FAKULTET POLITIKIH NAUKA

UNIVERZITET U SARAJEVU
POLITOLOGIJA
GEOPOLITIKA

Geopolitika emocija
Dominique Moisi

Prof.dr. Nerzuk urak

Kari Seada; 2562/P

O autoru
Dominik Mojsi jedan je od osnivaa i viih savjetnika Francuskog instituta za meunarodne
odnose (IFRI) i ef Odjeljenja za geopolitiku na Evropskom koledu u Varavi. Profesor je na
Institutu politikih nauka u Parizu i gostujui profesor na Univerzitetu Harvard. Pie lanke za
Financial Times, Die Welt i druge asopise.
Diplomirao je politike nauke na Sorboni i Harvardu, bio asistent Rejmonu Aronu i predavao
na Visokoj koli drutvenih nauka u Parizu. Pored Geopolitike emocija objavio je sljedee
naslove: Le nouveau contient: Plaidoyer pour une Europe renaissante (1991) sa akom
Rupnikom, Les cartes de la France l'heure de la mondialisation (2000) i Un Juif improbable
(2011).

Cilj knjige
Knjiga istrauje dalekoseni uticaj emocija na globalizaciju. Mojsi tvrdi da strah od drugih
upravlja Amerikom i Evropom. Zapaa da ih taj strah razdvaja, umjesto da ih spaja, zbog
rasprava kako ga prevazii. S druge strane, muslimanska zajednica u dijaspori ivi u kulturi
poniavanja zbog historijskih pritubi, kao i graanskih i religijskih konflikata.
Za razliku od Semuela Hantingtona, koji je period globalizacije opisao kao sukob civilizacija,
Moizi smatra da se prije radi o sukobu emocija. On u knjizi pokazuje kako tri emocije: strah,
nada i ponienje oblikuju savremene meunarodne odnose. Mapirajui dominantne
emocionalne obrasce kroz indikatore poput javnog mnijenja, politikih izjava, arhitektonskih
stilova, knjievne, filmske i pozorine produkcije u razliitim dijelovima svijeta, Moizi
iscrtava tri velika geoemocionalna bloka.

Saetak
2

Za razliku od Semuela Hantingtona, koji je period globalizacije opisao kao sukob civilizacija,
Moizi smatra da se prije radi o sukobu emocija. On u knjizi pokazuje kako tri emocije: strah,
nada i ponienje oblikuju savremene meunarodne odnose. Mapirajui dominantne
emocionalne obrasce kroz indikatore poput javnog mnijenja, politikih izjava, arhitektonskih
stilova, knjievne, filmske i pozorine produkcije u razliitim dijelovima svijeta, Moizi
iscrtava tri velika geoemocionalna bloka.
U Aziji je dominatna nada, nastala kao izraz samopouzdanja koje su azijski narodi stekli
naglim ekonomskim i socijalnim razvojem, postignutim tokom posljednjih nekoliko decenija.
U osamnaestom i devetnaestom vijeku Azija je predstavljala poeziju za Evropu, dok je
Evropa za Aziju oliavala modernost.1Danas je ta slika potpuno obrnuta. Azija je kontinent
budunosti, a Evropa postaje sve vie muzej slavne prolosti. Dvije azijske drave koje
predvode ovaj kontinent nade su Kina i Indija. Kineski neboderi svjedoe o tome da je
Zapad izgubio monopol nad modernizacijom. Kineska kultura sve je otvorenija prema ostatku
svijeta, to pokazuje dozu samopouzdanja koja je nekada krasila srednje kraljevstvo. Nada je
prema Moiziju jo prisutnija u Indiji, najveoj demokratiji na svijetu, gdje je za samo
dvadeset godina preko 100 miliona ljudi izalo iz siromatva. Ako u Aziji vlada nada, na
Bliskom Istoku dominira ponienje koje Moizi definie kao osjeanje da se ne kontrolie
sopstveni ivot. Ponienje je najjae kada se osjeate da je Drugi uao u va privatni ivot i
uinio vas potpuno zavisnim.2 Razlozi za to su mnogobrojni, od historijskog opadanja
arapskog svijeta, koje je zapoelo u 17. vijeku, preko kolonijalne historije i poraza u ratovima
sa Izraelom, pa sve do problema socijalne integracije Muslimana u Evropi. Islamski
fundamentalizam i terorizam samo su jedan nain na koji ovaj svijet pokuava da prevazie
ponienja. Drugi je diplomatija ponienja kojom se arapske drave slue kako bi izazvale
oseanje grie savjesti kod onih koji su moda nekada u tom ponienju uestvovali.
Zapad je ujedinjen kulturom straha, mada kako Moizi tvrdi Evropa i Amerika imaju razliite
strepnje. Evropski strahovi proistiu iz sjeanja na nasilnu prolost.
Osim toga, njih generiu i otvoreno pitanje evropskog identiteta, ko smo mi? u
geografskom, politikom i kulturnom pogledu.
Sa druge strane Atlantika strah prije svega izaziva strepnja od opadanja amerike moi kao i
od gubitka istorijske misije. Takoe, kod Amerikanaca strah izaziva pitanje zato nas mrze?
Pored ova tri geoemotivna bloka postoje drave koje, kako kae Moizi, predstavljaju teke
sluajeve i koje nije jednostavno svrstati. Rusija je kombinacija straha, ponienja i nade u
amalgamu mranog narcizma.Izrael je izofrena mjeavina naseljenike nade i bezbjednosne
paranoje. Konano, dok je Afriki kontinent snana mjeavina oaja i nade, Latinska Amerika
se nalazi u uroenikom i anti-amerikom populistikom talasu. Izuzetak je Brazil u kome je
nada dominantna emocija uprkos rairenom urbanom nasilju.
1 Dominique Mosi, The Geopolitics of Emotion(str.33)

2 Dominique Mosi, The Geopolitics of Emotion( str.56)

3

U zavrnom poglavlju, Moizi karikira dva scenarija kako moe izgledati svijet 2025. godine.
Prvi je svijet u kome je pobedila kultura straha. Bliski Istok je nuklearizovan, Evropa je
Balkanizovana, Azija se gui u zagaenju, a Amerika se povukla u sebe. Drugi je svijet u
kome je pobjedila kultura nade.Izraelsko-palestinski sukob je reen, OUN je reformisana,
Amerika je odbacila dvojnu opasnost imperijalnog hibrisa i izolacionizma, a prigrlila je
multilateralizam. Afriku su na noge podigli kineski investitori, a Juna Amerika je po uzoru
na EU stvorila Latinoameriku uniju. Hrvatska je ula u EU 2010. godine, a nedugo zatim je
to uinio i ostatak Zapadnog Balkana.
Svoj esej Moizi zavrava optimistikim stavom da svijet moe, samo ukoliko eli, da prigrli
kulturu nade, pre svega kroz upoznavanje Drugog, prilagoavanje na izmijenjeni svijet u
kome ivimo, i optimizmom uz svijest o traginom koje podsjea i vreba.

Kritiki osvrt i nedostaci knjige

Geopolitika emocija ostala je uskraena za temeljnu konceptualnu diskusiju o emocijama,

geopolitici, identitetu i globalizaciji. Na momente ovi centralni pojmovi djeluju suvie
pojednostavljeno, trivijalizovano ili se tretiraju samorazumij evajue. Primjera radi, sm
pojam geopolitike se ni na jednom mjestu u eseju zasebno ne razmatra, a u indeksu pojmova
se ak i ne pojavljuje. Dok se kulturna produkcija koristi na veoma efektan nain, esej obiluje
anegdotama iz linog iskustva autora ili njegovih prijatelja to vie dolikuje novinarskom
nego akademskom stilu. Konano, iako esej nominalno pokriva cio svijet, autorova panja
neuravnoteeno naginje Evropi, Americi i Aziji, dok se Africi i Latinskoj Americi posveuje
tek nekoliko stranica, a Australija se uopte i ne pominje. Prostor bive Jugoslavije se takoe
ne analizira zasebno iako bi se moglo pretpostaviti da se ne uklapa u evropsku kulturu straha,
ve da je prije kombinacija ponienja i nade.

Kritike autora :
Nevjerovatno kreativan odgovor na knjigu Semjuela Hantingtona Sukob civilizacija...
Revolucionarna analiza.... Ona pokazuje stvarne posljedice sudara emocija i zakljuuje
kako e se ove struje mijenjati u predstojeim godinama.
Publisher Weekly
Ovo je najbolje od Moisija: originalno, izazovno i elegantno djelo. Ova knjiga pokazuje kako
je globalizacija krivotvorila nove svjetske nerede koliko sudarom emocija toliko i borbama
oko moi.
Mark Leonard, autor knjge What Does China Think