Bab 90

Persekitaran ekonomi dan organisasi

Kitaran pengeluaran melibatkan pemerolehan bahan-bahan mentah atau komponenbergantung kepada sesuatu barang tersebut dan tidak mudah mendapatkannya di
tempat lain.
Sebuah syarikat boleh dipengaruhi (vulnerable) untuk bersikap oportunis
disebabkan beberapa keadaan:

Ketentuan tapak (Site specificity): produk (cth. bahan-bahan mentah) hanya

boleh didapati di suatu tapak tertentu.
Ketentuan aset fizikal (Physical asset specificity): produk tersebut tidak boleh
digunakan untuk perkara lain, dan sebab itu adalah ia hanya berguna kepada
seseorang pelanggan.
Ketentuan aset manusia (Human asset specificity): kemahiran tertentu
diperlukan untuk mengeluarkan atau menggunakan sesuatu produk.
Ketentuan masa (Time specificity): produk hanya berguna bagi suatu tempoh
masa tertentu (cth. ia akan rosak).
Kerumitan produk (Product complexity): maklumat tentang produk adalah
kompleks. Pelanggan menghadapi kesukaran memperincikan apa yang mereka
mahu dan mencari melalui alternatif-alternatif bagi mencari pembekal terbaik.

Bagi pembeli, masa dan sumber yang terlibat dalam menetapkan pembekalpembekal yang berpotensi dan menilai penawaran produk mereka melibatkan satu kos
ketara. Begitu juga dengan penjual, mereka mesti mengiklankan produk-produk
mereka, dan menyediakan maklumat tentang kos-kos penghantaran dan ketersediaan
(boleh didapati apabila diperlukan). Mendapatkan dan menilai maklumat adalah lebih
sukar (oleh itu, lebih belanja) apabila terdapat banyak pembekal-pembekal yang
berpotensi; apabila pembekal-pembekal terpisah secara geografi; apabila terdapat
banyak produk yang setanding dalam industri itu; dan apabila harga atau produk
berubah dengan cepat.
Di sebalik kos mencari produk dan pembekal-pembekal yang bersesuaian, firmafirma mempunyai tambahan kos urus niaga (transaction costs) apabila mereka
menentukan kontrak-kontrak, menguatkuasakan kontrak-kontrak dan mengendalikan
penyelesaian kewangan. Apabila satu urus niaga telah dipersetujui, pelanggan itu perlu
1

untuk memastikan pembekal-pembekal memahami syarat-syarat bagi kontrak (sebagai

contoh, jadual penghantaran dan kawalan kualiti). Apabila barang-barang tersebut telah
dihantar, pelanggan perlu menerima satu invois dan pembekal perlu dibayar.
Pemantauan, urusan bil dan pembayaran untuk sejumlah besar pelanggan dan
pembekal boleh menjadi mahal.

Market and Hierarchies (Pasaran Dan Hierarki-hierarki)

Pasaran (Markets) adalah bermaksud memudahkan urus niaga antara pembeli-pembeli
dan pembekal-pembekal. Hierarki-hierarki (Hierarchies) merupakan perhubungan
pembekal-pelanggan yang bertahan lama, diselaraskan oleh pengurusan lebih dari
kuasa pasaran (market forces).
Semasa satu mekanisme pasaran bekerja, pembeli membeli daripada manamana pembekal yang menawarkan kombinasi sifat terbaik seperti harga, kuantiti yang
boleh didapati, piawaian kualiti, jadual penghantaran, dan sebagainya. Perhubungan
antara pembeli dan penjual adalah singkat, pembelian ditamatkan dengan satu urus
niaga oleh transaksi asas.
Di bawah satu mekanisme berhierarki, seorang pembeli tidak memilih daripada
antara banyak penjual yang berpotensi, tetapi sebaliknya memperoleh barangan dan
perkhidmatan daripada sebuah pembekal yang ditentukan. Pada dasarnya, firma
tersebut memilih sebuah pembekal bagi sejumlah urus niaga, dan hubungan mereka
ditentukan dalam satu perjanjian.
Dalam suatu persekitaran pasaran, pelanggan boleh meninjau untuk
mendapatkan gabungan harga yang terbaik, kualiti atau lain-lain sifat yang diinginkan.
Oleh sebab persaingan antara pembekal-pembekal mewujudkan pelbagai pilihan,
pembeli tidak perlu mengadakan tebusan untuk sikap oportunis pembekal. Kebanyakan
ahli ekonomi percaya bahawa pasaran secara umumnya merupakan mekanismemekanisme yang lebih efisien untuk pembelian daripada hierarki-hierarki.
Hierarki-hierarki terbentuk apabila kos urus niaga adalah tinggi, bekalan-bekalan
mestilah dijamin, dan/atau pembekal-pembekal tidak cukup kompetitif untuk
menghadkan oportunisme. Mengekalkan kestabilan, hubungan jangka panjang antara
pembeli dan penjual dapat mengurangkan kos urus niaga. Perundingan suatu kontrak
yang meliputi pelbagai urus niaga mengimbangi kos carian (search costs).
Ciri-ciri Utama
Sifat
Skop

Pasaran
Bebas
Urus niaga tunggal
2

Hierarki
Bergantungan
Satu siri urus niaga

Komunikasi
Darjah fleksibiliti

Rundingan
Tinggi

Rutin
Rendah

Kekuatan hubungan

Rendah

Sederhana kepada tinggi

Electronic Markets (Pasaran-pasaran Elektronik)

Dalam tempat di mana pasaran dijalankan, pembeli-pembeli mencari penjual-penjual.
Menggunakan rangkaian elektronik untuk mengurangkan kos mencari barangan dan
perkhidmatan yang bersesuaian disebut sebagai kesan pembrokeran elektronik" (the
electronic brokerage effect). Dalam pasaran elektronik, beberapa perkhidmatan wujud
yang menghubungkan pembeli dan penjual yang berbeza melalui perkongsian sumber
maklumat (seperti satu pangkalan data berpusat yang diselenggara atau Jaringan
Sejagat terpencar) dan menyediakan alat-alat untuk mencari data. Mereka membantu
pembeli-pembeli untuk menilai tawaran-tawaran pelbagai pembekal dengan cepat,
mudah dan murah.
Kemudahan rangkaian seperti perkhidmatan direktori memudahkan untuk
mengesan sejumlah besar pembekal yang berpotensi. Program-program perbandingan
yang pintar boleh meningkatkan bilangan bagi alternatif-alternatif serta kualiti alternatif
terakhir yang dipilih, di samping mengurangkan kos proses pemilihan. Teknologi
maklumat boleh juga digunakan bagi mengurangkan kerumitan produk. Sebagai
contoh, bagi beberapa tujuan, sepuluh digit ISBN boleh menerangkan sesuatu buku
disebabkan teknologi maklumat yang diaplikasikan. Sebaliknya, pemerihal piawai
produk piawai dan teknik-teknik seumpama untuk fotograf, muzik, dan video telah
terbukti amat sukar untuk dibangunkan.
Firma-firma mungkin cenderung untuk membina hubungan pasaran dengan
rakan dagangan mereka apabila mereka menggunakan rangkaian-rangkaian untuk
mengurangkan kos-kos pencarian. Oleh sebab teknologi menjadikan firma-firma mudah
untuk mencari melalui banyak kemungkinan, mereka boleh menggunakan rangkaianrangkaian ini bagi membangunkan sejumlah besar kumpulan pembekal, dan
menunjukkan sedikit kesetiaan kepada pembekal-pembekal tertentu melalui satu siri
urus niaga.

Electronics Hierarchies (Hierarki-hierarki Elektronik)

Firma-firma yang menggunakan rangkaian-rangkaian untuk mengurangkan kos
integrasi membangunkan perhubungan berhierarki jangka masa panjang dengan rakan
dagangan mereka.
3

Satu contoh adalah seperti sistem pertukaran data elektronik (electronic data
interchange EDI) yang menyambungkan satu poin terminal jualan peruncit kepada
sistem penghantaran pembekal mereka, mengurangkan kemungkinan peruncit
kehabisan stok bagi barangan yang selalu dibeli. EDI adalah satu standard untuk
menyusun dan menghantar maklumat antara komputer-komputer, selalunya melebihi
rangkaian komunikasi swasta (disebut value-added networks atau VANs). Perolehan
rutin automatik juga bermaksud kakitangan perolehan mempunyai lebih masa untuk
memfokuskan kepada perundingan meletakkan harga yang lebih baik dan membina
hubungan dengan pembekal.
Bekalan bersepadu yang berangkaian membantu untuk meminimakan inventori
dan mengurangkan modal kerja dengan menambah darjah penglihatan peringkat stok.
Mewujudkan perhubungan elektronik dengan pembekal-pembekal besar dan
pelanggan-pelanggan membolehkan syarikat-syarikat untuk menghantar dan menerima
pesanan belian, pemberitahuan invois dan pengiriman dengan lebih cepat. Keadah
operasi ini juga disebut pengurusan inventori just-in-time (just-in-time inventory
management JIT), mengenakan konstren yang ketat kepada penyelarasan
organisasi. Rakan sepasangan (partners) disepadukan kepada satu takat yang ketara
(significant) melalui penggunaan sistem maklumat dan rangkaian telekomunikasi.

Dalam tahun 1980an, bilangan kali pusingan yang lebih rendah yang direalisasi oleh
syarikat-syarikat Jepun menunjukkan syarikat-syarikat Amerika berhadapan dengan
satu cabaran kompetitif yang serius. Mereka memberikan respon terlebih dahulu
dengan memisahkan halangan-halangan organisasi dalaman yang semakin
berkembang antara bahagian-bahagian reka bentuk, pembuatan dan jualan.
Langkah kedua mereka adalah meningkatkan komunikasi dengan pembekalpembekal utama.
Di bawah suatu sistem lama di Ford, apabila jabatan pembelian (purchasing
department) menulis satu pesanan belian, ia menghantar satu salinan penerimaan
dokumen kepada akaun perlu dibayar jabatan dan kepada dok yang menerima.
Kerani yang menerima akan menghantar salinan tersebut ke akaun perlu dibayar
apabila barang-barang itu telah diterima, dan vendor itu akan menghantar satu
invois. Jabatan perakaunan mengakhirinya dengan memadankan 14 data item
antara pesanan belian, rekod-rekod penerimaan, dan invois sebelum vendor boleh
dibayar, dan menggunakan kebanyakan daripada masanya untuk menyelesaikan
yang tidak sepadan.
Kini, jabatan pembelian memulakan satu pesanan dengan memasukkan ia ke dalam
sebuah pangkalan data on-line. Apabila barangan sampai di dok penerima, seorang
kerani akan memeriksa pangkalan data bagi melihat sama ada ianya bersesuaian
dengan pesanan belian yang belum dibayar. Jika barang-barang itu diterima, kerani
itu akan memasukkannya ke dalam pangkalan data (jika tidak, ia akan ditolak).
Pendekatan ini memerlukan padanan tiga item nombor bahagian, unit bagi ukuran,
dan kod pembekal antara pesanan belian dan rekod penerimaan. Padanan dibuat
secara automatik, dan komputer menyediakan semakan, yang akan menerangkan
akaun perlu dibayar dihantar kepada vendor. Tiada invois diperlukan, kerana Ford
telah bertanyakan kepada pembekal-pembekalnya untuk tidak menghantarnya.

Perubahan-perubahan dalam proses pembelian bermakna satu pengagihan semula

tanggungjawab yang radikal. Kerani-kerani di dok penerima perlu belajar untuk
menggunakan terminal komputer bagi memeriksa penghantaran, dan mereka
terpaksa membuat keputusan sama ada perlu atau tidak untuk menerima barangan.
Ejen-ejen pembelian perlu memikul tanggungjawab untuk memastikan data
pembekal (seperti di mana untuk menghantar cek) adalah betul. Vendor-vendor
perlu menyesuaikan diri; dalam banyak kes, invois membentuk asas bagi sistemsistem perakaunan mereka (sekurang-kurangnya satu pembekal Ford
menyesuaikan diri dengan meneruskan mencetak invois, tetapi sebaliknya
menghantarnya kepada Ford, dan mereka dibuangkan).
Di Chrysler, pelaksanaan serentak JIT dan EDI merupakan suatu sebab kritikal bagi
faedah yang menarik. Pada 1988, Chrysler mengeluarkan 2.2 juta kenderaan dan
mempunyai 17 juta transaksi-transaksi EDI dengan pelanggan-pelanggannya.
Simpanan daripada persediaan dokumen elektronik dan penghantaran telah
dianggarkan $38.63 setiap kenderaan. Simpanan dalam proses kos-kos (storan,
susut nilai, kitaran masa pengeluaran) telah dianggarkan pada $62.26 setiap
kenderaan. Tambahan pula, bagi simpanan melebihi $100 seunit, faedah tidak nyata
seperti kualiti produk juga adalah jelas.

Satu lagi contoh adalah integrasi sistem-sistem CAD/CAM antara satu reka
bentuk cip komputer firma dan satu faundri silikon yang membenarkan pereka-pereka
cip untuk memantau proses pembuatan dan mempunyai lebih kelonggaran dalam
mengubah ciptaan mereka.

The Commercial Transaction (Urus Niaga Komersil)

Generalisasi pandangan ahli ekonomi tentang pasaran-pasaran dan hierarki-hierarki
membawa kepada suatu kesimpulan pandangan bagi urus niaga dan dari situ, tercetus
idea bahawa terdapat satu aspek dapat dilihat (visible)" dan satu aspek tidak kelihatan
(unvisible)" untuk perdagangan elektronik. Aspek dapat dilihat adalah bermatlamatkan
pasaran pengguna yang luas, manakala aspek tidak kelihatan pula meneruskan secara
tertutup antara syarikat-syarikat dan tertumpu kepada pemprosesan urus niaga antara
rakan perniagaan.
Sama ada dapat dilihat atau tidak kelihatan, model ini bermula pada persepsi ahli
ekonomi tentang sesebuah pasaran. Bagi ahli ekonomi, definisi kepada satu pasaran
sempurna" apabila setiap pembeli yang berpotensi mendapat maklumat yang
6

sempurna" : tiada seorang yang mendapat maklumat yang orang lain tidak ada.
Tambahan lagi, tidak wujud halangan kepada pergerakan ini bermakna untuk
memudahkan model dengan membuang batasan realiti.
Dalam dunia sebenar, infrastruktur menjadi masalah. Aliran maklumat
memerlukan beberapa infrastruktur untuk menggumpul, menganalisis dan
menyebarkan maklumat. Kos mengangkut barang-barang, termasuk maklumat,
bergantung pada sifat rangkaian pengangkutan. Membina infrastruktur ini memerlukan
pelaburan dan pelaburan tidak dibuat tanpa prospek ganjaran sebagai balasan. Jurang
antara pasaran sempurna ahli ekonomi dan dunia sebenar sudah jelas: akses kepada
infrastruktur dan pulangan kepada pelaburan tidak akan diagih sama rata dan
seterusnya akan memberi kesan kepada kos urus niaga.
Model empat fasa boleh menerangkan tentang kos urus niaga, oportunisme dan
gangguan di mana hierarki-hierarki menyebabkan keunggulan pasaran-pasaran
sempurna ahli ekonomi:
1. Penemuan Prepurchase (Prepurchase Discovery): takrif bagi keperluankeperluan dan mencari ruang maklumat yang lebih besar bagi satu set produk
yang berkemampuan yang bersesuaian dengan keperluan.
2. Pemilihan Dan Komitmen (Selection and Commitment): pemilihan sesuatu
produk dan pembekal daripada penemuan set, berdasarkan kepada
perbandingan sifat. Termasuk rundingan dengan pedagang-pedagang untuk
syarat-syarat yang sesuai seperti harga, ketersediaan, dan tarikh penghantaran.
3. Penyempurnaan Pembelian (Purchase Consummation): penghantaran produk,
mekanisme pembayaran dan aliran maklumat dan dokumen yang berkaitan
dengan pembelian.
4. Interaksi Postpurchase (Postpurchase Interaction): perkhidmatan pelanggan
dan sokongan untuk memberi perhatian aduan-aduan pelanggan, pulangan
produk dan kecacatan produk.
Penemuan Prepurchase adalah penting dalam kedua-dua pasaran dan hierarki.
Keperluan pelanggan didefinisikan dalam konteks produk, masa dan keinginan;
pembekal-pembekal yang dapat menepati keperluan-keperluan itu adalah dicari.
Maklumat tentang produk dan syarat-syarat transaksi adalah perlu pada ketika ini,
tetapi tiada komitmen diperlukan atau diberi. Pada peringkat ini, pengumpulan
maklumat dan penilaian adalah penting. Pelanggan tidak akan bergantung kepada
vendor sahaja, tetapi akan juga mencari pendapat orang yang telah membeli produk
yang sama atau produk yang serupa, dan pendapat-pendapat tersebut akan dinilai.
Proses membuat keputusan mungkin panjang bagi kes produk yang kompleks, atau
apabila maklumat tentang produk tersebut sukar untuk ditafsirkan.
7

Pemilihan seorang pembekal dan komitmen untuk membeli memerlukan

rundingan syarat-syarat berbeza daripada yang lain bagi satu siri urus niaga, atau
menghabiskan inventori yang berlebihan pada satu harga yang tidak melebihi daripada
ofset kos yang dibawa. Pembeli boleh mengutamakan kepada syarat-syarat
penghantaran atau kualiti, yang mungkin mendorong mereka untuk membayar satu
premium luar yang dikeluarkan oleh seorang penjual yang terikat dengan oportunisme.
Dalam kedua-dua kes ini, disinilah ahli ekonomi menemui pasaran yang dipisahkan
oleh hierarki: satu urus niaga tunggal boleh disusun, dengan tiada komitmen (hubungan
pasaran); atau satu siri urus niaga boleh dirunding, yang akan disempurnakan melalui
satu tempoh masa (hubungan berhierarki).
Walaupun penyempurnaan urusan pembelian kelihatan seperti satu perkara
mudah, pada hakikatnya ia melibatkan beberapa pihak yang berlainan selain daripada
pembeli dan penjual. Produk (barangan atau perkhidmatan) mesti dihantar daripada
penjual kepada pembeli, yang sering melibatkan pihak ketiga khusus dalam
pengangkutan. Pembeli juga perlu membayar produk tersebut. Walaupun membayar
dalam bentuk wang tunai, terdapat satu rangkaian pihak ketiga yang akan terlibat dalam
menguruskan pembayaran dan mengesahkan ketulenan kesahan instrumen
pembayaran.
Akhirnya, pembeli dan penjual mesti bersetuju dengan syarat-syarat urus niaga
yang telah ditetapkan. Kuantiti, kualiti dan masa penghantaran perlu ditepati, atau
pampasan mungkin akan diminta. Sebagai tambahan, penjual mungkin mahu
mendorong pembeli membeli produk itu sekali lagi, yang mana ia memerlukan
komunikasi pemasaran selanjutnya untuk mengembangkan kesetiaan pada jenama.
Oleh sebab itu, interaksi Postpurchase adalah bahagian yang penting bagi urus niaga.

Workflow (aliran kerja)

Menggunakan teknologi untuk perdagangan memerlukan beberapa struktur yang
ditentukan bagi pelaksanaan dalam persekitaran yang abstrak seperti yang telah
dihuraikan di atas. Komputer-komputer dan rangkaian-rangkaian mestilah dirancang,
dan tugas-tugas dibahagikan antara pembeli, penjual dan sokongan pembekal.
Perspektif ekonomi dan pemasaran boleh menjadi agak abstrak manakala pengurusan
dan perspektif khususnya teknologi mestilah konkrit.
Di tahap paling endah, teori sistem pengurusan pangkalan data (database
management system DBMS) menyediakan satu takrif eksplisit tentang urus niaga
(transaksi). Takrif ini merupakan takrif yang menjadikan mesin wang automatik
(automatic teller machines - ATMs) boleh dipercayai, dan dibenarkan untuk bekerja
8

dengan sistem-sistem yang lain dalam sesuatu bank-bank. Takrif ini menyatakan
bahawa transaksi:

Mempunyai satu permulaan yang jelas dan satu hujung yang jelas.
Mengikut satu proses yang jelas (satu siri langkah-langkah atau perantaraan
keadaan).
Pada akhirnya berjaya atau gagal (keadaan akhir).
Boleh gagal dalam beberapa cara, tetapi berjaya hanya dengan satu cara.
Meninggalkan pertukaran data dalam pangkalan data jika transaksi berjaya atau
tidak berubah jika ia gagal.

Satu cara mudah untuk mengingati sifat-sifat transaksi adalah akronim ACID:
Atomic, Consistent, Isolated and Durable. (Atom, Konsisten, Terpencil Dan Tahan)

Suatu transaksi adalah satu set aktiviti yang dianggap sebagai satu aktiviti
tunggal atau atom (atomic) yang dilakukan oleh sistem.
Satu transaksi bagi jenis yang ditentukan akan sentiasa membuat perubahanperubahan yang sama untuk pangkalan data, ini bermakna transaksi-transaksi
itu adalah konsisten (consistent).
Setiap transaksi adalah satu set perubahan yang lengkap dan mereka
diasingkan (isolated) daripada mana-mana transaksi lain yang dilakukan pada
masa yang sama.
Sekali satu transaksi telah sempurna, perubahan-perubahan itu menjadi tetap;
perubahan tersebut adalah tahan lama (durable).

Di sebalik transaksi, banyak interaksi kompleks dapat ditakrifkan. Aliran kerja

(workflow) adalah satu laluan item yang jelas melalui satu atau banyak proses di mana
setiap aktiviti mempunyai kesan terhadap item itu, dan akibat bagi aktiviti tersebut,
ditakrifkan sepenuhnya. Suatu proses adalah satu set aktiviti-aktiviti yang saling
berkaitan yang menghasilkan satu produk atau perkhidmatan. Suatu aktiviti adalah satu
set tindakan-tindakan yang terbatas yang mempunyai satu permulaan boleh ditakrifkan
dan kesimpulan, dan ia biasanya boleh ditentukan masanya.
Suatu tugas adalah beberapa aktiviti yang boleh dikenal pasti, selalunya
sebahagiannya dibantu secara manual dan sebahagiannya secara berkomputer yang
dijalankan bagi mencapai beberapa hasil tertentu (spesifik). Tugas ini lazimnya
digerakkan oleh satu aktiviti perniagaan (business event) dan mungkin terdiri daripada
beberapa tugas-tugas kecil, setiap satu mungkin melibatkan interaksi dengan pengguna
atau proses yang berbeza. Satu ciri utama bagi spesifikasi tugas adalah pengguna itu
boleh memberitahu bila tugas tersebut telah siap. Begitulah setiap tugas mempunyai
satu permulaan yang jelas dan satu penghujung yang jelas. Bagaimanapun, ia mungkin
tertakluk kepada gangguan atau kelewatan.
9

Transaksi-transaksi adalah pada dasarnya menyerupai kepada aktiviti-aktiviti

yang dijelaskan dalam aliran kerja. Bagaimanapun, transaksi biasanya adalah
mekanikal senyap, manakala aliran kerja meliputi lebih banyak interaksi kompleks.
Transaksi-transaksi adalah sama ada berjaya atau gagal, manakala aliran kerja boleh
berlelar (berulang-ulang); jika satu transaksi gagal, satu transaksi baru mesti dimulakan
untuk menyiapkannya, manakala aliran kerja pula menjangkakan bahawa aktiviti-aktiviti
akan menjadi terganggu atau tertangguh.
Gabungan perspektif aliran kerja dengan empat fasa proses pembelian
membawa satu takrif kepada satu set peranan-peranan khusus untuk perdagangan
elektronik. Satu urus niaga komersil, dalam konsep aliran kerja, adalah di mana proses
seorang pelanggan berinteraksi dengan process seorang pembekal. Bagi setiap empat
fasa yang diterangkan di atas menunjukkan komunikasi dan interaksi antara dua
perbezaan aliran" aktiviti, setiap satunya dengan tujuan atau motif mereka sendiri di
sebalik proses tersebut. Pihak lain terlibat bagi membantu menjayakan tujuan tersebut;
bank menyediakan perkhidmatan untuk pengurusan tunai, syarikat penerbangan
menyediakan pengangkutan, hotel menyediakan penginapan untuk dua ahli perniagaan
yang akan berunding untuk suatu kontrak syarikat mereka.
Pada dasarnya, peranan-peranan yang ditentukan bagi perdagangan elektronik
adalah lebih terhad kepada persekitaran perniagaan tradisional kerana pergantungan
kepada teknologi. Terdapat satu had nilai teknologi boleh ditambah. Perdagangan akan
sentiasa berorientasikan manusia, diperlukan untuk keperluan dan keinginan manusia.
Perdagangan elektronik boleh menjadikan aliran kerja lebih efisien, transaksi-transaksi
boleh dipercayai dan menyediakan peluang-peluang untuk perniagaan baru; tetapi ia
hanya satu cara untuk satu matlamat.

10

Semua atau mana-mana bahagian bagi proses urus niaga boleh dilakukan secara
on-line melalui penggunaan teknologi dan rangkaian-rangkaian. Contoh penggunaan
transaksi elektronik kepada pembelian sebenar sangat banyak. Jika anda mahu
sekeping tiket kapal terbang dari London ke Singapura, anda mungkin:

Mencari penerbangan yang anda mahu melalui internet dan juga mencari
satu ejen pelancongan tempatan di mana ia boleh dibeli secara tunai.
Meminta ejen pelancongan untuk memberi satu senarai penerbanganpenerbangan, memilih satu daripadanya dan pergi ke ATM untuk
mengeluarkan wang tunai dan kembali untuk membuat pembelian.
Menghubungi beberapa syarikat penerbangan untuk mendapatkan jadual
penerbangan dan membeli tiket di lapangan terbang dengan kad kredit.
Diberi sekeping tiket oleh syarikat yang dibilkan secara bulanan untuk
perbelanjaan perjalanan dan membayar melalui EFT.

Contoh ini menjelaskan gabungan sistem-sistem dalam kehidupan sebenar.

Perkhidmatan yang dapat dilihat menghubungkan pembeli dan penjual melalui satu
perkongsian sumber maklumat dan menyediakan alat-alat untuk mencari dan
menganalisis data. Mereka membantu pembeli-pembeli menilai tawaran-tawaran
daripada pelbagai pembekal. Sistem yang tidak kelihatan" bekerja secara sulit
antara syarikat-syarikat dan ia tertumpu kepada pemprosesan urus niaga antara
rakan perniagaan.

Objektif
Selepas membaca bab ini anda sepatutnya:

Boleh mendefinisikan dan memberi contoh-contoh sikap oportunis (opportunistic

behaviour).
Memahami perbezaan antara pasaran-pasaran tradisi dan hierarki-hierarki.
Memahami bagaimana pasaran dan model hierarki diaplikasikan dalam
perdagangan elektronik.
Boleh mendefinisikan dan memberi contoh bagi setiap fasa bagi model transaksi
ekonomi.
Memahami hubungan antara transaksi dan aliran kerja.

11

Perbincangan
1. Mengaplikasikan teknologi dalam perdagangan memerlukan beberapa struktur
yang telah ditentukan (definite structure) untuk pelaksanaan". Mengapa?
2. Syarikat-syarikat boleh memilih untuk membawa mana-mana atau semua transaksi
mereka proses secara dalam talian. Jelaskan empat cara yang berbeza sesebuah
syarikat kereta mungkin menjual produknya dengan menggabungkan transaksitransaksi elektronik dan pembelian realiti (real-world purchasing).
3. Apakah perbezaan-perbezaan antara sistem pasaran dan sistem hierarki? Huraikan
satu contoh dimana suatu syarikat akan lebih memilih untuk berkerja dalam satu
hierarki. Bolehkah anda mengatakan akaun bank anda adalah satu hubungan
berhierarki?
4. Huraikan bagaimana satu syarikat menggunakan rangkaian-rangkaian untuk
menjadi lebih bersepadu. Beri tiga contoh kelebihannya. Apakah risiko-risiko yang
syarikat harus berjaga-jaga?

12