FRAILOCRACY

Katulad ng iba sa atin dito, pag dating sa kolehiyo ay naiiba talaga ang depinisyon
ng bahay at eskwelahan. Pagtanaw mo palang sa tutuluyan mong bahay(or
matatawag mo ba talaga itong bahay?), mapapansin mo na kaagad ang pagkakaiba
nito. Ang ambiance nito ay hindi kasing aliwalas nang sa probinsya. Pareho din ito
sa naranasan ni Jose nang inilipat siya sa Binan para ipagpatuloy ang kanyang pagaaral. Nang tumira siya sa bahay ng kanilang kamag-anak, walang ni isang nagabalang maghanda ng masarap na pagkain tulad ng kinakain niya sa Calamba.
Kailangan niyang magtiis na kumain ng kanin kasabay ang pinakamura sa mga
mumurahing isda. Ang ina sa tahanan ang walang ibang ginawa kundi humiga sa
sahig habang nagbabasa ng bibliya at tinuturuan ang kanyang anak na babae.
Pagpasok niya sa paaralan, maihahantulad din ito natin sa ating mga napagdaan
bilang college students. Ang kanilang schoolmaster ay napakastrikto pareho ng
tinatawag nating mga terror na instructors. Kasabay talaga ng pagtuturo ang
pagpapalo. Kagaya rin ng mga naranasan natin, meron tayong mga kaklaseng
medyo maldito(di ko sure tagalog bani). Ang mga kaklase ni Jose noon ay mga
maangas na naghahamon ng away. Syempre, hindi naman papatalo si Jose
nakikipag salpukan siya sa kanila pero kahit maliit si Jose ikumpara sa mga kaklase
niya ay nananalo parin siya sa mga away. Pero, kahit panalo nakakatikim parin siya
ng palo mula sa kanilang guro.
Pag-uwi niya sa Calamba para sa pasko, nagpasya silang hindi na siya babalik sa
Binan at sa bahay nalang magpatuloy sa kanyang pag-aaral at magpapatawag
lamang ng tutor hanggang makaabot na siya sae dad na makakapag kolehiyo na
siya. Pero hindi rin naging mabuti ang pagkakaroon ng tutor sa kanyang. Aniya, Of
course I learned nothing more than the multiplication table. like every child
prodigy, he was something of a problem for educators.
Sa pagbabalik niya sa kanila doon na niya nakita na parang nanganganib(di ni
sakto na word. Ang word na akong ipush unta kay insubstantial. hahaha) ang
estado ng kanilang pamilya.

Ang pagsisimula ng kanilang drama....

Noong June 1871, noong si Jose ay 10 taong gulang pa lamang, dumating ang
decore pinsan ng kanyang ina na si Jose Alberto na taga Binan. Galing Europe si
Jose Alberto at nang dumating siya sa Pilipinas, nalaman siya ng kanyang asawa at
inibandona ang kanilang mga anak. Noong nalaman niya kung nasaan ang kanyang
asawa napagtanto niyang makipaghiwalay nalang dito.
Nalaman ito ng ina ni Jose na si Teodora Alonso at nagpasyang tumulong para
ayusin ang kanilang relasyon. Sangayon dito si Jose Alberto pero hindi pumayag dito
ang kanyang asawa. Gumawa ng paraan para hindi na sila magkabalikan.

Inakusahan niya si Jose Alberto na lalasunin siya nito at kasabwat nito si Teodora
Alonso.
Nang hindi man lang napag usapan o hindi man lang dumaan sa paglilitis,
inaresto kaagad si Teodora sa pag-uutos ng alcalde at mabibilanggo sa Santa
Cruz(provincial capital). Kasama sa nag-uutos nito ang alferez na malapit na
kaibigan ng mga Rizal. Pinabayaan niya lang ang isang edukado at kilalana
mapahiyang maglakad patungong bilanggoan na may layong 32 km or 20miles
Sa nakikitang napakahigpit na paglilitis kay Teodora Alonso, malalaman mo
talagang ang pamilya Rizal ay minamatyagan na noon pa ng mga Spanish
authorities. Lalo na na ang alcalde na nagpa aresto kay Teodora ay isang ally ng
mga Spanish friars.
Ang mga friars(Augustinian, Dominican, Franciscan) ang nagkokontrol sa halos lahat
ng nangyayari pagdating sa Relihiyon at Edukasyon ng Pilipinas. Higit sa pagiging
pari, sila rin ang inspector ng taxes at eskwelahan, chairman of the boards of
charity, health, public works, statistics, and urban taxation, at sa mga cedula ng
mga Pilipino. Dahil sila halos ang komontrol sa lahat, ang seguridad at ang
intelligence system ay nakasalalay lahat sa mga friars.
Nagmistulang Spanish country ang Pilipinas dahil ditto. Makikitang ngsisimba lahat
ng Pilipino tuwing Linggo at makikita mo pagkatapos ng misa ang kumpol2 na mga
Pilipino sa kanilang magagarang kasuotan. Ang mga babae ay suot ang kanilang
magagarang high-shouldered dresses na gawa sa pinya na may ibat ibang color.
Samantalang ang mga lalake naman ay suot ang mga cutaay jacket na European
cut.
Ang linggo ang araw kung saan ngkakaroon ng pagkakataon ang mga Pilipino na
makapagsalamuha sa ibang tao na malayo sa kanilang bahay. Dahil dito natakot
ang mga friars baka mapag-usapan ng mga Piliipino ang ibat ibang ideya na
makapag bigay ng banta sa mga friars. Kahit labag sa batas, ginamit nila ang
confessional para makakuha ng impormasyon para mapanatili ang Spanish rule.
Dahil sa pagka aresto sa ina ni Jose, nakita ni Jose kung gaano ka walang utang na
loob ng mga taong gumawa nito sa kanyang ina na mismong malapit na kaibigan ng
kanilang pamilya na mismong nakasaluhan pa nila sa kanilang hapag. Hindi lang ito,
napagtanto rin ni Jose na mas dodoblehin pa ang pag-iingat sa mga isasabi na
komento sa ibang tao dahil baka ang masabihan niya ng komento ay isang spy ng
mga friar.
Ang pagka arrest kay Teodora Alonso ay isang tipikal na kagagawan ng Spanish.
Mabibigla ang akusado dahil sa ibinibintang sa kanya pero hindi siya makapagtutol
dahil sa pagkamalihim sa kanilang batas. Kahit labag sa kanilang loob ang
pangyayari sa kanila, basta naaprobahan ng mga friars at sumang-ayon din ang
alcalde, tama na ito sa mata ng mga Pilipino.

Ito ang kagagawan ng failocracy. It ang pamahalaan ng friars. Sila ang may hawak
ng batas hanggang sa mga probinsya. Kahit na isang prominenteng pamilya ang
Rizal, may dalawang dahilan bakit grabe ang pagtutok nila sa Rizal. Una, ang ama
ni Jose na si Francisco Mercado ay may dangal. Tahimik lamang siya sa isang sulok,
hindi niya pinapahiya o sinasabihan ng masama ang isang tao. Hindi siya katulad ng
ibang kilalang pamilya na sipsip. Pero wala siyang pinapanigan kahit ano man ang
estado mo sa buhay. Kapag inaagrabyado siya, kailangan niyang ipagtanggol ang
sarili niya. Hindi lamang para sa sarili niya kundi para rin sa iba. Ang pagpapahiya
kay Teodora Alonso ay sinadya dahil si Teodora ay mas kilala sa mga negosyante
kompara sa ibang low-ranking Spaniards.
Ang ikalawang dahilan ay ang kapatid ni Jose na si Paciano Rizal. Siya ay isang
matalik na kaibigan at paboritong estudyante ni Father Jose Burgos. Si Father
Burgos ang principal spokesman ng Filipino clergy na siyang mismong ayaw ng mga
Spanish friars. Ang pagka aresto din ng ina ni Jose ang siyang banta ng mga friars
sa mga Pilipino kung ano ang mangyayari sa mga susuporta sa Filipino clergy dahil
sa pagkasangkot ni Paciano kay Jose Burgos.
Ang Pilipinas noong 19th century ay maihahantulad sa England dahil ang Religious
sectors ang syang kumokontrol sa pamahalaan. Ang mga yaman ng Pilipinas ay
hindi mga Pilipino ang nakapagsamantala kundi ang mga friars.
Sa paglaki ni Jose nakikita niya ang pagbabago sa Pilipinas. Sa taong 1830, dumami
ang mga look/daungan sa Manila kung saan mas nakapasok ang mga dayuhang
kalakal. Dahil ditto, mas dumami ang kailangang i export na mga produkto gaya ng
sugar at hemp dahil sa mga British at American. Nakapataas ito sa economiya ng
malalaking parte ng Luzon kagaya ng Calamba. Lalong dumami pa ang mga
daungan sa Luzon. Dahil dito, hindi na napigilian ng mga friars ng pag dating ng
mga panlabas na mga ideya. Isa sa mga ginawa ng mga friars ay ang pagpapahigpit
ng pagtuturo ng Spanish kahit na inutos na ng Spain ang pagpalaganap ng
pagtuturo ng Spanish sa Piliipinas. Ilan lamang sa mga kolehiyo sa Manila ang
nagtuturo ng Spanish habang ang ibang paaralan naman ay Tagalog at Latin
lamang ang tinuturo.
Masasabi mo talaga na tinuturuan tayo ng mga friars pero may limitasyon lamang
ito para hindi mapantayan ang kaalaman nila. Kapag may isang Pilipino ang
nakapagtamo, imbes maging Masaya sila dahil dito binabalewala lang nila ito.
Walang ibang paraan ng pagka sangkot mo sa mapanganib na sitwasyon kundi ang
pagka matalino mo. ang mga tao ay para mga bulaklak sa hardin. Kapag ang isang
bulaklak ang mas matingkad ang mas mataas kaysa ka iba pinuputol ito ng mga
friars.
Nang pinalitan si Isabel II ng Liberals nag iba ang konstitusyon kasama na ditto ang
pagiging kalayaan sa relihiyon at pagkakaroon ng civil marriage na kung saan ay
tutol ang mga friars na mapalaganap ito sa Pilipinas.

Ang Revolution 1868 ay napabatas sa Pilipinas at tinama ang mga mali nang pag
dating ng unang Liberal Governor at Kapitan Heneral na si Carlos Maria de la Torre.
Sa pag-aayos nito hanggang 1870. At sa wakas napatupad na ito noong 19 th
century. Malaya na ang press sa pag bigay ng impormasyon. Marami rami rin ang
napangako ni Philip II sa mga Pilipino. Pinangako niya na ang mga Pilipino ay may
pantay2 na karapatan at ang mga abuse at petty tyranny. Pero hindi rin ito
nangyari. Hanggang salita lang din lahat.
Nang dumating sa Manila si de la Torre, inimbitahan si Jose Burgos kasama ang
Archbishop ng Manila sa pag welcome sa bagong Governor. Nang nakausap ni De la
torre si Jose Burgos, na kasunduan niya kaagad ito at isinama sa pagsakay niya sa
karwahe na dapat ang Archbishop ang sasakay. Dahil dito, lalong sumama ang
tingin nila kay Jose Burgos.
Dahil dito ginawa ng friars ang makakaya nila para mapatalsik sa upuan si De la
Torre gamit ang mga kilala nila sa Madrid. at sa April 1871, dalawang taon ang
lumipas, napalitan si de la torre ni Rafael de Izquierdo. Pero hindi rin ito nagustuhan
ng mga friars dahil isa itong freemason. At ang freemasonry ay hindi gusto ng
Spanish Church. Ang freemasonry ay ang pag establish ng mutual help and
fellowship na gumagawa ng mga secret ceremonies.
But being socially more conservative than de lat torre, and being faced with the
disapproval unanimously voiced for his predecessor by the Spanish community,
izquierdo, though privately professing himself scandalized by the state of the church
in the Philippines, unwittingly became its tool, the governorship of the islands
reverting under him to its classic form, giving scarcely an indication that the
revolution of 1868 had taken place. Meanwhile the friars prepared their measures
against those intellectuals who in the liberal atmosphere of de la torres
administration had expressed their views too freely or helf their heads too high.

Dahil san a kaugalian ng iba sa pagiging vocal sa kanilang sinabi dahil sa equalidad
na pinalaganap ni de la torre, marami ang hindi kaagad naka adjust sa pamamahala
ni Izquierdo. Dahil ditto, may naganap na pag-aalsa sa military arsenal sa Cavite, sa
baybayin ng Manila Bay. Pero natigil kaagad ito. Kasama sa pag-aalsa ang mga
edukadog Pilipino na syang pinag-iinitan ng mga friars. Inaresto at tinapon sa mga
isla sa Western Pacific(Marianas and the Carolinas). Makakaligtas lamang sila kung
may mapadpad doon na mga foreigners.
Pero ang pinakamatinding naganap sa ilalim ng pamahalaan ng friars ay nangyari
kina Father Jose Burgos, Father Mariano Gomez, at Father Jacinto Zamora. Si Father
Mariano Gomez ay isang matandang pari na ng published ng mga isinulat ni Burgos.
Si Father Jacinto Zamora naman ay isang binata na kilala sa Manila at isa sa mga
hindi pinagkakatiwalaan ng mga friars. Silang tatlo ang inakusahang responsible sa
pag-aalsang naganap. Sinailalim sila sa military na hearing pero hindi naman nila

ma depensahan ang sarili. Inakusahan silang guilty at linitisan ng kamatayan.

Noong February 17,1872 sa Luneta, Manila. Ginarote sila sa mata ng lahat ng tao.
Walang sinuman ang nakaalam kung paano nagkaroon ng awtoridad si Rafael de
Izquierdo sa pagpatay sa tatlong pari. Mayroon man ang nagtataka ditto pero
nanatiling tahimik na lang. Simula ng pagbitay sa kanila, iniutos ni Franciso Mercado
na ipagbawal ang pag gamit ng pangalang Burgos sa kanilang bahay.
Sa mata ng mga edukadong Pilipino, kabilang si Paciano Mercado, iba ang dahilan
ng paglilitas sa tatlong pari lalo na kay Zamora dahil sa pagiging lider sa Filipino
clergy at hindi dahil sa pag-aalsa sa Cavite.
Ang mga edukadong Pilipino lamang ang siyang magpapatunay talaga kung ano
ang tunay na nangyari sa pamahalaan ng mga friars. Linimitahan nila ang mga
kakayahan ng mga Pilipino para hindi mapantayan ang mga Spaniards kahit sa
relihiyon. Sa panahon ni de la torre nabigyan ng ilaw ang mga Pilipino kung paano
mamuhay ng hindi inaapi at ito ang naging daan para lumaban sa hindi
makatarungang paghahatol at naging inspirasyon para sa nakababatang kapatid ni
Paciano.