Giao Duc Hoc Pho Thong

GIO DC HC PH THNG
GIO DC HC PH THNG
TS. TRN TH HUNG (Ch bin)
M U
Gio dc hc l mn khoa hc nghin cu vic gio dc con ngi, c th, Gio
dc hc nghin cu bn cht, qui lut ca hot ng gio dc, nhng con ng, cch
thc gio dc c hiu qu nng cao cht lng gio dc v o to con ngi, p
ng yu cu x hi trong nhng giai on lch s nht nh.
Trong trng S phm, Gio dc hc l mn khoa hc nghip v - mn hc "ct
li", c rng, mang tnh cht ng dng, c vai tr rt quan trng trong vic rn luyn
"tay ngh" cho ngi gio vin tng lai. Gio dc hc khng ch cung cp cho sinh vin
h thng l lun chung v dy hc - gio dc m cn rn luyn t duy v k nng s
phm, t gip sinh vin hnh thnh, pht trin nhng tnh cm, o c v l tng
ngh nghip.
h tr vic hc tp ca sinh vin, B mn Gio dc hc, Khoa Tm l - Gio
dc, Trng i hc S phm TP H Ch Minh bin son b gio trnh mn Gio dc
hc. B gio trnh Gio dc hc bao gm: Gio trnh "Gio dc hc i cng" v gio
trnh "Gio dc hc ph thng".
* Gio trnh "Gio dc hc i cng" gm hai phn chnh:
Phn 1: Nhng vn chung ca Gio dc hc gm 3 chng:
- Chng 1: Gio dc hc l mt khoa hc
- Chng 2: Vai tr ca gio dc i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch
- Chng 3: Mc ch, nhim v v cc con ng gio dc
Phn 2: L lun dy hc i cng gm 5 chng:
- Chng 4: Nhng vn chung v hot ng dy hc
- Chng 5: Tnh qui lut v nguyn tc dy hc
- Chng 6: Ni dung dy hc
- Chng 7: Phng php dy hc, phng tin dy hc

- Chng 8: Hnh thc t chc dy hc
* Gio trnh "Gio dc hc ph thng" gm 5 chng:
- Chng 1: Nhng vn chung ca l lun gio dc
- Chng 2: Nh trng trung hc ph thng v ngi gio vin ph thng
- Chng 3: Cng tc ch nhim lp trng trung hc ph thng
- Chng 4: T chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp trng trung hc ph
thng
- Chng 5: i cng v kim tra, nh gi kt qu hc tp v rn luyn ca hc
sinh trung hc ph thng
Gio dc hc ph thng l mt phn mn ca Gio dc hc bao gm Gio dc hc
tiu hc, Gio dc hc trung hc c s v Gio dc hc trung hc ph thng. Tuy nhin,
xut pht t mc tiu, ni dung chng trnh mn Gio dc hc trng HSP, trong
gio trnh "Gio dc hc ph thng" chng ti ch tp trung vo nhng c s l lun
chung v hot ng gio dc (theo ngha hp) trng ph thng v nhng vn c
bn ca hot ng gio dc trng Trung hc ph thng. Nhng ni dung khc thuc
Gio dc hc ph thng c bin son trong nhng ti liu ring.
B gio trnh c bin son trn c s k tha nhng ti liu c ng thi cp
nht, b sung nhng kin thc mi, hin i p ng yu cu i mi Gio dc ph
thng ni chung v Gio dc trung hc ph thng ni ring. Mc d, tp th ging vin
B mn Gio dc hc c nhiu c gng trong vic bin son, nhng gio trnh cng
khng trnh khi nhng khim khuyt. V vy, chng ti rt mong nhn c nhng
kin ng gp ca cc nh s phm, ging vin v sinh vin gio trnh ngy cng
hon thin hn. Chng ti xin chn thnh cm n!
Tp th tc gi
Chng 1. NHNG VN CHUNG CA L LUN GIO DC
Chng 2. NH TRNG TRUNG HC PH THNG V NGI GIO VIN PH THNG VIT NAM
Chng 3. CNG TC CH NHIM LP TRNG TRUNG HC PH THNG
Chng 4. HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP TRNG TRUNG HC PH THNG
Chng 5. KIM TRA, NH GI KT QU HC TP V RN LUYN CA HC SINH
TI LIU THAM KHO
Created by AM Word2CHM
Chng 1. NHNG VN CHUNG CA L LUN GIO DC

GIO DC HC PH THNG
I. HOT NG GIO DC
II. NGUYN TC GIO DC
III. PHNG PHP GIO DC (PPGD)
IV. NI DUNG GIO DC
I. HOT NG GIO DC
GIO DC HC PH THNG Chng 1. NHNG VN CHUNG CA L LUN GIO DC
1. Khi nim v cu trc ca hot ng gio dc (HGD)

1.1 Hot ng gio dc l g?
Nhn cch ca ngi c gio dc bc l v pht trin qua hot ng v giao
tip. Cc hot ng trong nh trng bao gm hot ng dy hc v gio dc (ngha
hp). HGD y c hiu theo ngha hp - l b phn ca HGD theo ngha rng.
Khi thc hin HGD, nh gio dc (gio vin - GV) pht huy vai tr ch o: t chc,
hng dn, iu khin qu trnh hnh thnh v pht trin nhn cch cho ngi c gio
dc (hc sinh - HS). HS va l i tng tc ng s phm ca nh gio dc va l ch
th t gio dc. Thng qua cc hot ng tip thu gio dc v t gio dc, tri qua s
tri nghim v rn luyn tch cc, HS s tip thu c cc gi tr x hi, hnh thnh cc
phm cht ca nhn cch, p ng cc yu cu v o c th cht, thm m, lao
ng
HGD l s thng nht bin chng gia hot ng ch o ca nh gio dc v
hot ng t gic, tch cc t gio dc ca hc sinh Hot ng ch o ca nh gio
dc th hin hot ng t chc, hng dn, iu khin v iu chnh qu trnh t gio
dc, t rn luyn nhn cch ca hc sinh, gip cho qu trnh c s nh hng ng
n v p ng nhng yu cu ca x hi; hot ng t gio dc ca hc sinh l hng
ng tch cc s t chc, hng dn, lnh o s phm ca nh gio dc. Nu thiu mt
trong hai hot ng ny, HGD s khng cn ng ngha.
HGD mang tnh ton vn, vn ng v pht trin lin tc, c thc hin thng
qua tt c cc hot ng trong nh trng (hot ng dy hc trn lp, cc hot ng
a dng, phong ph ngoi gi ln lp) v cc hot ng bn ngoi nh trng vi hon
cnh v iu kin gio dc thch hp. Qua hc sinh tri nghim c cc kin thc
o c, thm m, lao ng, th cht hnh thnh tnh cm, ng c, nim tin ng
n, phong ph thm vn kinh nghim, vn sng, hnh thnh hnh vi v thi quen hnh vi
ph hp, chun b hc ln bc hc cao hn v tham gia cc hot ng x hi.
Nh vy, HGD (theo ngha hp) l hot ng trong , di tc ng ch o
ca nh gio dc, ngi c gio dc ch ng t gio dc nhm hnh thnh v pht
trin nhng phm cht nhn cch ph hp vi yu cu ca x hi.
1.2. Cu trc ca hot ng gio dc
HGD (theo ngha hp) l mt b phn ca HGD (theo ngha rng) c chc nng
tri l hnh thnh v pht trin nhng phm cht nhn cch cho hc sinh (th gii quan
khoa hc, t tng chnh tr cc phm cht o c, thm m, th cht, lao ng).
HGD c cu trc bi nhiu thnh t: mc tiu, ni dung, phng php, kt qu
gio dc, hot ng ca nh gio dc v hot ng ca ngi c gio dc, mi
trng gio dc vi iu kin, phng tin, hon cnh gio dc c th. Cc thnh t ny
c mi quan h bin chng vi nhau, khi mt thnh t thay i s ko theo s thay i
ca cc thnh t khc. V vy, khi thc hin HGD cn tr li c cc cu hi: Gio
dc lm g? Gio dc ci g? Gio dc bng cch no? v cn thc hin ng b,
m bo s thng nht bin chng ca cc thnh t.
* Mc ch, mc tiu, nhim v gio dc (M, MT, NVGD)
M, MTGD l d kin trc m hnh nhn cch ca ngi c gio dc; c vai
tr nh hng cho s vn ng v pht trin cc thnh t khc ca HGD, t nh
hng cho s vn ng cng nh pht trin ca ton b NGD. M, MTGD c thc
hin bng cc nhim v gio dc c th.
* Ni dung gio dc (NDGD)
NDGD qui nh h thng nhng chun mc x hi cn gio dc cho hc sinh. N to
nn ni dung hot ng ca nh gio dc v hc sinh nhm t c mc tiu gio dc.
Ni dung gio dc chu s chi phi ca mc tiu v nhim v gio dc.
* Phng php, phng tin gio dc (PP, PTGD)
PP, PTGD l h thng cc cch thc hot ng thng nht ca nh gio dc v hc
sinh nhm gip hc sinh chuyn ho nhng yu cu ca chun mc o c, th cht,
thm m, lao ng thnh phm cht nhn cch. Phng tin gio dc l cng c hot
ng ca nh gio dc v hc sinh nhm h tr cho vic s dng cc phng php gio
dc t c hiu qu cao. Ngy nay, theo quan im gio dc tch cc, qu trnh gio
dc c thc hin thng qua cc hnh thc hot ng a dng ca hc sinh trng
v cng ng, thng qua vic t chc cuc sng hp l cho hc sinh. PP, PTGD chu s
chi phi ca mc tiu, nhim v, ni dung gio dc v mt khc chng li lm cho ni
dung chuyn ho thnh vn kinh nghim ring ca hc sinh, ph hp vi mc tiu gio
dc. PP, PTGD c chn la v s dng t chc v thc hin hot ng gio dc
c hiu qu.
* Nh gio dc (GV) vi hot ng gio dc
Trong HGD, nh gio dc nh hng, t chc, hng dn, iu khin, khuyn

khch hc sinh hot ng t gio dc mt cch c mc ch, c k hoch, c phng
php vi iu kin, phng tin ph hp. Qua , kch thch, lm pht trin hc sinh
tnh t gic, tch cc v kh nng t gio dc.
* Ngi c gio dc (HS) vi hot ng t gio dc
Trong HGD, hc sinh (tp th hc sinh) c xem l i tng gio dc tip nhn
s tc ng c mc ch ca nh gio dc. Tuy nhin, trong HGD, hc sinh khng ch l
i tng tip nhn tc ng ca nh gio dc, m h cn l ch th t gio dc. H tip
nhn nhng tc ng gio dc mt cch c thc, c kh nng t vn ng i ln, t
chuyn ho nhng yu cu chun mc thnh nhu cu, mong mun pht trin chnh bn
thn mnh.
* Kt qu gio dc (KQGD)
KQGD va l kt qu ca qu trnh vn ng v pht trin ca h thng gio dc
ni chung, va l kt qu trc tip ca qu trnh hnh thnh nhn cch hc sinh ni ring.
Kt qu gio dc cng c xem xt di gc pht trin ca mi hc sinh trong qu
trnh vn ng i ln ca x hi. Kt qu ny th hin ch hc sinh hnh thnh c
thc v cc chun mc x hi qui nh, pht trin c tnh cm, ng c, hnh vi v
thi quen tch cc. Kt qu gio dc c xem xt, nh gi theo yu cu m mc tiu
gio dc t ra.
Cc nhn t ca HGD tn ti v pht trin trong mi quan h bin chng vi nhau
v trong mi quan h bin chng vi mi trng bn ngoi (mi trng kinh t - x hi
(KT - XH), khoa hc - cng ngh (KH - CN) v mi trng s phm). Cc mi trng
ny va t ra yu cu, va to iu kin cho nhng nhn t ca HGD vn ng v
pht trin. Kt qu ca HGD t c c tc ng tr li i vi mi trng bn
ngoi.
S v mi quan h bin chng gia cc nhn t ca HGD c biu hin nh
sau:
2. Bn cht v c im ca hot ng gio dc

2.1. Bn cht ca hot ng gio dc
Bn cht ca HGD l qu trnh chuyn ho t gic, tch cc nhng yu cu ca
cc chun mc x hi qui nh thnh thc, thi hnh vi v thi quen hnh vi
tng ng ca hc sinh, di tc ng ch o ca nh gio dc.
Kt qu ca HGD l s hnh thnh v pht trin cc phm cht nhn cch ca hc
sinh. Cc phm cht ny c hnh thnh qua vic t chc cc hot ng v giao tip,
t chc cuc sng cho hc sinh. Khi tham gia cc hot ng hc sinh s tip thu thng
tin, tm hiu yu cu ca chun mc, hnh thnh nhng tnh cm tch cc i vi cc
chun mc, xy dng hoc iu chnh ng c thc hin chun mc, rn luyn hnh vi v
thi quen hnh vi ph hp. Nhn cch ca mt ngi khng th v khng ch nh gi bi
nhn thc, hiu bit ca h v cc chun mc. Vn l vn hiu bit y phi c
chuyn ho thnh tnh cm, nim tin, thi quen hnh vi ca mi ngi. Mc ng n
ca hnh vi l thc o gi tr ch thc ca ngi . V vy, HGD phi chuyn ha
c cc yu cu khch quan ca x hi thnh nhu cu ch quan ca hc sinh, t h
c mong mun, nguyn vng v c kh nng th hin bng hnh vi nhng chun mc o
c, thm m, th cht v lao ng trong hot ng sng ca bn thn.
HGD v bn cht l qu trnh tc ng lin tc, c mc ch, c t chc, c s
chn la v ni dung v phng php gio dc nhm hnh thnh v pht trin hc sinh
nhng phm cht nhn cch ph hp. Cng c th ni rng, HGD l qu trnh t chc
cuc sng, t chc hot ng v giao lu a dng, phong ph cho hc sinh vi vai tr
ch o ca nh gio dc; hc sinh l ch th hot ng, tch cc ch ng chuyn ho
cc yu cu, ni dung gio dc, cc chun mc x hi thnh nng lc hot ng, thnh
phm cht nhn cch ca h. V vy, HGD l s thng nht bin chng gia tc ng
s phm ca nh gio dc (thy c gio, cha m HS, ngi ln) v hot ng t gic,
tch cc, ch ng ca ngi c gio dc. Ni cch khc, HGD l hot ng thng
nht ca nh gio dc v ngi c gio dc bao gm hai mt:
Nh gio dc l ngi t chc, hng dn, ch o qu trnh hnh thnh, pht
trin, hon thin nhn cch ca hc sinh, th hin:
- Xc nh mc tiu, nhim v gio dc, ra cc yu cu gio dc.
- La chn ni dung gio dc, cc dng hot ng v giao tip ph hp.
- T chc mt cch khoa hc, hp l cc hot ng v giao tip cho HS.
- Khi dy, kch thch tnh tch cc, t gio dc ca HS.
- Gio dc nh trng ng vai tr ch o trong s phi hp gio dc vi gia nh
v x hi.
- Xy dng mi trng gio dc tch cc, thn thin.
- Thng xuyn kim tra, nh gi v iu chnh HGD.
Ngi c gio dc va l i tng va l ch th ca HGD. Vi t cch l
i tng, ngi c gio dc tip nhn v hng ng tch cc nhng tc ng ca
nh gio dc. Vi t cch l ch th, ngi c gio dc t ci bin, t iu chnh, t
hon thin nhn cch. Nh c tnh ch ng cao m ngi c gio dc c th chuyn
ha cc yu cu ca x hi thnh h thng nh hng gi tr c nhn, thnh nng lc
hot ng v phm cht nhn cch ca bn thn.
S kt hp vai tr ch o ca nh gio dc v vai tr ch ng ca ngi c
gio dc trong HGD to nn tnh thng nht bin chng ca hot ng gio dc. S
thng nht ny thc cht cng l qu trnh hot ng v giao tip ca cc thnh vin
tham gia vo HGD, trong tnh tch cc, ch ng ca hc sinh l rt quan trng. S
thng nht bin chng gia tc ng s phm ca nh gio dc v hot ng tch cc,
ch ng ca hc sinh nhm hnh thnh v pht trin nhn cch trn c s bin cc yu
cu khch quan ca x hi thnh nhu cu ch quan, thnh vn kinh nghim ca HS phn
nh bn cht ca HGD. Vic hnh thnh v bi dng nhn cch cho HS gn lin vi
cc hot ng x hi, t chc cuc sng hp l cho hc sinh mi trng nh trng,
gia nh, cng ng vi cc quan h a dng v phc hp.
2.2. c im ca hot ng gio dc
2.2.1. Hot ng gio dc din ra vi nhng tc ng gio dc phc hp
Hc sinh, i tng ca HGD chu nh hng v s tc ng ca nhiu nhn t:
nh trng, gia nh v x hi. nh trng c s tc ng cc t chc nh trng,

ca thy c gio, bn b; trong gia nh c tc ng ca cha, m, anh em, ca np
sng, iu kin kinh t, chnh tr ca gia nh; trong x hi c nh hng ca cng
ng v cc t chc x hi, ca nhm bn v cc phng tin thng tin i chng, phim
nh, sch bo Tt c cc tc ng ny an kt vi nhau rt cht ch v cng tc ng
ln hc sinh. Nhng tc ng ny c th kt hp vi nhau, to thnh nhng nh hng
tch cc, thng nht, lm cho hiu qu ca HGD tng ln, song chng cng c th tc
ng n hc sinh ngc chiu nhau, to ra nhng "lc nhiu gy nhiu kh khn cho
nh gio dc, thm ch c th "v hiu ho" cc tc ng c mc ch ca nh gio dc.
V vy, cn thng nht cc yu cu v cc tc ng gio dc ca cc lc lng gio dc
theo hng tch cc.
2.2.2. Hot ng gio dc c tnh lu di v lin tc
S hnh thnh v pht trin nhn cch l mt qu trnh lu di, k t khi con ngi
cho i cho n cui cuc i. Kt qu ca gio dc khng ch c nh gi vic
hc sinh nhn thc n mc no h thng cc yu cu ca cc chun mc x hi m
cn th hin tnh cm, nim tin, nhng hnh vi v thi quen hnh vi tng ng. HGD
l qu trnh hnh thnh v pht trin bin chng nhn cch ca hc sinh. Trong qu trnh
phi gii quyt cc mu thun gia ci mi v ci c, ci tin b v lc hu V vy,
nu khng tip cn ng n s lu di v lin tc ca HGD, ca qu trnh pht trin
nhn cch hc sinh th kt qu s kh t c. Nu trong mt lc hay mt giai on
no khng c s quan tm ch bo ca nh gio dc, hc sinh thiu ch, ngh lc th
kt qu ca HGD thu c s c th mt i, thm ch hc sinh c th tim nhim cc
thi h, tt xu, dn n tnh trng "kh gio dc". Trong qu trnh gio dc c th c
mt s phm cht, mt s hc sinh cn c gio dc li. Qu trnh gio dc li l mt
qu trnh kh khn, va xo b ci c, li va hnh thnh ci mi ph hp hn, phi la
chn nhng phng php gio dc c th, thch hp.
2. 2. 3. Hot ng gio dc c tnh c bit ho cao
HGD bao gi cng gn vi nhng i tng c th, vi nhng tnh hung s
phm c th. Nu khng nm vng c c im i tng, khng hiu hon cnh,
iu kin gio dc th kh c th c nhng tc ng ph hp v HGD s khng c hiu
qu.
Mi hc sinh u c nhng c im tm - sinh l ring hon cnh v iu kin c
th, c trnh nhn thc, vn sng, vn kinh nghim nht nh, c nhng nim tin v thi
quen ring. V vy, trong HGD, hc sinh s phn nh rt ring vi nhng tc ng t

bn ngoi: c em th , dng dng, c em phn ng mnh m, quyt lit, c em tip
thu su sc, c em li tip thu nng cn, hi ht Do , bn cnh nhng tc ng ph
hp vi nhiu hc sinh, nh gio dc cn c nhng tc ng ring ph hp vi tng i
tng trong tnh hung c th, tuyt i trnh cch gio dc rp khun, my mc, hnh
thc. Nh gio dc l ch th tc ng, t chc v iu khin cc tc ng c nh
hng n hc sinh; hc sinh va l i tng tc ng ca gio vin, li va l ch th
t gio dc. V vy, hot ng gio dc ca gio vin ch c th t c hiu qu cao
nu nh hot ng ny kch thch v thng nht vi hot ng t gio dc ca hc sinh.
Vai tr ch th v hot ng t gio dc ca hc sinh t hiu qu cao khi c s nh
hng ca gio vin.
HGD bao gi cng din ra trong nhng tnh hung nht nh, nhng mu thun c
th v gii quyt nhng xung t c th gia yu cu khch quan v phm cht, nng lc
ch quan, gia l tr, tnh cm v hnh vi ca hc sinh. V vy, ngoi vic ch n tng
c nhn, gio vin nn ch n nhng tnh hung, hon cnh, mi trng gio dc c
th.
2.2.4. Hot ng gio dc thng nht bin chng vi hot ng dy hc
Hot ng dy hc khng nhng gip cho hc sinh lnh hi h thng tri thc khoa
hc, rn luyn k nng, k xo, hnh thnh nng lc hot ng tr tu m cn hnh thnh
th gii quan khoa hc, nhng phm cht nhn cch ca ngi cng dn, ngi lao
ng tng lai. C Th tng Phm Vn ng dy: tr dc phi i n c dc v coi
l ci gc ca nhn cch, hay ni cch khc, hot ng dy hc h tr v t c s
cho HGD.
Qua HGD, hc sinh hnh thnh nhng c s ban u ca th gii quan khoa hc,
xy dng ng c, thi hc tp ng n v nhng phm cht nhn cch ph hp.
Nhng kt qu gio dc ny li to iu kin thc y hot ng hc tp ca hc sinh ni
ring v hot ng dy hc ni chung vn ng v pht trin. Mc tiu ca hot ng dy
hc v HGD u phn nh yu cu ca x hi v t cch ngi cng dn, ngi lao
ng tng lai, c nng lc v phm cht, c kh nng hi nhp v thch nghi, nng
ng, sng to trc mt cuc sng ang khng ngng bin ng.
3. ng lc v lgic ca hot ng gio dc
3. 1. ng lc ca hot ng gio dc
HGD l mt qu trnh thng xuyn xut hin v gii quyt cc mu thun. Nh

gio dc cn thng xuyn tc ng nhm gii quyt cc mu thun, xy dng ng lc
pht trin cho hc sinh thc y qu trnh hon thin nhn cch.
- Nhng mu thun bn ngoi nu c gii quyt s to iu kin cho s vn
ng v pht trin ca HGD. Tuy nhin, trong mt s trng hp c bit ca nhng
thi im no , vic gii quyt cc mu thun bn ngoi li to ng lc cho HGD
pht trin i ln.
- Khi gii quyt c cc mu thun bn trong, c bit l mu thun c bn th
mi lm cho HGD bin i, c ngha l hc sinh c gio dc nng cao trnh
, hnh thnh v pht trin nhng phm cht ca nhn cch. Mu thun c bn ca
HGD l mu thun gia mt bn l cc yu cu, nhim v gio dc mi ang t ra
cho hc sinh v mt bn l trng thi nhn cch c hnh thnh hc sinh. Nu mu
thun ny c gii quyt; c ngha l nhn cch ca HS s pht trin ph hp hn vi
yu cu mi ca cuc sng.
Xy dng ng lc ca HGD l qu trnh gii quyt c hiu qu cc mu thun;
c ngha l to ra ng c ng n, to ra nhu cu hot ng t gio dc hc sinh.
T c th pht huy c tnh tch cc, ch ng, sng to ca hc sinh trong qu
trnh hc tp v rn luyn.
Khng phi c mu thun l c ng lc. Mu thun ch tr thnh ng lc v c
gii quyt khi tha mn 3 iu kin:
- Mu thun c hc sinh thc y v c nhu cu gii quyt. Hc sinh thc
c cc yu cu ca cuc sng v nhn bit c trnh c gio dc ca bn thn
cn hn ch so vi yu cu, t c nhu cu vn ti ci tt p hn, bin yu cu
khch quan thnh nhu cu ca bn thn.
- Mu thun va sc, ph hp vi trnh hc sinh. Gio vin cn quan tm tm
hiu cc c im tm l la tui, gii tnh v cc c im c bit hc sinh c bin
php tc ng ph hp; ch n tnh tun t, k tip v c h thng ca HGD, da
vo ci bit, ci quen thuc gip hc sinh tm ra ci cha bit, ci mi.
- Mu thun ny sinh theo tin trnh gio dc, xut hin do s pht trin ca qu
trnh gio dc. Gio vin cn tun th cc quy lut khch quan ca qu trnh gio dc hc
sinh (quy lut nhn thc, tnh cm v hnh vi).
Ba iu kin trn c mi quan h mt thit vi nhau. Gio vin cn quan tm c 3
iu kin ni trn xy dng ng lc ca hot ng gio dc.

3.2. Lgic ca hot ng gio dc
Lgic ca HGD l trnh t thc hin hp l cc khu trong qu trnh vn ng v
pht trin ca n nhm hon thnh cc nhim v gio dc c qui nh. HGD din
ra theo 3 khu:
3.2.1. Khu th nht: T chc, iu khin hc sinh nm vng nhng tri thc v
cc chun mc x hi c qui nh.
Cc chun mc x hi vi nhng gi tr ca chng c coi l nhng ni dung c
tc dng nh hng, iu tit hnh vi ca c nhn hay nhm x hi trong nhng iu kin
nht nh. Mt khc, chng cn l mt trong nhng tiu chun m x hi s dng
kim tra, nh gi hnh vi ca c nhn v mi c nhn c th s dng nhng phng
tin ny t kim tra, t nh gi hnh vi ca mnh. Vi nhng tc dng , chun
mc x hi bao gm cc yu t cho php, khuyn rn, bt buc v cm on, phn nh
cc yu cu khch quan i vi hc sinh khi tham gia hot ng v giao tip. Trong x
hi c nhiu h thng chun mc nh chun mc php lut, chun mc phong tc v tp
qun, chun mc o c v thm m, chun mc lao ng trong nhiu loi chun
mc c la chn v a vo HGD cho hc sinh.
Mun cho hc sinh t gic thc hin cc chun mc c qui nh th gio vin
cn gip hc sinh c nhng hiu bit cn thit v h thng chun mc ny, bao gm:
- ngha x hi v ngha c nhn ca cc chun mc, cc gi tr ca chun mc.
- Ni dung ca cc chun mc, bao gm c khi nim tng ng v biu hin ca
chun mc.
- Cch thc hin chun mc
Khi hc sinh c hiu bit chnh xc, y cc vn trn s l c s lm xut
hin thi ng tnh, chp nhn, bit phn bit v chn la ph hp, bit nhn xt bn
thn v nhng ngi xung quanh, ng thi c th to ra nhng cm xc v ng c
thc hin chun mc mt cch tch cc, t gic.
3.2.2. Khu th hai: T chc, iu khin hc sinh hnh thnh tnh cm, nim tin
tch cc i vi nhng chun mc c qui nh.
Nhn thc th hin bng hnh ng khi nhn thc c hnh thnh trn c s tnh
cm tch cc v nim tin. St-xki, nh gio dc Nga nhn nh: phng tin tt nht trong
s nghip gio dc l lm xut hin trong tm hn con tr mt tnh cm tch cc no ,

tnh cm cng mnh, du n trong tm hn cng su. Nhng xc cm, tnh cm ng
n ca hc sinh s gip cc em hnh thnh thi tch cc i vi cc chun mc ca
x hi. Thi tr thnh sc mnh thc y thc hin hnh vi ng n.
Nim tin c tm quan trng c bit i vi hnh vi, v chnh nim tin s thc y v
cng c hnh vi ca con ngi. S hiu bit, tnh cm v nim tin s nhc nh v thi
thc con ngi khi no cn hnh ng v hnh ng nh th no, ti sao phi hnh ng
nh th ny m khng phi th khc? Nu nhn thc v cc chun mc x hi b hn ch
th tnh cm tng ng cng b hn ch, do vy hnh vi tng ng s mang tnh cht
hnh thc hoc khng c hnh thnh hoc ri vo tnh trng sai lch. Nu c c
nhn thc v chun mc x hi m tnh cm khng c th hnh vi s kh khan, cng
nhc. Mt khc nu nhn thc khng c hnh thnh mt cch t gic th dn n tnh
trng ni v lm khng i i vi nhau, t lm cho hc sinh c b mt o c gi
to, ch quan tm i ph vi cc yu cu ca ngi khc.
3.2.3. Khu th ba: T chc, iu khin hc sinh rn luyn hnh vi v thi quen
hnh vi ph hp vi chun mc c qui nh.
Trn c s nhn thc v tnh cm tch cc v cc chun mc, hc sinh s rn
luyn nhm hnh thnh nhng hnh vi v thi quen tng ng. Hnh vi ca mt con ngi
l s biu hin sinh ng b mt vn ha, o c, thm m ca ngi . H thng
thi quen hnh vi ca hc sinh l thc o trnh c gio dc ca h. Nh ta bit,
ch thng qua hot ng th nhn thc, tnh cm mi c chuyn bin nhanh chng v
vng chc vo th gii tm hn bn trong, v hnh thnh nim tin. ng thi luyn tp v
hot ng thc tin s dn n vic xy dng nhng thi quen v k nng, k xo hnh
vi ng n, ph hp vi nim tin c hnh thnh. Chnh v vy vn quan trng
trong HGD l phi t chc, iu khin ngi c gio dc rn luyn nhm hnh thnh
hnh vi ph hp vi nhng chun mc x hi c qui nh. Hn th, nhng hnh vi
ng hnh thnh cn phi c lp i lp li tr thnh thi quen hnh vi - l vn
ling quan trng cho hc sinh vo i. Theo K..Usinxki - nh gio dc Nga, thi quen tt
l vn ling o c m con ngi u t vo trong h thn kinh ca mnh, cc vn
s tng ln khng ngng ci li ca n, s c con ngi dng trong sut cuc i.
Nhng h thng hnh ng, c ch theo thi quen, c thc hin ph hp vi nhng
nim tin c hnh thnh, s chuyn thnh phm cht ca nhn cch.
Nhng hnh vi m hc sinh rn luyn cn phi tho mn cc tiu ch sau:
- Ni dung cc chun mc th hin trong hnh vi. Tiu ch ny nhm kim tra xem
hnh vi c ph hp vi chun mc x hi qui nh khng? V ph hp mc no?
- S th hin hnh vi c tnh ph bin. Tiu ch ny nhm kim tra xem hnh vi c
c thc hin mi ni, mi lc khng? Ngha l c c thc hin nh, trng,
ni cng cng khng?
- S th hin hnh vi c tnh bn vng. Tiu ch ny nhm kim tra xem hnh vi c
c bn vng theo thi gian khng?
- Hnh vi c ng c ng n. Tiu ch ny nhm kim tra xem hnh vi c c
thc hin vi ng c ng n hay khng? C ngha x hi v ngha c nhn nh
th no?
- Hnh vi c th hin ph hp vi cc tnh hung, hon cnh khc nhau, a dng
ca cuc sng. Tiu ch ny nhm kim tra mc linh hot, sng sut ca ch th th
hin hnh vi?
Cc tiu ch trn hp thnh mt chnh th bin chng, thng nht lm cho cc phm
cht nhn cch ca hc sinh m bo tnh nht qun, ph hp vi cc yu cu khch
quan ca nhng chun mc qui nh.
Cc khu ca HGD c mi quan h mt thit, tc ng qua li ln nhau, thm ch
thm nhp ln nhau. Trnh t thc hin cc khu ny c th thay i, tu thuc vo cc
c im la tui hc sinh v c trng ca cc chun mc c hnh thnh.
II. NGUYN TC GIO DC

1. Khi nim v ngha ca nguyn tc gio dc

t chc v thc hin HGD c hiu qu, cn phi tun theo nhng nguyn tc
nht nh. Nguyn tc gio dc l nhng lun im c bn c tnh qui lut nhm ch
o, nh hng cho HGD thc hin cc nhim v gio dc, t c mc ch gio
dc xc nh.
Nguyn tc gio dc (NTGD) khng ch tc ng i vi tng hot ng gio dc
ring l m nh hng cho ton b HGD, c ngha quan trng cho vic la chn ni
dung, phng php v hnh thc t chc gio dc.
C s khoa hc ca NTGD da trn nhng c s trit hc duy vt bin chng;
mc ch gio dc; tnh qui lut, bn cht, c im ca hot ng gio dc; c im
la tui v c im tm sinh l ca ngi c gio dc. Trong thc tin gio dc,
NTGD lun c vn dng v qun trit trong tt c cc khu, cc giai on vn ng v
pht trin ca qu trnh gio dc.
Bn thn cc nguyn tc c trnh by di dng l lun c tnh khi qut cao.
Do khi vn dng nguyn tc vo hot ng gio dc c th, nh gio dc phi nghin
cu, nm vng ni dung, yu cu ca nguyn tc, vn dng mt cch linh hot v sng
to. Qua thc tin gio dc cho thy, khi nh gio dc nm vng h thng cc nguyn
tc, linh hot, mm do trong vic la chn v vn dng cc nguyn tc vo trong tnh
hung gio dc, ph hp vi c im ca i tng th s thc hin c hot ng
gio dc t kt qu cao.
2. H thng cc nguyn tc gio dc
2.1. Nguyn tc m bo tnh mc ch ca hot ng gio dc
HGD l hot ng c thc, c mc ch ca con ngi nhm hnh thnh v pht
trin ton din nhn cch con ngi. Nguyn tc ny phn nh tnh nh hng ca hot
ng gio dc. Cc hot ng gio dc phong ph, a dng v linh hot lun phi hng
n vic thc hin mc ch gio dc l hnh thnh v pht trin cc phm cht v nng
lc cn thit cho hc sinh. Cc tc ng gio dc phi gp phn o to th h tr thnh
nhng ngi cng dn, nhng ngi lao ng giu lng nhn i, nng ng, sng to,
bit sng v lm vic theo hin php v php lut, c tim nng, thch ng vi cuc sng
ang i mi ton din v su sc. V vy, nh gio dc cn ch :
- Xc nh ng n, ph hp, c th mc tiu ca HGD.

- Trao i vi HS v mc ch, mc tiu gio dc nhm nh hng cho HS t gio
dc, t hc, t rn luyn.
- Cn cn c vo mc tiu gio dc chn la ni dung, phng php, phng
tin, hnh thc HGD v kim tra nh gi kt qu GD.
- Quan tm n vic hnh thnh cho hc sinh nhng c s ca th gii quan khoa
hc v nhn sinh quan ng n, l tng xy dng nc Vit Nam vi mc tiu: "Dn
giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh" theo nh hng XHCN, ch
ng, sng to trong qu trnh hc tp v rn luyn.
- nh hng cho HS tch cc, ch ng hc tp, tip thu c chn lc, sng to, kt
hp c cc gi tr truyn thng, tinh hoa vn ho o c ca dn tc v ca nhn
loi, c cuc sng vt cht v tinh thn hi ho, phong ph, c nng lc gii quyt ng
n cc mi quan h gia cc gi tr truyn thng v hin i, cc gi tr dn tc v nhn
loi
- Hng dn v khuyn khch HS bit phn bit ci ng, ci sai, ci thin, ci c,
t thi khng ng tnh vi ci c, ci xu, gp phn xy dng o c, vn ha lnh
mnh, em li li ch v hnh phc cho x hi.
- Thng xuyn t chc cho hc sinh tham gia cc hot ng v giao lu phong
ph trong i sng cng ng ph hp vi c im la tui v nng lc c nhn.
- Nh gio dc cn phi trnh thi p t th bo, cng nhc, tri vi bn cht
ca HGD.
2.2. Nguyn tc m bo gio dc gn vi cuc sng v lao ng
Mi quan h bin chng ca HGD vi cuc sng v lao ng l mt trong cc c
s ca vic xc nh cc nguyn tc gio dc.
HGD nhm gio dc ngi cng dn, ngi lao ng thch ng vi cuc sng lao
ng v sinh hot x hi. Thc tin gio dc cho thy rng, hiu qu gio dc ph thuc
vo kin thc v s tri nghim ca bn thn hc sinh. Mun c kin thc v kinh
nghim, con ngi phi tham gia cc hot ng sng, vi cc tnh hung khc nhau.
Chnh cuc sng lao ng l mi trng, l phng tin gp phn vo vic hnh thnh v
pht trin nhn cch cho nhng con ngi ang sng v lm vic trong .
Khi thc hin HGD nn ch :
- Mc tiu HGD cn phn nh c yu cu tt yu khch quan ca cuc sng,

ca lao ng trong x hi hin i.
- T chc cho hc sinh tm hiu v cuc sng v hot ng lao ng sng to ca
ngi lao ng; t ra yu cu gio dc c th, r rng; xc nh vic t chc cho cc
em tham gia cc hot ng sng l mt thnh phn hu c ca HGD.
- T chc cho hc sinh t gic tham gia mt cch va sc vo s nghip xy dng
t nc qua cc hot ng lao ng hu ch, t gip cc em hnh thnh nhng
phm cht ca ngi cng dn, ngi lao ng mi. Khi t chc hot ng cn pht huy
c tnh tch cc, ch ng ca hc sinh.
- Pht huy vai tr ca cc t chc on, Hi, cc hot ng ngoi kho, thu ht s
h tr ca cc lc lng gio dc ngoi nh trng vo vic thc hin mc tiu gio
dc.
- Khng nn tch ri HGD vi cuc sng v s nghip lao ng xy dng t
nc v nh vy hc sinh s tr thnh nhng ngi thiu bn lnh, thiu k nng sng,
khng c kh nng ng u c vi cc tnh hung phc tp vn c trong cuc sng
thc.
2.3. Nguyn tc m bo gio dc trong tp th
Tp th l mt cng ng ngi c lin kt vi nhau bng mc ch chung, bng
nhng hot ng cng nhau nhm thc hin mc ch, nh vy va mang li li ch
chung, va mang li nhng li ch ring trong s thng nht vi nhau. Tp th hc sinh
va l mi trng va l phng tin gio dc hc sinh, trong hc sinh c h
tr, gip hnh thnh v pht trin cc nng lc, hnh thnh nhng phm cht cn
thit ca ngi cng dn mi.
Khi thc hin HGD nn lu :
- Cc hot ng gio dc cn c t chc theo hnh thc hot ng tp th hoc
theo hi, i, nhm chuyn trch.
- Cn xy dng tp th HS thnh tp th vng mnh; lm cho tp th thc s l
mi trng v phng tin gio dc tch cc.
- Pht huy vai tr t qun ca HS.
- Li cun HS vo hot ng tp th, thng nht vai tr ch o ca GV v vai tr
ch ng ca HS.
- Xy dng cc mi quan h v giao lu ng n, lnh mnh trong tp th nh

quan h trch nhim - hc tp; quan h nhn i v cc quan h ring t.
- Pht huy kh nng nhn xt, ph phn v t nhn xt ca HS.
- Xy dng d lun tp th lnh mnh, khuyn khch nhn thc, thi v hnh vi
ng n, ng thi ngn chn, ln n nhng hnh vi sai tri lm nh hng xu n li
ch chung, i ngc li nhng chun mc c tha nhn.
- Coi trng ng mc li ch ca cc thnh vin trong s thng nht vi li ch
chung, kt hp hi ho li ch c nhn v li ch tp th
- Tuyt i trnh cc tnh trng: cc oan ho li ch c nhn hoc li ch chung
ca tp th, i lp li ch c nhn v li ch tp th khng c chn p nguyn vng
chnh ng ca c nhn.
2.4. Nguyn tc kt h vic ra yu cu cao, hp l vi vic thc hin s
tn trng nhiu nht i vi ngi c gio dc
Hc sinh l ch th c thc ca hot ng gio dc. HGD bao gi cng l qu
trnh t hon thin nhn cch ca ngi c gio dc. HGD ch thnh cng khi nh
gio dc khi dy c chn - thin - m mi c nhn, khi mi hc sinh c nhu cu tip
thu v lm theo cc chun mc x hi qui nh. V vy, trong HGD, nh gio dc cn
phi tn trng nhn cch hc sinh, coi h l ch th tch cc, tin tng v lc quan i
vi hc sinh. Trong HGD, hc sinh va l i tng va l ch th t gio dc, cho nn
mi hc sinh u c mong mun c tn trng v t khng nh mnh. Vic tn trng,
thng cm, tin tng v nh gi ng bn cht i tng gio dc s nng cao lng t
trng, t tin, kch thch tnh tch cc phn u vn ln ca hc sinh. Tn trng nhn
cch hc sinh l tn trng ti nng, tr tu phm gi, yu thng qu trng con ngi,
khng b qua, lm ng trc nhng thi h tt xu ca hc sinh, khng xc phm thn
th nhn phm ca hc sinh, lun tin tng vo s tin b, kh nng ca hc s inh
Tn trng nhn cch hc sinh l phi ra nhng yu cu hp l pht huy tr
tu, ti nng, phm gi ca h. Trong gio dc, cng tn trng nhn cch hc sinh bao
nhiu, cng phi a ra nhng yu cu hp l i vi h by nhiu. Ngc li, vic a
ra cc yu cu cao v hp l l th hin s tn trng i vi hc sinh. Yu cu hp l l:
- p ng i hi ca mc tiu gio dc.
- Va sc i vi hc sinh.
- C tc dng kch thch hc sinh t gic, tch cc, ch ng thc hin.
- C tnh kh thi
- C kh nng mang li hiu qu mong mun.
Khi t chc HGD, nh gio dc cn quan tm:
- Thng xuyn ra yu cu ngy cng cao i vi hc sinh, nhng chn thnh,
tin tng, thin ch, l th hin tn trng hc sinh ng mc.
- Kp thi pht huy u im, ng vin, kch thch hc sinh phn u vn ln; ng
thi nghim khc v kin quyt vi nhng nhc im, sai lm, gip h phn u tr
thnh ngi hon thin hn.
- Nh gio dc phi l tm gng sng v o c, li sng, phi c ngh thut s
phm; cn trnh tnh trng th bo, kht khe, thiu tin tng hc sinh ng thi cng
khng d di, nung chiu qu mc
- Hng dn hc sinh t ra yu cu v ch ng thc hin cc yu cu.
2. 5. Nguyn tc m bo tnh va sc v tnh c bit trong hot ng gio
dc
Qu trnh hnh thnh v pht trin nhn cch ca HS c tnh c bit ha cao. Hiu
qu ca HGD ph thuc kh nhiu vo vic nh gio dc hiu bit y hay khng
cc c im la tui v c im c nhn tng hc sinh vi t cch va l i tng,
va l ch th ca HGD. Hn na, trong HGD lun lun c s phn ho trnh pht
trin nhn cch cc i tng gio dc theo cc la tui khc nhau, thm ch ngay
trong mt la tui. V vy, cn phi c nhng tc ng sao cho ph hp vi trnh pht
trin ca hc sinh. Ngoi ra, cn thy rng, mi hc sinh c nhng c im tm sinh l
ring, c hon cnh, lao ng, hc tp ring cho nn tnh cch v s trng cng khc
nhau. Do , cn coi trng tnh c bit c th tm ra nhng ni dung, phng php v
cch thc tc ng hp l nht.
Thc hin nguyn tc ny nn lu :
- Mi gio vin cn nghin cu tm hiu v nm vng cc c im tm sinh l la
tui v c im c bit ca hc sinh, t la chn ni dung, hnh thc, bin php t
chc gio dc cho ph hp.
- m bo thng nht gia tnh va sc chung v tnh va sc ring, gia tnh i
tr v tnh c bit.
- i vi bt k lch lc, sai phm no nu c hc sinh, iu quan trng hn ht
l phn tch c th, tm ra nguyn nhn xut hin ca chng v tm bin php un nn
ph hp.
- Trong HGD cn trnh thi ch quan, tu tin, b v bt c HGD no cng
u c tnh mc ch, c cu trc v din bin ring ca n, v th, nht nh cn t
chc, iu khin chng mt cch hp l, hp qui lut.
2. 6. Nguyn tc m bo s thng nht gia vai tr ch o ca nh gio
dc v vai tr t gic, tch cc, c lp, sng to ca ngi c gio dc
HGD l s thng nht bin chng gia hot ng ch o ca GV v hot ng
ch ng ca HS Trong HGD, nh gio dc ng vai tr ch o: t chc, hng dn,
iu khin v khuyn khch HS tch cc hot ng t gio dc, t hon thin nhn cch.
Vai tr ch o ca gio vin v ton b cc tc ng gio dc ca nh trng s khng
c hiu qu cao nu khng to ra c s kt hp hi ho gia hot ng ca nh gio
dc v hot ng, tch cc, sng to ca hc sinh. Cn thy rng, di tc ng ch
o ca gio vin, tnh t gic, ch ng v sng to ca hc sinh s hnh thnh v pht
trin, ngc li, tnh ch ng, tch cc ca hc sinh s to iu kin cho gio vin pht
huy vai tr ch o ca mnh ngy cng cao.
Thc hin nguyn tc ny i hi mi gio vin phi c trnh s phm vng
vng, hiu su sc i tng ca mnh c th la chn ni dung, phng php, hnh
thc t chc HGD ph hp, bo m tt vai tr ch o ca mnh trong HGD. Mt
khc, cng i hi hc sinh phi bit v c kh nng t vn ng i ln di tc dng ch
o ca nh gio dc, khng ri vo tnh trng cc oan, coi thng vai tr lnh o ca
nh s phm hoc HS th ng lm theo cc kin ca thy c gio.
Cn xem xt cc tnh hung gio dc cng nh c im c bit, c th ca HS
pht huy vai tr ch o ca GV v vai tr ch ng ca HS. Khng nn qu cao vai
tr ch ng ca HS trong vic thc hin cc hot ng gio dc; v nh vy c th lm
cho HS gp nhiu kh khn khng cn thit, khng va sc. ng thi cng khng nn
nh gi thp vai tr ch ng ca HS dn n khng lm cho HS c gng mc cn
thit.
2.7. Nguyn tc bo m tnh lin tc v h thng ca hot ng gio dc
Qu trnh hnh thnh v pht trin nhn cch ca con ngi l mt qu trnh lu di
v lin tc t khi cn u th v ko di n ht cuc i. Nguyn tc ny c qui nh
da trn cu trc v s vn ng, pht trin ca HGD. Gio dc l mt qu trnh nhm
hnh thnh hc sinh h thng nhng phm cht ca nhn cch. Cc phm cht ny
c hnh thnh hu nh ng thi, an xen ln nhau, b sung cho nhau theo nguyn tc
ng tm. H thng nhng phm cht c s l c s hnh thnh nhanh chng v
vng chc cc phm cht tip theo, ngc li, s hnh thnh cc phm cht sau li l c
s cng c v hon thin cc phm cht c, lm cho n ngy cng bn vng v
su sc. V vy, phi t chc HGD sao cho nhng phm cht ca hc sinh c hnh
thnh v pht trin mt cch lin tc v c h thng.
- Nguyn tc ny i hi cc tc ng gio dc phi c t chc v thc hin
trong mi quan h bin chng, nhm hnh thnh ton vn cc kin thc, k nng v thi
cho hc sinh.
- Mi phm cht nhn cch khi c hnh thnh cn c cng c, luyn tp,
nng cao ln theo nhng yu cu ca s pht trin nhn cch. HGD phi c tin
hnh lin tc (v thi gian) v phi c thc hin trong nhng iu kin v hon cnh
a dng, phong ph, trong s kt hp gia gio dc, t gio dc v t rn luyn th kt
qu mi vng chc v bn vng.
- Trong sut cuc i hc sinh, cc tc ng ca HGD lun mang tnh ton vn,
cc nhim v gio dc phi c thc hin ng b, nhng trong tng thi im c
nhng nhim v ni ln cn c u tin, ch hn, nhm hnh thnh phm cht, cc
nt tnh cch p ng c yu cu mi ca cuc sng.
- Nh gio dc cn quan tm n vic chun b cho HS c kh nng v tch cc t
gio dc c th gio dc sut i.
2.8. Nguyn tc m bo s thng nht gia gio dc nh trng gio dc
gia nh v gio dc x hi
Gio dc l mt qu trnh phc hp. C nhiu nh hng v nhiu tc ng n vi
HS trong qu trnh sng, hc tp v rn luyn. Nh trng, gia nh, x hi l 3 lc
lng gio dc khng th thiu c i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch hc
sinh. S thng nht ca 3 mi trng gio dc to nn sc mnh tng hp, tc ng
ng b ln nhn cch ca hc sinh. Mi mt mi trng gio dc c vai tr nht nh,
trong vai tr ch o thuc v gio dc ca nh trng. V vy, trong HGD cn lu
:
- Nh trng, gia nh, x hi cng phi hp gio dc HS, cng thng nht cc
nh hng gio dc, nhm h tr ln nhau trong HGD.
- Nh trng lun lun thy c v thc hin vai tr ch o ca mnh, ch ng

kt hp vi gia nh v x hi trong cng tc gio dc.
- Gia nh v x hi cng cn ch ng phi hp vi nh trng trong vic gio dc
HS, to iu kin thun li cho gio dc ca nh trng v hn ch ti a cc nh hng
tiu cc.
H thng cc nguyn tc gio dc trn y ch o vic chn la ni dung, phng
php v hnh thc t chc hot ng gio dc. Bn thn cc nguyn tc c mi quan h
hu c, bin chng vi nhau, chng va b sung cho nhau, va c tnh nh hng cho
cc hot ng gio dc. Mi nh gio dc - gio vin cn nm vng h thng cc nguyn
tc gio dc qun trit chng vi quan im tng hp, ton vn. Vi tng tnh hung
gio dc c th, phi bit la chn cc nguyn tc ch yu, ph hp vi yu cu v ni
dung gio dc c th v vn dng phi hp cc nguyn tc gio dc mt cch sng to,
linh hot.
III. PHNG PHP GIO DC (PPGD)

1. Phng php gio dc l g?

Hiu theo ngha chung nht, phng php l cch thc tip cn v gii quyt mt
vn no , l cch thc thc hin mt nhim v t ti mt mc ch no , tr
li cc cu hi lm nh th no", "bng cch no"?
Phng php gio dc l mt thnh t c bn ca HGD, n phn nh cch thc
t chc v thc hin cc loi hnh hot ng phong ph, a dng ca nh gio dc v
ngi c gio dc nhm chuyn ha nhng yu cu, chun mc do x hi qui nh
thnh nhng phm cht nhn cch, hnh vi, thi quen ca ngi c gio dc. Vy,
PPGD l t hp cc cch thc hot ng phi hp thng nht ca nh gio dc v
ngi c gio dc, c tin hnh di vai tr ch o ca nh gio dc nhm thc
hin tt cc nhim v gio dc, ph hp vi mc ch gio dc.
Mt s c im ca PPGD:
- PPGD l mt thnh t c bn ca HGD c mi quan h tng tc vi cc thnh
t khc ca HGD (PPGD c mi quan h bin chng vi mc tiu, ni dung, phng
tin, iu kin v kt qu gio dc).
- PPGD th hin s thng nht bin chng gia cch thc hot ng ca nh gio
dc v ngi c gio dc: hot ng ca nh gio dc mang tnh ch o, cn hot
ng ca ngi c gio dc mang tnh ch ng di tc ng ch o ca nh gio
dc.
- PPGD c biu hin thng qua cc bin php gio dc khc nhau, chng gn b
cht ch vi nhau, chuyn ha ln nhau, trao i vai tr cho nhau trong tng tnh hung
s phm c th. Trong mt s trng hp, phng php ng vai tr l cch thc c
lp gii quyt cc nhim v gio dc; trong mt s trng hp khc, phng php li tr
thnh bin php c tc dng h tr.
PPGD rt phc tp v a dng: tnh phc tp ca PPGD th hin ch n khng
c mt khun mu c nh no. Cng mt PPGD nhng c th vn dng thnh cng
i tng ny nhng li km hiu qu i tng khc v vic vn dng PPGD ty
thuc vo tnh hung s phm c th. Tnh a dng ca PPGD th hin ch c nhiu
PPGD khc nhau v s dng n mt cch linh hot ty thuc vo i tng gio dc.
2. H thng cc phng php gio dc

2.1. Nhm phng php gio dc tc ng vo thc v tnh
thc c nhn l mt th thng nht gia tri thc v nim tin c nhn v nhng
chun mc x hi c qui nh. Nhm PPGD tc ng vo thc l phng php
tc ng trc tip n nhn thc v tnh cm ca ngi c gio dc thng qua vic
phn tch, so snh, gii thch, chng minh v vn dng, khin cho ngi c gio dc
hiu, ng tnh, chp nhn, bit nhn xt, phn bit, c tnh cm tch cc v mong mun
th hin trong cuc sng. Vn c bn ca nhm PPGD ny l lm cho hc sinh hnh
thnh v chuyn bin v thc, t tng, tnh cm t cha bit n bit, t bit t n
bit nhiu, t bit n tin v c tnh cm, xc cm tch cc hnh ng ng v tch
cc.
V vy s dng phng php ny c hiu qu cn phi lu :
- Xc nh ng n, ph hp, c th mc tiu gio dc v cc tnh hung gio dc.
- Cc ch gio dc phi m bo tnh h thng, tnh lgic, tnh gio dc.
- Chn la ni dung v hnh thc HGD ph hp vi mc tiu i tng v tnh
hung gio dc.
- S dng li ni c tnh thuyt phc cao, la chn nhng dn chng, s kin sinh
ng, hp dn, ph hp vi kinh nghim, vn hiu bit ca hc sinh nhm lm tng thm
sc thuyt phc ca li ni.
- Pht huy tnh ch ng ca HS.
- Thi ca nh gio dc phi t tin, chn thnh v thin ch.
Nhm PPGD ny bao gm cc phng php c th sau y:
2.1.1. Phng php ging gii
Ging gii l phng php nh gio dc dng li ni gii thch, chng minh cc
quy nh, yu cu, chun mc nhm gip cho hc sinh tm hiu v nm c ngha, ni
dung, qui tc ca vic thc hin ca cc chun mc ny. Nh , hc sinh c th tri
nghim v hnh thnh tnh cm, nim tin c th t gic thc hin nhng chun mc
ny vi thi v ng c ng n.
Mt s yu cu c bn ca PP ging gii:
- Xc nh mc tiu r rng, c th v ph hp ca vic ging gii.
- Chun b ni dung, ti liu, phng tin ging gii y , chnh xc.

- Khi ging gii phi dng li ni r rng, khc chit, khng di dng, lan man.
- Lp lun phi chnh xc, lgic, d hiu.
- C th minh ho bng tranh nh, bng nhng v d thc t, nhng gng in
hnh gn gi vi i sng hng ngy ca hc sinh.
- Cn thu ht hc sinh tham gia vo qu trnh ging gii.
- Nn to iu kin hc sinh c th lin h vi thc t, vi bn thn.
2.1.2. Phng php m thoi
m thoi l phng php tr chuyn, trao i gia nh gio dc v hc sinh, hoc
gia hc sinh vi nhau v cc ch gio dc (o c th cht, thm m v lao ng
v hng nghip) c tc dng hnh thnh, cng c nhn thc, tnh cm v nim tin cho
hc sinh. Mc ch ca m thoi nhm li cun hc sinh vo cc s kin, cc hin
tng v tnh hung trong cuc sng, trn c s m hnh thnh thc v thi
ng n i vi hin thc cuc sng. Ni dung ca m thoi cng gn vi kinh nghim
sng ca hc sinh th cng c hiu qu. m thoi trong gio dc c th tin hnh vi
mt hc sinh, mt nhm hay tp th hc sinh.
Trong thc tin gio dc, m thoi c th chun b trc xoay quanh mt ch
hoc tnh hung nht nh hay m thoi t nhin din ra trong cuc sng hng ngy. D
m thoi hnh thc no th vn c bn l to khng kh thn mt, gn gi, t nhin
gia nh gio dc v ngi c gio dc ngi c gio dc ch ng, mnh dn
by t quan im ca mnh. T , nh gio dc hiu c nhn thc, tm t tnh cm,
xu hng ca hc sinh m un nn, iu chnh kp thi.
- i vi m thoi c chun b trc cn chn ch ng hng, c ngha,
ph hp vi i tng; chun b chu o v k hoch, ni dung cch thc tin hnh,
phn cng c th; t chc m thoi v tng kt, nh gi.
- i vi m thoi ring vi tng hc sinh (hc sinh c bit, hc sinh c vn )
nh gio dc phi bit cch giao tip kho lo, t nh thn trng, tm hiu hc sinh cn
k, trao i c l, c tnh. c bit, phi tht s thng yu hc sinh, tin tng, tn
trng nhn cch hc sinh, tuyt i trnh s xc phm, th bo, cng nhc.
- Trong qu trnh m thoi nh gio dc c th t ra nhng cu hi, vn nhm
nh hng cho hc sinh suy ngh phn tch, nh gi tnh hung. Nh gio dc hng
dn cho HS bit nh gi, tng kt, rt ra kt lun cui cng, khc su vn .

2.1.3. Phng php k chuyn
K chuyn l phng php nh gio dc dng li ni, c ch, iu b, nt mt
k li, thut li mt cch sinh ng mt cu chuyn c ngha gio dc. Qua ni dung
cu chuyn v cch thc k chuyn ca nh gio dc, c th hnh thnh v pht trin
hc sinh kh nng nhn thc th gii xung quanh, bi dng tnh cm, xc cm tch cc
v nim tin ng n. Hc sinh c th hc tp c nhng gng tt v trnh c
nhng gng xu vi c ph phn, nhn xt v nh gi. Phng php ny c tc dng
c bit i vi hc sinh la tui nh.
Khi s dng phng php ny cn lu cc im sau:
- La chn nhng cu chuyn ph hp vi mc tiu gio dc, sinh ng, hp dn,
cha ng tnh hung gio dc cn thit.
- Ni dung cu chuyn phi ph hp vi thi gian v c im tm sinh l, trnh
nhn thc, tnh cm ca hc sinh.
- Li ni phi sinh ng, din cm, iu b, ging ni, nt mt phi lun lun thay
i cho ph hp vi tnh tit ca ct truyn, gy c s ch v nhng xc cm mnh
m, su sc hc sinh. Khi k chuyn nn s dng km theo hnh nh minh ha hp
dn, gy n tng tch cc.
- Trong khi k chuyn phi nu bt c nhng chi tit, nhng tnh hung c bn
ca ni dung cu chuyn gip cho hc sinh khng b phn tn ch vo nhng chi tit
vn vt, khng ph hp.
- Cn phi theo di nt mt, thi ca ngi nghe kp thi iu chnh cch k
chuyn.
- Sau khi k chuyn xong, c th yu cu hc sinh tm tt li cu chuyn, nu nhn
xt v nhng vn m mnh quan tm, nu mt s cu hi hay vn cn thit hc
sinh da vo ni dung truyn k m trao i kin, rt ra nhng kt lun b ch, t
gip cc em hiu su sc ni dung ca truyn k.
2.1.4. Phng php nu gng
Nu gng l phng php da trn c s phn tch nhng mu nhn cch in
hnh nhm kch thch HS hc tp v rn luyn. Sc mnh thuyt phc ca phng php
ny l ch da vo nhn thc v tnh cm tch cc ca HS i vi cc mu nhn cch
in hnh tt hoc cha tt. Phng php ny khng ch pht trin c nng lc ph
phn, nh gi hnh vi ca ngi khc t c th rt ra nhng kt lun b ch m
cn gip hc sinh bit hc tp, noi theo nhng gng tt, trnh nhng hnh vi xu, ng
thi hnh thnh cho hc sinh nim tin v nhng chun mc x hi v mong mun c c
nhng hnh vi ph hp hn.
Thng thng khi ni n nu gng, c ngha l dng nhng tm gng sng,
gng chnh din gio dc hc sinh. V d: gng cc bn hc tt, lao ng gii,
khc phc kh khn hc gii Tuy nhin, khi vn dng phng php ny, chng ta
cng c th dng c nhng tm gng xu, gng phn din gio dc hc sinh. V
d: gng mt hc sinh li hc, chi bi lu lng kt qu s ra sao, Qua nhng
gng xu ny, nh gio dc c th to iu kin HS phn tch, nh gi v trn c
s trnh c nhng hnh vi sai lm tng t.
iu cn nhn mnh c ngha quyt nh khi s dng PPGD ny l tm gng
sng ca chnh bn thn nh gio dc. V vy, trong qu trnh gio dc hc sinh nh gio
dc khng ch nu gng m cn cn phi lm gng cho hc sinh.
pht huy tc dng ca phng php ny cn lu :
- La chn nhng tm gng sng (hay gng phn din) ph hp vi mc tiu
gio dc, c im tm sinh l ca hc sinh (khi s dng nhng gng phn din nn lu
n tc dng ph, khng nn lm dng qu trong vic s dng gng phn din).
- Nhng gng c la chn ph hp vi thc t hc sinh c th hc tp
c.
- To iu kin cho hc sinh lin h vi cuc sng v t nu ln nhng tm gng
cn phi noi theo v nhng gng xu cn phi ph phn.
- Hng dn v khuyn khch HS phn tch, nh gi v rt ra nhng kt lun b
ch.
- Nu gng c tc dng thuyt phc, gip cho hc sinh c c hiu bit, nim tin
v tnh cm ng n.
2.2. Nhm phng php gio dc t chc hot ng hnh thnh hnh vi
v thi quen hnh vi
Cc phm cht nhn cch ca hc sinh thng th hin bng hnh vi v thi quen
hnh vi. V vy, trong qu trnh gio dc cn phi vn dng nhm cc phng php t
chc hot ng thc tin gio dc hc sinh. T chc cho HS tham gia vo cc hot
ng a dng, cc mi quan h giao lu phong ph nhm gip h chuyn ha thc

thnh hnh vi v rn luyn thi quen hnh vi cn thit.
2.2.1. Phng php giao vic
Giao vic l cch thc nh gio dc li cun hc sinh vo cc cng vic c th vi
nhng ngha v x hi nht nh, qua hc sinh c iu kin th hin nhng kinh
nghim ng x trong cc mi quan h a dng v hnh thnh cc hnh vi ng x ph hp
vi nhng yu cu ca cng vic c giao.
Khi giao vic cho hc sinh cn lu :
- Chn cng vic ph hp vi mc ch, mc tiu gio dc.
- Giao vic phi ph hp vi c im tm sinh l, c im la tui, kh nng,
trnh v hng th ca hc sinh. Cn tm hiu HS trc khi chn vic v giao vic.
- Lm cho hc sinh hiu gi tr x hi ca cng vic c giao, gii thch cho hc
sinh hiu ngha ca vic c giao i vi tp th v c nhn. iu ny c th nng
cao tinh thn trch nhim ca cc em i vi vic c giao.
- C th tp th giao vic cho c nhn vi nhng yu cu r rng nhm to c
hi cho h pht huy thc, nng lc t qun v tnh tch cc i vi vic c giao.
- Cn theo di, gip , khch l, ng vin kp thi.
- C s kim tra, nh gi kt qu thc hin cng vic c giao ca c nhn hay
tp th hc sinh.
2.2.2. Phng php tp luyn
T chc cho hc sinh thc hin mt cch u n v c k hoch cc hnh ng
nht nh nhm hnh thnh v cng c cc k nng, k xo thc hin hnh vi v hnh
thnh cc thi quen ph hp.
Khi thc hin phng php ny cn lu :
- Trc ht cn gip cho hc sinh hiu c mc tiu, nhim v yu cu v cc qui
tc hnh vi, hnh dung r nhng hnh vi cn c thc hin.
- S dng phng php trc quan nu mu hnh vi chun cho hc sinh nhn bit
r rng hn.
- Hnh thnh cho hc sinh nhu cu, hng th luyn tp v to iu kin cho h luyn
tp theo qui tc hnh vi, theo cc mu hnh vi c gii thiu.
- Khuyn khch HS luyn tp thng xuyn.

- Luyn tp cn c thi gian thch hp, khng nn nn nng, vi vng, lc u cn
tp chnh xc sau mi yu cu cao hn v tc
- Tp thi quen c tin hnh trong nhiu tnh hung khc nhau, ph hp vi la
tui v iu kin gio dc, cn a hc sinh vo cuc sng a dng tp luyn.
- Phi tin hnh kim tra, un nn thng xuyn, ng thi khuyn khch hc sinh
t kim tra, un nn hnh vi ca mnh.
- Ch tnh ton din v tnh chn la cho ph hp vi tng hc sinh.
2.2.3. Phng php rn luyn
Bn cnh vic tp luyn c c k nng, k xo v thi quen, HS cn cn hnh
thnh v pht trin tnh cm, ng c, ch, ngh lc. PP rn luyn c mc tiu hng
n s hnh thnh v pht trin ch, ngh lc v nhng c tnh cn thit ca con ngi
hin i. y l cch thc nh gio dc t chc cc loi hnh hot ng a dng theo
nhng ni dung gio dc nht nh nhm to iu kin, mi trng hc sinh t th
nghim thc, tnh cm ca mnh v cc chun mc, hnh thnh, cng c nhng hnh vi
ph hp vi cc chun mc x hi qui nh. Phng php rn luyn to c hi cho hc
sinh thm nhp vo cc tnh hung gio dc c th t n gin n phc tp t d n
kh trong cuc sng v i hi h t nguyn gii quyt c hiu qu nhng tnh hung c
tht ny sinh trong hc tp, lao ng, sinh hot tp th Qua , nhng hnh vi, thi
quen dn dn c hnh thnh, c rn luyn mt cch thun thc, bn vng.
Phng php rn luyn c mi quan h vi phng php giao cng vic v tp
luyn. Phng php rn luyn da trn c s phng php giao cng vic v luyn tp,
nhng phm vi rng hn thng qua nhiu hot ng v tnh hung hin thc. Phng
php rn luyn thng qua vic giao nhim v v luyn tp nhng phng thc hnh ng,
nhng vn ch yu trong rn luyn l thi , ng c, ch thng nht gia ci
"cn lm" v ci "mun lm".
t chc rn luyn c hiu qu cn phi:
- Xc nh r mc tiu rn luyn.
- Chn la ni dung, phng php v hnh thc rn luyn ph hp.
- To iu kin cho hc sinh c rn luyn trong nhiu tnh hung khc nhau.
- T chc rn luyn c h thng, thng xuyn, lin tc.
- Kt hp cht ch vi kim tra v t kim tra.

- Pht trin kh nng v tnh tch cc t rn luyn cho HS.
2.3. Nhm phng php gio dc kch thch hot ng v iu chnh hnh vi
ng x
HS tham gia vo cc hot ng hc tp - gio dc, rn luyn nhn cch theo nh
hng ca mc tiu gio dc. Thc t cho thy c nhng HS t gic, tch cc tham gia
vo cc hot ng gio dc v c nhng hnh vi ng x ph hp vi cc yu cu ca x
hi, nhng cng c nhng HS thiu thc, khng t gic tham gia v c nhng hnh vi
ng x khng ph hp. Vn t ra l cn c s kch thch, khch l nhng hnh vi ph
hp vi yu cu x hi v iu chnh nhng hnh vi sai lch; l la chn v s dng
c hiu qu cc phng php kch thch hot ng v iu chnh hnh vi ng x.
2.3.1. Phng php thi ua
Thi ua l phng php kch thch khuynh hng t khng nh ca HS, thc y
h c gng, hng hi vn ln v li cun c nhng ngi khc cng vn ln ginh
nhng thnh tch xut sc cho c nhn v tp th. Trong thi ua, hc sinh vi t cch l
"ngi tham gia cuc thi" c c s khuyn khch thun li do "bu khng kh tm l"
thi ua to nn pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, sng to khi hot ng. T
, c th hnh thnh v pht trin nhanh chng, vng chc nhng phm cht, nng lc
cn thit ca con ngi mi. Ngoi ra, phng php ny cn c tc dng kch thch s
n lc vn ln ca c nhn v tp th, cao tinh thn trch nhim v hnh thnh mi
quan h tng tr gip ln nhau.
Trong nh trng ph thng, thi ua ca hc sinh c p dng vo nhiu lnh vc
hot ng: lao ng, hc tp, th dc th thao, vn ngh Tt c cc hot ng ny
u c c s thc t ng tin cy nh gi ng kt qu ca thi ua v c tc dng
kch thch, thc y phong tro chung.
Khi s dng phng php ny cn lu :
- La chn mc tiu - ch thi ua vi ni dung thuyt phc, ph hp vi yu cu
- nhu cu, hng th ca HS.
- Chun b ton din v chu o, c th v: tm l, iu kin, phng tin, cc
ngun lc cho thi ua.
- Quan tm ng mc c ba giai on ca thi ua: pht ng thi ua, tin hnh thi
ua v tng kt, nh gi thi ua.
- T chc, ng vin hc sinh tch cc, t gic thi ua.

- m bo khch quan, trung thc, c ngha gio dc.
- Cn c s un nn, theo di, s kt, tng kt, nh gi kp thi, cng bng v
ng mc.
2.3.2. Phng php khen thng
Khen thng l phng php kch thch s phm bng cch khng nh v biu
dng thnh tch, u im ca hc sinh trong qu trnh hc tp v rn luyn. PPGD ny
c tc dng to ra cho hc sinh cm gic vui sng, phn khi, lm cho h c tm l
tch cc, tin vo sc mnh n lc hot ng, cng c, v pht huy thnh tch t
c. Khen thng cn l phng thc biu hin s nh gi tch cc ca tp th, x
hi i vi hnh vi ng x ca mi c nhn hoc tp th hc sinh. Phng php khen
thng c ngha quan trng gio dc.
S dng PP khen thng cn quan tm n cc yu cu sau:
- Khng nh hnh vi - nhn cch c l ng n, ph hp vi cc chun mc x
hi qui nh.
- To ra cc cm xc tch cc cho c nhn v tp th HS; gip h c th t khng
nh nhng hnh vi tt ca mnh, cng c v pht trin nim tin v cc chun mc x hi
c lin quan n nhng hnh vi thc hin.
- Kch thch c vic tip tc duy tr v pht trin nhng hnh vi tch cc, ng
thi trnh c nhng hnh vi tiu cc, khng ph hp.
Cc hnh thc khen thng:
- T thi ng tnh, ng h hoc c li khen i vi vic lm tt mt cch trc
tip hay gin tip.
- Biu dng, tuyn dng.
- Cp giy khen, bng khen, thng tin hay hin vt
khen thng mang li hiu qu cao th cn phi m bo cc yu cu sau y:
- Khen thng phi da trn c s hnh vi thc t ca hc sinh.
- Khen thng khng ch nh gi kt qu hnh ng m cn ch n c ng c
v phng thc t c kt qu .
- Khen thng phi cng bng, khch quan.
- m bo khen thng kp thi, ng lc, ng ch.

- Phi ch n c im la tui v tnh cch ca hc sinh khi c khen.
- Cn to cho hc sinh tm th ng n khi c khen.
2.3.3. Phng php trch pht
Trch pht l phng php biu th s khng ng tnh, s phn i, ph phn
nhng hnh vi - nhn cch sai tri ca HS. Trch pht cn l phng php gy cho
ngi c li cm gic hi hn, khin h t b hnh vi, thi quen khng ph hp vi yu
cu chung hoc c hi cho tp th, x hi, gip cho HS c th tch cc, t gic iu
chnh, sa cha nhng sai lm, thiu st; bit kt hp ng n gia hnh vi ca mnh
vi yu cu chung ca tp th, ca x hi.
Trch pht c th c thc hin di nhiu hnh thc khc nhau nh nhc nh;
ph bnh; cnh co; ui hc Vic ui hc th hin s bt lc ca nh gio dc v tp
th hc sinh tuy nhin, khng nn qu lm dng hnh thc trch pht ny. Trc khi i
n quyt nh ui hc phi cn nhc k nh hng tiu cc ca n v phn ng tiu
cc c th xy ra ca hc sinh. Cc hnh thc trch pht nu trn phn nh nhng mc
khc nhau ca trch pht, v vy, khi vn dng vo nhng trng hp c th cn cn
c vo:
- Tng loi hnh vi sai lch: v hc tp, lao ng, cch ng x vi mi ngi
- Tnh cht ca hnh vi sai lch: nghim trng hay khng, thng xuyn hay khng
thng xuyn, v tnh hay c
- Phm vi v mc tc hi do hnh vi sai lch gy ra l nhiu hay t, rng hay
hp
Khi tin hnh trch pht cn m bo cc yu cu sau y:
- Trch pht phi khch quan, cng bng, ng mc.
- Phi lm cho ngi b trch pht thy r sai lm ca mnh v t nguyn chp
nhn hnh thc v mc trch pht.
- Khng nn xc phm nhn cch ca ngi b trch pht.
- C th hon hoc bi b trch pht khi ngi c li t ra n nn, sa cha.
- Phi tranh th s ng tnh ca tp th v khng nn trch pht c tp th. Nu
trong trng hp cn thit th phi ni r mc li lm ca tng ngi.
- Trch pht phi da vo nhng chng c c th, xc ng.

- Khng nn trch pht thng xuyn v s gy nn sc tm l s khng c hiu
qu.
Trch pht l bin php bt c do khi s dng cc PPGD khc m khng c
kt qu, khi nh gio dc c gng ht sc.Nhng hc sinh vn khng sa cha c
sai lm. Sau khi trch pht cn theo di chuyn bin ca hc sinh b pht. Khi hc sinh
sa cha li lm th khng nn nhc li v qu n tng i vi li lm trc y ca
h.
3. La chn v vn ng cc phng php gio dc
Mi hot ng gio dc bao gi cng din ra trong nhng tnh hung gio dc c
th. Tu theo tnh hung nh th no m ta c th la chn v vn dng phng php
ny hay phng php khc gio dc hc sinh. Phng php gio dc rt a dng,
phong ph, mi phng php u c nhng u im v nhng nhc im nht nh,
khng c nhm PPGD hay PPGD no l vn nng. V vy, cn phi la chn phi hp
cc nhm PPGD v cc PPGD c th vi nhau mt cch hp l, linh hot v sng to.
Nhng cn c la chn v vn dng cc PPGD:
- Mc tiu, yu cu gio dc c th, ph hp.
- Chng trnh, ni dung gio dc.
- Trnh , c im tm sinh l v c im c bit ca HS.
- Mi trng gio dc, tnh hung gio dc v nhng iu kin thc t c th.
- Trnh pht trin ca tp th hc sinh.
- S hiu bit phong ph v phng php v kh nng, kinh nghim ca nh gio
dc
4. X l tnh hung s phm
Hot ng s phm c i tng l con ngi v din ra trong cc mi quan h x
hi c bit gi l quan h gio dc. Mt trong nhng c im ca lao ng s phm l
tnh khoa hc, tnh ngh thut v tnh sng to cao. Thc tin cng tc gio dc hc sinh
li v cng phong ph, a dng, cha ng nhiu mu thun, nhiu mi quan h tinh t,
phc tp, a phng, a chiu Ngi gio vin vi t cch l nh gio dc thng
xuyn ng x vi nhng hon cnh, tnh hung gio dc phc tp. Ngi gio vin cn
ng x, gii quyt cc tnh hung y di nh sng ca khoa hc gio dc; xut pht t
ci tm trong sng v tha, c bn lnh s phm vng vng, thng minh, dng cm mi
gii quyt thnh cng, t iu khin hot ng gio dc theo ng mc tiu mong
mun. V vy, mt trong nhng yu cu cao v nng lc s phm ca ngi gio vin l
nng lc gii quyt cc tnh hung gio dc.
Tnh hung l nhng s kin, v vic, hon cnh c vn bc xc ny sinh trong
hot ng v quan h gia con ngi vi t nhin, x hi v gia con ngi vi nhau,
buc con ngi phi gii quyt nhm a cc hot ng cng nh quan h vo n nh
v pht trin. Tnh hung gio dc (tnh hung s phm) l ton b nhng s vic, hin
tng, s kin, hon cnh c vn ny sinh trong hot ng v quan h gio dc i
hi nh gio dc phi suy ngh, tm ti cch thc, con ng gii quyt ti u nhm a
hot ng v cc quan h pht trin, t ti mc ch gio dc xc nh. Trong
hot ng gio dc, nh gio dc phi c k nng gii quyt tnh hung gio dc. K
nng gii quyt tnh hung gio dc l kh nng vn dng tri thc, kinh nghim gio dc
gii quyt mt cch ti u nhng tnh hung ny sinh trong hot ng v quan h gio
dc. Trong qu trnh hc tp trng s phm, sinh vin phi c rn luyn k nng
gii quyt tnh hung gio dc, th hin vic tin hnh mt trnh t lgic cc hnh ng
v thao tc nht nh m cc nh nghin cu gi l quy trnh gii quyt bi tp tnh hung
gio dc. Quy trnh gii bi tp tnh hung gio dc bao gm cc bc sau:
4.1. Xc nh cc d kin cho v d kin quan trmg, ch yu
Cc d kin lin quan n i tng gio dc, ch th gio dc, nhng thuc tnh,
phm cht c bn ca h, nhng hin tng, s kin, hnh ng v mi lin h, quan h
gia chng
4.2. Biu t vn cn gii quyt
Thc cht ca bc ny l vic thc r nhim v cn gii quyt ch ra vn
gii quyt n u? Cn phi tip tc gii quyt nh th no cho tha ng?
4.3. Nu ra gi thuyt
xut cc cch gii quyt c th c (k c nhng cch gii quyt khng hay,
cha ng). Tip theo cn nu cch gii quyt hp l, ti u nht.
4.4. Chng minh gi thuyt
Bc ny i hi s vn dng ton b nhng tri thc Tm l - Gio dc hc, nhng
tri thc khoa hc lin quan, nhng k nng, kinh nghim tch ly phn tch,
chng minh, l gii, c s khoa hc ca cc gi thuyt nu ra, t khng nh gi
thuyt ti u nht.
4.5. Rt ra kt lun s phm
Nu ra nhng kt lun s phm t vic gii quyt tnh hung, bi hc kinh nghim
cho bn thn trong cng tc gio dc hc sinh.
IV. NI DUNG GIO DC

1. Gio dc o c
1.1. Khi nim o c v gio dc o c
o c l h thng nhng chun mc, nguyn tc, quy tc do x hi qui nh
nhm mc ch nh hng, iu chnh v nh gi hnh vi ca mi c nhn trong cc
mi quan h thc tin ca h, lm cho hnh ng ca c nhn ph hp vi li ch ca x
hi. o c l mt lnh vc ca thc x hi, phn nh cc quan h x hi (quan h i
vi cng ng, lao ng, vi mi trng v thi i vi bn thn), thc hin chc
nng x hi quan trng l iu chnh hnh vi ca con ngi. o c c duy tr v
cng c bng sc mnh ca d lun, ca lng tm. Vi t cch l mt lnh vc ca
thc x hi, o c bin i v pht trin cng vi s bin i v pht trin ca cc
iu kin kinh t - x hi.
Gio dc o c l qu trnh hnh thnh v pht trin cc phm cht o c ca
nhn cch hc sinh di nhng tc ng v nh hng c mc ch, c t chc c k
hoch, c s chn la v ni dung, phng php v hnh thc gio dc vi vai tr ch
o ca gio vin.
1.2. Nhim v gio dc o c
- T chc v hng dn cho hc sinh tm hiu v nhng gi tr ca o c t
c th lm xut hin thi ng tnh, chp nhn thc hin cc yu cu ca chun
mc o c trong cc mi quan h.
- Ch n nhng cm xc, tnh cm, nim tin tch cc khi tm hiu v thc hin
cc yu cu chun mc o c.
- T chc cho hc sinh thc hin cc chun mc o c trong cc hot ng hc
tp, lao ng, sinh hot cng ng v tp th nhm hnh thnh hnh vi v thi quen hnh
vi o c ng n.
Cc nhim v gio dc o c c thc hin trong mi quan h thng nht bin
chng vi nhau. Tu theo iu kin, hon cnh v c im tm l, nhn thc ca hc
sinh m thc hin cc nhim v gio dc o c mt cch linh hot, sng to.
1.3. Ni dung gio dc o c cho hc sinh nh trng ph thng
Cc nhim v gio dc o c ni trn c th hin qua vic gio dc cho hc
sinh nhng chun mc o c sau y:

1.3.1. Gio dc lng yu nc, tinh thn quc t chn chnh
Lng yu nc l mt phm cht c bn ca con ngi Vit Nam, cng l mt
truyn thng qu bu, mt tnh cm su sc v ht sc thing ling i vi mi ngi dn
Vit Nam. Truyn thng yu nc to nn sc mnh phi thng ca dn tc ta
vt qua mi kh khn th thch trong chin u chng ngoi xm v bo v, xy dng
t nc.
Gio dc lng yu nc cho hc sinh trc ht l gio dc lng yu qu hng ni mi ngi sinh ra v ln ln, "ni chn nhau ct rn ca mnh"; gio dc tnh cm
gn b vi ngi thn v mi ngi xung quanh; hnh thnh thc, thi , tnh cm
tch cc i vi truyn thng v bn sc vn ho dn tc. Gio dc lng yu nc ngy
nay gn lin vi nh hng pht trin XHCN, gio dc tinh thn hp tc quc t, tnh
hu ngh gia cc dn tc, tnh on kt anh em vi cc nc trong khu vc v th gii;
hnh thnh cho hc sinh thi khng ng tnh vi s th hn dn tc, ch ngha khng
b v phn bit chng tc.
1.3.2. Gio dc thi i vi lao ng
Lao ng l iu kin c bn u tin ca cuc sng con ngi, lao ng sng to
ra con ngi. Lao ng khng ch l phng tin nui sng con ngi m cn l mt
phng tin gio dc, mt nguyn tc o c v mt phm cht c bn ca nhn cch
con ngi mi.
Gio dc thi i vi lao ng l hnh thnh cho hc sinh quan nim ng v lao
ng; hiu r v tr, vai tr ca lao ng v ngi lao ng, tin vo sc sng to v i
ca nhn dn lao ng v tin vo kh nng hc tp, lao ng ca bn thn, c thi
knh trng ngi lao ng, yu qu sn phm lao ng, c thc tit kim v bo v
ca cng, xy dng cc phm cht ca ngi lao ng mi nh tnh t gic, cn c,
sng to, trung thc, v hnh phc ca mi ngi, lao ng c tnh t chc, k lut, c
k thut v t nng sut cao; hnh thnh hc sinh thi khinh ght, dng cm u
tranh chng nhng k li bing lao ng, gian di, bc lt, n cp ca cng.
1.3.3. Gio dc thi tch cc i vi cng ng
Gio dc cho hc sinh thi i vi cng ng l hnh thnh cch sng "mnh v
mi ngi, mi ngi v mnh", gio dc thc v thi quen lun t li ch cng ng
ln trn li ch c nhn; kt hp hi ho gia li ch tp th v li ch c nhn, nu cao
tinh thn trch nhim v thc hin y ngha v i vi tp th, quan tm n s pht
trin tch cc ca tp th, c tinh thn hp tc gip nhau trong cuc sng cng ng
v hnh thnh tnh tch cc hot ng x hi cho hc sinh.
1.3.4. Gio dc thi ng n i vi mi ngi v bn thn
Thi ng n i vi mi ngi v bn thn l mt ni dung quan trng ca
o c. l tnh thng tch cc i vi mi ngi, xem hnh phc ca ngi khc
nh hnh phc ca bn thn; quan tm, thng cm tch cc vi mi ngi xung quanh,
tn trng phm gi ca con ngi v t thi tch cc chng p bc bc lt gii
phng ngi lao ng.
Gio dc thi ng n i vi mi ngi l hnh thnh cho hc sinh quan nim
ng v tnh bn, tnh yu, tnh cm gia nh, tnh cm i vi ngi thn v nhng
ngi xung quanh; bit tn trng, bao dung v chm sc, gip em nh, ngi gi,
ngi tn tt, nhng ngi c hon cnh kh khn; c thi ph phn, khng ng
tnh vi nhng t tng, hnh vi lc hu, li thi cn ri rt li lm h thp gi tr con
ngi.
Cng vi vic gio dc thi ng n i vi mi ngi l gio dc thi ng
n i vi bn thn. Cn phi gio dc cho hc sinh thc hiu r v mnh, bit nh
gi ng bn thn, c thi ng n i vi nhng t tng, danh d, tnh cm, ng
c, hnh ng ca mnh. T lun nghim tc xem xt bn thn, nh gi ng bn
thn v tch cc pht huy nhng mt tch cc, c gng khc phc nhng hn ch, khuyt
im ca bn thn; hnh thnh c tnh t trng, trung thc, khng nh bn thn v dng
cm u tranh chng cc biu hin sai lm ca bn thn, bn b v mi ngi xung
quanh, c kht vng vn ti v tnh cm tch cc i vi ci thin, ci tt p tin b.
1.3.5. Gio dc thi ng n i vi mi trng xung quanh
Gio dc thi ng n i vi mi trng xung quanh l hnh thnh cho hc
sinh thi tch cc gi gn v sinh chung, bo v v xy dung mi trng, c quan h
ng n i vi mi trng. iu th hin tnh ngi ca con ngi v gp phn ci
to cuc sng ca con ngi.
Nm ni dung gio dc o c cch mng trn y thng nht v gn b cht ch
vi nhau, cho nn trong nh trng cn phi tin hnh gio dc y v ng b cho
hc sinh.
2. Gio dc th cht
2.1. Khi nim chung v th cht v gio dc th cht

Pht trin th cht l mt mt quan trng ca s pht trin ton din nhn cch, l
qu trnh bin i v hnh thnh nhng thuc tnh t nhin v mt hnh thi v v mt
chc nng ca c th trong cuc sng con ngi. Pht trin th cht l qu trnh vn
ng, bin i ca c th v c lng v cht. S pht trin ny qua cc thi k: bo
thai - th u n trng thnh - thanh nin - trung nin - tui gi. S pht trin tun
theo nhng quy lut khch quan ca t nhin v ca c cc iu kin, hon cnh c th
ca mi con ngi vi hot ng c thc ca c nhn, trong c vai tr ch o ca
gio dc.
Trong nn vn ho chung ca nhn loi, nn vn ho th cht tn ti di dng cc
hot ng nhm hon thin v pht trin th cht ca con ngi, di dng nhng thnh
tu x hi trong vic xy dng, hc tp v s dng cc tri thc, k nng, k xo luyn
tp th cht, tr chi th thao v thi u Hnh thnh v pht trin cho hc sinh vn ho
th cht lnh mnh l rt cn thit trong vic pht trin x hi hin i tin b. Th h tr
cn phi lnh hi c h thng vn ho th cht ca dn tc v nhn loi c th s
dng, bo tn v pht trin n mc cao hn.
Gio dc th cht l mt b phn hu c ca qu trnh gio dc, l qu trnh t
chc v hng dn cho hc sinh hot ng nhm chim lnh nhng c s ca nn vn
ha th cht, hon thin c th, tng cng v cng c sc khe, bo m pht trin
th cht ng n cho hc sinh, ng thi gp phn pht trin ton din nhn cch h.
Gio dc th cht hng vo vic hon thin c th con ngi v mt hnh thi v chc
nng, hnh thnh cc k nng, k xo vn ng c bn; pht trin cc phm cht v nng
lc hot ng th lc, hnh thnh li sng vn ho th cht lnh mnh, chun b cho con
ngi tham gia vo cc hot ng th cht a dng v phong ph ca mt x hi pht
trin.
Gio dc th cht gp phn trc tip nng cao sc kho hc tp tt, lao ng
tt; gp phn lm cho cuc sng vui ti, lnh mnh, lc quan yu i; chun b v mt
tinh thn v th lc tham gia lao ng, xy dng v bo v t quc. Gio dc th cht
c tc dng thc y cc ni dung gio dc khc.
2.2. Cc nhim v gio dc th cht
- T chc, hng dn, iu khin hc sinh tm hiu h thng tri thc ph thng, c
bn, hin i v th dc, th thao, v sinh thng thc, gi gn, chm sc, bo v v
pht trin sc khe.
- Rn luyn cho hc sinh h thng k nng, k xo c bn v th dc th thao v

cc phm cht vn ng theo chng trnh gio dc th cht ca nh trng ph thng.
- Hnh thnh cho hc sinh hng th, nhu cu, ch, ngh lc, thi quen rn luyn th
dc th thao v gi gn v sinh nng cao sc kho.
Pht hin v bi dng nhn ti th dc th thao.
- Gio dc cho hc sinh nhng phm cht nhn cch khc trong qu trnh gio dc
th cht.
3. Gio dc thm m
3.1. Khi nim chung v gio dc thm m
Gio dc thm m trong nh trng ph thng l qu trnh gio dc nhm bi
dng cho hc sinh s hiu bit, cm th, pht hin, nh gi ng ci p trong t
nhin, trong cuc sng, trong ngh thut, hnh thnh hc sinh nhu cu v nng lc sng
to ci p trong cuc sng v trong ngh thut. Gio dc thm m trong nh trng
ph thng l qu trnh gio dc cho hc sinh c trnh vn ha thm m ph thng bao
gm cc b phn sau:
- Nhn quan thm m gm cc tri thc, quan nim, t tng v nhng gi tr thm
m.
- Tnh cm thm m gm nhng rung cm thm m, nhng phn ng nhanh chng
v tinh t v mt xc cm v tnh cm, tnh nhy cm i vi ci p v ci khng p.
- L tng thm m gm quan nim v ci p mt cch hon thin nht, kiu mu
nht, li cun con ngi vn ti.
- Nng lc sng to ci p gm hng th, nguyn vng, kh nng xy dng v
sng to ci p theo qui lut ci p.
Gio dc thm m c ngha rt quan trng i vi s pht trin ton din nhn
cch con ngi. i vi x hi, nhu cu thm m l yu t kch thch thc y s pht
trin x hi, lm cho cuc sng vui ti hn, tnh cm con ngi ngy cng phong ph,
lm tng nng sut lao ng, c tc dng xy dng thun phong m tc. i vi nh
trng gio dc thm m l mt ni dung gio dc ton din h tr cho cc mt gio dc
khc nhm gp phn o to con ngi pht trin ton din.
3.2. Nhim v ca gio dc thm m
- Hnh thnh cho hc sinh h thng tri thc, quan nim ng n v ci p v ci
cha p. Trn c s bi dng nng lc tri gic, cm th ci p trong thin nhin,

trong cuc sng v trong ngh thut.
- Bi dng xc cm, tnh cm thm m ng n cho hc sinh.
- Hnh thnh, pht trin nng lc vn dng v sng to ci p trong i sng v
trong ngh thut.
- Pht hin v bi dng nng khiu sng to trong lnh vc thm m cho HS.
4. Gio dc lao ng
4.1. Khi nim v ngha ca gio dc lao ng
Lao ng l mt loi hnh hot ng c bit ca con ngi nhm sn xut ra sn
phm vt cht v tinh thn cho x hi. Lao ng l hot ng c bn ca con ngi v l
ngun gc ca mi s tin b x hi. Lao ng cng l iu kin cn thit cho s pht
trin nhn cch mi ngi Xut pht t vai tr ca lao ng i vi s pht trin x hi
v pht trin con ngi, cc nh trit hc v gio dc hc xng gio dc lao
ng trong nh trng. c bit nhng ngi sng lp ch ngha Mc - Lnin khng
nh gio dc lao ng l mt ni dung quan trng ca s pht trin nhn cch ton din,
do n tr thnh mt ni dung gio dc c bn v l mt trong nhng con ng gio
dc ton din trong nh trng.
Gio dc lao ng l mt b phn hu c ca qu trnh gio dc nhn cch, l qu
trnh t chc a hc sinh vo hot ng lao ng v bng lao ng m hnh thnh
hc sinh thi tch cc i vi lao ng, trang b cho hc sinh nhng tri thc v k nng
lao ng cn thit, ng thi bi dng nhng nng lc v phm cht ca ngi lao
ng mi.
Gio dc lao ng c ngha rt quan trng gp phn to nn thi v thi quen
hot ng tch cc cho th h tr. Gio dc lao ng nu c thc hin tt s c nh
hng mnh m n hiu qu ca cc mt gio dc khc nh gio dc tr tu, o c,
thm m v th cht.
4.2. Nhim v ca gio dc lao ng
- Truyn t v lnh hi h thng tri thc c bn v cc loi hnh lao ng ph bin,
gip hc sinh nm vng nguyn tc chung ca lao ng, nhng k nng s dng cc
cng c lao ng ph thng, ph bin, nhng hiu bit ban u v kinh t, bc u hnh
thnh t duy k thut, sng to v t chc lao ng tp th.
- Hnh thnh c s ban u nhng phm cht ca ngi lao ng trong thi i
mi, nhng thi quen v k nng lao ng tp th, kt hp lao ng tr c v lao ng
chn tay, gi gn v sinh trong lao ng
- To mi iu kin hp l hc sinh vn dng tri thc, k nng vo cuc sng v
lao ng, gip hc sinh bc u ng gp sc mnh to ra ca ci vt cht, xy dng
x hi.
4.3. Nhng loi hnh gio dc lao ng
- Hc tp
T chc cho hc sinh hc tp mt cch c k hoch, c t chc khoa hc, yu cu
hc sinh thc hin vic hc tp c n np, k lut v n lc ch, tch cc, t gic cao l
mt con ng rn luyn phm cht ca ngi lao ng mi.
- Hc lao ng
Mun tr thnh ngi lao ng, bit lao ng th phi hc lao ng. Trc ht l
hc tri thc vn ho - khoa hc, ng thi rn luyn nhng k nng thc hin cc loi
hnh lao ng ph bin. Vic hc tri thc v rn luyn k nng lao ng l hai mt thng
nht bin chng, to nn nng lc lao ng cho hc sinh. Do trong hot ng gio
dc, GV cn phi ch trng c mt l thuyt v lao ng ln thc hnh, thc t.
- Thc hin cc loi hnh lao ng va sc
T chc cho hc sinh tham gia cc hot ng lao ng ph hp vi trnh , sc
kho v c im tm l nh lao ng t phc v, lao ng cng ch, lao ng sn
xut Yu cu t chc lao ng l m bo tnh gio dc ca lao ng, trnh s lm
dng sc lc ca hc sinh nhm mc ch kinh t n thun. Ch n c im la
tui v c im c bit ca hc sinh, trnh nhng cng vic nng nhc hoc thi gian
lao ng qu di. Cn phi hp cht ch vi gia nh t chc tt lao ng t phc v
cho cc em, ch n vic bin lao ng t phc v thnh thi quen, np sng hng
ngy ca hc sinh
4.4. Nhng yu cu chung i vi gio dc lao ng
- Hot ng lao ng phi to ra c gi tr vt cht, tinh thn phc v cho li ch
x hi. Gi tr cng ln th ngha gio dc ca lao ng cng cao.
- Gip hc sinh nhn thc y nhng gi tr x hi ca hot ng lao ng.
- Ngn nga, khc phc nhng t tng v li, ch k c nhn t li ch c nhn
ln trn li ch tp th, li ch x hi.

- Mi hot ng lao ng ca hc sinh trong nh trng phi c t chc trong
tp th, hot ng chung, hot ng cng nhau.
- m bo tnh va sc ca hot ng lao ng. Cng vic lao ng phi ph hp
vi kh nng ca hc sinh v mt sc kho, th cht, tm l la tui cng nh nhng
c im c nhn hc sinh.
- T chc nhiu loi hnh lao ng khc nhau, la chn, phi hp chng mt cch
hp l t chc gio dc lao ng cho hc sinh nhm trnh s nhm chn, tng cng
hng th v to iu kin cho hc sinh rn luyn c cc k nng lao ng trong cc
hon cnh, cng vic khc nhau.
- T chc lao ng thng xuyn, lin tc trong sut qu trnh gio dc, lm cho tri
thc, k nng, thi quen lao ng, c rn luyn, cng c vng chc, c h thng.
Gio dc lao ng cn phi c ni dung, chng trnh, k hoch, trnh tnh trng lao
ng mt cch tu tin, theo thi v
- m bo v sinh v an ton lao ng kt hp vi vic rn luyn thc xy dng
v bo v mi trng.
5. Gio dc hng nghip
5.1. Khi nim v gio dc hng nghip
Hng nghip cho hc sinh ph thng l bc khi u quan trng ca qu trnh
pht trin ngun nhn lc. Hng nghip c hiu theo nhiu gc khc nhau.
Trn bnh din x hi, hng nghip c hiu l mt h thng tc ng ca x hi
v gio dc hc, y hc, x hi hc, kinh t hc nhm gip cho th h tr chn c
ngh va ph hp vi hng th, nng lc, nguyn vng, s trng ca c nhn, va p
ng c nhu cu nhn lc ca cc lnh vc sn xut trong nn kinh t quc dn.
Trong trng ph thng, hng nghip bao gm mt h thng bin php tc ng
ca gia nh, nh trng, x hi, trong nh trng ng vai tr ch o nhm gio
dc hc sinh trong vic chn ngh, gip hc sinh t quyt nh ngh nghip tng lai trn
c s phn tch khoa hc v nng lc, hng th ca bn thn v nhu cu nhn lc ca
cc ngnh sn xut trong x hi.
5.2. ngha cng tc gio dc hng nghip
- V gio dc: Gip hc sinh c hiu bit v th gii ngh nghip; hnh thnh nhn
cch ngh nghip cho hc sinh; gio dc thi ng n i vi lao ng; to ra s

sn sng tm l i vo lao ng ngh nghip.
- V kinh t: Gp phn phn lung hc sinh ph thng tt nghip cc cp; gp phn
b tr hp l ngun lao ng d tr bo m s ph hp ngh; gim tai nn lao ng;
gim s thuyn chuyn ngh, i ngh; l phng tin qun l cng tc k hoch ho
pht trin kinh t x hi trn c s khoa hc.
- V x hi: Gip hc sinh t gic i hc ngh; khi c ngh s t tm vic lm; gim
t l tht nghip, gim t nn x hi, gim ti phm; n nh x hi
5.3. Cc nhim v gio dc hng nghip cho hc sinh ph thng
Trong quyt nh 126/CP ngy 19/3/1981 ca Hi ng Chnh ph, cng tc hng
nghip cc trng ph thng gm cc nhim v
- Gio dc thi lao ng ng n.
- T chc cho hc sinh thc tp lm quen vi mt s ngh.
- Tm hiu nng khiu, khuynh hng ngh nghip ca tng hc sinh khuyn
khch, hng dn, bi dng kh nng ngh nghip thch hp nht.
- ng vin, hng dn hc sinh i vo nhng ngh, nhng ni ang cn lao ng
tr tui c vn ho
K.K. Platonov a ra "Tam gic hng nghip" nh sau:
Nh vy trn bnh din x hi, cng tc hng nghip c 3 nhim v c bn l nh

hng ngh, t vn ngh v tuyn chn ngh. Tuy nhin, trong nh trng ph thng,
nhim v ca gio dc hng nghip ch yu l nh hng ngh nghip v mt phn t
vn ngh cho hc sinh, gp phn vo tuyn chn lao ng do cc c quan nh nc, cc

c s sn xut tin hnh.
5.3. nh hng ngh nghip
* nh hng ngh nghip l vic thng tin cho hc sinh v c im hot ng v
yu cu pht trin ca cc ngh trong x hi, c bit cc ngh v cc ni ang cn
nhiu lao ng tr tui c vn ho, v nhng yu cu tm sinh l ca mi ngh, v tnh
hnh phn cng v yu cu iu chnh lao ng cng ng dn c, v h thng trng
lp o to ngh ca Nh nc, tp th v t nhn.
* nh hng ngh gm: Gio dc ngh nghip v tuyn truyn ngh nghip.
- Nhim v ca gio dc ngh nghip:
+ Gip hc sinh lm quen vi mt s ngh c bn, ph bin ca a phng v x
hi, ng thi tm hiu xu th pht trin cc ngnh ngh cng vi nhng yu cu tm sinh
l do ngnh, ngh t ra cho ngi lao ng.
+ To iu kin ban u hc sinh pht trin nng lc tng ng vi hng th
ngh nghip hnh thnh.
+ Gio dc hc sinh thi lao ng ng n, un nn nhng biu hin lch lc
trong d nh chn ngh ca hc sinh.
- Nhim v ca tuyn truyn ngh nghip:
+ Lm cho hc sinh ch n nhng ngh ang pht trin c nhu cu cp thit v
nhn lc, ang cn lc lng lao ng tr (cng nhn k thut, cng nghip, giao thng,
du lch, dch v, doanh nghip).
+ Gii thiu cc gng lao ng dng cm, sng to trong sn xut v i sng x
hi, qua iu chnh hng th, ng c chn ngh ca hc sinh.
5.3.2. T vn ngh nghip
T vn ngh l mt h thng nhng bin php tm l - gio dc nhm nh gi
ton b nng lc th cht v tr tu ca thanh thiu nin, i chiu cc nng lc vi
nhng yu cu do ngh t ra i vi ngi lao ng, c cn nhc n nhu cu nhn lc
ca a phng v x hi, trn c s cho h nhng li khuyn v chn ngh c cn
c khoa hc, loi b nhng trng hp may ri, thiu chn chn trong khi chn ngh.
Nhim v ca t vn ngh:
- Chn on nhng thuc tnh v phm cht quan trng v mt ngh nghip.
- i chiu cu trc tm l ca nhn cch v ca hot ng ngh nghip.

- Xc nh con ng tip tc pht trin nhn cch.
Cc kiu t vn ngh:
+ T vn thng tin hng dn nhm gii thiu vi thanh thiu nin ni dung ngh
m mnh nh chn.
+ T vn chn on nhm bc l hng th, thin hng, nng lc v nhng phm
cht ngh chuyn bit ca con ngi trn c s nghin cu v o c nhn cch con
ngi mt cch ton din. Mc ch ca t vn chn on l xc nh trong nhng lnh
vc hot ng no con ngi c th lao ng thnh cng nht, tc l em li ch ti a
cho x hi, ng thi a li nim vui v s hi lng cho bn thn ngi lao ng.
+ T vn y hc nhm bc l s ph hp gia trng thi sc kho ca con ngi
vi yu cu ca ngh m con ngi la chn.
+ T vn hiu chnh c tin hnh trong trng hp nh ngh nghip ca con
ngi khng ph hp vi kh nng v nng lc thc t ca h.
5.3.3. To iu kin cho tuyn chn ngh nghip
- Tuyn chn ngh l xc nh xem cc i tng d tuyn c s ph hp vi mt
ngh c th hay khng c quyt nh tuyn hay khng tuyn vo hc hay lm vic.
- Tuyn chn ngh i t ngh/nhm ngh n con ngi, xut pht t ngh/nhm
ngh chn ngi vo hc hay lm vic. Trong khi t vn ngh li xut pht t con
ngi i n ngh nghip.
ngha ca tuyn chn ngh:
- Tuyn chn ngh gip cho vic ngn nga hay gim bt tai nn lao ng, c bit
trong giao thng vn ti.
- Tuyn chn ngh gip con ngi n c vi ngh m h ph hp, thnh cng
trong ngh, yn tm v gn b vi ngh.
Trng ph thng c nhim v cung cp t liu v c im nhn cch ca tng
hc sinh khi ra trng (o c, hc tp vn ho, nh gi hc sinh di gc hng
nghip v bn giao hc sinh ra trng) Nh trng cng gp kin cho vic tuyn sinh
vo cc trng o to ngh v tuyn chn ngi lao ng vo cc lnh vc kinh t x
hi c thun li, chnh xc, khoa hc.
Tm li, hng nghip l mt qu trnh gio dc lin tc t nhng nm hc
trng ph thng n qu trnh hc ngh v hnh ngh ca con ngi. c bit la
tui hc sinh, nguyn vng ngh nghip, nng lc, cc yu t tm sinh l c kh nng
bin i kh ln di tc ng ca qu trnh gio dc. Do vy, qu trnh nh hng
ngh nghip cho hc sinh phi l qu trnh gio dc lin tc, qu trnh theo di pht hin,
bi dng tri thc, k nng v thi cn thit nh hng ngh ng n. Cng tc
hng nghip mang tnh x hi rng ri, i hi s tham gia h tr ca gia nh, cc
phng tin thng tin i chng, c quan on th, cc t chc x hi v c s sn xut
kinh doanh khc.
6. T chc thc hin ni dung gio dc
Nhng ni dung gio dc trn y c thc hin thng qua cc hot ng gio
dc ch yu nh trng ph thng:
6.1. Hot ng dy hc
trng ph thng, cc ni dung gio dc c thc hin thng qua tt c cc
mn hc khc nhau, thng qua cc mi quan h c th hin trong hot ng dy v
hc. Vic ging dy cc mn hc c nhng kh nng gio dc hc sinh t ni dung ca
mn hc, thi ging dy ca gio vin v hc tp ca hc sinh, phng php dy v
hc, cc hnh thc t chc hot ng dy hc
6.2. Cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp
Ngoi nhng hot ng hc tp cc mn hc, hc sinh cn tham gia nhng hot
ng gio dc khc nh lao ng, cng tc x hi, sinh hot tp th, vui chi gii tr, vn
ngh, th dc, th thao, giao tip l nhng hot ng gio dc nhm tha mn
nhng nhu cu sng ca c nhn hc sinh v p ng mc tiu gio dc nhn cch hc
sinh. Nu hot ng hc tp cc mn hc l do chng trnh v k hoch dy hc chi
phi th nhng hot ng thc tin l do cuc sng hng ngy ca hc sinh chi phi theo
yu cu hnh thnh v pht trin nhn cch. Thng qua hot ng thc tin, hc sinh tip
xc trc tip vi th gii xung quanh v vi nhng c nhn khc trong cc mi quan h
mun mu, mun v ca cuc sng, t hnh thnh cc phm cht v hnh vi o c
ph hp vi yu cu ca x hi.
Nh qun l, gio vin v cha m HS cn thit k v thc hin cc chng trnh
gio dc a dng, phong ph nhm thc hin ni dung gio dc ton din cho HS.
Cng tc gio dc hc sinh ch t hiu qu khi s dng v kt hp linh hot, sng
to c hai con ng dy hc trn lp v hot ng gio dc ngoi gi ln lp bng
nhiu bin php ph hp vi hon cnh v c im tm sinh l ca hc sinh.
HNG DN N TP CHNG 1
1. Trnh by khi nim v cu trc ca HGD (theo ngha hp).
2. Phn tch bn cht HGD. So snh bn cht HGD vi bn cht HDH v rt
ra kt lun s phm cn thit.
3. Tm hiu nhng biu hin yu km v o c ca mt b phn hc sinh ph
thng hin nay v gii thch nguyn nhn.
4. Gii thch cc c im ca HGD. Rt ra nhng kt lun s phm cn thit.
5. So snh tnh c bit ho ca hot ng gio dc vi hot ng dy hc? V sao
cn phi thng nht dy hc v gio dc (ngha hp)?
6. Ly v d t thc t cc hot ng gio dc minh ha cho cc c im ca
HGD. Ch ra nhng sai st ca thc t gio dc v khng hiu c im ca HGD.
7. Qu trnh chuyn t k lut p buc sang k lut t gic din ra nh th no?
Cho v d minh ha.
8. Mu thun c bn ca HGD l g? Phn tch cc iu kin mu thun ca
HGD tr thnh ng lc v xc nh ng lc ch yu ca HGD.
9. Trnh by cc bin php xy dng ng lc cho mt hot ng gio dc c th.
10. Su tm 2 tnh hung c vn lin quan n ng lc ca HGD.
11. Nu cc kt lun s phm sau khi nghin cu ng lc ca HGD.
12. Phn tch lgic ca HGD v mi quan h gia cc khu ca HGD. Nu
phng hng vn dng cc khu ca HGD trong thc tin gio dc.
13. Phn tch ni dung v yu cu thc hin cc NTGD (ch NT 1, 2, 3, 4, 5).
14. Trnh by khi nim v c im PPGD.

15. Nu chc nng v phn tch ni dung ca tng nhm PPGD.
16. Gii thch v sao trong HGD, khng c PPGD no l vn nng?
17. Phn tch ni dung v t chc thc hin cc ni dung gio dc ton din
nh trng ph thng.
18. Thc hnh: Vn dng nhng kin thc v l lun gio dc x l cc tnh
hung s phm (nh gi cch gii quyt mt s tnh hung s phm v a ra cch
gii quyt ca mnh).
Chng 2. NH TRNG TRUNG HC PH THNG V NGI GIO

VIN PH THNG VIT NAM
GIO DC HC PH THNG
I. NH TRNG TRUNG HC PH THNG VIT NAM

II. NGI GIO VIN PH THNG VIT NAM
I. NH TRNG TRUNG HC PH THNG VIT NAM

GIO DC HC PH THNG Chng 2. NH TRNG TRUNG HC PH THNG V NGI GIO VIN PH THNG VIT NAM
1. Vi nt v s pht trin ca Gio dc Trung hc ca Vit Nam

Gio dc bc trung hc ca Gio dc ph thng hin nay ang c nhiu nc
c bit quan tm bi l trnh dn tr - nn tng ca trnh vn ha chung ca dn
tc v nhng yu t c bn to nn tim nng pht trin cho thanh nin trong tng
lai c khng nh ch yu bc hc ny. S pht trin ca Gio dc Trung hc Vit
Nam gn lin vi s pht trin ca h thng gio dc quc dn Vit Nam qua cc giai
on pht trin ca cch mng.
1.1. Gio dc Trung hc trc Cch mng thng Tm 1945
Cui th k XIX thc dn Php xm chim nc ta lm thuc a. Cng vi chnh
sch "chia tr", chnh sch bnh nh, khng b, thc dn Php thi hnh chnh sch
"lm cho dn ngu d b cai tr, nn ch trng gii hn vic hc mc thp nht,
pht trin gio dc theo li nh git. T nm 1924, chng thc hin chng trnh "pht
trin gio dc theo chiu ngang ch khng phi theo chiu dc", ngha l ch yu tp
trung m nhiu trng bc s hc gm ba lp u bc tiu hc, cc trng tiu hc
hon chnh ch m th trn, th x, thnh ph Trong tnh hnh , Gio dc Trung hc
Vit Nam trc Cch mng thng Tm pht trin cc k chm chp vi quy m rt nh
b. Trng Cao ng tiu hc (tng ng vi THCS hin nay) ch c mt s thnh
ph, tnh l ln. Trng Cao trung (tng ng THPT hin nay) li cng him, c nc
ch c 3 trng H Ni, Hu v Si Gn. Nm 1930, t l hc sinh trung hc so vi s
dn l 0,01% Chnh chnh sch n dch, phn ng ca thc dn Php v gio dc
y i b phn ngi Vit Nam vo cnh tht hc, sau Cch mng thng Tm Vit Nam
c hn 95% ngi m ch.
1.2. Gio dc Trung hc t Cch mng thng Tm 1945 n 1985
* Gio dc Trung hc t thng 8/1945 n thng 12/1946
Ngay sau khi nc nh ginh c lp, Nh nc Vit Nam dn ch cng ha v
Ch tch H Ch Minh quan tm pht trin "mt nn gio dc mi ca mt nc c
lp". Nhim v gio dc c t ra l "m trng i hc v Trung hc, ci cch vic
hc theo tinh thn mi, bi tr cch dy hc nhi s" Nh mt s bin php cp bch
m cui nm hc 1945 - 1946 c nc c 29 trng Trung hc hot ng, cc trng
Cao ng tiu hc trc y nay c gi l trng Trung hc c s, cc trng Trung
hc c i thnh trng Trung hc chuyn khoa (ngy nay l trng THPT phn ban).
Cc trng Trung hc chuyn khoa th hin vic phn ha ni dung o to ph
thng vi cc ban: Ton - L, Sinh - Ho, Hn t, Vn - Sinh ng cho n nm 1950.
* Gio dc Trung hc trong thi k khng chin 1946 - 1954
Cuc khng chin chng Php bng n vo thng 12/1946, c nc bc vo cuc
khng chin trng k, gian kh, gio dc cng c chuyn hng hot ng cho ph
hp vi thi chin. Nhim v quan trng ca ngnh gio dc lc ny l tm mi bin php
khi phc li cc hot ng ging dy v hc tp ca cc loi hnh trng hc, ph hp
vi hon cnh mi v p ng tt nht nhng yu cu mi ca s nghip khng chin.
Thc hin Ngh quyt ca Hi ngh cn b Trung ng ng ln th 4 (4/1947) v Hi
ngh BCHTW ng m rng (1/1948), cc ngnh hc nh Bnh dn hc v, B tc vn
ha, Ph thng u c khi phc v pht trin. Cc trng Trung hc ph thng v
Trung hc chuyn khoa khng chin ln lt c thnh lp Vit Bc, Khu 3, Khu 4,
Tha Thin, Qung Ngi, Bnh nh, Nam K Cc trng Trung hc cc tnh cha c
chin s lan n vn tip tc hot ng bnh thng Do ch trng tch cc "m
mang vic hc trong thi chin" nn s hc sinh trung hc cc tnh u tng.
Nm 1950, cuc ci cch gio dc ln th I nc ta bt u vi mc ch xy
dng nn gio dc ca nc Vit Nam dn ch cng ha ca dn, do dn v v dn theo
nguyn tc "dn tc - khoa hc - i chng". Mc tiu gio dc l gio dc th h tr
thnh nhng ngi cng dn trung thnh vi T quc, c nng lc v phm cht phc v
t nc. Phng chm gio dc l hc i i vi hnh, l lun gn lin vi thc tin. C
cu h thng gio dc ph thng 9 nm gm 3 cp hc: Cp I: 4 nm (t lp 1 - lp 4);
Cp II: 3 nm (t lp 5 - lp 7); Cp III: 2 nm (t lp 8 - lp 9). Trong thi k khng
chin chng Php, Gio dc Trung hc vn c pht trin mnh m, lm c s cho s
pht trin trong giai on sau.
* Gio dc Trung hc trong giai on 1954 1975
Sau nm 1954, Vit Nam bc vo mt giai on cch mng mi thc hin hai
nhim v chin lc: xy dng CNXH min Bc v u tranh gii phng min Nam,
thng nht t nc. Nn gio dc dn ch nhn dn c xy dng trong khng chin
cn c chuyn hng pht trin p ng cc yu cu chung ca t nc. Hi
ngh Trung ng ng ln th VII (kho II) vo thng 3/1955 ra nhim v phi
"mau chng chn chnh v cng c gio dc ph thng, thng nht hai h thng gio dc
ca vng t do c v vng mi gii phng". Thng 5/1956, Chnh ph thng qua n
ci cch gio dc ln th 2 v thng 8/1956, Chnh ph ban hnh "Chnh sch gio dc
ph thng ca nc Vit Nam dn ch cng ha".
Mc tiu cuc ci cch gio dc ln th II (1956) l o to, bi dng th h
thanh thiu nin tr thnh nhng ngi pht trin v mi mt, nhng cng dn tt, trung
thnh vi T quc, nhng ngi lao ng tt, cn b tt, c ti, c c xy dng
CNXH v thc hin thng nht nc nh. Phng chm gio dc l lin h l lun vi
thc tin, gn nh trng vi i sng x hi. H thng gio dc ph thng t 9 nm
nng ln 10 nm: Cp I: 4 nm (t lp 1 - lp 4); Cp II: 3 nm (t lp 5 - lp 7); Cp
III: 3 nm (t lp 8 - lp 10).
Nhn chung trong giai on 1954 - 1975, Gio dc Trung hc min Bc pht trin
mnh c v s lng v cht lng. Gio dc Trung hc pht trin vi qui m ln v tc
nhanh: s lng hc sinh gio vin, trng lp tng ln hng nm. Hc sinh tt
nghip trung hc ngy cng tng v c trnh cn thit p ng vi nhu cu o to
cn b trn cc lnh vc kinh t - x hi v qun i Mt s m hnh trng trung hc
mi xut hin lm c s cho vic thay i ni dung gio dc cc trng trung hc sau
ny Gio dc Trung hc giai on ny tuy t nhiu thnh tu nhng do pht trin
trong iu kin gian kh ca chin tranh nn ngay t nhng nm 1970 xut hin nguy
c gim st cht lng gio dc, nht l v cht lng vn ha.
* Gio dc Trung hc t 1975 - 1985
Nm 1975 t nc hon ton thng nht v bc vo cng cuc xy dng v
pht trin, gio dc cng thc hin nhim v mi l thng nht nn gio dc hai min
Nam - Bc, tip tc pht trin mnh m phc v s nghip xy dng v bo v T
quc. Gio dc trung hc vn tip tc pht trin vi qui m ln v tc nhanh Tuy
nhin, bc vo thi k pht trin mi ca t nc, h thng gio dc ni chung v
Gio dc Trung hc ni ring cn c nhng thay i p ng vi nhng yu cu mi.
V vy, thc hin Ngh quyt i hi ng ln th IV, ngy 11/1/1979, B Chnh tr
BCHTW ng ra Quyt nh ci cch gio dc ln th III. Mc tiu v ni dung c bn
ca ci cch gio dc ln th III bao gm cc im sau:
- Coi gio dc l b phn quan trng ca cch mng t tng vn ha, mt nhn t
quan trng thc y s pht trin kinh t, vn ha, khoa hc v k thut, l nhn t c
tnh quyt nh i vi vic o to nhn ti, bi dng i ng lao ng mi
- Thc thi nhim v chm sc v gio dc th h tr t tui u th n lc trng
thnh.
- Thc hin tt hn nguyn l gio dc: hc i i vi hnh, gio dc kt hp vi

lao ng sn xut, nh trng gn lin vi x hi.
- Ci cch c cu h thng, ni dung v phng php gio dc.
Cuc ci cch gio dc ln th III din ra t nm 1981 thu c nhng kt qu
nht nh. Ln u tin nc ta xy dng v thng nht trong ton quc h thng gio
dc ph thng 12 nm hc vi 3 cp: Cp I (Tiu hc): 5 nm (l 1 - lp 5), Cp II (Ph
thng c s): 4 nm (lp 6 - lp 9) v Cp III (Ph thng trung hc): 3 nm (lp 10 - lp
12); xy dng mt chng trnh b mn mi t lp 1 n lp 12 v theo bin
son b sch gio khoa mi dng chung trong ton quc; ban hnh vn bn: "Mc tiu
v k hoch o to" cho cc cp hc Tuy nhin, vo nhng nm u thp k 80,
nhng kh khn ca nn kinh t - x hi tc ng trc tip n gio dc lm cho qui
m v cht lng gio dc nc ta b gim st nhiu mt.
1.3. Gio dc Trung hc t 1985 n nay
i hi ln th VI ca ng Cng sn Vit Nam (thng 12/1986) ra ng li
i mi, a t nc ta, trong c gio dc - o to vo mt thi k pht trin mi.
y l thi k iu chnh cuc ci cch gio dc ln th III (1979) nhm a gio dc
vo qu o mi, ph hp vi nh hng i mi kinh t - x hi nc ta v xu th
pht trin gio dc th gii. Gio dc Trung hc cng bc vo thi k pht trin mi.
Hi ngh BCHTW ng ln th IV kho VII (1993) ra Ngh quyt "v tip tc i
mi s nghip gio dc v o to". Thc hin Ngh quyt TW IV, Ngh nh 90/CP ngy
24/11/1993 xc nh nhng vn c bn ca h thng gio dc quc dn Vit Nam,
trong ch r bc Gio dc Trung hc chia lm hai giai on: Trung hc c s v Trung
hc chuyn ban (Trung hc ph thng). Thc hin Ngh nh 90/CP chng ta tin hnh
th im phn ban bc Trung hc ph thng trong 5 nm (1993 - 1998), nhng n
nm hc 1998 - 1999 cuc th im phn ban dng li do mt s kh khn, bt cp.
Sau hn 10 nm i mi (1986 - 1996), Gio dc Trung hc Vit Nam thu c
nhiu thnh tu to ln, ng gp xng ng cho s nghip xy dng v bo v T quc.
Tuy nhin, Gio dc Trung hc vn cn nhiu yu km, bt cp, cha p ng kp thi
nhng i hi ln v ngy cng cao v nhn lc. Nhng yu cu ca s nghip Cng
nghip ha - Hin i ha t nc, nhng tn ti cn gii quyt ca gio dc i hi cn
c s i mi ton din v mc tiu, ni dung, phng thc gio dc - o to. V vy,
Hi ngh BCHTW ng Cng sn Vit Nam ln th 2 kho VIII (1996) m ra mt thi k
mi cho s pht trin gio dc - o to. Nhng t tng chin lc, nhng gii php
tch cc v thit thc m Hi ngh nu ra l nhng nh hng ng n cho giai on

chn hng nn gio dc nc nh, trong c Gio dc Trung hc ph thng.
Bi cnh th gii, trong nc v ang t ra nhng vn cp bch cho vic
i mi Gio dc ph thng ni chung v Gio dc trung hc ph thng ni ring. i
mi Gio dc trung hc ph thng gn b cht ch v thc cht l nm trong khun kh
i mi Gio dc ph thng, tun th cc nh hng, nguyn tc chung ca cng cuc
i mi gio dc ny. Ngh quyt s 40/2000/QH 10. khng nh mc tiu ca vic i
mi chng trnh Gio dc ph thng l "xy dng ni dung chng trnh, phng php
gio dc, sch gio khoa ph thng mi nhm nng cao cht lng gio dc ton din
th h tr, p ng yu cu pht trin ngun nhn lc phc v cng nghip ha - hin i
ha t nc, ph hp vi thc tin v truyn thng Vit Nam, tip cn trnh gio dc
ph thng cc nc pht trin trong khu vc v trn th gii". i mi chng trnh
Gio dc ph thng Vit nam thc s c chun b t nhng nm u thp k 90
ca th k XX, cho n nay hon thnh b chng trnh Gio dc ph thng t lp 1
n lp 12 v bin son xong ton b sch gio khoa cc mn hc cho c 3 cp hc.
Nm hc 2006 - 2007 l nm m u cho vic thc hin i tr chng trnh v sch
gio khoa mi trng Trung hc ph thng (THPT).
Ch trng phn ban trong trng THPT c nu r trong cc Ngh quyt ca
ng v Quc hi cng nh Lut Gio dc. Cn c vo nhng c s khoa hc v tnh
hnh thc hin th im phn ban t nm hc 2003 - 2004 ti 45 trng THPT ca 11
tnh, thnh ph, B GD & T trin khai i tr m hnh phn ban mi trong trng
THPT t nm hc 2006 - 2007. Theo trng THPT c phn thnh 3 ban l ban
Khoa hc t nhin (KHTN), ban Khoa hc x hi nhn vn (KHXH NV) v ban C bn.
Ngay t lp 10 hc sinh c chn hc mt trong 3 ban. Chn ban KHTN hc sinh s
hc sch gio khoa nng cao ca mn Ton, L, Ha, Sinh v sch gio khoa theo
chng trnh chun ca cc mn cn li. Chn ban KHXH NV hc sinh s hc sch gio
khoa nng cao ca mn Ng vn, S, a, Ting nc ngoi v sch gio khoa theo
chng trnh chun ca cc mn cn li. Ban C bn dy v hc theo chng trnh
chun, nhng nh trng c th t chc dy hc mt s mn hc t chn trong s 8
mn hc c ni dung nng cao hoc nhng ni dung nng cao ca chng trnh t chn
t chng trnh chun theo yu cu nguyn vng ca hc sinh v iu kin thc t ca
nh trng.
2. V tr, mc tiu ca Gio dc Trung hc ph thng
Gio dc ph thng l nn tng vn ha ca t nc, l n v c s ca h

thng gio dc quc dn Vit Nam, t nn mng ban u rt quan trng cho s pht
trin ton din nhn cch th h tr, gp phn thc hin mc tiu nng cao dn tr, o
to nhn lc v bi dng nhn ti cho t nc. Gio dc ph thng bao gm:
- Gio dc tiu hc c thc hin trong 5 nm hc, t lp 1 n lp 5. Tui ca
hc sinh vo hc lp mt l 6 tui.
- Gio dc trung hc c s (THCS) c thc hin trong 4 nm hc, t lp 6 n
lp 9. Hc sinh vo hc lp 6 phi hon thnh chng trnh tiu hc, c tui l 11 tui.
- Gio dc trung hc ph thng (THPT) c thc hin trong 3 nm hc, t lp 10
n lp 12. Hc sinh vo hc lp 10 phi c bng tt nghip trung hc c s, c tui l
15 tui.
Mc tiu ca Gio dc ph thng l "gip hc sinh pht trin ton din v o c,
tr tu, th cht, thm m v cc k nng c bn, pht trin nng lc c nhn, tnh
nng ng v sng to, hnh thnh nhn cch con ngi Vit Nam x hi ch ngha,
xy dng t cch v trch nhim cng dn; chun b cho hc sinh tip tc hc ln hoc
vo cuc sng lao ng, tham gia xy dng v bo v T quc" (iu 27 Lut Gio
dc - 2005).
Gio dc THPT l cp hc cui cng ca Gio dc ph thng, ni tip cp THCS
v c trch nhim hon thnh vic o to tip th h hc sinh qua cc cp hc trc
ca nh trng ph thng, ng thi lin thng vi Gio dc ngh nghip v Gio dc
i hc. Gio dc THPT l cp hc "bn l" c nhim v to ngun quan trng cho o
to nhn lc cc trnh cao hn, phc v s nghip CNH - HH t nc.
Mc tiu ca Gio dc THPT "nhm gip hc sinh cng c v pht trin nhng kt
qu ca Gio dc THCS, hon thin hc vn ph thng v c nhng hiu bit thng
thng v k thut v hng nghip, c iu kin pht huy nng lc c nhn la
chn hng pht trin, tip tc hc i hc, cao ng, trung cp, hc ngh hoc i vo
cuc sng lao ng" (iu 27, Lut Gio dc - 2005). Ni mt cch c th, Gio dc
THPT mt mt chun b cho hc sinh nhng tri thc v k nng v khoa hc x hi, nhn
vn, ton hc, khoa hc t nhin, k thut h c th tip tc hc ln bc hc tip
theo, mt khc hnh thnh v pht trin cho h nhng hiu bit v ngh ph thng cn
thit cho cuc sng, tham gia lao ng sn xut, xy dng x hi v khi c iu kin c
th tip tc hc ln. T trn nn tng , pht trin hc sinh h thng phm cht, nng
lc p ng yu cu xy dng v bo v T quc trong giai on mi.
Nh vy Gio dc THPT ang tr thnh mt cp hc c "chc nng kp": va

chun b cho hc sinh hc ln nhng bc hc cao hn, va chun b cho h trc tip
tham gia lao ng sn xut. Gio dc THPT phi chun b cho th h tr kh nng thch
ng v p ng nhng yu cu ca cuc sng trong mt cng ng ci m v y bin
ng. V vy, phi ch trng hiu qu gio dc v mt thc hnh, gn gio dc vi cuc
sng, vi vic lm, vi cuc sng ngh nghip, kt hp gia con ngi nhn vn v con
ngi x hi. Mt trong nhng nh hng cho nn THPT tng lai l mang tnh cht
thc tin v khng chuyn bit ha, c ngha l hc sinh c o to ti cc trng
THPT phi c kin thc khoa hc, k nng c bn d dng thch nghi v di ng
trc cc qu trnh k ngh lun thay i. T mc tiu o to bc THPT c xc
nh theo 3 mt sau:
- Hnh thnh ngi hc mt h thng tri thc ph thng ton din, hin i, k
tha c nhng truyn thng tt p ca dn tc.
- Hnh thnh k nng lao ng theo hng k thut tng hp v nhng k nng
ngh nghip ph thng trong x hi hin i.
- Hnh thnh ng c hc tp v ngy mai lp nghip, v s nghip xy dng qu
hng, gp phn tch cc vo cng cuc xy dng t nc.
Gio dc THPT hng vo mc tiu gio dc ton din nhn cch cho hc sinh
ng thi chun b cho h v mi mt bc vo cuc sng t lp ca ngi lao ng
nng ng, sng to, ho nhp c vi x hi hin i.
3. Chng trnh gio dc trung hc ph thng
3.1. Chng trnh trung hc ph thng
Chng trnh THPT quy nh mc tiu, k hoch gio dc ca cp hc vi cc gii
thch cn thit; cc nh hng v phng php t chc gio dc, nh gi kt qu gio
dc, s pht trin lgic ca cc ni dung kin thc tng mn hc, lp hc. Chng
trnh THPT cn cp ti nhng yu cu ti thiu v kin thc, k nng v thi trn
cc lnh vc hc tp m hc sinh cn v c th t c sau khi hon thnh cp hc.
l chun kin thc, k nng ca cp hc trn cc lnh vc: Ngn ng v Vn hc, Ton Tin, Khoa hc t nhin, Khoa hc x hi, Gio dc cng dn, Cng ngh, Th cht, Gio
dc quc phng v an ninh. Chun theo lnh vc hc tp ca cp hc th hin s gn
kt, phi hp gia cc mn hc nhm t c mc tiu gio dc ca cp hc.
3.2. K hoch gio dc trung hc ph thng
K hoch gio dc l vn bn qui nh thnh phn cc mn hc trong nh trng,

trnh t dy hc cc mn trong tng nm, tng lp, s gi dnh cho tng mn hc trong
c nm, trong tng tun, cu trc v thi gian ca nm hc. K hoch gio dc phi th
hin nhim v trng tm ca cp hc. S gi qui nh trong k hoch gio dc ni ln v
tr ca tng mn hc trong ni dung gio dc cp hc v trong vic mn hc
tham gia thc hin cc nhim v gio dc. K hoch gio dc phi c thc hin mt
cch nghim tc, s gi dnh cho tng mn phi c bo m y , khng qu nhn
mnh mn ny, coi nh mn kia, m bo nhn cch hc sinh pht trin cn i, hi ha.
K hoch gio dc l ti liu quan trng nht nhm xc nh ni dung, mc hc vn
THPT v t chc cc hot ng gio dc gp phn thc hin mc tiu o to ca
cp hc, bc hc.
K HOCH GIO DC CA TRNG THPT
Lp 10
TT
Mn hc v hot
ng
Lp 11
KH
KH
XH
TN
Lp 12
KH
C
bn
KH
XH
TN
NV
KH
C
bn
KH
XH
TN
NV
C
bn
NV
Ng vn
3,5
3,5
Ton
3,5
3,5
3,5
3,5
Gio dc cng dn
Vt l
2,5
2,5
Ha hc
2,5
2,5
2,5
Sinh hc
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
Lch s
1,5
1,5
1,5
1,5
a l
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
Cng ngh
10
Th dc
11
Ting nc ngoi
12
Tin hc
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
13
Gio dc quc phng

v an ninh
14
T chn
15
Hot ng tp th
16
Hot ng gio dc
ngoi gi ln lp
35 tit/nm
1,5
1,5
1,5
1,5
3 tit/thng
17
Hot ng gio dc
hng nghip
18
Gio dc ngh ph
thng
Tng s tit / tun
3 tit/thng
Khng hc
30
30
3 tit/tun
30
28,5
30
Khng hc
30
29,5
30
29,5
* Mt s im mi trong k hoch dy hc - gio dc cp THPT

K hoch dy hc - gio dc trng THPT theo m hnh phn ban hin nay c
mt s thay i so vi trc l:
- Vic b tr thi lng dy hc chnh lch cho cc nhm mn hc thuc ban KHTN
v KHXH NV th hin s phn ho gia chng trnh chun v chng trnh nng cao,
nhng mc phn ho khng qu ln, nng cao khng qu 20% - so vi chng trnh
chun (cc mn Ton, L, Ha, Sinh nng ln 20% ban KHTN; mn Ng vn, S, a,
Ting nc ngoi nng ln 20% ban KHXH NV).
- Cn i li thi lng gia cc nhm mn hc, dnh thi gian cho mn hc mi
(Tin hc), cho dy hc t chn v hot ng gio dc khc (hng nghip, hot ng
gio dc ngoi gi ln lp) v m bo s cn i gia cc lnh vc tri thc ca mt
bng hc vn ph thng, p ng nhu cu hc tp a dng ca hc sinh, gn gio dc
nh trng vi thc tin a phng
- S tun hc trong 1 nm hc theo qui nh chung l 35 tun, mi tun l hc 6
bui.
- Thi gian dy hc cc mn trong mi bui khng qu 5 tit, thi lng mi tit qui
nh l 45 pht.
- Mi tun l c 2 tit hot ng tp th dnh cho sinh hot lp, sinh hot ton
trng. Mi thng c 3 tit dnh cho hot ng gio dc hng nghip v 4 tit dnh
cho hot ng gio dc ngoi gi ln lp. Lp 11 c 3 tit gio dc ngh ph thng
nhm gip hc sinh c kin thc ngh nghip v c rn luyn mt s k nng ph
thng ca cc ngh thuc lnh vc cng nghip hoc nng - lm - ng nghip, dch v, tin
hc.
- Thi lng v thi im ngh h, ngh tt, ngh gia v cui k theo qui nh chung
ca B Gio dc - o to.
3.3. Chng trnh cc mn hc
Chng trnh cc mn hc ca THPT bao gm chng trnh chun ca tt c cc
mn hc th hin nhng yu cu ti thiu m mi hc sinh cn t c v chng trnh

nng cao i vi 8 mn phn ho. Chng trnh ca tng mn hc th hin mc tiu mn
hc, quan im chnh ca vic xy dng chng trnh mn hc, chun kin thc, k nng
mn hc, gi cn thit v phng php, phng tin dy hc v kim tra nh gi kt
qu hc tp mn hc ca hc sinh.
Chng trnh t chn bao gm h thng cc ch t chn cung cp cho hc sinh
nhng c hi cng c, luyn tp kin thc, k nng c trong chng trnh cc mn
hc hoc m rng, nng cao p ng nhu cu ca hc sinh.
4. C cu t chc ca trng trung hc ph thng
4.1. B my qun l, lnh o trng trung hc ph thng
B my qun l, lnh o trng THPT bao gm Hiu trng v cc Ph hiu
trng. Hiu trng v Ph hiu trng phi t trnh chun o to ca nh gio
theo quy nh ca Lut Gio dc i vi cp hc, t trnh chun cp hc cao nht
i vi trng ph thng c nhiu cp hc v dy hc t nht 5 nm (hoc 3 nm i
vi min ni, hi o, vng cao, vng su, vng xa, vng dn tc thiu s, vng c iu
kin kinh t - x hi c bit kh khn) cp hc ; t tiu chun phm cht chnh tr,
o c, li sng v chuyn mn, nghip v; c nng lc qun l, c bi dng l
lun, nghip v v qun l gio dc; c sc kho theo yu cu ngh nghip; c tp
th gio vin, nhn vin tn nhim.
Hiu trng trng THPT l ngi chu trch nhim cao nht v c quyn quyt
nh v mi mt hot ng ca trng theo iu l trng THPT. Ph hiu trng thc
hin v chu trch nhim trc Hiu trng v nhim v c Hiu trng phn cng,
cng vi Hiu trng chu trch nhim trc cp trn v phn vic c giao.
4.2. Lp, t hc sinh, khi lp
Theo iu l trng trung hc do B Gio dc v o to ban hnh ngy 02 thng
4 nm 2007, hc sinh trng THPT c t chc theo lp. Mi lp cp THPT c
khng qu 45 hc sinh. S hc sinh trong mi lp ca trng chuyn bit c quy nh
trong Quy ch t chc v hot ng ca trng chuyn bit. Mi lp c chia thnh
nhiu t hc sinh. Mi lp c lp trng, 1 hoc 2 lp ph do tp th lp bu ra vo u
mi nm hc; mi t c t trng, 1 t ph do t bu ra vo u mi nm hc. Hiu
trng thnh lp khi lp v quy nh t chc, nhim v ca khi lp.
4.3. T chuyn mn
Hiu trng, cc ph Hiu trng, gio vin, vin chc th vin, vin chc thit b
th nghim ca trng trung hc c t chc thnh t chuyn mn theo mn hc hoc
nhm mn hc tng cp hc THCS, THPT. Mi t chuyn mn c t trng, t 1 n
2 t ph chu s qun l ch o ca Hiu trng, do Hiu trng b nhim v giao
nhim v vo u nm hc.
T chuyn mn c nhng nhim v sau:
- Xy dng k hoch hot ng chung ca t, hng dn xy dng v qun l k
hoch c nhn ca t vin theo k hoch gio dc, phn phi chng trnh mn hc ca
B Gio dc v o to v k hoch nm hc ca nh trng.
- T chc bi dng chuyn mn v nghip v; tham gia nh gi, xp loi cc
thnh vin ca t theo cc quy nh ca B Gio dc v o to
- xut khen thng, k lut i vi gio vin.
- T chuyn mn sinh hot hai tun mt ln.
4.4. T vn phng
Mi trng trung hc c mt t vn phng, gm vin chc lm cng tc vn th, k
ton, th qu, y t trng hc v nhn vin khc. T vn phng c t trng v 1 t ph,
do Hiu trng b nhim v giao nhim v.
4.5. Hi ng trng
Hi ng trng i vi trng trung hc cng lp, Hi ng qun tr i vi trng
trung hc t thc c gi chung l Hi ng trng
1/ Hi ng trng cng lp c cc nhim v v quyn hn sau y:
- Quyt ngh v mc tiu, cc d n, k hoch v phng hng pht trin ca nh
trng.
- Quyt ngh v vic huy ng ngun lc cho nh trng.
- Quyt ngh nhng vn v ti chnh, ti sn ca nh trng.
- Quyt nh v t chc, nhn s theo quy nh v c quyn gii thiu ngi c
quan c thm quyn b nhim lm Hiu trng, ph Hiu trng.
- Gim st vic thc hin cc quyt ngh ca Hi ng trng, vic thc hin quy
ch dn ch trong cc hot ng ca nh trng; gim st cc hot ng ca nh
trng.
2/ Thnh phn ca Hi ng trng cng lp:

Nhim k ca Hi ng trng l 5 nm. Hi ng trng c ch tch v cc thnh
vin khc ca hi ng, trong c 1 th k. Cc thnh vin ca Hi ng trng gm:
mt i din ca t chc ng do t chc ng c, mt i din ca t chc Cng on
do Ban chp hnh Cng on c, mt i din ca Ban gim hiu nh trng do Ban
gim hiu nh trng c, i din gio vin (t 3 n 7 ngi) do hi ngh ton th gio
vin bu chn, mt i din Ban i din cha m hc sinh ca trng do Ban i din
cha m hc sinh ca trng c. Tng s thnh vin ca Hi ng trng t 7 n 11
ngi.
3/ Hot ng ca Hi ng trng ca trng cng lp
- Hi ng trng hp thng k t nht hai ln trong mt nm. Cc phin hp do
Ch tch Hi ng trng triu tp tho lun, biu quyt nhng vn hot ng ca
nh trng. Phin hp ca Hi ng trng phi m bo c mt t nht 3/4 s thnh
vin (trong c ch tch) mi hp l. Cc ngh quyt ca Hi ng trng c thng
qua bng biu quyt hoc ly kin bng vn bn ti cuc hp. Ngh quyt ca Hi ng
trng ch c hiu lc khi c t nht 2/3 s thnh vin nht tr, c cng b cng
khai trong ton trng. Ch tch Hi ng trng triu tp hp bt thng khi Hiu
trng ngh hoc khi c t nht 1/3 s thnh vin Hi ng ngh.
- Hiu trng c trch nhim thc hin cc quyt ngh ca Hi ng trng v
nhng ni dung c biu quyt. Nu Hiu trng khng nht tr vi quyt ngh ca Hi
ng trng phi kp thi bo co xin kin c quan qun l gio dc cp trn trc tip
ca nh trng. Trong thi gian ch kin ca cp c thm quyn, Hiu trng vn phi
thc hin theo quyt ngh ca Hi ng trng.
* Nhim v, quyn hn, th tc thnh lp, c cu t chc v hot ng ca Hi
ng trng ca trng t thc c thc hin theo Quy ch t chc v hot ng
trng t thc.
4.6. Cc hi ng khc trong nh trng
1. Hi ng thi ua v khen thng
Hi ng thi ua khen thng t vn v cng tc thi ua khen thng trong nh
trng v hot ng theo quy nh ca B Gio dc v o to
2. Hi ng k lut
a) Hi ng k lut c thnh lp xt hoc xo k lut i vi hc sinh theo
tng v vic. Hi ng k lut do Hiu trng quyt nh thnh lp v lm ch tch, gm:

Hiu trng, B th on Thanh nin Cng sn H Ch Minh (nu c), Tng ph trch
i Thiu nin Tin phong H Ch Minh (nu c), gio vin ch nhim lp c hc sinh
phm li, mt s gio vin c kinh nghim gio dc v Trng ban i din cha m hc
sinh ca trng.
b) Hi ng k lut c thnh lp xt v ngh x l k lut i vi cn b,
gio vin, vin chc khc theo tng v vic. Vic thnh lp, thnh phn v hot ng ca
Hi ng ny c thc hin theo quy nh ca php lut.
3. Hiu trng c th thnh lp cc hi ng t vn khc theo yu cu c th ca
tng cng vic. Nhim v, thnh phn v thi gian hot ng ca cc hi ng ny do
Hiu trng quy nh.
4.7. T chc ng v cc on th trong nh trng
1. T chc ng Cng sn Vit Nam trong nh trng lnh o nh trng v hot
ng trong khun kh Hin php v Php lut.
2. Cc on th, t chc x hi trong nh trng hot ng theo quy nh ca php
lut v gip nh trng thc hin mc tiu, nguyn l gio dc.
5. Mt s vn c bn v qun l trng hc
5.1. Khi nim v bn cht qun l trng hc
Qun l l hot ng vn c ca x hi bt k trnh pht trin no ca n.
Theo ngha chung nht, qun l l s tc ng c nh hng, c k hoch ca ch th
qun l n i tng qun l trong mt t chc vn hnh t chc nhm t mc ch
nht nh.
Qun l trng hc c hiu l mt h thng cc tc ng s phm hp l v
hng ch ca ch th qun l n tp th gio vin, hc sinh v cc lc lng gio dc
khc nhm huy ng v phi hp ti a cc ngun lc gio dc vo vic hon thnh c
cht lng v hiu qu mc tiu gio dc ca nh trng.
Qun l trng hc, v bn cht l qun l con ngi, y cng chnh l tnh c
th ca qun l trng hc. Trng hc l mt t chc c s ca h thng gio dc, ni
tp hp nhng con ngi (gio vin, hc sinh) thc hin nhim v chung: gio dc v o
to nhn cch theo mc tiu ra. Gio vin v hc sinh khng nhng l khch th m
cn l ch th qun l. Vi t cch l khch th qun l, gio vin v hc sinh l i
tng tc ng ca ch th qun l; vi t cch l ch th ca mi hot ng, h cn l
ngi tham gia tch cc, ch ng v hot ng qun l v bin ton b h thng thnh
h t qun l. V vy, qun l con ngi chnh l t chc mt cch khoa hc lao ng
ca nhng ngi tham gia gio dc, pht trin i sng kinh t, chnh tr, x hi v tinh
thn ca h, to mi iu kin cho con ngi lao ng. Trong qun l con ngi, nhng
s tc ng qua li gia ch th qun l v i tng qun l mang tnh cht mm do,
a chiu, khng th c mnh lnh cng nhc, rp khun, my mc. Ch th qun l cn
tn trng i tng qun l, pht huy tnh ch ng, sng to ca h trong hot ng.
Tc ng ca h qun l (lnh o nh trng) n h b qun l (gio vin, hc sinh,
cn b cng nhn vin) ch c th l nhng tc ng mang tnh dn ch c th ch
ha nhm thuyt phc, gip , to iu kin cho tp th gio vin v hc sinh pht huy
ht nng lc t qun l hot ng dy hc - gio dc ca mnh.
5.2. Mc tiu qun l trng hc
Mc tiu qun l l im xut pht v l kt qu mong mun trong tng lai ca
qu trnh qun l, n nh hng v chi phi s vn ng ca ton b h thng qun l
trng hc. Ch th qun l trc ht cn xc nh mc tiu qun l nh trng v l
khu u tin ca qu trnh qun l. H thng mc tiu qun l ca trng ph thng bao
gm:
- Thc hin k hoch thu nhn hc sinh vo hc theo ng ch tiu v tiu chun,
m bo quyn hc tp ca hc sinh.
- m bo cht lng gio dc ton din theo k hoch v chng trnh m Nh
nc qui nh.
- Xy dng v pht trin tp th s phm v ng b, nng cao trnh v
chuyn mn, nghip v, t tng chnh tr v phm cht o c ngh nghip.
- Xy dng, s dng, bo qun tt c s vt cht k thut ca nh trng, pht
huy hiu qu phc v cho vic dy v hc v cc hot ng gio dc khc.
- Xy dng v hon thin cc t chc chnh quyn, phi hp vi cc on th qun
chng trong trng (Cng on, on Thanh nin CSHCM) thc hin tt nhim v
gio dc - o to.
- Pht trin v hon thin cc mi quan h gia gio dc nh trng vi gio dc
gia nh v x hi lm tt cng tc gio dc th h tr.
- T chc thc hin tt cng tc vn th, t liu, k ton, ti chnh; chp hnh
nghim chnh cc qui nh ca Nh nc, Php lut v Lut Gio dc.
- Thng xuyn ci tin t chc qun l trng hc nhm nng cao hiu qu gio
dc v cc cng tc khc, m bo nguyn tc qun l trng hc.
- Tranh th s lnh o v lm tt cng tc tham mu vi ng v chnh quyn a
phng
Nhng mc tiu qun l trn c phn chia theo loi cng vic theo th bc, thi
gian, c mc tiu ngn hn, trung hn, di hn. Cc mc tiu gn b v c quan h tc
ng ln nhau trong mt h thng thng nht.
5.3. Ni dung v chc nng qun l trng hc
Nh trng l mt t chc gio dc - ni tin hnh cc hot ng gio dc hc
sinh. thc hin mc tiu gio dc o to nh cng tc qun l bn trong nh
trng bao gm cc hot ng:
- Qun l hot ng pht trin i ng (cn b qun l, gio vin, cn b cng nhn
vin) trng hc.
- Qun l hot ng dy hc - gio dc trng hc.
- Qun l c s vt cht, trang thit b trng hc.
- Qun l ti chnh trng hc.
- Qun l cc mi quan h trong trng hc.
- Qun l cc mi quan h gia nh trng, gia nh v x hi.
thc hin c nhng hot ng qun l trn, ch th qun l bn trong nh
trng phi thc hin cc chc nng qun l trong mi quan h thng nht vi nhau.
Chc nng qun l l nhng dng khc nhau, nhng b phn khc nhau mang tnh
c lp tng i, c hnh thnh trong qu trnh chuyn mn ha hot ng qun l,
l hnh thi biu hin s tc ng c mc ch ca ch th qun l n i tng qun l.
Chc nng c bn ca ch th qun l trng hc bao gm k hoch ha, t chc, iu
khin (ch o thc hin) v kim tra.
- Chc nng k hoch ha l hot ng u tin ca ngi qun l nhm lm cho
t chc pht trin theo k hoch, ch ng, ph hp vi thc tin v n nh. Chc nng
k hoch ha bao gm vic thu thp v x l thng tin xc nh cn c khoa hc ca
k hoch; xc nh mc tiu v phn loi u tin, lp cc chun nh gi; tm ti, la
chn cc phng n, bin php, phng tin thc hin mc tiu; xy dng k hoch,
chng trnh hnh ng; thng qua k hoch v truyn t k hoch n ngi thc
hin.
- Chc nng t chc l hot ng m bo cho k hoch c thc hin mt cch
hiu qu. Chc nng t chc trong qun l trng hc l vic thit k c cu b my;
qui nh chc nng, nhim v, quan h ca tng b phn; la chn v phn cng, phn
nhim cho tng c nhn sao cho cng vic thch hp vi nng lc, phm cht tng
ngi; chun b v cung ng cc iu kin cho vic thc hin cc nhim v ca k hoch;
khai thc mi ngun lc
- Chc nng iu khin (ch o thc hin) l hot ng tip theo th hin nng lc
ca ngi qun l. y l khu quan trng to nn thnh cng ca k hoch d kin.
Sau khi hoch nh k hoch v sp xp t chc, ngi qun l phi s dng quyn lc
qun l tc ng n cc i tng qun l mt cch c mc ch nhm pht huy ht
tim nng ca h hng vo vic thc hin mc tiu chung. Chc nng iu khin bao
gm vic ra quyt nh cho cc b phn, c nhn thc hin cc nhim v; hng dn
cch lm, iu ha phi hp cng tc gia cc b phn, c nhn; kch thch tp th v
c nhn thi ua thc hin nhim v; bi dng c nhn
- Chc nng kim tra thc hin mi lin h ngc trong hot ng qun l nhm
nh gi cng vic thc hin k hoch; xc nh kt qu t c; pht hin cc sai lch
v tm nguyn nhn, bin php sa cha kp thi. Kim tra l mt qu trnh gm ba
bc: xy dng cc tiu chun; o c vic thc hin; iu chnh cc sai lch. V vy,
ngi qun l cn phi nm vng nhng mc ch ca kim tra tin hnh kim tra mt
cch thng xuyn, c k hoch v t chc, li cun nhiu ngi tham gia kim tra cc
hot ng ca trng hc.
5.4. Vai tr, nhim v ca Hiu trng trong qun l trng hc
Theo iu l trng trung hc (Ban hnh km theo Quyt nh s: 07/2007/QBGDT ngy 02/4/2007 ca B trng B Gio dc v o to) Hiu trng l ngi
chu trch nhim cao nht v c quyn quyt nh v mi mt hot ng ca nh trng.
5.4.1. Nhim v v quyn hn ca Hiu trng
- Xy dng, t chc b my nh trng.
- Thc hin cc Ngh.quyt, Quyt ngh ca Hi ng trng c quy nh ti
khon 2 iu 20 ca iu l trng trung hc.
- Xy dng k hoch v t chc thc hin nhim v nm hc.
- Qun l gio vin, nhn vin; qun l chuyn mn; phn cng cng tc, kim tra,
nh gi xp loi gio vin, nhn vin; thc hin cng tc khen thng, k lut i vi
gio vin, nhn vin theo quy nh ca Nh nc; qun l h s tuyn dng gio vin,
nhn vin.
- Qun l hc sinh v cc hot ng ca hc sinh do nh trng t chc; xt duyt
kt qu nh gi, xp loi hc sinh, k xc nhn hc b, k xc nhn hon thnh chng
trnh tiu hc vo hc b hc sinh tiu hc (nu c) ca trng ph thng c nhiu cp
hc v quyt nh khen thng, k lut hc sinh theo quy nh ca B Gio dc v o
to.
- Qun l ti chnh, ti sn ca nh trng.
- Thc hin cc ch chnh sch ca Nh nc i vi gio vin, nhn vin, hc
sinh; t chc thc hin Quy ch dn ch trong hot ng ca nh trng; thc hin cng
tc x hi ho gio dc ca nh trng
- c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v v hng cc
ch , chnh sch theo quy nh ca php lut
- Chu trch nhim trc cp trn v ton b cc nhim v c quy nh trn.
5.4.2. Hiu trng phi c cc tiu chun sau:
- V trnh o to v thi gian cng tc: phi t trnh chun o to ca nh
gio theo quy nh ca Lut Gio dc i vi cp hc, t trnh chun cp hc cao
nht i vi trng ph thng c nhiu cp hc v dy hc t nht 5 nm (hoc 3 nm
i vi min ni, hi o, vng cao, vng su, vng xa, vng dn tc thiu s vng c
iu kin kinh t - x hi c bit kh khn) cp hc .
- t tiu chun phm cht chnh tr, o c, li sng v chuyn mn, nghip v;
c nng lc qun l, c bi dng l lun, nghip v v qun l gio dc; c
sc kho theo yu cu ngh nghip; c tp th gio vin, nhn vin tn nhim.
II. NGI GIO VIN PH THNG VIT NAM

GIO DC HC PH THNG Chng 2. NH TRNG TRUNG HC PH THNG V NGI GIO VIN PH THNG VIT NAM
1. Vai tr, nhim v ca ngi gio vin

1.1. Vai tr ca ngi gio vin
- Gio vin l ngi trc tip gio dc v o to th h tr - th h tng lai ca
dn tc, ca t nc
Chc nng trng yu ca gio dc l hnh thnh v pht trin nhn cch con ngi
ton din. Vic hnh thnh v pht trin nhn cch cho th h ang ln ln l trch nhim
ca ton x hi, ca gia nh v nh trng, trong i ng gio vin c trch nhim
nng n nht v h l nhng ngi chuyn trch cng vic gio dc. Ngi gio vin l
nhng ngi trc tip gio dc - o to th h tr theo mc ch gio dc. Gio vin c
trch nhim truyn t cho th h tr h thng tri thc khoa hc, k nng, k xo, h
thng cc gi tr, tinh hoa vn ha ca dn tc v nhn loi, gio dc cho h l tng v
o c chn chnh, o luyn h tr thnh nhng ngi c ch cho t nc. Nn vn
ha ca nhn loi v dn tc ch c bo tn v pht trin thng qua s lnh hi v
sng to ca th h tr. Mun cho nn vn ha bin thnh nhng c s trng yu
xy dng nhn cch cho th h tr th h phi c rn luyn theo phng thc c bit
- phng thc nh trng thng qua vai tr ngi thy gio. Tc ng gio dc, ca
gio vin i vi hc sinh trong nh trng l tc ng c mc ch, c k hoch,
chng trnh, ni dung, phng php khoa hc ph hp vi tng la tui nn nh
hng n qu trnh pht trin nhn cch hc sinh va su sc va ton din. C th ni
ngi thy gio l "du ni" gia nn vn ha x hi v vic ti sn xut nn vn ha
th h tr. Mt khc, vic hnh thnh v pht trin nhn cch con ngi l mt qu
trnh lu i, nhng giai on c gio dc nh trng l giai on pht trin mnh
m nht ca nhn cch. V vy nhng tc ng v kt qu gio dc ca gio vin i vi
hc sinh va c tc dng t nn mng, va c tc dng nh hng, dn dt cho qu
trnh pht trin nhn cch. S pht trin tng lai ca hc sinh ph thuc nhiu vo kt
qu gio dc ca gio vin. Gio vin chnh l ngi "k s thit k nn tm hn" hc
sinh.
c bit, trong thi i ngy nay, trc nhng yu cu cao ca x hi i vi gio
dc, vai tr ca ngi gio vin cng c tn vinh. Bo co ca y ban quc t v gio
dc th k XXI khng nh vai tr quyt nh ca ngi thy gio trong vic chun b
th h tr c trch nhim xy dng tng lai ca nhn loi theo hng ton cu ha,
on kt, hiu bit, tn trng ln nhau, sng trong ho bnh, bao dung. Tt c ph thuc
rt nhiu vo vic i ng gio vin phi rn luyn c th h tr mt tr tu nghim
tc, tnh cm su sc, thng cm ln nhau cng vi tnh c lp ngy cng cao. Nh th
n Tagor vit: "Gio dc mt ngi n ng c mt ngi n ng; gio dc mt
ngi n b c c mt gia nh; gio dc mt ngi Thy c c mt x hi".
- i vi nh trng, gio vin l lc lng ch o trong cng tc gio dc hc
sinh
"Gio vin gi vai tr quyt nh trong qu trnh nhn bit - hc - dy v c trng
trong vic nh hng li gio dc. Ngi ta lun lun nhn thy rng thnh cng ca cc
cuc ci cch gio dc ph thuc dt khot vo " ch mun thay i" cng nh cht
lng gio vin. Khng mt h thng gio dc no c th vn cao qu tm nhng gio
vin lm vic cho n" (Raja Ry Singh).
Trong qu trnh gio dc c rt nhiu nhn t tham gia nh nh trng gia nh, x
hi nhng gio dc nh trng ng vai tr ch o v gio vin l lc lng nng
ct. Ngy nay, nhng thnh tu ca khoa hc cng ngh to iu kin thun li cho qu
trnh dy hc, nhng khng th thay th vai tr ngi gio vin. iu c th l gii
rng gio vin khng ch dy tri thc khoa hc, dy k nng, k xo, pht trin tr tu hc
sinh m cn bi dng cho h th gii quan khoa hc, l tng, nim tin ng n, khi
dy v pht trin cho h nhng phm cht o c tt p, nng lc sng to ca mt
ngi cng dn. Gio vin phi gio dc nhn cch hc sinh bng chnh nhn cch ca
mnh.
Trong nh trng, gio vin khng ch l ngi truyn t thng tin m cn l ngi
t chc, hng dn, iu khin, iu chnh hot ng nhn thc - hc tp v qu trnh
hnh thnh nhn cch ca hc sinh. Xu hng i mi gio dc ngy nay l t hc sinh
vo v tr trung tm ca qu trnh gio dc - dy hc. iu khng c ngha l ph nhn
hay xem nh vai tr ch o ca gio vin, tri li, gio vin cng phi c mt trnh
cao v chuyn mn, nghip v mi c th ng vai tr l ngi ch o trong qu trnh
s phm. V vy, A.ixtecvec cho rng: Ngi gio vin bnh thng mang chn l n
cho tr, ngi gio vin gii bit dy cho tr i tm chn l".
Nh vy, trong x hi hin i, thng qua chc nng dy hc v gio dc, i ng
gio vin c vai tr v cng quan trng. Trong qu trnh u tranh gi nc trc y v
xy dng, pht trin t nc ngy nay, ng, Nh nc v nhn dn ta lun tn vinh
ngh dy hc v v tr cao c ca ngi thy. Bc H ni: "C g v vang hn l ngh

o to nhng th h sau ny tch cc gp phn xy dng ch ngha x hi v ch ngha
cng sn? Ngi thy gio tt - thy gio xng ng l thy gio - l ngi v vang
nht. D tn tui khng ng trn bo, khng c thng hun chng, song nhng
ngi thy gio tt l nhng anh hng v danh". Ngi lun nh gi cao vai tr ca i
ng gio vin trong x hi mi, "khng c thy gio th khng c gio dc". T , Ngi
cng ch r: vn then cht, quyt nh cht lng gio dc l phi xy dng c mt
i ng ng o nhng ngi lm cng tc gio dc yu ngh, yu trng, ht lng
thng yu, chm sc, gio dc hc sinh C tng b th L Dun tng ni: "ng v
nhn dn ta giao ph vic dy d con em mnh cho cc gio vin, cng l ph thc cho
h s mnh o to th h tng lai cho c dn tc ta". Ngh quyt Hi ngh ln th hai
Ban chp hnh Trung ng ng kha VIII khng nh "i ng gio vin gi vai tr
quyt nh cht lng gio dc v c x hi tn vinh".
1.2. Nhim v v quyn hn ca ngi gio vin
iu 72, mc 1, chng IV Lut Gio dc - 2005 qui nh nh gio c nhng nhim
v sau y:
1. Gio dc, ging dy theo mc tiu, nguyn l gio dc, thc hin y v c
cht lng chng trnh gio dc.
2. Gng mu thc hin ngha v cng dn, cc qui nh ca php lut v iu l
nh trng.
3. Gi gn phm cht, uy tn, danh d ca nh gio, tn trng nhn cch ca ngi
hc, i x cng bng vi ngi hc, bo v cc quyn, li ch chnh ng ca ngi
hc.
4. Khng ngng hc tp, rn luyn nng cao phm cht o c trnh chnh
tr, chuyn mn, nghip v, i mi phng php ging dy, nu gng tt cho ngi
hc.
5. Cc nhim v khc theo qui nh ca php lut.
iu 73, mc 1, chng IV Lut Gio dc - 2005 qui nh nh gio c nhng
quyn sau y:
1. c ging dy theo chuyn ngnh o to.
2. c o to nng cao trnh , bi dng chuyn mn, nghip v.
3. c hp ng thnh ging v nghin cu khoa hc ti cc trng c s gio

dc khc v c s nghin cu khoa hc vi iu kin bo m thc hin y nhim
v ni mnh cng tc.
4. c bo v nhn phm, danh d.
5. c ngh h, ngh Tt m lch, ngh hc k theo quy nh ca B trng B
Gio dc v o to v cc ngy ngh khc theo quy nh ca B lut lao ng.
2. c im ca lao ng s phm
2.1. Mc ch ca lao ng s phm
Mc ch ca lao ng s phm (LSP) l thng qua qu trnh gio dc hnh
thnh nhn cch cho th h tr, chun b cho h cc nng lc v phm cht cn thit
theo yu cu ca x hi, ph hp vi trnh pht trin v tin b x hi. Nh vy, LSP
gp phn "sng to ra con ngi", gp phn ti sn xut sc lao ng x hi, thc y
x hi pht trin. C Th tng Phm Vn ng khng nh: "Ngh dy hc l mt
ngh sng to bc nht trong cc ngh sng to. Ngh dy hc l ngh sng to bc
nht v n sng to ra nhng con ngi sng to". LSP khng n thun ch l lao
ng tr c m i hi nh s phm nng lc phm cht ca nh khoa hc, nh qun l
ngi lm cng tc x hi vi hot ng lun cng thng, i hi s thch ng, s thu
cm, s sng to khng ngng.
Mc ch ca LSP qui nh t chc, phng hng v nhng mi quan h trong
gio dc. Mc ch lun vn ng v bin i theo cc giai on pht trin ca x hi.
Do vy, trong hot ng LSP, ngi gio vin cn xc nh ng mc ch gio dc,
mc tiu gio dc, c s iu chnh kp thi nhm lm cho hot ng gio dc c tnh
nh hng v em li hiu qu cao.
2.2. i tng ca lao ng s phm
LSP c i tng l con ngi nn i hi ngi gio vin phi c nhng yu cu
nht nh trong quan h gia con ngi v con ngi. Tuy nhin, con ngi vi t cch
l i tng ca LSP khng hon ton ging vi con ngi trong cc mi quan h
khc. i tng ca LSP l hc sinh - th h tr ang ln ln v trong giai on bt
u hnh thnh, pht trin nhn cch. Do , s pht trin nhn cch ca hc sinh ph
thuc rt ln vo cc tc ng gio dc v nh hng ca ton b nhn cch ca ngi
gio vin. Hc sinh - i tng ca LSP khng ch chu tc ng ca ngi gio vin,
m cn chu tc ng ca nhiu nhn t khc. Cc nhn t ny tc ng n s pht
trin nhn cch ca hc sinh nhiu chiu, nhiu mc khc nhau Do vy, LSP phi
c nhim v iu chnh v thng nht mi tc ng theo mt mc ch, phng hng
ng n. Hc sinh - i tng ca LSP l mt ch th nng ng, sng to, l mt
thc th x hi c thc cho nn mi tc ng s phm ch c hiu qu khi pht huy
c tnh tch cc ch ng, sng to ca ngi c gio dc, khi c s thng nht
gia gio dc v t gio dc, t hon thin. S pht trin ca hc sinh i tng gio
dc cng lun tun theo nhng qui lut ca s hnh thnh v pht trin nhn cch, qui lut
ca tm l, nhn thcV vy, nhng tc ng s phm ch c hiu qu khi nhng tc
ng ph hp vi cc qui lut. iu i hi nh gio dc phi nm vng nhng qui
lut, c trnh , hiu bit s phm, c nhn cch tt p.
2.3. Cng c ca lao ng s phm
LSP l mt loi lao ng c th, tc ng n t tng, tnh cm, thi ca
con ngi nn cng c ca LSP cng rt c bit, l h thng tri thc, k nng, k
xo; cc dng hot ng v giao lu; cc loi phng tin dy hc v gio dc Nhn
cch ca gio vin l mt loi cng c ca LSP - loi cng c quan trng nht, ch yu
nht. Trong dy hc - gio dc, gio vin dng nhn cch ca chnh mnh tc ng
vo hc sinh, l phm cht chnh tr, l s gic ng v l tng ngh nghip, lng yu
ngh mn tr, trnh hc vn, k nng s phm v ton b cc phm cht nhn cch
ca ngi gio vin K.D.Usinxki khng nh: "khng cn nghi ng g, k cng
trong nh trng c vai tr quan trng, nhng iu ch yu vn l nhn cch ca
ngi gio vin trc tip lm vic vi hc sinh; nhn cch ca nh gio dc c sc mnh
gio dc to ln n mc khng th thay th bng sch gio khoa, bng nhng li khuyn
bo v o c, bng h thng khen thng v k lut no c".
2.4. Sn phm ca lao ng s phm
Sn phm ca LSP l nhn cch ton din ca hc sinh. Di nhng tc ng
ca gio dc, hc sinh - i tng ca LSP c nhng chuyn bin su xa v cht
trong nhn cch, l nhng bin i trong b mt tinh thn, hc vn, k nng, k xo,
nng lc, phm cht, th cht ni chung. H c chun b v mi mt tip tc
hc ln hoc i vo cuc sng lao ng v thch ng vi cuc sng a dng nhiu bin
ng. LSP khng lm ra sn phm vt cht trc tip, khng to ra li nhun trc tip
nh cc loi lao ng khc. LSP l mt dng lao ng sn xut "phi vt cht, nhng
thc tin chng minh, LSP em li hiu qu kinh t to ln. T c th thy nhn
cch ca hc sinh thuc v sn phm tinh thn qu gi nht so vi mi loi sn phm
khc. V sn phm ca LSP c tnh cht c th nh vy nn vic nh gi cht lng

v hiu qu ca LSP rt kh khn, lu di. Hot ng s phm i hi nhiu thi gian,
cng sc mi bit c sn phm nh th no? Xukhmlinxki vit: "Lao ng s phm
ca ngi thy gio khng th so snh v i chiu vi bt k ci g Ngi thy gio
phi lao ng t nm ny sang nm khc thy c i tng sng to ca mnh,
tng mi nm tri qua bn mi hiu c iu Khng c mt th lao ng no
m nhng sai lm v tht bi li dn n nhng hu qu nng n nh lao ng ca ngi
gio vin".
2.5. Mi trng s phm
Mi trng s phm l iu kin, hon cnh s phm cn cho hot ng ca gio
vin v hc sinh. Nhng phng tin, iu kin, hon cnh phi p ng c nhng
yu cu chun mc s phm ng thi khng xa ri thc t cuc sng. Mi trng s
phm l mt loi mi trng c chn la, c xy dng c mc ch s phm. Mi
trng s phm khng ch c xy dng trng hc m cn c th hin gia
nh, cng ng vi nhiu phng tin, iu kin, hon cnh a dng. phong ph,
c s dng tch cc phc v cho qu trnh hnh thnh v pht trin nhn cch hc
sinh. Cc hon cnh, phng tin, iu kin ca mi trng s phm c s dng
hng ti mc ch gio dc, trong cha ng nhng nh hng t gic vi nhng
hot ng v giao tip c t chc c k hoch, vi vai tr ch o ca thy v vai tr
ch ng ca hc sinh. Mi trng s phm l mi trng thc nhng c s nh hng
ti tng lai, nhng yu cu ca cuc i tng lai phn nh trong iu kin v hon
cnh hin ti. Cc yu t t nhin v x hi c thy v tr tip cn tch cc cho s
hnh thnh v pht trin nhn cch hc sinh. S tng tc gia hc sinh vi mi trng
l s tng tc bin chng ca nhng yu t bn trong c th, tm hn ca hc sinh vi
nhng yu t bn ngoi ang din ra si ng xung quanh.
Tm li, lao ng s phm l mt dng lao ng c bit v mc ch, i tng,
cng c, sn phm, l mt dng lao ng va mang tnh khoa hc, va mang tnh
ngh thut cao. Do vy, lao ng s phm i hi ngi gio vin c nhng phm cht
v nng lc cao.
3. Nhng yu cu i vi nhn cch ngi gio vin
3.1. Phm cht ca ngi gio vin
Yu cu i vi phm cht nhn cch ca ngi gio vin bao gm mt h thng
phc hp cc yu cu sau y:
- Th gii quan khoa hc, lp trng, t tng chnh tr vng vng.

- Hiu bit ng n v ng li, quan im gio dc ca ng, Nh nc.
- Thng nht gia l tng cch mng v l tng ngh nghip.
- Tnh cm trong sng v cao thng: tnh cm i vi con ngi ni chung, tnh
cm c th: lng yu ngh, yu tr.
- Cc phm cht o c khc.
3.2. Nng lc s phm ca ngi gio vin
Nng lc s phm l t hp nhng thuc tnh tm l c nhn to iu kin cho
ngi gio vin t c hiu qu cao trong cng tc dy hc v gio dc hc sinh.
Nng lc s phm bao gm:
3.2.1. H thng tri thc khoa hc phong ph a dng
- Tri thc v cc mn hc v cc khoa hc khc.
- Tri thc v dy hc v gio dc (TLH, GDH, PPDH b mn).
- Tri thc cng c (phng php lun, PPNCKH, ngoi ng, tin hc).
- Tri thc v cc lnh vc chnh tr, x hi, vn ha, ngh thut
3.2.2. H thng k nng v k xo s phm
3.2.2.1. H thng k nng nn tng
- K nng thit k.
- K nng t chc.
- K nng giao tip.
- K nng nhn thc v nghin cu khoa hc.
3.2.2.2. H thng k nng chuyn bit
a. H thng k nng hot ng dy hc
* Nhm k nng thit k k hoch bi dy
- KN xc nh mc tiu bi dy.
- KN t chc ni dung dy hc.
- KN la chn, s dng phi hp phng php, phng tin dy hc
- KN thit lp cu trc hp l cho bi dy.
- KN d on cc tnh hung c th xy ra
* Nhm k nng t chc thc hin bi dy
- KN t chc, iu khin gi hc khoa hc sinh ng, gy hng th hc tp cho hc
sinh, vn dng sng to cc bc ln lp, x l nhanh v ng cc tnh hung bt ng
xy ra.
- KN trnh by bi ging r rng, c trng tm, trng im, phi hp cc phng
php v phng tin dy hc.
- KN s dng ngn ng ni r rng, trong sng, d hiu.
- KN cng c, tng kt, hng dn hc tp cho hc sinh.
* Nhm k nng kim tra, nh gi kt hc tp ca hc sinh
- KN phn tch, nh gi kt qu bi dy.
- KN ra , xy dng p n, thang im nh gi.
- KN t chc kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc sinh.
- KN chm bi, cho im, tr bi ng, kp thi
b. H thng k nng hot ng gio dc (ngha hp)
* Nhm KN tm hiu v nm vng c im i tng gio dc
- KN xc nh nhng ni dung tm hiu hc sinh v tp th hc sinh
- KN xc nh cc cch thc tm hiu, nm vng hc sinh.
- KN lp k hoch c th tm hiu hc sinh.
- KN thu thp v x l thng tin v hc sinh.
- KN vn dng cc phng php tc ng ph hp.
* Nhm KN xy dng k hoch hot ng gio dc
- KN thu thp, phn tch, x l thng tin.
- KN xc nh mc tiu, nhim v ca hot ng gio dc c th.
- KN xy dng ni dung hot ng c th.
- KN ra cc bin php thc hin.
- KN phn cng lc lng tham gia, th hin tin thc hin k hoch.
* Nhm k nng t chc thc hin cc hot ng gio dc
- KN xc nh mc tiu, yu cu ca HGD.
- KN xy dng ni dung, hnh thc ca HGD.
- KN xy dng chng trnh HGD.
- KN tin hnh t chc, iu khin, hng dn HGD.
- KN nhn xt, nh gi v rt kinh nghim v kt qu hot ng gio dc.
* Nhm KN phi hp cc lc lng gio dc
- KN nm vng ng li, ch trng, ni dung gio dc
- KN vn dng cc hnh thc, bin php vn ng ph hp vi tng i tng v
hon cnh c th.
- KN thit lp cc mi quan h v iu chnh cc mi quan h trong tuyn truyn
vn ng.
- KN giao tip thch hp vi tng loi i tng vn ng.
* Nhm KN gii quyt tnh hung gio dc
- KN xc nh v phn tch cc s kin, d kin, ch th, i tng trong tnh
hung.
- KN xc nh yu cu cn gii quyt.
- KN xc nh cc phng n gii quyt v chn phng n ti u.
- KN xc nh c s khoa hc ca phng n gii quyt.
- KN rt ra bi hc kinh nghim.
* Nhm KN nh gi kt qu ca hot ng gio dc
- KN xc nh mc ch nh gi kt qu HGD.
- KN nm vng ni dung nh gi kt qu HGD.
- KN nm vng cc tiu chun nh gi kt qu HGD.
- KN xc nh quy trnh, cch thc nh gi kt qu HGD.
- KN t chc thc hin theo quy trnh.
3.3. Nng lc t hc, t bi dng
Trong bi cnh ca th gii hin i, do bng n ca thng tin v k thut truyn
thng, s gia tng v kin thc khoa hc v nhng iu kin, kh nng tip nhn thng
tin, qu trnh dy hc - gio dc c nhng bin i su sc. Hc sinh trong nh trng

hin i hon ton c kh nng tip thu kin thc thng qua cc phng tin thng tin
hin i. Do vy, gi c vai tr ch o ca mnh trong qu trnh dy hc - gio
dc, gio vin phi khng ngng hc tp, nghin cu nm vng thng tin, tm ti, ci
tin phng php nng cao hiu qu cng tc dy hc - gio dc. Nng lc t hon
thin i hi ngi gio vin phi khng ngng t nng cao, t hon thin mnh bng
nhiu cch thc khc nhau, nhng ch yu vn l t hc, t bi dng, khng ngng i
mi t duy s phm, pht trin v hon thin nng lc v phm cht ngi gio vin.
3.4. Ngi gio vin phi c sc kho tt
Ngi gio vin cn c sc khe tt m bo cng vic dy hc - gio dc t
hiu qu cao.
Tm li, ngi gio vin THPT ni ring v ngi gio vin ni chung c vai tr v
cng quan trng trong s nghip pht trin kinh t - x hi v gio dc. V vy, ngi
gio vin cn khng ngng rn luyn nhn cch ca mnh xng ng vi vai tr .
HNG DN N TP CHNG 2
1. Tm tt nhng c im chnh trong qu trnh pht trin ca gio dc trung hc
Vit Nam.
2. Trnh by v tr, mc tiu, k hoch gio dc, c cu t chc ca trng THPT.
Tm hiu k hoch gio dc v c cu t chc ca mt trng THPT c th.
3. Trnh by vai tr, nhim v ca ngi gio vin.
4. Gii thch lao ng s phm l mt dng lao ng c bit v mc ch, i
tng, cng c, sn phm v mi trng hot ng. T rt ra nhng kt lun s
phm cn thit.
5. Phn tch cc cc yu cu i vi nhn cch ca ngi gio vin THPT. T
nu ln phng hng hc tp, rn luyn nhn cch ngi gio vin ca bn thn.
6. K v mt Thy/c gio trng THPT li n tng tt p nht cho bn
v phn tch nhng phm cht v nng lc ni bt Thy/c gio .
Chng 3. CNG TC CH NHIM LP TRNG TRUNG HC PH

THNG
GIO DC HC PH THNG
I. V TR, CHC NNG CA GIO VIN CH NHIM Lp TRNG TRUNG HC PH THNG

II. NI DUNG V PHNG PHP CNG TC CH NHIM LP
I. V TR, CHC NNG CA GIO VIN CH NHIM Lp TRNG

TRUNG HC PH THNG
GIO DC HC PH THNG Chng 3. CNG TC CH NHIM LP TRNG TRUNG HC PH THNG
Gio vin ch nhim lp (GVCN) trng ph thng ni chung v trng THPT c

v tr c bit quan trng trong cng tc gio dc ca nh trng. H l ngi thay mt
Hiu trng qun l, gio dc ton din hc sinh mt lp hc, l c vn cho cc hot
ng t qun ca tp th hc sinh, ngi t chc phi hp cc lc lng gio dc trong
v ngoi nh trng.
1. GVCN l ngi qun l - gio dc ton din hc sinh mt lp hc
Qu trnh dy hc v gio dc trng THPT c tin hnh vi nhng ni dung
ton din, phong ph v su sc hn hn cc cp hc di Vi v tr l cp hc cui
ca bc hc ph thng c nhim v hon tt vic trang b tri thc ph thng c bn, pht
trin v hon thin cc k nng hc tp nhn thc cng vi cc k nng x hi, xy
dng, pht trin nhn cch tt p cho hc sinh, cp hc ny t ra nhng yu cu cao
cho vic qun l v gio dc hc sinh. Ngi ng ra m ng cng vic qun l v
gio dc ton din hc sinh chnh l cc GVCN.
Qun l, gio dc hc sinh khng ch bao gm vic nm c nhng ch s qun l
hnh chnh nh: tn, tui, s lng, gia cnh, xp loi hc tp, o c, a ch m
cn phi d bo c xu hng pht trin nhn cch ca hc sinh trong lp c
phng hng t chc hot ng gio dc, dy hc ph hp. Qun l gio dc hc sinh
cn cn phi c bit quan tm n vic ng thi qun l hc tp v qun l s hnh
thnh, pht trin nhn cch mi mt ca hc sinh. Qun l, gio dc ton din hc sinh
bao gm qun l, gio dc c nhn v tp th hc sinh.
Qun l v gio dc hc sinh c mi quan h cht ch vi nhau: gio dc tt
phi qun l tt v qun l tt gip cho gio dc c tt. Khng th ph nhn, gio dc
hc sinh phi da vo kt qu ca vic qun l hc sinh. Qun l cht ch, c th, chi
tit, ton din s gip GVCN ra phng hng, bin php tc ng trong cng tc
gio dc c th, chnh xc, v t hiu qu cao.
thc hin chc nng ny, ngi GVCN phi c:
- Tri thc c bn v tm l hc, gio dc hc.
- K nng lp k hoch, iu chnh k hoch gio dc, t chc ch o vic thc
hin k hoch mt cch khoa hc.
- K nng kim tra nh gi kt qu hc tp, rn luyn ca hc sinh.

- K nng giao tip s phm: bit cch tip cn, phn on hc sinh c kh nng
xc lp nhanh chng, kho lo, ng n mi quan h vi hc sinh trong hot ng dy
hc v gio dc.
2. GVCN l c vn cho cc hot ng t qun ca tp th hc sinh
y l chc nng rt c trng ca GVCN m cc gio vin b mn khng c. "C
vn" c ngha l GVCN khng trc tip tham gia t chc, iu hnh cng vic ca lp,
khng lm thay cc em trong cc hot ng m l ngi nh hng xy dng k hoch
hot ng ca tp th hc sinh, hng dn hc sinh xy dng ni dung, la chn gii
php, cch thc t chc hot ng thc hin thnh cng k hoch ra, p ng
cc mc tiu pht trin ca lp v mc tiu gio dc ca nh trng.
Chc nng ny ch c th c thc hin tt khi GVCN bit quan tm t chc, xy
dng i ng t qun ca lp, thng xuyn bi dng nng lc ca i ng ny
tng cng sc mnh t qun ca tp th hc sinh.
pht huy vai tr c vn, GVCN cn c nng lc nh gi v d bo chnh xc
kh nng ca hc sinh, c kh nng kch thch tim nng sng to ca cc em, li cun
tt c hc sinh tham gia vo cc hot ng ca lp, hng dn hc sinh xy dng k
hoch gio dc ton din, ng thi theo di, gip hc sinh thc hin k hoch .
Lu , c vn khng c ngha l khon trng hay ng ngoi hot ng ca hc sinh m
phi cng hot ng, kp thi gip hc sinh tho g nhng kh khn tranh th cc lc
lng gio dc trong v ngoi nh trng nhm to iu kin thun li cho hc sinh v
tp th hc sinh tin hnh thnh cng cc hot ng, to ng lc cho hc sinh trong
nhng hot ng tip theo.
3. GVCN lp l cu ni gia tp th hc sinh vi cc lc lng gio dc
trong nh trng
Thc hin chc nng ny, GVCN l ngi i din cho hai pha
* GVCN l ngi i din cho cc lc lng gio dc ca nh trng
gc ny, GVCN l nh qun l, nh s phm i din cho Hiu trng truyn
t nhng ch trng, yu cu, k hoch gio dc ca nh trng n vi hc sinh v
tp th hc sinh. Bng phng php thuyt phc, s gng mu, kinh nghim s phm
v uy tn ca mnh, GVCN gip cho mi hc sinh v tp th lp c trch nhim tun th
v t gic thc hin nghim tc nhng yu cu ny. GVCN cn gi vi lp v gii
php, phng hng thc hin sao cho va m bo yu cu chung va ph hp vi

iu kin v kh nng ca lp trnh gy p lc cho hc sinh v chy theo thnh tch.
* GVCN l ngi i din cho hc sinh v tp th hc sinh
Khng ch l mt thnh vin ca Hi ng s phm, i din cho cc lc lng gio
dc ca trng, GVCN cn l ngi i din cho quyn li ca tp th hc sinh. Vi v
tr l ngi thng xuyn tip xc, gn gi hc sinh, hn bt c ai, GVCN c trch
nhim lng nghe, tp hp cc kin, nguyn vng ca hc sinh phn nh vi Ban
gim hiu v cc lc lng gio dc trong trng, phi hp vi cc lc lng gio dc
trong trng p ng cc nguyn vng ny, to mi trng v iu kin cho hc sinh
hc tp v rn luyn tt ng thi lun quan tm bo v quyn li chnh ng ca hc
sinh.
Trong vic thc hin chc nng ny, nhim v t chc phi hp cc lc lng,
thng nht tc ng gio dc theo mt chng trnh hnh ng chung l mt nhim v
rt quan trng ca GVCN. y l mt vic khng n gin, i hi GVCN chng nhng
phi c trch nhim cao, say sa vi ngh, yu thng hc sinh m cn phi c nng
lc thuyt phc, c kh nng thit lp quan h tt p vi cc lc lng gio dc, bit
xy dng v gi gn uy tn, c ch vt kh, khng ngi th thch, c bit trong
nhng trng hp cn u tranh bo v quyn li chnh ng ca hc sinh, kin nh
thc hin l tng gio dc th h tr.
4. GVCN l ngi t chc phi hp cc lc lng gio dc ngoi nh
trng
Phi hp cc lc lng gio dc ngoi nh trng (gia nh, cc on th x hi,
cng ng dn c) trong gio dc hc sinh l mt nguyn tc gio dc ng thi l
mt trong nhng ni dung thc hin x hi ha gio dc. Hiu qu gio dc hc sinh ph
thuc khng nh vo kh nng phi hp v pht huy tim nng ca cc lc lng gio
dc ngoi nh trng v mi mt nhm thc hin mc tiu gio dc i vi lp ch
nhim. Da vo c im, iu kin ca nh trng, lp, cng ng, gia nh hc sinh
m GVCN t chc phi hp cc lc lng gio dc trn.
Trc ht, GVCN cn nhn thc ng n, y v tm quan trng ca vic phi
hp cc lc lng gio dc ngoi nh trng trong cng tc gio dc th h tr. GVCN
mt mt nm chc tnh hnh lp ch nhim, mt khc khai thc trit , hp l, pht huy
mi tim nng ca cc lc lng cng tham gia gio dc, pht trin nhn cch cho hc
sinh. Trong , GVCN phi xc nh gio dc nh trng c vai tr nh hng, to ra s
thng nht tc ng n hc sinh. Tuy nhin, cn nh gi ng vai tr gio dc gia nh,

xem y l mi trng ht nhn c bn ca qu trnh hnh thnh, pht trin nhn cch
th h tr. GVCN khng ch bit cch phi hp tt vi gia nh hc sinh m cn l ngi
t chc bi dng nhn thc l lun gio dc cho cc bc cha m khi cn thit.
II. NI DUNG V PHNG PHP CNG TC CH NHIM LP

GIO DC HC PH THNG Chng 3. CNG TC CH NHIM LP TRNG TRUNG HC PH THNG
1. Tm hiu hc sinh lp ch nhim

Nh gio dc hc K..Usinxki ni: "Mun gio dc con ngi mi mt th phi hiu
con ngi v mi mt". Cng tc ch nhim i hi phi hiu hc sinh mt cch y ,
c th v ton din nhm c th la chn nhng tc ng s phm ph hp, c kh
nng mang li hiu qu cao nht. Thc tin gio dc cho thy nhiu trng hp tht
bi ng tic ca cc gio vin thm ch gy thng tn nng n cho c hai pha do cc
thy c khng hiu bit y v hc sinh, hiu hc sinh cn l iu kin cn trong vic
thit lp quan h giao tip thun li gia GVCN v hc sinh, l tin cho vic hnh
thnh tnh cm thy tr thng hiu, gn b.
1.1. Ni dung tm hiu
1.1.1. Tm hiu tp th hc sinh
Vic nghin cu, tm hiu tp th hc sinh gip GVCN nm c tnh hnh mi mt
ca lp, t c c nhng cn c khch quan xy dng k hoch ch nhim vi
nhng mc tiu, ni dung v gii php ph hp nht. Tm hiu tp th hc sinh gm tm
hiu trnh pht trin, truyn thng ca tp th, bu khng kh, cc mi quan h trong
tp th, s phn ha cc nhm t pht, cc th lnh t pht, mt s vn v xu hng
chung ca tp th, mt mnh, mt yu
1.1.2. Tm hiu c nhn hc sinh
- Tm hiu cc c im th cht ca hc sinh: c im th cht ca hc sinh bao
gm th trng, th lc, sinh l la tui, sc khe (khe mnh hay c bnh tt, vc dng
bnh thng hay c khuyt tt g khng?). Nm vng nhng c im ny GVCN s
cng c lp gip hc sinh gi gn sc khe, pht huy u th th lc nu c, ng thi
quan tm, gip nhng hc sinh c vn v sc khe, th trng khng bnh thng
trong phn cng cng vic, b tr ch ngi
- Tm hiu c im tm l ca hc sinh: GVCN cn nghin cu hiu hc sinh v
cc c im tm l ni bt nh nng lc nhn thc, t duy, kh nng ch , quan st,
xu hng c nhn, s thch, nguyn vng, ng c hc tp, nng lc hot ng, kiu kh
cht, tnh cch v c bit l thi quen hnh vi ca hc sinh.
- Tm hiu c im quan h x hi ca hc sinh.
Trong cc quan h x hi ca hc sinh cn quan tm tm hiu nht l quan h gia

nh v quan h bn b ca hc sinh. Tm hiu quan h gia nh hc sinh bao gm tm
hiu thnh phn gia nh, trnh vn ha, ngh nghip, phm cht o c ca b m,
quan h ca cc thnh vin trong gia nh (s quan tm ca cha m vi con ci, tnh
cm, s gip gia cc thnh vin trong gia nh), iu kin kinh t, truyn thng, n
np gia nh, phng php gio dc ca cha m i vi cc con Tt c nhng yu t
trn u c nh hng n hc sinh, trong , rt nhiu nhng trng hp lch lc v
tm l hay nhng bin chuyn trng thi t ngt, lm li, ni lon hc sinh c nguyn
nhn xut pht t gia nh m nu khng hiu bit cn k, GVCN kh m c th gip
hc sinh.
Tm hiu quan h bn b ca hc sinh c bit l quan h trong nhm bn thn gip
GVCN c c nhng thng tin quan trng, cn thit trong cng tc gio dc hc sinh.
Trong nhiu trng hp, y l ngun khai thc thng tin chnh xc, hiu qu m cc
ngun thng tin khc khng c c nht l i vi i tng gio dc l hc sinh THPT.
Ngoi ra, GVCN c th tm hiu thm quan h, cch ng x ca hc sinh vi thy
c gio, bn b trong lp, trng, vi b m, anh ch em trong gia nh, vi hng xm
trong cng ng ni cc em sinh sng, ni cng cng
Tm li, tm hiu hc sinh c ngha c bit quan trng i vi cng tc ch
nhim. T vic tm hiu, nm vng nhng c im trn gip GVCN la chn cc bin
php tc ng ph hp i vi tng hc sinh nhm xy dng cho cc em c tm hn
trong sng, phong ph, c nng lc v sc khe di do p ng yu cu ca x hi
ngy cng hin i, vn minh.
1.2. Cch thc tm hiu
tm hiu hc sinh GVCN c th tin hnh nhng cch thc
- Nghin cu h s hc sinh: gm l lch, hc b, s lin lc vi gia nh hc sinh
- Trao i, tr chuyn vi hc sinh: y l cch thc gip GVCN nm bt tm t,
nguyn vng, s thch, thi ca hc sinh mt cch trc tip.
- Quan st c ch nh hoc ngu nhin hc sinh thng qua hot ng lp hc,
cng ng, gia nh, ngoi ng ph, hoc thng qua cc tnh hung t nhin hay nhn
to, ni m hc sinh c th bc l thi , tnh cm, trnh , nng lc ca bn thn mt
cch chn tht nht.
- Trao i vi GVCN v cc gio vin b mn ca nm hc trc v tnh hnh
chung ca lp cng nh tnh hnh hc tp, rn luyn ca hc sinh trong lp.

- Trao i vi cha m hc sinh thu thp thng tin v hc sinh khi gia nh. Vic
trao i ny c th trc tip thng qua cc k hp ph huynh hc sinh trong nm hc,
thm gia nh hc sinh, s lin lc, in thoi, e-mail
- Nghin cu sn phm hot ng ca hc sinh: bi lm, bo tng nht k, cc
sn phm lao ng, hc tp
Tm li, iu c bit quan trng i vi GVCN l thng qua cc phng php
nghin cu, thu thp c thng tin tht chnh xc, ng thi phn tch c nguyn
nhn ca cc hin trng nhanh chng tm ra bin php gio dc. Cn xc nh rng,
tm hiu nm vng i tng gio dc khng phi l vic lm c thi hn, chng vnh
trong mt, hai ngy, cng khng phi l cng vic ch c tin hnh trong giai on u
mi nhn lp m phi l cng vic thng xuyn, lin tc trong sut nm hc sao cho c
th hiu hc sinh mt cch cp nht, y , ton din v su sc nht.
2. Xy dng v gio dc tp th hc sinh lp ch nhim
2.1. Khi nim tp th v tp th hc sinh
2.1.1. Tp th
Tp th l mt cng ng x hi c bit, l hnh thi t chc x hi tp hp nhng
ngi c cng mc ch, c hot ng chung, c t chc cht ch v h thng quan h
ph thuc gia cc thnh vin. gc x hi, tp th l mt cng ng c ngha x
hi v c x hi tha nhn.
Nhng du hiu c bn ca mt tp th l tnh thng nht v mc ch v tnh t
chc trong qu trnh thc hin cc cng vic chung. Mc ch chung ca tp th va ph
hp vi li ch ca c nhn va p ng vi yu cu khch quan ca x hi. Cc tnh
cht ny lm cho tp th khc vi mt nhm t pht.
2.1.2. Tp th hc sinh
Tp th hc sinh l mt hnh thi t chc cng ng c o ca hc sinh, mt t
chc gio dc c k lut cht ch, c nguyn tc hot ng nht nh, c chc nng t
chc, tp hp, gio dc hc sinh nhm hng ti vic thc hin mc ch gio dc.
Tp th hc sinh c nhng c trng ch yu sau y:
- C mc ch chung: Tp th hc sinh thng nht cc hc sinh trong tp th vo
vic cng nhau thc hin nhng mc ch chung c ngha x hi. l mc ch hc
tp, lao ng, rn luyn, trau di o c hc hi, gip ln nhau, tch cc chun b
y nng lc v phm cht tham gia vo cuc sng, vo qu trnh lao ng x hi.
- C hot ng chung: Mc ch ca tp th c thc hin thng qua cc hot
ng chung ca cc thnh vin trong tp th nh: hot ng hc tp, hot ng lao
ng, hot ng x hi - cng ch, hot ng vn ha - th thao, hot ng vui chi, gii
tr ph hp vi c im tm l la tui, trnh nhn thc, vn sng, vn kinh nghim
v iu kin hc tp, sinh hot ca s ng hc sinh trong tp th.
- C h thng cc quan h phc hp: Trong tp th, hc sinh thc hin cc quan
h a dng nh: quan h ngha v - quyn li, quan h ch huy - phc tng, quan h phi
hp, tng tc, quan h tnh cm, trch nhim
- C i ng cn b t qun do tp th bu chn: i ng t qun do tp th bu
chn c chc nng t chc v lnh o tp th hc sinh.
Cc t chc tp th hc sinh trong trng ph thng gm: tp th hc sinh ton
trng, tp th lp hc, cc on th hc sinh (on Thanh nin Cng sn H Ch Minh
v i Thiu nin Tin phong H Ch Minh).
2.2. Vai tr ca tp th hc sinh
L lun gio dc XHCN c bit coi trng vai tr ca tp th i vi c nhn. Tp
th mang li cho c nhn nhng quan h a dng v tt p khi dy sc mnh, tim
nng ca c nhn, thc y nhu cu bc l v t khng nh ca c nhn. Trong tp th,
c nhn c kh nng tm c nhng phng tin v iu kin ph hp nht pht
trin ton din v hi ha nhn cch ca mnh. Nh , mi c nhn s l mt nhn cch
c o, th hin s thng nht gia ci chung v ci ring.
S pht trin ca tp th v s pht trin ca c nhn l hai qu trnh qui nh ln
nhau. Ch c trong tp th, c nhn mi c iu kin pht trin tt nht v ngc li, tp
th s cng tr nn phong ph, giu sc sng, giu tim nng thng qua s pht trin
ca cc thnh vin. Tng c nhn trong tp th, mt mt chu nh hng ca kin v
ch ca ngi khc, nhng ngc li, c nhn cng nh hng n ngi khc. S tc
ng, nh hng qua li gia cc cc nhn to nn ch, quan nim, tm trng, d lun
tp th c tc dng qui nh, iu chnh hnh vi ca cc thnh vin trong tp th. Nh
s phm A.X. Makarenco cho rng: "Tp th l mt c th x hi sinh ng th hin sc
mnh tng hp ca cc thnh vin ca n. Sc mnh ca cc thnh vin mt khi
c lin kt li mt cch c mc ch, c t chc th s to ra sc mnh chung ca tp
th mnh gp nhiu ln tng s sc mnh ca cc thnh vin ring l, ng thi c tc

dng lm tng ln sc mnh ca tng thnh vin".
Trong trng ph thng, tp th hc sinh chnh l mi trng tm l - x hi trc
tip nh hng n hc sinh. Mi tc ng tt hay xu xut pht t mi trng x hi
hoc t cc tc ng ca nh trng hay gio vin u nh hng n hc sinh thng
qua tp th ca h. Mi trng tp th lun t ra cc yu cu kh khn, i hi mi c
nhn phi c gng nhiu hn, do to c ng lc pht trin mnh m cho c nhn.
Mt khc, nhiu phm cht quan trng ca nhn cch nh: tinh thn tp th, tnh k lut,
thc trch nhim, tinh thn hp tc, nng lc t thc ch c th hnh thnh trong
mi trng gio dc tp th. c bit, vi la tui hc sinh ph thng, cc c im tm
l ni bt v c trng ca tui nh nhu cu t khng nh v nhu cu giao lu chu s
chi phi mnh m t tp th m hc sinh tham gia.
Tp th hc sinh cn c xem l mt phng tin c bit quan trng v hiu qu
trong vic gio dc hc sinh. l con ng khng th thiu c hnh thnh nhn
cch cho th h tr. Tp th hc sinh tip nhn nhng yu cu v chun mc x hi,
chuyn ha chng thnh cc yu cu v chun mc ni b ca tp th di dng d
lun tp th, truyn thng tp th Qua , iu chnh hnh vi ng x ca cc c nhn
hc sinh. Cc yu t ca tp th c tc dng l phng tin gio dc, qui nh, kim
sot, iu chnh hnh vi ca hc sinh gm: truyn thng ca tp th, d lun tp th, h
thng vin cnh ca tp th, k lut tp th, i ng cn b lp, cc phn t tch cc v
vai tr lnh o s phm ca gio vin ch nhim.
2.3. Cc giai on pht trin ca tp th hc sinh
2.3.1. Giai on th nht - tp th cha hnh thnh: giai on ny c c trng
bi tnh t chc, k lut ri rc ca hc sinh. Trong thc tin nh trng ph thng,
trng hp nhng tp th giai on ny thng xy ra cc lp u cp mt thi
gian ngn sau khi bt u tp hp.
2.3.2. Giai on th hai - tp th hnh thnh v ang pht trin: giai on ny
c c trng bi s phn ha ca tp th thnh 3 nhm: nhm nhng phn t tch
cc lm ht nhn nng ct trong vic hng ng cc yu cu t pha nh gio dc,
nhm cc thnh vin th ng v nhm cc thnh vin chm tin, c bit. Tp th c
cc hot ng chung, cc mi quan h c thit lp v tp th t ra mt s
yu cu hot ng nhng tnh trng t chc, k lut chung vn cn yu.
2.3.3. Giai on th ba - tp th pht trin vng mnh: c trng c bn ca giai
on ny l d lun tp th c hnh thnh v cng c ngy mt vng chc. Tp th

c t chc cht ch v k lut t gic. Cng vic ca tp th bt u li cun c c
lp, mi quan h trong tp th l hp tc, on kt, thng yu gip ln nhau..Yu
cu gio dc lc ny t c s chuyn ha quan trng t yu cu ca gio vin hoc
ca cc thnh phn ct cn thnh yu cu ca tp th. Tp th giai on ny chnh l
mt tp th vi y ngha ca n v phng din gio dc hc. Tc ng s phm
ca gio vin ch nhim nht thit phi hng n vic xy dng tp th hc sinh t
c trnh pht trin giai on ny.
2.4. Mt s bin php c bn xy dng v gio dc tp th hc sinh
2.4.1. ra nhng yu cu va sc, hp l cho hc sinh
A. X. Makarenco nhn mnh: "Khng th c gio dc nu khng c cc yu cu.
Yu cu l nhng nhim v gio dc, bi tp rn luyn, mnh lnh m gio vin ch
nhim t ra cho hc sinh, i hi hc sinh phi thc hin nhm gio dc hc sinh v xy
dng tp th. Nhng yu cu ny c xem l cng c iu khin, lnh o hc sinh
nh hng, iu chnh hnh vi ca h. Bn cht ca vic a ra cc yu cu l to ra
mu thun gia yu cu, nhim v gio dc vi kh nng p ng ca hc sinh, t ,
kch thch nhu cu gii quyt mu thun, to ra ng lc cho s pht trin ca hc sinh.
* Yu cu m GVCN ra cn m bo cc iu kin sau:
- Ph hp vi mc tiu gio dc chung v mc ch ca tp th.
- C tnh n c im, iu kin, kh nng thc hin ca c nhn hoc tp th hc
sinh.
- t c s thng nht trong tp th.
- Yu cu c kh tng dn mt cch ph hp.
* Khi a ra yu cu, gio vin cn phi:
- C thi kin quyt, t tin, lm cho hc sinh thy c l yu cu tht s
cn thit cho qu trnh rn luyn ca mnh.
- Gii thch y v ngha ca yu cu v vic thc hin chng nhm lm cho
hc sinh t gic chp nhn yu cu.
- Phn tch, hng dn cch thc thc hin.
- Thng xuyn theo di, hng dn, hc sinh trong qu trnh thc hin yu cu v
h tr khi cn thit, khng cho hc sinh ngh rng gio vin ch t ra yu cu theo
kiu "chiu l", t on gia chng, lm gim tc dng ca yu cu v vic thc hin
cc yu cu khc sau .
- Kim tra v nh gi kt qu thc hin yu cu.
- Phn tch kt qu, hng dn hc sinh rt kinh nghim, khc phc nhng sai
st trong qu trnh thc hin yu cu
Vic ra yu cu va sc cho hc sinh cn c tin hnh thng xuyn, sut
nm hc. Ni dung ny ht sc cn thit giai on u ca s hnh thnh tp th hoc
khi gio vin mi tip xc vi tp th. Mc r rng, cht ch, ph hp v thi kin
quyt ca gio vin khi t ra cc yu cu ngay t giai on u ny c bit c ngha
trong vic xy dng n np, k lut tp th, hnh thnh d lun tp th v nh hng
vic rn luyn ca tng c nhn.
thc hin tt ni dung ny, gio vin ch nhim cn lu chun b tht tt cho
giai on tip xc u tin vi hc sinh lp ch nhim. Cn d kin trc cc yu cu
cn phi bn bc vi hc sinh v c phng php lm vic ph hp t c s
thng nht ngay t nhng bui tip xc u tin, c bit l vi cc yu cu c bn nh:
cc yu cu v t chc lp, xy dng n np k lut, chuyn cn, cc yu cu v tinh
thn thi hc tp ca hc sinh, thi i x ng mc trong cc mi quan h
2.4.2. Xy dng i ng cn b lp v bi dng cc phn t tch cc.
Do tc ng ca nhng yu cu, trong tp th hc sinh din ra s phn ha v kh
nng p ng yu cu ca hc sinh, t xut hin nhng phn t tch cc. l
nhng hc sinh t gic, quyt tm thc hin tt nhng yu cu do gio vin ch nhim
t ra. Gio vin ch nhim cn kp thi pht hin, la chn mt cch chnh xc nhng
phn t tch cc v bi dng thnh lc lng nng ct.
Vic xy dng i ng cn b lp v bi dng nhng phn t tch cc c vai tr
chin lc trong cng tc xy dng tp th hc sinh. l yu t quyt nh trong vic
chuyn tp th t giai on hai sang giai on ba ca s pht trin.
xy dng i ng cn b lp, gio vin ch nhim tin hnh nhng cng vic
sau:
* La chn nhng phn t tch cc, phn cng vo cc chc danh trong i ng
cn b lp gm: lp trng v cc lp ph, t trng cc cn s b mn v phong
tro Vic la chn c th da trn c s tham kho kt qu hc tp, rn luyn trc
, qua trao i, nhn thng tin t gio vin ch nhim ca cc nm hc trc hoc
thng qua bu chn ca hc sinh trong lp. Mt s gio vin ch nhim khuyn khch hc
sinh t nhn nhim v nh l mt cch kch thch nhu cu bc l v khng nh mnh, t
, tng cng tinh thn trch nhim, s gn b v kh nng sng to ca hc sinh i
vi cng vic t la chn v nhn lnh.
* Qui nh r chc nng, nhim v ca tng v tr trong i ng cn b lp: vic
lm ny nhm m bo cho cc cn b lp thc su sc v v tr vai tr, nhim v v
quyn hn ca mnh t ch ng hn trong cng vic, trnh tnh trng hiu bit
khng y dn n m m, dm chn ln nhau hoc n trnh cng vic, nh hng
n hiu qu lm vic ca c tp th.
Thng thng, cc chc danh cn b lp cn thit ca tp th hc sinh gm:
- Lp trng: ph trch chung cc mt v iu hnh b my cn b lp, l ngi
chu trch nhim trc gio vin ch nhim v tp th lp v mi mt pht trin ca lp.
- Lp ph hc tp: theo di tnh hnh hc tp ca lp, xut v t chc cc hot
ng xy dng tinh thn, thi hc tp tch cc v nng cao cht lng hc tp ca
hc sinh
- Lp ph k lut: chu trch nhim qun l vic thc hin ni qui, xy dng thc
k lut ca hc sinh trong lp, xut v tin hnh cc bin php xy dng v cng c
k lut tp th.
- Lp ph phong tro: chu trch nhim theo di, xut v t chc cc hot ng
phong tro nh: vn ngh, th thao, bo ch, tham quan cm tri, giao lu nhm tng
cng tinh thn on kt, gn b trong tp th v nh hng rn luyn, pht trin nhn
cch cho hc sinh
- Cc cn s b mn: h tr lp ph hc tp trong phm vi mn hc mnh ph
trch nht l trong cc hot ng trau di kin thc mn hc v gip bn hc tt b mn.
- Cc t trng: chu trch nhim qun l cc thnh vin trong t.
* Lm r ni dung cng tc ca tng cn b lp v hng dn c th v phng
php cng tc. Trong , cn lu hng dn cc k nng cng tc c bn nh: cch
ghi chp trong s cng tc, k nng lp k hoch hot ng, k nng iu hnh mt bui
sinh hot lp, k nng trnh by thuyt phc, vn ng, k nng t chc hot ng tp
th
* Hng dn cho cc cn b lp tng kt, khi qut kinh nghim qua tng thnh
cng hay tht bi trong hot ng thc tin.
* Thng xuyn kim tra, nh gi hot ng ca cn b lp, gip h khc phc

kh khn, ng vin kp thi nhng c gng ca h.
* Xy dng, cng c v bo v uy tn ca cn b lp trc tp th.
* Khng bao che khuyt im. Tuyt i trnh to ra s i lp gia h vi cc
thnh vin trong lp.
2.4.3. Xy dng h thng vin cnh ca tp th
"S kch thch chn chnh ca cuc sng con ngi l nim vui ngy mai" (A.X.
Makarenco). Trong k thut gio dc, nim vui l mt trong nhng mc tiu cc k quan
trng. Trc ht, phi t chc nim vui cho tr em bng nhng k hoch hp dn. Sau
, kin tr bin nhng nim vui n gin thnh nhng hnh thc khc phc tp hn v c
gi tr hn ca con ngi. chnh l vic xy dng h thng vin cnh ca tp th, bao
gm:
- Vin cnh gn: cc mc tiu n gin, thi gian thc hin ngn. Vic xy dng
vin cnh gn phi xut pht t nhu cu c nhn. T tng ch o l ngy mai tt hn
ngy hm nay. Chiu phim, giao lu, kt bn, gp g thn tng, hot ng ca cc
nhm, cc cu lc b, i tham quan c t chc di dng k hoch tp th l
nhng vin cnh gn c th to ra trng thi mong i y hng th. Tuy nhin, cn nh
nu ch xy dng vin cnh trn nguyn tc thch th l mt sai lm u tr. Cn phi hiu,
nim vui v s ham thch ch l c s ban u. Da trn nhng xc cm ny, nh gio
dc cn hng hc sinh n loi tha mn i hi phi lm vic mi t c, nhng
tha mn c gi tr hn nh: c c bui biu din vn ngh trong tun sau, hc
sinh phi tp luyn. T vic tp luyn, hc sinh tip cn vi m nhc, thy c ci hay,
ci p ca m nhc. Cng ng thi qua vic tp luyn, hc sinh c c cm gic
tha mn khi tp luyn thnh cng, cho ra i nhng tit mc va . chnh l s tho
mn vi thnh qu ca lao ng, kh luyn, nui dng nhu cu rn luyn, hc tp v lao
ng ca tr.
- Vin cnh trung bnh: l cc mc tiu kh khn hn, cc d n i hi tng i
nhiu thi gian. Vin cnh trung bnh c tc dng li cun s quan tm ch ca hc
sinh trong mt thi gian tng i di, buc cc em phi tp trung chun b trong s
hng phn ch i. V d: u thng 12, gio vin thng bo cho hc sinh k hoch cm
tri dnh cho ton th hc sinh ca trng vo dp cui nm m lch. iu ny chc chn
s kch thch hng th v to ra nim vui, s phn khi cng vi nhng vn ng tch
cc ca cc em chun b tham gia hot ng ny
- Vin cnh xa: cc mc tiu v s pht trin lu di ca tp th v cc thnh vin

gn vi thc tin x hi v tng lai ca t nc. Trin vng pht trin lu di ca tp
th lp hc, nh trng v tng lai t nc phi lun biu hin nh mt mc tiu
nghim tc v cao c. Mc tiu , c v hc sinh lm c nhng vic ln i hi nhiu
c gng v c th to thnh mt nim vui sng tht s h v hn na l nhng am
m chy bng. V d: vin cnh v ngh nghip tng lai kch thch hng th hc tp,
am m nghin cu ca hc sinh. xy dng vin cnh ny, cn phi lm cho hc sinh
thy, vic lm ca h, cuc sng ca h l mt b phn khng th tch ri ca cuc
sng nh trng, cuc sng x hi v t nc. V vy, h cn phi c nhng n lc
mnh m hn, vn n vic thc hin nhng kht vng gn lin tng lai ca mnh vi
tng lai ca t nc v dn tc.
Cng tc t chc xy dng vin cnh khng qu kh khn, c th lm di nhiu
hnh thc khc nhau. V d: ch cn thng bo cho hc sinh l hai tun na s c trn
u bng giao hu gia i tuyn ca trng v mt i trng bn cng kch
thch tinh thn lc quan ca cc em.
Bn cht ca vic xy dng h thng vin cnh l to ra tm trng hng phn, tm
th ch i tch cc hng n nhng nim vui gin d, nhng k hoch c ngha. H
thng vin cnh c xy dng di dng k hoch tp th li cun hc sinh n nhng
hnh thc tha mn hng th c gi tr, c tc dng nh mt ng lc kch thch n lc
vt qua kh khn t n s tha mn . Vi ngha , i sng tp th s chan
cha nim vui - khng phi nim vui gii tr n thun v tha mn chc lt m l nim
vui tm thy trong cng vic v nim vui ca thnh cng trong tng lai.
2.4.4. Xy dng k lut tp th
Cc tc ng xy dng tp th hc sinh vng mnh s v hiu nu khng c k lut
tp th. K lut tp th biu hin qua vic chp hnh nhng qui nh chung, l thi quen
quan tm v tn trng ca cc thnh vin i vi cc vn tp th. K lut khng phi
l s cng bc m chnh l kt qu ca qu trnh gio dc thc hc sinh l kt qu
ca nhng c gng ca tp th.
Gio vin ch nhim cn phi cng quyt xc lp k lut v gio dc thc thc
hin k lut cho hc sinh. Cn lm cho hc sinh hiu c:
- K lut l cn thit cho tp th, gip cho tp th t n mc ch mt cch tt
hn v nhanh hn.
- Trong tp th, k lut tp th phi c t trn quyn li c nhn

- Tun theo k lut chnh l thi vn minh. K lut ng ngha mang n s t
do v an ton tht s cho con ngi.
- Tp th c k lut l mi trng rn luyn, pht trin tt cho cc c nhn.
Gio vin ch nhim cn phi thc su sc gi tr ca k lut v phi xem l
mt ni dung quan trng trong cng tc xy dng tp th v gio dc hc sinh ni chung.
2.4.5. Xy dng d lun lnh mnh, tin b trong tp th
D lun tp th phn nh nhng quan nim, nhn nh, nh gi ca tp th v cc
vn c lin quan n s pht trin ca tp th v c nhn hc sinh. N th hin thc
tp th, phong cch o c v khng kh tinh thn ca tp th.
D lun tp th c tc dng iu khin v iu chnh mnh m i vi thc, thi
hnh vi ca hc sinh. Thi nh gi ca tp th, cc kin ng h hay phn i,
chp nhn hay ph nhn, tn vinh hay ln n ca a s cc thnh vin trong tp th l
cng c quan trng nh hng v nh gi hnh vi ca c nhn. V vy, vic hnh thnh
d lun tp th lnh mnh, tin b l iu kin quan trng cng c v pht trin tp
th, lm cho tp th tht s tr thnh phng tin gio dc c hiu qu. Xu hng v
tnh cht ca d lun tp th l mt trong nhng tiu ch ch yu nh gi trnh pht
trin ca tp th. y cng l mt trong nhng ni dung quan trng, khng th b qua
trong cng tc ca gio vin ch nhim.
Trong qu trnh xy dng tp th, gio vin ch nhim cn quan tm hnh thnh d
lun tp th v cc vn nh:
- Tinh thn, thi hc tp tch cc, t gic.
- thc t rn luyn, tu dng ca hc sinh.
- u tranh vi cc hnh vi sai tri: b hc, quay cp, thiu trung thc, thiu trch
nhim, chia r, mt on kt, bao che khuyt im
- Sn sng ng h, bo v ci ng.
Bn cnh , gio vin ch nhim cn kp thi pht hin v ngn chn d lun
khng lnh mnh.
D lun tp th c hnh thnh dn dn, tng bc v c cng c ngy cng
su sc, vng chc trong qu trnh hot ng, sinh hot ca tp th. D lun tp th
c hnh thnh qua cc con ng sau y:
- Qua vai tr ca gio vin ch nhim: hc sinh lun nhy cm trc cc vn m

gio vin ch nhim quan tm, khuyn khch hoc khng ng , khng cho php. V vy,
chnh thi v xu hng nh gi ca gio vin ch nhim l mt trong nhng ngun
to d lun quan trng.
- Qua hot ng, sinh hot tp th, c bit l cc hot ng hi ngh, hi tho, cc
bui hp lp, cc din n tp th (bo tng, tp san, bng thng tin). Cc hot
ng ny to c hi cho hc sinh th hin quan im, bn bc, tranh lun rt c
ngha trong vic to ra d lun tp th hng n hnh thnh lung t tng tch cc,
lnh mnh v thng nht.
- Qua cc hot ng tp th, cc hot ng ngoi kha, vn ngh, th thao to
khng kh si ni, thu ht s quan tm ca tt c hc sinh cc vn tp th.
- Qua phong tro thi ua: nh hng suy ngh, cch nh gi cho hc sinh bng
cc tiu ch thi ua, khen thng, trch pht
- Qua vai tr ca cn b lp v nhng phn t tch cc: da vo v tr trong tp
th, mc nh hng, kh nng vn ng m thi cch nh gi ca h c th nh
hng n cc thnh vin khc. V vy, y cng l ngun to ra d lun, nh hng d
lun.
- Qua tc ng ca nh trng: nh trng nh hng d lun tp th bng cc
ch trng, phng hng cng tc, cc quyt nh x pht, khen thng, cch x l,
cch thc t chc hot ng dy hc v gio dc trong nh trng.
2.4.6. Cc bin php khc
Ngoi cc bin php c bn k trn, cng tc xy dng tp th hc sinh cn i hi
GVCN phi quan tm cc ni dung:
- Xy dng v cng c truyn thng tp th.
- Xy dng quan h giao lu lnh mnh trong tp th.
- T chc cc hot ng tp th tp hp v gio dc hc sinh.
- Gio dc hc sinh c bit.
3. Ch o, t chc thc hin cc ni dung gio dc ton din
3.1. Gio dc th gii quan khoa hc v phm cht o c cho hc sinh
Trong qu trnh gio dc, cng tc ln c t ra l gio dc cho hc sinh c
s th gii quan khoa hc v nhng phm cht o c theo mc tiu gio dc ra.
C th, phi hnh thnh hc sinh nim tin o c, thc chp hnh lut php, ng
c hc tp tch cc, thi ng x ng n, h thng xu hng v tnh cch tt p..
Kt qu gio dc cn t c l hc sinh t gic bin nhng yu cu ca x hi thnh
hnh vi v thi quen tng ng. V vy, vic rn hnh vi v c bit rn thi quen o
c cho hc sinh l khng th thiu trong cng tc gio dc hc sinh m GVCN chnh l
ngi trc tip chu trch nhim trc nh trng.
thc hin nhim v quan trng v kh khn ny, GVCN cn lu :
- Phi hp cht ch vi cc gio vin ging dy m bo c hiu qu gio
dc ca qu trnh dy v hc cc mn.
- Phi hp vi cc lc lng gio dc khc, c bit vi t chc on TNCS trong
nh trng t chc nhiu loi hnh hot ng v giao lu a dng, hp dn, thu ht hc
sinh tham gia. Trong , ch trng hn n vic t chc cc hot ng chuyn bit cha
ng ni dung gio dc o c, t tng chnh tr, php lut, nhn vn nh:
+ T chc thi ua hc tp, rn luyn trong tp th hc sinh (c kim tra, nh gi,
tuyn dng, khen thng hng tun, thng, hc k).
+ Hot ng theo ch : v d sinh hot ch : "Nh n thy c gio", "Hnh
trang ca ngi on vin, thanh nin bc vo th k XXI", "Hc sinh, thanh nin vi
him ha AIDS", cc hot ng kt ngha, hot ng k nim cc ngy l ln, cho
mng cc s kin chnh tr x hi trong nc v quc t (cn c vo tnh hnh c th ca
lp, trng, a phng, t nc th gii chn ch cho ph hp).
3.2. T chc cc hot ng hc tp
T chc c k hoch hot ng hc tp cho hc sinh nhm nng cao kt qu hc
tp l mt trong nhng nhim v quan trng hng u ca GVCN. Kt qu hot ng hc
tp khng nhng th hin kt qu nm tri thc, k nng, k xo m cn th hin kt
qu pht trin nng lc hot ng tr tu, nng lc t duy sng to hc sinh. nng
cao kt qu hot ng hc tp ca hc sinh, GVCN cn:
- ra yu cu hc tp i vi hc sinh.
- Lm cho hc sinh thc c ngha v hc tp ca mnh, xc nh ng c hc
tp ng n, thi hc tp trung thc.
- Hng dn hc sinh tm ti cc phng php hc tp tch cc, ph hp vi bn
thn nhm t c kt qu hc tp cao nht.
- Lnh o tp th lp t chc cc nhm hc tp, trao i kinh nghim t hc, tho

lun, thc nghim khoa hc hc sinh c thm iu kin m rng v o su tri
thc, nng cao kh nng thc hnh v vn dng kin thc vo cuc sng.
- c bit quan tm gip hc sinh yu km, hc sinh c hon cnh kh khn:
tm hiu nguyn nhn, ng vin gip hc sinh tm ra cch thc khc phc yu km
ca bn thn, nng cao cht lng hc tp.
- Quan tm bi dng hc sinh gii, pht huy th mnh ca hc sinh gii vi t
cch l lc lng nng ct trong vic pht trin hot ng hc tp ca c tp th.
3.3. T chc cc hot ng gio dc lao ng v hng nghip
Cn c vo k hoch chung ca nh trng v da vo tnh hnh c th ca lp,
GVCN cn xy dng k hoch lao ng c th gio dc hc sinh. Cn quan tm
thng xuyn v ton din n tt c cc loi hnh lao ng nh: lao ng v sinh, lm
sch p trng lp, lao ng sn xut, lao ng cng ch iu quan trng l phi t
chc cc hot ng ny mt cch c h thng, va sc vi hc sinh, m bo va c
hiu qu kinh t va c hiu qu gio dc cao.
Nn kinh t th trng, c bit l cng cuc cng nghip ha, hin i ha t
nc hin nay v ang t ra nhng yu cu ngy cng cao v cht lng ngun
nhn lc. Vic gio dc hng nghip cho hc sinh THPT, v th cng tr nn cp thit,
i hi phi thc hin nhng yu cu sau:
- Gip hc sinh hiu r nhu cu ngh nghip ca x hi ni chung, ca a phng
ni ring.
- T chc cho hc sinh th nghim thc tin lao ng sn xut ca cc ngh
nghip. y chnh l mt trong nhng c s quan trng gip hc sinh la chn ngh
nghip tng lai mt cch t gic, ph hp vi s thch, ch hng v kh nng ca cc
em.
- To iu kin cho hc sinh nm vng c s khoa hc v k nng lao ng ca
cc ngh. Nh vy, hc vn ph thng v hc vn k thut tng hp s kt hp nhun
nhuyn vi nhau v tr thnh c s cho hc vn ngh nghip, gip hc sinh c kh nng
thch ng c vi nhng i hi ca hot ng lao ng sn xut, hot ng ngh
nghip trong tng lai.
- Gip hc sinh xc nh r cc tiu ch la chn ngh nghip tng lai: chn ngh
ph hp vi s thch, ch hng, kh nng ca bn thn v p ng yu cu ca x hi.
- Hng dn, gip hc sinh lp cui cp chn c ngh thch hp trn c s

cc tiu ch xc nh.
3.4. T chc cc hot ng vn ha, vn ngh, th dc, th thao, vui chi,
gii tr
Bn cnh hot ng hc tp, GVCN cn phi quan tm t chc cho hc sinh vui
chi, gii tr, rn luyn th lc, bo v sc khe nhm gip hc sinh m mang tr tu,
pht trin th cht, tng cng sc khe, sng khoi tinh thn nhm bo m thc hin
yu cu pht trin ton din cho hc sinh ng thi to ra nhng iu kin thun li
hc tp, rn luyn v tu dng tt. GVCN c th da vo cc t chc on th, nht l
t chc on TNCS ca trng kt hp vi vic pht huy vai tr ca i ng cn b lp
t chc cc hot ng tr chi, thi u th thao, biu din, giao lu vn ngh, tham
quan, du lch, tham d cc l hi truyn thng vn ha ca trng, ca a phng
Thng qua cc hot ng ny, GVCN cn quan tm gio dc hc sinh thc gi v sinh
chung, bo v sc khe, phng chng bnh tt, nht l cc bnh hc ng, him ha
AIDS, tch cc bo v mi trng
4. Phi hp vi cc lc lng gio dc trong v ngoi trng
4.1. Phi hp cc lc lng gio dc trong nh trng
4.1.1. Phi hp v gip t chc on TNCS thc hin cc mc tiu gio dc
GVCN cn quan tm n cng tc chi on, xem t chc on l lc lng nng
ct h tr tch cc cho nh trng trong vic gio dc hc sinh. T , GVCN lun quan
tm tm kim cc gii php phi hp, gip t chc on pht huy ti a sc mnh
ca mnh nh: gip chi on xy dng k hoch cng tc, bi dng cn b nng
ct, c vn cho on t chc cc hot ng gio dc iu c bit quan trng trong
cng tc ny l GVCN phi tn trng tnh c lp, tnh t qun ca t chc on, tuyt
i khng c xem nh, p t gy mu thun gia hot ng ca lp v hot ng
ca chi on, cn tr s pht trin ton din ca tp th hc sinh.
4.1.2. Phi hp vi cc gio vin b mn
GVCN cng vi cc gio vin ph trch cc b mn ca lp hp thnh tp th s
phm c tc ng ch o n qu trnh gio dc hc sinh. Thc tin chng minh
rng hiu qu gio dc hc sinh trong lp ph thuc mt phn quan trng vo hot ng
v phm cht ca tp th ny. Nu tp th ny t c s thng nht, lun gng
mu, a ra yu cu cao, tn trng, yu mn hc sinh th chc chn t c nhng
thnh cng to ln trong vic gio dc hc sinh. V vy GVCN phi l ht nhn tp hp tt

c cc gio vin b mn cng vi h thc hin cc tc ng s phm mt cch ng
b ti tng hc sinh v tp th hc sinh.
Trc ht, GVCN cng cc gio vin b mn thng nht yu cu gio dc i vi
hc sinh nhm nh hng cho cc tc ng s phm ca tt c gio vin, to ra sc
mnh tng hp thc hin mc ch gio dc.
Trn c s thng nht cc yu cu, GVCN ch ng phi hp vi cc gio vin b
mn bng cch thng xuyn theo di thi v kt qu hc tp tng mn hc ca hc
sinh, thm d nguyn vng, pht hin nhng kh khn m hc sinh gp phi, phn tch,
nh gi tnh hnh hc tp ca hc sinh, trao i vi gio vin cc b mn, bn bc cc
bin php cn thit nng cao cht lng hc tp ca c nhn v tp th hc sinh
ng thi khng qun tranh th s h tr ca GV b mn vi cc hot ng hc tp ca
lp.
Ngoi ra, GVCN cn lun lun lng nghe v sn sng tip thu kin ca gio vin
b mn v tnh hnh ca lp c c nhng thng tin khch quan nht, cng vi gio
vin b mn thc hin vic lin kt vi gia nh hc sinh c bit vi nhng hc sinh c
kh khn trong vic hc tp b mn. Gio vin b mn cng chnh l knh thng tin quan
trng m GVCN phi tham kho khi nh gi kt qu hc tp v rn luyn ca hc sinh.
4.1.3. Phi hp vi Ban gim hiu v cc lc lng gio dc khc trong trng
GVCN l ngi tha lnh hiu trng qun l, gio dc hc sinh mt lp. Trn tinh
thn , GVCN cn:
- Nm vng k hoch gio dc chung ca nh trng, cn c trn k hoch
xy dng k hoch gio dc ton din cho hc sinh lp ch nhim.
- Thng xuyn bo co tnh hnh lp, kt qu gio dc, nguyn vng ca hc sinh
vi Ban gim hiu trng.
- xut xin kin v bin php gio dc hc sinh.
- Phi hp vi cc lc lng khc nh: bo v, th vin, y t, c bit l cc t
chc on th v b phn gim th gio dc hc sinh. GVCN cn phn nh nguyn
vng ca hc sinh, xut yu cu v ngh cc lc lng ny cng phi hp tc ng
ti hc sinh, h tr cc hot ng ca lp khi cn thit.
4.2. Phi hp cc lc lng gio dc ngoi nh trng
4.2.1. Phi hp vi gia nh hc sinh

Gia nh l trng hc u tin ca tr, nh hng gio dc ca gia nh, trc
ht l nh hng ca cha m, c nh hng su sc n tr vi t cch l ni t nn
mng cho s hnh thnh v pht trin nhn cch ca tr. Tc ng ca gia nh khng ch
l nhng tc ng u tin m cn l mt trong nhng tc ng trc tip, thng xuyn,
lin tc v mnh m nht. V vy, gia nh tr thnh mt b phn hu c trong s
nghip gio dc th h tr. Vn t ra l: nh trng phi kt hp vi gia nh nh
th no v ai l ngi ch tr s kt hp ny? Khng ai khc hn, chnh l cc
GVCN.
GVCN trc ht, cn xc nh r mc ch phi hp l nhm t n s thng nht
ht sc cn thit gia gia nh v nh trng tng cng cht lng gio dc hc
sinh. Mt s GVCN cha xc nh ng mc ch ny thng xem vic lin lc vi ph
huynh nh l mt bin php trng pht khi hc sinh c li hoc xem vic lin lc vi ph
huynh n thun l thng tin mt chiu v nhng sai phm ca hc sinh trong trng
hc. Quan im v cch lm ny lm hn ch rt nhiu hiu qu phi hp gia nh
trng vi gia nh hc sinh v ng nhin l lm gim st hiu qu gio dc.
Hin nay, tnh cht gia nh trong x hi hin i c nhiu chuyn bin quan trng do
nhng bin chuyn tt yu ca i sng x hi. Nhng thay i ny v ang nh
hng khng nh n s pht trin tm l, tinh thn ca hc sinh. Khng t cc gia nh
hin i ang ng trc nhng thch thc nng n trong vic xy dng bu khng kh
tt p v gi gn gn kt gia cc thnh vin trong gia nh, nhiu gia nh tht bi
trong vic gio dc con ci, t nhiu to nn gnh nng cho nh trng v x hi ni
chung. V vy, cng tc phi hp gia nh trng v gia nh hc sinh hin nay i hi
nhng ni dung v yu cu mi m.
* V ni dung phi hp, cn thc hin cc ni dung sau:
- Lm cho cc bc ph huynh nm c mc ch gio dc ni chung, mc tiu ca
tng cp hc ni ring ng thi gii thiu cho h c im, yu cu, chng trnh, k
hoch gio dc ca cp hc, ca trng v lp ni con em ca h ang theo hc. T
, cng vi ph huynh thng nht cc mc tiu v yu cu c th cho vic hc tp, rn
luyn ca con em h.
- Bn bc, thng nht ni dung, bin php, hnh thc gio dc hc sinh.
- nh k hoc thng xuyn thng bo cho gia nh hc sinh kt qu hc tp, rn
luyn, tu dng ca con em h.

- T vn cho cc bc cha m kin thc v tm l hc, gio dc hc, bi dng
phng php gio dc gia nh cho cha m hc sinh.
- ngh s h tr ca cha m hc sinh cho cc hot ng ca hc sinh hoc
trong vic chm lo xy dng c s vt cht ca lp v trng nhm phc v cho vic
gio dc hc sinh c thun li, hiu qu.
* V cch thc phi hp:
- Hp ph huynh hc sinh nh k: trc mi cuc hp, GVCN cn c s chun b
chu o v mc ch, ni dung, hnh thc cuc hp. GVCN cn nm vng ch trng
chung ca nh trng, tnh hnh hc sinh lp ch nhim c th gii thch, tr li ngay
nhng thc mc ca ph huynh, trnh s hiu lm hoc ng x khng ph hp nh
hng n uy tn ca nh trng v bn thn GVCN.
- Thng qua s lin lc: ghi r kt qu hc tp, rn luyn ca hc sinh cng vi
nhn xt, nh gi ca GVCN, c bit l nhng kin ngh ca GVCN i vi gia nh hc
sinh trong vic phi hp gio dc hc sinh. GVCN cn thng bo v yu cu ph huynh
c kin phn hi.
- Qua Ban i din cha m hc sinh.
- Thm gia nh hc sinh: trc khi n thm gia nh hc sinh GVCN cn xc nh
r mc ch, ni dung, yu cu ca cuc gp v thng bo n ph huynh phi hp
tt v trnh nhng tnh hung kh x c th xy ra.
- Mi cha m hc sinh n trng trao i trc tip v bn bin php gio dc
hc sinh.
- Trao i qua th t, in thoi, email
4.2.2. Phi hp vi chnh quyn a phng v cc t chc on th x hi
Thc cht y l s phi hp gia nh trng vi x hi nhm thng nht cc lc
lng gio dc v thc hin x hi ha gio dc. Vic phi hp c th hng vo cc ni
dung sau:
- T chc cc hot ng hc tp, vui chi, rn luyn nhm hnh thnh pht trin
ton din nhn cch hc sinh.
- Phi hp t chc cc hot ng vn ha, vn ngh, l hi truyn thng, gio dc
lch s.
- Bo v an ninh trt t ca a phng.

- H tr xy dng c s vt cht cho nh trng, to mi iu kin cho cc hot
ng gio dc hc sinh.
- Xy dng mng li cng tc vin gm cc nh hot ng chnh tr x hi, on
th x hi, cha m hc sinh, cc t chc kinh t x hi gip nh trng.
5. T vn
T vn tm l l nhng tc ng nh hng ca chuyn vin t vn nhm gip
ngi c t vn nhn ra nhng tr ngi tm l ca bn thn, t gip tng cng
kh nng la chn v a ra quyt nh ca ngi c t vn hng ti gii quyt vn
mt cch ph hp. T vn tm l l mt cng vic khng n gin, i hi tnh ngh
nghip, khoa hc v ngh thut. Hin nay, t vn tm l ang tr thnh mt nhu cu tht
s cp thit trong tnh hnh hc sinh ph thng, nht l hc sinh THPT v ang gp
phi qu nhiu nhng kh khn tm l, nh hng nng n n kt qu hc tp v s
pht trin nhn cch ni chung.
Ni dung t vn tm l i vi hc sinh ph thng gm:
- Nhng vn vng mc, kh khn thuc lnh vc hc tp.
- Nhng vn v mi quan h gia hc sinh vi thy c gio, vi nh trng;
quan h gia cha m v hc sinh; quan h vi bn b, bn khc gii
- Nhng vn sinh l la tui.
- nh hng chn ngnh ngh ca hc sinh lp cui cp, hoc phn ban ca hc
sinh lp 10
Hin nay mt s trng THPT c i ng chuyn vin chuyn trch t vn hc
ng. Tuy nhin, vi vai tr l ngi chu trch nhim trc tip v mi mt pht trin
ca hc sinh v l ngi gn gi nht vi hc sinh, GVCN vn cn phi quan tm n ni
dung cng tc ny. Khng ai c th hiu hc sinh hn GVCN, v vy, nhng kin t vn
ca GVCN lun c tc dng thit thc, gip hc sinh tm c ch da tinh thn, ng
thi c c s nh hng cn thit vt qua kh khn.
lm tt cng vic ny, GVCN cn quan tm tm hiu hc sinh, t bi dng kin
thc v k nng t vn, c bit rn luyn kh nng quan st, nhy cm trc nhng
biu hin ca hc sinh.
6. Xy dng k hoch ch nhim lp
6.1. Khi nim v ngha ca k hoch ch nhim lp

K hoch ch nhim lp l bn thit k c th ton b ni dung cng tc ch nhim
lp, l chng trnh hnh ng thc thi ca lp trong mt giai on c th nhm m
bo thc hin mc tiu gio dc hc sinh lp ch nhim.
K hoch ch nhim l kt qu sng to ca gio vin ch nhim, phn nh nng
lc thit k, nng lc d on, tm hiu, nm bt v x l thng tin ca h. K hoch ch
nhim cng khoa hc th kh nng thc hin cng cao v v vy m bn k hoch ny c
kh nng quyt nh to ln i vi hiu qu cng tc ca gio vin ch nhim. KHCN c
ngha ln trong cng tc ch nhim:
- Vch ra phng hng pht trin i ln ca tp th hc sinh.
- Lm cho cc hot ng c thc hin theo mt chng trnh, k hoch c th,
thng nht, d kin c cc tnh hung c th xy ra.
- To cho GVCN v hc sinh s ch ng, t tin trong hot ng, tit kim thi
gian, cng sc m t hiu qu cao.
- To s thng nht v huy ng c sc mnh tng hp ca cc lc lng gio
dc.
6.2. Cn c xy dng k hoch ch nhim lp
m bo c c mt k hoch hp l, kh thi, khoa hc, vic xy dng k
hoch ch nhim cn cn c trn:
- Mc tiu, chng trnh hnh ng chung ca ngnh v cp hc.
- Mc tiu, nhim v, k hoch gio dc ca trng.
- c im ca lp ch nhim (bao gm cc c im v truyn thng, tp th,
nhng mt kh khn v thun li c bn, hon cnh, iu kin ca s ng hc sinh v
gia nh hc sinh).
- Mc tiu, k hoch cng tc ca cc t chc on th trong trng hc.
- c im tnh hnh ca a phng.
- D bo ca gio vin ch nhim v kh nng pht trin tng mt ca lp
K hoch ch nhim phi th hin tnh ton din, c th, c trng tm, trng im
ca tng thi gian v tng mt ni dung gio dc.
- Tnh ton din: cp n tt c cc ni dung gio dc ton din cho hc sinh,
khng xem nh mt ni dung gio dc no.

- Tnh c th: c th tng hot ng, yu cu, thi gian, ni dung cng vic, bin
php tin hnh, lc lng tham gia, d kin kt qu
- Trng tm: tu tng thi gian, tng lp m nhn mnh n hot ng trng tm
no
6.3. Ni dung c bn ca k hoch ch nhim lp
K hoch cng tc ch nhim c xy dng theo cc thi gian: k hoch tun,
thng, hc k v nm hc. Cc giai on ny c nhng c trng ring nhng nhn
chung, cc ni dung sau cn phi c th hin r trong bn k hoch:
6.3.1. c im, tnh hnh lp
ni dung ny, gio vin phn tch nhng thun li, kh khn, mt mnh, yu ca
lp ti thi im xy dng k hoch. y l c s xut pht quan trng cho vic xc
nh mc tiu, xy dng ni dung v la chn cc phng n, bin php thc hin.
6.3.2. Mc tiu cn t
Da trn mc tiu cng tc ca trng v cc yu cu gio dc, cng vi nhn
nh v c im tnh hnh lp, gio vin ch nhim xc nh cc mc tiu cn t bao
gm cc nhim v trng tm v cc yu cu c th v xy dng tp th, gio dc ton
din, phong tro
6.3.3. Ni dung cng vic
Ni dung cng vic bao gm cc ni dung xy dng tp th v gio dc hc sinh
theo quan im gio dc ton din. Ni cch khc, ni dung cng tc cn bao qut cc
mt gio dc: gio dc o c, lao ng, thm m, th cht.
6.3.4. Cch thc thc hin
La chn cch thc thc hin l mt phn khng th thiu ca mt bn k hoch
nhm m bo khu t chc thc hin c th t hiu qu mong mun. Vic la chn
cch thc thc hin cn c th, r rng, tnh kh thi cao, m t y cc bin php,
phng tin, thit b h tr v hnh thc t chc.
6.3.5. Yu cu v thi gian, tin thc hin
Tnh k hoch ca cng vic th hin r ni dung ny, v vy, y cng l ni
dung khng th thiu khi xy dng k hoch. Ni dung cng vic v cc hot ng cn
c qui nh r v tin thc hin n mc c th nht.
6.3.6. Phn cng lc ngi ph trch

Vic qui nh ngi ph trch nhm gn cng vic vi trch nhim c nhn, to iu
kin cho gio vin ch nhim d dng theo di qu trnh v kt qu thc hin k hoch.
6.3.7. Theo di, b sung, iu chnh v phn tch kt qu
Gio vin ch nhim cn theo di thng xuyn v tin hnh phn tch kt qu tng
bc c th iu chnh ngay khi cn thit ng thi thu thp nhng thng tin quan
trng cho vic xy dng v t chc thc hin k hoch nhng chu k sau.
7. nh gi kt qu gio dc ton din ca hc sinh
nh gi kt qu gio dc ton din hc sinh l mt trong nhng ni dung quan
trng ca cng tc ch nhim lp.
* Mc ch nh gi kt qu gio dc ton din hc sinh:
- Phn nh kt qu gio dc hc sinh ca gio vin ch nhim v cc lc lng
gio dc.
- Gip cho vic s dng kt qu nh gi, xp loi (khen thng, trch pht, k
lut, xt iu kin ln lp, lu ban) m bo chnh xc.
- Gip cho nh trng, gia nh, x hi c c nhng thng tin khch quan v kt
qu gio dc hc sinh c s iu chnh hp l hot ng gio dc.
- Gip hc sinh c thng tin t nh gi, t iu chnh, t , thc y hc sinh
n lc hc tp, rn luyn khng ngng tin b.
* Cn c nh gi, xp loi hnh kim v hc lc ca hc sinh da trn c s:
- Mc tiu gio dc ca cp hc.
- Chng trnh k hoch gio dc ca cp hc.
- iu l nh trng.
- Kt qu hc tp v rn luyn ca hc sinh.
* nh gi, xp loi hnh kim, hc lc hc sinh phi bo m nguyn tc khch
quan, chnh xc, cng bng, cng khai. Tuy khng cn c trn kt qu xp loi hc lc
nh gi, xp loi hnh kim hoc ngc li nhng cn ch n tc ng qua li
gia hnh kim v hc lc.
* Ni dung nh gi kt qu gio dc ton din hc sinh tp trung vo 2 mt: hnh
kim v hc lc. nh gi xp loi v hnh kim v hc lc ca hc sinh theo "Quy ch
nh gi, xp loi hc sinh trung hc c s v hc sinh trung hc ph thng". (Ban hnh

km theo Quyt nh s:40/2006/Q-BGDT ngy 05/10/2006).
* Trch nhim ca gio vin ch nhim lp:
1. Kim tra s gi tn v ghi im ca lp; gip hiu trng theo di vic kim tra
cho im theo quy nh ca Quy ch.
2. Tnh im trung bnh cc mn hc tng hc k, c nm hc; xc nhn vic sa
cha im ca gio vin b mn trong s gi tn v ghi im, trong hc b.
3. nh gi, xp loi hnh kim v hc lc tng hc k, c nm hc ca hc sinh.
Lp danh sch hc sinh ngh cho ln lp, khng c ln lp; hc sinh c cng
nhn l hc sinh gii, hc sinh tin tin; hc sinh phi kim tra li cc mn hc, hc sinh
phi rn luyn v hnh kim trong k ngh h.
4. Lp danh sch hc sinh ngh khen thng cui hc k, cui nm hc.
5. Ghi vo s gi tn v ghi im v vo hc b cc ni dung sau y:
- Kt qu nh gi, xp loi hnh kim v hc lc ca hc sinh
- Kt qu c ln lp hoc khng c ln lp, cng nhn hc sinh gii, hc sinh
tin tin hc k, c nm hc, c ln lp sau khi kim tra li hoc rn luyn hnh kim
trong k ngh h.
- Nhn xt nh gi kt qu rn luyn ton din ca hc sinh.
6. Phi hp vi i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, on Thanh nin Cng sn
H Ch Minh v Ban i din cha m hc sinh ca lp t chc cc hot ng gio dc
hc sinh.
Tm li, gio vin ch nhim chu trch nhim chnh v vic nh gi, xp loi cc
mt gio dc ca hc sinh lp mnh ph trch; thc hin ng theo qui ch nh gi, xp
loi hc sinh do B GDT ban hnh; m bo chnh xc, cng bng, khch quan, cng
khai kt qu nh gi.
III. MT S PHNG PHP GIO DC C TH TRONG CNG TC CH NHIM
LP
Cng tc ch nhim lp i hi gio vin c kh nng vn dng mt cch linh hot,
kho lo tt c cc phng php gio dc ni chung ng thi c hiu bit y v c
k nng s dng tt cc phng php tc ng c th sau:
1. Phng php gio dc c nhn
Phng php ny cn c gi l phng php gio dc trc tip hay phng

php gio dc tay i. l s tc ng trc tip ca nh gio dc n c nhn hc
sinh bng cch chuyn bit ha hnh thc v mc tc ng sao cho ph hp vi i
tng nhn tc ng, buc i tng phi chp nhn cc chun mc hnh vi o c,
thc hin cc yu cu ca nh gio dc, p ng mc tiu gio dc.
Tc ng trc tip thng mang li hiu qu tc thi, gy du n ngay, to ra
nhng chuyn bin nhn thc, tnh cm, thi , hnh vi ca hc sinh. Tuy nhin, hiu qu
tc ng ph thuc vo mc hiu i tng v kh nng phn tch nhy bn ca gio
vin cng nh k nng vn dng cc bin php, hnh thc tc ng ph hp. V d cng
mt hin tng hc tp sa st nhng GVCN khng th x l rp khun, my mc vi tt
c hc sinh vi phm m cn tm hiu mc , nguyn nhn, hon cnh, iu kin ca
tng trng hp la chn cch tc ng ph hp: nhc nh, rn e, h tr vt cht;
h tr tinh thn, tc ng n thc hc tp ca hc sinh, tc ng thay i suy ngh
ca ph huynh hay cn phi t chc ph o ring
2. Phng php tc ng song song
Tc ng song song l gio vin khng tc ng trc tip n tng i tng hc
sinh ring l m thng qua cc thnh vin khc ca lp nh: lp trng, t trng, b
th chi on, nhm, t hoc c lp cc thnh vin nhc nh ln nhau, tc ng ln
nhau. y l cch thc do nh gio dc X Vit A.X. Makarenco xng vi cng
thc chnh l: s tc ng ti c nhn phi c thc hin thng qua tp th m
Makarenco gi l "i". Khi c vn xy ra, nh gio dc ch t vn vi i, khng
t vn trc tip vi c nhn. V d: trong i c hc sinh i mun, nh gio dc gi
i trng ln thng bo s vic v yu cu khng vic tip tc xy ra. Sau ,
di s iu hnh ca i trng, c i s ra yu cu vi hc sinh i mun trn tinh
thn: khng ai c i mun na v mt ngi i mun c ngha l c i i mun. Trong
trng THPT hin nay, tp th c th l lp, t hay nhm hc tp v GVCN tc ng n
hc sinh thng qua cc tp th ny.
Vi cch lm ny, tp th chu trch nhim hon ton v cc thnh vin v ngc
li, cc thnh vin c trch nhim v s pht trin chung ca tp th. T , c th thy
r bn cht ca tc ng song song l xy dng tp th hc sinh thnh mi trng gio
dc, dng quan h tt p trong tp th v d lun lnh mnh ca tp th chi phi nhn
thc, thi , tnh cm, hnh vi ca c nhn. Qua d lun v truyn thng tp th, v
danh d ca tp th, mi thnh vin t gic iu chnh thi , hnh vi ca bn thn.
Phng php tc ng song song ch pht huy tt khi tp th pht trin giai on
ba. V vy, mt trong nhng cng tc quan trng ca GVCN l quan tm xy dng, pht
trin tp th thnh mi trng v phng tin gio dc hu hiu.
3. Phng php "bng n s phm"
L phng php v ngh thut gio dc tc ng vo i tng c vn c bit
tt hoc cha tt. V bn cht, l tc ng tay i c s dng vi cng
mnh, bt ng kch thch qu trnh hng phn hoc c ch ca hot ng sinh l thn
kinh dn ti thay i cc qu trnh tm l, trng thi, l tng, hnh vi ca c nhn.
Phng tin bng n l ngn ng, c ch, hnh vi thng qua mt quyt nh ca
GVCN gy c nhng xc cm mnh m, to nn n tng su sc lm lay ng, bin
chuyn tht s nhn thc, hnh vi ca hc sinh.
IV. IU KIN LM TT CNG TC CH NHIM LP
Ch nhim lp l cng tc quan trng, khng th thiu c trong nh trng ph
thng. Tuy nhin, y cng l cng vic nhiu kh khn, i hi s u t nghim tc.
lm tt cng tc ny, GVCN cn rn luyn c c nhng phm cht v nng lc s
phm ca ngi gio vin ni chung, trong c bit ch trng rn luyn nhng phm
cht v nng lc c th sau:
- Yu thng hc sinh l mt trong nhng phm cht hng u ca ngh gio.
Phm cht ny gip gio vin ch nhim t gic chp nhn nhng th thch ca ngh
nghip ng thi lun c s tm ti, sng to trong cng vic vi mong mun mang n
nhng iu tt p nht cho hc sinh ca mnh. GVCN c phm cht ny s n vi hc
sinh bng tt c tm lng, s chn thnh, thin ch, thi rng lng, bao dung, s tn
trng ti a i vi ngh, t , mang li nim vui cho hc sinh, nhng ngi xung quanh
v cho chnh bn thn.
- GVCN phi yu ngh, say sa, nhit tnh, c trch nhim cao vi cng tc gio
dc ng thi l ngi c ngh lc, c ch vt kh. y cng chnh l nhng phm
cht cn thit nng cao uy tn v kh nng li cun ca GVCN. Thc t cho thy hc
sinh lun nh gi cao nhng gio vin tn ty, say m ngh tht s.
- Khim tn hc hi gip gio vin ngy cng nng cao trnh ngh, p ng
nhng yu cu cao ca cng vic gio dc, dy hc ni chung v cng tc ch nhim lp
ni ring.
- Gio vin ni chung, c bit l GVCN lun l nhng tm gng cho hc sinh noi
theo. V vy, iu ht sc quan trng l li ni phi i i vi vic lm. GVCN khng th

yu cu hc sinh lm nhng vic m mnh khng lm c, cng khng th ni vi hc
sinh v nhng iu m mnh khng tht s ngh.
- Li sng gin d, mu mc gip cho hnh nh ca GVCN gn gi hn, lm tng uy
tn v kh nng thuyt phc ca h vi hc sinh.
- thc hin nhim v o to th h tr y kh khn, gio vin phi c hiu bit
su rng: c tri thc chc chn, su sc v mn hc m mnh ph trch ging dy v
cc mn hc c lin quan; c trnh l lun s phm v c k nng vn dng l lun s
phm vo cng tc ch nhim lp mt cch kho lo, linh hot; c hiu bit x hi
- Ngi GVCN cn c nng lc s phm bao gm mt s nng lc ni bt, cn
thit nh nng lc giao tip; nng lc cm ha, thuyt phc, xy dng uy tn; nng lc
sng to trong cng tc gio dc, dy hc; nng lc s dng ngn ng, gii quyt cc
tnh hung s phm
HNG DN N TP CHNG 3
1. V sao cn c gio vin ch nhim lp trng THPT?
2. Phn tch ni dung v phng php tm hiu hc sinh lp ch nhim. Minh ha
bng mt tnh hung c th trong cng tc ch nhim lp trng THPT.
3. Phn tch ni dung v cc bin php xy dng tp th hc sinh.
4. Trnh by ni dung v bin php t chc thc hin cc ni dung gio dc ton
din trong cng tc ch nhim lp.
5. Trnh by ngha, yu cu, ni dung v cch thc phi hp vi gia nh hc sinh
ca gio vin ch nhim lp trng THPT v minh ha bng mt tnh hung c th.
6. Trnh by hiu bit v phng php gio dc hc sinh c bit trng THPT v
cho v d minh ha bng mt tnh hung c th.
7. Trnh by hiu bit v phng php tc ng song song v vn dng phng
php ny gio dc hc sinh trong trng hp lp ch nhim cua Anh/ch c mt s
hc sinh nhiu ln b tit khng xin php.
8. Trnh by iu kin lm tt cng tc ch nhim lp trng THPT v k
hoch rn luyn, phn u ca bn thn p ng cc yu cu trn.
9. Mt gio vin tm s. "Nm nay, ti c phn cng lm ch nhim lp 11 ang
trong tnh trng mt on kt nghim trng. Trong lp thng c hin tng gy g,
cng kch, ni xu ln nhau gia hc sinh cc nhm. Ti ht li khuyn gii v dng

nhiu bin php k lut nhng n ht hc k 1, tnh trng vn khng ci thin. Ti khng
bit phi lm th no ". Anh/ch hy gip gio vin ny gio dc hc sinh trong nhng hp
trn.
10. Thc hnh thit k k hoch ch nhim lp trong thi gian 1 thng THPT (ty
chn).
11. Thc hnh thit k v t chc cuc hp ph huynh hc sinh u nm hc mt
lp ch nhim.
12. Thc hnh thit k v t chc tit sinh hot ch nhim lp hng tun.
13. Thc hnh thit k v t chc bui sinh hot ch nhim lp vi ni dung s kt
hc k, tng kt nm hc, sinh hot lp theo ch
14. Thc hnh thit k v t chc mt HGDNGLL trng THPT (theo cc ch
trong chng trnh HGDNGLL THPT).
15. Nghe bo co thc t v cng tc ch nhim lp trng THPT.
16. Tham gia Hi thi nghip v s phm v hot ng gio dc trng THPT.
B GD & T
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
Trng HSP TP. HCM
c lp T do Hnh Phc
K HOCH CH NHIM LP
TUN THNG
- H v tn sinh vin:..
- Trng thc tp:...
- Lp ch nhim:..
- Tun l t: n: .
I. Nhn xt tnh hnh lp v cc cng tc lm trong tun trc:
1. Nhng tin b ca hc sinh
2. Nhng tn ti
3. Cc bin php cng tc tin hnh
4. Tinh thn thi i vi cng tc ch nhim

5. Kinh nghim
II. Cc d kin cng tc ch nhim trong tun tip theo
1. Cc yu cu phi t c.
2. Cc bin php d nh tin hnh.
III. Nhn xt ca nhm ch nhim v gio vin hng dn
1. Nhn xt ca nhm
2. Nhn xt ca gio vin hng dn
3. Kt qu:
Ngy thng nm 20
Gio vin ch nhim lp
Sinh vin thc tp
(Duyt k)
B GD & T
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
Trng HSP TP. HCM
c lp T do Hnh Phc
K HOCH CH NHIM LP
TUN THNG
- H v tn gio vin ch nhim:.
- Trng:..
- Lp ch nhim:..
I. c im tnh hnh lp
II. Mc tiu phn u ca lp trong thng (hc tp, k lut, phong tro, xy dng
tp th, cc hot ng gio dc).
III. K hoch thc hin:
TT
Thi gian
Tun 1
Ni dung cng
vic
Bin php,
hnh thc tin
hnh
Phn cng lc
lng tham
gia
B sung, iu
chnh
Tun 2
Tun 3
Tun 4
IV. Nhn xt ca nhm ch nhim v gio vin hng dn
4. Nhn xt ca nhm
5. Nhn xt ca gio vin hng dn
6. Kt qu:
Ngy thng nm 20
Gio vin ch nhim lp
Sinh vin thc tp
(Duyt k)
Chng 4. HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP TRNG

TRUNG HC PH THNG
GIO DC HC PH THNG
I. KHI NIM V HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP

II. MC TIU CA HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP
III. NI DUNG CHNG TRNH HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP TRNG TRUNG HC PH
THNG
IV. PHNG THC T CHC HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP
V. PHNG PHP THIT K HOT NG GIO DC NGOI Gi LN LP
I. KHI NIM V HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP

GIO DC HC PH THNG Chng 4. HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP TRNG TRUNG HC PH THNG
Hot ng gio dc ngoi gi ln lp (HGDNGLL) l b phn ca qu trnh gio

dc trng trung hc ph thng (THPT) - l nhng hot ng c t chc ngoi gi
hc cc b mn vn ho trn lp. HGDNGLL l s tip ni hot ng dy hc trn
lp, l con ng gn l thuyt vi thc hnh, to nn s thng nht gia nhn thc vi
hnh ng v l con ng quan trng hnh thnh, pht trin nhn cch cho hc sinh.
Hot ng gio dc ngoi gi ln lp bao gm:
- Hot ng x hi-chnh tr-nhn o.
- Hot ng vn ho, ngh thut, th dc th thao, vui chi gii tr.
- Hot ng ngoi kho, cu lc b.
- Hot ng tham quan, du lch.
- Hot ng lao ng, hng nghip.
II. MC TIU CA HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP

HGDNGLL trng trung hc ph thng nhm cc mc tiu v pha hc sinh:

1. V kin thc
- Cng c, b sung, m rng, nng cao v vn dng kin thc hc c trn lp.
- Nng cao nhn thc v cc gi tr truyn thng vn ho, o c ca dn tc v
nhn loi.
- C thc v quyn v trch nhim i vi bn thn, gia nh, nh trng v x
hi.
- Tip thu cc gi tr khoa hc - cng ngh v t tng - vn ho tin b ca th
gii.
- Tm hiu v cc ngnh ngh khc nhau trong x hi v nng cao kh nng nh
hng ngh nghip cho bn thn.
2. V k nng:
Rn luyn cho hc sinh h thng cc k nng:
- K nng thc hin cc hot ng sng.
- K nng giao tip, hp tc nhm.
- K nng t chc v qun l.
- K nng nhn xt, nh gi.
- K nng t iu chnh v thch ng
- K nng t hon thin bn thn.
3. V thi
- Hnh thnh thi tch cc hc tp, rn luyn v hot ng x hi.
- Thi ng n trc nhng vn ca cuc sng.
- Thi khng ng tnh v ph phn nhng biu hin sai tri ca ngi khc v
ca bn thn.
- Bit thng cm v tch cc gip ngi kh khn.
- C cm xc tch cc i vi ci tt, ci p trong cuc sng.
III. NI DUNG CHNG TRNH HOT NG GIO DC NGOI GI LN

LP TRNG TRUNG HC PH THNG
1. Chng trnh HGDNGLL trng THPT

Chng trnh HGDNGLL trng THPT tp trung vo 6 vn sau:
1/ L sng ca thanh nin trong giai on CNH, HH t nc.
2/ Tnh bn, tnh yu v gia nh.
3/ Nhim v xy dng v bo v T quc.
4/ Truyn thng dn tc v truyn thng cch mng, bo v di sn vn ho dn tc.
5/ Thanh nin vi vn lp thn, lp nghip.
6/ Nhng vn ton cu: bo v mi trng sng, vn bng n dn s, tnh
trng i ngho, him ho HIV/AIDS, gio dc Cng c Lin hp quc v Quyn tr
em
2. Cu trc cc ch HGDNGLL trng THPT
Su vn trn c xy dng thnh 10 ch hot ng gio dc ngoi gi cho
hc sinh THPT trong 12 thng:
- Thng 9: Thanh nin hc tp, rn luyn v s nghip CNH - HH t nc.
- Thng 10: Thanh nin vi tnh bn, tnh yu v gia nh.
- Thng 11: Thanh nin vi truyn thng hiu hc v tn s trng o.
- Thng 12: Thanh nin vi s nghip xy dng v bo v T quc.
- Thng 1: Thanh nin vi vic gi gn bn sc vn ho dn tc.
- Thng 2: Thanh nin vi l tng cch mng.
- Thng 3: Thanh nin vi vn lp nghip.
- Thng 4: Thanh nin vi ho bnh, hu ngh v hp tc.
- Thng 5: Thanh nin vi Bc H.
- Thng 6, 7, 8 (h): Ma h tnh nguyn v cuc sng cng ng.
IV. PHNG THC T CHC HOT NG GIO DC NGOI GI LN

LP
1. Mt s quan im chung
- Phng thc t chc HGDNGLL phi ph hp vi trnh nhu cu, nguyn
vng ca hc sinh nhm pht huy tnh tch cc, ch ng sng to ca hc sinh. Hc sinh
gi vai tr ch th ca hot ng di s nh hng ca gio vin ch nhim thc
hin c hiu qu cc HGDNGLL.
- T chc HGDNGLL phi ph hp vi c im, iu kin nh trng ca a
phng, p ng yu cu thc tin t ra. V vy, phng thc thc hin phi ht sc
linh hot v ni dung, hnh thc sao cho thch ng vi hc sinh, gio vin v iu kin cho
php.
- Khai thc, pht huy tim nng ca gia nh, cc lc lng x hi, cc t chc
on th tham gia vo vic t chc HGDNGLL cho hc sinh t hiu qu cao.
2. Mt s gi v phng thc t chc hot ng c th
Phng thc t chc HGDNGLL rt a dng, phong ph. Ti liu xin gii thiu
mt s phng thc t chc hot ng cho hc sinh s dng trong thc tin: Tho lun
nhm nh; Sm vai; Tr chi; Cu lc b; Din n; Gii quyt vn ; Hi din vn
ngh; vui; Thi v; on hnh, S kin; Thi trc nghim; Giao lu; D ngoi
3. Qu thi gian thc hin
HGDNGLL thc hin vi qu thi gian 3 tit/tun nh trong k hoch gio dc ca
trng THPT m B Gio dc v o to ban hnh. Qu thi gian gm tit sinh hot
di c u tun, 1 tit sinh hot lp cui tun v 1 tit do nh trng sp xp sao cho
ph hp vi c im v iu kin ca nh trng.
- Tit sinh hot di c u tun c t chc qui m ton trng vi s tham gia
ca gio vin v hc sinh. Gio vin ch nhim qun l lp mnh v ng vin hc sinh
tham gia vo cc hot ng chung ca trng. Ni dung hot ng ca tit gn lin vi
ni dung hot ng ch im gio dc, c tnh nh hng, chun b cho cc hot ng
ca tun, ca thng.
- Tit sinh hot lp cui tun l dp thun li hc sinh rn luyn kh nng t
qun.
- Khi t chc tit ny gio vin ch nhim kt hp ni dung hot ng ch nhim vi
ni dung hot ng gio dc ngoi gi ln lp.

- Tit HGDNGLL hng tun c thc hin theo ng qui nh ca B Gio dc o to. Vic b tr thi gian ca tit ny trong thi kho biu hng tun do nh trng
sp xp. Nu khng b tr c hng tun th c th sp xp thnh mt bui hot ng
chung 4 tit vi qui m khi lp, trn lp hoc ton trng.
4. Lc lng thc hin cc HGDNGLL
Ton b gio vin trong trng u c trch nhim thc hin cc HGDNGLL, tuy
nhin Gio vin ch nhim l ngi trc tip t chc hot ng cho hc sinh lp mnh
ph trch. Cc lc lng gio dc khc: Ban Gim Hiu, c vn on, gio vin b mn,
cha m hc sinh, cc nh gio dc cng cc t chc on th khc tu theo kh nng
ca mnh phi hp cng gio vin ch nhim t chc hot ng cho cc em.
V. PHNG PHP THIT K HOT NG GIO DC NGOI Gi LN LP

- Thit k hot ng l mt yu cu bt buc i vi gio vin ph trch t chc

HGDNGLL tng t nh vic son gio n trc khi ln lp. Vic thit k HGDNGLL
gip cho gio vin ch ng v sng to t chc thc hin ni dung nhm t c mc
tiu ca hot ng theo cc ch .
- Mc tiu v ni dung gio dc theo ch c xc nh nhng cc hnh thc
hot ng hon ton do gio vin ch ng, sng to v linh hot trong vic tm ti, thit
k v t chc sao cho ph hp vi iu kin, hon cnh v c im ca hc sinh. Cht
lng hot ng gio dc ngoi gi ln lp ph thuc ch yu vo kh nng s phm v
nng lc sng to ca gio vin th hin trc ht bn thit k cc hot ng.
1. Bc 1: La chn v t tn cho hot ng
t tn cho hot ng l mt vic lm cn thit v tn ca hot ng t n ni
ln c ch , mc tiu, ni dung, hnh thc ca hot ng. Tn hot ng cng to ra
c s hp dn, li cun, to ra c trng thi tm l y hng khi v tch cc ca
hc sinh. V vy, cn c s tm ti, suy ngh t tn hot ng sao cho ph hp v
hp dn.
Vic t tn cho hot ng cn phi m bo cc yu cu sau:
- R rng, chnh xc, ngn gn,
- Phn nh c ch v ni dung ca hot ng.
- To c n tng ban u cho hc sinh.
Tn hot ng c gi trong chng trnh, nhng c th ty thuc vo kh
nng v iu kin c th ca tng lp, tng trng la chn tn khc cho hot ng.
Gio vin cng c th la chn cc hot ng khc ngoi hot ng c gi trong
chng trnh, nhng phi bm st ch ca hot ng v phc v tt cho vic thc
hin cc mc tiu gio dc ca mt ch , trnh xa ri mc tiu.
2. Bc 2: Xc nh mc tiu ca hot ng
Nu xc nh ng mc tiu s c cc tc dng l:
- nh hng cho hot ng, l c s chn la ni dung v iu chnh hot
ng.
- Cn c nh gi kt qu hot ng.
- Kch thch tnh tch cc hot ng ca thy v tr.
Ty theo ch ca HGDNGLL, c im hc sinh, hon cnh ring ca mi
trng m h thng mc tiu s c c th ha v mang mu sc ring.
Khi xc nh mc tiu cn phi tr li cc cu hi sau:
- Hot ng ny c th hnh thnh cho hc sinh nhng kin thc mc no?
(Khi lng v cht lng t c ca kin thc?)
- Nhng k nng no c th c hnh thnh hc sinh v cc mc ca n t
c sau khi tham gia hot ng?
- Nhng thi , gi tr no c th c hnh thnh hay thay i hc sinh sau
hot ng?
3. Bc 3: Xc nh ni dung v hnh thc ca hot ng
Trc ht, cn cn c vo tng ch , cc mc tiu xc nh, cc iu kin
hon cnh c th ca lp, ca nh trng v kh nng ca hc sinh xc nh cc ni
dung ph hp cho cc hot ng. Cn lit k y cc ni dung hot ng phi thc
hin, t la chn hnh thc hot ng tng ng. C th trong mt hot ng nhng
c nhiu hnh thc khc nhau c thc hin an xen hoc trong c mt hnh thc
no l trung tm, cn hnh thc khc l ph tr.
V d: "Tho lun v vic pht huy truyn thng hiu hc v tn s trng o". Hnh
thc tho lun l ch o, c th xen k hnh thc vn ngh, tr chi hoc vui (ch
thng 1 l).
Trong "Din n tui tr vi vic gi gn v pht huy bn sc vn ha dn tc", nn
chn hnh thc bo co, trnh by, thuyt trnh v vn gn gi v pht huy bn sc vn
ha dn tc lm chnh, kt hp vi thi n, ht dn ca, tr chi dn gian hoc gp g,
giao lu vi cc ngh nhn, ngh s, nh nghin cu tng tnh a dng, tnh hp
dn cho din n.
4. Bc 4: Chun b hot ng
Trong bc ny, c gio vin v hc sinh cng tham gia cng tc chun b.
chun b tt cho hot ng, gio vin cn lm tt cc cng vic sau y:
- Nm vng cc ni dung v hnh thc hot ng c xc nh v d kin tin
trnh hot ng.
- D kin nhng phng tin, iu kin cn thit hot ng c th c thc

hin mt cch c hiu qu. Cc phng tin v iu kin c th gm:
+ Cc ti liu cn thit lin quan n cc ch , phc v cho cc hnh thc hot
ng.
+ Cc phng tin hot ng nh phng tin m thanh, nhc c, o c, phc
trang, nh sng, tranh nh, bng a hnh, bng a nhc, my tnh, my chiu ovethead
hay projector, cc loi bng
+ Phng c, bn gh v cc phng tin phc v khc.
+ Ti chnh chi ph cho vic t chc hot ng v.v
Cn khai thc nhng phng tin, iu kin sn c ca nh trng, huy ng s
gp sc ca hc sinh v gia nh hc sinh. Cn phi hp vi cc c quan, n v, t
chc a phng c s tr gip; cn m bo tnh kh thi v tnh tit kim.
- D kin phn cng nhim v cho cc t, nhm hay c nhn v thi gian hon
thnh cng tc chun b.
- D kin thi gian, a im t chc hot ng, nhng lc lng mi tham gia
hot ng.
- D kin nhng hot ng ca gio vin v hc sinh vi s tng tc tch cc
trong qu trnh t chc hot ng.
V pha hc sinh, khi c giao nhim v, tp th lp, c quan t qun lp hay cc
t, nhm cn bn bc mt cch dn ch v ch ng phn cng nhng cng vic c th
cho tng c nhn, t v nhm; trao i, bn bc xy dng k hoch trin khai cng
tc chun b. Trong qu trnh , gio vin cn tng cng s theo di st sao, kim tra
v gip kp thi, gii quyt nhng vng mc hon thnh tt khu chun b, trnh
ph mc hoc qua loa, i khi.
5. Bc 5. Lp k hoch hot ng
Mun bin cc mc tiu thnh hin thc th phi lp k hoch cho hot ng.
- Lp k hoch thc hin h thng mc tiu tc l tm cc ngun lc (nhn lcvt lc - ti liu) v thi gian, khng gian cn thit cho vic hon thnh cc mc tiu.
- Chi ph v tt c cc mt phi c xc nh. Hn na phi tm ra phng n chi
ph t nht cho vic thc hin mi mt mc tiu. V t c mc tiu vi chi ph t nht
l t c hiu qu cao nht trong cng vic, l iu m bt k ngi qun l no
cng mong mun v c gng t c.

- Tnh cn i ca k hoch i hi gio vin phi tm ra cc ngun lc v iu
kin thc hin mi mc tiu. N cng khng cho php tp trung cc ngun lc v iu
kin cho vic thc hin mc tiu ny m b mc tiu khc la chn. Cn i gia h
thng mc tiu vi cc ngun lc v iu kin thc hin chng, hay ni khc i, cn i
gia yu cu v kh nng i hi ngi gio vin phi nm vng kh nng mi mt, k
c cc tim nng c th c, thu hiu tng mc tiu v tnh ton t m vic u t cho mi
mc tiu theo mt phng n ti u.
- Nhng nguyn nhn tht bi khi thc hin k hoch:
+ Thiu u t vo vic lp k hoch nn k hoch s lc, khng xc nh.
+ D bo khng y , khng chnh xc dn n nh hng sai hoc chn mc
tiu khng xc ng, hoc vp phi kh khn ln m khng lng trc c.
+ Qu tin vo nhng kinh nghim trong qu kh m chng c th khng cn ph
hp vi tng lai na.
+ Sc ca t duy, ca thi quen lm cho khng bin i kp, khng sng to
bt kp nhng i mi v nhiu mt, phi thay i kp thi khi cn thit.
+ Thiu giao ph y trch nhim v quyn hn cng nh cc iu kin khc cho
cc thnh vin trong t chc v vic thc hin cc mc tiu v nhim v k hoch.
+ Thiu bin php kim sot thch hp v thiu thng tin.
+ Thiu mt h thng k hoch ng b, thng nht.
6. Bc 6: Thit k chi tit chng trnh hot ng
Trong bc ny, cn phi xc nh:
- C bao nhiu vic cn phi thc hin?
- Cc vic l g? Ni dung ca mi vic ra sao?
- Tin trnh v thi gian thc hin cc vic nh th no?
- Cc cng vic c th cho cc t, nhm, cc c nhn.
- Yu cu cn t c ca mi vic.
Chng trnh hot ng bao gm cc ni dung sau:
M u
M u hot ng thng l n nh t chc, chun b tm th cho vic thc hin

cc vic ch yu, nhng vic mang tnh nghi thc, nghi l chun b cho nhng vic
chnh thc. M u thng l nhng vic sau y:
- Tuyn b l do, gii thiu chng trnh.
- Gii thiu i biu, nhng thnh phn tham d.
- Gii thiu Ban gim kho, Ban c vn
- Cho hi hay t gii thiu cc i, nhm
- Khi ng bng tr chi, vn ngh, tnh hung
Cng vic m u nn gn nh nhng si ng, hp dn; trnh rm r, di dng,
chim nhiu thi gian hay qu hnh thc, qua loa, i khi.
Cc vic chnh v b tr
Cc vic chnh c la chn chuyn ti nhng ni dung c bn nht ca
ch . N xuyn sut qu trnh v l vic ch yu t c mc tiu gio dc. Tu
ln ca ch m quy nh thi gian v s lng cc hot ng trong mt ch .
Cc vic h tr thng l cc vic phi hp to khng kh si ng, chuyn
giai on hay th gin sau cc vic chnh, thng l vn ngh, tr chi, vui Tuy
nhin, ni dung ca chng cng thng nht v c tc dng b tr cho cc ni dung ca
vic chnh.
S lng ca cc vic, ph thuc vo ni dung hot ng, thi gian cho php, cc
iu kin thc t.
Kt thc
- Kt thc hot ng thng l kin tng kt ca gio vin, ca i biu, cng b
kt qu cuc thi, trao gii thng, dn d cng tc sp ti hoc cng c th kt thc
bng tit mc vn ngh tp th, bng kim tra v nhn xt, nh gi
- Cc vic cn phi c thc hin theo mt quy trnh cht ch.
7. Bc 7: Kim tra, iu chnh v hon thin chng trnh hot ng
- R sot, kim tra li ni dung v trnh t ca cc vic, thi gian thc hin cho
tng vic, xem xt tnh hp l, kh nng thc hin v kt qu cn t c.
- Nu pht hin nhng sai st hoc bt hp l khu no, bc no, ni dung no
hay vic no th kp thi iu chnh.
- Cui cng, hon thin bn thit k chng trnh hot ng v c th ha chng

trnh bng vn bn. l gio n t chc hot ng.
MINH HA THIT K T CHC

MT HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP
THEO CH LP 10
Ch : Thanh nin v nhim v phng chng t nn x hi (1 tit)
1. Mc tiu hot ng
- Hc sinh hiu c cc loi t nn x hi, c bit l t nn mi dm, ma tu; tai
hi ca t nn x hi i vi mi c nhn, mi gia nh v s tin b x hi.
- Xc nh c trch nhim ca hc sinh trong u tranh phng chng cc t nn
x hi, c thi tch cc ln n, u tranh vi cc biu hin sai tri c th dn n t
nn x hi trong hc sinh.
- Bit cch t chi, bit t v khi b li ko tham gia vo cc t nn x hi, bit vn
ng bn b, ngi thn u tranh phng chng cc t nn x hi.
2. Ni dung hot ng
- T chc cho hc sinh tm hiu v thu nhn thng tin v cc t nn x hi c nh
hng xu n o c, li sng, cn tr s pht trin x hi theo tinh thn cc iu 17,
33, 34, 35 trong Cng c Lin hip quc v Quyn tr em nu.
- Cc quyn c bo v ca thanh nin trnh b li ko vo cc t nn x hi.
- i su tm hiu cc t nn x hi m thanh nin c nhiu nguy c mc phi, c
bit l mi dm, ma tu.
- Cung cp nhng thng tin cn thit hc sinh hiu r tc hi ca cc t nn x
hi, c bit l mi dm, ma tu:
+ Con ng ly nhim HIV/AIDS, cn bnh cht ngi v cc loi bnh ly qua
tim chch, quan h tnh dc ba bi.
+ Hu hoi sc kho; suy nhc c th, c th cht ngi, c bit v thnh nin
khng th pht trin bnh thng.
+ Suy thoi o c li sng, thun phong m tc ca ngi Vit Nam.
+ Hu hoi kinh t c nhn, gia nh.
+ Mt i tnh cm gia nh, bn b, ngi thn.

3. Cng tc chun b
3.1. Gio vin
- Chun b ti liu cung cp cho hc sinh nh: cc s tay, t ri bng cch lin
h vi cc t chc: on thanh nin, U ban dn s, gia nh v tr em, trung tm y t
c ti liu. Xc nh ni dung cn tho lun v chun b cc kin thc lm trng tm
cho hc sinh tho lun.
- Son mt s tnh hung cc em tp x l nhm khc su cc hiu bit: Mi
dm, ma tu l t nn x hi nguy him, v thnh nin rt d mc phi nu khng cnh
gic vi s cm d ca k xu v ngay c vi chnh mnh.
- Gi cho hc sinh khng nh vai tr ca on thanh nin, trch nhim ca bn
b vi nhau v trch nhim ca cc thnh vin trong gia nh trong vic phng chng t
nn ma tu, mi dm
- Hi vi cn b lp v cn b on thanh nin phn cng chun b cc ni
dung:
+ Quan nim ca cc em nam v mi dm.
+ Quan nim ca cc em n v mi dm.
+ Cc em n: cch c x vi bn nam khi bn nam c biu hin nghin ma tu
hoc cc em nam c x khi bn n c biu hin nghin ma tu hoc gp tnh hung c
nguy c b lm dng tnh dc
+ C th chun b cho hc sinh din tiu phm v cnh mt ngi nghin ma tu vi
cc biu hin c trng cc em hiu r
3.2. Hc sinh
- Phn cng cc t chun b cc ni dung hot ng.
- Chun b mt s cu hi tnh hung v p n cho cuc ta m.
- Chun b tr li cc cu hi ca i bn.
- Trang tr lp theo kiu bn trn cc bn c th nhn nhau r hn khi trao i.
- Chun b cc thc mc nu ra cho cc bn v thy, c gio gii p gip.
4. T chc hot ng
- Lp trng hoc b th chi on nu r mc ch yu cu ca cuc to m hoc
cuc thi. Mi GVCN lm trng ti hoc BGK.

- Gii thiu cc thnh vin tham gia v trnh t bui tho lun hoc trnh t cuc thi,
th l cuc thi.
- C ngi lm th k.
- Nu t chc thi u loi: chia lp thnh 4 i nh cc cuc thi khc.
- Cho bc thm chia thnh 2 bng.
Vng 1: Mi 2 i bng 1 ln sn khu. C hai ni dung m cc i phi thc hin:
- i th nht ra cu hi cho i th 2, i th 2 c 30 giy hi v tr li trong 2
pht. Sau i th nht trnh by p n ca mnh cng khng qu 2 pht. n lt
i 2 ra cu hi cho i 1. i 1 hi v tr li. i 2 trnh by p n. Mi i c ra
2 cu cho i kia.
- BGK cho im cng khai bng cch gi bng im. Ngi dn chng trnh (MC)
c im, th k ghi chp im cho cc i.
- Hai i tr li cu hi do BGK a ra. y l dng cu hi trc nghim c 3 hoc
4 la chn trong c 1 cu ng. MC l ngi qun l cu hi v p n. Mi i
c bc thm 1 cu. MC c to cu hi cho mi ngi nghe v c 4 phng n tr li
a,b,c,d. Hai i c 10 giy suy ngh v a ra p n ca i mnh. MC cng b p n
v cho im cc i: ng c 10 im, sai c 0 im.
Nh vy, im k vng ca vng thi l 30 im (10 im hi nhau, 20 im tr li
cu hi ca BGK)
V d:
1. Bnh AIDS c th l
y lan qua con ng no?
a. M truyn sang con
b. Tim chch ma ty
c. Quan h tnh dc khng an ton
d. C 3 con ng trn
p n ng: d. C 3 con ng trn.
2. Ht th my ln th c th nghin ma tu?
a. Ch 1 ln
b. Ba ln tr ln
c. Nm ln tr ln
d. Nhiu ln th mi c th nghin
p n ng: a. Ch 1 ln, do khng nn th d ch 1 ln.
Bng 1 thi xong, ngi dn chng trnh tuyn b i thng v mi 2 i bng 2
ln sn khu thi tip nh 2 i bng 1. Kt thc cuc thi s chn c 1 i thng
bng 2.
Vng 2. Hai i thng vng 1 tip tc gp nhau vng 2. Cch thc tin hnh thi
vng 2 ging nh vng 1. Kt thc s chn c mt i nht, mt i nh v hai i
ba ng hng.
Nu t chc ta m th phi phn cng cho hc sinh chun b trc cc ni dung
cng trao i. Nn nu vn di dng tnh hung. C th tnh hung tt v c th tnh
hung xu hc sinh tho lun gio vin ch nhim l ngi ch tr. Th d:
- C ngi ni: Thuc phin l mt loi dc liu qu, nh nn d tr mt t
s dng. iu ng hay sai? Ti sao? C ngi ni: Ma tu phi dng thng xuyn
mi nghin, cn dng 1 ln, hoc thnh thong mi th th khng th nghin c. kin
ca bn v vn ny th no?
- Nu c ngi r bn th ht ma tu, bn s ni th no vi ngi y?
- Khi bn nhn thy mt ngi hng xm bun bn ma tu, bn s x s nh th
no?
- C ngi ni: Thy ma tu th phi trnh xa, nu gp mt bn ht hroin phi b i
ngay, nh vy ng hay sai? Ti sao? C ngi ni: Phng chng mi dm l chuyn
ca ngi ln chng ta ang i hc khng cn quan tm n vn ny. Ni th c ng
khng? Ti sao?
- C ngi ni: Gio dc phng chng mi dm v thnh nin l vic dnh cho cc
bn n, nam gii khng nn bit lm g? iu ng hay sai? Ti sao?
Hc sinh c th nu cc thc mc ca mnh, gio vin nn cho cc em gii p
cho nhau, sau mi kt lun, khng nn c kin ngay t u.
5. Kt thc hot ng
- Gio vin tng kt nh gi nhng hiu bit ca HS v phng chng t nn x hi,

nhn mnh tc hi ca ma tu, mi dm, xc nh r: thanh nin hc sinh phi kin quyt
bi tr ma tu, mi dm.
- Mi em vit mt bi thu hoch (khng qu 1 trang).
HNG DN N TP CHNG 4
1. Nu mc tiu ca HGDNGLL trng THPT.
2. Trnh by ni dung cc bc thit k HGDNGLL nh trng THPT.
3. Tm hiu, nhn xt v hot ng gio dc ngoi gi ln lp mt trng THPT
c th.
3. Cn c vo cu trc chng trnh HGDNGLL theo ch v cc gi ca
bi son minh ha, hy thit k mt hot ng gio dc ngoi gi ln lp theo ch
(t chn).
4. Thc hnh thit k, t chc hot ng gio dc ngoi gi ln lp theo nhm
lp hc.
Chng 5. KIM TRA, NH GI KT QU HC TP V RN LUYN CA

HC SINH
GIO DC HC PH THNG
I. NHNG VN CHUNG V KIM TRA, NH GI

II. KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH
III. NH GI V XP LOI HNH KIM CA HC SINH
I. NHNG VN CHUNG V KIM TRA, NH GI

GIO DC HC PH THNG Chng 5. KIM TRA, NH GI KT QU HC TP V RN LUYN CA HC SINH
1. Khi nim v ngha ca kim tra, nh gi

Kim tra nh gi kt qu gio dc l qu trnh thu thp, tng hp, din gii thng
tin v hc tp v rn luyn ca hc sinh a ra nhng kt lun, phn on hoc quyt
nh nhm ci thin thc trng dy hc v gio dc. Thut ng kim tra nh gi gm:
kim tra v nh gi. Vic ng nht kim tra vi nh gi, t cho rng, nu ngi
hc c kim tra v cho im th din ra s nh gi l cha y ; thc ra, kim
tra nh th mi ch l mt phn ca qu trnh nh gi.
1.1. Kim tra, thi
Kim tra trong dy hc, gio dc l hot ng thu thp d kin, thng tin lm c s
cho vic nh gi qu trnh hc tp, rn luyn ca ngi hc. Trong hot ng dy hc,
kim tra nh gi l b phn hp thnh v l khu cui cng ca qu trnh dy hc c
ngha c bit quan trng. Thi l mt trong nhng cch thc kim tra theo yu cu cht
lng trong cc chng trnh gio dc quy nh. C hai kiu thi:
- Thi nhm mc ch phn loi trnh so vi ngng quy nh cht lng ti thiu
tm ra nhng th sinh yu km, khng t yu cu ca chng trnh hc, t c
bin php gip , x l ph hp (ph o, cho lu ban).
- Thi tuyn chn nhm mc ch phn loi trnh so vi ngng quy nh cht
lng ti a tm ra nhng th sinh xut sc, t c yu cu rt cao ca chng
trnh hc, t chn ly nhng th sinh gii nht khen thng v tip tc bi
dng, o to thnh ngi ti. Thi kiu ny khng c t l nht nh m ch cn c
vo ch tiu chn ly nhng th sinh c im t cao nht n im cui ca ch tiu.
1.2. nh gi
nh gi l qu trnh hnh thnh nhng nhn nh, phn on v kt qu ca hot
ng trn c s cc thng tin thu c v so snh, i chiu vi cc mc tiu a ra t
trc. T , xut nhng quyt nh thch hp ci thin thc trng, iu chnh
nng cao cht lng v hiu qu hot ng. khi nim ny, nh gi khng n thun
l s ghi nhn thc trng m cn l xut nhng quyt nh lm thay i thc trng. V
th, nh gi i lin vi kim tra c xem l khu rt quan trng, an xen vi khu lp
k hoch v khu trin khai cng vic.
nh gi trong gio dc c hiu l mt qu trnh tin hnh c h thng xc

nh mc t c ca hc sinh v cc mc tiu ca o to. N c th bao gm s
m t v mt nh tnh hay nh lng nhng hnh vi ca ngi hc cng vi nhng nhn
xt nh gi nhng hnh vi ny i chiu vi s mong mun t c v mt hnh vi .
Trong gio dc, vic nh gi c tin hnh nhng cp khc nhau, trn
nhng i tng khc nhau, vi nhng mc ch khc nhau:
- nh gi h thng gio dc ca mt quc gia l nh gi hiu qu gio dc trong
mi quan h vi mc u t, cc ngun u t cho gio dc; nh gi kt qu ca
mt cuc ci cch gio dc v h thng, v mc tiu, v ni dung, phng php o
to Vic nh gi ny l trch nhim ca ng, Nh nc, B Gio dc v o to.
- nh gi n v gio dc l nh gi cng tc ci tin qun l ch o cht lng,
hiu qu gio dc ca mt s, mt phng gio dc - o to hoc mt trng hc
Vic nh gi ny l trch nhim ca cc c quan qun l nh nc v gio dc cc cp.
- nh gi gio vin l nh gi trnh chnh tr, chuyn mn nghip v, kt qu
hot ng ging dy, hc tp, bi dng ca mt gio vin hay tp th gio vin.
- nh gi hc sinh l nh gi trnh kin thc, k nng, thi ca hc sinh
hay tp th hc sinh trong mt bi hc, mn hc, nm hc hoc kha hc.
Qu trnh nh gi bao gm 4 b phn cu thnh trong mt dy chuyn: o Lng gi - nh gi - Ra quyt nh.
o (measurement)
L qu trnh xc nh cc s cho cc c nhn hay cho cc c im ca c nhn
theo nhng nguyn tc nh r. o yu cu s dng cc s ch khng yu cu a
ra nhng kin nh gi v con s c c t c qu trnh . Nh vy, kt qu bi
kim tra ca hc sinh c th hin bng mt s o da theo nhng quy tc nht nh.
c th l mt im s, mt th bc, mt loi hng.
Lng gi
Lng gi l vic da vo cc s o a ra nhng thng tin c lng trnh
tri thc, k nng, k xo ca mt hc sinh. Lng gi l mt bc trung gian gia o v
nh gi. N cho bit trnh tng i ca mt hc sinh trong lp so vi tiu chun
ra ban u, nhng n cha trc tip ni ln thc cht trnh ca hc sinh .
C hai cch lng gi? Lng gi theo chun l so snh trnh ca hc sinh vi
trnh trung bnh chung ca tp hp (tp th lp); cn lng gi theo tiu ch l so

snh trnh ca hc sinh vi nhng tiu ch ra ban u.
nh gi
nh gi l bc quyt nh trong ton b qu trnh nh gi.
l vic gio vin a ra nhng nhn xt, phn on v cht lng ca hc sinh
trc vn c kim tra, ng thi xut nhng gii php thch hp. Tnh hnh
ph bin hin nay l a s gio vin khi chm bi ch cho im s ch cha ph nhng
nhn xt, ch ra cho hc sinh nhng mt mnh, yu v hng khc phc. Nh vy, gio
vin ch mi lng gi m cha nh gi.
Ra quyt nh
y l khu cui cng ca qu trnh nh gi. Da vo nhng nhn xt nhn nh
v kt qu hc tp ca hc sinh trong cc khu nh gi m gio vin a ra nhng
quyt nh hp l v cc bin php c th gip hc sinh khc phc thiu st, pht huy
nhng mt mnh v t kt qu tt hn. Gio vin cng c th a ra nhng quyt nh
i vi bn thn nh phi thay i cch dy nh th no hc sinh hc tp v rn luyn
tt hn
nh gi l mt qu trnh phc tp v cng phu. Mc tiu trc tip ca vic nh
gi kt qu hc tp l tri thc, k nng, k xo, thi ca hc sinh, cn phi xem xt:
tnh y , tnh ng n, tnh chnh xc, tnh vng chc, mi lin h ca kin thc, k
nng-k xo-thi vi i sng, kh nng vn dng chng vo thc tin
- nh gi mt tt l c th cng c nim tin ca hc sinh vo sc mnh v kh
nng ca mnh, kch thch h vn ln hn na.
- nh gi mt cha tt l loi tr nhng sai lm trong hc tp v rn luyn ca
hc sinh. Do vy, gio vin cn m bo nhng yu cu s phm ca kim tra nh gi.
Trong cc cp trn, vic nh gi hc sinh v nh gi gio vin l nhng hot
ng din ra thng xuyn v c ngha c bit quan trng trong vic iu khin, iu
chnh cc hot ng gio dc c th.
Nh vy xt tng quan gia kim tra v nh gi trong qu trnh kim tra, nh
gi kt qu gio dc, chng ta thy th kim tra l cch thc, l cng c thc hin, cn
nh gi l kt qu, l mc ch. Do vy trn thc t, nh gi thng c dng nh
mt hnh thc gi tt ca thut ng kim tra nh gi. V nhiu khi t "nh gi" c
dng thay th ch hot ng kim tra. Tuy nhin, khng c trng hp dng t "kim
tra" ch hot ng "nh gi".

1.3. Kim tra, nh gi nh tnh v nh lng
Vic phn bit kim tra nh gi nh tnh vi kim tra nh gi nh lng l cch
tip cn hot ng nh gi trn c s xem xt phng php v cng c s dng
nh gi kt qu hc tp ca hc sinh
1.3.1. Kim tra, nh gi nh tnh
Kim tra nh gi theo hng nh tnh l phng thc thu thp thng tin v kt
qu hc tp cng nh s pht trin v mt nhn cch hay x hi ca hc sinh bng cch
ghi nhn, nhn xt da theo cc tiu ch gio dc nh. Cng c thu thp thng tin
nh tnh l quan st phng vn, t nh gi ca ngi hc Trong kim tra nh gi
nh tnh, gio vin c iu kin gn gi hc sinh hn, nh gi hc sinh ton din v bin
chng hn. Quan trng hn, nh gi nh tnh gip gio vin xem xt c qu trnh
hc tp ca hc sinh, trong khi nh gi nh lng ch gip gio vin nhn thy c kt
qu ca sn phm hc tp. V d: khi nh gi hot ng lm th cng ca hc sinh, cn
c vo qu trnh thc hin ti lp ca hc sinh, gio vin xem xt thi phng php,
k nng thc hin v kt qu t c nhn xt hc sinh, ch khng n thun ghi
nhn bng im s t sn phm ca hc sinh.
nh gi nh tnh i hi gio vin gn gi vi hc sinh, phi bm st yu cu trng
tm ca ni dung gio dc th hin qua cc tiu ch ca bi dy, ca chng trnh du
dt hng dn hc sinh hc tp, rn luyn, khng sa vo im s m phi ch trng
n yu cu ca mc tiu pht trin nhn cch ca ngi hc. nh gi nh tnh thng
c s dng nhiu trong vic nh gi, xp loi hnh kim ca hc sinh.
1.3.2. Kim tra, nh gi nh lng
nh gi theo hng nh lng l phng thc thu thp thng tin v kt qu hc
tp cng nh s pht trin v mt nhn cch hay x hi ca hc sinh bng im s.
Cng c thu thp cc thng tin nh lng l bi kim tra, bi thi. Cch nh gi ny
c p dng t lu v rt ph bin trong lch s gio dc ca nhiu nc.
u im ca cch nh gi ny l thc hin theo nhng quy nh hnh chnh
cht ch, khng cn phi theo st hc sinh lin tc m gio vin vn c th c im s
nh gi tng hc sinh sau mi kho hc. Cch nh gi theo hng nh lng ph hp
hn i vi hc sinh lp ln vi s lng hc sinh ng. Mt khc, cch nh gi ny
thch hp khi mc ch kim tra nng v kin thc, nh v ghi nhn nhng chuyn bin
nhn thc, tnh cch ca hc sinh qua nhng biu hin hng ngy ca hc sinh.
Trong thc hin nh gi trng ph thng cn phn bit gia nh gi nh tnh
vi nh gi nh lng; gia nh gi qu trnh hc tp vi nh gi sn phm. S kt
hp c cc hng nh gi trn s to ra c nhng thng tin nh gi st thc, c
tc dng phn loi cng nh c tc dung gio dc i vi hc sinh.
1.4. ngha ca kim tra, nh gi
Kim tra nh gi l b phn hp thnh v l khu cui cng ca hot ng dy
hc c ngha c bit quan trng. Kim tra - nh gi l hai cng vic c tin hnh
theo trnh t nht nh hoc an xen ln nhau nhm kho st, xem xt c v nh lng
v nh tnh kt qu hc tp, nh gi mc chim lnh ni dung hc vn ca hc sinh.
ngha chung nht ca kim tra nh gi l thng qua qu trnh ny, c th thu c
nhng thng tin ngc kp thi iu chnh HDH. C th:
- i vi gio vin: kt qu kim tra nh gi gip cho gio vin nm c trnh
hc tp, lnh hi tri thc ca hc sinh, c c s thc t nh gi thc cht cng vic
ging dy ca mnh nh: t nh gi vn tri thc, trnh chuyn mn, nng lc s
phm, nhn cch v uy tn ca mnh vi hc sinh. Trn c s , t iu chnh v t
hon thin hot ng dy, p ng cc yu cu nhim v dy hc ra.
- i vi hc sinh: kt qu kim tra nh gi gip hc sinh t nh gi mc
chim lnh tri thc, k nng so vi yu cu ca mn hc, lm sng t mc t c
v cha t c v cc mc tiu o to (tri thc k nng, thi ), pht hin nhng
nguyn nhn sai st. T , hc sinh t iu chnh hot ng hc v thc y qu trnh
hc tp pht trin khng ngng.
- i vi cc cp qun l lnh o nh trng v ngnh gio dc, vic kim tra
nh gi gip cc cn b qun l gio dc nhn nhn thc cht hot ng dy hc ca
thy v tr, nh gi mt cch chnh xc cht lng dy hc ca nh trng. T c
nhng ch trng, bin php ch o, un nn kp thi v su st, khuyn khch v h tr
nhng sng kin nhm nng cao hiu qu o to. ng thi, kt qu kim tra nh gi
cng l c s xy dng chin lc gio dc v mc tiu, i ng gio vin, v vn
i mi ni dung, phng php v hnh thc t chc hot ng dy hc
- Vic kim tra nh gi cn gip gio vin v nh trng c th cng khai ho kt
qu dy hc ni chung, kt qu hc tp ca hc sinh ni ring cho gia nh v x hi bit.
T nng cao tinh thn trch nhim ca hc sinh, gio vin, nh trng, gia nh v x
hi i vi gio dc.
2. Chc nng ca kim tra, nh gi
2.1. Chc nng pht hin, iu chnh
iu quan trng trong tin trnh kim tra nh gi l pht hin v iu chnh hot
ng dy hc - gio dc, l gio vin phi bit chc l h ang kim tra nh gi ci
g, lm g v phi thc hin chng mt cch h thng v nht qun nh th no? Nh
vy, h c th nhn ra qu trnh dy hc c ph hp vi hc sinh khng, c p ng
c mc tiu dy hc khng? Kt qu hc tp ca hc sinh phn nh ng tin cy n
th no vic ging dy? Trn c s y, h a ra nhng phn on gi tr v quyt
nh iu chnh hoc ci tin hot ng dy hc. Nh vy, thng qua vic tin hnh cc
hnh thc v phng php kim tra nh gi gio vin pht hin thc trng kt qu hc
tp ca hc sinh cng nh nhng nguyn nhn c bn dn ti thc trng , t u
chnh v hon thin hot ng hc tp, rn luyn ca hc sinh v hng dn hc sinh t
iu chnh, t hon thin hot ng ca mnh. Mt khc, khi thc hin hot ng dy hc
- gio dc, gio vin lun phi nh gi ni dung, cc phng php, phng tin v hnh
thc t chc hot ng dy hc - gio dc c s dng thit k v t chc k
hoch dy hc - gio dc cho nhng ln k tip. Chc nng pht hin v iu chnh trong
kim tra nh gi lun c thc hin song hnh, an kt vi nhau trong hot ng dy
hc - gio dc ca gio vin, gip cho hot ng ny t hiu qu cao.
Tm li, i vi nh trng v gio vin, chu trnh: dy hc -> kim tra nh gi
nhm kim sot vic dy hc -> iu chnh, ci tin dy hc l c ch m bo cho vic
pht trin cht lng dy hc. i vi hc sinh, thng tin kim tra nh gi nhn c
(im s, nhn xt) t gio vin v t nh gi ca bn thn gip ngi hc kim sot,
iu chnh vic hc ca mnh.
2.2. Chc nng gio dc v pht trin
Chc nng gio dc v pht trin ca kim tra nh gi kt qu gio dc th hin
bn cht nhn bn v tin b ca mt nn gio dc. Thc hin c chc nng ny,
nh gi c th gp phn hnh thnh ng c hc tp cho ngi hc v pht trin nhn
cch ngi hc mt cch ton din. Mc tiu nh gi v s r rng ca cc chun mc
cng nh tiu ch nh gi nh hng rt ln n cht lng v hiu qu ca vic hc
tp. Gio dc v pht trin ton din cho ngi hc l mc tiu hng u v tng qut
ca chng trnh gio dc. nh gi gp phn pht trin ton din cho ngi hc, cn
thc hin mt cch h thng v nht qun cc vn sau:
- Kim tra nh gi phi xc nh c khi lng hc tp hp l cho hc sinh

khng y cc em vo th hc thuc lng, hay hc i ph, hc ch c thm, ch
bit ch khng hiu v p dng.
- Kt qu hc tp cn c nh gi mt cch hiu qu, ng tin cy c tc
dng hng dn v khuyn khch cc phng php hc tp tch cc, ng h cc thi
quen hc tp c gi tr.
- Phng php, cng c nh gi cn a dng (trc nghim, t lun hc nhm, lm
n, tr chi, bi tp gii quyt vn ) kch thch ngi hc t b sung, pht trin
nhng kin thc, k nng cn thit cho cuc sng cng nh ngh nghip v sau. Ngoi
cc k nng hc tp nh gi cng cn gp phn pht trin cho ngi hc nhng k
nng v phm cht x hi nh k nng giao tip, lm vic hp tc, thc cng ng,
lng t trng y l nhng nhn t quan trng i vi con ngi trong x hi hin i,
gip cho hc sinh bit cch sng, cch lm vic vi nhng ngi xung quanh.
3. Cc nguyn tc kim tra, nh gi trong gio dc
3.1. Nguyn tc m bo tnh khch quan
Nguyn tc khch quan i hi trong kim tra nh gi phi bo m cho kt qu
thu thp c t chu nh hng t nhng yu t khc vi mc tiu v ni dung cn nh
gi. Vic qun trit v bo m nguyn tc khch quan c ngha quan trng:
- nh gi khch quan p ng yu cu, i hi ca x hi i vi cht lng gio
dc.
- nh gi khch quan to ra cc yu t tm l tch cc cho i tng c nh
gi, ng vin i tng c nh gi vn ln.
m bo nguyn tc khch quan cn thc hin cc quy tc sau:
- Kt hp nhiu phng php nh gi khc nhau nhm hn ch ti a cc nhc
im ca mt loi nh gi.
- Bo m mi trng, c s vt cht khng nh hng n vic thc hin cc bi
tp nh gi ca hc sinh.
- Kim sot cc yu t khc ngoi kh nng thc hin bi tp nh gi ca hc sinh
c th nh hng n kt qu lm bi tp hay thc hin hot ng ca hc sinh (trng
thi sc khe, tm l lc lm bi hay thc hin hot ng; ngn ng din t trong bi
kim tra; di ca bi kim tra; s quen thuc vi bi kim tra - ngha l mt bi kim
tra m trc y hc sinh c lm hoc c n tp, c chun b k trc

khi kim tra, hoc mt dng bi m hc sinh lm i lm li nhiu ln).
- Ra thi, kim tra phi ph hp vi trnh hc sinh, trnh ra qu kh hoc
qu d
- Ni dung thi, kim tra phi ph hp vi yu cu chung ca chng trnh ra,
khng th theo ch quan ca gio vin hay ngi ra .
- T chc thi, kim tra phi nghim minh, ng quy ch (b mt ngi ra , b mt
thi, coi thi, kim tra nghim tc trnh nhng hin tng tiu cc c th xy ra).
- Xy dng chun nh gi ng n, r rng, ton din.
- T chc chm bi nghim minh, gim kho phi c tinh thn trch nhim cao,
trnh thin kin.
3.2. Nguyn tc m bo tnh ton din
Kt qu hc tp v rn luyn ca HS l sn phm ca rt nhiu nh hng, tc
ng v nhiu hot ng, giao tip a dng, phong ph. m bo tnh ton din ca
KTG l cn xem xt nhiu mt vi tnh h thng v cc mc khc nhau. C th:
- Ni dung kim tra hay nh gi cn bao qut c ton b cc ni dung trng
tm ca phn hc, phn chng trnh hay bi hc mun nh gi.
- a dng ha cc cng c nh gi.
- Mc tiu nh gi cn bao qut cc lnh vc nh gi kt qu hc tp: kin thc,
k nng, qui trnh, bao gm ht cc mc nh gi m B.S. Bloom ra: nhn bit,
hiu, vn dng.
- Cc bi tp hoc hot ng nh gi khng ch o lng kh nng nh li cc
kin thc c hc m cn o c kh nng vn dng, phn tch tng hp v nh
gi; khng ch nh gi kin thc, k nng mn hc m cn nh gi cc phm cht v
k nng x hi.
3.3. Nguyn tc m bo tnh h thng
Nguyn tc ny i hi:
- Xc nh cc mc tiu, tiu ch nh gi phi c u tin hn so vi thit k
cng c v tin trnh nh gi. Ch thc hin nh gi khi xc nh mc ch v ni
dung nh gi, v gi tr ca cc kt qu t c khng ch ph thuc vo mt k thut
ca vic thit k v s dng cc cng c nh gi, m trc ht l vo vic xc nh r
cn phi nh gi ci g v ti sao.
- Chun nh gi phi ph hp vi mc tiu v chng trnh trong tng giai on
c th.
- Chun nh gi phi ph hp vi mi hc sinh (con ng t chun ca tng i
tng c th c nhng c im khc nhau).
- Chun nh gi phi ph hp vi iu kin dy hc c th ca s ng cc
trng bnh thng.
- K thut nh gi phi c la chn da trn mc ch nh gi.
Nhiu khi, mt k thut nh gi no (v d: bi trc nghim t lun) c la
chn ch v n thun tin, d s dng, hoc quen thuc vi nhiu ngi. Tt c nhng
iu ny u quan trng, nhng iu quan trng nht trong vic la chn mt k thut
nh gi ph hp l vn k thut y c nh gi c mt cch hiu qu nht nhng
g m ta cn nh gi hay khng. Bi v, mt cng c hay k thut nh gi ch thch hp
nht cho mt vi mc ch c th.
- nh gi phi nng cao nhng phn on v gi tr ca ngi hc, v vic hc.
Tin trnh i t vic thu thp t liu, thng tin n vic a ra nhng kt lun v vic hc
ca hc sinh cn phi c tng minh.
- Mc tiu v phng php nh gi phi tng thch vi mc tiu v phng php
ging dy. Chng hn, ngi hc c th thnh cng trong cc bi kim tra hay cc
hot ng nh gi i hi ngi hc phi bit p dng kin thc hoc bit t xy dng
cc gii php ring cho mnh khi gii quyt vn , th trong lc hc, ngi hc phi
c khuyn khch, c to iu kin tm ti, xy dng v pht hin ngha ca cc
khi nim, ca cc kin thc.
- Kt hp nh gi thng xuyn/qu trnh vi nh gi tng kt.
- kh ca bi tp hay hot ng nh gi phi ngy cng nng cao theo s pht
trin cp lp.
3.4. Nguyn tc m bo tnh pht trin
Xt gc bn cht nhn bn ca gio dc th gio dc chnh l qu trnh gip
nhng c nhn trong x hi pht trin nhng tim nng ca mnh tr thnh ngi hu
dng. Trong dy hc v gio dc, gip cho vic nh gi c tc dng pht trin cc
phm cht, nng lc ca ngi hc mt cch bn vng, cn thc hin cc yu cu sau:
- Cng c nh gi phi to iu kin cho hc sinh khai thc vn dng kin thc, k
nng lin mn, xuyn mn.
- Phng php v cng c nh gi phi gp phn kch thch li dy pht huy tnh
t lc, ch ng v sng to ca hc sinh trong hc tp, li dy ch trng thc hnh, rn
luyn v pht trin k nng.
- Thng qua nh gi phi hng dn vic duy tr s phn u v tin b ca ngi
hc cng nh gp phn pht trin ng c hc tp ng n cho ngi hc.
- Qua nhng phn on nhn xt v vic hc ca hc sinh, gio vin nht thit phi
cho hc sinh nhn ra chiu hng pht trin trong tng lai ca bn thn, nhn ra nhng
tim nng ca mnh, nh vy gp phn pht trin lng t tin, t trng v hng phn
u trong hc tp, rn luyn cho hc sinh.
3.5. Nguyn tc m bo tnh gio dc
nh gi nht thit phi gp phn thc y vic hc tp ca hc sinh. Hc sinh cn
v c th hc c nhiu iu t vic nh gi ca gio vin. Chng hn, mt gio vin
thng chm cc bi kim tra mt cch k cng, sa li cho bi lm ca hc sinh c v
ni dung v hnh thc th hc sinh s hc c ngi gio vin tnh nghim tc
trong cng vic, s cn trng, nhit tnh Hoc nu trng tm ca nh gi l cch din
t tng mch lc, l cch dng cc t ni mt cch hp l th ngi hc s hc
c nhng tiu chun ca vic din t tng mch lc cng nh cch s dng cc
t ni thch hp sau khi cc bi tp lm vn c nh gi v cho im. Mun vy, gio
vin cn lm cho bi kim tra sau khi c chm im tr nn c ch i vi hc sinh
bng cch ghi ln bi kim tra nhng ghi ch, nhn xt v nhng g ngi hc lm
c, nhng g ngi hc c th lm c, nhng g hc sinh cn h tr thm, nhng
g hc sinh cn hc thm Nh vy, nhn vo bi lm ca mnh, hc sinh nhn thy c
s tin b ca bn thn, nhng g cn c gng hn trong mn hc, cng nh nhn thy
s khng nh ca gio vin v kh nng ca h. iu ny c tc dng ng vin ngi
hc rt ln, gp phn quan trng vo qu trnh a nh gi trong gio dc tip cn trn
bn cht nhn bn ca
3.6. Nguyn tc m bo tnh cng khai v cng bng
nh gi phi l mt tin trnh cng khai. Hc sinh cn c bit cc tiu chun v
yu cu nh gi ca cc nhim v hay bi tp, bi thi m h s thc hin. Cc yu cu,
tiu chun nh gi ny c th c thng bo ming hoc c thng bo chnh thc
qua nhng vn bn hng dn lm bi. H cng cn bit cch thc hnh cc nhim v
y sao cho t c tt cc tiu chun v yu cu nh. Vic cng khai cc yu cu
hoc tiu ch nh gi cc hot ng hoc bi tp to iu kin cho ngi hc nhn ra r
rng hng phn u t thnh cng trong khi thc hin cc nhim v hc tp. N
cng gip cho cc hot ng kim tra - nh gi trong nh trng thc hin khc quan
v cng bng hn.
nh gi phi gp phn nng cao tnh cng bng trong gio dc v dy hc. Tt c
hc sinh u xng ng c lm vic u n trn cc nhim v hay bi tp c tnh
thch thc gip mi em c th tch cc vn dng pht trin kin thc, v k nng
hc. nhng bi kim tra c cng bng, thay v ch o iu kin cho mt s hc
sinh c kh nng lm c bi th qua bi kim tra, gio vin nn to nhng c hi cho
mi hc sinh chng t kh nng p dng nhng kin thc, k nng m cc em hc
vo i sng hng ngy v gii quyt vn .
4. Mt s xu hng i mi vic kim tra, nh gi
Kim tra v nh gi l khu c ngha quan trng trong vic nng cao cht lng
v hiu qu dy hc - gio dc. T trc ti nay, thc tin dy hc chng t rng chng
ta cha thc s coi trng khu ny v cn nhiu nhc im trong kim tra nh gi.
Chng hn, quan nim v nh gi cn phin din: gio vin gi c quyn v nh gi,
hc sinh l i tng c nh gi; hin tng vi phm tnh khch quan trong kim tra
nh gi cn kh ph bin; nh gi cha ton din; mi ch dng cc phng php
nh gi truyn thng m cha s dng cc phng tin k thut trong kim tra thi c
khc phc nhng nhc im v i mi hon thin vic kim tra nh gi trong
nh trng hin nay, cn quan tm n nhng nh hng sau:
4.1. i mi nhn thc v kim tra, nh gi
Mi ngnh, mi cp u phi xem kim tra nh gi l yu t quan trng cu thnh
qu trnh dy hc, gio dc, nh m xem xt c hiu qu ca qu trnh o to so
vi mc tiu cp hc. Hiu qu ny l u ra so vi u vo, l cht lng tri thc ch
khng thun ty ch l s lng tri thc m ngi hc c c sau qu trnh hc tp.
Nu ch lng ha cht lng gio dc bng cc thnh tch s lm nh gi mang tnh
hnh thc, to ra bnh thnh tch rt nguy hi cho qu trnh dy hc, gio dc.
iu cn thit l phi xy dng hnh lang php l, tc l mt h thng bin php
mi ngi u c th p dng nh nhau, cho kt qu nh gi tng i chnh xc nh
nhau. Phi hnh thnh h thng cng c, qui trnh nh gi cho tt c cc mn hc v
hot ng gio dc, t thi, p n cho n hnh thc t chc. Quy ch nh gi cng
cn phi c xy dng, thng nht trong ton quc.
4.2. Tng cng vai tr v k thut t kim tra, nh gi theo hng pht
huy tnh tch cc, ch ng, sng to ca ngi hc
Trc y do quan nim v nh gi cn phin din, gio vin gi c quyn v
nh gi, hc sinh l i tng c nh gi. Ngy nay trong dy hc, gio dc ngi
ta coi trng vai tr ch th, tch cc ca ngi hc. Vic rn luyn phng php hc
chun b kh nng t hc, hc lin tc, sut i tr thnh mc tiu ca dy hc, c
quan tm ngay t bc tiu hc v cng ln cao cng c ch nhiu hn. Theo tinh
thn ny, gio vin phi hng dn hc sinh pht trin nng lc t nh gi t iu
chnh qu trnh hc tp, rn luyn ca mnh. Ngay t lp nh nht, gio vin cn to c
hi hc sinh t nh gi v tham gia nh gi ln nhau. iu ny gip hc sinh nhn
ra mt mnh, mt yu ca mnh, nng cao thc i vi kt qu hc tp rn luyn, t
tin, c lp, c thc, thi quen, kh nng t nh gi khi bc vo i.
Chng hn, rn luyn k thut t nh gi cho hc sinh, gio vin c th:
- Trao cho hc sinh thang im, p n ca mt s bi tp no cc em t
cho im cho mnh.
- Lm nhng phiu "t nh gi" trong trnh by nhng tri thc v k nng m
hc sinh cn nm v cc mc hc sinh t c cc k nng y. Hng dn hc
sinh ghi li mc t c tng k nng.
- T chc cho hc sinh lm cc bn "t kim im" vo cui hc k hoc cui nm,
gip hc sinh xem xt li kt qu hc tp, phn u ca mnh.
- T chc cc bui tho lun, trao i, gp kin gia hc sinh vi nhau, nh gi
ln nhau, gip nhau cng tin b.
Tuy nhn mnh vai tr ca ngi hc, gio vin vn lun lun gi vai tr ch o
trong qu trnh dy hc, gio dc. V vy, gio vin phi thng qua t nh gi ca hc
sinh iu chnh hot ng dy hc, gio dc cho c hiu qu hn.
Theo hng pht trin ca cc phng php dy hc, gio dc tch cc, o
to nhng con ngi ch ng, sng to, nhanh chng thch ng vi x hi lun bin
ng, hi nhp v gp phn pht trin cng ng, kim tra nh gi khng th ch dng
yu cu ti hin tri thc, rn luyn k nng m cn cn phi kch thch t duy nng
ng, sng to, rn luyn kh nng pht hin v gii quyt vn . Cn thay i c bn
cch ra thi nh hin nay. Phi coi trng ng mc h thng cu hi c yu cu cao v

nng lc nhn thc, i hi s thng hiu, phn tch, tng hp, h thng ha, khi qut
ha v vn dng.
4.3. p dng cc l thuyt v cng ngh mi trong kim tra, nh gi
Theo quan im ca l lun dy hc - gio dc hin i, kim tra nh gi c kt
qu, cn phi xy dng mt quy trnh nh gi nhm nng cao hn na tnh khch quan
trong nh gi. Quy trnh ny c th bao gm cc bc sau y:
- Nm vng mc ch nh gi.
- Xc nh h thng tiu chun c bn nh gi.
- Xc nh hnh thc nh gi.
- Xc nh thc o (ba rem) nh gi.
- nh gi.
S ra i ca my tnh in t m ra mt k nguyn mi: k nguyn con ngi
sng to ra nhng cng c t ng thay th cho nhng lao ng tr tu ca mnh. T
nhng nm 70 ca th k trc, my tnh in t bt u c ng dng trong qu trnh
dy hc, to nn nhng bin i su sc v mc ch, ni dung, phng php dy hc
trong nh trng. Trong qu trnh dy hc, my tnh in t c s dng nh l cng
c, phng tin dy hc ca gio vin v hc sinh. My tnh in t cng c s dng
kim tra nh gi cht lng lnh hi tri thc ca hc sinh. Chng trnh kim tra
c lp v cho vo my, hc sinh la chn cu tr li bng s v n vo s tng ng
trn my. My tnh in t cn dng chm loi bi trc nghim khch quan
II. KIM TRA, NH GI KT QU HC TP CA HC SINH

Trong nh trng ph thng, hot ng dy hc l hot ng trung tm, kt qu

hc tp ca hc sinh phn nh tp trung nht kt qu ca hot ng dy hc. Kim tra
nh gi kt qu hc tp ca hc sinh l qu trnh xc nh mc t c ca hc
sinh v kin thc, k nng, thi thng qua vic i chiu vi nhng yu cu ca mc
tiu dy hc.
1. Cc hnh thc kim tra c bn
1.1. Kim tra thng xuyn
Vic kim tra c thc hin thng xuyn, hng ngy trong tt c cc khu ca
hot ng dy hc: tip thu bi mi, n tp cng c, vn dng kin thc hc vo thc
tin). Kim tra thng xuyn c tc dng gip cho gio vin pht hin kp thi trnh
nm kin thc ca hc sinh, kp thi iu chnh hot ng ca c thy ln tr mi giai
on dy hc. Trn c s , tng bc c gng tch cc tm ra phng php ging
dy v hc tp ti u, to iu kin vng chc qu trnh dy hc chuyn dn sang
nhng bc mi.
Kim tra thng xuyn thng c thc hin qua quan st v theo di mt cch
thng xuyn, c h thng hot ng ca lp ni chung, ca mi hc sinh ni ring v
qua vic kim tra cht lng kin thc, k nng, k xo hc sinh nm c trong mt
giai on ging dy nht nh. Khng ch kim tra hng ngy nhng kin thc c lin
quan cht ch vi vic hc ti liu mi m gio vin cng phi lun kim tra nhng kin
thc, k nng, k xo tuy khng lin quan trc tip, nhng c ngha mu cht lin kt
nhng phn nht nh ca chng trnh. C nh vy mi c th ngn nga hin tng
qun kin thc hc sinh, kp thi pht hin ra nhng l hng trong kin thc ca hc
sinh v gip h lp nhng l hng y.
1.2. Kim tra nh k
Kim tra nh k c tin hnh sau khi hc mt chng, mt phn ca chng
trnh hoc sau mt hc k theo mt k hoch nh sn. Do , khi lng tri thc, k
nng, k xo nm trong phm vi kim tra l tng i ln. Mc ch ca dng kim tra
ny nhm gip gio vin v hc sinh nhn li kt qu lm vic sau nhng k hn nht nh.
T kp thi c phng hng iu chnh, cng c, m rng nhng iu hc, to
c s vng chc tip tc nghin cu nhng phn mi. i vi hnh thc kim tra ny
cc gi n tp, khi qut ha theo tng chng, phn, c ngha quan trng.
1.3. Kim tra tng kt
Dng kim tra tng kt c thc hin vo cui hc phn, gio trnh, cui hc k
hay nm hc nhm nh gi kt qu chung, h thng ha li ton b tri thc hc,
cng c, m rng chng trnh ton nm ca mn hc, chun b c s hc sinh tip
tc chng trnh nm hc sau. Hnh thc kim tra ny trc ht c thc hin qu
trnh n tp tng kt vo cui nm hc. Thi l mt hnh thc c bit ca kim tra tng
kt. Nu k thi c t chc ng n s l yu t tch cc to iu kin cho mi hc
sinh nhn li c mt qu trnh hc tp ca mnh pht hin ra nhng l hng trong kin
thc, phng php hc cng nh nhn li ng c, mc ch hc tp. K thi cng l dp
ngi gio vin nh gi ng n kt qu ging dy v gio dc ca mnh.
Ba hnh thc kim tra trn y d c nhng tnh cht v yu cu khc nhau, nhng
chng lun h tr v b sung cho nhau, to iu kin cho gio vin nh gi hc sinh mt
cch ton din, chnh xc. V vy, khng nn xem nh mt dng kim tra no m cn
phi hp cht ch nh gi ng thc cht trnh ca hc sinh.
2. Cc phng php kim tra
t c cc mc ch yu cu ca kim tra nh gi, cn s dng mt h
thng cc phng php kim tra khc nhau.
2.1. Phng php kim tra ni
Phng php kim tra ni l cch thc gio vin a ra cho hc sinh mt s cu
hi v hc sinh tr li trc tip vi gio vin, qua cu tr li cho php gio vin nm
c mc lnh hi ti liu hc tp. Kim tra ni c th tin hnh cho tng c nhn (hi
c nhn) hay ng lot mt s hc sinh (hi trc din ton lp). Phng php kim tra
ny c s dng ph bin v rng ri trong cc hnh thc kim tra v trong tt c cc
khu ca qu trnh dy hc nh: kim tra bi c, ging bi mi hay cng c bi hc
u im ca phng php kim tra ny gip gio vin thu c tn hiu ngc
mt cch nhanh chng v kp thi nhiu loi hc sinh khc nhau iu chnh vic
ging dy tip theo. T thc y hc sinh hc tp thng xuyn, c h thng v pht
trin k nng din t bng ngn ng ni.
Hn ch ca phng php kim tra ny ch ch kim tra c mt s t hc
sinh, hn na, hiu qu ca phng php kim tra ni ph thuc vo nhiu yu t nh:
cu hi kim tra nh th no? S chun b ca hc sinh ra sao? Thi ca gio vin
nh th no? Do vy, ngi gio vin cn bit cch s dng mi t hiu qu mong
mun.
Nhng bin php kim tra ni bao gm:
- Vic chun b cho kim tra ni:
+ Gio vin cn nghin cu k v nm chc yu cu ca chng trnh, nhng kin
thc c bn ca bi hc, nhng kin thc v k nng ti thiu m hc sinh cn nm
trong tng bi hc, chng, phn, t chun b cc cu hi va sc vi hc sinh v
ph hp vi thi gian cho php.
+ Cu hi t ra cho hc sinh phi chnh xc, r rng v c tnh xc nh hc
sinh khng th hiu theo hai ngha khc nhau dn ti tr li lc . Cu hi cng phi c
ni dung thit thc v i hi t nhiu s pht trin t duy ca hc sinh.
+ Bn cnh nhng cu hi chnh, cu hi c bn, gio vin cn chun b mt s cu
hi ph, cu hi b sung, gi m dn dt v pht trin tnh tch cc ca hc sinh.
+ Xc nh thi gian c th cho kim tra ni v xy dng k hoch gi hc sinh tr
li (s lng hc sinh, tn hc sinh c th, trnh hc sinh), trnh ch nh mt mt
cch ngu nhin, ty tin.
- Cch thc t chc kim tra ni
+ t cu hi chung cho c lp, dnh cho hc sinh mt thi gian nht nh suy
ngh ri mi gi hc sinh tr li. Yu cu hc sinh tr li to, r cho c lp nghe c,
yu cu c lp ch lng nghe, ghi nhn xt v b sung cu tr li ca bn.
+ Thi v cch ng x ca gio vin i vi hc sinh c ngha to ln trong khi
kim tra ni. S hiu bit v c tnh ca hc sinh, s t nh v nhy cm s phm l
nhng yu t quan trng gip gio vin thy r thc cht trnh kin thc, k nng, k
xo ca h. Do vy, gio vin cn bit lng nghe cu tr li ca hc sinh, bit gi
khuyn khch khi cn thit, trnh ct ngang khi khng cn thit lm hc sinh mt bnh tnh
v cn c li nhn xt cu tr li ca hc sinh km vi cho im.
2.2. Phng php kim tra vit
Phng php kim tra vit l cch thc hc sinh lm nhng bi kim tra vit trong
cc khong thi gian khc nhau tu theo yu cu ca ngi ra i vi cc mn hc
(15 - 20 pht hay c gi hc). Kim tra vit c s dng sau khi hc mt bi, phn,
chng hay nhiu chng, hoc ton b gio trnh.
u im ca phng php kim tra vit l trong cng mt thi gian nht nh kim
tra c ton lp, do d dng thng nht yu cu kim tra ng thi c th nh gi,
i chiu, so snh c trnh hc sinh trong lp vi nhau. Phng php kim tra ny
c kh nng kim tra t mt vn nh n mt vn ln c tnh cht tng hp. Kt
qu bi lm ca hc sinh gip gio vin nh gi tng i khch quan khng ch mc
nm kin thc m cn c k nng vn dng kin thc vo thc tin. Mt khc, kim tra
vit gip hc sinh rn luyn nng lc h thng ha, khi qut ha, tng hp ha ni dung
hc vn v trnh by, biu t bng ngn ng vit ca chnh mnh.
Hn ch ca phng php kim tra vit th hin ch ni dung kim tra khng bao
hm c nhiu vn , khng ph kn ton b ni dung mn hc, d gy thi quen hc
t, hc lch Vi kim tra vit, thiu mt s tip xc sinh ng gia gio vin v hc
sinh nn kh nm bt thng tin ngc mt cch kp thi. Phng php kim tra ny kh
m bo tnh chnh xc nu khng c t chc mt cch nghim tc v kh c iu
kin nh gi k nng thc hnh, th nghim, s dng phng tin k thut ca hc
sinh.
Khi s dng phng php kim tra vit, cn ch nhng vn sau:
- Vic chun b kim tra vit:
+ C k hoch c th v cc bi kim tra vit v thng bo cho hc sinh (tr nhng
bi kim tra 15 pht khng bo trc).
+ Chun b kim tra vit mt cch k lng, ra bi phi chnh xc, d hiu,
thng nht i vi mi hc sinh, va sc, ph hp vi thi gian lm bi, pht huy c
t duy sng to ca hc sinh.
- T chc kim tra vit:
+ T chc kim tra vit mt cch khch quan, nghim tc.
+ Ph bin r rng, y ni quy, quy ch thi c, gio dc hc sinh thc t
gic, trung thc trong kim tra vit.
+ To iu kin cho hc sinh bnh tnh, tp trung t tng, thoi mi t nhin, t tin
lm bi y v cn thn.
+ Thu bi ng gi quy nh.
- Vic chm v tr bi kim tra vit:
+ C p n v biu im chnh xc, chi tit vic cho im ng v cng bng.
+ Chm bi cn thn, chnh xc, c li nhn xt gn, r v c th.

+ Tr bi ng hn, cng khai, c li nhn xt chung v kt qu, sai lm, thi
lm bi ca c lp v rt ra nhng kinh nghim. Nu c sai st v pha gio vin cn xem
xt li, sa im v xin li hc sinh.
2.3. Phng php kim tra thc hnh
Kim tra thc hnh l cch thc hc sinh lm nhng bi kim tra c tnh cht thc
hnh nh: o c, lm th nghim, v m hnh, thc hin cc thao tc lao ng, trnh din
ng tc th dc trn lp, trong phng th nghim, vn trng, xng trng,
ngoi thin nhin. Phng php kim tra ny nhm kim tra k nng, k xo thc hnh,
khng ch n thun kim tra k nng bit lm mt ci g m l k nng vn dng l
thuyt vo cc tnh hung khc nhau trong thc tin.
Trong qu trnh kim tra gio vin cn theo di trnh t, chnh xc, trnh thnh
tho ca cc thao tc, kt hp kim tra l thuyt - c s l lun ca cc thao tc. Ty
thuc vo ni dung v yu cu kim tra m hnh thc kim tra c thc hin vi tp th
hoc c nhn, vi thi gian di hay ngn, vi l lun ln thc hnh
2.4. Phng php trc nghim
2.4.1. Khi nim trc nghim v trc nghim gio dc
Trc nghim l mt php o c s dng rng ri trong x hi v trong nhiu lnh
vc khoa hc. Trong khoa hc gio dc, trc nghim l mt cng c c tiu chun
ha dng o lng mt hay nhiu mt ca nhn cch thng qua nhng mu tr li di
dng ngn ng, phi ngn ng.
Trc nghim c th chia thnh 2 loi: trc nghim dng li (trc nghim ngn ng)
v trc nghim phi ngn ng (cc bi tp trc nghim c th hin di dng hnh nh
hoc hnh ng). Nu da vo tnh cht v mc ch ca bi trc nghim c th chia
thnh cc cch ph bin: trc nghim khch quan v trc nghim ch quan, trc nghim
theo chun v trc nghim theo tiu ch.
- Trc nghim ch quan l nhng trc nghim c thit k v s dng trong cc
trng hp c th, ring, cha c xc nh cc tiu chun ca mt trc nghim vi t
cch l mt cng c o lng mt lnh vc no .
- Trc nghim khch quan thng c son tho, chun ha cng phu, do mt
hoc mt s nh nghin cu tin hnh.
- Trc nghim theo chun l mt cng c o lng nhm mc ch so snh kt qu

ca mi c nhn vi c nhn khc cng d thi mt bi trc nghim v im s ca mi
c nhn cng xut pht t s so snh y. Ni dung ca bi trc nghim theo chun c
da trn ni dung ca mn hc hay chng trnh hc khc nhau ca mn hc. Bi trc
nghim tiu chun ha l bi trc nghim tri qua mt qu trnh cht ch ca s tiu
chun ha. Chun da vo kt qu hot ng thc t ca mt nhm ngi (ch khng
quyt nh trc theo mt tiu ch no nn chun mang tnh cht tng i), nhm
gi l nhm chun. Nhm ny l i din cho nhm ngi rng ln ca mt quc gia, mt
vng, mt tnh c c im ging vi i tng s lm trc nghim sau ny. Ni dung bi
trc nghim thng rng v khi qut. Trong trc nghim tiu chun ha, thnh tch ca
c nhn tham gia lm trc nghim s c i chiu vi thnh tch ca nhm chun v
ni dung cn o lng no thy c v tr ca c nhn so vi c nhn khc trong
nhm. T khi ra i n ngy nay, trc nghim tiu chun ha rt pht trin v c
chp nhn rng ri. Khi phn tch cu trc nghim tiu chun ha cn quan tm n
gi tr v phn bit.
- Trc nghim theo tiu ch l trc nghim nhm mc ch xc nh kt qu ca c
nhn i vi mt tiu ch kt qu nh no (tiu ch tuyt i). Thng thng, trc
nghim theo tiu ch c dng khi cn nh gi kt qu mt mn hc hay mt chng
trnh hun luyn no . Cc bi trc nghim l cng c o lng xem mc ngi
hc t ti cc mc tiu nh th no. Trong trng hp ny, mc tiu ca mn hc l
tiu ch nh gi. Thng trong trc nghim tiu ch, ngi ta a ra mt tiu chun
cho kh nng cn o lng (ngng ti thiu) v i chiu thnh tch ca ngi lm trc
nghim vi tiu chun xc nh ngi t hay khng t yu cu. Loi trc
nghim ny i hi phi phn tch cc mc tiu ging dy v ni dung chng trnh, ti
liu hc tp. Gi tr ca bi trc nghim tiu ch l s ph hp ca ni dung cu hi
trc nghim vi ni dung v mc tiu mn hc. Khi phn tch cu hi ca trc nghim tiu
ch, vn cn quan tm l gi tr ni dung ca bi trc nghim.
Trc nghim gio dc l trc nghim c s dng trong nh trng nh gi
kt qu hc tp. Ty theo ni dung v cu trc c th m trc nghim gio dc c th
c dng kho st cht lng hc tp hay hiu qu ca chng trnh gio dc hin
hnh trn qui m rng ln ca tng khu vc, tnh thnh hoc quc gia. Trc nghim gio
dc cng c th dng nh gi kt qu hc tp hng ngy ca hc sinh, thng qua
gio vin ci tin ni dung, phng php dy hc c hiu qu hn.
Ngy nay, trc nghim gio dc c s dng nh gi tri thc, k nng, k xo c
nhiu u im:
- Tnh khch quan: s dng trc nghim s lm cho vic nh gi kt qu ngi
hc thot khi tnh ch quan ca ngi chm. Rt nhiu cng trnh nghin cu thc
nghim chng t rng khi chm bi lm t lun, yu t ch quan ca ngi chm
lm cho vic nh gi kt qu thiu khch quan. Trc nghim gio dc vi cc cu tr li
c son sn nn vic tnh im khng cn ph thuc vo kh nng ca ngi chm,
tnh khch quan c m bo.
- nh gi kt qu hc tp nhanh chng, tn t thi gian: tuy son tho trc
nghim l cng phu v mt nhiu thi gian nhng vic chm im li rt nhanh chng v
thun li. c bit, nu s dng my chm im hoc k thut tin hc th c th nh gi
kt qu hc tp ca s lng ln hc sinh trong thi gian ngn. y l mt u im hn
hn ca chm trc nghim so vi chm bi t lun.
- Tnh bao qut v ni dung: y l mt u im ni bt ca trc nghim so vi bi
t lun. Nu bi t lun ch gm 2 n 4 cu hi v i su vo mt phn hp no ca
ni dung hc tp th mt bi trc nghim c th bao gm vi chc cu hi v ph rng
trn cc ni dung hc tp. Thng thng, mt bi trc nghim lm trong 90 pht s gm
khong 60 n 70 cu hi, do vy vic nh gi mc nm vng kin thc ca hc
sinh khch quan hn, trnh hc t, hc lch.
- Gy hng th v to tnh tch cc cho ngi hc: vi hnh thc cu hi ngn gn,
vic tr li n gin v nhanh cho kt qu, trc nghim gio dc gy c hng th
ngi lm bi. Khi i chiu vi p n, t hc sinh thy c cu tr li ca mnh ng
hay sai, iu ny cng tnh a dng ca hnh thc cu hi trc nghim kch thch hng
th v tnh tch cc, ch ng ca ngi hc. Ngy nay, c nhng phn mm my tnh
dy hc v nh gi kt qu thng qua hnh thc trc nghim cho mt s mn, qua
cc em c th t hc mt cch tch cc.
Bn cnh nhng u im, trc nghim gio dc c nhng hn ch v mt nh gi
kh nng din t, trnh by, sp xp mt tng, kh nng vit ca ngi hc. Theo
kin ca nhiu chuyn gia v o lng nh gi trong gio dc, u v nhc im ca
trc nghim khch quan v t lun c th hin trong bng sau:
u th thuc v
Vn
Trc nghim
Bao ph c mn hc
T lun
t may ri
t tn cng chm bi
Chm im hon ton khch quan
tin cy cao c th dng cho cc nh gi
t tn cng ra
nh gi c kh nng din t
nh gi c kh nng sng to mc
cao
Nh vy, theo bng trn th nhng im yu ca phng php t lun chnh l im

mnh ca trc nghim v ngc li nhng im yu ca trc nghim l th mnh ca bi
kim tra t lun. V vy, trong qu trnh s dng trc nghim o lng nh gi kt
qu hc tp, bn cnh nhng cu hi trc nghim khch quan, ngi ta thng km theo
mt s cu t lun ngn nhm khc phc nhng hn ch ca nh gi bng trc nghim.
2.4.2. Qui trnh xy dng trc nghim gio dc
Xy dng cu hi trc nghim gio dc cn tun theo nhng bc sau:
* Bc 1: Xc nh cc mc tiu cn nh gi
Mc ch ca bc ny l xc nh chnh xc cc mc tiu cn t c sau khi
ngi hc hc xong chng trnh mn hc lm c s vit cc cu trc nghim v
nh gi. Trong bc ny cn thc hin cc cng vic sau:
- Tm hiu ni dung chng trnh mn hc v xc nh cc n v kin thc ca
tng ch , nhng mc nm vng kin thc cn t c ca tng ch .
- Lng ha cc mc tiu bng cu trc dn bi trc nghim. Cn c vo ni dung
v mc tiu mn hc, vo phn phi chng trnh xc nh cc loi cu hi v s
lng cu hi ca tng loi cho ph hp. Sau , xem xt li mt cch tng qut tnh
hp l ca bi trc nghim. Nhn vo dn bi trc nghim (hay bng c trng ca bi
trc nghim) ngi ta thy c bao ph ni dung mn hc ca bi trc nghim.
* Bc 2: Vit cc cu hi ca bi trc nghim
Cn c vo cc nguyn tc xy dng tng loi cu hi trc nghim (s trnh by
trong phn k thut son tho cu trc nghim) v cu trc dn bi trc nghim vit
cu hi trc nghim.
* Bc 3: Phn tch ban u cu hi trc nghim

Sau khi son tho cu hi trc nghim, nhng cu hi ny c a ra cho cc
chuyn gia b mn tho lun v gp , bao gm gp v ni dung, hnh thc trnh by
xem m bo s chnh xc v kin thc v ph hp vi mc tiu nh gi cha,
m bo cc yu cu xy dng cu trc nghim khch quan cha? T , c s chnh
l, hon thin cc cu hi.
* Bc 4: Th nghim cc cu hi c nhng ngi c chuyn mn gp ,
sa cha trn mu hc sinh i din (th nghim ln 1). Sau , phn tch cc tham s
c trng ( kh, phn bit) ca bi trc nghim, gi li nhng cu t yu cu, sa
cha, loi b nhng cu cha t. Nhng cu c sa cha cn c th nghim li,
nu t xp vo trong ngn hng cu hi trc nghim d tr.
* Bc 5: Th nghim ln 2 khng nh tin cy thu c ln mt.
2.4.3. Mt s vn k thut son tho cu hi trc nghim gio dc
a. Vn mc tiu
Mc tiu kho st chnh l c s u tin v quan trng nht xy dng trc
nghim. Xc nh mc tiu kho st l xc nh mc tiu hc sinh cn t trong hc tp.
Mc tiu l nhng thnh qu c xc nh r rt v c th o lng c. Hc sinh
phi t ti nhng thnh qu c lin quan n tri thc, k nng, k xo tng ng.
C nhiu cch phn nh cc mc tiu lnh hi kin thc trong dy hc, nhng cch
phn tch ca Ben Jamin Bloom cn c trn 6 chc nng nhn thc c bn c nhiu
ngi chp nhn:
- Bit: kh nng nhn bit, ghi nh, nh li thng tin.
- Hiu: kh nng hiu, din dch, din gii, gii thch s kin hin tng bng ngn
ng ca chnh mnh.
- Vn dng: kh nng s dng thng tin v chuyn i kin thc t dng ny sang
dng khc
- Phn tch: kh nng nhn bit chi tit, pht hin v phn bit cc b phn cu
thnh ca thng tin hay tnh hung, gii thch mi quan h gia cc thnh phn .
- Tng hp: kh nng hp nht cc thnh phn to thnh mt tng th/s vt
mi.
- nh gi: kh nng phn xt gi tr hoc s dng thng tin theo cc tiu ch thch
hp.
Tuy cch phn chia ny c nhiu nh tm l hc, gio dc hc quan tm nhng
do tnh cht phc tp ca n nn kh p dng kho st kt qu hc tp. Nhn chung,
mc d c nhiu quan im khc nhau, nhng kin ca cc chuyn gia gio dc u
cho rng h thng phn loi cng n gin cng d dng. Theo cc ti liu v tm l hc
dy hc ca Vit Nam th nh gi mc t c cc mc tiu ca mn hc lnh
vc nhn thc ch yu nh gi 3 mc bit, hiu, vn dng.
- Bit: th hin kh nng nh li hay nhn li cc thng tin hc khng cn gii
thch.
- Hiu: bao gm c bit nhng mc cao hn, i hi kh nng gii thch c
ngha ni dung, mi quan h bn trong ca cc thng tin, c th chuyn dch cc thng
tin di thut ng hay hnh thc th hin khc, c kh nng suy lun da trn thng
tin c.
- Vn dng: da trn s thng hiu, sinh vin s dng thng tin vo gii quyt tnh
hung mi, vn mi.
b. Cc loi cu trc nghim v yu cu son tho
* Trc nghim ng - sai
Trc nghim ng sai l kiu trc nghim bao gm hai phn, phn 1 l mt cu hi
hoc mt pht biu, cn gi l phn ; phn 2 l phng n chn la: ng - Sai; Phi
- Khng phi; ng - Khng ng . Chn mt trong hai phng n l yu cu ca trc
nghim ng
Ch khi son trc nghim ng - sai
- Trnh nhng pht biu chung chung; nhng cu pht biu phi da trn tiu chun
ng sai r rang, khng ph thuc quan nim ring ca tng ngi.
- Trnh s dng nhng pht biu ph nh, c bit l ph nh kp.
- Trnh cc cu di, phc tp, mi cu trc nghim ch din t mt c nht.
- Trnh ly nguyn vn t sch gio khoa v d khuyn khch hc sinh hc thuc
my mc.
- Lu tnh cht ch khi dng cu gm hai mnh c quan h nhn qu.
- Chn cu dn m hc sinh khng nhn ra ngay ng hay sai.
* Trc nghim in khuyt/ tr li ngn

Trc nghim in khuyt i hi th sinh tr li bng mt hay mt cm t cho mt
cu hi trc tip hay mt cu nhn nh cha y . Nu trnh by di hnh thc mt
cu hi th gi l cu tr li ngn, nu c trnh by di hnh thc mt cu pht biu
cha y th gi l cu in khuyt. Nu cho trc mt s phng n la chn
in vo ch trng th n gn ging nh cu nhiu la chn. Vit cu tr li cho cu hi
hoc in thm vo cu pht biu cha hon chnh bng mt t hay cm t, mt k hiu,
mt cng thc, mt con s l yu cu ca trc nghim ny.
Trc nghim tr li ngn thch hp cho vic o lng nhiu kt qu hc tp.
Nhng iu cn ch khi son trc nghim in khuyt/ tr li ngn:
- on b trng cn in phi nm trong s lin kt vi vn cnh c tiu ch ng
ngha r rng, to iu kin lin tng tng minh, trnh b ty tin.
- Din t cu hi trc nghim sao cho ngi lm c th a ra cu tr li va ngn
gn va c th, ring bit.
- p n cho mi cu trc nghim tr li ngn nn l mt t, mt ng, mt cu,
mt s hay mt k hiu.
- Nu cu hi trc nghim c phn d kin th cn tch bit r rng phn d kin v
phn cu hi.
- Trc nghim vi hnh thc cu hi trc tip ni chung tt hn hnh thc trc
nghim hon thnh.
* Trc nghim nhiu la chn
Trc nghim nhiu la chn gm hai phn, phn nu vn di dng cu cha
hon thnh hoc cu hi v phn nu cc phng n la chn. Yu cu lm bi trc
nghim nhiu la chn l chn mt phng n tr li tt nht hoc ng nht trong s
cc phng n cho sn
Ch khi son trc nghim nhiu la chn:
- Cc phng n mi nh kh phn bit vi phng n ng nht l nhng cu c
kh cao cn lu n mc tiu xc nh khi nh gi.
- Ghi li nhng kh khn, nhm ln m hc sinh thng mc to ra cc phng
n mi nh hay hn.
- Phn la chn c th t 4 n 5 phng n, sao cho cc cu nhiu u c kh
nng hp dn ngang nhau i vi hc sinh cha hc k hoc cha hiu bi, khng sai
qu r rt hc sinh nhn ra ngay.
- Cu la chn khng gm nhiu chi tit rm r. Phn gc v phn la chn phi
ph hp v mt ng php.
* Trc nghim i chiu cp i
Trc nghim i chiu cp i l trc nghim bao gm hai phn: phn thng tin
bng truy v phn thng tin bng chn. Hai phn ny thng c thit k thnh hai
ct. C hai hnh thc: i chiu hon ton (s lng cc mc bng truy bng s lng
cc mc bng chn) v i chiu cp i khng hon ton (s lng cc mc bng
truy ln hn cc mc bng chn).
Ch khi son trc nghim i chiu cp i
- S lng cc p n bng chn nn nhiu hn s lng cc mc bng truy.
- Thng tin phn la chn v phn gc khng nn qu di.
c. S lng cu hi trong mt bi trc nghim
S lng cu hi trong bi trc nghim ph thuc vo hai yu t: thi gian v s
chnh xc ca im s trong vic o lng kin thc cn kho st.
Thng thng, vi loi cu hi nhiu la chn, mt cu lm trong 1 pht, loi cu
hi ng - sai thi gian 0,5 pht cho mt cu. Nu cu hi phc tp th gp i thi
gian Trong bi thi, thi gian thi mt mn l qui nh trc nn s cu hi phi la chn
cho ph hp. Chng hn, trong bi trc nghim c 40 - 50 cu hi d kin lm trong thi
gian 60 pht.
d. Cc tiu ch nh gi bi trc nghim gio dc
Khi nh gi cht lng ca mt bi trc nghim, thng da vo cc tiu chun
nht nh. Cht lng ca mt bi trc nghim c th hin qua cc tham s c
trng: tin cy, gi tr, kh ca bi trc nghim v kh, phn bit ca cu
trc nghim.
* tin cy
tin cy ca bi trc nghim l s n nh ca cc kt qu thu c t bi trc
nghim, th hin s chnh xc ca php o lng. Mt bi trc nghim c gi l ng
tin cy nu cc kt qu thu c t tp hp th sinh lm bi trc nghim l ging
nhau nhng ln o khc nhau v trnh hc sinh tng ng nhau. tin cy ca
bi trc nghim c biu th h s tin cy.

H s tin cy ca mt tp hp im s ly t mt nhm th sinh l h s tng
quan gia tp hp im s y vi mt tp hp im s khc v mt bi trc nghim
tng ng, c ly ra mt cch c lp t cng mt nhm th sinh y.
- Phng php n gin nht c cc s o lng c lp l tin hnh hai ln
trc nghim cho mt nhm th sinh ri tnh h s tng quan gia hai b im s thu
c. Phng php ny c mt s hn ch l: nu hai ln kho st gn nhau th kt qu
lm bi ln th hai c th b nh hng ca vic nh li ln th nht hoc do nhng
kinh nghim thu c qua ln trc nghim th nht, cn nu hai ln kho st xa nhau
th kt qu lm bi ln th hai c th b nh hng ca nhng kinh nghim trong qu
trnh hc tp.
- Phng php dng bi trc nghim tng ng: Nu ta c hai hay nhiu bi
trc nghim c son tho l tng ng vi nhau v nu mi th sinh u c lm
hai bi trc nghim th h s tng quan gia hai tp hp im s v hai bi trc
nghim l h s tin cy ca chng. Hai bi trc nghim ny thng c tin hnh
trong thi im gn nhau nn tng quan thu c t b nh hng bi cc yu t
thay i theo thi gian nh kinh nghim, ng c, iu kin trc nghim. Tuy nhin, vic
son tho cc bi trc nghim tng ng nh vy rt cng phu v phc tp nn kh
thc hin c lp hc.
- Phng php phn nh bi trc nghim
Phng php ny tnh h s tin cy t mt ln trc nghim nn c u im l nh
gi tin cy khng chu nh hng ca nhn t thay i theo thi gian. Cch thc hin
ph bin phng php ny l phn i bi trc nghim. Bi trc nghim c phn thnh
hai phn tng ng nhau v ni dung, tnh cht, kh ca cc loi cu hi. Thng
thng, cc cu hi c nh s chn l, nhng cu chn c xp vo mt b,
nhng cu l c xp vo mt b, ri tnh h s tng quan gia hai b im s mt
cch bnh thng.
gia tng tin cy ca bi trc nghim, khi xy dng bi trc nghim cn lu
hn ch tc ng ca nhng yu t nh hng n tin cy ca bi trc nghim nh:
- Yu t may ri ca vic on m.
- kh ca bi trc nghim: nu bi trc nghim qu d hoc qu kh th im s
c xu hng tp trung u cao hoc u thp ca thang im. o im s khng tri
rng nn khng phn bit c kh nng ca th sinh dn tin cy thp.

- Chiu di bi trc nghim cng nh hng n tin cy, bi trc nghim cng
di th tin cy cng cao, nhng nu qu di th yu t mt mi s nh hng n kt
qu lm bi ca th sinh.
gia tng tin cy chng ta c th tin hnh bng cc cch sau:
- Tng chiu di bi trc nghim mt cch hp l.
- Gia tng kh nng phn cch ca cu trng hp.
- Gim yu t may ri bng cch tng s cu nhiu la chn.
- Vit li ch dn r rng.
- Chun b k cch chm bi.
* gi tr ( ng nghim)
Thut ng " gi tr" cho bit mc m mt bi trc nghim o c ng ci
nh o. gi tr ca bi trc nghim lin quan vi nhng mc tiu nht nh. V vy
khi nim "gi tr" ch c ngha khi ta xc nh r ta mun o lng ci g?
gi tr ca bi trc nghim nh gi kt qu hc tp th hin mc bao trm
ni dung mn hc. Nu mt bi trc nghim khi qut c ni dung ca mn hc no
th bi trc nghim ny c gi tr ni dung. Mt bi trc nghim kt qu hc tp c
nh gi tt nht trn c s gi tr ni dung. xem xt iu ny, c th mi cc
chuyn gia v mn hc xem xt bi trc nghim v xc nh xem n bao hm ni dung
mong mun khng, tc l cc cu hi trong bi trc nghim phi l mu tiu biu cho
tng th mc tiu ca chng trnh.
* kh ca bi trc nghim
kh ca bi trc nghim ch yu cho ta bit hc sinh t kt qu nh th
no? Nu mt bi trc nghim c qu nhiu th sinh t im s cao l bi trc nghim
d, ngc li nu bi trc nghim c nhiu th sinh t im thp hn im cao l bi
trc nghim kh. Mt bi trc nghim c kh va phi nu phn ln th sinh c im
s tp trung xung quanh im trung bnh. kh ca bi trc nghim ph thuc vo
kh ca cu trc nghim. kh ca cu trc nghim thay i theo trnh th sinh. Tu
theo mc ch bi trc nghim m ngi ta s dng bi trc nghim d hay kh. V d,
nu tuyn chn t sinh vin cp hc bng du hc th bi trc nghim cn rt kh,
nhng nu la chn sinh vin km n t chc lp ph o th li cn bi trc nghim
d. Nhn chung trong nh gi kt qu hc tp, phn bit c hc sinh th bi trc

nghim c kh va phi l thch hp v trong trng hp phn b im s c xu
hng tri rng. Trong trc nghim theo chun, ngi ta c xu hng loi b cu trc
nghim qu d hoc qu kh, nhng vi trc nghim theo tiu ch th nhng cu ny
khng cn loi b v nu nh vy cu hi trc nghim s c xu hng khng bao qut ht
ni dung chng trnh mn hc (nhng cu a s hc sinh lm c thng phn nh
kin thc quan trng c gio vin nhn mnh), m cn xem xt li cch vit hoc qu
trnh ging dy ch thch ng ni dung ny cha.
kh ca bi trc nghim c hai cch tnh:
- Cch 1: i chiu im trung bnh ca bi trc nghim vi im trung bnh l
tng nu c cch nhau qu xa (trn hay di im trung bnh l tng) th bi trc
nghim qu d hay qu kh.
im trung bnh l tng l trung im gia im ti a c th c c v im
may ri k vng ca n (im may ri k vng bng s cu hi trc nghim chia cho s
la chn ca mi cu). V d: Bi trc nghim 50 cu, mi cu 5 la chn th im may
ri mong i l 50/5 = 10, im trung bnh l tng ca bi trc nghim y l (50+ 10)/2
= 30. Vy nu trung bnh quan st c (trung bnh tnh t mu hc sinh lm bi trc
nghim) trn hay di 30 qu xa l bi trc nghim qu d hay qu kh. Tng t nh
vy, chng ta c th so snh kh ca bi trc nghim vi kh va phi, nu kh
bi trc nghim trn hay di kh va phi qu xa th bi trc nghim l qu d hay
qu kh. Trong , kh bi trc nghim bng t s gia im trung bnh bi trc
nghim v im ti a ca bi. kh va phi v mt l thuyt bng t s gia im
trung bnh l thuyt v im s ti a ca bi.
- Cch 2: Quan st phn b im s ca bi trc nghim. Nu trung bnh ca bi
trc nghim nm xp x hay ngay trung im ca tm hn gia im cao nht v im
thp nht, nu khng c im 0 hoc im ti a hon ton th bi trc nghim thch
hp vi nhm hc sinh c kho st.
V d: Bi trc nghim 80 cu, im trung bnh 42, tm hn t 10 n 75 im, th
bi trc nghim ny kh va phi. Nu bi trc nghim c im trung bnh l 60, tm
hn t 50 n 80, th bi trc nghim ny qu d. Nu bi trc nghim ny c im trung
bnh l 15, tm hn t 0 n 40, th bi trc nghim ny l qu kh
* phn bit
Bi trc nghim gio dc khng ch xem xt hc sinh t chun hay cha m

cn phn bit c mc t chun gia cc c nhn nh th no? phn bit
ca cu hi th hin kh nng phn bit trnh ca c nhn trong nhm. Vi trc
nghim theo chun th phn bit l tiu ch quan trng v mc ch bi trc nghim ny
l xp hng hc sinh, cu trc nghim c phn bit 0,3 tr ln l c th chp nhn.
Khi la chn cu trc nghim da vo ch s phn cch ta cn nh ch s phn cch
cng cao cng tt. Vi hai bi trc nghim tng t nhau th bi trc nghim no c ch
s phn cch trung bnh cao nht th bi trc nghim y s l tt nht, ngha l ng tin
cy nht. Nhng vi bi trc nghim theo tiu ch, nh bi trc nghim tng kt nh gi
thnh tch hc tp th mc ch chnh l xem xt mc nm vng kin thc ca th sinh
ch khng phi nhm phn bit hc sinh nn yu cu phn bit khng t ra cao lm.
Tuy nhin, cng cn loi b nhng cu c phn bit m (tri vi qui lut, c th do ni
dung khng ph hp vi mc ch nh o) hoc bng 0 (khng c kh nng phn bit),
chp nhn phn bit ln hn hoc bng O,2; xem xt sa cha cu c phn bit
ln hn hoc bng 0,1 v nh hn 0,2.
Trong bi trc nghim, phn bit lin quan cht ch vi kh. Mt cu trc
nghim qu kh hay qu d th kh nng phn bit thp. Thng thng, nu mt cu trc
nghim m nhng ngi c im s cao ton bi c xu hng lm ng cu hn
nhng ngi c im s thp th cu trc nghim c kh nng phn bit (phn cch)
tt. Do , n lm cho tnh tin cy ca bi trc nghim c gia tng.
Quy tc tnh phn bit l: Nu s cu tr li ng ca HS nhm cao v nhm
thp bng nhau th phn bit bng 0, tc l cu trc nghim khng c kh nng phn
bit. Nu s HS ca nhm cao lm ng nhiu hn nhm thp l hp qui lut, tc l cu
hi c phn bit dng. Nu s HS ca nhm cao lm ng t hn HS ca nhm thp
th cu hi c phn bit m. Nhng cu trc nghim c phn bit bng 0 v
phn bit m cn phi loi b.
Khi la chn cu trc nghim da vo ch s phn cch ta cn nh ch s phn
cch cng cao cng tt. Vi hai bi trc nghim tng t nhau th bi trc nghim no
c ch s phn cch trung bnh cao nht th bi trc nghim y s tt nht ngha l ng
tin cy nht.
e. Vn trnh by bi trc nghim
C nhiu cch trnh by bi trc nghim:
Hnh thc c cu tr li ngay trn bi: Vi hnh thc ny mi cu hi u dnh phn
trng hc sinh in cu tr li hay nh du cu m mnh la chn ngay st cu

hi. u im ca loi cu ny l hc sinh t ghi nhm s cu hi, nhng bi trc nghim
ch c gi tr s dng mt ln.
- Bi trc nghim c bng tr li ring bit: Mi hc sinh c pht mt bi trc
nghim v mt bng tr li ring bit. Hc sinh ch c tr li trn bng tr li vo s
cu hi tng ng vi s cu hi trn thi. Hnh thc ny rt thng dng v tin li v
bi thi c th s dng nhiu ln v bi lm c th chm nhanh bng tay hay bng my
c.
trnh s quay cp ca hc sinh, c th in nhiu b bi khc nhau vi cng mt
s cu hi nhng s th t o ln. Nu c iu kin, c th trnh by bi trc nghim
bng my chiu hnh, khng cn in n. Mi cu trong bi trc nghim c chiu ln mn
nh trong khong thi gian n nh cho hc sinh tr li. Phng php ny kim sot
c thi gian lm bi, buc hc sinh lm bi nhanh, trnh c s gian ln v mt mt
bi thi.
f. Cch chm v cho im bi thi
- Trng hp hc sinh tr li ngay trn bi thi: ngi chm lm mt phiu chm bi
bng ba cng c chia ct, mi ct ring cho mi trang ca thi. Trn nhng ct y,
ngi chm ghi nhng cu tr li ng vo ng v tr ca nhng cu tr li ca hc sinh
d so snh vi nhau khi chm.
- Trng hp hc sinh tr li trn bng ring bit: ngi chm s dng mt tm
bng ba c kch thc bng bng tr li ca hc sinh v c l cu tr li ng, khi
chm ch cn p bng c l ln trn bng tr li ca hc sinh, du gch ca cu tr li
ng s hin qua l c. Ngi chm ch cn m s cu tr li ng ri ghi s im
(ch loi b cu tr li no m hc sinh tr li hai ln cho mt cu hi bng cch gch
nt khi nhm ln khi nhn qua l c).
Ngy nay, ngi ta s dng cc phn mm my tnh v my chm im, vic chm
im c th tin hnh nhanh, chnh xc trong thi gian ngn rt thun li (V d: my
IBMI230 optical mark scoring reader c th chm 1200 bi trong mt gi).
Cch cho im: trc nghim tiu ch thng dng vi im phn trm ng, tc l
im s ca ngi lm trc nghim c so snh vi im s ti a c th t c vi
bi trc nghim y (im s ny khng nh hng g n im s ca bt c ngi no
trong nhm lm bi trc nghim ) v c tnh theo t l %.
T KIM TRA NH GI
Ngay t nhng lp di, gio vin cn hng dn v to c hi cho hc sinh t
kim tra nh gi v kim tra nh gi ln nhau. iu ny gip hc sinh nhn r mt
mnh, mt yu, nhng tin b ca mnh, nng cao thc trch nhim i vi kt qu hc
tp, lng t tin, tnh c lp thc, thi quen, kh nng t nh gi trong mi hot ng
sau ny.
Tm li: C nhiu phng php v hnh thc kim tra nh gi khc nhau. Mi
hnh thc hay phng php kim tra u c nhng u im v nhc im. V vy, trong
hot ng dy hc, ty theo tng bi hc, tng khu ca qu trnh dy hc, ty mc ch
kim tra nh gi, i tng hc sinh, thi gian quy nh m la chn phng php
kim tra no cho thch hp ng thi kt hp nhiu hnh thc v phng php kim tra
khc nhau. Vn quan trng l gio vin cn lun c thi khch quan, thin ch,
cng bng, v t trong kim tra nh gi.
III. NH GI V XP LOI HNH KIM CA HC SINH

nh gi, xp loi hnh kim ca hc sinh l qu trnh xc nh mc t c

ca hc sinh v cc phm cht v nng lc thng qua vic i chiu vi nhng yu cu
ca mc tiu gio dc ton din nh trng ph thng.
1. Cn c nh gi, xp loi v cc loi hnh kim ca hc sinh
- nh gi hnh kim ca hc sinh phi cn c vo biu hin c th v thi v
hnh vi o c; ng x trong mi quan h vi thy gio, c gio, vi bn b v quan h
x hi; thc phn u vn ln trong hc tp; kt qu tham gia lao ng, hot ng
tp th ca lp, ca trng v hot ng x hi; rn luyn thn th, gi gn v sinh v
bo v mi trng.
- Hnh kim c xp thnh 4 loi: tt (vit tt: T), kh (vit tt: K), trung bnh (vit
tt: TB), yu (vit tt: Y) sau khi kt thc hc k, nm hc. Vic xp loi hnh kim c
nm hc ch yu cn c kt qu xp loi hnh kim hc k 2.
- Tiu chun xp loi hnh kim.
1.1. Loi tt:
a) Lun knh trng ngi trn, thy gio, c gio, cn b v nhn vin nh trng;
thng yu v gip cc em nh tui; c thc xy dng tp th, on kt vi cc
bn, c cc bn tin yu.
b) Tch cc rn luyn phm cht o c, c li sng lnh mnh, trung thc, gin
d, khim tn.
c) Hon thnh y nhim v hc tp, c gng vn ln trong hc tp.
d) Thc hin nghim tc ni quy nh trng; chp hnh tt lut php, quy nh v
trt t, an ton x hi, an ton giao thng; tch cc tham gia u tranh, phng chng ti
phm, t nn x hi v tiu cc trong hc tp, kim tra, thi c.
) Tch cc rn luyn thn th, gi gn v sinh v bo v mi trng.
e) Tham gia y cc hot ng gio dc quy nh trong K hoch gio dc, cc
hot ng chnh tr, x hi do nh trng t chc, tch cc tham gia cc hot ng ca
i Thiu nin Tin phong H Ch Minh, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh; chm lo
gip gia nh.
1.2. Loi kh:

Thc hin c nhng quy nh ti khon 1 iu ny nhng cha t n mc ca
loi tt; i khi c thiu st nhng sa cha ngay khi thy gio, c gio v cc bn gp
.
1.3. Loi trung bnh:
C mt s khuyt im trong vic thc hin cc quy nh ti khon 1 iu ny
nhng mc cha nghim trng; sau khi c nhc nh, gio dc tip thu sa
cha nhng tin b cn chm.
1.4. Loi yu:
Nu c mt trong nhng khuyt im sau y:
a) C sai phm vi tnh cht nghim trng hoc lp li nhiu ln trong vic thc hin
quy nh ti khon 1 iu ny, c gio dc nhng cha sa cha.
b) V l, xc phm nhn phm, danh d, xm phm thn th ca gio vin, nhn
vin nh trng.
c) Gian ln trong hc tp, kim tra, thi c.
d) Xc phm danh d, nhn phm ca bn hoc ca ngi khc; nh nhau, gy
ri trt t, tr an trong nh trng hoc ngoi x hi.
) nh bc; vn chuyn, tng tr, s dng ma tu, v kh, cht n, cht c hi;
lu hnh vn ho phm c hi, i try hoc tham gia t nn x hi.
2. Cch thc nh gi, xp loi v hnh kim
t chc tt hot ng nh gi, xp loi v hnh kim ca hc sinh, nh trng
cn thc hin ng qui trnh nh gi, xp loi:
- T chc tt qu trnh gio dc trc khi nh gi xp loi.
- Cn c vo tiu chun v qu trnh tip thu gio dc ca hc sinh, cui mi hc k
v nm hc gio vin ch nhim t chc nh gi, xp loi hnh kim hc sinh lp, d
kin v lp danh sch xp loi hnh kim ca hc sinh lp ch nhim.
- Bng danh sch ny c a ly kin ca cc gio vin b mn, cn b on.
- Trn c s tham kho nhng kin ng gp ca cc lc lng gio dc trong
trng, gio vin ch nhim cn nhc v quyt nh danh sch xp loi hnh kim v bo
co vi Hiu trng.
- Gio vin ch nhim chnh thc cng b danh sch xp loi hnh kim sau khi
c Hiu trng duyt y.
Tm li: Kim tra nh gi kt qu hc tp v rn luyn ca hc sinh c ngha v
tm quan trng c bit, v vy cn m bo y cc yu cu s phm ca vic kim
tra nh gi, trong yu cu v tnh khch quan, chnh xc cng bng l yu cu c
bn nht. Trn c s cc yu cu, ngi gio vin cn nm vng cc cn c, tiu
chun, qui trnh, phng php v k thut kim tra nh gi, khng ngng ci tin v i
mi cch thc kim tra nh gi nhm nng cao cht lng, hiu qu vic kim tra nh
gi kt qu gio dc ton din hc sinh trong nh trng ph thng.
HNG DN N TP CHNG 5
1. Nu khi nim v cc chc nng ca kim tra nh gi kt qu hc tp v rn
luyn ca hc sinh.
2. Trnh by cc yu cu c bn ca kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc
sinh.
3. Trnh by cc phng php kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc sinh.
4. Trnh by quan im ca anh/ch v kim tra nh gi, nhn xt vic kim tra
nh gi hin nay trng THPT v nu cc kin ngh thay i.
5. Trnh by cn c, yu cu, quy trnh nh gi, xp loi hnh kim ca hc
sinh.
6. Tm hiu v nghin cu cc vn bn v quy ch nh gi, xp loi hc sinh
trung hc c s v hc sinh trung hc ph thng hin nay.
7. Tm hiu thc t vic vn dng quy ch nh gi, xp loi v hnh kim ca
hc sinh mt trng THPT c th.
8. Phn tch xu hng i mi kim tra nh gi kt qu hc tp v rn luyn ca
hc sinh THPT.
TI LIU THAM KHO

GIO DC HC PH THNG
1. B Gio dc & o to (1995), Gio dc hc i cng II, chng trnh gio

trnh i hc.
2. B Gio dc & o to (1995), T chc hot ng gio dc, chng trnh gio
trnh i hc.
3. B Gio dc & o to (1995), nh gi trong gio dc, chng trnh gio trnh
i hc.
4. B Gio dc v o to, Qui ch nh gi, xp loi hc sinh trung hc c s v
trung hc ph thng, (ban hnh km theo quyt nh s: 40/2006/Q - BGDT ngy 05
thng 10 nm 2006 ca B trng B Gio dc v o to)
5. Nguyn Thanh Bnh, (Ch bin, 2005), L lun gio dc hc Vit Nam, NXB i
hc S phm H Ni.
6. Phm Minh Hc (2000), Gio dc Vit Nam trc ngng ca th k XXI, NXB
Chnh tr quc gia.
7. Nguyn Phng Hong, Ph.D v Nguyn Ngoa Lan (1997), Phng php trc
nghim trong kim tra v nh gi kt qu hc tp, NXB GD, H Ni.
8. Lut Gio dc (2005).
9. H Th Ng v ng V Hot (1988), Gio dc hc, tp 2, NXB GD, H Ni.
10 A.X Makarenco (2002), Gio dc trong thc tin (Thin Giang dch), NXB Tr.
11. Bi Th Mi (2005), Tnh hung s phm trong cng tc gio dc hc sinh trung
hc ph thng, NXB i hc S phm H Ni.
12. Nhiu tc gi (Khoa TLGD) (2004), o lng v nh gi kt qu hc tp - Ban
n bn HSP TP. H Ch Minh.
13. Nghim Xun Nng (bin dch) (1995), Lm Quang Thip (hiu nh), Trc
nghim v o lng c bn trong gio dc, V i hc, B GD & T H Ni.
14. Trn Th Tuyt Oanh (ch bin 2005), Gio trnh Gio dc hc, tp 2, NXB i
hc S phm H Ni.
15. Nguyn Dc Quang, L Thanh S, Nguyn Th K (2000), Nhng tnh hung
gio dc hc sinh ca ngi GVCN, NXB i hc Quc gia HN.
16. H Nht Thng, Nguyn Dc Quang, Nguyn Trng Hon (2003), T chc hot
ng gio dc ngoi gi ln lp trng PT, NXB GD, H Ni.
17. H Nht Thng (ch bin 2000), Thc hnh t chc hot ng gio dc ngoi
gi ln lp, NXB GD, H Ni.
18. H Nht Thng (200 1), Phng php cng tc ca ngi gio vin ch nhim
trng THPT, NXB HQG, H Ni.
19. Dng Thiu Tng, Ed.D (1995), Trc nghim v o lng thnh qu hc tp
(phng php thc hnh), Tp 1: Trc nghim chun mc, B Gio Dc v o to,
Trng i hc Tng hp TP HCM.
20. Dng Thiu Tng, Ed.D. (1998), Trc nghim v o lng thnh qu hc tp,
Tp 2: Trc nghim tiu ch, B Gio Dc v o to, NXB GD.
MC LC
Li ni u
Chng 1: NHNG VN CHUNG CA L LUN GIO DC
I. Hot ng gio dc
II. Nguyn tc gio dc
III. Phng php gio dc
IV. Ni dung gio dc
Hng dn n tp chng 1
Chng 2: NH TRNG TRUNG HC PH THNG V NGI GIO VIN PH
THNG VIT NAM
I. Nh trng Trung hc ph thng vit Nam
II. Ngi gio vin ph thng Vit Nam
Hng dn n tp chng 2
Chng 3: CNG TC CH NHIM LP TRNG TRUNG HC PH THNG
I. V tr, chc nng ca ngi gio vin ch nhim trng THPT
II. Ni dung v phng php cng tc ch nhim lp
III. Mt s phng php gio dc c th trong cng tc ch nhim lp
IV. iu kin lm tt cng tc ch nhim lp
Hng dn n tp chng3
Chng 4: HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP TRNG TRUNG
HC PH THNG
I. Khi nim v hot ng gio dc ngoi gi ln lp
II. Mc tiu ca hot ng gio dc ngoi gi ln lp
III. Ni dung chng trnh hot ng gio dc ngoi gi ln lp
IV. Phng thc t chc cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp
V. Phng php thit k cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp
Minh ha v thit k hot ng gio dc ngoi gi ln lp theo ch
Hng dn hc tp chng 4
Chng 5: KIM TRA NH GI KT QU HC TP V RN LUYN CA HC
SINH
I. Nhng vn chung v kim tra, nh gi
II. Kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc sinh
III. nh gi xp loi hnh kim ca hc sinh
Hng dn hc tp chng 5
TI LIU THAM KHO
---//--TRNG I HC S PHM TP H CH MINH
KHOA TM L - GIO DC
B MN GIO DC HC
GIO DC HC PH THNG
Tc gi:
TS. TRN TH HUNG (Ch bin)
TS. V TH BCH HNH - TS. H VN LIN
ThS. V TH SAI - ThS. V TH HNG TRC
NH XUT BN
I HC S PHM TP H CH MINH
280 An Dng Vng, Phng 4, Qun 5, TP H Ch Minh
in thoi: (08) 38 301 303 - Fax: (08) 39 381 382
Email: nxbdhsphcmll@gmait.com
http://nxb.hcmup.edu.vn
Chu trch nhim xut bn:
Gim c - Tng bin tp: TS. NGUYN THI SN
T chc bn tho:
Ph tng bin tp: ThS. NGUYN TH KIM NGN
Bin tp: TRN NGUYN LINH CHI
Trnh by ba: H PHONG LU

K thut vi tnh: H PHONG LU
In 500 cun kh 16 x 24 cm ti X nghip in Fahasa, 774 Trng Chinh, P.15, Q.Tn
Bnh, TP.HCM; S ng k k hoch xut bn 06-2010/CXB/03-01/HSPTPHCM. Quyt
nh xut bn s: 222/Q-NXBHSPTPHCM, cp ngy 31 thng 12 nm 2010. In xong
v np lu chiu Qu I nm 2011.

Giao Duc Hoc Pho Thong

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Duc Hoc Pho Thong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GIO DC HC PH THNG

- Chng 7: Phng php dy hc, phng tin dy hc

Chng 1. NHNG VN CHUNG CA L LUN GIO DC

1. Khi nim v cu trc ca hot ng gio dc (HGD)

Trong HGD, nh gio dc nh hng, t chc, hng dn, iu khin, khuyn

2. Bn cht v c im ca hot ng gio dc

nh trng, gia nh v x hi. nh trng c s tc ng cc t chc nh trng,

quen ring. V vy, trong HGD, hc sinh s phn nh rt ring vi nhng tc ng t

HGD l mt qu trnh thng xuyn xut hin v gii quyt cc mu thun. Nh

iu kin ni trn xy dng ng lc ca hot ng gio dc.

s nghip gio dc l lm xut hin trong tm hn con tr mt tnh cm tch cc no ,

II. NGUYN TC GIO DC

1. Khi nim v ngha ca nguyn tc gio dc

- Xc nh ng n, ph hp, c th mc tiu ca HGD.

- Mc tiu HGD cn phn nh c yu cu tt yu khch quan ca cuc sng,

- Xy dng cc mi quan h v giao lu ng n, lnh mnh trong tp th nh

- Nh trng lun lun thy c v thc hin vai tr ch o ca mnh, ch ng

III. PHNG PHP GIO DC (PPGD)

1. Phng php gio dc l g?

2. H thng cc phng php gio dc

- Chun b ni dung, ti liu, phng tin ging gii y , chnh xc.

dn cho HS bit nh gi, tng kt, rt ra kt lun cui cng, khc su vn .

ng a dng, cc mi quan h giao lu phong ph nhm gip h chuyn ha thc

- Khuyn khch HS luyn tp thng xuyn.

- Kt hp cht ch vi kim tra v t kim tra.

- T chc, ng vin hc sinh tch cc, t gic thi ua.

- m bo khen thng kp thi, ng lc, ng ch.

- Trch pht phi da vo nhng chng c c th, xc ng.

IV. NI DUNG GIO DC

sinh nhng chun mc o c sau y:

2.1. Khi nim chung v th cht v gio dc th cht

- Rn luyn cho hc sinh h thng k nng, k xo c bn v th dc th thao v

cha p. Trn c s bi dng nng lc tri gic, cm th ci p trong thin nhin,

ln trn li ch tp th, li ch x hi.

cch ngh nghip cho hc sinh; gio dc thi ng n i vi lao ng; to ra s

Nh vy trn bnh din x hi, cng tc hng nghip c 3 nhim v c bn l nh

vn ngh cho hc sinh, gp phn vo tuyn chn lao ng do cc c quan nh nc, cc

- i chiu cu trc tm l ca nhn cch v ca hot ng ngh nghip.

14. Trnh by khi nim v c im PPGD.

Chng 2. NH TRNG TRUNG HC PH THNG V NGI GIO

I. NH TRNG TRUNG HC PH THNG VIT NAM

I. NH TRNG TRUNG HC PH THNG VIT NAM

1. Vi nt v s pht trin ca Gio dc Trung hc ca Vit Nam

- Thc hin tt hn nguyn l gio dc: hc i i vi hnh, gio dc kt hp vi

tch cc v thit thc m Hi ngh nu ra l nhng nh hng ng n cho giai on

Gio dc ph thng l nn tng vn ha ca t nc, l n v c s ca h

Nh vy Gio dc THPT ang tr thnh mt cp hc c "chc nng kp": va

K hoch gio dc l vn bn qui nh thnh phn cc mn hc trong nh trng,

Gio dc quc phng

Tng s tit / tun

* Mt s im mi trong k hoch dy hc - gio dc cp THPT

mn hc th hin nhng yu cu ti thiu m mi hc sinh cn t c v chng trnh

2/ Thnh phn ca Hi ng trng cng lp:

tng v vic. Hi ng k lut do Hiu trng quyt nh thnh lp v lm ch tch, gm:

II. NGI GIO VIN PH THNG VIT NAM

1. Vai tr, nhim v ca ngi gio vin

ngh dy hc v v tr cao c ca ngi thy. Bc H ni: "C g v vang hn l ngh

3. c hp ng thnh ging v nghin cu khoa hc ti cc trng c s gio

khc. V sn phm ca LSP c tnh cht c th nh vy nn vic nh gi cht lng

- Th gii quan khoa hc, lp trng, t tng chnh tr vng vng.

tin, qu trnh dy hc - gio dc c nhng bin i su sc. Hc sinh trong nh trng

Chng 3. CNG TC CH NHIM LP TRNG TRUNG HC PH

I. V TR, CHC NNG CA GIO VIN CH NHIM Lp TRNG TRUNG HC PH THNG