Professional Documents
Culture Documents
Raphaelis Fabretti - de Columna Traiani Syntagma
Raphaelis Fabretti - de Columna Traiani Syntagma
>
(<
JOHcyUz
'm
{um^Ki^m
iLiiBMira-o
Ui.
|
o|0Jo
1#####I#M##I###########^
Hl
ujUAt
/h^ U.
Jb
/.
'J
Research
2009
Library,
Institute
http://www.archive.org/details/raphaelisfabrettOOfabr
RAPHAELIS
A B R E T T
GASPARIS
F-
VRBINATIS
DE COLVMNA TRAIANI
SYNTAGMA
Acceffcrunt
HOMERI ILIADEM
ILII
EXCIDIVM,.,v.
'*''''
;'vr.v
S^^^-^^o^^^^JV^VCO^TlNENTI^
ROMAE
Ex
SyPBRlORk^M
P :k
iv
:a
MDCLXXXIII.
s S f^.
.1?-
.,/1
'
.
JJ
301
(7.
Fr.
"T
Mag.
Cardinalis Vicarius
JmfrimatuK
Dominicus Maria PuteobonelJus Sacri
Palatij Apoilolici
Mag.
3AUOH
R APHAELIS
A BR ETTI
GASPARIS
VRBINATIS
F-
DE COLVMNA TRAIANI
SYNTAGMA
M VM
R O OE
O T A ell
phrafti
efle poflit
breucs 5i pcrangultos
cflc
voiucrit
Indigna pro-
candsE
datum
oftenderent
eft
fatis
metiri oportct
congruam
noftrvt vitaj
mcnfuram
vinurfjne
vC
vt ait Ci-
tcftcPlutarcho in fuo dc
Con-
ccro)
^uam
folat.
atatis
curfnm
ceIeriore*n^ finxerunt,
alij
quod
contra
illi,
fato
vixiilc
attributum
fibi
viucndi
Siquidcm verum
hi
diuturnum fuum
Hinc 'gitur
imo poft ipfum interi-
fundos fuifie
cft
ac
illum
demum
viuere
fiut
(^
RAPHAELIS FABRETTI
f
frui
aniwa
famam
videri
prxcUri factnoris t^
artis hon<t
quod ha?c ipfa vita > qux claris ^: fapicntibus viri'' poft eorumintcritumin
ITiemoria pofteritatis accidit, brcuis itidem plerumque eftj & vt maximc
producfta fit , magna fui parte circumcifam & mutilam elle contingit excrcente in hiftorias quoque vim fuam iniuna tcmporum, nec ren;cdiaaduersus
obhuibncm prouide comparata , in artcrnum prodcfle finente". Ac miniis b
dolendum eftet , fi cladcs hacc veterum monumcntorum intra res non ita_j
mcmoratu dignas confifteret, acnonpotiusin clarillima quafqucrcrumcum
:
laude geftarumgraftarctur
cum interim
& alia huiufmodi pudcnda did:u,ad notitiam vfque noftram intcgre 6c incorrupte peruenerint, inter
refque
illius
fummi mortalium
ad propofitum
meum accedam
Traiani optimi
omnium
Coramentaria
fortiter
a femctipfo,
primi
deccfiorcs, fucceflb-
Inter quse
vt
iliius Ca?faris
imitatione, confeda
dcceiTL,
exigua
tanquam
colligiturque,
in
calamitatcm
Auguftx
didlio
marmorum
atque
tituli,
alia
numifmatuniinfcrip-
Romano pcrfedia, felicitcr cuaferc Horum autem longc clarilfimum, Columnz cochiidis moIcs,qu^ figuris rerum gemino Bcllo Dacico ab
toto
5.")rbe
ijcculi
Pidore,
fi
ftudiofiflimus
noram
effugifle
mihi vidcbor,fl
hominum
lucubrationes,
videntur
aji ijib^:
iflius
iambi fentcntiam,
mthi*
E6
Eo etiam promptius in hoc certamcn dcfcendii quiajdiuulgatis iam iis obfcruationibus quas priuati ftudij caufsa circa Columnam inftitui , d dc iis
,
ratioaliqnaanobisrcdditancncxtaret,ncopcramlu(ifrevidcripoiTcin)Veritus
fum
crit
, fi
dum
Ciaconi prcccipuc
inpluribus,
',
illum
fcilicet /
notatio-
illas
&: vlterius
uit,
quod ipfa vetuftatc , quam fedamur , gratiam acquifime erat noa intcrcideret ; fcd eas laudes, exad:o iam ab co
vt opus
quantum
in
Daci;^
D dionis fuccubucrit,
ob cauflas,inchoatam,5<:plufquamad xicdium
prouciSam rcm,ad vmbilicum adduccre,non bona hdc moraretur; proptcrca,
longioris iam tsedij impaticns , cmendationes verbo tcnus indicare mihi propofui 5 qua$ prasfciitcs , oculatafide ( vtnos fecimus ) cxaminarc; abfcntcs
autem, ad cxcmplar Parilicnfis editionis , quam ipcro aliquando cxituivjm
& accuratilfime form^E (nx. (gypfo xiiij circiter ab hinc annis,pcrquam^
E gcncrofo , 5^: vere Kegio moIimine,exceptae, Chriftianiffimi
Ludouici XIV.'
(iue alias
Columnam
exprimentibus carent
petit,fi
quandoqjdiuinare
5i hallucinari,difficultatc
coaclus fuit
vel aliquid
INDEX
4-
INDEX CAPITVM
HV 1 V S OF E R 1
S.
De jisquxadhiftoriampertinentomifsis.
Cap. II. De minutioribus quibufdam, ac perperam
Cap.I.
appofitis
Cap.
III.
De
ijs
qu^
correflione
non indigebant
emendatis,
Cap. IV.
De
conieclaneis ,
difputabilibus.
in
veterum Tri^
remibus,&alijsmultiremibus Nauigijs.
Cap. IX. Numifmata occafione vtriufque expeditionis in Dacos percuffa, & ad eorum
inteJleQum
,'
dldlis llber
probatlones fuas
ornatumque accepk, alij prsmittere folent Nos illud Phoiij ad Cxphahonis Hiftoriam monitum itnGuAnimi riGndum prorstis tnaremy
.
efi
CAPVT
CA
VT
.,i^
l^
dicam, hiftoricTScriprd-:
ribus
iJla
quoquo modo
alij
ciEcutierunt
in
Poffa rero Bdlo Dacico^ cum excrcitusauxilifl Aiiurorum eg ent^ ipfe 'vltro cunt
acque egregiam operam nauauit^ quam rh cauifatu^
equitaCu Maurorum aduenit
,
pr^mijs'
Aut
aaco
l^ Llo
Dacico
ocuiorum vitio,egoqua:nufqu3madfunt
mihi vidcrc vidcor , aut equites iJJi numeri 198. infrxnatis omncs , nudifquc
equis infidcntes, ( nam duobus poftrcmis quoqne fr^enum exuberans adimen-"
dum) non alij funt,qiiam hijVlauri a Luiio addudi non enim aiibi inhcie
CoIumna,nJiiini!Iis tribuscataphrad's numeri 147. ( quamuis tabuJa etiain
edidit'
1"bi
fccus oikndat
Gxtulos , ac Numidas
t INl^mida infrdm
cin^unt
^eis
infciii
franiy
rirri
Virgil.
i5.n. lib.
Lucan.
lib.
Sil.lib.
GC
fuiife vfos-
IV.
non
;
IV.
(itxC,ofd)uoio
^AiVii
r.-j
v'-^
I.
'j
inter
cx
\
j
ei
i-uiji.vfj
cqufe
RAPHAELIS FABRETTI
non
Cohibentur lupatis
Sei okempernnt
rurfuf^ue
lib.
'vtrtute
tnanuum
njiolenti fr<eni
homo duxerit
fvtrgis quotjuo
ii.
itullaque leutf C<etulus hahena,'
sonipes i^narus
Virga
hahenx^
regit ,
Romanos
nudum
etjuum confcendens
it mos
fcd
apud
ijs
Nonius
ex ipfo rcfert
5c Virgilius
equos
inftratos
Aurea
vt
in
piBfque
peSlorihus demtjfa
meminerit
ijs
tapetis
mmilia pendent
vcl
ideo
fubitos
eorum vfus
^ Romani abfti-
ijs
nuerunt , ni locus Dionis de primo in ipforum rccenfitione vfu , ftridim intelligi dcbeat . Accedit etiam, ad demonftrandum, hos,dc quibus agimus, cquites
nummo lub^T,
qui extatTab.
LXV.
Dial. V!.
Anto-
foedcratxgentis, fubfidiaharcfucrint,
an
Gcrmanorum an
,
dudus forfan,quia
in
alicuius altcrius
ciroscapillum
barba; ( vt
cum Ouidio
de quibus
Sc fele
fic
dicam
carfarics
&: caiamiftrata
&
ita
loquitur Stra-
bo ,
didio
lib.
i.tnt
fc ccntingunt
vt manennt compofiti
capilii
Quod
I-
T^on centra
ibitis
ciypeis tecios
erit
ita defcribac
galeifaue micantes
Sxarmatus
B
omnino inermes J
eos
',
Lufium vocandum vti cum Marccllinus lib. xxix. appellat. EiTe cnim
^ Lufiam gentcm Romanam , & Cafaubonus pluribus probat qui ctiam Lufiam
hanc nortram cognomento Qo^ietam agnofcit , & prsetcrca aditruuiit duodecim
anfcriptioncs apud Gruterum cxtantes quibus addo iftas , priorcm fcilicct ex
cfle
Monum
Patau,
quementioLufijHifpani^Tarraconenfis
&
citum Annal.
lib.
TERTVLLINAE
SACERD^DIVARVM
GstsPrarfediPrajtorioapud Ta-
Lufi)
M ATRIS
SVAE
SEX-APPVLEIVS-MARCELL
XI- 8c Xlil
D
T
IVLIAE FESTAE
C LVSIVS RESTITVTVS
'
TH A L LO AQVARIO
LVPI LIB SE
VIVO FECIT^SIBI-QVI
VIXIT ANMS LXXV
LVSI
PERMISSV-LIBERTORVM
POSTVMIAE^QT-CATIAE
Ciijf. XlV' num, LXXXIV.
Nomine
igitur exutus
cundcm honorarunt
nam
tn Pauimento
quam
JedisS. Sabin,t
Pr^efecluram
qua
ante hunc
CONIVGI-OPTB-M-DE-SE
FECIT
extat-
IN
MEMOR
LVSIAE L FIL
Pfjcfcw^iapud PlutarchuminSerrono;
^
nedum eum
efrc
qui vna
RAPHAELIS FABRETTI
jpfe, federet, vt
PrsetorijV
quod perinde cft, ac nihil dicere vnde & nos, hac varictate loquendi, iiberiores B
fadii, eo minus in obfcuram opinionem labi vcrebimur. Prarfcdum igitur
minime dixcrim quia, etii fciam,
Prjctorij hunc , Sella: Caftrenfi infidentcm
,
cam
huiusofficij prserogatiuam,
fuift^e
Eunapius
Equitum
ab Impcratore
6^:
cui,
ita
quot rurfus
Commodus
reftituit
, 5:
niii
e>
fuum coniulatum
PaEtum,
cum quo
[raianus IV.
gcilitj vel
fi
conicdamus . Alium, ^
qui a tergo Jmperatoris , & infcriorc locofcdct, Hadrianum puto, Traiani
confobrinum , fub cius tutela educatum , Impcr'j adepti nuncium , noua aftinitate iundum , & amicitia Traiani pleniore potitum , vi haec omnia de co rcfert
fuifte
Plinius in Pancg.
ait
num. 16^.)
referre potuifle
Spartianus in eius Vit;r initio. Etc^uOimuis fecundaexpedttione DacicaT>aiariHm Lepom J, Mmcruix ettm prp(fu jfe , fecwnque duxt^e rcfcrat Spartianus
iam dixcrit,
Pojl
^ -ilum
Pa.icum
Hadrano
omij?i
'-,
(tim
tamcn
effet
A xima cufto^ia,
pugionc fcilicct,
15,
quem ablmperatorc
, (
fit
furgere
cuam
c
& hinc
rclinquat
abire iuifo
vt digniori
fub Nerua
Tyanci
fme
lib.
gUdium Imperatorium tenehat Aeiianus idem enim CafpcDionem initio lib. LXVIII. fub Domitiano, 5i fucceiliuc
nummus a Pa-
in
militares
habemus ex Liuio lib. VIII. ne Trihunet,l qutdemfatis quietum, Legdti cinumE fleintes SeiUm , or.ihant , njt rem in pojlerum diem dijferret ^ loquitur de Papirio
Ditftatorei de quo ruiTus , lujjt deTrhunali defcendere Legati, Similiter lofephus lib. VII. Axoja.Titum CsEfarem inter Lcgatos dona militaria pro Tribunali
diftribuentem rcpr:^fentat j fic enim explicat vir dodus 'S /^stu, tiJi' rjyi/A^dvav, dc
folis Legatig , quamuis interdum pro Tribunis , feu Prxfe<3:is accipiatur apud
Grafcos authorcs. Multiplicatos autem videmus Lcgatos circa Traianum in hoc
Vt
exercitu, quia
Annsil.fht
plerumquc
tres legiones
dA\,0* c^Hod
quot legioncs , vt cx
II.
dcBell.
munittsCaJirts vetuerat
apud
Legatisfuifte
ni/t
lapis
apud Grutcrum
fol.
CDXXVlI-ii. LEGATO-IMP- NERVAE-TRAIANI-CAESARISAVG GERM ANICI D ACICI LEG VI FIRMAE, (quar lcgio eft vna
credendum eft infcriptioni a CiacoHo num. 117. reiatr ) vltra alias infcriptiones ad hoc Bellum facientes , inferendas Cap. VTII. Nec immerito cam dignitatem promouit , quam ipfemet geH
cx
ijs
, fi
Nouum
RAPHAELIS FABRETTI
^o
...Nouum
/i
ius dixifle
AN
CRESCEN
CALPVRNIANO
PROC S-PROV-M
M-
XV. VI
F IVRID BRIT
VICE- LEG- LEG- PR- PR
PROV
I
R
MARS
P^
Viam Jppicimnuper
effojja.
colligo
denominatam
Videamus modo an
aliaque
dus
eft
'vi^io'
locus Eutropij
Dacia , ex
t^Frhes
toto
colendas-^
lib.
Orhe
VIII. Hift.
Rommo
Rom.
in Vita Hadr.
infinitas eo copias
hominum
ait
Trmanus
tmnjinlit
ad
vbi
agros^
Hanc nouorum Colonorum indu^ionem , potius quam veterum expulfioncm, puto fignificatam in extremo num. Columnx 3x0. Et primum renrL,
conicdura cxplicabo qu , fi cui forfan leuis vidcatur , profedo ab Intcrpreti,
Ea
eft
habitus
ac infimilis
immigrationi
dabatur
&
expleto
iam Bello ,
& emeritis o
I.
lu^ fedes
erit emeritis?
Duplex enim
erat
f^u<e
mcenia
fejfis f
altcr3> cx
pkbis Romanae
redun-
redunilantia propter
quodammodo
&
fimul
quam
ti
Reipublica; exhauriendam
requicm
1-
difFcrcntiam
5
,
ex vctcranis in prxmium.,
&c alijs frequenter apud authores
altcra
quadam
diftind^ionc
in
lib.
fignapromifcue in
varijs
c dedudioncm
e ciuibus
IV.
fupplementum
c veteranis indicarc.
Qux
vera funt
fi
nem
belliCAm^
dicemus
in
cxcmplo aliorum
IjGJies
Ducum
intcr
hic fignari
qu illud lulij
thus
qu<e
fteriorcxhis
7.
O* CoriU'
vnde po-'
nummo
num.
in
Cuius
a fe
tamennummi,
ror poitea
eundcm Pa-
tinum oblitumfuiflc,^
cellentiflimum
rocenum de Numm.Antonini
in
Pij
,
EON
KPISIS,
notas hafce
dit ,
de
lii fin
ea, re
fcilicct
repertis
exequutttm
huius
rei
veftigium in
eodcm
codicillis patris
nummo
fefe repe-
lifTe iad-atj
fubti-
RAPHAELIS FABRETTI
n,
fubtlliWtcm
&
mam
apud
me
>
authoritatem obtinet
iftos milites in
II.
noa
diftri-
dimus ex Eutropio
viris exhau[ia
quidque a
veteri illa
ciuefqne mocauit
Romana
inftitution^
[Roma]
Claud. dcLaud.
Stil.
^luosdomuit,
hb.
UL
&
'
L- F
L'
LEG ' AV G P R P R PROVI NCIAE C APPADOri AE
LEG- AVG- PR- PR- CENSITORI- PROVINCIAE- LVGD VNENSIS
id
quod
CAM- KARO- CO
AEMILO
<
^^
ALAE^PRIMAE-VLPIAE- DACORVM
AMICO-OPTIMO
Romanum nomen
commercia,&:officia inter-
Traiani exercitus
vi<3:orJjs
non omnino
in-
incruentis
imminutus
I.
15
conqueritur,
mums
TinEiaqHe
pulfatur
nobis dcfcriberct
DacHS
dePontolib.
W E^eg. I.
Si alibi
ariete
admoto
iit
SpicuUt
hojiey
3 :(tanquamfioppugnationcm
iiifpofitis
al>
I.
& fagittarij,s
Verf
24.
XVI.
Hift.
Animal. probans
>
homines
in
hoc
cum
farciret,
nouas
me
D probaturum , partim cx imaginibus hic cxpofitis, partim ex alijs,a me m Columna fedulo obfcruatis ,
&
ex ea additis
Euicitnihilominusaduentusdi(ilorumEquitum Maurorum
f
9
, primo Bello Dacico
contigit ; proitratio illa Decebali & fequacium num. 2,2, i.
transfugarum deditio num- 2ti. j propugnaculorum dc-
num-
^; -
qui
lirudiio nu.
-,
medio Columna;
ftatuta, vt fententiam
mutarem
&
pri-
& nouam ac
enim
illc,
de qua
num.
fam
RAPHAELIS FABRETTI
14
quod
cfle
fublato
Orator Decebali
eft penitiis
non
prorfum
idem A
indumentum_, ^
potcft
vt
iun(^ 9
honor 5
',
crgodicemus, hunc, aliofque binos,non grcgali cultu,fed paludatos ac thoraeatosilli adftantes, cflealiquos
gines
me,
S<.
enim
imaginibus ornatas
tres
obieceric
&z
oua illa
funaha
fentatur occurfus
rum
audendo tranfmutaucrit
quidlthet
alijs
imperatorem fcquuntur
licium
aqnilis
lultrale
ita
conucrfis
peragatur
Traiani lcgionibus
quinque
adftantibus
frequentiili-
quse
cum
aftcro
5^ fide
ex ipsa
clypeis
i.xc\i-
cum
fuis
Columna repono
totidem
tribus fignisjquse
lcgionares aquilas
vt
integris legionibus
mca
a leua Caitro-
enim indubitanter
illis
ip vertice
parte aduenientium
illis
eife
alibi in
tera
ex Tribunis,qui
aquilam
humi
intcr
duo
illa
figna
cohortium
poftnum. 187.
paiTim indiligentia pidoris coarguitur , qui non foliim ornaearum variantem , nec certc finc rationc, contempfit i fed ipfafi-net c fuis
In
tum
alijs
aquilis
vt vidcbis
vifitur, addita
dam aiueolum
1 6'^.
tribus
fupra labar
nullam aquilam
operculum
foriafie aut
thccam ,
in
A cicm
&
'
if
1-
cnim galcaium
Si
fcutorum fplendori
Rom.
lib.
,mult6 magis
aquilas ipfas
Romnnas
numina
tuni religionis,
<flo
cuftodirc conuenicns
crar
dc quo more
mjrmori priraam
huic
notiti-
am debcri opinor
Maximc periculofum
&afpc'um
Belli
ftatum
vtnum. 178.
idcjue
colligirnus, vbi ita de cius cxercitu ab infelici illa expcditione Parthica rcduce?
im pr^ giHclio
cfculat' fo
alijfque
Khod. Argon.
funt
verf 730.
Polt ea qu^c raagis fidentcr fupra cxplicauimus
lib. II.
perplcxiratc,nonnulla
alia in
medium
libct
afferrc, quae
hac lcgc
alijs
fi
ca
non
viderint
velde
njident
illis
eflc dicar
^;
avft.
ve diligcnicr
obferuaumius
) in
>
Vt hic vides,
qualc
RAPHAELIS FABRETTI
i6
Tacitus
ait
de_,
Morib. German.
Inf^ne gentii
ehli-
quare crinem
>
no-
doqiie fuhjlringerr-)
Jic
Sueuf a
C4:teris
Germinis-jfe Sue-
uorum
ingenui
feruis feparantur^
fc in aly^gemihusi
rarumy
intra fuuentte
fpatiurn;
apud Sue-
lapides
ij ,
ad
infl:ar
Hcrmarum Athenienfium
lib.
fuis
Hcroibus ^
quattuor in
alia,
locis in
poflet,
qux
ijs,
&
i)
quar
folent
ficri
ttderentur
He euentum
'Belli expeSlaffe
17
I-
deBclI. Ciu.
lib. I.
animad-
leris
fuccclfiuum
142. prarfcribunt
Daco^ fcilicet nudo dorfo^ Crfolo fr^no cone^uitajfe : quia potius ephippiatos equites, eofdemquc Dacos, (vt adnum.'
ornatis
tentos-)
nuiTi.
145. Sc $ix. Exegetx noftri adnotant) contra ca quae hic ftatuuntur, viderc
potcris , vt rcdtius hofcc cx albo Dacorum cquitum cxpungamus . Quin imo
hinc quoque colligimus, quia T^e^ueeorum morihns ,ytdcijt
Csefar dc BcII. Gall. lib. IV. turp:usquidquam-, aut inertius hahetur, quam
Sucuos eos
ait
fuifTc
epf.>ippij! i'ti
Sueuisconfirmatjibi,
idijftmis
tatem
inagna
eji corporis
Plurics in hac
fiue aliaaliam
y^ttfue in
pars dperta
mamque cum
,
fa^^lo
itiocis/ri-
primam
luftrationem cxercitus
cxindc fignificari
Decem
inrermcdio, confequatur.
caftramctatio
Dacis
qudrumpropter exigui-
Columna defcribitur
feminudospro
&
1.
Quje ne
Ita
cnim
pri-
inutilircr repetita
num. 78.
diebus militaris
colIigitur,rccepta
&
fi
iocus
pugn^
qucm-
admodum
verfantis
oftendit
Lucanus
V.
Brundufum
innotcfceret
num.8 5. , is
Traiano
fucrit ^qui, vt
attulirit', tn
Dio
quod Barbarus
ille
fcminudus
cum
clau5
refert
domum
itpacefa^id
Plautus
) ejuantf
cj^uod
fun^us puttdus
diuinatio, tantt
ego
mc aquam
eji ,
(yi prouerbialitcr
putabo
(notiffimum ex Theocriro
futuraprajnuntiandiartificcm) hicdefignari , quifub initium belli , dc
Hocctiam
Id. III.
, fi
reaerteretur
fortccredibihus afferam
crihro haufffe
xoajciye^ai'?!)'
eius
RAPHAELIS FABRETTI
iS
cribrum dfuinarc
( fi
modo cribrum
cft )
Traiano
fe obtulcrit
&
Traianum ipfum
fortes
Dci
lib,
Heliopolitani de cucntu rei cceptac confuluilTe, vtfuse rcfcit Macrobius
I.
amicormn
$is rehus-i
potejlatem veniret
ita
jingti^lis
deplor^-
& pileatis
Decebalus primoribus
bit.
fa-
poculum mortis
fuis
ple(aitur
Stc
laciniacis
nempc_.
chlamydibus , coronatur
Et quoniam ca fada , qusc liquido apud hiftoricos habcntur , noncft prorfus
vanum in Columna perquirere , & tefteram quodammodo conferre : quid ve(at,
rem
certc
tem, indagare > & qualiquali conicdura augurari ? Oppreflus fuerat a Dacisin
fecunda lla infelici cxpeditione , Domitiani aufpicijs intentata , Cornelius
Fufcus , cui belli fumma fuerat commifta , tcftc Suetonio in Domit. cap. VI. &:
Eutrop. in fine lib. VII. Breu. Rom. Hift,Signum a Fufco amiflum,& a Traiano
icceptura,
ris
Dio cx Epitome
num.i 37.
ea vc^illum
cxutus
nx
',
vnde vallum
illud
Komani opc-
circa
fignis ercptis?
tienis
>
in trophxi
aciei>&
Thedofij teftatur
pro vt noftratcs
cum
fummo acuminatis
fed afteribus in
valli
fua Caltra
ac
mu-
num.x 1 5
&:
fi
*,
&
prslio ceciderunt
monet )
rens
hoc
fofta
non
cum aqua
efte intra
circumflua
fufficiat, rccurrens
Caftrorum raurus
cum
&
ni
apcrte oftendunt
ajdificia
cx tabulis
formam cumhifcc
laboleni verbiscomparo,
Cra-
A Cranaria
sediumfunt
ts^ c^/is
rcr.
I.
1 7.
eorum in
j^
itd
fi jlipttes
cedunt
D. ^c acq.
C in
( ait I.
I-
terra.
defofftjunt
&
dom.
hxc verba
in
a S. ajuola
concepta
Tttius lo reum
frumfn"
tanum nouum ex tabults lignets faEium mobile in Sfij pradto pofuit ^c, Similia-.
cnim granaria penfilia, fublimiaque , vt vocat Varro de Ke Kuftic. Iib. I. cap,
L VII.5 in ibtiuis, plus quam alibi,ad frugum conferuJtioncm ncccilaria erant.
Quid fignificcnt quattuor illa tabulatanum. $0i. , fuperquibus lineuis
vt aLbi dicemus , fiuc Centuriones ; mallem <uc
tcrni cxcubant, (iue huocad
,
ignorare fateri
cicm tranfcunrium
fcdpotius ftantium
non
attingentia
pr;;efeferre
Vnde
ad impediendam vitro
citroque hojftibus nauii;ationcm,5<:commeatusafportationem5inop a nau-um,
,
xiore:leuia tamenhrcfigna,
D Ac
cumali)s gentibuscommunia nobis videnturpollquam conicduris vti licet, mcliorem fortedabunt nobis pilei liii non
5<:
qua,
&
pcciora prarcinitos
& talaribus
propinquS
Hos
itaquc,
ali-
quos
in cutus y&oa^^^^Ydt^oi^
ad Stat.
594
eiWiiXccv
i^vjUiOi
G tV?
lib.
IV. verf.
TTP^<;
eV'
.^jcTov
"^^ ^'
;^iiJvnt<, g^tta/jSjy^;
r^yoig
raiii
v^zswctfg,
ottro
'^'^'^*?
ioquitur Strabo;
tzov
oiK^ijiv
'C^ 7a
lib. III.
av^pauoi
(ji.i\X-)(Xac{vo\. y
De Gadibus hacienus.
'zsohio^lg
'^^^zs&r^vreg
CaJJitertdes
/Ui(ft
S^'
etuuov
C^S^s^icoTe(
,
o^oiot lo7i
cingulacircum pectus^eji^antes',
cum
(
batulis deambulont-,
baculos demas
fi
>
tT
quibus
non
RAPHAELIS FABR.ETTI
2,0
bellica expeditione
noncft in
tantum deambulationelocus) A
fed in pacifica
abnormibus
illis
rium
iitis, ibi
oftendi
repetit de
ii
alijs
fe
antea vidifle /
/ja(;ito
adnum.
nil tale
polt
2-77.: at
me
stc y
auxiliaribus fagittiferis
contumax , qui
potui
Similes
vinciri
percipcrc_i
adhuc patiar
ridiculam
Jttwvo^c,
num Apoftatam ita lib. XXII. defcribat, ndehatur vt cercops homo breuts-^ humeros
extenta,ns an^uliesytsr
ta
ille
Heus tuy
hircinumque barbitium mentitis fui tcmporis philofophis tribuatAppuleiusMet.lib.il. Nos igitur, quos
iniuria barbarae nationis non tangit , receptiori vcterum coJicum led:ioni inniaui
birlra
quam
Columna
quid fonat
ftantes
lib.
Ccrte homines
,
Nec fine
,
,
'vefteferali
addidit itfchyius
& ferpentes
L
,
Vt&
dcies
lib.
Stabat
mudum
ille lib.
lib. I.
Komanum
VII. de Falifcis
6c
IL cap. IV.
->
qutaparesnon
Vtrumque faiftum
inter ftratagemata
Liuius hb. IV. cap. 33. repente patefaQis Ftdenarum portis noua erumpit
, inaudtta ante td tempus , tnuftata/jue-, igntbus armata ingens multitudo ^faci'
hufque ardentibus
infueta turbatterant
reponit Frontmus
perpetuo profi- b
terror
int(rcurfantibus fceminis in
fpecie', ifte
poeticum
ita
-,
Tarquinienfibus, inde
ttbtts
furiarum
faces
rogo'^
fcclatam fimpiicitatem
terte
refpcnde quod
tota collucens-y
velut fanaiico
tnfmBa
dus
DE COL- TRAIANI CAPX dus > quod non puto j vcl Florus refecandus
1-
a,
dcccptus.
t cuius
hxc
vcrbis
ipfis
ornabimus.
fcripta
Itt
BiUiotheca Serenifs,
Ma^ni Ducif
ad Eccle/iam D. Laurentij Florentia > funt duo ntlf, chmacei infol, Plut^
28. w. 5. g^ Mw.40. M/f.num. ^.Plut, zS*/e>t
ita-it/xQioiTT^y cq
Etruria
tsuivAfgaraltanoudfnanufuper-TadKSlt^m
pofitayfed nunc del^ta , fortc
liter<e
qucedam
C noua manus
fd
nunc deltta
infertum
oig
nec vllo
y^ formauit duaf
ejfe al
a noud manu
illa
Cr
effe
tol)$
vtsnvojig
^lter
pofTumusi veteres
fupra^
tsonoLig.
legity
Spiritus
CTconuenitp
num.^Q* cUre
niff.
fed
etiam ntiua-
alis
c^uod indicaret
Itquido patety
oi^,
quam
ipfas CalTitcridas
oftcndcrO
&
patere
ac illud
pelagus indicare
1
ii
a Septentrione fimul
&: maiori
quam
niam refpiciunt : in quo certe, ncquc ad arAon proprie , neque in tota illa cx\i
vfque ad Occidentem regione , vilsE infuls iacent 5 vt recentiores nautce , qui
omnes ilHus Occani vcl fcopulos probe norunt , indubie teftantur . Contradicit
Straboni Ptolemseus
illas
coilocat
lib. II.
II.
fed
nimisproximas
facit,
mc-
primo meridiano tribuens , nec plufquam grad. V. 1 4. ipfi Ncrio , feu Artabrorum promontorio nequc enim (1
ibiextitiflcnt, tandiu cas latuifTe, &Romanos earum curfum frequentcr , vt
ait Strabo , tentantes fefellifle , credibile foret
Hlinius prima facie ab vtroque
difcrepat , eas exaduerfo Celtiberi<t lib. IV. cap. XXII. ftatuens , quie regio , tota
meditcrranca , fi alicubi mari proximat, Ibericum quldem , &: internum afpiC cit: verum facile eft Ptolcmajum illi conciliare; quia cum Plinius in titulo
cxequitur
et^
atquc arguta
loco Ceinheri^
cum
.^
vt
Fredinandi Pintiani
communiter
legitur,
fcd
RAPHAELIS FABRETTI
t2,
yi^ores
alios
(vtvocant) Inrular^dcccmnumcro,
proximam,
fi
non diffentientc
liuncupatio
cui
ijfdcm. in-
yirotrehs njocitant
quas
Strabo
dicijs oftendit
quamfuijje
cis
allu-
mere &rctincrc.
barba,
At planius
foeminea, ad
num. 104.
credantur:
21 i.i^y^ 8^ 287.
mulieres, fateri, quas Ncotericus vbique milttes vocatj pi<^oris profcdlo culpa,
lincamcnta,
jedificia
ingcniose fufpicatus
facici
quam hircinas
Itaquc cas
cft.
vt ca pars,
quem rc(picit,damria
quam e
habitu,
Scythi-
faltem bland
ri
volumus
faciifque oftendebantj
non enim
qui
(M
n aits^
(^
I*'f
A/a.(^oi'tti'
AiovvffT((^
roi
T)y -aJoTg hi
Oy
av/ATTav'^ f^ioov^i
s^tct
Sx.u^wr ou
Tm
fugnis
otj
vtatur authoribus
>
yw^KSi^
Tas ywcii^x^(;y
'z^nftiaH
A/ulolC^oviS^uv
fjLi^uaew STt'oivS^^m
Sfltu^^AtetTo/
it%
alijs
Vk yovtii dn^-zsecpsKijXif
<pti<j\
<pi^TiiT@'
2)cy'0a/
Et Stythica pajfim
Et
quamvis
MctAXoym
Keu
viris
Sfe ,
e^ovloy
'2ot.v^o^a.rr,ot ,
vV P^>"ra.'S>x,$
colUhormt
Agy^j
mulieres
}uem'
^luemdcitnodum O*
I-
^3
ortas.^
Ama:(onum fuerunt ,
oltmfane commixt* [unt cum vtns Sauromaticis
Illienitn in amore
luo
Sauromat<e
a,
Scyth^^
>
Perantadcs dicis
cjuos
qttasnjiriii
nifi
tur ,
; de cstcro cnim Gotthos inter Scythicos
Sarmaticos populos connumerandos ccnfco , cum fupra Thraccs
Getas
&
>
Europex
quoquc
Alias
>
C Scriptores
cidauera birh:^>orum
lib.
IV. cap.
III.
repem
fnnt
muliercs
viris
S^
coniundas
ille_.
l>
lis
ftata, a
quo haec
Bofpori
XV.
XIII. S^
lib.
illi
X.
&:
hoc etiam
nummo te-
rctfte
mius
Differt.
V. pag. ^(Jj.
cuius
Regiam ad
&
miano
lib.
XXII. repommus
vnde ad
w^(^^t
VailUfit [n Traiano
Tom. II,
illt_^
exporrcdas coilocat.
dum
credo
cum iamohmregio
illa
ibidem uibdit ; $c commune huius ReRomanas in partcs ftudium, ctiam Sept. Scueri tcmporibus
vt Strabo
nummus
oftenddt
Qup-
vt
Vidimus
Si
RAPHAELIS FABRETTI
x4
Si cui
is
tamen
non
certe
mcam
ninium Hb. VIIL hanc vocat co^icfam-) latam ,poeticam j (5*5 juam^uim in 'verijji'
fxlfuUfam materiam .
Sed vtcumquc illam de Amazonum Ciuitate, cx folis mulieribus conftantc,
fabulam ( lic a Strabone lib. XI. ferio habitam ) Poetis rehncjuamusj iuxta_J
mis *ehus
cfuos infuper
partim ah Hercule
panim
Vt ait
B.
Seruius
1.
immutato , cx
lib.
equeftri in pedeftrem
fct5l. III.
quoad
arcu 'Vtuntur
njirpines exijiunt
neque prius
cerint
rint
^ioi ft
rtmt-i nc
>
ferro
fiht
congrediuntur
delegerit
iOpia traafmittatur
^ cum
equitatufoluta
Dextram autem
capiat
Horumf(ernin<e
hofitlfus
q^uam
ejl ,
hellum gerunt
more-j perege
ntjficommunis expedi-
ad id fuhricato
incrementum
vcl pariim
qu M<eotim Palu-
Sauromat<e appellantur
(T ex equo iaculantur
njiris
qua 'Z^irum
.
In Europa-eflgens Scythica,
dijfcrt^
niilitix
cum
irifantihus
retate
tT"
candente
CaJtcris
vcraciorem ijarrationcm
tanquam
a vi-
connilbio pcrmixta
virginum, vt olim
ac facicm
manum armauit
,
inter ahas
Dacorum proximiores
prominentes,
?e
prsefcfcrunt bins
illae
ad meridiem
benignioremquc
formam feruant.
, tam Afiatica: ,
quanu
Europcx mulicres,
diffcrcntia
EuropjE enim
damus loricam
mi
&
finiti-
auxiliarcs gcftant
num.i47.& 161.5
Afia: vero
CAP.
CAPVT
II-
11.
De Minutioribus quibufdam
ac perperam
appofitis.
tenuiora
dtxertt (juifptam
(ju<ijue
Scriptorprofe^juatur iproinde
me"
vt
iic
dcccty
voccm )
quo plura
S:
grauiora fuppetunt
dilia
ilhs
eft
dicafte
feu
frugum
( vt ait Feftus
repofitoria
quia
Prietorianorum,
dtfcederet-, cuftodiri
cju^ ab eo
merebantur ?
fuo loco aperiam; contentus modu innoriros Expofitores vel hic vel ahbi hallucinari; nam pluries aho
,
cnim
facit appellatio
vt vocant
Quofnam
E
digiti
indxis
elati, in
quo, per
num.
04. 115.
125.&197. Difcrimen
<
O* fefquipiex (iipendtum acctpiehant j imo Sc duplcx , fi Percennio crcdimus apud Tacitum Annal.
hb.I., qui denis in cliem ajjihus animam
corpus legtonniorum ^cjl tnari cxproDrat,
'vltra
&
ticnte
RAPHAELrs FABRETTI
i.6
ticQte
Dionc
lib. LIII.
>,
etus jitpatoribus
-,
reltquis militihus
pendehatur jiipendtum
Vt^ue paucis me cxpediam , adeo parui facienda videturifta diftiniflionis regula pro Prajtorianis dignofcendis , (quamuis videanx.
cam axnplexum fuifte cx loannc Antiocheno Salmafium in Not. ad Spart. in
Scuero) vt aliam longc diucrfam , &quidem veriorem, ftatui pofle non du- b
bitem ; ncmpc, omncs omnino milites illius tcmporis , gladijs ad dexterarrLi
accingi folitos , praeter Impcratorcm ) Legatos , & Tribunos, cjuibus parazonium pras dignitate attribuebatur , vt de fuo quoque ^uo teftatur Polybius,
fif^ue a bafi ad
n}na cumfcuto gladium imperat , quem fert ad dextrumfemur
abacum cernere eft , tribus tantum demptis ( c quibus , duorum ne cnfes quidcm fed baltei folummodo confpiciuntur ) qui fcalptori in tanta iconum mul- c
titudinc pcr lapfum forfan excidcrunt ; hoc cft e fegmentatis vno fub num. 183.
qucm nouis typis ignotum, ftudio veritatis , noftr quamuis fentcnti aducr*vt
daretur^i decretum
eji
',
fuiflet id
4ternum
igmrare-,
Arcus Conftantini ,
nouius
& abfurdius
Pratoriani Jiipant
O*
^ fpolijs
&
nifi diccre
vclimus
folisPra^to-
Ex inftitutione cnim
Augufti, dc qua
Dio lib.
edifce-
quo nihil
LV., '^^'
,
ita legio-
alias
feruatum , teftante lofepholib. II. de Excid. pedites 'z/trimque gladitim gefiant >
longiorem illttm <^uidem ad fniftrum latus , nam qui ad dextrum eji , palmt menfu-
cft
CoIumn*B
alijs
militibus, fcu
S>c
rem
huius
vidcamus? Aftalij, inquam, melioribus fundamcntis innixi, dicent, prscparationem huius cxpeditionis proccflifre non aDrauo, fcd a Sauoamne;
etcnim prope hunc in Vrbe Segeftica clafTcm inftruu^am ad bellum contra eofdem Dacos ab Augufto CaEfarc,loGi opportunitatc aIlcd;o<,rcperimusj fueritque
hic
hic
profcdo
ftatio ClafTis
Strabo fiquidem
Dacos
lib.
Pannonicx, dc qua
VIII. appcllat
natura perutdtm
hfllo
Grutero pag.
in
Vrbcm prasdi.5}am,
& quamuis
27
CCCCXCIII.
<r,'
comra
*rct7n in gcrendo
immiflionem fluminum Pannoni^ vnius in alterum oriatur,ita vt Scgefticam ad Noarium afTidcre deduci valeat ; tamcn & locus Strabonis ca^teroqui eft
circa
valde fufpedus
',
Appiano , in
enim Appiaji. cx noua vcrfioncfcu corrcclione Alexandri
rifa, Ciuitas (
fidet
<jua
de Scgcftana loquitur
Bajlarnafj^tie , qiti
nuhius diatui
) latijjlmo jiuuio
hahiturus
eiipftts
,
.
Tollij. fJuius in
-its^ingentifojfi
muntta con-
idem jiitutus
Dkos
his in locis
vhenonlpus aquis
-^Pro
Da^
Danul?i&
nomen affitmit . Sawts autem ijlnim iyji.ut; erantaue C^efarts naues ine
jlumine yqud commtatum exercitui per Danuhium ajfrrent . ObidSegeJiam l^rbem
iftrt
jibi
ajfumpferat
dh
exc^uirunt
eo
Progredtente eo
objtdes
ad
Sauum ,
D quc Pancirolus
immerito
dior
OU3E
is
'valeat
afferre
qutdfa^o opus ft
Romana iib. XII. cap. III. , concordatImp. Occid. cap. LXXXI. fol. i6S,num 7. Nec
in NjtitJa
amnis
vt Plinius
centum
alteri in
lib. III.
m Italiam ducit
vt Strabo
nufquamnon
Tibifcus vcro
dido
lib.
XXV.
quia
teftatur,& in ea via
fitus
\^n.
repcritur;
Namque,
apparcat.
vt eius
& Aura & Alutas & Crifius & Valdamus, ^ Aucha & Thomea,
maiori varictate imo&forfan vcritate, quandoque in fcenam induci: Nam
&c
Cufus
G inDaciam
(
ingreffusi
foliti
rcpcrirctur, mflucntc in
vidctur ad ingrcflum a
eum
Intcrprctc
) edicit
in
Laiius
lib.
XIL fcft.
II.
cap.
Ciaconus
Traianofadum
i.
quia
vt h.Tc omniapcr-
lam,
RAPHAELIS FABS.ETTI
2,8
-
lamyquod vinum
audiant
ferant Scapha:
proprietate vocabuli
&
illcE
copia fermonis
Dijs placet>
ii
non
&
illa
de
AriftoteleadduLlis,
eft
apud Plurarchum de
Philof
Placit.
lib.
IL cap. X*
Et quemadmodum ibi non fine contradiuiore res tranfit cum Empedocles pro
dextera Meridionalcm plagam ftatuat idemque Plutarchus in Qusef Rerum
,
Roman. LXXIIX.
Mundi partem vocatam
fuifie referat
apud
fic &i
NumJE
ftica
&
Liuius initio
lib.
I. ,
vbi de inauguratione_j;
my-
philofophia , diuerfum
omnino idem
Plut;irchus aperit
lib.
commcmorata lamentatione ilia facra , qud Oiiridem fuum , tanquam natum in finiftris partibus, in dcxteris pereunreiR deplorant, ha^c fubdit, mm
vbi
jiepyptij Ratuu.nt
partes
penre in dextris
lib. I.
Saturn. cap.
XXI. ,
vbi ait
illt
concordia e(ty
nam
is
\,
ahforp-i
hic eadem_.
0* vt ah
Ma*
/4riete incipiam
Augurum
Ex
min
l^ecfcUs Leo
ma^nn
ah ^equi-
O* Solah eodem tmpore dxterum httntfQuid, quod varij rurius authores , varia ex
jiout
contraea,
LiuLO
ftatui-
a^
II-
Varroctenim lib. VI. de Ling, Lar. de Templo Auguraliloqucns, its. ait t EiusTempIi panes quattuor dicumur , finifira ab Oriente y
dexira ah Occafu , antica ad Meridiem , poflica ad Septentrionem . Contradicit
huic,ex eadem,vt ait, Arufpicum difciplina Hyginus mitio libri de Limit.Conratio menfur<e conjlitma efi aty Etrufcorum
ftitut. , apud quem ha:c leguntur ,
y4rufpicum difciplind, qua tlli orbem terrariim in dttas partes fecundii<n Solis cMr"
fum diuiferunf') dexteram appellauerunty qu Septentrioni fubiacebat finifiram-y (ju<e
adMeridianum terrarum effef. &: in hoceodem conuenit Fragmentuni Agrarium de Limit. a Goelio nuper editum , vbi hxc infunt , Limitum prifna origoy
ftatiiimus
aflerueie
',
in
alij
tentrioni fubiacere^
loquens
lib.
lU.
ire frnijlras,
de quibus etiam Solinus ia>mbra , qu<e nobts dextriefunt , illis fmiftrce s nec hoc
ftabih obferuatione ; nam apud Poetarum principem Homequidem firma
&
tum
D
2>coifew
Euftathius, eruditeque
lib.
XL
ncm,
j)uto,
quia mare
GrSECo
quam
ideo
dicuntur
Sc<e<e
vt optimc intcrpretatur
&
potius ampleclendam
5o>,quieam^5c(?w;drf
dixit
C ir
EiT
6777
lOoOt
ttf^J?
flO)
JJ&ACOI'
Vocatanij
coniido ctymo-
\.
TS,
Auihus
d^Sfy
ita
Ti"/) i^'
a fe
njtrQ alas
expandentibus iabes
neque curo,
^g
G
Tcc
I^eua
ca!a.loXiKci ,
ol^ii^sp^
autem occidentalia
h%
la, h>Tix,oi
Oi^Vt-n-
quidem hunc Homcri locum , ex alio OdylT. lib. IX. verf. 25. Strabo
intelligit, Auroram fcilicet ac 5o/^w ,dexteram inquam partem pro Meridionali
laterc, & tenebras fiue cahgmem pro Arcioo fumens , bis lib. I. rurfufque Iib. X.
Aliter
gaudcmus
&
Ouidium
5<:
authorum
RAPHAELIS FABRETTI
30
alias
tuam matretn
Quiecjue
Sufpicit
indigen<e Sidortida
a parte Jintfird
tellus
Jjanc pcte^
in fuis Retradationibusinterpretatur lacobus Micyllus: fcd clarius
a Pontica regionc
vidcmus Ekg. V.
Iib.
jSfpice
V.
Italiam dexteram
ficri
Trift.
^ njt
cidem Poctae
thure
coortos-)
Mundo agere
curfum
idefi
Laiumy
illo
ftmper in c
dextram pracipiti y eodemquc libro cap. LIV. Uua [fulgura ]profpera. exijltmantttry quoniam Uuaparte mundi ortus eft , repetitque iterum lib. VI. cap. XXII. ,
'Legatis ex
oriri
Taprobane mirurn
&* in dextram
occidere
accidifTe
nojftro
hunc ipfum Danubium , eodcm corporis fitu in primo, vt hic , cxercitus traie- b
du in Antonini Columna gcminatum Tab. V. , Septcntriones facie manuque
rcfpiccre dixerit , contra cjuam ex tot Philpfophorum placitis hic cuulgaucrat
,
adeo
ilh placuit
(vt quantiim
ficri
altiiispetita
excufemus j
rc
opinionum
Uui
ait
mque Uuas
O* inttium nullum
paucifqUc interie^is
triofit
Uuusj
in
teres eji
Rurfus 'veio
ora traduxero
nullum finem
'C9*
Vhi
potefl
Septen-
qui ab Solepo-
in 'voca-
efsc
f orientem Solem
quem Jt
flerganeus hahehttur
e[i ,
}uicquid enim
finis
tsr
Lufi-
'
''A
:
II-
^j
onus immutarc^
mus
> eam fi libet acetariam nominando j & omnino alleuaremus in
Romanomihte: abfonum cnim eft a cailrenfi difciplina , <juam lapfam & exiini9:am refouifTc > ac rcformafle Traianum, non femel in Panegyrico Phnius
pr^dicat 5 intcr onera militaria, de quibus num. 44. prxfente ipfo Traiano , 5c
exfuggeftunum. di. infpe^flante vini lagenam connumerari j vinum cnim^
nunquam bibifTc mihtes , fed aqua , aut ad fummum pofca , ex aceto &: aqua
in fcapha
^-^
prifco
abltinentiae tcll:imonium
vnquam
admiferit
Romanus fermo,
officij
MCXVI.
Grutcrum pag,
.expeditione
17.
in huius
marmore apud
in
noftra demilitibus in
quia
Vrbanum otium
mos in deterius poftea lapfus, ( cum de tempore infcriptionis non hqueat,&: nomcn ipfum nouum videatur jahud mducere potueruntin Pr2etorianis,&: vetus
inquam, adremnoftram
Facir,
Sctptonts
Jemtliani
libenter njtens
o* Metelli
commmendans
fubdit
cafeOf
Traiani
Hadriano
,
cibts
vbi
ettnm
O" fofca-iexemph
prout etiam ahus
fi
mium ,
Necnouum,
Romanis mifitibusfuit vino abftinuiflc, quia & Carthaginienfes in exercitu vinum non guftabant iam ante Platonis actatem , anno V.
CD VII. demortui j ita cnim illc
,
aut pecuHare
de
fed
illo
folentyC^ tn multis gentthus hoc Itheri quoque homines abjlinent^^vt in Caftris Carthxginienfer^vatet-tquod ^elnihilvini-i vel perquam parumcontrtbuendum fit, AcetO
efficf
num.
34.
tor Epiftola ad
ex hac
&
,
3 8. repleta
Libanium XXVIII.
Columna
inilruiSus
oftendit
lulianus Impera-
Clauisaencisfcimus antiquos
fiquidem cap.
nauibus, Vegetius
Hieroms cdoi^us ,
curatore acpr^.
quam fcrrcis
coinpingi
(bd
RAPHAELIS FABR.ETTI
3i
fed in
alijs
aque fuperfluum
inutile
plerumque
ac difpcndiofum puto
-,
apt:ufc]ue
fcrro conlici
nuhi perfuadeo.
prout ab co
fofia infpiciturac
mcnfuratur,
XXV.
ere
njnoquoquejer mmipulosy
diflentit habitus
nec
Dc
alibi d:citur
Prjctorium
c^i tota
^ integra
^'
coada ad rei fignificationem , non ad menfura; fidem. Qui igitur ita dillingunt,
Vt vno ambitu CaCira , alio Prstorium contineri credant, Traiani prxfcrt nru
tempore ij certe Frontini fui non memincrunt Stratag. lib. IX. cap. I. exempi.
,
Caflr*
ad hanc i/fque metativnem-i qu<enunc e^edia eR ^peruenertt?:qua;eoufque vera funt, vtplurcs earumdem partium exercitus, tresnempe C. Ncrbani , Ca?far:s Oflauiani , ac iVJ. Antonij apud Phil^ppos, quon am *
natione notata-i paullatim
Callraparum videbatur tutum, commune vallum habuerint Excnitus^T^ero Bruti <y* Caffi f vcrba funt Dionis Lb. XLVII. j forfim
quidem -iVt videhAtur-) vterque-) fed re ipfa,coninHEitm ca(irame:att fmt erant
diuerfislocis habcre
:
'-,
enim Caftra ,
faBis ad<o tute confedijfe-, tradit Hirtiusde ikll. Afnc. , quam noxie poltmodum, &: ad internecionem exercitus, in terna caftra dfpcrtitus legitur, tum apud
eundem, tum apud Plutarchum inCarfare. Si vero Caftra augcre & dilatare
oportebat, non ea loco proxima fuifle , ( vt ifti volunt ) fed alia noua , atque_.
ampliore munitione vetera circumplexa rcperimus vtPompeium ad Dyrrachium fecilTe, Caefar tiadit lib. III. Bell. Ciu. C^efar paullo vltra eum locum Ca- G
fita tranliulit
tnunitionem
lib.
quod
hant
Scio ,
dc Mil.
CT*
tnawrem adiecerat
minora Cajira tnclufa maiorihus-, Cajielli atqueArcis locum ohtmehoc Frontini cffatum , Lipfio , optimo quidem iure , non placu fifc
>
ita
Rom.
V. Dial.
I. ,
fed
quo antiquior ,
S<:
ipfis
Troiani
belli
temporibus
Hbus
iam
iibi vclit,
attuli
Cap. fuperiori
num.
-jj
Quid autcm
II-
Caftrorum multiphcatio
ne<jue hic rcpctam 5 fcd id tantum fubnehsec
-,
vt
idem Vegetius
-,
Idcm dixerim de
verbis
Veteranis 6c Triarijs
fc diffcrunt ij,
nam
nihil in
ijs
vthabitu inter
ijs
per
Haftatos
ficque
pugnam
reintcgrando
Dionyf vcro
&
V. ,
rurfus lib.
IX. nonnifi ad cuftodiam Caftrorum deftinatos dicit, etiam temporc_,
pugnae ita vt ex horum difcordia appareat , cos non de militia tunc vigente-VIII.
lib.
&
loquutos
iam
Qi{e.
ignari
vt diuerfa,
imo contraria
traderent
fed de
dcfuetudincm
in
dtBi , quod
de
f
ijs
XX.
induifla
inquiens
lib.
deponebantur
cap.XIIII. in
illis
eft
Sicquc Vegctius
vt patet
lib. I.
cap.
nia
vt cx Liuio
ncribus loquitur
bat Lipfius
I.
intcr authorcs
lib.
:
ElcLi.XV.
militia
fuftulifie,
Et
RAPHAELIS FABKETTI
;^
Tribnnorum offcmm , rel eontm-^ c^ui exercitui prtefunt j vt diiponitur in I. 1 2 vcrsus fincm D. dc rc miht.
Quatcnus autem dicatur , id colligi cx lapidc Carpcnfi apud cundem Crutc-
rum
DXX.
fol.
8.
IIII-
fi
FL-
dis
ijs
calumnias
quod illc
&:
alix mfcriptioncs
Vcteranus
apud cundcm
8.
quia alioquia
&
ahas mcmorabih
qualitatc
qua
&
habcntur
M
D
T-FLAVI-FRVENDI
F R L E G VIII AV G
lOVI-OPTIMO-MAXIMO
M^SABIONIVS
DOLICHENO^VBI-FERRVMNASCITVR C I N N A
E T
C-SEMPRONIVS- RFCTVS
L-FL AVIVS- TERTIVS
CENT- FKVMENTARfVS.D-D
ET- C^MELLONIVS
J$ui Scriptorem Vit^ Colotij
SEVERVS FR^ LEG XXII
PR.
H^ F* C
Ijjrto de Vecchijs
ad Arenulam ,
J
jv
j
rano Frumcntario traditioncm 5 dum conitat,
p ov
. 1 P r . VTT
C
eumnonplufquamXXXV.annisvixifl"c;nec
^,,t ~^t7tx t-t.
_ ^ .
A
j
c
ir
proptcrca
vicena Itipcndia
conncerc potuilie,
cum non
ante XVII.
annum mihtiam
ingre-
dcrcntur , ex C. Gracchi,
Seruij Tulhj Icgc , de
XXIIX.
vt
imo cx vetuftiflima
qui Gcllius
doaa probat
I.b.
X. cap.
Lipfius de Milir.
ikTr- II.,5^exmnumcrisGrurcn
TT
c,
wKom. hb.I.Dial.
ji
I
L
r
nj
iapidiDus comprobatur , 11 anm ihpcndiorum
xi
. ,
nAcciTTA.poM
ivy.rVM*. OVO
\,\ ^ S^
'xt xt
N V
VIXIT AN
,
tr
..t^vip tt
\h
MENS'II-B^M*F
t^
r^
^^
II-
jy
LVCIVS
mmirorum afrumento
dtftribuendo
VOLVSIAE
dcfignatum
ARBVSCVLAE
AE- E T-
CARISSI
>
BI
PERMISSV-DEC
-^A^
t
Grtit.pag.DXCUL
Hoc inquam
alio
ptione inuenimus
quod
'
fub
in fequcnti infcri-
ASTVS
quamuis nomine ,
2,
DiSPE*SATOR
CA STRORVM
"fc
Ef VLPI VS
DIADVMAENVS-LT-ONESIMVS
ET IVLIANVS FRATRES
FECE aVNT ET C L A VDIA
MARCIA AELIA POLLA
FECERVNT- S IBI ET SVIS
LIBERTIS LIBERTABVS
OyAR^POSTERISQyAE-EORVM
HIS-MONVMENT-irvS-AMBITVS-PRAE
STAKI DEBETVR
^
^uodetiam
i
in
Perfium
Difpenfatorts
Sat.
IL
& a roga.
fiue
in
num.
87.
Grutero pag.
huc
non
de qua
certe
'C picit,
fui vires,
ctymon
POFA.
FRVMENTI DANDI,
Alia Praefcdura
II,
lib.
&
CLXXXIIX.
i.
CDXL.
x. C
DLXXi.
6-
&:
MXCL
8.,
fcd
fa(Sum putamus
yndc Minucisc
at
nos in
iis
nomen acceperunr,
dorisadhuc pcrdurabat
En
rei
CLXXIII.
|^
TI."
RAPHAELIS FABRETTI
i6
TI
tu:
CLAVDIVS AVG
LIB
lANVARIVS- CVRATOR
DE-MINVCIA'DIE-
XIIII
OSTIO- XLII 06 ET
AVO N A TYCHE VXSOR EI VS
PITVANIANI SOLARIA DE S VA
I
IMPESA
quami furfus infcriptioncm
FECERVNT
C SERGIVS
C- VIBIVS- C- F^ CELER
VIX^ ANN^IIII- MENSB- XI
FRVM-AC^ D-VII-OSTlO-XV
VIBIVS^ CELtR^
F*
Camdo.
GenaZK.^Ht tx
meas incditas,
C F ALCIivi VS
ANN
MENSIB-III
DIEBVS-IH
FRVMENT VM^ ACCEPIT
SVO DIE-X^ OSTIO- XXXIX
VIXIT
lll
SERGIVS ALCIMVS F
Ex Sponio
SVO
ex puerili
SEtate
vitandam,
corum
acceperunt-^
& ofhjs
ad confufionem
nus alimenta aflignauit , donec ( vt ait Piinius in Paneg. num. 223.) al^mentt^
ipfius ad eiufdem fiipendium pirnentrent , hoc eft , ad lcgitima: militia? 3Ctatcmj
poft XVII. annum , vt Icgepoftea lata conftituifle Hadrianum , rcfertL C. in
J. Mela ait 14. D. de aiim. & cib. Icgat. ^ de qua etiam puerili alimcntorunx.
nummos
quattuor collegit
Quod
vt accuratiiis
media
clypcis
fiat
aduertcndum
eft
ornamentis caftrcnfibus
qualcs f^pe in
Co-
fuifle,
in
y? ^/> njel
capitale
enim
fiiim nomen
adeouty ne Poet^quidem in
eorum omnium
in
quorum
fcriptum
vcftigia
Ita
P SEPTIMIO
nomcn muentum
efi
vt
lejldmentts id
GETA
line.^
II
lacuna hcccfuperfint
vndc
neceflario infe-"
raiur.
S{
m COL
TRAIANI CAP-
II-
37
y[
IMPP. SEVERO
ET ANTONINO- AVGG-
c vir
M-VLPIO-
SPERATO
?'
COMSTAXmNO
C-ATTICIO
TR
GENlO^y II- QVl' FRVMENT^ PVBL INCISI SVNT* KAL MARTIS
L-LAELIV
SC FIL-FAB-NEPTVNALIS-ROMA-M-FII1MD^AVG-MAG\0-PR-F-P-AD-X-TCXL-1VK
Q;\11NVC1V S QJiL-ARK.FLAVIANV S KARTHMF-XVIK.NOV-MAGNO-PR-FPAD-X-T CXL-IVKC
M GARGILIVS-M-FIL-FAB-IANVARIV S. ROMA M. F-VI^K-NOVMAGNO PR-F'F-ADX.T-CXL^IVKC
M-CALVISIV3M F'LviP-FORTVNATVS^HADR. M-F ID- NOV MAGNOPR-FPAD X T-CXL-IVKC
S-MACcD.M-FVIIMD-DEC.MAGNO PR-FP-AD-X^TCXL-IVK
TMVTlMVST-FiL ZOSIMV
CSATRIV
L-
CASSIV
SM
C^SOSIV
L.SEPTIMIV
S
S
Q: L-1VL^THE0MNESTVS-REGI0M-FKFEB.MAGN0-PRF-P'ADX.TCXL-IVKC
L-LIB FAB-HYGINV
S -ROMA M-F- ID- FEB' MAGNO.pR-F-P^A-D.X'T-CXL-IVK
P'TVTICANIO- HERMETI
L
CORNELIO HONORATO
SENTIO
VITALI
TESS
I
D!
STLFANO LIBR
CORNELIO HERCVLANO OPT' 7
^B-PR^ ? AELIO
vex^
L^
CVRA
'
L- F-
'
HONORATOET-L-CORNELIO^L F^ HERCVLANO-
L-CORNELIO^
AGENTE
VEXIL-
OPT
^
laLdreaalt.ped,
I' 'vnc,
X, Ut.ped, l.im,
VU
RAPHAELIS FABRETTI
38
j?nir ^ yt djximus
^
6c in
ccmfulatu colkgaE
( Cic
cnim
j;
1
TRIBVNICIA POTESTATE
fulci
'
terincurnt
!
quin etiam
legionarcs ornantur,
imo
Sc intcgra eius
M
CASTRORVM-MATRI-AV
TIM1-SEVERI-PII'PERTINACIS
AVG'CONIVGI- Q^S ILICI VS
DEDicATIONE
ivliae.avg-matricastror
Et^avg :::D d-pvbl
VICTOR.ET-C-TADIVS-EOR
..
TVNATVS-OB-HONOREM
Gruterumpag,
'
^ MXJX,
VLIAE
ET-
CAVERVNT
DOMN AE
CASTRORVM
HortisrrfmisaiEfimlias:
mutill.
J^d
MATRI- AVG
AVG
NIS-MILIBVS-NvLEGIThMIS-AD
EPVLV
ifta fiue
notam
>
lulise
pluralitatis filiorum
Mntns Ju-
amiferunt , fiuc
vt in
pag.
CCLXVL
deformatam
I.
7.
EX HS
infcriptionis claufulam
ADIECTIS TERTIS ,
terces de leur jtijle v^leur
ibi
fcrmo
fit ,
in
auec
1.
in
BINIS
cet effet
titr
caput lulis
ioeptc
eam
LEGlTLVjIS
intcrpretationem ad
viri
MILIbVS
adjcute
ayans pour
yS VRIS
IVLIAM Dv)NINAM
ibique a Scaiigero in
&c,
cum
de legitimis
tertijs
vt in hac lamina
Domnse ,
illud
vti
tum
1
I
meli adnotatus
eil
pro
retulit,
&
cjui
prior
tali
II-
3^
qucndam
infolitum Capitis
nummum vulgauerat
inter alios
Hadriani num. 67- nortra vcro luliv-c effigies indubic lauream , viri coron parcm , in ornatum aflumpfitNcque hxQ dillributio ea crit , quam Columna oftendit ; cum non vniuerfo
:
&
2e ca dijudicent
nomcn
tribum
M AGNO
ampliilimae
& fcraciifiraa?
conditis
cuiilcoltendatur-
Plurimamgigniconfufionem,
Etquamuis fcalptor pluribus in locis prouiderit, interpoiita arbore a fumD moad imumipiius ipirs j hoc tamcn diitinLlionis iigno non animaduerso ,
Expofitorcs (\xx hiiloria: iilum , quantumuis intcrruptum , connediunt Huius
generis aliqua adnotabo , vt vnufquifque eandem admonitionem , vbi opus
tur
fucrit, apphcet.
Et primo
in oppugnatione
cupatum intcntant
quam Daci
cum
ad findendum
p
alibi
Oppidum num.
amnem vfos
etiamnum
vc
nifi
aduerfandi
cum funalibus
Cui
commcatus dedu-
1 5 8.
obuerfis remigibus
fuiiVe,
Romani Colonia
catur : ibi
aduersus
(ita
pcruertcrunt)
vtnemo
non_^
, Traianum adeo
remigibus deftitutum fuiiTe, vt & Dacos captiuos adremumadigeretj quod
& a fadium ahas a Romanis Ducibus legitur , ita enim fignantcr Scipio capta
,
Carthagincnoua, ex roiufiiffmis inter capttuos remiges fuppleutt vttradit Polybius lib. X. num. XVII. i neque tamen hic probatur occaiio , ncc vlla diucrfitatc
-,
talis
vt hinc liceat
corum habitum
prajfinire
, lunicula qu.r
colobio
feu
exomide
antiquis
Ai&i , vc probat Ferra(
III. cap. VIII. ) ac fagulo , in nodum fuper humcrum^
Sicquc
RAPHAELIS FABRETTI
40
cum alijs
Itemque Traianus
illud
130.
intermedia fitlignatiomilitumnum.128.
licet
Oppidumi
lib. III.
tamen
rcs attinguntur,
bulare dicamus
imo
ha;c
tam
Sc
vix indicantur
& impedimcnta
primo agmine j
delioiunt equites in
poftremo
exacSe in
& Caftra
Oppidum
ac vehi-
||
in
Hac de rc verbum non amplius addam , poftquam verba conferta inter Romanum num. 279., & Dacum num. 280. paulifper aufcultauero Hine,
.
inquam, deditionem meditantur, qui mox infenlis animis adeo acriter pugnant?
& Centurioncs ideo ibi frumcntatum milites educunt , ( Centuriones enim ex
chlamyde &c clypeo eos efle aio , quos Excubitorcs vocant ) vt cum ifti in fub- d
urbicario (Cic volunt ) agro inimic.x Vrbis fruges vaftant , illi per otium obiter
bellum componant, (vt olim Excubitores Romanorum & Gallorum fub Bren-
no,
tefte
prldicat
U omnium pritnus
et/je
) &:
ait ille
fub
ipfis
animutn pinxit
t!r fenfus
(S^
omnes exprejft
cum
fuppltcanrcm ptne
^vocc
vtaiunt, rox.x
?e Ixionis
fciant ex nobis
r^sadiuuit
O*
Jegrotantes ipfe
carpentis ^vexit
& omnihus
necejfa'
Hadrumetum
deportari
maximus
fuit
pietate
iuffi^
,
'vift-
qui
in pbjirts deligatos
poft-
quanj
Of
II.
41
A euam fxuiflimus iJIc Hannibal apud Li uium lib. XXIII. cap. XXXVI. eodcin
pado e Campanis rocijs a T. Sempronio Graccho ad Hamas profligatis ^fiuciof
njehiculis tolli
portarique iuhet
>
non exigua
fuit ) ujfigne
aquilaparum
dilfimilitcr ornati
fuiflcj vt in
fumptum
Grutcrumrelatofoi.
^.
quo , flexiles
in
cireuli,
gura!
ob
clathros
VETER.LEG.Xnr
GEMINAE
donun
GELLIVS
OVF. VAUV^S
MXXX.
illi
militare armillarum
L.
fi-
tuitioncrrij
nummo
co gentis Arria:
notauit
fed
fignificjre
quod propterea
ad-
poterunt
legio ipfa
fuerit
117. dicitur
legifle
memini
me_.
nullibi
nifi (
qu for-
V. cap.
F
quod
XX.
fol.
iocum
557.
ftationis
per
non
vt cx illiusloci contextuapparet.
,quam
liberalitate
vtrobique in principio
nam
militi
eodem pado
ille
cap. IIL
&
donatiuum
miles
explicat
lib.
deduBus
forum tiro , populo congiarium , militi donat i uum propofuit dec]uc noftio Traiaao Plinius in Paneg. num.
215. datumque
cngiarium populo , C^ datum totum , cilm donattui partem milites acceptffent
,
in
-,
Scio,
RAPHAELIS FABRETTI
42
fed
ctiam
illius
j^
tempoiis , diftin-
dum
donatiuum addidit;
li
non tc hie
fubdit
>
fallor
quod Xiphilinus
rctulit,
quodammodo adorationem
trahunt num. ii i ., prout fupra num. 195. alium Dacorum Regulum Traianuni d
de Deccbalo Traianum vencrato
ilti
ad Pcrficam
quam
falutationcm
vt cxplicat Gothofredus in
Comm.
vnic dc Pra?pof fac. cubic. in Cod, Theodof tom. II. lib. VI. tit- VIII. e
Erubuiflent cnim profetSo Honorius ^ Theodolius iunior , Principcs, ille inter
ad
I.
non malos,
Principem
1-
modo
^terrtitatem
1.
de fabricen.
1.
1.
verba ex
illo
( nimis rigide, vt
vt par
eil
/^ye
adorarifi <z>etuitj
^uum lam
cxpijftt
Ikho-
adcrari
fugillationcm
tollit
Re^um
tnore
de qua
fi
II-
43
ibi
lam
Pari arro^antH
yjtc ccepit
Dominus
nefcripto auidem
curn procuratorum
ac
^ Deus
FruJirA hlanditi^
'z^enitis
epifio"
ad me
Dommum Deumaue
Diclurus
lam non
St
fum
lobis-i
ite piieatos ,
Sed
Kegum
Dommus,fed Impenttor^
fola bajiate
ommum
iujiijjimus
Senator,
Hoc fub
Verbis
I.
FiBorum
Vrhe
iocus loac in
eji
non
Marmor portremo,
PrincipCi
Roma
ca^iliis
Jt ftpis^i
efi
caueto
prioribus loquaris
tempus
Traiani retrodudtis , eam omnino cxplicat j & Traianum vti vidorcm fortcJ
fua vfum , non vero fupra humanum modum elatum , nobis oftendit Ait
Xiphilinus ^ e tv ynv 'csscycov kolj 'u^^iKvvnQcc^ .'utw, (p* proRratus ad ipjtuspedes
fme aduoiutus ipdus pedibus , veneratus eji , fiue etiam , adorauit Id equidem
fi
quaj
cffet in
qua:
humi pro*
cap. III.
prchenditur
fcd
ex alio tranftuht
Q^jCurt.
VIII.
lib.
,
cur Scriptoris
oculi igitur
prxfertim qui
nos erudiunt,
& confufa h(ec adio cernitur gcnua ipfa Traiani tangere velle videtur, qui verc
fupplicis & mifericordiam captantis proprius eft geftus
quia ncmpe vt adno)
tauit Seruius
Memorutfrons
Virgilij
Gettio-, digitt
RAPHAELIS FABRETTI
44
lib. III.
^neid. ad
verf, 6^07. [
f f : vnde
&
XLV.
SC alibi
hacfupplices Attin-
Iliad.
verf.464.
pre,cari ,
ct-^d/^oi Xi^^vdjaojtd^
tangentes rogahimusf
fi
aj)c'
dum
mentumbarbamquc
finiiha
genua tangit,
lib.
A. verf 501.
Iliad.
verf.454'
Xi^yyscda^.
Tangens
forte mifereatur.
dextera
A ^-a/tSyc/o?
n verf.^j/J
Iliad.
eXgwV^,
vnatangi folitam
AiVyeaJi'
Cupiens
Genua
Uc
T^^voov
animum
tangimus frontem^
genua
/t5jo riiixleTo
\i(^oi
Deum ,
njnde njenerantes
atque
apudHomcrum,
r*epe
pofl',
tangum
h<<c
<,
manu
rohufla
precaturus
Plautufque in Afmaria
III.
acft.
hunc morcm
rcfpexit,'
paulloque infra
ni
tam
-,
tihi
ampliBimur genua
egentes
opum:
I.
XLV.
ConfurrexitCOS.
iujfu federe
alijS',
progrejfufjue pauUum
Liuius
introeunti
fleuit-, ac tanclem
halneo ad
cxnam
euntem-,
cum
Marcium
rogantibus,
Ss:
Sed prx
caetcris &:
&
ipfe-,
efi :
Pompeium^ g
hb. IX. dc
lib.
lib.
ma-
IIL de luftina
ex Poetis
fed ex vctcri
marmore
"
CP*
manus
fubij-
Ecclefiaj Caftri
fores
A riibifciami^quodad
{iuc,
45-
obferuaui
vtvmdiv^amobinhonoratumab
Agamemnoneiiiiumimpctraret,
adnotauiad Exphcationem ccleberrima: Tabell^ anaglyphje Ihj
Quamobrem nedum
c tionem
illam feruilcm
proltra-
non
vide-
ad tcrram demiilas
& ado-
fieri ,
D nobis Plutarchus
nefiumadmifit
nanfque
hb.
1.
fe
eutn fujlulit
XXXI.
cap.
annulum
m forma
fimulatajper
ante fe in
Kmeniam
adorationis
fcd ita
fadum
tacita
quoque
Quam.u"s etiam ,
ii
ternc,
pedum
Imperatoris
vidit
puto cx iam
dito authore,
rei afpe^^^u
non
div^is )
quod mireris
ftatuas
Antinoi inter
difficultcr,
rne reperifle
mehus
Rom.
qua:
Sarcophago
Antiq.
fol.
Xiphihnum m-
<3
ouum
ouofimilem, ijfdem
viuens aflcquutus
ex Dione
lib.
dcfcribit
verbis5& tamen
>:n:
popu-
laris
RAPHAELIS FABRETTI
4^
laris
fcmpcr
clTe
voluit
ipfius
'Iji
inquam 5 virtutis pra:mium 5 iuftaque vfura gloriae , in fuperbiam impietati immixtam accipietur \
Vias fternere prsecipuum olim militum fuit munus, vt ex Tacito Ann. lib. I.'
verba
quales
ejfe fihi
huic
otio
jirretium
Liuio
& Spalatcnfi
Grut.pag.CLJI,^
'
MILLIA PASSVS
SVNT CLXVII- MVNIT' PERVEXILIARIOS LEG VII- ET- XI'
ITEM- VIAM- GABINIANAM
CVIVS
VI AI
AB-SALONIS'ANDETRIVM'APtRVlT
ET
iraut
VII
adquodme
Lucius pag.3^.
didas putauerim ,
ducit locus
ille
nifi
Qujntiliani lib,
cap.
III.
itaque
tnaligna corrigerent
.i
&
ne
Huius , inquam, Viarum ftraturae imaginem habemus non femel in ColumnS primo fcihcet num. 191. vbi obftantibus
arboribus prscifis, folum hgnis apte complanatum , mox glarea dura jiernitur >
quas hinc cophinis inieda , inde hgonibus difpcrtitur. Et tamcn hoc filcntio
inuoluitur,
&
vel iter
fufpcdum
non
Hoc G
hi
defcclu
prout cx
fcmorum
ac tibiarum nuditate
vnquam donatos ob
num. 27 1 .) nuhibi
vfum Imperatoribus
ipfis a
47
II-
fciam
>
laure
cap.XXXXV
exotnnilins decretis ftbi a Senatu Pcpulo(^Me honoribust non aliud ant recepit aut;
qumn
-vfurpatiit li(>eHtiUs-,
Ciuitatc
magno
Pompeio
illi
vidorijs clariflimo,
& immensa
liberi,
poteftate a
ci-,
Pompeius Viclor
vbi
milites laureas
Trihunorum
Coronas
aflumpfillc, ibi
reliBts armis
Miliris
Corona
ijdera.
lib.
pomparum hahitu
laureati procejferunt
quoque
&:Iib. VIII.
tunc non
D runt
cum
armis vt hic
lcd
ijs
depofitis
>
vt reliqua
pagana turba
i&^c ofFe-
milites laurea
quam
exfcalptoris incuria.
Hxc tamen cxtra ipfius facli fidem ac fpecicm dicta puto: namCoronx,dc quibus
.'.
apud Gol-
tzium ad
<;
merentur
ira
enim
miniflri
(jr
centurias
RAPHAELIS FABRETTI
48
oUaginx
fnagnum
frdehuit
lib.
-i
>
lulijs
triumphis ouantes
&:
lehuntur omnes
lib.
in
pr;Emium Salaminiae dc
XIII. cap.
Pompeioprope
Scx.
ac Themiftocli
Herodotus
cum
clalle
MeflanantL'
Perfarum
Tulatu cufus
fimilem
nummum
II.
nauis infiftente
fuo confulatu
demum
indicium habemus cx
exemplo Titi
VICTORIA NAVALIS
Csefaris
qui
infcriptuncu
naucs frequenter occurrcntes probant : &hoc prseter ,in lapidibus apudGruterum mentio extat de claflibus Mocfica Sc PannonicS , quse circa Dacianu
6.
^ DLXXV.
i.
Quod autem Plinius fupra mcmoratis verbis innuit, minorcm nempe olcaid exprefsius Virgilius Aeneid.V".
ginae , quam laurc^c coronsc honorem fuifle
j
is
tulit, njtridi
lindi euinBus
ol
ua
*,
genus , quos & fatis confpicua habetur in Columns bafi , vbi hinc fquamejL^ , i
inde hamata , Italis giacco^ interaceruos illosarmorumadamuflim eftigiaturj
tranfirc naui-
II-
49
,<^uaic ab Idibus
A tutb
>
demoridrant cucullati
milites ad frigus
illi
Totum hoc
vt fequenti
')
C poflimus
Danubium
versiis
naui-
cum
S<:naUdm illam
lllyricas
ratoremtogatum&pacific^incedentemcum
cxcipiendi, fublatis
more
/4fmy2<ff/
nec
facrificijs
hant
Romani nominis
pcrtranfijt,
lib.
propemodum&hic videmus
( ita
diflfimili
plaufu receptum
Bithynite , Cilici<e
iocis
cum
Antiochenos
Tito
Hifpmia ,
lib.
ViJJ.
immoiahmtitr:
Columna
mos Impc-
ADVENTVS
eius
Gaiii^
hac
(^Thracite fignificatur
tant^ty Moefi^e-t
in
vel
fuifle
multitudo ohui*mprocecieba,t'^hojiijeo^mnil>iis
&
atquc acclamationibus
VII. cap.
fuifle
quam
in
cum
ihcrts omnis
Afnc*^ Jiexindrt^
Itdi<e
luie<t
per Pfouinciam
Ara,bi<ey
Mtcedoni<e
Miure-
adaram libantcm,
XI. cap.
lib.
Pa.cifca.tor folet
prfltettfo
diflentit
-,
III.
Orat.
Inftit. intelligi
qui
ejfe
in^ntuis
(^ui inciinato in
manum infejio
Maieflate manus
fdemia turhd
folarcntur
PcrRus
Sat.IV.
catore
RAPHAELIS FABRETTI
5-0
Logus Strabonis
cui noftra
ha c conicCtnn.
fiuuialis
naulga- a
tionb innititur
H^c
etUib, Vil.
is
ifja nsiut-t!0
rum non vttra CCCC ; hinc jiuuijs ad Ijlrum <y* addtas ei regiones deuehuntur
Vt icitur fuprd per rcpctitas Caftrorum munitiones dies itineris cnumeratos
,
diximus
ita hic
expref-
TheCauri
ex
Traiani cdito
dextera
nummo
cum matrona
ad cius
ftante
ramus in
proficifccrctur per
coliigo,idquodin
reprehendo, mihi
alijs
veruntamen
muneris nonfinit,
vt ca,qua: aliquid
momenti
habere videntur,inta(^
dimittercm;
cum
non animi
morbo,
fed
ftudio veritatis, ad contradiccndum
inducar
fatis
JF
enim multa-i
filentio inuolui,
ne morofus
planc, bc importunus
apparcrem
CAPVT
CAPVT
III
III.
hoc
totius
^''cluti
&
fuis fcriptis
bus attulerint
tionibusab corum
ad
didlis recedcre
D ne nobis
in
vt fapicntioribus obftrepamus;
X. cap.
pleripjue accidit
tur
iliis
damnent
qtt.-e
ijirts
^ ambiguis ra-
ita piaculi
I.
rcponant , Verunm-
iudico pronunciandum
non inteUigtmt
cjuod cx Strabone
rtf
efi y
lib.
quod
VII. vide-
Homeri
-,
corrc-
dore , cmn qu tgnorant ipfi-i ea Poet^ exprobrant mctuere enim debent Critici ,
mortuos, aduersiis iurtilfimam illam Solonis legem , carpentes , vocem ab eo
I auditam , qui manes dcfundi euocauerat, de qua Plutarchus inComm. ds_.
Gen. -ocr. to.' aVjVnTO. ^,) x.iffti' , non mouenda ne moueto
Jv.\<;k^ ^
Iftius gcneris (^{q oftcrt in prima ipsa pagina deprauatio infcriptionis huius
:
CoIumnjE
tam Lipfius de
Rom. lib. III. cap. VII. qulm Gruterus pag. CCXXXVII. 4. , Erizz.
de Numifm. in Traiano foi. 314, , Panuinius, & alij, hucufque legerunt
TANTiS OPERIBVSiatNeotericus RVDERIBVS nimis ambitiosarepo-
Ivlagnir.
nere volu't
vt
ita
vt videtur , nulla
genuin^
phrafeos clegantia, vel loci capacitate adiutus : recla enim ratio fuadet, vt potius
opera
nam
fi
hic
fcd terr^u
antea intada ampliationi Fori Traiani ccITit, aliocjuc poft cffoifionem translata
fuit
cfle
vt ipfa infcriptio
fcimus
mons
non
t9* /ocuf
5c
quadi-at
ft egeftus
ita
derum accruo )
fcd congrucnrius
cxplicatur
iam comperti
ficfli
relido
hiiloria
certe in id
quod
adum
(huiufmodi cnim
infcriptio
Vt vcro mcchanica
OPERIBVS
>
demoftratioiie Lipfij
loci
facicm
RAPHAELIS FABRETTI
5-1
&
musiiliAuthorem
RomaeVeterisinter AtlantesBlauij
fol.
qui
4-)
& du-
TISOPERI
SEyDEB.
EX
dit,TANTlS
COLLIBVS
ex
Boillardo vtputo
'
8-
putidiiis
'
adhuc
>
<
>
pedum III.
Oifelius fuam ledionem deprompfit ad
>
>
>l
Scala
fupponens, vnde
&
nummum
huius Coiamn.x Tab. CVII. num. 8. ; vt alium taceam, qui &c ipfe in eodein
luto hsefit , mihifane non nifi cum laudc memorandum.
de Milit.
Rom.
Ijb.
IV. Dial. V. vt ipfc arietem crcderet fignum illud nurn. i8i. oblongoferculo
prope aquilam Icgionarcm impofitum Lipfius tamen, vtiteftis oculatus, illum
.
Nil moratus
Romanorum
es
fmfira,
nnm
lnpus
e[i ,
authoritatem Neotericus
Lipfij
Fecialem mtttebant
0*fcts ofiginem
illa
ratione Diogeniani
^a/ arietem
adducium
fines immitteret) hoc fgnificantes paEio^ ciuitatem zj' agros illos hojiilpus
fore
&:
cxigcbat
tamen neque
')
nec fida
ftatus bclH
fimulachrum , pidura?,
tioni refpondeti illud
(
hic
namque
enim
ita fc
erat
aliorum contradid:ione
fuit
tio
, illi
compafcuam
formulam ampliiis
eft )
&^
credcre , contempta
Nupero
cap.IV. dc aquilis
hojiium
plufquam .xquum
fccialis
in
piclor
Romani
Interpreti
Romana
vifum
figna rcten-
lejiio-
tjtii-)
paucis ante
annis
foh
annis
rius
tntotum ea abdtcaun .
lem
dc qua Plinius
figna cohortium
5-3
vna
, fi
III-
& folitana
aquila
, (
nam
vbi
qua:qux fignis ? ) Aflociat aquiijE Lipfius priEter lupum hunc noftrum , fphyngem , draconem , aliaque ex nummis , vt ait , ac lapidibus Ridet fane per hxc
.
a!f
magno
njiro
ipjo
mimo
confrmatus
njicerit
ejl-,
tradit
lam vero fi
vk mmotauriy
na editd
exercitus
Cafans
iejrio
de
ita
'^rtgie
inuchere potuit
Appianus lhC\m\.
c Et nouum
fi
cohortium ,
tenut
At rumpatur licet j
vt quinta
nunc etiam ea de
ac
cap.
fgna (
quem non nomino
,
aliaijue
lib. I.
non quidem
CQd
Lipfio (^ Grutcro
fe
id
coronam
fibi
Cafaubonum
pluribus fupplens
in
refertis
mfolens 'videtitur
mi
in
his\ad Athentnm
diffemire-.fedcovitcs-^metanttmXXX,
Vffus
eji
refiant-i
fimmi
me
filentio
t!P td
meo
approbajfe
centies plura-)
qnam
omnibus
z^
Crnunc
a^y^ivoixi/ 7/iirari-,tP'
in his Excrc't:itonibu(
me adnotajfe
Hanc
irt
njiro tali^
quibusmihi
ciuilif-
mirum O*
cjmbus
fed
'vel tria
,
ad
me
eius T^^^tis
me
milUit
in cfteris
didicijfe
itaque loquendi
formu'am
iniurius. Pollicctur,
inquam, Neotericus
in Priefatione
appcndices Si
per
RAPHAELIS FABRETTr
5-4
perped.
i. vnc. 4. tliuiderentur)
defcnfionem
poflumus
inire
Quo
verteret ordo
quafe fgnorum
ibi
Sic igitur
Ycrticem interccpto
in figura
odocapitum
fol.
XXXIX.
intcr
&
brcgma
dat feptem
quas
pemodum rccidit
fcripto
, fi
a verticc
ad
ac ViII. capita
nam
exDurerij prx-
II,
proportionum ,
quaj oflies fumpta
iuxta regulam
vncias^-
^|,
tnbu^t
lib. III.
Vitruuianum
capillorum
rite
ro
fi
fummo
accepiflet
ctiamfi verticem
?s:
recedamus
quibus
artificcs
Sed vt
ac fliride
fe fubiacere profitentur
bregmate
fubdui^lo.
I. ,
cum Durerio
num aflumptic
calculo
cap.
^,
redum
a fubtilitatibus ifliufmodi
grauioribus
vt patcC
tritst illi
nuperuslcgislator
Illud
efl:,
mole corporis cxilia formare folitos fuifie vetcres & nobiles itatuarios. g
Quapropter reperto in cxpurgando puteo in Tranftiberina Regione , capitti^
capita prae
Vt videbatur Hcrculis
Guigliclmus
Porta,non vulgaris
fui
temporis artifex,
tudi-
III-
5-5-
minime
coaptari debere
fententiam
qukm
antiqui
>
tulit
corpora graciltora
^^
antiifuiores correxittcafita
fccioraque
tnaior njtdetur-,
par eideni
fi
tj^a? c^pitis
brcuit^tis
XdSdc admirantc a Porta , olim difcipulo , iam artis a^mulo , 6c primas , vt ingead cuius iam pridem illultrem atcjuc
ijuus erat, fincere BonarotcE concedente
'-,
inucteratam laudem
ptera
qualitercunque aucuparcr
En
tibi
Durcrius
qui
excitamus
fabellas
fit
nona , producit fol. XIV. ; fcd S>c effigiem ftaturaj prolixioris, nec proindc
vitiofx cx decem capitibus conftantis fol. XVII. qualem efle didam Herculis
t Farnefiani fiipra docuimus ; qux fi vnquam alias vfu veniic poterat , hic potiffimum locus crat tum quia hiftorice fcimus Traianum fuifte altioris ftaturae
cxPhnio inPaneg. num. 34. iam Jirmttas^ iam procentas corponsy iterumque
num. 181. tufola corporis proceritate ektior alijs (Jr excelfor-^ vnde non decuit
pars
-,
emcndatam
& laudabilem
ipfa
dum
fuiflet in
nimia
columna?
faftigio
quarSi
itaut, ctfi
intcr ftatuas
vetcrum pnxftantiflimas,
quidem avertice,
redum
6
formam
erratum
En
corporis
habcntes, bc
fummo
fed a
LXXX VL
Apollo
LIII.
LL
5:
,j.
XLVL
fol.
Horfs Burghefijs j
LXXIL in ^dibus luftiin
LXXIV.
RAPHAELIS FABKETTI
f6
rccognoui, Vtdefidc
oftendam
illi
integrantem
Traiani effigiem in
hoc
eft,
Quod
fi
',
trium vnciarum
inaltitudincvnciarumXXVI.
fext.
femis
&
motum
negantcrrL,
motu
ipfo deambulationis
tacitus confudit.
Rurfus,
quam
num.
militis
ille
catsnulam circaclypeum
55. appellat
aftcrifci ftignivite
emcndat
,
:
hic fertum
inufto
non
non quidem
,
vt
&
'\)t
portauerant
feu ad
>
ne di-
CUY
plicatnum.90.,&:infpeciecatenulasnum.i94.?
Nonnc &: ipfe catenulajn quodammodo nobis exhibelin clypeo Yidctlx n\im2
III-
5-7
laurcjc cx
aftabre efformata^
conqucratur.
fa:-
denominationem fuillc in vfu nemo potcft aflcrere , ( quamuis Occo rerum antiquarum fludio percele-
brisinnumifmatibusTraiani bis
de labaro loquatur
nius,
& Angclo-
artis
magiflirum,
5<:
vti
Pythagoram
difcipulis, alicui
menominarc non ignoroj ncdum in Traiani , fcd in 11. Vcfpafiani & XIII.
GalbjE nummis labarum agnofcat
ita illud nedum minime probatum , fed
primus
improbabilc , quod
Conflantinus hoc oomcn inuexerit
Authorcs
)
fignum extollunt,
illius
jcaAvV^cv ?J.^oi^v
vocarc
fic
incoepcrint
-i
inccrta
fi^eculo
ial^arur
av/jL(^o7^v
'ssol^
vocantyqusindo
Po^of
SLUtcttL
XVil. Vcgetij
lib. III.
5c
rclmquemus Ccrtum vero eft , ctiam tcmporc TcrtuIIiani , qui fefquiantc Conftantinum floruit , labarum ita vocatum fuifle , ncc tunc forfan
.
nouum nomen ,
antca dcriuatum
Locum T crtulliani
nobiliiiimam
ik veteris
& rccentis
vt puto
quo Cantabros
fuos
RAPHAELIS FABRETTI
SS
nam
prxdicarct:
alias
eiufdemquc
Scaligcr,
& Alciatus,
ex
j-ec-enfitionc
Pamelij ad Tcrtull.
fol.
nam translatam
vbi
Audoenum Paruum
in
hanc
fic
vocari incotpcrit
quid inde
ita
vocarctur , SC
qui
labaro
vti
memorir
de rc fui temporis in
officere valcbit
forte
>
vt
hunc vocis
abufum admittit, nec aftcrifcos Homcro alitcr loquehti impingit , fed pro Mirmidonum Ciuitate Thefialiam, proquc Ephyra Corinthum , a pofterioribus
authoribus, licet de temporc, quo Ephyra Sz Mirmidonum Regio dici dcbucrat,Ioquentibus,vocaripermittit; indulgctque eidem Homcro Strabohb.X. vt
cxperfona
Crctamali^sC, alias XC. Vrbes habere rite dixeritj dum cnim
Vlyilis &: Belh Troiani tcmporc 5 dum vero C , fua astate , &: ex PoctcE perfona
aduersus Ephori impugnationcm , intelligendum cfle probat. Nec aha rationc
VirgiliusZ//<x //ra, 'hiomentmn Vrhem f^uirinalem lituum-,&c traheam-) antc
iEneae in Itaham aduentum,Nomemum candttumjautQuiritium genitum,TnrememqM longe antc eama Corinthijs inuentam , Circtnfes denique cum SabinarumTaptu in Clypco^nca, cum adhuc Confualium nomine Circo nondum
cxtrodo cclebrarcntur , inducit Imo cx perfona Palinuri velut in dramate loquentis, Pmus F^/mof iubetur Aeneas requirere , quamuis Velia longe poftca,
3DC nempc annis clapfis, a Phoccnfibus, capta ab Harpago Phocide , profugis, initium habucrit eadcmque licentii in Aenea fuos crrores cnarrantc vfus
larc dccct; inalijs, Velleius Paterc. mitio fuse Hifl. leuifiTimum
XC
repcriturlib.
III.
ftotandum fane
adOferis
hctc
verf.
603. [ ^g^^^g^s^
Neue
<vei
nomen
y^;
nomen , cum Melampodum Regioncm fiue j citra Nilum Libyam , aut trahs
cundem Arabiam,vocarc dcbuiilent, ne in Neoterici, prout Ciaconus,cenfuram
,
inciderent
perto
iili
traditum
adeo , nemo
pofTct
ciufdem
flagitij
eorum irruptionend
labari
com-
vltraf^culispolt
nunc
fuas reddere
B-
III-
nomen
e[i .
poifunt
eam irc
re
itaut neccfle
iit
, 5:
fcntentiam, vt hoc
ab cquitatus vcxillis
rito corredus
&
alibi vbi
fit
non adeft
equitatus
in
ex Herodiano
lemper
Lampridio ,
Traianum ad
comprobationem videmus;
quodque ipfum Hadrianum gefl;aiie oi^iendit nummus huius Imperatoris apud
Choulium de Relig^Vetcr. Rom. pag.3 5. Neotericus tamen dum itcrum hunc
H^ lapfum vitat, ad Tab. L. Columnac Antoninianar, dcteriora fequitur; ibi enim
mira varietate , tria iila labara, 'vextlU tritttn legionem f^na , abdicatis aquilis,
indicauit,
fere
circa
rei
docct.
eiTe
vt
& ego fubdubiraui duni primo intuitu aquila huiufmodi cqucftris in eo mihi
fefe obtulit
fcd
fi
fiiiiTcnt
pcdeilris aquilifcr
>
cuius haft:c truncum aquila rcfpict jtrans cquitcm patuiflct, cui propterea potuit
imo debuit
In
miniis
.
nouum
in militianoa-.
i
Vi(2:orice
quas
foli
2,
tium
R.APHAELIS FABRETTI
6o
cium fignis idem vclum iungitur , vt ante num. 49. in eodem folio , ne longius
probationcm qua:ramus , qua: non deficit in alijs monumentis Traiani , Tabula
reilicct XVI- Arcus Conftantini inter Mirand. Rom. Antiq.
Sie lurfusopinionem Ciaconi num. 8. & ^. tanquam improbabilem cxplodit , per illa nempe quattuor ferta cx qucrcu , & torum cx lauro , coronas ciui-
cam,
& triumphaiem
putamus,
Ciacono
id
Senatu decretas
mentem
in
,
eadem
ex
fed ex
ratione
venit
fignificari
Dione lib.
vt
fuiffe,
nempe
ante
njt
domum
ntmirum , quod pnpetuus hojiium vicfor-, O* Ciuium ejfet [eruator . Miror itaquc
in hoc delicatilfimum falhdium hominis , qui plurima alia fymbolica , magis
longe pctita dcglutiuit a Ciacono , imo de fuo penu deprompfit ; in hoc vero C
adeo difficilem
fe oftendit
Is
enim
eft
mo-
& deinceps fortuito,vtputo, artificis conceptu, aliquoties in hoc marmore occurrentem,(pluribus tamen locis in Charta
emendandum)mod6 ad conftantiam,ex
qua poftea
jliius
confuetudinis,
dicis
elationem profcHos
fuifle
LXIII. 1 r.
modo ad
vidoriam,
initium
Cjefariani
refeit
hinc vniuerfalem
quendam confenfum
Lucanus , Claudianus
&: Flaccus
his cunB^e
Elatafque
aice
Promifere
manus
alter lib. I. in
lib- 1.
ad
V erha
hella vocaret
t
j
cunEi^^ijue
profanas
manus
heec
ducis
oritur clamor
-t
dextr<e'j^ue
feq^uuntur
hunc enim
Is
demum
num^
CoS. vocat G
manum
emincntem , qua Lipfius 5^ alij omnes haifienus allufionem ad manipuli vocem fadam dixerunt , ad fidei (ignificationem trahit Poft nimis longam digreflRonem, rcdeo ad inftitutum fermonemj 5^ pergo? Neotericum'
in hafta
agnouille
adfcnfere cohortes
qucecun(jue
fcnferintque_.
Argon,
Dixerat
Liu.
fmul
fecjuitur clamor
Porrexere
I.
enim
prior
Rufin.
Orantem
tertius lib.
ciuica digmflimus
S^:
6t.
III-
fuit,dum
quam
gejjit
Vndp quid exdudit , cofonas hafce hic lignificari potuiife , ca Neotc-rj.ciratio, quod illse iam in numifmatibus continerentur ^ An nc ncfas credinius 5 potujirc tc hic , & in nunimis idcm exprimi dum videmus Viani Traianam in monumencis Arcus Conftantini , &: rurfus in nummo Angelonij
% X-*^^^' i a^hmen.ta ItaHje & ibidem, & in nummo apud Erizzum in Traiano fol.
CCCXXXVm. i Fauftina; minoris apotheofim, alis vicloricE ( hanc enim puto
cumdociiilimo Spanhemio, potius, quam Dian^e Luciferae cumTrill:ano)
il>{jdentis, in rchquijs Arcus M. Aurehj,vulg6 di Portugallo-,S>c in nummo apud
eqndem Triilan. pag. DCLXVHI. & vt aha omittam , Vidoriam quam irui
Gokimna cermraus num. 119. cx nummo argenteo ad vnguem defumptam*?
c Hunc IV.QoS, eufum, tanquam non alibi cditum, dabimus Cap. vkimo expilat.T cnim alienaegazce querclam timercm,(i obuios apud aurhores, (vt fummus
vkfccit) quodque magis prsegrauat, inopporcunc , ac nihii ad hanc expedi-.c4Uriter\
tioncm pcitmcntes
Ad num.
i^
]^^
( vt
videbimus
infererem
commentarium
Traianum
videhcet, re frumentaria probe curata , excrcitumiterum educere ; diter tamen
Nuperus tranfcripfit , dum naues frumento onuitas reddi profcrt, qua veritate,
ahjiudicentj nam tres illosmihtes, gradum a naui refcrre , &: nauclcrum ex
aecruo faccum qui fuperior eft deijcerc , nos claris ocuhs videmus
Variareconipexi in vtroquecodice locum tropha;orum num. i^j.Ciacono,
noi^ro autem z^z.jquia ille in montium cacuminibus, hic in fummitate_,
ArcusadTibifcum (noili iam fiuuium) eacollocat. Dum itaqUe vtriufque
autlioritati intcrccdo, & iocum inuifo, magnam in marmore lacunam inuento , quse late circumquaquc locum dequo ambigiturabforbet,5jproptcrea
1
cit in
/t
tantam fas
eji
rcgerit
>
quamuis Dauus fim , nonOcdipus; fique nugis dare pondus licet , & cuni_,
inuentum Civiconi magis ad iidem hiiloriaruni*
laruis , vt fic dicam , luCtari
'-,
accederc putarim
T
vndc &:Sylla,
Seruius
g^ Vinicius
lU
&c Scipio
montium iugis fua quifque trophaea erexit, quo magis longe lateque confjpicua
virtutis monumenta rcddcrentur. Audiaiur Sihuslib. XV.
G
fpolium Gradiuo
Scipio
viBor
,
.
Plutarchus de Sylla in Vita ipfius , Alterum ef trophaum in Thurij ofertice poftum de circumdatis ihi Barharist quod gr<ecis literis Homohico (Sf* j^naxidama
primam eius ficii laudem trihuit. Dio de M. Vinicio lib. Lllf. ob deuidos
Gcrmanos fomix trophxum fcrcus in Alplhus ei roftus ef Pliniufquc hb. III.
cap.
RAPHAELIS FABRETTI
6z
Magnu^
Qppida ah Jlpihus ad
trofhais fnis
e^u<e fiatueldit
DCCCXLVIl A
in Pyreneo
quamuis i<d non fine obtredatione ei ceflerit, vt Dio aduertit lib.XLLj quapropter
( vt idem fubdit) Cttfar fuhacia iam Btfpania > deui^ifjue Pompeij ducihusl
aratn magna: molts ex Upidihuspolitis conflruEiam
pofutt i
poftquam
V.
ea euertere fas
non
haud procul a
troph<eis
Pompeianii
cap.
quodamjue modo
Rom. XXXVII.
quia
ftudeant
chfcurentur
ifiud njerius
deiecit
f^t
cum primis
'virtutis
tamen
ita
Jn
de Pharnacefuum oppofuity
ipfe
tefte
illts gloriam
monumentum
tem-
Plutarcho
antiquatam
confequi acparare
vt
nonenim qui
primi apud Gr^ecos <tneum aut lapideum trcph<eum fiatuernnt^ magnopere prohati
funt
v,t
liceret
( vt ait
Plinius
XXXVI.
cap. II.) D~
XVIK
lib.
ea affixaeirent,
cap.
vero in eadelatum,non pollum cum Ciacono ap/erere; fcd demum nil continuif.
fe, vt Nouitius pro comperto tradit, negare non vereor , ex brachijs currui adhuo
quadrigam triumphalem>
qua iam Traianum etiam antc tnumphum Dacicum honoratum fuiffe teftantur i
tria numifmata III. CoS. cufa apud Occon. fol. CXC VII. & CXC VIII. ex folo
triumpho per Senatum dccrcto : moderationis quippe Traiani proprium erat
Multos meruiffe t aliquos fgiffe trimnphos
inharentibus
reprcfcntari hic
nebantur, vt in Epigraphe
M.
licuiflc
adhuc triumphali
PJautij ad
& hiftoricis eft obuium prout olim concefla fuifle Traiano Patri ope potiflimilitisE apud ipfum rudimenta ponentis
mum
commemorat non femcl
idem Plinius in Pancg. num. LXXXL CXXV. ^ MXI.
,
filij
Currus
Currus IpCc femicircularis cft form, & a partc pojftica patulus vt proptcrei
fcrcndus in hoc nonfit,is qui aducrsus Rubenium nuper decreuir, currus kuiuf-,
',
tftodf
capfam
ha.bui(Je
modans , qui
rotunddfi^ura
O*
in ambitu cUufa
>
bellcis
neque ijs/imilem^
quamuis ncc inteB grc Zonaras fibi fuffragetur 5 nam eius fcntentia admifla , obferuandum erat, ibi
vctuftiffimam triumphi aCamillo de Veicntibus dudi formam explicari , 8fi
quorum in ludis
paullo infra
'vfus eji /
fed injiar
haec fubiungi
faBtones t plurimn in
eis
innouarunt
,-
interqua? innouata
fed feditiones
&*
proculdubio hemi-
ifta,
monumentis aduerfari,
tiplicis
j}
(anc eruditionis
5c prasfertim rci
Veriim ne hi vifum fugere cx paruitate dicantur ; ampliores indicabimus , fcilicet , Augurti num. L. Tiberij II. Traiani LIII. rurfufquc CIX. Aurclij Caefa-
8i
1.
alia
Maximini fol.676. ,
e ad Suet.cap.VIII.f0l.5c)
I.
,alia^ue
alia Vcfpafiani
cum
quadriga Hadriani
fauit ipfcfat^ue
imo
iS:
veritatis ipfius
defcribitj
qucm,
dcfenfionem,
libello
cum quadriga
numifmatum feledorum
qualem Rubenius
MufeoCarpinco,Iofeph
&: curru,
e
Monterchius pag. i^. nuper inferuit. Idemque erit contra eius Aduerfarium >
fi non pro Rubenio , probafle, currus triumphales quandoque quadrat^ forma
fuiflej vt,
G XV.
&
nummo
XII. Alexandri.
idem dicerc
Hac
RAPHAELIS FABRETTI
^4
dicendum
eft
lib. li.
cap. IV-
Dier. Gcnial. vbi ha?c funt, confueuijfeetiam finguUs turmas', mantpulr.sy O*cohorpropyium njexillum O* militare fgnum hahercf^vulgo proditum efiiVt
tes"} ac legiones-,
cuitts ejfet legioms q^iiijque
fnefgnis , fne impcrio , inordinati CT* meompofti ducererttur , fed confpicua ommhus fgna forent . Idque omnino ex mente ipfius Vegetij eft , qui dum proui-
tte
II.
cap. XlII.
quod
fmgulis cenmrijs
-,
fngula^vexilia confiituta
fnt , itaut ex quacohorte-, ijel quotd effet centuria in illo vextllo literis effet adfcriptum 5 quod intuentes milites , in quantouis tumultu acontuhernalthus fuis aherrare
non foffent imo ad hoc vt milites nonfolum fua quique figna , veriimetiam
')
fuos contubernales ab
alijs
diftingucrent
vt
ipfi
26".
Quo
quam
vnus& idemnum-
& aquilas
marmor Co-
Ciacono
infpicere primum Danubij
pcrlidiosein hoc
illas^p.
2.,binafque poft
illas
vt milites
fuam aquilam
6lamagnofcernt.
"'"^
'
"
id
quod Ciaconus
confiderauit
ab
alijs
diftin-
Dc
ait
III-
alluit
^j-
quod quamuis
prout Dal-
tur
SchUuonia.m
j
vt
ei
morem
quod idem
ac
eft
extcniio Ncocerici
eam Prouinciam
gcramus, Schlauonije
qui dicit
interluere
illum in^redi
Nam quamuis ,
Tbraciam
toto
cum
Sue-
Re^numjue T^oncumy
translatis cxindc
Romanis
CXXVIII. de
Occid. cp.
duas Dacias
,
5
idque
late
Danubium
cis
in regionibus Moefise
agnouitquej
mus,
&
Traianus contendit ad
sdificia
illa
editiora
arces
E currunt milites fuperioris ordinis , Nouitio Interpreti feorfim a Ciacono videntur iepuichra militum Romanorum , motum fe aflerenti indicio funebris figni
Traianus, ex
fum
f
5i
fuillet )
hic
figura indicat
nam primo
figillatim fepulchra,
Aft ego
(nam
militibus
id
quotannis parentari
iuflit
vt in fimili
pace_,
c^efis
nimis opero-
aram
ftatuit
conferri in
vnum
Conful
vnum
lib.
XXVII.
fepelirt curauiti
nec fecus
Antiochum commendaG tionem fibi apud Macedonas quxrentem , eorum cadaueribus qui ad Cynos cephalas Ceciderant tutnulus e(i tn vnum ojjihus , ciux pafftm jirata erant-, coaceruatis
fdHus-, idem Liuius lib. XXXVI. , Athcnicnfium excmplo, de quibus Silius
differfas reliquias
lib.
collegit
5c per
xm.
Cecropidic ob patriam Mauortis forte percmptQs
&: prae
RAPHAELIS FABRETTI
66
& prse
castcris
&omnium
ita
nobiliilimo
LaccddEmonum
oredecantata infcriptione
>
Thcrmopylas
adi
cam
vtait Strabo
afferenslib.
IX.)
comprchcnli fuerunt j
K^/J.s^ocloig KHYo^Y 'zseiBofdpoi
Dum
hfpes
vofA.ifMi<;,
parte iacere
Nec
ab re
fuerit aliam
exculptafuerunt,
Mjj^o^SJoAiV Aox^coi' ic&j^et
^os
OtBoet^
yo/ji,(jov
fummum duces
Eumencm
Opuntia claudit*
inater
a militibus feparabantur
binis tumuiis
tantum erediis
legim.us apud
fcciife
cerdotibus ab
alijs
enfem pugnam
ait
Herodotus
lib.
IX. cap.
difcretis,
LXXXIV.
Goefio vna
ficend:
Dcinde
cum alijs
de
Rc Agraiia
quam
ha:c
mos
ille
quod
vocat Claudianus
a miHtari fimplicitate
Lucanus
lib,
vt audiui
feraciflimo folo
paullo ante
IIL
de- e
de Rapt. Proferp.
Iib. 11.
tot iapides
nafcitur
non
potuit
teftata cnpreffus ,
tam breui
in
i
tellus
& quamuis in
nifi
( vt
de olea
hyperbolem
prsefcrtim
lib.VilI. cap.
creuifle
dicamusj
diucrterc liceat
vt Ncotericus
fuis fepulchris
U cuprefQs
inania
nos , bc Ciaconum
abducit.
fluminum
vv
fupinus Imperator
lib. ill.
cap. VII.
num. jo.,
',
hic
artis
figura-
itcrum vt obfeflispra^fto
num.
fit
l|
67
III-
vtabOlympi
vertice
quo
incft aquila
infigi pofTit
&
cui in iftius
fcrculum
muneris fpecimcn,
fuper
al.cri
efferri foli-
tum , prout aliud cxtat poft tranhtum fluminis num. 159. parircr a milite chlamydato geftatum Fuifte cnim aquilam inde amouibilem , Flori locus de cladc
.
Variana lib.IV. nos monct, Signifcrum-, cK^uiUm intra bilteifin UtehrAs gerentemy
C in cruenta palude delituij[fe',S>c vti locus ifte aquilam a fuo conto 5v: ferculo fecernit, ita alius Plutarchi
Vita Syllae, contos abfque aquilis 5^ fignis confiderat)
ibi
q^iiibtts
gnifcros, ac Imaginifcros
efi
Ignis enimfpontefita
eft
ex contis
atquc ipfos
,
Si-|
probantqucj
fcquentes infcriptiones
DEAE NEMESI
AVREL-MARIVS
OPTIO- SIGN
'
LEG'XIIIGEM&c.
Alia habctur pag.
Grurcrus pag.
LXXX.^:
PI^
OPTIO
OPPIO
BASSO
AVXIM
LEG
7-
SIGNIF
COH
an
fit
OPTION TESSE
!! PR^ 5ic,
Optionem
referenda ad
fol.
CDXLV.
lo.
perinde ac
ifta
DLVIII.7.
5i prudenti
admodum
afl"equitur Lipfius
ratiocinio,
de Milit.
Rom.
quamuis non
lib. II.
Dial.
visa
VIL Jd
lapidum authoritatc i
Polybij
^ Liuij
dico
&
num.
R.APHAELIS FABRETTI
68
num. 139. eflc Ipfias Centurionis Primipili Optionem , notiilimi enim Centurionum Optiones tam ex authoribus de re militari fcribentibus , qaam ex lapidibus 5 &c praecipue ex Fefto ad verbum Optio Is adiutor dabatur Centuriont k
.
Trihmo Militum
^? ex
eo
tmpore qnem
'V-Iint
Centurionihus fermijpim
eji
cptaret ti^ nomen exfaEho fortitus e^: facitque cerea lamina fupcriori capitc_.
allata , in qua nota illa OPT. 7. Optionem Ccnturionis fignificat , & fequens
apud
fed
& Suboptioncs
Gruterum
pag.
DXXIX.
ex veteranis forfan
vt legimus apud
S.
M- AVREL
M A CEDO
VET- NAT
DELM
EX SVBOPT
S IB I
E T
AVRELIAE VICTORIAE
LIBERTAE VIVVS
O S V 11'
P-EXF^S^SS-S
A
quod ita
cxplico
Si quls hanc
locum
eflc
ferculi
hoc fuadere ;
laternse
ncque
hanc de
num.
laternis
Sc
notturno temporej
Colurana
apparet > idquc mca caufla pro comperto credant veiim Qu,6d ft tandem exercitui nodiu edut^o prxlucendum foret 5 id non detedlis fuMalibus , fed Vuleano
1 5 1.
quia
in cornu claufo
ficri
debuiftet
do ad lumen tranfmittendumreclufum
Vt ex lulio Africano, Olympiodoro ,
ternse militaris
>
ca laterna^
vnum tantummo-
S<:
aliafque la-
fimum
6^
III-
illc efl
&piOuicIi
ellet.
Ncc
qui
Amhulft ante
T{ocTfm cumfixcibus
hi miJites in
&
f ijs confcribcbatur
foitis, &:
aut ex infimse
C tem dare prohibiti erant , vl habcmus ex Gellio lib. XVI. cap. X. fed tantum
(vt ait Polybius addudus a Lipfio lib. I. Dial. II. de Milit. llom, ) ad nauttcum
rufum referuahantur Nauticos tamen foeios etiam Ciues Romanos vocatos
,
^
o
O* citiiiim nomina,
fiarios
ijs
pr<eejfeni\
quamuisyono-
plerumquc oppofita legantur. Hos itaque Clafferuorum more abiedos , $c caiceis ipfis cxutos , Sue-
tonius in Vefpaf. cap. VIII. nobis ita reprefcntat , Clajjiarios veroqui ab Ojita
&
ex
eo ita curfitant
fne
ejfet
:
oj/v^^y
Qupd omnibus
ijar.niu^uoi cccfiv:o%v
V "^ii 0(^015,
pedes
-,
uiso^^oiatv
hoc
adft ifus
fr<efertim fi
itinerihus^ atque
ex
athletis
Tabellarijs
commune
'zooXXnv oiXvzsiou^
livci! (^
^iX^^ ayTys sv
S^^M,i ^k
ou/
eft,y?e calceis
curfores celeritatem
'J
fuifte videtur
^)(^Xi<xv
'zg(i^s-)(^i
ex
T015
)(^^o:f^)ig u7ro^/^aa-(v
i5Ya/a/^i?$ aooC,^v 6*
vndeTahellarios lidere
'.
O^
aliquid calcearij
tnoenut tamen
intcr fe
publicorum ycluti
Pttteolis
j|
naualibusfocijs ctuihusKomanis
ref)^';-, et S^soi
&
^gi^^^ f^nt
non^vti cakeavitntis in
f currendum
ercLz^sv avuTroJ^watcL
'pa.iVGiv
aa<^xxi^s^v
(i tjo-KyiKcoi at;
tatem
t$
vojuiiC^ov et
t5to ,
vTro^e^s/^,svov
iToJ^ct?,
quempiam
claycnaciLi&v
pojfe
fcilicet
(^ tutitis decliuem
fi
tabula rclata
/ul^v
^cCov dv o^%ol
pro calccamentts
lonce facilius
yi
pedes exercuerit
pedum
nudi-
(9 locum decliuem
t^^ faltare , 0*
quam calceatum
defcendere
conditionis
ttoXv
^fcendere
K^arvveiv
reflire
fed peregrina:
iurc ciuitatis
tran-
RAPHAELIS FABRETTI
70
DLXXV. I.:
rcperta,
alia
ac pag,
IIS-
PONT-MAX -TR-POTQyiMILlTANTES
COS DESIGNAT-
P P
-SVNT^IN -CLASSE.PRAETOR- PHILIPPI
IIII^
ANI-SEV-MISENENSE^QVAE-EST-SVB.AELIO.AEMILIANO-PR
OCTONIS ET VICENIS
STIPENDIS- DLvllSSlS
H^ M-
QyORVM.NOMINA-SVBSCRIPTA-SVNT.IPSISFiLISQVE-EORVM
QVOS-SVSCEPERINT.EXnMVHERIBVS-QVAS^SECVM-CONCESSA'
CONSVETVDINE-VIXISSE.PROBATE-SINT.CIVITATEM.ROMA
JsJ AM DEDERVNT- ET- CONVB. CVM- ISDEM
QVAS^ TVNC- SE
EX
OPTIONE
VLP-SABINO^AVREL- FAVSTAE-FIL^EIVS
Neapeli lamina
trea, penes
Rom. habemus
eftque notiffimum
num. XXXII.
atem^ue Suctonius
in
fed vix
,
Galba
cap. XII.
nam cum
ClaJJtancs
pgna
quos Ti
ero
diuifitf
ex
remi".
gihus
partfhus fdd
redire
qttodreliquos c^eforum
cujiodiam hihttos ^ in
tioris militi<e
numerum
legionis
(^
reltquisfpes honora'
do
71
III-
gnat \ qui
ni(i
, 5<:
auterctse fuillcnt
vt Argonaut^E:, &:
paratilfus
ad %'trumquefe
inftruehant
jiue res
mart gerendaforet
fiuc in kojlium
e copijs terre-
',
vt ad
rcm rcdeamus
Noftra,inquam>h2?c
vici^nos.
fic
congefnmus
Liuius
) inter
XXVI.
lib.
coKcurrerunt
',
tertio
iuftam illam
ccpijs
6c
mi-
ajfumpfit
Primo
modum iuji^pugn^
quarto d<e quies d.ata
Hunc
diefndihus interfc
fuas aquilas
Diftinguunt enim
iujjtt
cum
in
'^
eofdem vocauerat )
tranqtaiio in
("hi
ccacios-i
continuit
G quainducitur
,
XXVI.
cens
miiites (
$c
puj^nacidimi malcquc
C. L<eiius qni
5
M.
Ciaffis
lib.
<,
prsds
<,
ad hnem, in caconcione, in
V rhem
inihunt
tS*
di-
nmaiesfocij
in
T^ititicos^
niiiitihus in
curam fumpfit
'vt
erat
XLV.
indiftributionc
cum
Praftius
clariufque Sc breuius
(ibi
Lt
Gcntio, de pr^da
qti^ntum miiitihus
Prx-
72-
KAPHAELIS FABRETTr
tnbus
illis
geftarc dicuntur
j fi
ifta
eas tollamus
reperitur
quicquid talibus
quim primum
.
quod
remanet) vel quid fimile j piieolus Graecanicus in capite, breuis tunicula, ca^tera nudaj non labaro appida, vt in
nouis typis videmus , fed imo pone fe paruum illud velum ab humeris adtalos
yy^!i'"..':in/:!immmiimninTTf^irrr
v/
\
fc/
V
f
yemif-
III
Ita
licct
& Ciaconi
vcriti,
prajftabat tuto
numina admittere
talioncm
fcd
',
>
Viden-
Cabirorum , fcu Corybantum, Id^orum Dadylum , aut Diofcurorum efl^e potuifle, non vna quidem ratione : Confentit
cnim numerus , quia trcs agnouit antiquitas , vt dc Idasis Dadlylis, eorumque
tur mihi,
inquam
nominibusCe/w/,
D amnameneo-i
(^p*
lib.f.
Argon. verf 11 ic). ^ 6j dc Diofcuris Cicero Hb. III. dc Nat. Dcorum , Diofcuri
apud Gr<eeos mulns modi( nominantur j frtmi trc-y qui appeliantur Anaces-, /^thenis
G ex Kene Uue antifuijfmo C7' Proferpina nm , Tritopatreus , Eubtdeus , Dionyfiusj
Pollux ; tertij') dicuntur a nonnullis
fecundi , lotte tertio nati ex Leda , Cajlor
&
Aleo
, tJT*
Melampus
Emolus
Jtrei
filij ,
libri,
^z//
ex vcrfionc Amafari, In
Idcm habct
eo (
dc Brafijs
RAPHAELIS FABRETTI
74
funt ea fyf^fa
>
tamen Interpretis
Diofcuri Ciceroni , feu pro al^'s Cabiris auf Corybantibus , de quibus mox
fcrmo erit, led pro Cadonbus, <jui fecundi, male admodum accepit ; quomodo
cnim
in vos
Gemelle
tria ifta
&'gemelleCaflorisy
Cajtor-,
alijs
Scriptoribus afFeremus
pag.
CCCXIX.
rem
ac
prx
caeteris authoritatibus
illuftrat infcriptio
quas ex
1'
rAI02- FAIOT
Gaius Gaij f.
Acharneus Sacer-
AXAPNET2*IE
PET2'rENOME
NO2-0EnN-ME
TAAHN AI02
dos
fli
dlus
gnorum
Deorum Ma
Diof-
curorum Cabirorum
KOPnN'KABEIPDN
T n I 5^c.
EN
C X X X V.
in Att;c. Aro'x,y^(
>
c^ui
apud Rcinefium
alia infcriptio
in hoc erraflc
Amafeum, nam
Clafl*. I.
num.
$c fupra lib,
I.
apud Clitorios lib.VIII. , ^ioaxAi^uv x,cLX'iS fd/lccv ^ Qsuv M^^yctXcdv Upjv Dicfcurorum
Magnorum Deorum nomine tetnplum-jq^uos vtrobique ipfe Caflores reddit,nonni(i
Cabeiri iudicandi funt , tum ex hac infcriptione , tum ex authoritate Callij Hem\nx apud Macrob. lib.IIL cap. IV. , qui tradidit, Samothracas Deos eofdemquc
Romanorum
^ prsefertim quia
ijque
Anaces
Gg^'? ;>^^Mg-v$,
62^5 ^hjjarovii
quoque
Diofcuri apud Ci-
appellatio Caftoribus
prout
priorcs
5^:
Poft
Amaf^um
fibi
perfuadere
non
pofle
ait
iliius libello
dc_J
mine, alios quam Caftorem tc Pollucem defignari: fed Ciceronis locus , atque
infcriptio iam allata de Diofcuris Caheiris , optime perfuadent, alios quoque hoc
liomine dignatos
pocratem
5^ vltra pr^cdicla,
Serapidem , Ifidem
PO PAIO2
TOTTPQPIOS
TFEP EATTOT KAI
T(1N lAIQN SAPAnlAI
I2IAI ANOTBIAI APflO
Puhlius
Tutrorius
pro fe ac
fiis Serapidi
ifidi
Anuhidi Harpo-
KPATEI
III-
75-
crati Diofiuris
Sacerdete
Stafeo Philo^
Colonete
clis /.
Non
B
SEKAPIS ET
,
Jji*rtes
&*fe Harpocrates
/SlS',
digtto f^ni"
O^ Ops Terra, enim (SP C^elum , ijt Samothracum initia docent y funt Dei
Magni, ET Hl QVOS DlXl MVLTElS ?{0A4l?{lBVS : nam^iue ([uis
Amhracia ante portas (iatuit duas 'virileis fpecies aheneas , Dei Magni j nequt , vt
turnus
**
'Vulgus putat
{Jr
hi Samothraces Dij
hiquos Jugurtim
lihri fcriptos
hahent fc-,
ATNATOI QEOI
quiin Samothrace
DlVl POTES
mas
(S*
foeminay
Terra^quodanima O*
C?*
quia
ifte
Samum
oftendit Cupcrus lib.I V. Obferuat. cap. IX. , &: dixerat Lipfius ad Taeit. Annal.
num. 117.
Vtautem adCabeiros, &reorum numcrumredeamus jidemparitcrinnuit
lib. I.
Strabo
lib.
Camilum ,
(5*
X. per
haec verba
(P*
Vulcano natum
ait
Pherecides ex Apolline
&
Nympha
Cabelra gcnitorum
KaCft^ji?
Ov^viui ^XxAit
AXkuv
Filios
Tgx.g
^'/"!\y()t
^v^ufA,s^uv Ts^
^v/Ji^oveg
sMj^suv^'^
quod
& rurfus
Eurimedonque ,
repetit lib.
fji"x,ij)$
Thraci<e *vero
irv^i<r^svss( 7roA<Ta/j
'zsoL{^g
Sami
Lmnindis duo
periti foci
2a^o(o
Arj/xviCLShg S^vo
ec^Cpc*
K^c)
Alcon
7r^5
fiiij
sZa.x.ysvovro KeLCet^iil
hacdahantur Caheres
2,
Toti-
RAPHAELIS FABRETTI
j6
Totidemque, fed
Apollonij
lib.
I.
alios
tus fueric
917.;
>
Dardanum
Phrygiam transla-
lafonem
5c
fcd ex diuersa
autem idem
fupplet
verf.
louem nempe,
iftis ,
Argon.
Cabeiros fubftituerat
Quo padio
ab
Halicarnaffeus
lib.
I.
cap.
-i
cumjierilis
&
terr<e
&* tnaris
afperi diffcultatihus
ipfo
Dardano
nam
Exfcen-
di-
(itur-, id^eus
wocantur
Phrypam
nunc Troas
eji
Oppidum
fui nominis
eft,
vt refert
condidit
in
ea,
quce
Indigenam Samothraciae
Infula fortita
e contra fuiffe
quendam ex
Infuiarthus Saonem
Rhene)
iattfjt^e iegihus
rum
Atlantis n/na
gnanimus
imponens:
iiiis
adhunc madum
Conjiituta
repuhlicd
Dardanus
multitudinem
natum
lajion
ex loue
invnum
(^ Hirmonia
qui primus in Aftam iemho
,
eduntur apud
vt quidam aiunt
iiie
ipfe 'vero
ex loue
ex his
traiecit
O* EieBra
fiita-
Ciuefque
de fe Dardanos nominauit . Muitas pr/eterea gentes in Afd fuh dition^ hahuit ,
cuius etiam Dardanorum gens fupra Thraciam Coionia ejfe dicitur , Cumque lupiter
eueBum
fas
efi
myfieriorum
ei ritus
pr^iuit
cuperet
conjiituit-,
acceffit
Rurfus
initiajfe
iunatn
Coryhas autem
matris facra
ctm iymphaticQ
furon
A fur&re oheimui ,
djllentit Diodorus
nempe,
primis Lesbum
in
Infuks fubi^it
a feipfo
tradiderat.
Infularum nonnullas
Mitylenem
nomine-t
tetnpe^ate affiigitur
cuidam
drfert<e
hanc fententiam
lib. III. in
77
OccHpauit etiam [
Jnterim-i
l!
I,
quod
ab eo,
III-
appellitur
Hmc
in
condidit
Matri
per fomnium adibi^ votis
incolis
tlltc
Z)^-c
Matrem
'
Deiim
eandein
) injiituit
fuifife
Samothraciam j
&
Diodorus verbis paullo ante relatis indicat, ante Dardanum facra eiufmodi in
Samothracia quidem recepta , atque ab eo renouata folum fuiflfe , ab Herodoto
lib. II.
cap.
LL fumptum
facra imitatur
apparet
Hec
(jU dico
f,
Varro Humanar.
ipfe, vt
traduxiflc ait
nifi
quos eofdem
Penates-, quos
cacumen:
^neam
p qui diligentius
fecum
&i
vno templo
&* fundatum
ejfe
autem medium
XV.pedum
triplici ordine
ac fuh
lib.
coltimnarim
in kterthus ordo
Jitum
cum
hahitauc'
Samoihrace in Phrygiam
eos ejfe
hahet
natn
Dionyfius concin-
alitcr ac
&
Templum
lunonem vero imum aera cum terrd , t^ Mineruam fummum atheargumento vtuntur
quodTarquinius Demarati Corinih^' Jiliusy
memorata coniunxit
III.
fumpta
ejfe
narrationem paullo
incertis -ifed
lib. III.
Cahirorutn
ejuif(iuis
cum Athenienfihus
Additque ex
Macrobius
ris
Macrobio
videbimus, difcordans
nafle videtur
iungit
II.
qui
nouit a Pelafgis
ait ille
latera'-,
duplex
media quidem
eji
Tres in
louisj hinc
eo
O* inde
B.APHAELIS FABRETTI
78
vt ex Liiiio
VII. cap.
iib.
arguitur
III.
vhi tradit
A',-
annakm chuwmfxum fuijfe dexteroUteri Aedis louis Optmi Mnximi-^ea ex parquii Mmeru4 Tetfiptum efi \ &: ne de hioc dubitetur, faciunt nummi 9, & i o.
te-,
.Tab. LI. S^ 4' Tab. LiL apud Oiiclium \ in quorum prioribus , numina ipfa
in vltimo ,aues vnicuiquc dicata: , eodcm ordine ^^^^^P^^^^^Dj^^^'^ media
i/i^ d^^^^^Wi0lm^
Plutarchus denique in VitaCamiili, non Deos Penates, fed Palladiumfuiflc dicit, id quodUardanus c Samotliracia Troiam, &: hinc in Italiam Aeneas
dcxteram
No5feua ad
Ixuam Pauo
ad
Velbhum
afpo;tauit, fub
effe dicat
^uartus
lib.
verf-
ille, vti
in arcanishabitum.
&
917.
nam quamuisprimo
&
miniiicr
^&.(j(x0^c,
quattuor
interuenit
vnde c
Camillos fuos Romani vocarunt fed varia nomina, hoc eft Ccreris,Profcrpinx,
:
& Plutonis
lib. I. cap.
atque
liinc forfan
quorum
cxplicatione, ingeniofiili-
copulata leguntur
II.
horum numinunfL.
tria
neque enim abfque aliufionc ad ha:c my ftcria Cahiri^ Cercris & Profcrpinae lucum , in quo ingredi nifi D
initiatis fas non cflet , Templo Cabirorum proximum fuifte putamus , vt aic
Acde Myfix
figna in
apud Paufaniam
Ccrcris
iib.
IL
& Prcferpina
idem Author
lib.
vocabatur
, fi
IX.
illi
lib.
^.iiicm
eodem ritu
InfnUm
q^uo in
in Britannia
facrificij
sffe
ita ait ,
Samo*
feu adiacentibus
rcfcrt
Strabo
Samothrace
oblati vcftigium
^<e
IV.
Dcabus
Cercs
vtfatis
excmplorum-
fit
Is
inlibrode
fingula.
9rnamenta Circit fin^ula Templafunt . Oua honori Cafiorum adfcrihant , ^ui illes
puo editos credendo^ dc cycnoloue non eruhefcant * Delphinos T^eptuno 'vouent .
Calumnas
Buum
fufiinent
Valentihus
fortaflfe
k ftmentationihus
Sejjias
Ante has ,
tres
eofdem Samothraces
habetur ex triquetro
Aicjjias amcjfihus^
Ar^
trinis Dijs
patent
Aiagnis
tutelis
Potentihus
afterifco *
huiufmodi ad marginem.,
fru-
Harum
exifiirfjint
illo facelio
Tutelmx^ a
ternum Iiunc Diofcurorum Cabeirorum numcrum Damafcius apud Photium Cod. CCXLIL , qui fcptem Sadyci fiiios Diofcuros
feu Cabiros facit , & o^flauum Efmunum , quem Acfculapium quendarrL.,
Auget
e conuerfo
Et
tradidil
fic
prorfus
c Sacho-
Eufebius de Prxpar.
Euang.
||
79
quam
vtmedocuit cx vetuftiflimis Hebrcaiorum monumentis idcm BocharII. cap. II. Gcograph. Sacr. 5 A Sedech , inquam , Diofcuros natosyaut
lupiter
tus lib.
Cabiros
A Seciech
VII.
lib. I. cap.
III-
aut Cyrhiintes
ant Sawothracas
'Vti
Aefculapio fimih'a
O* ah
confcripta fuiffe
& Attini
Hsec Eufebius
contigiffe
ita
Huic
fabulatur
Damafcius , Hic 'vfu pulcherrimus-^ (3^ iuuenis qui 'vifus aimirationem excita,ret-i quem , njt aitfihula , Ajironoe Dea. Phcenijfa Mattr Deum adamauit
Solitufibi
C que
tn faltibus venari
midit
'vt
tcm,
C^
p4!iina
vocans iuuenem
Sfmunum vocatum oh
calortm
'vit<e,
Alij dignantur
habet,
D nuncupari
SamothrAcio^
Dig'tos
illulUat
nam
Di^iti
) T^iig
DaUylos
j ij
Xsy^iJiv
oi
f^
^^si
ideeos
Deos Samothracas
inttrpretariJ
Aduerf Gen.
lib. III.
y
cafu dolenst
a Phcentcihus
Efmunum o^tuum
Indigetes Sumothracios
Pcl/ux
-i
Ipfa, hoc
in Deos retu>it
infequen-
Scholiaftcs
Argon.
lib. I.
verf
dicit
1 1
hofce incantatores
maleficia difiolucrent
alij
&
veneficos
illos
reliquos
finiftros
XXXII.
contrarios
lib.
vtpotc qui
X. vfquc ad
centum numerant.
Inter iftos Samothraces, caeleftes
Ceminos connumcrari ,
ftatuit
Author
G Hymnorum qui Orpheo tnbuuntur ; fed tamen fub varijs nominibus , prout
varijs Scriptonbus placuit \ alij enim receptiori opinione de Leda^is iuuenibus
Pollucc & Caftore fentiunt , alij de Hercule &: ApoHine, alij de Triptolemo &
lafione
alij
dcnique de Zetho
compilafte credant
lib.
II.
cap.
& Amphione
videre poterunt
XXXVI."
Sane
vt plenius
ne aliena
& Caftorcs
( vti
fcrinia
mc
DEOS
RAPHAELIS FABRETTl
8o
Qu&rfi
efi hifloria
mebatur
initiati
Strabo eodem
X.
afFert,
dunty
tum
lib.
cfFerre
ad
inccrta, $z abftrufa
alids louis in
ij
filcntio prae-
nequibantj c2Eteri,vt dc rc
funt
Exemplum
prxbct
Phry^iafjjue-i
fummo
vehus controuerfa
^ti
(2^
cum
Matris Deumfacrifcijs
arcanis
c^
in Fhyygidy
In^ens
efi
diuerjitas
Samothracem
ijias eonfcrip/tt
qui ftcri^cia
Vitis
(5lo 5
locus in
& mihiibus
argentum,fed
erant
quo
lapfus fuit
fuis
qudcjiu
eft
naui^auit Samothracam
O* Pollucis fuppleX
confugit , x.a/ ^tcp^ywi' , i-n\ Tct^ A(o$}cy'^oi$ ly.irsvsv . Vel enim to AiogK^^^oi^
Caheiros , vcl fimpliciter Diofcuros , nunquam autcm Cajierem (Jr Poilucem
verterc debuiflct j pr^fertim , fi in mcmoria haififtet , quod fupra ex Varrone
lib.
Polltix
iit
lib.
,
XXXVI.
fuiflc
Vencri
lam igitur
vel tres
qui Cajlor
ex tanta confufionc
vt diximus
ca quiT ad
Cabiros ftatuemus
quibus noftri
in
Columna rcfpon-
haud
fecus
quam in nummo
S^
MArNHTON
Cara-
<
8r
imbutos
roas legimus
Dcorum
fuiffe
dum
Samothracijc referrc
fimul
credcbant
fe iuftiores
tionc
de Profed.Virt. Senticn.
iibello
ad idem
geftari confucuerint
nonnullos
fuifle
referat Plutarchus in
Comment. ad
rum
[>
Vulcani
ipfius
fihj
, fi
didi fucrunt
prout fupra
vocem KABEIPOI
Strabonem quoque tradidilfe vi-
vt Hcfychio placuit ad
quapropter in
yivro
accepit
x^i^
autem
manu
vt fupra innuimus
Gent.
vti
optime conucniunt
follemnem expofuit
cum
quam Arnobius
lib.
Vulcanus
VI. Aducrf.
,
tsr
malleo
fed dextera , O* fahrili expeditione fuccmStus ; ad cuius inftar , fcquens Vulcani fpecies compofita fuit ; cui ( ita fuadentc marmoris nouitatc ,
G tnanu
liher
hi
argumcnti nobihtate
vt
fic
cam , pocfim
continentis
in folo
audarij loco
originis
fundationis
Nobifium dc
Millinis
effollje.
.
Pollcn;
8z
RAPHAELIS FABRETTI
jmii iiiiiiiiMiiiiiiiiiiniiiiiiii,
iiii|,
|i!|
iiiiiiiiiiL
iii
N||
ii|i|ii
iimnimi i]]jp
"""l""
}f\^
lllllllllllllllininil"lll|iiliiiWTmTimmiTnTmmmpiiiii|iii,w^
iiji.jjjljiH^ii^^^ij
Mi
'
innn i) i)jmi>
j
'
'
r/'v/:>'r,Y::^-/r'\'"/'wm2r/mmm!WWmVim
')-;
->
t:AV^AmWWV\W',vlWi,i.i,W^w^^|,Y,kWmvwv.mv-<|>,'
III-
83
forcipe &piIeolo, in
num. VIIL
Cabeiri
fl
Treboniae allato
Statije fiue
iiti ,
numentis collegimus
Dijs Syris Syntag.
II.
nomen Cabeirorum
cap. IV.
Seldcno credmius
qui in iibro
HAraico feu
ah
fi
mo^
dej
tradit,
Phcenicio^ Caharffonnatutn-ipotentes
generatim Deos
IUulhator
11
in
verum
, fi
prolegom.
efl: ,
Claflicos Mifenates
vt voluit
contemporaneus Traiano
tanquam qui
legionibus imertos,
quod Hyginus
&
Nuperus
fuerit
Kauennates non
eius
patet
fuiflfej
inter exterosinpraetenturacolIocabantur>
&
muniendas inferuientes ;
vlterius
exiguos numero a fiiis nauibus extrahi folitos , ne vacua Claflis linqueretur vt paullo plus quam cohortem , ne dicam tres legiones implere potuerint, ClaJJici ow, ait Hyginus , ideo pr<etendunt , quod ad V^tas muntendas
,
fubfidio ad Vias
pnmi exeunt (funtque fi^rfan ad num. 151. armatura Sihabitu nec integre
Romano, nec plane Barbaro in hoc codem munitionis Viarum operc exprcili)
:
D. Rauennates
eorundem
Claffi addidlis
apud Mifenum
G locum
venia
inteilexifle
modo
militias
libusfi)cijs, dixerit
non bene
dum Vegetium
femiremigibus
iWum
De
cum
legiones
corripit
,
lib.
V.
Claffibus flabant
Rom.
lib.
quafi de Claffiarijs
',
cap.
quenu,"
V.
quos
cap.
iftis ,
honeftemus
I.
naua-
(c\\\ztt pro
fed
Vegetius
tradit
ijs ita
Lipfius de Magnit.
fit di^fto )
defcriplimus
has Claliis
&
aliqua fubiungere
videtur
ClaiHariorum munere,
more fui
ceui
2.
Siqui-
RAPHAELIS FABRETTI
84
Siquidcm
'f.
"b
fwm
magnii
itinerihtis
contendit
Tacitufque
lib. II.
Hjftor.
Prtma Clafficorum
Hifpantam milfa , 'vt pace csr otio mitefceret , & itcrum lib. III.
efomno excttus , lu/ium Prifcum , CJT* Mphenum Varum cum X F.
iegio in
Fitellius
'Vt
Prceto^^ijs
Cohort<hus
CT*
ommhus Equitum
Tuquc ipie,
que labi poflc Hdem
legio,
legiones Ciafftcas-)
pon
luli
fum
te allatus
habet
remige
fed
faceres
Rauennatem
quam
aliundc certe,
locus pcr
^penninum
ifcuta Clajjicis C
optime Lipfi,vt omnes, vel eximia dodrina excultos,quando-
nil
alis-j
ohfidere
in Analed:.
ad Milit.
^ Mifenatem
Rom.
fine clauful^e
qua
in
lib. li,
Dialog.V* duaf
ex Vegetio a te reprehenfo
de kgionibus apud
iuhet
agnouilti^ quiaTaciti
Mifenum , Rauennam
Clafles iftas
aut
comprehendit
nauahbus)
Forum
,
laiido
eafdem obtineri
Non
tamen cum Lazio legiones eiufmodi Clail)bus inllruendis inferuicntes, Ciajfmrias yocsne licebitj quia vbi apud Tacitum lib. I. Hiltor.
ara legimus jPo/?^<i; njniuerfa C iaffiariorum irgio Jacramentum eim \ Othonis
J
tradit
accepit
ideo milites
ifti CiaJJiarij
promde
vctcri
eorum
nomme retento
eo
Ne
tibus,
inuifis
quod
traijcere
appellaretur>
&
filij
vocareturinnumifniatibus,vtad num. 46. adnotaturj fidealijs tranfuedionibus dici poteft: , nll habet przcipui , quod afrerifeum mereatur , ^ iam Ciaconus de aptilTimo hoc traijciendi verbo meminerat : fi de hoc rantum flumina
tranfmittcndi cxercitus
modo,
quia 6^ mari-
fignificatos
nempe 3pud Eriz. fol. CCCCLXXXVI. ADVENapud Choulium pag. 22. VIRTVS AVG; quo pluribus
pateat
ita
vnice yocari
follem^
(I
'
& quafi cx
formuli
fuiiTe
85-
III-
folummodo
tranfitio-
nec , quod fciam , plufquam femel, hoc cft in nummo eiufdem Gordiani
apudEriz. fol. DCCI, itadidlum, quamuis Neotericus plurali numero
num
III.
Modum
loquutus fucrit.
Arriani verbis (
dibus ad capita apprimc refpondent) lib. V. de Exped. Alex. ex verfione Vul-
ipfis
proponcmus
canij
auod norim
dipna
reUa
Ponofzciliima
Rruendorum ponttum
fed
tanquam puppihus
curfiis fittminis
( ait ille
ratio
tn
quod commemoratti
<)
non quidem
inhthit<ei
amnem demittehntur
',
Romanorumf
j expeditijjimajuefmt
h\c recenfeho
efi-i
Exinde tigms
tahulas tranfuerfas
giint
quo tutior
citur
neque fuus
Ad
fit
fe
ad
iungantur colligenturque
quales in
imponunt
atque ita
traiecius
,
ofiicio
funt ohiurgationes^
Naucs autem
-,
celeritate conficiatur
Lipfms in Poliorc.
qu<
requirere
efi
equorum C^ cttrrum
j apud Suidam
quihus tnter
inteciis
in
Columna
lib. II.
opufque
ea?
fumma
Eunapius
quamui$
omnino velamentum
vifiturija
ifta
recenti
dioneSaimatiie fcptentrionalis
&
orientalis inaftcrifco
maxima
Traiani indumentum num. i6l.quod
Ciaconus
vti
domcfticum,
rifco notabilej 6c
vifum
quamuis
praetcrijt,
(
fi
Neotericus afte-
gamus)
RAPHAELIS FABRETTI
86
gamus ) nil noui contineat pr^ter fibuk pofitura, qua^ vt plurimum in dextro ^
humcro chkmydem iungit , hic ( vt fluxsc 5<: labilcs funt hominum veltes ) ik
ahbi quoque, fub mento prolapfa eft Vide labantem num. 135. deeifarn^
num. 157. J79. 5 ^ ahbi fi vacar^ idem enim obferuauit Rhodius in fuo opu,
f memini
-,
fol. 5 5. ita
mnc fummo^
B
follemne fuit
ad
exemplum ,
Sc
Traianum
confiftunt
q.
&cxeo
Fidenatisruinparummemoresfuerunt,quicunqueamphithcatrumIigneum
num. %62' conilruxerunt ,
credunt
nam,
5v'
libidine
vix
didum puto
noua
eft
Ego fane
& incomperta
Ss:
nam
itaut
conicctura Caftrenfe
,
modo ligneus
hgneis quadratce
bello
fi
probabihus
monftrandi
lit ,
fohta licentia
Vt
di
pro
enirrL,
Romanis
militibus
origincm huius
fol.
erroris
quo idoneo
ex veteribus tefte
fihum Decebali
Illa
Angelonius ad
minutiora
fol.
pum,
I j 1
vros an boues
278, &
316',
Traiani
a patre abduiftum
dicat,
alces
An Ciaconus
an ceruos
cal:<;^as
pro
fint
cali^is
'
me fateor,
prout ignorare
prGE-
equos an mulos
CCCXVIII. hanc
nummum XIX.
primum Bellum
dc vix efterenda
qui
CVIII.
recenfenda fimulachra
bene
veiterit
num.
(
30.
cum
>
de
afleruerim,
dolabrumnon
B
87
accipitur
III-
loquutum fuilTe Ciaconuni qui palUm , quam noftrum, <]ui pallium , tegmen
illud militum num. 244. nuncupauit , graecum certe nomen , ncc militare fed
philofophicum indumentum , dum prjefertim in promptu habcmus verc latina
vocabula, fcu lunij Colum. qui cap. Vlli. lib. I. de Ke Kuft. veftem hanc adarcendum fngus J: pluuiam fagum cuculium nominat , feu luli) Capitol. in Vita
c J_. Vcri, qui cuculiionem vuigarem viaionum ; fi non proprie Bard^icum cuculium
,
dicere velimus
qua
popuh
eorum
regionc_
in
,& tamen Corre(^or, qui Architet^onographia: labant s hac itate reftitutoris nomen meruit , Doricam rationem agnofcere debuiif-t ex diametros ad altitudinem proportione , quae in Tufcanicis opcribus rextupmm non excedit , in Doricis vero fepties craflitudincni
hscc autem fcptcm femispropccontinet, vt docet Vitruuius lib. IV, cap. I.
modum ha )et eaque certe de caulla modum prsEfcriptum non feruat , quia
num.
dicit
1 2.
^ co oificoteris columnis U
ipfam augeri cunuenit , vti aiia membrafuperioraaugendaeireipfe Vitruuius lib.IV. cap. III. demonlbat. Acccdit
altioribus
ad excludendam
Tufcamcam
fimplicitatem
fummo
fcapo
Column
paulifper feoftcndunt,
'
acli
fw acumine
vltim.
5c vlterius
Philander
planum haberc
>
lib. III.
quod
cap;
ftnatn
ibi appellat
Drauum
item in
(vt
adm
ttit
Neotericus ad num.^p.
curfum
dirigit,
quamuis
circa
oiHa Draui
'-
"
Tri-
RAPHAELIS FABRETTI
88
Trihunatu
anm TrihunicU
feptimo
ad finem
lib.
morcsenim
LIV.
Potejiatis',
quia
fcilicet
emendandum
fed
patritij
Tribuni Plebis
decimo
>!
Dio
fic ait
ImpencquibantjfedTnbuniciam
) neciue
vipote
ferendum
crat
efle
',
quamidem
caiatione,
Potejias
^j,
lib.
LIIL Jt TrihunkiA
ah
e^u<6
alijs
kc
IIL
Jib.
Vndemm
autem
Sacro inftitutionem
plebis
accipiunt
(vtDioait)
ipfis
primam ia^
ad
eflc
&
mfuper
facrum
effet^
Per
-,
ita
recenfct
quia quotannis
Tri-
vetere iureiurando
'vero
efficerentur, Liuius
Tribunos, inquicns
',
torum cutquam
facrofandii
fe refert
omnem
(y*
Monte
facrofmUi fnt
mtercedere B
efficit , 'vt
minimo fermone fe ah
f 'vel
itaui
lib.
VL
nec terheratOy
||
itec
alium
facer efo
'verherare iuheto
nec
occideto-,
dicata funto
t<r
C^fe &pojleros
Komanos
ohtinuit
firum faculum
, 'vt
dunt
qtia
ruptas
^l cx
addttaque tmprecatio
ohflritiis
piaculo
,
eflo
t'
fedperpetuo
mtque hdc
ohfer-
'vt
eitis
Cf7*
Semonthus
anno
Numifm.
eft , vt Pio
H, de
iam Tribunicia
>
Dilfert.
tanquam grauifjtmo
effet
accideret contrarium
qui
>
alio
imperante potiuntur
Liciniani
lib.
LVIIL
Poteftatis
Tiberius enim
aduertit
vt aduer-
Noris in
XXXIIX. numerabat ex
Occonefol.
XCV.
XVL
fu$ Tribunici;^; Poteftatis anno , Rhodiano infuper feceftu intervt ex Suetonio pstet , adhuc cognomine Augufti 5 & Imperio carebat 5
in Faft, pag.
CCXXXI V
Titus
>
qui vix IL
Impe.
<l>
III-
89
Occoncm pag. CLXVU. Idemque error cx pari rationc (\icct non vltra
vniusanni notam ) in Traiano incurri poteft , qui & ipfcftatim quidem ab
adoptione fmul f.lius JimulC^fir mox Imperator , CSf* confors Tnbn.nicU Pote-
Jc
>
Dio
&
O* jlMim facins
vt Imperatoris
eji ,
vt habet Plinius in
nomen
Panegyr. num.
XLIII.
Itnperatoris titulus
ijs
y^i^
M. nempe
(vt
^^
eo cogno-
Diodoro
credimus in Excerptis apud Photium ex hb. XXX VL clauf. vltim. fiue decem
C miUibus cxfis , vt Appianus Hb. II. Ciuil. dc fuo tempore loquitur ; vel tantum
mille aut duobus milhbus (adeo variatum eft in hoc pro tcmporum ratione, ne
Scriptorcs contraria intcr fe prodidifle dicamus ) ex Cicerone Phih"pp. XIV.
mento dignam
ge(ferit
vltra VI.
ex hoftibus occidendo
, fi
at
mn eum hdc
nihus
XXXVn.
Nimia tamen iftius acclamade qua Cicero, ad corruptelam eorum temporum ipfemetpaul,
vbi de vidioria
iVl.
f tot iegio-
16 antc rctulerat
confuetndinc-)ifUte increbruit-,
ccefs-i
pellatum miratur
'vt
non Impe-
licenter
quia
Csefar per adoptionem faiftus fuit, euidenter fegregat, inquicns, itac^ue Traiani^s,
quamquam T{eru^
e(i
Tg
vti alius
IMPER ATORIS
miiitibiis
ptionis a
& Balbini
Imperator
eji
ita fc
AVGVSTVS,fed AVG.
G
MAX.
fcd
folummodo
qui eo honorc
defignabat
explicans
appeiiatus
Tnftano exprcffus
robur ,tituio
fol.
idefi
AVGVSTI contincbatur,
proprie acclamationem
Vita Maximi
Si.
tunc C<efir
modo
didara
Jtigujius
Nummus
PONT.
quidem
cx potiori
vt dccuit
eum
appellari
enim non
PONT.
incolumi Nerui
enim prorfus Tiberius vfquc ad eius Tribuniciam Poteftatem XVL , fub qua, dcfundio Augufto
abfolutum Imperium capclfiuit , PONTIFEX , Sc AVGVSTI FILIVS in
nummis dicitur ; quo ctiam excmplo, Antoninus Pius , poft adoptionem ab
Hadriano de fe faciam , &c antc fun^mum Impcrium adcptum , HADRIANI
Patrc
Si
folus
potiri poterat
ita
AVG.
RAPHAELIS FABRETTI
90
dctcdo comprehcnditur.
PLEPS-VRBANA-QVINQVE-ET
TRIGINTA-TRIBVVM
DRVSO- CAESARI- TI-AVG-F
DIVI-AVGVSTI-N
D IVI-IVL II- PRONEPOTI
PONTIFICI AVGVRI SODAL
AVG VSTAL
AERE^CONLATO
Harc
alia
duo
afFert
Grutcrus pag.
PONTIF-TR
PAPIRIVS
AVG- F
TI A N O
CAESARI
I
IIIMMP^VHrCOS^IIII
il
PRINCIPMVVENTVTIS
P^P
AEQVOS
7-
LEG
III
EX- AVRl.
akcrum
prius
r.
POT-IMMP III
COS-II
C
CCXLV.
D OM
PONT-MAX^TR-POT COS DESIG-
VESPASiANO
2. Sc
IMP- CAESARI
VESPASIANO- AVG
T-CAESARI
CCXLIV.
P-
IMP^CAES^ VESP-AVG^PONT
MAX
tradit
Dio
enim
cmcndatapcr Spanhemium
pleraque
Jimui imperant
fummum
ita
adfcijcunt
illa (ollag^a
Pontifcatumgeritf continuoft
'vbi
duo
^ ^uod
, 'vtl
tres
vt omnittm religionttm
(^facromm domini emdant Concordant tres alij nummi apud Goltz. in Thef.
pag.^i.colum.i. NERVA. CAES. NEIWAE. AVG.F. TRAIAN.
.
Diff
VHi. pjg. 66 1 , locum fibi vindicat, ( modo ea ccrta fit) nondum fcilicct Traiasnum Imperium adeptum ftriflc , qmia C^faris appellatio pra^nominis viccm_,
nonoccupatj joon enim didtur C<efarTraianus-, vtaliaspoft Impcrium,fed
Trai.tytHs C^ftr cognomcnti loco
A temporibus Maximi & Balbinr, confiafronci-n huius rcguke fadam non ignoro^ vteriquc cnim innummis exajquo
PON r. AX infcribitur , niec obfcure cruitur ex Capitolino m eorum Vita
cap. VKI. , filentibus qmmuis d huiufcc rci nouitate fimul ac magmtudinc >
.
de
III-
91
menti
Gctx
erit
Notis P.
-E
titulo
3
70.,
mo-
Nam in Geta
M.
Occo
ipfe
hanc vnicam
PONT.
nummum corrigendum
conf^at
agnofcit,
&
ex
nummorum
in Antonino autem
manifefle
deceptus fuit vt nummos Heliogabali, titulorum fimilitudine, Caracallx fuilfc
crcdiderit. Non folum etenim contradicerent nummi illi alijs pofterioribus>
eiufdem infcriptiones
omnes
PONTIFICATVM
aftecutus fuit,
dum in
fuis Faftis
tertio
conlulatu
ita
tanquam
de qua fupra
certa
Totum
f
hoc
vt obiter percurram
mendis
fcatet
&:
non
nifi
vnica pariter
obduda
coerccndum
Traianum denique Romam ampliiis aducniflc poftquam ad Euphratcm & Tigrim perrexit, Cnon enim ante acceffum ad Orientales Prouincias, fi partem Arabi^ a Palma eius aufpicijs adquifitam, excipias, Imperio
nefuccefTit
illas
adiecifTe
Afte-
RAPHAELIS FABRETTI
9^
Afterifcopoft
amouet \ fed equites leuisarmaturse ( a Ciacono ita vocatos ) non improbat Choulio , vt infra dc aquila equeftri dicam , nimium fidens , qui in opufculodc Caftramet. Roman. cgregie pitSos tam leuis armaturas milites, quam
iaculatores, & Sagittarios, equeftrcs omnes, oftendit. Quantum vero Ra<f^or
phael Volaterranus
fequuti
Rer.
in hoc errauerint
Roman.
Komma
tora.
I. tit. III.
& pofteriores
quique eum_,'
num.
7. indubie aflerens,
mlHhi
Authorum
ter colligitur
cnunciari
difca
Prompt. t
haheri in militia
armatur^
leuis
>
equites Uuit
cquites, bc
Atqui
in
armatura indicatur, quo nulla grauior adeft , qua: oftendi, &: ab hac
Et
&
fragilitatem omifl^i )
fi
gladio munitur
dicant
dit Tacitus
Annal.
fuiflTe
often-
igitur
non meliora
Neotericus
hac poftrema
adhuc fuiflie
ob
iEtihus impenetrahiles
lib. III.
Quemadmodum
in
hafta
"C
dift:in-
ipfis
nouo cuipjc
Quid multa \
genere probare
fum conatus .
hoc Ciacono-maftige.^
lobfcruaui, dicam, vereri
rae quidem ne verba
jius in
illa
lofephi in
Appionem
initio
Jib. II.
mutato nomine
Horum qu<e
ipfi
accommodcntur
alid
^erCf
>
plurima
quandam tantmn-
fnodo detraBionem
hahentia
CAPyTj
|l
CAPVT
De
conieQancis ,
IV.
difputabilibus.
'
pentes:
non
tentia
quod
in fludijs
ducam
difcere
competere,
arti
adulationem proni
ita
&
multa inefle fateor quaz admirer, &
pi(3;urce
attributam
quo licet
quid mese
S^ ftatuaria;
gemins
obie(3:a
Aras , Tribunal
manfurum
in
e cefpite reddere
doi2:e
modum pofita
dedignatum
licentia
Caflra militaria
fidu'
in
( fi
pfifle aio
qukm
germantE
irre-
munus
dcpofita> difceptantis,
in
ciam decere
nientiiis
oneri im-
licet
Expofitores ad
varijs poftea
num. 9^.
Oppidis originem
dedifle
cap.
temporis protrads
in quibus propterea
fecare
&
dc qua lofeph
illius x\i\
author
guit Lazius
lib.
ex
Germania redux
hoc
eft
III.
anno
teftatur
mcendunt
ille )
co
quod fihi
demonftrabimus
praefens fuerit
confulatus
<vfui
Nam cum Traianus tertio fuo confuSeptcmbris fuffecerit, & cius gratiarum adioni paullo antc
vlt.
di
IV. cap.
Cap.
lib. III- A?
Belium Dacicum
prohcifci
RAPHAELIS FABRETTI
^4
corripiamus
Quidquid , inquam , ^
intcr quas non negauerim aliquas
&
h2e priores
conftrui
fed
dum
excrcitus duce-
rationcm iam affignauimus Indicia quoque huius rei , fcalptor ipfe reliquit,nam hkoftendirmihtes fudes comportafle, ilhc foftam percuftifte , ibi
rint
ligna dcdoIaiTc
muro
cefpititio
pinnas
non autcm
& ceruos
fuperextare
tis
Itaut
lapideo conueniunt
non immcrito
lapidcum
crcdcre poflimus
fuifte
cffidum
pedis in latum
cap. VIII.
altum
fa*f^um eft
Plutarchus in CraiTo
prteter
vbique
vallum
quod iam
dixi ) vcnufta-
&
fefquipedis in lon-
hifcc
vt authores
omnium opinionem
quse
vt habctur
vnum
CCC, ftadiorum
vallum
opcre
pcrfe^fio
menluram
-,
nam_,
ad claudendum Spartacum in
BrucSioangulo,
difficiie
forfan fimilitudine
opus xy*
& femis in
&i folidafle ;
Obfcruetur infuper
quadrato
( licct
murum
gratia
gum
murum
vocmk'-,
ma^num
id t
&
profunditate
admare perduElay lorigitudineCCC' jladwrum-i iatitudine
XV, pedums eicmefoff-i mirx altitudmis roborifcme murum impofuit hunc tamen
non murum fcd vallum agnouit Appianus Ciuil. lib. I. Sic pariter Xiphihnus
ex Dione lib. LXX VI. loquens dc Mseatis Britannix populis, ait, Incolunt luxtn
um murum qui Infulam in duas partes dtuidit: idcmque habct Spartianus in
tnari
laiium hoc
difcrte vocat
pcr
idemque habet Cafliodorus in Chronieo: & acritcr vallum non murum fuiffe
contendit Beda, magni in re prarlertim domeftica nominis author, Hiftor. lib. I.
ita
muro
qtiidam exifiimant
( 1)1
fimis pr<efigumur
terra njelut
de qua leuatifunt
Itaque Seuerus
vim
/jofiium
cefpites
valli
plura vidcmus
alij
,'
-,
Si
terram
facilius hic
aitus fupra
tam
murus etenim de
magnam fofiam
mn
murus cxtruitur
cxprcfse teftantur
quo ad repeiiendam
quihus circuMcifis')
Caftra,
quam
muro
vbi figna.
Tribunafia
U quan-!
vallo
fofla
U cefpite
fit
mentio , 8^
Virgi-
noux Ttoix
Virgilius munitioricm
IV-
95-
yil. itaait,
primafjue in
C^tfirorum
itaut
-
pric
morem
iti
militare fepimentum
&
KOLrs^oyj^v vocct
lib.
>
hoc quod
Dio
extruunt Tribunal-,
(
Iib.
a^^ere cingit
,
:
aggere componitur
pro-
quia
cuiaflentior)
pmnis at^ue
fedes
littore
m Trihunal
fatlum ex terrd palnjlri more Romano confcendit Plutarchus in Pompeio , Tribunal nullum erat y neque adhuc miiitari more ^ fuagnis cefpitihus inuicem impofi'
tis fugiejium excitauerant : Vopifcus in Taciti Vita de inauguratione Probi
:
-i
deinde concurfus
lib.
&
Ammianus
,
quum
cen-
turi^ omnes (f^ cohortes t9* manipult conuenijpnt, ipfe aggere glehali a^i^ens-, coro-
Plinius dc
more
njiridi cefpite
circundatum
extruStum
taita ore
omnium
DCXXXV. Trihunal
Panegyr. num.
nec
Jietit aggere
Cefpitis
intrepidus vultu
II.
fulti
vcrf 144.
Jjfari.
Et Prudentius
in
Pug. Concord.
Confpicuit
fummo
cffingi
ijs
ac dc
alijs
Qmn
<s
primum Ara:
attolli
funt Exod.
iuflfae
XX.
14.
aclib.
Focos in Attica
H Syluefires
X.Epig.XCn.
fiue
Statij
lib.
TEMPOKJLES AKJSi
V. Theb. ^ras
dequibustermentio
RAPHAELIS FABR.ETTI
^6
'
fpedlauit
Lucanus
lib.
IX. Pharfalid.
dumC^cfarem
manibus parentaturus
Brexit fuhiias con^efu
fcu Silius Italicus hb.
cefpitis
arasy
XVI.
Jris-y
hipenni
^ua feftus
Expi ttat
fiue
-i
lib.
'viridtque e cefpite
XV.
faUas
Vnde
rtfn
quaf ol^V^
fol.
LXIII.
i.
Jram
feu cefpite
argumento, quod dum ea quae ex cefpite aggefta dixi , tamen tanquam ex quadratomarmore fabrefa(fla videoj verohaud mihi fimile eft , quod opus adeo
magnificum , &: vix vlli alteri huius generis sequandum , artifex extenuallet , tc
ad viliorem matericm reduxifTet; contra quam Conftantinus fecit, qui Pontem
hunc fuper Danubio , expcditionis aduersus Sarmatas &: Gotthos monumen-
tum,(dequaextat nummus SARMATIA DEVICTA 17. apudAngelonium in Conftant. ) quamuis fuo aeuo arcubus ctiam ligncis carentem lapideis
,
confulit
numifmate
iigu-
loquutus infra
fuifTet,
fubiungendo,
quadrato
propri^
autem
IV-
97
dibus Pontis
xafcijKivnv
;b
Myfiam
in
abjlulit fumtnitatis
Rurfus
fue
fuperioris partts
fruciuram
quafi diuerfb
conftrui5lionis gencre
coalucrit.
facile tranfirent
'.
cum &
(
tum fatis impleuit
fepius
Ammianus
vt
,/7c
confirudione
per
quam
magnifi-
Pontihus Iflrum
perem
ipfi
magnificentiam antcccllit
Modica adhuc
..
A
C
in
B,
in
CLXX. pedum
vt in fubiedo fchcmate
metiendam
j4tqui defcriptio
&
vix credibilis
ma-
non centralem ex
fed in intercolumnio ( vt
fic
dicam
Rom.
de Magnit.
pilarum , qu^fexa^tntapedes
quid effctt
&
diftantiam
ifla 'viinti
centum feptuagtnta
immanis
.,
iat<e/tnty
cap.
& ex
XIIL
quarumfornices
coUi^it
zoo.
ne
F
duobus circiter
nempe tota
craflitie
viginti pilarum
IIO
longitudo Pontis
dccrcfcit
ftadijs
Et nc temerc tan-
170
vltra proprictateniLj
locutionis,
noltrum intelligcndi
operationc
fit fatis
cum marrnore
tur
itcmque
1 1
qua, iuxta
modum , defcribcnda: Pontis longitudini vnica tantum
cgregie fauet noftrs huic fententias pidura Pontis , exade
confentiens
latus
Nam
internum
fi
quis
LX. pedes
alterius ex pilis
craflitici
pedibus
pilarum impertia-
GX. ab oppofito
& pa-
rallclo
RAPHAELIS FABRETTI
y9
lallelo latcre
femotum
collocct
vt in fchemate
ipfillimam
Verbaautem
iWa-, fomicil^us
apfidihps co^dificau
e{fe
illius
Pontis pro-
nobifcum
fatebitur.
a,-^iai awytojcoK^jjvj^
cum
curuaturam ligncam^
arque propriedicatur
ligneus
apfi;
ille
circulus
ac
rotam
ambiens, inquo radij figuntur. Acccdit huic conie(^urae ftabiliend.i: , obfcruatio numifmatum,qu;r ligncam huius Pontis fupcrnamcontignationem exhibent, prout foHdam quodammodo inferiorem partem Id prxcipue videre eft
.
in
nummo XXVI.
duos vidi
in
Traiani per
Mufeo
Chriftina:
yEneam Vicum
delineato
in
quibus omnibus,
hanc fpecicm
Difiicultatemprima
difpofitsE apparent.
dcitdif
luftin.
earum
mole & elatione, ac quantiim tam longi temporis tradu (intcrceflrcrantcnim
ferc CDL. anni inter tcmpora Traiani & Procopij ) potuerunt ex adnatis ftirpibus 6c gclicidijs fatifccre, ?^ jaxari , atque alueum impcdire
confidcrata
nec ab
qucm
builfe
vidcrim
"^
quis ignorat
dcfidcratalia dijudicatio,
num
atque
vt
fic
loquar
faciem loci
&
ex eo
PAftTo? e^n^vTa
YloS^^Y
coi
TscS^ciV
i^ov
ettn
-,
<^'
Bf^asGAwv
u-vfos, 'wXtiv
tesvl-nHsv'^ 7\siLyy7cu\-
Latitudtnem
Pedum
LX. pedum ,
circiter
altitudinem vero
vt louius
lib.
XXXX.
pr^eter fundamenta
fortiti
afllerit
fed
tamen, dumetiamin id incumbimus , &:fuccedancam opcram a dod:o&bonarum artium ftudiofo viro haud procul a Pontis ruinis commorante cxpciftamus i diuinare vt ificoepimus & hic non pudeat Vtquc architeclonicc fcruetur, & fimul quam minimum , opus alias ingcns & vaftum, in longum excre.
fcat
cuneis ad
angulum rcclum;
vt Palladius
faciendum docct
licet )
iam
lib. III.
pila: in
cap.
X.
ik in
longitudincnx
dupli-
CXX.
IV-
9^
vnde opportunc
'
i .
arca
& LXXX.
pcdum CXX.
capfam
tfo
pedurrL,
qua fundamcnta
fuiffe ait, in
ncmpe
vt capacior
iita
fte-
rationcm conftrudionis
reobatx
vim habeat
monctque Vitruuius
lib. III.
Aeycov
"Sv
M;C5?
'ZsoS^uv
E/V isXoiTl^
f^
^
cyShfi)(^v^j.
Ncc
( vt
(^
ijiginti
ampliuf
oBogiwta.
ijero
me
9 quadrangulas
cap, III.
ne de fuperiori &:
Columnoj Ponte,
flumini obuerfante dubitemus ,
in
H pro argu-
dum
inferior
ad ornatum
pilarum
O:
craflb
pauimento
regit
illo,cui
^trh
1.
CUrX
RAPHAELIS FABRETTI
loo
Jaudeni opcris ApoUocloro detrahit > vt cam lulio Laccri attribuat: quattuor
crum ilJi verfus cpigrammatis ^ per quos Procopium vanitatis redarguit
/^entem -vajia Fontem qui mole peregit y
Sicra litaturo fecit honore Lacer
tnmfurum
Pontem-i perpettii
in fotcuU
mundi t
rcdarguunt
poft
Lmr
'
i. 2.
j.jcxquo
CAESARE- PLEN VM
ARS'VBI- MATERIA'VINCITVR-IPSA'SVA
QVI S' QVALI' DEDERIT' VOTO -FORTASSE REC^IRET
CVRA' VIATORVM' QV^OS- NOVA- FAMA- IVVAf
INGENTEM- VASTA PONTEM' QVOD- MOLt-PEREGIT
SACRA* LITATVRO' FECIT- HONORE- LACEROyi PONTEM FECIT- L ACER ET NO VA TEM PLA' DICA VlT
'
'
'
'
VOTA^LITANT
ILLIC-SE-SOLV
PONTEM PERPETVl MANSVRVM IN* SFCVLA- MVNDI
FECIT* DJVINA-NOBILIS^ ARTE-LACER
IDEM ROM VLEIS TEMPLVM CVM CAESARE^ DIVIS
CONSTITVIT FELIX VTRAQVE CAVSA^ SACRI
Ciniium Gabinum , qui Sacerdotibus conceditur num. 5S., malim magiflratuum & virorum militarium proprium dici , cum Turnebo Aduerfar. lib.
XXII. cap, XX. Saccrdotc? cnim Romani potius ex Etruria > matre (srgevitrice
fuperjiitionis (\t cim vocat Arnobius Adu. Gcnt. ]ib. I. ) 8^ Cjeretanorum >
T,
facris
pn^cipue operantium
vicina
>
Admilia
^neid.
Infynis
-i
-,
quod Ciue$ Gabini fubito ah hoftibus dum facra facerent inuafi , togis fublatis
nc impedimcnto eflcnt > ita ab aris ad beila profc(^j funt ; nihil hoc facit ad ha-.
bitum Sacerdotum Imo il]ud Seruij) de toga fic in tcrgum xck6ti ? vt vna eius
lacinia reuocata homincfn cingerct^ minime trahi valct ad hancquam vide- c
mus Saccrdotom vcftcm : namfluea parte anteriori,(prout fol. Vli. primus
.
fmiftrQrfum
XXXVil.
poftremus dextrorfum
iHos infpi-
Pentheuni perfcquendum
XXVf. Bacchas
Idil.
alte
graphicc reprcfentantes ad
fuccindas.
Longas
at ilU perfeqHehantur y ^
'vejies
loi
ah*ter
humerum fniflrum^
dextro nudo Et ipfe Seruius ad lib, V. ^Eneid. verf. 755. ahum ritum Sabinum
expUcat [ Vr( Gabinum fortafle dicendum ) paullo a rccenfito diflimilem ita
hem d'fgnat aratro ] quem Cato in originthus dicit morem fuijfe ; condituri enim
hahitu
CinBuque Dij
taurum
in dexterat
Romani
martyris
loquar
ftitione
fummum
Sacerdotem 5 Mro^o//o
ille
vt ex infana
fuper-
dternum rena^
2. ) in
togam'^
qucm in Columna
illa
defcriptum videmus
&
Vti
non veritatem
fe^Sari
Pharfal.
vcrf ')^6'
Turha minor
nam
ritu graditur
ipfe
fuccinUa Gahino .
hb.V.Caius Dorfuo
& iterum
hb.
Imo
ita
&
Gabinum Cindum
alteri
vel
tanquam
erat
Sacerdoti
ProcinUa
:
cjuafi pracinttos
quem
in
vel
clajjis
filius
vtidc-
hb. X.
tanquam Auguri
docet nos Feftus,
quod &alibi
atque expeditos
cxplicauerat in
,
communcm
rico
vfurpauit
fiue eius
aflumptionem mihta-
^ rurfus mihtare
uotione,
fcd ducis
Catfaris
nuper a V. C. P. Hen-
vt ibi dicitur
CABINVS
non
RAPHAELIS FABRETTI
lo^
aut Saoerdotibus
fcd
ijs
cundis
ita liic
nec
populo vfurpari
demum in facricolis
licuille
Ctnclum
ifturrL.
fum, aut
ipfis
"
tanquam venationis
qualem eum
ftudiofiirimus,
primum Diana?
igitur
fus: vota
vidoriam
fuerat,
illi
Paneg.
teftatur Plinius in
acccptam
refcrre
id
5c
quod
artifcx
Difficiliorem
rianis habitis
Argumcnta
ha^ftenus pro
Ma-
1 1
8. 5^ 1
&
opinioncm,ac Populi Romani vocem &: confenfum,pubIicis monumentis conteftatum , fubftincrc , &: ii opus fucrit fubftruere concmur ; vel ialtem , rem
vtnon pauci feccrunt, intcr quos P. Donatus lib. III, cap. X. de Vrbe Roma
medium reiinquamus
in
Traiani
fuiflfe ,
Ait Neotericus
Troph^^
eodem ImperJtcre
rcftituts^
& audx
fuifie a
lib.
dc
exornatum ; nam Frontinus teftis citatus , negabit fe hoc dixififc , nifi hebetibus
auribirs, & furda mente excipiatur j at folum num. 74. Indicis M. S. marginalis
MiUini , non iam ope ipfius , fed potius Neruse , Marciam a Ccclio monte in_
Auentinum vfque perdudiam , feu veriiis redditam fuifie, vt ibi dicitur , 5c cuidentiflfimum fit quoque ex fuperioribus 5c fignanter num. 6^. difertis verbis
ait, CaliumtiT* Auentinum ^p-ius qudm Claudia perduceretur ^ quod idemeft
atque ante Traianum genitum , ne dicam antc adoptatum a Nerua, Marcia') C^
lulia
'vfos
Vt tamen
illi
vellamus
id fc nobis probarc
,
& rem
fibi
vnquam
nouam quidem ,
potuifife
poflfc
Marcije infcruirc
cuiuslibram vltra
XX V. pedes
libello
cxfcriptum appofui
Spe-
'
'
icala
Specus
Specus
IV-
103^
PecL.
Romaa. XXV^
D
B
F
Locus
Locus
Locus infcnptionis
Liha
Specus A([u*
TepuU
Specus Aqu-e
Marcia
infcriptionis
infcriptionis
CLAVDlI
VESPASfAl^l
TI.
TlTl
Nomina
RAPHAELIS FABRETTI
5ri34
lihram ^qttat
nondum
fiue
fuhtdt
ne
feu quia exindujlria infra terram Jquas mer^ehant ,
heliag^refacile ah hflihus interciperentur-, cum frequentia adhuc contra [talicos
rentur . Occurrendo autcm obiedlioni qu5e ex textu Frontini parum emendato b
vt in pluribus neccfTaric) fatendum eft) nobis fieri poflet j lap;des ipCos in ean-
>
dem
parte
locis
ita
hujufmodi
habct infcriptio
Jitcra
fignatis
<-
De
j^
impofitarum
inicr
Dudus qui
vtrumque
ibidem cernunrur
jcqualitas
IMP-TITVS-CAESAR-DIVFF-VtSPASlANVS-AVG-PONTlF-MAX
TRIBVNICIAE-POTESTAT-ixIMP^V-CENS-COS.vir-DESIGNviTl
IMP-CAES-M-AVRELIVS-ANTOKINVS-PIVS-FELIX-AVG-PARTH-MAXIM
B R I T -^M A' I M V S P-O N T I F E X M A X i M V S
IN-
SACRAM'VRBEM^SVAM^ PI:RDVCNI>AM^CVRAVIT
Dudus qui Aquam ad hoc Caflellum dcfcrebat, in cadem prorfus altitudine eft cum Spccu Claudia: ad Portam Maiorcm
vtexaaa quantum g
ficri potuit, menfura examinauimus, & hinc profeifto Grut. pag, CCLXXiV.
5.
Arcum Gallicni , cuius ibi infcriptionera aftert, proximum Iiuic emijfario fic
vocat, Jqu^ Claudi^-i quam optime ftatuit. Igitur impofribile efl, aquam, que
His
pofitis
vnquam
fcandiife, nifi
Quidnam
Nymphsco
vcro de hoc
dicendum , non
fit
IV
eft
105-
huius loci
ncc
toninianjB
omnino fidet ,
qu;^cunque delincanda
Columnse,
Column^
fiue
quem
affimilare in_^
aflfumit
Arcus Scptimij
per
quidcm in vultuum hneamentis, ille dixerit, qui iftius tabulas, non marmora ipfa contemplatus fuerit
Eit enim abfolutiffimo operi haud parum detrahcre, Columnam cum illis Troribus huius
phaeis
h^ec
committere
j fi
genij
illi
nam
fummae
calfides
auferantur, in emblcmatibus
titia
laborantia; in operis
fumma
& plcraque
nimium
magis
farculo Conftantini
cum
quoque
labare oftenditur ;
nam
appofi-
Kcix,oC,tiXi(i>
impolita dignofcuntur
vere
:
id
Arcus
non debeat,
haec
Sc
&
pi(9;oris
ita
Sc inferioribus eius
icilieet
afFedate ornata,
rudianimium,
quodfignanterconfpicitur in thorace
aha ad libitum
hsBC
fimilitudo in eo
totics
fymmetria expofcit vt hinc inde ornatus fibi inuicem refpondeat: in co autem quod alterum thoracatum,aIterum paludatum exiftat; pluribus
paffim conuenit, quse non propterea Traiani dicenda funt, vt videmus in ftylobatis columnarum exteriorum eiufdem Arcus Conftantini , Metam fudantcm
reperitur, quoties
criftae
'
fint
videtur
RAPHAELIS FABRETTI
lo^
vitlctur
uinci:c
fiue
habituminueftigemus,iIljEnum. 155-
noftrse
&
Column^
Pro-
ipfius
hxc autem hudos capillos nodo coercet ^ fme etiam extra Columnam cunu
Dacia celebris marmons Ca^fij conferamus , ea quoque , prout fua; in Columna mulieres , velato capite , confpicitur . Ne tamen fpernere Sv' filentio tranfmitterc vidcar Neoterici conieduram de clypeis hifce exagonis , ( dicam pro eo
e^' odagonis ex nummis XXI. &: XXII. ) ideo Traiani de hoc Bello Trophiris
adfcribcndis, quia 3^ in eius
nuntur
refpondere licet,
nummis
innitatur
nullo
nedum
alijs
conuenire,
Imperatoribus
( nil
enim
& ob
nummis
in
qux
Ita
alia Bella
frequentius)fed
apud Goltzium
Troph^o
fi
tale
propemo-
annum
Vr.
C. Marij Vil. CoS. imagine per ipfum allati in Suetonij Cxf cap. XL
Itemque, eo coniedura Icuior euadet , quia fimiles clypei , ante hoc Dacicum ,
illi
C. Marij CoS.V.
in Faftis effingitur ad
nummo,
nonfufpedlo
& rece-
non
o authore fuccollante
ali
cum
GERMANICVS
ab codem Traiano
appellatus fuit
vt in
nummo
fpolijs
feliciter gefti,
IV.
^ne^
Vici
ex
II.
quo
CoS.
tnumphafle
dixit
licentia
eofcjue
acriter propterea a
vtrumquc alludendum fuit fepofita ad hanc Columnamfolius triumphi Dacici raateria. Racemi autem vitiumclypeisTrophcEi
ideo in numifmatibus ad
paludati infculpti
appofita fuerunt a
fortafle
dmis frugumy Vt ait Liuius hb, V..maximeque njini noua tunc 'voluptate capta ;
non vero oftentui rcdundanti;:^ vini,vix credibilis in frigido climate, S^montana,
afperaque rcgionc, tempore ctiam quo
meram
tradit
qui
ibi
tempore Augufti q
Eleg.
XII.lib.IilrfTrift,
T^am
procul a Getico
nec vinetafuifle inibi longe lateque poftea exculta fciamus , antequam Probus
quam
etiam
licet
>
licct ma<^is
'Vt
fruticcs
107
loquentes facit
in fuo
cire
nummo
dubitat
fol.
Jd h^c,
ripas
Dacise
CCII.
Sc
Comcs
ncque glandem neque racemum , fed diiKndl perfonam in pueruli illius manibus agnofcit
ragus,
mus , geminatum
D
deui^ftis
in
OMNIVM REFECIT
vt fupra tetigi-
dum RIVOS
AQVARVM
fummus
loquitur titulus
( vt
iixiiTc:
aSylU
difietla rejiituit
Maria-
norum monumentorum J^Mx domui ,f!ue Hortis Lamianis, qui eiufdem domus locum retinuerunt. Stat denique dcnominatio Cimbrorum , etiamnum
viuentibus Marliano &: Mauro loco inh^rcns, vt prior lib. IV. cap. XiV.
alter cap.
Marij
qus
nomine adhuc
Trophccum
ibi vetuftiflimo
dicata
F
vt fileam tot
cuique, vel
cum Capitohna
T R O P H AE A C
cpigraphe,
MAR
&non
vd cum
folo pra:
omnibus conlidentiflimo
IROPHAEA
rigerc.
Nonmaleauicm cum
relinquet,
fi
P.
qua prefcrtim
hb.
399,
Donato rem ,
iidcs
I.
vt
RAPHAELIS FABRETTI
io8
fenteritia
MS,
ait
omnem
noftram difputationem
Roma Sac.
Martinellus in fua
fuftulit
IMP
fottonjnodi
fjf-)
i.apidem mutilum ,
^"^.^V.
'
MXXII.
fiue
enim
vt
Et
atcjue
nifi
Lucretius
ait
prior
Hefiodus
CRE
LIB
>
'
LIB
pa2,MLXXXlV.^.exCittadino
^
=
lib.
^rat
<eris
V.
qukm
Dum ferro
PER.
'
GER
CREZ
exJlciatints
5.
DOM AVG
*.
"
W'
'
'
^,
'
,"^'.
'.
\\''
pag,
\^l^
PER
cioe
'
>^r^?f
CERM
-,
cx eius
rnitiitno
qux
caruere-t
<es
& Tzctzes
,
i
50
inComment.
ad eiufdem Hefiodi
&
S icili<e non
"V
que hafl^ O*
gale<e <tne<c
Matris
Templum
,
quoque
thi
Merionis
(j^ Vlyffis
in hoc
Fano
oflentabantur-
'.
hydriafque grandes
potuit Auguflius
fifnili
ingenere
Homeric
lib. III.
atque
fiue
generofi
illi
etiam quia
vt Feithius ra-
Martis famuli
re Corinthio
quam
qui virtu-
quam ncccm
Sympofiac. cap,
ianceis
mt
cjt
quamuis
tus Viigilius
fcrro
ahenis
imo Dionyfius
3
Horrehat fquamis
Jere Iib.
109
cx
IV-
prifcis
iliis
que asreos
Aerat^ejue micant
Atquod
felt<e
micat
sereus
enfs,
mores
vel rcgionis
fnxerunt, vel
hi
vti coeperant
lim maximam
m vfu gUdtortim
effe
Hegefippum
E
ilypfOco>pus
Vhi fertat
teCtum ctrcwnfpicit
tea ferreis
itm
cap.
nuihus
njt ijs
exigehant
illifgladij
ita effert
plerifejtie
aut dclaberentur
iorica pechis
fuo-
<,
totumque
Fragm. juis parta operiment.i erant , ^u^ linmodurn piume adytexneranft Plutarchas in ViCa LucuII,
Salluftius in
His in
duxit
pa^um
drfuper harharo
Columna? tempora,
XXIV.
hnfiis
iBum
lib. III.
hoc
dici debuit
fcrro& commcrcio carcntis, proprij, ex cquorum vngulis aptati erantJviodum, & reicauflam explicat Paufanias in Attic. lib. I. antc med. dunrL*
vti
aitacompiurayO* SartnaticA
Gr.ecos
ad
G fHntfrfi
artes excoiendas
metaila-ine/jue
ad
&
in eo fpc(Sanda defcribit
quam
qiti
ihtdem, ait
intueatur
T^am
ille
nihilo
, ciT*
quam
Sarmatis nuUa
eam igitur ferri pemnam^ offeis hxfiarum f//r/c//^:r (ita pro vimineis Amafei, iv: benejcmendat
Palmerius immutato verbo oiavfyA^ in o^sfvxg , fuftVagante fibi Tacito , apud
aitentjfini
oh
RAPHAELIS FABRETTI
iio
l^ngulas
draconis expoliunt
^od
fquamas perforant
&
equinis
Cowpafcua
Equis non ad
ts^ fthi
ejl ,
munia
helli
cihum com-pa-
diffeclasf
Has
itatjue
neque frmitate-)
>
adhuc
,
magna.
ad /imilttudinem fjuaffiarum
draconemnon 'viderit haud errarit-^/i opus illud
quis
Ji
nant
(^
fert
-i
incoU nomad<e
gy
neque enim
modo fuiunt
Grxcorum
loricis
inferiores
funt
ea
namque tum cominus tum eminus percujf^-yi^us fujiinent Et cju.ie iilc circa_,
Traiani tempus refert, (floruit enim fub Antonino Pio vt ex eius fcnptis colligitur ) Ammianus etiam fuo xao parum immutata duraflc, fidcm facit j ita_. c
enim lib. X VII. Jtimjlo inter h<ec quiefcenti per hyemem apud Sirmium , indicapermixtos Sarmatas O* ^tados njtcinitate
ha.nt nuntij graues (^ crehri
ftmili.
&
-i
-i
quam
piumanim
fpecle-^ iinteis
indit-
manus
tcrca
vti 3t
pcdcs
efic
calTidcfque
quo
alias
Patinus cgrcgie
fallitur
Quodfi
lij
rcm
repetens
reponat ex Dione
lib.
runt
fibi
na
altius
imo ab
ea
comperta
refert
Strabo lib.VII.
no[iris
regioni
Danu-
npn dcde-
apertillime de re_,
tctate
',
qu
ihidem hahitant^^Aiyftque
gufto
num. 1
Decij
fibi I.
8.
pag.
c)
in ordine
quens.
5^
IV-
afini
ne
1 1
vmbram quidcm
confpcxeris
Domitianus
dc qua Suetonius
iorica fagtttis-,
Fas
r comes
tua'-,
erit
facrum
(Sf^
bimus
habuifle, vt ex
in cataphradlis
codem Plutarcho
iftis
>
hofce
vt ex Tacito
diucrfis
fd fixtim
redde tog .
lib. I.
confertum
fenrent
tibias ac
femora nuda_,
fmul
in caiaphraBos
videmus
caruilfe
& illo-
qui
tradit
illos
giadijifemora
laminis
in Lucull. colligitur,
duxit-i
cito
fed
noftros, vt
Palmatttaue ducem
peBus
cui tangere
& ma^nos
vt
Virgilium
lib.
i
!
efl:
in
lib.
Vht
torutis
C^
per artem
lebratus
ob oculos
obijciatur
vt
mos
iftc
huius fugx
vim
III.
lapidumfe defendtt-,
pedihus jtanquam
Ita nullius
non humani
contra
in afterifco
num.
I 5
8. (
non
defcri-
infequentum^i
funda
iacttc
extorquet
dcftitutus
vt
verum
extan'
RAPHAELIS FABRETTI
iiz
extantem
T^unc
calo Tritona.
Duo
depiBa-i
tericus de
ohm in
minata
illud
modo
gurgite in imo^
cui Seruius
V, Aeneid. ver^
ra
T^ic^iC^eiv
inter fe,
fi
Portumno pror^E
116^. \_Pri^in.~\
cap. III.
,
& XI.
ait
lib.
[ptcius in nauisprordpdens
hXXVll.Tutela
nomen
proportione
affixas fuiflc
nauigia deno-
ijs
fiquidem Neo-
colligi polFc
tribuit defcribcns
Vela
puppi
fub dubitationtJ
ideji
germana
II.
a fecandis jluciibus )
proprietate loqui velimus
kv/jloltx
omnium nouiilimus
T^iofxi^^g-oi
ta
aVo
ferens
TVTELA
TVTELA TRITONIS
quamuis,
rojiris
X. Aencid. Bunc
]
ita
'vehtt
injignihus-,
idemquc.,
Lucanus lib.
III.
I.
Argonaut
duct.
his infiare
fic
qui vbi
nomen feu
hb. X.
Aeneia puppis
Prima
tenet
roflro
Phrwios fuhueBa
leones
yult
fic
necnon Perf//
Sat, VI.
Ingentes de puppe
D^,
t^ *vna
XIV.
T{umen
IV-
iij
acSiliuslib.
erat celfe
6c itcrum
HAmmon
tc
quidcm
in
lib.
*;.
VIII. Theb.'
-y
inquam, vcrba, rofl:rum a Tuvclutduodiucrfa mcmbra feparant, vt vcre feparanda cfle probauimus.
rojlrum
teJa
ejiy
Ncc nouum videri debct ex ipfo Ifidis numine nomen illius nauigij ortum.,
^ dfe; quia ira propemodum Nauis Alexandrina, qua; D. Paulum ex Melita
Infula in Italiam expofuit
itct^a-mfjLov
feulnfigne ad
dcnominandam Nauim,non
tus
efl^e
Caftores in
^ in
Tutelam habuit;
interprctandam
in
fic
enim'
eorundem omnino
euincit,
hoc
Scaliger in In-
nil
gnificabit.
Puteolis
M
TI-PETRONI-CELERIS
D
co.'
ANN XL
MIL
ANN
ISID
VIX
XVII TITI
VS-AQVILINVS-EPIDIVS-pANSA-iTrlSID
B-
M FECERVNT
Grut,pag.DLVl.%^
ihidem
RAPHAELIS FABRETTI
14
ihidem
C-SENIO-SEVERO
CH
ALEX
MIL A* XXVII
FI
'
HONORATVS HER
A P O L
XVI' AEMILIVS' DOLENS in
ANN
'
M- F
idem pa^- DLXL I.
EB^E
ihidem
pi>S'
DLXX.S. mendat
Yrf*n pag
57.
tx
MMHm.
TatAUinii
IV-
iij-
ihidtm
C- TREBONIVS NARESSVS
LVPVS- MIL- EX- C- P- R.
XXXVIII
ill P A C E V A N
M- VAL^ RVFINVS^H- C
PON-CVR-AMI-BENEMEREN
Ex M' S- Barhermis
quam
exponimus
VLCIA-M-I^GLAP-R
OB^MERITIS-EIVS
POSVERVNT^T- ALFIVS.
LABIO ET MVRCIVS
ZANATIS-
F^ ET- SVAVIS
DE- LIBVRNA
DIANA.
tur
&: in
tqiio
fequentibus
Tritone
&:
Marino
pariter
dillint^is
In Jede D.
Laurentij
extra muros
ihidem
quarum
RAPHAELIS FABRETTI
x6
em
iVli^
quarum
eleganti
Columnx
lius
&
imitationc
Roftrat^E
ad pedem fcalarum
codilum in prora
Romas
fcira
exiftcns
quam
Domus C^ofl.
alterius
fed
Nauis
confiifia
impofuerunt
il-
quiamarmoripfum
in
nullatenus vidi
marmore
quamuis
alicubi
eius
exem-
Jl
6c
fint, facict
Hinc itaquc
'
fumma
11.
fahriT^auium
Ridiculum autem
dum
ad
lib.
T^auim
TSlaitis fuhmergatur^
qui
j4nfiri
quemadmodum
(p* in eius
ajjimilant
collocare
,
ne
Daufqucius
autem
ipfa pau/iatim
Sihj
Commentator,
verba Luciani
infultat,
lonr^e
porre^a fupergrednur
ha^C)
inquam
verba
'uf
fummitate
lel Jnfenulus-,
quodammodo
-,
coomminern 'Naui
ita intelligit
ac
fi
Anfer
Deam
ifidem 'Vtrmque
ifte appofititius
/jalpens
& Nauium^
comraune
furgens
bcns
&
IV-
c puppi
dict incum-
S>c
Tutelam ftatuat
XVII.
JLib.
mone
Naues quafdani^
C elTequajAnlercs vocentur,
& notabiJi
prore noua
trufit
vt Equis
illis
ob-
^juos
Strabone indicauimus
annedluntur
ala?,figuratxin ea prorai-
Dietam inj
pennarum formam diffc-
nentia fupra
da
cL^pxctg-ov
Euftachio
nuncupata
quidem
fed eleganter
hic ruditcr
hanc fpecicm
in prEdido antiquo niarmorc apud D.Laurentium.Loco tamen anfcrini capitis,'
alarumue , melius forfan olorinum vtrumque dici poife crcdo : non tantum^
cxprclTa in
& inflexa
quia prolixiora
vercque
vcrfum illum
lib. I.
/Eneid.
vbi hxc ad
nautis augtirium
ficut
Cycnus
Hunc
eft
,
,
Item Cycni
tn o^vi6oXo><'a
optant femper
lectum
facientia adnotat
quia
g-v^^U Grarcis
nunquam mergitur
tjndis'
Columnx inplu-
rimis conuenientcm
Trire-
RAPHAELIS FABR.ETTI
ii8
met Pr^toriam Nauim Equo Marino infignitam , expertus affirmo cum ipfo
Ciacono adcapita 135. 6c 23^., qus Interprcs nofter , quia de Tiiremibus
tertiamcnim remorum feriem, debito interuallo
fub duobus delineatis , &: c medio fecundi inter circulos tabularum ordinis ex- b
cuntem recognouit D. Hadrianus Auzout , dum pro noftra amicitia mecunx,
marmor
infpiceret
prout
eft
sque
eruditionc pollens
ac
( vt illum pro me defcribit Apul. ) perfpicacior ipfo Lynce, <vel Argo , ciT* oculeus
proinde Imperatotus ;quam ctiam, vti Prsetoriam , cxtcris inftru(fiiorem ,
&
tore ipfo
i^ncm
vt
Citeris
prxferat
habemus ex Diodoro
lib.
XXi
Antigoni^H/^r WJgiJiris 'N.iuium iniungit-^vtfaeem Pr<etori,e ^iiuis ohferuantes-^eAtn fennimurj necnon ex Dione lib. XLIX. extinBo igne quo T\[aues Pr^de
clafle
liuslib. il.vcrf.
njt fuhfe(jtii
certius poffmt
256
fiafnm^is
Extulerat
quamuis piclor aha ratione iilam deformare curauerit , dum rcmex qui ad pedcs Traiani rcmum ad pedus vtraque manu trahit in Columna j hic duplicem
hinc inde
remum,tanquam
num. 242.
Pra:toria;
proxim.T
Oculufn
iterumque in
imagincm
roftri
quo mctaphoricc
pars
'
alia
fcd vt propius
illa
vidcre poterunt.
CAPVT
C A
De rcmorum
&
V T
V.
veterum Triremibus,
ordinibiis in
multiremibus Nauigijs
alijs
ANC
'
II.
Adus IV.
illo
x.oiTi^a-zaa.^^^etv
Itaper /4polltnem
,
, Ci7*
inferior
ordo
ait
HTog-of^.X
TW
os jnferiori
GotAp^^fltxi ,
remigi
Impellit
tranfiris iaceat
triplici puhes
5c Lucan.
oppedere in
lam VirgiUus
modo
fere
vt
ob oculos ponitur
lib. III.
n)alid<eque Triremes
Commouet
f^Kgere
enim &
confurgere
vix
at
ne vix quidem
teUigi poteil
preUiflc
Celfior
ex-
K.APHAELIS FABRETTI
lio
Celjiorat
'^'^
cmBif BrutiPr<etoriapuppis
molemjj^ue profundo
Iniiehit
O* fumrnis
^ quidem
eti^m remps
alios 'viciniores
aquis
^^tis
lib^
hahuijfe
XIV.
Summis
tam
rehus in ar^is
m^ilinondumtantipenetrarat adimosl
fama
fummos
fum non
remigum
prarbens inferioribus
mamenfu-
vt
gnoviroexcidit) opponitur
&
Tantillum
loci
'vhi cateilus
cuhet
deprehendemus fi non
^deo pn^fenti confuetudini, per quam toto orbe maritimo remi in omnis genus
nauiqijs in planum vnica feric iacent , adha^reamus j vt obduratus animus conClarius
modo foluta
oratione
fuiflfe
',
>
pcrfuafionibus nobis
trari;s
rem exphcatam
infit, &!
elauum fixcrimus
Antefignanum ftatuo Anonymum Ariftophanis Schohaften ad didam Comoediam Ba-T-e^'%. qui ita loquitur, in exphcatione nominisinius BxXci/jiCLKi
vw jcwTrwJVaTSvTi ov tw >c!t /Jii^\ ^ t^ in^^^, 0] ^ '^DLXdjuLcix.sg sXi^^v eXcc/^Qoivov ^i<r^ov %oT0 }(^XqQcUi; %ffJ^ icuTrcLjg '5>^?6* TOt^ ei!xXcci "^S; Trt'^^? T Ssr/x(aV Ko) Auyw X-ttT6) $xt^/MTCLj^ V 6 ("-^'^" C;>f^Tc^ , ^ "*" ^^&c^viTcnf . Thalnmac/j hoc efi remum agitanti in inferiore Triremis parte j T halamaces 'vero modicum accipiehant ftipendiutn^
eo quod hreuiorihus 'vtehamur remis Ji cum alijs trihus ordinihus remigum comparaf^ erdo quidem inferior Thalamitce , medius
hantur i magtfiue erant vicini mari
;
-y
&:
confcquen-
ter in
tis-i
enim
aduerfat^ios fuos
fuis inuadentes
enim
impetu
ita ^vt
tsrreha.ni
riorcs
ahas in
ahos interiores
XLIX. Pompeiani
omnium dctergcbantur,
i^dehant
remij
erant ipfimetnoftro-
eft
ac breuiores imaginari
ad Ac.I.Sc.IV.Com.Baff^^.Tcoi' yd s^erfovrm
0/
^?^m,ioij remiguttt
rum Thranitarum
HSEC
"
claritatem accipit ab
V-
12.1
Appiano
qui
V;
lib,
Jj^rippa autem
-i
pente
Thalamitas dcmerfos
Zygitas
Sz Thranitas
remigum
erat-i
ordincs
nemp^
circamedium alueum fuh fcalmo fuperiorum remigum {Thyanitas ^vocant) ilUgdta h^fit , ne(jue enim guhernator potuit amplius T{auis impetum retinere . Itaque
Deceris e cuius latere T^auigium pendehat
nuilojn
itP
Anonymus
tV?
JcXTzt,
^(g.Ta,
'7rk^%g rcov
u^o?
n "^iXK.ovJop^^
kco-zscov
ct\Xrj73ii
$7r'
remorum
dicitur a muititudine
KOjTeoyoi^Koilo^i^
v /Aov>iot]^
Soliremis
xaftcevTflxoFTo^^^
tV^ r*^"^^
Pentecontorus^
& qutcfequtmtur
ordine
ah
Sic e Philologicis
,
Tejfaracontorus
Biremis
X>eTa/
ordines in altuml
Triacontorus
-i
i cnJmXcLfxm
xcfwl^^oi/LLou
s^ir^^iiat
m S^
G^'y(^,v
o"(
ihi
vicAig
C,vyoL
^T
01 (^v^yioi ){^Jfiv\a\ ,
Zyga
S^
'B^
Thaiam^ remigants
Jlromajrhranust 9^
/mioccr'
PoUux,
-,
Hefychius denique
^(.?^,uioi
'
eum
xi^^svroj
-t
^ciT^fjijm kcottolj
Qx?^/M^
remigat in T^aui
Thranttes
ov
TrJ v',
'^vmv
-)
s-^^ovlsi
rnv %a)?H'
qui infrdfuntt
Thaiamius /^jf:iterumque
<jtii
t!P
GaAjt/M'''
ttvw7aT@' 9^v/t7j$
'vero
af
^^^rooroiru-^ hs^ 01
xiyirai
t<>)^a\@'
3 ^u^ia'
C,v'y.@'
ij
fupremus
Arrianus jtem
lib.
Q^
>
humiliorcnrL,
ordi-
RAPHAELIS FABF.ETTI
lii
^numque
mndi^s eminerenty
ikttollere
poffsnt tfacile
'vndarum
Paufanias in Attic
non
'vi
fiquidem
Vro
BPeTo.i
qudt
to S^ o/
intelledus Bayfio
Tuv
AAw
vt ipfe fatetur
in libcllo dc
Re
recipit interpretationeni-.
vi^ncfcwnt
-01X0101/ vi^fyctTrcd
xg/TOL^^uvjictTUV
neque remos
confrigchantur
ejl
oi^'^
catajirornate in
ordincs a
fummo
>^^mm
rit^
mminahatur
ros
tmtum
que
'Bayfius f
ejfe ?
oh
m^^nttudinem
d^r
pulchritudtnem admirahilis
in ea enim
& ipfc hanc fentcntiam mordicus tue^nn. MCCXXX. ) o^igemos homines inporreHum
Animad. ad Eufcb. ad
Inter Latinos
fatis colligitur
numifmatum , &: Columnae euidcntia fic enim Vcgetius lib. V. cap. VII.
Quod ad magnitudinem pertinet yminim<e Lihurna remfrum hahem fngulos ordines j
:
i,
Si igitur gradus,
ergo in altum
non
in
longum ,
di-
PrcCterca,
imo
ab inde fupra
nil
Hexeribus,
alijfc]ue_,
intclligerc
potue-
runt
His
ita fe
homines
latere
tur in
de
ordines
iacere arbitrati
in
Not. ad Veget.
inlongum
6c in
eadem hnea,
V-
112
A Attamen
fi
&
Steuuechio, de republica
habemus hinc Sahnafios , Scafi^eros , Sncllios, ahofque maiorumgcntium literatos: Si vero argumenta alterius partis
opponamus j ca , vtputo , infirmiora reperiemus
Primum enim ex eodem Sckoho Ariiioph. in Ran. ita fub allatis a nobis
literari;i
verbis rcponcnte
'^^d^v
'WP9i
(jui
adproram
Gf^^yiTw^ v^y
Thranites
o 'to^'?
toittir
qui ad puppivi
-)
/u.saQ^,
Zy^ites medius
-,
Qoi?^.,u,ir7is
Thalamites
tamquam in-
fardum optimis iilis veteribus Scholijs ex fcEce fequioris fcculi per ahqueL.
Gr^cuium,qui numquam Triremes nequidem per fomnium vidit, (iamcnira
referente Zofimo lib. V. fuv^E Hift. qui Theodofij iunioris uo floruit iuxta_,
Euagrium,iongo iam tempore confici dcficrunt) acpropterea adfuum captum
iC dctoriit veteris Scholij fenfum: & quidem adieda particula iT^^jqua?, vt rite
monet Palmerius, eft hominis qui ex fupra diifiis aliquid concludit > non illius
qui iam conclufum fubuertit
Ncc
in
hoc tantum
infcitia
prout
ilte
'
contradicit de Alcibiade
aduertit Palmerius
alia
vetufi:atis
nam
di
conatur fua
ijs ,
qux
5: Sc.
ignoratione_j
Comcc-
Vt
eos ftatuit
gnofccre
-,
tum
Rurfus
fi
'
explicat hoEC
aut
3
ad ccelum j fed
a -n^a-ca
&
o-niaco,
illud
tegumentum
Sc
r.ius cap.
ad terram
Cum ergo
eadem aduerbiaJ
fcilicet
diftinxiflent
ante $c pojl
tov ^'(>voV
catafiroma
vt PoIIux
& He-
iam in longum per totam Nauim produdlum fuerit, vt refert PliLVI. lib. VII. patetquc in pIuribusnummis,quorumbinosproducit
fcd
Q^i
Schcflfe-
RAPHAELIS FABPvETTI
IZ4
non
omittamus
ccita.
iTiilites
ad
propugnandum
dendp enumerantur
TRAIECTVS
mcmorandumjvt c^Eteros in
Hoc inquara cataftroma proximum ordini Tranitarum >
Pij
infra nobis
Nauim
fe
expandit
qua
vnde
vti
iacentes confiderari.
facilius efle
vt tentamus
-,
quam
noftram
ftabi-
t9* ojlentationi-i
Demetr.
qnam
qui de ea dicit
'vfuifuit-i
Verim h^c
-y
inhahilis prope
ma-
Nauibus Demetrij
XVI. pariter ordinum , celeritas
^tilttas earum iuxta Plutarchum maiort erai
quam molesmiraculof Vt ille fupramodum in^eniofusfuit ,(vcrha.{unt Diodori
lib. XX. ) tP^ pr^ter arclnteBortm artem rnulta adtnuenit; non propterea quia^
earum ftrudura , & abfque confufione remigium , nobis poft tot fajcula mirum
Quodfi
in
&
aecidit
vt
& id
erat
ideo in_.
rio
Archir
V-
2^f
quorum rationem
tauit
bus
IB
vti
,
per
<]ua^
ita
perennis
teii'-
TertiaJ
quod cum non iam conicduraliter , fed certo ex afpedlo Columnx &c numifmatum , fciamus, remos non fuifle ad perpendiculum , Ced in quincuncem difpofitos in ipfis Triremibus , in quibus maius fpatium patebat: ea-'
refponfio
erit
vt ratiocinantur ScheflFerus
reme proponam
vidimus
'^
Non
F
rairor
Aduerfarijs videri
rum B
lis
cum &
jjs
fiue Palmerij
abfurdum^
tisj
SchefFeri
& minimam inter-fcalmiorum obliquoD E &c. diftantiam Nam iuxta Palmerium,data; altitudini A B fedi-
rere poflTit,
fubtcndensAC
diftantia
malc
concutiant,
fufficit
latitudmi vero
eritplus
figurai diftantia
exiftant
ne
fe in
motu inuicem
pedum faltem trium j iam latitudo fcamni B C erit vnc. XXXII. pedum fcilicet duorum & vnc. VIII. , qua? difpertita in XV. altitudines vnius pedis & quadrantis , vt didum eft ( tot cnim fufficiunt pro XVI. remis a forami,
perioris
I.
RAPHAELIS fabretti
li^
'dm remorum
additlfquc
^j
:
pro rcmi longitudine pedes L. hcc eft cubiti XXXIII. ac vncia; Vl-imagna quidem 5 fed minime abnormis longitudo, nec perinde intradtabilem remumefficiens , fi aliquo artificio iuuetur j cum audierimus , alios Philopatoris , VII. pedibus longiores
fuifle nihilominus
ad mAnuhrmm additum
traBatu
&
ohplumUm
-i
conftitui,
motum valdeconcitatum
remos attollcre
& demittere,fubquc
breuicirculiportione raptim
motu
^^^
vdoq^uefuferba capaci
cornihus omnes
fptilfa lacertis
hincque tanto magis ficbat, vt tot ordincs remorum mere ad pompam , fcu ad
vaftitatem Nauis indicandam computarentur. Infuper , ncper tot fcalmos,
fcu foriculas
poflent
remorum ,
pra:fcrtim infcriorum
ordinum
vt
vno verbo
fcalmis
aquam
nibus exercitis
cum
malacia vim
remorum
exigebat
om-
remos , nimium
inosjconcutiebant*
Subie;
!'
V-
xxj
atque inter
per
quam ,
quam
habeant Galeaffe
vt vocant
Venetcrum, (quibus quinquaginta iuga tribuit,eas antiquis Deceribus sequiparans in mole Furnerius lib. I. de Re Nau, fua vernacula lingua confcripto) vno
verfu
XV. remi
in
G H &c.
confiAere poflunt
eo pado
vt fub quarto
remcx ad perpendiculum locetur , vt debitam habeat fupra fe altitudinem \ qusc erit dimidiato adhuc pedes vltra tres cubitos
quotnempehomini fedenti fufficerc Palmerius computat . Ethinc fortaffej
( quod alias explicatu non eft ita facile ) ex inter-fcalmio , fecundum Vitruuium
lib. I. cap. II. inuenitur Jymm etricc TSiauis ratiocmatio ; nam vt amplum hoc
noftrum inter-fcalmium F G H &c. pedum denum & vnciarum 0(5lo , denotat Nauim efle Sedeciremem ; ita eo imminuto, & confequenter ad minus acutum angulum elatis fcdilibus , arguemus ad minorem numerum ordinum , 5^
proinde minorem ipfius Nauigij magnitudinem
Scio &: hoc argumentum adfuam hypothefim pluralitatis ordinum, cxnujncrofedentiumad cadem tranflra , traxilfe Nicolaum VVitfiumde Nau. Re-
quoquc
fedili
alius iiiferior
gim. par.
I.
cap.
II. fol.
in hac re accuratiflimus
1. fig.
I.
infcruit
fcd
,
is,
mcdiam
dcm
fcd
jllam
adfl:ruit
cui
nouam rationcm comminifcitur qua plures tanait, non vltra ires ) rcmorum ordincs in altum dato
pariterquc
commode
agnofccns, ex
plicat,
ncc praxi
vt
prsEnumeromuItiplicatorcmigumad
vtin Appcnd.
ijs
latus
ordincs multi-
Quatcnus
RAPHAELIS FABRETTI
12,8
remorum pcnnis
in poliremibus expanfio
Ad
vcluti
>
t! SI
alarum
( fic
enim cumi
ex
fiologi
( fic
quo 5
vti in Afello
in voiucribus,in
obhquum
h pluribus in latum
vedies impellatur
magifque
fixis
flationibus
violentiiis
nam tunc non c proportione pluralitatis remorum vis crefcit, quia primi tantum,vt pote aquam immotam nai^^i , motum valide promouent, cajteri a
findit
priorl
remorum
pulfu
aquam adhuc
comparationem exornem
2Vo aliter , qukm q^ui aduerfc
Kemi^ijs fuhtgit
ryix flumme
lemhum
gredie-
12-9
XIII. dcfcribit,
^A grcdiebantur,vtSiliuslib.
^antt eji
Percujferefretum
Qukm
Gale.T noftras
u
longa
'ventis
fugit ocyor ,
(^ fe
multiplicatis
parum
adpe^ora tonfe
vtilitcr
longum
tot remis
& CCL.
vc
vbi ait,
Celfior at cu ntfis
l^erhertbusfenis agitur
funt fex
remorum
mare verberant
vt Silius facit
ordinura
tonfis
Quod vctcres ita crcdidcrint pinnas nempe infra branchias parte prona
ad motum pifcium progrefTiuum data fuiire , vt voluit Ariftoteles de Hift.
;
D Anim.
lib. I.
cap.
V.
de Part. Anim.
Anim.
lib.
Inceff.
folum vt adflruerem,eos ita opinatos,motus remorum adinftar pinnarum ordinaife non quod reuera fubtiliiHmo Gacap. XVIII., dubitanter fupra dixi,&
liUuo
non
alicntiar
uibus
rcmanere,
pifcium ex
com-
bre-
in eo
inhibent
fimulacpcrfpicua^philofophandimethodipraeftantiflimi
cerem
motum
qui hoc
detcrrcrct
vnum
habuit psculiare
nobiiitate dodrinse
viri
mentionem
inij"
non
rcrum na-
&
di concordia
trita
pcr
Vtqu_,
alia
&
longe cninu
quam
quodammodo campeftrem
nibus
ad
menfuram rcmos
idque
quandoquc ingruentibuj
altis
moe-
tribunal,
hoftibus
muniaque interturbantibus
Vrbem
vias, tentoria
aras dcfignare
tradlarcj fubito
Vtvc
momcmi
res tanti
RAPHAELIS FABRETTI
I30
menti exadius
Magiftros vocarunt
rum remigum
fuifTe
vfos
inftituendo
Polybius Hift.
defcribit nobis
num. XXI.
lib. I.
retnigandum
modo in
exenere
terra,
Kemigesfedere ^d retnigia
iujfos in lito-
&
nitum
exaudire-itot "Nauihus
remorumfo-
res erat
, Ci7*
BortatorihuSy
&
hahitu infirucium
remigum
officin (
in
^ui
njoce aiternos
nautarum temperet
icius
non
eft
moliri pofTent
cxtra
quam remos
omnem dubij
aleam
fta-
Plinio fimul
hahuiffe
ac Silio infert
dicens
quam
medias
Terrihiiis vifu puppis
efi
Sed quater
remos quadrigentos
nam Silius
Egreffa
certc-,
remigibus
)uinqueremem
Pulfahat tonfts
hifce
Sed &hic
enim carminibus
lib.
XIIII.
^maiilus ,ieuum
centumt numerofo
j
efi.
Lyhicis maior
h^ec
incedere Pii-
remige-,
pontum
hifce
V-
13,
inquam > carminibus Nauigium imniane fingit , cjuod multo citra poeticam fidcm dicere poflcmus vigintiremc comagis (juia, inter fubdita huic in-
A hifce,
Bis
terriis
quam
concludit, perinde ac
fi
malum
in
plurimum
ijs
tranflris
&
.'.
rere
nihilominus, non
ex Lcone
deefl:
Bafilij filio in
portione
xo) tv omo)
ita pricfcripfit
ittufquifque autem
,
Dromon
cap.
ohlongusft-,
^ cum dehitdpro-
sT^aicu/ J-rrV^-ywai/cJd/
o(
^'
xai
v'
a.vo)
fubdit
a.'S!aUs^
dme locahuntur , centum quinquaginta fuperius , omnes aduersum hojies armati pugnahunt
Nec dubium quod Sc ipfi fuperiores ad rcmum & pugnam infimul
deflinati fuerint , quiainfranum. XIX. eorum fuppiementum ex inferioribus
.
quinquaginta
g^^TicciTCdv
7rXnfwa>i5
( fiue
Tii 'Ti^vyyi V
poflquam
rrjv j^^TU)
Et
Vv T ^(pJtw
'zssa-i\
rcav
-^7(Mtwv
fn quos ex mtiitihus
ignauiores
to^sj
effe
promouet,
sT^Gieo' rso^g
>($!yTW
"Sv Q/heiv)i
<^
ex inferiorihus
necejfario fupplehis
Potius igitur
crcderc
debcmus
&c
fi
TtcL^gl'V},(A.7tSf >ca/
"^oov rccLTw
deprehenderis
et
eos in
si, aMaS)i,x]^
Troig
ajDcL-
inferiorem ordi-
acceperint
eorum
loca
cum
remo
nihil
fuilTe
contrarium fuggerant
addidos
fic
etenim duo
impellcre valucrit
bent,-
RAPHAELIS FABRETTI
ijz.
fui parte
CCCC
forfan sequafletj
fi
centum remiges
obtincre pofle fpero in ahjs, qua; vocat idone^ menfttr^ Vegetius dido hb. V.
fupremus ordo
vt in
Quattuor enim
apparcnt
in
nummis etiam
eo maxime
, (i
intelhgere hcet,
pure in quincuncem
inferiores ordincs
difpofiti
non_,
nuia etiam altitudine ipfius carins ad proportionem Nauis, deprimetur akituconfequenter hypothenufa longirudinis remi inchnati , huiufdo cathetica ,
&
que refpedlu
portio manubrij
commcnfum
tes
quod
AB
CD
& immerlionis
( vt plures
vt confideranti
LV*
T hran:tarum ad imum
Thalamitarum
>
conantes id
^ in nummis cernimus
Nummi ergo
5^ ipfi
quod
mirum
in
pofl^c
credas
tamen
illam
nedum
in pri-
mse formae , fcd & in mediocris magnitudinis nummis videre eft o Et quidcnL*
diuerfimode nam in primo ex hic fubiectis , e reniorum extremitatibus pal
(
mulas vocant ) plurahtas ordinum y quidem trium , ( ni infimus aquam con
,
&
tingens nos
V.
&
ped, X.
ditus
ita
fit
quamuis
>
fallit) vt in Pra:toria
Traiani
num, 253.;
in alijs
fcalmorum,
V-
33
fiuc foricularum e
quibus rc-
poltquam
hjcc fcripfcram
rcpcrtum in
quod nobis
Mufco ,
fat cft
fummi viri Cardinalis Petri Otthoboni, eiufdem Hadriani , arqualis cum fupra addudis magnitudinis , XVII. rcinftrudum, quibus adiungi
poflc vidctur numifma QjMeteIIiMaccdonici,dcfummis altcrnatim
ptum
diftributis
tionc, ad latus
CXL.
aliudque ciuf-
dem
B.APHAELIS FABKETTI
134
partium
ciujn
afTecla
m mutanda fententia
Si quis vero
cum
do
tibi
II.
cap.
li".,
Iib.,11.
cuius fo-
cap.
ita
XLIX.
collocatos
conuicia) quantumuis
aiijs di(3a,
refricemus, ad
Leftorem remittimus
lam tandem ad praxmi ^ vfum defcendentes ordines ipfos non fuilTe inter
fe tabulatis diftindos , optime iam ratiocinatus fuit Borellius in prccdida fua
Difiertatione , nam alias ornnc eommodum diftributionis fcalmorum in quin<;unccm ((jualemin Columna vidcmus) amittcretur; tabulatum enim intcr:
riiJrjjjnuoj'
rnTjr
im:ii:.
-i-J U:
fliedium inter
primum
fua diftantia
qui
thris
cis
laterali
D D fuifle, neceffe
nummis
Teftudinem vero quam
JBCD
EF
BC
tolleret
Columna
quam fummos
perfpicuum
fit
ex
Thranitas,qui Sc milites Sc
Leone
in
Tad.
& pariter ex
ac
Borellius inducit
teFiudo
deorfum teTiudims
feelielUi vulge Brunali
HC /caUy per ^uas a cataHyofnat^
QU
IG
IL
NO
HK
KM
( ficcjue
eataftroma circumcurrens
eleHatio clathrorum
&
ui$
funt
maxime
V-
135-
maxime congruentem reputo: fum vt in ea remigum fubfellia in jfigantur:(quorum tamen alitjua, fi non omnia, firmitatis gratia ab vno latcre Nauis vfque ad
aliud pertinere vellcm ) tum vtfpatioquodinterilliusdorfum Sc cataftroma_i
aperitur , ipfi remiges viam ad fcamna habere pofTent tum etiam , vt aqua, fi
qua defuper fupernc, vel per foriculas rcmorum ingreditur , imis feneftellis dc:
fluens
'^
circumquaque
apertis in loco
Nauis coniungitur,
mari rcllituatur
aBinG,&aCinH
uigij latus
ftitucnt.
Hxc
ita firmiter
crit
in maiaeijs,
-^
13
emendat;
eft
ad anchoram
\l
f^uiente pelago
$c
Mena: vfu
"Nmes in altu?n deduxit y ancho'
riftjue laxiorihus > nefunes tnter tendendum rumperentur , fxit j ecque modo vento
rejtitit , quum ne^uefunes illi intenderenturf 0*femper eodem in loco ipfe cum T^auihus perfjieret , T^aues in eum locum , 'vnde eas lentus propulilfet , remigando re~
ducens nec enim Galese , fludibus impares , hoc eueniente , ibi confiftere j nec
noftrjE Naues , remis deftitut^e , reduci vllo pado potuiflent & iliud in re bellica maximi momenti peculiare habebit j quod fcilicct mari etiam fseuienti fe_>
committere poterit ; cum e contra , noftrs Longje Naue$ , ita mare pacatunL,
ftare
vt
-,
cxigant
vt
quo fit ,
vt
fummam
( in
quo
per
quam
& infuper
confiftere_,
pofifimus
fuifle, a pofteriori (
tcrreftri
cum
vt
verum^
itinere ifthmos tranfmittere , ( vt non defunt
alijs altitudinem, breuitate faltem compenoperis
effe
videmus
Numerus
S.APHAELIS FABRETTI
iS^
coniedamus
monilrat , multo pauciora habuifle iuga , ac modo habeant noflrates Gale^ 5 6c
proinde alueo iUis breuiore fuifle. Non enim puto exceflille iuga XIV. in quolibet verfu, fi non plus quam tres remigcs dcmus fuperiori ordini Thranitarum,
binos duobus inferioribus , &: fingulos cuique ex infimis ( reliquis ad alia munia &C minifleria Nauis attributis ) Ita etiam plus minus ofl:endunt nummi , inter quos,iIle Nafidij apud Scheflerum fol. jo^.ad amuflim XIV. rcmos in longum continet,Xin. vero alius primiE not.^ Hadriani III. COS. cum eadcmJ
epigraphe FELICITATI AVG. acfupra relatus, quos felcgi tamquam diligentifjime incifos, ^ alia omnia Nauis mcmbra exade referentes , vt quo
magis fieri licct , refponlionem Aducrf iriorum pra^occupemus , numerum remorum non pofle adeo fubtiliter iniri , fed per paucos cxprefTos ( quod nos &:
ahbi adnotauimus , fed vbi non vigebat proportio quam hic videmus in omnibus ) multo pluresfignificari.
Vfum fubdudionis , cuiuspaullo fupra meminimus, habemus cx Homero
in toto fuo diuino poemate , cla^^-^s ArgiucE apud llium in ficco Caftris conclu{x : c6 namque libentius hoc ilL
e exemplum , c^tcrifque antiquius inducimus , quo id dignitatisnada^ fiint Homerica; fabuLT, vt hifloricis narrationibus )
inferi mercantur ac ctiam , quo vetufti anaglyphi portionem ad rem comprobandarn ob oculos ponamus
tercentum non excedens
in
fuifle
>
\,
longurijs fuffulta
plenius totum
ti^
u.tcgrum hoc
nobiliffimum cimelium pro auftario operis daturi & expofituri. Rehctis autcm
commentitijs rcbus , intcr quamplurcs fubdudiones apud Hifloricos obuias,
aliquas
commemorabimus,
hoc
eft
de polire-
ea,numeroque longarum Nauium memoMM. fuifle fcrunt) quam Amflcar prope Himerairu
Diodorus ita dcfcribit lib. XL Vhi ad rvrhem pementum h.na tonit
eft
f<:
cajlfa.
h<ec
terrefinhus
copiJ!
Tum
quidquid
eji
TSlauium
Lonaarum fuhducit ^profimda eas fojfa , ligntojue 'vallo circumdans . Similis ifli,
alia fuit Romanx ciafiis ad Vticam , de qua Liuius hb.
XXIX. ad finem , vno
'Vallo 0* TSlanalia cajlra ampleBitur wgo medio
,
legionum caftris impofitis y litus
mSeptentrionem
|l
'versHs fuhduB^elSCaues
naualefque fieij tenehant^ mertdtanAm\
laliem adaherumlitusdeuexam^equitatusi Quamuis cnim nulla mentiode_l
>
conftitifle
ijs
quas
l:\c
T^aues Long.is
'vocat
137
monet Glareanus
vt
V-
Anno-
infuis
lihro
qjinsprimtim ^iiinqneremcs-i p^uHo poft Longas locat : 'videntur i^itur confuft htc tna nominat Longa , Roftrata-, e^ ^uinc^ueremis H^atii^ .
autemfrmo
huius
hellif
'vhi rcliBis
ad pr<cfidium
iam hyems
(p^ ciitn
in fin. libri
'vrhis cfuattuor
XXXVI.
^inqueremihus
Phoc^xam
ad Canas
7\[aues
tranftmittit-,
njenity
cLiffis
fuhducUe
C.xfar
quoque
&
>
& Damocharem
molem
quas propter
His
Aliam
cofnhujff-iCajlrifjuereliEiis-fMtlasiterconuertit.
^ brioribus
Hiftoricis aliquid
hxc verba
(^
Tcoinaelf^oi
'Xjl^Ki 't^7^Q,ovrs<;
tenda funt
E
rccenfet Polyb.
carpamus
cum
'ZD^pc
rw
yd^v
cC7[o(ioi.aiv
rcc? vctv?
Perotto,
'niY
su?
C/f^^u^^
lib.
vciA)g
na.vTo, avvcL-dpot-
}(f
rrjv
vsaXKriactursi-) sri
(^
Romani adnauigantes
eo loco
vt
expofttts in
3 Wcpf co
qU3e
ita Ver-
TS^aues rectpientes
ey*
ad Ciuitatem
terram
copijs
){gj
&
'vfque
T^aues
fuhducunt
fit
qui referat,
credibiiiter dicatur
eft
Ptolcma^i lapfus
qui
lib.
IV. cap.
III.
Afpi-
dem S: Clypeam duas vrbes fub diuerfis meridianis conftituit: tam enim ex Solino, quam ex Strabonc patet , vnam fub duplici nomine fuifle itaut recentium
;
quoque Geographorum vel conniuentia vel dubietas in re tam manifefta, crimine non vacet: prior itaque Strabo ita rem enucleat , Ko^r^^ ^ tc^ t9 AiXujSaj^,
6
X,
TT^
A^M
^La-'ci'i^'Qi' Y^cL^yj)^vi(i.Kyig
K^ To
Xsy^sv
Clypeam dicunt
^cl^ViU.oc s(p
^fpatio njtrinque
rjV
KAuWcu'
sKccrs^^ ctTtsyyacc
in medio inter id
IoquiturSolinus cap.
nominant
TroXgct;?,
KctX^cn
, /u,san ct/uicfoiv
Cojfura
alia
InfuU
LXXXIIX. fta^ijs
XL. Clypeamciuitatem
diftans .
Nec minus
Siculi extruunty
tSf"
x-
exprefse
Afpida primum
efi
, quam
Nec
RAPHAELIS FABR.ETTI
138
Romana clafTis ad A fpidcm fubduda & Triremes, dz Quincjuercm.es comprchendereti eadem enim prorfus erat quam fupe& incrediriori anno parauerant Ti iremibus XX. Penteribus C conftrudis
Nec dabium quominus
hsec
biiiaudacia)
bius cap
XX.
cumde mari
ne co^ttajjent (j^uidenfvjijue
extollit ) Pa^nos
tamine ohtinebnnt
mari
(juocfue
vtriufque
creditam
Triremibus
mirari
cil
adtlUm d/cmf
vt Poly-
bretnfupfrarunt
Carfaris
Et
dcmum
Penteribus
rcferta;
propc AdrumetufTL.
(
Dioni
irrcredibilcm
licet
,
>
minime
nec formB
Klhmum
tranfucdionc
Nauium
allcria
Od:auiani Auguib'
per
narratio conciiiit,
Plutarchi
boncm
^ione,
dam
Qux de
terra
de re trita,hoc
pido
loquitur
Ijihtnum
alt
incontrouerfa funt
Vti
Nauium
dehacfubdu-
fiadiorum
ejfe
quinquagirtta di-
ad Pagas Megaridis alluitur fnu CorinthiacOf fed inad oppoftum litus quod ad Schoenuntem Chencreis vicinum^
Ittus njjcjue
j
itaut
nominatim non loquatur , de quarum tan^um fubuedione nos tradaturos promifimus j adeo tamen gencralia eius verba iunt > S>c abioluta dicendi forma , vt
nullum Nauigi; genus excludcre videatur
Modum huius fubdudionis iam vidimus ex Dionefuppofitis pellibus fmire,
fiuefulcisexcauatis per quos Naues trahcrcntur; plauttris pr!us,rudi adhuc
fa^culo , necJum Gracis artibus agrcfti Latio illatis , dcinde Kelice machina
poft
Iib.
VII. ac
Nonio
efl:
modus quo
vocatur
te
quarum loco,Romanos
Rom,
lib.
ita referen-
IV.
Non
V-
139
&
Non
addemus claflis Punicx tranfueclrionem a Portii Tarentino ad apertummare, dcfcriptam per Liuium lib. XXV. & Siliimi lib. XII.
reptis
mcntio recurrat
Comracla extemplo
li
prior ait
portum (tnchoras
, clajfis
iacit
(!^
iunltajite njterje
munitumque iter
iumenta inde
effet
'vtiqtte plauflra
qtibfnciltora plaullra-^
homines contraBi
07* opt/s
cum
C machin^
mmorque
impiare cirptum-y
perfpicuirate
ante tpfum
harc habet
Sihubltalicus.
Inclufas igitur-^fjuibus haucl enare dahatur
Aequoream
clajfs
StraboIib.VLfacilitatemfimilisfubduclionis perhibet,tanquam
Hannibalis tempore
cuius verba
finuspars
importuofa ejiyvbi
ejl fiadiorum
hic
fubdam
centumy equefnus
nonfola hasc
maxima
fi
njrbs tpfa in
litore
interioris
Tarentini
magtio includitur
humile collum
exijiat,
Cutnaue
op-
pidi depreffum folum fttqua tamen arx ^difcata efiypaullulum altius attoIIitur.Jn-
flurima
durat
f
defecit
exparte
Jtpars
67*
forum ampliffmum^ vbiftus efi louis coloffus^ ex terefibrefaEius , eximiapoft Rhodium magnitudints Inter Forum autcm atque ipfus portus os , arx ipfa extollitur ,
fiatuarum reliquias continens
ferpaucas veterum ornamcntorum
quorttm cum
,
&
piagna
tnani
copiaforet-^
captoper
vim
mis extere-iinCapitoltofixa
ceperat
efi y
opus
Maximo
oblatum
eji
multa concludamus
initium in fe habeat
)
,
ea crit
ncc ad
licas
lempore vt plurimum
tur,
cum
fciamus
vt veterum inftar
motum
ceflantes
auras
,
tandem peroremus,&rpaucis
ajdificata Nauis , progrefHonis
arftiuo
przEfioletur
S>c
.
Vt ijfdem
a puppi fpirat
tunc maxi-
mum
R.APHAELIS FABRETTI
140
'miini
difilo
tucrcpoflTimus, nec cxquauis vel leui maris ngitatione , iter differre , vcl intcrmittere cogamur ; prout GalecE folent , diu multum<jue in portubus latitantes
ob quam
licet
fcopulorum im-
remis
inftru(ftior
inferendos
velocius feratur
feu cuitandos
Vt
ad impetus feu
rcmigum impedi-
niilites
hac
illac ,
fc tucri valeant
qua
,
fert oceafio
fiue conferti
vel
confiftant
'
fibi datuftL*
cxiftimentp
.'
CAPVT
C A
Obferuanda
V T
141
VI.
veterum
circa
VI-
ritus
& fu-
pcrflitionem
ON
mci
eft
inftituti
attcxere:ciim ea
laciniam
quod aiunt
qux
vcfte ipfa
maior
foret l
ad:um
plenius pertradauerint
agerc viderer
nollra
Columna de hac re
quam
extant
,
>
dum
ita
vt
quse in
vcl
intelleifla,
oftendere aggredior
D de Cor,
oportere
eofjtie
e(Je
fciheet
magis elucere
verx
pietatis
cultum
comparatione_j
,
quod
Chrifb
lideles
incruentanxj,
puriffimamquc a:terni Filij hoi1:iam nobis ad fpcm falutis, & perennis gloriae
f arrham fuDftituerit; nofjuet vt ait Eufcbius de Praep, Euang. lib. III. cap. III,
a letujiijjima ifla, c<citate per euangelicam do^rinam fu..tafltl;erauerit .
Solitauriha
rneminit Tacitus
L,
Vitellij
citu
f ter
ter
iib.
fed certis
, fi
fas eft
an
Solitaurilia
-,
quct
gis Palferatius,
Antiq.
tant,
Rom.
vt
facra per
I.
cap.
Catonem de Re Ruft.
cap.
CXLI.
philolo-
& Varronem
iib.I V.cap.XVII.
contra,'
RAPHABLIS FABRETTI
H*
Ofce totum
totaferrea,
(*^
:,
nunde
-^folers |
O*
berc holtias
huiiiS
Columnae cuidentia
libri
lumna
loquitur
Arietem
C7*
tum ex Scriptorum
au^hor
jfet
fupercjue probatur
fatis
XLIV.
ex
illo
ipfo
) liquet
mafculafuiffe ea animalia
Verrem
authoritatc
ij
tum_,
Tiguri vfqueaduertit
autem monumemo
quandoquidem
iliic
Co-
de
<videre li'
folidatum ad
qui
Fefli
fenfum,
Scriptores
Virilitatis
fcUus artepiBoris
damna nwret erept^ .
inquain
Nam
&
-i
fius Halicarna(r.:us
Tauro tertium
Rom.
Antiq.
faciat
&:
>fJ.Trpoc> ,
IV.
lib.
Quodque ita
fit ,
rcrum
noftra-
patet
Liuij
fi
tradlat,
locum
illumque
propterea emcndat
diccmus
qui, nc dc integritatc
^ugjV
A'^veiov-)
j^rietem
Taurumque , Suium
confenfitque Hefychius
&
ejje
^CPt-^z^f >
maritum Verrem
'.
dicuntfacrificitim Verris
>
Arietis
x.f(X
^v^My,
Tauri deinde
X
!
I
tsoM'^
VI-
143
cVo^;^, Tricieira-,
fue
mmolantur
autem omnia trta cum fuis teHihus .
Trittya. ? facrijicium
Quim male jgitur mafcula vi(3:imarum figna,tam in Tauro primi huius facrilicij , quam in Ariete fecunJi num, 187.5 feu praua quadam vcrecundia , fcu
fupinitatc 5 picflor nouse huius editionis omifit ; tam incuriose inftitutum illius
minimc aflecuti Interprctes, primus num. 1 S8. Veruecem a Fcfto intcrdidum>
^ tanquam Laribus Traianus facra fadurus cflet,alter num. iSj-k Pecora m hoc
\a
n TfiTivcL
Mani
ternione reponunt
fimili Varronis
nam
is
demum
facrificio
carc definam
C
adhibuit
quod minimis
quem non
hifce vrgeri
meretur
quod
excafiratus
(jui
vtar
Ad
eft ,
vt
eundem_,
vir appulit,
optimum prsedi-
"^loL
deprehenderim
lapis vult
nos non
nefcios
cflfe
circum-
nempc viclimarum antequa>m ad aram Itatuantur ; ea enim oculis fidelibus plufquam femel in Columna fubijcitur , &c pr^fcripto Varronis , ac etiam
dutfiio
-,
Nec immerito
quibus
'c^jcaOa/^^v, /n^o,-
)A'iC^eiv,
'v^M.ctTJeiVfnotsit
prcprie lti[lrare>
Awphitr.
lib. III.
VirgiL
lib. /'^A
circumfora-
i neds ( feu, vt
appcllauit
lib.
:
Orphco,diccnte
lui fibi cartninibus toties lufirauerat aras
F
atque ex Plinio
ligit)
lib.
VIIL
fcripht cap.
cap.
XXX. ^ibufdam
magipis artibus (
ex
tefl'-,
(fuapropter
bius
III.
magtcam fcientiam
Saturnal. cap.
V. ad eos
ei ineffe
pronunciauerunt
Virgilij verfus in
Hienam
>
intel-
tran-
mouerefe nonpo-
&: adnotat
Macro-
Bucolicis
tp*
ciimfollemnia vota
T^ytnphis-, CT*
XL
RAPHAELIS FABRETTI
144
Decurrere ro^os
ter
mcsjiumfuneris ignem
Lufirauere in equis,
legem feralium
Gutherio de
euit
circuire
circiim atlnpyriZsfanSii de
de
Setnineces fhras
Vifcera
more parentis
eft )
Papinium, ne
dixifle
obteftatur
fi
iocupletiore authore
I.
talc
credere fe vellc,
contrarium fuadentibus
Gutherium, uut
falli
foli-
SiihieBarefaces
quid
in cjuibus pla-
Gcorg.
eat hofliafru^es
7 um
crapiaminaferunt
Itemque a dextera versus iseuam circumagi folitos hinc eiicitur ; non fortuito, vt puto,cum perpctuo idem fcruetur j fed ca naturali progreiHonejper quam
formam fcribendi in facra HiEbrcorum lingua liniftrorfum tendere obferuant
&
Patres
pta
quod
in
Chalcidius,
ti.
^^27
^"ctcv ,
tnouente
mouehit
nic
vt probat in
gra^cum habet
in
motam
Tim-
l-^Iat.
ita
ac dtfiunSlo
&
a dextra oritur
poteft
ac prxtcrea
finiftra
qui ftnijlyafo"
-,
facile moueri
ho ^ iiaMs'^i-tt.-
moneri apta
infidere oportet
e(i
qua-
ifienim in
ipfo
j
aut diffciltics
pr:mum
fupcrioris in
oblcruatis
& publici
Ncbil^um de
iurisfa(fi:is,
in hifce
duobus prsfcrtim a
quorum autographa
LanccIlottis,alteriusin Em.CardBarb>erini
cxtant,
^dibus.
RAPHAELIS FABRETTI
146
quin ^ ex gemmisipfisj vt apud Stephanom'um de Antiq. Gemm. Sculpt,
pag. 2. & cx dypticis confularibus eburneis rariflim^ nouitatis, vt monuit hu-
maniflimus P. Henricus de Noris , hoc idem apcrte coHigimus j fiue ex principio huius 5 qucm diximus , naturahs motus fiue fortafle ex mihtari difciphna,;
',
ad
quam
quam
flataria
nam
circuitio
ad dextram fiebat
ad
idum
inferen-
vt oftendit nobis
circa
eum
fum-
equitan-
X.
Ter
circiim
in orhes
-/-
Me miferum
^uidfacis infelix
? perdis hona
fi
Com
quamuis
farunt,
ibi
manu
5^
equorum
Glareanus
qu^m rci
njotapuelU
iora/tttifira
moclerator
>
,
.
Montfortius intcrpretes
fiio
itk
tam
Silij
gerurn in
ita exacie
apte equus ad
i^euam corpo-
quam variorum Poetarum obferuata vidi per copiofiilimum Bulenlib. de Circ, Rom. cap. XXIX. de Fiexione Met^e
per quem noflira^
,
thium videri poterunt ad verf. 444. lib. VI, Thcbaid. Papinij Statij ; quibus
adiungam apertam hanc afTertioncm Scholialtie Sophoclis in Eledra verf^ 721. G
2^a/@ /'CJTrc;' J tov ^0) t^ (^fy^, toc ^'^sfyov n^oKel/^dYJVor Q tW ka/xtiIti^i ct^i-^
j_
g-i^v
Ag^iocTfy^S,
ypvcLioc,. ot
y)
Vu^/
act^v
C,&jyvoy'^
tV
a!^ju,oLrog^,
ad
VI-
147
mc
funalium
cum iugalibus',
Excmplum Homcri
.
iam Cap.
noftro
loro mediante
quod Bulengerus
(uperiori indicato
conncxio
Cimelio
ex
ctiamnum videmus , Circos latiorem habuiilc partcm dexteram quam finiltram nec Spinam exade in medium protcn5. fam circa Carccresj qux omnia Panuinius,qui plures Circorum ichnographias
produxit, incuriose tranfmifit , quamuis plurimum ad exadiam huius rei cognitionem conferant ciim enim initium currcndi ex ca parte fieret , opus eraC
gatur
kuum
Circum ,
Gallicni forfanj ad
Ita_,
RAPHAELIS FABRETTI
148
Scdilia
fiiper
eo Podium
S.
minus
Oflium
Spina
Podium Impcratorumi
Vbi etiamanirnaduerti aliud , folcrtia certe antiquorum digniffimum inucntum , nimiruma:quata fuilTe fpatia > ita vtperinde cfTet , dexrrum, l^uum , an-j
medium locum in Carceribus obtinere;idque fddum fuit producio iatere dcxtro
ad pcdes XXXIV. , Carceribufque non in reda linea , fed in orbem coliocatis
ad eam circuli portionem, cuius centrum fit in pundo A. quo , yndecumque e
curfum Auriga^ contendebant & pcr ajquale curricuquaproptcr Ouidio (equus carcer didns imt ^ vcrfijuspra.'cita-
carceribus emittcrcntur
lum
ferebantur
j,
tos antecedentibus
I,
eos quifortiti
quam alij
ojiijs apgrtfs
exirent
-y
fuhUfifque
repagulis-i
libro dc Circ.
Rom.
cap.
XIV,
meliorifuiffe condttione
aiTcrentis
O*
quadri^arij
licet
non fmul
quo
5t
6^.
dandum duxi
ne Panuinij reda seque ac perfpicua de cadem re fententia , tumukuaria locorum congefiiione , qua author ille plurimum pollet , apud incau;
tione Panuinius
dcfultorijy item
lib. I.
cap.
Ita igitur
XIV.
de feptenis fpatijs
a Circi
eJCVm
VI-
149
n^m Utere decurrentes^td vltimxm Afetam infine Spin^e pojitxm-^verfus enm Circi
tartem f qti^e in femicyclum dejinebat curftahnt ad quam peruententes 5 circtim
(}(.
',
/pfarn fie^e^antur
reuocahxntur
diopcftta^ne ex
vnd
fuperuacuo
tradit cap.
rerent
nummis marmoribus
,
( vt
videbimus
tracJ:anti,ira
non
Metam
versics (ixm
fatisfecit,
Bulcnvt
Me-
cnim
fic
ad vhimam
&r poftre-
) aflcrta
XXV.
Wxc
emijji
ad
MetJimpro
Carccrihus
recurrehant,
CarcereSf CP*primam
poftam
vt is viBor renuntiaretur qui ante alios feptimum fp.itium confeciffet , Rurfus cap. XXIIX. In
hat-iferehantur
-,
h:
jD
]uoddum feperfecillefruilracredit, paullopoftconcludit, Quorfum i^iInter authores quibus fuam tueri fc_,
tur Met prim^ f ad ornatum Circi ,
pofle cogitationem putauit Bulengerus,primus &: prjEcipuus Homerus contra_,
ipfum aperte retorquetur apud quem Iliad. lib. XXIII. verf 3 6"5. primo curfuscquorum a Nauibus incampum , mox regreflus admareverf. jyj. antequam vltimum hoc fpatium Diomedi vit^oriam adiudicaret defcribitur Virgilius pariter lib. V. verf 1 24, Mctam procul in pelago conilituit , fed vnde cirid
cumfieEiere curfus
',
etfi
vt
>
cclfitudine loquendi
469. vbi
lib.
VI. verC
ait,
Campum
F
ineunt
',
namque campum , cft liberis fpatijs excurrere non autem minuta rotatione , circa eandem Metam currum agitare pra:fcrtim quia vetus Scholiaftes, id
quod Statius fupra vef f 4 5 5 dc circumflexion c MetcC dixerat per h^c verba.^ ,
inire
non
certe
imo per feptem integros orbes , continuato gyro SiG doniusinPanegyr. deLaud. Narb. non nifi ex Panuinij fententia interpretari
poteft
ijs
verbis
circa fe retinuit
hoc4ue_>
/amfexto redituperexplicatOf
hoc
iLAPHAELIS FABRETTI
lyo
hot
eft
reditu ad primas
vim ribiiilatamrepcihmt, &:folum Libanium Declaobijcicmus, in tanta copia negledum , cseteris fbrfan omnibus cla-
ac perfpicua dicendi vi
mat. VII.
ei
quam diximus
aram,
quam Metam
ibi
feptenam rotationem expleuit, ied inenarrahdi impetu eadem lia remeauit . Rcdundantis igitur opcra: elie videtur, vlterius in hoc morari} mirumque fit, ipfum
omni probabihtate dcilitutum , rem nouam , atque, vttandcm hberius dicam
<,
&
5.
fimiliter
oftendunt
vix fin- ^
Concordant egregie
lit.
j,
enim, qucm non omnino tcmpusabfumpfit , prim^ Metse ab initio Spinje vix
XIL pcdibus diftant , quantum nempead cehulam illam fub Metis latitantem
nuper
formam
inter
Scala
aliam hancpeculiarcm
& diftindam
dc-
Et qui-
dem ipfa vtriufque Metae adhucufque permancntis forma , inepta fuit qu.-e circum ambiretur non enim rotunda erat,fed angulofa,& notabili circuh fegmcn:
10 deficiens
vt hjc vides.
mm
3maj
TT
Veruiri
VI-
iji
Veriim reliclis ijs qurc oculis priedifcere potuimus; lihct modo comcdliuis
agcre > & an noftr^ pra^pondcrent, ad sequum lcdtorem prouocare
E t primo , quilham facilc credat , dimidiam Circi partem , Jioc eft integrum
Ia:uum
'
latus
fi
Vcrfabantur, &: de
locumadMctas
ipfis
Murcias ( eafdem cum primis propc Carccres iuxta ipfum cap. XXV. ) fuilfc-^
refcrtjquinetiamdelmperatorc, cuius Podium, magnitudine &c fublimitaie
pnTcipuum , ad primas Metas conllitiflc , in fxpe di(^o Gallieni Circo videmus
C Itcm , fi vidor aiirtgA froxime primam Ad(tam curru defliens in Spinm Circi inji'
liebit f&gradthus (luihufdam in locum pr^emijs dicatum confcendehat ^utpfitmium
acciperet:
petuo
rcticct
&c iudiccs
cap.XXV.,fedaPanuimo, cuiusnomen percap. XIV. pag. ^4. ) parum fane aqui seftimatores
(verbafunt.BuIengcrij
ij
fuffurata lib.
fuiflent,
I.
qui incertis
fibi
iO
Ejl procul
Littora
m pelago faxum
fed
fpumantta. contra
FluBthus
f-
Campus , O*
Scirent
C^
Menoctem
Metam
'vnde reuerti
circumflexioncm adlacuam
'^
ilice
fieri
debuiffe
adiec^a Gisc a^
rem
commemorat
Serijius vti
ama
tritam
C7*
ibi
Uuas
adnotare omifit
cafum Sergefti
Infelixfaxis in procurrentihus
interior ^ ideji finiferior
Virgilij verfuslib.
explicauit
h<efit
XI.
Orfilochumfugiens<i
E^ludit-igyrointerior^fecpuiturqtiefeq^uentem^
haec
R.APHAELIS FABRETTI
rfz
haec adnotat
lib.
XIV.
[ imerior ] fimjlerior
Romuh loquuntur
illa
& Vacca
etiam
aratri circumdudjtio
dc qua Varro
ad la^uam tendebat
intericre-iaratro
muruw nam
:
& dextcra
murum
confifterct
in
Varro
ait
Vaccam
-i
ex
quo
iuntlis
quia aratrum ad
vt cogitanti
dexteram
& Pkitarchus
folTam rclinqucbat
obuium
fit ,
3<:
intrinfeciis
fofia
iini-
ideo
pone
Tatmitn
fic
vrbe aufpi-
qux in
h"b.
if.Cnndituri Ciuttatcm-y
pane cafut felaii^ pat tefuctenchant jiiuam incttruam , njt gleh<cmnes intrinfectis cadetent . Et lit^
tintli
fulco duE^o loca murorum defgnahant f^c Qupd autem hicpro comperto aflumimus de cgeftione terra; in liniftram partem, ^ fulcodextrorfumrehdo, id
telhgi
iungehant
\ )
O*
cinSii ritu
Sahino
idcfl tid
-i
aratri e vetcribus
cx figura
nius ex
in
Chouho deUclig.
Vetcr.
Ponder.
rcgulaj
trorsum
fiue finiftrorsum
&; proinde ex
(
quod idem
vomere m-
i'^
VI-
ij-j
&C
iam iam
durum
ritus
ratiojinquam, hxc
eft) /agTzt S^
^^M
yvid^ ^o^s^v'; , ms
tione
Vrhist iunQens
'za^inX^lo ret^g
S^ %\eicti roTi
T aurnm
'^l^v rH 'zssS^i)S
Tjero
illuftrat
locus
is
eft
hb.
XIL Annal.
Igitur
ir^
f^,iv a!^'pva,
Exemplum
retur
lo
sv^v ^hijMc,
O^pidi
cceptus-tVt
magnam
Ht^rculis
Aram comple^e*
tnde csrtis fpatijs interieEit laptdes psr ima montis Pal.itini ad Aratn Conjty
XXXIV.
quod ad Scptentriones j
AriE Confiiqua: ad Metas Circi deHtuit,ad Occafumj Curiarum Vererum, quas
opus eft Meridicm & Coehum refpcxifle j Sacelh Larium ,quod in fumma V^al
Sacri ad Orientem, rurfufque Fori Romani, quod itidem ab codem feptentrionah Utere quo Boarium , progrelIionemadfmift".,n fub Palatino indicataral
iri
Ita propemodum colhijitur cx hac Sard gemmjC apud me fcalptura ; in
qua , aratrum in Iseuam parrefcrt Pl.nius iib.
dus
ipfum
& cnfe
accin-
Komuium
bem condcntem
nonminus, quam
Vr-
elegantcr
euidenter
exprimere credimus
CumL,
fit
ani-
:'3xinrJ
c^remoniasEtrufcorumhanc
legcm in quahbet rJtuaH circuitione, naturse fimilem induxifTe.,
,
In ea autem conuerfione, qua adorantes totum corpus
circumagebant,aliud
obtinuine viri dcdi ftatuerunt > fcilicct
*vt
ex Valcrio Flacco
lib.
VJII.
dextrum ^ertantur
Argon.
in
orhem
"
'^
ha.
I.
Sc,
vbi,
I.
RAPHAELIS FABRETTI
15-4
Phoedromodicenti?
ybi-)
^0 me
lepide Palinurus re/pondct
<
Si Deos falufas
-.
.
.
ii Phitarchus in Carail.
circumi^eret
Hoc
t%fcrtcim
mfcio ^
>
dextromrfum
loquutus
Ic<ec
tarnen in
genfeo
cHtn
t 'vt
fji
moris
Rmaniyfe ad dextrnm
Vt ait Plmius
XXIiX. cap. il. fcd id leuiter attigiiie fuffecerit> vti extra noftram fegetem.
Tot iraque conlknti ritu ad Iseuam circuitioneS) eleuant meo quidem iudicio
lib.
quam
vit.
0^ luciuum
Kirchmannus,
ex eo repctierunt
VI. verf.
lib.
2.
1 5.
&
Sahnafius
in finiftrum
XIIX
lib.
ac nuperrime
orhem
(j^uod vifaujla
enim ollendimus, nedum in infaulbs , fed in auf^icatillirnis c^remonijs, hoc idcm ipfum, veluti ex communi lege lultrationum , feruatum fuilfe , Ft quatenus id cx ipib Statio deduci videtur , dum, vt luBus aholea-
tUr-,
mox
res
Sat
ineptis adieBtontbus
de quibus hunc
-,
Statij
agnofcimus
Homeri
manifcfte repugnet
cum Barthio in
(IJjSmyrn.Ti
aut Virgilij
Vnde etiam ov
prooe-
tanquam ad l^uam,
Cl
nihil tale in
aliquam ex
ibi
qui ad
cir-
Ttctp^^ui
V- Virg.
iib,
verf.
fieri,
Romani
quia
'fhc-iKi')?
Tcdvfctc
Duplicia
eft ijs
fuifle
MAIORIBVS
ahirnahbus
rofentit,
&ex
Rami
fic di^iia,
tanquam
dcntibus viclimis
hoc
Formuhs
iib.
IV. cap.
13.&J anteiltos,
Commcntarios Turnebus adnotauerJt* Pofteriora^,
integris
quidem
Porcello,
minora
in RullianosPetri
Ec
iam adoleucrant,
qu.^
tv^ x^M^/u^^^^
6v vTtaiQ^fAiTToi^v^^fexpiatiottrsplanfomnesfuhdiopera^unt,
Deprimisloquiturlapis Vrfmus
LIBVS"
Rom. V.
lib, I. fol.
ac bene mafculis
Agno fc
V^itulorcddita,
fcd tenellis
habemus
tamen
& la-
ex Catonc, qui
agrum
ferram
^Vifos muifofqrie ,
prohipejfs
T>am falutem
fundumjue meum
viduertatem
defcndas
taque gradire
'vajlitudineuiqiiet calamitates
auerruncefque
vtiqiiie
tufruges ^frumenta
Z't
quoius
rei 6
tu morbos
intemperantiafqtii
,
lineta
'vtrgul-
duifqnc
ho-
(f^o fnndi
>
y^^numy Vitulumque
f 7ninus tn omnes
ejio
tihi illnc
/fvno
litahis tfic
ma[ie
immolandis
ft
15-5-
Inde ohmoueto-,
VI-
verha concipito
neque fatisfaBum
Porco nequefatisfiElum ef
Porcopiaculo
te hoc
conctpito
Bouem
mox
efl-^
Mars
Pater
his Solitauri-
Mars
Pater
qubd
^profecundis
Solitauriiihus
c^dito
C loluent
qui
ccepit <eris
cddito
tertiajpolia lano
per
qux
quicquam
fummatim rcm
appilUtione dicuntur
non defunt
tionemprimorum ffecundorum
D
&
affes
ccc.fecunda
qui
ita perftringit
T^umam
in Commentarijs
c^edito
tertia
affes pr^mium
,
ck'
^irino facra
(latutffe
efe
obfoletis verbis
>
referentihus ^prim/t
de qua
conceptam, ex Vrfino
Quci cepet
/ouei Fedetrio^Bouem
durier oporteto
men-
protuUt Lipfius
Qrtctiis aufp:cio ciafe
':
alias,
Plutarchusdubiefcribit, veteribus
ita
qui Pompilium
aitera Alarti
cc. tertia c,
<TJtra
Ccedito
Jcnon marem
cedito
efTe
qualcm
in
darier oporte-
Columna
obferua-
fc
oportet
nec non in
hac enim
ferie
perpetuo
fe
cedit quinas
'
de more bidentes
Tot^ue
RAPHAELIS FABRETTI
r^
ad \\xc
Suouctaurilia non
pertinct, (quidquid
ibi
srxca deriuatione a Sue ctymon duxiffe . Susgrtece dicitur vg , olim 6Jt(5 , ^ i/lo
'verho dicius , (luod dicitur Bvm , quod efl immolare . Idem Poetico argumento
profequitur Ouidius Metamorph.
lib,
XV.
prima putatur
Euertit
vbi infr^
.,
que Tiobis
rojlro
facrifici)
Pr^hetis
au^efertis
irefira
irtque tuendos
m vhere neHar t
njelamina^ lanas
vitaaue ma^ts
^luidmtruere Boues,
/*
toierare lahores ?
meffes-ipercujjit collafecuri
pro.ficuum>
ineflfe,
quafi
iamfoilemnitas
dierunt
(^
horafacrifcij fvrgeret
(^
aiiquando^ctim infiaret
hi qui mijftfuerant ad
Taurum non
atque ita qui fprt^ aderat ex curru aiternm 'Boum Deo immolant
re-
di^ ah eo
gine
rei relata
tradit Philoilratus in
Imag.
lib. II,
cap.
XXIV. Thaodamas
Jvlarti
<
aathoritatibus liquet
tione recenHta
tirifas non
men
in
efl
Ji^ec adijcit
f potiatur
15-7
eji
iin
Martem Syluanum
vltimis inuocari
Aduerf
Iib.
quendi formulse
ne Alarti Syluino
uani, fed May-tis
id
vt puto
hoilempO"
DilHnguit
Jiifcc
tus
fieri foJita
VI-
ta
CXXIII.
ex Turncbo mutua-
fol.
XV. cap. XI V. quod profe*flo aduerfatur ipfius Catonis loqui fupra cap, LXXXIII, vbi de eo fenfit clare in inuocatio:
infylua.
Patris-,
vota nuncupanda
ediflerit
Iiic
vero
Non
Man.
GutJierius de lur.
cap. IV.
lib. I.
co potiirimum
l<lam Oues
iliius
haud
qui fane
III. Sc. I.
prote(5^oremj
Ouium,fcd Martem Quirinum Luporum tutelarem ac patronum,exprimere videtur. ConftatenimhocanimalelTein tuteja Martis, vt aitScruius adlib. I,
./tneid. quapropter Martius a Virgilio lib. IX. verf. 566. & Martialis ab Horatio lib. I. Carm. Od. XVIL verf 9. Lupus appcllatur. locum autem in fecundo
Mureto
non
erit
fuperfluum
inteiligit
XV. hic
ad Oues , ideft ad XX.
fiquidem alludi
lib.
IX. cap.
mnas , quas Strabax ad emendas Oues a patre acceperat, &: ad Lupas , merctri;|ces ncmpe , a quibus Oues, fiuc pecunia pelTumdanda , non longe aberant
Dixi , apud Romanosi quia Gr^eci Hcet eafdem viifiimas vna mav^aflfe confueucrint vt cx Homcro Odys. XL verf. 130. iam probauij non tamen Marti,
,
quodfciam, eos vnquam Solitaurilibus litalTc lcgitur ; &: ibi Vlifles iubetura
Tirefia Neptuno Regi Sacrum facere prout >(culapium in Titane Sicyonia:
monte, Tauro-y Jgno-,(s* Sue^ cultum memorat Paufanias in Corinthiacis
Quin etiam fuam Trittyan , quam SolitauriIibu$ xquiparauimus , varijs vidtimis Cyxcx ipfi inftruxerunt j ita cnim ait Euftathius ad dii^um Odyirea: lo:
Clirn,
IV^'^
sAe^^oy
)<^
TwV eK "^iuv
i^yoi
(^
loixvm JvaU
OT' w
C^cccov
7r5/3a.'TV
r,x.cl7t^'ii
Ouium
Jrietts
&
Juaiow
x,'
'O^^ Tag
^itJJo, Xiyi^^i
jc^c?
x,'
tciJ^^
)c,
(^oo<;
Sciendum
tt Spicharmus
"^irlvxu
ci
E7:f)(ct^^(^
t)
3"^^
u';
njnius Bouis
chideAriete Tauro
>,
^xXa^oig
fcuf
aut Ver^
,
trifn"
RAPHAELIS FABR,ETTI
15-8
triennihus omnilus
Plutarchus
licet
in Marcell. dicat
quod poilris,
ilHs , aiijs quoque Dijs fadum fiuc ad grates cxfoluendas vtapud Homerum
Neptuno , & fi libetaddere ctiam apud Theocritum , qui modica diucrfitate_,
Priapo , fi voti compos fiat , tres vidimas vouet Epig. IV.
,
iam
dicli
cauda
hirfutum Hircum
( 5^
fiue
ad vinculum foederis
&
PaxfaBa\_c\im Lyfimacho]C7*
c<efsfwclus fancircttir , Porco , Tauro ,
conuentum
in
eji
O^Tauri
x^iV
jc,'
x^' '(g.x)^'^ j
quo
g-as
tojv TP/aiwv
ne tah vidima
Tannm
ne Jefculapij
chrum
nulla
fiCerunt
cfi
erexit -idcinfia
Jt
etiam Hcrculi
oum
facrificium
cJT*
Sue
Jgno
ihiqiie
t^ntunu
Luftratio vero exercitus apud
bitur a Liuio initio libri
Caput medt
adUuam^vi^ponitur
ef
tale
tnos erat
Macedones
Ccinis pr^cif^e
fi
eam
exti^-, poflerio?
lufrationis facroperacio
exercitum decurrere
, (SJ*
ficiesconcurrc-re-i
itAque ventG
ho.c
,gallumgaUinaceum
ilias difvffas
ad
alas
eu-tn 'vero
duo viri in
'vnde excurrerant
1 1>
eandem Macedopic,i
exercitus luilra^
tionem
quem locum
tiortem refert; ad
VI-
ij-p
lo:
quem
5^
Aprilifcrme
l-tfpoiidcreputanr.
Aruscoronari
Sic Vaicrius
folitas
Haccus
frequentiflime reperitur
prsefertim
apud Poetasi
lib. III.
Propertius
lib. III.
Elog. IX-
IIII.
Carm. Od.
'vhi
Jra
II.
VinBa
nexis ornat^ torquihus
l
!
Ex
caflis
^erhents
Si Virgilius IIIl.
'
ferta dcfcribens
ar<e
&
9 reat
Poetse vocant
attuUmus
ex fuperimpofito gra-
&
Dijs
vt de IJmili fag-ifiJ .
commumhus
Arasgra-.
facrifcare
catur-)
i
Gramineas autem-j
cuigramtn
cruore procreatur
eji
Quamuis autem
itaut vciuti
facrift"
exhumam
Aras
nufquam
in
^ Marti
resagiturt
Sacerdotes ipfos
Chmiihus
gerunt
hello
0* de
Gramineas
fiirmet
ideo fjuia
,
,
tradiderit
Apollodorus
vel Camillus
ftne tthijs
illi
(Sf*
coronis in
Paro
miniftrans, coronarru
conftatque ex facrificio
M.
moribus
alter,
eos
metuebant
illud
ncque
alter cx dignitate
iti-
cx impoilutis adhuq
lib,
XV.
An
RAPMAELIS FABRETTI
x69
vti
apuS
ueteres
>
cx (uS-
vtcasteros
Vt ait Tertullia.
fcilicet
idcm Fafchal,
hiEC verba
Iib.
efi
Kd* lanua-
Sed ne
noftris
rnonumentis Suetonij authoritas aduerfetur j ipfius verba non ::d Galbam > fed
alium facr)f:cij , & aufpicij pro eo cspti adminiflrum , refcrenda erunt. Tam_,
cnim mmcri Saccrdoti in facnncic pro Galba perpetrato, qu3m ei qui in aufpicium adhibttur ( 6^' quidem alium veluti focium adhiberi probat Cicero de Nat.
Peor. lib. i. cap. XVil. ) fmiftrum omen fadum , infortunium Galbxporten-
cum Icquentia per Suetoniuin enarrata olknta, cx fa(Soquamuis altcrius Galbam ipfum minarentur , Ahptionis dte neque miiites
allocuturo calirenfem fclkm de morepcftam fro trihunali , ohlitis minifiris > iT in
dcre poterit
prxfertim
,
-i
ctifciapr<tmin:[lrahat
diceh.mt'.
tamen quod
^us ')dum
miniftri
ingenu^-,cmes
patrima ac matrim^e: S4
lib. II.
XXXVII. legimus
fiUQs
&
lulius
cap.
XIU.
csetcris
fol. 2.12.
etiam
Fauftum cnim
facris afliftere
& boni
,vt inLiuiolib.
Obfcquens de Prodig.
cap.
LV.
in
nes
X.
^
facrifcatum per
Qujn
&
Grseci
Ex
ipfi
lib.
Gu-
deccm uirgines
quod
ita pariter
tit*
matrimos
totidemquc
'virgi'
&i:iniimili expiatione
jue
lib. I.
-,
f Ludius conlijiit aut Tihicen repente conticuit aut puer ille patrimus (S^ maquam fempcr a noflris Camillis geftari
trimus f terram
( mallem acerram
vidcmus) aut tenfam aut lorum amift-i aut f Aedilis 'verho aut fmpulo aherrA'
jin
161
vbi
lib. II.
Turnebum video
lib,
XIV. Aducrf.
in depulfione public^
qua ftnSit
Vopifcum
-i
qua
cap. VIII.
imminentis calamitatis
vt exhac
veterams manthus
commodi
quk
Templum
Ithros euoluite
fata^
Keipuhlic^t qu<efunt iCterna, perquirite , patrimis matrimifque pueris carmen indictte j nos fumptumfacris 5 nos
apparatum facrifcij
Ifti
>
etiamitrgimhus hymnumcanentihus
qus &
ipfse
non nifi
lib.
yaqud
de quo Gruterus
fol. cxxi.
augendam
riuis
&
tratrum Arualium
rei
&
&
bebantur ex hoc
Fefti
fragmento
lib.
XVI. Patrimi
& matrimi
pueri pnetextati
nuhtntem deducunt^ 'vnus qui facem pr^fert ex f^ina alha-^quia mUu nuhehant^
duo qui tenent nuhentem : quos cofdemfeliciffimos Seruium appellafle conftatad
tres
lib,
nuptijs-,
de
qua
Non
dum Camillum
in
Vidimarium
conuertit ad
tum ibi
reifte
nummum VIII.
OifeliuS)
Tab. CXI.
atque ex Ouidio ac
nummis
fui
Id tan-
adnotat
probat
proba-
RAPHAELIS FABRETTI
i6z
probatur
namque de duobus
iuuencis a iafone ApoUini Embafio in cxpeditionis Argonauticse liminc mafadum fuilTe indicat
tlatis 3 ApoUonius Ijb. I. verf. 43-5
nx^gy
fed a Graecis
S^'cl'9fo@' cLvJi
7rAs'x.
iccLtoi
more
deriuato
ita
fr^ctrvv elvyivct
?cov|/5i$
autcm ad iuuencos
jiccinB:ifunt Anc^eus magnanimus Herculefque y
Videlicet hic quidem claud medium caput fecundum frontem
////
Percujjit
j4ncaus
qui repentinus
ihi collapfus
affxus
eji
terra
latam ceruicemferiens
ijero alterius
lib.
I.
cap.
X.
procederc
tollas
enim per me
licer a
facrificij fol.
XXXII. quod , prout alia multa , falso irrepfit ) vtquc aliquamj non fub dogmatica aflertione , ( id quod in alijs non ferimus ) fed fceptic^ haefitatione caufam
demus ; ea effe poteft , vel quia tanquam prima &: antiquior vidima , &: a qua
arjc fuam denominationem mutuatSE fuerunt, ( vt voluit Ifidorus Origin. lib. I.
cap. I. ) pras cajtpris , abfque tenijs , feu luftralibus herbis appareret ; imo ipfc-,
ad luftrationem peragendam valuerit , vt olim circumlato in murorum Tana-
ambitu Ariete,Mercurium pcftem dcpuliflc Graeci fabulati funtjqui propterea6^ ibi, &: inCarnafio faltu Mercurio K^io<po^co templum &c fignum ere-,
grae
& de templo
in Bocotic. Vel'
ctiam quia id pra:rogatiu2E aflecutus efle potcrat , vti fuprcmo ex vanis illis numinibus , atquc hominum diuumque patri loui, facer 5 quapropter in nummo
TREBONII apud Goltzium fol. CLXXXIL hinc luppiter , inde ara atque
in alio Hadriani
fymbolum
imperantis
Toy^^eiav imperare
lib.
&
&
principahs natur^
Kflov
defumptum Odyf L
cum apud
Heroafeu Principem
ccrte
vcrf,
dc
vetuftiores GraECos
Artemidorc
fignificet, vt in
Suida obferuarc
licet
ex
Homerq
H.
AXki-
Vi-
1^3
vcrbo
Bimmo)
adiiersus politi
loquentem,
ditjone
mum, inualuifle
na appcllatus
touis
ejje
deriia,
Celf
cum pleri(^ue
porro
(j^uod nos
vccuitatum
, (jT*
CT*
qui
fiue Fefti
&
apud
j4fgyptios
Ammon dicimuSf
Manethos Sehenni'
H^cateus autem Ah-
a.t-^
alijs
fol.
Amoun
hucque etiam
eumdem Choulium
ollcndcrct,
ncmcn
vtrttatis e[l
apud
in_,
ex popularium tra-
rois
fit
cum alter alterum locat , ejfe enim rocumprincipem Deorum eundem cum vniuerfoputent-y itpote
O* confpiciendum praheat^
)
exifliment -ypeculiAre
intellcctus
authorem
producl vocabuto
ceniinuocatiuam
aur Nigidij
ac alium penitiore
AmouH ,
ta ra 'voce
Agvptiorum phiiofophia inltrutfliOicum etiam fuo ,4igyptio nomine Atimus ab Origene indigc-
fiue ea Seruij
fortaife refpexit
,
Arie-
Symbolo affccit.
Cumc]ue diucrfimodc Vcrres modo fafcia , modo fcrto herbarum vel frondium prxcingatur , vii etiam alibi nempe in Hortis Matth^Bijs, Taurum non_,
tis
infula vr hic
vno
lur
dorfuale
vcl altcro
modo
probatur
Quod
nam
locus
alhi
jf;vy///^-f/f;,accipi
pomparum
ille
Adco
vt
CoiuiTina
cft
ad dcbitam proporiionem
prout
inlcuiptum
6:
5<:
follemne
piftor asquauit
fimpiicitatem, fublato
S:
&
fatis
non
id forfan
ts^
quam prout
numerum 79,
vt adnotatur ad
tnnfecus centeni
nifi
ipccic
viciimas ornafTe
peculiare ex antiquis
,
nos tamen
re-
habemus,
do
RAPHAELIS FABRETTI
1^4
do
enirn ViY^iVms^iJcIatum
ita
auro-, 'uittifque
lib.
XV*
^lctamorpbf
'
.:
:;
& prcejianti/fimafurma.
vittis prtefignis
hojlt<e
C^
aii.ro ;
coronantnr
aram adducunt
vocata ertapud
',
CP
Lvcophronem
infulataffmc
njittata-,Yt
CsLntQms
vertit>
in Caffandra verf.
defti-
eiiis hiiiftra (
CX.X>
fummis
relata per
ChouHum
fol.
eoronis annecti
folitis
tionem Seru'j adlib. V. Aeneidt vcrf. 2.70. &c de quibus loci Poetarum per
Pafchaliumdc Coron. lib, iV, cap.XlII. addudli intelligi debcnt nufquanij
enimcoronas llnuil&: ftolas (fic ad diftinclionem vocareliceat j in marmoribus
vidifte contu^if 5 itaut dc fua fententia id commentum fuiftePanuinium arbiVtatrer, vbiin Schemate Tri'umphi, facricolas itadupliciter ornatos inducit
mur igitur vcl fafcia , vel infula , vel tcenia , vel vitta , latinis vcre nominibus
jciiCto cui magis arridet dorfuali , quod iam mihi
:
clet
fiahulum merum
tempore confpicitur
eodem
Thalium
quamuis
(^
rMnofclicis oliu-^
Ouidium
lib.
ejfepcfitamj,
nam
quadam de Augufti
lauro narratiuncula,
Quiil
etfi
apud
lib,
V.
i^di pt hiitc Imrus
laurofparguntur ah W<i,
Por^
Porphvi ius
i^j-
Nympharum,
in antro
VI-
I
!
olcam
'vtrenti cliu^
frigidiufculis vt
pne
vfnvj
proprictate
Bo^Wov
ducitur;
&
I. )
g^e^poivov fc^^v
Suidas
etformant
erc vt
lib.II.
cft
quod
XI. cap.
lib.
vt
ex ipsa grammatica
XI V. Domitianus
facra
vnde
fadu-
oliu^ pe/ianscorortam-) in
aitdici KxoiSiV',
ideftramum oliu^
Vt(^ue ea (\ux
GaAXov
memoriam
Imo
communiter ,
vertitur
III.
lib.
In priftina; frugalitatis
ll
apud Philoftratum
,
plurimumanimaduerhonibus, Poetam nullis mach proquamfcris 0- facrifcalil>u< 'volfis^y ( vt dc eo Macrobius ait lib. Ilf.
iliis
rus
patcra
hsc tempora
fcripfit (
trimordio fundauit
que
pr.
eo in
hodiemum
CJT*
catino
f^ili facr;fcat\ communi cum Athenienfibus fimplicitate, apudquos miniftri facrorum, (nimis fortc in hoc morofi
patellam, quod non ex vrbanis figli)
nis, fed longe adportata elTet, ex antiquis
fregerunt
ita
locum Athenxi
moribus
autem
Interpretes nortros
etiam
vtilitate_J
lib.
errafifc
putauerim
ita
aras
ic cx reip.
fiue
Poetica imitatione
vt probatur cx
Homerum
vt ia^
fin-
Odyli. 0. verf 43 o.
Kotj o(
eyu
To'<^'
a'A^a@
Atque
ov
ego
Aurenm y
^slc/^cj)
ei
hoc
Pro
facrificas
fz^K^^^eg
^sfjiVnf^',
tl/U.a.'^'
^ainx
memor
diebus omnihus
candum
oncloyij)
80. alifque
e/xov
poculum
vt mei
Lihetdcmi fu>e
*
& ex co metallo
licet
ad
fe-
tia
etiam poft fcrrum inucntum , folius vetuftatis grajiuxtaca qucede antiquorum armis fupra Cap. IV. adnotauimus : atque in
his
ineptiori
Ins 'voUbant
rctcntas
deltnire aiiquos
vtMacrobius percurrit
lib.
aut deuouere
vbi
exemplum
&ra-
RAPHAELIS FABRETTI
\66
^ rationcm aftcrt, cur in magicis facris & dcuotionibus herbas maleficas ad Lunam
mos efiet
libro de Italia
II.
Seruius ad Virgil.
lib.I.
demum Carminij
Vritis
itaque&Tufcos
veteris authoris in
<eneo 'vomere njti
cum
'*|
O* tn Sahinisex are
vt Flaminem Dialem tondi foHtum , ait
ac
Notum
id fuiffe
vidco eruditiflimo
Ciacono , qui iub num. 64. ? fccurim, qua vidima erat fcrienda, 2Eneam fuifle-.
quod fecurim Lidoris, quadratje &peculiaris
diciti in eotamen lapfusfuit
formx, pro ea qunm Popa ad facrificia geftabat num* 7 ^- incogitans accepit.
Pari , imo longe maiori luxu , aureum, (iue vt minus argentcum defcribunt
caniftrum num. 6s>' quod attcniius infp'ciendo, eil enim vifu i:ici\h cum in ima
Columna iaccat, cretaccumquadrulumdijudicauimuscum mola falsa fuperim-
propcmodum
po(;ta, huius
[iguraE
Nec
info-
lens elih;rc
U fiuiihbusquadruiis
folitum cx antiquo
a-uum
teftetur
Dionyf us
quadram
more vfque ad
dicto
lib. II.
eft,
cibi vcl
E6 demum
& notum
aiioqui
fuurrL,
fumi
latine
excreuit fumpi:uolitas
hxc
facrificalis
apud Neotericum , vt
tab.
Arics item
diicuntur;
.V
non genibus
187. contra veteres tabulas, & veritatem ipfam pictor imaginatus eft)iter
emetienttbus : & itaquidem adduci, non autem trahidebuilTe, pluribus oftcndit
Brififonius de Formul. lib. i. fol. 14. Neque huicdiif^oaduerfaiur, Taurunij
6c
ad aram
quo in
Taurum
CCXXXIII. marmor
ficiat capiftratum
laxo
tamen fune
prcpricquc
aris
quam-
diximus, cxhi-
admoti
ExpeBant tnanum
Ceruice prona
quam
<
VI-
i6j
nefasfuerit
&:
LX. ViBima
tor
lenas
Scytharum moribus
fihi incidijfe
([uod
vbi
id rcccptum tradit
lib.I. E'<aq)yA.
lib.
IV.
cap.'
immoU-
ilUm maUat j
hojiiamque franguUt , 0
incenfo ine
non
'votis
Ouidm
III.Faft..
'
Unea 'vittafocos /
graecam efle vocem dicit, Uneum
Decidit antefacros
vt
capitis
ornamentum ex Ver-
fed torrente
ea quaj capu
pr2cingit,m/i<i crit^
illae
vero
qu
flui-
tant, t/>/rfdicentur;
,'
to Veftahbus fuifle
oftendit nobis
Pru-
TiUnto
Jmputat
mortefquet
SpeUatura facris
& vulnera
tjendita pafti
lerendis
&bre-
RAPHAELIS FABRETTI
1^8
?^ breuiflime
earundetru
'vittati capitis
Virginum
quidem , nec caraauro contra , ex Mufeo
Eminentiflimi D. Cardinalis de Garpineo habuimus . Bellicise effigies serese
Ambo hsc
cimelia
rarifllma
illa
fui
omnino refpondet j
autographi
infcriptio
prout &c
VESTALIS
literae
quas
ita
Icgo
>
foret
vultus fu-
NERATIA VIRGO
nummo
Pertinacis
numma-
Pefcennij,
Othonis anteponendam putent , habita prsefertim ratione viridis illius nitoris ( vulgo patinam dicunt ) quem ex antiquitateJ
<3uxit . De arte qua cufa eft , dubitatur adhuc , an fcilicet obtufioribus fcalpelatquc adeo
iis,
ipfius
(it
jan vero ab
ellc
fi
modo
vera
efl
obferuatio illorum
nummo
eamoperis
vetuftifllmi
re_.
Facilius
men ad
Seruij
mentem
ad
Verum etiam nonnulla alia de VirgmumVefhfium cultu fupplenda & emendanda iudicamus Inter quje primo deducimus , vfitatum & quotidianum Veftaliu
cultum nullum admififfe velamenti vel fuffibuli geflamen j &propterea fiquse
.
penum
Vefi:^
vt in
defcripta
lib.I.
gemma
cap.
XXIX.
pag.
17.
;;
ills,
in Sacrario Deas
HOC^ PRAETER- VIRGINES- VESTALES- ET- S ACERDOTEM- PVBIICOM- INTROIRE- NEFAS- ESTO- IS- CVMINTROIERIT S VFFIBVLVM* HABETO vet generatim Veftalem facriOpcconfius
fcripta
ficantem
quo adu
foeminis omnibus erat
,
in
nihil in Veflialibus
,
foemin<e cumfaciunt
capita velant
Rica
dritu
quod Romano
facnjicium'
fum
ritu
quam
& Vefi:aL!
quieilionera cimelia
h^c nofba
per-
foluuntj
JA
ornatus IhtuJe
quam in
69
Syntagmatis adducit
finc
VI, (
vt Lipfio
'
J.IAE
locatam teftatur
'
lum
tunicae veftigia
dlfferentix rationem
inodo aperto
noftris
enudeare conabor
facrificet,
cur Traianus
modo
capite operto
nunc
Nam quo ad habitum cum facra facere poliet tam vti Pontifex
\
habitu Pontificali
Qua
i<
Miximi , p
Imperatoris
follemniora Solitauriliorunnuj
fubdam , eliminandam prorfus efle correiiionem, verius corruptionem marmoris Arcus Conlkntini foI.XIX, inter Admir.
Roman. Antiq. , repofitionis fcilicet in charta cius quod in anaglypho deeft ,
capitis nempc ipfius Traiani in Sueouctaurili facrificantis j nam poftquam id
dicendi occafione oblata
fieri
Seledis,
& Confentibus
^neam
eam rationem
,
"-v.
ignei
m honore Deorum
1'
fy omina turhet l
vero Indigctibus, Semonibus, atqueHcroibus
Hofliltsfacies occurrat
.'b
medioxu*
mis ac tcrrcltribus , detedo capite peragi debcbant , vt Plutarchus nos admonet in Qujcf. Rer. Roman. uum. XI. Vndc conijccrc haud male poflumus ,
j^Traianum Herculi fuo , cui prxcipue gra?co ritu , hoc eft , aperto capite , facra_^
qUv^E
i^r
apud
velato
ita inftruentis
Virgiliumlib.IIL
'
refcrt
me
veluti Dijs
iib. I.
cx co Briftonius
ipfum immoIafTe
Videbar
id egrcgie probare pofle ex nuper memorato Conftantini Arcu, rem-
Dionyfius
tetigifle,
tali
paclo
>
non
numina
confpicio
Marti ac Dian^e
5c
quae
Pontificali, fedpri-
inter
duodecim
ca:-
"
leftii
RAPHAELIS FABPvETTI
170
numerantur
Icftia
tc fol.
pperantcm
XXXI. Attamen
tegumcnto , imo
fgl,
XXlX.
& XXX,
vidimus
qual^m hic
vcfitatis ama-.
onv
toribusproponimus*,
LcQniscaputpro Vrfo
fecl
rclido
quidem
in Hilula
pendcnte
ruralis
cgnditionis indicio
ipfi^us
Ne hoc
mo idum
cedat, (vt de
interprctationcmlacrificjj Hcrculei
ad veriorera^,
imponi fmunt
controuerlix
tric.-c ,
omnino faciei^
quamcumque iibuerit
noftcr
-Verti
~iVi'
X3f;ir,>uw
'-
in cjitamrumciucvoles
&cum inerudiciij,B
Eleg.
II.
hb. IV,
'"
'
if
-.r^u
feu
Stipes
Ante
Vrfi caput
neccflum
etiam
Venumni
171
ftu vt Ouidius
Id^co
VI-
dol-.tus
Deus
labantur , qu<E
ol;
quia
cuntraritatem
fi
tamquam
ea annnalia
vt ait Seruius ad
nedum
II.
Georg.
Cereri,
Vitibus, Libero
i^ltafuas
mefita
c<ede nocentis
T^amfata lerenouo
opes
congru't, fed
580. oberant
Caper qui obeft
veril
&
I.
Faftor.
teneris laHentiafuccis
Eruta-,fetigerComperitoreSui!,
territus huius
^emfpe^ans aliquii
Talia
dentes in
njtte
prementem ,
dedtt
lib.
teftatur;
^i
?ta
fimulque arborum
quos fcandit , inferens vaftitatem j gratiilima Vertumno vi(2:ima exiEtvlterius, fi quid pr.c vetuftare corrofum Si informe in incertoforet,'
foetibus
ftit:
enim venationcs cum facrificijs componamusj vt Aper folij XXV. Diamc fol. XIX. appenditur ; Leonis foli
XXVIi. animantium bellicofiirimi exuuium , Marti bellipotenti fol. XXX
Sicquoque Vrfus fol. XXVL AGGKESSVS, DETERRITVS , STRATVS , Vcrtumnoftatuetur, vt&ipfe fabulamagat, 6c Leo duplicem , indccoramque pcrfonam non inducat , Caprina rurf us , prout videtur , peUis ( diphtcram vocant j qua & a finiftro humero pube tenus contegitur , quam.quc^'
pomis rcfertam cadem manu fubftentatj indumentum proprium exhibet eorum , quj ia ruftico opere morantur , vt ex veteribus Comicis coliigitur 5 omnigcnaniquc hanc fruduum copiam bene exprimunt Ouidij carmina, ipfiuS
nominc ( diiTimuiato tamen vctuIcC vultu ) ad Pomonam direda :
iliud
coniedura non
leui coarguitur
Si
qute tihi
poma coluntur
Pri^
iLAPHAELIS FABRETTI
J7Z
Ac
jnanibusfolijs,prout
Reddidit
flrtifcis
^texfruftibus, ac pomis compa(^am credere potius iicet,eo pado, quo Propertius ab agricolis cx primis mfertorum arbofum produdtionibus oblatanx.
;jnonftrat^
.:
-..:
,1- ;-,
',
quiaNeoterius
dicit
eam
extare in ruinis
VVarhel,hoc
fi
Ortelio credimus
Vipij; Traiana:
eft
ait
militari itineredi-
fi
quam
f.'i,
XCIX.
aliud quid, fortafTe vcro proprius accedens, depromitj eos fcilicet vcriiculos
fuifle a militibus
llomanis decantatos
Tutiora igitur
vei eius
monumcnta
numini addi^ium
fuiiie
per qua?
apparet
IMP*CAESARI'
NERVAE. FILIO- NEIiVAE^TRAlANO- AVG-GERMANICO- DACICO- PONT^ MAX^ TRIB- PQT- VIlTl- IMP-lTn COS- VPIVI-
fol.
rDEO* HERCVLI*
PROv SALVTE' DIVI- TRAIANl. AVGVSH' ET- MARCIANAE*
^ORORIS' AVG COLONIA- DAC' SARMiZ- idem fol. XLVI. i.
Confertque fa,pcr quam apparet vniucrfam V^^ip^orum gcntem faiftc iub
Hcrcuhs tutela , HERCVLL CONSERVATORE DOxV,VS- VLPIO^
RVM- SACRVM- M- VLPIVS' ;
VRECVNDVS- idem fcl,
XLV> |o, Hanc fub Auentino inuentam, in quaRcgione Vi<5cor priuatam-,
Tr^iani collocat, optima comcctura Panuin, Ijb I. Comment. Reip. Rom. c.
git ,pag.. 80.
hb. IV.
'
pag,
fub
Domui
'
conuenire putat
CXC VL
%uia
Heiculis
cum pellc
Inter numifmata_*
occurrit ijlud
& ckLua
apud Occoncfnj
Aijud cuin
cffijiie
'.
'.
fol.
Traiani
eodcm.
'
'
Aiiud
fulaiu
,73
Aliud apud
^dextii
j^nam Vicum
VI-
yil.
fol.
COS. III. apud Oifel. in Thcfiur. tab. XLIV- 4. cum glopomo Hcfperidum in finiftra manu Aliud apudOccon
CXCVIL cum capite Traiani Jaureato pelle, i^: cJaua,
bo ampJius,
confulatu
t
aucrsa
S.
non cum
Jiue
III. fol.
C. claua Herculis
eifigie
Traiani
ni
hoc
fit
iJludmct
num. 3 6
eodcm cum_,
foJ.
, 'Sc
vcd:i
ftante
git
ille,
tab.
Aliud tandem
&
XXL
3. curn
1^. ) curru a
praeeunte HercuJe clauara dcxtro
quod Occonem
En
di.s
vocat
igitur
crcdimus
hoc
eft:
Herculi
vt ex pr^di-
madatio vt in
Thebanos quadam mtrodudione recenfet Pollux
.
didii, Iiabetur
Piaeif(]ue
mohndi
lib. I.
Hortis Pcrettis ad
nhitre
me obfcruaile memini in
bafi fta-
im-
Euandro profeftus
bouis, vique ab
Euandcrnierb nui
Aggerem
CarmentA
eft, Vt
hm ante mtduieratf
ejje
infatis
i;f
-,
m ara
extetnporali
eji
honorihus
extruiijique pv.e
nimo jiudio
ac feflinatiO'
oraculo
cum eo communicato
-' Aliaquoquc pcculiarisratioconfidcrari poteft infacrofol. LXIV. fubnum.
2-42. quod proprie in ipfo itineris progreifu celebratam apparet , facrificandi
Hcrculi proficiiccndi gratia , quodcjuc propter 'viam appcllatur fecundum Fc-
prius
iiUni
Propter
?i(^'iiui fciiicet
eft
eji proffcendi
grati
Htrculi
Profe^un viam
-,
aut San-
Hcrctilt
aut
Sanco
RAPHAELIS FABKETTI
174
Sdnco facrtjicahant
qualis ex
Homero
lliad.
teribus Scfiptoribus
dum
Fefti
locum
XXXVIII. num.
fcilicet
De
MercuriusprcEcip.ueagnorcitur.
hoc,
iam
vltra
I.
di-
cap,
9-
Joiiis tn triuijS
nouam conicdurain
njero
ahiclium
Viam Appiam
Port. Capenae
clfollus
EPITYNCHANVS-M-AVRELPCAES-LIB-ETWACVBICVLO-FONTIBVS
ET NYMPHIS-SANCTISSIMIS-IllVIVM ^EX VOTO-RESTITVIT
In eo, occafione refedionis Triuij, Herculc;
viam proponitur
Leonidasnum.
eiufdem cap.
4.
cum Mcrcurio
LV.
Gruteri pag.
fimih aflociatione
^oyoi
Qeoi
uv
Epigrammate
/u,'
Viales
quidem Mercurius
hic
',
legimus
colendus in com-
ac in alio
/^uE^^/^a^
5, )
( lic
Olov
Viaco
ambo
concelebraii folebant
Hercules opertis
-,
<ut
lucri^-,
fue thefmris , vt adnotant veteres Horatij Scholiaft^ ad Sat. VI. iib. I!. , & hinc
apud Arnobium Adu. Gent. lib.IV. lucra promouere vterque dicitur^ quin_i
etiam iuftiori cultu Herculcs vcncrandus eft authcrc Cornuto ( liue alio nomine vocandus fit ) Perbj Gloflatore ad Sat. II. vcrf. XL quia diuitxe non fne virtutibus acquiruntur
nempe
in celebri
Diflert.
nummo
II.
(fl
fefc
hcna
coronantis,in'
de Aquis
& Aqu^ed.
itiaximiemagnitudinisEmi-'
ricntifli-
VI-
175-
&
iti
7.
Olympicis a
Nem, Od.
celcbri
in rignificationcm coronae
primum inllitutis ,
fe
XI.
tcftc
m Thefci Vita
ac Plutarcho
impofuit in
fibi
quam
Iib,
^ III.
II.
explicationem
yti a
VI, vcrf. 5.
Huncpius Jlciies
Pelopicertttuit honorem-^
PtilHereutr.queferacrinerndetorftoliujif
non
vt de corona ex apio
alicnis fuffragijs
Macer
fed CclJ
(fiue quis
is
ita cecinit
impfutff coronam
Dicitur Jlcidesy
quam,inquam,
diccntispotiusacumine,
quam
imo Dionyfij
ait cnim Dionyfius ,
vnde honorem corona;
HercuLs
Hercules opertg
eodfm L co
i;r
'id
Jrarn
VI, Saturnal.
Maximam finuhchmn}
re-
nam
illudquis credatj
dem
nem
ejl
Inter fcribcndum
nummus maximic
Ga7,a Carpinea
Pra^fcs
ferrc videtur
formx ex ea-
mirifice illulhans
dorum
itidem
hlnc
Herculcs autem,
qui
talis
Maxime
etiam notabilis
xquidem emblemate
?fGuia
iniendi
Domum
4uleus ijocatur
dc quibus
mcmoriam
noftcr Hercules
gcftans
me
tnemini
cum
ita idera
rarillimo
Princ, vcrfari
barathris
Sc
cuius
dex-
ex Paufania inCorinth.
Jnte eamfons extat qui Her-
Troezcnij afleruabant
ncatx in operofis
lib. 11.
manu
eft
tenct
f.Hercuiis pcriti^e
ex claud'
pofiti,
oblatus eft
author in Arcad.
Caryis fitus
eji
ager Pheneata-
RAPHAELIS FABR.ETTI
Xx-je
iic-pra
Caryis
harathmm
nuod ex camfe frofluentem atjuam excipit . ^arathra h<ec manu eJfefaBa P/;fneatKperhihent ^ fad^a autem ah Hercule-iCum Phepei apud Laonomen a^eret^matrem /imphitryoms Tslntum enimAlcao aiunt j4mfhitryonem ex Laonome Gunei
sll
f. muliere Pheneaticd
matas commigrauit
non ahs re
ijuis
^ttem
campum
eum ah
XXX.
non Olhium
yiXiJ%
S^'
"iv x,tt')cV!^
Tc^w^ ^^^1'
Hv
'
!^'"a^a.
fed reliBo
Ad hocidem,
To
/tSyo
aVg y^ovct
7r(^o$
TToaS
eyiv^
7iT^t}T^tTioviShi
Tv^^ivsvi^^'
Tirynthe
Xi,u.vtji
TS i'
cfitod
eft
eft
collapfum.
Herculesfecitre'
q^^uv
Aa^
'
rU
<vt
Longnudofofjdt
delahitnr
.
Euryfieo-i
effe
Jrcadum
extftimauerit
44 1
"
.
'^
aSfoov eCxvaev
vS^o)^*
'V.dcre.
Dei fuafu
Eim iiie deprehendens pue
Cum caicepedis pulfauit infra ipfa dense erupit aqiia
Hinccjue forfan coniettare hcet meum hunc argentcum CaracalJa; nummum,
,
-^Vt-i
dc reperitione noui
Fontis Jntoninianii
C^ j4qua
J\darci<t
ag.
MmAh
intelhgi poHe
pius
hho
~-^
fin.
caput
Caracalli
'^^::;,^ Untoninv
ANTONINVS
vt vidi-\
flore
Hercuie?
^Sit^^
talefadum
lignabit:
cos wi^h'^
Ex
hKir-V-M-TK-V-XY-COS.lW-V^-Herculesn^dusftans;
dextrd ramum ^fniftrdfpolia Leonis cum claud ramum enim.!
'>
noftri rcfcrreputo;
iftius
'd
VI17J
hoc noftro nummo lei mcmQria
in
Si
autem ha:c verafunt nummus pariter Septimij Scueri argcnteus apud eundem
Occonempag. 350. L' SEP.iEV-PEaT- AVG-IMP- VIII- P-M- TR-P- VICOS- II* P*P Hercules tiiidus flans exuuijs Leonis indntus > finiflra clauam ,
dextra ramum , ad Aquam ab eo Seuerianam feu Septimianam didam ,de qua iii
,
Sed hxc
A^jjTwf srervKlo
^ui Scamandri
SacerdosfaSius erat'
vnde apud
omnihm ac^uis T{ymph<e funt pr^Jtdentes , Traianus vti Pontifcx Maximus ignorarc minime poterat ; Pliniufque
in Paneg. num. CCLXI. admonuerat In quo ctiam occurnflct illi imitatio Lu-
ca*i Ecl.
I.
culli
qui, vt
ait in eius
fiue
Vita Plutarchus
Indum 5
Jc
tradit
Arrianus
lib.I.
ort
referentc
purcntando
verf zjy.
1)Vr^'^VP^i^
illud Iliad. $.
Oricnte cmulatus
fub fine_,.
Hinc
RAPHAELIS FABRETTI.
178
ncs
originis
fruuluum
(
Feftusloquitur j pinearum 8c
LXXV.
&
viflima bis
in
quo
GENIO
infunditur, ac
2.
facrificatur
dcterminaturin aliain-
itcidijfe
ex difciplina
vidimariorum, nam fuhus capita iuguii. effodifbantur , vt ad librum IV. Papinij Statij verf. 455. iam pridem SchoIiaflGE animaducrterunt retenta infu:
pcr ea diftin^flione
quam
Eeithius Antiquit.
quia Heroibus
Homer.
lib.
I.
cap. X. cx
fieri
alijs
versus tcrram
ibi facrificabatur
promoucntis , typis imprimendo , nouum mihi Taurorum madandorum genus , non fecuri vcl mallco, fcd cultro inter
cornua ada(fiO,obferuatum, obitcr hic indicabo . Aliud tmnco
{tnjlipite
tanquam malleo
i^er/ifmwiio.ex
Augufti editus
Imp.
cap.
Rom.
I.
par. IIL
pag. 3<57.
&
lioc
fum illum
nte ad-
craf-
ftipitcm ad DendrophororurtL*
infignc crafse
admodum
fLiiffe_J
pertradunu
CAPVT
C A
V T
Excerpta de rc
VPLEX
VII
militari
dione 5 quam
xj^
VII-
in hac traiSa-
do5
&: lufus
Columnam
dihgenter
qui
me quod e
pluribus flationibus
nilahudquam
cum
libro
jj
dum
Rideant porro,
Grutero loquar
bullas in balteis
^uiienerandaantiquitatisproduclmus
Veriim
tna^inefpretisquidemrutiscdfis.
conduditios non*curemus
dum plaulbis
vtimur, afmos
noftris
id
quod
reftat
dc-
frcato animodimetiamur
Primo
tura
Is
(
diftindionem perquiramus
ligulis
para-
calceos
fcendentia , nudatis
?
III.
armorum
tibijs
non autem
caliga vfque ad
membris apta videam , puto hanc indumenti illius partcm efle , de quo D- Hicronymus loquitur ad Fabiol. de Veft. Siccrd. foleut militames hahere lineas quas
catnifa! 'vocant-i
fic
aptas
memhris fiis
adfiriBas corporthus
CJ^r.
Tegit hanc
intimumfcrcad gcnudemifG fum , quod fuccindorium cx D. Auguftino deCiu.Dei lib. XIV. cap. XVI.
vocare etiam poftumus-, cxtimum,idemquc fegmentatum feu fimbriatum,nonnihil ex intimo confpicuum rehnquens j 6^ ita ( vt mihi vidctur ) cin(flum , vt
fupcrnc alius fcgmcntorum ordo eodcm ex panno decidat : ex quadam cninru
prominentia , qua? non obfcure fub thorace confpicitur , cingulum aliquod ,
quainuis latens , fuppofitum iudicari poteft', quod fatisinhifce imaginibus,
quamZ
2
camifiam
fc vocare
liceat )
duplexcampcftre
RAPHAELIS FABRETTI
i8o
quamuis ita
paruis
expreflum
XVII.
pra dexterum
Re Veft.
Ferrario de
lib.
lancus
ille
IIL par.
II.
cap.
in brachijs fcrc
fuperpofitis
cum
cubito
humerum confertum
In
lib.
',
dume
num. 141.
finiftra
manu
haftile
quoddam
gerere
vtrinqut^
Traiani
rediens
fuiftc vult
tate corre(fius,
reponit
alia
c/x,
dum
SotTgfV
monumenta
vbi
a{?
ille
altero;
nyfio
'vfui-i
3c
modo
fiue a Bello
ax.f wh
dicemus, Dionyfio
ratio dijjentit
al iJtroque extremorum^hic
protuliflet,
iftius
haftam inferuientem
ihi
Grxcis vocatur
( vt
videmus
imam cufpidem
,
idque in militibus
pilum hoc, 6c
qua: axv^urn^
fi
adftipulari animaduertillet
obtufiorem
in terra
tw^
immutare, reponcndo
rem
ix, eLri^^i
vetuftatis, vt
dicit
pila^
breuio-
ad defigendam folum,
vetufti raoris
Optionibus,
& alijsnuperasmilitiie,
quosvocant, Officialibus, vfurpari videmus. Huius ctiam dupHcis mucronis exemplum dant nummifequentes,
nempe XXXIV. Antonini apud Angelonium , quemin Cos. 11. & in hafta
vt hsec noftra, a terra clata, corrigit Oifelius Tab.LXVI. iz- Hefiogabali apud
Occon. fol.CCCXIX. ADVENTVS- AVGVSTE cuius etftypum videbis
apud cundem Oifelium Tab. XC. 7. Poftumi apud eundem Tab. CV. x.
Q^Pompei
Rufi apud
Spanhemium
DXLIV.
Sc fella curuli
dicafle
VII-
i8i
&
Aurclij Cxfaris,
Angelonium pag. CXLVIII. nummum XXV. Hadriani , pag. CXCIIL nummum XIV. M. Aureiij; nummos Anton.Pij & Caracallaapud Chouliumpag.
100. MARTI VLTORI. Neuc obijciant vnicam quidcmfuiflccufpidem,
fcd liumi defixam ad aliquam peculiarem figniiicationem
argutia
modo
, li
inlpexerint
depreifo
vt facile
mucrone
cleuabitur fiquidem
dcfcribi
minus dubie ad
Longiora attamen (vt femel hoe dicamus ) fuijle hoc Trajani tempore militaria pila , hoc d\ pedum plus miniis VII. ,
prout ex Polybio Lipfius fupputat
apparebit
, ii
indices di-
fignum
ad pilum ipfum comprehenden-
credos num.
dum
iiy
inflcLlamus
impIetS
quod ob
&c alibi
lib.
ilcuti
lonffis
potuit :
fic
enim milires
omnesy
de quibus certoliquctj
nempe
altero fupra
nu-
kJ., binisante&:
illi
i
,
manu haiiili
XIIL
& alibi
adnixi hajiis ,
mcrum
non
fragilitatem produci
Jiant
Vtque Silius
mulam, exhibent
feu
aut nefcio
quam
fymboli-
lingere parent
Notandus
rum
eit
parserant Speculatores
DXIX.
10. &c
DXL.
:'i
CN SENTIVS
CN F TER
SATVRNINVS
ATINE SPEC
COH-Vim-PR
AVGVSTIAE FAVS
EVERI
AVREL-CRISPVS
MIL-ANN-VIII
SP'COH-VIII-PRB-M-F
D-
TINAE-CONIVGI-Q^
VAE-VIXIT-AN-XXXV
VIXANNXXII
Harum
.it:t
RAPHAELIS FABRETTI
j8i
PP. Iheatinorum adD. Silucftri in Quirinali aficruaturj altera vrnulae ekgantiHimx infculpta eft apud me comprobatque Tacitus
cohnis
lib. I. Hift. vbi relata concione Pifonis qua poft Othonis molitionem ,
fpeculatO'
i3u<t in Palatiojiationem habehat amtnum tentari placwt , {uhdit t d>Up/ts
Harum
prior in Viridario
Diftinguitur itaque
eorum
ha-
adliridarrL,?
feu finus
XVllU
CCCCXCV.
3pud Grutcrumpag.
3.,
&
QVI
XXVIII P
MILITI
RO DOM
AMICO MES
-P -L
bus
vnum
non malc
inter ipfos
fimbriara
MEMORIO
ANNOS
S
RIS ST
DVVMVIK
^^ munere igitur Imperatorem
proximitate
''^'"^'
\'' '"'"
pro-
"''}"'*''
^'^"f,
miolentja culnonmmus quamex
"M
tus Sc armorum pvx c.Ttcris mihtifeu Stipatores videntur nuncupari pofle
Imo
.
Tribunum Stipatorum
& loci
FL
r>.
Speculatores
fragmento
PAEANICO M MAVRE ET
VIX-ANN-LXXV^PRAESIDI
MAMERIVS-EVPREPES-MAGIST
F-
SIC rFTsITT
A<\TIFFROR
AC
INT lOVIANO
ANVI PRAE LANCIA
INCANT
COS
infcriptionis
vnde^
ANTli NEP
fubied^
,-
poftlegatumnum. 65. hocenim ofiicium ex Dione Hb. LXXVL notum habemus , vt aHud Pizkdi Protedorum, feu Satelhtum Aug. ex lapidibus
penes Grutcrum foh
14. & MXXVIil. x. feu Tribuni Protetftorum^
apud Ammianum hb.XVIIL : fcd marmor meam conieduram dcbilitauitjquia
nihil in hoc Speculatore reperij, pcr quod a cajteris difFcrat ; fed fimbrias potius
abimitatione veterum typorum , quam ab ipsa Columna exceptas ( frequens
pidoris crratum ) cognouimus . Quod vcro incrmes & tunicati noftri Stipatores incedant, id optime in Traiano fcdct, & hducia fuorunrmorum tribui poteft , honoriquc legionum datum , inrcr quas , veluti in Vrbe apud ipfum , miadftet
DC
lites nihil a
plebe habitu
in Panegyr.
vt effcrt PHnius
nuptias Cleopatrje
conuentu
ncmiquam
indigeret
quiuis
Plutarchum in Apopht.
dum.,
vtDio-
pra-fidio
enim Pnnceps
^ Jinc fateliitio
zsr
Traia-
vtfilijspater
Etenim
VII-
vt Claudianus cecinic J
183
alterius forfan
intcrioris militiu:
HILARVS
BASS VS NERONIS
C AESARIS CORPORE
NERONIS CAESARIS
NATIONE
FRISIVS VIXIT
A N XL
CVSTOS
il-
CORPORE CVSTOS
NATIONE-FRISAEO
VIX-A XXXIII
de vtroque Tacitus
rante
vt puto
Ann.
opinione
fidei
lib.
ejfe
Loei
XI.
,
& XIII. ) m
quam
fupc-
gentis
iilius
'\n.
&: virtutis
;.
meas Manufcriptas
TI
CLAVDIVS
ALCIMACHVS
CHLOREVS
NERONIS CLAVDI
C AE SARIS- AVG
NERONIS- CLAVD
CAISAR-AVG^GER
CORPORIS
'
CORPOR -CVST
DEC^ALBANI
NAT' BATAVS
CVSfOS
DEC-SPICVLI
NATIONE-BaTAVS
VIX
ANN
ANN-XXXV
H'S*E-P0SVIT
VIX-
XLII-SE-POSVERVNT
TICLAVDIVSDIADVMENVS-ET
Cippo
muto Vinzx
infeilo
eiufdemquc cuftodiap
fuiffe
credo cos
alio
ibijem
DIS -^AN
L
ANTON 10
MILIT
CROTON 06
LATER ANO LEG
PARTH
MIL ANN XX VIXIT
ANN CIII D -XV
L-ANTONIVS L
H
1 1 1
F-
oyiR. MARTIANVS
"
F
Vidcrint
RAPHAELIS FABRETTI
i84
>
Vidcrint dodi
&
de quibus
Satcllites
ex femilia ca^
corum Collegio ,
infecjuenti
FAMILIAE
ANDER M A RICELLI AN VS
JILX
tenues cquidem
.
CIS
ET ENCOLPHIVS
CVBICVLARI STATIONIS PRIMAE D D
DOMITIANIANVS
leant
CASTRENSTS
fcd
qux
ahjs
Hinc namque
intelligltur
CVBICVL
STATl
quid
veht
(ibi
quem malc
MlTlAM
Cul?iculanam exCollegio
DO-
dum
tale^
conftituifle patet,
Collegium ex
viris
cap.
XXV.)
fcriptione dicit ur
Collegij
meas
S>c
ZMABAGDI
EPAINVS
Suetonius in Ncronc-.
in hac inter
men meminit
probamus
cornftitiflfe
DOMITIA POLLIN
CVBICVLAR
EX COLLEG
CVRANTE NICOSTRATO
AMiCO
B 05 M
L
afferre va
T A LOpag. DLXXV. 3.
tuto
5 CVBICVL
MESSAIINVS
AVG- AVGVSTIANVS
incditas in-
IVLIANVS
SELE VCVS C CAESARIS
ex corpore huius
fortaflfc fuit
COCVS GERMANIC
Sed hsec iam fatis (int.de Speculatoribus , eorumque, vtdicebaraus, habitu , &:
Gena:^:^ani ex Camela
munerc,
veftitus
formam ,
cx Liuio
fupplicium
Cogit. in Tacit.
dorcm dicit
infra
lib. I.
II.
fumendum de
reis
Annal. pag.
XXIV.
ita
vt Dionyfius
quem primo
Li-
regali
ProteBorilfUS
II.
&"
alio
per ea vcrba
fafcil?us
Inde Cartha^inem
kureatis
'venit
vnus pro
prout ad
Csfarum
lib.
^iJ.XstJca
cum pompa
cap.IV.
vige?
vt
VII-
iSy.
NIGRO-ET^APRONIANO-CoS
RELIQVIAE TREIECTAE EIVS
III
NONAS FEBR -EX-PERMISSV
DVLCISSIMAE MEMORIAE
fcilicet
Selinunte
infuper notatu
cjuia aliud
"1
EIVS
PHAEDIMIANVS
BEN MER^ F E C T
VALENS-AVG^ LIB
A VES TE
Dionem
dignum eontinet;
Stratorum
rcs
opcm
fcendcnti
fcrcbant
Qui exemplaquserit,
tum
adducere
inftitutio
circa
equos
quia caftrenfis
plura admittebat ,
lib.
I.
,
eofque
prcEcipuum
bus probabatur
adeat Lipfium
lib. III.
Nec
vt
Dial.
vile_3
obedicntia
tenebant
vigor cxcrccbatur
5i
rei militaris
& ad
in quibus
columcn
& corporis
,
in
id laboribus, vigilijs,
omni-
& vix
eo referel>atur
Ita
cnim
in
huianus
miles celfno-
Aa
aherat a
mu-
lis
RAPHAELIS FABRETTI
iS6
lis
farcinarljs pedes
Komanus
5^ fimiliter,
Macedones armis
militibus legitur
lib
V. de
quod dc
Bell. Gall,
qua
adietiuarunt
adftitifle
&
C.
legionarijs qtioque
in re
admodum
^rauihufque TSlmigijsynon
Augufto Rcges
intertnijfo
Qu^id multa
lulij Cv^efaris
remigandt
Reges Tigrano
tiobilifimus
Rom.
lib.
VII. ,
quodque
Romano
pariter togatos
hhore-,
&
Eu-
II.
ad (Jfedum Caij
Jmp, per XX^paffuum millia cucurrity tefte eodem cap. VI, vt vt barbarico Scfollris faftui iftud quod de eo refert Diodorus lib. I, condonemus , Quanquam vero
multis py^claris rehus excellat SefofriSf omnium tamen magnifcentiffimtim 'videtur-,
quod in propB''Onihus Regis circa principes fa[l:itatum . hj enimgcntium dcuiBia:
rum
(iato
(^uos
Rex
exceptos
vel^vrhem ingrejfurus
c<ttera
>
jR.f-
&
viri a
appellantur ,
etfi
facit eos
Centuriones
Lipfium
,
eos pro
efle
quot-
quot hoc habitu confpicimus, (duplici fcilicet lorica, feu thorace indutos , quo-rl
rum fuperior fere femper hamatus apparet, clypeo non fcuto municos, Sd
chlamydem, fiue aliud quid eius loco , vt dicemus, fuccedaneum geftantcs ) diuerfitas a gregarijs militibus veftitus
iTribunorum
Legatorum decus
feu
& clegantiam
qualis
ita infra_,
dicit
Centurionihus-,
qni
lib,
eft
Traiano proximior ,
musnum.
eft
13.
1 1
5.
pariter caftramentationi
2^7. 307.
&3
i !
Munui
vt vide-
Cenm^
numcri
nam
tos pedites
iftha^c
Sc<em
fcuto perforato
Vegetius
lib. III.
vt Icgitur in Suetonio
Ccntu-
fed fingulos
lib.
cap,
cufiodia?n port<
quam
exprimitur
LX VIII.
imo
cum
njerherauit
187
Screquentium cuftodia.
2.0.
miies Caftclla
fucrit
VII-
quidem omnibus ,
in
alibi
ijs
effigiatis
Romanos proprie ex aggere S: vallis , vt iam diximus, conftitifeft, quam quod vllius authoritate nobis probandum fit
Non ta-
Caftra apud
;
fe
vulgatius
fuadentibus
fuit
cogerentur
ftanda onera
qu^e -erumnui^,
& 44.
efficcre potuit
ait
Polybius
funt
geftare
ipfse furcillae
val-
nonJ
ad ge-
a.ut
aptatafurcis impofuit
fuggerebat
fiftcrent,
vt in_j
prolicifcerentur
miiitum in fAfcicu-'
terra , dum foffam ex-
Cf* ciharia
I;
ccfpitis,
fed
illas
in aperto
congeftorum ftipitum
con-
qu3E
coepium fcindtt
laterA
'vallo-,
conadihus
impedimentorumfarcinsa Cn,
Scipione pro vallo difpoflt^' fuerunt ex Liuio lib. XXV. fic iuxta Valeriunu
Maximum lib. VIL cap. VL atque Hirtiumde Beil. Hifpan. , Csefarianus cxercitus apud Mundam ( non vero apud Cordubam vt Appiano excidit lib. IL de
munitus
Sic alias
clitella;
iumentorum
ac
^uam
fudes deerant
)i3
)..
pro
mneria
muro iam
ma^i^ra
eamque
vt legimus in
cadauerumy
njailauit
Appiano
Trabes autcm_
Ciuil.
mel arborum truncos ioco aggeris infcruijfTe atque in Tacito Annal. lib. XIL
Vfpen Vrbem cratibus iund:is , media humo moenia habuifle meritoquc incrcpat Lampridij commentatorem Goefius de Re Agrar. adillum locum Ag',
iS
^i
jij
gennij in Frontinum
/n tutelam
rei njrhan.e
ajfonatxfuntfyiuie
a
de quihus
ligna.
in
RAPHAELIS FABRETTI
i88
&
abfuraa
illi
rem
noftram exempla indicat , hasc funt , Hunc locum , ad Lampridium adducit po*
(iremus Commentator , cui mirum lidetur , hgna in reparationem murorum trahi i
nift muros ligneos cogitemus . V^eriimynon ille le^it quod ejl apud T^ehem. z. S. apud
C^farem de 'BeiL Gall. J,z$.&de Bell. Ciu. 2. 1 5. atciue apud Vitruuium i . 5.
CXXUI.
alicfqueplures quibus addi meretur Herodotus lib. IV. cap.CVill.
aliufq^ eiufdem Vitruuij locus lib. II. cap. IX. de altemis trahihus tranfuerfsyitl
&
'.
en ipfam fpeciem noftra; caftramentationis) vnde conCaftellum illud Larignum , ita a materia vocatum , circa Alpes , ab omni
ti
ignis violentia
Itiner. par.
I.
intadum
Cuius
pig. 550.
rei
inueniam.,,
mendacium
iftud a verio-
cadem
illa^horridaque circa
Jiabuifle,de
itaut capnt
atc^ue
inum adlapidis
Hift.
latus coagmentaretur
verf erant
confpiciendum
inhumanumque commentum
bus Vegetius
ortum
in exteriorem fuperfciem
gium
capita ahfctndi
, '6c
obfirmatis
illic
vultufaue omnes
exhihihatur
nouum prodi^
lib. III.
in Rufin. ab. 2.
^i
cap.
vt de Spartanis contra
Pyrrhum
fa^I^o
ait
!MagnefiIitoribusimpa6lae, omittamus.
nondum
tem
nouitatis
primipili
eap.I.
dcpromam
lib. III.
Centurionem
fuilTc
quamuis
Aquilifcri
fatentur
mihi eo
&:
eumdemmct Aquilifcri;m_,
fed ctiam illam geftaftc
munere
quiaeanij
efle
dijudico
vivti
Centurionis
munus exequi
Scd prius
vt in
alijs
fecimus
authori-
vetcrum Scriptorum examinemus. Et vt a notioribus ad ignota viam aperiamus j liquet ex Valerio Maximo lib. I. cap. VI. num. XI. ad Primipilum pcr-
tates
tinuilfe
inquies
cum Lipfio
Iib.
IL Dial. VIIL
vt Aquilifero fuo in
euellet
manus dct
At,
iaai
lioc
cd machinam imiehcre
VII-
189
:j
lit
num. CXXXI. qno tofjpore quurn Si^nifr primi hajlm f^num non pojfet
moucre loco
Cur ergo primus hic Centurio diuersa lege ccniebitur & manura
Signifero accommodabit ? Dicet fortaflc quifpiam , maieftatem ipfius aquilse
lib.
1.
hoc cxpofccre , vt a digniilimo contredetur Atqui (i hoc diecre confcntaiicum lit ; cur non idemmet fummus Ccnturio decentius non euellat folufn_> >
fed deferendo tutetur & protegat \ ea enim huius gelbminis dignitas, vt Auguilius ipfe Mutinenfi Bello Pro Pr. munerc fugens , Jqutlifero legionisfu^gra.
non abhorrebant,
fubmittere
indignum ducens ab inferioris ordijiis milite , etiam ad dedecus amiffionis euitandum , afportari
Q[n'n imo , vel citra pugna^ neceffitatem , Imperatores hoc ipfo onere lartabantur, fummamque purpur^ dignitatem fignis
cap. X.
uiter fauciOf
vt
gandus
fit
qucm
Fellus Achillem
de qua Dionyfius
Romanum appellauit
X. quiritatur fe Primipilo
proftrato , cumaquiia in hofUum potcftatem veniflet , aquilam recepifife,&
Primipilum cripuiile ? de Primipilo enim &: non de PrarfeClo, aut Tribuno, vt
habct verfio Ga^Ieniana, loqui Dionyfium , optime probat Lipfius Dial. VIII.
lib. I. nonne Cirfar de BcII. Ciuil. lib. III. rcfert
aquilam confcruatam fuiffe,
in militari
illa
fua iatlationc
lib.
>
omnibus primcE cohortis Centurionibus interfedis , pr.Tter Principem priorem l ( qui idem cft:ac Primipilus) Si vcro ita non intelligamus , iam & hic
Vcrum non aquilam penes fe retinuiire, fed Signiveluti obiedu corporis pro muro ftctifte & non ob lapfum primi
Ccnturionis aquilam ablatam Dentatum recuperaffe , fed alia interie5la perfona , co humi flrato , a Signifero (de quo nulla habita eft mcntio ) hoftes abftu-
neque c6 quod cum alijs Ccnturionibus non cecidcrit Primipilus , aquilam euafifle quominus in potcfbtcm hoftium veniret i fed quod alius Aquili-
liflc
cam
fcr
fcruauerit
fupplere decct in
ftculorum
forma
id
cx antecedcntibus res
fjfct
affeBus Aquiltfer
fgo
tnquit
fit
O*
clarior, Ineoprnlio
virihus defreretur
hanc
eadein
RAPHAELIS FABRETTI
i^o
eadem fidc C^fari
reflitm
>
Cctfaris
incolumew^ue ad eum
referte
-i
Principempriorem
ter
Quemadmodum igitur
adhuc viuens
pr,~
vt cautius aqui-
lam protegeret 5 eam equitibus rcferendam tradidit fic rurfus per M. Antonij
aduentum , Pompeianis ( vt fubditur ) Joco pulfis, &: comprefTis Aquiliferum
cumdemque Primipilum,^/-^/ quidem, ( fic dicitur ) fed non infanabili 1/^re aftedum , mortem euafifle , folumque ex quinque Ccnturionibus focijs fer;
Nec
difficultatem faciet
ad
qu<
Vexillumfuhlime
Dux
tela
Crucis-)
hona pr<etukrat
acjutlas
humo poterant \
ait
>
pftt'
,3
m koflem mift
\,
ita ille
de
ifto
DLX.
Stratagem.
fit
lib. II.
ex lapi-
quem cum
1.
eo lego
MARTlALIS
MIL
COH
de cum Pighio ,
VIX-ANN-
6^ barbarifmo indito
Tni
primum
quam
non
XXVIIII
p
'
occurrit, intercentum
,
X. VRB
A D A V CT VS
L IB
PATRONO OPTIMO FEC
H
E
S
lew^iionem illud
MILITAVIT ANN- X
Centuria
aduersus
SALLVSTI
I.
fit
men-,
nifi
nam
a cura amicorum
fibi velit!
& ctiariL.
fuerit
VII-
afcenfus
carpendo
vt
vt Plinius annotat ad
illi
mos
P^c locttpletem
Adferat
aquilam
nam
cap.
fin.
tarditatem prsemij
19
I. lib.
vitis
hinc-
annus
ti^i fexa^efimus
XIV.
ad
XIV.
lentus erat
can-
fignificabatur
C Martialis
lib.
X.
ep.
(^ honxfama dedit
')
&* centum
XXVII.
&
dtix
memorande
viris
Spartianus in Hadr.
fi
purpura
fol.
pro magiftratu
DXXII.
ET
6.
idcm Martialis
lib.
dign<e
&
lib.
du-
mordicus tucatur
attamcn iurc
^
vcrba
meo
fcfc
vti
inuiccm
non
abftinco
dum
ab
alijs
agnita ad
laccrantium
meum prouentum-.
traduco
'
'
"3
vcr^, anne
primam
Turncbo alteram vctcri Codici adfcribit , in marginc mei libri Colonia: Allobrogum dc anno MDCXV.imprcfifi. Lcgunt igitur prvTallegatum Plinij locum,
Centurionum in manu njitis , t?* optmopr^mio tardos ordines ad Uuatas , ( Iiue vt
aher ) ad eUtas perducit aquilas ; quod idcm cft ac oftendcre aquilas ab ijs , non
vcro ab alijs infcrioris dignitaiis Signiferis efferri , feu ieuari folitas eodcmque
,
"*
'\
':
'
colh-
RAPHAELIS FABRETTI
ipL
-,
rapacitatem profcindens
& T^ucuU
Lentonis
dare dixit
Qus verba
Nam
verfibus fignificatum
hic
M. Ant.
li
Philippica
xt ^igni-
Meminit
latro Jtcili^tCcllcgA
de mcis honis
>
fe
1
cloquentix parentis
dum ait
licet
Primipilo,eiquc fubdito
Aquilifero
ait
in
cum aquiU
diiflis
anno fexagefmo
Vn-
enim
alia
quam qu^
oratio latina:
ab iplo gcftaba-
'
iam diximus Salse itaque, pro Primipilo , vcl Aquilifero , qucm nominarc fufficiebat, aquilam.,
Primipili adiecit 5 Vt fequcnti ioco locum dccret-,Jienim defuis dixijfet-i nc aquiiam qutdcm ipfamcrednuram putauit\ fcilicet inanimcm quamuis , nedum Primipilum litcratum & folertem , qualem ad hunc effedum illum exigit ( vt3c
cxteros Signiferos) Vegetius lib, II. cap. XX. , qui Signiferos olim non foIum_.
tur accepifret
nulla
alia
rationcm
vt
S^ fingulis
<
rcddcrc_^
fcirent
num
CONCORDIA
fcriptoquc
nummo
AN
dio
cflc
debuit
fuo infigni
&
'
geft:aminc fignificatus
Gcfl:abatur
confulatum
cum
quoque aquila
in apice fccptri
legionaria
&
rurfus contra
eititf acfuperhit-,
ojfe
Cogitationum
fuperbige, de
in_j
qua Prudentius
"*
.,
hcllu^
cjl alttis
obiter animaduertifle
neceflarium duxi.
Aquilifer
abfque aquila geftat fub num. 5 o. (qucm proptcrea eius Optioncu) Sc Subccnturioncra alibi iudicauimus ) non habcnt , prout c^tcri galeas ferinis pellibus
,
tedas , fcd xquc ac alij , quos fupra pro Centurionibus agnouimus , chlamyde
ornantur
Symmachum
Poji traheas
quod
fcui fgnum
num. 117.
itemquc co
qucm
Optio-
tp^
Optionemdiximusnum. 139. > necnon alionum. 276" Hinc cnim potiflflmum deducitur, quodqui aquilas fcrunt, habitu aliquando Ccnturionuni^
Vtuntur, idquodin alijs cohortium Signiferis obfcruare ncquicquam datur :
ficut e
erit.
Hoc A/quUiferi ("fi iseft) indumtntum, &c pn^ecipue pannus quem videmus circa collum alhgatus , 6.: ad vtrumque extrcmum ante peclus depcndcns,
argumcntum fuggerit iilum chlamydis viccm pr^ftitiffe, &c notam dignitatis
,
num.
male enim
& num.
z 1 6. attribuitur, &: alibi,qu6d fciam, non apparet, nifi fcmel, vt obferuauimus, fub num. 183. Nuperus fcriptor , SticlAriolum mappam nominaftc contentus,nil vltra curauit : nc tamen in hoc fibi impurijs
aliquibus
2 6.
mappa
nem
ab
ipfis
illa
communcm
manus in con-
MotTr^nyot
'vefte ceruices
in_i
nomen
ille in mea
fj.av^vxl^d
locus
laticlaniam immije-
mappa
non
vt
Ncrone
collo alligaret
cap.LI. ex
cam
comamfempsr
in ^radus formatam
adeo pu-
quam 5c
Saturnalitiam, Sc
prout credimus
li^ato circa
collum fudario
alicuius militaris
pro-
fed in-
vocabimus , vt mappse &: fudarij nomina proprijs vfibus reicruemus Hoc itaque chlamydion ex pedeftri militid certo vidcmus promifcuo
vfu inferuire Signiferis & Stratoribus,quos chlamydis vfum habcre indubie casteroqui apparet
Vidcantur quinque fimul iniundi Signiferi numeri 1 29. alij
feu }Q^A^vhov
.
tres ex
'
Bb
num.
RAPHAELIS FABR.ETTI
1^4
poft Stratoics-,
fol.
LXXX.
alibi-^
Euocatos
5c
Idco pcdcflres,
turmarum
Sc
Equites
Sin-'
connumerabimus . Neue id nos vigilantes fomniaiie dicant ; quantum ficri potcrit opinioncm ad probabilitatcm accommodabimus ,
nam certam de hac re notitiam vtipra^flare non valemus , ita ncc polliccri fa^c
gulares Imperatoris
tius fuerit
Euocatos igitur
vti in vitis
Rom. lib. I.
alijs
iundlos
{ci-
Dial.
&
pra
Dionem
ximus
adftrui't.in hifce
Euocatis
8. in
)Jj
^IINVCIO- AELIANO-
ET
FILIB VS
BENE MERENTIBVS
negligentiam
depre-
'
IVLIA-MODESTINA-COIVX
COIVGI
Boifiardi
SVIS
ue in dexteram_,^'
^
vitis
,x\
loco tranflulit
cifdcm
infignijs
Aliud
damus fcquenti
cum
olirrL.
D M
ipy
VII-
D
AVR IVLIANVS EVOK EX BNF
SALARlORVIin CHOR-III-VIX
ANN XXXXII MIL ANN XXVIIII
N AT D ACIA I VLIA* VRSA
PATRI
Quamplures vero cx
t^
Pompeioenim
antc
Euocatorutn
circiter
vt fua virtute
exemplo
du ,
qu<e
ex
difperf<e erant
^enejiciariji
.
fuperiorum
vltra prseallc-
locum (quem plerique non de cohortibus, fed de numero duorum milhum Euocatorum legunt , vt intcr cseteros Lipfius de Mil. Rom. lib.
gatum
Ccefaris
mox
allegato lapide,
ANINIVS^ C. F^ POM- GALLVS- DOMO- ARRETIO e LEG- IIIISCYTH- MILITAVIT^ IN^ PR- ANN^XVIF EVOO AN-IL pag.DXX.j.
AVRELIE^MAVRISIE FILIE DVLCISSIME -QVE-VIXIT^ANN^VIF
MVIIFD^XXII-AVR^MAVR^ EVOK- CHO- IIII PRET FILIE DVLCISSIME FECIT pag. DXXX. i.
M AVR M F SECVNDINO^ VET- EVOK- EX- COH* IIF PR pag.
DXXXI. lo.
C-
POVINCONIVS-PF-POL-INGENVOS-DOMO-BODINCOMAGVS^
Bb
MI-
RAPHAELIS FABRETTI
j$6
IviILI-COH'VI-PR-7.
1 1.
Pra^torianos
non
ex legionibus
<veteri^
huiufmodi emeriris
vel
le-
nonnifi ex /talia ac
&
tnus
fvero conflituit
tur
, njt
impofierum
habemus ex
PRO-SALVTE-DD-NN-AVG-HERCVLEM'DEFENSOREM'GENIO
CENTYRIAE EX VOTO POSVIT- L-DOMITIVS-VALERIAN VS
DOMO.KAPlfOLIA-DE.STIP-XVIII'MIL-COH-X'PRP-V- 7- FL.CARALITANI-LECTVS-IN-PRAETORIO'D-D-N-N'EX-LEG-VI-FRR'
pag. XLV. 13.
C-ATTILIVS' C- F- POM- CRESCENS- MILITAVIT- LEG-lX-ANNISVIIII 'TRAIECTVS -IN -PRAETORIVM'- COM V-PR* MILlTAVlT
ANN-III'pag. DXXIIL^.
D 'M
ET PERPETVAE- SECVRITATL CORNELIO- CERVNTOCOH- V- LEG' XX' MILITI- PRAETORIO pag. DXXX VIII. 6.
vbi apparet
'
-,
tantum vigcfimic & trigefimsE in Grutero ; ( XIIL enim quam Reinefius Infcr. XXV. Claft. L fublaia interpunaione figlarum illarum V-L^P- VLP. quafi
eft vllibi
VlpiiS legit
Addo hancahaminfcriptionemeMMSS.
Bibhothec^ Barberinas cum aliquo fane mendo dcpromptam nam legionis V. Vipiaj nec
mcntio
fed
Q^ M A S V R LV S
Q^
AIMIL* LEVTER
MIL^LEG^V'VLP
T R A E N COH VI
PR Q^A N N XII M S
SVS^DVOBVS^GEM
S
BI
.E
T
tiffuTie
SILVANIAE-MARIAE
rccipi
SEMPER
potuit
LXX.
aniios
Traianum
3^:
Vlpias
Memoranda tamen
ca coraprchenfis
alias
llius
ge-
vt ex Tertulliano Se ahjs
probat Cardinalis
Baronius
tum
nominc
in
fufius
Fufij
ad
:
Chr.
qui Earonio
prjenomine Ru-
bcllij
An.
Gcmini
5c limul Panuinij
vr air ipie
QYEREL
duol^us
Geminis
i\\
TVTiLIVS-P-F-O
VETERANVS
SIGIN
AQ^ILIFER^ LEG- V
CVRATOR-VET
ACCEPIT A B
PRAEMIA
IMPE
DV
P L
NATVS-EST- A HIRTIO
VIBIO-PANSA^COS^DI
C-FVFIO- GEMINO.L RV
GEMINO COS SIBI
PATLCINGI
D E M N C AE
ANDOBLATONI PF
GNATAE PF
T
cum SERVIA-
conllat,
i
publicc proficuas
quamuis extra ordinem ) alias II. correfliones parium confubrium cx varijs hifce figjinarum fignis j adco nil inutile in veteribus
monumentis exillit
Ex hoc primo cninxj
(
-HONESTISS
VIX SINE VL
197
tifTiine
efTe
VII-
RVM iuxta
PanuiniurrL,
l|;
u.
adA-V^DCCCLXXXVI
proccrflllc
cundcmquc_J
cireVIBIVM
VARVM,
quemcumSERVIANO
111.
rum pag.CCCCXXXI.9.
cui niagis
eft,
latcre
tcftc
credendum
quam
alteri
apud
uinio
SER- SERVIANI
fub nominibus
fld
RAPHAELIS FABRETTI
1^8
gionem
Pompeio confcriptam
hifce Euocatis
de quibus loquebamur
le--
fuifle
\_
->
>
tus
e[i ,
eatorum appcUata
miltti^-, rurfus
n)fu effe
legto
ad eam
lU
M. ntimmum
Lugdu-
nenfi apud
Gruterumpag. DXXIV.7.
ita enim proprie pr^ecitatum locum^
Dionis vcrtit Turnebus Aduerf hb. I.
cap. IX. quod militid perfunEli ad eam
:
Hiftor. ait
Busy
bellt
arrideat
ex nefcio quibus
dixerit-,
ET MEMORIAE AETERNAE
ATTONI-CONSTANTIS
VET LEG^XXII-REMISS
VS*HONESTA-MISSIO
NE
CASTRIS
TEROS
N TE R
CE
CONVETERA
vbi Hb. H.
FECTVS^OBIIT ATTIA
cjuamuis Li-
minime
care
Prima
Euo-
REVOCATVS
OyiQ^E^ BELLO INTER
fuit
reuocare Veterano!
pfio h:sc
tas
Et
njocati fuerint ) in
rurfus reuQcarentur
ipi'e
crenim euo-
alijs
codicibus Ic-
gir,5i3\cttoc^r^emendat in
Not n.95.
VO
FLOR
ENTINA^CON
V GI CARISSIMO
ET^ SIBI- VIVA- PONEN
I
DVM^CVRAVIT^ ET-SVB
ASCIA-DEDICAVIT
Nomen
Euocatorum
certe iflius
nufquam
legioriis
VIIinueni
i^^
nifi forte
DIS
ca
fit y
MANIB
SECVNDVS-CLAVDI
5
B
X IVNIVS
VS SEX F PALATIN A
MANIBVS
DIIS-
EX P
CLVENT
VET-LEG-PRIM-ITAL- VOLVNT
VIX-ANN-LXIIX-M-IIX
c
nMTZnr
"Rcintjius ClaJS,
vcre
':
enim
Foiuntarij ij,qui
BONONIA^
MIL.COH^X-VOLVNT
C R OPTIVS TRIB
LEG^ I VOLVNTAR
MILIT- ANN XVII
VIX A N N LX 1 1
FRONTINVS
tr
iam emeritis
ftipendijs
Vlll. num.
vltra deled:ui
-jG.
non fuberant 5
ligo lib.
XXXI.
&
de
, 'vt
CXX,
litantcs, vt
crcdimus,
norem Ca^farum
peritur
CcXtcris
fupri
qux neque
efle potcfl:
ex primitiuis
"
tinis conflatGE
li
Ij
iuxta
Appianum
terthus
iliis
XXXV.
Tribunum
vt refertur in Epit.
lib.
illis
vtquc Samnites
nomen
alia^que
elle re-
qua; ex au-
fiue t
finem imponeret,a;^-
cum
Ducem habucrunt,
Appellatio item
tribubus
XXXV.addidtt
fuerunt
indud:i
allatis conieiituris
poilca denominatis
argumcnto
Pompcianos prorumpentem>
I?
sequalisfcilicct conditionis
quibus
ita forfan
Romani
ex poten-
mina
vt
hortibus
memoriam agitatam
obferuaui in lapidibus
bantur
non
alibi
enim quam ad
ipfos
1. de
Cohor.
XXIV.
ad
Nicrum
pag.
MXXX. 7.
RAPHAELIS FABRETTI
zoo
nis
nia
MCVIil. 5. Hanc
apud Troiam repertam exccpit
A
^
III
m^
inilitis
conftitifle fufpicati
pag.
Infcfiore
tan.dera
modo
Nio
i.Tribunatuilegionis,
tulos augendo
hortis fubd^tur
rianAE
ET COL
IVL
PHI
TRIB
MILIT
VOLVNTARIOR TRIB
MIL LEG XIII GEM PRAEF
EQVIT. ALAE^I SCVBVLORVM
XXXII
ti-
RVFO FLA
COL CL
C ANTO
-11
Panno-
J^ nl^^o^^LCOH
CDXXXIV.
F VOLT
DIVI
AVG
MIN
APRENS
lib.
in
90.
cft
fuimus
ab
illa
manu , quam M.
fcruih
Aurelius
nuncupatam voluit, proculdubio videatur dc qua ita Capitohnus in eius Vita, Seruos-, quemadmodum ^ello Punico
faBum futrat , ad tniiitiamparauit-, quos Voluntarios exemplo Volonum appel/auit.
Pij
f.
armauit
;
Vti itaque
fe
Ccnturiones
ordine Decuriones,
rit
facit vt eos
quorum
Sc
Euocati
ita in equellri
dignitas ex innumeris
mar-
edam obferuatione , quod & hi , modo cum chlamyde vt nume144. & numero 246- , modo , vt ahbi frcquentiffime , cum noftro hoc pan-
cum
hac
no incedunt
SimiHtudo autem armatur^ ( fcelufo hoc dignitatis indicio ) in alijs lorica
hamat^ indutis , fuadet vt credamus, ca?teros ex eifdem , tam pedites , quain.,
equitcs ( cum iam auxdiares equites Mauros agnouerimus ) eih ex cohortibus
non iam ex militibus leuis armatura? cuius rei aliquod fortaiTe indicium habemus in exploratoribus vi^ num. 105. cumeorum Centurione chlamydiato , quod munus Prsetorianorum fuilie ex Suetonio in Tiberio fuprd
prxtorijs
pag.
86.G oftendimus
nia cafbamentarionis
quam
alij
Non, inquam,
per fegmcnratos
num. iiy.proutadnotatur
huius
in
videamus
ablnterpretibus
illos militcs
excrccri
mu-
maturam explolimus fupra Cap. III. pag. 92. b verum quia in pcditatu quoque illud in fumma certius efl:, velites, &romnem leuem armaruram pofl
j
X2. Marij
rios
tempora
Funditorcs
fuiffe
,&
fublatam e legionibus
Sagittarios
ahofquc
leuiter
meruilfe
armatos
quales in
Columna
in Analedi:. de Mil.
Dial.L
in
videatur,inter
Hygino , quam in
marmo-
aot
VII-
marmoribus
extat farpc
&
QJCAECILIO Q^V
AN OPTATINO
PRAEF- COH
AQViTA-
DL.
4. P-
LICINIO- P F
Uxc aha
Rcincfij
pag.^^i-M-M AENIO
C-F-COR-AGRIPPAE-ET^VSIDIO-CAMPESTRLHOSPITFDIVI-HADRIANI P ATRIS SEN ATORIS PRAEF COH^II FL BKIT FONEQVTTAT-ELECTO^ADIVO-HADRIANO^ET-MISSO^IN^EXPEDITIONEM-BRITTANNlCAM-TRIB-COH-l-HISPANOR^EQyiTATSub eadem demum ap-C
pcllatione roWm ^^/V^f^e
MILITI PRAET
COH VIIII EQ^
MILITAVIT- ANN-XIil- VIX* ANN. XXXI
intelligendam putamus i^
EGNATIO -CATVLLO
ftamabeodem exhibiram
ClaiT. VIIL num. XXIII.
V N
FIRMILLA
INFELICI
XLV. & in
equos
ipfis
M A T ER
POSVIT- ET-SIBI
F.
,
Suetonium
vltra
in Calig.
Seuero, qui
ademptos tradit,
infcriptionibus
fequentibus
foLCCCXVn. 7.
C^ ARRIO- C-F-COR^CLEMENTF MIL^ IX- COH-PR^ EQyiTI- COH.
EIVSDEM-fol.CCCLXV. 5.
D-M-S-M-AVRELIO-BARBAE-MIL-COH^VLPR'7-VALENTIS^FRA-'
TRMNCOMPARABILI-M-AVRELIVS-PAVLVS^EQ<:OH-VFPR^BENEMERENTI^FECIT-fol. DXXVL 8.
VIII-
PR-
7.
VERISSIMI-
DXXXL
fol.
&in Corrigcndis.
L-CVSONIOL-F-PROCVLO-CI-THESSALONIC-EQj:OH^VIIII-PR-
7.
7.
DXLVIILi.
D^MM-SATVRNIVS-M-F^CLA-MAXIMVS-CELEIA-EQGOH-X^PR7. APTI fol. DLX. 4. & in aha quamreperio inter meas ineditas
.
Ex
ipfis
vero legionarijs
exprimuntur) confcripta
ftris,cuius
cohors
illa
eque-
la,dequorefcribitTraianusadPiiniumEp.io8.
Cc
DIS*DEABVS
CIVLIVS'C F-ARN
AFRICAN VS BRIXEL
LO
OPTiO
EQVIT
lib.
RAPHAELIS FABRETTI
2o^
lib. I. &
fi
rrad. verf.
numerum
Hyginus dido
vclis, apcrit
CCLV. ccntum
pro
fcilicct
quaqu^
numero
&
virtute ecjuitatus
H,
S.
CCXCVIIL
iiani fol.
( fi
Agm, Vefpa-
cap.XIH. de
)
bene fupplcbat
arrais
COH
VIU PK
7.
VLI
AEREVM
PANTHEVM
D D V L L M
DEDICATVS X K
AVG BARBARO ET Jj
R E G V L O CoS ^|
SIGNVM
'
<
Bortis luftmimeis
hi
Itationes
duobus
denotata
fiue ternis
vt verius in
militaria raunera
Columna )
per pauciflimos
conftans
(
;
eofcjue (
telligatur
gniferorumjquihocamphus
muniunt5& modo chlamyde
,^ fere femper,Iconino
Si-
modo chlamydio prse muneris dignitate potiuntur, Vndeoptimo Lipfio impofuit, quifquis Signiferos,qui apud eum iib. V. de
Mil^Rom. Dial, IX, fegmentato & communi grcgariorum habitu vifuntur, cx
hlc Columna fe excepiffe credidit eique , in rei exemplum inferendos , mifit,
,
'
Tuha qu<( dirfCia efi^Buccina qu<( infemctipfam arco circulo JleBitur-jCornu ex njris
agreftihus ar^ento nexum , Sv^epe autem ifta nomina confundi apud authores notauit
Steuuechiusad
didum
docetur
Tuha-^Comicines qui
<ere
curuCfBuccinateres
sere
lib.I V.
de Ling. Lat. Ccrnua, quhd ea c^u<e nuncfunt ex <ere , tuncfchant ex hujpulo cernu ;.
vnde ctiam Jeneatores apud Feftum ( quos ex ceneo inftrumento itavocatos.
fuifl^e ccrtum cft ) Cornkines , idejl Comu canentes dicuntur .
Noftra auteriL.
Columna in
folummodo
oftcndit, U-
quidem
zor
VII-
ad num. 8
b'
7.
quuti lunt
Tul;a. pcditcs
^'
Odc
efle
r^ y
I.
inanem
&c
fallam
peditibus Cornicinci admixtos ccmimus,ita turmas cquitumrubicincs habuiffc docct ha:c infcriptio ad Hortos Quirinales .
Si vero refte Vcgetius monet
(jr
AVITVS
RAIANOPOLI
TVB CEN E
T V R M AE L
i
XXXV' MIL-
nutum
A- XV
m^r
HER
II.
A^nnal.
7";?;
maxtme
ccrnu
Ccrnicinespa-
jquodvltimumex
Liuius
ita cniifi
lib.
XXX.
Komctnis ceci-
nerunt, tantuf^uechmorortus^it
TuL^ Comnajue ah
oavwzi //7?
tur,
itemque
chtcmpcraffe:
IVLIVS MAXIMVS
'DECVRIO SEC VS HER OPTLMO
FACIEND CVRAVER
D AMICO
ET
reccptui canere
militesfid/i^m ad eorum
fugnaTubicincs
^AELIVS'AVRELIVS
& rnrfnm
mn
bus,
NATIONE-THRAX
V/-*
folitosi
njocarc
N GA VG
VCA N I
Q^- S
-M
AELIVS
1f
patct
verf. 23.
Vi-iclc
njer!c>:ent
c?* Pfti
aggcrcm
alter lib.
erigi fcalas
modo
&:
fignis
modo militibus
vnd.e
quidquid
Tubicinem
e re foret
inter pcdi-
nollrorumquc Cornicinum habitu in Columna Antoniniana cernimus Tab. 64. Euccina' autem vix aiibi locum fadtumputo,
tcs
iurjili
quam
in
Siguiferorum
rjs
claflicum
ciufmodi
canendum conuiuium
,
vel
conuocandum
vcl
dimittcndum
,-
aliacjuq
'
^-TT
A
A TrxTA
XT
r
PALATINA-NIGER
t /-
TTTi-rxT
LITICLN
T T T
T F P
.
T"
^,.
tny
>
>,
r- T
ii
^
O XN
P A U TH
r
';.
ita Ccloiij
'--.i
T^
T^
V V Y
pa^.toii
-nf^?:
,,
'^
.
'
JLir.r':.
Coilegium
illud,
aliudqucFidicinum,
S^
Tubicmum
mimflraye ,
, Saccrdotibus
^
//
/r/i^
<S*jacns pnhjias prejio ejje potucnt : vt
RAPHAELIS FABRETTI
204
M N
I
ER
quoM. Varronem
jy,
DONVM
COxNLEGI
NICIN^
Mineru;;e
quam
dine traducm-ius
no-
musj fecunda
rahs
piter ea in parte
Chouhus
Vrde vox
augu-
in
Lituiformam
]c-
in lb, de Cafl:rament.
Rom.
figurispariteradhibjtis,
5c
Neotericus
mo
IVNTAE gentis
Tab, IV- pag. 131. apud Fuluium Vrfinum ; cuius exphcationem tam a Fuluio, quam a Patino prcEtermiflam , tentare hic libct; vt
X.
Bruto inftitutorum
Maximus
cap. IV.
le ludis
admixtum
num.
patris cineres
7.
honorando , vt
illa
torio
patera infra
a iv:arco
teftis cft
Valcrius
facnficali?
ccrtamme fonnliant
1 1
Judi funcbres
lib.
fjcrum
V, yEneid-
fcra-
htec certa:
quanu
committebantur , cx ejufdcm.,
ludo-
winmfuncbria deuenire
Litui
cum fmpulofuperne^
^Decimo
lib. II,
L.Annxi Gla-
Cap.fcquentis
VII-
205*
Lnuo ,
fuajue aima
remumque Tuhamque
loco i) conJirtunt qui num.
njiro
13
3.'
& 7 5. Imagines
j 3.
diftindi in
lifcris
&: a Signiferis S^
DOMN'
Hm
me
'
^.
^^ANTONINIPni
ter-
c fchedis Barberinis^
P P
adumbratanrL,
Ex hoc quoque
Siluanum
faiiie
Sodalitij tutelarem
omnia
quje
lapide apparet)
vanaque
commentus
cfTc
ea
SER
fuit Scali-
ACTOR
HORTIS
ABONIANIS
ARAM
SILVANO S ACRVM
SODAL^EIVS' ET' LARVM&c,
CVM-SVOSIBI^SIGILLO
S I L V A N I
pag.
Ixiij.
quafi
de Hercule
Mercurio
ni
beat
1 .
LtheroPatre
tanquam fodalibus
fimulque Larum
:
notum enim
alia
Silua-
infcri-
de Aq. fc Aqua^d.
MARMOREA
(3*
intelligi dc-
noua
ibrum
fuppofuit,in fuis
pag.
1 1
2o^
MAG NVM D O M V S
AVG CVLTORIB SiGNVM
SILVANO
SANCTO-SACRO
LIBERTATIS
CVKATOKES^ANNI-SECVNDl
TVRRANIVS- POLYBIVS
L- CALPVRNIVS- ZENA
^. j^yRDiys. lalvs
q- TVRRANIVS- FLORVS
C- MVRDIVS- DEMOSTHENES
D
D
P
S
pag.CCXXXFin.
GNI^CN-TVRPILIVS
TPr^DuiMVQ
yOTO
TROPHIMVS MnTr^
SVSCEPlO ARAM
.
DE-SVO^D-D
^-
RESTITVTAE
SER-GALBAE-IMPERATORIS-AVG
XARVM CAESARIS
N ET COLLEGI MA
p^^.LXr-z.
TRIB POT
XIII
IMP VI CoS
PONTIF MAX
V P P PROPA
LOCVPLETA
ORBIS TERRARVM
TORI CIVIVM CVLTORES LARVM ET IMA
GA TORI
fcript.
CL
ClafT. 1.
ne de
illo
fabula narrctur
quam
Chimentellius aducrsus
manus laptdihus admcuentes , quos nec viDeus amct vi quadam ingenij , & erudi-
quo , ita me
affluentia vir alioqui maximus fspiufcule
in
ofFendit
tationem in
atrijs
proftabant
Poftquam
lib.
vt:
igitur Cornicines
& Tubicines
militum
'
MlLlTEM TIBICINEM
afterimus
bifori
Tibia canentem
&
bucctis inflantem,
km
fed pidoris
fuifle
dijin-
^07
diflrihuti'i
rius ita
VII-
IV.
lib.
cadem ( fcd
Tukcines memorantur
cui ooLX^un^oi in
>
idc(t
duabus partibus
Dial. VI.
& polHca
antica
vcr^ dupliccm
; fi
huiufmodi principahbus
hoc
( fibulis
eft
iungentibus
binam, altcram
conilantem
altcrse
lib. lil.
Ibperpofitam ad ro,
alijfquc^
ita
mihi perfuadeo
enatauit-i
quali ex
Scvltc-
eninu
quales hic
non infrequentes
hoc
ne_.
nec ad
Jftata-,
)
nortra
h^-EC
moribus
vllibi
Csfanano
uemus
Duplici
vifam
in
milite reno-
ift3,eius
quam
dicas
manus admouet
fua: arti
fimul
1.
fic
D. ex
alias fruftra
jo.
ex quo colligo
ac militix vacafTe
temporis fubdidi,
dici extranci
ita
& in
i.
I.
vt
Me-
nempe
Medic. hb.
quam
in_i
ex fola
D. eod, tit,
Sed quia Traianus vetcrem difciplinam ac dignitatem militarem pcr omnia feruare atque inftaurarc cupidus erat j fieri potuit, ( fi tunc mos ifte non aderat) vt
militia
cx vctuftatis
exemphs
Podaliiium
^ Machaonem
illis
uiris
per
gnum
artis
obtinent
dcprompfcrit
,
&c
vt in
I.
mifites 7.
Notidimum cnim
Achillcm ipfum
in Ihade cclcbratis
6i
PatrocIum_,>
ahofque ex pijEftantifTimis
lafonem quoque ex Chironis
lib, I.
Argonaut. hac
eft
difciplina
id
Homerum
foris milites
fcd
arte
Alexandrum Ma-
quodammodo
profelTorcnij
fed
efty
RAPHAELlS FABR.ETTI
zo8
Ted
&
fnedicinam fecit
atnicis eegf^Otafttil^Hs
nes prAcripfit
dciterum
^ viUus quafdam
cuyandique y
ratso-
Quamcjuam hoc
COMMILITONVM
primum
bc Glabrionis antecedens
omnes
inter
ex Paftis,
c^Eteros
Traiani noibi
Quin
........
etiam_,
AVG
Jixj, b.
VIII
Lipiio atferentes
qui
lib.
V. de Mil.
lib.
I.
ex noftra Co-
caftrenfes artifices
ALEX A N DE R
CHO V P
DON VM DEDIT
SE X TITl VS
MEDIC VS
comniili--
cap.XXm.)
Medicos
ASCLEPIO ET
S A L V T I
Epigranima apud
Rom.
legio-
allcrtio
foflam
dum in agminc
incedunt
fecus
num. 95. milites Fabris murarijs ad munitionem caftrorum inferuire \ vbi enim ibi quosFabros murarios vocare, & a militibus difcerncre poflint ?) fcd ijdem , opus Fabri lignarij exercent circa eadem
caftranum. 1 13. &: 200. ,acin ftrudurapontiumnum. 9 8- 1 14. & 1 17. ijdem Naues aedificant nura. 303. ijdcm lapides csedunt num. i6j- 5 vias fternunt ( vt ahbidiximus) num. 191., calcem prccparant, murofque ducunt
num. 167.', ijdem Balliiks aduchunt num. 170. 6<r2.02. ijdem currus 6c cartur
( itaut
',
Extra
Columnam
folita
reftituta? a
Traiano
difcipIinjE tri-
Lipfio
abunde
congeftajcuiuslargiorimeflihocvelutifpicilegiumadiungamjVlyilcmabfquc
GrXciiLmy 6:itcrumduma
quod idem
ret;
lib.
fecille
impeditum
haheret mintis
difciplinsBcaufsajaMario ad Bellum
Cimbricum
yidCvtPJutarchus tr2idit)ferre-,&Jtne
lixis
impedimenta turhafque
demum exadioris
milites
eopias inihucnte^impedimenta
atque calonibus ad
MILES-EX-ARMAMEN
/-T-\i>T^
A TT/^T7r-r/-.r
TARIO AVGVSTOR
<
SIBI
ET
MILES
eOH
VII
VIG SAGARIVS
efchedis Barherinis
LIBERIS
FR
XIII
MILES-EX*
AR
^.
..^^,^., ^
MAMENTARlO
IMP- CAESARIS
D O M TI A NI
vixit-ann-lviii-m-viii
SVIS
AE V
MARINVS
BALTEARIVS
FECIT
Q_'
APPOLLONIVS
IN
M-CKITONiVS- MF
GERMANICI
omnes
CASSIDARIVS
-IN
AGR-P XVIII
^
zo^
Sicilia
VII-
VIXIT-ANN-XXXX
PROCOS-P^P
CAES L SEPTIMI SEVERI- Pl I
PERTINACIS A VG FILIO
DEVOTA NVMINI ET MAIESTATI EIVS
COH II VIG
C IVLIO QVINTILIANO PR V G M FI RM lO
AMYNTIANO ^- PR C IVLIO ANTIGONO TK IB
M^AVRELIO-MAXIMO^y Q^COTTIVS RVFVS COR TR
IMP
C-IVLIO^ATT
A-7 C^IVLIVS-ONESIPHORVS-^-PR
IVLIANVS * PR
7 G VALERIVS
M-AVRELIO-ANTIPATRO-7
VALERIVS KARICVS ^PR
L DONNIO MANSVETO- 7 T-SEPTIMIVS-FELICISSIMVS^-B-- PR
M^AVRELJO^MAVMERIO-7 M IVLIVS INGENVVS -B^ PR
P- AELIO CANDIDIANO^ 7
MEDIC^ COH II VIG
CLAVDI-THAMYRAFLAVTPANMEN^APHRODITE-AVRELI-HEGVMENE
C RVTILIO M I T H R AE
inter
Dd
M.
lulium Ingcnuum^
xMcdi-
RAPHAELIS FABRETTI
2IO
Medicum
vt
propemo-
M
L*VIBIO'KVFO'MEDICO
COH-V* PK VALERIA
D
aliaque epigraphej
'
'
&
pars,
prxfto
tamquam
eft
ha:c
fuit
illamque
nedum
tx antiquitate
aham verojquse modo primas occupauit,fuperfIuam iuxta Homeri fcntentiam inducit morbos namque ad iram Deorum immortalium a PoetS
relatos fuiffe, & ab ijfdem opem pofci folitam prout mala valetudo ex delld a,
& luxuria^nobifmet ipfis authoribus prouenit Eo tamen fato Mcdici pnmarij
neccfiariam
'
re abhorrent
Vt enim
rationis
prjecipuum in re pub,
munus
vulnerarias cu-
plene a
Meibomio
Hipp. cap. XVI. recenfita , miffa faciam 5 folum Pindarum , vbi dc.^;
arte medica Chironis loquitur ? hic adducam, qui in elegantiffima enumeratione omnium Medicinse operum ? hanc Chirurgicam > jnon folum cxteris admi-.
|de
lusiur,
fcetj fed
III.
Stroph. y
H ^^iv<x 7:v^\
rss^i,
5)o'/u9yuo(
S^s/^xg
Xetf^i
'
aA*
XvacLig a.\Xov
'
AOiCCV CCySCCV
Tovg
yovTots,
ns^aoMecL
fl
^CC^/^OLKCt
111-
Tif?
Eos mquec^uottj^uotienemnt^i^i^iwmfpome-nmrfitn
Hulcerum participes ,
am
corufco
Ferro memhafauciatit
miffo
Aut
VII-
zir
Conftttnpti corpus
mt
alium
^rigore-j liUrans
T)olorihu<: eripuit
alijs
^uofdam quidem
tnol/ihut
Incamationihus traBans
Qmfdam
lero lenia
pharmaca hi^
jlarefecit reBos
Nouus itcm (vtpaullumoccafioncarreptadigrcdiar) ornatifTimo hulcordini honor accedit, cx duplici Pcrgamcnorum nummo, in quo Galcnus ^fcuJapium fuftcntans ccrnitur. Eum cnim indubie efle crcdimus in nummo Commodi apud Odauium Stradam, & inalio confimilis, nempe maxim:^ magnitudinis , penes EminentifHmum D. mcum Cardinalem dc Carpineo ; quorunx,
auerfa: partis
fymbola conferam
&
hoc fccundo & rccens inuento numifmate loquuti funt , de tnhus capellts-, dc
prascpuo inquam corum argumento, dicerc practcrmiferunt Galenum itaque
.
culo, quajomnia
vfculapij imita-
supferunt,vtpro-
bantGafparaRcyes quseft. V.
fol,
50. ,5^Meibomius
cap.
V. num, 3
tributa fuit , vt
5^
ApoIIo
eum
minimi
digiti
& pannofo
Medico-
operis fcalptura,vn-
defcripto
propola
Vrbi notiflimo
quodam Cy-
vili
fane pra^tio
Hanc ipfe Mineruam cum galea , nodua & hafta , modicum in rc modici cernens , ciTe
oblata fuit
audam
fuse
Dd
in
^"r/C Hippocrat.
ita a tota antiquitate Medicis
Conuenit in omnibus
Commcnt.
apud Syros
ex
RAPHAELIS FABRETTI
ztz
ne
ti
cap. XVII.
perquam
eruditis
in
Epidauriorum fni~
lus puerum enixa , illum in monte exponit, cui hSc ipsa etiam
<tate
ante
{]
cum
Titthion nomen
Mynion
appella-
efie
debere ea quas ab
ipfis
Epidaurijs proceflerunt,
Pdrgameni , qui
nummos cuderunt
Galeni
perfuadet
quam diximus,
ciuis
effigie
gloriam pergrata
ex quo
Commodo
non parum
nam
Galenus
in morbiscuratioiiem adhibuerat,
Quanti enimj
Galenus fieret , (vtutnon integre iam difloGafparia Reyescredamus, vbi
quaeff:. IV. fol. 47. eum,ftatua Romse pofita , immortahtate donarum tcftatur)
tumipfemet oftendit, fe ex Iberia , Celtica , Afia , & Tliracia cqnfultum frequenter afferens lib, IV.de Loc. Affe^fl:, cap. II. , tum Eufebius lib, VIII. Hiil.
Ecclef. cap. vlt. luculento tradit encomio, illum tempore fuo in
tione habitum
fcribens.
fumm^
^^flima-
Spanhe-
quos longa
tos, fed
non
VII-
2,13
&: forfan
ncc
ipfj
gincs
ij
idem
illuftris
cx face
quam in nummo
'
tur
reris Eleufi*i<t
in
fiue fceptri
dedit
C5* f^ui
habentduefuos honores
certamina
Coloni^e /6-
!i
XIV. Dncem
lib.
felto cxciuditurj
nempe tam loci murationem quam nouum nomen grauate fuftijientes, & nomen priftinum reaffumpfifte , 6c vetuftilHmum condi^orem fuis
nummis vcneratos fuifte Vnum vero quod obijci poteftj quomodo Galenus
fuarum laudum minime parcus , de pra^cipuo hoc decore inter tot fcripta filucfacilhme diluitur , ex deperditione plurimorum eius voluminum , quorum.
rit
cum ad quingenta confcripferit. tefte lulio Alexandrino ; vix dimidia.pars fu'^
Ephefinos
j.
pereft
nse
i
'
& ipfcmet
de
conqueritur , in
ia>fiura
quem locum ,
nercconfueuiire,ait.
Vt tandem ad
num, <fj quodex
poteit in
alia
digrediamur
omnilfus
legem
verti
non
BibIiothccE,Pi^lati-
Quid
fi
propcmodum
num. 141.) tedi prodeunt? quidfi in ipsaconcionegaleati, poft concionem quando ad expedi-!
tioncm proccdere videntur, galeam depofucrint , vt num. ipo- ? quid fi modo
fub iignis galeam geftant vtnum* 174. modo abijciunt, vt num* %76'\ lHud
potiijs obferuationciTi meretur , galeas tunc temporis non penitus claufas fuiife,
icdprxteranguftasquafdammaxillas quibusfub mcnto religabantur , vulrus
paterites rcliquiiie in quo a galcis veterum variatum eft, quar , vt Barthius ad
vbi nulla
pra^Iij
proximitas, fcmpcr
( nifi
>
'
Ciaudian. in Kufin.
lib. II.
animaducrtit
RAPHAELIS FABRETTI
ai4
&
fpiciendum dabat
iBum,(juidam
interfecit
Longiffime a
^ ad punam parari
far ] galeari ,
xcfTvc. avvcic^-xnv
confpici pojfet
adnotans [galeari ]
ita
quafi
vfquam milcs
idefl
i'f
rehquis armis
fine
,
armari
vt viders poterat
Vifuntur in
qui
funt
\ei
omnes,vt ex Hygino
efle_j
debere colligic
5&
vt
ita
compofiti,
poflint yki
attolli
quemadmodum legimus
in
Lampridio dc
'!Alexandro in Q^J^urtio
lib.
hoflium tgnes
"
de
Magno
it confpiceret
fuflineri
a Dione
ac tanta onera
lib.
XXXIX.
Kiauium ,
fue , ([uod
tantofjue impetus lentorum
cmmode arbttrabanturi vt Si
eoque lehementt
auod nje-
&
co
iVJur-
&
rudentes comederey
CXXX V.
'
IV.
ziy
VII-
hofque ex bubulis Si
Catonis de Re Ruft. cap.
iuxta pra:rcriptuni
M.
AvTO.^ syco
Ava$ K\v^ccv
tx
"^o-ni^t rnv
ij
o(^f aTro
roiyovg
"ETrirov^ 3f CA)jto
/3oo5 ^ivoio
rsrtvyjA^*
C*temm
ego
donec latert
I;
famelicos fuftentauit
& R.hegmos
nempe Athenienfes in
Peti-
vrgentibus Hannibale 6c Dionyfio,Byzantios Vrbem vchementiiHme oppugnance Seuero, ahjfque fimilibus quse fuggcrunt hilliorijB
liaos
Hyiogonorum
fiue
Syluigenarum
liritcio igni
cinere amhufiis
>
busnjitamfuflentant
piunt ,
Vhinihilca'^
rontenti
ajjmtes
ijs
nutriuntur.hucimus etiam
vetuftioribus verfionibus
in vltima
quanu
emendatiilima Benediwli
Salmurienfis
diufleiimus ad
lumtfurfumfpeUantes
coria
ma-
(iv^actiy,
lib. II.
Nauis imago.
Quod
RAPHAELIS FABRETTI
ii^
Quod
cum
acumine , potius quam frontis craflTitie murum percutit , seque ac ille qui in Arcu Septimij cum fua teftudine vifitur , Tcu
alius fub trophjeo Mari;, Capitolium afccndentibus finirtro , iacet , feu denique
ifte 3 nuperrime hac eadem magnitudine ex ^re repertus ad huius machins imacffinxerunt
ginem
Coelio montc
in
Hortifque Thcophihs
cum
fa^itt^e fpiculo
incudi afTimilat
rnon Beroaldi confirmatur, quj ad mox allegandum Propertij Iocum,ideo Arietem didum putat , quia quadrupedis illius naturam imitatur , qui vt vehementius
Poliorcet. Tab.
30. &
3 i.
Lipfius
iequuti
materiem, vt aIias,dedignati,Ereum,
Propertianum illum lib. IV- Ieg. XI, in omnibus
Veftiri tradit
(upponunt
at hi,
qui
vr poetica potius
quam
(quemadmodum
notauimus) arridet
Ferream tamen cufpidem dant nobis Diodorus Siculus Biblioth.
lo()uutio,
Jib. XIII.
F^^
f^yb
accLTocattn^iD^cof^^ii
hiftorica
':sv^('iS<;
alibi
Annibal
ciem
(en
prolixo
lofe-
phus de Bel, !udaic, cap. IX, immenfa efi materia malo 7S[auis affmdisycuiusfumPium graui ferro folidattim efi^Jrietis effgiefahricatot vnde nomen accepit : paulloque infia, cjuatit muros prowinuloferro & Vitruuius lib. X. cap, XXI. Is autem
:
Aries
i;ri
vbi notan-
friabi-
<
fiiabiiius euaderet
ferro ipfo
Vnde
maximam
VII-
217
quxrit duriticm
pcr
quam lapides
cjui
in
conuninuerc, di mos-
nia fubuerterepolTit.
Hxc de
pluries in
Ariete
Columna
uertcre eit
cap.
XXV.
Carrobahftas
dirigendum-i hoc
e[i
DC.
14.
D.
quia de rc-
hic Baliltarum
&c 102.. de
genus ad-
quibus Vegetius
lib. II.
BAL
O*
illa
Decuno^B.ilifiariorum-ia.
,
5s:
Scahgero in In-
ac curules
illa:,
fi
ita
vocare
licet )
quia
rotas
qnx
>
extra
idco
& vfum
oppido defperamus
Duplex
Non tamen
in
Columna
nutn* 267
Ec
Quo3
RAPHAELIS FABKETTI
2!8
QuomoGO autcm
XX!!I.
lib.
habe-
,,
H. cap. iv^
5i
authorum , qux Steuuechij ad Vcgct. cap. XXIL libri IV. animum torfit; itaut, tam faxa vt ahqui, quam iacula vt ahj, Baliik eijcerc poflit,
tanquamad vtrumque, vt Ifidoro placuit , fua figura inftituta De iaculis a
iiuftra Balifla euibratis, certi reddimur, dum a adiixa videmus in curribus machinarijs num. 170. propria quadam figura, dc trigona cufpide, ynde fortaflc_J
srifacis nomen idgenus tclo impcfuum legimus apud Feflum , Tnfax , te/um
(coutrarictatem
Ennius )
aut permaceret
mcnfura, eo libentius emendandam mdicimus prolixam telorum longitudinem in Baliftis ad num. 170. quiaitaCo-
Ex qua
Feili
lumna quoque ipfa iubet Bina autem illa tcla fmgulis BalilHs applicita , irLj
eam me opinionem adduxerunt, vt eadem a machmis iftis vnico id:u eiaculari
folita fuerint , quemadmodum in Dionc legimus lib. LXXV. Atrenos a Seuero
.
obfeiTos teU
nam
q^uihufdam
'vt
f<ep fatellites
Seue
i proferne-
Cur enim operofiflimum hoc tormentum vnico iaculo contentctur ^ intra fatum vnius hominis vim immenfam profundat, fi plus valuifle nouimus Armenium hppotoxotam ex Zofimo
Hiflor. lib, IL qui ita de iVlenelao ait, memori^ prodnum eji Inmc arcui triafimul
dptantem eodem tempore tela ,6^ vna dumtaxat -vtentem eiacu/atione^ non in vnum
ea corpus-ifed tria defxiffe f Quodque ad lapides quoque ordinata fuerit , indi'
cat arcus C D, per quem ,foramen Vitruuiana: BalilLisdefcribitur , magnitudi-.
ni & ponderi lapidum commenfuratum , cx regulis prolixe ab eo traditis cap.
XVIL : idemque Vitruuius aperte vtrumque vfum admittit dum infra,capite
XXII. libri vltimo,h2:c de oppugnatione Maffilienfi commemorat , etiam ciim
rent
<vno
-i
<^lger
ad murum
cperihus exaggeraretur
loquens confcntit,
in
quo
ei
Lucanus
lib. III.
totatn
iocus
mu'
dc eadem obfldione-,
Lanceayfed
j:
IJaudvnumccntentalatustranfretquiefcitj
^per^ite ojfa
reiicl^
<
:.
Mortefugit-ifuperefiteiopojlvulneracurfus:
j^tfaxum
Excutitur
quaiis rupes
njfit
Et
DE COL- TRAIANI
Et
CAP-
fi
bigua
zi?
VII-
quafi
in
eft lib* I.
jitque eadem
teli ,
fux intadum rcferuaret pidor , hunc quoque in faxis ciaculandis vfum corrupit in modo memoratis Columnje Baliil:is , foraminibus
Vt
nihil licentisE
femicircularibus
carum
ita depreflls
in Manubaliitis fol.
XLVI.
^ XLVII.
Vt
nullius
piani in Iberic. Catapult<e turrihus impoft^-^ KSr qu^^fpicula mitterenty tP* qui faxa',
nomcn
tur, vt
Catapultx
cum fpecie
& faxi-iaculas
Baliftarum
tempora ante
hajii
communc
faciatj
bene an pcrperam
qua
ita
alij
Baliftas
interpreta-
& inBaliftis
iudicent
cum
pides mifiiTeJ
contendit,oc-
>
currantin ip-
fis
Ctfaris dc
Bel.Ciu.Com
mcnt.
lib. II.
a(f'res
pedum
XII- maxtmis
^aliftis mifft
Et quidem
facile credent,
<]u6d variante
vfu
ex fola
deftinatione;
machintE
ifti-
prout
moderatori
1
li-
qui me-
minerint
( fi
modo vcraj
mcmorarunt )
''^Vr
"i^rT^
-f^^.
Quadraginta duobusplus minufue ab hinc annis
Ec
>
in dupllci
illa
ac cele-
RAPHAELIS FABRETTI
2.20
ac celebratillima ( prout olim Alexi.^e apiid Ca:farem de Bell. Gallic. lib. VJI.
AuguftsE Taurinorum obfidione, Hifpanos cjui viciffim Gallos Vrbem cingentes
circumclaudcbant,
bantur
defciflu
codemmet
bellico
quarum
tela emitte-
rerum_,
in oppi-
a:nei
vim^quo frequentiiis vtebantur,imitantcs Machinam ipfam figur^ hic expreffx habemus Vrbini inter Poliorceticas>quibus exornatur bafis extima magnificentiifimarum i^dium , quas Fcdericus Feltrius Kegionis illius Regulus excitauit, quibufquc ( abfit dii3:o iadantia ) nuIL-E vfque ad ea tempora lautiores a
Regibus ipfis cxtru^a? fuerunt
Aliud machinamentum ( nec illud quidem, vt videbimus, Barbaris finitimis
.
ills
vere accurate-
rum
fulcimento inniti
vnquam
potuilTent
dcntem procul
ad
an vero
? )
Romanos
Auximi
rotc'^
ha:;
proculcandos
Belifarij
inftitut^e fue-
in fublimi pr^e
"Bxrhan itiKHie
muniuntur
ideoque
reliqua; ferantur
cum
ftrage in
Qup
I
fic
ne in tranfuerfum.,
non prastercundus
eft
S a. &:
hoftcm impingant
ad rem equeftrem
commode
num.
tem ad dexteramgiadius
ejl longior
lib. III.
Excid. cap.
O* contus in mami
III.
vt
E^juitihus au-
tranfuerfufj^ue
ad equt
ia~
tus clypeus: vt Sc
autem modo didas , in Equis Imperatorijs paludamenta vocaffe Lipad Tab, VI. Columna: AntoninianK adnotatur ) aut , vt hic in afteA
Stragulas
fium
vt
rifco
zir
num, 59. 5 p^<? olim diEiafnifse iion vidi , wf^w^ ipjuaw fSlum neque
pi^ium , neme fcriptufft inpoemntis credo intcrcjiie eos barbarifmos rcpono , per
quos grsEce < latine eruditillimus vif Italorura autem idiomatis intcr quos
liTco
ad
Clitellas
ingeniosa circumlocutione_j
-i
illis
lun:T^ (
le
lune al petto
vt verba fonant
fi
iftc
59. in pofiremis
de' caualii
Non enim_,
quidem ) cx mox fubijciendis Statij vcrfibus adnotat ipfe Neotericusad Tab, VIII. Admirand. flom. Antiquit, Veruntamen,
quia forte minus redle, at certe minus integre Papinij fentententiam cepit,
bantur
ita
namque
( &:
reLte
huiufmodi
I
VII-
inlit
inter militaria
ornamcnta recenfeantur
quidue
illis
de Antiq. Torq.
. XIII.
eam
pxi Atalantse
aflecutus
iib.
fignificationis
fcripfit
in
lib.
efi:
acies inter
'
T^efcius
armorum
c^primas tum
C7' auratts
Coliafident nodis
quem
pajfus pjabenas
difcoior
amhtt
&
cafiigata
tuharum
Lihertas^T^lEMOKfsil^E HOTJEfuhpeBoreprimo
laaantur H' ^E^O LVTSiATA M0'N[LIA DEHTE
Kiemoris itaque notas
ciflimx
filij
/ilum
i
& rationem
ferse fpolia
hoc
efi:
figna venationis
veluti interfed:^
Densffdet
& niuea
difiinguit peCtora
qui
ornamentum, lunam
<uhi penduius
pugna-
appcllat,
Apri
iuna
QiLT autem moniiia iunata feu iunas vterque Poeta figuratc nuncupat j apud
Gra:cum frpigrammatarium Philodemumin Antholog. lib. VI. cap.II. epigT.
pure acproprie ornnmenta dentifera dicuntur
TcVJg 't^
vt in cquis militaribus
modo adnotauimus ,
tum
RAPHAELIS FABRETTI
2iz
tum ,
F^ ad Ciicenfes vfus
TB
(Ivv-noTxloi
'n)iuentis
^07$
itSfiS^s^^fOLjoii
Xj'
cf)aA5t-fMV
clfx<!^onrs^ avM^iiccXXovlaj
x^
ijLL-rrXixovlc^ ,
Jcoj/CK^ svafwv/wi'
oftendere
nam
ita
in bello ipfo
Iflh.
bellicofas gentes
ad quod venatioproludit*
loriatur
vt longe antea
Apoilodori Biblioth.
deuajiahat Tauro
lib.
affumpfiue_,
ia
de
Mineruam aiunt
tumfapiemta tumfortitttdine 0"virihusfretam^eamferam [^gidem monftrumj
jCgidis fpolijs
necajfe
ad
O*
iderri fecifle
eius
Mineruam,refert Diodorus
Ctetera pericula
tum ad
njtrtutis
'vt
munimentum
corpori^O* pr<efdtum
tatione
in vari^s
Agamemnonis , Menclai
lib.lll.
Diomedis
Vlyflls
&
K. imi-
Dolonis
^
indumentis.
tegmen immane Leonis ^
& iterum
libroque XI,
Huic
Et galea annofnjallatur
Sil. lib.
IV.
itemque
lib.
dentihus
Apri t
VI II.
terrificos
nij fcilicet
fiue
git Pafchalius
dem,
de Coron.
lib.
IX. cap.
cefTifte
XXV. &
Apollodoro hb.
X. cap.XVIII.
quam
ea fuit,
mitiori qui-
qua ex eodemoie,
aduersiis
Romanos
vt ait Herodotus
lib.
IV. cap.
LXIV.
quodam , carnibus
aut
ludd
in bello de-
ui(^o-
'
zi^
VII-
II. cap. I, )
Venatorix
atq^ue
etiam ad itinera
ijs'
'vhicumque inciderity
efl
quidnam eorum qu
velocia
nam
Prate-
^u^e offerimt
ditatem
exercet
& curfus
',
verfuta
Pref-
anima-
injidiantium calli-
qux
Plinius in
propemodum reddidifle videtur, certare cum fugacihus f-ris curfu cum audacthus rohore , cum calltdis aftu
Et ex hac
belh 5c venationis affinitate, Plato eleganter nomina reciprocando , in Sophift.
Paneg. ad Traianum noftrum, ad verbum
^J^s
a^Q^coTTuv
idefl;
homtnum
venationes
atque
ita.^
gentem fuhegit
&
occidione occidit.
& rhenones
Barbarorum triumphatorum ipolia, in ornatum & indumentum triumphantium tranfiuerint ; verum quia , vt vidimus , dc Schohaftes
AppoIIonij tradiditlib. I. Argon. verf 5x4., ayVfjOg^ to/? wfojff? ro S^se^alocpo^elv ,
confuetum heroihus-> pellihus amiBos ejfe
Vnde &i Galiienus in maximo hoc
gaufipa
nummo, quem ex pr.^didlo Commodi renouatum credas nudum ad eius inftar corpus pellc_,
ad modum chlamydis contegit
Nummus cxi,
"
"nuper accellit
-
tas
cum
magnitudine confpi-
hifcc in
orbcm literis
Mone-
MONETA A VG
Hinc etiam C ommodus in fimilis formse numifVmate apud Inclytam Succorum Rcginam , ( vt in
^
^''Indice Francifci
'
doro
ceifille
quam
in Mineruse
eumque pari
fpohum
ex Dio-
Cara-
RAPHAELIS FABRETTI
ai4
Caracalla
hoc
iii
&
pofita a
Scahg.dcEm-
hb. V. p.47P
exemplo firme-
Temp.
5ioc
Recurre etianij
!Ledor(quia huc quotur
Lunularum ornatu genuinas fuae inftitutioni reddito j alius in fpcciera foliotum 5 quibus non raro ephippi.T diftinguuntur , obferuandus occurrit ; &r ad
CXC
Ptole-
herha. eji
Atcyptia
hnhent
,'
jjf
fznUoriam prAet
&amafs'
minus damnose
Nam
fuifl^e
inter fe
vfos
turmatim
verfari
minufque mutuis
'
'
Xenophon lib. de Re Equeft. nedum de foleis non meminit , ( re alioqui non negligenda ) fed rationcm docet quo pado fubiedis la- f pidum aceruis vngula; durefcant , & lotionem crurum ob humedationem vnqua: fuperflua eflfent , ferro calceatis pedibus Nogulis damnofam prohibet
ftri quoque authores vbi foleas huiufmodi recenfent , eas iumentis clitellarijs
aut carrucarijs attribuunt , vt Suetonius in Nerone cap. XXX, nunquam carrufent
fic
etiam
>
ds
argenteis
idem in Vefpafianc
cap.
mularum
XXIIL mulionem
in itinere
vltimis verfibus
Plinius de camehs
lib.
XL
cap.
lib.
XXXIII.
nofira.
fimilem luxum
Dio
ex auro
veherctur,tradit
ApoUonius
in
impium
fuifle
eundem au-
induere folehat
luli^
verbum
&: aliarum
mu-
licet dc_,
Non
in Helioga-
Auguftarum, ac
TuIIicE
Illuft.
Argonaut.
(^uocj^ue
vt Lampridij
zzj-
tradit Jib.
:i
VII-
facinus
i\c
defcribit
ctlm
domum rediret ,
mulionem euitantem-ifuper ipfum corpus agere pr<ecepit carpento enim ex Liuio lib. I. in forum inuc>flafuerat: hocquefibi voIuitPlautus >
lifopatris corpore-i
dum
inter
fupra dixi
',
equum Impcratorium
inftruiftum vidi in
vcre primas
vocare poflumus
Sed
fterioribus C.^faribus
foleis, iuxta
Semel, vt
fuffixis
fummafque delicias
nil iftud
centum
&
aliquem
ad Traiani ^euum
viginti annis a
refert.
Traiano diftantem
vel ex po-
Hoct;antumindecoIIigitur,ignaroshuius
Theophilum Raynaudum in TabulaChronologica ad A. D. DCCICper Lafcum Polonum indudionem folearum ferrearum equinispedibus primo fa5am autumant. Propioribus autem a Traiano
temporibusM. Aurelij ^eneus Capitolinusequus, aliufque marmoreus in primfi didarumfcalarum requie, nudas fcrro vngulas habentj imo etiam bini
apfius Traiani , vtrinquefornice medio Arcus Conftantini . Ne vcrodicant,
non vacaflfc ftaluanjs \-\2c minima perfequi 5 vtrobique fadum eft, vt fole^e militarium calceorum clauis fcrreis fpifiQoribus vnde clauata calceamenta huiufmodi vocant Feftus & Ifidorus Orig. XIX. cap. vlt. , artifex munierit, ( quales
rei fuifi^e
;'
',
';
caligas creherrimis
t^
Centurionem geftafle refert lofephus de Bell. ludaic. lib. VII. cap. III. ) quo faciliijs cquis , quibus vnicum id pedis tegmen , quam viris quibus corio fubfternifufficiebat, tribuendum ferrum fuiflet, fi id moris tunc in Romana mihtia
viguiflfe
dicamus
meminerim
s^o^j TigYnTi^i
pianum in lib. de
Bell. Mithr.
tis
vngults
Regem
infirmos ob inediam
illum
,
Romanis
tiam 5 imitanda
nifi
nifi
dum
&
apudAp-
ad Cyzicum morabatur
Afiatica, nec
,
vTToS^^/uut^^vTioS^sS^soBjxfy
Ff
dicet,
RAPHAELIS FABRETTI
z2^
dicet
ex eo Homeri loco
Iliad.
XI. vcrf.
I*
'
XaAx
<^t5//wVT5
autcm
/ii/^ ;y?/^r
E campo
quem
(mo)fum
pariter,
noftri
quas
male
effiigientur
corrigenduni
liic
damus ,
ls
fimplici ferro
quamuis pluribus
m noui.s typis
admonemus:
dc
quod
S^ in
vbiqucv
jnarmoribus,
in locis fecus,
nofcjuc
equomm
extrinfecus carentes,
fed
excitarant multifott/J^edes
Habenas
jcoyjij
,
.
Idcm in
alijs
quod
obferuaui
nifi
Gladium
alibi
fupra ex lofepho
oblongum
Columna ? & fignanter in ijs qui Sarmatas num. 161. infequuntur ; quorum enfes , duplo expreifis in eifdem nouis typis longiores funt,
^ vfque ad medias clunes equi pertingunt 5 qualis ifte , e veteri monumento
oftendit vbique
olim
in Hortis Colotianis
tranfcriptus apparet, ad
quod etiam
cus Dionyfij
VIII.
lib.
eos
fi
qui pro-i
l>usgladijsferientes,Ped'\tumemm
breuiores,
vete-
rum ftatuarum monumentis videmus, eamque menfuram non excedentes ,quam nobis Plutarchus
in Vita Bruti oftendit
^ladij
manubrium
fuffulciens
in
vtra<{ue
mantf
mucronem incuhuit
ita^uefinemnjit,efecit
in Othonc,
c^m ftricii
&iterum
ereEium ac 'vtraqi
imuhuiffe 3At
__
VERISSIMI-C^I-MILITAVIT-IN-LEG-SE
CVNDAITALICATESSERARIVS-ANN-V ^^
Q^I-VIXir-ANN-XXVIII-AVR-OPTATIANVS^^^^^^^^^^variafle apud veteres diEQ^FRATRI BENE MERENTI POSVIT xerim gladij formam , quantum^
<x/cMfs R.P, D. P(ffi4,
ex remanentibus veterum mar
nwruni
VII-
xi.j
&- approbante
&
ret ita in
monumentis pnfcis
pandus
ud orientalem
a fe
etji
aut Turcicamformam
fubiungit
Confpicitur ita in
& fubdititium
fcalptore
fic
Columna Antonini
atc^ue alihi
, (
vbinam locorum
icire
ille
viri
quis dubitet
fed
negligenter effidum
Confpexit
rerum antiquarumj
lur
milites
non
nifi
accindos opcrari
ex qua
fer-
(
.
dixerim
vt
in
mum id omitti
fed
ob ean-
apparent
'
Nimis tandem rigide cum Dacis Exploratoribus agant Interpretes , in quorum mente Dolonis in cxploratione deprehenfi , cui a Diomcde caput amputatum fuit , fpecies infidebat, dum ad num. 191. Exploratorum capita putant efte
ca qucC pra; foribus caftrorum expolita cernuntur. ( caftra enim repofuimus
,
enim Exploratores
In cos
omne deliclum
6'
capitis
cum honore ,
deprehendebantur
uium hb.
XXX.
tibus etiam
etfi
Polya:no
lib.
VIII. &:
hoftibus perfpice-
Exempla fubminiftrant hiftoris , de Carpoft eos per caftira circumdudos apud Li-
codem faditatum : de
Csefar (
ipfis
ait
Appiano
Eutropius
fib. III.
in fine
ante Perufia:
"
adden-
hoc idcm ab
quem pariter
quoquc ceperat )
Exploratoribus Athenicnfium a
"
Ff
dimifit
in
RAPHAELIS FABRETTI
zi8
m Apopht, in princ.
de
alijs
ne
lib.
8i
Vnde
jftium
proteruiam imitatum
tinus
lib. II.
fuifle illud
Machinas ac Turrcs
fit ,
Ducum
ca-
Machinas fiue Baliftas vidc ad num. 20 1. ad defenfionem Caftrorum iuxta Vegetium lib, II. cap. vlt. ordinatas. Et forfim MaBell. lud. lib. III. cap. III,
lib.
ex
X.
ijs
illa
num.
cap.I.
qudd
in
num.
,
Vi-
earum fmnmumjpecuUn-
Poenorum ad fuam muralem machinam , vt hoftes eam intadam feruarent , quo ciuibus parcerent . Turres vero feu ligneas ad inftar turrium compagcs farpe cernere eft , vt num. 1 8^. 19 ?. 252.. & alibi , Grsccie caftrameta-
>
captiuis
circa
Delium,ligneis pa-
dem
Caftrorum
ILipfiusin fua
variatum cnim in
O*
altioribus turribus
munitas
fuif^
fe legatur
non
in
diredum iaccre
aliud exporrigi
(Vt
fed
vnum fupra^
circumuallationibus
ferua-
VII-
vtnum. 300.
cap. V. conHderata
zip
& 3 14.^
qua
in
paritcr
I.
mespatebunt.
adnum. 18^.
differentia Dacicse a
tionis authoritatem
gcnere
5s:
axiomatis
cet
ftelloillo
membrum
Dacorum
&
oftendipoteft,
incertum
Dacorum
munitilfimo, quod
colligitur,
ad num. 1^4.
efle dicitur
&
ii\
Ca-
rurfus
num. x%o. 189. & 291. E contra autem ita Romanorumpropriumfuiteiufmodi ftrudlurse genus quod incertum vocatur , vt Vitruuius vbi illud iib. 11.
cap. Vlir. defcribit r/^w , tanquamper excellentiam, nuncupet , Stru'
,
Burartimgenerafunt
h^ec
paratum , quod
in
reticuUtum
ex his vetufltus
omnes partes
eji
rettculatum
diffoluta hahet
desprifmatis
formam habeant
cuhicuU O* coxgmenta
O^ antiquum
Incerta ve-
nonfpeciofam^ fedfirmio-
Exemplum_,
&
fubftrudiionibus
operis remanent
fed totus
intcger
non
in
planum iaccntem
femper exagoni
ni
) ifti
omnino
fed
eredam
pra:ter exteriores,
incerti
vifitur
videre putes
itaut
nifi
qui pentagOr
inter fe
coagmen-
tantur.
Spatio
quidem modicum
maxime admi-
randum (ci^c oftert opus illud reda trium murorurh produdione prseclufaj vallis
num. iy 5. Ita Ca:far aduersus Heluetios in Gallias erumpentes murum a fldonluraad Lacum Lemanum in altitudinem pedutn XVl> fojfamque fe produxiffe
dicit lib. I. de Bell. Gall. j fed triplex hic labor contemplandus occurrit , fufpefto nempe ex vtraque parte Dacorum incurfu , vel inimicarum copiarum conte
curfu
130
iRAPHAELIS FABRETTI
curfu
hiftoriarum excmplo
ea c^ux de
illuftrari poffe
triplici
crediderim
>
cunu
',
lib.XX. triplex
cum alta
(^uo Lyfimachus
l^um
fofsa vallum,
apud Dory-
fua Caftra-
firmauit
CAPVT
C A
Infcriptiones
V T
VIII-
VIII.
ETERVM
ornamenti &:
,
ita
enim
ti
rit
(Sio
ex eius
is
cis
vere
aii^MGoc,
Vt igitur
in
nupero Expofi-
inuentum probaui , ita eundem imitabor 6< fequar in id tamen aciem intendcns , vt ad rem pertinentia adducere , & non extra chorum faltare videar
ah"eno ( vt mox dicam ) penculo cautior in hoc redditus
Ex otlo itaquc infcriptionibus qua; rccenfentur fol. 117. Quartam in ordine
VIC rOllIAE AVG- lam vti fup- SPEl-VIRTVTI-VICTORIAE-D-D-D
tore
refutauimus
pag. \7x. c
fidei fcriptore
qucX
fi
Gruterum pag.
Septimam,
VICTORl AE A V G
IMPERIO NERVAE
CIII. 4.
in bafi
ni replcre
cui
mofio integrx
Cohimnge
III.
fuse
reftituimus
SATVRNiNVS
numerum
rurfum tran-
fcriptanij
E
(
epigraphe
, fi
Secundam
ea
excerpere
fed
vtraque faciesiungatur
cum eiufdem
cadcm
occurrunt
Gruteri dubitalionc
credidcrim,
8.
defumptam,
cuifpurium
cjuid refi-
RAPHAELIS FABRETTI
z^z
maduert.
Imo de
~.
<lubitarunt
illius fide
non
dubjtauit Gruterus
qui in Corrig.
col. 4.
&
Ani-
V. cap. XIII. fol. 547. eam in MoefiS , portmodum cap XX. fol,
f 67. immemori mendacio, apud Transfyluanos repertam prodit , Accedit
fcriptionis inconcinnitas , totufcjue contextus 5 vulgaris cuiufpiam Grammatici
cft
dum
lib.
commentum
planiilime rcdolcns
Fortunam tam.en
quoque cultam
ibi
fuif-
fe^&quidemhoceodem elogio,apudGruterum pag. LXXX. i. colhgimus dum perinxle ac fi omnia cum ratione & iudicio diftri-
DEAE NEMESI
SIVE FORTV
NAE
bueret,
de fuam
RHAMN VSIAM
fimius
ille
vn-
am-
PISTORIV
R V G ANV
I
Jlh<
lulu
V C LEGAT
puit
ita
concludit
>
'ut
amplificatione cele-
itautde
ILXXXII.
X.
illo dicere
delfide,
t6 fd^'iaov clvlni
^iKoLiov-)
yeoo^yo]
AwVT^5
AioxK^i^uv
TE
'Ne/^sarg
g^i$*
VNA
?o S^s al^tjXov
vetus
EAtt/?
?S S^ ccva.fKCt7ov
'
FJTVM
PAH A
TIBI
quod
KS^/
, ciT*
Haut^t
VndeSuidas hxc
;
.
Mo7^ ^
<^ >
srteQscrxv
K?/
'Tt)Lvri\
vcCv^i A&jKQ^ia.i;
y^ Kv^i^nt'^t
Hanc
^ JgriceU CERER EM
nominant
tT
tur
Pafto-
da infcriptione num.
T3f '? ,
Nos tamen blandimentum aliquod in hac nuncupatione Fortunxinefle fufpicamur , dum c^ecam iftam , infanam , & brutam , ( vt ei conuicium facit Pacuuius ) fan^fliffimi numinis appellationc honeftabant : vnde in alia fub iam di^'yy)
'
farium''verO')
res
videatur,
h\hx \.\ihx paritcr rcpcrta, abfolute NEMESIS vocaquemadmodum non folum reginatn fanBam , t^ falutarem , in varijs
4.
NEM
!'
z^^
VIII'
fic
; Htirto
DD.
adulatione
de
Febrim
qua: a feritate
vt
Grammatici aiunt,
nomen duxit, in cadem Tranfiluania: Prouincia his vcrborum lenocinijs exccptam legimus apudeundcm Gruterunij
Ttherim.
FEBR1
D I V AE F E B R I
pag. XCVII. I. Vel denique dicamus,
SANCTAE FEBRI M AGN AE
fub FortunsE nomine non eam NcmcC A M I L L A AMATA PRO
fim vcnire,quam ctiio rng ^]'s.u,vaOii
F I L I O MALE AFFECTO -P
hoc eft , a fuo cuique tribuendo AriVecchistran^
ftoteles
,
ad
minibus implacabilem
"
interpretatur, &c
qux
infolentioribus ho-
fc pr.^bet
numind K hcimnus \
Lucanus Pharf lib. V. de ea loquuntiir )
vt Paufanias in Attic. Sc
propterea Fortuna:
nomen non
K es
Hippoly t.
dc Nat. Dcor,
III.
Fortunaregit -ifpsrgitque
Alunera
&
Cieca
manu
-jpeiorajouens
Paufania ibidem
in quanij
( ita
cnim
fua:
ex eodenij
Am-
XIV. ) cuiufque numen ad amatorcs maxime pcrtinebat. ReiiquadeNemefi , apud Lilium Gregorium Gyraldum in Hift. Dcor*
Syntagm. XVII. vidcre licct diiigentidimus enim illc fcriptor, totiufque eru-
mianus Marcellinus
lib.
ditionis gnarus
Addetamcn,
lib.
T\[emefrs plures
VII. in Achaicis
in
promaa Smym^is
cjuarum pluralitatc
ct/Itas
collegifte videiur
vt fabdidit Paufanias
facihus varietas
Not. ad Dion.
quia
',
fi
proba
eflet
Zamofius eam-.
GERM
PONT-MAX-TRIB-POT
Gg
cici
RAPHAELIS FABRETTI
254
cici
carcre animaduerto
mam expeditionem
am
Pontis
non
3c
nifi
',
qui Traiano
Dioni
( fi
ab ea in Vrbe
5l
numaiis credimus
reditum-^tributus fuerat
fecunda expeditione
Dio fubdit ,
vt
8c
fic,
poft pri
ante
fabri
&: confirmat
Jumna ) eredi
Cc
ipfis obie(fto
Qui tamen illam ferre non renuit , nec laborat vt olim Gmterus , ab eo fri
gore, quod mihi ex illa claufula Amujii vere Pontificif innafcitur, emendet eair
faltem in vltimo verbo DANVBI VS quod apud Leunclauium , ex quo Gru
terus pag, CLXil. c). epigramma tran^ulit, DANViVS fignatur
\ti & alia:
fcmper apud eundcm in lapidibus DANVVIVS pag. CDXLIX. 3. CDLUI.i.
CDXCi. DLXII.i.&:MCXXV. loatqueapudOcconeminnummisTraia,
lOVMNVLNTORI
HERCVLI-VICTORI
M-VLP-NERVA-TRA
lANVS /CAESAR
VICTO DECEBALO
POMITA DACIA
VOTVM-SOLVIT
:ADSPiCE-ROMVLt-PATa
GAVDETE QVI
DITI'PATRI
MATRI
DETECTIS D A C
THP<;AVR[<i
n v i\ ^
i n t
TERRAE
CAESAR'NER
VA'TRAIANVS
AVG
^.p
P
r
A
VESTRA-ISTA
EST.GLORIA
^^
ejio
II.
ad pag, XXIII,
a. fic cenfuit,
duorumya
:>
RITES
tus ejfem
deinceps fpuria
$c
commentiti.^ infcriptioni
quam exemplum ad
\\t\vnx c\3iu(u\x
ex Gruteri,
imitandura proponens
gaudete Quixites-i
viii
njejlra
t^aejlgloria
Et quidem
e(i
epigr.
vltra ineptitudinem_,
<
LXII.
Iib.
XI.
atque_.
appofitioiliaprsenominisnominifque, fub
mentione C^faris aut Jugtijii , fufpeda cfle potefi: , nufquam in latinis monumentis ( quod viderim ) Traiano pofi: impeiium fufceptum, &: fub Imperatoris
nomine vfurpata ,
ratione
quam
fcilicet Goltzij
BA2T0N
femel in
faftis
confularibus fignandis
peculiari
quadam
MAP-OYAn -TPAIAN-SE-
NEMATSa
OTA2*j atque in
Dijs
nifi
Sponium
in libello de Ignor.
OTAn' TPATAN0N'KAI2APA-
2E-
'
nimis
cui
ficili
nempe
nemo
nifi
bardus
'
ille
47. 5^ lib. V.
cap.pi.duoprioranominaiibertumexmanumittenteafl^umcrc;tum S<:quiabaranimaducrtere potuiflet, in Artemidori Oneirocrit.
,i;
<I)ABI02'POAEMON
A*
;!
i^j-
AII* PATPini
KAI* APTI'FA2A
VIII-
lib.I. cap.
0'y^nW quam
ex
cum Herodiano
ipfis
fumere poterat j
vel
lib,
j)
\.
I;
XXI. 8. , ficetiamremotisarbitrisinCorrig.col.il. flatuit, confid:am fuiHe ex Dione , qui fadum , non tamen adeo partitc &: diftinde vt Ciaconus num. jo8. fed his vcrbis rcfert The[auri De:ehali quanc^uim h Sargeti^
terus pag.
vti fufpicionis
repofiti erantj
, (jUiC
-^
Decel^^lus enim-ifiumi'
ma^nim vhn
humiditatemferre poffent^i
&
inuentifunt
argenti aurique
eo cona^efferat
rejiituerat
'
tutn
ijjque rehus
frxterea le-
alia
C^ familiaris Vecehaliycui
captus
In
ijs
vndenariL,
(uam
prout
5c Verbis
liberent,
exponam
eodemfluuio Sargetia
quem
inuentum
truncum
fplettderet
-y
circiter oElo
e(i
,
in
hoc euentu
Cf^cumjorte
arhoris
quare aiacriores
cymhas admouijfent
effeEii
fundum
-,
confpicati
diligentiiis
<edtfi'
cium quoddam parttum fuh 'undis inflar ioculi j cuius fornicem , quia arhor enata )
^etuflate decidens , ad rutnam traUo <ediflcio-i aperuerqt-i omni diiigentia, perfcrutati^
irgentem lim
nummorum aureorum^
Gg
gis
RAPHAELIS FABRETTI
z}6
pis
qHam
delatis
cum
) millin
Jliam /ultam
ingrelji
aurificiUs ojlenaiffent
muo
in
^edificio
fnemorato inuenerat
Cceteriim
cfrtiores
TBRRAE
MATRI'M MATRIM
corredionemfecit, rfrr<
Af
in eadem Prouin-
cia
furn.
ibi detedJa
ATVRNl
NVS
in fJorto
ATVRNINVS
Claf
DEC^COL
/,
num^^6,
V-SL'M
V'S-L'M
Gruterumpag.XXVI.5,
iam olim
Salatn^
ANTONIVS ANTONIVS
mutuatus
Extat h^ec alia apud
dicatam
TERRAE
tir
i^'
Dacia fola
fibi
vindic^re videatur
hafce duas
C AE L O
DEAE SANCTIS
TERRAE-MATRl
SIMAE-TER
menIs?raV^ori
SA CRVM -POSVIT
^'^^.'MA^l^i'
AVRELIA-FLA
V I A IVLIANA
C-F-VOTVM
S
in
VERVS-ET
Sic
OCTAVIA EVHODIA
OLVI T
^ /l
in Vimea Greppi*
> 9jiiritli
(qu3E
OCTAVIVS
cippoadSS.Sixtumir Dommicum
Quintam de
AETERNO
E IV
ad Vianf PrtHefiinam
cx Panuinio excerptam
& exinde.^
ahjfque
literarias
fupinoanimo acceptam , prout a Panuinio ponon puto vnquam in rerum natura extitifle , ( non cnim ipfe locum in-
CXC.
1.
fuisJacunisj
TRA
DECE
'
digeftas fuifle
'
ESAR DIV
&
'
colledas
quam
Gruterus pag.
Eaita fehabetcuau
NERV
'
VS AVG
NICVS-DACICVS^ VICTO
'
PONTIFEX- MAX
POT IIII CoS V PROC
V^
nam
ego
folufue
CCXLIV.
vt alia multa
cornu appoiuerit
6. fcd frequentationem
VIII-
ita
cum
antca
ma-
obiei^ans
infcripnonc
237
conficlum ab P.xntit-
modeile ex
fraterni fodali-
lege arguat P.
III.
Confulatu iungunt
( in
hic in
humani,
ncs, vti
falfi
ac decepti iunt
S^ ilc lo-
i,
legendameireIMP-CAES-NhR-TRAI/\NO-OPTIMO-AVG-GER.DAC-
PARTHICO
cselatorem
cft
lapfus
Patmi , titulum
Dian^Jimulacrum
DIAN PLRG
Ah2edu!3Bgr.^csinfcriptionesper
ATTOKPATOPI
EOT
Cruterum relat^epag.MLXXXIV.
KAICAPI
p. 11,
A T T O KP A TOPI KAICAPI
QEOT-NEPBA* Tin- NEPOT
.
A-TPAIANn-CEBACTO
APMENIKO^AAKIKn^APXI APXIEPEI- MEriCTn- AH
EPEI-MEriCTn-AHMAPXI MAPXIKHC.ESOTCIAC
KHC- ESOTCIAC- TO lA TO-IZ -TFATn TO. T. PATPI
.
TpATn TO
r-
P AT P I PATPIAOC
Tn-THC'OIKOrMNHC*KTI
PATPIAOC-Tn.THC-OI
KOTMENHC
KTICTH
CTH
RAPHAELIS FABRETTI
Z38
A ITTI ON H P O A I C
AIA. F P O T O K O C M O T M
P O M PH I O T'KAEIMENIAA
n N-^H' P O A I C- A I A
FPnTQKOCM OT* BANA-2-I
CTH- A
TTI
poffunt
fed
in altero
cum IIL
nam
confulatui
nihili
>
non
neceflario cxigit.
nummis eSingendis
Tribunicix Po-
confulatu componi
ille
fecundo, titulum
XVlt
>
ipfius
Sc
femel
cnim
authoritatem in
Sexta infcriptio
cum alijs
3. vt dicat,
Trihuno
emcndata nota
cohortis fecund<e
VIII. fequentibus
illa
VIC.
V tgUum
lun-
C'ARRlO-C-F-COR
CLEMENTI'MiLITI'COH-IX
PR EQVITI' COH EIVSDEMDONATO AB IMP TRAIANO
DONIS
....
TORQVIBVS- ARMILLTS-PHALERIS
;.
TRIB VNI
,
QJENNALI- PATRONO^MVNICIPI
CVRATORI- REIPVBLICAE
M VNICIPES MAT
PECVR ET AVG V
. .
pag.
Q^GLITIO
ATILIO-A
VI^VIRO^EP
JVGFRl
Vn^ViK-EPVL
....
6.
P*F
.....
AVGVSTALI-CL
IMP NERVAE CAES
DACICI^PROVINC
CCCLXV.
fuppleuexeodemGruu
....
DONATO-AB-EODEM
DONIS-MILITARIB ....
VALLARI CLASS ....
antecedentinum.6,
PVRIS^IIII-VESTIB
PROVINC
5
EGLECT
!
in
pag.CDXVLy.
M-LICL
NIS* VII-
MVCIANO
EQ^
CENS
VIII
239
DONIS
XIII-
DONATO
TVTEM-Er.FOKTITVDINEM ....
BEULO DACICO AB IMP TRAlANO
.
OyiBVS
PHALERIS 7. COH
COH VH PR PRIMI
ARMILLIS
DAC VIGIL 7.
PILARI ALAE
I
CAMPANAE DEX
CVRATORI'RElP-EADEM-PLLPS
ORDOQ^ T R A A N E N PATRONO
B
M
pag. CDXXIX.
P
PAETO
Q^
MEMMIO
N A R I
IIII VIR IVR DIC Q^VINQ MAG IVV
PRAEF COH-IU ... REVC-TRIB-LEG.X
P P
i.
L L
'
GEM PRAEF
ALAE -I.^.SICV.-.DONIS
MILIT DONATO.IN- EXPED -DAC . AB
IMP-CAES-TRAIANO
VEXILLO^CORONA^MVRALI
PKOC PROViNC- SICILIAE^ PROC- PROVINC
L V S T A N AE PROC XX HERED PROC
PROVINC TIR ACON PKOC PROV NORICAE
O M N I B V S PERFVNCTO HONORIBVS.IN
MERVIT
PATRI INDVLGENTISS ET INCOMPARAB
PMEiVlMIVS-QVIR. APOLLINARIS
T TRIFERNIO
P F
QViR
AE T O
Cl^X^^^VII.y
MEMMIO APOLLINARI
II
DONATO-EXPED^DAC^AB.IMP
TRAIANO HASLA- PVRA VEXILLO
PROC XX
HER. PROC.
THRAG
'
APOLLINARIS
PATRI PIISSIMO
!
pag.
RAPHAELIS FABRETTI
2,40
MXX VIII. 6-
& in
cum
vt faltem
vidctur
efie
Hunc
ta>
ApoUinarem ad quenu
fcd me non finit hoc ei
elle
nos
^pollinares indicat
qui alios V.
alteri
CLA VDIO-
TI
'
'
PROM^IN^LEG-EADEM^ITEM-SVCCESSIONE-PROMOTVS
EX-XX^VICT-INLEG^lX^III-SP-iN-L^VII-CL'P-F
ITEM S VCCESSIT IN LEG EADEM MILIT 7 U 1
PR^POST-ANNLS^XI
VIXIT ANNIS
iNon abnuo
ahorumue
hanc poflremam
poffe intelhgi
XLI
CCCXCi^.
pag.
>
I.
8c frequentes nautici in
Mineruia:
Columna
quam
hic cuni_,
apparatus
num-
cum Vidoria in prora Nauis apud Occonem , & coronx clalEcje indicium
fupra inferto QJGLITII fragmento, ahoque mox cxponendo , olcaginacjue
rnus
5n
vt credimus, ac nauahs fcu cialfica militum. corona num. 171. qii^e omnia fufjus Cap, II. pag. 48. A, cxpcndimus, occupationem huius pagin^E tuebunturAlterius
fragmentum
extat pag,
JTALIS
CDXCVIIL
COS
y.
PRO
COS
ll
LEG
'
<
JLEG^PR-PR.PROV^
AFRICAE
R-VIARVM-CVRANDARVM^ET
,'IVS
VERVS
F-
AVG
TRIB
PLEBIS
'
R PR-PATRIS^PROVINC-AFRICAE-TR
|RT VIC
ICIBVS
III
-VIR
MONETALIS
SOLO
^FECERVNT
miles quidem
ifte
ab Hadriano promotus
SVO
A^ A^ A^ F-F
.
ET
uius
VIII-
241
A cuius
BESIO
P -F
oyiR
BETVINIANO
exacti exercitvs
ARGJiNT
enim cam
tacitus a
At nos
bigat, recepit
Lazio
aeterno
fubdubitamus
'
effugilfcnt
hominem
dum AVSPICIIS
SCAVRIAN VM
faris diligenter,
Traiani
nc trium quidem
,
nominum homincniy
Sc ilhus
cum_,
colonia deduci
bant
habetur
Duumuiros condi
folebat, vtpro-
feruilem in
modum
ibi deftituitur
In hac farragine
rem faciunt ;
tum
quia ad
IMP-CAESAR
DACICVS GENTEM-DACOR-ET-REGEM-DECEBALVM
^'
IN
PRAETVRA
Hh
Grute-
RAPHAELIS FABRETTI
242-
Viarum qu^E
CDXXX.
honorum
ex
^.
pluralitate
Suram
pertinere
Sc fignanter ex curationc_,
Vrfinus in gente
ARRIA
dicitad Liciniurn
verum quia extremi Iiterarum apimarmore etiamnum apparcnt , vt ego met obferuaui, dum marmor, loco
recognofcerem
M PAPIRIO M
COR
MXC
lOVI-CVSTODI
QVLRINO SAL
'
VATORI
in
VaM.TranfduanU
TRAIANI- AVG
i.
COL
ARMI
Sequcns cpigramrna
Z.
neomnino
&
vi(^oriE
Hadriano
'
ca
IMP.CAES-DIVI-NERVAE
TR AI ANO H A D R A N O A VG
PONT'MAX-COS'III-P-P
RIO'ADDlTAFELIX^EST
M-ARRIVS-Q- R- COL-VL
PIAE TRAI SARMIZ
ihidem
'.
DEVOTVS-NVMINI-EIVS
EX VOTO P
Grut.pag.CCIL:
hinccjue
mus
VIII-
Patinum
in Hadriano pag.
^43
infcriptus fuit^
191.
Diucrfimode Xiphilinum intelligunt Blancus,^^ Leundauius j ille enim coloniam , hic colonias Traianum in Daciam deduxiflc legit
Bene igitur Leuncla.
(I
Albx lulix
eftj
cxtans
I
ET
M
IVNONI
R E G
NA
TI-CL-ANICETVS-AVG
CO
T E
O NI A K
P L V
VETVSTATE
CONLAPSVM
A
\>
O
T V I T
Vlpianus
I.
Coloniarum
coniungit
DECVRIONIS, &AVGVRIS
I.
PARALISENSI
VM^ PROVINCIAE DACIAE COCCEIVS SE
VERVS- FILIVS PATRI* PIENTiSSiMO
ITE
PONTIFICI
CIVITATIS
-i
'
nenfium
Colonia-, a
eiufdem iuris
efl
, iuris
Italici efl
quoque
in
Z :irmifegetufa c^uoque
Et
dum CiernenfcrrL,
iunxit , ab
jcet
inferiori
Vrbem Nicopolim
in Moefia fcilieius
quam Au-
Adlium, &: iterum prope Alexandriam extin(fio tandem Antonio cxfiue Pompeius ad limites Armenia; , in loco vbi Mithradatem viccrat
guftus ad
tfuxit,
I
Hh
imita-
RAPHAELIS FABRETTI
z^4
nummus in Mufeo Chriflinx Augulhe a me vifus, & oHm a Gottifrcdo defic emmdeea Amfcriptus Tab. XIII, num. 3.
mianus
lib.
XXXI.
ttus
ab hac
-,
Hanc Ptolemaeus cap. XI. libri IH, videtur in Thracia: 5^ JVlaccdonia: coniinio , ad Nefium
flumen ftatuere, quod in nieridiem, & Sinum Strymonicum fe exoncrat fimilitudine vocis inter Neflum fiue Ncftum (vt Herodotus vocat Hb.VlI- cap.
CIX. &CXXVI, ) & IVlcflum, ac Thraci.x Prouinci^E latiifima acceptione, deceptus. In Moella enim inferiore veriiis eft: ( ni faihmurj eam fuiftc htam &
Belli Dacici hilloria
ad ripam Mefti, ah'cuius ex fluuiolis Iflro tributarijs , liue potiori cenominatione ad Ifl:rum ipfum iacere, tamquam in vtriufque conflucnte pofita, cer-
fiue
copolim
fuifle, cauflamcjue
Nicopolim
igitur Moefia
7,
AVR-DIZANE-COTIO-ET
T N E CONIVGI NATVS X
PROVINCIA MAESIA INFERIORE
REGIONE NTCOPOLITANE VICO
PV
nummo
PPOCMBCTOC
confirmat
Caracalk
manufcriptorum codicum
tradit
1x9.
fide
;
infcnpto
flc
OTAIT NIKOFOAEOC
alij
in alte-
finiftra
dice
MS. Cameii
apud
'J
atque enunciatio
barbara cjuaniuis
POLISTRO Ex
VIII-
z^f
^4.
alia
Quo imminente
rc nojirorum
quejit
hocjue modo
inter q^uasprimx
ne appeiiatur-jquam phiiippopoiis
exornant
CiT'
Hemimontus Hadnanopoim
Poji hanc
Eumoipias vetus
/^nchiaion-iCiuitates wa^nas
CT*
hahet
Dein Myfta.t
'vl/t
7 hraciafpeciaii nomi-
B^r^ei
ampice Ciuitates
De Aurarijs Dacia:,
admoncnt nos
libertos
vnde animos
vircs
& thcfauros
M.M.
Vipios
Hermiam U
Dccebalus fumcbat
ni
efTc
Roma-
M
AVG
HERMI AE
D
VLPIO
A N D
LIB
SALONIA-
PALESTRICE
pag,
DXCIV.
7.
Schlatni^Tranfiuani^
ontnes
hO* IIL.
apud Gruterum
'
dcnominandi ,
quam AVRARIARVM v emendaia proinde ca ,
quam Schlatnia: repertara fuifle diximus , &: eo-.
idcm loci vtraque affixa.
,
i,
COLLEGII
COLLEG
A VRA R A RVM
L CALPVRN IVS
Hanc poftremam eandcm puro cum alia , qux habetur pag. XII. 6 leui ditfcrentia , dcdicationis
I
O
qux hic dcficit , & AVRARIORVM
PRO-SALVTE-IMPERA
TORIS
VIXIT-ANN-LV
P I V
LI B
Compojieli^
Lili-BENEMERtNTI-FECER
CONIVNX ET DiOGNES
V L
EVTYCHESPROC
METALL- ALBOC
D D p.MLXlV.
AVG
M
R O N
AC
PROC- AVRARIARVM
CVI VS RELlQVIAE tX
INDVLGENTIA A V G N
ROiMAM LATAE S V N T
D
I
D
O
pag.CXIV.6.
PRO^S-IMPERA
TORIS
COLLEG-AVRA JIL
lull
R O RVM L
CALPVRNIVS
D D*
EX^
RAPHAELIS FABRETTI
24^
EX VOTO XXX
ET INVICTO IMP CAES
MAGNO
'
'
Addo &r
VlpUm
Traiamm
pr^pe
in ea
Gr.p.CCLlX.8
olim Prouincia
exiftcntemj
SERRANVS EXACTOR
A^ A- A AVG AESCVLAPIO
S VPER S ALVTE CONIVGIS
TI
CRISPINILLAE
H
dedicatio
Alh^ Iuli<e
Bxaiftoris
Grut. pag.LXlX. 10
>
monftrat
>
FORTVNAE AVG
SACRVM
MONETAE
OFFICINATORES^
AVRAIUAE
ARGENTARIAE
CAESARIS
FELIX-LIB^OPTIO-ET-EXACTOR
AVRI^ARGENTI^AERIS
flurium hhertorum iP* feruorum ,
Diuitias autem Regionis adeo magnifecit Zamofius
uiftam
yti
>
feciimnturnominn
0*c.
qu^
eo paclo
grumi
aurea ramenta
vt rudis auri
D
M
P-AELIO.T.F^OVAEST^R
ex cpiiheto
ita
lOVIS ; TRAIANI,
( ira
eniiiu
kgit
legit
Cruterus
fn corrigendis )
cum
auclis
&c
ipfo intercidit
dcnominatis a
fed &c
2.47
Tiaiani
VIII-
itcm(]uc
religionem
pr^-
& pictatem_>
TRAIANO-ET-DIS-DE
ABVSCt
"^
"
AVIANVS
A VG LIB SVBPROC
AVRARIAK
MILITES-CONSISTENTES
MVNICIPII
PRO^SALVTE-VICTORIS ...
DOMINT N SANCTISS /
M
TRAIANO
O
POSVERVNT
,'
ita
pag. Xl. j
51
lupiterindigitatus
imo eofdem
pcculiaribus
DIANAE
D'D
Diflert.VLpag. 511.
HERCVLI PATERNIANO
COMITI-OMN- DEOR C^
J^'IVNIVS- P^F
PA
hanc fupple ex
TERNVSC^"
'
L num. CCXXIX.
MS. Bibliothecx Bar-
Claflf.
JK
LXXL
SAf^E-LlBEKTA^ P-5- V'S'L*M.
PLVTONI NERVIANIO ET FROSERPINAE
Clafl".
L num.
NERVIANIAE-SACRVM^KAL-IVN
L-D^D^D-AMITERNENS
Claft'.
h num. CCXXXIV.
CERERI
RAPHAELIS FABRETTI
248
AMBLACYNTHIAE
SACRVM
M CINCIVS M L AMBLACYNTHVS
CERERI
'
Clafr.Lnum.CCXLVII.
aliaf(]ue
SILVANO- FLAVIORVM
repertnpropeMat
D.
foleuvi
HelettA
ANTONINO*AVG^FIO'P-P
DEDICATA.XV. KAL^APRIL
SCIPIONE ORPHITO ET
SOSIO PRISCO
NYMPHIS-GEMINIS
S A C RV M
CoS
C- FVFIVS- GEMINI- F
POLITICVS
Q^CAECILIVS
O R T VN AE
TORQVATIANAE
F
NARCISSVS-D-D
IDEM-AQVAM-PERDVXIT
Firtni apud
CERERI- ORCILIA
NAE SACR VM
.
C AVRELIVS ORCILI
VS PARALIVS M
AVRELI
AVG
VERI
BERTVS
E
RCILIANVM
O R T
^P
ALIAS
DD. de lortis
illuftrat
& numen
VM
in conferuatorenx.
A R
dedicantis implora-
CERERI
Aurelici
.
CONS
E R V A T R
ORGANIAN-SACR
M CLAVDIVS M L
ORGANIVS-SACER
DOS
BONAE DEAE
ET-SACE^,DOS-CORP
LVTORVM
ET
TECTORVM
Calidonios,
aCnagioCNAGIAM,
a Sarone Troezenio
SARONIDEM,a
FEPONIAM
f. ,
in Cilicia a Sarpedone
AIANTIDEM
TELCHINIAM
HERCVtranflulerunt
Cypro
illic
domicilium
LEM MANTICLVM in Mefiana ohm ZancJe apud Fretum Siculum a nomine Tcmpli fimul & Coloniaj condkoris PHILHM S^ LAMIAM VENE,
REM
VIII-
^49
fi-
lia
AMPHICTYONIDEM
Amphictyonum fedilia
PANEM SlNOITEMa
cius
,
nutnce
Nympha
Arcadica
LEVCATEN
f. ,
LeucoVlymsfocio:BACCHVMMELANTHIDEMaMelanthoexEh-
mine
<
lOVEM
denique
HECALV^M
dcnominata, inquam
ab
rum Authorum
iocis
conditoribus carum
,
ab Hecale vetuli
f.
f.
ac
IVNONEM
Tcmplum
numina ex
dedicante
varijs vetc-
coUigi poflit
Templa, vd fimulachra
[ii ,
Non
mcmoriam nota-
aliofue vfur-
Animadu. ad
i^/.S^Reincfius
negauerim fane
ij?,
rei
vt feccrunt Barthius
Epift.
quandoque principibus
quas Dijs
aequarcconfueuerunt
nominibus in
paficcontendunt
ij
ipfa, proprijs
viris
foeminifue,
DCCCXXXVIU.
VENERIS LATINILLAE
16.
VENERI
LATINILLAE
SPEDIVS-MA
TERN lANVS
MARITVS
rcpetitum
vt puto
alia
pag.
MLX IX. i.
VENERI
VATI
LLAE
SP-AELIVS-MA
TERNIANVS
MARITVS
<quam extra dubium
eft
ad vxorcm dcdieantis
refcrri
&
nonnulla
alia intcr in
rum
RAPHAELIS FABRETTI
aj-o
CERERI
Diyi
IVHAE AVGVSTAE
AVGVSTI MATRI
TI-CAESARIS-AVGVSTI
LVTATIA C
'
SACERDOS AVGVS
PERPET
LlBERlS-^Sibi-.CONSACRAV
^---
IVLIAE
AVGVSTI IMP
TTOT AAnANHMA
ITOIH2AMENOT EK TON
TA2IN A
faciente ex
2 TOT2
2TE$AN0T2ET2EBEIA2 TOT
erga coronas
uerf^ ipforum
AETTEPON AIONT2IOT
Stephanephoro vni-
^^(lore
TOT
fecundiim
AnOAnTEIMOT
Dcmus
ciT*
popuit
Dtmyfo
Jpollonotimi
2ABEINAN BA2IAI22AN 2E
BA2THN NEAN AHMHTPA AT
T0KPAT0P02 AAPIANOT TT
NAIKA nAM^TAOI TnO THN
EniMEAEIAN lOTAIOT KAN
AITOT TOT KPATI2TOT AN
GTOATOT 2TPATHrOTNT02
AISXIQNOS TOT AAMOKPA
T0T2
lulij
fulis Pr^feclo
Aefchione Dnmocratisf.
tom.
II.
qucm
par.
IL pag. xi}
6c inter
nummos quoque ,
Not. ad
HPAN
Liuiam Umonem
lOTAIAN AOPOAITHN
in aucrsa vero
,
CiT*
refcrt Falconerius
in^
AIBIAI*^
vttaceam
alios
tamquanx,]
T IH
pinx
VIII-
25-1
tam fub Cereris , quam etiam Cybelis, &: Liuise (eu Tulias AuguNon , inquam , hoc abfolute negauerim , fed diftin*
fti, fub Dianae iconibus .
ftionem aliquam in hiic re adhibendam moneo j itaut ahqu >ndo certe nomina
Dcorum fibi vindicaffe admiferim ; non tamen femper adie(ftam numinis nomcnclaturam agnofci debere in hac prarcipue lOVIS TRAIANI infcriptione , qu^ eo iam defundo , omnique adulatione extin<5ta , continuata legitur
Artificum quoque nominibus fimulachra infignita fuifie obferuo ex Diodoro hb. V. Apolhnis Telchinij apud Lindios, lunonis S^ Nympharum Telchiniarum apud lalyfios , Si rurfus lunonis Telchini^ apud Camirum, a Telchinis
pin Claudij
ita didiA
quorum
Deum
primae
folertisE
Notabilis
p
:
efl;
quasfl:ionem.
ftatusE accept je
feruntur
CLXXV.
dc_,
s>,
V L
AVG
AEGLVS
PllOC- MAVSOLAEI
N E M
I M A G
L
CORINTHEAM
TRAIANT
CAESARIS
COLLEG FAENARIOR
D
Nec aflero ,
'I
nec
fatis
adducor
vt crcdaiii
Maufoleum pertinuifle.
qua^ro , ex quanam matcrie fiatua Traiani Column^ fupcrimpofita confiiiteritj
poltquam Ciaconus qui num. 1 4. capitis a fe yifi menfuram inijt & pedes adnoflirum
monia, nobis
pam
fAris
Tiberis
i
reliquit
( vt ait
haud ahter
6v ipfius
Quemadmodum
Strabo
Iib.
IV.) pofitum
eji
alijs
fcimus
>
fit
MoLvauXeix oyo/jiCL^ovm
, 'vt
Romani
rei
tefte
Paufania in Arcad.
apudfe monimenta , Maufolea appellauerint Et vrgenti fifima eft coniedura , de Traiani monumento hic intelligi , dum^
Marcus ille Vlpius praenomine &: nomine fimul Patronum fuum detegit,vt
loquitur ] ma^ntfientijjim*
Veterum mos
Libcrti
fuit, &:
c^u<e<j^ue
Nec
RAPIiAELIS FABRETTI
aj-i
fcd etiam
MVSILEIvocem
tamquam
bis vfurpauit
Exfcriptoris
corruptione
reperiri
ouam fruitrajl
Maufolei veftigium
hanc eandcm.,
fa:culi
^:
mendum
non vnius
RigaltiusinNot.
>
dum
ex
Inter tot
'
'
'
'
IVSSIT
Cum etiam marmorum alteriXiberto commifra,forfan ad hoc opus pertinuit:
DIS
MANIB
V L
MARTIAH
AVG^LIB
AMARMORIBVS
2^
Grut-
pag.DXCin,
foli,
expeditiones tamante
iTraianum referant
Daciam
plures in
hilloriie )
7.
quam
poft
CN
POMPEIO
POMPEIANO
EQVO
PVBLICO
TRIBVNO-LEG-IH
ITALICE
PRAEFECTO
COHORTIS AFRORVM
I N
DA C IAM
POMPEIA-CLEOBVLA
ET' CLEOPATRA FRATRI
Grut.pag.CDLV.9.
fed tmendata. ex
fuo ctppo
Vm
C<efarma.
Terminus
KARISSIMO
& corona
Dacici Belli
j
triumphus
fuit
refe-
rfefercntes infcriptioneSj
VIII-
zj-j
merito
L-ANNAEVS
MER
VICIT
CJV
.^^
SECVND TVLIT
XXIIIIX
i:.jr
TER.TVLIT-XIIX
AlU
PAL-ET-COR-.V-*
DlVf
TRAIANI
Grut.pag.CCCXXXV.
AVG'MVN
Notam
illam
MER
cxBoiHardoto.IV.p.119.
Grutero intadam,
lo in fuis
4.
matutmo fpedaculo obiedti, ac fuperftitcsjmeridie inuicem obijciebantur. Hos legitimos dertinatofc|ue Gladiatores
fuilk,negat Lipfius Saturn. lib. II. cap. XV. eo quod, nec docti faclique ad pugnam erant nec armis in ea vtebantur, aut arte verum cum nominefufe Claffis, MERIDIANOS fcilicet, tum a Suetonio, tum a Tertulliano, locis a Lipfio
ligimus
ex
beftijs in
eofdem Beliiarios, e quibus Meridiani prodibant , non deerant proqui pugnandi folertia prarditi , vltro in ea ClaiTe nomen darent, vel vir-
intcr
terea
fcdo
fulto
D, dc
i. .
locmtes-^cj^HO
cum
homines
heflijs
it mtfer9
depumarent-i in-
quofdam nauticos ad fped:aculum induxit Ludouicus Dorleans in Tacit. Annal. lib. XII. pag. 648. num. 5. , non_j
quidem ad plaufum , fed ad rifum dodiorum , in truci quamuis illo ad Lacum
Lucinum nauali pr^lio fed vt author ifte nouum quidfe cogiraffe oftendat,
uehitur Cyrillus Cathec.
I,
Beftiarios
nullum
pro
proprietatis
vcldecorispenfum accurat,vtcumpaulI6
illud
etymon
num.
4.
cum ex
compluuium
nomine propudiofum
vcrbideriuat, ad lib.I. Ann. pag. 81
itemque,
Ceionij
ra
infra
nudos
<ir
haila fola
ad iBnm
non gladio
totis corporibus
Meridianos hofce,
expoftos
cuius moris
Androdo
lcone
yilem befl:iarium ,
no-
CTte-
in arena depugnaflcLj
lacobatius, qui
&
fugitiuum mancipium
efl
vera
fi
vbi
vt probet
iufli militis in
cxtitiflfe
cum fan^uinanum
fpecicm adornans -
Bejliarijs
Attj^ue
RAPHAELIS FABRETTl
t^-^
d/-'
0*
fcenderety
fcrip.
CVII.
corrupit
agitur
Clafl.
fed de Athlctjs
confuleret
Alibi
Clafi".
V,
Vll.
-,
alfequutus
Infcr..
eft
ibi
quos aperte
nam quid
(go te
qui
GU'
edixujue
quoque
ac fucceiFiue Suetonij
Auguftus,/;^/' illud
tutinum tempus
cere
i.
^ Pugilibus
i. lib.
comempfens
mentem
ncc eius
pag.
I.
Pu^iium pojiuiatum-)
in hac arena
parum
V.
venire in
T heatrum
fcliciter verfatuseft
ma-
non pia-
ReineliuSj
nempc i
LXIV.
M- COILIVS- M- L- P ANORMVS
AGITATOR
FAC GARAMANTINIC
VIXIT-ANN- LVII
AGIIAVIT-ANN-XV
Faaioncm GARAMANTINICAM in CEROMATONICAM immutansj
qu.^
fi
a ceromate quo
Jt/yietie inungei>antur
nomen deducit
cum
id
rehquis
om-
commune fuerit 5 nulla hinc fadionis vel diuifionis nota haberi potcft &:
quid tandem Aurig^e cum ceromate ? Succurrere potius homini debuilkt fimile
apud Gruterum fuum verbum (nifi quod prius elementum abrupto ibi marmoye dcficit ) in fequenti infcriptione pag. CCCXXXVIII. 2. exprefiunu
nibus
M-AVRELIO-LIBEROG
^PATRI
aE T
5|E
ET
OCIO
AGITATORI
MAGISTRO''
D O M I N O"^
^
FACTIONIS
PRASINAE
TjAVRELIVS-CAECILIVS-PLANETA^
N
l
A
ROTOGENES OB
in
PALMAR
NATIONE AFRI
.
^
^
Fadionem Prafinamjqu.-e cum Garamantinica in Gruteriana infcriptione iungitur , vnam & eandem cum illa efle 5 & propterea in Reinefiana
fub hoc tantum nomine, ( fiue tefleram & cognomentum vocare libeat) aliud
pra:cipuum intelligi . Si cuius palato h.Tc non fapiunt , is Boldonium adcat in
vnde videtur
LXXX.
& maIecompofitam,inueniet,
Epigraphic.
lib.
mUrici
ne fuam quidem
dedicauit
aram proijiBori^genti
a Bulengero de
.
Circ Rom,
cap.
<
XLlIt
De
VIJI-
zyj-
nieridianis fpcvflaculis
LrANI-Q.VOD-MERA-FIDE -ADMI
ENTISSIMIS
Quoad
!|
VOCIBVS
ESSET^
VN DI A Q VO D
BIGAS -CENTVRIATIM^
D VAB VS BIGIS ET EQVESTRIB
CCCXXXVIL
Dio-
MIA
MA O RA
I
ita
fubditur
Infculpti
LXXXVIII
TER
TVL
XXX
VII
LVI
hincmdeefii
^HO
&
TER TVL
XXXV
inter eos
cmijlrum fu hfmens
repofitnm prAens
CLAVDIA HELICE
.
GR RVSSAFAE
CONIVG DIGNISSI^
COND
Totum
inde
id
HIRPIN VM
AQVILONEM
nobilitate
harum palmarum
a Poctis
decantatum , a
'
ni^rum ip altcro
vt in alio
RAPHAELIS FABRETTI
zf6
rufo colore ex
adied^ notS
fuiffej
credo
cum
CALLIDVM
&
&
alias
in^
P AL'ETCOR';
perpendatunquod vt
alTequipolIimus^pri'-
m erroribus in quos
cxprauaBoilTardidelineatione Gruterus
an expHcatione inci^
dit
fyncero exem-
plari
exhibito
marmore penes
ex
la-
cobum Mafcardunx
exiftente,medcamur.
Grut. pag.cccxxxv.
nem
recenfet
agnouitj
ianu
& Thracum
propriam fuifle , ex
ClementeAlexandrino, Artemidoro,
luuenahs Interpretc
probat Lipfiusdi(9:o
lib.
n. cap. IX.
in-
falcis
modo
TI&CVM-AR^XK&ft
fimiIem,quod omni-
no
figuras falcis
simss
ROMMVNEIVSD^[\
(id DiEvmif
fonat ) LIB.V1111MISSFE i
ROM.MVNflVfD
contrariumeft. Nec
ffarpe grjcce
__
^^,
luuen.Sat, VIII.deGladiatoribusThracibusintelleaus;
vnde
ideft incurua,
proprio cpitheto;
torqucndo
2. digitos,in
Dextera
%^j
VIII-
inflcxos
filo
quemadmodum Catullus
Formahat
digitis
curuas
^udlem forficihus
ITonfor
Brcuc fcutum
metitfupinis
corona lemnifcatS
quomodo
eit
extitilfe
XXXIV.
THR
Oifelij)ad
non vifum,
cThracumClafle
apcrte dignofcimusjquam Gruifl:um
acumine explicare non valuit 5 quia Boiffardus & Smetius elcmenta ifta T* H* R contra fidem marmoris intcrpunxcrunt,
Efl: enim veluti ex formula infcriptionum ad Gladiatores pertinentium, fuanu
terus fuo in his rebus pr*EftantifIimo
vt in P.
Dtmach<iro,
P.Lselius Bifciola
Hor. Subfec.
fignificaife crcdiderit
lib.
in
hoc
mus
tit
diflcntirc liceat
fuiflfe
Thracum
crcdit )
quando
& colligi-
Samnitici militis
crnatus
ita
primum
Liuium
lib.
IX. cap.
lib. II.
XL. ,
vt quauis pidura
Forma eratfcutiy
aquali 5 ad imum cu-
cap. XI,
fafligio
galea crijlat^
lufto
marmore
Parum tamen
cius
e ve-
Kk
in
quo
RAPHAELIS FABR.ETTI
in Hortii
Panjff^ilijs
ad ViarrLj
Aureliam
in
eum^ue occi-
fum
a pcjlremo
magnijicafepultura
affecit
VIII.
ly^,
magnitudojinfimam viliffiminebulonisrortcm exccdens,verba h^cXiphilini de alio intelhgi minimepatiuntur . Ratio illa fcribendi pundis poft
vnamquanique fyllabam interpofitis , nec inufitata omnino cft , nec exemplis defticippi
tuitur
bcrinis
D
D
Bar-
omittamt
e fchedis
A R E L-
L^ SEP- TI-MI^O
E-NI-T-F'PRIS-CVS
F CTT CON IV
GI CA RIS SI M
MA'RTTO-OP-TI.MO
AE-BE-NE^ME-RE
TKY
THE-O DO RO
A-V-G G^ LI^ B
fae niv s
l
AN-NAEAE-BLAS'T
TI
QVN QVA
COM MO- DO
LI
M
PHAE
NA theoj:)ORvs
pater-filiosvo
dvlcissimo
VIXIT-ANNIS-XVI
IP-SA- VFXiT^ AN-
reperta itraque
FECIT
ad Viam
NIS 06XXXI
Latimm II. lap. prope C(jemeterium B. Tertullini
Gryphum & Pilcolum Gruteri in noftro EXOCHO admittimus , cui confentaneum hoc aliud marmor apponimus
e fchedis R.P.D. Penia in MS. Bibliotheca
Carpinex \ in quo,prope quadrigarium Circenfem , pilcus a duobus genijs defcrtur , in
fignificationem libertatis impctratx
lib. II.
ad ea
Saturn. Serm.
XXII.
CAEST*
t]uodammodo
fibi
expokente
ScaligerinlndiceOperis to
reicftis
RIS
duabus
literis
itaut lofcph
ARAXEC-/>
ARAXEM CAESA-
fuit
M -ANTONIVS EXOCHVS
His
prffmiflTis
infcriptionem
ita
lego.
ALEXANDRINVS-ROMAE-OB-TRIVMPHVM^DIVI-TRAIANIDIE SECVNDA fpcctaculorum eius occaftone editorum TlRO'CVM-AR AXE. CAESTIBVS MISSVS ROMAE MVNERE EIVSDEM DIE.
KONA^ FIMBRIAM- LIBRARVxM NOVEM MISSVM FECIT*
ROMAE MVNERE'EIVSDEM ca:tcra dcficiunt abruj)to marmore:le
d:amque
fic
interpretor
CVM AR AXE ]
Tironcm adhuc , cum Gladiatore plurium fortaflepalmarwm ccmmiflum fuiflfe , non modicam eiusfortirudinis , ^ cxpecta[
TIR
Kk
tionis
RAPHAELIS FABRETTI
2.60
tionis in
FIMBRIAM
laudem
commodius
5c tirocinio pofito
infert
do , quam
jnis CcEftibus,
nouem nempe
librarum pondo
depugnare
folitus erat
nam ita
quoquc in Plutarchi Demetr. JlctmHs J5pirota-,omniHfn qui cum eo erant helhciffimus ataue rokufttfjimus , laudatur , quod [clus armatitra duum talentorum pondus
trahente vtehatur
nec aliunde_j
Entello
geminos immani pondere
Virgilius adefle finxit
tur interpretatio
m neufieme
[
jotir
il!a
Trillani
de cesjeux
'
ex forma loquendi
vt
fic
dicam >
circenfi
Sc
gladiatori^
,
credo
C<e[ius
formam
in
idem in monomachia
fo-
&
eos inter Panuinius de Lud. Circ- (addu*^ta Seruij authoritate, quse nuUibi repeTitur ) vtpiLisplnmheas loris huhulis appenfas c ciaua pendentes imaginati fuerint^
& fcrreas quoque adelTe ia^ct in Mufeo Cofpiano illius Defcriptor lib. III. cap.
XVL num.
quidem po^quam I. CxC Scahger nebulam hanc fcfe e Grammaticorum ocuUs dimouilfe profeilus efl: Poetic. lib. I. cap. XXII. Conftabant
namque Cccftus , vt hic videmus cx loro quidem bubulo , attamen circa manus & brachia rcuoluto , vt ex alijs quoque fcx fequentibus exemplis, indicato
vndc fumpta funt loco probamus ne a nobis confida Lcctores fufpicentur
quando Rupertus Epift.XLl V. ad Reincfium,ita apud fuos Germanos noftram
fidcm infirmat > H<ec ^^^^aita 5 'veiut ejlatuis wterum depida , nohis ohtrudere co~
3: 5^
nantur
Itali
z6t
ex Hortis Bfienfthus
Tihurtinis
0*
fi^no
marmor(o Pollucts
tul>
njt
locant-iingentis
in Hortis Pontificijs
ma^nitudinis
^ittnalihus
ex eoiemmet
Mufeol
olim a Claudio Mene'
trio
Sequano' Burgm",
do hahitum
RAPHAELIS FABRETTI
i^i
fX eodem
Soncino
iMtifeo 5 a
Lapicidd
francifco
ysiC^of^oi
ri ^i<;
'zsXny^ii'
ctptxj^vvlsg J//w$5
Pugilum
manus
inuoluehantur
ipfis
flagat
Aldus ctngulos ifos eminentes-, quos in omCccftibus (fifecundum excipias) expreflbs vides, in anfraBum.
nibus noftris
plumbeifue in
nummo
ad munitionem
quandam
ex clauis ferreis
violenta interpretatione_,
detorquet
igitur a Ligorio
11
illas
Ligorij
gemmas
anti-
compados fe
qu^ poftea emerferunt , C^ftuum noftrorum
Teis globulis
,
omncs
quibus fuos Caeftus^plumbeis, nefcio, an fcrcepiife 5 MercuriaH iadauit , funditus intcrijile 5 in-
^uasy O* fpulchrorumfcalpturas
terque eas
formas,
nil tale
rurfus
Xa^^'iS^C,^B,ca''^^scyoi5 ^oioiaiv
Manus
&
Xe?^S
li^^ccoiv
'^
t^^
loris,
:?//
VIII-
2^3
Manus
ita
(y*
XXIL Diofcurorum.
Theocritus Idyll.
^e^Vwv
j-xmi
ToiJi
0>fx
Ci./jCd<;
/ut.STynyo'^
^cCC^ccXsovi
AvTX^o
rovy
Tcijvi^' sTi ov
AuTo? fVwt'
Ooo^ov
eyw
A(^.Ae.4'
/////
aT6pV)/yaAi^w
sJ>sXria}>A vclx)i
'cfe' p(^^/'
f/v^'5
j^a$
/mSTQ-nia^sv
V'
fct^^^SA^cy
cfu^ao/
ot/((^a,T
Amyci
interea miniRer
ctAXw ovhitoii
(^g x-v
Tg jSoMV 'S^' t
omS^^cMV TS 7tct^m^oL<;
4rfm
sjKXncoTSi
i/mxvrA^
STtssocfiv VTrsfl<piciLXoi,^Tt}v^oCi
AaXo! ^oix&j
Avx,uf(^
Af^vx,oio
Licoreus
Horum nuncvtrumcunque
Jpfe <-uo/ens
Proinde apta
^luantum
i-
ego
'voluerisftneforte concejfero
me accufes pojiea
manui Compertus autem )
terga houm exce/io incidere
vt ne
dixeris
alij
ixc de
A(^aAgy$
T^'5
iS^
'ifJCoivTOLq S-)(0}V
o/g'7r(5a^9)o'c<j;
X^f<7' ^'^^'i
Euvof(^5
AysA<t@'
A^4)g/3aXei' TraXa^rta',
[Acamas]
Isficcis
agiies
^ihus ei Jgeiaus
Palmas euinxerat
i infra
de
Epeo
loris^
,,
u4norides fcite
cV
E/f tJJC
'K^'
X^?*^''' ^'Xi^^
^^
/u,soyoiffi Xsctiv
''^'
us
S^CCf^TOg
PfvVj eC^xXsoLiy
in medio
,
Arida
tergora
ceu leo
Stahat
'
c<efi
vef.
371.
ToivfioyvfdpciZ^^TtovTSi;
Vivovi dLJf^AToC^^TcLq
a.<foi^ QQsvtL^cav
"^
X.^fwi>
AvaoLy*
^uibus
mxfamuli
''.X
Lora
RAPHAELIS FABRETTI
z^4
LorAcruentaderohufiitmamhusfinemor^
tft^-
KeUxant,
*"
'
'
''
Kof
A^aXewv
g(p(y^g
i;
7rcfirKox,oy cXxov/Atoti^TfoK.
NonnusDionyfiac.
lib.
AZ.
verf.
50^.
folobomno
Apertiusverofolutsl orationc Paufanias in Arcadic. Caeftus cx
difFerentia(dc qua paulcorio, cum aliqua inter veteres atque alios fui temporis
16 poft dicam) ita defcribendo oftendit,TOK Sl TtvKrAi){aiv
c^vi
^ TU
T5
KfltfTrw
'
Xe9
iW
BKOiTie^^f
o/<^a.'xTy:\9i
XX^ ? <a^ix/5
x
eri
> ttov
rmx^aZrx
Im^ci^j
gVJjCT^ov ,vri
^ K,oi-
Slc^
^osjct?
0/
J/^^l^a*''
wV /Vai^T-tjs Xe7r7o;, foV.v Ttca afX'w<"' '^^'^y'^^'*''
vtriuf^uey
fugnantihus autem C^fiihus nen erat tunc C^fius acutus in carpo manus
reltnfd Milichis adhuc certahant , fuh concauo manus ligantes , o;/ digiti fthi ipfu
quantur nudi
Cdfius
ex houino
njero
corio
^<^'*^
Quid
tallo
hrachia loris
igitur induxifl^e
muniucrit
nifi
retc in
ingentta feptem
lib.I.
Terga Lacon
lib.
VI.
nigrantia plumho
marmor
Et tamen Virgilianos Cseftus plumbo caruilTe oftendit fupradic^um
Aldobrandinum Tab. I. quod ex aetate vtriufque pugilis , Daretem ^ Entellum
referrc,
En
vt poeticis
Pugilum
XXXVII.
fe
tutantium habitus
vcrf.
505.
quem
nobis defcribit
Nonnus
di(3o
lib.;
z^;
VIII-
Aeunv X^C$^
fu^ proietlutnfronti
Siniftra manuferens fcutum natnrale t
quemque confirmat Darctis& Entelli in pr;sdid:o marmore Aldobrandino , ac
Pollucis in Ihtua ftenfi,vnde Csftus Tab.III. defumptus eft,fimillimus geftus,
,
fi
Virgilij
&
Balneis
Exercitijs Veter.
&: Entelli
pugnam
refert,
idem
Scolponcx
fignificare videntur
ill^e
apud
Fl,
pernicicm
quod
Quantum enim
dura
crudaque
namque
critus
plumbo externo
vel abfque
illa ( fic
efi: )
Amyco Bebryciorum
in defcribendo
E"
lora
pugilum
v%, ^'
ihi vir
quod eo minus
immants fedem
,
ov^oiaKs
'
ad
eum
adnotans
iioc e
Ts'}>Xa.afjLSVog
/j.ihens
lih.
VfATa ttc^vao/^
chtus
WTCJcot^^i?
exercitationum
3
lib.
aitos
lib.
XXIV.
, (!sr
\vjui.vcLaioi.c
^'(g.
cap.
XXXII.
lu<eritur
lE i-T
IsdXxa'^'^
exercitor
w*^
Jgitur
,
^/'
map[ierfra[{d
Poiiux
t5v' coroKci^^^ig
aure^) eji
eiTioXcoXsJije TxavrcL
^i^i
Hefy
magijier
C/Xr
arhitror^
ct'noy^cL-\.oifMp@' TtvKrng
Cl^r'
VI.
lib.
quid iliudft
optime ex-
XXIIX. Aduerf.
TrKvycov Ta
Cymnaftorum
Gr^co fumptiim
TK
qui
Stromat. cre-
auos
I.
h^Bc
hnfp,tihus ferus
cui
Furnebus Aduerfar.
^t iuuenes
Theo-
mirari.
afferrenc
jKW^a^ai
S^uus afpeEtu
(fi
Rege? qui
Clementi Alexandrino lib.
vTTS^omXog ovilf^o?
ctvri^
Aeivog i^siv
damnum
dendum
Ligorij
^ aures in
RAPHAELIS FABR.ETTI
z66
Y^cu
KiK^n
cLWiit^^ii^
/rxnV^v e/U,otoV-xaiV
kabuit prius
aures tpaiptlfrai
AXXa, av
GS\je<ys(^ g/$
aooBsvrog
Eo^w rtiv
TivKT&vyoLt;
6gA>i$
OvK
,,
Ciim p
't^
^^rocpcov
r^
y?i7
rsWa^^
''^7[oXe(yi'^va^
'uJ^jwTrov iS^SiV 65
eius^
Trix^wix y
Ovx.vcFiV dyccog^o^i
Hv
eaorj^
Ji njigintt annos
0)^5
asccvr^ii )
et/j^i
acciperet*
Ita vt paterttnruw h
'Pcf.ijawoanv
Pvy/j^n<;
Ej^I'
j^
Afit/ac^s A5 J
A^l
/A,
riy^r*
Stti^Cdl/
Omne quodcumque
Pugila^tis
Habut enim
iu'ans
CdrioVy
<i~''
ov 3 PXaTo/aJ;
aTri-o"
cJ<,<ps ^/^oLf*
C^
,
tl
VSK^OVy xioXoCoV.
tn Pisd
tua m-,
TictacLv ctyo:vicr(/l(ji.nv
ov PiNyri /^fev
^\sC;>iP^v
horas
ctyoiVQjtr^iSaiv a./Ji.iWctM
Av^^\0]i
tpfe d:ces
>
V num fupercilium
e Pythijt
ad
Plat^eas 'vero
ciuthus
nimentum
oKtvroriS^ig
fiue ffJac})amJ^g$
didum
cuiusinterrecentiores
Petrum Fabrum
in fuo
AgonilHco
lib.I.
lib.
I.
primum
cap.XXII- meminilTe)
cap. XI.
vim
& vfunxj
rede explicafie video : nam loannes Argolus eas obiter tangens in Notis ad
panuin. de Lud. Circenf pag. 58.C0L i. tjfequafdam gaUasf^ut^uht adtuendutn pr^ecipue aures tS^ nafum-) ad tnfar earum quas gladiatcresgefiahant Tuentur
(dodifiTimi Fabri fcntcntiam
Etymologicum Magnum
verb.
ct/A,<pori^i
>
ac Clc-
mentis Alexandrini elegans piacjue fimul de cuitodia aurium aducrsus prophanos fcrmones metaphora P^dagog. lib. II, cap. VI. : cui nos ^uoque , ne pedi-^
"
^.'i
bus
non
fcilicet
illibcnter,nec forfan
Pugiliscapiteiulte magnitudinis
Notabile vtique
in quoat^cl^cdTwsdua-
^67
VI!I-
ei\
Grscos formam , de qua Paufanias , ad Traiani cempora in Romana arcna perduralle } nudos enim habet digitos tam Csellus Exoehi , quam alij omnes , fi (ecunordine excipias, qui digitos abfcondit, &
dum in
manus
'
ly.AAKEAAIMONIDNcum
pugilibus,fuis Cftibusarmatis,producit,vbiego
fuerim
Laneos
hrachi
Lu-
fummo
itaprofatur,
r^^po-
m vellere ^idtt
maculas
-i
eam ,ex Varronis &:PoIybij fententia , rooptime quidem f Parmam Romanam fpedemus,quam
tundam
Varro
fuifte tradidit:
lib.
fic
dictam
ait,
quam
Romana
fed ad
modum imbricis
Dial. n. )
vidcmus Martialem
illud
excauatae
fuiftis fcripfiti
omnespirtes par
non
fit 5
Parmam
fruftra
pofito
( ita
in
fed
clypcofimilior
quod a medio
Iib.
>
Parma
quafi dicat
>
tibi fcutum
vt explicat
^^
'vincere raro
vumilionis erit
>
tiU viro
iujioi
z68
ciufto^i
RAPHAELIS FABRETTI
Parma vere
erit
Parma
at
Parmam
&
ma^nifcuti\:A
breuejcuttimfntjje ait
de Gen. Armor. cap. XVIII. num. 14. Exprefse etiam , meo iudicio , Parma,
huiufmodi Threcidicse rotunditatem Plinius lib, XXXIII. cap. IX. his verbii
videtur excludere, /peculorum in reddendis imaginibus varietatem prje fuperficiei
eorum
varietate
O^poculi modo^
fccundam
Dacia iri poteftatem Populi Romani redada , Is fpeBacttla edidit dierumt
CXXIIL tn quihus iuulatafuntferarum altiliumjue pecudum ad vndecim millia\
itemqne gladiatorum decem millia interfe certauerunt . Facile autcm fieri potuit
vt vtraque hsec fped-acula fuus triumphus praecefferit ; quamuis nulla neque_a
apud Xiphilinum , neque apud Eufebium, aut Caffiodorum,de fecundo trium*
pho mentio habeatur certiffimum namque de co clogium Plinij iunioris
in Epift. IV. lib. VIII. ad Caninium , Super h^c , aUos his triumphos ,
e
alter
ex
nouijjimus
inuiEta,
primus
.
gente
alter
,
quorum
fuit
Oculati fiquidem
teftis aflcrtio ,
incuriam Xiphilinj
haud infolitam ; Eufebij properantiam , qui fcmel 5 & pauciffimis verbis duplex hoc , dc
quinquennale Bellum tetigit j ^ Caffiodori peruerfam,fub hifce prae-
fertim temporibus
pologiam
chro-
probe
cmendare_,
valet.
GAPVT
C A
V T
x6^
IX-
IX.
fcries
numifmatlbus
acceffio
iam
quse fola
tcnuis huiusnoftrilaboris
proponenda
antiquarisE ftudioforum
vnum iungendi
Prius tamen
&
dam
cuius contextum
ipfius
propemodum
verbis redditum
numeris minu-
marginem appofitis diftinguemus , ne onerofa legentibus fit orationis Plinij membratim reccnfitio
Imperatoris in Traiano titulusexadoptionc ortumhabuit, vtfupra Cap.
tioribus ad
III.
diximus
Iwperator
^y*
videbimus, anteceflit
derettfed
uerunt
I
eiufdem
Plinij verbis
niirtutes ipfus
njt
quam
loquor Epift.
ad guhernacula
I.
rei puhlic^e
njt
nouijjtmum
hb.
,
fed enarrato
fuit
tumultu Pr^toria-
fubdit
Vidor caetcris dihgentior , tnhus menfthus cum adoptito TSleruam njixijfe ait . Panuinius attamen quafi dici confcius , hxc habet
VLPIVS -M-F*
EGDEM- ANNO-EX- A- D-XIV K* OCTOBR
hus wortuus
eji
Sex. Aurcl.
'
^Z
RAPHAELIS FABRETTI
X70
DOPTATVS'CAESAR-APPELLATVS-EST-Er-TRIBViNICIAM.lA
POTES TATEM ACCEPIT ^uo leto authre tam defimte eundem diemjia
tuatf requirit,
rc ipfi Lipfio
illa_j
ahpulitpeffmum-i
ex Suetonio cap.
Vnncii^^m) metioremoptimogenuif-i
Traianum
fcilicet
vt
idem Lipfiushsec
omnia explicat ) non de exortu Traiani ad communem hanclueem > fed de eiusl
ad Imperium natali adoptione mediante , a Panuinio intellecla fuifle Nequc
.
miranda
BRiS
lin. 1 8. in
eo habetur
\c\e\
I
l/l
fi.
7N[.
M.
Jntonini
CMXXIIII.
Diui Pertinacis
Pij
CA4.XXIUI
Jntonmt C
M XXIIIl.
Dies Jegyp.
\g\l\IX{
Kal.
Odob.
Diut Ttti
7\f.
Verumquamperegrinitatem
CM.XXUll
Romanas
in
tONGlARl VM explicando
cui
iij
illas
notas
C M Bocherius infuderit
eru-
Noris in Diflfert.^de Vot. Decenn. cap. I. , meliori conied:ura Circenfes mtffus reponens . Acccdit optimo laudatiffimi authoris ratiocinio , obferuatio ex veteribus Kalendarijs mutuata , ijfdem illis dicbus , quibus hoc Vindobonenfc Circenfesmifus recenfet, LVDOS IN CIRCO rctinentibus 5 vt ex
ditifllimus P.
CXXXIIL, itemqueex
Fragmentoalterius
DN
klVindob.
A
I
c
I
Vindobonenfi
vt locus
C M.XXIIII
fiat
j Crut.
'
[ XIII. Kal.
1 yindob.
d
I
Grut.
DE COLA
r Grut.
[ IIII.
CAP- IX.
D N P LVD. MART IN CIRC
TP.x>\IANI
MAI ]
EID.
2.71
V.ndob.
f d
Illl [
VVindob. |e|b
ill
I
Apollmares.CU. XXIIII
affixerunt
lio Ccefare
Congiaria
&r
Iduslul.
idus
rariflimam liberalitatem
quot
ad Conftantium
puto
importune multiplicarunt
intercefliire
a lu,
vix
,^
chronologiam reuertimur
Efto igiturprobabiliuscum Viclore tempus adoptionis, Scinitium Tribunicix Poteitatis Traiani circa fincm menfis Oclobris
finem lanuarij
hoc efl: ,
hoc
efl:
regnafle
vero
A.D.VI.
Kal. Februarij
quo adoptio
ifl:e,
confulatum Traiani,
^
(
pater dettiltjjct
* confederat
Ro^nce
non
fecundum
Gejfit atttem
non in
i>oc
oxnljs.
yfedfamje. ac rumorihtts
..'. A^.
>
mw
..,.;
pariter
ri;..!:n:o:>
ms confirmationem
fignificari credit
exporrigi
quafi
manumque tan^am
,
^^
^^^
^2,9
de eius g 9.
:.
circa
vt conflet calculus
Annus
:
cum
fequcntis
in adoptio-
RAPHAELIS FABR.ETTI
27i
mus
Hadrianum , qui
tempore quo Traianus Sclinunte Cilicise obijt> Antiochi.-e Syrix degebat, Traianum poft adoptionem , quae eo iam mortuo confida fuit , vt cx Dionc, Spartiano, & Eutropio liquct, coram alloquutum fuille, Fidem tam Panuinjj
quoad initium Imperij , quam Triftani , quoad reditum ante obitum Ncruaj >
fequutus fuiife videtur Reformator nupcrrimus Chronologi^ ; fed eum in hoc,
(imc in hac materia verfatus , vereque nd vnguewf^tius hjtno , Paullo aliter hiftoriolam cffingit Angelonius, perlato fcilicct ad Traianum nuncio adoptionis,
in reditu ad
paterno
ac maturaffe iter
vt funeri
iufta perfolueret
His miiris
dici-
mus, tam primum , quam fecundum Tribunicis Pcteftatis annum cum 11. conlulatu copulari poflc primum nempe ante complctum ab adoptione annum^ j
fecundum poft tempus rehquum, intcr adoptionis anniuerfarium diem, & pri-
lanuarias
6iJ
683
Secundo anno Imperij , Traianus * te<-tium confulatum recufauit -i* exea /'>'-*
adhuc initio principatusy vt
cipue nxtione , ciuod eum abfen^ gerere non potercit :
,654
aIijs
infe trahehant
Ex quo
fequitur
quam
a;que bene
cum II.
confulatu conucnire
752.
691
fulfecerit
'^'^y
'.
quodprimo
* Kecepit
mtem
xf diret
incerque
fuffeJ:tos, *
tpfum Pli-
149
rij
pr^inunttaf-i fed
XVlii.
lib. III.
Tcnios hos
fafces quarti
fmmediate exccperunt
poftcjuam Senatu^vtfufci-
quartum cotifuiatum rogauit (y tuffit ; nec dubitatur eum fufccpifte , ck frequenti in nummis commemoratione TR. POT. IIII. vna cum CoS. I'1I, 5c\
peret
cxnonamb.guafcquentis
per
DE COL- TRAIANI
,
cft
cum W.
ad
quem
CAP-
cum 1I[.
IX-
273
non
De-
inter-
rupte coniungi
LARIBVS.AVGVSTIS-ET-GENIS-CAESARVM
IMP-CAESARt -DIVI-NERVAE-FILIO NERVAE TR.AIAN 1 AVG 6ERM PONTIFICI -MAXIMO TRIB POT lUICOS-lll DESlG
PERMISSV C CASSI -INTERAMNANI PISIBANI PRISCP PRAETORIS AEDICVLAM- REG^ Xllll- VlCICENSORl MAGISTRh ANNIGVI
\'
VTVSTATE-DILAPSAM-lNPNSA'SVA-RESTirVRVNr-lDM-PK-PROBAVlT
L*ROSCIO'AELIANO CoS
l-cercenivs-l-lib-hermesm^livivs-^-lib-donax- dedic?
<
'
TI-CLAVDIO-SAGERDOTAE
L-CORANIVS-L-LIB-EVARISTVS IIII-K-IAN^
epifiy/^o ex altei a pifte mnnlo l^ inea Cxrpinea id l^iam Junliam
P-RVTILIVS-P-F-PRISCVS
in
Ex
i
prxmilTis
.fimul
& quinta
quoadiuuabamur, baculo
fus
titubabunt, deficiente
efi
Traimus Dacos c^
git,
Sed Eufebio
fed
Scythas fubiecit
in
de
ijs
& Licinij
pofterum gref-
Primumoffendicu!um>
poll:
Sofij fcilicct
iam
tnu-mphattit
6c Paeti,
fubiun-
ftatuifle
progreftunij
autem &c finem breuilHma claufula complcxus eft debita ferie ab Hiftorico )
non item d Chronologo referendos
f
Er quidcm ex hiftoria patetdiutinum hoc bellum fuifle , tum ex Dione, qui
tradit, feLure mrgts cj^utn celerttergejlam , ck: Dacos vix tandem fubad:os j tunL.
,
progreffionis definit
atque
il-
cum quod corporis rohore plurimum valent , tum etiam maxime propter
eam quam eorum ammis defxit opinionrmi ^tti apud ipfos calitur, ^amolxis. Etenitn
helltcofijjimir,
dici
fatyram
^ alijs
tra-
ad habitandum
certilfima funt
qu
hiftorice
licet
per
cxplicantur
Alium lapidem , vt fic dicam offenfionis , a Panuinio obiedium , 8^ receptum d Neoterico Infcript. V. in quo confulatus quartus cum Tribunicia Poce,
Ibte
IIII. S^ infigni
elogio
VICTO DECEBALO
vixeotemporis
lacellito,'
fententiam
ifta
infcriptione Gruteri
mendum incft in
IIH. TribuniciaPote-
quse
Mm
quan:>
RAPHAELIS FABRETTI
Z74
vquam dubiam
indicdre
confulatuiTi abolerc
non autem
vt Panuinius fecit
;Tribuniciam Potelhtem
^Equafs
fatius cft
nullo cxemplo,
imo
&c
quintum^A
ad quartanL
in tanta repugnantia
'
reuocare.
Chronologi incideruntanteini-
tium Bclli Dacici j non modic^e adhuc difficultates in eius ferie ilatuenda emergunt . Et quoad initium , illud cum Eufebio in quarto anno Imperij Traiani-j
quartoque eius confulato inito , qui idem erat Tribunicia; Poteltatis IV. 5c V.
hoc
DCCCUil.
CI, <k ab V. C.
ftatuemus: confentiente.
Chronologus perilringcns
ciimhmc
Necefte etenim
eft
vt congrucntem
ei
i'
vtdiximus,
elenter ^t'
.^dtw
bium t temere
to
5i finc
gefta repcriuntur
deleciu
,
ad
fexto
eil
omnia qus
annum
ne alioqui
cum
Scabgero ad Eufe-
confulatus
initi
applicemus
:i
vel quin-
:i
Cof ,
cia Poteftate iV. ad VII. , odoue alijs fub V. vfque ad XV. annum Tribunicia
Por, in qua Vi, fuum conlulatum fufcepit, in vnicum annum confunderetur
Rem nouam &: eruditorum auribus male fonantem me proponere haud.
jgnarus fum , qui inter IV. Traiani confulatum cum Sex. Articuleio P^eto ini-|l
tum , H V. cum Q^jVleilio Maximo feu vt alij cum L. Appio Maximo, trienquidquid Traianus tribus
fed
vulgatis
Faftis!
quamuis aduerfantibus,
hujc opinioni fidem
fir-
quartoque annolmpe-
rij j
fe
iaii.
fupra demonftra-
in
Mufeo Cofpian
(i me vifus
penes D, Laurentium
Crimaldum a me
vffus
anno Imperi
in eadem denomina
ac fexto
ccsnummi
in eod*
Mnfeo
Cofpia^^p
Occofag* aoo.
Et
>
IX-
275-
numifmata eximunt.
IMP- CAES'
NERVA- TRA
lAN- AVG-
GERM
DACI.
CVi-lJ M
<-OSllIH;ES-VSC,
quorum alterum , fidei Vaillant qui illud expofuit antc nummos zreos Traiani
To. I. de Numifm. Impp. Pr.-eftantior. pag. ^6- innititur ; alterum ex Mufeo
Cofpiano huc tradudum , oculis noftris fubiccit Odauius Maluetius Bonohuic fecundo in omnibus conforme, apud fe exilofeph Magnauacca rei nummarix peritiffimus fupra iaudato Patri
nienfis Patritius
ftere
Henrico Noris
aliud
mea
igitur
nummorum inquilltionem
caufsa hanc
indubium
redditur
Cof nuncupari
folHcitanti
per-
fcripfit
&
Ex ijs
exeuntem
( vt
volumus
annum
fub eadem
prima V. confulatus
AVGGERMDACICVS-
P-M
memoria
pia:
I
cornibus
dens
vt in proximis
nummis
fe-
ex <tremsd.magnit'.
S-
apud me
in
fig. muliebrit
fuper diiobus co
Cap. Tr.
TMP.CAESNERVA TRAIA-
geili
& rurfum,
nummi 28
Col.Trai.fol. 116
auerfa pars
poji
P,
Mm
necef-.
RAPHAELIS FABRETTI
L7'6
cof. cnu-
nomine
Neratij Marcelli)
permutando
Ex hac etiam Faftorum corredione,quam monitu &: aufpicijs P. Noris promotamfatcor, id confequimur , vt totius BeUi Dactci periodus , quod ex lulia.Traianum , vt
no
ipfi
volunt ,
ANNIS FERE* V
gefti
confedtum
fuit
Traiani annocontigit,
congruentius determinetur
&
Quadrato
colT.
hoc
elt
Nam
fi
ViII. Imperij
moxprobabi-
mus)
vt cx hifce
Occo pag,
alijs
nummis
patet
20
Occo
ihUem
poJiCol,Trai,fgl.n^
meliiis i fubic(^is
marmoribus declarata ^
in quibus
<
IX.
2,77
IMP
CAESARI-DIVI-
NERVAEF*NERVAE
ERVAE*TRAIANO-AVG-GRMANlCO-D
ACICO- PONT- MAX* TRIB-POT- VIIII' IMP
-1111
CoS
CCXLVII. i
refcrenda venit. Neque
Gruter. pag.
enim
ttngit
tper id tempus
Syru
fecundi
fcilicet
Romani redaEid
quamuis vfitatum
Legatos partis
TaJma
vt
peratoriam mereretur
ces aut
>
at"
>
fuifle
Petram
vtobfcruat,
Poteftate VIII.
Romano
Imperio adie^l:am
Regionem
illanij!
ad quodrarilfimus
^';' ^^
apiidChri tinam Aumlum
"*7"
/^/,.
r
ex indiceCameli
"
Vtriufque
modo
Belli
Dio
lib.
LIV.
Dacici tempus in
compendium
ex iam
di(5lis
redigen-
fado fub IV. Trib. Poteftate Traiano IV. & Sex. Articuleio
Pa:to Cofl^ , & primo vere profe.5ionem ftatuentes 5 tres annos pliis minus primam expcditionem durafte credimus; nam tituluslmperatoris IIII. , quenrL.
tes, initio eius
proftrato
demum Decebalo ab
nem anni
fexti>
exercitu
ci
tributum videmus
in
non
nummis fupra
nifi
fub
fi-
allatis legi-.
tur
RAPHAELIS FABRETTI
2,78
tur
CXC j.
IMP-CAES/\R-D-NERVAE- F- NERVA
TRAIAN VS GERMANICVS PONT
MAX- TKIB POT Vi- IMP-11- COS
IIII
P P
PATRE-SVO-PERFICIENDAM
CVRAVIT
cum Tribunicia
liti
elTent
Poteftate fextS
Jmperaiorfecundum
&:
Impcratorcm confalutatum, emendandumque in titulo IMP. III. (repofito IIII. prius seri incifo 5^ pofteamaledeleto) nummum Angclonij 14.,
nondiuerfuma 28. Neoterici poft Colum. Traian. fol. 116. fupra a nobis
I V
I
P CAES AR *
addudo Lapidis praedidi , ex quo huE R V AE F
E VA
ius apud Venufium per Gruterum pag.
anno
bis
D
N R
N
TKAIANVS GERMANICVS
PONT^ MAX TRIB^ POT VI
probam.
&genuinamfcripturampro fua huma-
CLXXVII.
1. fides fancitur
IMP
manu
II
CoS
IIIl
P P
PAIRE- SVO^PERFICIENDAM
CVRAV T
porre-
INCOHATAM-ADIVO-NERVA
Dionem
lib.LX."
quamfemel Itcet id nomen affume're-i multacum eruditioae fuliulit ^ oftenditque plurium Imperatorum exemplis , & Auguftiprasfertim , eiufmodi reguls fallaciam , cui ex bellis cum Germanis tantum ac Dalmatis geftis , nomen Imperaiorts femel ac vicies apudTacitum iib. I. Annal. partum legitur Imo etiam , quatenus dubitari poflet , an ex
alijs minus pr<Ecipuis expeditionibus , quibus ipfe, vel eius Duces , Cantabros
Aquitanos , Armenios ,aIiofque populos fubegerunt, titulos fingulatim auxerit j potius quam vno eodemque bello congeminauerit ; fuccurrit Appiani di<Sum lib.II. Ciuil. , fu^ nempe etatc , itemque Traiani , cui contemporaneus
vixit , decem millibus hoftium caefis , ac longe minori etiam numero , vt fupra
Cap. III. pag. 89. B. probauimus , titulum Imperatoris contigifi^e . Nec denique Traiani ambitio culpanda fuilTet , quominus fiue \q^\-) fiue recept^e ex DioX eodem
bello
cJtt 'f^
..
initium huius
bclli
in
qua
duobus apud Occonem nummis pag. zoo.
Poteftate IIII. in
cum
aliufit,
Tigri fluuio
vbi
ait
num. 648.
te
apudimA-.
gines
^ines
quo
vircs
DecebaH
Tacitus Annal.
\l
Z79
item ex
rei
lib. II. )
magnitudinc , nouitatem
fi
Armmium ait
cxcuiandamque
aducrsus prxfcri-
it
Ij
diadema depofuit
Quo
hoc
Can-
anno Imperij
Traiani VIII. > finis cx quinta acclamationclmperatoria fcquenti anno pra^ltitus apparet ; vnde duos, ncc quidem integros, annos illud duralle conftat.
Si ergo tribus idis prim^e expcditionis annis , duo male intcgri quos fccundx cxpcditioni damus, accedant numerus quinque annorum , quibus vtrumquc belium vix duralie lulianus ait , ritc conficietur
Hunc caiculum fummo Vno minime probari fcio, qui de fine Bclli Dacici
mccum conucniens, eius inttium integro anno protrahebat , nihili habita Eudidi &C
eft
febij
quinquennio
cum
vt iliud
1!
in
Vrbem
tione
de temporc
bclli gcfti
non dc eo
VcriinrL. ?
quo Traianus
reucrfus ab iho quicuit, intelligi debcrc credimus: ncc cnim, pari ra-
BcIIum Punicum
intcrfuerint
eo quod ab
fed diftribute
cum
lib.I,
infdam pacem viguifte . Et quidem, non modicumfuille fpatium cclTationis intcr vtrumque Bellum probabi-
fpcd:acula poft
eum
edita
dum
i<
pi
quinqucnnium
omne illud
inucnimus
Poftquam vero
nummis certioribus ,
dis.
RAPHAELIS FABB.ETTI
28o
Primus , iam
DACICI
perfedo
demum
caret,
nummum,
continere lcguntur
DACICI
cnim moris
tus
54. obieruatur
Occonis pag.
num
nummo refpondens
huic fortailc
num.
illi
fuifie,
cum
interpretationem
fignato
nummo
,
Traia-
Germani-
^ ^ ^
III
i99,&*cum hafli^
apnd Vknm Tah, XI 11.^
Occopag.
<ig.
Occo ihidem
ftdens df s.
patcr.im
iin.
coi.
nUtopifTRPOT
CoS-IIIIPp
SECVRITaTI
PER.PTYAE-SC
Occo ihidem
/
Aumjlinu s Tah. LXXl. 5
i^ Occo ihidem
Nummum
imer numifmata
Ditc
Croyi
a8r
IX-
Talf.XXXlKz^
CL y. P.Henrtco I^oris
VIII
ex
Mufeo Dauio
indicante
Golt^ius in Thefauro
7<loL D.Com^Medioharho
tap*
^ZtCoU
i'
Mar: Gradlaut
dex. haflam
fiiper clypeo
fio.
TR POT
COS
/
(tfud me
Occopa^. is>9'
XII
fig.inDliebiis Hn.
corniicopixdexictam iungens
cutn togato
OputTraiani
lMPTRAIANOj
AVG-GER-D-^Cl
P-M-TRPCOS
IV pp
m ed* magnit*
p.Q;R^OPTlMO
1>R1NCIPIAX.1M
iTAi
tx Mtifeo Dauio
indicante eodem
CoS-lV. nufquam
Niimmum
D- Com. Medioh.
IIIL
quafi Traiano id
otij
in afperrimo
&
at
nos
confita.
nummi
qui-
cumque extra periodum IV & IX. Tribunicise Poteftatis Traiani aut fummiim cum vlteriori poft quintum titulo Impcratorio , feu poft confulatus VI.
adeptioncm , cufi reperientur nifi Bellum hoc Dacicum neceftario refpiciant,
,
amandandl
adaliac fnnr
nr viciorias
vir}nria<; congruentius
conPriipntiM<; crunt
prunt a
adalias
expeditionesac
vertentes pvnpA\tinnp<i
tunc vprtf^nte^
Nn
Sed
Sa,
RAPHAELIS FABRETTI
Sed priufc^uam ad piomiflum nummorum fiipplementum accedamus , Synop(im hanc chronologicam ab initio miperij Iraiani yic^uc ad VI. eius confuk'
iumdabimus; adcjuam , veluti ad Lydium lapidem, numiimata & infcriptio
ncs exammantcs > fulpec>as , fiue inemendatas explodamus, aut corrigamus
gfim
f^ER VA CAES
nEKVAE AVG F
'
.Ex quoIMP'
,|
titulo
'
II
IX-
283
TRAlAT>i
IMP
idcm ibidem
conceffo , vtex Panegy-
ii
Itnperatoris fcilicet
imo
nomen
ante Traianum,
f|t
iiertitur
Ctefaribus ante
non
M,
Jurelium denegatum
funditus fub-
ptioneGruteri probauimus.
Pofl:
obitum Neruse ,
MI, quorum
ii;
ii
'
dc
cum
titulo
M AXI-
III.
dc-
monftrauimus , palfim nummi vifuntur fub hoc fccundo confulatu Tribunicia autem Poteftas hoc primo anno non numerabatur , fed abfolute apponebatur; quemadmodum neque CoS. I. , vellMP. l. vfquam reperire eft fufpedumquehac eadem ratione meritohabitum vidi diploma quoddam Othonis
:
OTHONEM PRIMVM
Magni, eoquod
nullus adhuc
'
nummus circumferatur
hoc eft
fefe infcribebat.
li.
in
Quamuis vero
fecundo confu-
primo Impeiij anno,contineat 5 putauerim tamen hoc eodem anno iteratam acclamationem accefliile , idque ex Plinio probari polfe-j
Primus namque titulus ex ipsa adoptione ortum habuit , vnde in Paneg. num.
75. didum fuit -ilimulfiliusy/imul C^efxr , mox Imperator^ ZS^ confors Tnhunici<e
latu gefto
in
t>
falutabant Imperatorem
batur
additque taiidem
egregia ciufdcra
|;
LINEA
Huic anno,
ii
II
iiue
nomenque quod
,
ille
contemptis mere-
AB- VR-
COND. DCCCLI
nummus
'
L:
domitis hofiibus
alij
TRAlATSi
P'M'TK'P'lt'COS'II
AVG GERM
GoItziusinThef pag.4x.col.i:
8c quia exPIinij
I
habentur
rebare f
At tu
',
coranrur ;
inccrto
Nn
2,
rjt
RAPHAELIS FABRETTI
i84
fit, vel
Plinij
innixam
IteminrcriptionesIMP.CAES-
conicdlura
TRAIANVS-AVG*GERPONr-MAX^TlUB-lWESTIS-IIRESTlTVir 6m^rx;^a^.CLr. 8.
IMP CAESARI DIVI NERVAE F NhRVAE TRAIANO AVG.
GERM PONT MAX COS II P P DES III idrmpa^, CLK ?. & a
KaL Nouembris hsec alia PiETATI' ET- FELICITA TE ImP CAES-DIVI-
NERV AE TRAl ANI A VG GERM HONT M AX TR POT III'
'
'
CoS'
li*
CCXLVl-
4.
PatrisPatria:,ilbquocjueIMP'CAES'NER^A.rRAlANVS-AVG-GERM-
TaiB'POM^-P^CoS-II UemppCLV9_
P
LINEA -lir- ANNO; CHRISTFcT AB. VR- COND- DCCCLII
Totnummi denotant hunc annum, quot coafulatu tcrtio infignitos reperiemus
ciim
immediate fubfequutus
morem retineam
(^iiadriga
Poteftate notatos, vt
felcgi
IMP- CJES'
CapHt Traiant
fuerit,
tritmphalis P.Ad.
CoSjII. P.P
Occo
Caput Traiani
'
pag. 197.
Il^
GERM
idem ibidem
ESOTC*
L-
5-
nummum adChron.
Occonispag. 198.,
DACICl, quem
Goltziuspag.41.
col-r.
nummum grarcum
elTe
OTn- r, &
'
vti
An.MMCXVIL,
Eufeb.
& Vaillant.
'1
Tab.XXX. num.i.,
Auguftini
quibus omnibus
titulus
meminilTe tantum
faris erit
duorum nummorum
tn orbem circa
Tab. X. num. 8.
partes profcrt
eandem
num.
&
peius
quoque,
auerfas
^-
';
P'
PARTHlCO' P'M'TR'
"
PIETATIS' IMP' CAES ARIS- DIVP NERVAETR POT TIIF -NERVAE TRAI ANI AVG GERM ANiCI P
CoS-ili-P-P-EX-S-C Gruterttsp.ig.CCXLVl. ^. IMP-CAES-NERVA'
TRAlANVS-AVG^P-M'TR-POT-III-CoS.III.p^P/^^w/^^.CZZJX/X.i5
^lia denique initio huius Cap. allata , quam in Infuld Tiberina diximus rcper
"
DJC ^JRTHICO'
hx funt
''
fub
CoS*ni'P'P'S' p-g^^R
Infcriptiones
'^'
cum,quinummumiIlumceIebremDACIA-AVGVSTI'PROViNCIA
S.
tam i
IX-
185-
Poteftatfs
TRIB-POT-liIl*CoS -III-DESIG
Reijcienda-.
proptcrca eil: , vel in confulatu emendanda hsec quam e Morali Gruterus
pag.CXC 2. magno fuo Operi infcruit IMP C AES AR DIVI^ NERVAEF^ NEKVA- TRAIAN VS AVG^ GERM- PONT- MAX- TRIB- POT- Vannum,
vbi kgitur
confulatus
exprcirus eft.
III.
Occo
pag. 200.
Sufpedum
ARMENTA Ef MESOPOTA
MIA-lN-POTSTATEM-P-R'REDACTAE,
pcr
quem Traianumad
SElCVAr-C-IVNIVSC^f-TROM-NENINIANVSVIR'CLAR-ET
C- NEN- VIATOR- QVAESToRI CVRAVER- DEDIC^ KAL^ MARTM- VLPIO^ TRAI ANO- IIII- SEX- ARTICVLEIO- PAETO- CoS Grute^
ruspa^.
XX XV,
ni cxpreiTum
vidcrim
jij
,j>i
p.-.
\\
i;.
]i,
extans
2.
PrjEcipue hic
nonnifi iterum
)
obfcruandum
6c faxulopoft
efl: ,
^'
in latinis
monumentis
adoptionem
Traia,
quod
ac tranfitum in_i
tius occurrit)
PIAN VS
alter, genti
Fabix
Maximorum
M COCCHVS NERVA
jnfcnus
VLfilijs,
RAPHAELIS FABRETTI
zS6
Corneli Scipionum, P- CORNELIVS SCIPIO AEMILI \nuncupatus fuic j atque in Tabula Capitolina Faftorum confulariunnL,
ITANVS
NVS
alter
L-MANLiVS'L'F-L-N-ACIDlNVSFVLVIANVS Qj^VLVIVS*Qj^''M
Hfcl- FRATRES- GERM ANF FVERVNT
M-FLACCVS
vt caetera exempla paffim obuia , miifa faciam . Nec fecus , moderatio Traiani , atque honor Confulatui habitus , in hac infcriptione elucet ; dum nullo
clariori Ccefaris
pr.Tgrauare voluit
quicquid
aliter
fed
omnino
Cafaubonus
priuatus
vti
nomen fuum
Hadrianum
in
aut
Fafiis confignauit
Spartiani fol,
ly cum
titulo
vfurparunt poftea
nullo
infcriptione
AVRELIO
'
PARTHICI-
FORTISSIMI- FELICI-SIMI
P-P-FILIO-DIVI-MARCI- AVRELi .ANTO
DIVl-TITl-AELI-HADRIANIABNEPOTI-DI
VL MARCI VLPI TRAIANI GERM ANICI
PARTHICI
'
DACIC
ET DIVI NERVAE
ADNEPOTI
COLLEG
IVVENVM PVTEOLANOR
OB-MERITA
efchedis Barhenrifs
)S
.
At nos , infcripcionum , qux huius IV. linese propric
conueniunt examen profequamur . Ex earum numero eft fequens apud Gru-
terum pag.
TRIB-
IX-
^87
TRlfe-POT-im'CON-IIII-MVNICIPIVM-INLIPENSE-D-D. Emcn:
<3et autem feipfum Moral. ne fibz eontradicat in hac alia pag. CLV. lo. quam
GruterotranfmifitLMP.NEllVA.CAESAa.AVG.TRAIAN.Gt^R.PONT
MAyTRIB.POT,IIII.P-P.CoS.II.RESTirviT, A COMPL.XIIH.
LINEA V- ANNO, CHRISTI CII AB- VR- COND DCCCLIIII
nummum
Trib. Pot. V.
dubia namcjueineocft
vt
Occo nobis
VL anno
nifi
Caput Traiani
fyurafedens-idiXtrarafnumTK^POT'
EX^ AVCTORI
Infcriptioncsfunt
l-^'
NER-
FIL.
Gruteruspag.
CXCVllI.
Aha prorfus
5.
num-
fimilis fequitur
quod in
4. nifi
proximo cippo P. CCCLXxXVI. 5. Duph'ci mendo fublato 5 hoc quoque fragmentum adhibere polfumus , aucta ad VI. Tribunicia
Poteftate vt IMP. IIII. titulo refpondeat , & quarto vnitatis numero in confuIatufuppleto,velcorreclo AVG
PO EST- V' IMP-IIIl- - S- IIIfMESSIVS- RVSTICVS- CVRATOR- ALVFLET' RIPARVM- TIBERIS -ET' CLOACARVM VKBIS R- R- RESriTVIf SECVNDVMfine variat diftantia a
ficile
2.
epigrammate , quarto confulatui deefl: nota numerahs,ab hoc alio vetufti lapidis fragmcnto mutuo fumi poteft
POTEST V IMP IU CONS IIIL
INCHOAT AM A D NERVA P ATRE STATVAM PERFICIENDAM C VRAVIT fuperabundans in titulo IMP. IIL dum fub Trib,
? P^
Poteft.
nea
VLjadhucIMP. IL
rcperimus
vt in fcquenti ad
Omift^or.
num. XII.
prauam temporis
defcripfit, nec
nem tam argumenti , quam ipfius infcriptionis fubcleuit, vbi ruinae Pontis ad
J^Danubium cum ruderibus VVarhel confunduntur, & ftatuaibidema Neru
3
'
'
vfquam viderat
I
qui
reperiri
Erratum
iCLXXXXIX,
^
I.
quidem duplex
detegitur,
NER-
HAPHAELIS FABRETTI
^88
NERVAE. FIL. NER V AE- TRAIANI- AVG GERM ANICI DACICI'
cum CoS.V.
cia Poteft. V.
seque graue
in adiedionc tituli
PARTHICI
ciiius
XliX. , imo etiam XIX. mentionem inuenio , tanquam pofi "Nifthtn ^atnafque
captas decreti , vt ait Xiphilmus . Et Licinius ille Sura lam ante bellum contra
Armenios & Parthos inrtitutum deceficrat, vt cx eodem Authorehabemus.
Tribuniciam Potell. Vi. qux hunc annum comuatur,quattuorpneclarisnummis inllgnem reddidimus fupra pag. 174. f , cx quibus haftorum omnium corrciftionem in pra:porteratione V. confuiatus
Hunc
<
fe^to Imperij
D-NERVAlrl-NEKVA-TRAIANVS-GLRMANlCVS.PONT-MAXTRIB. POT- Vp IMP- 11- CoS- UIL P-P- iNCHOATAM- A- D^ NEKVAPATRE- SVO- PERfiCILNDAM^ CVRAVIT <3rutems pag. CXC.3,
IMP- CaES AR. DiVl^ NERVAE^ F^ NERVA^ TRAJ ANVS GERMANICVS- PONT- MAX- TRIB PO VL iMP^ iP CoS illb P- P^ INCOHATAM- A^ DiVO- NERVA- PATi^E SVO PEKFL lENDAM -CVRAVIT Idempag. CLXXC^H. 2. I vlP-CAESAR^DIVLNl^RVAE-F-NERVA- TRAIANVS^ AVG^ GERMANICVS^ PON f^ M AX TRIB POTVP IM^- Ir CoS-IH;^ PA ER PATKIAE' VIAM' NOVAMRLLICTIS-
'
ANTiQVI^ITINLRIS
Aliam refcrtGoltzius
Grurero equidem non inueni, fed alicubi
ex Capaccio.
quam in
G0I210 vifam, quia meram veritatem
i.
P-
TR^P- VL IMP
IIIL
LViP
CoS-
III-DES^V-P-P
Binashocannolmperatoriasacclamationes IIL
ptiones pr^edid^
6c
DACICI
conlbt
ANNO
LINEA
'
VII
annum
IMP*CAESA-
RLDlVi^NERVAE-F-NERVAE.TRAIANO^AVG-GERMANICO'
D ACICO PONilFlCI MxAXiMO TRIBVNTC POT VII IMP^ IIII.
CoS V P P TRIBV^ XXXV QVOD LIBERALITATE OPTIMI
PRINCIPIS COMMODA EARVM ETIAM LOCOKVM ADIE
CTIO-
'
IXzS^
CTIONE CVMVLATA SINT Gmteruspag. CCXLVl. 8. EX AVCTORITATE-IMP-CAtSARIS-DIVl-NERVAE-F-NER-TRAIANI.
AVG-GER-DACICI- PONTI- MAX- TRIB-POT-VIMMP-III^ CoS-VTMVLIVS- FEROX- CVRATOR- ALVEI -ET RIPARVM- TIBERISET- CLOACARVM VRBIS TERMINA VIT RIPAM R- R- PROX^
CIP'P*CXV
]
Cloacpag.
nifi
1 5.
nino fimileni
quod exubcrat,
irrepfifle
vt
NERVAE- TRAIANO- AVGVSTO- GERMANTCO DACICO PARTHICO PON TIFICI MAXIMO TRIBVNIC PO FEST- VIL IMPER ATORI I III CoS V- P- P^ OPTIMO PRINCIPI D I VLIVS D^ LM AMEVS- PRINCEPS* SCRIB A^ LIBRARIVS- II- VIR QVINQ.VENNALIS'M IVLIVS M^ L- PHILEROS M- IVLIVS M- L- PROSPERM- IVLIVS-M- L' DEXTHR- S AGAPx M- VLPIVS^ M-L- PAMPHiLVS^
OLE ARIVS^ M VLPIVS- M' L- PHILE KOS- CER D' M- ANTONIN VS
M-L^FAVORITVS-D^D
<
DECE
rcAO
TMxr
X7
xcDx.
ESAR^DIV---V^^.NERV
TRA
VS
AVG
TRAIANVS
AVGVSTVS
GERMANICVS DACICVS
NICVS.DACICVS.VICTO
'
'
PONTIFEX M AX
n/A-r
ITTT CoS
n^Q u
V v>nr^n
PROC
POT IIII
12
^J i^r.^
TRIB
POT
yjcTO
^ \?r
CoSIV
^r^r ^}^
-1111
Grut.pag.exe. i.exLaiio
DECEBALO
Idemp.CCXLVLd.exPanuinio
admodum coniedtura adfrugem corrigi & huic anno accomodari poflc vna mecum credidit P. Noris > dc antequam mihi cum viro egregio commercium foret, mifJis ad communem amicum V. CK Antonium Magliabechium literis, his verbis, quorum 'authoritate mez fententise pondus
facili
?^ probabili
adiungere volui
teftatus eft
<i:^/ lofcrijfiajfertiua'
Potc
-i
marmo doueua
LINEA
,
fub dubio an
V*
nonmutare controlafede
POT'
vn
'
'
II*CoS V'
V rotto
'
delioriginale
cioeTrih
ii
CoS-
marmo
V,
do-
efingerloa
IV
ANNO
Vin^
reducendi funt
titulis
leggerfi
V II,
rejiituire
Huc
dcm
che nel
due njnita II
ueua
tres
expofiti pag.
276 d
Is
qui fub
ijl^
cum
an
alius
fit ,
hic prodit.
IMP^CAES^TiEKVA-TKAlAli-AVq^GEK-OAC-P-M
TKiPrVin'lMP'ini'COS*V'P'P
Oo
Sequcns
RAPHAELIS FABRETTI
zc,o
Scquens
infcriptio
qux
>
&a
*Boi{r.
DACICO-PONT-MAX-TRIB-POTEST^VIII
& IMP- * VlII-CoS- ^ V- P-P-OPTIMO-PRINCIPI
^VI.
Boiff.
Onuf.
im
CCXLVI. p
optimc a Panuinio cfnendatur in IIII. acclamatione Imperatoria non adhuc immutata , vt nos cx autographo recognouimus vnde VIII, huncannum merito
:
cxornat
"
LINEA
Perdurat in
IX-
Crseci
cet
anno percuHi
Poteftate IX.
acclamatione Imperatoria, vt
& Confulatu V.
carteri Grarci
2EB' LEPM-
hoc
fcih:
nummi, carcntes.
AAK
Goltzius pag.42.col. i
^ ex
eo Occo pag. 10
nummis,fedcertiiTimofequentisinfcriptionisdocumento iVl-CALPVRNIVS*'
TRIB^ POTEST-
XII-
^.
haud leue argumentum prxbet , cx Arabica expeditionc tunc tandcm per Palmarn confcda , ea adquifita , & in Prouinciam .Augufti redada , Palmse confulatus honorem , & Traiano nouum Impcratorium titulum quse/itum fuifle
atque hac forfan coniedura motum , nummos iftos, ad Bcllum ArabicunL,
pertinentes , fub XII. &: XIIL Trib.Pot. Occoncm pag. 2.07- repofuifle credo
Caput
:
fti
f^urajlohta
291
OPTlMO-PKmC
^R*
S- P'
Occopag. 107.
Caput Traiani
ibideni
CapHtTraiani
fgurafolata fans
Ramum
laurcam
thuriferam
hcEc
'
dex.
& haftam
Striithio
S'P'Q^
ibidcm
oprime ad arborem_,
trahit Triftanus
ad
Confulatum VL non prius fuilTe initum , hifce duabus inlcriptionibus probamus EX' AVCTORI f ATE- IMP- CAESARIS-DIVI- NEi< VAE- f ILI-
NEK VAE- TRAIANT AVG- GERM DACICI PONT xMAX- TRIBPOr- XIV- CoS- V-P'P a tergo PEDICATVM-KAL- MART- VRSO-StR
XIMP-CAEAR-DIVI-NERVAE-FILIVS-NEKVA'TRAfANVS-AVG-GEi<MAMC VS' DACIC VS PONT MAX TRIB- POT- XIIII- IMP- VI- CoS- VP'P- XVilll- SILICE- SVA PECVNIA STRAVlT LIIL DDO* NNNFFF- LLL- THEODOSIO- ARCADIO ET HONORIO r,P,P F,F,FVIANO-II-L-fABlO-IVSTO^CoS
Gmterus
pag.
CXC.
5.
SEMPER-AVGGG^BONO-REIP-NATIS
ex oeulato tefte
dum illac
noftris excerptis
Tarracone
exiftit
in Notis corrigl
bus a
,
,
vt e
V Vouucrij
fed Tarracina;
Roma NeapoHm
hoc eodem
lapide, (id
iter
fch-dis Gruterus
primo
ad angulum parieiis
agentibus patens
affirmat
& poftea_3
fummi f emph
omni-
vidi
in_,
hgnificat, vt puto,
fpatiumiliudpaludibusoblitum, in infcriptione Theodorici Kegis apud Grutcrum pag. CLIL 8. & Epilblis Calfiodori XXXII. 8c XXXIIi. Hb. IL DE-
CENNOVIVM vocatum
non
nouum
tempora Procopij contingens fit , iftud Decennouij , pro Palude Pomptina feu illius portione , vocabulum,vt Cluuerio in fua ItaL Antiq. lib. II. cap. VII. pag. 1007. vifum fuit.
j
itaut
ita
5c
'
Ex primo
fules illos
fuperiori lapide
afferri poterit
vbi
Oo
ivsro^
RAPHAELIS FABRETTI
a^a
IVSTO* CoS
{c
quaproptcr
ipfis Kal.
in
nummo a
Occo
IMP' C AES ARP DIVI-NERVAE- F- NERVAE-TRAI ^NO-AVGGER' DACICO- PONT- M AX- TRIB- POT- XIIP IMP-VI- CoS'VI- P-Phanc
OPTIMO' MAXIMO-QyE'PRINCIPI-NESCANIENSES-D' D (7rterus pa^, CCXLVU. %. multo enim magis annus anterior cum XIII, Trib.Pot.
quintum ccnfulatum expofcit
IpGus autem anniXV. (cui primum dicimus confulatum VI. conuenirc) eft
fequens lapis apud eundcm Grutcr.ibid.num.3. IMP* CAES* N t R- FRAIANO AVG GERM ' DAC ' PARTH PON- AX- TR- P- XV' CoS- VI-
DE- ROMANO' IMPERIO* DE PATERNA ET AVJT A HlSr^P ATRIA-ET- DE- OMNE HOMIN' GEN- MERlTlSS POP VLARES
P-P^
in nullo vel
marmore
vel
nummo non_j
fufpedo , titulum jPARTHICI ante XIX, Tnb. Pot. reperiri aio omnia namque ccrtiora monumcnta,eiufmodi dillindtu per duos antecedentcs annos lignata , ( ne vltra fruftra retrogiediamur j hac Parthici nuneupationedeftituuntur
:
3En
nummos 2<
XVII
ATT^ KAI5;APA- NEP- TPAIANQN- AP|2TON^ 2EB- FEPM^ AAK
AHMAPX-EZ:*I2'TnAT0N-?'
Goltiius pag.45. col.
ATT- K- TPAIAN02- API2TOS- 2EB
rEP-AAK-L*IZ
idemibidem
ATT^ TOY- KAI2AP02- TPAIAN0T'API2T0T-2EB- TEPM A AKIKOT
AH^ E2- IZ- OTn AT- TO. gidem ibidem
ATTOKP* KAI2- NEP- TPAIANO- API2Tn- 2BB- FEPM- AAK
infcriptionesfub Tribunicia Poteftate
AHMAPX- E2-
IZ*
TnATO' <r
idem ibidcm
'
Nuniif-
Trib. Pot.
XVIII
IX-
293
infcriptiones exube-
GERM
PKINCIPI- S-P-
QJC
ipfoJrcH 'Beneuentnnoy
F'
exeodemGmteropa^. CCXLVll.
NERVAE TRAIANO
emend^ta tdmeyi ex
IMP-CAESARI-DIvT-NERVAE*
OPTIMO- AVG GERM ANIC- DACICO'
diligenter recognito
5.
VpONT-MAX-TR'POr-XV*:aiMMP'IX'CoS-VFP'P-PROVIDENTISSIMO- PRINGIPF SEN AT VS- P- Q^R- QVOD- ACCESS VM' ITALIAE- HOC-ETIAM- ADDITO- X PECVNIA S VA PORTV TVTIOREM- NAVIGANTIBVS'REDDIDERIT idem Grut.pia.CCXLViLC,
VI{' IMP- CAES AR DI VI NE RV AE F- NERVA TRAIAN OPTIMVS'AVG^GERM-DAClCVS-PONTIFEX-MAXIMVS-TRIB-POT
X VIIF IMP- VIIII' CoS- VI- ( ex nojird necejffirid correciione ) P- P- FACIEN^
D A CVRAVIT Idem Gruter.pag. MXIX. 9.
'
1MP'CAESAR-DIVI^NERVAE-F
NERVA TRAIANVS OPTIMVS-AVG
GERMANICVS
DACICVS
PONTiF
MAX
TRIBVNTC-POTEST^XVIii-IMP-VIKoS.Vi-P-P
SACRARIA-N VMIN VM-VETVSTATE-DILAPSA-RESTITVIT
T abHia grandi Vinea C^ff-innd olim Bofij prope Pontem Miluium
f
CAES
NERVAE
TRAIANI- OPTIMI
cr/-S/IP'.4N/-SALVTARIS-
SACRVM
y^;^(7'G-/?yi/-Z)^CICMMAGINES
AKCENT
[lVLIVS-.\YMPHlVSDECANNALISSVA-PC'P05r/r
DONVMQVE
DEDIT
Ad hoc fragmentum
c|uod c P. Alcxandro
',
Tus digcflerit
nae pra^fertim
&c
quattuordccim
modum
leclionem concinnauimus
reddiderit
CTl'SiLFAHl'Sj^LVTjiKiS
recurrit cxprefl^a
quintaD
in
qua
lineae
SJN-
dcjibus
nos ad lacu-
^ ncceflario prioris
tamen chara-
Cur vero ?"OPTIMI titulumin fecunda linca, f tjov J^o)? , noq ^Bgiw^^
cognominis inquam , non laudationis loco accepcrim , prseallatarum.V. mfcriptionum
mc
impulit confenfus
in
OPTIMV^^
AV*
RAPHAELIS FABRETTI
Z94
AVGVSTVM GERMANICVM DACICVM
Traianum condanter vocanenim hunc annum confulatus Meflalla: ^' Pedonis eundcm cunu
tium Efie
XVIII. Imperij Traiani , hoc eft poft Vrbem conditam DCCCLXVII , oftendit Tabula apud Gruterum pag, CCC.verf. 1 6. VIPSTANO-MESSALLA
.
pariter
cum
Faftis vulgatis in
cum
Traiani confulatus
ratoriarum varietas
nem
annum
Annos Vrbis
P- R* C-
P. R.
C DCCCXLIV. cadente_.
Ex hac
regula
initiumque ac
fi-
cmx fint
Reinefium patet ad
Traianum appelUtione
JRTHlCl affetiutn effc
primtim dicit, ctm Rcgsm Partloicum rejlituilfet COS. V- Trib. Pot XII. Imp-XI,
Efto enim , quod nummus ille_,
cx nummo aureo Occonis pag. 207. primo
fynccrus fit , hiftorijc quamuis rcpugnans , in qua nullus Rex vel tunc vel poftea Parthis reftitutus ; fed titulo iam Parthici adepto ( quo pr^terea nummus
ille caret ) XIX. fcilicet , vel vltimo Imperij fraiani anno , ( vt Tribunici^ Po- d
Infcr.
LXXX.
K. vbi
Claft".
teftates noftris
documentis
PARTHIA CAPTA
adieCta^
docent
nummis
vifitur:
facere,LAP-MlL'CCCLXXXVI*
IMP- CAES
num, LXXXI. j qu^ cum fit intempeftiua , & affeto^ vetuftatis , ob'<5
inncuationem foUemnis vfqueab Imperij initio epitheti OPTIMI PRINCIPiS,OPrVMI, hic tantum vocati ^ eft infuper inconcinna , cum ignoretun
quifiiam i<^ monumQntum faciendum curauerit'^ ^ in columnis omnibus id genus miiliarijs , r.ullibi tales notK LAP- MIL^ legantur , non enim opus fuit de
CLiJf. II.
re ceril
fcd appofito
rmmcroplerumque
in fine..
infcri-
puta
CCCLXXXVI.
vel nota
IMP
feu
z^y
M- addita ,
pdiiimj
CAESARI DIVI
(TRAIANO
1
M-P* ,
IX-
NERVAE-FIL-NERVAE
OPTIMO
AVG- GERMANICO
DACICO PARTHICO
PONT-iVlAX-TRlB-POT'XXHI
COS
PATRI AE
SFNATVS^POPVLVSQVE-ROMANVS
OB-REClPtRATOS'ACROS-LT-POSStSS
RE
QyoS-LACVS'FVCINI-VIOLENT .-...
VI P/\TRI
IJ!
apud Lucium
namPA^THlCI
CamAnam
verunta-
Poteibte XiX, rcpofita 5 emendare , quia ; pace Rainelij , qui lapidem m duobus vltimis vcrlibusaudacitcr pro fuo iurc fuppleuit , dbruptum tjuamuis 5C
I
OB^KEClPtRATOS -AGROS
mutiium)
cgo
puto
tius ailero de
ijs
ipfis,
fua extollendi
teneri ccrtifTmie
id
quod
fum
fiden-
confcius.
mati
quem
adiundum
ne
iii
magnam,
hoc intcr maxime miranda reponit, Portui Oftienfi , &: Aqua^duvtibus Claudiie
hc AnicnisNouir.iliis Orbis Komam miraculis, E;quiparans.:.tT'\\v.
Ex laboriosa hac tot nummorum 5^ lapidum eollatione ( ex quibus multos
I
adhucprj^termiflos inuenient, quosexfupra demonftratis vnufquiiqueaddeI
detur,
hoc
'
nempe, ab
Quapropter
paucos ex
-
Primus
nem j 6i.
rendus
ijs
,
rccei fcndi^
nummos
expungendos
nil
confulatibus IV. ^ V.
eft in
Itra
cfle patebit
omnibus
eius
nummis commu-
cognomine OP IIMI, ad Dacici forfan Belli tempora minime rcfeQuamuis namc]ue Impcrij mitio ilii addditum Piinius teftetur in_,
ex
Panegyr.
RAPHAELIS FABRETTI
ap^
Fan evriconum. 18. & 1004.5 non tamennifipoft rextum confulatunireccptum video in omnibus lapidibus N: num.iiis, (^uos adhuc cernerc , & ope amicorum perquirere contigit itaut excufandos putem Xiphilinum 5c Zonaranu
captam , Traianum hoc cognomento honoratum a Senatu
f; poft Armeniam
d xerunt , cum equidem de Scnatus dccreto errauerint de vfu tamen cognomi-
nummi Occonis
hi
pag.201.
CciputTraiamlMP-CJBS-nEPyy.E-TKAlAKO-OPriMO-AVG*
GER-OACP-M-TK-P^CoS-V^P^P
/mpemor eques^ dext* laculnm mtlite ^r^eunte EXPBDlTlO' AVG' S' C
eaiem epgyaphe
EXPEDlTiO'CEK
hic alius
fadem epi^raphe
Vicioriaclypeoinfcrikns
VlC^
DJC
0*
in
OPTIMO'
PR1HC1P-'S*C
me expediam nummo enim hic Romsc allato 8i infpe(fio vix in eo ahquid pr^ter nomen Traiani lcgi potuit, adeo a:ruginc corrofas Sc abfumptus apparuit:& fi idem eft cum nummo Auguftini
Sed ab hoc vltimo
facili
negotio
53.num.
Dial.II. p^g.
&
10.
Auguftmo,qui vtriufquepartisinfcriptionemaftert,
De nummis Occotanquam abundans, elimmandus eft
fcriptor ibifubdit)certeex
OI-^TTVil titulus,
liis
donec aliquid
tale videre
lab. XXil.
j^ntx
OPTiMO>
dilfimilem nummum inuenio
contingat, dixcrim
vel abundare to
Vici,
PRCFECTlO* AVG'S'C
iftis
ita
p-
TR' P' COS' r- P^ P' S' P' ^R- OFf MO' PRlTslClPI FIDES'
UTi^Ai-S-C
^ R. OPTIMO- PRltiCiPl'
5, p.
S'
ajfijiente-iqu-t finrfli
C Trcph^um
a comucopitt
cumfpolijs
M*
MU
tenet*
Eadem
infcript,
IMP'
Flli S'
'
cum
p^uribus indicijs
mendum
in V. confulatuemergit
Tum
quiapoft
nummos
Tum quia
auerfa pars
OP
cum
I
illa
infcriptione
Vl.confulatu
nummis
OPTIMO PR1NCIPI>
dum in pluribus
alijs
lub
Qcconem permanet
De
t^
Jtftpi,
1-
fdludatus jians
ARVtEniA T MESOPOTAMIA
cens
'
muliehris ia~
POTBSTATEM
/2V
P'R'RDACtAE,S'C
certum ^que eft, ^ncam Vicum, qui nummum dehneauit , ex infcitia erraflej
cum apud Occonem , ( vt fupra ad lincam IV. Synopfis adnotauimus ) fextunu
confulatum hic ipfemet
De fecundo
Neoterici
nummo
in
pcdite legio-
D','.
corrofis
alijs
DAClCU
innuerc dubitabimus
tamen
p-^tuit, vt decreto
tertij
confulatus
ftatim
tantum triumphos
nummi
vcl eredis,
5
fieri
Quinto
diximus) etiam
ijs
nondum geftis
reprjefcntent
cum
Angelonium num.
} 2.
cum di-
donorum militarium , ex corona quse in manibqs militis fuper TribunaU ad laeuam Traiani, ( ita enim in autographo , quamuis pidior hunc , 8i
ftributione
alios plures
tis
497
De hoc alio apud Auguftinum ImpreiT.in 4, Tab. LVII. num. XX. vbi cum V.
confulatu, OPTIMl imo & PARTHICI titulus habetur
Caput TraiantlMP CJES- N^R' TRAlAHO' OPTIMO- Al^G' GER."
DAC'PARJHlCO^P^M'TR'P'COS*V'P'P
'
IX-
non
prout
eum
accipiunc
Vnde ad expedi-]
>tamAngelonius
quan[i
nem IMP*
IX^ contineat
pag. %
illum collocat
3.
quam
qui pag. i 8.
fidem adhiberc,
rizzo
rctrotulit
XIX.
impcritc prorfus
ad
cum tribus fignis militaribus , nulla additl diftindbone TribuniciaePoteftatis , tam fub V. , quam fub VI. confulatu rcperitut apud Occonenu
6
Sextus
pag, 207.
&
a.
10. ac proinde
Tab.XXII.num.LXXX
&LXXXI.
11
Pp
IU
RAPHAELIS FABRETTI
rij,8
nobis oilcaderet
dedicarunt
vt exinde
cjualem Athenienfes
,
(
teftc
fi
Vi(51:oriam !'nle^v
&:
Paufania in Attic
fiue inuolu- a
Vjftoriam
Opufc
in
ieniter tranfuolauit-,
Roman. )
de Fort.
Jiexandrumjue ocyus
excuffit
FormMacedoniam
^ Ke^ni
dtadema-ifer Jegy- b
vt vtdetur
quo pariter
>
depofuit
confilio ( Vt
ac tala"
idem Paufa-
candem fententiam
lib.IV.cap.XXL epig.II.
runt
In
PoJ^jj 7rXfj,lix<Jt\iet
NiKrj ya.^
iji
lufit
q Ae^Tet/ >.
'^
quam minus
Vi^oriae
frequentem
typum
matis dicitur
detur
is
credere
&
potius erratum in
non
finit
nifiin
Roma
pottns
alis
ita reddidit
>
V t3orta lapfs f
curjiat
berent,
quam
?iit illc,
i"^
quem
ejfe
in Arcet
cum Vi(5lorioIa
il-.
&
duabus ad pcdenu
manus fufiollcntibus, non pertinet, Vt puto , ad Bel-
pacem expofcentes
fignificatur ) alludunt
vt per
ramum oIceb
ad Legationes Barba-
rarum gentium , &: Indorum , quas Dio , pofi regreflum in Vrbem , debellato
hofte Dccebalo , Traiano aducnifl"e tradit confertque ad hoc, habitus ipfius togatus , ^ confulatus V. nummo appofitus, vt legitur in Occone pag.io 5. cuius
dcnominatio per afios V, annos poft Bellum Pacicum expletum perdurabat
:
-j
ftantis in fuggeftu,
u i
16
Dc-
>
j^
IX-
zj?
'
coronat.
'
medlo legitur $ A
XAAKIAEON^A; apud Occonem pag. zip., qui auerfam quo^uepartem-.
cxhibet , ell cum titulo nAP3 , vnde quam longiifime a Bello Dacico tcmporediilat, Locusautem ipfeinquo cufusfuit, Afiaticas exped tiones indicat
quibus proxima erat FLAVIA haec CHALCIDENA Coloniain CoeIefyria_.,
non vcTo Chlcis Eulfoica-, vt credidit Erizz. pag. 316". Optime hoc agnouit
17
'
nummum
Triitanus ad
Num. Med.
29
&
Magnit. pag.
BE KOAEAE
I
Traiani XVIII.
in cuius
vnum
CI quem
,
primum
reperiri
diximus
ik
propte-
abunda trophaeorum in Bellis Orientalibus feges , Dacico ifto veluti fupplemento ad nummorum materiam fuggerendam indiguifte , minime videtur
Hoe tamen argumento ad Bellum Dacicum duci poteft,quatenus triumphum.,
Parthicum vna cum Dacico iungere intelligatur, alludendoad illud Poetc de^
rea
'
'?
vbi Seruius
Orientis
defignata ait
Et fic,
adumbratam a
Virgilio
initi Bclli
Qcconispag. 197.
Caput Traiani IMP- C AES- TSIERVA-
p.
tn
ij
jqui
nummum iftum
TRJlJ'N- AVG-
dypeo t^lCT-
CEKM
GER
lib.
fibi
XII.
fateatur
Pp
Germanis
fincs
lib.
,
VII.
tamea^
lazy-
RAPHAELIS FABRETTI
300
certum
iaccre,
ropa:, ibi,
TTi
ell,
ac
Germaniam_
diftindiusedocet in cxplicatione
quorum regionem,
vt Ptolemseus
inter
Daciam
Tts^io^iL^slctf
ov E'ff Jttti.
ptione Daci.^
lib. III.
& Sarmatia
DJCIJE SITVM
cap. VIII.
Europ<a, (^c,
Occafu ,
German. remita
R/p^tijfque
medios collocat
Pannonijs Kheno
(J7*
'
Germaniam ab
Breuiter
dcfinit,
Danubio flnmtnihiis
'
Sed iam nimis multa, in refellenda ea oplnione, qusE nuUi prorfus authori, neque cx vcteribus,nequc erecentioribus,probatur, dum omnes , nequicquam, eam accepillc contendunt . Confcius quoque
tuo metu-i aut montihits feparatur.
efte
dcbuitNeotericus, qui
'
\\\
mio fuppeditauit cpigraphcn altcrius partis circa Traiani effigicm titulo DACICI minime infigniram fuiiTej fic enim cam Spanhemius refert Diflert. IX.
pag.8y7. IMP-CAES-NERVA'TRAIAN- AVG-GER:quiigiturinter
,
nummos
Dacicos,
confokto III.
5<:
ArcoTrwnfale
"^''"
2EB-rEP'
A^v
\
^x
V"'^""
'
L* ir
y\
'
^'^"^"^
itius
eftcjuc in
phorcm,
/
^
Jmontum Luparinum
^
perftites, ac
.
-ii-y
d^ejjid
&
illaalatabigae infidens
ter\
ifte
quod
Grarcus
iile
fornices
medium am-
m Vrbe
lu-
.'
|ii
humiliores, vt
x? v
r
\
etiamnum
omnes Arcus
nummum
'
laterales anguftiorcs, Sc
'
^'^""
V" ^^
r^r"'''^.
peyies
opDtTfa.ani\/Arcu.cumfn>ji\
/
li''
^ ^
decretato per la
i'^^'
nifi
aliquam vido-
Grsecum cflc
sereum, maioris formx , atquc ita infcriptum ATT* TPAl AN- CEB"
.
jii
Supplc cx eo
jSf
ijft
cu!3ium
attuli
de
eilet
lOVE TRAIANO
Ex
ijs
Templo a fe dedicato fic dido, adducor vt credam, pietatem Traiani, in eo Tcmplo, in ipsa forte Dacia exxdificato, &: fpolijs ibi partis infigni , hoc nummo a Senatu commcndatam fuifie
&c fic animo
,
libens inter
nummos
Dacicos
ei
locum
facio
Trigefimus fcptimus
dici-
ratiifimo principi
nummos Cl.
joi
V. Abbatis loannis
bed quifnam adhuc credidit,Traiano modene dicam in Colonijs , ( nam id minus mirandum foret in_.
.
IX-
templatjue ftJtuta
Certe
mcdio
eius
in ipsa
Vrbe ex S* C
fcd numen_.
Traiano iimile ,
quoddam, ex velo fuper caput expanfo, dignofcimus ; vnde , dicati ab eo Templi mcmoriam , vt ex duplici inlcnptione fupra pag. 247. a coniecimus
, quid
ni ambo, altcrue ex dictis nummis fortaile cclebret, atque extendat ?
,
40
iii
nil
cochlide
nufquam adeo
ornatum , d<. fub exa(Sa , vt ibi , proportione videre contigit : fed aiiequor hic
quoque picioris ingenium , qui fctpe f^pius ita piftilium ornare folcr
Reliquum modo ell , vt extenuatE huic nummaris aciei aliquod fupplementumfcribamj in quo agmen ducet nummus iam fupra Cap. IV. memoratus ,
qucm nos Pontis ad Daiiubium , alij vero plures , Portus Anconitani credunt
Breuioribus tamen
rationibus
Rcgin^
fit
trarium opinantur,
ijfdemquc, ni fallor
validif-
Nam
patens
ita
nufquam
omnem
diligentio-
rem illam c.-elaturam , cuius fpecimen dedimus Cap. IV. ( eftque huius formx ) fed
nummos tantum illos rudiores,qui apud
l^ri/.zum S<
Angeioniumproltant,
vidiflc
um raeliorem infpexille
crediderim : nec
al
puto Oifelium
fi
for-
& fuper
nrccm Pontis coniedandum fufficere potcrat . Rurfus , Arces , leu Cailella vtrinque pofita , follemnem in pontibus conftruendis defeniionem indicant, vtC^efar
dc fuo ad
Rhenum
de Aedif.
Procopius dc hoc
lultin. alijcjue
quomodo
efFugcrit
alijs
nummum
pontibus teftantur
de Pontc ad
Danubium
Demum.,
intelligere^
impoflibile oranino
mus
de
cum num,
contincati
confulatum V. proprie conuenientem operi Pontis , qui initio flcund^e cxpcditionis Dacica; impofi^us legitur
ineptam' vero
&
intempeftiuam
fa-
hikx
raphaelis fabretti
30i
hrkx: Portus
&
anno
Pacica;
adapertus fuit,
quam pauUo
fcu Xflirpoft
fupra attulimus
poni
folitas
tandum
coUigatur
tur, fimilis
ijs,
qu^
Tiberi
fcptimus
Euphrati
aducrtit
Tiberis
>
num, XXI.
e(t inter
ad deno-
& magnitudo
eos,quos Neotericus
num-
fol.
115.
fluuiatilis in
,
malo , antenna,5<i veloinrtruwtis exprimifolet, vt cleganter delincatum vides apudOifelium Tab. CIX. num. 3. &4. Aliud obied:um , quod cx vnico fornice Pons
jdcprehendi non poflit friuolum erit apud rei nummarise quamuis leuiter gnajos Hoc cnim argumento , negari poterit cfie Pontem Antonini , vel Conflantini ad hunc eundem Danubium , quem tres tantum fcaph^, vel duo pilsE con-
(ditur
:;
nummi apud
485, ^JJS'^ vtpluraidgeneris mifia faciam inter qu^ , celebrcm nummum Titi , in quo Roma galeata
aceruo armorum infidens cum Lupa ad pedes, 6c geminis vtrinque Vulturibus
aduolantibus,ab eodem Oifelio Tab. XXIX. num. j. allatunij non prjetcribo
\t illius interprsctatione OifeHo non intelle(5^a ad rem noftram vtar, aues fcililicet iilas fingulares , earum plurium numerum, hinc a Romulo ? inde a Remo
obferuatarum, indicare , quarum (vt Ennius cecinit
ftituunt, vt oftendunt
Erizz. pag.
Cumque
ri
eji
quam ciEteri
plures
Komn
eo minus
Pontis amplio-
iftius noftri
mirum vidctur
fi
alterum vel
?
cum
fatis
nummum
pcritoque principio,
.
|
Reco-
Danubium in
ad Tab. CIX.
/qui
Pontem
relato
5. >
fufpe^umque-,
iurc merito hunc Occonis pag.204. ducens, d
nemine ( quodfciam ) adhuc vifum_;
aliofcjue duos fequentes ambigue ad Pontem fe haberc
alteri alicui
prxflarcpotuiire
',
^v;,^,;
fortafTe judicans
'iMp-CAESNER.
Pl.fe^entis typus
lum Vrn ex ^uj
*quas -ffundit
VAfcTaAHNO.
DAC
PM' fK P CoVp.p
A^0-GtK
Occopa. lo
Pontem hpideum in
ad Tab.XXIV.s.
>
S-
Q;R opri-
MO'1'KINCIPI
ex nummis D. Com.
Mediok
n-ihio.f, njefte
qus
nummo
Sed quid magis cum Ponte lapidco xav/u.(iQXov cfle poteft , quam velum circum caput vohtans, quod vbiqucinnummis5<:mannoribus , acprsefpicitur
fertiui in
hac cadcm
Columnanum. ii^ySijiS
uinitatis
tuit
',
l'^pe
jadiuera impellerc
dem
graphice hoc
peculiari ratione
juitjfi
CXC
vera
eft
Xanthus
pado repr^fentat
Et qui-
me-
ptolem.tiHeph2eftionis obferuatiohb.IV.apud
Phorium Cod.
quod Xanthusfolus inte<' fl^mna fuerit /ouisjiltus id
quod cx Homero haud tem^re dcd jcitur Ihad.XIV- verfl^^^. , & XXI. verf.i.
:
Zco/Tcv ^\'nv\oi
ov ctBcivoiTOi
TfxcTo Zivg
fiuuios
omnes ,
:
345. ex Oceano & Ihetide ortum
thore VitcT Homcri inter Herodoti opera plane deftruitur, vbi cap. IX. quanu
mardrum verf.
^ f/u,ov
^ivnsvTo^
Qv ci(icLi'(x.Tog TgVfiTe
pariter fuiffe
Zbv^*
Quod autem velum circa faciem, diuinitatem denotet, in co iacet, quod Scruius
ad verf. 839. hb. V, ^neid. innuit, per velum fcilicet, nimbum illum tcnucm,
qui fpcciem numinum humanis ocuHs fubtrahit, figurari ; namfmper-, ait ille
Deo$ amhit nimhus jSckiL Viri
lupiter
Lucilij inteliigunt
.
a*:-!-
^-
i.'^
Uxc
RAPHAELIS FABRETTI
504
HsEC infuper aquatilia numina fpeciaii quadam nota ab alijs diftinda fuitTe^,
nefcio an primus, certe a nuUo adinonitus > ammaduerti j hoc elt, fquamis qui-.
pectgribus , vel ad lerrB modum , vel ad
bufdam in facie , nec non aliquando
querni
folij
llmiiitudinem
m
quales m humaiiie ac fermce pams confinio circaj
m
quo
faciei
eas
ioM
quodam
indicio conieci
id
$c
genus
,'
xniratufque
fum
Nilum inquam,
,
referre
in
gnis ad
_^.
Farnefianse
Domus eorundem
,
Cancri bra
hinc 7o/>
jifcuntur
iftius ^^^/>'^f ^
,
apotheofis,
foscundatio profi-
Ecdefis
efiicacibus
S.
'
.
..
vulgo
IX-
jof
qui aJiquid lupra idiotas fapere videri volunt , fabulam aifin^junt nil aliud
j
jf
riendoE infeuiret
nariumque foramina
rcciperet
oris^
influentes aquas
clamarevidetur,
attritu
>
ita
abfumptum
frequenti pedunx*
vt ni nofter Nilus
Squam^e hu-
Romam Triumphantemj )
promifcuam
Qjj
fuiflc
vt pateat
fquamarum
vtriuf^
uisge.
RAPHAElvIS FABKETTI
^o6
'uisgencris,riueesden!;ataE,fiuelaciniora;fuerintiadditamentum.
vel
non
admifit, vel
nummum
illum nadus
cuius Oifelius
prxTab. CIX. num. 2. , & melius Vicus Tab. XXV. num.XXXiX. exemplar
cubibuerunt , in quo Mulier VIAE TRAIANAE genium referens, finiltro
haud duhie
to quibufdam arcubus inniti videtur 3 cos ancus^Pontem htinQ Danui^ij
o/?f ^frf,affirmat
Poftquam
huic Ponti
Oifelij
ponte deieei
e^propriunj
itituere conatus
re-
nummorum
fit
Ann.
ex Tacito
(odetn hdlo [
lib. II.
Spei
in aliquem
Aedes a Gertnanicofacrmir^
IMrTRAlA.
\
CoSV- PP'S'P-
DAC-PMTRP
OPTIMO*
PKINC
R-
'
102
VicusTab.XVllL^
Spes etenim , vti omnes artes
Virtus
ViQUs ibidem^.
,
ita
confequitur;
vndemprima
& ViCioria
Virtutemque excitet,
nummos quamplures
qui in fymbolis
Vicioria^
i^I.d
Spes^
ip pofitu
quam poftea
inftruere
& graduationeJ
feligemus
quam
fitque ferie
SPEI
uis varios inter fe
206
Occopag,
Occopa.
Atilius louerat
Punico fcilicet ]
NO AVG-GFR-
quadam
hmc
exempli gratia
fex
efi^et
pofl;
alios omittentes
enim Leclorem
primum
qui diuer-
potjus onerare^
Vicfloriatos illos
finiftra
A.nQX
palmam expri-
'-iiji'
Occopag.
j^
Occo ihidetn
Occo
Occopag. ip2
Occo pa..
Serpens
iudicio
i
citu
falutis
Viiflorix
contigifle
199
OcQO ihiclem
incrementum
denotans
OccQ ihidem
&;
&:
addit
(juafi
non paruum
eam incruentam ,
nus
cui
CadmeaJ,
nummum illum
meo
laluoque exer-
Iuh"j Ca.'farfs
Didatoris
continet ,
Hea
IMp-CAES.NFR.
VAt-TRAlANO-
Traia^
reflituit
numifm a_j>
salas i^.
dcxtera pateiara
AVG-GEK DAC
P'M-TR.-PCoS-
VP'P
ftiperaraqiij fer.
Pfnscirciipleftitiir
S.p.
Q_R.OP-
TIMO.PRINCI.
W- S- C
/
primie
aliacjue tria
pcnes
pertinere arbitror,
Imperatoris
(ontinetur
&
in cuitts imolumitate
vel
magApnd me
nuncupato
vel foluto
co pricfertim
44.
lib.
X.
) pnhlicafalus
<Soria2
^yEdcfque
illi
Qjj
Sub
RAPHAELIS FABRETTI
3o8
Sub
Oifeliui
Td' LXVlU,
<juintQ confulatu
Vicus
2,
Td, XlV,
/lMP'CAES>NEIt,
VA- TRAIAN
AVGCtR.M
ex MufXheup^mift
Occopa^, 203
D^Co^Mediok
Occopa^.
VicusTah.XlV.^
ex ar^em apud
mf
ex
MufFefch,miftDXo,MedioL
arapliffimum
fit
gloria
cum
Plinio afleruimus
tione inciderint
nere hceat
fcd
eft
Traiani Trium-
cum
%oH
cum ambo
in
cxceptis
Cap. antccedentis
fine
vnum
ab altero in
nummis
5.
difcer-
iam retuhmus
Caput Traiani
.
Un'CoS'V*P'P-S*C
GERM
DA*
/MP\
ramum TK'
P* VII*
in Thefauro
Mediceo
Caput Traiani
eadem epigraphe
Tr,triumphaniTR'P'VlH'lMP'llll'CoS.'V'p.P'S*C
ahj
omnes quos
s...;
Occopag.203
enumeratione carent
In his itaque
minime
s9
ij
tanquam
in
honore
IX-
gcfti
cum
lauro trium-
confulatus, inquo
Triumphum duxit verfabatur vel etiam poftea, in ciufdem tamcn confulatus memoriam percuiTi , ipfum primum Triumphum indi,
veroqui folam laurum triumphanti addicunt , ad fccundum Triumphum, a confulari dignitatc feiundlum , rcferantur . Probationem , & varia infupcr ex aquill confulari excmpla triumphorum in ipfo confulatu habitorum.,,
ingeniosc occupauit P.Noris in Difl*ert. de Numifm. Dioclct. vx' Maxim. cap. I,
quem laudalTe authorem,magnum meaihuic fcntentice priEfidmm cft adiungcre.
cent
alij
j ).
poft
Co-
cflceundem
mur
nummum Occonispag.
lo. fufpica-
nummus pag. ioj. eius narrationi potius quam pitlun^e ( in qua fceptrum omiffum fuit ) credamus j & fic, primum Triumphum
habet hic
Eriz.z,i
fi
AYT
TPAIAN
lEPM
AAKIK
autem fabulam
aflentationem, in ciephantis ad currum iundis
&
Imp. criuniphans
in
I
cunu
IV. cle-
phancis ccafto,dex
Ambigue
ad primum vel ad fccundum ex parcitate verborumin eodem Occonepag. ziS. hic ahus
remanet , non difldmilem pariliratem cunu
Baccho virtutum indicans. Sccundi Triumphi indcx erit fequens Occonis nummuspag.
tericus in fuis
ta (variantia
quamuis,
XVI.
; libenter
pr^termitto
vt
ipfi inta<aa
RAPHAELIS FABR.ETTI
Mril
Huic
clafll accenferi
maiori ac diuina
1
4. poft
quafi
ricusTaLXFUy
FicusTakXFl.^
debent fequentcs nummi ,
idu fulminis
quod
in
in quibus
Daci vi quadanu
nummuj
afudChrt^in.Aug. ex Ind.Cameli
I
Occo pag.loS
Vicus
ex
TakXlV. Hum.
Oifelius
Oifelius
Tak XXllU
Tak XXllL
IX'
3'i
Sdijti^iq?
prim.f mignit.
nurnmus
Infda illa
VAX
Vicus Tah,
Co/unmam Traianlfol
pnmum
fub quartoconfulatu,
nummis prodit
&e offert
medite magnit.
apud me
j i. poji
jn fequentibus
hiireaiijs
XX. 7,
6. , fed ihi
mox
apud me
Koma
ftabihs
idem ac
'^^ JrJ^
inermis
deuida Prouincia
..
VicttsTakXIlL^
MelJus tamen
tcft: le
ne
fortafle hic
Qccopa^,
20 1,
quafi fub ea
primum j
expleta
iam
priori expeditio-
^isepot. V. refpondente
Tribuni^
..
^riKK-p^i' 33
Po-
Vjilknt.pa^. 52.
to.T.
Qcco
RAPHAELIS FABRETTI
Occopag, 201.
Bcirberim ex
0ccopag2oz
^inMufea
VicusTab.KVllhlo
a.uro pulcherr.
Occopag.xoi,
Vicus
Tak XIIL
8.
KO
fie-
fig) ftans
admotaaceruum
PAX
<|ua
arma coniba>
S-P.
Q; R.
OPTI-
MO- PRINCIPI.
QlR-OPTIMO
PRINCS-C
/in.corno
ide
ex Mufeo Medioharho
^
Ducibus, rebenegefta, pluries alicui ex Dijs belli confecrata lcgimus apud
Scriptores ; cum folus Liuius ( vcta^teros omittam ) lib. X. cap. 29, FabiunrL,)
Samnitmm loui Vidori ; lib. XXIII. cap. 45. & XXX. cap. 7. Marcellum ac
Scipionem, Poenorum Vulcano ; PauIIum ^milium , Macedonum , Martem
Mineruam ac Luem precatum-i ac c^eteros Deos-) qtahusfpolia hojiium dicare ius
fafque
efi-f
lib.
XLV.
cap.
j^. arma
qua; verc
IX-
515
lia
cremauft
ac
Minorem
demum
diruta
Carthagine
qui itidem/cfd!
viachi-
ncdum
cjuia is
generatum accepimus
fit,
,
&c Latio
pr^ipue uenerandus 5
nummos infcriptos
Populum Romanum
numini
reperio
(in.
Tupcr
TR
OT-
CoSIIII-P-P
s-c
'Occopag.
159
AVG-OtR-
DAC
VicmTah.XllI.
OccopAg.
VkusTahXX.Z
Occofig,
Z0 3
ao^
bfuv
?.
tfpWt '
1311
,
internumifm.DucisCroyiTab.XXXV. 17
3tinj^
&quiaetiam> cum idem {^(tGeticis aruis pr^fideret , &c bellicbfifllmae gentls
proprium ac fuum
Dacis proditis
numen
fuerit
acceptior prohatiorque
Traiano,RomanoqucPopulo
Rr
fieret,
'x/f
ex for-
mula
'
RAPHAELIS FABR.ETTI
3 '4
mul cuocationis, quim Macrobius
Saturn. Jib.
Ilf,
ne fufcepto
bello
fulatu voto
conceptam video
feliciter
in
rcduces
pedem rcferamus )
bis
&2
Bellis
& obliuio*
votis ta-
Traiano inuide-
rint
tantum fecjuentis nummi partem expofuit Chouhusde Relig. Rom. pag. 197. nulla confulalatus vel TribunicijE Poteftatis nota
votis expetitus
fcd
dilHndam
vt inde
primum
ad
Germania rcditam
poll:
referatur^ (de
quo tamen
peculiaris,
& ab hoc
Tab. XI. 3. ) ad illum quem indagamus ex alterutro Bello Dacico reditum pertinere credemus . Donec igitur,eovi(b, liqueat adquem referendus fit veniam peto, fi dubium numdiuerlus
nummus
adcft penes
^neam Vicum
;
mum hic aflumere audeo, poftquam alios dubios ftigmate notaui: quam
non
monimento
fi
AVGGERDaC
Toritina dex.
cJauumCn. coinucopix
COS-V' '-P
P'M'TR'p,
S"PQR OPTI.
Mo-PRINC
Occopag.
20 2.
de hac Fortuna Rcduce forfan intelligendosjcum Traiani apud Sen^tum virtutis opinio , nil ahud, quam felicem reditum, a Fortuna petendum , atque expe-
quid tandcm
Opcre
fuperiori
tum hoc
loco
a do(ftioribus expofco
voluntatis
,
tum ,
non tantum de corrc(aione dolebo , quantum de veritate ab ijs vindicat^ gaudij percipiam tanti enim eft apud me veritas , eiufqut..
in rc aUqua, vel modici momenti,cognitio ; vt animo mco non minus iucunda ^
;
accidat ,
fi
admonitione
altcrius
induftria quxfita
perueniat.
ad
mc^.
"
/__
_^^ ^
',Z\",":l,^
'^%".':iz"""
a^.^ Hoimnoi'
"-'-"''-'<'""
.^;'","j^,'-;";;"^
KAirANaPA
m,r,.,:A^,,zj^'?p;:[;
mseratur
anspeau
py
sif
,5
o.AAH pos:
RAPHAELIS
FABRETTI
GASPARIS
VRBINATIS
F-
HOMERI ILIADEM
ATQVE EX STESICHORO ARCTINO ET LESCHE
ILII
EXCIDIVM
CONTINENTIS
ON
meo de Cor
dammodo videtur
explcto
expofcere quo^
iam
com-
veluti parcrgon
fcriptione fedis
habita
adiungamus
Pleniori certe
cfle
graeco
more
tradidilfei occafio-
quam
vifafuit
Vitruuius
quam cxcmplar e regione litum oftendic , craflivncicE Romani pedis. Materies, primo intuitu cx
lib.
VII. cap.
minum
induEia
ituntur
?
ca ipfa eft,
marmore
III.
ex
exGrascis
te^fioriS illa
miftura
efle patuit j
mortario collocato
calce
(^ arena
(f7*
ita
ibi
conjusa
decuria-ho-
ad certamen fuhaEia-itmc
alio tedtorio
Rr
RAPHAELIS FABRETTI
-^a
dicat.
truuianum
mh^tis^vt
(y fetaceis
incerniculis
vrnul^Ti
ne omnino noua
;'
fca!pel]um_,
autumant
5c prfftcrea
roqui confummatiffima^
artis
pado deformaffet
materia
nec
Jiteras flylo
aliquid innucns
finiftra
enim
patcram
quod vafculum
acccperunt
fu-
Si
Flaminica
caete-
U mox
1j
'
h.iec
illius
au*
D. Archangelus Spagna Romaluis , harum rerum apprime fludiofus , nec diligenti^ pepcrcit , qu6 parte deficiente potiretur fed nequidquam labor plurium operarum , eiufquc lolicitudo
cefTit
Potuiffet quidem egregij iltius cimelij pofTcffor ( tanquam ingenio norLj
minus, quam eruditione prxftans) fuo Martc cxplicationcm illius aggredi j
nobis tamen hanc promnciam demandarc voluit, poftquam nofba fcripta cx
eadem T^bula juuata in pluribus, auclaquc refciuit
agnouit
jl
'.
Argumentum
admodum
difquirerc
'-,
illius partes
ad nos
vfque ad ca-
redemptionem, prout ab Homero defcribuntur ; &: fucceffiuam Ilij dircptionem , quje ex fuppiementis Stcfichori , Ardini , ^ Lcfchis colleda dicitur, eoruni omnium fcriptis deperditis, cx Authoribus fuperffitibus, ac
Q. Smyrn.To praecipue , perfcrutari , & in hac Tabula oftendere
daueris Hediorci
Initium
fronte
Tabub
num.
i.
vbi
fimulque Homeri
Iliadis
XPTSHS Chryfcs ad
vides in
(i
fumma &primaeius
cuius erat
Sacer-
G'
AD TABELLAM
.
Saccrdos^ aducrsus
dem
Agamemnonem
KjAAou' t C^oiQsnv
"Zf^iv^v
11
ft
Ttors rol
nS^
oij-ycov j
Ttjsixv AoLvxol
j^udi
yeL^Uvr
Touj^cov
et
i(pi
roS^s
Kfnnvov seP^Ho^
f/^oi
tibi
>
^&Xsoyiv*
,
^/ Chryj^am tueris
Tenedo^uefortiter iwperas
(^uando tibi
Velf auando
TttovoL/u,iifi ^n<x.
oMXoyeii
Smintheu
317
6c
TevsS^oio Tg
ILIADIS
Taurorum (^ caprarum
Pendant patnas Danai
meas lacrymas
ob
tuis figittis
1.
Jmixitum oppidum
delubra
memorat
in
Tenedo
vt crcdimus
)
Chrysa femplum hoc fuide , probat appulfus Vlyflis ad hanc Vrberru >
dum Chryfeidem rcducem comitarctur Ihad. I. verf. 430. At cum non vna_,
huius nominis rcperiatur vtrum in Chrysa Infula prope Lemnum , dc qu^
Paufanias in Arcad. hb. Vill. ? an in Vrbc agri Adramyttcni, ApoJlo Sminthcus cuhus fuerit j optime ex Strabonc lib. XIII, dc hac pofteriori dctcrminac
Lco Allatiusde Patr. Homer. cap. VII., Salmafij crratum rcprchendcns qui
Chryfcm Lcmniam , non Infulam cum Paufania a Lcmno dilhndlam , fcd in-ji
Lemnoipfo promontorium prope Ephxftiam fic vocatum , cfTe dixit 5 quamIn
'-,
uis
I
Templum
durabat
cuius tempore,
Itcuque Paufania:
fiuc Erythreafucrit
lib.
X.
De
Sminthcum hoc
"
XXX.
in
Troade
dcceflifTc
efl in
ac in
Stepha-
mcmnonis
quam
Rcgem , vndc
auxiiio fuiflc
Thoantem
cum
Taurina:
terrie
Iphigcnia abfiraxerat,
nummi
RAPHAELIS FABRETTI
gt8
vxoris, Herophiles
/* Tf
/
r}
J'^
Smmthcamque Prouinciam , ijs locis ruille credit ,
1
i-^
ab
ifto
propagatis
alijs
nonu
^ ^
--v^^
f'''^'^'''''^'^'^/^:^^^^:^^^^
fcandens
CRISPINA
avgvsta
cippum
SeTu"^m
cilo^^^t-
figno
refert
rit,
lib. III.
T^onnu!iorum[Tcmplovum]veneyandii ex
ih iamannis
magnijlce laEiahat
oculis fuhieEiafunt
pofita
f;inc
Pythiui Apollo ,
fmuUchratluce
adeo vt ad ludrtbiutti
illic
cap.
<erc
a'o
fadum
error
fue-
Valefij,
tnaiorum mul'
C* contiimeliam fpeHantium
paterent ex-
DeU
phici
Strabo
codem
hb. Xlll
vnde
6c nobis
ponerelicebit.
A0IM02
ipeflis
num. 3. in^
dicaturj qucE
Bccxx'
in,
ipfos
virofque iacentes
Achilles
concione
&
canes veloccs
num.
Agamemnoni
effe
&:
inuajit
quapropter canem
AXIAAET2
x(pifig
) pofl
vulgarem
( ita
de hac re Plu-
Grxcis habita
ah vfitata aiiqua
Iliad. I. verf.
59.
caiijfa profe^iufn-* y
in ea
Vatem con-
Agamemmn num.
II. I.
verf.
93
eo quia
ArAMEMNON
annuit
dem
fefe ab Achille
abduaurumprofitereturll.I.verf.ip^jifteanimiimpotens,
EA;to
AD TABELLAM
II,*)^I94 EX>cTo ^'
ILIADIS
319
verf.
I.
197.
Stetit
retro
II.
km Deo
Homcri loco
alt.iri
admota
Vcrf.
II. f.
il!a,
rit
elegantcr
&
&:
per trcs
illos
qux
XPTSHIS num.
Chryfets
Templum num.
eji
AITOAAONION
i 3.
cum Agamcmnone
num.
1.
IX. ante:_i
infcriptum
libente
confuetudinem,difqui-
thius ad verf.
1
440. Tatri
ne
45 8.
Jpollinis Sminihei
hic
vcrf.
10. (ignihcatam
fellilentite
II. I.
Si.
cum Chryfcidc
CTAc, 'uiaJS^ii
TW
Af^'@',
on^ovTyj XfJavi,
A^vvoM.r]
lib. I. Iliad.
n^^^^^
hsyjiSij-n -^
Bf/(7vi
c^f
Pn^rjia
ti/u.se^i
0$
^7w 'Exrvioevli
oShv
It!J7roSW,a(t,hoc Q^-^Chryfes
^v
S^s i^ctpr
(S>*
iW x>gX<|)oJ
-cjo^/aco
^ X^u-
Xfu7ne x^ B^
tw
Xj^ucrrjyS
^yoirn^
Ar-
qutdem halitans
in Pedafo
mi-t Ifaacius
IntLTca
Porphyrogenncta in Pyrrho
Achillis
fllij
rcpulfam paila
\Sf^ Jj^sto
ficut
tandem
expofcit
ac
primo
mox
0$ S')(ir' i/x-ns(^v\]tL ,
'
filij
in--
S^evrs^v cLv%
apprehenderat genuA
&
itaut
II. I.
ftant.
fuferwe
fit
confpictiUm
nudus
:
c<ctera
innutt
ipfum inteltigentihus
teguntur
55n
C7* c<elefiibus
efi
c^uod
mundi partihus
ignotus
feriem Iliadis
tjfe
Homeric^
,poft pri-
noftra
RAPiJAELIS FABR.ETTI
5-10
columna
oftcndunt
cliaradcribLis
Certilliman-u
jl
noftram coniefturam , ncdum sequa proportio vtriufcjue lateris probat ? verum ctiam remanens columnse abrupta: veftigium 5 & continuata {eries
cnuiperationis ipflirum fafciaruqa , incipiens abima parte , cum infcripta notl
immerali N i qux dccimse tcrtia: rhapfodi.^ refpondet>&: yfque ad O , vigefimam
aut-cui die
ouartam
fcilicet,
vltimamc|ue
ex ordine afeendens;
illius a(5tioncn:},
& denicjue
dexterse
fuperuacuo cxpofitos
lam
verc)
eiTe
quis dixerit
vocabinius infimam
AKAMAS
infculpta habet,
F. interficiat
^l-bi
nomma
id
notandiim
quod
erat
Nij^
hoc
eft
hb.
XVI. vbi
'&hQnJoi^ov
'i-niic&y
Acammta
/lieriones ^,
;(^,Ta
vcrf.
, ol?
Acamantem Antenoris
'^sov
d/j^ov
y^r^..
Afo?
'yC>
pag.
MiV^
humero
>
Deiphobum Priami
159. Mcriones
x^
C7*
Haorcpaw? C^^x^XioiV
Minos , huius
Q(^
4. ita apcrit,
Mni^ioVii
,
'^
xoTa
MoA@^
ig-o^iow
ti/
HSH'
F. incaffumj
Merionis genus
iSt/A^s-
iSbf^d^^ MoA
Pafphaes Deucalton
ita
Cecidit a. ex currtt
N
MHPIONH2
fafciam nota
lateris dextri
5*
louis fcfuidem
>
MoU
auttm
tenfibus
jlhjSy.fi^^p
..C).;ivj
Twi'
/^
ct^'
pr^eelTe
I<^/-^y5<^ii^(xAyTo$
inducuntur,vt in Catalogo,
jjp^M-ocSiis
Hos autemjtmulo^uagtntanigrienauesfecpiehanturt
jterum^uc hoc lib. XIII. verf. 5 04.
,;,i ,
To;oi ,Mf '.oVwi' Tg Xj' l^/^sv; cLyoi avS^^oiv
_
v.
hllum j armatifplotdfmi^ere
ncc
AD TABELLAM
'i
iungeretlib.
311
ac Marti ipfi
l^igrum Merionem
Tydidem
Num.
Ka<
in
ttv'^'
ope Palladts
pol1:
7.
qui
ci
T^za.KiS^t]i
84.
AQv^ov syov
'2,ng'ov x^
Tcov
f tt.^ nsf-wTni'
0]
1^.83 5
aut
IAOMENET2 OOPTONETS
fuperis parem f
15. legitur
, x,'
^iom A^ia^nv
A^ia^n^v (ps^v
A<n' T^TAKi^ni;
AV6u)V$, (xi'y:0^i
-iTXoroi/jci cctco
hv
i-n-noi
^sWnsvrog*
incolehant
&
\t*
ILIADIS
j4rdentes
(locum
dtcat-^
ipfis
regionem hanc ex Poeta defcribit) lidetur f^mficarey Artsham regiam effc Afi\ ,
*t)nde eum profeflum dtcit
^< loca adeofunt ohfcuraj at de eis hiflorici non conueParium ; 0* quodanti
niant , nifi quod circa Ahydum funt , (SP Lampfacum ,
.
'
eji
'vrhs ipfa
cum fiuit
non referitur
it nonnulli putauerunt
is
inter
Ahydum (^ Lampfi-
ad Granicum
Alexander itaque ex
amnem
Ilio
feriem
Diftributius
horum locorum
loco
ita Iib. I.
demonftrat
Lampfacum prdtergreffus , a^
PraHiumflttmen confedtt , qui ex idais montihus fiuens^ inter Hellefpontum (SP* Euxinum tn marefertur : inde Hermotum <ventt-iColonas njrhem tranfgreffus . Othryoneus vero , ideo in Catalojijo non inuenitur, quia ex Cahefo ( Cappadocice vrbe
Hellefponto cafirafxerat
iuxta
'.
pofirtdie Percoten
Il.v)^.3
d^
veo" -noxi/jioio
Ht2
<^ Y\^ioi.fjino
Tcc
oiex,ovra.i;
v-neo^ero Sl
,ji.syoLS^'^Ti ,
^uasjJ^oLft
detnde
Y^eLoyeLv^^nv a.vcLi^vov
Ex T^ini
^ f/.d^va.J^
KXrsvAjae
v^aoy^scfi-noi-niQnaoii
Sf
nuper
RAPHAELIS FABRETTI
p*
nupcr^Sellf
^dfamam^venerati
opus^
Achtuorum
&
anrtutt
Huic qjerofenex Priamus promift ,
Daturum ejfe ille njero pugnahat promijfwnihus frettts
J4ec genus tanta cognationeindignum erat, fi Eulbthio credinms, qui Sarpedoex Lycia iuxta nonnullorum opinionem eum facit ; quamuis ipfe
pis fratrem,
&
de
e.x
alijs
dicat
montem primodcriuet
vnde
nihil de $0
inhac
&c dein-
varictatc..'
"
certo ftatuerjm
AINHA2 A$APET2num.
imagines cpllocatur
Nec
XIV,
APXEA0X02 AIA2
nam
primunu
XIIII. verf.
4^3. Faiaunx.
qui medius
is
II.
eft
Polyda-
pollebat
0* retrorfum l
eum enim ia^^ ab Aiace hafl5
yt d^ eo
m Homerus
11 XVIIi. vcrf, 2
ipfe
quidem
Ohlique declinmdo
njitauit
in
mortem nigram
Archeloghus
Aliud hie
noftri Artificis
fphalma
adeft,
Aiacem Loctsnm
fem Oilei
F. id fecifie yojuit
pempe ad naues ,
fuperiori
Zon^
integre refcruet,
pkno libro O
fiue
XV,
defcript^
Subdu-
AD TABELLAM
A
SubduvSas
Homeri
ILIADIS
sz^
qux
in ipsa
Epitome
liiados
hoc
elt in
no-
I.
eil:,
vt ivL^
quem Agamemnon_i
tum hb. XI V^. verf 75:
mare
naues in
verf.
II.
modo apud
naue^
y z.
Priamus enimmodo ad teatoriun Pshdc vtHeiilorei cadaueris redemptionem impetraret acceiHlfe fingitur, lib.XXlV. vcrf 44S. mjdj ad Maues
jpfas, vt verf joi.&5i9,&in iamdi:H Epitome hnca loi. O AE riPlAtur;
M02
Eni TH2
AXIAAE02,
I
<il>
Jchille
&
i>
dcfcribitur
mari
litus
dum
efle poteft
contorquens
quam
& ab eo
No5 "i^
TTsas
"zs^uf^v^ig )(Oi/j.'^.^t;
'
A<p?^^ov
jmsTa,
ys^aiv syoiv
\xQev
ov-)(^i
/u,sQiei
Commentatores ad lib. II. ineid. verf 19. non temere redarguere viderer,
cos Poet.T fenfum non aflecutos fjifle dicens ibi enim Virgihus dum htus a
gilij
GrsEcis
rehdum
defcribens
ait
Claflls naualis
tendehut Achilles
cum Scruio Clafies ad equites retulit qui nulli infuper in Grasco exercitu
aderant vel cum P. Ludouico de la Cerda num. 4. clajfempro exercitu more veVero
S f
quoquead
Fide-
RAPHAELIS FABKETTI
324
FidenasPumittum cum
atque incredihilem
rihus accepitnus
>
net
quidam 4nnales
nunc kto fatis ad hoc antne ,
Veie.ntihus
arBiore
nijt-,
retulere
&
>
rem
<e<\m dijjicilem
aliquarum na^
git id ignoralTe
abuteretur
ni illud
murum namque in
louem conquertionem
quafi ex
vt fidis e us fentntijs
Neptuni ad
rum excitalTent; de U muraille ^ue les Grccs auoint h-^ijli pour hrider la mer.cum tamen nec de hoc Neptunum vfquam conqueilum Homerus dixent neque vltc;
rius,
probatum
fatis ni fallor,
quodam
fit
Sed iam ad
ordine locatas,
ftat
AINHA2 Aeneas
num.L2,PAPi;S Paris num. 2^. & E AEN02 Helenus arcum tendens num. ^4,
quamuis in hoc libro ab Homero pra:termifius , nec inter eos, qui Achiuorunu
itragcm ante irruptionem ad naues ediderunt
qui
Medonta
&:
lafum fpohauit
verf,
350,
connumeratus
v^ Paris
prout
^neas ,
tran*.
fadegit verf.
cum
csteris adfuiflc
ii.
in terram fubdu(3:am
jnonftrat5& pr^ccipue
Oi}(cf.S^s is^o/jo:v
hi
y-njo
'
<^
auum alij
vt
quemadmodum Homerus
Ol^Vi T 'iC,^^l^V
jr
Et primo
nil
fcmel
&
iterura
alios
g^^otTa
vtjcov*
hortahantur
in
mare diuinum 9
Et quoniam ab Aiacis naui Hcdor cafha inuadere cocpit Il.XV.Verf. 4.1 ^.^
cam Jpfam hanc eile dicimus,quam EKTOP Be^or num. 26. ftrenue aggreditur>
quamuis
AD TABELLAM
V
ILIADIS
315-
,^
torri c
manu
deciduo , eo
queritur,eum
In puiuerem procuhufjfe ante
nmctn nigram j
peo
morem
Vlll. verf.
latltante,
tum demum
qualem Tcucro
fuifle
ex Clito
docetur
Iliad^ jjb.
II.
XV.
2^7
verf.
Homerum
Memmic
X. ex quo fcimus, ei adfaille fororcm Proclicjm nomine , Tenna: , vnde Tenedos Infula nouum nomen fortita fuit, genjtncem dum autem Paufanias ait,
lib.
Aiaa interfctium , eo quod ignem Proteflai namfulftecerat , Homero certe contradicit , ex quo fe id accepifle ait ; nam iam pridcm antea ceciderat
C aletor , quam Hcdor nauis Protefilai puppim apprehenderet , &c Troianos ad
jgnem ei infcrendum aliiceretl!. XV. verf. 704: nifi ^- primam iflam quam diximus Aiucis nauim , Protefilai pariter fuifledicamus non quidem omnino
improbabiliter^ cum cx Homero conll:et , Aiacis & Protefilai naues proxime
fubdu(fias ftetifle il. Xili, vcrf. 60 1* Verum hoc eflfet Homerum potiiis fuppleCaletorem ah
re
quam
rcfcrre
Libro XVf. in
Il.o
y 395
nofl:ta
oUecialpat fermonil^us
Pharmaca
de adeundo
berans,
Patrocluf
PATP0KA02
inqite
'vuhere grAtii
AXIAAET2
vt Gr.xcis
Jchillem num.
m hortatu Iliad.
3 i.
795. deprecatur,vtfe faltem vna cum Myrmidonibus mittat , ciufquc arma induere finat II. XVI. verf 3 8. Inter eos qui
Achiili adflaot,$OINIS & A10MHAH2 Phoenix^ Diomedes nominantur.
Et Phdenix certe vti illius Fducator, & perpctuus comes , non incommode
adhibcturj fed Diomcdem , planum eil hinc abfuifle ; vt enim initio fu<ead
ris
'
quidv
XI. verf.
Ev vnvalv
I
ksoltol!
2,3.
^sQxnf-^foi
>
TcijiBpoi ts
'hsQ^tiTcnff^oTvS^si^nix^^TS^^iAio/u.nS^ni*
RAPHAELIS FABR.ETTI
32^
Ex
eji
domiturn
Homero
11.
XV
i.
riATPOKAQS,
6. qui
verl^ 8
nomen
Patrocli folius
eundem iam
oftendit>
num. 33,
cadenti
hafta
illl
Euphorbi
cominustandemconfici
immortalibus equis
11.
XVI. verf 8(S6. Binos hic tantum equos vides, quia Pedafus quenu'
funalem idem Automedon adiunxerat II, XVI. verf 151. iam a Sarpedone occif-is fucrat verf. 467.' Nobilis Euphorbus ifte nedum Homeri pr^Econio, VC'
le-Il.
um etiam
delirio Pythagor.x
fe recepiile iadiantis^apud
Jpfe ego
iJIius
animam
mm memini
1^0.
vcrf.
'
circa Patrocli
hic ex obliuione
vt puto
ftylum^
iufj^endit
T^<n
56'. eft
(p&^etv 'c;^Ti
In currutn autem
Hcdor ,
afcendtt'-,
Troianisferenda ad
Vrhcm
Ai-cp]
Big^n^^
>
y[.CMomdS^it\
wV nc Tg Xscov n&^i
olai rsKSoj-iY
Alius
ibi
proxime num.
3 8. dolentis in
fpecicm inchnatus
Menelaus
erit , de'
yJtrtdes
J^'
s-^6^cc%3V eL^ni(p'.\(^'
Mc^fiAa^'
Menclaus
Ibf
)^
NsK^v
nonnulla
AD TABELLAM
*
ILIADIS
nam currui ,
3x7
vt
videmus ,
hic
T^aues ad concauas
'li
Author Paru:^
& focijs
relatumin Caftraperhibet;
Irfterea iuttenis
trijii
Homero difcedit ,
& vndum
albaquc
vefte
[j
lib,
fenior
ille
ad dexteram Achiilis
Achilles
,
t^
Phoenix
duo muheresadlsEuam, Iphis e Scyro, & Diomeda Phorbantis F. Lesbia fuerint primam namque Patroclum oblcdalle , alteram , Brifeide nondum reddita Achillem , monftrat Homerus II. IX. verf 600
Thetis enim antc aduentum cadaueris Patroch , ad Vulcanum diuerterat , vt ab eo noua filio arma impetrarct , II. XVIII. vcrf. i j o. Quod Patroclum Neptunus adamauerit , eum^'^eaurigandiartcmedocuerit, tradit PtoIemGCus Hepha^fi:io hb. I. apud Photium Cod, CXC. vnde ab Homero per excellentiam Equitem nominari ait
Polt hsEC legitur inferius 0ETI2 OIlAOnOI A H$AI2T02 Thetis , Jrmo;
Commenta-
Notis ad eundem
(I
pum num,43, arma cxpofcenSjSc clypei ihius admirandi fuper incude num.44.'
fabrica
Hsc omnia
Homericae oplopoeia?,
me iudice, conueniunt
tamen
quam_,
Home-
potius
Virgilianje
rum proprijs manibus clypeum, S< reliqua arma perfccifte intelligitur quia non
Lemniam aut ^Eoliam fucinam , fed domum in Olympo ,
;
XaAxgov )OYf
OLvrog
TCoit]aot.ro^
Incorruptam ^Jiellatam
tide)
RAPHAELIS FABRETTI
328
tlde
galeam
manibus elaborat
fuis
& Romano
pans
vtdicemus
Romani vatisfigmentumimitari
^neid. VJII.
Imperatori
voluit,
425.
verf.
fermm
exercehiXHt
Brontefaue
6c
ojeijio
Cyclopes in antro
Stero^efijue-)
^^ i^^i
riuts
<es
fluit
pariterjue lahorem
aurique metallum
Tela Latinorum
Impediunt
alij 'ventoftsfullihus
jiccipiunt redduntjue
Aera
Jn numerum
in Lipara finxit
Jrgei
eft
nifi
Hymn. in
lib.
aquiefcit *^choliaftes
fucinam Vulcani
verf.
Infula;
nomcn
Meligunts
tranfcripferunt
fuilfe,
AttamcrLj
Calliam in Agathocl.
lib.
X. icqui fedicens,
fuiOe teftantur
mnjfam
VI.
Cailimachi de Lipara
adem
nd
Dian.
antrum
Imitatione Callimachi
illi
al^jiridfntia tingunt
Jlli
nam
auras
(iuas 'vocant
tnfulas
idl
X XX,
iejiate
colunt
quod
ea
m3:ihus
rum conrradidioncm,
Vtn^nam opinio vera
cim.u:
fit,
attigifte fatisfitj
ad noftram explicationem
ad
cumnihil,
quam reuerfionem
fa-
conferre videatur
mithic,&inHomero,liberifteT XIX.
nis Vulcani ante fe dfpofitis
li.
"J^.
10
/CtJtA' ,
ita
"S)^
ex
Initium fu-
fihum alloquitur
icXVToi TSV)(^SX
^S^O
Ta
AD TABELLAM
Tu vero
3x9
admodum
PulchrA
ILIADIS
qualia
cruribusaptans,
II. <^
)^
8 Ts^^zssro P'
CAf
yft^soyiv
e-)(oy
%^ oiyT^ei ^co^
nam non matre coram nec ftatim receptis armis , fed poft vocatos in concionem heroas Achiuos , conftitutamque cum Agamemnone pacem > & Briseidc,
reddita , donis cumulatus , inter fuos Myrmidonas
,
II.
)(/
S^u^ ^^
i62) Avasro
AsvTS^v au ,
A^cJ)/ ^'
0a)fw;(5{,
XaAAifov
E/Ato
t5 ^'aWv<<L^
Ocreas
-^st
asXctt;
ts g-iQctpjv tb
r]VTS /m,rivr)i'
ei
Pulchras
^iCp^ tL^yj^smXov
g-n^oyiv i^vva^
^olXsto
co/u^oiiiv
cc^'
r^'
x.v-wVncrtv sJyiKJB ,
KfltA^t? 5
'z^
t^jTs^odTct
YiyrifjiiS^oii
to,' 0/
ti,hias
pofuit
'^
^ mox VCrf
^^
380.
K^oltI 6&T0
litTsov^ig ^ucpxXeict
Xf yaeaj
li^icLfrlv ,
as
t^'
ctVwf
S% ^v<poL\e<ca/
<^^
oieiOLs )
ctTrgAa^Trgi'
't<^!^ya.i'ovTo t^'
gSavof
CriHatagalea
Aurei ,
(^uos
'-,
h<ec
y3 j
efle
iniret,
Nax-TO/p ov/
g-jjGgoyi
JCJf/'
oC/iA,^^a!nv
i^mnv
'He^arinpeBorihust&amhrofamdepderahilem
InfiUam
poftquam
illi
ip maxin;to amici
RAPHAELIS FABRETTI
330
Sed c<edes
AXIAAETS Jehilles
fcutica.m lucidam
Manu prehendens
hahilem
in equos
in/ilijt ,
O*
vt diximus
dem Heph^ltione
logiam
Xanihum j
Pindari
inter primos
XVI.
II.
lib.
verf.
CXC
contra
Homeri genea-
150.
Congrejfum Jenenm
T^uhe caua
eripui
>
AXIAA^ET^
Jchilies
fiue
400.5 inde
Hippodamantem num. 54. &fuccefl[iue Polydorum Priami filium num. y y.
fugienteni vtrumque obtruncat verf. 4o*._& 4 H* ^^^'^ aduersus HedorenL,
verf. ^SfT,
num. 5 6.
V 4*^
infurgit, qui
& ipfe_j
W5
E^fggj?.
>!o\oc^:':
ovoflCf^ ^(^(Jiyv^ov
Y[o\v^oi^y
'vsori ya}>i,
Il'Ty 4^2
\ii^vi\o\\
i-,.
A^^Awr
cu/t/os nA5
terr<i y
.
ii]'/'-}:\%U2'{><ni,i.:A^mtrmusn^ntt/ichii^Li,r^i,uohj^'^
vere enimfnterram jprocidilfe vidcmus militem illum num 5f7;qemPoly-
CapitelX.
Jib,
quia. Apcilio
noftri pr.Tedidi
5 8.
He-
quem_.
exHomero hoc
Qixjmus:, AXJAAET:S jichUUsmm. 5.9. mole ^
.!
.-
vnda-
AD TABELLAM
i
ac
propemodum
neiue pedihus
qucm
agltatus
ILIADIS
oppreffus
331
Potuitfirmusjiare',
fic
labantem
Neptunum, $PTrE2
ligimus verf.
j,
&c louis
Achillem
&
5 28.
acritcr
5 5 9. ) apertis
infcquentem num.
In Scamandri mentione
Phryges fugientes
Homero hos
(Troes ex
efle intel-
>
&
Homeri inuentum admiror, nomina rerum minime Diuis &: hominibus communia fingentis;
fed pcculiarem quandam illis dialecium introducentis , vt & Platonem fecifife..
author eft Clemens Alex. Strom. lib. I. to. III. pag. 9 5. lit. D, in Biblioth. PP.
(quicquid DioChryfoftomus Orat. XI. Homerum de hoc quoque reprehendat quod omnes non folum GrcEcorum , fed etiam Deorum linguas licentiose
,
I.
Iliad.
pag.
de
ifto
Ov
namque
fllVf^^e?
^b
2\c/i<A<iLvS^^v
11
potuit edifcere
vnicum
(nefcio an Chscronenfis) de hoc fluuio duplicem nomenclatuin Opufc. de Fluu. fub tit.
Plutarchi
ram
efle
illius
SCAM ANDER.
rs mxffs?
Dij
viri
autem omnes
j4egeonum.
11.3
^8 14 Tjji'
(AQxvxroi ^srs
(jnfji/L
iroXvaica.^Q/u.oio Mv^lvvtti
^ )^.2^
omS^^s^ SI Kuju-^vhv
Et Odyfl. X. verf. 305. procftantiflimum illud pharmacum,aduersus Clrccs vcneficiaa Mercurio Vlyfli pra;bitum, hominibus plane incognitUBl , & innomiI
E Troianis in Vrbem
U. p^)^. c
ExTcg^
\\i)i 's:^t:ol^i% ,
HeCiorem
ihi
Trv^&cov rs
srss^nasv
a^KXia.cov
Scceas
Tt
anmp
RAPHAELIS FABRETTI
332,
TcrmhgcZona AXIAAET2
Heifiorem adionibus
pjrifnp
re^^nn rsvovrs
Mxg^iyv
s'Xct,civ ^
r6{j-)^s'
ctei^g^
rco^ ^iKxxovrZTrsrsoSjfV'
^"
inciigm molitHs
eft
opera
In currum
(*>
afcendens
Flagellab^t Vf impelleret
Occwpato itaque a
t:
hi 4r
eleuans
>
j;
&
huius
Ijbri
XXII,
gatus ad currum
J.
i^neid, verf.
his verbis in
ter
in Periocha
demde Ucerum
li
corpus defer-
fur ad naues : fed a loco cxdis r?<3Q , citoque itinere ad naues tetendit
"^.391 Nyy
^' a-y
eieiShvrS';
Uccitiom
yM^i Ayociuv
rovJ^g
<^'
^fque
procul ab
Jchmorum y
pugnans certamine
rectpit
<sr
fer
campum
...
occidtt
'r
& armn
higa. ,
trahit
<
ddnaues,
Jl. OiS^t 1
xx((7/>i
pj,
cadauer
fufpendens ex
Am <^t
linea
tpfum Hecloremftn^ulari
E?cpletis
T^ii
ecycofdp
la
:|
'
'^
'-
HfUorem
AD TABELLAM
ILIADIS
333
HeBoremnjttra.heretttrligahatpoJlcurrumy
Menxtiad^ moriui l
circa fepulchrum
Btmeum
mifer<e
'osocnv
Bkto^
rov 'C^*
ret-^^tt
mmn<e Thetidis ;
cui etiamj potius quam Homero, Q^SmyrnsBus acceflitlib. XlVf verf^
^uri^ans (raxit filius
EjcToCpt ^'
(J? ei^^iaiv
/5
ft^
1 1.
'^^y}'*' 'zsa.r^n^*
Pindarus
ille
cpitomen redegit
tn
ait Iliad.
Ex, ^(p^oLQ
<^'
Ex curru a*
JterumquelP'. 402.
ihfse
Ugauit
ejt ,
<
caputque trahi
fiuit ,
KTQ
lacehat
Confudit igitur hafcc adiones Scalptor quoquc marmoris Aracaelitani, (de quo
infr^
RAPHAELIS FABKETTI
334
procoronide
Achillis
vitae
Hedorem
flatim a
jTub ipfis
pugna
&
^i
vidcs, effinxit:
& plebeio nimium fermone egit cum fuis Blafius de Vigenere Philoilrati ComACHILLIS ALIMENTA ita verfus Hocap.
Rientator in lm;ig. iib.
II.
II.
1'eut
&
de
tf>us le fiens
talicatis exuuijs
le
fius Ijb.
refert
damnatque
noudfnhkntefortitna per
:
duce.ret
Imitationem huius immanicatis Achii^is in diucxandis morin Alexandro, Beti GAii.se Vrbis Prsefedo
ral?iem
Jchtllem.^^juogenu.sjpfe.de"
-r.i-f. -:;::
>
k
i|
."t?*--''
'i
iS<:
num,
(58,
AXIAAET2
honorem ab Achille
Y.A.r:^l^
celebratos
.U^TVQY.KOT
A^hilks
iacens
qu^
-^
defignatur
crematioPatrocIi ,
verf.
141. Sc 158.
iiu; v.Wiiii-jv:
centum pedumQuoqvouersus
crefta fuilTet
Primum
.-
tt^i
comam-.
>
qui
iii.>
ov %f !"'
i
nKMv
(u
f
ii
traxere circa
imitatum fe
adcurrum
quaoi
rttus
fneri
e^nio^io (pt\oi(i
sn
manibus
dileEii focij
Pofuit.
'
'
Kitum hunc
fibi
comam demcndi,
Gr.Tcos, aliofque
eorum imitatione
Antiq, Homeric.
Iib. I.
cap. XIII.
fuifie,
exempHs monrtrat
pluribus
Adeo tamen
impudens,8:
lib.
Homero
contradi-
manes euocet , quo illum comam nunquam totondtffe , fed intaEiam amni Sper^
ckio conftruaffe , ab eodemmet extorqueat
Comam autem fluuijs proprise rcgionis Ephcbos nutrirc folitos , non folum de Arcadibus tradit Paufanias
hbt VIIL de Leucippo fcihcet Ocnomai F. qui ^lphco comam alehth^infrai
.
Phi^aler^fum
de
Vrhem
accedit-,il>i
qui parsefi
eorum filij
Lyc<ei
\
(f^
lis
''i
Fcithius
Philoftratus
iaceatj
^um-
<)
,^
AD TABELLAM
ILIADIS
^39
loco obferuat
Non alijs autcm quam indigenis fluuijs capillorum oblationem debitam efl*e>
adeo ccrtum fuit apud vcteres
vt Str.^bo
quod
tur,
quam
eam-i in
aluntur.
lamonio
comam
Achilles
falicet nutritionis
O*
Addi
ad
connumerari debere
ad hunc locum
ipfa conjiituta
eji',
eo argumento vti-
quaiita
lib.
IX:
//;r^OT/
aquam honoramesy
infantium pr^fertim
t^ui
humidis
tanfolis
ex luniore Philoftrato in Hcroic. cap, XII. de Aace Teincolas Coloniarum fluuis (ux Mctropolis comam dedicaflfe ; eo enim
potefl:
quiaSalaminemolimab Athenienfibus fundatamdicit,ideo Aucemlliflo, Attkx regionis fluuio, crincm facrauifle , non item Bocaro , aut Bocali^ eiufdcm.,
Infulse amni iuxta Strabonem d (So lib. IX. Hoc cjuidem Strabo ipfe non admittcret, qui adeo impugnat Salaminem antiquitus in poteftate Athcnienfium
fuiflc, vt vclitcumcriticis , e duobus Homeri veriibus Iliad. II. verf. |57
^irias
Aiax
i^
a.
Athemenftum
erant phalanfes
ita
Kx^i^a} r A&jifo/
^tque
&
Quam
tamenfaU'
dicens
x^
6 auVfocpcv ^i^
tnclyt^ Jthen<e
O* cognatum genus ,
y. i o 1
N.o5
ctf J0< -^
focij
Genere
>!
AHam Metropolis
nauis
a<l>
KioLVT'
4t(t<iis^^
vinnu,'
11.
-.
vt
facris
cithant y^vt
c<eterie
"^
CohnL^
""^
-'
gehant verf.
que
fe &:
llium
134.)
Hephirflioncm
ipfe Achili^s
Ua carumfiht
cum
moHumentum
ejfeivi
Achille
&
VIU.
in
totum conte"-^
alijs
Patroclo qompofuit;
enim quo-
vtcumapud
Patmlusfuijfet
Achilli-itefkc
hunc
RAPHAELIS FABRETTI
33^
non
numcnta , vt cx verbis Aeliani inferri pofle videtur , &: exprefse habet Strabo
lib, XIIL quamuis omnis Homeri doc^rinae religicrf]]mus cuftos fed quia Rck
Hegem, amicus amicum,in communi virumque fepulchro decorauerit Communq , inquam , duobus fepulchrum eredum liquet, nontantum exd^ftina
5
lionc Actiiliis
'vi>i
Achtlles
De/inauerat Patroclo
verun) quiaj
ita
perfewium
'X^vasov
TW
sf^i'
5 '^K^vri
yilyhi.
nafoH\o(o
S^u^v
AicovvaoLo &k
et/UL,<picpo^t]A ,
^elaK s/u^m
'Ev
efle,
Hcpctig^Qio
A)(iWiy
<p9.i^i/ji,
MOoJTiaS^o ^vovto?
Juream amphoram
Dtcehat
In hdc
tc rctinuit
Tyan,
effe
a, inclyti
donum
Vulcani
lib,
opu$
Dionyfij a,
ia,ceo
inquit
in Vita Apollon.
'vt
tnihiy
admodum
in
Ilij
Excidio verf.
v?.'jr-i''
iacentes continet
adoiefcentes
Ke(TQ''^ TlvXeii^s^y
>(g(]s)(j:Aiv
aiu.civsK,psv
ito^^v^
naf
0'^ lcl(p@'
Ov
amhos
7.
Stagirita?
',
V T *
JcTftvC^ w)tu;
oM,Q
A^jjj 'Ek)o^@'
cv
Tg5,7rTa/
Tia.?^/Uien?
^* Peitdem 'vrna
recondit-,
'
qu Ariftotelis
acriter contcndit
Axi ^rii
i^'
citus HeEioreo
hac
crematione egit ad ipfum Ilium Antoninus Caracalla , ita de eo refercntc Hcrodiano lib. IV. /liummoxpetijt^tP*
cunUis Frhis reliquijs coiluflratis ad Achiliis tumulum proceffit eoque coronis
,
'vha defunUus
fepeliretur
vt
efl
aiij
omnium
veneno
ccepit
a tnemona,
cariffimus Feftus
flori'-
anitna'
AD TABELLAM
tnitndihus -ifuhiecit
:iihattir
iiculo
qnumque ejfet
emt omnihus
337
raro capillo
tP*
i,
lentospre'
ignibus-) deri-
tamen totondit .
Hom. cap. V. in qua plures noftrae Tabuhe tituli legun;ur, Vt AOIM02 , Eni NAT2I MAXH, OpAOnOIIAj AmN EniTAOIOS,
iffcrt
ic
Allatius de Patr.
EKTOP02 ATTPA
Sub num. ergo 6^. curfu eflfufo bigae curuli certamine contendunt II. XXIIL
Num.70 Eumeius Admeti F. indignationc Mincrua:
vcrf, 35l
.
Neue
in
vir ille
num. 71.
Q$ (4'S/u{,v6(aro
ILIADIS
(^f
o^aif
aArj^E*'?''
inter
erit
pyram
quem
5c de
Achlilles.
"i^eiiioi
^
fpecuiatorem conjiituit
&
leritatem referret i
Vt ohferuaret curfum ,
ncceflarium enim fuit hoc munus ad lites & ambiguitates tollendas \ Sc proinde in Olympico agone plures cognitores huiufmodi fecundum varia certamiaa
,
deftinabantur
tres
enim
vt ait Paufanias
lib.
V.
Vnde nec
Roma&exhoc
eos in
fuifl^e,
S>c
imaginibus fiifpicamur %
MANIBVS
FLAVI AVG LIB
ABASCANTI
A COGNITIONIBVS
FLAVIA HESPERIS
CONIVGI -SVO
BENEMERENTI
DIIS
'
FECIT
Vinea
Ctefarina, olim
Jhafcantus pras
pofitu^
R.APHAELIS FABRETTI
2,38
pofitus reperitur
>
ex fubdita quadriga
SCOKPVS
cjuse ipfius
meEMVO ADMETO
TASSERIMO
infertur
i*
ATMETO
eandem ad quadrigariim decurfioncs , omniaque alia iftis adlunda pertinuifTc * ita cnim paffim apud Gruterum fub officiorum titulis, rcs ipf^ quas
officium refpicicbat expreffe funtjnempe Speculum Hamill^Cj AlpioniiE Quinhoc
t5e
efl: ,
Ornatricis
Thec<t
^ Decempeda T.
tate interpcllem
Statilij
Menforis
vt ex hac triplici
CCL V.
_JlANI'PARTHICl\
DI VI NERVAE- PRONEP
T AELIO HADRIANO
ANTONINO AVG> PIO
'
PONTMAX-TRIB-POTEST-VI
IMP- lI-CoS-
PRAEF
l
yAI.ERI
PROCVLI
III.
P'P
CORPVS
PISTORVM
CVRANTIBVS
M- CAFRET
ZNfARAGDO
L-
OyAESTORIBVS
FIRMINO' II
PVPIO
C^CALPVRNIO .MAXIMO
C-
AD TABELLAM
u
in requenti
ILIADIS
Pupius Firidem
ne quidem fe Piltorem
infcripfit
>
ftrumentis
mola
zi9
modio
verfacili,
>
talem
fpicis?
&
fe often-
dcre voluit
Rationcm
ftatuGE,
ftato
dedicationis huius
VESTALI VM die V.
Idus
la milTis,
rem
coronatis
ita recenfct
Oui-
idius Faftor,
more
Fert
tnijfos
cihos
Ecce
'vetufto
Vefl^furapatelU
afeliis
Et
molas
ra coioni
Et
De<ei
Suppofrtum
VE^TAE
i-ACJCVM.
C.PVPIVlT PIUAIINVS ET
MVDAiEKTA. TROPHIME
cineri
ipfe parahat
'
panemfocus
quajfafolo'^
Scorpus itaque Agitator fexies Martiahs carminibus celebratus , a nobis quoquc in aliquo , vera eius effigie e tenebris antiquitatis eruta honoratus eft quo
"
etiam het
Comment.
vt pra^grandem illum
infcribimus
liie
Piaufus
Koma
tui
deiici<eque hreues
credidit ejfefenem
Vu
,
.
Aetas
RAPHAELIS FABRETTI
340
Mus ^ua Scorpus hic noller floruit
,
DomitianiincidiirejipruniquenomenJibertJ
/"/</<(/
proutin
alijs
&
41, 5<in nuperis duobus per nosCap.VI. pag. 14 y. produdis, haben^ corpori
circumuolutrT,quas tamen ita obftinate excludit Barrhius ad Stat. Thcb. Iib.Vl,
verf, ^o^.jVt membranaceum quendam Gloftatorem inuexerit? quo aLutatio,
locum e veteri difciplina rede explieantem, fefe expediretj [ nexufjue 5 diuper
tergn lolutHS
uit
ne curru
5
,
Bxttit J H^i>enamm nexum > ^uo inuoliitiis per tergcifutrat , liheraloris implicitus , traheretur , Hs;c Lutatius ,
Verum ifti lunt , qui
noftra
marmora fpernunt
uam
pariunt
Rariori
quas
vt iupiter
Mmer-
equorum
de qu5
lamellas
inuicenu
conglutinarasjpidura
com-
augetur,NICFFORO,
AEROPFTE BOTRO,
CALENE,8<: ACCITO.
Plura eftcnt in hSc lamella
ornamentum..,
fiot<ef^nominagentis(yt Vir-
gihus vocat
) coxis inufta
In Mf*feo Carpineg
/?/'^/ctfr/,!">0!ninumfuum
tibialia
iw
(0
l(
AD TABELLAM
A
tibialia,
ILIADIS
341
ne digreilionem ex digrcflionc longiorcm cfficiamus , in nomine tantum Aurigae LEAENiNICA paulifpermorabimurj fadionis alicuius veltigium , vel
natali folo decus qusefitum^in eo agnofcentes,vt ibi
&
conie\3auimus,
dum
reputantes
XVII.
Pyth.
attjue
Ode
i. ^wcrjTr-sjoy
ilte
enim
in_
mox Odc
equejfrem
x,XeivaJ
ex
svitt^zsoy^
e^^mTf^ov lQv(^
Str. 5.
IX, Str.
Cyrenem
i.
lib.
Epod.
bonis
fcq. in
inGARAMANTINICA
Cyrcnem
t aeG^^i^
}. in-
Ijg
clinatione
pedem referamus)gymnici.s
Achillem imitatus
fuit
Alexander
eam
( ita
lib.
VII. ) longc
& exempla_j
celebriora, vide
EKTOP KAI ATTPA EKTOPOS infcriptus contrario csetcris ordine in nollra Tabula cxpHcatur nam a dextra Ixuorfum(vc fequelam arguraen-
confiftit
l>
ti
versus
dit
Vifitur
cnim primo
tcm Priamo ad Achillcm profediuro lupiter miferat verf 534. Priamum nPIAMO::^num. 73. ante Achillem fiatuere fedet autcm humi Priamus , ante
:
j
"
AXI A AET2
furgens
fcnium
Achilles
&:
dignitatem miferatus
cft
Priamum manu
nam
verf 515.
Mercurius,priufquam Priamus
^.468
et-nsCrj
ts^^iiUUlKP^* OXv^-rrov
ahijt
e fede_j
ad altum Oiympum
erexilTet
introijflet
t
...
Automedon vero &: Alcimcdon num. 75., Iiue Alcimus,(quia pcr abfciflionem fyllabjE ita voeatum fuiftc ab Homero , tradit Strabo lib. VIII. ) primores
intcr Athilhsfocios,
)^.
\
57^
tu^eg-dyJ^*
aV*
(t-m^vtii
oiTis^etpj a.TJBoivcf
Pmarunt
233.
tt tandem num. 7 6,
quos Priamus
e fuS
ra extulcrat verf.
Achilles, 6c focij
lum
RAPHAELIS FABKETTI
342-
verf.
cnunciauerat.
Multo licentius verfatus cft author Paruae liiadis in hoc extrcmo fui Poematij ; Primo enim aduentum Prjami ad tentorium Aehillis , Danaum proceribus
.'
admirationi
.
fuifle dicit
quemnet fudconrux
j.
-i
al:
retuliffe,
Jo^illes^
jllletiataterra-,corpufaueexan^ueparemi
R eddidit
HcUoreiitn
Jnpatriam
quando
duobus
mi/fis
pallijs
Homcrum
fua dona
refortat
re-
Vt cad^:,?r tecium
-:ijO':r,
poji hoc
Priatvu.^-,
apud
daret
domum ferendum
inioicrandum
-,
quod tacita
libro antecedenti
immolatio-
qua Achilles
eandem
in funus He6toris
de qua niltaleapud
Homc-
inopportune transfert
corpora Graitim
Hic muta^ huius Homericse Iliadis finis eft . Rcliqua^ autem imaginesynon.,
ex Homero, fed vt Tabula num. 77. monftrat lAIOT nEP2I2 KATA STH-
2IX0P0N TPOIKOS
ex
llij
excidio
vel
qua
Icgi potuit,
amphori charadere
tranfcribere
, (
tota
namque ad
Iliadem, a
fcptimo nempe iibro vfque ad finem , pertinet , prout alia deficiens, antecedentiumlibrorum argumcntum certo indicio comprehcndebat)& verfionem^ regi9ilS*pponere
nam quamuis
nil
rr:-.
quoad
libros
fuper,1
l'1
AD TABELLAM
fupcrextantcs aftcrat
dcfidcrantur
fojpim fxcmnt
ca naues
SAMENOi:S
An02
que
a.
tii-i
O* pttgnam in
Troiani ad 'vfque
murum
Achiuos perfe^uuntur
O*
nocie illa
ad
nauesfaciunt
cafirametationem
fed Achi-
uorum Optmatihus
'
gamemnon
BPI2EIAA 01 AE nEMI)3EN
Brfeidam
Vtrif-
nP02 AXIAAEA A
^FAMEMNON AE AOPEASTE
nOAAAS AIAOSI KAI THN
TEIAAI
cir-
campo committentihus
ENTONKAIMAXHNENTa
DEAia STNA^ANTnN OI
'
345
ex ea faltem habcbitur
01
ILIADIS
tere
A-
a, dont^
&
'-,
(fui
erant ad tpfum
es
mit'
ad Achillem
multa dat
'videtur
vero miljiffi^
Viiff-
a* iflos
Aiax , annun-
>
'<
-^
TENO-'
RAPHAELIS FABRETTl
TONnTAA2
ninTI TON EAAHNON KAI
MAXHN STNAnTEI HPO TON
NAON TH2 AE MAXH? FENO
^
faSlo
'runt
pu^nam conf'
y O- Optima,
Diomedes
achaon.,
Vlyffes
Eurypylus ad
tfcifcitatur
ille
HeBora.
a TS[ef-
!.
tore
Ach'
portas
GracQrum
cj?*
pritliatur ante
naues
Dutn
a.
pugnafle'
'
cfls 5
perAchil
E02HQETI2EPXETAI HP >w 7*to
*
w/MSoo2 H)AI2TON AITH20T2A
d Vukanum .peittum
nANOnAIAN OA ATTHN ET
inte^ra arvia',ipfea.eaalacri'
TMQ2 nOIEI 01 A AX AIOZ TO fer confch . 4chiui ai
E nEPI
^"
'
SOMA
AD TABELLAM
ILIADIS
345*
e ailatis
Bri^
AIA02IN AXIAAET2 AE
dat: Jchilles autem
TON2KAMANAPONKATAAIC2 Scamandrum perfecu903AS
OnAIONAIlO
tus
oeKTEINEI AXIAAETS AE TON EN cidit Achilles a. ijs in
TO nOTAMO AIA^rrON
fluminefugientil>us,
TON ATTON EKTOPA MONOM ipfum HeBorem [ingularipn.
AXON AnOKTEINEI KAI TA OIlAAgnans certamine occidit-, <i^ arma
recipit^& cadauP5 AAMBANEI KAI TON NEKP
ON EKAHKAMEN02 EK TOT AI erfufpendens ex bi$POT AIA TornEAIOT EAKEI ga->per campum trahit
'
& Pat-
EnlTA2NAT2KAITQNnAT
adnaues
POKAONQAi^AS
roclumfepeltens
.,..,.
TON AFIS
(lOO
facri-
'
Hoc
qualitcrcumque lacunis
explcuimus
quas
reli(Sis
vt Seldenus in
reuera repraefentans
cffigic
quod ab erudi-
hic
publicauit nupcr
nummi
noftras huic (
quantum
paruitas
vtraquc cninij
barbam habet horridulam , & crifpam , nec nimis longam , caput diadematum >
fedentis habitu, & volumen ambabus manibus tranfuerfum gefl:antis . Eanu
hanc
t^,e
^ ex alia
X^
RAPHAELIS FABRETTI
34^
Imag. III.
Homeri
Vir. pag.
icones
XXI.
Imprefl'.
Kom,
in fol.
probare nititur
aducrsus easA
ingenio emanaflc,
Bellorij
fragmentum
conie(3:u-
inftaurat
Eius igitur
in Orat. pro
Archia
6c Strabo hb.
XXIII.
tam
Qlympijs
hb.
in
Eliac.
I,
&
lib.
quam apud
^'
nempc
adhuc extantibus, vt
imaginis excmplum componere_,
DelphosjPaufanise
X. Phocic.Iegitur j
XI Vj
verce
aetate
quamRomanus, cuipromiflam 6ccomptamQuirini autNumcc barbam , e patris more potius , quam ex Gr$canicis monuinentis, imitari placuit.
valuitj
Herma
fl:atu
truncum, e quo Homcri facicm exhibuit,apud Card nalem Farnefium in Indice extarefcripfit. AlijveroirU
diadematis honore,
opera , quale
ma
efl:
caput
Gr^ecorum quidem
Homeri in Hortis
Ccjslijs
Homeri
effigie
& Her-
alJDicjue.
cum
in celeberrimo Bouillenfi
ca
quam
marmO'?
fedentis
imaginem
hic repeto
Seuerolius femel
Ihntiam
recognouit,
, fi
quam
fupri
Hanc itaquc^'
D. Marccllus
vt
in
cum
KircherianS conferas
ioj
pluribus illam
Aiatfetn
tientc
4i>.
Cibelem
III.
tenuitatefcrarnus,neceflariumduco.
Tab.
artificuiiL. |l
grece infcriptus
vul-
fiue
Kheam-y plane
apfi
vero
confcn-
Spanhemio male oculato tcfle Diflf. V. de Pritft. &: Vfu Numifm. pag.
) ETME AIA nefcio vnde emcrfit j hancque ob dulck cantica Homero cor
ronam
AD TABELLAM
*
Teu
ILIADIS
347
cum
eft
Quod
fi
columna
intcr
hanc 6i
Aegyptia interpretamcnta_i
cum modio
iftdem
Seruius
in ca-
xMacrobius
eadem fignificatione , non abnuerim &: fortafte propior modio , quam turri:
comprehendatur,
libet
eum feorfim
vtque diftinciius
propria magnitudine
cxhibere
Adlatushuius
0IK0TMENH2
ei
iungitur
XPONOS,
>
icternitatis
itidem
imagmem
iuxtaj
Platonem 5*: Pythagoricos,Saturnus enim K^pVos (^uafiX^ovos 5 idefi Tempus dtcitur , iuxta Seruium ad III. Aeneid.
verf. 1 04. j fiuc Cfflum ipfiim , vnum & idem cum Satur-
b no cx Varrone
ne,KIP0N02 legit
expreffum, ex duabus
telligi voluit
fcu vtriufque
Quos
literis
SEuiternitatem,
'S
Kirchcrius ad Homcricse
fcllGe
O* in manu alterius fla^elium o<p'.o/u,o<pov , fymholum energi<e inprofligandisTyrannorum 'vitijs y tP* 'vitioforum hominum flagitijs-y commentus fuit 5 nos
tP*eflu
mulierum
fubiedis
ge petita
fpecic,
eam
qu^ ad
finiftram Odyffeam-i ex
titulis
gefta
llio
manu
Vlyflis crrorcs
zS^.&iSp.
6(:proprie ad maristraicdusfignificandos,
Neptunumcum
cum codem
aphlafto in
manu
expreflura
RAPHAELIS FABRETTI
34
myfterijs
cum
Aflerta
circa
eam
Allatio
confideranda,
Mufirum fiquidcm
defcriptas vidcs
exprcflfum
theofis indicio
plaudentes
fella
quem
proptcrea
Ponderat enimj
P. Kircheriqm contextus
ad nonnulla adhuc
Imperatoribus, ac Sacerdotibuscommunem;
Sacerdos,(quas in
quin
effigie
dentem
apud
cum Regibus
yittarum honorem
pallio
illi
illi
ercdla
& vidima
cathedra
,
fe-
ftatuta
luculentius probant
Karum etiam, & ipsa , vt puto , vetuilate exoletum poftea morem , ChiorurrL,
nummus , & Bellorij Tabella reuocant j volumine non in communem modum
confcripto
lineis tran^iiersa
fmefpatium
TTs^iy^cpBi?
inter lineas
,
areas fcriptas
vt in
II.
itaut aexlg
id in
quE
carminum
&c
vacua inaniaque_,
',
in arguraento coincidere
iam
apparcbit.
G'
A2;i
...
2AITHS
M0r02KAI
^oroSTPnSI 2
di-
/^W,(^
i^nommiaTroimlfy
,
'fHfcHatio.tir
nP02
AD TABELLAM
ILIADIS
nP02 nOSIAONA K
ad
auxdium TroianK,
^TIR
NAT^I MaXH
EITI
culi
eile dixeris
f^ cina cadauerpupna
er
T^atrocli occtfto
e?*
aVr^ cadauer
,
(^
Jntilochi
in
quainlaipti
fie-
ftyli
Vtrinque infculptum
imagines longe
vt in
hoc
coin-.
noltris.
Sarpedonis mo^
Jrmorum confeiiio,
Tabulajfcd eiufdem
nifi
rs
tsr
Patroc/o.
fimilliinacft
cum noftra
nxues puona,
Jchi//em de
luntlatitudo,itautnccIum eiufdem
ft
fuga. Jd
cU auxilmm,
^5^^
nunctum ad
HATPOKAOr
OnAOnOIA
Et quidcm
Uptunum ,
/7^
34^
maiores
continet
-pofitoj v.dcreelt,
.
ueitimur,
in femitarnre-^
promiliam Homericifup-
wS:
quidem ex
Stelichoro
Ardino ,
aut Le-
rum
jpfa fcre
nomina
intcrierunt
fcd ex
alijfuc fuperftiti-
busGtcecis authoribus,
fcrcpantia
dum
farcire
ftris
Ca-||
cjui
modicadi-
vtcumque nobis
poterunt pollquam neque e novt videbimus
Maccr
de
jib. II.
Eleg.
mero
X.
ita ait
leth^x obliuionifcfeer'pcrevaIuit.
De
tribus
illis
Stefichoro,
Ardino
&c
&
indicata fub
,
75.
Tabulie epi-
num.
omnino
efl^e.
RAPHAELIS FABRETTI
35-0
continerc debuit
&
fi
qux
hafta huicinflixit,iuxta
Protmus
is
enim
Iphicl
intcr cos
filius,
inter
'
II.
vt priltino
expirauit
Fab.CIII.
70 tf.
vcrf.
Qua^ vero primo legunturfub num.8o. funt Ach llis-^ & Penthefile<e nomina,
AXIA AET2 nEN0E2IAEIA \ vnde neccs per Peiidem huic generof^c viragini illata colhgitur 5 non certe Q^Smyrnx'i narrationi conformis , fed potius PansEni pidura:, de qua Paufanias in Jbiiac. lib. V. Pemheflea animam exhaUt , 0*
AchiUesea.m fujiinet
bit
in
ille
fed
armorum ncgicLtus
figuris
Vt
oftendimus
(fr Penthefilea
bc
in vttam reuocatim
intcr^wptd
ruyfum ad orcum
VI. apud
iibri
nam credi
tinere polTem
nifi a
authoris iou<e ad
lanam
rum nc an falfum
<ere
volo
qua hunc
iauantur-i
eruditionem hifion^e
Penthelileae occifio, de
no pag. 1 1 5.
T^f^yrr* dicacitatem
nummum
Achilles armjtut
fileani
ovax,^
VPtNTLsiLEA
;
letho tradi-
tatis
Photium Cod.
inieiiicieDs Ctnthe-
hy-
(ve-
Occo in Traiacxcitauit vt im
effufis
ahj viderint)refcrt
740.
QJsmyrn.
redt^ffe
&: heroicus
81.
243. fub JVIemnonis hatla cadit verf^ % f 7. quem<:harifcnfum laudauit in hoc epitaphio XIIII. AriftotcleS) ( ft is fuit
lib. II. verf.
Oe
GiJtVc*'
"Hfflons Jntilochi
Iicjqgon
Aufoni^Sj
Conftl^i
AD TABELLAM
*
ILIADIS
Conjilijs
obij
ilUfuperJles
iacet
autem
vt
pictati
filiali
cap. V^H,
II.
clarufque ac ridens
rens Antilochus
debitum
nec tnjiis
cncomium
,
nec
'Vt
cufpide percujfus
tnterijt-)
perfolua^
mortuo affimi"
infaciege-i-
lib.
doluitj
An-
colligi
verbis Philoftratj
adolefcentulus
adepttts j
ejl
35-1
filij
mortem
accitus verf 3 89
idem Smyrnaeus
tandemj
y/,
verf,
454.
ac diuifis
541
E^To^g
tSJ^' at^xh
Memnoni Dea
6<:
in tranfitu tangit
g^i^mo 9e/a=9A*
Xv%
noXuij^r(by
nato
cticcv
m ima peElorts
confundat,
nis ad
II.
prout
cap. VI.
huic
planiilim^^
Aurorair
ad
yf^fepi oftia
qui vt Homerica
omniaj
fiue
acciflifle ait in
Heroic. cap.
ponit Strabo
duobus
lib.
XIII.
Ptolemaide
III.
Tumulum
Troadis
ftadi)s
lib.II.
fuifte tra-
quoquantum auferebant, tantundcm, & quidem ftatim , rcgenerabatur, imo & ipfo
ftrabone a fe diflenticnte lib. XV, vbi circa Paltum Syriie Oppidum , iuxtaque
dit
Pl
Troiam aduentum
non Memnoni
foliti, c
flumen
RAPHAELIS FABR-ETTI
Sfz'
priori traditioni
flumcn Badam ex Simonide fcpukwm fuifTe dicit . Strabonis
amis admlare llium
Plinius accedit lib. X cap. XXVI. Juthores fmt-y omnibHs
conjiigere ad Memnonis tumulum^ qnat obid Adetnnonidas
ex Aethtopidaues-i
n}ocant.
rnis
Hanc vero de
cre4ulum
fe oftendit:
diem
Jnfecere
cumfluminanaias
lelutt
f^xhaUnt
Denfatur ^faciemque
animum ex
yitque
^t primo fmilis
capit
igni
vnum
^fumitque colorem
>
njolucri
mox
aiem lolucrit
lnnumer4
eadem
quibtts efl
Tunc
natalis origo 9
-,
duodiuersapopuli departeferoces
Bellagerunt
rojirfque
& aduncis
'vnguihus iras
Exercent-)alafque-iaduerfaquepeBoralajfant%
Inferi^que cadunt cineri cognatafeptdto
ab
lib.
ToV <^'
noAX'
JL
verf.
a^
T^i
> )^^
lAe/U.vom^
c(
^'
'Eoyvfdpof^ccoat
Msii^vovt
n^
K^rg^u
^
i
Xf^
^l^Kofdpti
'
A*
>'
axpsrs^v ^0LnXn(^
>
^/u.ov
<^' ft
i*
AfS^oio S^oju.oiatv
)
vXvaiov irsS^ov
icLivsroLi
'
mu^
a;;^^^!
tjsx^
'
1i'
o/tjs
i(x,Q^or((^
ro7aijT(sXei ircvl^
'
ll
x,ovivx,etBv'use^^ yjsovrss
'EiiSvoLS^Tf^ooaovra}e(,ve(,)Q^cv@
atj,cootTt 7rct/<^os
ctTrs^etma. c^u
tuVCov
cps^vrs';
't&t
l.
M-s^X^^^ AiQioirnsg
AgVOT jS^TWi'
xflt
641.
oXo(pu^/^.')is
<^a vvv
peregit
rebellent
incrcdibiliter
^gt,^'zsctXiiU,cc5
O/aivv'5 rciticfs
illo
^^^^aoWgg
d^^pco
ccfi(,<pU <v'ot^T4
'
Jnterea
AD TABELLAM
ILIADIS
35-3
Sepeiiunt
cumplanBu
aeriqueferendos dedit'^
Sepulchro
muiucque interfe
In Jdemnonis honorem
Aut
confliliu
Dum
>
ifia cernit
i/Iis a.
Fatum
confecerit
Coloum Lacum
conferantur
Lacus
de eo
O.itiColoiin^ Dian<e
faltantium
Strabo
ita
a Pie:d
difiat-^qui
>
e^-,
jdurora
lib.
amh^
rccurrcnti
vt volatilium
5<:
quadrupedum
incredibi-
g.us appellatur
Templum
c<eleflis
aut etiam
ad
tumultuantur
Exultat
rum
ijociiant
Hoc
inloco
thia
De hoc Memnone
5.
eiufque Regia
Comment,
ac
in Curt,
ficpius in Iliade a
Hcdor moriens
illi
num. 84.
pr^edixerat
Diuis
iacente Achiile
II.
AXIAAETS num.
85., vt
lib. III.
ciufquCL_,-
illata fcnferat
Yy
Sophoclcs in
Pji^Ioar. ita
pcrfona
cx
RAPHAELIS FABRETTI
35-4
pcrfDna Neoptolemi
filij
Qccldit hominiim
Sagittis
mpetitus
'vt
aiunt
4 Phcebo domitus
cje
&
jllum dicit
a,
Paride ocdfum
domum >
CXC. narrationem
igne fujluliffe
(ripuiff
Thetinfex numero
tandem^ue Achtllem
effe
aggreffam
Damyf giganfis
, CJT*
Peleum
ergo re cognit^
vi hunc
^/
ejfojfo
hicgigantumommumvelociffimusfuerat)
Huncpojiea
Achillis aptauifpfdiy 6" medicamentis firmauit
corpore in Paleneftoy (
talum
>
excidiff^e refert-iinfequeme
ipfum Apolline-,
&
collapfum-,fic effe
interemptum*
I <J.
&
zp
vtdiximus, ab Achillq extruiflo , fed AXIAAEIONab Achille, vtiilluftriori & prccftantiori , ita denominato , eius cineres intulit , Ita ex Homeri
C^intus nanique_,
Odyfl". lib. XXIV. verf. 75. has imagines interpretamur
////',
fuis de
TwVCw
eji ijio
conteSius Achiiles
Num,
AD TABELLAM
coHtrouerfijS implicita
tetneritatis
tam
agitare frilixius
ILIADIS
,
jj-y
Veriim,vt aliquid peculiare in hunc Homericipoematis Protagoniflam confcramus j Achillis vitx potiora facinora, non elcganti quidem fcalptura exprcf^
ii
autographo, quod in
tur
difpofitas
in
nc,addita.
"
Marini Scnis
nempe Nerci
maior
&
quam
nederegnoa
Theti-
nolbis
abftinuit,
cxplicat
in
XV.
Neoptolemi
eius
Illo
filij
gloriatio
apud Senecam
in Troad,
Ad, L
Sc.
V,
mundum fuo
quoniam
f
pr.Ttermillls
mrtholinus in explicatione
veteris
marmoris,
rem no-
ftram conferens) in
bello fcilicet
li.
De Veter.
men-
hbro
Illa.,
qux de Iotione_,
fent , apud
eundem Bar-
murj
RAPHAELIS FABRETTI
5f^
raur
quod
nifi
crine in
nodum fummo
capite coJlecto
tcnet
atque
virgo vidctur
illi
enim
hic
Tiutrix
erat
nobis, ex
virginum
habitus ex Paufanii Jib. X. Jndromache iS* Mede/icafte velatofunt captie , Pofyxena. it^atnum tmre ccllecio in nodum crine 5 qujeque iUi e tellure fufceptio, nobis
ablutio d\
dc
veriori
expensa
Nec
ifta
adeffe poteft,
dudo gcnu
,
innixE
concurrente ctiam
geftu
velamcntoob-
capite
Vt Stygem, cuius vndis Achilles,qu6 inuulnerabilis fieret, a Thetide immerfus fuit , marmor hoc noftrge Achilleidos exhibeat j annofam , & pendentibus
ferna
fit ,
verf.
^69,
ybi
&
Cocytum
non Hefiodus
verf.
774-
fiue fupra
pariter
Deorum vfurpatum
de Prim. Frig. ex
vt ex
Homero
lapfu
vtputo
II. verf.
il.
librarij
fine Vit,
756.
tradit Paufanias
Alex. ,quamuis in
lib.
Achill. lib,
I,
verf
3 }
Errorem
Curtij
f0*ad Stygios
o. cap.
1 3 3,
tenuifle
Vetus
in
o.
num.
apprehenfum
dc
obfcruauit fo-
6.
Statij Scholiaflcs
In hoc igitur
tinxit,
ad
& arma-
didum verf.
Eadem
Candum
tradit
cemus,
fi
Id ftatim eo nato
Saturni 3c
^ ante nominis
impofitionem
accidifle di-
Achillem.,
o^^T^cpns, ob id qucd Uhijs nutrimenta non atti\z(k'is alimoniam , & vberum fucium
fedferarunui
i
$;^lo/u.vQnyiivx'^^^<" ^^^^-i
medullis
AD TABELLAM
A medullis ducat^s
'vherum^ujlu
cale
'[)nde
O* nominis
ILIADIS
55-7
conftliutn
V/.
lib.
^auflamita expiicat
ToC|)^
k^^v
Yi^rirsoyv
X,
Qsri^ cc^yj^
AaCouxa
n?A(ov etvoa[<^vKXov sCi}
Sd^COKSV
ft
(Lrira.\Xeiy
in
lucem
in
vims
XftfCdVf t'
acc^piensy
0*
vides ca
nutriret
,
gemma
verf
47 7 paullo
m^nu
fibl a
Chi'
fupra diximus ;
&
nccdum cqui-
If
eius
Summam
vero difcipli,
narum , quibus Achilles a Chirone inftruftus, Grxcorum omnium prvTftantifHmus euafit breui verficulo eleganter comprehendit Sidonius ad Magnum Feli-.
cem Carm. IX. verf, 131,
,
i^ enatu-i fdthus
Et quidem venatum
paUjlro)
&
herhis
quemacU
arcumque Chironi
dedit
quemadmodum
in antiquis
nummis aut
monumentis frequcnter
Centauros id genus Sa-
iam
pridem obferuauit Span
hemius de Pra^ft. & Vfu
gittarios occurrcre
Numifm.
DiiT.IIL pag.
141.
II,
RAPHAELIS FABRETTI
3^8
alij aiitem
27.
Achillis pueritiain
columna
q^uod
quam
-,
'vfus- Hicquc_j,
tcrminauit.
dc Chirone Achillem cducante confidio , a poetis Homero poftcriofibus ortum habuiirc,teftatur Scolialtes Apolionij lib. I. verf. 558. [^nn^e^hv
AvAa] ij;(5A.v'^a;/ A^rsoXXuivi^dy 01/; /^s^' O/jurf^v 'ojoin^i'; v^zso ^ei^covog Xeyuv
Tota
ha^c
^v
A;)(iXXeoi ^otcpi/vofO^anf"
poft
eitormatorem
cum fecutus
quam Pha?nicem
ipfis
agnouit Ihad.
lib.
II.
JX.
Homems
autefn-j
pueritise Achillis
vcrf.
verf.
Chironc fuiiie,rem mcdicam pra?fertim, femel ait Iliad. XI. Vcrf 8 17. vbi Patfoclus ab Eurypylo, ad fe curandumj ita aduocatur
AA
a'^
/x A^yu
Mn^^c^
Nj(i^'
Qv adccGov
5)cTA.
oi^ov
vt^ri Xiit^i
Ec;6A*,
70.'
a. fcov
(fzs
vlnet.
Avr^ ^
&J(p.si
'
Q 'zs^ri
(pctaiv
/MsXixjVca/
K7\9iivov
-mctoye y
A^XXv" S^sS^hfj^oLj y
>
>
Homcrum
lem,
fe
non vidit , vcl non attendit Hyginus , qui Fab. CI. Achilartem mcdicam non nofle dicentem, introducit.
igitur vcl
Primum
'
cgrcgia^ fua^inititutionis
jpecimen Achillcs
m Aula
Lycomedis
Fraude lat^n^-i
Confilium
& oc-
moduf-
Vi
Jdmouet atnpleXus
I.
Achill. libro
pti
hiAona
&
notiiiima
eft
At <juomodo Pyrrhus
fic
AD TABELLAM
ILIADIS
55-p
& fua
fponte prodens
fe
Deidamia amafium
reti-
quentis
portionis
argu-
mentum
prarbcnt
breuiflmium
I
H
fe-
Nos
compcn-
rci
Neque
Scyro
hx-c Achillis in
iuxta
latitantis
Homcrum
I,
plenius
lib. il.
Achilleid.
AchilUs
/5c;)'r(?,
expofit^.
adinuentio
Peleus genitor
Homerum
li.
authorenL.
'
aetatis
commorat'cnem
tsieoptolcmum
verf. i
6.
CJT*
,
0*
ita
Homeri Commenenim ipfe ad verf 66/{. pag. 782. latehras auEuftathio, diligentiffimo
qucm
in
illamjue in gyn<tcmitide
Scyro educandum fe
Pceta
retulit Achillis
Et
XIX-
vmbrse Vlyfles in
Nccyomantia Odyft.Xl- verf. 508, ex virginccaptiua,& licentia militari polluta, cum ipfoHomerofufccptum fuifte dicemus , tunc ciim eandem Infulam^
Scyrum cepit, $c deuaftauit ni cum Conftantino Manafle in Comp. Chronic.
placcat eum ex Hyppodamea ( quam fupra eandem efle Brifeidem probauimus )
natuTft credere
Obferuauerat hoc quidcm Paufanias lib. I. in explicatione pidli'rarumPolygnoti,irjterquas, Achillemcum virginibuseffinxcrat, ?\lam C9*
:
[Homerusj cam
idirn
tiim^n tn ca
rum
")
noit dtx.t
prefie id
Scyron
cum
omnes fcriptum
relicpue-
vel ex-v
& dc hoc dabium facit, Scyron, Infulam Lycomedis,non Enyci Oppidum dici
^cbuifle
fiftere videtur, vt
non de Infula,
fed
RAPHAELIS FABKETTI
s6o
fcd de
{cnferit
Deidamia cauiTam
ACHILLES
lib.
cil
hhum
Phrygi^
communibus
fluminum
Aflbrinorum agros
fluit
ita in
gientibus
csetcris,
quitur huius
cum
nuptiarum
cuncL,
XX.
vrnam
in
illis
&c
vltra arundineqi Si
fluuius
fubcgit,Vt idem
vltra
Scamander j
clalfe
aliumcjue
non
vel Scyrostunc
ad
notis difceffifle
>
hoc
nummo
in fua Sicilia
oftenditur
.
Porta_,
fupra ad
Achille pugna
fu-
Se-
& profl:ratio
de
qua abunde loquuti fuimus vt propterea nil opus fit intermiflfam diu horum
ab Homero dcrehdorum enucleatione vltcrius morari Hic tandem in HeBore
traUo') de quo num. 66 multa pariter diximus , & cum finc fortium huius Herois apud Homerum fa^Sorum , noftcr Achilles fifl;it j & coronam ac palmam a
:
Grseco-
AD TABELLAM
ILIADIS
}6i
Crajcorum ludium cx Achillis fato conccptum, alterius vEacidx Iu(itus exccpit . Aiax namquc Achillis patruclis , vtpotc Tclamonis fiiius , qui fratcr crat
'}
Pclci
jirmis AchilltispriuAtHi
f^alde ex*jiuixns animc
tiSiKCfi
Kftaet >
iniHjiff iudicioy
mente captns
eji
affumamus
,
adllruit di-
dumillud Parrhafij apud Plinium lib.XXXV. cap. X. magnis fuffragijs a Timanthe Sami in Aiacc armorum^uc iudicio fuperati , Herois nominc fe moleftc
fcrre, quod itcrum ab indigno vidlus ciret & mcram ind'gnitionem fprcts vir:
tutisfpiranshoccpitaphium
'
quod fubtcxcmus
illi
graeci tetraibchi
fentent I exprcflum
Ilncomptas
Cedere me
lacerata comjs
<
>
iudi(.ij.
a;^
/uLtyeiXif
ASb^<fOiV
Huic ego
OitBeita.
Qe(io\n/J^^
K^ioyf^
e/ui.^
AyiiQ^i
Hvc/ti
'
xjtKfie^
tonfa comas
qualis
apud
C^Smyrnxum
clt
lib.
me dolus extiterit*
^' ^ovi
I
Eg-jj *>c(KjTa
infaniens^
t8.
Kn^a^
S^ oV^aoTflt
c^a.\iyKi(^
MANIOAH2 j4iax
>
Tuv aWuv
Aiaccm ^
&
Aflo/awv
/u.sr'
t^ ^
tfyoC
eC/m,v/iJi.ov(X.
rSTVKTQ
nn\eiuvA
O*
rebusgefiisfmt
J^3*
RAPHAELIS FABRETTI
,j4i
pMJimttjfimmn
tnfer
Jr^ims
r::snuf i
:;
-^ ^*'
:
'
''>b^
Paufanias in Attic.
lib. I.,
eodemque poftridie fulmine iclo, vt fabnlam Bxhuix attc/ixat , dixit Ptokmseus Hcphasllio lib. IV. apudPhotium Q0jdiCiKO De .eius
funere , contrarijE, vt.in omni Cra;corum hiftoria, op,ini9Xeiiii3lialUei:uot aliC'
quod de
folo clypeo,
637.,
Aiac verf.,H9lv2<
142^5^,
JiumQ.tedumin;^
oflfa
Vnde colligitur,
Quinto Smyrna^o nil potius occurrilTc , quam Homeri infunere Patrociilcruilem nimium imitationcm , Ncc omnino dc formii, necis mtcr iiios conuenit j
Smyrnxus namquc enfeper iuguium adacio fequutam , Sophoclcs /;a// jjxo enfe^
in (um prclapfuM Aiacem rctuht & pofteriori huic dido ccJebris hic nummus
"**\
Mcdiccus mcd. magnit, ex Indicc Gamcli a me ex- >/^
:
'
^"^N./^
ille
,[
caMMii*
incut>uijfe
.'.Ti-jj^-^it
''>i'>>,:i
ci't.Ax.n
>^.,^
mcum
IQPOTSA
''^?isi;(
V EQN
.
^^
\^..___^
quam
Aiacis
Smyrn.TO
tumulum
verf.
moaumcntum
554.
&C
Strabone
lib.
ipfi
erc<5tum
j
ex
C^
vt paullo antc
>
exprefiam
fuifie
ne gencrofus
marmori
Neoptolemum
infercrctur
ific,
E6 prasfcrtim
occifione
quia vir
VI. vcrf.
illc
cadens
hic Lu-r
hinc e Laomcdontc
Q^Smymxo hb.
inde ex
S f
in-
num.p 2.
qucm gcftabat relii^o, N ireus ex ipfo arcu nobis efle videtur cui Eurypylus omnium primo necem attuHt,cx Smyr.iib.VI.vcrf.jy^.j cum etenimipfum
arcu
imbcl-
AD TABELLAM
\
ILIADIS
s^3
67 ^. quam Q.SmyrTixus lib. \U. verf. 8. 'quidquid Ptolcma.'us Hepha^rtion lib. II. apud Photium
Herculis feu amafium, feu filium dixerit , & contra Hehconium Leoncm
vnapugnantem) iuueni inftrenuoproprie arcus conuenicbat, vt etiam Tcucrum arcu armauit Homcrus II. VIII. vcri. 166. quod ad pugnatn ftatarhmminiis
ideneus ejftt , O* Hecloremformtdaret vt annotat ibi Euftathius pa^. z-jz vnde
Chironem ab Achillc obiurgatum fingit Dio Chryfoflomus Orat. LiX. quod
Iliad. II, verf.
fibi
tanqmm
Nircum attamen hunc , fola forma confpicuum , ignauum ahas & paucarum.,
copiarum dudorem , elegantifTima repctionis vnaque difiolutionis figura Ho,
merum adeo
iiiuflrafTe,obferuauit
Heroas eiufde
I
:
Nifi^
<^' ctv
Njf<^
f^
N(^<$t^
ISlireo
Ay7^'i'ni 6
t^o$
^\Mg-og avn^
og
da Simn
tre galce
XctPjroio r
v^u^o
verf 6jo,
T{ireo che dt
belle7^:(^i
oivoi.xloi
lAf@ tjX^
cmduce
,1
II.
Charopo
canaltro eccede
par.
Coiumnam
II.
partic.
vtili-
XXXVIJ.
&
Qux quamuis in re
lib.
IX;
deOrphei lepulchro fubiungamus i vndcnedum conlbtcolumnam Cn: fepuichrum idcm eflc , ( promifcue enim vtroque nomme vtitur ) vcrum etiam tam
fupcr priori columna qu^ ad Olympum montem ^v' IJbcrhrum fub cg Oppi-
dum ,quam
ca cucrsa
columncE impolitam
&: fcpulchro
fuific, in
ad
huhis moris in
Homero
lliad.
Dium
) in
Macedonise translato
vrnam
XVIL
verf 4^4.
Exempla
^ Odyfl". XiL
verf 14. obieruauit Feithius hb. I. cap. XV. Antiq. Homer. Columna itaque_j'
num. 93. erccta, c6 magis Nireum eile eum, quemiacentcm confpicimus,probare potcrit
potius in eius
&
quod huic
Zz
fcro fubfidjo
lib.
VL
vel
verf.^cS.
lib.VlL
RAPHAELIS FABRETTI
3(^4
lib.
VII,
'f:\l6t-
De Maehaone
eCa^^To
dmhohus 'Viiunicircuvidederuntmonumentum
per Eurypylum interfedo,conucnit etiam Author Parua:
Iliadis,
II
i.
Laconic. in fine
^ationc inuitatus ab
ratur
ad Troiam profetftus
Neoptolemus , inquam
C^Smymsei
enar-
& Eurypylus>
'"^^n^^am
Qvvy\zaaLv
hb.V^lU.V^.lSo
VII.
concurrunt inter fe
XJoXAgi
Etfyv/^uccg
Ex
tX
'Zsovt]aot.f^))f
)
/.{.sxiccv
ylu^'
0/^53
(^
cw^^scoV^
ix,yu\o (poi\i@
oli,^jx,
o^^^Xf^f-niaCU'
o^cpvr)
Magno
jEriimpit
E mewhris
Eamaurem
euolat
in
n^co tv^vTcvT^v
'Vt
verf.
518.,
nil prx'clarius
quam
xgfCivn^ro ^\x,o^
Telephidem
interfecertt <ere
Herox Eurypylim .
pulcherrimum , fic ibi fubdit Homcrus
-ipojl
Memnona diuinum ,
fic(|ue oftendit
V- pag. 475. , vbi erudite cauilam numPergamenis pcrcuili aperit, &: Strabonisde Ceteis populis Eurypylifocijs
contmuo fan^uif
mi
mentum
Difif.
ignorationem fupplet
Pra:ludium
fatalis
MHAH2 nAAAS
dicntibus,
Id facinus vnice a
cj5. oftenditur
Diomede patratum
>c,'
rq^ov
aiur
PhiioElctce arcutn
rtiv
ABi^vxv d(r)ctiP^vi^u(^
IXi^ii
OAT22ET2
refert
iila
Euripides in
Athenis
ohm
/J^sdv Av/^v<^
Diomedes adfuit 6^
AlO,
egre-
Rhef
exiitente,
"6 (InhoxJnr'^
Vlyffes-i
quorurm
>
Bxtant Dwmedei
Lcm~
lli
AD TABELLAM
*
Lewno
Philotieufagittas reportans
nec Sylburgius in
Ci7*
i
Vlyjfes
Vlyffes ex
llij
arce Palladiumfurripiens
in
murum per
ad PalUdiumfurto auferendtim
Vlyffis
reuerttt
-,
Diomedesy
fubdens, l^itur
euaditcjue in
3^y
mendum aduertit In hac parte confentit CoXXXIV. fabellam tamen occultationis huic no-
Notis hoc
fuis
&
-ILIADIS
abijt
-,
neque
ecque ahlato
interroganti ftngulatim
ad
hominis aftttiam non t^norans yrefpondttf non quod Helenus Palladtum indicaffet
fe accepiffe
fcdpro
eo a/iud
quoddam
Vcriim motofortcfortuna
Pallad-.o
agnouit
Luna^
Diomede
enfis v.brati
^
lucem
Ita Vlyffs
qui (^ timid'tatem
illi
k dede
exprobrans
quod antecedere
0*gladij lamina
vcr(,
nollrt
humeros verberms
ivipiusexqHO
J53.
Tidetdes
V lyffes
defis fumm<e
Corripuerefacram
cuftodibus arcis
effigiem
mantbufque
Plinius e contra
cuiufdam
amplificationc
in
&hocidem Q^Smyrn^Eus
XXXIII.
phialae lib,
dem
lib.
dum
defcriptione emblematis
Vlyflem loquentem
facit
qui rhetorica
communcm cum
quadam
Tydide lau-
XIII. vcrf. 3 3
tf
hopibusemedijSy
nec tamen poflca
verf.
pars
his verbis
Paliadium
J ent a afpqrtatum
efi
exiftere
lib. II.
fan^e
quam tamcn
ftatim deftruit
in
Italtamab
haufit
cruentijf
conjiat.
Diomedem hunc
cfiVp
quodam-
modo
RAPHAELIS FABRETTI
l66
modo U refpiclens eflfert, tum ex iuueniJi vultu tum ex magis rcceptaapud
Grxcos & Latinos fcriptoies de hoc Diomcdis prsecipue fado fententia
,
Inter fatalia
loco
y, 310
patet
ex Ouidio
TSlempe capiTroiatnprohiheyahtfAtafincilloi
Ad.
IV.
Sc IX.
verf. 29.
j
audiut triafuijfefata
llio
cum
Tertium-)
interejpt
to/lerenttir
f perijfst
^u<e
tuiffet afferre
exitiofo>ent
admodam puer
morte pr^uentus
At
cjt
mors
Troiii',
limenfuperum fctnderetur
vt Hercu/is intereffentfagitt^
illi
alterum etiam
Port<e Sc^e^
'Vnde Pyrrhus
>
verf
de Jeacigenteali-
3. 'vt
euocatus ad hellum
eft
vt Rhefi equi
cum
ipfe
nonpo-
SmyrnsEUs , vbi hb. IX. verf. 460. eum a Podahrio medicamentis & inuocatione Aefculapij patris curatum ? ac fanitati reftitutum , & poftea Equo inchifunLt
ait
hb.XII. verf.
1-
? 1
>
quam Hyginus
Fab. CII. ;
corttm
1
04.
his
omnibus
interpaucosa
teftis ipfe
communi
poll:
Homerus
Troise euerfioni
/^
AaQevei
Axxd
Scptimum
1eX6ijTaaev
-Ti 'zsoViii
Xf "t/ ^cqvcov
/xoi^ih@
verf.
facit>
Pa-
i-T i^ovTo^o^^v
oev-f
Fo/-
Oi
Grx-
& calamitate
naufragio
.
(c7$
Aa.va.-
tit ,
euer,
Sed hocfatale
erat
offibus 'vntim e
Pisa ad TroiaM^
comportandumf extraiflum autem a tumulo ipfius os humerale, fcoptulum opertum Medicis didum, quod Troia; primum euerfioni, moxin redituclafHs f
Gra:corum naufragio
Antilocho
fiicho de
adltitit
capiendam Troiam
neceffa-
riaefict,ibi
Sed
ca:teris
filentibus, nullo id
Si
prxikntibus quamuis
dicemus . Odauum tandem
armis
Aufonio fuifle^
Narrat.XXXI V. ex indicatione
fignificatam ab
famam ,
numero habebimus,
Et quidem in tanta
neccflfariam.quo-
coniundionem
fatale agnouit Co-
dem
AD TABELLAM
^
Aem
reuolutionem in
medontii
deindf
quus port<e
aif
ilUpfus-)
367
triplici
ILIADIS
IliHtn captum
primumdb HenuU
ejje
Equo< Lao-
oh
hmc
NobililiimahyperbolecxGOgitatam
A0TPH02 ifinOS
Ecjui li^nei
'
quam fummi
Poetae verbisexponere
,.
?.Vi
'
tot
Eqimm
'^v
dtuind PalUd:sarte%'
r-shr.u^u^t,
j^edificant.-ifeda^ueintexuntahtetecojjasi
.,
^^t^>!
fnujuao^
>
"
^ m^^^Juh
furttm
Jnciudunt c<ecoiateriypenitnJquecauernas.
Ingentesvterutnqiiearmxto
"JV
'^
mUttecompiem
.:
)/v
.4*.^
ira
putide vt a Ni-
tunccum inftrumenl:a,quibus machinam architedatus erat,Paliadiineiusapud Merapontum Templo fufpendit, ISidicauitj vc narrat Ariftotele&, fiue ahus anonymus author
libri dc Mirab. Audit idemque Homerus ciim Vlyflcm apud Phaeaces introduipfc
Epeus
cit
hortantem
moduletur , auxilium
non excludit, nec tamen proinde iibi contradiccre dicendus efl: fiue_,
quia contrarie fcriptum non videtur, Epcum fecifle, & Mineruam opem tuliflfe;
fiue quia Vly ;li res Grsecorum in maius extollere,& non fine numine confilium
fuum proceilifle, ibi expediens crat: illi enim machin.T huius inuentum tribuit
Palladis
''
Smyrna^us
lib.
Paufanias, ne
dedtcatam
memorat , ex
quo Mnejleus
ci^
Teucer ac T/jefeifiij
materiem, ex LacedemonurrL
traditionibus , flatuit lomos tn ida Troi<e monte ex Apoiitnis Luco excifas . Viginti
nominatim Her6a.>huicEquoincIufostradit Tryphiodorus vcrf. 151. Pauci
profpeEiabant
*
tere
hi
rurfufque
lib. III,
in Lacon. eius
relidum voluit
verf.
273.
&
verf.
,
indetinito
numero
infarcit
Homerus
nullum ex optimatibus
numerum exade exquirerc, iam cum Tibe-
tot
rio
ilAPHAELIS FABEETTI
}6H
fioapud SuctQniumin eius Vitl cap, 70, m fabularihac hitei^ , ineptire cllct.
Verc autem incptijt Ifacius in Prxterm. ab Horri. niillcnos a.c centenos infuper
Heroas ingreiTos dicens, &(. hos intcr) Ai^cem Telampnium>i-ni fato funiaum
vt plane nihilde
alijs
iilo
male
libcllo
!ib=XILy '4 i
o<pl
tBv/jf.tL
TreTJ 7r7o'XJi'
^^v E-G?^
populum vtrumque
ducem dat Hci^orcm
Homerus
diftinguit
verf.8
Catalogo
in
^* Phry^< vero
Iliad. II.
dum
Troiattis
Phorcyn
S6%,
Aefchylum tamcn ,
^r
ftatuit
Non
aliam igitur
fuifl"e
viris Phrygest
IL
innuptdque PuelU
namque abfurdum
Vcrf. 2 j 8,
circum Pueri
Alias
TPOAAES
manu
contingere gaudent
ad hoc
Idem obfcruare eft apud Euripidcm in Troad.verf.473. vbi Phry^es llij incolas , mulieres autcm Troades eadem oratione appellat , &: antea verfl
3 3 S.Troades illas Gaptiuas,ex quibus Chorus illius TragoedicB conftat,F/>r);^i
cpus vnire
puel/as vocaucrat
verf. ;
6^ vcrf. 35^1. de
vt
Phrygis
fuperftitibus loquatur
2INON
num. p8. dolis inJiruBus atque arte Pdafga , manibus poft tcr- 6
ad Vrbcm dcducitur , C^Smyrnaeus verf. 413.5 quem Virgilius
Sinen
ga rcuindis ,
ante Equi fuhuedionem
Ad
Portam Sctam
Vir^.lib.ll.)^.245
vinclis
exutum
5KAU nTAH
dicit
vcrf 145.
Caffandra
fttts aperitCaJfandrafuturis
Qra-iDei iuffunonvnqtKimcredttaTeucris
vnde
AD TABELLAM
ILIADIS
3^5^
molcm
?^e
recipi portis
yuut duct
nec
VirgiHum
aliter
Qujntus
0*
intacliis
I.
Po\n@'
Cutitatis mct^mbus
452.
vcrf.
tnag7tic
mosnibus
187.
m mienia polfet
(j^zycixni K^ii'}^iM.vai
at hic
verf.
Equum
Equus introducitur
Sylu.
Dtunm amplioresfuhitofiBas
verf.
I,
1.
^3 24 A^ ^i
0/ s^yofdfju)
Pniis praparans
cum
Vt Troiana
area
I
liij
Portct Sc<M<e
direptioni data
cuius diem
eff: ,
l^amaitc
rcfpcxilie Virgilium
&:
media
Troi^ im-
hjBC inter
columnas
circa
ro , CallifUiene
videlicet
videturque ad hoc
vbi initio
lib. III.
claflc,
tibus
II.
verf 258.
Laxat
clauftra
Reddit EijHUs
(^pineafurtim
ad auras
Unqite cauofe rohore promunt .
Sinn
tllospatefatlus
vcrf. 51.
C^
B.APHAELIS FABRETTI
^7
n-^i jr
GrAii^tiniperJcabseuntesy(lu.asEpeus
Fecerat
7'' ingredientiktts
Equum
tum
nomine
defcendenttbus ex
Eque,
Caflfafi-
dram num. 102. ante Mineruas Templum ftupri ab Aiacc Oilei filio num.i 03.
fibiillati vindidam expofcentem & num. 104. Coroebum iam aram amplcxantcm a Peneleo interfc<5tum 5 ?d illud Virgilij verf. 4 j,primufque Ccfcebus
Penelei dexter^
Procumhit
non
vcr^ cnim
Mineruae hsecara
nifi
vtpotc ante
illius
Templum
cxt^su,'-,
quemadmodum
ante Templum
ad
I.
nec ad aras
fed in adula-
tionem Romani Vatis, hoc quoque irrcpfiile puto; ciim aliunde fciamus ex
Paufania in Phocic. lib. X. ipfum Lefchen, Diomedem huiusnecis authorenx
aflerere j^d Cafjandrdt pretterea nupttas venerat Corcebusj interfe^us isejlyvt mul
6.
fuiffe)
Virgihus quoquc-.
^41.
iuuenifque Corcelus
Mygdmides
V enerat
, illts
Phrygihuf^ue ferehat
<Qlaucum
cum Homero,
Sarpedon
Coroebum fubnedlat
fmul O* louis inclyta proles
fed
GrcECorum violentia , ad ipfa religiof Deorum limina Troianos inermes & feminudos trucidantium 5 &r inter eos Neoptolemi , qui poft infecutum 6
Politem num. 10 y natum ante orapatris moxnum. 106. patrem ohtruncat ad
4ra;.lpfam hic cernis Virgilij in nece Priami acriboIogiam,quem Ncoptolemus
Glifcit
ad ipfa trementtfn
&* in multo lapfantem fanguine natiy
altaria
Traxit
Impilicuttque
AD TABELLAM
ILIADIS
371
Hac jinis
Priamifatorum
lationis (vt
nimis iamrecidiuo,&:adu-
artificis lapfii
cum
Virgiho pariter
Tabula noftra collocat Hercei autem louis fuiffe , ex Quinto verf. iz, ?-. ( \x\ii
mendo Bermei fublato) exEuripide in Troad. vcrf. 483. , Tryphiodoro verf.
6t$. alijftjuepluribus Graecis lcriptoribus,confi:at; imo, ex nomine ipfo indu:
citur
namque
ideo
vocabatur,
Zi^J,- ait,
quse
Homcro femper
cultumobtinebat: vnde
&
Fellus,
quem etiam
Veumpenetralem appeliahant , nec ali^ ratione maceries qu^feptum domus ambiebat
Herceo louifacrata erat-, vt ait Seruius Aeneid. IL verf. 469. Idem fimulachrum
Hercei louis in fpoliorum diuifione Sthenelo Capanei filio obtigit, vt Paufanias in Arcad. lib. VIIL incidenterait, vt Auguftura excufet, qui MineruJC
Solea: fignum , & dentes Apri Calydonij a Tegea abftulit j & antea lib. 11. io-.
Corinth. hsec notabilia de eodem apud Argos translato habct, ibi inter a/ia do-
Herceus lupiter
narta
inquit
njero infronte'.
duos
colehatur
ijs
F, patriutnfutffe ,
Jlio
domus cuiufque
intra confeptttm
(jT in
eum ahripun
-,
ter^vocatur
i\
JupitertnfsrnuS',
'
-f:'/:
i/
laudanda^ue Perfephonea\
il
louem tradidit
>
Tribus
fortitionibus
imperare eundem
, efi
author
fed ftatim
fiue
^'
Aaa
""
'
eruat.
RAPHAELIS FABRETTI
572.
Duro quidcm , addam ( fjc parcant tanti viri manes ) &: inepto iabore^.' A
Primum ctenim argumentum inrcriptioms a matre vna cum iilio pofit^ parum iugalibus votis facrifque intcrprctandis fauet Deinde non adeo inuiitata
cruat
>
ellet
nil
nuncupatio
vt
'
Aen-
VL "J^.
Virg.
Stat. Syl.
I.
Hb. II.
1 5
iJ^.
8.
147.
erf.
lib.
Stygi^eque feueros
2,6,
2.
>
quem locum fmiuUjuc nollram infcriptionem (ita eam voco, quam Rcinefius
dcllrucndo quodammodo abiecit) itaLutatius, vetus ille dodufque Papinij
,
Commentater,
Oeos
afjignat
tem louem
fupernam
illuilrat
effe
infernum
ita
SDYGIA
quafi
ci^
lunonis luge
in lapidibus
ejfe
cr alicram Ltbttinafn
temlouem-i
quo
numcn
latino
latinse
Et duas
Venere'--)
<vnam
alios
ZYGL^ iuno
infnoris Di^
Gr^co-barbara
nomine cuitum
Sed ianx.
lOVI
S^TYGiO
SACRVM
p.ARVANIVS'P-F'OVF^NIGER
D D XII KAL IVLI
M.ATILIO.METILIO-BRADVA CoS
Gruterus pag XXUU 7.
SIGN lOVI STYGIO
IVNONI STYGIAE
A T INIVS C F
C
CRESCENTINA
CLV
VOTO
MARIVS
SVSCEPTO
PROSALVTE-VXSVAE-A-SP-P
Keinefius CUf" L num. CCL^II.
MATRILIA CVM
!FIL'SV'V-S
L-M
ww ad louis Hercei aram , fama tenuit i xt Priami iram aduersits Tieoptoletni pro
gmiem , qu^e ad ipfum pertin^ehat , deprecaretur : vltionis fcilicet propagationenxj
raetuens,
Meifenk.
quam in
lib.
fe
idem Neoptolcmus
fcnferat
de qua
ita
Paufanias iru
occifi
adfocos Hercei
uc
0.11^11
tj
^
|
fj,,
f(^
AD TABELLAM
Uuis Pritmo , Delphis pofjea
cei
^(^tiis
ipfe
ILIADIS
373
v/tio dicitur,
animo obuerfabatur, ad Thymbraii Apollinis aram Priamum obtruncatum fuillc , in fuis Pra^term. ad Homer. commentus crt
C.tlertia tandem ipfa lumina oculos ab hac clade auertifle, finxit elcgantiflime Smyrnxus in fine lib. XIII. phyficam obfcurationis cauflam Elcdraj
Ifacius, cui
ncx (orim
Acluillis
Dardani matris
lib.
7y
Siue cjuod
I
*
Manus
iniecerunt
Ad Danaos
Occurfum &: agnitionem fuse ibi rcfert Quintus ; qucm potius quam Lcfchen
fuum author TabuU fequutus cft ex Lefche enim referentc Paufania lib. X. >
apud cafl:ra Griecorum primo a ncpotibus deprchenfa fuit , Scripft de Aethra
,
CT* a
filijs
Thefei
effe
agni-
Agamemnvne Demophoomem Apparct tamen hic, quacam pinxit Polygnotus , ad cutem vfqtie rafa , vt tradit ibidem Paufanias
.
nimiruminmodum ,cum famula Helcnas >thra fucrit, vtait HomelUad. 111. vcrf. 144. ab Athenis ncmpc tradki , atque Helenas addida, vt
fcruilem
rus
apud Paufaniam
Qj_Smyrnxus verf. 5 24. nefamulam , vcrum ?c Socrum Helenje, ncfcio quo pado , confinxit
Idum
Nil aliud pneterea cognitum aut infcriptum eft in hac ima Troi.^ parte^pra:UrAeneam AINHA2 num. io8. Troicos Penatcscum Anchife patrc defcrentcm : Non cnim ea hic yneam rcligio incerfit , quse apud Virgihum
1
eft
Itb.II.X'^.^
lib.
J^e hello
V. in Eliac,
vltra
manu
quos
patriofjue Penates
Ahluero,
quod cos,in theca quadam aut a^dicula concIufos,tangcrc fortafle non vcrctur. Attamcnhanc Aenexreligionemminimeanimaducrfam vidcoinnumrao lulij Cacfaris x i apud Triftanum , & in alio medix magnitudinis Patini in
nifi
Auguft. pag. 47. in quibus Acneas proprijs manibus Palladium ipfum fuftentat : feruauit vero exa(fte> 5c veluti cx noftro hoc marmore excepit nummus
Antoniiii Pij apud Auguftinum Dial.
fioncSr.da;,
mquo
II.
Rom. in fol.
cxver-
ferentem baiulat
Num.
dum
RAPHAELIS FABRETTI
374
&
nefcio cx
Smyrnaeo
variante
verf. 5 25.
quiVene
dcdit
Pomfuhit ccntux , innominata quidem , fed nobis ck VirgiHo Crcufa, ex Lefche taiiien FurydiCe vocanda , iuxta ea quoe fcriplit Paufanias lib.jX. De Creusa
proditum
snenf4}ri,
Deutn matre
efl iO.
CJT*
'Lejches tamen-j
- *
C^ qui
m hhertatem
Cypria,
Cartntnn^
'-MH l,.
fed Proclus
apud
vel ad Hegefiani_,
Salaminium
ad
vel ad
in Iliade
quam
in Odiliea admittit
in
Carmi-
nibus vero Cyprijs e diuerlo dtatur ^iexander Hetenam ducens tnduo liiumperuenijje
adiudicat
quidem Tzetzes
ne
poiba videtur
liilere
ac trantfui/Io
Chil. Xill.
mari
veri".
Eie
p.
Ofj.n^'^ tzsc^vnyjsvcL^
'Z?^(;(5i'^
Staiino
<-'rit
fu ai^
Homcri fitiffe^
-h^ -'
-jii
In dotem flutem cum pecunijs data eff Stafino'^^''^^ iiM.mi".
viro fcilicet Arfiphones, Homeri , vt pra:miferat , ex Eurydice filise .
Quam I>Tpc Homerus Troiam <^Tei:-^$@ hene muratam , O* <J^<^/aw"?i^$
-
H-
.,-
'usv^^ovi;
fi
hene tedifcatas turres frejnenterjue difpojitas hahente vocare folet, aliqualiter Artifex proponit
fed
parictum coh.Trentes
qaales vcterem
illis
III.
Romam
h.ibuiilc,
exmultitudinelnfularum, &modicoprB F
Domorum numero non niale arguit Nardinus in fua Roma Antiqua lib.
cap.I V itaut ///jhabitationes
communioreSjDo/ww/jaropliores intcr
,
paucas
iftsE:
ardes, audirent
In ima
'-"o-:i
fM
r-r^^Sr;
'o
^-fi
xv "-. 'vV'
moenibus area, primo Hecloris tumulus occurrit num. 100. EKT0P02 TA0O2 , habens in medio flelan , fuper qua ciusclypeus cum leonis fymbolo confiftit, 6c murum in ambitu
Infignia cippo fe- O'
Ilij
pulchrali
in
imponi
remo quo
tatus
efl in
folita
docet
tumulo Elpeooris
Mifeni tumulo Aen. VI. verf. 232.
cumfocijs remi^ahat
j^t ptHs
VQii.
infixo
77.
quem
14.
Virgilius imir
remum^ue , tuhm^ue .
;:..,i
Remunci
H;
AD TABELLAM
ILIADIS
ij';
cfl:
auius
fupra nobis
memorato
cxLitus efl
nuncupati
ideft
VIII. de
dentibus
ignotum
aftumpfcrit,
lib.
fatis
efl colttmna,
Epaminondam
progeniti
ab
ortum ducere ,
ijs
Quod autem
cumfcuto
in
quo Draco
quodque exemplis ex
felcdiori
'
-y
ejl^
fgftre en
fon anneau
fomnium
vigilans finxit
Tertullianus ,
,
ita
in alio
autem
quepour
cette
enfon liure de
Philippus
annulo
Leo
f^?
(S*
Macedo nondum
erat Jignum
cre-
Ari(lodemus
'vel
tus portendi
lit
cftato
oh[ignaJfe 'viderat
,
nimiuin
eji ,
Artjiophon conieHans
*>
Commentarijs dicium
enim
5 is
quia verc
oftendit
ce dit Tertullien
in eius
nummum 4. Caracalla:
<)
Philippus aliquanto poji nuptias tempore, in fomnijsfhi lifus eJi-iVterum vxoris ohfgnajfe annnlo
Jnjiander Telmtjfeus
concepiffe
^ pArit^ramflium animofum
eam
affirmauit
Muro
RAPHAELIS FABRETTI
37<J
Muropiiiter circumdatum cll; hoc monumentum; vtde vetuftilliniO illo intcr Gra'Cos, Aepyti fcilicet, a Te viio, retulit Paufanids eodcm lib ViH. Jrpyti
fcpHlchruni 'valdc liudicse Cum conttmpUtus -itjuoii eius mentionem Jacit Honierus :
hoc
^0 5 j ^(^ 'Z>ero terr,^ ^H^^ *""* 'vfiijfi" ma^nus-) hpidej!. creIdem Author paullo fupra , dc Auges tumulo, huius ^py-
pfdine circumfeptus
ti
hiec vcrba
tnonttmentum^
muleer ex
<ere
tumulus
terr<e
fdricata
rum
eji
& ( vt flulte
id
tum ob
cap.XVlI. in
'urbs eji)
vnum
prolixitatem abitiilco,
vocabant) confecratum
fub
tit.
or.
cju<e
QJ
a reliquo
tum
fuit
quibus
vt aliquas c rtieisineditis in
FLAVIVS AVG'LIB
ALCON' ET- ANTONIA
T
'
RIT A VT EX
CONSENSVVNI
POSTFRlQVE
VS- POS NOSTRl PO
LIBERTIS LIBERTABVSQ.
VERSO RVM
EA PECVN
lA-
INT
AE
PVEI ROMANI IN
FERRI
IVBEMVS
COMMVNIB
Y F P S O V F F O R V M SSIDEANT
VI VIVIS
CVM- AEDIFICIO VI
VS
ESCITATIANO-CVS DEDIM
C
B
.
NS
S S
MVS
SEQVETVR
D
P E T R
Q^^ F
MATRI
O N
RV
A E
NAE
I
PIISSIMAE
FE C T
I
appia-severina.filia
QVATTVOR DEMONSTRANT
IN FR*P.VMN-AGR-P-VI1I
Hortis Frfmis in fquilijs
ad Thermas D,
Helen<t
LAPIDES-PROPHANEI-INTVS.SACRVM
i Valle
Holjienij
apud
T.C
/(/"
(3^
hanc ien-
vt
refe-
AMBITVM
EORVM PAR
TEM IVRJS LYDE MONViVlENTV ITAVT ViVI
SVI VEN blDE
POSSEDI M VS
FECERVNT-SIBI-ET-SVIS
I
ad monum, lur.
tententiam proferam^
QV O D
/Uiges
rendis
lib. 11,
Caicum
qu^efupra
in
l.ipidea
lea.perttn, in Indice
de lultjs
HIC
AD TABELLAM
ILIADIS
377
SEPVLTVRAE-LOLLIARVM
ATTICILLAE
ET
STACTES
VXORIS-ETM-LOLLI- AMARANTtl
Tihuri inpauimenfo Ecclefi^ Francifcanorum
POSTERISQVE EORVM
SE VIV VS INCHOAVIT ET T T FLAVIVS
AELIAN ET AELIVS SYRISCVS LIBER
ET' HERED EIVS -CVM
TABVSdVE
MACERIA-CLVSVM^CON
SVMAVER^IN- F^ P'VIII. IN
AGRO PEDES- XVII
ex Camelo
ET
ERATO
LIBERTIS
POSTERISQVE
HIC
MVNIMENTVS
FILIS- SVIS
^
MACERlA
QVEM
AVR FLORENTINI
IN-EODEM-MONVMENTO- NEQVE^INTRA
FIN EM- M ACERI AE- EI VS CORP VS* EXTERVM
INFERETVR SI QVIS CONTRA EA' QVTT
ex eifdem [chidis
Bbb
DIS-
RAPHAELIS FABRETTI
-^578
DIS
MANIfiVS- SACRVM
M O R B A E V S T F S ABIN VS
EQ^ROM.FECIT.SIBI.ET
ET
LOCVS
M ACEREOLA-CLVSVS
HIC
AD-FAMILIAM
ORBAEIAE-VFNVSTAE-CONIVGI MESSIANAM-ET
CLODIAN AM
! LlBERiS- SVIS' IN-FR'P-XX
PERTINET
IN- AGR- PED-XXIX- IN FRON
ex effdemfchcdis
..;.......
CIRC
TAA3rBI02
monumcnti
TpnAAESnum.
KAI
i i
fedentque Troaies
>
Agamemnoni
itraque
TaUhyUui
adftat
Barhnnis
i-^fo.
vt CaflandraiiL,
&
latum
fubijflc
^.
tumquc
coadlum
ac
pr.i^mifimus
Hclcno
habct
iliata
figmenta repcribiliscflct
que
vaticinijs
dolo Vlyllis
Ex
cft
tota
fc
ncc inde
faCli veritas (
vt
pnttcrca Tzetzcs
1330.
connda apparct ,
vt per
eam
PhiIo*5letes itcrum
num. 1 2
1
rurfus
Jndrcmache
fortailc
annunciat
fibi
ANAPOMAXH Aftya-
filiumlugcns.
&
fatis
OAT^E-
Hecuh
ad Troiam
perduci patcretur
2ET2
M^
immoratur,
mens
ncgiigcnter
nihil de vi
matri
m cius amplexibus
properantibus rapit
Vlvlfi Hecu-
Ncoptolcmo Andromachcn obtigifle, EuQuintus lib. XiV. vcrf. 20. concordi fentcntia tradunt.
,
imi
402.
eft
) e turri
Homerum Scamandriusquoque
vocatur
lliad.
VL
verf
prJEcipitatio,
ea forfan de caufsa,
Caii
quod non
fbi
eius
decreto
Gracorum
necem depopofctrat
',
in eutn
fenitum ft
vt in pluribus
odio
alijs
qui
Ho-
dcm
AD TABELLAM
dum omncm Homcri
^ denispparct,
\
quam
alibi
Orat.
Mirum tamen
^79
XII.
II.
ILIADIS
mihi
Ruperto , cumulatiE cruditionis & excellcnti ingenij magnitudme viro , ita parum fuilTe animaducrfum , vtiliius paradoxis > &: profellbria? garrulitati , plus quam cseteris omntbus
raucrat
&: ifigratum
accidit, id a
odio
proponentis
prascipitatum Aliyanada-*
decreto
At Polyxen^ facrificium
graphice
oi^ig-^i '^saCihu-
admodum num.
verf. 706".
14. repnTfentatur
confiilens,
modo
nonnuIIsE ex
Vhjfes pilcatus
docent
allatis infcriptionibus
vndc
H^c
macerie_.
facruni efle
a 7Vt'o/?fo/f?//oNEOnTO-
affiftit
noftri
pilcum
nem
vt diximus
XXXV. cap. X
lib.
huius virguncula: a
procuratam,
fe
per
eum
figniticari
abdu>fiio-
opinamur ; nec
enim
ipfc
Fab.
y& ad matrem
Decipiendafiiit
Hygino 5^ Ouidio
//f ,exeodem Euripidc in
citu
vt
vti Sacerdos
verf.
fed extra
XIII. verf.
9 2.
',
iuffus ab exer^
365.
223.
lib.
^'
KAAXA2 Calchas-inon.
vt Euripides ait in
Hecub.
^j-aTjj?
fiacnficij pr<efectus 9
imitatvis
facrificij,
quod publica
authoritate ficbat
ad-
minifter interuenit
Achillis ftatua eius columna: infiftens,
diffiti
(ad exemplum
Auges
vetuftioris
lib.
Bbb
de Pall. num. ^5
'
fe-
muliehri
qua de
rc-i
nuUum
RAPHAELIS FABRETTI
38o
hic,necapuxlaliquemprobumauthorem veftigium
aJ
&
cijs decurriflet
depeilamus
vnde
non^
''
& redo ftatu etformari dcbuifrct) potius rcpra:fenerror mollioris & faMninei illius perforatis etiam auribus, Achillis
vero Achjllem
rare ?
ignominiam
fiffimi viri
decuit
qui militari
cultus inualuit
mdim fuiile
ita in
Malueratnnullo cefpitejuntlategi,
T^on bene difcordes tumuhs tmfcetis Jtfjiui
Hoc
'violare
IV. cap.V.
lib.
iterumque
m Heroic.
cap.XX. ACHILLES.
NAT2TA9MON AXAION
pc Si^^um Promontorium
dixeratlib.
^^[^ivixv^p^i cx^S^uJi
}^
ad Sineum
Sigarum
quam
-y
KlauiutnJchiuorumfationemnum.ji^y.^rO'
XIIL
hi-^nav
lAiV
vaJj-aO^
g-aSi^is ety^oiv
'o;^^,;
eji
ibi
^iyeica
ttKidju^
ah ^rch<eanaUc AJity/en<eo ex
TurrisrHaad
fuilkoftendit
effet-,
^nte-
1'
Vt refert
to
ibidem Strabo iam cnim cxinde , tam de Sigreo , quam de Achilleo, vti de Oppidis munitis, mentio cfl apud Hcrodotnm hb. V. cap. XCl V. ex quo conilat
;
arbitratu Periandri
illud
etiam abfuit
j
armaque
,
eius in
quin locus
^'
iile clariilimsE
Magnus
proceilit, vt
quorum
dicta ordine
)
exponam
fertur
tnfcum
Zoiimus
Vrl;empjrr6
( ait
Iib. II. in
illud llium
Conilanrino
altum
pll
egit
Zohmus
lip
To.
III.
o^
^ Sozomenus,
Annal. de Im-
etiamfundamenta
condendam idoneoyfundamenta
eft
jlmj
ieciffe
Troadem
tS^
iecit-iiT
inHitutipxnituijfet
Vi
tvi
, 'vl^i
ap
inuentoloco ad Vrl>em
in
prior
damenta
Mag.
Jli:
per. Conft.
fugauerant
deret
Achilleum Mitylenitis
ua
, eo relicio-, a f erat
im-
perfe-
Ij,K
fui
AD TABELLAM
ILIADIS
381
perfeclum^ 'By^Amium conceffn , Sozomeni in Hiflor. EccJef. lib. II. cap. III.
vcrba lunt hax , pro^refui i^itur ad campum ijui efl ante lliumfecus Hellefpontum
loco JchiuKfui Troiam oppugnarunt cajira tS* ntuale
fupra tumulum J$acis quo
^^ cx
Deus noBu-
delineautt
0* portns
tnari
conflru"
H^ec
dum
vtoUtur-,
i
& ma^nitudinem
in
eam Vrbtm
illi
apparens-, mjfit
Aducrtatur huius nominls 2EIratio , Latinorum Scriptorum imitationc, qui per / diphton-
rAION f criber>di
gum crtcrre lolent
potius
quam Gr.xcorum ,
qui omnes in
fuis
Codicibus
&
Suidas pr^fertim, in cuius alphabetico ordine horarij crror conliderari non po-
tclhSirEIONretinent.
lam tandem Ilio penitus abfumpto
nem
ma
Romanam
magnitudi-
THN B^U^PIAN
rediuiua eius in
lib.
8. focijs
nauahbus probe
inftruiiia
inferuiendo
ponte dimiflb
claudit
opus ,
Vnum
quonam tcmpore edita fuerit quod nemo non incertiflimum iudicabit cum a
toi^ antiquitate,Troianum hoc Beilum , ik qu apud Ilium gelb funt, tum priIuatis, tum publicis locis,fpedantium oculos pauerint vt inuenimus apud Straboneni iib. Vill. in Templo Mineruse Alphonia? , in Poecile Porticu Athc,
propeMycenas ,in-/dificiofupra Caflotidem Dclphorum fcntem Polygnoti opus ( e quo plura ad rem noflram defumpfimus )
apud Paulaniam lib. 1. II. & X. j atque in pluribus tabulis, qua? Romae in Phinis, in lunonis Dclubro
quamuis
Virgilio
fcd
Aen.
non
I.
tefle
Plinio Hift.
rcticcndis piduris
verf 460.
in
lib.
Templo lunonis
Et fidis
Carthaginicnfis ex
5, iuxta
RAPHAELIS FABRETTI
^Sz
rat;notumque
fit
quanrum
armati Cixlabantur
varios, &c
pretij
eiufmodifcyphis
nobihffimos eorum
artifices
tniha, virutn
cum
ccenam in
ijs
&
quae PHnius,
ita
Vidimus proxime Comelitim Aiacrum in eadem ftTemplo Hs>culis daret ypateram eleUridem c^uce in me,
&
in circuitu
Hxc cxcmpla
ex
pr^elia
illius<^in cupidijfimos
quibus
iio in
acceiTerit,in
<,
omnem
hifloriarn contincret
quam nuidtm
quia
lliacas
fgnis
exordmepugnas contincnt
cumprxTenti Tabula comparaui; vt aha Homerica: poefisparticulariaargumeniaj multis & innumerabihbus marmoribus comprehenfa ,indicare fuperfedcam . Dicam vno verbo , adeo generahter hoc inualuifle , vt Vitruuius , inter
ea
&
Vlyjfts erra-
lucem proiijires firmiter alTumere poflumus . Nec abfimilis eft charaClcrum forma ei quse
circa illa tcmpora vigebat , vt ex nummis colligimus j media fcilicct inter ve- ^
tuftiores iilos ac quadratos j ac ahos 6 & (l) qui in locum E & O frequentius ir^
repfcrunt Qui vero maxime poll Virgilij tempora , &: antequam ingenuie dialijfque Grsecis fcriptoribus dillentiunt, mutuaiie
probauimus
in
omnino numerantur,
in
Roma-
quorum gratiam.,
hoc artificiofum atque infigne opus cffici , eifque nuncupari valuit , Claudius
Nero, atque Hadrianus nam M. Aurciius Pij F. grasce quamuis eruditii^nius,
Hadrianus , imhutus imphilofophitE & feuerioribus tantum iliudijs fe dedidit
tenjius Gr^cisjiudijs a Spartiano prxdicatur ; ingenio eius fc adex declinante , 'vt
;
Dione tanquam plaftes, & cucurbiCarum pid:or , alijfque vel minimis rebusdans operam traducitur ; itaut ncdum
hanc celebriorum Gra:cia? facinorum epitomen probaile , veriim proprijs eam^
manibus confeciflc % non videatur abfurdum . In contrarium tamcn ducit hanc
conie(fl;uram , notiflimum Hadriani in Homerum odium ; nam , vt Dio fubdit
?n eius VitS 5 Hotnemm mediotolhre , at^ue Antimachum , chius ne uomen quiiem ante a plerifque cegnitum erat^ pro eo introducere cogitahat , Ad Claudij ergo
vel Neronis aeuum Tabula affigenda eritj fcd prxcipuc Neroni eam infcriptam
Credimus , Aeneadumgeneris quifextus 0* 'vltimus heros , etiamfi Claudius pater
<
piaxima cura
-i
Vt
ait
Pr^etcrea
O* multum Q
altero ad infariiara vfque^
nam
in
Troi^mnfcripft^
AD TABELLAM
$:
JLL-VDIS
mcminitque de
cis
citata affirmans
Hai/uit
mfupcr
equorum
alia
rici
moris
carlatura differentcs
num vocant)
rerum nuncto
fiue iuxta
animum
j 5., //-
in aliadetorfit
c<(Ure C^pirt'
Vltra harc
annotauimus, matcrie tantum a noftri marcryftallo enim fofliii , Scgclu concrcto ( monta-
fuille
cx Plinio fuiflcfcimus
accepto-)
ria
alibi;
litum
&
ad
veiC^6.
lib. Ifr.
385
XXXVII-
idem ISteroamiJfarum
duos calicescryfiaUinos in ftipreman^frrgit illifos ; h^c fuit
punientis
lib.
cap.
II.
c^clari
quippe
&:
hoc fo-
opcrum rcmanent;
inter quse
-jCarpineoprodu-
cimus,RufticiAfinoblandientis;
quodfortaflcNi-
vidoric-c
jrepra:fentat,Grs
icusetenimexpijleo vir
ifte
agre-
apparet ; ne_.
operi cximio hu-mileSi: plane lu-
dicrum argumcntum
Nero cundem
apparatifjtmofunere extulit^confecrauitque
Orbcm,adulantibusCiuitJtibus,iIIi
ptionibusrcmanet,CXCIII.
fed
quodapud
3.
vicinitate habuit,
Jedem
Tiber^ , (^ Jedes Fortis
Templorum
per
ita
in varijsGruteriinfcri-
CCCXCV.4.CCCXVI. g.,5^MXCVII.
torcm ex fuburbana
2:
II.
Arcus
propter
Fortun<e
Sacrariurn Gentisluli^,
^'" Augujlo , apud Bouillasdi'ffiii^fl^^
In eo, Claudij ab aquila in ca^lum fublati cololTca fcre magnitudine fi-
no legauerat
cantur
crcdorum mcmoria
cle-
R.APHAELIS FABR.ETTI
384
^traftationi inferf
milc oranino
eft
um
',
cui
fi-
louis caput
rcns,
tiq.
llom.
to.
V. pag.
aliad^ue Solis
84
apud Mat-
Grut. allatapag.
Eodem
XXXVI, l
huius
Tt:mpli obruta_,>
tandenu afpexit^
Vnde , cum aliud Homerieae Apotheofeos marmor>
lucerrL,
diximus , ibidcm
fum
fciamus
*,
effof-
Neroncnv,
Tcmplo
commune maiorum
vel in cxtrucndo
vel in
feSiHs
jta
omnis faptenfia
poUicentur
modum
n^ncifcitur
>
F
-ii:.
20.
raphAelis
fabretti
CASPARIS
VRBINATIS
F-
EMISSARII LACVS,:fMCINI
DESCRIPTIO
AD
ILLVSTRISSIMVM ET REVEREN0ISSIMVM D.
lACOBVM CANTELMVM
XAESAREAE ARGHIEPISCOPVM
EXDVCIBVS POPVLI PATRITIVM NEAPOLITANVM
CANTELMI
IlIuftrifHmc_,
Tux reeordatia
iucunde obucrfetur animo, qua mihi fynceriores de hoc. infigni opere notitias , voce
fcripto , dum ad illud primo in-
&
I
"i
tantum , hoc eft Scriptoribus , vitam, bc memoriam debent hifce enim celTantibus, ( neahundeinampliffimaHeroumfegetc, quosinclyta Gens Tua ab
omni memoria tuHt , exempla petam) egregij illi Viri Eberardus Duncanipri-
mi Scotorum Regis fihus natu minimus virtute maximus generis Tui author ,
:
quorum
veftigiain Belgico
illo
Glori^
Cce
( fic
ab
RAPHAELIS FABRETTI
^86
cum
celebrati
fortes (juidem
ms ejcpedire d^uxcFunt
tionem accipcrcnt
fi
fasdicerc cft
alijque
fed inhonorati
Hirtoricorum abundc
fcriptis
longa prcmercntur
Agamemnona
innumeri
alij
qui antc
Vcrum >id quod in operc minime^peimanenti Lacovt nempe a (criptis &: carminibus res gelte fuam dura,
ad GEternitatem ftabilibus
neccfiarium deprehenditur ,
fi
&:
noru.
eorum conditoribus abhominum recordatione paflttn elabentibus Et fane , otiofi Pyramidum molibus id accidiife , obliteratis tant^e vanitatis authoribuj, iuftifiTimo cafu fadum,cum Plinio dicemus;
atqui ea quoque vetuftatis monumenta , qu cum magnificenti^ vtilitatem adilfiixtam habent, idem fatum experifii iure optimo nos conqueri licct Horura
noa pauca in toto Orbe Romano fparfim occurrunt h parumquc abfuit, quinJ
huic nofta:o ad Fucinum Lacum Bmiftario tantundcm acciderit , adeo Mufas
operibus
ipfis
pereuntibus
ccrtc
hucufque videtur Claudius operis conditor , in parcd &c , vt aliquibus videtur, ambigua veterum authorum de eo mentione , &: recentiorunL,
vel turprde re maxima filentio , vcl tenebris , quas luci nobis ex vetuftate tran- ^
iratas expcrtus
fmifl^ae
Vt
olfundcre rcntauerunt
Mufas Claudio
igitur
ftetque
II.
illi
fua apud
propofita funt.
MEMBRVM
I.
illi
orar,
olimj
tionem habes
quoquc fita
.
Sed ne
eft
alij,
apprime gnarus
ieiuj
nam
patere quaefo
vt Tibi notiilima
quamuij y
LXIL
& femis
proxime rcperio
Redus breuiorque proceiTus eft per ipiam ViamValcriam^quae Lacui acccdens
illumque ad dextram relinquens, Corfinium tcnditj nobilemillam Sociali
in quingentis ftadijs
hoc
eft
milliaribus
>
Bclli
'
<J H
DE EMISSARIO FVCINI
387
Oppidum Populum-y haud duhiiim ejfe , Cluuerius poft alios teftatur Per Viam (inquam) Valeriam, ab Vrbe ad Oppidulum le Celledi Carfolt nuncupatum XXXXr.mil. pafs. numerari,
.
iiimmum iugum
montis, fupra
Talcacotium
M.
alia
ad Fucinum reperij
P. II
II.
Vicum
reliqua XII.
M. P. & aliquid
hinc ad
& lemis
inde
ampliusj a raleacutio
intercedente
Vrbem refpicit ab Orientea:ftiuo,& aliquanto etiam vlterius in SeptemtrioHcs nempe pcrgradus XVI. Africi Venti versus Occidentem.
Ambitus ipfius pcr lacinias finuum & promontoriorum in eum excurrcntium, XXX. milliarium &: vltra eft rotundatis autcmflexuris, XXVI. &paulj
\b amplius millia
Albam
fuperfunt
ita
( ciiius folius
habet
busdiilitam
nius
pafluum obtinebit
quameA:
ex vetuftis ad
par erat.
quam
confpicuum
rccipit
eft
fed torrenti-
nam
modicoillo
--,
inter
fuifle
Annalium
dum
per
c c
exprefse
tum Sue-
ejfoffum atque
excifnm
RAPHAELIS FABRETTI
388
enim cft plus minus Uris , nec vllius alterius fluminis pra- *
Proximus inquam Fucino aptuftjue ad eius
tercun cntis , a Lacu diltantia
aquas cxcipiendas , Liris ad Occafum Solis hy bcrnum defcrtur , fub Oppidulo
Cappndoaa', tribus a Taleacotio 3^ a Via Valeria ad Meridiem miiliaribus dilfito , in Valle di 1>lerfa fuas fontes fortitus > fex fupra os Emiilarij paliuum mil-
excipim rcfert
ca
libus
XXIV. fupra
Soranx,
veram
Liris
fontis decurfus
5
fit
prie
E poi
Pr^fcia-
(jtielle
fvnrane^
vocarij
omnibus
eft,
alijs
vnde
Sandum Vitum
Ccrtum namque
Trero fcihcct amni receptas,
vt longiffimus illius ad
cscillius Vallis
qutftaina di
fedudi , hic
eft
5 2. ita ait,
tamen Albertus
nefcit ) Corrigit fc
Oppidum Sandi
nemo
P. Athanafij Kirchc-
5^ Innoccntij
Viti PrvTneftc
Geographorum
lib.
V.
alijs
minoribus Herni- 9
q^ui
Sulphureum
jidcolit
tacitifque ladis
Jrpinas
ad
littora
lapfum
C^ tantum
compleciitur-i quodfaits
&
Lirim
, a;^
rapidtque dilapfus
modtcd paleRr^
loci
',
citb
quo
m 'vnum con-
ejfettOf
tanquam
Lirim hunc
cfle
probant
qui a
I, ,
tamquam opportuniori
&au-
'V
c
anvs
TAhVLA
II.
ICHJTOGRAPHICyl
TAACTVS EJHISSARII
TABVLA
111.
ORTHO GB.APHICA
OSTT.HDf.HS
>^
f (^ uum M.
cala.
fme oc^o
Sracliorum
,g
~*?1
~.-a
l
-Z.
Qi
.-i
-?
DE EMISSARIO FVCINI
authorum
&C
quos excutimus
389
magnitudmc , & Marforum circum accolentium mi, varia tum Poetarum , tum foluta oratione Scri-
quam de hiikria
hauferit, $c ad
tranfmiferit
Clil.
plus de fabulis
jiddua
cui
nec Urgiores
tn Seuino
quam
intulerunt
&
Si
Ollus
,
(sy in
Lemmo
aquas eufhunt
non admodum
eredibilc,
ftagnans aquapcrpetu6(nifi
C qua vcntisagitatur) apparet , afierere , vtomnes, tanquam dere quxetiamnum vigeat , ad naufeam vfque ex Hlinio transferunt , perridiculum , planeque
namque
abfurdumiudicabitur. Excufatio
illa
quam
Pliniodarequispoilet
inuedus
ifie
^^v
quo
tra(5laturi
fumus
Claudij Emilfarium
pienda
fit ,
Plinium
Strabo
imo
eadem
excufatio ha;c,
adeo
montium circumfiantium
iron
o^/n?
-f
/u.e'/^^i
X) ytco^yeisdci^ nj,9.^i-)(jHV
>.u>i
yiyvofj)
fiXiCov^
S^
enim
j
ille iib.
di
cur Lacus
,
'ciAf^'oJ5
x,'
(tvA-l^ii^eiVT^ii ^.ijiLVcoBivlxgro-zs^iiiy
'6^av^
fe^iiaiv , h
Lacum
fenint hunc
fulf/tdere
, 'ZBCt.XiV
fic
HS^'lx-nieiV^aJ^Tix\ty
*
radicibus appropinquaret
nulli
rsAscci t^K^ei^zB^iaiv
cci
rurfumaue
rttrfus detepantur
cultuifant apta: fue faturigines acjuarum qu^e funt in imo vado fparjim
fcaturiant^ rurfumjue tn
juv-
CjT*
-y
locis alijs
atque iterum
txprtmantur
Plinius vero, vbi rurfus de hoc Lacu,
cap.
III.
dudae fucrunt
lc(fiifllma
uem
VC minus
p:a atque
impctu delau
inj
&
efle,
vltimis
pertranfitis Marfis
ea parte
eundem
nitorem
omnium
qua?
milUarium) fuperata
fcruaifet, quantauis
vbi
tandem co-
cam iterum fc
aperi-
PvAPHAELIS FABRETTI
35JO
aperiiePliniusibidcmfcribit, nefcioan
poiTibile
fit ,
A
j
ob defedum
dcnte
debitce decliuitatis
id aulim afscrere,
fabul^ affimilet
ni exitu,
breuinimum
quamuis
locis infpedis,altior
mihi
& fubterraneam
bentis
aqua^ penetratio-
'
Lacu ad fontcs
Marciai: in
nem omnino
munus fuum
fuo
M.P, IIL
XXXVI.
Curatoris
nonJ
Aquarum fpedante
famam
]VIcdicina,'S:
) oftendit
hanc PHnij
tendafuiilet,
libus
vanitatis in
Authorem,
non
traditio-
^deread Q
pra^termit-
fi
fe qu.Yrere
putcnt
bonarum artium
'-,
eft
vt Scriptores ex incredibi-
ftudijs c^etcroqui
Andr^as Baccius
hanc
iftc
Plinij
dum
nouum mendacium accomodare crclapfum quem ^gre, & non nifi conie-
eique
poHumus , certiilima fallacia implicat Si enim Aquam Marciam cifm Plinio eam dicamus , quse in meatti at Fucinum abforbetur , ea certc
non ad Suhlacenfem Lacum , fed decem infra pafluum millibus crumpit , vt probat Frontinus, nec Plinius negar, qui nulio definito loco, feu ad Lacum,(vnde
fola Anionis Noui Aqua omnium altifllmaderiuabatur, ex eodem Frontino
num.8o.)fcd generice in Tihurtino eam fe aperire teftatur. Quod autcm in graftuiis
tiam
coarguere
Plinij
& confpicuos
Marci.T fontes
quam ad
liaria
tranfmiiTum
monii5 vtifur
retulit
quin
"
(S
DE EMISSARIO FVCINI
tct
/iue
391
a Valcria in
LX. M.
Sublacenfem
& vltra
iliatuiire:
nec longitudo
Dudus , quam
Frontinus
-,
nc , pro
enim in fuo Calfandras furore percit^e Vati27 5.quale experimur aquarum Fucini emilfionem,talem defcribit.
cinio verf^
obfcure
loco
vt accoltc dubitant
piose,quam fub monte, quem Pinna' vocanr, inter Auezzanum & Lucum; vn-.
dc profedio Claudio Csfari, ciufque Archite(flis confihum, in proximo EraiiTarium effodiendi , qua olim a natura aquis iter apertum obferuauerant.
tibus y
quia
incolis monftrantibus
& explican^
tllis ;
& in profundo
gitc labentis
hofpitio,& Pitonij
afferente
fluuij
vetcri
RAPHAELIS FABRETTI
392-
dcfcribam
Non erat
>
Pitonise voragini
retroccderet
j 3<:
quia ripa
aHurgit
Ex
parte
autem
Pitonij oris
>
proximo Lacu penetrans duplo infcriorem libram obtinebat j ex omnibus eiufdem aggeris imis vndique partibus , varijs aquse Lacuftris riuulis inJ
Hi ftatim in modicum craterem ( longitudinis
glareofo folo crumpentibus
aqua
ped.
latitudinis, ac IIL
& montem
apparebat, vbi
intcr lapillos
aure admota,
vfum
nent
alius
profunditJtis ) re-
tribus
pedum
Viam
Phoebonius Hift. Marf. lib.JL cap. VI. Sed nec Phcebonius , ncc
quifpiam hadenus animaduertit cgregium huius rei teftimonium , etiam-
) refcit
DE EMISSARIO FVCINI
&
dicatas,
595
partesqu^ead
Pitonium obuertuntur, ex lapide quadrato , & infignis , vetuftiflijnxcjue ftru(fturar exiftunt ^prout nos in Tabula antecedcnti, ab alijs ruderibus,
Lacum
&:
phiam
Vnde
vides .
ccrto afl*eruerim
ortogra-
Hicque
ftulta
rehgione Fuci-
GAVIVS
n^
VEREDVS
G-F-MESALLA
FVCINO V S
F* C-
rr T iiT^
litus
prxfentius
inde-
l^V,ij;:
numen FucinunL.
Veriim ha^c
fatis
progymnafma eorum
qua: de celebri ad
>
quafi ifki
Fucinum Claudij
Fmillarium
hoc
eft
in
fubtcrraneum Specum
Lirim
amnem, monte
per queiTL.
qui interiacct
qui fimul tribus clarilHmis eiufdem fascuH Scriptoribus,Piinio, Tacito , &: Sue-
magnitudinem
XXXVI.
corriuatio
aquarumtqua
mons
terrenus
eraty egeretur in
humano fermone
qu<e
enarrari pojfunt
fi
lib,
inter
cum
mirifice amplificantibus,
quod
vaneque
Si ridicule perdi-i'
irritoconatuproceiliflc volunt.
Ec
quatenus ex eius vcrbis aliqua ambiguitas oriri poflet , quafi , perfoflfio ad Fu.cinum Lacum emtttendum , prjeparationem quandam , adhuc eflfedu carcntenrL.
inferant: aliorum
RAPHAELIS FABRETTI
394
Bon
pr^eparaucrit
Suetonij dido
folum
Et paullo
infra
XXX.
& ahfoiuit
hominum
Per
tria
LV T
A^B S
<igre
07*
po^ XI-
parttm
annos-)
effo/ft
^uamuis
fecit
fuppleta
falfaque
de__,
integro afcribat
in Claudio
cnim ille
Sul^
Iib.
XII.
fi
perrupto monte
ribus ^vifnetur
Lacu
tn tpfoT<lauaie pr<ei:um
Fallis per
Saluio
ita_,
quorum
Othonej
inter
adurnatur
-y
vt cjuondam y^ugujlut
(tru[io
eam
quem
feruilibus
nomcn
nclcius
tamen quomodo
indi potuilTet
vtriufqueClafrisIiqueatcxTacito& Xiphilino, V
akerius
fcilicet
Rhodiorum ,
altcrius
Siculorum
VNAVKi^ATnN
V^
y^^KAniTiM^
morem gerere.
fiftit ,
C^
incurtA
fubdit
vltra conquifiuit
nos vero
iter
cperis manifefiafuit
Reincfius
Profequitur
minorcs oblique in
illud
nedum
ex Tacito
fed ex
ad materia; egeftionem
vcl ad
inuifendum
per-
..
afcen-
'
DE EMISSARIO FVCINI
^
'
j^j
fchematis
.-:
ii'.>.-
a*
c/>
>
05
cunvc>><*
I
argumento
fcilicet, tot
quam
proportionem
vltra
.....1
pedibus
antea in
li
omnino apparet
qux antea
latitudinis duplicata,
tan-
in fefquialter^ pedi
ajfecit
(^uia njis
autfragore
aquarum prorumpens
e^
fonttu exterrttis
Vbi
data
qua
porta
,
EmilTarij ? Attrad:ia
etiam proximarumtabulationumjaliarumque vlteriorum conuuIfio,non aliundc proricifci potuit , quam ex ingenti mole aquse , primo fui ingrelfu vaftiilimi
illius antri
valuit
vaftitatem replentis
&
violentia delatse
dicendi genus
perfedam
5c
,
.
vt
toto
.
L.acum emiifum
nc
fui
iile, fi
neruofum femper ,
Imo dixerim
nifi
fortius ex eflfedu
colligi
fed ex
primo
quantumuis
quid enim aliud
illo
incuriof
Taciad imas vel medtas Lacus partes Emiflarium non fat\s fuiffe de^rejfum ?
crgo faltem intelligere debemus,dcyMWJw;i Lacus partealiquid exhauftum ; nec
cpere-y
tus
ait
, nifi
cnim
credibilis in
vt
Ddd
pendio
RAPHAELIS FABRETTI
5^^
medium
altitudinis
uifiet in cratcre
non nifi ad
fi
Ipatium decrc-
A B C,(quem Jequa-
liter
eft
ficcatas 5
quK
quenti figura
IV. ad
I. ,
Vt
filij
fuifletj
hoc
Gcomctra-
rum norunt
mum
fecundum
efficaciflimc
Phnij &:
Sc
fancit
Ex qo aurcm
Triumuirorum
concordi huic
fuffragio, Lipfius,
hoc dtcreto
interceffit
nec ritcper~
quoniam manus
admouit O* Hadnanus ,
in eius Fita. l exinde mcubuit
Spar-
eft,
vt ipfe
diftufa praeconia
apud
quoties
eorum
fententia
non aduerfantur ,
eiufdem Chronicon
tempora
fuffi-
Lacum prior emififie credatur \ Quidue eft cur non potuerit Ha-
authores
non
te
teftimonium
fuppleri
ita
enim
a fe
XXX*
hominum
circa h<ec
eperamthus
Pedibus in eandem
Lipfij
fententiam
iuit Scaliger
Quod , 5c
fi
ei
ejje
fumma
Lacus
ille erat
mrerum natura-iquopertinet
rjerfui
DE EMISSARIO FVCINI
&
FucinHs 5
Hadrimo
&* Carina
397'
emijjiitn
Lacum Fucinum
Tentauit autem
CoJJ. nutn.
Sed nemofcit quo nomine hodie locetur ^uod ^ft emifsus eft ah Hadriano ^frujirtt
qu^ritur , Scop^e nc i{[ diflolutJC funt, an verba illius Scaligeri, Mufarunfu
.
Ocelli
lcripfifle
miratur
&:
aifcrunt, cx
hac ,
ita
t? candi-
& quotcjuot
Suetonium mentitum
mutuauimus
liceat
Si
dijjimifcriptoris
temni viciflim
impudcnter
JQ
claufula,
->
hic
quod nouit
ifti >
Sed vt rationibus
non
iurgijs
agamus
poil
lib. III.
emififle
liretur ,
me
deccflerit,
apud
nulla
nes i n quibus
nomen &
neque enim
Seneca duodecimo
longe antca
Tum ctiam
vt Lacus
j
efl:
veftigium
fortafle id
omne abo-
fadu
poflibile
vfus
fuifle
Indignum ccque
iioviinat
qui
& nullius
yfalfum itaque
XXXI.
eft
eft
magno
eji
Scaligero hoc
argumentum
dc Speclac. vt monftrct
Mtrtiaiis
Fucinum
ribus,
pra^ e^ vili
fcimus
nec Scabgerum
illos
aperte
tamen adhibito,
opus confummaucrit > nipn contradiccntc Spartiano , & alijs
diftin(5ie
affirman-
tibus.
.
Vkima
Scaligeri
liRAPHAELIS FABRETTI
-^p-S
tap.
XV.
5c Rernefius,
ad
negandam Emiflarij
mox videbimus)
in caducum (vt
Claudio perfedlionem
velut
parietem indinarunt.
'-'m'em-brv M II.
J- VETERA
MQNVMENTA ET SCRIPTA NON OBSTARE
-f!:
Achilleum iam porro argumentum , cx Dionis armamentario fumptum accedunus j vt vulneri quod ab eo noilrse opinioni ftrenuiffimij
quos fupra memoraui , Aduerfarij fde infcrre putarunt, ex eodem Dione,velut
cx
Vf-t
collegam
cum Tv
'07rw5 n
Tf 5^0)'^
'^fltTwv
^ S^v i^a.itavi'i&n..
*volutt
quo
cf.vTriV
TTS^]
regio circa
ttauignhiits efficeretur
anno,
ysupynriLj
x^g
9e'Acr
'K^y./A,og
6c,c(.y<tyiv ^
confeiitiunt.
alij
/yai>ens
MoifQdv
ex
re(fte.
nefc^ue
Tempus
Scaliger
Id accidiile
II.
Imperij
om- d
Lirini..
^ Saluij
amnem
ntus
tam
in
potitis
ftandum
citm
cceteros
omnes
Dodoris mercedem
DialeCtici
tiose
in
mifereque argumentatur
Dio
tenta-
/jinc deceptosfuifse
pateat
&
Nonne minanU)
iili ,
tttn excifo
ininum
canalem
M.fwe
tntermifjioyie
al^folutt <egre
poft
ad iinem anni
x:ij
opere
Fucinum inTiberimDio
annum
percenfet,
Faci-
t^
DE EMISSARIO FVCINI
Faciliorem vcro
lippus Cluuerius
&
a fe ipfo diflidentc
perperam, Cluucrius)
alios accuratiores
eo culpabilius foret
Scd
negligcntillima
ifte
ex Grse-
vult
fcd
quana^
.LTo^/ct,
Faiium id recenfet Claudio Imp, 11. <yC. Lar^o Cojf. anno VrLis DCCXCl V. k
natolESV XLll, Ferumtquo tandem Emiffariofer LX. amphus M.P. Claudius Fucini aquas in Tiherim effundere ccnatus fit
tium
iugis
Dionem
finebat
(juod
fufpicor^ue
eum ,
'velex eo
tot ,
male
ntellextffe de Tiberi
l.eic
ita lonjie
a Fitcino drft.intyper-
jumpfifse
>
( vt
mde
ita eft
fi
atquc difcordantc
Quod
eum
&c de Ttberi
multoplus enim
Auriculas-i
adeo fupino ,
ifto
in
intellexifse fufpicatur-y
culo
cmifJionem
fuifle
399
copiosii oratione
Cluucrio , cx Dionc
vcllemus
hunc
mox 'videbimus-,
vt putat
loquenti
magis
quam Dioni
quia
Khodiorum
alieriSi-
primum
fit
illam exhibuit, in
credcrc
ipfi
ellet
cumnaumachiam
Aue
in
EMlSlSSE
emtfifse
nanet
fane ita^Claudtum
compellauere
qua
njtrique in
partium
alteri
vnum congregati
pofiea
Claudium
his lerbis
fed nihtlominus pugnam conferere iuberentur , tantummodo nauibus ordinem iniiicem peruadentes t nonante admanus venerunt quam vi coa^i fimulfg
traffent
-,
contrucidarenticcnc hjEc
NVM,^af>
eadem
Dioncnnomtnat^
ipfa decertatiofuit,
quam
refpondtfjet
dimicare vellet
de prolilutt
Auete
njos',
dtu cunciatus
ac per
fVCI-
Suetonius
Jue
naumachtam antc
quifquam
tandem afuafe-
dtfcurrcns-, partttn
de emiflione Lacus
fed
quia ne vcr-
Lacum
fed cx Suetonio
non
ex
Dionc
effof.
eflc-,
fate-
RAPHAELIS FABR.ETTI
400
fatemur
oti o NitpKiocrog
fiiydxw sT^Cev^
vmx^
quod
in
eT^rjoY
cntrioip
in
a.vlyi
)(^xM ^yrifjiai
yevrT)^
giv\)i
ea.
res
uerat impendifet
or^^njsa^a)?
'rni 4^X)ciV?
Cum opusy
/uin-xa-vriacto^a^
AiM,vn?
rrig
yx^ r^ fyV
e^zaig-oLr^
dtsTnrv^zi ro
feircL
-,
namque
ille
Curator operts
mcaque
in-
Nihil pcr
Fucinum in
te
nifi
cum
L. Vitelho confulatum, ad
dam,
Dionis
annum
vt probauimus,reJjci debeat
videlicet VII.
lam vero
often- d
quidnam etenim ipfe dixerit de perfcda cmifHone Fucini in Lirim , ( nec dixiife dubitetur , quoniam de conamine deriuationisinTjberim,cxteris dih*gentior, loqui non deftitit) incertuiTL
atque obfcurum prorfus eft ; dcperdita huius LX. hbri , vbi de rebus Claudij
nihil
agebatur
plus
filentio
quam
imputari
pofl^c:
cft
cum
L. Vi-
vfquead Vitiiincm
Excidifle in naufragio Hiitoria:' Dionispar- t
rcm aliquam hbri iftius , iam olim obfcru2uit&: dcplorauit Xilander , m initio
luarum ad cum Annotationum lacerum , mutilitum ^fragmentis maU ccheren'
telho
III.
tihus leitatus
fcd nec
ille
difficultcr,
Confulum,
diftin^eque pra?mittat
fequentium
noftra
enim
Cum
feries
in
omifla
eft
hscc obferuatio
ne in Vita Augufti
geftae fint
ta-
Epitome
eft
accurate
DCCC. ab V-C.
nos
abipfoexpofits,
fieri
fub-
folct
fed ab ipfo
Dio-
numeruSiCmfulthus-iCjui
resipfas
fterior
XX.
eft
paginas mimoratur
ftoria
DE EMISSARIO FVCINI
i
itoria vix
Dionis claufula
deficit
Adde ctiam
quod prxcipua
401
Sc rollemnis
fi
confe-
>
cum
elfe
dicimus,
ipfis
prio-
lini
eius
alTutum
fuifl'(i_,
Ec
prseteritam a Xiphilino
oftendamus
tot
illi ,
tmtifqiie ohjlantihus
montium
lugis
remanfcrunt
iti-
fem
fed plano
quadaminumbrant, quin
in
qua huius
I.
Andegauen-.
(nouum vtrum-
que nomen) interluit qui per eos ferpens,3>d a loco fucB originis primo Lacumj
& Orientem folem refpiciens , poftmodum, vbi ad quinque miiliaria eidenu
5
vnde
ia_,
S'
an oh moderandasTiheris exundationes
lerterentur
cius
Aqu^dudus
in
Ec
quo extruendo
erat,prce
impro-
bo
RAPHAELIS FABRETTI
402-
>
fua pace decipitur, fcque procul ab hac Hcinfij laude, in Emiflarij huius defcriptione pra^fertim
abeiie oftendit
extent
uerfirate
de quo
dens
cum
indubia fplendidaque
Emiflarij
valto illo
Jqua Marcia ,
ceptum
artem
eddemque
lateque patenti
fibi alijfque
oftendit
veftigfti
per-
aliunu
omnibus imper- C
Camarra
licet
non
viribus jequis,
pedem con-
vt putat
infcriptio-
iindu(5lus5perfe<2:ionem Emiflar.j
non Claudio,
fed
Traiano
Di
afleruit
IMP-CAESARI-DIVI
NERVAE-FIL-NERVAE
TKAIANO OPTIMO
AVG-GERMANICO
DACICO PARTHICO
PONT MAX TRIB POI XXIII
E,
ex
/.
lib. I.
cap.
V,
F
IMP^CAESARI-DIVI
COS
VI
PATRI PATRIAE
exPhoehonio Htjh
Marf Itb. IL
cap,
IX,
IMP-
DE EMISSARIO FVCINI
403
IMP-CAESARI-DIVr
INVNDAVERAT
Reintf. Chf lll.l nfcr. LXX XL Jxig.
Sed qui credamus
in re
admodum
controuersa
355.
corredioni
qui aper-
illius ,
ET POSSESS
RE
, quse hoc
fupplementum fibi quodammodo latrare videntur ET 'POSSESS/ow^/ RE/2;
irHmutans
TVTOS
uit
tutas
nempe
agrorum optimum Principem oneraqui Marfos vere populos , Anxantinos , Antinates , Fucentes , Lucenfes ,
Iniqua
Marruuiosjcirca
rias ditaret
Lacum
de quibus
diftributione
Albam a
Q ov (aeac-yojct
v-^r]\i' 'ssxy)i ,
Maxime mediterranea
TSoT^iyvi^Vuf^^oitsorz i^vsd^^C^ov^ii
AaCo,
ita
o/uco^^daa. MoLf>aoii
Hannib.iam
Aiti^voi';
AaCiXv
-i
>
eft
1^^^^
Alhn-) Marjis
(Xtto
'^/^w^oxroXeaj; )(^J\s-
Pelignorum
Corfinienfes
Super^eifuanf
5/-
-, .
ce
rum
TRAPHAELIS FABRETTI
404
vti
lis
Marrucinorum Tcatc , Pelignorum Corfinium &cc, diltindis primo popuexpofitis , Ha:c tamcn amj ^ mox eorum Vrbibus , fiue yna, fiuc pluribus
bigua
elTc
protiteor
infcriptionem appellando
tradit
MDCLV. fcripfit
&: a
meminerit , in Oppido nec infrcquenti , neque inerudito , Gens vero (ux laudis amantiilima, & hoc Emifiario (propter quod ThefpU E
ai///tfr)fuperbiens ; itane infignem lifius mcmoriam,& fimul bencfici Imperaerat
qui fe
->
cam
vidille
toris
famam abicciile,
adeo
colit
dam
&: coci
>
monumenta
nomine infcriptam
COCO
HA L C I VS
MARCIO TavsTo
COCO
OPTliVlO
LIBERTO
OPTliVlO
SEVIR-AVG
J^-
DENDROFORO
---^f
.,AJc
ALBENSI-ET
THEOWILME-MATRI
Oppidanorum quoque fubleftam fidem eo magis in
jn hoc alio lapide,
CumcuU Emiflarij
hifce rebus
agnoui
quo ,
NOBILIS
PROGENIES
AVG
aju. ...
i.
HIC
TVMVLATVS EST
^:inde
&
DE EMISSARIO FVCINI
Vi
5c inde fabellam
prim^
fatis
NOBILIS
inalijs praeallatis
percepi
abortum
poi^uam dc rci
^Q.
mentum ,
Item
detegit
aflfe<^atio
veritate
fragorcL-,
AVG
concepta^
&
405-
omnium
com-
in Tribunicia Poteftate
ig
nomcnque
lapidi
Japidari;:B eruditionis
quam miror a
S>c
Reinefio ia
A B
HAEOINSVLA.QVAM-AMNIS-LAVINVS
ADLATRAT BONONIENSIS- RABVLA
P KOH- TRIVM- SCRIPTA- EST- VIR ALIVM
ANTON II LEPIDI E F OCTAVII HE V
CONSTRVCTVM
DISCIPVLORVM- SYLT-AE.INEST-LOCO
^^^ES INELVIBILIS PARRICIDARVM
BAS^SANVM
A BASSA
D I C TVM
HANTENORE
i
Si
CUfeaAemlnfcr, LXVl,
Clafll.Infcr.XXXf^.
cui earum ineptia & falfitas primo olfadu non fuboleat , ei nafumadeflfe negabo . Quod fi ex Capaccio de Antiq. Putcol, pag. 4. fadum contra de tempore
ipfius Traiani obiedenti hac epigraphe , vbi PVTEOLANORVMnomen
PutcolansE VrbisPorts infcribitur j
RI-IVSSIT
yt componentcs vtramque
mu-
nici-
RAPHAELIS FABKETTI
4o4
quandoque
c(Te_..
DD
ADQVE
PERFECTIS
PORTAM
VIENNENSEM
HERCVLEAM
VOCARI
IVSSERVNT
Cxtcnima verionbus Traiani monurnentis tucus Utc abell: , ncque eniminlcriptio fub Columna eam nomine appellat, autin Arcu Anconitano dc ea a
Vrbe commemoratio , feu Pontibus ad fagum &: f ammagum, fluuiorum noDanubius namquc in fuo Ponte enunciatus apud Grutcrunij
mina infunt
t)io. CLXIL 9. ad rem exaggerandam , in eam infcriptionem irrupiflc diciponi potiiis falfam ex hoc quoque indicio conuincamus , vt ex alijs eam ali-;
tcft
bi impugn^uimus, Cap. nempe VIII. deCol. Traiani pag. 235. 11
:
cx titulo
P ARTHICI adiedo
fieri
potuit
vt pag.
ip 2. d
late
admouit
pcflea
quodfi emijjus
efl
(s*
&
Hadrianus-,
ab Hadriano -tfrullra
Traianus non excludetur , qui mutilse 5<: fufped^E infcriptionis teftimonio innititur j ab ijs , qui ex eodem , Claudium , grauiilimorumauthorum affertione
annorum
lapfu
obftru^is mcatibus
proprie conuenit
5^
prxcipue turrentibus,
Adco enim
effrenatam vio-
graue ne rediret
tandeni
Sttculum Pyrrh<e
Omne cum
ita in fui
noua menjlra
qucff.
fngulssfeptennijs
Vifere montcs
quia
'vtferunt^iexundahat-^ adeo
iJt
Is frec^uenter^y^MCiViWi^
LacusJ
Jlbam in ediioftam^aquis lacufirihus ohegerentur , Illum nonnunquam vfque ad montana crefcere folitum , 'zsois Asx^i '^ o^etvTig , dixit equideou
Strabo j fed prudcnti ac miti quadam interpretatione accipicndus , vt ad imaw
collium acccderetj minime veroita detoiqucndus, vt Albam, quampaullo
tnontana
tP*
fupra oftenderat
lacuftribus
in
fuhltmifcopu/o poftam
obtedam
& obrutam
..i
iri
afferucrit
rei veritas
tsety^ii ,
aquis
de^
o^
DE EMISSARIO FVCINI
&
DilTert. III.
de Aqu.
407
fum , Conftat fiquidem ex ipfo loci afpcdu , prius fuifle vt nimius iftc aquarum excefTus Lacufque exundatio , emiflionem in proximum flumen Saltu/TL,
fibi aperiret , planitieintercedente V. M. pafl"uum-, quam diximus,fuperata, (vt
,
tunc forfan
Mancino
cum
V.
inundituit )
M,
Jemiiio
Csr
C. Hofltlio
fummitatem,
illos
Sc
prolixum
illius
mcmoriam reducerem
Vt Tibi ad
:
MEMBRVM
III.
millibus
pervndecim annos
fadum
fummatamen
fine intcrmiflfione
ope-
maximum aliquod
millici
plufquam
fificea firmitate
compada
funt
-,
& vix
lacuam Candiani
fluuioli
dcxtera influic
Vnde
fuJe Ital.
tifTimum namque
lcm
excitato
cf^
{QuadPetramPertttfmwocatuseil-iSid
milliarijs
Aniiq. vbi
?^ in ipfo
ipfius
inMetauruma
,
ad
lib. II.
tradit
cap,
cer-
infcriptumMATAVRI nomen,leuiilliusf2Eculideformationc^5,
vt
F.APHAELrS FABRETTI
4o8
AE TERNI IMPER ATOllES DIOCLE fl AN VS ET- MAXIMIA.N VS A VGVS TI- ET PERPET VI C AES ARES CONSTANTIVS
ET^MAXIMIANVS-PONTEM-MATAVRO
pag.CLXI. 3
Per hacc igitur terrxabdita, Specum Claudius aperuit mhancformafOj?
IX. latitudinis pedcs , XIX. alcitudinis habens , vt
fubterranco efrluuio capacifllmum Itrueretalueum,
Mirum
iem
per
M. pafluum
III.
abfoiuifle,
cana-
ego tamenJ
^v <M.%iBt****ftl<tllftlif MV^
in fecunda
nem
fpofitionis
que ad
accedentium
id
dilbibutis operibus
nec
fcfe
qui fcihcct
effici
aliorum-
potuit
vt
03
tri-
munus penfuinqueperage-
inuicem mipedircnt
atque in ean-
dem diredionem , datumque Ibr^ faftigiumconid quod quomodo geri potuerit inuefpirarent
l.
deftinatum,nomineMISSAKIl appellabimus
pendiculum in
fiebat
tm ftarium incidentes
P VTEI vocabuntur
terra^ fupcrficie
nuncupare
CVNICVLOS fimpliciter
liceat
fuit
margo tucini Lacus fjpra Liris amnis alueum , quod in trium milliarium & femis inter vtrumque diuortio ex Palladij praefcripto qui tnterfexa-
fligij
etiam
fi
minimam
infejquipedcrn-, lib.
iul?e:
iX.
tit.
r;
XL
inclinationem
&
Finge hoc
XV.
fuifl"e
ped.
humiliorem inueniendumefic, Fruftra tamen cnormcm iftamrechnationem ex PaJladio aucupamur , quando ipfamet ratio librse in Aquse Claudi^ q
ilacu
Dudu
de vtraquc fac^o
te
fatcor
quia experimento
in Emiflario, difficulta-
Libra Clau-"
diae
ea
eft
vt fpatio
ita
DE EMISSARIO FVCINI
Ad prfmos arcus
jtaprobo.
40^
ArchitetoDominicusEqucsFontana
fenior lib.I.cap
III,
&
&
m
& femis proxime
VL
Ex
orthographica? ipfius
B ad ftiperficicm Laeus in A
in
fcatur
fic a
fiue a
B in D
imaT
ad fuperficiem Liris
al.titudmem
D cxcedat.
turper Chorohatem
bus
DAE &
fiuc in
A fequentis fedlioms
montis^
vt ait
librationibus
aquarum
Huius inftru.
menti exemplar fe defcripturum promittit Vitruuius , fed pcrijt dcfignatio:
fuccunit tamen eruditiffimus Commentator Hermolaus Barbarus , exquo formam defumpfimus , adiunda cx Vitruuij mente & vcrbis cxplicatione
3^'
j^^
^j^
'^
EE
XX.
ED BD
AC AC
&
fit
in defccnfu
ex
& exade
adnotatis;
coIle(^is
quse
^
talis reperta^'
uit5
RAPHAELIS FABR.ETTI
410
fuit
vt
nedum debita
^greflus Emiflarij ad
ipfum Lirim
(cd ab oftio
f^
ferrctur
In ipfo apice
ell
Emiflarium,
cx
quo tam
in
5v'
fofl^ores
atque
B C
I>EF
Puteorum B C D , 5^:
perfpici valent 5 nam alij E F &c. quamuis e vertice A videri non polfiat, ex c
produdlioneipfiuslirjese, in qua exiflunt ora Puteorum EC D , fub eadem
redla A B perpendiculariter in redtum neceflario coniiflent
Idem prorfus, immota Dioptra , fiat ab A in H versus flumen nifi quod , eo quia vallis ex illi
parte non omnino indireclum protenditur; linea exB in leoufque reda ,d
dabit
fjgnfntur loci
'-,
prominente
colle
K ,'ne
eum Emiflfarium
in
incidat
angulum gra- D
duum XVI. deflei5i:ere cogitur ^ rurfus, ab vltimo Puteo Liri proximo pariter
ad lacuam angulo graduum XXII S curfum detorquet , vt ad angulum rectum
in flumen imraittat
Ha'c omnia , Tabula? fecundoE i(,hnographia , menfura
lipr reddatur, l^fijorfum
qua
loci appofita
oflcndt,
difpofitam
fequitur
vt ex tertia
reHquorum incerta
eorum fdtifccntibus
Ex Putcorum iflorum vfu , tum
Putcisoppletis, ^: lateribus
tum
facultas vt
om-
Nam
Nec folum
2.J.
proximein quodhbet
n:iuItipIicatio
potifHmum ,
alterum Puteum
fed
opus j ex vno in
vt vidimus
milliare_,,
erat PuteorunrL
mutuo
cccurrentibus
Quia enim
Putei
"r
&c
,r>
cJ,
41
A B ad
.D
IB
&
ad vtramque ipfius
angulos redos incidente diuifi; in vnoquoque Puteo,
F , vei C ad
partem produdo Specu paritcr ad angulos redos , ex latere
pedum nouem,
latitudinem
quam diximus
efle
amplitudinem EmilTarij)
gnitudine
iundim
ac tuto, nec
rei
e triginta
feruorum millibus
opus
non ampliusquam
tamcn paclo
ciendas
>
nifi
in quolibet plano
tria
in
eo
& proij-
vel fcalpro
tres
vnicum
ma-
.:. -i
perfcccrunt
Et quidem
vel ligone
nonJ
cxpreflimus
Nollem tamcn,
liac facilitate
tot
fimullocisopcradi oftensa
nimiu
yideri vnde-
iam
num annorum in
Emiflario pcrfici-
endo tcmpusjqua
fi,ex primo Puteo
versus
Laeum ad
primum., versus
Lirim qui quat
,
tuorinterfemilli
bus prdum plus minus diftant,fi non plus quam vnicum pcdem in fin^ulos dies
EmiiTarium procedat , annis quinque
femis fofibres ex vtraque parte difpofi-
&
ti conueniflent
'
omnia
alia in-
-ter Puteos loca ccrta illS ratione aperiri , vt nedumgeometrice ,fed pradice,ad
opus iam rite confedum , reliquum , refpiciendo , S>c ad latera examuflim dirigendo conformarent; quo facilior & certior eflet occurfus opcrantium , & Spe-
redum continuatio
Quod ipfc mons,qua arduus &abruptus attoIIitur^Puteis
cus in
i;.
1.
Fff
careat,mirum mi-
nime
RAPHAELIS FABRETTI
^iz
ninie videfur
fcd
fecundnm Sc
quamuis nullum prorfus veftigium rei pateat ; ea certe de caufsa , quia pin^uc
hic folum 5 5^ arationi aptiiTmmm, nec prout ex parte Lacus fcjualjtnte & lapidcfo in ipsamet fuperficie campo , fe extendens ; agricolis anfam dedit , vt Puteos implerent, iuuanteetiam terrsc decliuitate,agrum<jue complanarent: vnde
ctiam.facium eft^vt hincEmilTarium obftructum & imperuium euaferit.Septem
propterea Putcos cum fuis fibi Cuniculis , ad diftantix duorum priorum rationem , fupplendos cenfemus ; fcd de eorum loco c numero incerti , cum certam , ^ non arbitrariam tanti opcris defcriptionem dare libeat , reponerc haud
ter
aufi
fuimus
Ex ciufdem agri
te vifuntur , ex lateritio
.
montis moles
laceat
fe videntur
,
rarum defccnfum
fuiflc
non modica
in verticem
S<:
licct
minime
eadem
re<fla
Illud
certum
eft
xi
neceflarij fuif-
inferuire poterant
quia in
Cuniculi tandem
, ita
ad ope-
lineam cx oppofito
latere redeunr,
hoc pid:o
P.
vtahafigurapag.395.
c.
cftendimus
a Ixua
panter
fecundiim cius
dccuxfum influunt
Qui tamcn Cuniculi
opcri pcrficiendo con>
modi
peuieceliarij erant;
ingens
remanfilTet
ille
nifi
iam pcrfci^o
, jlli
efle
poterant. Pra-
monti proximus exporrigitur ) ad cum pateret aditus . Eadem ratione , Cuniculos e regione immifios occurrere , ex oculatis teftibus percepi
poilquam fub a:ftatis jnitio , quo anni tempore iam per tres vices me ibi contuli , aqua in Emiflarium e montanis venis copiose ingrucns, & frigus profun-
premus
iiic
di Specus
prccedere finebant
ncc
aquis
illis
perueni
ii
DE EMISSARIO FVCINI
A aqu^ ftilHcidijs , contadu
communicato
fibi
imitari gaudet
quefcapicontrai^iura,
libetj
fed in
&
ira
vtriuf-
qua in-
crifpos va-
medio
VmitatricefuafcherT^nndoimiti,
tota
413
>
quibus
ponitur.
Forma
&
mutuo
fiti
fortafle
onera ferrcnt
impedimento
efTent,
fparfimsedicuIasquafdam^w/cc/^/or
noftri vocant) excauarunt, in qui-
co
bus
re progreditur
Altitudo eorum
vt
,
/**^'
lunt; primus a
vltra
altius
Cuniculi duplicantur,
vt infra
In
( vt
ijs
in defcriptione
fcquensfcdio oftendit)
"*'"*^
nempe
vnus
fubtus
aliuiTL.
effbflusfuitj nccefleeft,
vbi
fit
nem
fciflura
Specus
inloco
duplicari altitudi-
&
fuperiorcm pcr
vnde
fit,
ferri;
vtnonperpetuogradi..
_^
iun<^umarbitror, diuisalatitudi-
Fff
\
loiiGti
vnde in Cuni^
culum
RAPHAELIS FABRETTI
414
culum
De
infcrius
poflct,
.A
infre(|uentia
&
fupcrficies aratro
Poftquam primas
Puteos
Cuniculos dedimus
&c
adhue extantibus
alijs,huius
vctuftatis reliquijs
qua:
B'^"*^
#
fcaltf
cum
pediitn
quinquaginta
glare^p fuperextantia
ad finiftram
alTcqui
DE EMISSARIO FVCINI
^ij*
A afTequi fateor puto tamcn curaitatem illam, qux modo abrupta ccrnitur,ad fcmicirculum & vltra olim produdam, vt finum, ^: veluti portum quendam efficerct , quo & aqua lenius ingredi , &c Hudus , tempore quo Lacus procellis agi^
:
Proxims priedi.
dis aUx ipedandas
quodam V.
pedum muro , ipfil
fiori
quod
C hincpedibusCCX
Epiftomio
diftat
obiedo , fub
quo forfan
rufturct ex
aliaCa-
tara(^a attolli
& de
mitti potuerat
vt
inuedio aqua;,non
O abipfoLacuimpetuose
fed retusa
cius vi in Pifcina
manufacla interiaccnte,exeaminori
impulfu neret
3E
1
fcala eadem kc in Bpiffomio fupra pag. 414.
^i
imaginem \ cx duobus illis muris C D E F prioris Tabulx, in obliquum & quafi ad exagonam Sta& vt aliquos mci
gni cuiufdam figuram tendeqtibus , concepifle me fateor
huius^fomnijfociosconciliare fortafle valeam , vtrumquc fimul asdificium-,,
contrada magnitudine> fed feruat^ diftantia: ac dimenfionum ratione, hic^
propono
Hanc
Pifcinaj
&
'.-:
**
-,
.-
propono > ipquam ? apcipiu cogitatione j nec cnim cgo is fura , qui , vt ahquis
cjuem
RAPHAELIS FABK^ETTI
41^
juein
vetcrum
Villas
Stru(5lili
vel quia
caemento
fcH-fan faxeis
non
in
Extremum tamen
operjs lateritij
terminum
indi^
-u<
muri
tranfuerfi crafTitic,
Vltra \\C
vt in Charta notauimus
apparet)
ahorum
in hoc
campo
vifuntur
ibi
mur. Sed tenues iftas &: informes reliquias colhgere ac defcribere tum nimium, tum inutile omnino eflet:folumqueprsahjs, infana! cuiufdam fub- o
,
hnes diredionis ohm eredum ; in quo, prsfui magnitudine, ?< Epiflomij iam didi viciria \ ipfius Curatoris Opcris fbtionem fuifle, credibile cft ; nulhbi enim magis
conucnienter fedem haberepotcratis, qui A CVRA Emiflarij conftituendus
erat
quibus initium
menti
:de
emissario fvcini
B'
eo attradll
417
RAPHAELIS FABR^TTl
4i8
Stmx
&
aperire,
qua monti in
fui
quam
-I
'.
L.
Locum
afterifco notaui
PROCVRATOKIS
vbi lapis
ille
fepulchralis
NOBILIS NERONIS
fuit,
antcquam
Romanam
in opere rudi
quamuis
Sc impolito
euiden-
Id cgo,
mei comites , experti fuimus , inter quos , officij in me potius , quam curiofitatis gratia ( nam pluries rem viderat ) acccfHt ex Taleacotio Eques Dominicus Fontana, auita ^ propria laudc in architedura celcberrimus, qui profpedum hunc vltimi Emiflarij excepit, & hic exhibenduoL. g
omnefque
itineris
delineauit.
dum
in
fpumas
Du-
?iam
DE EMISSARIO FVCINI
I
rJamminGreme rummis
Vicum
419
pr*ecipitare_,
confpcxi
;
tu EmifTarij, ait
I
Hol-
ad Cluuer.
ftenius
pag.7(56. lio-^ljfed
fallitur
quia arcus
nifiquod,
prope
alicubi
^^
faxisjf ^}'
terr^e
l fuperficicm-, hianti-
bus
reticulata ftru-
Huc
acceflifle vel-
illi
de_.
narrationi creduli
vltra Plinij
&: ali-
probabilitatis
cenfeo
,^
antiquitus
ibi
nullum
condito cclcbratum
vocabulo,
ad os Pitonij
Pedogna indigitant
la
rentium aquarum
&
Templo
ipfius Pitonij
fluuij
gcndam , ob meritum
tot
mehorum
nec
fccus>
PvAPHAELIS FABRETTI
42b
fccus, dc
vhs.T(^r
S^^f*'"
PwVwi' '^o\lC,ovr{^
emnnare tr.^dtmt
qu^t
Ex ea
itaquc parte
AhrcU
qua prouida.^
aquarumdcfluxum, Claudmmpcr
millia-
tas
vel pericuhim
Qua! cum primo expcrimcnto ad votum non fucceffcrit , vel mcdia Lacus S^tcu non exhauriente , altius , hoe cfl ad pedes V. & femis effoflb Canali , itcr denuo aquarum apcrtum fuit, tanto impetu delatarum, vt tabulationes contiguas
ad conuiuium appofitas attraherent
conueilerent
odio
ris
dcilituti
, 3v'
Vfum vero
parum
aut
durafTc
commodum didi
compertum
ell
Emilfarij,
Neronis
faccefToris
moxre Romana
in detc-
vt
labcnte
tt
uerapnfcsmagnitudinis
cius
inter cada-
JVCTOKE
Columna Romsc
vifuntur colIe(3:a.
F.
DoBore Theologe
Komtni
injiituti Pr<edicatorum
Pontificis Pcenitentiario
INter
pauciflima exiftunt
l^ltra
ingentem
mihtum mores,
metationes, frumentationes
tutiones
facriflcia
habitus, difciplinam
,
quse
arma ,
adaquationes
Romanorum
&
& vnde
profe(3:iones
caftra-
vrbium, caftrorumue conditiones , oppugnationes, exdireptiones , demolitiones , fsue & clementer vtrorumque gefta_.
ftragcs, vidorias
pugnationes
pabulationes
profe(5l6
Columna
molem ,
eius
iji
legatos
tnodi
qux
vbique locorum
Excogitaflet, vt harc in
?<:
eius difcipuli
gcntia,
^in
difperfa.
:
luhus Romanus,
&
fuos vfus
& piduras
enim in Columna ab
Francifcus etiam
, 3^:
illarum venuftatem
multa
dili-
& ornamenta
transferentes
Rex Gallorum
Sunt
abfoIutaquc_,
antiquitatifque ftudio-
conflare
pofl"et
atque
vel
&
mcntatiunculas confcci in
deftituta
vero
quod
.
non
potui
vllo adminiculodefti-
non fsEpiflimedeuinarc&rhal-.
commentarijfque hiftoriarum^
COLVMNAE
COLVMNAETRAIANI
Tam
quam
intimzc
nunc etiam
cxtantcm, cxxviij. ped. altam, ad cuius faftigium per 184. gradus confcenditur, lucemfcneftclhs45.minirrrantibus, S.P. QJR.Traiano Augufto, Bellis Afiaticis implicito , dicauit , In cuius extima fuperficic quicquid optimus princeps gemina in Dacos ex-
peditione pra^clare
morte prs uentus non videri t,ipfius tamen cineres in Vrbem relati , intra auream pilam iii
eiufdem fuere fummitate reconditi
Intimam Coiumn^e faciem prior figura o/lendit,ficut extimam pofterior.Totius autcm,
2
& fingularum partium menfuram,ex fubiedo climacis indiculo facillime agnofces
Conftat tota huius Columnce moles ex ^^.marmorels lapidibus frapcndae magnitudi5
.
ex fingulari laureacorona fuperftans, ex 25. totidem gyri per interuallain ipfiimet Columna confpicui,ex vno capitulum,fupremus ex altcro apcx conmoles adco fumptuofplendoris argumentum ,
furgat . RomanvT vtique potentix
nis
ita
vt bafis ex 8
&
&
&
&
Rom. habent
Colurnna
altcra
fentarentur
in
Vrbem
& vt Forum quod ipfe omnium elcgan& vndique confpicuum reddcrcnt monte tant.E
Columna
obitumJ
cineribus recipicndis , vfui eirepoffet, nonfecus atque Memphiticje pyramides in Regum Acgyptiorum, Maufolcum Augufti , fua poftea moles Hadriani, Columna altera^
Antonini Pij & Scptizonium dcmumSeptimij Scueri Pcrtinacis, in fepulchraccflere
aititudinis
quant.^
cxiftit,indc egefto
vtque ea moles,
illius poft
TN
_
quoquoucrfum hnius marmorc^ Column^ trophxa infculpta funt , de fupe, inter qua: vifuntur labarum , figna draconum
tubie , tunics ,
paludamcnta Dacorum genti propria , galcs , loricx , thoraces , fcuta , clypei, haftx,
gkdij , acmaccs, pugioncs, clau^e, fecures , falces militares , arcus, pharctri,& fagittx.
*
Vuole
tl
Furono
quejii
li
de'Daci
di bronzo
Germani
Sarmatt Europei confinanti alla Dacia ,
,
e de'
//
qi4ali
1'EjJ'erctto
Romano
contro
li
Aquil^E, figna
cijs
Romani
viAoi'i^ parts
bus tenent
ex
quo
&
Daci-,
,
_#
quarum ductu
aufpi-^f^
Hce fertum ex quercu fadum, vngui-''
corona cimca in circiihim contorqucri poffet , caputque vidoris
cxercitus fclicia, trophis fgperftant
rcdimii-i
vittis
acf
fynciput alligaretur
'.
Qua
fcmcl
ac*-'
&
marne
la Corona ciuica
poiche l'vno
^i
infegna-)
e la
e Valtrofefione
-vi
e pofla
omamento >
e poflo per
e le corone dt quercia
e di lauro Jt
<Jara
I
'
vi
'gloria
Dio
Columnx
fupcraddirse
confcntit
faflam
&
quse a S. P. Q^Jl.
ipfius ccianu
id accideric i7.Traiani Plcbis Tribuna:
&
altezzo-t
1
2^
Traiani Augufti
Capitolium
tedo
Forum
in cuius
collem Quirinalem,
arnco fuperimpofico
inter
cxcrudum fuic
In
vario ex
marmore,
ftatuis
quam cxccrorum hominum moles credemedio porticus atrio columnis alti/fimis fuperHuc a plcrifquc Cscfaribus illuftrium hominum Ramx transIac.B , non paucis
vt
gigantum
pociiis
pofita
dicata^,inccr
ruinis,Symmachus
Romanus
Pontifex
turrcs excclfas
Dio
Ammianus
jnicatem Colunuia; confcendenccs, capiccllum ipfius circumambulanc rcpaguhs deftitufieri enim facilc poceft, vc vercigine correpci, in ima pra'cipiccs labancur . Tucius
xum;
igitur erit
profpcftarc
ad quam gradus
quam foras cum tanco periculo crumpere
Columnain
cerminantur ,
coloffum habuit fuperimpofitum,idcft, fta-tuam ipfius Traiani immodica: proccritaris eredam cuius rei fidem faciunt ciufdem-^
ocrcata_
qui vifuntur, nummi . Erat autem ftacua huiufmodi paludata , thoracata >
orbera
2
2
faftigio
&
orbem
feu pilara
auream tenebat
in dextra,
intraquam
, quibus Hifpani hodie iudices pro iniigni vtunbantiir rceptrum in finiftra , fimile
tur . Statua autem hjEc , vel a barbaris vrbem vaftvintibus demojita , vel tcmpeftatis
vi alicuius deiecfta nam illius caput, ciim bafis rudcribus purgaretur, repertum , &in^
Pedes autem fafhgio columjcdcs quondam Cardinalis didi de la Valle, translatum
pedes 21. Romano*
coloffus
hic
longus
autem
Fuit
vifuntur
na: adhjercntes adhuc
nam caput a vertice ad mentum duorum pedum quattuorque vnciarum cxiflit , quod
ijs
nona
// Ciaccone al
tejia
dal
mm.
'vertice-,
dellejlatue antiche
che ftongiungono
aWaltezza
tl
Colojfo nonpoteti^
ol
ejfere
In fcpulchris ver6'
.
ncquenon monumentis reliquis, columnarum ratio fuit, vt cuius nomini dicatx effent >
gloria fupra cstcros mortales attollcretm: . HincillaEnnij dcScipione vcrba, ^uantam fiatuam faciet Populus Romanus f quantam columnam , qua res tuas gefias loqut^
tur f vel certequodmaioribusmosfuerit, principes viros fub montibus fcpelire . Ac
ciim monces fcpulchris excitandis vbiuisnonfuificerent, pyramides,altafque columnas
fuper cadaueraerexere vel ipfa potius cadaucra fuper columnas & pyramides reconVrbc fedcre curarunc . Solus autcm inter Imperatores , tefte Eutropio , Traianus
pultus fuit . Nam Maufoleum Augufti , moles Hadriani, & Columna Antonini Pij, e.xtra Vrbis habitationcm fuere .
Qui poftquam Italia
...Prioris BcIIi a Traiano Aug. aduerfus Dacos fufcepti, initium
cxccfferat , Alpibus traiediis, ad Noricos , nunc Stiriam & Carinthiam,cum copijs peruenit per eandcm enim viam iter feciffeab Vrbein Germaniam, cum a DomitiauQ
C^fare Romanis Icgionibus prarficcretur , Plinius in Panegyrico author cft
Profcdionem vero Traiani Augnfti in Daciam,quarto Imperij i\.\i anno extitifTc faftoTum monumenta produnt :& dum aetatis ageret xlviij. Nam xliv. imperare coepit , noa
vt Dio Caffius fcripfitxlij. quod neutiquam temporum fcrici cohsicrc poterat Cuiru
cnim ipfc vixerit annos Ixiij. raenf. ix. di. iv. imperaueritque annos xix. menf. v. di. xv.
confcqui ncccfre erat,aut xxiij. annos ipfum impcrafre,aut ccrrc ixi. obijfle vtrunquo
tamen a rei veritate abeft , vt cx hiftoria ipfius, & faftis , publicifque tabulis potcft cognofci . Nec incommodum fuerit hic adnotaffe , quod ego diligcntiflime inueftigaui
Traianum ItahccB Vrbc, Hifpali proxima, vij. idus Noucmbris natum,vj.Kal. Februarij
imperarc ccepiffc , & vj.idus Augufti diem vltimum obijfTc . Erat autem Icalica , vrbs
Hifpaniic Bcticx, ad ripas Betis fluuij fita , dcccm ab Hifpali milliaribus diftans , cuius
Munc ruina; ampIifTimse yifuntur, non longe ab Oppidojquod Alcala del Rio dicitur:vbi
Hadrianus & Theodofius Impcratores ctiam orti
CaufsB huius Belli fufcipiendi Traiano Aug. fucre pecunia grauari, quam quot annis
:
'
&
in dics
viresaugeri , cffcratioriquc fubinde animo
Prouincias finitimas in amicitiam populi Romani, fidemque fufceptas, ijs fummoperc infcftari glorix auiditas , quam fupra maiores ea fibi via compararc tcntabat: vinciicandtciniurix,dedccorifqucaboIendi dcfidcrium, quod ex profligato nupcr cxercitu,
:
ficri
;fignifque
legionum
amiffis
conccpcrac
&
&
Ijno
Italica
ditc\t%
&
&
|us
Rcx
prareratj
&
Cornelmm Fufcunu
Pr^-
originem
tiiis
cluces a
Domitiano
Cicfare,
Hos namque
traxiffe
cum
&
Herulos abcgilfe
Iftri
5c Goripas habitan-
inibique confediffe
& lornandus prodiderc Nequc audiendi funt,qui vocum affinitate dcccpti, exiDanos cffe Dacos vel Daniam, Daciam Nam Dania eadcm cflqu^ Cimbrica Chcrfonnefus hodie Denmarch & lurlant & corruptiiis Dinamarcha appcllata^,
ftem,
/timant
[,
'
'
diffita
in Italiam
cxcitata fucre
Ed enim Dania
quam olim Cimbri habicarunt, quos poflca Marius dcirrumpere conanres de quorum fpolijs troph:3,Mariana didla, Rom
lcuir
Daci autem
dc quibus nobis
&
&
prohibcrc
fe in
Pontum
illos
& Thraciamj
^ffuderant, mortepra?uentus cfl Mox Domitianus,per Alpeslulias itincrc fa(5to,bicnnio Pannonios domuit, ciim nullus ad eum diem aufusfulffet ad Danubium arma trans.
quamuis fxpe infultantibus barbaris cum Dacis camen bis infelieiccr con^rcffus,
duces & figna amific , licecdcijs Roma?, wiStus potius quam vidor, triumphauerit.
Subfccutus Traianus, Dacorum infoientiam haud diutius fcrendam ratus , aducrsiis
cos arma mouic, duabus f;ivfliscxpeditionibus
Sub priorem , ad pacem petendam fuppliccs compulit fub poflcriorcmjmultis pr^lijs;
attritos fe dedere , Deccbalumque ipforum Regem ,in dcfperationem lapfum, manus
/ibi inferre coegic: Dacia in prouinciam Romani Imperi; rcdadia
Sub Gallieno pcrditi/fimo Imperatore Dacia amiffa efl
Aurelianus dcfpcrans rctineri poffe , omnem Daciam trans Danubium , fublato exercitu , prouincialibus reliquit abdu(flofque cx ea^
populos in Mafiam collocauit , appellauitquc fuam Daciam,qua: duas Moefias diuidcict , Scruiam & Bulgariam hodie diii^as , vt Vopifcus in Aureliano fcribit . Nunc Daci
parcim Turcarum Rcgi Tyranno fubfunt, parcim proprium principem agnofcunc, qucm
vulgo Vaiuodam vocant
Ex Afiaticis Parthi, ex Europxis Thraces Sc Daci, molcftiflimi & acerbiffimi Romanis
hoftcsfuerc. Daci auccm adeo flrcnui cranc , vtmultoplurcs cladesRomanisintuIcrint , quam acccperint gloriabantur enim , Marcem , qucm bcllorum Dcum vana get;tilitas credidic , fuum incolam fuiffc , cui rci allufic Virgilius 5. Acneid. diccns
Mtilta voluens afiimoiNymjjhas venerabar agrejles ,
Gradiuumque Patrem , Geticis qui pra/tdet aruis
Cuius eciam rei memitiit Vegetius lib. i. cap. 2 8,
y Drauus fluuius , Gcrmanis Drag didus , infignis & nauigabilis , c Norici Alpibus 01;tus 5 rapidus , & viokntus , in Danubium rc<aa fcrtur meridiem versiis , ad cuiias ripas
cxercitum Traiani Augufti primum confcdiffc , aliquot conic(fturis colligimus . Noricum aucem appcllabacur , quod nunc Sciriam & Carinchiam dicimus, in defccnfu Afpium regioncs fuppoficas , per quas ex Italia ad Germaniam , & indc ad Pannonios &
fcrre,
Dacos
itcr coinpendiofiuscxiftic.
paruorum caftrorum, aggere & vallo munita , frumento , & omnis gecommcacuireponendo , & hinc ad caftra, prout necefficas pofccrec , in militum
alimcnca perducendo , vcceribus Proceftria , quafi caftris proxima, di(5la . Horrcanos
vcl repofitoria frugum fubcaftrenfia , appcUarc poflumus.
7 Proccftria hjrc loco montofo & afpcro cxtru(fta 5 tam munitiones per ripam Draui flu6 Horrca
inftar
ncris
minis
---'-*-.,-?
tuto transferenda
Caftella per interualla dipofica , cditis afperifque coIIibus,ripis Draui fluuij imminenv
fofla munita, pr^fidioquemilitum tenta , interim dum locus op"tibus, vallo, a2':?;erc,
portunus metandis caflris occurrat; vt fi qus hoftium irruptio ficret interdpicndi
.
20
&
commeatus
gratia
modum
edocuit .
cajiellafirmanttir
timultuaria
foffis
fiella
i^nrd
qiice
tibus prtcfant
Difficde enimhojiis
ad ea
vel incurfus
, fi
qui
eflTent
explorari, prarfentiri
23
eqiatefque degentes
quibus
noclurnc-t
hoflium
infidia?-,
vigil
intra
quod
tanditi
Nomfna eorum
&
Ifb.
^.cap.
&
&
8.
amnfs naufgantcs ,
2 5 Galca feu caffis , capftfs armatura nea, fubtcrmcntum alhgarf folfta . Confueueranc
vcio mflftesomncs pflcfs, quosPannonfcosvocabant, expelhbusvtf. Qupdpropteica fcruabatur , nc graufs galca vfderetur homfnf in.pr^lio , quf geftabat alfqufd femperfncapite, Vegetio attcftantelib. i.cap. 20. Credfderfm autem huiufmodf pfleos
galcfs affutos , ne a^s caput offenderet , ciim f nterccderct mollf us alfqufd
26 Clypeus aneus rrfum pedumlongus, nonnunquam duoruraj vel mfnimiim vnius
ferafs , mflfti Romano olim fn vfu fuft
27 Chlamys , veftfmentum mflftare , laxum , nodo vel fihula connexum , quod fupra humeros , vel fn alterutrum latus rcfjcf poterat , a Numa Romanorum rege prfmo repertum , authore Sufda
&
,2
Sagum, veftimentum
quod candidiim fiiit & indcx bclli , ficut toga pacis Cicut ex S. Ciceronis
quod Hifpani & ItaJi faium vocant manicas iJJi fupcraddentcs ,
quibus antiqua faga miJitaria deftituebantur vtcbantur autcm omnes miJites fagis u\j
expriincns
Philippica coJligitur
beJJo
tur
Itali
2$>
gamha
li
Patritij
O"
li
>
& /ino d
,,
qui terctibus habenis aftridi, in canceJJi formam pedibus nedtebantur, foJaspJantas municntej, foJca;,vcJ crepiduJ;B aJias nuncupati
5 2 Semiipath.!, genus gJadij, quo miJites nonnuJJi , fpatha breuius , vtebantur . Spatha_
eadem cum gJadio , quam Diuus Auguftinus frameam
enim Jongipr erat j
romItaJi fpadam vocant . Hi autem trcs miJites per interpha:am dici afferit Hifpani
1
CaJcei militares
&
&
&
*^
angarias faciunt
33
alij pofl:
Clypeus veterani miiitis xreus , qucm catcnuJa circumambit , floribus & orbicuJis
quibufdam diflinftus, vel ornamcnti gratia itafadtus , vcl ob cgregium aliquod facinus
commiffum conccfJus
Aut
Ne
milites aliquan-
quaiipfi digmata
Jigna pingcbant
>
&
acctum afpocJ4 Scapha , fcu fluuiatilis nauis, e proccftrijs, vel caflellis potiiis, vinum
tans , in militum vfum , qui itcr agentes, ripas fluminis tcnebant , quos alimcnta
cxteranecefraria pcramnisalucumnauibusfcqucbantur. Scapham Jianc vinariam rccle
&
Cuppa?
5:
(imiles prorfus
continentcs
ijs
quas milites cx
cxtfadas
coJIocant
in vfu funt
rijpa
vinum
in vinariam
nauem transfercntes
iiii.^
iri-r;
56 Scapha , fcu fJuuiatilis nauis frumcnto onuJla , quod intra faccos , funicuJis feu cordis
adaJJigatos , e cafteJIis in caftra perducitur , annona exercitui futurum .
57
naucJerJ vtuntur
Scapha
}8
alia
fimilis i^s
tt n.
quibus nunc
\r3
>
in fuis nauiculis
regendis
vino onufla
ex
caftcJIis in caftra
il
callo de^Soldati-, di
mappa
omnium
Europa; maximus, 60. amnibus minoribus audtus , mc,
fJuuiorum
Danubius
9
diofermc corum numerQ nauigabili, nonfecusac NiIusAcgyptiusfJuuius, fepten^j
oftijs in Euxinum Pontum dcfcendit, milJc duccntis miJIiaribus ab cius fonte decurfis.
PetroJiio Arh:troSi\da.xi\.\m
PJiniiis cenfctoriri
eum m
Jib.4. cap.
1 2.
ita
gico-
gicorum
^'
-,
luif , & Drauum & Sauum minorcs amncs intra fe rccipit, Ifter appcllatus, Danubij
Hunc fluuium Ammianus Marnominc abolito , vt Strabo , & Stcphanus attcftantur
poeta,eleganter dcfcripfere.
Aufonius
Gallus
in
4.dePonto,&
hb.22.
Ouidius
cellinus
41 Dcxtrum Oricncem, ficut finiftrum Occjdentem l?gnificarc,authores funt Pythagoras,
& Ariftotclcs I lib. dc Caelo , Plato item , Galeiio tradente, oricntales eflTc dexterns , a
quibus initium motus, Ijeuas autem occiduas docuit ; licet Varrolib. S.L^tinx Lingu;
Hinc
contrarium fcntiat, cui & Plinius fubfcribit , minus exaJle rcm pcrpcndentes
labitur
cxtcndcns,
Oricntem
versiis
properaro ,
(imulachrum Danubij dextcram , qu6
curfumquc fuum dirigerc facilc concipimus.
42 Drauus fluuius \n Danubium fc mcrgit propc Nandaralbam , oppidum & arccm infignem, olim Taurunum feu Albam Gra?cam, nunc autem vulgo Bclgradum appellatum,
non longe a Bacia antiqua inferioris Pannonice vrbc , tefte Cufpiniano in Orationo
Protrepcica ad Sacri Ilomani Impcrij Principes.
cx caftris, vibe, vcl oppido, Iftro proximo, fua figna fequens proficifcitur.
5"Excrcitns
4
Smguli autcm militcs dum progj-ediuntur thoracaci , galeis, humeris iibula aftridis,
fcutis item &: gladijsarmati procedunt, vallum feu haftas fercntes,in quarum fnmmirtatc facculus alligatus , pan? refcrtus bis codo, pera vbi cafcus & falita caro , vas aqua?
vel vino conrincn.do, fartago condicndocibo, & demum tyrocneftis comminuendo:
cquodtunc maxiniiC fiebat , ciim itcr eiret cclerrimc conficiendum, vcl pcr loca inculta,
jdeferra, & infiiigifcra tranfcundum
Godlum pancm hi defercbant nominc buccllatnmv, cuius nunc iji-ltalia alicubi eft vfus
Retortum enim in coronuht formam comtnode perfcrtur vulgus Italum ciambellas vocat Sequebanturque vt plurimum piftores exercitum , quibus crat curje, ex frumento , legionibus publice dato , conficere fingulis buccllatum
Pefcenniumque Imperatorem Nigrum , fcribic Aelius Sparcianus
prohibuiife piftores exercicum fiqui, & iuffiffe milices omnes bucellato in locis pacatis
-accepto > eflle contcntos . Qijpd & Blofidus ex vetcrtira authorum ledione lib. 6. Rom.
.
Triutnph. edocuic
cogcbantur
riter.
ac arma porcandi
Nec
<5'o..Iibras
hoc credatur
militari
frequentiflimc mi-
in arduis expcditionibus , ncceffitasimmincbac annonam paPortabaripvero cibaria fummiim 1 7> dicrum , minimiim trium
effe difficile
, fi
Quam rem
Georgicorumdocuit, ciimaiti
Nonfecus acpatrijs acer
Imujfojttbfafce viant
eibzis^:,
quibus
quod non
aflidua^
Rofnatfus in armis
cum oarpit c^
kojii
in
agmine
caflris
^iii.r.
'^l
milite.t
tis e/fe
mafjus
Arma
enim
membtra mdi-
dicunt
clypeis multis
modis differcbant
Materia-
&
.;
46 Pons
&
fupcrtcxtis
dicit lib. 2.
j
.
'
*
<}7
traierJus
'.
Omnes /igniferi, quamuis pedifes, loricas minorcs accipiebanr , & galeas ad tenorem
hoftium leoninis pelJibus teclas, iubis fupra collum
humeros profuse pendentibus
Etlicet Vegetius vr/InasfuifTe huiufmodipellcs doccat, Virgilius tamen Iconinas eas
fuiffe ccnfct , quibus iiguifcri,
ftrcnui duces in bcllo vterentur , quo ferociores vifi,
maiorem hoftibus terrorem iucuterent . Nam de Auentino loquens 7. Aen. dicit
Ipfepedes , tegmen torquens immane leonis ,
(?<:
&
Terribili
albis
fcd
>
<\\ix
&
fieri,
& leoni,
ciim ex
Apud Romanos nihil vnquam m bello aquila frequenrius honoratius aut facratius
Romana cognomento appellari mcruerit, cuius dut5lu totum fcrc fubiecerint
Orbem Qui aquilam fignifer gcftabat aquilifcr diccbatur & fingulis legionibus vni-
<}.9
fuit jitaur
.
humi
ferculo
5c
quo
faci-
dcfigi pof]et,in
lupi
;
'
minotauri
cqui
aciem portari cocpta erat reliqua in caflris rclinquebantur Marius intotumea abdicauit
Ex eo notatum , non fere legionis vnquam hybernafTc caflra, vbi aquilarunij
non fitiugum Vnalcgiofub vnius aquihududlu dccem cohortes, vtdiximus, continebat . Qua- fi perfe(5la cxiftit, pcditcs habetfcxmilliacentum, equites fexcentos viginti fex
Minor numerus cffc non dchct, maior interdum cffc confueuit Graucm ea
armaturam , hoc efl principcs, haftatos, triarios,antefignanos; itcmlcuem armaruram,
hoc efi fcrcntarios , fagitrarios , funditorcs , baliflarios , contincbat Rccentes qrii allcgcbantur milites , punduris in cutc pidis fcripti , & matriculis infcrti, iurare folcbanc
pcr niaieflarem Impcraroriam , poftmodum Chrifliana Rcligione fufccpta,per Deum,
Chriflum,& Spiritum Sandum &: Ca:faris nomen, iurabantj & idco militi^e faCiamcnta diccbantur
Hxc de aquila & legionc fatis
50 Signifcr,manipulumvelaliud quidpiam pro figno gcflans, nifi fortc laterna erat,qux
no(5tu iter agcntibusmilitibus viam illuflrarct, quam csctcri fcqucrcnrur. Fuitaucem
inanipulus, trium contuberniorum, idefl 50. militum, fignum, ficut concordia cohorti
.
aquilalegioni, propriuni
5
Pra:toiio,vcl Tribunus aliquis thoracatus cum paludamento profufiori latlbalteo a quo cnfis pcndct , fuppliccslibcllos finiftratencns, vcl forfam indiculum militum pontem tranfeuntium quare in fincpontis confiflcns , non vidcturpro-
Pr^fcdus
clauio
'
grcdi
iie
procedcndum indicerc
DcTribuni autcm
officio,
Ciccrodc Leg.lib.
2.
quo-
Vegetius,
fuperquc docucre ,
,
52 Imaginarij fiuc imaginiferi , qui in vexillis imagincs paffim & Deorum, & Impcratorum , ducumquc illuftriflimorum depidasgcrebant, vtCorncIiusTacitus lib. 5.& 18.
Appianus Alexandrinus lib. 2. j Suetonius in VeIpafiano,& Lampridius in Diadumeno
fatis
atrcftantur
*
vna palma:
rifratti
infegne de Claf
degl^lmperadcrt
55
Si-
6.
cum
ait
58 Lanccarij,fcu haftati , ftipatoies corporis Traiani Augufti , haftas longas, ajreis cufpidibus munitas gcftantcs
59 Equi primorum excrcitus ducum Traianum Auguftum comitantium , a militibus tenti
5c alleruati , quibus ephippia feu tegmina ad mollem vciiluram inerant , fericea, & au-
rea, argcntoque ornata , Nonio tefte Frarna habebant & habenas , quibus ab equito
gubcrnarentur , phaleras pra?tcrea , & lora , qu.t ad pedus & fubter caudam inflexa.. >
ne cphippium cxciderct,antcriijs vel retrorfum Iaberetur,faciebant: ftapedarum autem
vfusjquibus equitis pedes fulcirentur, veteribus prorfus ignotus, ficut ftatua? equeftrcs
nummi antiqni,& vniucrfa vetuftatis monumenta,aperte dcmonftrant . Francifcus Philelphus primus recentem ftapcda: appellationem excogitauit , nc res tam familiaris
.
>
dcftitucretur
quo pedum
fulcra
candis ageretur , antequam cum hofte manus conferantur . Qui mos fuit Romanis receptiffimus , a facrificio
bellum
certamen aufpicari , nihilquc arduum gererc , nifi
&
l^ prius pnrcefliflet
&
Paludamcntis autem,purpureis
&
focjum
Hoc tantiim
Ca.'far
Cdefaris fini/lram_.
6S Equi
caudx
Carfaris aurcis
loris
ris miniftris
qux
labara geflantibus
tenti
Labara duo , akerum infignc principis aureum , gemmis, vnionibus, & purpura ornahnccx cufpide pendens , fafcijs vtrinque flucnti, ante C-Efarem gcflari folitum ,
bus decorum tantx olim cxifiimationis , vt a militari turba adorarctur , cartcraquc figna ad eius pr.^fcntiam inclinarcnt . Alterum autem,infigne eratLucij Pra;fc*fli , cuni_>
Cx'fare in ca expeditione militantis, ducisquidem flrenuiflimi, rubeum,fcu flammcum,
ab iplendcnti rubedinc ita vocatum Labarum enim Senatus argenteum fuit , Imperatorisaurcum, ducis rubcum , claflis ca:rulcum
Labari Imperatorij deinde loco ,
Conflantinus Auguflus Crucis infignc iufTitpra:ferri:reIigiofiflimi principis fpccimeniii
Harum rerum authores funt , TertuIIianus in Apologctico cap. i5.
ca rc cxhibens
Diuus Ambrofius inEpifloIis, Sozomenus in Hifloria Tripartita lib. i.cap. 15- Prudentius lib. i contra Syrnmachum , Ammianus Marcellinus lib. 1 6. Procopius lib. 4.
Eutropius in Vita Conflantini Magni
* Vififeg7ia chiamata labaro 7wnfu ne tempi di Traiano , ma di Cojiantino , prima diceuafi
vexillum , & vcxilliferi^/i Alfieri.
68 Sacerdotes laureati , rituquc Gabino fuccin<5ii , follcmni facrificio afTiftunt, hymnos
forfan , Ixtumquc choro pieana cancntes , prccefuc aliquot ficrificio prEfenti dicatas
Cinftus autem Gabinus,vcfHmenti gcnus erat, quo Sacerdotes cuiufque Dci, ritus ,&
Templi pariter vtcbantur, qualc eflcamifium lincum candidum , quonunc Chrifliani
vtimur Sacerdotcs , ab Italis, Cotta, ab Hifpanis rciftius Alua , vocatum . Et ciim eifet
latum , adcoquc oblongum , vt difcincSum per folum traherctur , poflca cindum , pendentcm fupra cingulum facicbat vndique finum Qui ritus pcrhibetur fuilTc Gabinus
a Romanifque vfurpatus , vt Liuius in 5. &: Virgilius in 7.
Jpfe ^uiriniili trahea , cmcluqueGahino
6-j
tum
Infignis
Vide BJondum hb. i Romx Triumphantis Fucrc autem Iiiiiufmodi Saccrdotum vcdimcnta , linea, alba, nulloquc prorfus colore infcda
59 Labellnm arreum , argentcum , vcl aurcum , frondibus, floribus, Sc pr^ecocibus frudibus plcnum , a Saccrdote portatum , vt Dijs nouorum frudiuum primiti facrarentur
Hinc autem forfan colhgi potcft , fub initium vcris hanc a Traianoin Dacos expeditio.
ncm
fufccpcam,
cum primum
70 Vas aurcum ,
vbi fiebant
Chrifiiani
aris
&Scruiusibidcm.
^,
73 The-
75'
Theca 5
rccoiicleiulls
& cxpromcndis
culrris
ad viAimariim occiiionem
qium
Pop'a^
-,
Romulus
vocabant miniftros & minidras impubcres , ficrificjjs inferuicntcs
omnibus,
iingulos
pueros
/ibi
cx
eHent
grati/Timos
fineliberis
,
.cnim inftituit, vtqui
pucllas cx fingulis Curijs eligerent , qui ad pubertatem vfque ficris miniftrarcnt,puelIg vero quoad cfient nubilcs , more ex Gra:cia tranllato coronis autem interim dum_j
facrificarent , vel vittis effcnt redimiti , Camillique huiufmodi pueri ingenui vocarentur . Cuius rei authores funt Diony/ius Halicarnalfcus lib. 2. f<: Scxtus Pompcius,PanBiillas
&
&
&
dens, aut certc fanguinem madata? vidim;:e quod Cicero in Paradoxis,& Macrobiusin
Satui-nalibus prodidere . Sacrificium autem folcbat fieri ante congreffum prxlij, nequc
licebat Impcrarori congicdi ,ni(i prius Di}s. effet facnficatum
77 Patera , inftrumentum erat a^reum patujum , quo particula fanguinis madatx vicitimae
Cicero namquc in Paradoxis, excipi fanguincm patera_/
fuper aram infundebatur
dixic Patera ctiam,prA'tcr fanguincniivinum infundcbatur aris,vt Ouidius Faflorum 4,
;
tburif acerrafuit
parabat,
i.
&
miquedefiguntur
8^ Tubicines
menrum
eft
cx
zere, vcl
argento
tubis clangcntes
Tuba autem
& pr^^elijs,
jnftru-
ficut
buc-
&
'
quam >
'
^6 TuniCde im^e , /lue intimse forma hic exprelTa , qus jdeo dicta , quod cuti c/Tct proxima , carnemque contingerct Hanc nonnulli dormitoriam appdlant, quod ca^teras veftcs exuti , folam hanc cubiciim conceffuri rctinerent quidam fupparum , aut fubuculam, &indu/ium etiam dixcre,qu6d eafubtus induamur: alij tunicam linteam , vel
lincam, quod ex lino plurimiim fieret vulgus camifiam nunc vocat, & ia cami/ia incedcre, barbari dicunt, quod latinc & elcgantcr , tunicatum incedere , vctcrcs dixer^j
Hoc autem inter nollratcs & vcterum fubuculas intcrfuit, quod illorum iine manicis ,
noftrjE autcm manicata? cxtitere
87 Adlocutio Traiani ad milites e fuggefto lapideo , Prsfedis & Tribunis comitantibus ,
/ignis Jcgionum & cohortium a propnjs figniferis coram indudis,qua fingulos ad caftra
iedulo munienda , & ftrenue fe in bcllo aduersiis hofles gcrendum adhorratur
Habitus autem Cxfaris in concioncm prodeuntis , is erat
paludamentum dirfufum & laxum chlamys confciffa ladcJauia , fuper thoracem , vcJ loricam geflarj folita balteus
.
indufium fubtus campeftria caligx & calcei militares gladius capulo cburneo , vel aureo, gemmis ornato dextra ad militcs,quibus cum Ioquebatur,extenta libcllus in finiflra , veJuti inuolucrum quoddam , qui a voluendo volumen etiam
fibula aihiclus
dicebatur
contincbat autcm
gerendarum
Sotto
tl
di lana
vcl
is
vcl preces
commcndandarum memoricC ,
paludamcnto vi
il
thoracefegmentato
vel indiculum
rerum
t tagliato in
d*
ero-*
8S Suggefius , vel fuggeflum , vtrouis cnim modo redc dici potcfl , ex fe(5tis ^ quadrati$
lapidibus conftruAum, Imperatorix maieftati decens, ca?tcris locis circunflantibus cmincntius, toties crigebatur , quoties concionem ad militcs Imperator effet habiturus
olim pro
ficut oratores
faciunt
vt
roflris
omnes , quamuis
,
,
89 Signiferos
pcdites
cohortc
93
&
litcris crat
91 Militcsthoracati ,galeati,
rigcri
nomen afcriptum
lib. 2.
cap.
8.
&
TI-i,orax, vcl
Romano milici
in vfu fuit
fccuri ingentes
es Miles
caflra
conuchcrc
arborum truncos
in frufla fecat
&
tcm
a magi/lratibus
fafcibus illigat^
vndc
licebit.
)fy
SicaiD
genus
gladij breuioris
>
milcs
ia.,
baheo
balrco gcftdt
&
Lapidca autcm plcrnmquc caftra fuifle ciim copia Lipidum cflet , hoftifcomportant
que non immineret , hoc monumentum , Sc pleraque alia in hac Columna repcrta, deDefcrtis namque caltris, quod nobih's ftrudurar ca efTcnt , iniignia oppida
,monftrant
.
fuccelfere
ficut in
Gemina Vinaria
manorum , Leha
numera aha., qux
,
Itaha Caftrum
in Lufitania,
Locris
in
nouum 5
& BiLincionis
Caftra Hannibahs
recenfere longum
in
in Hifpania Bctica
in Africa, Caflra
Caftra
Corneha , Ger-
& in~
elTct
aut munitior
98 Pons ligneus
fuflFultus
fluuio, caflris
Ipfi
nona: difficultate
fluuio
audo
cxercitus prjemeretur
99 Archifaber, fcu architc(ftus, miniffris opcras indicens, & quo ordineflngula difponenda fint in pontc conflruendo, edocens Malleo autem ferreo claui a?rei infingunturin.
gentes 3c oblongi
&
comportant
101 Pr^efedi & Tribuni, de abfbluendis caflris , & optime aduersus qiiofcumque hofiium
impetus infidiafque muniendis , intcr fe dccernunt.
102 Archifabcr murarius , qui alios vrget & operas inter milites diftribuit.
103 Pra?torium , Augufti Traiani domicilium in caftris , leu tabernaculum dicerc mauis
ceffaria illuc
iuxta
quod QiKeftorium
104 Prxtoriani
erat
morem,
humero
balteo
a finiftro
in
illius
quo
&
adaquatio propinquior
& copiofior
>
;jo7 Via
, qusB a caflrorum porta vfque ad fluuium ducit , adaquationis gratia , vnde hic
miles eleganti vafe aquame flumine haurit
108 Lorica , quam parapetum vulgus appellat , quod vt lorica , ita eminentia illa in muris, pciflus defendat . Pinnse autem medix funt inter extrema, fummitates inquam tur-
muris &: munimentis caflrorum rehquis , interferant Quantam autem vim habeat ars ,
cx hoc loco perpende nam milites hi,qui jegre magnum tignum portarcnt, facile diio
yedant dum gracihus fuper humeros , grauius fune ex illo alligatum , minus grauatc
.
fi
ferunt.
&
dum
caftra
perlultrat.
1
1
vt
rccSc difpofitum
&
in melius
indicentem adorat ; non tamen lignum , quo crat on'j/lus , rcponitj vrbanifflme id
agens , ne taHtifper, principe prajfente, ab iniiindo fibi rnunere vacaret
ti4 Foeniliainpabulumequorummtravalluminclufa, C|u6 munitiora&tutioraab hofibi
&
&
ftant
Si e detto che
il
& alibi
vt
, Dacis duobus vi captis, ad C^farem recoiam , manibus loro poft terga veuin(5l:is eofdem ftatuunt , vt ab illis houcrtuntur >
ftium arcana confiiia perquirat , & ctiam cxtorqueat Caligis autcm laxioribus ,
vfque ad talos demiffis , vt pariim a braccis dWcrrcnt ,
calceis integros pedcs tegentibus, ij V tuntur
1
magnificentior , fupcr fluuium cafrris proximumj
7 Pons quintus , cxteris vaftior ,
cui
fiiperftat
conftrudus
lignis
PnrfeClus
ex
fortaffe Fabrorum , aut archifaber pontis
conftruetidi, fuftem vel fudem manibus tenens , minorefque artificesad opus vrgens;
&
&
&
&
quorum
ligna comportant
u.lij
alij
tigna intra
vadum componunt ,
ali;
malleis xreis
gunt ob operis firmitatem Quis autem fuerit hic fluuius , certo deprehendi
nequit; Kter tameneffc nonpotuic, qui ob immenfam eius profundiratem , vadofus
clauos
infi
&
&
&
&
transferunt
pra^Iium confercuri
Equices leuis iirmaturcE > criftas in galearum conis gerentes > quarum altera cauda^
> vt cenfeo > hippopotami , altera cx p^nnis ftruthionis apparct
Caudx namque
hippopotami elegantiffimx funt ,
dignx q\ix conis galearum inferantur . Qucm morem hodie Imperatores Turcarum feruanc, primoribus fucC gcntis > quosprouincijs adminiftrandis pra.'ficiunt > vnam caudam hippopotami donant > quam capitis ornamento
fuper mitram prajfigant > vclut prxfedurx infignc . Quare Aegyptij > fl quos hippopotamos cepcrint, caudas cencncur principi referuarc,& cranfmiccere,nec priuaco cuipiam
JiccciIIarum aliquam cicra Imperacoris pcrmiffum apud fc recinere . In anciqua Roma-
*t2 5
exiftit
&
tftiaiTi
tes.
cum centcni
milites fequercntur
in galca
Sc 16. atteftatur
126 Pcditcs grauis armaturiE , thoracati , cum galcis & clypeis ^Breis , qui pr^Iium excipiebant ,&: canquam fcrreus murus perfcabanc;& non folum mi/Tilibus , fcd eciam gladijs cominus dimicabant hoftes camcn fugientcs non perfcquebantur, ne aciem fuam,
ordincmque perturbarcnt , vt Vegetius hb. 2. cap. 1 7.
127 Lcgionis vniusfignum aquila , ab aquilifero geftata triginta autem legiones fuiffe fub Traiani Imperium conftat, ficut & fub finem Belli Punici 20. fub Imperium lulij
Cxfaris 1 6.fuh Vefpafiano autem 5 5. Traianam vero primam Icgionem c limite Rheni
ab Traiano fuiiTe abdudam in hac expcditione Dacica aducrsus Dccebalum Regenru
Dacorum, Vuolfangus Lazius lib. 5 .Commentariorum Rcip. Rom. docec j (ed qux harura trium fueric, fignatim non liquet.
128 Syluamden/iflimam intra quam hoftcs feabdere, & ex infidijs prodcuntcs, noftros
intercipcre potcrant & quia impedimcnto crat cxercitui progrcdienti, Imperator iubet
'
15
Duo Regulorum
, Traiano Augufto in acic confiftenti , a militibus qui ea fucperferuntur , gratiam principis ob ftrenue rem geftam ,
prsmium fufcipcre
fperantibus .
ciderant
capita
&
132 Prselium atrox a Romano militc cum Dacis confertum ; vbi diutius pugnatum, ftrcnuefehoftibus tuentibus&dimicantibus; tandem equitatu Cacfaris opportune fubfi-
,
.
licet fatis
cruenta
Ciim autcm
tres
Dacorum
multif-
&
tos fcptuaginta
odo
cquitcs aduersijs
&
Dacos hoc
in
Et licctfinguli Confulum, non amphiisquam duas lcgiones aduersus exercitus hoftium etiam numerofiflimos cduxcrint, Impcratores camcn illarum
numerum pugnaruri auxerunt , vt multitudinc reficcrent , quod virtus, difciplinje militaris minor obfcruantia adcmerat. Addequod hoftes peritiores-,potentiorefque multo
cuafcrant:auxerant prietcr folitum copias
demum arma , aftus, difciplinam Ro-
&
manorum cdodi,
alitcr,
&
&
133 lupitcr fingitur fubfidio Romanis aduersiis Dacos in prxlio adfuifTe , vtpotcculus
numcn antc congrcffum ho/lium,facrificijs placaffent & proinde credebatur Romanolum partcs foucre , Dacifque aduerfari Quare cxporre<aam dextram versiis Romano:
rum
occuht
finiflram,
& trucem Nifi ea virilis imago fimulachrum quoddam Solis & per hoc
fignificctur tcmpus & hora
quibus vidoria parta fuit pofl: meridiem inquam cumj
Sol a mcridiano vcrsiisocciduaspartcsincipiebatdeclinare & Dacorum oculos fua-
fcd iratum
fit-,
acic pcrflringere
huius
&quafi exca;care
rci beneficio
vifum
quod
quod
mano
fetto
Ma ojia Gioue
chiufa
aggiunteui 1'acque
il
marmo
J54 Signa Dacis in bello fuere Labarus, & Draco, fed qui,fummitate caude & pinnis per
corpus fpar/is , magis pifcem aliquem, quam draconem rcfcrret Arma autem , quibus
in hoc ccrtamine v/i , clypci , gladij , & arcus fuere thorax nullus , neque galca tunicar /inuofs , licet fuccin>^je , qu:E brachia tegerent, fupra quaj veflem aliam inducbant,
Vtrinque pendentem , & ad humeros duobus /ibulis connexam , & vfquc ad genua dcmiflam ; non diflfimilcm ijs , quas Monachi fupra tunicam ge/lare fblent , /i caputium_>
demas , quas Itali patientias , Hifpani fcapularia vocant; nifi quod Dacorum aliquanto
latiorcs
Romani vero milites expeditiori habitu, & armis in puijs brcuiores erant
tutiiis fe ab illis
gna commodioribus vtebantur , quibus & ho/les acrius offcndcre ,
.
&
&
tueri potcrant
Ingcnuus ( vt apparet) & pulcher adolefcens Dacus , in hoc pr^clio /Irenue pugnans
occubuit Cuius cadauer cx acie raptum , a fuis in ca/lra , vel tutum aliquem locum
rogo , aut fepulchro , iuxta propria: gcntis ritum , rradendum , maximo cum moerorej
15 5
dcducitur
^
Entrogli alloggiamentifi veggono piramidi a due , a due profondate dentro mura quadrate-,
Traiano afuoi cofiitui are .
che e probabile fieno lefepulture de i Daci morti in guerra
.
1^6 Traianus Augu/lus , qui/imul cumLucio Prsfedo huic certamini intcrfuit, ho/libus fuperatis,& ad intcrnccionem csfis , ca/tra illorum inuadit occupata , prxcipit dia Romano milite fuccendi
rlpi ,
draco, prcplio in57 In cditioribus caftrorum ho/lilium locis , /igna Dacorum labarus
terccpta, criguntur , limulque hoflium in/igniorum capita ha/tis affixa collocantur, quo
Romano militi vires animus accrcfccrent , hoc ccu
terror rcliquis incutcretur ,
:
&
&
&
&
&
trophjeo confpC(flo
Daci
abdunt
59 Romanus miIesdevi(ftorial2;tus
:^S
fuga
/ibi
confulentes
in fyluas
amnc mcdiam Daciam abluentc , tranato qui nunc vuigo Tyffa dicitur
140 Romani militcs fluuium aliqucm,vadis rcperris tranaturi arma exuti & veftes fcuto fupcrponcbant quod capite fuJcicntcs tenebant manibus vtrifque , & ita ad alteram fluminis ripam pcrucniebant Signifcri autem /igna traijciebant fuper humeros, vt
monumento pntfenti antiquitatis liquet.
Tibifco
41 Traianus Auguftus
Dacorum
cxccpit
e fuggcfio
nihil
Lcgaros
& c^dcm
belli & furoris
,
quam
ad~
Eft
moliebatur, pilum /iniflra oflentans, indicem
quinque
pedum
Sc
autcm pilum,telum mifIiIe,fcrreo triangulo vnciarum nouem , haftili
fpiculum dicebatur , quod fi arte dirigitur & virtute , & fcutatos pedifcmis , quod
equircs
loricacos
fa?pc tranrticrberabat
Erat & aliud pilum minus-, fcrreo triantcs,
gulo vnciarum quinquc, haftili trium pedum & femis, quod olim verricuIum,&poftea
verutum diccbatur . Huius fecundi generis,fcilicet pilum minus , feuverutum,exiftimo
ucrsiis illos iratus
&
&
fui/fc
42 Daci
ornantes
equos
caufa^ ,
4 5 Daci , incolx oppidi vel vrbis finitimx , ad C^firem vcniunt petend.-e pacis
profitercntur,
quorum antc/ignanus corona erat laurea in/ignitus , vt fe pacificos ade/Tc
& proindcimmunes a quibufqucmilitum iniurijs futuros. Ciim autem iuftas pacis conditiones abnuerenr , nequc vrbem arbitrio Cxfaris cxponerent> re ijjfeda. difcedunt
Cuius
c
Cuii'.s rei
finiftra
adhibica-'.
&
cxcrcmam defperacioncm
in
lapfi
armenca
&
milice
145 Oppidum direpcum a
*-
pisparcitum, militibuseosianliamin capciuicacehiabducereparancibus Vbi & Dacarum foeminarum habitum , capitis ornamcntum , pneroram veflimentaj antiquitatis^.t
.
^^-i^-^n
,
>:V
'}
,>r..r,oi
&
fuffocati
fcum flumen , nimis ea parceprofundum, traijciunc, vbi inulci fubmcrfi
fuperflitcs
Draconarij aucem
parcim ad alceram fluminis ripam incoiumes enacarunc
.
duo
f!<^na
draconum afferuaueranc
>
& montuolkj:
lOca fequerentur.
J47 Equites Sarmatici in fubfidium Deccbali Regis Dacorum vcnerunt, quorum corpoequos lorica hamata tcgebat , galeis in conum, feu"cufpidcm quandam definenti-ra
Eft autem Sarmatia Europ;r regio, lare paccns ad Ardon , qUvC compleditur probus
^
<
&
Poloniam , PruflTam , Rufl^am , Liuoniam , Lituaniam , & Mofcoeciam portionem aliquam , qua: nunc Regi Polonia: maxima ex parte fubfunt
e quejla la
/<-?
&
annonx deflicuta
Romani Dacos faxis
pia cffcc
banc
quod
&
Ne milices
149
Ad
cohorcibus
aliquando
Daci
fagiccis
Romanis milicibus
cumulcu prslij a
in
&
ica obfidio
pcr ali-
aericer fe tuentibus
fuis
;:
Romanos faucia-
concubernalibus aberrarent
qux
ipfi
diuerfis
Vcgecio , vc hic eft videre , fulnima ,lunas, flores , ftellas, cacenulas, in fcutis depictas.
350 ArieccDacivrbis obleffa:muros concuciuncjincerim fagitarij.ineos qui vrbem tucbantur fagitcas incorquenc , ne propius audcanc ad muros accedere Aries aucem machina fuic, qualis hoc loco depingicur, ex crabc & capiceariecino^ereo confeda, cuius
Nec efl vUa
idus muros obruebac , more ariccum incerfefepugnancium , rccrocedens
tam valida turris , aut murorum ambitus adeo latus, vt& ii priores icius fortitcr fuflinuerit, afliduos vincat. Hanc machinam Poeni,Gadicanam Hifpanicx Infulx vrbemcxpugnances, Romanos primo docucrccuius reimeminic Vicruuius lib. Archicedlurs 10.
Carthagmienfes ad Gades pugnando cafirapofuere cum autcm
cap. 19. in hunc modum
cajlellum ante cceptjjent-, id demoiiri funt conati . Pojlquam non habuerunt ad demolittoner
ferramenta ^Jtmpferunt tignum , idque manihus fuftmentes.^capiteque eiusfummum murunt
.
7!?
communionem
<ii''
d',(fpauerunt
Arcu
inucncionem
ariecis in
Plinius
Labat
lanua ,
ariete crebra
lib. 5.
La
bronzo wcaftrato
Am-
ml traue di legno
151 Traia-
^U
'
&
mcatu
&
coniungere volebant, adortus, ante opprimeret, quam vtriufque cxercitus vircs effcnc
Serta autem naut^e & rcmiges faciunt , vt fe \xtos coronent
collediae
Biremis forma , a remigibus adx, qui partim ex Uomana iuuentutc fponta5 3 Antiqux
nei , partim ex captiuis Dacis coarti , ad id munium obeundum erant adiedi . Biremis
autem eo dida , quod duorum remorum ordinibus agcretnr
:54 Arcusjleu Porta in honorcm Traiani Augufti conftruda, vel faltem ornata , ad fluminis ripam, eo loco , quo vel nauibus defcendit, vel confcendere parabat Supra Arcum vcro Mars galeatus confpicitur , bigam equorum agitans , in principis adulationem fimulachrum fadum , vt illius virtutcm in bello , parem vcl communem cum Dijs
fore infinuarent vel certe, quod illius Dei numine & ope , vidoriam fuerit afTecutus >
ita enim commentitios illos Dcos mortales iuuarc , vana gentilitas credidic
.
Non
5 5
&
thoraces
6 Biremcs
a remigibus
aAx
ve<fta_.i
Nauarchus au-
vel
nouo praefidio munit , arma & annonam inferri facit ne aut inopia
armorum , aut rei frumentaria: vrbs in hoftium poteftatem vcnirct
occupatam
tum
mili-
&
pcdita[58 Traianus Auguftus copias ex hac vrbe in agros hoftiles cducit, equitatum
tum in acies turmas diftribuit finc fignis tamen procedit ; aut quod repcntinus ho-
&
opprimcre , tacitufque progredi vcllct; aut quod integram legioncm haud nactus,
legionis fignum , quod alia fcqucbantur , ante ferre dedeceat, Icgionarijs pr.tfidio vrbibus relidis , & rcliquis munitis oppidis , qucE expugnaret, & a Lucio Pnrfedo abdudlis , qui aliunde Dacos oppugnabat . Ex auxilianbus & foedcratis focijs fuas copias
Traianus inftaurat
Nel roflro dellaprima naue-, "vienefcolpito Palemone , ouero Portunno col temone , efopra
vn Tritone quejli Dei marinififi~
laftta coda 'vn'Amore ; d^ ^ppf^Jfo vn'altro mo/iro ,
alla
nauigatione
renderli
per
fauoreuoli
gurauano nelle naiu ,
, e da effi nominauanfi le naui
neWvna,
ftejfe-, come defcriue Luciano di quellagran naue d' Egitto chiamata Ifide-i hauendo
imagine
prora
della
parte
lafua
e 1'altra
in amicitiam Traia5 9 Germani foedcrati &: vedigales Populo Romano , vel alij populi
Cfaremque in ea_>
bellum
fufcipiunt,
communc
aduersus
Dacos
fufcepti,
ni Augufti
profedionc comitantur , prKlio interfunt , nudi tamcn & incrmes , praeter clauas , quiftcs
&
qum-
,'
quinqiic
horis
dunmac
x{{mis conRccr^nt
Solleuando
il
dannoffgm di
dito
>
cojlaftza-, e di vittoria
Romani
totid^rtu
autem fimul cum Dacis eam gentem Traianum, argumento eft,& qu64
SarmaticHS didus , dc Sarmatis & Dacis pariter triumphum cgerit, &: in numifmatibui
antiquis, huius rci monumentum extat. Fuerunt autem hi Sarmats, non cx Sarmatia_>
Afiatica , qux Jongiiis aberat, [cd Europoea, qux crat finitima , compJedente ( vt dixi)
prouincias hodie diftas PoJoniam , Pruffiam , Rufliam , Liuoniam , Lituaniam,
noiij
exiguam portionem Mofcouia?
l6z Simulachrum , vt exiftimo , AuroriE vel Dianoe , quod vel nodu, vcl certe fub matutinum crepufcuJum , hic fuerit cum hofte conflidus . Nifi Deam aJiquam credideric
vana gentilitas in eofibi prxjio propitiam adfuifie , vel Templum aliquodfucrit , Des
bus
Superafll-
&
hinufmodi confccrarura
quod
iuxta
prselium
commiflum
j 65 Tertius hic fuit cum hofte congrcfius , in quo multi pcdites Daci , equites SarmatcC
cccidcrunt i quorum occafu j vidoria parta . Clauis Daci in hoc certaminc pu-
gnarunt
j
Romani vencrunt
ti
&
clade fufccpta
vafis
clypeis
miJes ahquis
in poteftatem mi-
Romanus
captiuus
>
qui ob faruitiam
fignis
Rotcc
,
jdj Spe(ilaculum miferatione dignum , parentes fenio confedi , infantes filios , vt dulcc
onus,fupcr humcros gcftant . Matres itidcm cara pignora complcxaj , imminentcs Rojnanos milites fugiunt , & in fyluas, faltus, locaque munitiora fe recipiunt , proprise faluti
confulcntes
Dacarum foeminarum habitus, tunica fuit manicata, finuofa, fucciniSa , & vfque ad talos demiffa, iupcr quam Jacernas inducbant, Romanorum togis parum abfimiles. Vclamen autem
fum pendens
capitis
.
lineum tegmen
fuit
vitta alligatum
dor-
riter referebat
& clemcntiam ab
ipfb confe-
167 Nouorum caftrorum munitio pars caJccm intra cophinos , feu vimineas ciftas vehunt pars fcaJpro ferreo &: maJIco lapidcs dcdoktos fabris murarijs miniftrant , vt fuo
;
reuin^ftis, fauci;
fub figna
fe-
tefte
Dione
J70 CarrobaJifta;
beJIicce
&
&
"l^^PfO-
^lS Traianus Auguftus pro fuggcfto fuorum militum virtutem Jaudat, iilorumquo
ftrcnue nauatam opcram commendat 5 gratiafque agit, quodillorum opera infiguem
fuerit vidoriam confecutus congiarium illis proinde pollicetur
1 74 Primorcs Daci in bello capti , intra caftrum munitum , fub fida miJitum cuftodia , iiu
triumplium Romam perduccndi , aflTeruantur
FideJis autem cuftodia? fignum , index
:
MiJes quidam in commiJitonis ampJexus & ofcuJa ruit , vel quod mortuum in acio
credidcrit, fupcrftitemquc iRfperato nunc vidcat, vcl quod ex captiuitatc hoftiJi , poftliminio fucrit reuerfus , vel certe quod fucrit aliquo infigni prjemio ob res bcne in conflidu geilias , aut dignitatc a Cxfare donatus .
176 Miles facco onuftus , intra qucm congiarium a principc fufcepit, frumentum fcilicct,
pccuniam , & alia huiufmodi , Csefaris libcralitatc
177 Traianus Auguftus in fuggcfto fedens, loco cditiori congiarium militibus viritim diftribuit , fingulis ob bcncficium fufccptum & munificentiam , C^efaris manus ofculantibus . Qnamuis magnum honorem Cxfarcs impcndcrcnt, ii quempiam ad manus ofculationcm admitterent
X78 Foeminx Dacicx, manes fuorum mariforum , & natorum , qui in prxlijs aduersus
Romanos occubuerant , vindiwla placarc volcntes , captiuos militcs Romanos , ctiamj
viucntes , facibus l^Tui/fime cxurunt , manibus loro poft tcrga reuindis , quos , facile k
principc (ua: gentis , vt in cos conccptam rabicm cxerccrcnt , impctrarunt
I
1 79 Germani , aut Pannonij , vcl ccrte gcns aliqua finitima , Populoque Romano foedetrata , vel denuo in amicitiam & gratiam reccpta , commcatum exercitui Traiani , quem
fupplices reuerentur , poUiciti , onuftas frumento naues pcr Iftrum ducunt , a quibus
milites acccptum, in caftra comportant
Casfar Traianus , rc frumentaria probe curata , exercitum itcrum educit cx caftris
Ij8o
pugnam cum hoftc dcnuo initurus , qui pra^teritis iadturis haud fra(ftus , cornua fuperJ75
bus
'
& concordii'
arictis
&
traijcicndo.
183 Commeatus , pila, fcuta, galcx, & armamenta alia , cum reliquis impedimentis bcJJicis , curribus vcda , & ab equis & bobus ada , cxercitum proficifcentcm fcquuntur
1 84 Caftra ab hoftibus fuperatis, & in fugam verfis, defcrta , Traianus occupat, cum machinis aliquot, quas Daci parauerant mihtumque inibi pn-efidio rclido , quod locus
cffct natura munitus , ne ab hofte defertionis poenitcnte itcrum occuparctur vltcriiis
progrcdiendum ratus, cum cxercitu proficifcitur
185 Depugna dcnuocum hoftibus confcrcnda, & caftris probe muniendis , Traianus
Auguftus cum primoribus cxercitus ducibus dcliberat . Quade rc miJites, prxfcntibus
fignis , in concionc adloquitur .
j86 Traianus Auguftus Legatos Dacorum in colloquium admittit; fcd inducijs quas vafre poftulabant non impctratis, qui tcmpus potiiis redimcre & intcrcipere Cxfari cura:
alij
ligna cacdunt
diuidunt
& ca-
ftris
ftris
alij
calccm
arenam
niftrant
Tramno a
eglt Efplofatori
tornam
danm conto
dell'^
"^
ftato de nemici
187 Traianus cuni Dacis
figna, Sacerdotes,
facrorum,vt
pra:cipicnte
&
diffu/iiis
Domino in veteri
\qs,c
vinum
Libaffe
in ^a.cn^c'i]s
'
rent
2.
&
19.
188 Sueouctaurilia,
'
&
-*
interfunt
>
faciificio
190 Csfar c fuggeflo milites adhortatur > vt fortiter fe & ftrenuc aduersus hoftes in prselio iamiam conferendo, gerant neque patiantur, tot viAorias dc Dacis partas > vno folo certamine pcrire roborc & difciplina railitari ipfos pr^eftare , fuamque fortunam fuperiorem cflTc promde facilem vidoriam futuram , qushonorem & opes concilicc
191 Sylnam denfam ne hoftes , incra ipfam dclitefcentcs , infidias iter agenti exercitui
parare poflent , & vt miles viam haberet commodiorem , Traianus cunftam fuccidi iubet Vbi duorum cxploratorum capita, qui comprehenfi fuerant, longis haftis alfixa,
ad aliorum proditorum tcrrorem , publico & edkoloco fpedianda conftituuntur
^192 Traianus eques Tibifcum amnem , vt conic(Sura eft pcr pontem ligneum magnis tignis fufi-ultum , & intra vada firmatis, traijcit, fimulque exercitus cuniftus
Quem con;
cum tranfitum haberent Dubium autem,an ipfe Traianus pontem fecerit, vel ab hoftibus iam fadum repcrerit Vtcumque
id fucrit , facultatcm illius Dacis adcmit , poflquam fuum ipfe exercitum ad alteram
fluminis ripam incolumen traduxiflTct.
193 Daci non audcntcs Traianum pontc prohiberc , ad montana , draconum propria figna fcquentes , confugiunt Romani autem milites interim > illorum in ftatione vel caflris munitioncs exurunt.
194 Traianus Auguftus loco natura fatismunito caftrum conftruit , ligna militibus quirinuo a militibus fuccendi iubet, ne hoftcs per
bufdam ca:dentibus ,
cophinis arenam
tia
&
quibufdam lapides ,
alijsin-
calcem fabris murarijs miniftrantibus , fumma in eo opere diligenCaufi autem > nc hoftes a tergo irruptionem aliquam facere ten.
dcdens
&
ipfl fc;
, prsfentibus PrarfeCfis
Tribunis figna aftant , prstorianique Ciefaris milices
circumftanc
Tribuno veio Regulus honoris gratia deducitur
.
J96 \'afaligueacirculisambici)tibus5 quas cuppas vocamus > vimun cominentia > coramcatus,
jnearus
$c a
in caftra pcrrc^
5c iuoonaii
197 Pr^toriani milites , & Romani e.xercitus figna, Traianum Auguftum in acic progrcdicntem comitantur.
* GTi Edifici dguifa di tempij , ciafcuno con due ciprefjt pojfono raprefentare fepolture de Sol.
/iitti Romani
J98 Equitum ala Gcrmanorum , auc gencis alicuius foederat^ , fubfidio Traiano Augufto
vcnientium & in lioc pr^lio aduersiis Dacos dimicantium qui nec fr^no , nec llragulis vlUs in cquitando vtebantur,barbaricum & utm-x plenum morem in ea re fcqucntes:
,
paucis qui
aliquot
ccrtamini fubduxerant
fc
draconum
&
cum
lignis
feruatis
200 Traianus vlterius cum exercitu progreflTus noua caftra metatur, ligna, lapides, arcnam calcem , militibus fedulo fabris murarijs miniilrantibus
201 Legati Dacorura fupplices ad Cjefarcm v?niunt , pacis conditiones poftulaturi , in'
,
pendebat
namque grauis
Triarij
veterani
& fpectatx
virtutis
auroque trihcem
, ex auxiliaribus Germanis , vcl foederaFunditorcs autem funt , quifundis, ex lino vcl fctis faclis
contorto circa caput brachio , dirigunt faxa Funda vcro , quod ca lapides fundantur
dida Balearicos fupra cun<5los morrales ea artc excclluiftc , Liuius 2 8. author eft. BaJe.ires namquc foemina? , vt Vcgctius prodit, a teneris vnguiculisita natos erudiebant,
vt nullum cibi genus contingere fincrcnc , nifi quem , ex funda cmiffo lapide, percuilifQupd Virgilius i. Gcorgicorum
fcnc viule fumma in ea artc dcxceriracc vigebanc
tis
populisalijscollecla.
&
fatisinnuic,
cum
aic,
proinde func qui Balearium Infularum habicacorcsfund^r vfnm primos inneniffe afftranc quamquam Plinius hoc idcm apud Syrophoenicas dicac inucncum Scd anciquior-cm eius vfum Scripcura Sacra prodic, cum 2 o. cap. libri ludicum commcmorcc, fcpcingcntos vjros foniiTimos , habitatores Gabaa,ita finiftra vt dextra pr2liantcs,& fic fundis I.apidcs ad ccrtum iacicntes, vt capillum quoque poffent percuterc , & ncquaquam_/
Dauid etiam Ifraeliticus Rex, ante regni aufin alteram partcm idus lapidis inclinare
picia adolefcens, ictum lapidis e funda ita dircxit, vt frontem immaniflimi gigantis Goliath percuflt'rit,ipfumq; ea via intercmerit, qui cundo exercitui Ifracl folus tcrrori erat.
206 Alaaltera auxiliaris, leuis armatura: , vtpote qus clypeis foliim ,& clauispugnaret,
crterum nuda & inermis
Funditores autcm & Ferentarij hi , Icuis armatura: militcs
prvecipuc iu cornibus locabautur , & ab his pugnandi fumcbatur exordium Rcde vcro
.
fini-
finiftris
Guc
pedibus fiinditores,
lib. i.
cum
cap. 20.
prsccptum'naitf*
ao7 Machina ,vtvidcrur, ahqua, quamDaci in Romanos dirigunt & intorquent Piignabant autem Daci in hoc prxho tum clauis , tum etiam acinacibus ,clypcis te5ti 3 ca?-^ ^
.
tcris
armamcntisdeftituti
208 Vidoriam dc Dacis hoc certamine Traianus Auguftus confccutus ,noua caftrahofti
viciuiora munire conftituit Hgnatoribus in cam rcm vel Gcrmanis ,vcl Dacis aliquoti
;
in
amiciriam
&
fidcm reccptis
vfus
209 Nouacalhorummunitio.
210 Captiuus ex primoribus Dacorum
prartorianis militibus ftipatus
in
&
manu appre-
&
1 1
excidium
Militibus
Romanis , c
pra;tonanis ftipato
pugna
coram perfcruntur -
215
dcJerse
gnorum
fontc
pabuli
fcu torrcnte
proximo a militibus
fiebat
& viuo
ncquibat.
miJitcs
caftraquc dcducunt
220 Pacc Jiis condicionibus firmata
ftrumcnca
m.achinas
carumquc
intra faccos
vt
contcntum
artifices traderet
arma
transfugas, fiue
&
iiij
bellica in-
Romanos
fiue fo-
caftcJJa & arces dcdutflis pra:fidijs eucrtcret; & vt omni pr^terea tcrra-
dccederct, quam dc finitmiis per vim cepifTet; eos dcniqucamicos & inimicos haberet,
quos Senatus cenf uiffct Dcccbaluslicetinuitus& moerens , praefentibus tamen iafturis coadlus pcr Lcgacos primores pi Jcatorum affenfus tandcm cft
221 Traianum Auguftum in fuggcfto fcdcntem , Pr^fcc^is , Tribunis , pr^torianifque militibus ftipatum , Deccbalus Rex Dacorum gcnuflexus adorat, ilhufque manus ofcula*
turus apprehcndit , circunftancibus fignifcris ? qui aquilas, & labarum tenebant
cios rcmitccrct
222 TMnsfu-
2 3 3
Transfug.-e
tcrg.i rcuinc^lis
reftituti
cx Romanis
vcl focijs
qui ad
Da-
12} Reguli , &: prsccipui Dacorum duccs , Decebalum Regcm fuum comitati , ante Ca:farem procumbunt , illiufque fe imperio & potcftati fubmittunt
2 34 Draconcs Dacorum , & labarus Rcgis Dccebali
aquilas Romanorum /Igna Cxfirifquc labarum
imagincm , iuclinationc & fubmiilionc quadam adorant, & vt fupc,
-,
8<:
riora rcucrentur
diruuntur
326 Daci cumvxoribus , & filijs , armentis , & pccoribus, terradifcedunt ,quama finitimis per vim ccperant , fuis eam antiquis colonis reftituentcs ^ vt fucrat fcjederc fancitum Nonnulli ctiam loca raunita, dulcem inquam patriam, dcfererc coaCti, m aliaque
.
VBI ERAS
RHAMNVSIA VBIERAS.
ET
XIII. G.
DEVOTIS CAPITIBVS
&
committit commendatque , ne
iniuriam vcl vim aliquam prouincialibus infcrant, dcqua mcrito apud ipfum conqueri
pofiint 5 fubituri fcuerum fupplicium fi fecus fecerint
328 Trophxa ex Dacis & Sarmatis deuidis , ftipitibus arborum affixa , loco editiori collocata, in Traiani Augufti mcmoriam erctfba vifuntur , eo prjecipue loco , vbi hoftes
profligati
dclcti fuerunt
In priori tropharo , cx fpolijs hoftium, confpiciuntur draconcs ipforum figna , paludamenta gentis propria 5 galea: , clypei , labara , pila > veru-
Huic
&
pra?fidiurn
ta, pharetrjE
&
fagittje
229 Vidoria alata , ftans pede galeam calcans , genu bafi columna; innixa , mcdia inter
vtrumquc troph.rum , ftylo intra clypeum lauro coronatum res hoc Dacico Bello prxclaras, famxpoilcritatiquecommendandas, fcribens
Bafis autem columna: , cui Vi,
plumbaras, & falccs militarcs Otflo autcm draconum figna, & tria labara his trophxis
appenfa , quod totidem fortalfis figna excrcitus Dacici, Sc Rcgis Dcccbali ^in poteftatem Ca:Iaris vcnerint , totque fuerint hoftium legiones profiigarx
25 I Regia Decebali, vbi palatium magnificentifTimum, columnis & porticibus ornatum,
quod maximi
ad ripani Iftri fitum quod Traianus cum regia fupcllc(5lili occupauit
momenti fuit ad pacem intcr Carfarcm & Decebalum conciliandam In porticu autcm
fupero, ftatua, vtconijcio, ipfius Dccebali Rcgis conf}>icitur5 vel alterius in/ignis
maioris , qui prxceftcrat , proprio Dacorum habitu induta
232 Porta regij palatij , Iftri fluentis contigua , in cuius fupremo liminc , tria iuuenumj
nuda fimulachra , fingulas faccs accenfas tcncntia , vifuntur Quorum , quod medium
cft , indicem dcxtrum cum brachio clcuatum habct, finiftra fliccm tenet , ficut rcliqua
duo,dcxtra caque Larium finuilachra cxiftimari polfunt , a Dacis ita cxprimi folit.o
quibus &: cuftodia domus cura: efTct , vtpotc qua; ftarent, & cxcubarent ad xdium forcs 5 nihilque illos domefticum latcre poffet , qui igne perpetuaque hice vtercntur,ma-
ximcque fida incolis forcnt , quod pcr indicis elcuationem fatis fignificibant . Nifi totum hoc monumcntum fuerit , quod Traianus Auguftus m Alcmannorum folo condidic , fuoquc nominc appellauit , cuius meminit lib. 1 7. Ammianus MarccIIinus .
* V edeji ejfere vn'Arco sii Vljiro in honore di Traiano ; k ftatue non hannofaci-> ma claue ,
^firiferifcono ad Henole j c^ S Traianopiu d'ogni altro Dio ei lui diucto . Gli altri edifici
fona
4
.
"
Romano
254 Biremis Liburnic^ forma, qux ideo biremis di(5la , quod duplici rcmorum ordino
agcretur , fuperiori quidem vno , inferiori vero alrero Roftrum eadem habct ^eneum
aquilam in prorainfculptam ; vbi nauclerus remiges ad fedulam operam nauandam
exhortatur . Labarum gerit in puppi ,
tria aquilarum figna , vt totidem e Dacia legioncs cum Cxfarc adnauigalfeintelligamus
255 Pra:toria Trircmis , trium remorum ordine a<5la , in qua C^far vehitur. Labarum ifij
puppi , & lumen clarifiimum intra Jaternam prxfcrtur , quod vulgus funale , feu fimalc
vocat pr^toria; infigne , quod c^tera: naues n0(ftu fcquantur . Hippocampum fupra_,
roftrum jercum in prora habct
23^ Trircmis Liburnica altera , trium remorum ordine difl:in(fla, pulchra puppi, carbafis,
funibus ad tranfiierfum malum alhgatis i in prora tria cornua copif, & Vi(itoriolam delphino colludentem habet
?37 Pro fclici reditu Traiani Augufti facrificia in Vrbe fiunt , plurimis vi(i1imis ad aras
ma(ftaris nuncius enim de eius aducnru Senatum Populumque prvuenerar Uomanum.
.
&
&
'
Inrcrfunt autem huic facriflcio nonnulli,pallis vtentes cucullatis, quorum frequens Italije, Hifpanix,
Gallij nunc eft vf.is. Fuerint ne hi Romani , an exteri, incompertum
&
S58 Sacerdotes, facras, de morcgentis vcftes induri, riruquc fuccin^ai Gabino,inCuliam, vbi Confules& Senarus conuencrant, afciti, de votis fufcipicndis , facrificijfquo
peragendis, pro falute
& fehci
Cjfaris reditu in
fu-
fcipiunt
Lafgura eol
nncontra in
riuo nelle
braccio
medaglie di H.-.driano
prouincit^
tutte le
coltitolo
Tratano
in atto di Pacifcatore
ADVEKTFS A VGVSTl
.
comeji
alfuo ar^
359 Bircmium duarum in Vrbem appulfus fofpitatem , & fclicem Traiani aduentum in
candem fignificantiinn Vbi velorum collcctio funium & rudentium cxplicatio, nixus
rcmigum nauim ad lirrus impellenrium,vifunrur. Traianus namque tantifper per Iftrum
nauigans, quantifpcr nauibusexcipiendis eftcapax; dcindeper Hadriaticum mare ex
lilyrico foluens , totam fere Italice oram legit & demum per oftia Tiberina Romam-
,
vfq;perucnit, ciim fluuius magnis tunc cftet nauibus meabilis,qui,obftrufo nunc alueo ,
vix paruis eft peruius . Forfitan etiam Traianus Tiberina oftia conceftcrat , portum
quem ipfe
vtriufque fcxus
falutaturi
Vclccrte Arcusfuittriumphalis in Foro ipfiusTraianieredtusjCuiusmagis
fpeciem refcrt, ob fuperatos Dacos , & Sarmatas a Senatu P. QJlomano dicatus. Cuius
pulchcrrimaornamcnta, miraartificummanuelaborata, in alterum poftea triumphalenri Arcum,Conftantino Magno ob fuperatum Maxentium Tyrannum erc(;l:um , tranfla.
tafucre; c^ux
Intcr quscjo^ilo
Dacorum Regulorura
ftatu vifuntur,
capi-
I
tamcn auul/Ts quj? Alexandcr ^Mc Jiccs Florcntinorum Diix ob illorum clcganriam amputata , nodu clam abftulit Sacrificia pr.-etcrea, adiocutioncs,& plcraquc
huiufmodi alia , zCcinn;i ex Traiani Arcu , non propria Conftantini vidcntur
Narru
ciim ad Pontem Miluium , Vrbi proximum , vi(5ioriam dc Tyranno Maxcntio Conftanrinus habucrit-; parumquc tcmporis intcrccdcrct , ncqne diutitis prorogandum trium-:
capitibus
phum
^rigcret
quam
Arcu triumphali Traiani tranflata: Lcgati priiis Decebali in Scnatum admilTi , quos fecum Traianus dctulcrat, in Vrbcmquc pra:mircrat,depo(itis arinis, manibufque in feruilem morem porrcdis , ciim multa fupplices dixifTcnt, deiiij
confirmata pace arma recipiunt
/lunt
qua: cx
14
1.
Arx
ercdls
prxfcntibus
I
turbaquc Saccrdotum
Popis
qui
ritu
Gabino
induifli
fuccin(5ti
fignis concordi.-e
lacernas
vcl breuio-
laurcati a/lant
142 Traianus Auguftus loui CapitoHno facra facit j fuper aram fruc~tus varios adolens ,
tcui ^ Camilh aftant , & trium lcgionum , totidcm aquilarum figna , praefentc Scnatu
togato & laurcato , & Popa , qui taurum madlat, tibicinibus modulantibus, accrram-
thuris Camillo coram tcnente
Vbi
a?dis loui Capitolino facrce fymmctriam , cartci:aqueCapitohj ornamenta,ampIiffimafquc flrufturasjcx hoc fimulachro dignofcerc po-Hoc triumpho
terunt vmbram & imagincm quandam rei ea orthographia refcrentc
Poffunt auteiru
peradto , deinceps Traianus Dacicus & Sarmaticus appcllari coeptus
haecomnia ad Traiani profedionem fecundam in Dacos rcfcrri iravt hoc facrificium
iter prxccfferit , fupplicationibus ideo inditftis , votifque a Senatu Populoquc Koma-
&
conceptis
Scd
priori interprctationi
Oedipum induere
illud
poctica,
fcribi
ua flumina, nouos pontes fluminibus inicdos linfcffi caftris montium abrupta, pulfum
Super hxc
regia , pulfum etiam vica Rcgcm nihil dcfpcrantem , dicere audercmus
fuit
nouiffimus
altcr
aiflos bis triumphos, quorum altcr cx inuicta gcnte primus ,
Hic fuit prioris Bclli Dacici exitus & triumphi Hnis
.
pra.'tcr
multa
ad rebcllioncm fpcdantia pararc ac faccrc quippc arma fabricarc , transfugas rcciperc, munitiones Sc caf^clla inflaurarc , vicmas gentcs midis Icgationibus ab bcllum &
dcfedtioncm follicitare his potidimiim infcftus,qui fecum coniurare noluiffcntriamquc
lazygum partem finitimam inuafcrat.. Ob has caufas iterum hoftis aScnatu iudicatur,
bcUumquc Traianus aduersiis illum fccundo fufccpit , quod tandem , finc akerius ducis
ope , per fc ipfum confccit
245 Nauis , velis collcdis , anchoris iactis , ciauo firmato , portum & fi:atIonem Iqco tuto fignificat , in qucm Traianus A^g^-i^^^-is defccndit , hoftilcm rcgionem aditurus . Pcr
:
.-,
&
nautx non pauci in ca profc<5tione pallio , fcu palla potius Hifpanica vten14^ Milites
tcs, qu2 a tcr^o
d^ humcris dependcntem habcbat cucullum,ad arccndosimbres ,
collum ac caput ab iniurijs externis protegcndum quam plcrsquc nationcs ab Hifpa-
&
&
nis
fibi fecerunt.
Fucrinc ne Hifpani
in
cucullum propnum
ca cxpeditione fequu,
"5
aut alterius gentls mllltes , vlx afrequi pofliim nl/i confecTtura du<^us > quod Hifpaquocl barbam &capillum, pr^eter Italoantiquus fucrit talis amiftus ;
nis proprius
radebant
barbam
habcant;
qui
promifTum
, Impcratores fuos imitati; prorum morem
lixamquc haud comam nurricbant > vfque ad jetatem Hadriani , qui primus barbam nu-
ti
&
&
triuit
-,
& dcinceps
vt ex vniuerfis antiquitatis
monumcntis
In Arcu ctiam
Hifpani militcs co*
colljgitur
&
dem
&
fcalptus
245 Aquila, legionis vniusfignum, quam fecum ex Vrbe Traianus Auguftus proficifcens
Milites autcm fua_/
.ibduxerat 5 prxter ulia duo , qux auxiliariorum videntur cxiftcre
figna, & proprios duccs, ordinc quodam procedenrcs/cquuntur
246 Sacerdotes ritu fuccincili Gabino , Csefaris exercitum proficifcentem parumperco.
&
&
&
&
&
&
thuris acerra--.
250 Tauri plurimi ad aras j fuper quas focus accenfus, madlandi perferuntur a Popi$
lauro coronatis
251 Scuta militum , forma c^tcris abfimilia, tandiu ex arbore pcndentia dcferuntur
quandiu caftris muniendis intcnti,penfb quifque fuo abfoluto, refumit.
253 Caftrorum munirio , aggcrc fitcongefto, foffalata, valloque circiim difpofito , &
probc firmato Foffa autem , fi vis acrior hoftium immincret , duodecim pedes lata^ 5
tredecim profunda effe folcbat
Supra quam fudcs dc lignis fortiifimis , quas militcs
Ad quod opus ligones, raftra, qualos, aliaquc
portare confueuerant , praefigebantur
vtenfilium gencia femper habebant in prompru
.
253 Lignorum cxfio , fecatio , & comportatio , aggcrc , foffa5& vallo caftrorum munitio
254 Caftrum , vel vrbs aliqua munitifTima , ad quam prsefidium militum Dccebalus
mittit, qui iilam aduersiis Romanosforcitertueantur;
cum,
& ad quam
Daciindifcriminepofiticonfugerepoffint,propria?faluticonfuIturi
vi capit
difpofito
colles
cxturbatis
milites fuos
, rcliquos vt cum feftinationc incoepta munimcnta abfoluant , adhorcum rehquo equitatu, pugnantibus aduersus Dacos Romanis, opportii-
munica occupent
tatur
fubfidio
nilfimus adueniens
8 Miles
Romanus
fevla in caftra
munien-
da comportant
259 Vctc-
2^9 Vttenni
thoncati
, clypeati ,
& galcati , Traiinum Auguftiim
prajcuntem fequuntur ,
figniferos trcs ,aquilifcros inquam duos , & imaginariumj
vnum , vlteriiis progredientcs Quo proculdubio colligitur , duas fuiffc in hoc Romanorum Bello tuncIegioncs,in Daciam a Cxfare aliundc indut^las, & fub imaginc prin-
&
cipis
alios auxiliarcs
/ ttate tre le infegnefuno fAquile , e Vimagme del Principe -ffolo quella di mezzo non e rO'
firata , e tutte tre hanno qualche differenza
tamque
pr^cipiti fluuio,
valucrint, tantarumuc
molium
fundamenta ftabiliri
Vada pra-tcrca limofaerant, neque amnis alio auerti potcrat.
Quanta vero altitudo fit aqua? <Sc quam late patcat amnis, narratu difficilc cxiftit. Fucrunt autcm huic fiupcndo ponti viginti pila? cx quadrato lapide , altitudinis centum
quinquaginta pcdum , prsctcr fundamcnta , latitudinis fcxaginta
Diftant inter fe cqwtum & feptuaginta pcdibus fornicibus vcro coniunguntur Hxc molcs , & pons per
(arcula mcmorandus, ab Hadriano Cxfarc Traiani fucccfforc , cx c^uCxs non vcCth pcrpcnfis ,dirutus & dcmolitus pofica fuit, vefiigijs tanti operis vix rclidis , adeo vthodic
incompertus efltt locus , nifi opere & inuefligatione loannis Cufpiniani proderetur
Hic enim in Auflri.t defcriptione , in inferiori Pannonia, non procul a Canizza oppido
Ctum affignat, vbi proximus exiftit fons quidam cclebcrrimus , qui in fanguincm verti
foIet,obitus,veI infortuniumingens Rcgum Hungariie fi immineat: qnod multaincolarum expcrimenta comprobarunt. Et quamquam in hac pontis orthographia omnia integra non fint, vbi non totpilx, tot forniccs , non Iflri flucnta dcfigncntur pr^Etcrmittimtur tamcn ab fcalptoribus marmorum ob loci angufliam , & vt alijs fimulachris inibi
indu(5tis locus vacuus rclinquatur , aliquo indiculo rcm tetigiffe contentis . Fuit autcm
Traianus adeo magni & excelfi animi, vt res magnificentiffimas non folum excogitarit,
Ccd & feccrit plurimas extruxit enim Marcianopolin iw Mcsfia , quam a nominc fororis Marciana? appcllauit; Nicopolin in Thracia, geminam ob vidoriam dc Dacis
vnam , dc Sarmatis alteram Traianopolin, vrbesinfignes In Vrbe Forum ardificauit,
palatium , bibliothecam , porticum , thermas in oflijs Tibcris portum fumptuofifllmum Hifpanias pontcm de fuo nominc Traiani appellatum fupcr Tagum , \i3.% inibi
longiffimas conftrauit , & glarca & calcc muniuit , vt vfquc ad noftram tatcm intcgrse
maxima cx parte perfeuercnt Vrbcs focias magnifice iuuit eafque aquis , portubus
.
&
e diflantifra
nefipoteua diuertire
Il Ponte edificatoui
da Traianoero-
marmo
congli archi, quefto che vediamo efabbricato di trauature dilegno con lifoli
pili dipietra -iforfe per la necefftd dipajjarui
tutto di
z6i Traianus pincas, & alios pro temporc & rcgionc fru<ftus, in facrificium fupcr aratn-i
adoletj obpontisabfolutioncm Dijspra-cipuc gratiasagcns vinum dcfupcr & alios
liquorcs fuaucolentes e patcra fupcrinfundcns
Cui aflat tibijs canens , Camillus cum
thuris acerra , Popa taurum in vi5limam ma(^aturu$
* Ubabito di Traiano e difufato efimile ad vna mozzetta roucfciata indietro s lafpalla .
262 DecebaIus,primoribus Dacis & Sarmatis ahquotadTraianummiffis, conditiones
pacis fimulator poftulauit , non tamcnfuita Ciefarccxauditus, qui fcmcl & iterurtu
prodcgerat fidem quarc infetito ncgotio ad Dcccbalum redierunt
Vbi & Sarmatarum habitus pacis tempore, vcftes fcilicct promiffas vfquc ad talos , cin(ftum vcl baltcum latiffimum 3 vittam quorundam capica ledimcntem , pilcum? aliorum amicicntcm vidcre cft
:
'
di lc^no
o Cajlello habitatn
la porta
sit 'i
da Soldati
Stationartj
Tra
lefabhriche
cajlrenje edi^
ii^na
& demum
veterani milites
thoracati
& clypcati
865 Sueouetaurilia, in luftratione excrcitus, ex tauro, verrc, & ariete fieri confucta^
Taurum Popa fuccindlus, & lauro coronatus deduinafcula cnim hrcc animalia fuere
clauam
regit
longo manubrio gcftans, qua taurum conficiat.
conftriclum
cit, camoque
Vi(5iimarii autem verrcm, dorfuali ornatnm fcricco, & arictcmagunt Prv^ccdunt Liticines & Tibicincs, lituis & tibijs infonantes laurcis cundi redimiti
quod Csfar , habitu Pontificio , velato capite , fupcr aram igne fuman2 66 Sacrificium ,
tcm jpatera perficit,cui aftant Camilli , Sacerdotes ctiam plcrique ritu fuccincSi Gabino jlaurocoronati, laureofquc ramos manibus portantes funt& luminigerulicereos
.
&
fas aduersiis
Dccebahun
fufcepti
proinde ad fortiter ctftrenue fein pugna,qux imminebat , crerendum adhortatur ad gloriam ex victoria et triumpho , et immenfas opes ex
pra^da et manubijs hoftium parandas inflammat, vicinafque Diacorum ftationes et caftra
maturc occupare iubct Lidorcumfafcibus confularibus retro Crefarem ftat.
5 68 Traianus Aiiguftus in lapidco fuggcfto, quid faciendum , quo ordine procedcre debeat cxcrcitus , qu3e loca in munimcntum Cafti orum pnvcipuc occupanda , quaHrer inuadcndus hoftis, quaHtcr debellandus , Prafedos ctTribunos cxercitus confulit, et
dcmum iuxta faniorcm fcntcntiam decernit Prx'fcdus inibi Pnrtorio fceptrum gerit
miles labarum . Hadrianus,poftcaAuguftus,aftat, qui fecundoBcnoDacicointerfuit.
fidus
Senatui
^6^ Profcclio exercitus leuis armarura; milites anteeunt , triarijs feu grauis armaturae
militibus poftremum agmen tenentibus vtpotc qui rhoracati, galcati , et clypeati, gla;
dijfquc
accinifti
ayo Impcdimenta
571 Vcterani
inccdunt
exercitus
milites laureis
farcinsquc militum
&
cquis
quas
aleis fupcrgcftant.
272 Buccinatores clafficum canunt, Impcratore pricfenrc & indicente; nam ijs folum-
Kuiufmodi^negocium obeundi curaincumbit y{'\ namc]ue non nifi Imperatoreprxfente , vel ci\m \\\ milirem capitaliter animaduertitur , infonare folcnt . Appellatur autem
buccina, quae in fcmetipfam aerco circulo fle^Situr ficut tuba , qus direda eft ; tcfto
Vcgetio lib. 5. cap. 5.
275 Traianus Auguftus miJites vrget , vtrem frumcnrariam, in exercitus alimenta , curribus & dorfis equorum impofitam , ad caftra , quic lamiam municbantur , quam celerrime traducant.
274 Aquilifcr, imaginarij , & labari gcftator , ad buccin^ fonitum cum fignis gradicntes.
375 Pranum agmen militum kuis armatura: cx auxiliaribus conflatum jin quo funt Ger.
manij
mani
*
'
Pannonf;,
Illyrici, 8i
Dalmat^, arcubus
pugnantM
&: fagittis
^uejii arcieri con 'vejie lungajifono "veduti auand nella prma guerra Dacica combattere
d Cauallo dfauore de'Romani , con Velmo acuto-, e corazza hamata de^Sarmati-, si chepojfo'
no ejfere
cuoio
Sarmati
o altropopolo confine
diferro affibbiato
276 Legionis
vn'braccio e ignudo
cum
alterius aquila
buccinator infonaret
quo
priiis
caftra
quam
claflTicum
metauda
Gidfi
e detto cbe
'vefjillo
'
caftra egre/Ti,
caftra
J9
comportant ,
alimenta
in exercitus
nc
dum
fruges
cautos inuadat
caftris
infidias
metuentes
figura , e pare che dfcorrino di renderfi , come "vno di loro parla con h Soldati Romant .
;28i Romani aliquot milites leuis armaturjE , explorarc Dacorum arccspergunc, quibus
r
hoftis occurrit
pugna conferitur ,
in
282 Romani militescaftro hoftium munitiffimo potiuntur , intra quod figna inferunt,
vlteriufqucaliainuadcrc& oppugnare pergunt, machinis & fcalis adue<ftis.
;285 Romani milites muniti oppidimuros confcenderetentant, quos valide Daci proScalas ligneas Cjefapellunt, fagittas , & ingentia faxa in oppugnatores deuolucntes
riani niilitcs admouent, ad murorumquc moenia euadunt, multos eo impecu trucidantes; interim fundirores ,Iapidibus efundis proiec^is, Dacos ad muros accedere prohi.
bebantrficque cruor vbique diffunditur . Romanus miles caput hoftis vnico gladij itn
ingenuus, vt apamputat, truncura fuper muro cadauer rclinqucns . Pulcher etiam
qua:
hic vifuntur,
autem
paret , adolefcens Dacus ftrenue dimicans occubuit . Scalx
lignea; crant, noftrique fjeculi fimiles quarum oppugnationis inuentorfuit Capaneus,
qui tanta vi , fcalas confccndens, occifus eft a Thebanis,vt extinftus fulmine dicerctur.
&
oppidum muniti/fimum
periculoque non leui verfari , nifi fuppetias illis quam primiim ferat proinde opus elfe noua continuo auxiiia-.
fubmittcrc . Hac re cognita Cxfar cum prxtorianorura agminc accurrit,vt copijs ince-
in
cum
prto-
pr.etoriam' milhcscu/l-odes
'Vel pifta, vel
ScMpatorcs CzCariS)
obfidebat
qiiorum ciypcfs
varla flmulachraf
adfculpra viruntur-
^92
in
nullum fux
laluris
mentem veniret , mortem priiis oppctcre quam direptioncm & feruitutem RomaQnare communi omnium confilio vrbem incendunt cunnonim pcrpcti decernunt
ftafque opes,in vnum rogum collGdas^exununt; ne prxda vlla hofHbus fupereljet , do
qua poffcnr gaudcre vxores & focminas reJiquas cum infantibus trucidant ipfique fub
nodlis filentmm clam fe cx vrbe fubripiunt exanimem adolcfcentcm , fame vcl morbo
aliquo oppreffum, & alterum grandxuum fcnioque confcdum, fecum educunt; & iiij
in
vaftum antrum , ad radiccs montis cuiufdam fitum , ceu in locum abditum , & a cognitionehoflium femotum ,concedunt.
295 Daci qui cx vrbe aufugerant , confilij inopes ^cun-fiifque rebus defptfratis, morterru
(ibi veneno epoto confcifcunt tanto ardore animi, vt alter alterum prxcedere certaret,
& primus ad ncccm vellet accurrcre Vas aurem ingens in medio erat expofitum , liquore aliquo hTthifero plcnum , ex quo nonnulli exiguis poculis venenum hauriebant
iingulifquc bibere dabant, ca menfura , qua: breui inrcrimere fumcntcs poffet. Alij
exanimcs iacent , quos virus iam extinxit, alij concidunt moriruri , ahos vis vexac
veneni in vifcera transfufi. Miferandum profcd^o fpcdaculum, inquo caritas& pietas
habebatur , in fuos & in fcipfos criam I^rthalitcr ff uire
294 Dacici exercitus rcliquif pcr afpera loca & ardua montium iuga fugientes, draconis
fignum, quod cx acie fuperfuerat,fequuntur Erat autcm fccundiim millcfimum quemijue mihtem draco pertica fubJatus , cui argcntcum caput , reliquum corpus oeu ex ferico contcxto, coloribus variatura, infiar veri draconis, Suida authore
295 C^far Dacos clcmentiam ipfius implorantcs non exaudit , qui toties fidem fregerant,
;
illiufque
animum
irritarant
Siniffra
namque capuJum
gladij
&
quo
erat accinilus^ap-
&
296 Annonamjlitibus viritim diflribuitur. Vcteranus huic rei milcs crat prsfedus qui
modio ccrtas cuiquc menfuras diftribuit quas faccis cxccptas humcrifque impofitas
,
quam
in
dx caflrorum
*
Pare che
ti
la
298
curam commitrit
parlamento dt Traianofi raprefenti lafede de Soldati , diftendendo tut-
partis
in quefto
mano
verfo l'Imperatore,il che denota ancora la manofopra le tre infegne delle Cohorti.
Lcuis armatur.r milites Pr^toriam Portam cgreffi , d.d reliqua caflrorum munimen-
.?/-
tcs
'---"
tioni
tionl
qux
ad<?ommo<?as sedificant
fcalpris,
reifque clauis
con^cd^
t-.
excauant, conlcruiiT,
lcbranda./
oppidum quoddam munitum , a Romano milite occupatum , expugnare conantcs , maxima vi & cxdercpclluntur a Csfirianis militibus , qui prcfidio
a Traiano fueranr rclicfti
Saxis autcm , quc ingcntia in Dacos ejj muris deuoluunt >
maxime fc obfcifi tuentur
304 Daci
caflirum
feu
505 Rornani miUtes , qui pra;fidio arcem tcnebant obfcfTam , cadaucr Daci infignis , qui
in oppugnatione moeniorum occubuerat , catena vindlum, trabique e muris prodcunti alligatum , obfidcntibus prouincialibus luis in ludibrium & contumeliam oftentanc.
306 Daci rnagno dctrimento in oppugnatione arcis accepto , vcriti ne nouus miles inj
fubfidium veniret , obfidionem foluerc , & in fugam fe conuertcre, coguntur
Collaudat illo307 Traianus Auguflus ad duas aflantes mihtum Icgiones adloquitur
rum virtutem, quod flrenue in omnibusfe gcffcrint, fortiifimcque pugnauerint.-proindc
ad futurum belli fincm fcliciter obeundum fummopere cxhortatur: prxmia ilhs 6c prx.
fentia&futura pollicetur.
308 R egios
duntaxatmanibus &
fpecu magnam vim auri condidcrat, preciofilfima qu.eque, & eos liquorcs qui affcruaQuibus confcvitis , ne quifpiam qus gcffiffct proloqui
ri poterant , eodem congerens
.
omnes , qui
gnita crat
thcfauros indicauit
occidi
iuffit
Inuentos autem
&
&
&
necem
fubituros pollicentur
3 10 Decebalus
maxima animi
anguflia preffus
manus
fibi in-
fe interimit
&
xibus icd^idtis
col pu^7iale
iji
Decebalu , circundaiidulo mtorno la Qaualkria 'Romana , per prenderlo , e facendo fegni com
le mani , fe piu toflo mn e Decebalo iflcjjo , che cade ferito , ritenendo vn Soldato le redini
del Cauallo
Pmorium Traiani
incaftris.
meriBt.
Si vede la
Decebalo
tejla fola di
ne vifno
le
xl
Ciaccone
milite de-
ientur
in
Romano
jniles confccndit
& alcibus
nifi
abundabant
Vrus exiftit; vtloca eafuiffe niltuofa-&
,
edita , qucE poftrcmo Ccefariani occuparunt , iutclligamus . Efl: autem Vrus animal j a
jC-tfare lib. 6, BcIIi Gallici delcnptum, paullo minus cIephanto,fpecie , colorc , & fi.gura taun feritate tanta , vt ne paruulum quidem exceptum manfuefiat Cornuum ca
vris
516 Animal
eflcnt peruia
quibus
hi filtus
-figura
rentur
&
.
amplitudine
Magna
xohfpexcrunt
5
Alces
feu
vis efl
parcunt
Alcc
Germani eorum labris , argento circumlitis > pro poculis vtceorum , & magna velociras ncque homini , neque ferse , quam
vt
vtroquc enim
modo
animal
e/f: ,
,
Cxfar lib. 6.
magnitudino
vt
fed
dedunt, captiui
vintii
&
'
'
'
Hoc
Hoc fccundoBello Dacfco abloJuto Dcccbalo vin dcfundo proccribiis captis partim ,
in amicitiam &: dcm Populi Romani partim fufceptis
Dacia in Prouincia? formaiTu
,
, pr^fidijs vbique locorum difpo/iris , arcibus dirutis, qux faciJc tencri Iiaud
poterant; Traianus Auguftus Ca^farum ftrcnuifTimus, toc viiflorijs cJarus, totopibus
fpoJijs onuftus , in Vrbcm ex Dacia rcmigrauit, tcrre/tri , veJ maritimo itinerc
inccr-
redacla
&
tum , vbi fecundum de Dacis trmmphum egit , fumma pompa , gratuJatione, & appJaufu Senacus , totiufquc Populi Romani
Non autem Jiquet quo anno cius Impcrij id
.
geflum, nam prior triumplius anno 7. Impcrij fui de Dacis dc Sarmatis cll habitus,
trieunium eo BelJo durante; quod autem tempus intcr vtrumque triumphum intcrccffericquantumue fecundum BcJJum Dacicum diJatum , non conftat Exitus huius Belli ficuc Dacis funeftilfimus , ita Traiano Auguito feJici/Timus & cJariflimus
fuic
.
FINIS.
CO LVM N AE.
pa^.ii^.Sc 116.
GLRM-DAC
PRINCIPI
PROFECT- AVG-S-C
infrd
allaguerra Parthica
Imp. eques dex. Mjw.TR-
PT
POT' COS"
III-
P- P- S"
tfpcditio?je
Imp
.4
QR Q
tollr>ite<,cum aquila
Exdem
peiu-
Infegne militari
P QjL
OPTIMO PRINCIPP S- C
cum velamento
Flttu^ typus
ill
4. 5. Allocutione
6 Aquila i-'fixa in medio,
circa caput
DANVVIVS
Dantdbio
Flutiij typus
OPTIMO- PaiNClPl*
Danuhio calca
Irnp. cques
la
S-
Dacia ,/ignificando
il
PQ R*
DAC'
Cidcm cpigraphe
CO:>- 1111' PP- S* C
12 ViioriaaLatagradicr,s,fin.pdmam,dcx,fupertroph.<:o. S P Q.R- OP TIMO* PRINCIPI
15 Vi6ioyi.if}ans,dex. coronam, fin. trophxum. Ti\' P" VIII- IMi^Iill- COS- V- PP* Spone Vilioriacum coronans fm. palmjm gerens
14. Imp.fi.ins dex.fulmen ,fin. hafiam
SENATVS
Vidoria abfqne
coronam
ali',dcx.
palmun FR'
ftn.
POT-
POPVLVSQVL roma.vvs sc
10. II. 12. 15. 14. VittoriedellaDacia.
Imp, togatus flans fuper fuggcfiu , dex. laurcam fin. fcipionem , a l&ua Vicloria illtm coronans , ftn,
palmam gerens , ad pedes dtio iittncuU mjnus attoHentcs , ad latera quattuor vexilla cumfuis aquilis.
1 5
SPQROPTIMO
Itgitur
^^^
XAAKIAEON A
&
SPQK.
OPTIMO PRlNCIPI S C
PRINCIPI22
de
Germam
COS'
V' P- P' S P
S-
Q R" OPTIMO
C
25 Alius
23 AUui rurerflyue
vnAnihm
poft
tnga
COS' V' P
teitir.eiis.
P' S
Q R- OPTIMO"
PRlNGlPi;
DAC-CAl'-
infra
24
X)
Aliiis (lnns
ad pedes
R*
OPTIMO' PRINCIPI
clypci
COS' V* P
P" S
Q R.* OPTIMO*
PR!NIClPl-/../;vi DAC- CAP26 Jltnsflans manihus ar.te peQus nrtinHis ad ptdes clypei . cadcm cpigraphe
21.22.35.24.25.26. Prigioni , e Trofei de^Daci , e de^Germam .
27 Midter riipi injidens , dex. aquilam lcgtoaretn > ad ftn. dno pueruli
,
DACIA AVQVSTI
'
PKOVINCIA -S-C
37 Daciafatta Prouincia con IHnfegnadella legtone .
28 Romi ^ahata fcdens ftiper ftrue armo nm, fln h^fi>*m dextram
,
mter
eos caftiuus
bumi fedcus
POPVLVSQVE ROMAN VS
30
s-c
P P-
Miilier fians
'
S'
Dactm
calcans
dcx.ramum,
cornucopia
fin.
SPQR* OPTIMO
.SE^tlATVS
Trofei
dextro peie
PRINCIPI
30 Dea Pace ,
i^ dextrorfus refpiciens
vn Daco
Daco
ad pede^ genufiexo . eadeni cpigraphe
ramum
cum
3 1 Mtttier fedens fiu.
3 1 Dea Pacefedente , con 'vn' Dacofupplicame
S P
5 2 Roma fedetis dex. Fi^ioriolam porrigens , fin. fceptro innixi > COS V
oiiero felicttd calca
Q R. OPTIMO
'
PRINCIPI52
^}
Ro?f.ia Vittoriofa
Imp
33
qiiadrigs
in
Triofifo
rmHm. S P
OPTIMO PR.INCIPI- S* C
R*
5-
PRlNfCiPL S-C
Tempio ouero Arco
6
3
-,
37 Templutn
rumum
fin.
fronte
m mcdio
lOMytrophxis
d Gioue ornato
confacrato
olio coltmriariim,
37
38
>//*-'
38
Bafilica V/pi.is
39 Aliud
,ftaiuis ornuturn,
BASILICA* VLPIA
.cdificinm
S P
am
jex coU',mnis
TRA!AN[
^g ForoTraiano
40 Coliimria cochlis, fnrcr
40 Cvlonna Traiana
&
fiatttx,
trophaa.
infi:d
FORVM
PQ
.juaimago Traiani. S
TROFEI DI
OPTIMO- PRINCIPL
R-
T RA lAN
pa^.iiS.Siiig.
^ueflt trofei appartenerfi d Traiano ci perfuade Pejferefiatt tolti da gli edifici di Traiano ,
potche erano collocati per ornamento del Caflelio delV Acqtia Martia ri/tabilita ,
accrefciuta
1
&
La mamera
li
due
trofet
longafcjfatigolare
confiderato
e gran
donde non
le
medemt
tton -vfata
medagiie dt Traiano
tauoie ai ?ium,
trofei
diTraiann
.,
da Daci cometn
;
ce' trofet
^ alla fua
ma
ia
Daci ,
md
Germani.,oSarmati difor-
tutte iefiguredella
epriq^iotn de'
Colonna-,
Colonna
efibite
'Daciafedentefopra
ii
Ma i'hauere
medefirmfcudt
mi hd
toito
tolto
o^ni duhitatione
rarmi
mmici vintt
de'
trofeifi conformano con gh due altrifcolp tti nella Colonna alfoglio 5 8 . con li medefimi elmi , loriche hamate , e clamidi -.faretre , infegne , SQno dipiu qneftifcudi adornati dtfarmenti pam,
pim^e grappolid^-vtte
num,
gi
Tritoni
de' quali la
>
2 -j.figttrata
Dacia
e fertiltffima^ e
mani
efihita
al
c^ ornamento daWeccel-
lentijjlmo Scultore
INSCRIPTJONES.
t:
IMP- CAES
pag.117.
FORTVNAE
AVG
OMNIPOTENT
VICTORIAE- AVG
NONNE-DIXDTIBI
DECEBALE
FVNESTVM EST
VBI-ERAS
RHAMNVSIA
HERC\^LEM
LACESSERE
NON RECTE FECISTI
VBI^ERAS
QVANTVM-ABFVIT
NE-ROMA-LVGERET
SED^ VIVIT- TRAIANVS
VE TIBI DECEBALE
TVA
MILES^LEG-VLET^XIII-
IPSE
TVLIT
T-SEMP^ AVGVR
AVGVSTALIS
VVarhel Tranfiluetn,
RAPITVR ET
ROMANA^QVID
I VG VM- ECCE
SVB
DAN VBIVS
in ruinis
M^F^QVIR^RVF
PRAEF^COH^VI-BRITTON
D LEG P M^ P^ F^ DON DON AB
IMP TR AIANO BEL DAC
P^P^LEG^XV^APOLL
-
IMP-CAESAR-DIVI
-
VVarhel
L^TERENTIO
NERVAE
lACES
DEVOTIS CAPITIBVS
NON DOMET
MANV
TIFICIS^VIRTVS-
QVOD
7 ruinii
NERVA
TRAIANVS- AVGVSTVS
GERMANICVS- DACICV^
PONTIF MAXIMVS
TRIB
COH II VIC
D D
Eraccartc in Lufitania
TRIB- POT^IIII^COS^IV
I-O-M
ROMVLO^PARENTI
VICTO DECEBALO
MARTI-AVXTLIATORI
ex Panuinio
FELICIBVS-AVSPICIIS
CONDITA COLONIA
DACICA
SARMIZ
PER
AD^DECLARANDVM^QVANTAE^ALTITVDINIS
MONS^ET^LOCVS-TANTIS-RVDERIBVS^SIT-EGESTVS
M SCAVRIANVM
.
/ hafi
COLVMNAE
EIVS
PROPR
e rujnis
VVarhek
INDEX
N D
AChaces gUdij,
Mce animal
']uale
benedi&a Chriftianis
49. 269
II
70. 266
70
8.49-8 2
49
Rom. ftgnum,
ibidem
ibidem
Aqua
Ii5
517
Aijuila militix
corniitum
Mce mafculum
256
87
efuales.
Aerario
in
ibidem
tbidem
.
,
Itgionum figna..
49
99. 10 2.
Archifaber, qui.
Archite&us,
ArcHs
Arcus
Arcus
Arcus
Aries machina
quis
205
49. 269
Buliflarij
7
13
Biremis forma
Biremiscur diEla .
Biremis rofirum areum
Buicin.itorum
muuium
CabgiC militares
Camifia
Camillus
239
12
60
57-83
277. 284
II8
36
Calcaria.
Calcci miUtares, quales
505
13?. 240
ibidem
ibidem
& Camilla
CiLmn-fire, quid
quid
Columna Traiani.
Caniwus Rufus BcUunDacicum Grcis
Cinielli anei in
fcripfit.
Cafira Cvrnelia,
ibident
ibidem
Gtmina
Caflia Grrmanorum
Caflra
ibidem
Caflra Haniiibalis
Caftra /ulia
ibidem
ibidem
ibidem
Ldia .
ibidem
ibiden
Caftrorum munitio.
Cafirorum munitio , qualis.
Caftrum Ncuum
a54
96
44
CiWibri
14
Cimbnca Chtrfonnefus
vbi
12
Clajficim, qtiid
47
57
26
49
14
ibidem
Coivffus
Colimn Antoniniann.
Columna eiufiemgradus
ColumniefeiieficlU
4
I
dicata
10
ibidem
qiiot
ibidem
quot
1-4
Colurniiit
CoUmnx
ibidem
ibidem
ibideut
Columnam Antontnianam
Cotummc
Column
Columnx
Colimna
Columna
ibidem
Antoninianx aldtudo
Antonini feneftell/e quot
86
74
29
242
J4-
29
qui.
19
3 I
verfibus
134
184
2lg
96
163.209
B
Baleares funditores
ibidem
Caflra Flattiana
Caftra
241
i'4
147
14
162
9
96
Caflra Citcilia.
ibidem
ibidem
Arx
Caflra Bilincivms
ibidcm
ibi^em
ibidem
iSl
Caftra Vinaria',
Caftra d Dacis deferta.
550
quid.
Arietis inuentor
Komanortm
Caflella
99
12
Conftaniini ex aliof*ffus
Caftra
240
28?
28j
164
191
214
315
171
20
12
triumphalis Traiani,
Traiani , vbi .
Traiani dirutus
Cafaneusfialarum inuentor
Capaneus a Thcbanis occifus .
Captiuus fxue ii Dacis oceifns
excedit]
ibidem
qnisfecerit.
ibidem
7
.
10
10
Cohm-
14"
'.
Cfiphinus, (jmd
eum Daeis
CoYHelius Lentulus
14
22
eonflixit
9
g.
125
CuppA vino
J 5.
.76
14
&
14
H- 139
166
178
J78
143
&
&
rbidem
U8
Daci fugientes
Daci abfqae ^ragulis tquitabant
pecora fauiunt
Daci in armeuta >
nihil
in obfeffos proficiuiit .
Daci
arietc
machtaa vfi
Daci
.
&
142
144
1.48
150
&
&
Dacici Reguhfefe
interficiunt
Dact.cum familijs
Daticum Bellum
Dacorum ahfcijfa
Dacorum habitiis.
Dani ,
Dania
quxregio
39
40
40
40
147
14S
220
iHum
Decebatus
d Senatn iudicatur
l)oflis
violat
&
313
41
33-90 149
79 264
294
221
231
241
24
308
508
j08
308
509
310
294
15 42
Equis
66
Equitatus
Equitatus Romatius
DMOrum profligat,
145
225
227
Equorum ornamenta
veteribus
qualia
Ext{tbl
18J
146
147
3^2.
J32
I9S
59
97
320
ibidem
320
Feneftetlig quot in
capita
131
Fenefletlt
ibidem
21
ibidem
ibidem
304
306
24Z
iio- 317
240
292
319
2SS
T4
quates popidi
320
240
279
29 i
295
312
3'9
profligati
2or
2Tl
210
aqnilas adorant
eapita ademit
ibidem
qiiis
214.
21
Dacorumflatuis
225
226
19Z
292
16S
167
184
211
Datiorum excubix
Dacorum fxuitia
Dacorum capita haflis afixa
Dacorum Legati ad Traianum
Dacorum infidix non fuccedunt .
Dacorum Legati pactm pctunt
Dacorum Regulormn llatuA oio ,vbi
244
1 96
76
237
141
146
19+
164
191.
137*
137
80
7
..
Triumphahs Traiani
135
136
94
Cornieenjvigilias reuea(
77
240
1
Ferentarij
Columna Traiani
quot in Colnmna Antonint
qui
I
.
4
49.20^
-
Fanili*
I9.
/cenilia notnariorum'.
II4
179
l
Fnmfiitiitio
Frumentum
qtialiter [actis
Fiiitde ,qtiid
Funale,PrAtoritcinfigne
portabatur
Futida
cur difla
209
205
49' 205
206
205
305
20 s
68
/<?M f^j/T/i
Daciam
Gallicnus
CpW,
oiim,qnalis
j/<^w C/;
Gr-idus quot in
Gradus quot
amifit.
W Z)<!C" f o/7/f
in
Columna Traiani.
Colamna Antoniniana
Crauis armatiirie
milites, qui
Hadria^^us^mp Hifpanus.
Hadrianus Itaiicenfis
Ffadrianus adolefcens
14
ihidem
Dacorim
bello interfiiit.
Imperatores
legiones
auxere
'
Inftditc
Italica
Itipiter
vbi
22
211
Lituus
qiiid
13
&
&
& Buccinatores
57
qtti
Manipulus, qui
Milttumcomplexus
50
165
iliiix facrataentum
quale
260
1 77
171
14
315
Myrrha
in jacrificto adoletur
76
N
NicopoUs
260
&
59
220
Roma, vbi.
Pakaria Komuncr-m .
T'\ii^>Ji
49
'
27
227
56
245
132
19
237
primi vfi .
Pallio longo Hifpani pro luifu vtuntur
201
141
Pallinm Hifpamctm.quale
58
30?
zjj
176
263
34
137
303
262
49
Manuum
ibidem
57
84
57. g^
225
log
204
62
266
&
37 84
ibidem
1
.
yj,
>
P
i
92
67
67
67
quid
Labarum aureum
Labartm argenteum
LabarHmcruleum.
Labarum rubeum feu flammeiim
Palattum
Zabartim
cjw
30*
267
i
quale
1 3 2
227
?<^4
;^
40
'86
Indufium quid
'"-
Lttuines
vefits
259
5 2
47. 89
49, 126. 269
in firues aggefia .
Limus genus
Metatores cafirorum,qui
/
Imaginarij pue Imaginifcri , qui
Impedmenta Datortm capta .
ibidetn
268
'137
Ligna
Luminigeruli
ibidem
Ltllor cumfajcibus
14
1 4
ibidera
Litcitis P'<xfe6fus
132
1 27
25
4
4
49. 126. 269
278
278. 219
36
iiS
235
205
quid
ibidem
14
220
141
lOi
ibidem
244
244
44
260
ibidem
ibidem
114
71. 80
122
240
Perttt
FortAinhovoremTriVani
Porao flipeidtj in militum funera
154
296
Pnetoriar.i milites
Pratoriuni
qHt
105.
1 1
3.
quid
lOf
6g
jip
320
49
Pnncipes
milites
quid
qui
qHando
16.
Profe&io exercitus
259
^uattutr
49
267
20
PundHYis
^uarto
2j
amo
60
Traianus in Daiitm
14
Sica
55
56
49
Signteaquilarum in nerarto .
Stgna tupi , minetanri , tre.
Signis fine Traiani acies
ihidem
1 5
4S
otitn
Spatha
ducehant
5 3
Ij}
I j
Phitelpbiis inucnit
ibidem
1
Statua Deceb.xii
23
Snbfcltia Irnperatoris
qualia
6$
86
Sugg^flum
S::ggeflus
Suppariis
4
5 5
luflituit
74
S
S.icerdo% tj'Hum Dijs llhahat
ibidem
62
Saceriotumgentitium ornatus
Sacerdotum vefles linea
candida
&
Sacramentum
militare
ihidcm
49
quale
266
249
^i 70
SacrificiumTraiani.
Sacrificiim Traianus pugn^ pr^mittit
Sagum,quid.
Sagittarij
2S
quales
49
Sarcms
rnilitnm
Sargetia amnis
ihidem
43
208
262
14
SarmaticHS equitatusfuperatus
47. 1 1
ibidem
ibidem
28
ScaleEVJceniis admota.
quid
Semifpatha
tjuatis
45
ibidem
Sefnris
qwd
Sytuamdenfam
'
C^tfar fnccidi
Bafttio Aiificat
Teftudo militaris
Theca
cuttraria
qualts
Thorax
ihidem
pa
qualis
Tibia
213
73
368
14.
Daciam fecat
14
1^9
ibidem
ibidem
Tibicines
75
! 3>
2
ibidem
ibidem
ihidem
ibidem
4
21
lZ
65
260
ihidem
&
ohfeffis ftthuenit
Trautws
2.
I91
iuffit
64
lO
1
78. ISS
61. 88
ihidem
84
Ttbifcus mediam
76. I87
quate
z\3
66
Romani nuda braihia in caflris gcftabint
Romani milites quatiter flumi-ia tranabant.
1 40
Romani iuga montium preoccupant
255
Romaui ca>lro Daconm rnunito potiuntnr
28 2
Romanus eijuitatus Dacorum profl gat
J 1 2
Romari vrbes Darorum d:rip w.t CT incendunt. 3 19
zS 3
Romanus mitcsfruflra cafirum oppngna:
Mornnlns Camittos
Siiouitauriliafarrificium
i\o
510
59
Subucuta
J^egia Decebali
Srapeinomen
294
49
266
Jll
I79
26o
10
14
14
I j6
143
1 5 1. 1 5
S*
151
1
Tnia-
70
'
IS6
raianus, jDaacus
&
Jarmaticus dilfus
Traianus in Decebalum artna mouet.
Traianus per Hadriaticum in Jllyricum
Traianunt lar^iges excipiunt
qni
Tribuni munus
Iransfiig* Romanis reftituti *
Trtrcmis cur diiia
Triremis forma .
Triremis Pratoria , qualis ,
Triumphalis Arcus Traiani , 'vbi,
^mmphalis
vrbis porta
N D
lic.
J>ag. j.
E
jioC
117
II?
4iiF
j.F
Achilles in
1
J19 A
Ji9B
futit
J19C
JJ8B
JJ7A
3j4t)
JJE
jjoB
jjoC
J37A
jjoG
jjiA
j,iB
habuilic iingiiur
eoruudem genealogia
fuiiebte ccicamcn Patrocjoinilituit
Hciftorem
iiiuadit
ab Apollinciubreptum
occidic fpoliatqi
JJjD
niD
341
JJoE
jElianus
Agimcmnou
J54D
&
liatua in
quali habitil
,
viti piiecipua:airi;iones in vccuiio
jjiB
jjoE
ibid.
marmote
3Jy
379
D
G
JVv
165
"Acmon
Uailyli
, vnus cx Idx-is
7} t
aiiiones diucrfa: in Columna quomodo diftin^a:
Jy O
Adolphus Occo dc col. III. Tr. cum tic. Uacici notaius 157 B
deconfufionc nuiiimoiuin Caiac. Sc Heliog. 91 B
(1*4 E
i8jC
de nummo Tigrls (uppofititio
de tit. Geiraanici a Tr. in honore ![ cof- aiTumpto
169 E
:(doptati , quomodo priliinum nomen retiuuerint
x8; F
171 A
adoptio Hadriani fi^fia quamuit nummo exprcira
Tr.-iiani eo abfeute celebiata , contta lo; Tiiftanum
171 F
.
quo cempore
an certo die XIV. K. OcT:. iuita P.iniiinium
adorantes ad dextram fc circumagebaDC apud
ad fiiiiitram apud Gallos
adoracio Perfica , qualis
adoracioncm , quomodo fimulauerit Ifmeiiias
,
i<>9 F
it?
Romanos
15J
G
G
1X4 *
4? F
44
bid.
Pelopidas pra:liarereauu
adoracionis demilfis in cerram roanibus fpecies
4J
nomcn , pto mera lalutatione vfurpacum
41
an fadto eipreiro in Col. Dcccbali erga Tr. conueniat 41 E
G
D
Chrylcidem
4' F
100 E
i6J
J4
'56
B
A
A
ji
tJjC
40
j7j
j (J
pettiiicac
(^iyiE
patri rcmittit
ibid,
Agamemnonis
f-
17?
1
cognatio
iepulchro
j^f
37 J
J17C
JJoB
J50F
}i8F
&
G
^g Q
1
1,^4
Aiax Oilei
genus
n, g
ii
jijf
ChiioQc edo^us
3J8B
jj8D
negat Hvgiiius
jji A
a Scaniandro vrgetur
inSciroan latitaueiit iuxta Homeium
3J9C
caium vnicum , an Tccumquc morcalcm habuetit
JJ6F
3joE
Theiiicem pugno impado cxaiiimat , & cur
in Ttoianos loit poit paccm cum Agaracmnone initam 5 jo B
vnde fic vocatus
J56G 357 A
Achillisaimaa Vulcano fabfcfada
J17E
ibidan cum Cyclopibus in Lipara , vcl in Olycnpo
eadauer ab Aiace & Vlyilc defeuduui
3 J4 t)
cem medicam
G
jij, q
i6f
Afrorum coh
tyl
cur
militarcs , quid
Afchylus , Furiis ferpenccs addidit
yfculapi| cum pileo , baculo , 8i barbaimago
lacer paller , qu)s
J19G
arumnuli
reficitur
111
Neptunum
aii
&
ikMiDcrua
ibid.
&
JJJB
35'
fubtrahitur
j,oC
,
Euivdiccm habucric
t-^s 8
naui confccnla . ciim lus Icaliam pctit
-Si G
Penaces cura Anchife c Froia cffert
;-,, E
jEneas Vicus.de nummo Dacia: lub 111. cof. Tr. nocatus
184 F
de titulis Opcimi
Parchici lub V cof.
197 \
dc tic. Dacici cum li.
lll. coi. Tiaiani
ij8 B
de cit. Patchici (iib III. cof.
ilig
Ancacorum , feu Cornicinum habicus
102
coniugem Creulam
ibid.
4f
174
J7jC
j7 B
jii
Jf f
jti
\
A
A
A
A
jij
168
j6>
j6i
jij
jii F
j6i
361
ji6 E
D
G
j6iE
bid.
j<i
Gcnio
lliri
(acruin fecic
in Hcpiia;rtionis funere (c
J77F
& alios
totoiidic
Tr3:ano cultus
Al;x.i:idr;n.r vibis
J41
X07G
177
fvmbolum
fpicaf
Alfonl.isCiaconusaduersiisSuppletotemdcfenfus
in alcicudine Itatux Tiaiani
in
jn
in
in
in
tJ7B
ji
&
111
111
diuerfitate
otnamcnti aquilaium
Columnz
G
f9 D
y
in infciipcione
G
C
3 J 5
87
f6
65
D
A
86 E
85 G
64
ji
8/ F 86
tula-
5,B
61
in nam c quafrumentumeducitur
in numiiiibus inter ligua ictinenJis
in
in
in
in
in
in
in
7JE
^'
vocerctuienda
corona bafis , ciuicam & triumphalem aefignauti
8j f
( bus 6o B
choracibus legmcntatis
i^+^
traiedlu Daiiubij
^^
transfugis Ttaianoredditis
c
6: E
pjllor
fei
to
&
'
Ponti Tr. ad
Amazones cum
85
it4 E
F
2.7
Dauubium ptoximus
17
ii
Scythts coniunctje
ibid-
tctnppreHippocratisadliuc taraeneiiuentcs
vtiiufque Saritiatia: in
Amazcnum
Columiu
14 F
dclcripta:
11
l6j
105
reccptaculum Scythia
111
9
86
E
F
'-^7 '^
z66G
J
i6j
73 F
qiii
Anacreon
79
^
G
G
'bid.
K-fi
iiummo Teiorum
iixG
37$ E
I>
in labati vocittinenda
in laban (ignt)-noii ad equuatiim coaicftando
<7B
'
pugna Itataria
a C Maiio piopic Konianis lcgionibas dicata
pro PnriJipili muiicic iumpta
figi fnlita
vnictiiii
is
1^0 B
III
aii
an
j9
ji,
191
188 F
Komanoium lignum
y )
AqvRA-PRAEFVRBlS
ibid.
D
C
i66 D
390 G 177 D
166
um.
if9
argemo
if
159
9S
79
J17C
Cillco
Apollodorus Pontis ad Daniibium architedus
nummo T*anxornm
nummo Medaurenfium
Apulenfis colon-.i
518
:oo a
iii G
346 E
187 F
9$ A
iii G
143 A
quid
Apulcius in
G
G
jjo
Achilli fubtrahit
anidemcHm
aplis
11 1 F
511 F
in
D
G
ibid.
Apollonius
347 F
347 G
517
316
318
vbi translatum
eundem
U7 D
317C
A poUo cur
169 C
jii B
ibid.
ibid.
temporales , & fyluellres d\&x, cut
Circo , quibus Diis itatutx
78 F
i7j G
ad aram maiimam an Hercuks lcfe corouaueiit
I7f D
ibi , fimulachrum Herculis quale
aratri circunduftio in condendis oppidis ad lasuam ficbat 1 f t B
inflica:
ara; ties in
excmplum
forina,
3*
Archilocus in
lu G
nummo Pariorum
'' **
iif
*'i
3'-'^
Jf^G
5^3 ^
timidorum propiius
arcuum Pontis fupci Danubio amplitudo, qualiter intelligcuda
(97G
31S D
ArgesCallimacho, qui Virgilio Pyracmon
Argo nauis ab
^oi
7i B
remiges
arics in hoitium fines per Fecialcm iirjtiirtebatur
ablqiic corona vcl ferro in Suouetaurilibus , & cur
ic
St-
161
E
E
'^^ F
__
'
aquila in lccptio conluiati
19 E
confula ciim legionaiia pei Ludouicum Dorleaas
|bid.
aquila; longis coiitis inficebantiu
117 [3
vncus
culpis
(5;
incrat
aquilarum contis
ibid.
ornatus non idem lu omnibus
65 G
fecusal.quando, &: cur
64 F
Aqu lcia in iiiiiere a Roma in Daciam
joB
Aquiffitj, an idemac Primi. ilus
188 F
Aquilifer Prxrorianorum in inlcript an fecuscum Pighio i9o
J*
!**
D
E
163^0
''*
E
^tiE
4 E
116
*
S
'"^9
4' G
'5
'"^
*'
promcntonum
*o^
artifices
arundo
in
maou
Afscnii) de
Herculis
Scxo promcntorio
an equi caput in
^"
'7$ F
cur
*9
error
nummo Dacia:
i'"
^^
A
Dacia_.t
aqua , militum pr^tiis teda difciplina vigente
)t
Aqua Claudia :r. eadem libra cum ea qua: ad caSellum prope S.
eins proclin?.tio^
(Eufcbijio^F
408 G
afiui
Aqua Marcia an
loi E
afpcrgilli ei frondibus
eius caftellum
an
lOiG
409 A
in
Aqui
Traiano
fit
illud
reftiruta
quod ad D- Eufcbif
vifitur
Felicis proclir.atio
Aquaduifluii longitiido,
quomodo
intelligenda
iii
peritus
.
Frout.39t A
104 A
i-"?
J04
34^
3*'"
''''<
eius nobiliias
,
1^4 E
'*4 F
i-j
576
37t<
in
nummo Titi
1470
joi E
14? D
8^
186 B
I!i+
17 F
145 C
14f IJ
>
Azocesfcu
Caincendcs
xt
17.
>
cut
117G
nauibus,ad quid
pileus Mcdicis propii^ coaueniunt
ftclis in
riiD
baculus barba &
Balbiuus & Maximus Aiigg. llmul Pontt- Maxx.
90 G
iisc
balilta* circa caAra ordinacae
xi8 B 119 C
an lacjja vcl fiaxa emittetcnt > an Ttrumquc
ibidan ante
polt Cacfarem variauciinc , cuin Lipflo
iiii C
an vnum vcj biiia telaemictcrenc
xi7 B
bahftarum duplei genus
ili F
barba Apollini cui tnbuta apud Svros
baculus & pileus Medicis propt.c conueniunt
lU D
r? G
hircina: (imilis quorum propiia
16 D
barbz tonfura ciotica
barbam tangere , fupplicantium mos
44 C
^7 B
bardaicus cucullus in Columua
87 C
Bardixi 1 ynci popHJi
18 j C
Bataui intcr Cultodes corporis
zj8
Batonis gladiatoris tunuilus aCaiacallacondrudus
Batrachomyomachia Homero aUeita cx marmoie Bouillenfi
Belli Dacici initium
( Hi^ '^
9) G 1,74 A
durario( pericdus
i?} F 177 G X79
19J f
expcdicio I>quando abfoluca
17 |C
expedicio II. quando coepca
176 C 177
quando abfoluca
177 B 179
inccr vcramque expeditionem interflitium , quale
179 E
_
Yaticinium , a Plinio ex intetuallo Fanegyrico additij 171 F
&
167
Betoxa
i99 B
153 D
Coclefyiia: vibs
UiA
bircmes nummiseipieiras
bircmibus, Leo Baiilii f. vfus
biremis nauis > quz dicatuc
Blalius de Vigencre de dextra mandi parte notatus
de plebeia lociitione
errore in taptatione Hcdotis
Boemundus , de f.cuitia in exploratores Turcas nocacus
Boieas Athcnienfibiis auxiliaiis claflem Pcrfaium di(II])ac
"
bos , Hcrculi immolari folitus
bos
vacca colonia: ducenda: fymboluni
&
&
>
in condendis
vrbibusquomodoiundi
cum Chtyfeidecognatio
eius
Ji
111
iS
3
34
iiK
1S8
C
D
D
A
A
I73 F
11
151
IJJ A
ij F
13
156
54
318
319
319
D
E
A
G
D
Hippo<Janiia vocata
&
M. Dotr
Camili
C.Cabiri maximd
fHij
culti vbi
ii\(k\
vadc
fluc
fuetint
numcro
73 F 78 B 80
iadyci fcu Scdcch fili
^g
Vulcani bli)
yj g^
Cabiria vibs milla > concra Scephani Epitomacoiem
)i8 B
170
75 D
7J E
SoD
G
G
o
qiiot
81
ijj F
Carfaiibusanlmp. nomcn dcnegatum ante M. Aure]iumz8j A
Ciiaris cit.quaiido prznomiiiis viccm noii occupac quid ligiu,
ca;llus , ali) bicuioies , longiores ali|
167 C
(iicei 90 F
claua: qua raiionc aHimilaci
161 B
qiiim aaronoll
ex loris nullo metallo iiiunitis
peiicodadyli fub i)s ,quales
piuiTibum inlutum quomodo habcic dicancur
ca:ituum foiir.a duplcx
io
1*0
Ligoiiumex capite
eoium varia
164
qil.Jis
pci
330 A
cum
X
ildcmcumCuretibus.Corybantibus.IdasisDaiftilis.&Telcki.
anincei figiuTraiani
73 F 78 B
fnisoC8iG
nu 11 , e X Seldeno fcu icaligcto
8> B
I6J
i6i
167
z6;
164
164
G
G
D
li
l6lD
effidla
loiigitudo
IP7 B
}i8a
179
315
(buit
1868
calzx
an cibialia
>
111
Coliiiiuia
an fcmoralia
/iC
aosa
S> A
cur
(Igiiificenc
an pacrimus
&
vnde
111
maciimus
ellc
114
160
difti
cur
dcbciec
facr tici|s
jy C
1J9G
)6oO
in
capica aihlctarum
koliium abfcina
ij
>
nG
D
G
&
caJtia
I
eaftra aiiftn veteribujcircnniplciis
capicibiis RonianoiiiiTi irifixis Dinata in
ccfpinria
vt
Dacoium
cjualiter
defttiii folica
Coiumiia
ninmta
plurinirim
Coliimna
E
E
18
noii lapidca
93
18
9J F
ji
liilcedentceiercitu
iiuiii.l3a diiicrliscjtcrc.tiljiis
iiS
cum
&
l)
jiJs
?i
ib.d.
I7 D 3? A
tabitana alia , aha h)be(na
93 E
1S7C
ci varia tnatcfia
187 F
ex cadauciibus & pilis
i8ii D
ci carris
ei clitcllis iunientorum ac impedimentorum farcinis 187 F
18 1: & F 187 E
ex lignis , le lignorum lluiibus
ex hiimanis ollib .s c.ilcc iiidu(tla((i modo hoc verum) r XS C
188 E
ei naufiagijscladis hoftiUs
ib;d.
ci f.iccis arciia repletis
aute cafua militcs llonies quid fignificent
3? \
eaitramctatio Ccnturione pra?fidcntc ficbat
31 A 86 G
.
jiluricsiteraca inCol totdies itinensdenotat
17 D 94 A
per Trrbunos piobabatut
51 B
,
muum
apud Ronianos
olrm ci iplis niilitibus
calhoniin fotta; ci^uijinfiiclUi obiiquo
modo patciitcs nrjdo ci.im foribus
cataphrafti Europii , ab Aiiaticis in quo difFerrenc
Sacniatatum ablqi.ic ira."nrs
catapulta; & balilta:, au erufdcm geneiis machiiiz, cum
.caltrainctatioiiis
opus
119
icS B
118 G
ii8 E
ir
C
5E
i
Lipfio
(ii^G
catallioma rjuid
121 H 113 G
catena ad vinciciidum hoficm defcrri folita
56 E
catenis ad oidiiicm leruandiim Cimbri copulati
55 F
Celmis, vniis ei Idi-is Dadylis
73 F
Centaun ,an fagittatij tuctinc
j;^ G
i!>7 A
Ccntutiones in caltellonini cullodiam
callrametationi & mihtarrbus opctibus pnetant 31 B 186 G
Euocatis a:quati
'94 C
(95 A
rbid.
quomodo ab cis drftinCli
an eiciibitores (int ad num. 179.
40 C
187 B
pto integracohorte in Col. expieiri
186 F
locum Traiauo proiimum occupaiic
ibid
tor(cati didr
fiSAt^iG
fuos Optiones habebaut
Centurionum habrtus
l8i5D
,
a manipularrbiis drucrfus
in Cercahbus quznam viflima adhibita
Cetcscodem ritu quo Samothraces Dij culta
ccfpes ara; Aipenmponi folicus
cefpitis menlura
Cliatitibus in Paio infula abfque tibijs
186
171
78
ij9
94
D
D
C
&
coronis immolabatut,
Chatondas inCatanciilium iiummo
ni F
(cutiJ^E
chcnilcus, cur in puppibusapponi foluus
lt6 F
Ciiiron Achillis inllitutor
357 E
aii id ei Homero vcrificetui:
jj* B
medica: arc)s magilter
107 G 110
chlamydrum
fiue
193
100
180
i8f
D
Sttatonbis couucnicns
Choroba-cs qiialc inltniriicntum
409 E
}i6
Chrilloph. Adaaius Rupcr-iis iaud.itus
Dioiii Chryloil- dc rcbus Tioicis iiinnum <lcfcrcns
379 A
K'^ E
fulpiciofiis & mal&licus 111 it.ilo,s
Chrilioph Befoldiis dc nomine M. Vlpi.tiii Tr. notatus tS? F
Chiyfaamnis, qiioniodocffigiatus
560 D
Chtyfe non vna , & in qua Apollo Smintheus cultus
}17 D
}19C
Chryfcis , Aftvnoine vocata
ab Agamemnonc patri reddita , Vlyirereducente
3>9 B
jr9 D
ciuscum Brrieidc cognatio
Chtyfcs Apollrnis .Srainthci ficcidos
Chrvfes iunior & dc coex Kyginofabula
Chrvfippus in Pnnif ciopolitarum nummo
Ciiirbn .^d ordincm fcriiaiidum caceiiis copulaci
Cicrncniis colonia rn Dacia
,
}i7 A
}i7 F
211 F
56 F
1+3
100 F
100 G
101
inagiflratui coiiuenicns
101 F
mihtaribus viiis conucnicus
144G
circenfesdecurfioncsad la:u.iiTificbant , cuc
14'' F
cx Circorum linxl ir.i piobatro
148 A
Ciici ad Viani Appianr forma
circtutio nauifi in ccirjminc iiauah apnd Virg. ad l.-Euam iji D
finiftrorfuni miniiri iiifauiia contra Barthium& Salmalium
Aj^B
triua in luitrarionc clafTis
144 D
144C
in Suouec.iirilibus
viciimarum a deicra
in
Ixuam, ur
D
ji t
).j4
oppidis condeadis ad
aratri in
excmplum
Rorwa condcnda
iii
69
comprehenfi
8j
71
71
8}
69
D
A
Q
G
71
85
A
E
70 F
E
98
8j
84, /i
48
3>.}f
G
D
G
D
17 A 48 D
quomodo fignificati
41 D
144
6
61
Pannonica: mcntio
ob tultionem caftrorrini
*9 B
cl jilrrr
14}
14)
111
diucifia mil:CibiiscIaiTis
Moelica: mcntio
E
A
144
iji
15-4
ahquando tamcn
tff
Dacos
z^
inlticuca
144
t}
48
('ccntiaij^A
Aqua vide AquaClaudra
Claudi) Baith. Morifoti varians de lemonim collocacione fenClaudiiCa;faris Tcmplumapud Bouillas
J^} E
Claiidia
mar.or apochcofisHomcn
ibi
in
1S4C
rcpcrcum
c*Ium
fublati
ibi
repertum
j4B
Tabclla Ihadisibi teperta
(}8}Q
39} F
Claudius Cx(. Emilfanum Fucini Lacus aii perfccetic
41^' G
in opciibus publicis inaiimi aninii
117 A
Claudius Daufqiiciiis de anlete noraine nauis notacus
8 A
Claud'Us Liuianus Pr. Pr. fub Tr.
Claudius Salmafius de circuitione finiftrorfutn infaufta notatus
ij f
(iJ4 B
de difciimme Pfxiorianorum notatus
de llipitcquo vidiima maaabacur ad Dendiophotum lelato
(178 G
31 G
claui .riici ad fabncam iiauium
} A
an 111 ah|s C(>lumna;operibiis
CLV. nota proClucnna vel Cluftiimina tribu, nonCluuiacum
(Panuuuoi^^ F
!99E
Cluentiatribiis, vndediifta
Clupca & Afpis vna & cadem ciuitas cuncca Pcolciniiuai i}7 F
99 F
Chiiua tnbus male a Panu. induda
xio F
clvpei eqiieftris dcferendi forma
10;
clypci eiagoni inter Dacica fpolia nulli
ic^S D
iuie otTagoni cur iiiter nummos Traiani
,
'80B
ludis
J'^
^^S
Concordix Auguftianorum
184
familia: calttenfis
&
^f
Iniagriium
fub cutelaSiluani
colobuuri indumcnti genus
La; uni
^
^^^
ij>
ColoniaClairrcaSucna.curitadida
coloma Rrmiana per amphitheactum dsfignaca
colonix dcduccndaj forma
coloniam an colonias Tr. in Daciam deduxetic
coloniarum dua; fpecies
^
A
t
nummi
J'^
11
Ipcc cs in
141
-'* J
'
^
"^
~
ttiplici fpecie
nummis quomodo
"
diftindlx
.''^
fviv.bolum,bos & vacca
item fignamilitaria
a
4i}0
.
columnaui Eninarioeiaqua:ftillicidijscnata
A
loj
Capitolina
Columna Tiaiaiii an eiufdc opcris ac trophxa
an Etrufci: vcl Doncsratiouis
J
*",','
cplumn*
tuinulis
^F'-
alios
peiusolimTANTISEXCOLLIBVS
coma Fluminibus
.-rb
f^'^
3J+
dedicabatut ibi^
incolis co!oniaru,fluuijs fu? metropolis
Vciialium
fjunlis
com.r tondenda:
&
cadaueti
imponends
titus
,,iF
JJt^
V
cotidi-
I
vrbium niimmis celebraci
cong'aiij voce pio dunacmo , an Cicero vfus
eonHi'tores
ji
CM
Q
U
11
ii{C
iK E
oleagina
114
214
101
iii
47C5:D
milic.biis alluiripca
Columna: qu d
lignificet
4$
^8
60 A
4S A
quum la.ircx
coronx claffiia: Bello Dacco diAribuca:
Cidem in Colnmna &; in nummis cfTj pocuerunt
olcaginx minoi honot
60
171
A
A
quo paito
48
61
fupia aquilarn
aufeicndusa milice
^nadri.liun
cummoln-ialfanum
9. lococanirtri
ii8
I6j
j-
Acatum mulierum
117
117 F
501
J74
341
'
B
B
71
8f F
jx D
ito C
&6
ti
ibid,
ti6B
ibid.
i6iD
m GC
vefticus qualis
ro6
J9
jg
Cotn. Fufcumczduuc
jg D
lonacis monil bus cqiios fuos omabanc,ctit
111 B
sn muros ci inccr-.o lapide pro munitione propria habuc nnr
nufquamnudi in Columna
15 G
('iiyB
aii
nudodorfo
equiraiicrint
17
'
femonbus
ly /^
teiSi
47
jj
/v
tibi)s &:
'
&
y^G
num
DD
D
G
Kmcx fub n.
,g.
ibid.
'
ii6G
'ffA
47 E
9A
fol. 80.
111
i8j
jgj
27 p
Cynegitus
^j
jj6F
cx Fn<i)s
18G
9
C
D
xj
joi.
41
411
cadem
i6i D
119 B
&
4C8
pateos incidetent
curruscnumphAsforma
&
111
inni
87C
ibid.
.DccveIoapp'da:
labarpm n 81 fuz bada;
184 B
64 f
jC
38
vcaticali linea
41' E
, qualis
411
an
111
Dacia nafcacur,
66 E
_
Cureccs,an i)dcm cum C..bc,ns,Coiybantibu$,Idxis Daftylis ac
curiofiras in rebus Ethnicorum,an licica 141 C rTelchinis
80 C
currus rriumphalcs quandoq; quudraci ui nuiumis
6j F
vfuscorum
cuprdius
&
foraminaamplianda
caftra ad num. 191 locoduarum doinuncularum
c cblamyd'- fub num. 6s. laciniz aufercndi
ehla Tiys addcnda ccncunoni num. 19}.
corona lauiea loco catPnuix in clypco num. 119..
corona: mihciim num i7i.eiolea > non exlatiro
loy
194
57
91
coruiii fbcir.a
&
faaliftaruTi
M.
cxlatura:cximia: fpecimcn
Cubicularijihcioiiis pnma;
cucullio viaconas. quodium velhs genus
cucullus Bardaicus 111 Columna
cuuiculi 111 Enullano , qui dicantur
47
4S
14
17
cruptllaii) ,qui
cryltalli
47 G
&
164 B
14-
mctuGCon-
61
oleagina
...
1} j. loco bircmis
nS A
(tctta- 179 E
velticus Traiani n.i6i. nil mluccum
coiicmet
86
111 codcm pais nuda pro conteda
,
c contra habita 179 E
Viaimarii num 187. ciedi.non gcnibus rcpciucs
166 E
AoC
loi
num.
trircmis
use
D
101
ibid.
quandoa
i:fi
in coro bafis
$7 E
96 F
580 F
quam
170 E
conacca vcla
Jaurca lionoracior
41
41
X
ccloriim baliAatiorum longitudodeciittanda
n. 170
itiuiuu num.
tcltudo
imra. xij.
XI j. cernis Icutorum
lcutorum ctdinibus
crdinibus
41 B
fit
an
10 E
i(x>E
C
G
10
E
E
146 E
145
14*8
6?
146 F
106
calhaei afleribus
babuus, qualis
65
299
66
17
A
E
41
ij
ij--
ibid-
88 F
tiF
E
iftf
18 E
<sG
Dady-
14
^^
'
'
*2-
^^
^
73 *
jo U
vbi aiTumat
in
honoremTt. quaoccafionecufus
Dcum
inucntor
vnuseiCabins
,
76
thefauri
in
86
*'''
quomodo occulsati
*'
Decebalus
r^
in adulationc aliquibus
EmoUis
Entelli
xo D
114 F
E
JoH
i*
18
ibid;
'
Diana
'
&
7f B
ut
(399
378
171
diuinatioper cribtum
per porcos ante bellum
^olabta , <ia. geo>
&
ij
E
E
E
E
ioi
E
A
S9
S9 ^
loi G
ito F
tooG
ijy
ij;
pallia
40
lioA
vocentur
vel limine
Diofcucis
, vnus ei Anacibus
Euclidesin nummoMegarenfium
Euetardus Feithius laudatus
Eumelus in fiinebri certamine Patiocli cutru CuITuf
Euocatiincohortes piastoriastranfpofiti
Eubuleus
quomodoa
CenturioBibusdillfuifti
.
volamen qucjue
iio
111
J41
A
A
J67
G
J^7 G
52-
ibid.
3^9^
16 F
quopaftoex eo defcendcrint
A Jj8A J40F
an
4j<
docilitas
D
A
S)o
tibialia aduetsiis
C
17 G
iij
^
an bene
lis F iSj F
35 C
39
75
iS
^^^^ACD
ininfcripLionibusdeeismeiitio
Xilandrnm
147
114
fo!e:s vli
Maurorum
G
4J G
147 C
78 D 79 G
teropore
400C
Chryfoftomus de lebus Homericis vatians,& cur
147
ablqiie tixiiis
169 F
mcdioiumisapettocapite
DioCalTiusde Fucini Emiffbrio aduerstis Cluuerium defenfus
aquo
ibid.
60
1*9
17B
J7y B
6
quo habitu
quot numeto
ibid.
114
};i
101
164 F
zoo D
loi A
91 A 100 F
kuis .irmaturae nnlli in Romano eicreitii
194 B 101
Singularcs &eoruin ornatus
116 D
equitum gladu iongiores quara peditum
equorum colorcs , quomodo in infcriptionibus notati
155 G
110 E
copia in Dacia , nummo fignificata
*S C
JO-B
19 B
*9 ^
30 A
iS D
7)
pugna
Daci an vtetentut
Siicui mjuinie vii
eqiu funales Si uigaJes in quadrigis
qutiinodo inter (i^ coiineii
331 B
35 F
44 A'
f9
77 D
76 E
cphijjpij';
Mauiorum
diphtcra,quid
vtiis
Miihtadans
2-*
4itG
Epaminoiidje fepulchrum
ephippiarum
'
&
Daictis csftuum
ex Arnobionulla
ei Augurum dodrina , iuxta Dionyfium
contra , iuita Varronem
contia, luita Hyginum
cx Empedocle
exPlinio
cx Poctis & Hiftoncis
contra ei Homero
contra ei Ouidio
cx Sacia Scriptura
fcroper Caitor
&
iii
cxiEgyptionim philofophia,qualis
non
vnus ci Anacibus
Dio
''^''
350E
iii E
Homerus
j8f
J 14
408 D
jgy G
407 E
408 B
408
408 G
noiniue
}?'.>"
3
triarijsnotatus
cius hiftoriamutila.Sc
iii
qua amplitudine
qua ratione dingendi & efFodiendt
qua proclinatione & libra
'
Achillemretinercconarur
Deiphobu! Priami f. incaflum a Mcrione hafta petitur
Demetrij naues XVI. ordinum pcrutiles
DemoJeon Antenoiisf. ab Achiileocciditur
flentes fciatum cur equis bellatoribu5 append
lupini ad velocitatcmequisappenfi
piopriamdialeCtiini introduiit
Cantelms
Emifianum
i! F
194 B
Deidamiaab Achillecomprclla
DciidenusEtafmusde
f.
, quid intelligatur
Fucini, cura Claudio apertum
in dunftimo folo cxcauatura
eiT\ill,arij
" ^c
'*
41
t.
t^
86 t
Deoru nomina
42-
J74 F
138 C
41 B
gcntis anthot
piigna ad naiies a Polite iiiteiemptus
Le;ion Samothraciim myftcria inuenit
EchiiiS
iJ-<J
Traianum an adorauent
vencnum fuis propinat
B
E
E
EBcrardus Regis Scotix
D& t
iS
4]
ij6
roaftatione abhorrcns
p
''^i
4}
fiiperiori ajuodetci.1i
77 C
'*
r
yb t
J*4 ^
boum
a ftipcndio diitiiidum
ibiil.
A
170 A
lu
^''^n
7"
S J^
t
7* ^
76
eiDardauiaideftSamotiiraciadeduifli
eorum nummus
if j
ibij.
nomen
4t8F
'5
eadimjmagovafieaiibieiphcata
.
velamentum ia nummo, ad pontem ab Oileiio detortli }oj C
C
i*
Danubius an deiteram miuidi pattem curlu petac
^S^
an Illyricum alluat
an interluat
"J;
^7
Iftri
X-
inftrumentum facrificatoriura
Dominicus Fontanalaudatus
1^7 C
369 B
569 F
78 G
87 D
7{ G
iiiG
l6t
J7
19J F
i4C
194
*?J
D
^
194^
19*
uoca-
I
luocatorum , fiue Reiiocatorum Icgio
eadem iott^ ac Voliintatiotiini
D
mB
36zG
36jG
inteificic
Nueum interricic
361 G
a Neoptokmo intetficitur
364 D
pulchettimus
364 F
Euiebi j de eipeditionibus Dacicis confufio
173 C
Euttopiut de Regibus Sauiomatatum & Bofpotanorum notatns
Exadlorismuiiftetiuminternionetalesattificcs
Excubitotes , an Ccnturiones ad nura. 179.
a46C
C^iG
c
D
40
40
lj8F
JJ9A
Ttaiani fuppletus
ijG
quo menle
14 B
quot kgionibus
exetcitus diuctfi vno vallo circumdaci
exercitus profciftio
>
40 B
quo ordinc
G
D
39
48
277
140
190
417 F
Columna nulli
gladius , Dacotum ptoptius
Muratij
falcatiis
lalces a:ne.T:
in
loj
166
E
A
10 F
Furiaium habitueiumpeutes
Famianus Naidinus Iauda:us
Falilci
208
107 E
i6jG
i6jE
&
167 A
366 A
ij3_B
cnumerantur
quodnam
116 G
Fanatum habicu erumpcnces
ferrum dutum
Fidcnates ,
Fidei dcxcera confeciata
Fidicinum conuentui xdes Mineiuat allignata
Flandrica; , feu Azorcs mfula:, an Canitctides
Flauia Chalcidena col. vbi fita
Flotcncina Galilxi Acadcmia
Floti locus emendandus
fiuminibus coma 3 pueiis nuctiebatur,& cur
qua vidima
(lignei^iG
to F
44
104
ii
499 B
119 E
ii
nT^
)34G
fua; nictropolis
ibid.
177 B
177 F
66 G
faciificacum
50 B
9J
168
114
G
G
81 F
8} A
ij J E
ibid.
iJJ
151
A
E
Ji4 B
-? J A
151 E
216 B
j F
frsno quinam
in
17-
3i
363
11
^jB
4JG
40 C
jy p
ftiimenti in militcs diftributio, an ad Tiibiinuni pettinctec
J4
an per vetetanos fietet
ibid.
in milites beneficiatios ei vetcti infcript. oftcnditur
36
iii plebera diftiibutio
-j
D
G
puciisdiftiibutuma Tr.
an ftatis dicbus
oftijs
Fucini Lacns fitus ,
ab Vrbe diftantia
Emiirarium nacuialc ad os Pitoni), vulgo la Pedogna
ad id Templi vcteris rudeia
Fucinus Lacus mcliiis c fabulis quam cx hift. notus 389 A
an inuedus in eo amnis fupeimect cum Plinio
cur modo crcfcat , modo minuatur
an ci eo Aqua Marcia dcriuetut
j6C
&
&
ibid.
386
391
391
391
389
389
G
F
D
B
D
3*9?
quo pado
j E
aoE
quale
f uiiarumhabitus ,qualis
qui eo
vfi
in bello fueiint
ibid.
ibid-
FAbti
jiB
funus militaie
IJ4D
eorumofHcium.qualc
199 A
316 A
316 B
71 G
tutypylus Madiaonem
98
cindus Gabinus
GalbaadenedumCaijcucuiiit
galea ,an cancumdum pixliaientui afTurapta
cxtra
pugnam
15 A
114 B
13
ii 3 E
%iz
contegi folita
Galenus
in
iu
nummo Commodi
186
iij F
G
D
cur
iix E
numraoPeigamenotum
211
quingenta voluminaconfcripfic
13
119
119
1/4 A
106 F
147 G
113 A
Appiam
154 C 341 A
Garamantinica faiftio
de ca error Reinefij , in Ceioraatonicam immutantis 1 f4 D
154 G
lidicula explicatio Boldoni j , feu Bulcngen
eadem fotcalfe cum Ptafina
1J4 F
144 B 146 F
Gafpai Baichius laudacus
149 D
de Auguftis , Deotum nominibus appeIlatis,notatus
1 j4 B
de circuitione finifttorfum, pro infaulta habira
340 C
de habeiiis ciica cotpoia agitacoium non leuolutis
GafpaiCatd. deCaipineolaudatus
IJJ D
79 F
Gemini ca:leftes , iutci Saniothiaces Deos numciati
ibid.
variiapud vatios
97 B
II. Geminis Cof generis huraani redemptio contigit
ibid.
eorum nomina vtrx ledioni reftituta
genua
ficri
folitum
45
177 E
177 F 178 A
Mifeiicoidi.-c confeciata
gcnuaraiigete,fupplicantiumgeftHS
44
4J
319
Gerniani citiatiscapillis
Germaiiia an Daciam tanquam Uii pattcm contineat
GfimJuici appcllationcm quando Ttaianus cbtinuetit
199
269
109
j6
10+ F
104 G
mcnfuia
dcxteram omnes
pedelltis
G
E
G
F
ij 7
157
16
2i6
^26
militcs geftanc ij F
loj E
giadius falcacus Dacorum proptius
ad Tuicicam forinam, nuilus apiid vetcie s, contia
tecutuus
(Lipliura 117 A
80 B
Gtxcaium hutoiiarum vanctas
gladifi ad
liuius
tcmporw
&
"*
granaiiapenfilia.qua:
18
^^'^
ibid.
J4
94
Guilicl-
Hippodamia
Gyalothoiax , quid
aii redc a Lipiio pro lorica antica
C
A
H
HAbeni olim abfque haftulis
E
E
107
H17
G
G
D
E
fuerit
177 E
J97 G
ibid.
ibid.
Sarmacum
G
C
JU G
cufpidibus
5pecuIacoribus i jdem
HeiSor Achillem ante pottas Scxas opecituc
ab Achille occiditur
Aiacis nauim aggiedicur
ab Apoliine fublcuacuc
roboratut
Calecoris quomodo patrnelis
in nummo Ilieofinm exprelFus
Patroclo necem infert
eo fpoliato currum afcendit
Hedoreum cadauer ad currum alligacur ab Achille
halla:
Haftiferi
ofleis
forfan
lo>
181
cum
J)lA
}i4G
&
jii G
jzf B
a>J A
]i( B
}i( D
Ji
J}i
J} )
341
)
cum
& cur
';
G
G
D
an equis
aiTIa,
Hippodamas ab
cum
lo:
(164
18
Rofino
Achille occifus
G
A
ibid.
j
jo
gra;cis
19
hifpanicus pileus
hiftona , miuutioia perfequi non folet
Homen apotheofis in macmore Bouillenli, cmcndata
jmago ci fragmento lo:Petri Bellotii
ibid.
iji
J46 G
J4J E
}4J
J46 A
monumentis concordans
J48G
J49
J74E
an CypriorumCarminumauthor
Eurydicen vxorem habuit
J74C
Mufarum
J4it
J74E
B
ibid.
iu F
J48 B
548 C
197 G 157 A
ichnographia Circorum emendaca
1+7 G
Honuphtius Panuinius dc CluuiaTiibu, loco Cluencia: uota'
(cus 199 F
de cof. Seruiani & lulti
191 G
de die cerco adopcionis Traiani
170 A
de Tnb Pot.IV. Trauni cumelogio Viifli Deccbali
17 j F
icemque cuni citulo Dacici
IJ7C
de viccis vna cum coronis pet facricolas vfurpacis
164 E
<8 C
Horacia lei , de iminunicace Tnbunocum Plcbis
Horacius in Venufinorum nummo
iiiF
Horcacocis munus in leinigio acceruperando
ijo A
hofles
Ronianorum , moi
holtia: niaiotes Sc
iiC
iocii
1 J4
JfSD
iB
XX
iwd-
vbi
Hyginusde
169
75
17^
lyj
D
D
ijSB
IH G
loj
ibid.
)bid>
141
J78
J14 E
J7I C
I}8 F
aoC
Hifpani in Columna
ji>
J41 A
j74 p
j7< \
j7; B
j7j D
Iliadis
muro
cindliim , cnr
fcuto in quo leo
Brifeis vocata
1^6 B
Achilleartis
J75
joj F
IAcobi
in
&
ij
76 A
76 G
79
&
j6tF
76
G
C
aduersiis cerrotcs
infert
81
(80
76
B
Homeric? apo(cheofis J47E
jii
6f
*f
A
B
ibid.
N
eoncinuats vfque ad VI.-Tr. Pot.
IH. fub eadem VI. Tr. Fot. & cur
llll. in eadcm VI. Tr. Por. &cui
'"
V.fubTr.Pot. IX.&car
VI.fubTr. Pot. XII. &cur
Imperatoris habitus
178 A
179 A
179 B 174 E i88 F
17< F 177 B 190 C
190
E
98
quaiis
179
Impetij anni
cum
&
RVDERIBVS
ohm TANTIS EX COLLIBVS
mai^ nupcremcndataTANTIS
peiiis
fiF
ji
B&D
i3;A&D
)nfignenauis& tuteladifferunt
113
111
B
E
374 G
inftiumcnta opifici in infcnptionibus opiflcum
i}*
doinus , in quo difFerant
Infulsr
}74 F
interior , idcft finiftcnoi , ei Scruio
iji G
ex intcrfcalmio , quomodo nauis ratio inueniatur
117 E
loaniies Alphonfus Boreliius laudatus
llS G
loanncs Argolus , de eiplicatione nota: MER. notacus
t;3 B
dc norainc amphotiduin male uitellcfto
166 G
Io:Bapt. Ricciolius , de initio Imperij Tr. eiufq; rcditu notacus
loannes Brod?us,de infigni
cutfla nauis nocacus lij Cf^i^i A
loanncs Cupcius laudacus
7J D J4< E
Ii incs Freinshcmias laudatus
1J9 A 3J6F
lo; Gherardns Voftius laudacus
177 B
loannes lordanuslaudatus
^tatusij^B
178 E
loannes Kirchmannus , de circuitione finiftrorfum iniaufta noIo:Laurcntius Lidms Philadclphus Lario donacus
IJJ A
loannes Lucius laudatns
lo: Maria Cataneus laudatus
140 A
}l6 A
lo: Petrus Bcllotius laudatus
Honicri apud ipfum imago
J4J F
inlciipcs in ca literz intcrpretantur
548 G
vtrinque infculpta,
aucrfx partiseTcmplum
349 C
loannes Rofinus , de hippagine equis adla notatus
18 B
loannes Scheffetus, Hc rautata in mulcicemibus lententia lauda-
&
&
7C
&
''
dcnota
III.
"'deiSlagioin
pro triremi
non
iijE
intcileila
loannemFungheium
'
83C
16 A
E
toj E
loj E
ijo
Ipliitioi\
ab Achille occiduui
'
Jjo
Diofcuros
cadem cum Tcrra
Ifis inter
in
A
(271 \
74 f 7j B
34/
347
4J
fignificet
D
D
Sauum rccipit
ibid,
Ifthnius Pdoponnefiacus nauibus fubduftis tranfraitti folitus
,
IftrigiafeaSargetiafluuioIus inDacia
17
(vbii^SD
in eo thefauii Decebali abfconditi
1 JJ
luba: Rcgis nummus
6
lulia Domna capite laureato
jS
an Corinthum
ji
20 C
4J C5
j i
G
G
lunoScygia-j
Ctus^o^A
3718
an Zygia cum Reinefio dicenda
371
lupitcr , vnde Ammon denominacus
16} A
Herceus vndc didus
471
ad aram ipfius Priamus eccifns
371
maceriesqua:domusfeptumambiebatei confecrata j7iC
& cur
& cultus remanfic
371
371
cui idcm fimulachium obtigeiit pofl Iliura euctfum 371 CS
Sedcch diiflus
79 A.
fcdens & fupern^ nudus , cur effigiatus
319
Thetidi de vlcifccnda Achillis iniuriaannuit
JijE
Traianus , a terapli conditoie didlus
247
Stygius
371 F
iuramenti fanftioris apud Gra:cos mos
t jt
luftus Lipfius laudatus
7/
de balifta; & catapulta: confufione nocacus
19
de coiredlione Dionvfij imraerita
180
de Emilfario Fucini a Cl. Cxt. non petfeiflo
396 (S
dc forma nauium pro pontibus confttuendis
8j
de gladio falcaco in Turcica forma apud f cteres 117 A ij 6 F
de Meridianis non legnimis gladiatoiibus habitis
dc eoiundem armis
ajjF
de miliribusclallis
SjG
de Panuinioindcbit^culpato
70
de5igniferorum habicu
101 E
de Thracibiis gladiacotibus , ex ea natione credicis
D
G
D
E
M7E
K
Kaefium
fiue
ajjD
170 P
57 E
J7G
LAbari nomcn an
Laterani
laterna; miiitatis
tof
S9G
D
Q
}4i A
59
40
aj7D
iliB
ibid.
lojD
iojE
183 F
118 B
6iG
67 \
forma
&
latus clauus
18E
191
D
D
48
laucca coiona honoiatior quam oleagina
48E
a militibus qua occafionc alTumpca
qua a prouincialibus
47 B
eoncedi
foHtut 47 A
laurcsr coionae vfus prifcis Imperatoiibus
ibiti.
laureis coronis , an milites Golumnx num. 171 donati
47C&D
11 A
Laurentius Theodotus Gtonouius laudatus
IJ4A
Lazavus Bayfius laudatus
^
cius dcfulcoiia fentencia de leraotnm colIocacioBC a Scaligeio
(eiplofa ibid.
Leandri Albetci, dc Liiis foncibut eiroc 3S8B
ciiifdem a fcmecipfo coueftio
3*G
_
Isga-
N
legati elrf a Traianu
tot quot Lcgiones
tegatorum haoitus
jF
179 E
|o
lurifdiftio in Prouincijs
f.
biremium vfum
%0X
C
G
349
ibid,
looF
91
loo F
C
Q
88
Patroni aflumere loliti
135 A tji
liburnarum triplex exprefTioa nuin. tj4. ad 143, quid fijjiiifivelocitas
1x9 A
( cct /o B
Licinius Sura an in infcriptioi)^
2.41 F
liberti,
nomen
quo tempore
i88 B
an poftea Speeulatorcs difli.cura Kippmgio
Lidoris Hientio in infcriptione Tiauni ;cmpote 1 8; A (^184 G
obijc
olim
Li(ftores qui
Liiflorum habicus
Proteiflorum idem ferc minifterium
Speculatorumidem fctc miniflciiuni
Liguiibusclypei exarrc,&cur
Lilius Grcgorius Gyraldus laudatus
in Lipara an in Hiera Vulcani oliiciua
Liparx vetns nomen Meligunis
linex militum camifii, quales
Liris fluui fontes , vbj
&
&
ibid.
ibid.
109
1
ibid.
179 F
88
104 B
203 G
204 E
ioj A
)14 A
108 G
forma
&
3 J
}i8
litui
184
&
&
91
Iii
A
A
207
dupIeiCenturionibus
186
14 F 109 F
48 F
186 F
587
7 C
loricarumduz fpecies
Joricati Centuriones di(Si
quo menfe
ficrec
1/3
143
I6i
144
&
luitrarc
circumfcrre , idem
luftratio circumlato aricte , vbj
cladis qunmodo fieret
exeicitus apudMacedonas
inluftrationeexcrcitusmilites laurocoronabantur
luftrationcs in apcrto apnd Romanos
Lyfiiiiachi infcnptioin nummis^ Deccbalo reconditi?
MAcfdonummilitumdifciplina
Mach^on ab Eurypylo
interficitur
machuis
jTiatliinamenti
D
E
i;8F
D
j4 D
47
ijf
113
5;
186
3^3
364
iio B
118 B
iiS C
iiS D
i^o
/^
154 E
jbi d.
D
C
}4j F
iji
7;
A
A
Q loi A
inltaurauit
B 78
4tF
198
199
94
remigio attcmpcrando
A.
41
in
Magni
5G
Leo
Magiilrorum offieium
&
Mairylinudodotfoequitantes
Matris Deum myfteria a Datdano inueuta
Mattha;us Raderuslaudatus
Mauti equites clypeq non pallio Ixua muniti
6C
C
7 G 77
1676
339 F
7 B
<E
crifpocapillitio
frajnis minime vtentcs
iaculis tantiim armati
Traiano auxiliares ,
a quo addiitli
Maurorum de cultu corpotis ftudmra
iBaufoIei nomen vari^ corruptura
7A
&
D
G
s
6
A
B
ijt
i;i
nt F
maufokum.omne magnificum monumentum apud Rom. figniimo ipfa communia fepulchra
(ficac xji F
zft A
Maiimus & Balbinus Augg, infimul Poncc Maxx90 G
mechaiiicasaitismua qu^edam
Medici apud Homerum heroes ipfi
c nuinero mjlitum teinporc Ttaiaiii
inter beneficiarios adlcripti
114
107 G
07 E
209 G
& quare
&
2 10
iii
7}
ji8
jyj
D
G
D
C
351
sH O
Antilochum occidic
}SoF
351
Deiphobum
an famulus Idomeuci
}J}
G
4} G
316 G
j}i
517
3X<
3J
B
E
136 E
ij}
61
E
A
}4i E
174
374
ij
ajj F
a/3 C
xf4
310 C
}io O
310^
genus
genus iphus
ibid.
Mcta: Girci quomoJocitcnmeun(lr,contra Bulengetum 14S G
niodicumdiftsntcsaSpina
ijo b
(i/' '^
Muicue ,qax
iji B
Mctaurus fl. an ad Petram Pcrtufam,iuxta Cluuerium
407 G
ncmoris nota:
Neoptoleniea
ji
jjj F
fliiui|s coloiiiarum iiicolf comam nucriebant
}iS S
Micli. AHgeli Bonarots , de capite Heiculis f arnefiani prxclara
inilitares ria: vnde did^a:
fcoincituta 5J B
46 E
miiitaris fepultura > qualis
6;
.
inilites accinifti
m opcrc
117
3;
119 F
18^ t"
tunc miniro^
Ji^G
A
78 A
Achillemrcficit
Mineru.-E acdes connentui Fidicinum alTignata
104
D
G
1*0 G
381
4;
fpicis
moIacfalfidelatio,eipre(la in
Columna
'
rouli Mariani , quid
muliebribus tunicis viti in Columna
mulieres Dacicsc in capciiios Romanos fa:munt
19
militantes
facrificabant
Sauroraates feu Scythici in Columna
Mundi partes vide fupra dcitera Mundi pats
mnri antiqui feu inccrti confttudiio
viiis
Romanorum,capite velato
15
Z3
168
ti
119 D
129 E
zij B
187 G
119 G
N
Nigrum
N,
liv A
az4 F
187
iBuli jcarpenris&curribusmulierumadhibiti
foleis muniri foliti
Gotthorum.cum
18
559 A
156 B
169 A
iil
144 F
180 C
Pillorum inligne
94
jy4
?55
ify
ibid.
143
170 D
170 C
48 B
140 D
ibid.
zo8D&G
&
&
pra:.1ant!ora
&
&
l)6C
50 A
yo B
i J
ibid.
116 E
114 E
iziC
temigum
PhilippiXVI.ordinum
Philopatoris XL.ordinura
Prastoria, facera reliquis pra:ferre folita
vinaria,qHa: ptopriJdicenda
nauisnomen. quapatceinfcribifolicun)
137
1J9G
in quibus
fubduttionifacilia
velis przcipu^ afta
nauis Hieronis XX. orJinum
a MemnonedefcriptaMDC.
114 F
?i
1248
114 ^
151 A
118 C
18 B
tii
ii^
ibid.
tjjl-
Nemclis
, vnde dnfla
Fottiina cur nuncupata
apud Smyrna:os culta ,
,
iJjC
^jiE
iJjE
zii
quid
vicio
qua: dida
Ncopcokmus ab Againemiione
& Grscis
.->d
Bellij
373 \
Troianfi in-
Priamumadaram
Polyicnam
Achilli
370
obtiuucac
ibid.
immolat
379
jjoC
jzi F
167
Neriumpromontoriura
511
NeroTroicafcnplit
jSi G j8} A.
Ncronisfcyphicicrylbllo.quo ornatu
381 G
tempora , Tabclla Iliadis rcfert
381
Nerua.quodic Icclus Iipperator
170 B
fratjijA
Neltor htem inter Agamemnonem & Achillcm componere tenNicolaus Vvitlius, de pluralitateoidmum ex nuincro remigum
Nicopolis Vrbs a Tr. coiidita
145 G
fiiotatu) 117 F
aii ad Meftnm vel ad Nelfum extiteric
144 B
ad Meftum & ad Itoum cadem
144
cur modo Thracia:, modo Moefia; accenfeatur
145 B
Nilus cum fquaniis Si brachijs cancrocum effigiatus, cur J04
Nireus Charopi f. abEurypylooccifus
)6tG
G
D
j6j C
forma prsllantiflimus
monumentum commune
Noatius
&D
D
&
\
A
C
D
D
aiiF
honoremciuium cufi
condicotuma ciuibus
in
213
ijyD
pleriinque incerpnnftionecarent
nufnmi aliquoc , dc quibus pcxcipucin hoc libro fit mencio
ji?
galea feiencc
Achillis cum Thetide thocaci innixa
ij3
Alei. VTI. P.O.M.nacobaciodcdicacus
&
AtlorinorumcumChryfaamne
560
G
D
M.
167
114
ibid.
}6i
eiuidem cum Aiace gladio incumbcnte
eiuldem cum Hercuk lilium aquatilc forfan geftantc 176 E
144 G
eiufdem Nicopohtarum ad Hhum
^44 E & F
ciufdein Nicopohtatum ad Meitum
.Chiorum cum Honiero
}4y F
191
Claudij cumPrimipilo&aquila
ciufdcm cum ftagno & naumachia
J94 E
113 G
Commodi cum iEgide
xit
eiufdem cum Andtocle & Galeno
iji
eiufdcm cum Herculc;fuicum duccnte
113 E
eiufdem pelle in heroicum morem amifti^
ciufdem cu Vulcano Pallade coram galea cfFotmante }7G
96V
Coiiftantini cum Ponte ad Danubiun
?l8 A
Crifpinx cum Hierophile Sybilla
atj F
Gallieni pellcaraidli
Gordiani Ill.cumbiremi
JJ A
I7f E
eiufdem cum Hercule fefe coronante
44 G
eiufdem Nicopolitarum ad littum
'JjF
eiufdera cum quadritenu
ijjA&E
Hadriani cum biremi
*04 E
lunia: gentis cum lituis
D
D
iJtD
OchoniscumPrimipilQ&aquiJa
leo
37;
77
*jF
G
D
347
eiufdem cu Roma fcdence,liipa ad pedes,& II. auibus joi
jfo
Traiani cum Achille Penthefilcam intcificiente
P
eiufdem cum Aicu Tiiuinphah fub ane XIII.
^ ,J
lufdcm
I
'
1C7B
{meriilis
,oC
175
cum Dardania
cum Herculc arcn armato
cum Rege Sanromate
eiufdcm cum Viftoria Niccpolitaruin
ciufdcm
eiurdcm
ciuldem
15
44
'^
lioE
Traiani Decij cura Dacia 5c capitc c(]iimo
Vefpaliani cum Neptuno aphlaltum iiianibus geftanre }47 G
B 1S4 E 191 A
yi A
pummi apud Occonem coireCti
19 A
alius cum titulo OPTIMi fub V. cof, liifpedus
&
'**
virorum numifinata imprebantut
5
Obitetnx marmorc eiprclia
3J5 B & E
jo A.
Ocra, pars Alpiuni humillima
^54 G
0:lauius Boldonius , de voce Garamantinica notatus
OBfcurorum
&
ibid.
134 E
1 5 ?
118 E
ocuhis , cur in protis appofitus
Odyrtca: poeraa , quomodo in matmore Bouillenfi figuincaturn
66 F
f347
Iea:incrementummirum Athenis
48 O
clcagiiix corona; , minor quam lauiea- honor
4^ A
in nauali vidioria vfus
47 G
in trafuetlione follemni aqniium Idib. Quin.
'bid.
in triumphi miniftris
cleam pro lauro an Virgilius vfurpauorit, iuxta Scinium 1 64 G
76 G
Olympus Cybeles vir
jSo A
Oneirus Achillis & Dcidamia: II. filius , ex Hephsll.
;i E
OPERIBVS an RVDERIBVS in bali Col. legi dcbcat
pificij inftrumenta in infcriptionibus ipfoiumopificum 13* D
opima fpoha.quoruplicia
lyj^l
195 G
>ptimi cogiiomcntum , quando Traiano dccietum
iSfD 193G196A
quando Traianus eo vfus rcpeiiatur
Optio Aquilifcri , ciulqi forte gdlamen ac infigne 67 B I9t G
68 A
Centurionit
Signiferorum
67
118 B
ordines remonim in altufti difpofiti , c> Columna
ijiC
119 E
ex numrais
ex Poetis
ex profaicis Scriptoribus
110 D
115 B
in quincuncem difpofiti
nequaquam
tabulatis
intet fe diftinfti
34
55
109
311
156 A
61 F
&
&
F
3118
jii
P
49 F
PAL ET COR
'
11
quid fignificet
Fucino Lacui proximi
in infcriptione
Talentini Carapi ,
palla an pallium dici debcat vellis miliraris num. 144.
Palladium qua forma, intcgra f. an diinidia miaginc
i Samothracia
primum aduedum
iy6 A
401
87 B
365
78
G
B
565 F
564 G
iii A
pallium an bene voceturcquuuim tcgumcntum
paludamcnta , anequorum Ihagiilas Lipdiis vfquam vocaueric
180 B
(rio G
paludamenti Imperaronj color qualis
ji.Jud.imcntum vtrinq; villolum , an Daccium ptoprium iot G
yo B
Pampo.tum vnde nauiganonis in Ifttum iiiituim , vbi
io
Pannonia an Daci.-c accenfenda cum l-atino
Pannoni) tunicas maiiicarjs gcliabant
46G
pannuscitcacollum vide fupra chlamydium
ij E
Tanticapzum , Bofporanarum vrbium raetropoHs
papiliones ex pellibus & coriim forma
114 B
Parahfenfis feu Paraliirenfis colonia in Dacia
143 D
|>aria confularia tiia emeiidata
197 B
patma , vnde difta
167 F
ibid,
Threcidica, an rotunda
eius verior forma
157 C
fcuro quam clypeo fimiliot
167 G
Parthici' fuga: in animancibus eiemplum
G
,
iSj D
cognomentum.quandoTr. tnbutum
quando eo vfns reperiatur
18; D i83 A 191 D
cum titulo OPTIMI feu APICTOY fempet copuUtum 194 F
Parthici
16 J
l6i
160
ibid.
?17C
}i6C
I54C jj^A
cadauer&circaillud pugna
iufta & ludifiinebres ineiushonotera peraiSi
Patioclusarma ab Achille petit,& MyrmidonCl amiLum
attera equitandi a
Neptuno cdoftus
sb Eijjjhotbo vln:us
J15 F
?17
3^*
D
A
ab Hctlrore inteificitur
51 8
iiigtriirab Achille & Myrmidoiiibus
317 C
nioiauiieiitu communecum Acliille anhabuetit }J6A jf^E
iciC
Paufanias emendatus de Caletorc igncm naui Piotefilai inrcrenPaufanj niunus in remigio attempetando
ijo B
(te jif G
Par
la
in
;uC
lUimmisTraiani
Pecora
aii
in Suouetaurilibus
admittenda
mcnfura
pcdites Icuis armaturs a C. Mario
Pelafgi olim Samothracix incol.T:
pedcl^iis gladij
143
116
100 F
77 D
fublati
cum catenis
&
G
D
JfoA
Podarcen occidit
pciitodaftyli in ca;ftibus , quales
pcrigraphe in vohiminibus , quid
Pf fica adorario , qualis
pertis Grafconim eiprelTa in Tabella Iliadis
facriSci)sdcpcllcndaab Achillc ludicatur
Petrus Lainbecius de interpretatione notatu
167
348 E
4j F
ji8 D
318 F
C notatus 170 E
Petrus Cardinalis Orthobonus laudatus
1} J E
81 F
Petrus Seguiiuis in ciplicacione numrai fuppletns
80 G
Phacton, Pocho ,
Venus in Samothracia culti
Pliilemon in Pompeiopolitarum nummo
lii F
Philippi nauis XVI. oidinum
114 F
(191^
Philippiis Cliuierius
dc Decennouijrecenti vocabulo notatus
399B401A
de Dioni obieda hifcoriarum confufioiie
de Emillari) Claudij niillo vcftigio agnito
401 B
Tiberim
de impoinbilitate immittendi Fucmum
401 C
de longitudlne Duclus Marciae
390
de Merauri fl- cum Candiano confulionc
407
401
dePitonij orc, pioSpccu Aqu.x Marciasaccepto
Philippiis Rubeniiis,dc figuracurriis triuniphaludefenfus 6} A
de Portu Anconitaiio, loco Pontis ad Danubifj notacus joi
Philoftetes an ad Troiam redicrit , nccnc
}66 B
Philopatoris nauis XL. ordinuin
114 F
10 C
philoiophi hircina barba vfi
Philoftraru'! Homero contradicendi auidus
334 F
Phoci rumulus muro claufus
376 B
PhcEnix Achilli otiosc fcdenti adflat
31J F
cafiidem Vulcani opus fuftentat
319 B
Jjii B
an Chiron Achillem educauerit
Speculator curfus blgaru iii ludis funebribiu Patrocli j 57
Phtyges ab Achille fugantur
3?' B
Trocs an ijdcm
JJI A ^i-i B
pila ohm vrramqjcnfpidc arqualc habebant^concra Lipfiu lio
pila: poiitis ad Danubium cuncata:
99 L>
quantum inter fe diftabant
97 R
pileati, intet Dacos honoratiotes
14 A
111
piIcHS,bacu1us,& barbamcdicis propria
pileus ininfcriptionibiisgladiatorijs, in fignulibertatisadcpta:
piloruiii longitudo , quanta
fij9
181
Pindari Aufonij ,deafporiationecadauetis Patroclicrror 317 B
jyo F
de Corcebo in Catalogo enumerato
de XII. Giscis Heftoti immolatis
341 E
34t B
de Priarao coram Danais Achillem adeiincc
dc eodem dona feporrance
34t C
de raptationc cadaueris Heftorisab Homero diiTenfus Jji
pinna; infra branchias , an ad mocum progrefligum pifcibus da-
&
G
G
&
Piftorcs
Veftam coIebanc,cur
JJ^
(tiCiisD
ok
N
ob Prucfentiam ab Homero eommendatus
Polyxena in amplexibus Hecuba: matris immoracur
burto Achillis a Neoptolerao immolatur
communem cum Achillc tumulumhabuic
cms Ibrfan Ibtua Achillis tumulo impofita
Cn. Pompeio laiiteac corona: vfus a Senatu decrecus
Fomptina Palus Decennouium vocata , cur
non nouo nomine , vt vult Gluuerius
qua no:a compendiosc fignificatum
Pons, nomcn aicis ei parce Illyri ad Pontem Danubij
pons ad Dan'.ibium in iiununo Conftancini, an vecus
Pons Traiani ad Danubium cumatcibusadcapita 10 D
j
D
ibid.
J78 F
J79 B
jSoB
ibid.
46
191 F
191
191 F
lo
96 F
)oi F
lamdiu in eius votis
97 C
an lapidcus cocus
96 986
joi C
an noinmo eipccirus
an co in quo VIA TRAIANA iuxta Zamofium
jo6 A
Oifclij de h-^c Poncc inepta cr-gitatio
joj C
pilacum ciufdem inter fc dirtantia
97 D
}oi O
an ez vnico aicii intelligi poHit
Pontes Tt. ad T.igum & Daniibium per Triftanu confufi 100 A
Pontifci.anaram cum vidimis circiiirct.cum Guthcrioi44 B
I59'F
Pontifei Mai. sbfque corona in facrificijs , & cux
,
quo
Curator in infcriptione
eenuinain ColumnaeHigics
iatitudo, quanta
pil3:,quoc
non quadrata:, fed cuneacz ex cadem Col- dcptehenrz 99
Tia: fupcr eo amplitudo, qualis
pontium ftiuendotum latio ez nauibus
D
G
G
'
Populum oppidum ei
munitz
modo
fine illis
& quomodo
munus quale
,
Pracfecflura
qnomodo
eligi folitus
&
quando fecuj
vnicus fub Traiano ,
Pratfeftus Praet. fub Ttaiano Claudius Liuianus
Ptarfciaus Proteftotum
Sacellitum
Prsrtoria
vndeolim
quid
legi foliti
poft Scptirai Scueri
cempora
munus
ftipendium duplex
aliquando fefquipler
Sic.
quando
vitiofa
iii
Kouano
eicrcitii
r
Sagittaiij
100 F
87 B
ci auiiliis
Sakus
fluuius
C
^oi D
307 C
3
Fucino proxmius
307
SoF
78 F
B iiiB
173
106
5
109
Dacia
^*^o
''vjj
ibid.
}47
nD
14 B
-*'
nummi
''^'l?
fautotcra ,quid
fluuius
fit
*^^S
16 G
^7 D
^7 B
i6 G
^9 G
19 D
num. ^4.
placidiot
in Iftrum influit
3*
191
D
joj D
18
11}
31
59
B
A
6j
6j
i6fC
i}S A
34 A
& clogium
qua
pugnam
'f'^
idem qui
lupiter
an ad Noarlum
in Scgcftica Auguftus cladera contia Dacos inftruiit
Sclinunte Traianusdcceflit
fclis in volumlnibus , quid
ad Sauum
.Selleentcs ainnis
fcpolclua an fint
asdificia
197 F
15J C
165 F
l6j B
161
157
G
D
ibid.
79
it>id.
nuin. 197
57*
374
(s
74F
I14 F
ibid.
z6
17
16
548
E
E
E
G
i8j C
jii
6j
G
S.
75
&
puguabant quoque
Siguiferorum habitus
195
de co Lipfius deceptus
fignorum militaiiura
ex Columna-.
ei nummis
diftindlio
190
zoi
loi
D
D
D
E
64 A
64 D
64 C
(^ F
ex Authoribus
fublata aliquando
filentiura
49
ioj F
ibid.
&
Imaginum tucelaris
Siluanus, Collegij Laium
zof E
Latum pcr Scaligerum iiiucdlus , nullus
loy
fimia: ad Coloum Lacum ftatis dicbus fahantcs
355 C
iiitcrior idemex Setuio
nnifterior
tfi
Sinon vindis inanibus inttoducitur cum Equo , contra VirgiliQ
17C
Sitmium, ad Sauum fl.
fj^SG
in ea tia , qui .1 Danubio in Italiam ducic
jo A
Smiutheuj Apollo viidc diitus
}I7C
Sminthcum oppidum , an alicubi iuxta Triftamim
}!< A
focij nauales vide fupta clafliarij
_
foci) Romanotum ei hoftibiis
SodalitiumSiluani videfiipta Siluani
iij F
folex fetrca* equorum , in equitatu Afiatico
Grascorum forfan , ex Homtio
ii6 A
&
uC
Mithtadacis
Traiani nequaquara
per Lafcum inucnts , maie ,1 Raynaudo dicuntut
ci quo tcmpore teperiantut in YCtciibus monumentis
folireinis natiis quxdic.itut
iiyG
ii4 E
iiy D
115 C
Iil
141
18
168B
'?i3j
ibid.
nouum nomen
Scorpi agitatoiis citcenfis cffigies
3oC
uE
fcuta
109 F
vnde diftus
idcm cum Cxlo, ex Varrone
a:ras
1"
G
13 J D
ly D
Sf G
17
Sarmatia .duplci
de Sarniatis Traianum triumplia(re,quomododicilionit
Sarmatum armatura ei vngulis equorum
equi abfque fisius
Drauo
iiz-
Sauus an Drauus
7<
Mytilcncorum inimmo
Sargctia lc.i Illrigia , fluuiolus in Dacia
eius
D
D
C
St A
77 C
in
Satutnns
St
76
77
77
&
ti
257?
j Pelalgis inliabitata
Saraotiiracia&: ['liuygia fupetllitiojan vna&cadem
plutes Herocs ea imbuti
Samoihracia myftcria Eerion iniienit
Phaeton culti
in Saniothracia Venus , Pothus ,
Samothiaciir.i Deorum arx trcs in Cuco
73C 81
Sainuei Bochartus laiidatus
SancHS , idem ac Herculcs
Saoii Samothracix kges dedit
Sappho
55
fepulchtamuroeinifla.cuf
&Litforum j idemfeie
Spes
fpica-,
vibis
&
cius
181
nummi in Tr,
306
IJ7B
339
147
& cur
E
184 E
181
fymboium
fpiiia Ciici
184G
miiiiltcriura
Aleiandnnx
181
Si
1^0 B
}ii F
lyfB
48 E
}74
}74 E
Horaeri gencr
ftario in fiumine ad impedicndura nauium tranfitum
19 B
flatura , an otlo capitum altitudiiie dctcrminanda
54 E
ftclida , quid iii nani
117 G
Stephanus de Vtbibus eraendatus de Smintheo ncraore
}i7 F
Stcphanus Zaiiiofius diligens Dacicaium Antiquitatum col!eHadtianum pro Traiaiioaccipit
(iSori4iD
141
nummum Vi2b Traiaiia: cum alio Pontis confundit
}o6 A
Stefichorus in TabcIIa Iliadis eipteflus
}49 G
Stipatorcs yide fupra Speculatores
ftipendium a donatiuo diuerfum
41
Pta:torianotum duplei
ij G
aliquando fexquiplex
ibid.
Strabo laudatus
19 F
Strabonis locus dc Caflicctidii incolis emendatus ex Col. lo D
11
iioG
iSjE
habicus
I
halitilt eofum in
niuntis , qu.ile
Cohimna
jSt
iSJ
ibiJ.
46 A
87 E
87 F
Colunina appaientcs
ftrigiuradiftercmia
ftiiithiocamcli iii fugiendo
St-ygis figura 111 matmore
pugna
11
j;6
G
C
ibid.
iSo
A.
i ;(>
tjS
ijS
i $8
59
C
A
in Sicilia
RomjnatumadAfpidcin, fcuClupeam
adCanas
hclicc niachiiia
phalaiigis (ubditis
fulcis&: pcllibus
tcrguubus rccens dircptis
!5
fupcriori
ij8G
jS
j4o
tS
G
D
G
179
militum
fudariohiinmappa , an tcd^ Jicatur _
_
Judarium circa ccllum Ncionis , nil ad ptopo<Ttum
diiplrr in vcftitu
pellibus induli
17
17
17
tjGijSA
fcmpcr faciificiam
Wartificii lolita
I4J
I/4 F
maiora, quoe
lofeph Scaliger de
eis
notatus
IJ7A
1J4E
ibid.
minoia,qux
IJ4F
ad Iruam anaddexteram
&G
141 B
141
Ij6 A
ijy E
Ijj C
144 C
144 E
ci quoc Icgiombus
fnpplccoccs veccrum macmoruta admonencuc
fupplicanccs gcnua cangebant
44 A
Syfcia Pannoniae vcbs
fjnopfis chronologicalmpcrijTr. vfquead Vl-cofuljtu
anni Vibis qua cacione in ca digerti
TT
D
D
C
)7tGi
40J C
196 G
i,j7
1 j
14 B
170 F
J19F
jo A
iSt A
194 B
'
G
C
'
Thomea,Daci2fluuius
47?
THR'
crcditur
Tabcllani .abfquecalceiscutiitabant
.
Talchybius foccicionem TioianatficipciuaciiannuQciat
Taiiaquil Fabcr , vocem.clalGs in Liu. malc inccllexit
Taiquinicnlcs Faciatum tabitu ctuinpcntes
69
tauci in viftimis
tauci
qui dicantuc
t,iuri vires
qus
uriua frons
flurainibus
cut
ajt^toii j
141
innnolati foliu
J78 B
314 A
10 F
t^i A
j^
178
:..:..:. .177G
G
E
B
D
D
G
401 G
iij
11 j
decaccGluuerijcrror
401
cur Claudius ab incocpca in eum inutiinione bAinuetit 401 F
tibaacmilitum , infta furas nudae
179
Tibicines, an in bcllo Roraanis vfui fuerint
io6
an c militibus , vt in imaginibus Coi. AntoninianjB
26 F
Tibifcus , an intcr Dacia ilumina
17
Rcgcs
aditabant
cquitaati
Tierani
iS6 B
contra
Comraentatorem
muro
,
Larapridi j
trabcs pro
187
Traiani adoptio , an coram a Ncrua confirmata, iuira Triftanu
confulatuslll. .primuspoftlmpetiumfuit 171
(171
cof. IV. continuatuscumlll,
171
cof. V. poil bicnnium fufceptus
1^4
cum VII. Trib. Pot. nec antea conucnic
i^j
G
o
G
C
cof.
Vl.quandofufceperit
191
Columna
pciuatadomus, vbi
_
J84B
1J7
ij 7
14^
ftatua in
G
C
j6
101
>iB
9jF
delunoncZygiaafeinduSa
fcminudi ptodibant
ibid.
futlibulum an fcnipcr Vcftales geftare folercnt
168 E
Siiouetaunlia , an Solitaurilia diccnda
141 F
Suouctauiilia apud Grxcos, ad fccderafixmanda eckbtata ijS B
ad gtaccs ccddcndas
158 A
in heioicumcultum
1(8
ad luramcDti fandioris vinculuin
ijg C
non Mavti faifla
i J7 E
Suouetautilia apud Romanos capite opmo fieti folita
169 E
crcor in boc fuppletocis Accus Coultantuu iiotacur
169
quo habicu
ibidluittalc
ibid.
318
J97 B
16
JJJB
319E
t j( B
dc agrotii iniqua dilhibutione circa Fucinum notatus 40}
de Albac alluuione , caifo timote pciteccitus
406 F
de atguroentationc Titiofa cit ca EraiiTariu cx Suetonio, tepreitcroezTacito
,J94F
(hcnfusjj^C
,
de fattione Ccromatonica a fe induifla
1J4
de imrautatione vecbi in vcceri infcripcionC
106
de iufctipcione fufpcda admiila
404
1 5
E
S4 A
(J79G
dehacre nummus
eadcm filio oftcrt
ibid.
199
ijj
iii
tjSF
1
qux
j* C
1 jS
ij< F
i
in
i)7 B
136
ij8 B
adVticanu
167
tcAudo
ijyE
ei lana
tciraracoutorus nauis
ij8B
i{7 B
117G
Biitannia_i*
ijE JiJ A
1
vietas
ibid.
4j
46
97
A
C
171
iji
II. cof.
171
169
'48G 49B
Alcxan-
N
Alexandto paientauit
Alexandrum xmuIaciiT
amari
potiiis
i'oid
43
171
ici
10
174
C
E
A
jj
I. quaudo prortiStis fuerit
vide hxc omnia fupra Bellura Dacicum
cur
169 C
eapitc mod6 aperto modftoperto facrificar ,
apetco in Suouet. Arcqs Gonftanc fed ei praua fuppletione
(ibid.
acclamationib.eipeptus 49
k coloni jj cii facrificiis
1 B
Comnientaria de lebus a fe geftis fctipfic
Conditor Orbis Vniuerfi vocatus
9 F
Confulatum II. abfens gelTit
471 E
eaKcra vide firpri Traiani eonfulatus
ciir
abfqae eotona facf iiicat ,
iS9 F
10 E
Daciam virls exhauftam fnppleuit
Dacici titulu pofteipeditiones Otientaiis an fufccpetit 91
i88 F
quo tempore eum aiTumpferic
|o6
ie Dacis
Scythis iuxta Cafliod. ctiuniphauie
it F
Dacosauxiiiates habuit
3 Deccbalo an adotatus fuccie
41 F
quo gedu TeNCtacu;
4}
ii Bcllum Dacicuns
quando ad
II.
&
&
&
&
Dianx addidus
lai B
169 C
G
B
G
G
;6 C
401 D 404 C
natalemdiemhabaitXini. Kal.Oil:.
naualem viiflotiainobtinuit
170C
48
17I
ibid-
t88
18/
19; G
191
18) G
180 C
96
100 B
171
jj E
91 F
61
O
D
G
itemadTagum
friuatam
B
A
?roceriofis ftatuia;
91
91
218 B
i8jC
Selinuntc dcceflit
18
reeipic
&
triumphum diiplicem
168
309
egit
Tinum
89
101
C
A
C
B
B
IJ.1D
>
aMaiiofdblati
nulli iam tempore Ttaiani
IjG
Erafmum
jjF
contia
jj
jj
trifax.celi
gcnns
218C
z86 F
79 G
ttiiemes vetetum
in
quo
noftiis vciliorcs
5 f
118
iij
iij
75
i8o C
jo8 F
^i F
60 G
i!;
if F
ifjA ij6F
3jiA;68B
367 A
;74 E
dctriumphoTraiaui infcriptiones
TrocsacPhrygcs anijdera
Troia equorum caufTa tet capca
fircqticntibus turtibus muaita
Ttoix direptio , qua die eoutigetic
fatalia plnia enumetantur
Ttoianum Bellum vcrumne an fiduia
commune piftorum argumentuin
}^9
f66
ji6F
E
3S1
ttopha:aproprijqusfint
J09G
loj
inmontibuslocabancuc
61
tiophza Capitolinaancoincidantcura rrophxis qu^inColuoian Domitiani fueiint
108 A
(na lor D
Maiij an Traiani tneliut dicantut
101 D
an opeiis eiufdem ^c Columna
10/ A
trpphxa eaertere fas non etac , & cur
6t A
tempote tamen cotruencia non leficiebantur ,
61
cur
ttophza Ttaiani eiptimentes nummi congcfti
jo? G
troph^oiii nomen an conueniat atmoiii accruit in bafi Col. 48 F
toba & lituus , idere apud Vitgilinm
lof A
&
tubx fotma^
101
lo; B
104 G
lOf A
,&
in bello vHis
an peditum ptopria
in ludis gladiacoii js vfus
in faciis vfus
2tSB
tntrescircacaftradifponta;
ii8
iit
iii F
VAcca Sc taurus
vide fuptl
ctutus
& racca_
Valdamus Dacizfluuius
vallum pio muto apud Auchores
vnicum diuecfos exeicitus ciaudens
17?
94 C
ji D
cum caccnis
loco tudcntdm
velamentum circa caput , diuinitatis indicium
eiemplum in effigie Scamaitdri
_
Oifclius in Danubi nummo ad quid detoiferit
veuacio ad bellura prolufiua
vcnacio homiiuim, bcllum di<ftum
venacionis fttenuitatem in bello oftcntandi mos
veneni fufceptio in Columna
tela fatutare
qui
2.14
D
D
303 C
30]
jo}
veneno
187
ai4
lii
ii} B
it; D
zii B
tS
i]
foliti
g6
41
F 86
(,j-
non poterat
8s A
Tfibuni caftramctationem probabant
31 B
Tribunicia Poteftas ab Impp. afrumpta
SS C
Ttib. Pot. Tr. IV. cum elogio Vifti Decebali iiicompatibilis
iiemque cum tit. DACICI 1)7 B
f contia Panuin. 175 F
Trib. Por. nummi iniigniti ad chronologiam coniaunt 174 G
Trib.Pot.anni.ciiannis Iiiiperij quandoq;iion con'.;cnicbac 88 F
Traiani curn eius coft". copulatio
171
Tribunus frumenti difttibutioni pizetat
54 A
Stipatorum
i3i E
84 F
jj
c ccfpite in caftrij
Tiibunatus PJebis ab Irap. geri
ttibiijial
C
D
non admittebat
jt
** Vlpius an poft Imperium aliquando diiftus , & cur 18; E
in Vrbem poft Orientales cipeditiones non redijt
91 G
Traianotpatetornamentattiumphaliaadcptus 6tG fi86B
in caftris
1!)
177G
ijlF
_
374
80
i55
Q
B
Aftroaiche 3 Phcenicibus
1>f C
eius cultofcs ab efu pifcium abftinebanc
ibid.'
eius culcus Achenis ab iEgeo induftus
ibid.
^erccx , in humano cotporc , vbi
54 B
averticead mentura proportio.aliaeftl proportionecapitisaJ
Vettumni cocona , qualis
i7t B
(coipus ibid.
an Hctculis fit faciificium in Ateu Conftantinj
170 E
vidima , quz
Vercumnus , caprina pelle cut indutus
cotonam , an ex folijs vcl cx fiufttbut gerar
facic nulla,cur
ligiKO collo , cut
171
171
fi?
G
A
1706
171
porois
';r
D^'
171G
fotnistc/crtaiMpellemeurgewt
v^nicz , \ Suouecaurilibus exclufus
vefpij Tiperatum vcncno aculcos imbuunt
(4t
"
169 A
167 E
l6i
358
habicuabalijsdiilindli
^^
,ex Magorumdifciplina
adcitcrainlzuam
quomodo
nauis qua:
_
Vjnatiari in Cafttis Pfxcorijs munus
Vincentius Concatenut laudatus
vini copia , an in Dacia
yoluptas, Gallos in Italiam traxit
C
A
198 A
48 A
48 B
306 E
I86D
114 E
B
18 A
x8 B
is
71
18
vultutes
m nuromo Tui
Vvolfangus Latius
XAnthus
106 F
ibid.
cum
Oifelio
non
vinumfcrteColuninasmilitcsantededicantut
)i
178
zygita: lemigcs
vfi
A
PRolixus
cui anViale
aoo
195
166
3 Getis cultus
difti
qui
113
(170
^gp
Atii,
81
& 7/ E
317
jbid,
171 E
301
84
303
303
jot
'yf Amolzis
D D
impreflionis labor
reponendum
E
B
100
,199
aio B
ji
)l
1996
intelleiai
vinoChattaginienfesnilitesabftinebant
Romani item milices
vjces tauti qua:
virga pto fta:no , qi equites
J48
dc claftiatijslegionibus notatus
B
E
'
VuIcanusCabirotum patet
ibid.
Vnlcanus vna cum Cyclopibus atma Achilliselaborat
an hoc fecundum Homerura
vulpcs in Cetcalibus vidima , cut
i8f F
)i
voluminaduplicitciconfcribilolita
Voluntatijmilites.quinaiiidifti
alij ez fetuili manu , quafi Voloiies
Voluntatiorum cohortcs , vbi diftribucse
dignicas , Tribunacui Icgionis videtut ptxlata
legio , eadem fotte ac Euocatotum
vomet zreus in eondcndis vrbibus adhibitus
Vrbinates Fcdetici Fcltrij ides magnificcntiflimje
vrbium conditotes nummis cclcbrati
vtfinum caput loco ieonini in faciificio Vertumni
vrfus , cur vidtima Yertumno cedebatut
171 B
vfura: tertia: , qua:
a Sponio non intcllelat
VulcanieffigiciCabitisfimiliS
i4iC
31
iss
167
178
144
J07
(ignificata
Vlyrtis focij
Volfcorum
144
144 C
G
C
liiQ
178 E
178
1716
aIi|sDi|sali
eultroinret cornuaada<Somaiflatr
indilfctencet fecun vcl nialko petcuITae
ftipice vel Cfuiico
100
46
46 F
46 F
46 A
166 E
qoi
eorum munus
34?
l8
D
G
34 B
10 G
&
C
J4 A
ftcatores
J9
169 B
I68
169
aii
ij
168
infulis
141
5^
Z73
79
G
no G
N D A
ipf;E
mc excmplum
in
qua/
Mincrua addex'
tcram , & luno ad la:-
pariter
uam
louis,
locumob-
tincro confpiciuntur
illius
Templi
poflquam
lateris occidenfalis
f"!"
pollic.i
erepidiuis
indigiium videcur
Acdium Nobb. de
Caffarilltjs
nicinum
iacens
aream , ad excipiendam ademfacram aptffimam Ex accurata igitur ea loci defcriptione , qua: hifce rudcribus optime coituenit,
controuerfiam inter P. Alexandrum Donatum &Famianum Nardinum de fitU Templj
fuborcom , iam facili ncgotio dijudicare poffumus
c't
Ad
pag. 204. A
Ex
Vari^onis
f uffragio
Colleoio Cor-
ATP
nlumpig.^12^ num.^^.oftendit, circa quem, hunc cfTe illummct Thallum Scorpi semulum
ipfum DACIAE nomQnexprefTum eft Imo & Marnali contemporaneum , ex cof Domi.
IMP C
T
wj^ar
capitis
efle
Vndc
quod Angelonium
nummo latuit
io ?ion
duplici
in pri-
Decium expeditionem
vt
apud Marcellinunij
AVG
M A N I CO XV
M COCCEIO NERVA II COS
G E -R
DOMINVM- SILVANVM^ DE
POSVIT
trouo rimontro
J)acicam
IMP
dexteratetiens
ratipne liquet id
tiani
nio
fic
A VG capta Decij
DACIA S"C Tigur.% Jlans
ajinini
ITEM
SEI^
SVO
DEDICAVIT
&
tratislata
in^
J)ilis
cuam
effe viuificam ac
virtutem
cui louis
&
prouidentem
nomen
affixcrunt
confpiillarru
,
intel-
Adpag. 557,
&
foj fiuc
5^f
tari
(de
Prajpar.Euang.
lib. III.
hocj^
ovlyjiTp^id.-i
rum
ligneo
tinet; vt
minimedubium
Equo
fal-
Yi<;
aA6ov
oi
EAA*jv5
,
De
nauigitim^^
al^'
quod Equus
traduntportamfuijfejic Troia appellatam^pev
quam
dicebatur
vigrejfifunt
Gneci
pag. 379. D Vlyffes cum pileo, raula nobis in hoc Operc c^
toties alibi vifus ,
Sarcophago Barbcrinapag- 2 1 5 E propofi-
Ad
&
tus
f.-xtinCtcT,
pUuibus \xc\ihs
luccm rcfundet
'n
f"'
Adclam non
tam in rei coprobationcm,
(frequcs naqi
oIim_; Vlyflis
fitj
crrationum in
marironbus
haudfecusar.
que
in
pidu-
Ad
verum e
AeyoA^ov Its-
fcrtbit Euphorion
ita
'^ii^ ^TOiTc^oacf^s^^of^/Jnv
^'
qui
cap.V.exprcfiio)
._
quam iii^
vetus hoc
raonu-
monumcmum, m quo
malo par/rcr
]Ex
iuar
VlyfCes
cumpiko. kcebras
j1-
tironeji
Sircnas ac NercidescQnfundcrci
Puteo
do(5J:i01mu$
Antonius
vt
hanc
infcri-
CCCXXI. 5
ANTONIAE- BONOSAE- VIXIT- ANN
tc nuper Spanhemius, vir elcgantia ftylijnon XXXVIII-AVRELIO-COSTANCIO-EQJL
miniisquam cruditioncfpedabilis exOui- DEC COL VIMIN VIXIT ANN VI
ptionem Gruteri pag.
&
Seruio
alijfque
ipfi
ita
notatiuncu-
ex
P.ANTONIOillo
TARIO
'
lcgionis
FRVMEN-
,
-lam hahcconcludam, Vnde nollem amicijji-.
inccgram
iqgionem Frurnentariam_>
meritunt
antiqmtate
,
optime
de
hac
VJruTn-if^
fnum
abfque
excmplo
cdnfticuir.
Potiflima tamera
tum 5 ac vlterius in dies meriturum , vulgata
culpa cft pencs lofcphum Scaligerum,qui in
illo errore deceptumt dcpidas in vctufti Nafoiiiorum Sepukhri zophoro Nercidcs fu- Indice Opcris ita intellexit, & ab alijs comperne mulieres , infrd pfces , ad Sirenes detor-' munibus appellationibus legionis fext ViAlios geminos cum cadem Sirenarum flricts , fcgrcgauit
fiffe
fbrmalapidcs,eadcmque diftributione ^do Leg.Vl.ViarixFrum.CCC.L'XXl.')TyX\X.7
qua Seruius , vt nempe , vna vnce , altera ti- c6 imprudcntiiis, qu6 fecunda ifta infcriptio
pag. DXXX. 7 ita fe habet
biis , alta lyra caneref , ex prvcditilo Mufco
tranfcribere facultas c/ret i fcd nc nimius viMIL LEG^ VI-VICTRdcar, in rc, cuius nuila iam controucrfia efte
potcft 5 idcirco ad alia me confrram .
VIXIT ANNIS XLVII
Ad pag. 585. D. Rufticum ilhim pileatum
MILITAV
cum afino , ad aliquam ominis Adiaci ab
AVRELIVS- VERECVNDVS
Augufto conicdi fignificationem dubitantcr
afB
T-AVRELIO^PIO
FRVMENTARIO
ANN XXV
FRVMENTARII
pellatio
agcntisjimaginc;
vthinc fortaflc tibipcrfuadeas.co-
^"""^
mune
illud fuifTe
aliquandoartifici
cicl
busargumentum;
nimauis,temcro
&
&cafuidcucniffc,
Vcicnte loqucrctur
RARE
Fouo
66-5
v
;
-)
''*
^QJ^