SREDNJA STRUNA KOLA

BUGOJNO

MATURSKI RAD
Tema : Klasifikacija pretovarnih maina

Profesor :
Uenik : Muaz Buatli

Bugojno
2016

Uvodne osnove pretovarno transportne

djelatnosti

Premjestanje tereta na relativno kratka rastojanja,predstavlja poseban vid

transportne djelatnosti koja se pojavljuje u vecem ili manjem obimu kako u
saobracaju tako i u drugim oblastima privrede. U saobracaju se ovi radovi
javljaju kao transportno pretovarni radovi u formi utovara,istovara i pretovara
robe,a u proizvodnji kao unutrasnji transport materijala,djelova i finalnih
proizvoda.
Pretovarne manipulacije javljaju se u svakoj grani saobracaja kao pocetni
(utovar),zavrsni (istovar) i meuproces (pretovar) izdvojeni iz tehnoloskog
procesa samog prevoza. U proizvodnji,industriji,rudarstvu,graevinarstvu i
drugim granama privrede,transport dijelova i materijala predstavlja
uglavnom sastavni dio procesa proizvodnje.
Sa povecanjem masovne proizvodnje i prevoza sirovina kao i finalnih
proizvoda,a time i povecanjem obima robne razmjene i transporta
uopste,povecao se i obim pretovara do te mjere da se manipulacije ove vrste
mogu uspjesno i racionalno obavljati samo uz primjenu mehanizacije,a u
novije vrijeme uz primjenu automatskog upravljanja procesom.
Za mehanizaciju pretovarno transportnih radova koriste se raznovrsne
masine i postrojenja. Velika raznolikost ovih masina i postrojenja dolazi usljed
slozenog procesa radova,koji se obavljaju ovim masinama,te su se ove
svojom konstrukcijom morale prilagoavati,kako tehnoloskim osobinama
robe,tako i kretanjima kojemasine,odnosno postrojenja treba da izvrse.
U okviru uvoenja mehanizacije za pretovar i kratki transport treba pored
dobre organizacije birati i pogodnu mehanizaciju. Pod pogodnom
mehanizacijom podrazumjevamo takva orua,masine i postrojenja,koja
odgovaraju konkretnim uslovima,a cija primjena u eksploataciji daje najbolji
ekonomski efekat,s obzirom na vrstu robe,vrstu pretovara i druge uslove
eksploatacije.

Pretovar kao privredna djelatnost

U okviru narodne privrede saobracaj kao cjelina predstavlja slozenu

privrednu djelatnost takozvanu Transportnu industriju koja ima svoj
specifican tehnoloski proces,svoja orua za rad,svoje kadrove obucene za
vrsenje raznovrsnih slozenih procesa transporta.
Unurat svake grane saobracaja prije pocetka i po zavrsetku prevoza,postoje
odreene manipulacije sa robom tj.utovar i pretovar u meufazi kao izdvojeni
proces integralnog sistema transporta. U sustini postoje samo dvije faze
manipulacije tj.utovar i istovar dok je pretovar takav tehnoloski proces gdje
su obe osnovne manipulacije spojene u neprekinuti proces.
Pretovar ne spade ni u jednu od klasicnih vidova odnosno grana,jer je njegov
tehnoloski proces izdvojen unutar svake grane. Pretovar prema tome,cini
poseban vid transporta,jer ima svoja specificna orua,specificni process
rada,specijalno obucenu radnu snagu,koja je kvalifikovana za ovu vrstu
radova.
Pretovarni radovi se pojavljuju manje ili vise u svakoj grani saobracaja,ali je
najizrazitiji problem mehanizacije pretovara u onim granama gdje je vise
razvijen masovni robni saobracaj,a to su eljeznicki,pomorski,rjeni i drumski
saobracaj.
Kako je kod pretovarnih manipulacija tehnoloski proces razlicit,to je i jedinica
proizvoda druga. esto je u organizaciji pretovara potrebno tonu robe (T)
vise puta manipulisati da bi se izvrsio svrsishodan rad,sto je nazvano tona
operacija (To) ili izmanipulisana tona.
Pod pojmom tona operacije (To) podrazumjevamo jedno premjestanje tone
odreene robe,tj uzimanje sa jednog mjesta i stavljanje na drugo,npr.iz
vagona u skladiste,iako je prava svrha da se ova roba pretovari u brod,sto
znaci da manipulaciju treba sprovesti jos jedno iz skladista u brod.
Tona preraene robe,odnosno tona pretovarne robe (T) je efektivna jedinica
neto proizvodnje pretovara,bez obzira koliko je operacija napravljeno sa
istom tonom dok je izvren svrsishodan rad.
3

Odnos broja tona operacija za jednu tonu preraene robe To/T

1 je

koeficijent prerade robe,odnosno koeficijent dvojnih operacija. to se ovaj

odnos priblizava 1 to je bolja organizacija pretovara,bolji raspored orua i
postrojenja i pretovar ekonominiji.

Klasifikacija robe kao predmet pretovara

Kako je roba kao predmet pretovarnih manipulacija vaan inilac izbora i

primjene pretovarne tehnike i organizacije procesa,neophodno je blize
upoznavanje njenih tehnolosko fizikalnoh osobina.
Za projektovanje pretovarnih postrojenja i globalan izbor pretovarne
mehanizacije,roba se moze klasificirati u etiri osnovne grupe koje
oznaavaju karakteristine vrste robe za pretovar,a to su:
-

Komadna roba,ovdje spade sva roba koja se pojavljuje u komadima u

transport,bilo da suu to prirodni komadi razne maine,djelovi
maina,blokovi crne ili obojene metalurgije,cigle,crijep,trupci is l. ili je
pakovana roba tj.kroz ambalau postala
komadna,sanduci,burad,posude,kutije..
Rasuta roba. To je roba koja se pojavljuje manje ili vie kao rastresita
sitnija ili krupnija roba u masovnim koliinama sa glavnom
karakteristikom da se moe grabiti i sipati. U ovu vrstu robe spadaju
ugalj,rude i koncetrati,nemetali,mineralni graevinski materijali
pijesak,ljunak,sitni kamen,ita,itni proizvodi,eerna repa
Tena roba. Ovdje spadaju nafta i naftni derivari kao i druge tecnosti
iz grupe ostalokao sto su kiseline,voda i sl.ako se prevozi u punim
tovarima cisternama. A ako se prvozi u buradima,posudama,ili
kontenjerima za tenu robu,to i ona postaje komadna roba,ali samo u
manjim koliinama.
Gasovita roba. Ova roba kada se prevozi u cisternama i tankerima
predstavlja specifinu vrstu robe sa posebnim tehnologijama
pretovara.

Podjela pretovarne mehanizacije maina za

pretovar i unutranji transport tereta

Uobiajeno je da se kao osnovni kriterijum definicije pretovarne mehanizacije

koristi kinematika kretanja radnog organa. U odnosu na ovaj kriterijum
pretovarna sredstva se se diferenciraju u dvije grupe:
1. Maine i ureaji sa prekidnim (ciklinim) radom
2. Maine i ureaji sa neprekidnim ( kontinualnim) radom
Kod maina sa prekidnim radom,radni organ ima svoj radni produktivni hod
(premjestanje tereta) i povratni (prazni) hod (radni organ se vraapo novi
zahvat). Znai premjestanje se vri u ciklusima koji se sastoje iz razliitih
operacija npr.vjeanje tereta,pomjeranje dizalice sa teretom,ostavljane tereta
i ponovn vracanje praznog pretovarnog sredstva u poetni poloaj novog
ciklusa.
Maine i ureaji sa neprekidnim radom transport materijala vre bez
zaustavljanja radi njegovog prihvatanja i odlaganja tj.premjetanje tereta je
kontinualno bez praznog hoda. Materijali se transportuju neprekidnim tokom i
horizontalno i vertikalno. Osobine su im jednostavna konstrukcije,veliki
kapacitet,relativno niska cijena. Kontinualna sredstva po pravilu imaju jedan
stepen slobode kretanja linijsku trasu.

Projektni zadatak
Utovar,istovar,pretovar komadne robe,kao i gotovih proizvoda se vri u
skladitima unutar tvornice. Potrebno je formirati koncepciono rjeenje
mehanizma za ove operacije koji zadovoljava uslove definisane priloenom
listom zahtjeva.

korisnik

LISTA ZAHTJEVA
(specifikacija)

Strana: 1
Ukupno: 1

Mehanizam za pretovar komadne

robe
Datum
:

ZAHTJEVI

1. Funkcija
Pretovar komadne robe i proizvoda slozenih u
kutije
1.1
- mogunost kaenja na kuku krana ili dizalice
- mogunost podizanja tereta mase do 150kg
- mogunost podizanja tereta irine 500
1000mm
2.Radna svojstva
Brzina podizanja ovisna od brzine motora krana
Radni vijek trajanja 10 godina
Lahko rukovanje
Pouzdanost u radu
3. Ergonomska svojstva
Bezbjedno rukovanje
4.Izgled
Bez posebnih zahtjeva
5. Tehnoloka svojstva
Rezanje
Buenje
6. Ekonomska ogranienost trokovi izrade
- Mogunost realizacije na ekonomski prihvatljiv
nain

Rjeenje:
Na osnovu priloene liste zahtjeva konstruisan je mehanizam
kljeta za podizanje tereta. Sastoji se od paralelnih hvataljki
kojima se vri prihvatanje tereta.
Princip rada stezanja i prihvatanja tereta vri silom
proporcionalnoj teini tereta. Prema kinematici radnog kretanja
ovaj mehanizam je periodinog ili ciklinog dejstva,radni hod
produktivni hod je prenoenje tereta,dok je povratni hod
prazan,radni predmet se vraa po novi zahvat. Premjetanje se
vri komad po komad,ili dio po dio.
U zavisnosti od dimenzija kao i izbora materijala moguce su razne
izvedbe veliina i nosivosti.
7

Takoe,postoji mogunost izvedbe raznih oblika hvataljki pa se

moe koristit i za druge vrste robe kao npr raznih profila,tranica i
sl.
Nosivost konstruisanog mehanizma je do 100kg.
Konstruisan je od ugljeninog konstrukcionog elika oznake (po
JUS u ) .0245
Karakteristike materijala:
Postotak ugljika u ari: 0.14 %
sadraju fosfora, sumpora i duika: maks. 0,080 %
Rm: 330 430 N/mm

Radioniki crte

Model mehanizma nacrtan u SolidWorks u

Analiza naponskih stanja

10

smicanje kuke

.0245

Istezanje kuke

11

Smicanje na spojevima

12

Povrinski pritisak hvataljki

13

Zakljuak

Pretovar predstavlja poseban vid transportne djelatnosti kaoja se

pojavljuje kako u saobraaju tako i u drugim oblastima privrede. U
14

proizvodnoj industriji,rudarstvu,graevinarstvu I drugim granama

privrede pretovar dijelova i materijala predstavlja sastavni dio
procesa proizvodnje. Transportno pretovarne manipulacije se
vre pomou raznih maina i postrojenja. Usljed raznovrsnosti
procesa radova koji se vre pomou ovih maina,one su se svojom
konstrukcijom morale prilagoavati kako vrstama i tehnolokim
osobinama robe,tako i kretanjima koja treba da izvre da bi
odgovorile svom zadatku.
U ovom sluaju,za pretovar komadne robe,konstruisan je
mehanizam koji ima mogunost postavljana na dizalicu
krana,relativno je jednostavne konstrukcije,prihvatanje tereta je
omoguceno
pomocu
hvataljki,kojima
teret
steze
silom
proporcionalnoj teini.
Prednosti
ovog
mehanizma
su
jednostavna
konstrukcija,jednostavno i bezbjedno rukovanje. Nedostatak mu je
ogranienost na dimenzije tereta,zatim teret koji prihvata mora da
bude vrst,da ne bi doslo deformacija.

15