugnay sa pangngalan, panghalip,
pandiwa at pang-abay na pinag-uukulan ng kilos, gawa, balak, ari o layon.
ANG MGA HALIMBAWA NG PANG-UKOL AY ANG MGA SUMUSUNOD:
ng, laban sa/kay, sa, hinggil sa/kay, para sa/kay, labag sa, ukol sa/kay, tungo sa, ayon sa/kay,
mula sa, alinsunod sa /kay, nang may, tungkol sa/kay, nang wala
Halimbawa:
Ang pera ay nasa loob ng kuwarto ni Lana.
Pang-angkop- Ang pang-ankop ay ang salitang ginagamitan ng mga pang-ugnay upang
maging madulas ang pagbigkas. Ang mga pang-ugnay na ito ay tinatawg na "pang-angkop".
Ginagamit ang pang-angkop bilang pang-ugnay ng salita sa kapwa salita. May tatlong pangangkop ang ginagamit sa pag-uugnay ng mga salita.
1. Pang-angkop na na - ginagamit kung ang salitang sinisundan ay nagtatapos sa katinig.
Halimbawa: Mataas na kahoy ang kanyang inakyat.
2. Pang-angkop ng ng - ginagamit kung ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa patinig.
Halimbawa: Masayang naglalaro ang mga bata.
3. Pang-angkop na g - ginagamit kung ang salitang durogtungan ay nagtatapos sa titik na n.

Halimbawa: Isang masunuring bata si Nonoy.

Tatlong Pang-angkop
Posted by Bokals on Sunday, January 20, 2013
Labels: Pang angkop / Comments: (1)

Ang Pang-angkop (Ligatures)

Pang-angkop - ay mga katagang idinudugtong sa pagitan ng dalawang salita upang maging kaaya-aya
ang pagbigkas ng mga ito at magkaroon ng ugnayang panggramatika. Ito ay maaaring matagpuan sa
pagitan ng pang-uri at pangngalan. Ang pang-angkop ay ang mga katagang na, ng at g.

Tatlong pang-angkop sa pag-uugnay ng mga salita

1. Pang-angkop na -NA Ito ay nag-uugnay ng dalawang salita na kung saan ang naunang salita ay
nagtatapos sa mga katinig (consonant) maliban sa titik n. Isinusulat ito nang kahiwalay sa mga salitang
pinag-uugnay.

Halimbawa:
1. malalim bangin = malalim na bangin
2. mataas tao = mataas na tao
3. feel feel = feel na feel
4. yamot yamot = yamot na yamot
5. tulay bato = tulay na bato

2. Pang-angkop na -NG Ito ay isinusulat karugtong ng mga salitang nagtatapos sa mga patinig
(vowel). [a, e, i, o u].

Halimbawa:
1. malaya isipan = malayang isipan
2. malaki bahay = malaking bahay
3. buo buo = buong-buo
4. madamo hardin = madamong hardin
5. sombrero pandan = sumbrerong pandan

3. Pang-angkop na -G ginagamit kung ang salitang durogtungan ay nagtatapos sa katinig na n

Halimbawa:
1. aliwan pambata = aliwang pambata
2. balon malalim = balong malalim
3. pamayanan nagkakaisa = pamayanang nagkakaisa
4. pamilihan bayan = pamilihang bayan
5. institusyon pangmental = institusyong pangmental

TULAD NG KAKABANGGIT LAMANG, SA BAGONG PAG-UURI AY IPINAPASOK ANG ISANG

BAGO AT MALIIT NA KATEGORYANG TATAWAGIN NATING PANGAWING, ANG AY. SA DATING
BALARILA, ANG AY AY ITINUTURING NA PANDIWANG WALANG BANGHAY NA MAY
DALAWANG GAMIT: PANDIWANG PANGAWING AT PANDIWANG PANTULONG. PANGAWING
ANG AY KUNG NAG-UUGNAY NG SIMUNO AT PANAGURING PANGNGALAN, PANAGURING
PANGHALIP, PANAGURING PANG-URI O PANAGURING PANG-ABAY. PANTULONG ANG
GAMIT NG AY KUNG KASAMA NG PANDIWA SA PANAGURI. SA AKLAT NA TO, ANG AY AY
ITINUTURING NA ISA NA LAMANG PANANDA NA NAGPAPAKITA NA ANG SIMUNO NG
PANGUNGUSAP AY NAUUNA SA PANAGURI NITO. ANG AY, SAMAKATWID, AY
PALATANDAAN NG AYOS NG PANGUNGUSAP. AT SA DALAWANG SUBKATEGORYANG
PANTUKOY AT PANGAWING, ANG AY AY TATAWAGIN NATING PANGAWING SAPAGKAT ITOY
NAGSISILBING KAWING SA SIMUNO AT PANAGURI NG PANGUNGUSAP. HINDI ITO
IBINIBILANG SA MGA PANG-UGNAY SAPAGKAT HINDI ITO NAGPAPAKITA NG RELASYON NG
DALAWANG ELEMENTO SA PANGUNGUSAP, KUNDI NAGSISILBI LAMANG NA PARANG
KADENA UPANG MABUO ANG PANGUNGUSAP KUNG ITO AY NASA AYOS NA UNA ANG
SIMUNO KAYSA PANGUNGUSAP KUNG ITO AY NASA AYOS NA UNA ANG SIMUNO KAYSA
PANAGURI. NAWAWALA ANG AY KAPAG NAUUNA ANG PANAGURI SA SIMUNO. ANG AY,
SAMAKATWID, AY TIYAK NA PALATANDAAN LAMANG NG AYOS NG ISANG PANGUNGUSAP.
HINDI ITO PANDIWA, SAPAGKAT ANG PANDIWA AY HINDI DAPAT MAWALA KAHIT BAGUHIN
ANG AYOS NG PANGUNGUSAP.

Answer:
ang mga halimbawa ng pantukoy ay:
Ang Pantukoy ay ang katagang ginamit sa pagpapakilala sa pangngalan. Ito ay tinatawag na Article
sa wikang Ingles.
Uri ng Pantukoy
Ang, Ang mga -Ito ay ang pantukoy sa ngalan ng bagay, lunan o pangyayari.
Halimbawa:
Ang kotse ni Raul ay maganda.
Si, Sina -Ito ay mga pantukoy ukol sa ngalan ng tao.
Halimbawa:
Si Jose Rizal ang ating pambansang bayani.
Sina Rizal at Bonifacio ay magigiting na mga bayani.
Ng, mga, Ni, Nina, Kay, Kina, Sa, Sa mga -Ito ay tumutukoy sa mga tao o bagay na nagmamay-ari ng
alinmang bagay.
Halimbawa:
Kay Maria ko ibibigay ang mga rosas na ito.
Sa mga lilipat, mag-ingat po sa dadaanang tulay.
Wastong Gamit ng Pantukoy

* Kapag isahan ang pangngalan, ang pantukoy ay dapat pang-isahan din.

Halimbawa:
Si Jose Rizal ang sumulat ng Noli Me Tangere.
* Kung maramihan ang simuno, ang pantukoy ay dapat pangmaramihan din.
Halimbawa:
Ang mga niluto ni Nene ay para kina Juan at Pedro.
* Ang pangngalang pambalana na isahan ay nangangailangan ng pantukoy na isahan at pambalana.
Halimbawa:
Ang magandang relo ay suot ni Walter.
* Kung ang pangngalang pambalana ay pangmarami, ang pantukoy ay pangmaramihan din.
Halimbawa:
Ang mga tulip sa Ottawa ay tulad ng mga nasa Holland.
* Maaaring gumamit ng dalawang pantukoy kung ang ikalawa'y umuuri sa unang pangngalan.
Halimbawa:
Ang mga Katipunero ang nagtatag ng katipunan.

Pantukoy at uri ng Pantukoy

Pantukoy
Ang pantukoy ay katagang ginagamit sa pagtukoy sa tao, bagay, lunan o pangyayari. Ito'y
nahahati sa dalawang uri.
Mga halimbawa:
Ang bata ay umiiyak dahil wala siyang kaibigan.
Ang grupo ni Lapu-Lapu ay nakitunggali laban sa mga Espaol.
Si Lisa ay gumagawa ng Valentines card para sa kanyang ina.
Hinahanap ka nina David at Julia.
Kay Maria ko ibibigay ang mga rosas na ito.
Sa mga lilipat, mag-ingat po sa dadaanang tulay
Uri ng Pantukoy

Pantukoy na Pambalana - tumutukoy sa mga pangngalang pambalana

ang, ang mga, mga
ang (isahan)
Halimbawa:
Ang pinuno ay palaging naglilingkod sa kanyang mga nasasakupan.
ang mga (maramihan)
Halimbawa:
Nagtulung-tulong ang mga mag-aaral sa paggawa ng collage.
mga (maramihan)
Halimbawa:
Ang pinuno ay tinulungan ng kanyang mga tagasunod.
Pantukoy na Pantangi - tumutukoy sa pangngalang pantangi (tiyak na tao)
si, sina, ni, nina, kay, kina
si (isahan)
Halimbawa:
Si Gng. Arroyo ay nagsisikap upang mapabuti ang kalagayan nating mga Pilipino.
sina (maramihan)
Halimbawa:
Nanguna sa paglilinis ng baranggay sina G. at Gng. dela Cruz.
ni (isahan)
Halimbawa:
Napagalitan ni Coach Dimagiba ang mga manlalaro dahil hindi sila dumating sa oras.
nina (maramihan)
Halimbawa:
Hindi ikinatuwa ng guro ang pag-aaway nina Anton at Luis.
kay (isahan)
Halimbawa:
Ibinahagi ni Sofia ang kanyang keyk kay Sam.
kina (maramihan)
Halimbawa:
Nakipagkasundo na si Lukas kina Juan at Pedro.

Pangawing
Posted by Bokals on Friday, August 27, 2010

Labels: Pangawing

Pangawing ang AY ay palatandaan ng ayos ng pangungusap. Ibinabadya nito ang karaniwang ayos
pangungusap. Ang una ang panag-uri sa paksa ay nilalagyan ng pagbabago. Palataandaan ito na inilipat
ng posisyon ang bahaging paksa ng pangungusap. Ito ay pang-dugtong sa mga pangungusap na dikaraniwang ayos

Halimbawa:
Ako ay galing sa banyo.