iki Pirin Seyhi: Késtendilli Ali Aladdin Efendi (1053-54/1643-44-1143/1730) tisktdarh gcmak Mama {Ahmet Yiksel Ozemrey! Bu yazanin iki amaca vandn:Birincisl Halvet Corrie pi He. Pic Nose fin Cerrahi(1089/1676-1139/1721) lle Helvetl- Ratiyye'nin pint Uskidarh Sey 1d Ahmed Radinin (1064/1657-1170/1757) seyhler! Uskdar Slim Ali Mi alos, Toygar Hamza'da moda Kostendil Alf Algeddin Efondi'nin hayatna incelomek; ikincisi malt ve aym zamanda mubakkik bir sufi olan Kosten Inn diger bir halifesi Mehmed Suhhdtnin (6. 1126/1714) seyhinin silerinden derlodigi Telviat- Subhaniyye ve Malhemts Rabbiniye’ ah Arapea esere da yanarak Késtendill’nin vahdet vietdanlayrs tomell tasavvall dastinge yn teming(takiktavri) tospit etme casa. \dil'den istanbul-Uskiidar’a-Maftalikten ‘ekke Seyhligine Kaynaklarda hayats hakkandladotayh bilge sahip olmadigimtz Kostenditt Alt ‘slloddlin Efendi h 1089-54 (1043-44) trihinde ghnimbz Bulgristan simranJcinde bulunan Kostondil'de (Sofya yakintarnda) dogdu smi Al), mablaslan Aledatin dirs. Mohmed Suhidi Telviht ve Divininda seyhini “Abdureaman (Abduerahin?) er-Rahmini” adiyla da zikretmistit Kastendil’nin soyu He Omar's dayanue.* Nakit ve aki simlest Kosten de tamarnlayip halen ‘btebauhir bir alim olduktan sonra Lofca'yagitmis, Halvoti-Hayitiyye gi Ru meld yaygantarikatladan bir olan Halvet-Ramaziniyye'nin geyhlevinden Pa zal Ali Lofeavtye (0. 1095/1683) intisup otis ve irgad eke alms? Ote yan ddan stint ve mitopers bir veli olarak batinda Hinkir Hact Bektaya Veltye mintesiptir® Kosten nin lest hakkanda bilge, Fazil Ali Lofeavai halifelerinn Sey vid Abdilaziz Efondnin damads, einin isminin de Hava Bact Hatun oldgun ‘dan ibarettir, Kayinpedert Soyyid Abdilaie fendi, 1120%e (1708) velat edorek Uskidar'a defnedilmistr» Kostenillnintarkat sles syle: Seyyid Yahya Sievant Mehmed Toeddin lbeahien Kam Aled Usgkt Somseddin Ahmed Marmaravi saincini Izzodain Alt Karan Kasun Geebi Mubyidin Mehmed! Karoisdat Remazan-t Mab Mesigi Ali er Ramt Mesigiaide Ibrahim er Rm Dabag Aller Romi zal Ali Lofeavi Al Alen Kosten Késtendlli Ali Aldaddin Bfendi, Halvat-Remazdniyye yolundaerkan ied etme: sinin yanmnda Kestendil manlogé de yapmustir Iu sebeple mahiyette bit vara farkl 2hit- bitin yollaeis bislestiren mulakkik bir meseehe sahipti Kostondiden Istanbuatgefederek, Cre mesyihinden Ibrahim Fehreddin Efendi ye gore once Yodikule civarindaki Hct Evhad (Hac Bvhadiddin) dergh hind Abdulahad Néxi (6. 1061/1651) halifolerinden Halvet Sivas Kutup Hise yim Elendain (0. 1105/1693) vefannon akabinde yerine postnisin olmustur= Bopllikledengity Halvet-Sivisivyedon sonra bir mddet Halvel Ramazan yo've intial etmistir Kostendillnin istanbul yerlesmesi hakkanda Kaynaklarda fark tare br Junmakla bit, Ibrabim Fabreddin Efendi nin sbz Konus vivayeti ve Kosten lll halfes! Nureddin Ceretht'nin Masi Kabite Mevleviyetiine (Baskadihgina) layin tari olan h, 1408'den (1698) dnoesinde ltanbul'a golmi olamast kus Je multemeldir. Zira Ha, Cotrahi, bu tarihten once seyhine inti etily ve baskadik girevine gtmeyi reddetnistr lbrabina Faheddia Kfondi, Kosten Ini Hac fvnad tekkosinden uleminin eveccdha ve padiyah ividesiyle Kb ‘endil maftagine tain ediigin), moikitagin yan sum Kostondie kendl ‘ndmina ins trig bir tekkede geil yaplagum haytlemektode Seyh Ali Aladdin Bfendnin Hct Evhad ve Kostendilli tekkelerinden sonra miftlaga burakarak seyhhik yaplss agtca tekke Dskidar Selim Al Efendi lokkestdir Hahim Fehtoddin Efendi ve Hseyin Vassi'a give Késtendilirain bu tekkeye tayini, Soyhilharem ve Darissside agast (Hact) Begin Aga nn (0 1159/ 1746)», Kestendi'den hac igin Medine’ye geen Seyh Ali Aliacin Een di ilo Hz. Peygamber'n hitcre+ saaddetlorinds karslasmasy ve hac dont Resi ‘Aga'nmn garip olay Sultan I, Ahmed’ bildirmesinden soneadi. Haseyin Vi safindiliyle Resie Aga'nin gahidoldug olay site; "Dira’s-snile ost Koon Besir Aga, Medine-| Minevver'de SeyhurATaram iken be vak’eya sud ol tu O da, Kostendil miftast hus siete gelip dani tabkiki ahs (ha lexi tabi) eder imis. Bosie Aga, Der-saidote déndsdnde Sultan I, Abmedin hhuctiruna kab olunarak, orada gordngi garip avalden bahs ederkem, “Elen dim, Harom-i Serifin gecolert kapilanskapandian sour, bie mabirek ait He Peygamber muvicshe poncarasinin Ondine degra gelip iki Ge gevede bir mur Vicchede bulunuu, Bir middot sonea geri donord. Dons esnisinda da poe den nihan olurdu. Bu, merdlarm meth old, Bir gece bekedim, yine geli dnerken karsladim, kim oldugin sordum. Kestondil Masta olduguns Hhadislri tak icin huatir saddetegelip stint (yats namazina Késtendil' de hizarolacam} sbyloi" dedikte psa, "Bu zit stanbu'advet edelim, g- rigeyim" diye dreulach, Seyh'-islam Hfond vistaiyla vuki bulan davel tz rine Kostendiden Der-eaddet’e tect buyurmislardi Hitsoyin Vassfa gre Istanbul's gelip le dovrinin meghur Soyhiislam Yen} silt Abdullah Bfendl (8, 1156/1749)" ie gordon Késtendil, kendisine pad Sah tarafindan mage tahsisedildigink duydugunda, beytI-malden maa alma ‘hm meslogino muvafk olmadigim ve tlaar Keston’ geri danmek icin kendl sine musdade edilmesin istemistr.Seyhilislin’in durumu bldirmest Gzaring Sultan il. Ahmed bir tekke mesihatinin kendisine tovcih edilmest goretigii ferman buyurmus, Késtondillakabindo hlihazirda mesthtlik maksm bos bi Junan Usktidar Solami Al Efendi dorgihinda postnisin olmustur" Kosten tliyle Hat Bvhad dergiba Halvel-Sivasiyysden Halveli-Ramazdniyye'ye gectigi tubi, Selim Al Bondi dengata da Celvetiskion Ramazailig itikal etmigir, Sulten'n, Kosten nin tayinin ildin 28 Sefor 1138 (32 Aral 1720) tai 1 ferman soylei [BOA, (Muallin) Covdot tami vkaf Kis ne 4338) Volinimotimix Efondimiz Hz, Pisi minir Muhammed Naroddin Cort (ks) hhozetlevinin mussld- alert Hz Soyh Ali Aldaddin Kostondilt hazetlerinin es Soyh Selmi Ali Efendi Vakfindan Uskiidarda Solak Sinan Mahallosindeki Der. tia id gorevine devim elmesine dir Sultan I, Ahmed tarefindan vaki ‘Nisin goo align-t simi-mekin- sult ve togedy- goer. eihin-stan Jhtkant homo old ki, Uskidar‘da Solak Sinan mahallosinde vak'e5-Soyh Selmi Efendi Vakf tke sinin vazifes muayyene ile seyhi olan Sesh Mekenod bin Sus'ullah fevt olup ‘mall olmakla mahlolunden igbu rif tevk'i eofu'sin- hakant kidvot's ilehi's-slikin op Seyh Ali Kostendli-xide salahhuya:tevcih oluaup yedine borat serif verlmek dere alem'-ulematT-mitebabhicin ofall -fadalai mateveren DEL Soyhilislam Movin Abdullah edémallahu tol fozailehu isiret ctmekle iret macabince teveth olunmak bibinda Fermin lism si shir olmagin hakkinda mezi- inayetépéigshdnem zuhdra getrap Meviand-y. masarun ileyhin igéreti ve bin yz otwz dg senesi Saferu'-hayninn yim! besin i ghn trihiyle maverralsverien rads-4 hamayunun mocebince tevesh edap bu barat himydn-t izzet-makrna verdimn ve buyurdum ki, merkOm Seyh AIL ostenlll zie salahohuya varup mitevelfi mezbie edinde tokke mezKte de govh olup hizmet- Iizimesin kems yonbog! mews ve med faldhktan sonra bundan evvel varie muayyenesigle seyh olanlar ne minvél fore mutasarnt ‘olagelmigler ise merktm es Seyh Ali Kosten -2ide salahGhu- dah of minvél {ere varied moayyenesin evkit mesbire mahsGlinden matevellistolanar dan alup mutasaraf ola. Ol baba efi iferidedon hig frd vachen fl-viebh uz kakmaya gy bles, alan sot fem stimd klasz Tabiren f-yovmi"-simin istn f Safer'-hayr, ene sols vo sldstn ve ml alt. Bi-mahrdse-t Konstantiniy Sakiyik zeyli Geli Fneikhls Ismet Bfondl'yo gore, Késtondilli noe Oski- ‘larda bir konakta tedris ve tellk faaliyetinde bulunmuslar, sonrasinda hy 1145 (1730) hall olan Selami Al Efendi Calvtt tokkostpostnsinligine to yin edilmislerdie: Ismet Efendi fermandakt h. 1129 tarihin sven h, 1143 sok: Tinde kaydotinisolmalhdr, Oteyandan h. 1149 (8720) Kestendllinin vat tri wi Uskidar Selami Ali Bfendi Tekkesi ve Késtendilli'nin Ka 1. 1193 (1720) tasthinden iibiren Kostendili'nin gérev yaptgt Nene tekke Selim) All Bfendi tekkesidlt, Kostondit gibi vabdot-i vied tavnyla 6 plana akan Celveti Seyh Selami All Efondnin (6. 1103/1602) tabminen h, 1087'de(1677) ik yap, Cakiidor Toygantepest, Selamatz set Selim AIK Mahalle Si (fermanda Sola Sinan Makallest) Katibim Aziz Bey Soka ndakttekkedir Tokkenin ik geyhi, Solami Al EfondFain halifosi Kntahyals Colvet Soyh Fendt Al Efendi (0, 1158/1745). H.1126'da (1714) tokke mosihotiging tark etm tics Yerine -Kostondilf'nintayinfermara dikkatealmrsa- Mehmed b. Sun'ul Jah edinda yeni bir sey tayin edildigi Hert sirlebilir2> Mebiued b. Sun'ul lah’sn velat zerine tokkegeyhlig bir sire bos kalmistir Kosten Ali Aladdin Efendi, Mebmod b. Sun'ullahYan sonea tekkenin din i seyhidir. Hurada grove baslangie tart h. 1135'den (1720) vat tai 1143’ (1780) kadar yaklapk on 31 Ayn tarlkat ice etmistir- Doksan yaglann a ietihal eden Seyh KortendillPnin contzesi Aziz Mahmud Hidiy! Asitine sindon kaldinldiklan sonra givev yaptigt Selim Ali Efendi tekke hazresine denen tend halifesi Mehmed Sal, goyhinin vet zene gs kat ays wy tr Kut a'zam imi abba Seyh Abdurrahim Rahmini Kile mill bekaya zai sefer Hayr-i makdlom doyip Hada kestm “Mesken et iyiz- ndvini Area did op habsbine Hos teslliler eylod da Conneti-ta era ol mahbab Kild tvs rahu coven Cras kaleh bon godya ata [Nas edip cfm vas tbh Bey Big vabdet dna makam olsun Rs pikine sad sols olsun Késtondillnin yorine Pazartag Soy o-Hac Omar fendi (8. 1175/1761) gece. Zakir Skye gore Omer fond bir Ramazan geybidie.® Buna gore Selim Ali fondi ekkosi nde h, 1139-1175 (1720-1761) tril arasinds Celvotiyye'den Inllo Kamazdniyye erkimy ics edidigt sdyleneblir. Oto yandan baa muah har kaynaklarda Omer ElondY nin bir Celvatltekkes olan Inidiyye (Bandumal ido) Tokesi Soybi Bandurmalt Yusuf Nizimeddin Benda (0 1166/1752-53) oglu olduge da kaydedilmektodie.” Omer Efendinin kab, KOstendiliain yant Ibasindadhr, Mevar tat Kitabesinde Késtendlli nin “ogullan” iadesi gegmebte dlr. Buradaki “oul” iodes! muhtemelon Kostenaili’nin minevi ovladimdan ol ‘mana isrotie, Nitokim hi bir kaynakte Omer Efendi, Kstendl ui halfle Ficinde zikrodilmentedir, Kestendili'nin ack trbesthilihazarda Oskadar Toygar Tepest, Selmi AIL Me halles'ndeki yuk tekkenin yan tarafinda, Kitibim Azz Efendi Sokagy ie Ei Them Aga Sokaginin birlogtighyerdedir.» traf bir duvarla geval bulunan ton oni duvaria, yoni ya ile yazilm gu mermer kilabe Konmustur>* Tarikats Halvotyye'den, hitem'l-migtehidia pst Mubammed: Nieeddin CGorrahi Hazrelerinin mérsid-i aici, Késtendil maf kiban,ricifulllahdan Haztet-iSeyh Ali Aliaddin-\ Halvet (ks) 1143 (1720-1) ile harems Hava Ba Hatun 1167 (Agustos 1754), ogullan Hazrot Seyh Omer Halvot 1175 (1781 62) {ks} ign ol-Faha Bayik ch sihidesi zerindei ktabe soyledi Haima’ fakards-Seyh Ali Halvet el-ma’ri Kosten ruhicinel-FAtiha So Hiisoyin Vassif, Kesendill'nin Kaside- MunfericeSexhi yazdigma, Tabimdime vo Tarikatndm'st oldugunu soylese do, kitphane taramelariada bu eseri hen tsp edlememnits fu iibarla Seyi taavenl tour ve ditncest hak tina bilgi veren yopine cee, slorinin deslendigh Tevihals SdbhGniyro vo Malliennatx Rabbani di, Pirlerin Seyhi Késtendilli’nin Miiderris Halifeles Késtondilli Ali Aldaddin Bondi, Noreddin Ceriht ve Ahmed Raf olmak Oz 1 ki tarikat pie yetigtirmigtr. Bu strelletariki olan Ramazaniyye'den Cerediy ve ve Raifiyye kollan zuhur ets, Vetted halifelertsualaedi 1s, Pir Muhammed Nureddin Cervaht: Kostendtnin en mashae halos Adi Corrahpasa'da doganast hasebiylegoyht tarafindan vermis. Soyht gibt ay- nr zarmanda medrese tal (Sileymaniye medvesesi} Cezdhiyye tarkatinn p 1, miele torik Nureddin Efendi nin Késtendli Ali Aladin Efendi ye in sab, Kahire Baskadiiginatayin edilmosinden bie sure oncodis. Intisap s6yle erculdogmisti: Nureddin Corrihi Misr’ gitmak oso vedi ctmck iin dovlot "eslinden olan days Flas Feeyin Efondnin Uskiidar Vaygortapest nde ev no adr. Days da ovinin karstsinda bulinan Selimi Ali Blend Tokkos ndoki Xoctondiliy ayaretegtaedr.” Nureddin Corrib ik karila-mada kendisinde sydana glen Veedsehebiyle sayhe biat eden. Seyhinin “oglom Noreddin, masividan (@0nya ve Hajlerinden) teers clip (syn) toc yada" eylen fab ‘estin yeniley emi eerine Kabire Mevleviyet|niganint Seyhilisl’s fade bdr. H. 1108-1115 (1696-1703) taiblertarasiada konagiain bulundu Corea pase'dan Uskidardakt seyhinin tekkesine ye sone kadar gidip gor. 11152 (1703) goyhi arafindan ieeotverleok, Karegimeik Canfeda Hatun Cami bit siginde Besic Age ve I. Ahmed tarafindan yaphinlan vo ghnimizde Task Te Savvuf mésikist ve Folklorunu Aragurma ve Yagatma Vakli olarak faliyt gos: {oron hangahte mars olur% Seyh Kostondil, Karagionrik dergalundakt mu: kabole gin Pazarost'ye tosis etmistir. Ha. Pir Nureddin Corr, on sokiz sone buds hizamot vormistin2= 2ilz Pie Ahmed Raf: Kostendilli ve Nureddin Cerri gibi medrese geen. nn gelen ve Kapragas miderssigine tayin olunan Halvet-Rattiyyenin pist vid Ahmed Rah, sayhinden icizetaldiktan sonra Dskaidar Salacak aki Ye men Pith Gazi Sinan Pasa (6. 1006/1596) tarafndan yaplinlan Camif'nin Imamnik ve eivardaki hinesinde sek yapmmisti® '.Sinobt Seyh Mustafa Bfendi (6. 1166/1782): Fundaki Ismet Efendi Kostendil- 1 halifesint soyletavsif etmaktodin:“K@stondili Seyk Ali Bent huzrtlerinin hhulef-yt maimtizelerinden (se¢kin halifolerinden) bil de, lstanbu'da Baek piste Sultan Hamam arasinda nie -ceygden (Istanbul fetheden orda) Nec ‘meddin Dede hzretleinin dergahinan gosh Sonbill geyh Mustafa Bend hs: rollers, 1166'da itil esi." 44Sbleyman Vellyydddin (1004/1673-1158/1745): Aym zamande kadh olan U ‘kidarh Suleyman Beni, abbablarindan bitinin delaletiyle 1107de (1695) Kos tendili'ye intsap etmigtr. Tekmili esmayn Ha. Pie Noreddin Caren taht biyesinda fo eder, Hz, Pirin ilk hallfesidir. 1122de (1710) Fate Sultan im Cami Gardgt Gogmesi yakinlainda bir dergihta yiemi beg sene goyhlik vyapmigirst S.Husameddin Mehmed (skadies(0:1168/1754): Usklidar Atk Valide Cami riozzinlerinden Hafiz Ahmed Hfendi'nin ogludur. Stleyman Veliyyaddin gibi Xestondlll'den ahz- biat etmigler, Késtendill'nin sovkiylo Nureddin Core Infden hilfot ve icdget almigladt. Nureddin Cordon sone Karagimri ‘sitinesine srasiyla Uskiidarh Shleyman Veliyynddin ve Hisimeddin Mehmed Efendilr postnigin olmustur ® Bu kit, hor no kadar Késtonllli do kms s- 10k etmesele do, halfeler igarisindo addodilebile. ih a 6.Sach Haseyin Osleadast (8, 1182/1760}: skiidar Toygar Hamza Maballost So "hmstz Caddes! MOst Sokaginda bulunan Istanbul Ramo2ni-Bubs tokkost nin ilk yoy olarak kaynaklarda gover. Uskidarh Sach Haseyin Efendi, Sofyal, (késtendili 2} Al Efendden hilafotaliitan sonra kend adindal tokedo ir fad faaliyti yapmigi. Bo tokke Cemleddin Server Revnakogly'n gore stan Duda kurulan ilk Buhtriyye dor 7-Mehmed $hOdl: Hahkesei olan Mehmed Sah, Kostendlltye yaklastk snl hizmette bulunmustar: Migidinin define solerinigaron alvin wo Sa hid mablasls Diva's (Yape Kredi SormetCifter Kip, ¥207, 312 ve) ward. Di vin’la margidini vasfttigi kas syle Der vast Seyh-t fl ve mdrpidi mil ali cenab Seyh Ali Késtendil,. ‘aktab kaddesaltabu tila surtabu ve evsale ileyna birrabw ve al Tetea‘lézikral (108) Oki dervi-t his Movi All mist rabbs adr ‘ak Teal'ya bondest exalt Seyha li himom Aliyyi ellIakK’a mask vo ik mstik Kutbu'Fakt kadvet uss Avi Kiril haceste-sfit ‘Mazhar ekmel tell zit Haydars safer id Seyh Alt Esod 0 eer i Seyh Al ‘Abad! Ames half it Kosfi esrb na vat it Vala sia kafw nail ol Stille rha ent fl Sik kevsers velyet ii inna ost 0 ine kerdimet ii Die dorydy-1 min ledanntdi Tasne- cm. rabbi zidnidir (110) Pigs tovekk 0 testim Matden-i rosé kuds kal selim Miri: otha zovk u gevk lik Nadi vi fond u boka Dit pr nar’ mahzen asic Sade mograhe: matlawleenvar Margi: a'zamst masz u mii [Nic serh ado an ae voce Zerreeylor mi nts anil iyin Zast barf sgar ma yi ummin “Moshedi ravzal hehe yerin Bolin frost kx iliyyin Boliyd hayline ke u py Der uly. h Size hls da tesa Tutusup yanae id ef eft Goeler yasom grap ummin 1 dem olurdu aciyip gin Hakka ni w iyi iden abbas [Namim yd iden olur meczab Ney: nln olayds Mevlina Mors hisa Sey Eker Gxge sultan w o2ge server id Ag itn askla uyar cimin Bind bie vas otmedin ania Hike piyine evliayes kin Yuz surup oldular dni haidelim Esiginin sot hoki bene Benudo-é kemter+ fast bonem Salil hor nefestebibunda Aybum tle kulam eenibinds (Ol kerametlerin Ki gor gm Kdkotim yok beyana duyamaz dimKele gelmes kerimeti coktur Kesfnin hada get! yor Da ukbida gareler dnt By Sula o gone: pinhna (116) Ya abt 0 goyh- skal icin Movsid- 'zam- makemn (Ol volyy- satiyyt an icin Ana foyzettigin mati in Sur u tov vahdotin hak ‘Ang olan muhabbetin hakka Aybim ile beni kabal eyle Kapisinda kemine kul eyle Dor- Tntfunda die eyle bent Ravzaeinds mictvie eyte beni {ki alemde ey Ganiyy-i Cebbar Bendeni ana eylehizamete Olu gan sana bende maka Ben kulun biemeting eyle makb ‘Varina ayledin mazhar yl ayn- tisina manzae ‘Aba eign ey Rahimi sbad> Nar dtzaldan ot beni iid Comte miminlor le ya Gattér ‘Son ata ayleconnet it ddr Rovvahallahu habuis'zam Korsemallahu vochehtslskrem Telvihat-1 Subhaniyye ve Mithemat-1 Rabbaniyye ostondl nin tasavvuf daghncest,halfest Mehmed SaGdt'nin soyinin soa lerindon derledigh Arapca TelvshotSnbhdniyye ve Mihemats Rabboniyye ad yazma eseden tspit edo Tehvthie'n bilindii kadarsla katsphénoterde tek ndshast varie, Nasba stan bul Boydksehie Belediyes Atatirk Kitaplgi Osman Ergin Yazmalan nr. 245'de Dbulumaktadse. Kirk v ik nishay istnsal eden Seyh Sua Serefeddin ei onl el-Seziyt es Siddik dirs" Yozmada fstnsah tartht yer almamaktadir Eserin kapak yazss ile hamdle-salvele kismanin teciimasi gOyledi: Soyh All ol-Késteiie-Halvoti kelimétindan halifes! Seyh Mehmed $ahadi Efondi'nin com’ eyledigi Telvihats Sibhéniyye ve Mulhemit-s Rahmaniyye Ziyirbah oldu her bir sigar- mey tekye- china Cerin aydin olsun dim ey piri meyhine Rahman ve Rahim Alla ism Aniflerin gonollerini kudsi zit nurlarinancigekleriyle sdsleyen, agiklainkalpl Fini mubabbet nurlan ve kendisine ansiyet peyd etticon amellerlemuslandita rublanina ezall ve bedi cezbeleiyle himmet eden, sslarim ytce mertebesine le Yak olmayan mblahazalardan trie Kalan Alla tesbih ve tenath ederim, Al Tahun salat‘vo soli ism «'zam, dlemin rah, saben definelerin ve rahmant hazinelerin anahtan, molokOt ve coberitsirlannin mahzen, ast ve Luba d inesinin morkezi Mohammed's, en yocr makamalara ulaqmty ehl beytine, en viksok mertebelre wastiren eshabuna olsun. Arai." Kostendilfnin gaybt ihimlarin vo vebbi ftthlerint Iesren, Soh taratin seyhlnin emri gorogisézlerinin com ell Telvihir'®, yaklagik 254 tlvihd meydana gelmektedir. “Telvihlerin® bya eogunlagunn yaninda matlab (ko nu) yaernatadr,Dige bir table Tevthdt, thn asewvul dat ier itbat 11354 konu yada mosolodon tagekkil ede. Meseelevin bayak cogualage Arap: 2, cok az kisim Farsea ve Tiskeed Meselaeserin Arape birinc telvhnin ercimost gu gekildedir:“Taluib Subhi- oi vo Foti Robbin: Selim bie tlibi iinin yaraklanma ve pismanhle some snmamnas igi, tli tum islerinde bie std Kémulin talebostolmasa haga nazis Aksitakdido flim ogzonildiginde isl bie geytan, mal brtrldiginds dk kai bir kr, siysston hukmeddiginde reddolanmus bi nmr, rosmt il olundugunda tid edilmiy bir andi, up kanualannin incelen nest sietiyle mahir bir tbib olundugunda Kitl ve ella, felsef Ktaplarndan sir sini tal edilmesine gayrtsarfedildiginde de dzone oun"seri Faraoa gon telvhinn tertmesi gyledir: "BIL ki, tam mimbin variKar yolk stretleridie. Alemdekt her ie vere lubl Igo. Haze Vaei'in nt. Dnlarda tecellt etmisti Trkce telviblerden birst su solder: 298. telvih “Sana Og nesne Lizumedr dlilersen: Ozini bilmek, makimnt bilmok, mikdénin hem soztnd bilmek."* Késtendilli'nin Tahkik Tavri ve Vahdet-i Viichd Diisiincesi Vahdett vacid zevkine sahip Késtendili'nin Tolihdttakt tasavvult dagtince yntemine gelince: Oncelike tespt etmek goroki ki, entolektel bir sult Kil fesahip olan Kostondili digincede sul tabkiktavn denilen bir yol ve yontem, lakip etmektodir, Bu yéntemin tsavvuf tarihindoki en basta geen mimes 1 Kestondl'ye wire Seyh- Ekber Ibn Arabi , Sadredlin Konevi, Abdio Ci ridin Allie ve Mevlanidir Nitekim Kastendily, Sohodnin tabi Te msi: hist olan Tim Arabi olmak Gzare sbe konusn muhakkik stiflorin go rlglerinden iid oder. Taklidin zidds olan tahldk yéntemi le kastedilen hakikatin ya da esyinin ge cekliginin bilinmes! yoludsr, ti yo, brbirini geroktiren tig sag ayagina ya da ‘sla dayanir: Serit,tarikat vo hakikal, Hakikal ldo etmok amel ve hall gerek- tigi gibi, amel ve hal snlamics hakikatten alse. Bu anlardahakikat elde etme aslinin blgisini komt edinon Telit bu bilgive (kot il} ulagmayollan olan. smell (gr inl) vo ball lor (it le aati -t ahi) baglnmunda ele alr Hakikat Kostendilliye gre hakikat bir seyin var) ya da mahiyetidirs Vahdlett vied anlayisnda varlk ve mahiye bz olduguna gare tahikik, bir goyin grcekli ni hem varlkta hem de bilge kes etmektenibarotr. Bu kes, sadece nazar ve fkla dayanan del gilibivetle magahede ve vicdindan sonra hisl olan yakin ve infina dayalt bir yoldur, Sedece Kilaplardan Ogrenorek doi, bir marsid) kami lin fom-1 muhsininden igitmeyi geek.» Kastendilltye gore egyinin gergekligiontolojtk dstomde belli bir mort iin de bilini, Zim bilgiye (marift) kon olan hakikallrin varkta tzabiira bos Imertebede ortayacikat: Sebidot ya da milk seviesi, malokotseviyos,ceberd yada.'yéne sabitesoviget, gene vari sevlyesl ve mutak vari soviest. Bir feyin (geht alominde beg duyuya Kon olan varlk) hakikati, onan melektta Yani suludus, Ruban kast tim geplerin kest vo mobdeidir. Melekitun hak Kati ceberstur ki ile timde bulnan egyimn zabur etmomig mihiyetlet dds halikatleridir thy hakikatler vahet | vueud ditimeesinde a'yans site, Hs iil siretleri, abt isimlerin loclliler ve habliyetle olarak isimlendli. Coherttun hakikati ise, vaedd i amébr(gonel var) Genel varhgan haklktt mull malza varhktr ki, Hakk’m tayytin ve taayytinstidten mnezzah var Ing. Buna hakikatlerin hakikati adh verde” Hakikatlerin abit! ya da tm fyyanin varhginin als olan HakKin zorunfa varlg her seyden minezzah ve ‘mutlak olduga igin simile yada maGmin vorbginiibarans Kon olmamaktods Xosteulili nin marfetanlaysnda vargas bes seviyost ela bir stflama le de ieah ei. Bu leah aynt zamanda varbk anlayisint eeklamaktads: Vaclp ya dn mullak varhk, gonel varik, mamkan yada stmal var. Watdp val, Hakim aulim ve hakikt varligiie* Genel varhk, vacip vargan ilk zubur hill, ser ve solgest mesabesindedi, Dig dényada ya da dlemd zabieolmamis axtmkan var Tikae, gene varhKtan var kazanar. Diger bi fadeyle genel var, slemdeki rimikin varklarin zubuesebebi olan mubamumeds hakiatlie, Mmktin vashi Tar, var istdadlan ya da kabliyele miktarinca miahammedi hakikatten ya da'muhammedi vashktan vari hiseesialirar. Kostendili ye gre monk Tigin var kazanmada ik vachi ward: Birinci vochi, fi mohammed! (3.9) rubtan/varlktan zuhur eden (mifiz) varhgadnr(kevni varik} Bu vecth Uzere mimbin mevedddur, dig dinyada varolue. tinct vec, zt maddesi vo hak tid Ki, uf yokluktu, Tip zorunie varhan bakikatinin sf vasbkolmasi gibi Esyanim hakikatlei, muhammedi-iaaN uh vasiasila Hak'tan zuhur etmoler acinindan sabi hilindedi, Sabathalindeki varlklar, di donyada var olmams anak alibi bar olarak moved egyamn mahiyellerinin Hab simdekt sort rid, Geel vaslak, bn sirellesin alebiyle Kendierine taluk edarek ogy har ci lomde varolue Dolayriyta Kostendiliye ge esyénan kendlinde vatlgasbz konusu oldugunda :igimkan vatik yok, Hakim mahza vary ile tbat s6z konusu oldagunda bu varlgin teelli ve zuhuru olmat tibenyla var hikmindodir:® Kostondil HakK'n zorwolu vase ile maumkn agyinin vary arasiada tbat bir cada mamkn bir agdan mubsl oldugumu soyler. Zi kondinde val (vactp) ls Kondind yoluk (mmicin/avimton) iki at hiked olduklary fin ala dda bir monasebet yokturst Hakkin vary ile mimktin varhk arasindak mind at saglayan genel varhktir ki, mimkin geyerin tek tek vagina vasik fay zadorek onlan dis inyada var klmaktatr késtenili'ye gore, vathk hakikainin drakinde aka gerokli anak yetrstzr Vehim gicine dayah akli vebimlerle bu hakikatin anlasslomayacagim vuegul ‘yrakt, tablatflozolann ve sadece nazar yontemini benimeeyen felisifenin oksik ark algisint syle elastirmaktedi: “Tablater(nataralist) Mlozoflar ve Alohaller, Hak’ vaehginn bilgide kujatlabilecopni, sal ve vehi biinebl- lecegin! zannetmekle helak olmuslandr. Onlardan bazslan, soyutlann, omie rmolekut vo lotfetdleminin varhgan inkaretmis; milk ve kesift leminde go Fale yeyin disinda baska bir gy yoktur demisler,..nmutlak kadirolandan ku fell nefyotmislerdi.. Bazaar da mutlak-varhgan btn lem vo mertebolerdon ‘mutlakligana mon etmigler (Hakim) zal ve smiyle hovn dlemindeli butan zor eles (varhiklr)kusatmallaberaber bitin mamkGn varklardan manezzah o‘masini inkir otmigler, vasigzoruntu (vaciba'-vicd) ve mutlak olan Hakkin ‘abil Kalli abiatta bulunan Kall varhk) oldugun zannotmisler, genelin deg ancak dzelin ve tek tek varhklanin (eft) zimnindaki varlga Kail olmuglar ‘meyve ve afag ancak tohumdan biter, tohum ise ancak meyvede buluaut” de miserdir. Bu bat kiyasa her geyin Allan sifatlarnan a, sfatlarinta zat da, zatinn sifatlarinde,birctk (aad!) zatn se salar Rusatlmag vo mukay yd oldugunu, dolaysila zabn siftlann haricinde mutlakik mertebesine ait ‘lamayacagint, aymt gokilde brick zatn kadim, dolayisiya stl da ka- dim ve sonueta dlemin kadim oldugunu zanntnislerdt.Bazilan ise, mamkin, his ve gecci varhklarm zatlaruin Hak'm mutiak variginn ayn’ oldugun sanmaslar, mazharlann zhir oldugunu zannotmisleedir. Boylelikle zomunl var lig owvei ve ahr olmasi Konusunda kérlesmislordir. Hazan do, seyler| mista Kil zatlanyla kil, mutlavarlgen makabil vrliklr geklinde zannetinislerdie, Bu putperestlerin Kfrinden daha gel bie kifardar. Baalay, mutlak vachk ile yoklukarasinda aunct bir duramun (vast) 6 konusu etmoyip vai va hnrii ye da ztboivarhk geklinde vohm etmelerinden dolay, mutlak vachgy zi ni moveud zannetmislerir, Bu suretlevarik olman bakimindan vari (el-v ‘fd min hays hve hve) mofhumunun ne hariei ne xn, ne Geel ne de genel ldugunu bilomemiseedis,Aksine bunk her birst varhm gest alert Xeniist olmak balamundan zoruntu varlk io, kl kustmast kllde sereyan ‘olmesi ve kallden mistegn olmaklabirlkte mutakhk mukayyedlik, taayyan ve ‘aayytnsizidkton minezzehtir. Zorantn varnk, kayyumndus, zai kaim ve bi (fer) olan, gélgoler mesabesindekt isi, sifat va varhklan bilestinendir. Ha yallerindisinda zorunluvarlga nisbetle gokluk yoktue. Bitin kev mertebeler seri geyler,lediinni gritlr ila tedbrfer vo sibhans tortiperdi, Var sim Dunlarda sereyan etmis,valdot nuru bunlardan parldamisti. Anlayan anlar Molik, azz, allim olan Allaltan biglert ve sizlri Islam dni tzere lmeyi, in anlarin efendisinin (as. stinnotin’ muhafaza clmoyt eters, Ite bu anata rm Kuran'n sirlannun hlisas, Fuskan’in nsarindakt falar nakstde (ust su'Fbien’e af. Bu konuda peygamberler, resuller, hiyik ovliya ve arifler ay 1 givttediler, Bu hakka'l-yakindi,dlamlorin Rabbindon bie movhibedi. éstendili, Hlozoflaan varhk anlayisin tenkidetmelda biniste,baza mesiyihin Dilinenden bilinmeyene gordnenden girinmeyene itil yontemin sip etme Jeri de oksikliko itor. Zia boye bie yom aleminvaeligi velumetmeyi bir 6m gar olarak goons. Qysa Haki'in vary vo vargana bitin halikaller al aki cksiklik olan vehimlo dak odlomez, Kosten ye deet"Mesiyi, demainrevetl olarak grtnen,ancak hakikatte var olmayan yok oldugu: Hak in yok ‘laak gira, ancak hakikate grgek meverd olduga Konnsunda itifak etmig Teer ze ss kanaateyis “vehi variklamewendiun vary vari dog. Ak sine gengokte yokluktur, Vebmt yokla madamnun yoklugu yokluk dogildir. Ak ine bay drflere gine gorek vashkts."» Bu itiaeia mimkinden yolagkilarak vicip hakkinda maiftsahibt olunamax,Zira mamktni vari sahasinayokinlay tian ve bilgdetarif eden vicipvarhkt. ‘Tarikat Kostenlill'ye ghre varhk hakikatlesint ve esyénin gercekliginl KI Hakk'n var Inga it isi ve Filer tcelileridis- idrak etmek, dig ie Madey tak an ck nefs terkiyest ve tasflye ile mdmkindsr, Diger bir fadeyle hakikateulagmak ancaktarkat edi. “Tasfye, mertebeleradedince bes kisah 1. Mucthede ve riyazot tales, 2. Salah ve thidettasiyesi (haramdan sakanma), 3. Takva ve Ibe tasfivest (heladan salanma), 4, Marifet ve misdhede tasfivos. 5. Vaelgin nefy asivest." Bu taafiye ayn zamanda sdk saveciir. Shlakun nihayeti so movhm mimkin varlign oxtadan kaldiinp, vieip varlkta fend hiline ermok tr, SlOk, simian (kay) mutlakia (ilk) soto Kétendili,tatiyey bes seviye ayirdgy gibi silok mortebelerint de beg devir seklinde telakki eder: Hlayvni (beim), cinn, melek, insini, rahmant devil FH lst wl rel com’ ve Roles Tshiki ah Rati devie so ¢om'u'-com mertebesidir. Késtendill bununakabinvde syle der: BI kl sen, cin Simadhkea hayvanantayamazsin, Malek olmadikea cinnt anlayamazsin. Ian Slmadikea da melegtanlayamazsin, Rahmani devee ulasmadikea gevtans ane avril, Ksendill’nin tarikatanlayignan su telvibe dayandiam kayteder: arikalimazanalst ve yopis, kendimih Zorlavarak hazlaumtziterketmek, terk de ricalullahdan istimeladda bulunmak, lat mededo ulagmak icin Allah'a st {inmakir. Baylelike micahede, sai ve vevk olur. Ast takirde bagindan sonu: na doin tarkal, maha skint ve megakkat halino gelt. Vizbinlerce slik olsa dda maha sant iene takatta yo alma." Seriat Tasfiy,soyr slik ve tarika ancak serata iia le gorgaksie Kosten ria, tarika ve akikalle itibathalindle syle ah oder: "27. elvis Seri Fiala tahkik daresinin genslelimesilr. Taklid sizetinds grant. Ancak Fina gorenkto hake yin takikidis. Gunki bitin goritlarda ubtidietin (Gullak} spot vordi, Uidiyetin spatinda ulthiyotn ispat. var, Kul icin ‘bidet sabi oldnguda Allah gin do ulohiyotsabitolue Bu iki si, table (a ile) ve tubliye smd. Durum hoyle olan, tara ve huldkatgoriata mand rice, Kin geriat abun mura clmozse, hakika strlanina orgomer ve din va ve ihirtto vabvlet nurane misshede etmekten kor kau. Ubdiyetle taba uk etmeyen kimse, rubibiyet siram masshede edames."» “Rubibiyet ve va det sirlanina daiebilginin notices ie, slikin kullugun, oezini, mdi ol Sune, muhtoclam, gociiigin,vathksahibt olmayip yoklagnna, zorunla var Ign varhgola varus, cokdogun vasligamin olmamesim, varyan goklukta ve Dsl, bir ve brisk olan Alloa alt oldugun bilmesidit.”» Mitesenr ve mu hakkik bie sufi olan Késtendil'ye gro bu bilg tara takik ya da teh tov ar iki pivin mirgidi Kostendilli AI Aladdin Bend, tovbid ve tak tavrin Ken: i hattyla yordhGy gu efmlelerle eller, Bu curler Ibn Arabi ve Mevland’nin marfot ve ask mesfoblvini de mezceder gibi: “Tevhid, ih sevglininzubur rw ininda sevgliden perdlanmig varhgin yok olmasiit. Tevhid rm funda: zoruntt varhke ginaginin dogmasiyla imkan ydv2lanmn batmasx Tovhid, kayitlann ortadan Falkinas, makstidin mmitlakhk ve mukayyedikten ini olarak auhtrud. Tovbid,e2el ve ehed ufuklarnda hakikat gioyinin doy asia fil ve satin son bulmasidi* Kastendilitovhid dérde taksim. eer: Birncis estat (zac) tevhidair ve ger seifin 28hirine uygun tasavvut Kita lariat okumakla velveya bir insa Kini dinlemekleelda edi kines int {aihnt) tevhiddir ve micshode,riyézetleelde edit. Ucunctsi vinddir, misthede ve tecelliyat Me his olue. Hall tovhid,haklk tie Doedinedsu tevhidin en yksek derecest olan ila tevhidlr. Bu tovhid Jab mulsOstur. Nitkin Allah ortagt lmadigina sabid olmustur ve kandisin don bask ilah yoktur Késtenilli Ali Aladdin Efendi nin tsawvufdistnosst erat, tavat ve hakikat mmertebelerinden gooerek goreek tovhidle muvahbid olan tas Kamil ve mu hak sie, Ins Kan bat sft we fllriyle Hakim sOrotinde yarall rust HokK'n sGsetnin yensimastdr. Aemdeki tm vaeblar da insane Kim in yansimasidi, Dolaysiylainsin-s kim om Kendinde duerken, alem in sine Kimill tail etmektodir" Kestenlili ye gore Kil ie insonmn dleaa W mand Kendinde minevi agadan toplamasi gerekir: 2, Tlvih:“Késtondil nn t Fikat ve hakika mine dairxérlerinlemfndemic olan ineo kanunlarcan biti de sudlur: Kamil bir adannin, Mekke dindarigins, Medine sadakatine, Yemen 2th. dine, Bats ryazeline, Mest yunusakigns, Hind zekisina, (ran firsetine, Rn Sikhk ve zavaftine, irk givonililiginesaip olmastgoreir. Bir Kimse dlemin Tamond Kendinde toplarsa o aman ona insan-t Kamil ad wari.Son dénemde Uskiidar’da Yetismis Bir Safi Sair: Yasuf Nizameddin Fahir (Ataer) Baba, Hayat Eserleri ve Mersiyeleri seLaml siusen YYsuf Fable Raba'nmn “Hayat, Bserleri ve Mersiyolert”konusuna geemeden &a cx Istanbulda Celveiik ve Dandirmalizide Tekkest hakkinds hsaca bilgi ver ‘oy! faydah buluyorus XVI asnn sonlannda Aziz Mohn Hida tarsfindan Anadolu topraldannds ‘urulan Calvi, 9a8/1380"levin bapindan ibazen Istanbul argatlenmeye Daslams,1038/1624"e kadar oie hayatinda Hadliyt ve govresinde olusan gents bir mart halkas tarefndan yaysunlastnlmste Hnday'nin 1038/1626 de wot xunesiyle Celwotiik dart subeye ayrlmis! ve her sube kurdugu tekeler ars {rile Isanbutun maballeSlgoginde tarikatin yaygantasmasinsalamist Clvetigin 1038/1628'den baslayarak son dénome kadar sien bu tkinc! dine mine damgasiny vuran kigi, Halayi'nin baghalifest Muk’ad Ahmed Efendi (0 1049/1630) di. Hadaytdon sonra Uskiidar daki ColvotiAsitines nin mesihatink fstlenmis ve yotstedigl iki Gnenlhalifsi Zkirdcde Abdullah Elondt (0 1067/4687) ile Devatl Mustafa fendi (8, 1060/1650)'ya menaup seyhler tarafin ddan kurulan Colvot sObeled, tarkatin XVI, asnin ertalarindan beslayara stan- bold biela yayganlasmasinysaglamuslardin® XVII, asain ortalalarinda ise Istanbulda Calvetligin ddrdanect ve son stibest ‘lan Hashmiyye, Mustafa sim Efondi (6. 1197/1762) taraindan test eal tir. Mustafa Hasim Bfendninayms amanda Bektstige mensup olmast neni le bu tara, stanbul'da Celvettorgulonmestiginde “ind meseep” bi tasavvut anlayasnun wants yeklinde glisie, XX. asin baslarina kadae Celvet, Melina o Boktig zimtelar inde etkisint sidiematr, Mustafa Tsim Hfendain Fikat sisilesi, babast Yisuf Niedmeddin Efendi (0, 1165/1762) vasitsiyla