Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 16

DREJTSIA

Venecia ka
dhn ok,
tryeza peng
i interesave
politike

PRONAT

f. 2

EKONOMI

Hyn n fuqi ligji i ri

Strasburgu
detyron
qeverin
t paguaj
kamatvonesat

f. 8-9

Supergjobat deri n
10 milion lek pr
tregtin e kimikateve

f. 7

adresa:
rruga George W. Bush,
nr. 15/1, Tiran
e-mail:
frymaere.gazeta@gmail.com
drejtor: Alfred Cako
tel: 04 22 42 444
mimi:

30 lek

Gazet informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 123. E premte, 1 prill 2016

FRD: Inkurajojm nj reform rrnjsore n drejtsi

Bamir Topi: Me kt sjellje politike,


Shqipria do ket tranzicion t gjat

FOKUS

Pengmarrsit e t ardhmes s Shqipris n 25 vite, aktort e bllokimit t reformave Bujqsia

si prioritet
ekonomik

nga Teuta Nunaj f. 5

an dy elemente t rndsishme q e bjn bujqsin


n Shqipri, nj nga fushat prioritare pr zhvillimin ekonomik
t vendit: (i) numri i madh i t
punsuarve n kt sektor; (ii)
kostoja e ult e produkteve t saj,
krahasuar me shtetet e tjera. Sipas t dhnave m t fundit nga
INSTAT: N periudhn 2009-2013
jan rikthyer n Shqipri 133.544
shqiptar, t cilt jan kryesisht
nga zonat rurale, q solli ....

Nj epok e re pr
shtypin e shkruar

Komisioneri i BE, Hahn: Politika t mos


vendos kushte q skan lidhje me reformn
f. 2-3

LIBRI
I BEDRI BLLOSHMIT
x

Revolta e Spait
Rrfimi i Sknder
Dajs, hetuesia e
par e rebelimit

f. 10-11

KONCESIONI

SPORT

Tirana Airport
n negociata pr
tu shitur, kinezt
t interesuar?
f. 6

f. 14

Miqsoret, De
Biazi komenton
ndeshjet ndaj
Austris dhe
Luksemburgut

nga Gzim Hoxha f. 5

Paqe e braktisur n
Lindjen e Mesme
nga Arben Karapici f. 4

ROBINJA E PRUSTIT

Si humbi
pushtetin mbi
kohn, njeriu i
shekullit XX
f. 13

fryma e re

1 prill 2016

politik

Vendimet e Gjykats Kushtetuese t respektohen, por


kjo nuk duhet t kushtzoj drejtsin

Reforma n Drejtsi

Komisioneri i BE: Politika


t mos vendos kushte
q skan lidhje me reformn
K

omisioneri pr Zgjerimin
n Bashkimin Europian, Johannes Hahn, u shpreh dje
n Tiran, se vendimet e Gjykats
Kushtetuese nuk duhet t jen
penges pr ecurin e reforms n
drejtsi. Gjat mbledhjes s Kshillit Kombtar t Integrimit, Hahn
krkoi respektimin e vendimeve
t Kushtetueses pr mandatet e
deputetve, por e quajti t gabuar
tendencn pr ti shndrruar ato
n bllokuese t reforms m t
rndsishme n kto 25 vite pluralizm. Ju nxis t respektoni vendimet gjyqsore dhe ato q jan
vendosur n gjyq, por kto nuk
duhet t konsiderohen si kushte
pr reformn n drejtsi. Ne do
tju ndihmojm me reformat por
roli kryesor pr realizimin e tyre
ju takon ju. Miratimi i pakets do
t jet hapi i par kryesor pr t
treguar nse reformat po vihen n
zbatim dhe pr t arritur rezultate
pozitive q t tregojn se Shqipria
ka br ndryshime pozitive. sht
i rndsishm edhe angazhimi i
autoriteteve shqiptare dhe Komisioni Europian krkon tju nxis
rreth ksaj detyre t rndsishme.
Kjo duhet t bhet nga autoritetet
shqiptare, populli shqiptar. Ne
mund tju ndihmojn por roli
kryesor mbetet tek ju. sht nj
detyr e rndsishme, nj detyr
ambicioze. Ju po e bni kt sepse
kjo sht n interesin kryesor t
Shqipris, pra ajo ka ju doni pr
tu br pjes e BE. sht shum
e rndsishme q t luftohet korrupsioni, t arrihet transparenca,
duhet nj sistem gjyqsor transparent, t zbatohet ligji, e rndsishme sht edhe ekonomia, t
ngrihet besimi pr investimet, n
mnyr q t bheni vend i besueshm q t vijn investitort e
huaj. Ata kan nevoj q t shohin
besimin n Shqipri n mnyr
q t jen n gjendje t rrezikojn parat e tyre pr t investuar
ktu. Ky sht nj element i rndsishm q ekonomia t ec prpa-

ra, t hapen vende t reja pune, e


tu jepet njerzve e qytetarve t saj
nj perspektiv t re. N mnyr
q populli shqiptar t ec prpara.
Dhe kto bazohen edhe tek zbatimi i ligjit. Zbatimi i ktyre reformave sht mjaft i rndsishm.
Gjithmon theksohet zbatimi i
5 prioriteteve t cilat jan kaq
shum t lidhura me njra-tjetrn.
Shoh vendosmri nga ana e Shqipris, pr t ecur prpara dhe
vetm duke vepruar kshtu do t
arrihet q Shqipria t ket zhvillimin e duhur. Duhet t ket ambicie drejt ktyre reformave, ashtu
sikurse nga institucionet dhe populli shqiptar, deklaroi komisioneri
Hahn. Ai theksoi gjithashtu se hapi
i radhs i Bashkimit Europian do t
jet progres-raporti q do t rekomandoj edhe eljen e negociat-

ave t antarsimit brenda vitit.


Shpresoj q procesi i reformave t
ec prpara n mnyr q t bhet
e mundur hapja e negociatave t
antarsimit n BE. sht mjaft
i rndsishm procesi i dekriminalizimit, Kodi Zgjedhor, q t jet
n prputhje me standardet Europiane. Jan pra, kto, pr t cilat
ne insistojm gjat gjith kohs.
Hapja e negociatave sht vetm
nj ndr pikat e ktij procesi, por
ajo ka sht m e rndsishme
sht se far do t bhet pas ktyre, far do t bhet me zbatimin e ligjit, transparencn. Kto
jan elemente edhe m t rndsishme pr hapjen e negociatave,
sepse kto ndikojn n zhvillimin
e drejtprdrejt t vendit. Hapja e
negociatave sht thjesht hapja e
dyerve, por ska rndsi vetm kjo,

Ne do t'ju ndihmojm
me reformat por roli
kryesor pr realizimin e
tyre iu takon ju
pasi kjo i shtyn pr t vazhduar n
hapin tjetr dhe kjo do t bazohet
n baz t elementve q i theksuam edhe me par. Hapja e negociatave na jep ne si BE shansin
pr t br hapa m konkrete pr
zhvillimin e vendit, deklaroi ndr
t tjera, komisioneri i BE, Hahn.
Komisioneri i BE theksoi

gjithashtu se procesi i integrimit


t Shqipris n BE mund t zgjas n koh, edhe pas hapjes s
negociatave. Ai theksoi se gjithka
sht n dor t politiks nse do
t ket vullnetin e duhur, nse do
t jen t shpejt e t angazhuar
n prmbushjen e reformave.
Por, ai theksoi se BE nuk do t

Rama letr Bashs pr tu ulur n tryezn e reforms

Opozita bllokon
srish Kuvendin:
T zbatohet
Kushtetuta

Me qllim rinisjen e
dialogut politik pr
reformn n drejtsi,
kryeministri Rama krkon
uljen n nj tryezn
me shefin e opozits,
Basha, pa pranin e
ndrkombtarve

Ashtu si pritej, Partia Demokratike vazhdoi edhe t enjten


e djeshme me qndrimin e kushtzuar ndaj Kuvendit. Opozita srish
ka bllokuar foltoren pas fjals s
deputetit Paloka dhe ka qndruar
aty duke theksuar vendosmrin e
saj deri n plotsimin e krkess s
saj pr respektimin e vendimeve
t Gjykats Kushtetuese pr deputett e PS-s, Rakip Suli dhe Valentina Leskaj, t akuzuar nga PD pr
prfitim t fondeve publike, edhe
pse kjo e fundit e pranoi q mandati ti kaloj ksaj Gjykate n shqyrtim. Pak para nisjes s seancs s
sotme plenare deputetja e PS Valentina Leskaj i ka drguar nj letr
kryeparlamentarit Meta t cilit i
krkon q mandati i saj t shkoj
n Gjykatn Kushtetuese. Mandati
i nnkryetares s Kuvendit mjaft i
prfolur dhe i diskutuar nga opozita, tashm duket se do t jet n
dorn e ksaj gjykate e cila pritet ta
shqyrtoj at. Por kjo ska mjaftuar
pr demokratt, t cilt krkojn edhe kokn e Rakip Sulit, si

kusht pr t rikthyer dialogun n


tryezn e komisionit t reforms
n drejtsi. Kryetari i grupit parlamentar t PD, Edi Paloka, u shpreh
se kryeministri Edi Rama mashtroi
komisionerin e BE, Johannes Hahn

lidhur me krkesat e opozits dhe


ecurin e reforms n drejtsi. Sipas tij, Rama i tha komisionerit se
vendimin e Gjykats Kushtetuese,
q lidhet me krkesn e opozits,
pr shqyrtimin e zgjedhjes s kon-

fryma e re

1 prill 2016

politik

Pengmarrsit e t ardhmes s Shqipris n 25 vite,


jan sot aktort e bllokimit t reformave

Topi: Me kt sjellje
politike, Shqipria do t
ket tranzicion t gjat
K

prsris gabimin e br para disa


vitesh, kur antarsoi disa vende
t cilat nuk kishin shnuar progresin e duhur. Sipas tij, Shqipria
kur t antarsohet do t jet nj
antar i plot dhe jo me kufizime,
si po trajtohen aktualisht disa
vende t antarsuara n BE pak
vite m par.

Kjo sht mbledhja e 5 e


Kshillit Kombtar t Integrimit i
cili sht ngritur vetm nj vit m
par me 44 antar, t cilt jan
prfaqsues jo vetm nga parlamenti, por edhe nga shoqria civile, institucione t pavarura, bota
akademike dhe media.

fliktit t dy deputeteve t mazhorancs, do e oj pr interpretim


n Gjykatn Kushtetuese. Edi
Rama dje bri lpirsin prpara
komisionarit dhe arrogantin prpara nesh. Ai tentoi t mashtroj
komisionarin Hahn, duke i thn
se vendimin e Gjykats Kushtetuese do e oj pr interpretim.
Ndrkoh, Johannes Hahn, krkoi
q t zbatohet ligji i dekriminalizimit, vendimet e Gjykats Kushtetuese, t bhet dialog politik
dhe t bhet reforma zgjedhore.
Kto ishin pikat q Hahn theksoi.
Rama u prpoq q ti shtrembroj
krkesat e komsionerit, por shqiptart i dgjuan qart. Mazhoranca duhet t zbatoj vendimet e
Gjykats Kushtetuese, dhe t krijohen kushtet pr zgjedhje t lira, e
t ndershme. Po kjo mazhoranc,
pr t disatn her e ka uar vendin n kriz Kushtetuese. Sot jemi
n kriz kushtetuese dhe jo pr
her t par. Ne nuk vm kushte,
por zbatimin e Kushtetuts. Ata
jan t shqetsuar pr mandatet,

ne pr zbatimin e vendimeve t
Gjykats Kushtetuese. Rama urdhron deputett e tij q t shkelin
vendimet e Gjykats Kushtetuese
dhe ndrkoh krkon t bj reformn n drejtsi, tha Paloka.
M pas opozita vendosi q t
bllokoj srish Kuvendin, duke
ccuar n pamundsimin e funksionimit t tij normal. Ndrkoh,
nga ana tjetr, po dje, kryetari i
PS, njhersh kryeministri i vendit, Edi Rama i ka drejtuar nj
letr publike kryetarit t Partis
Demokratike, Lulzim Basha, ku
i krkon q t ulen n tryezn e
bisedimeve sa i takon shtjes
s Reforms n Drejtsi. Rama
shkruan n letr se duhet ngritur
nj tryez pr dialog sy m sy pr
Reformn n Drejtsi. Ai thekson
se ky forum qeveri-opozit duhet
t bhet pa prezencn e ndrkombtarve, n mnyr q tu jepet
partnerve provn e vullnetit t
prbashkt.
Kt letr ai e mbyll me nj pyetje: Ne jemi gati, ju a jeni? -

ryetari i Fryms s Re Demokratike, Bamir Topi, kritikon klasn politike n lidhje me angazhimin dhe vullnetin e
treguar, n prmbushjen e detyrimeve t rndisshme, q kan t
bjn drejtprdrejt me t ardhmen
e qytetarve shqiptar. Bllokimi
i reforms n drejtsi dhe ngritja
e barrierave pa lidhje me qllim
futjen e saj n ngr, sht par me
shqetsim edhe nga FRD. Prmes
nj deklarate, kryetari i FRD, Bamir
Topi u shpreh se me kt sjellje poitike, Shqipria do t ket nj tranzicion t gjat. Sipas tij, pengmarrsit e t ardhmes s Shqipris
n kto dy dekada e gjysm, jan
sot aktort kryesor t bllokimit
t reformave. Shqipria po kalon
nj situat t nj kaosi politik t
strzgjatur. Kemi qen m shum
vrojtues t ksaj politike, ose ktij
shou politik q gatuhet ktu, sepse
ka koh q politik nuk bhet n
Shqipri. Sot jemi prball nj fakti
konkret, kur aktort e politiks
nuk duan progresin reformator t
vendit, nuk duan brjen e reforms n drejtsi pr arsye q dihen
tashm. Kjo kast politike, nuk bn
gj tjetr vese zgjat pa kufij tranzicionin e Shqipris, edhe pse kan
kaluar 25 vite nga rivendosja e pluralizimit politik dhe kur supozohej
se Shqipria duhet t ishte m pran Bashkimit Europian, e jo n t
njjtin stad si dy dekada m par,
u shpreh Topi. Sipas tij, reforma n
drejtsi po zvarritet pr qllime t
caktuara, ndrsa kushtet e opozits i cilson si tendenc pr t
shtyr miratimin e ksaj reforme.
Krahas bllokimit t reforms n
drejtsi, kryetari i FRD ngriti edhe
shqetsimin e ngecjes s procesit
t dekriminalizimit. Ai theksoi se
ekziston i njjti vullnet bllokues
edhe pr kt reform, njsoj si
me reformn n sistemin e drejtsis. Aktort jan t njjtt. Sigurisht nuk kan interes t miratojn
reforma e t zbatojn ligje, pasi si
mkatar t faktuar tashm, jan
t prekurit kryesor nga zbatimi
i ligjeve. FRD ka qen e qart pr
domosdoshmrin e reforms n
drejtsi. Kemi inkurajuar brjen e
nj reform rrnjsore n drejtsi.
Reform q kap linjn politike dhe
juridike. Pa nj reform rrnjsore

bojkoti

Venecia ka dhn ok, tryeza


peng i interesave politike

donse reforma n drejtsi duhej t ishte prmbyllur nj muaj


m par, ose t paktn t finalizohej paketa e ndryshimeve
kushtetuese q prbjn bazn e ksaj reforme, PD e ka bojkotuar
mbledhjen thuajse prgjat nj muaji rresht. Mbledhja e ardhshme
ende nuk sht vendosur n axhend, por pas vizits s komisionerit
pr Zgjerimin n BE, Johannes Hahn, pritet q diccka t lviz n
kt funksion. Komisioni i Venecias ka krkuar nga parlamenti q
t bj reform historike n drejtsi, ashtu sicc e krkojn qytetart
shqiptar. Ndr rekomandimet kryesore t komisionit t Venecias
jan: 1. Byroja Kombtare e Hetimit, ose Prokurori Special pr Korrupsion dhe Krimin e Organizuar, si quhet n raport, t jet pjes
e Prokuroris s Prgjithshme, por duhet t jet njsi autonome, e
pandikuar nga qeveria apo zyrtar t tjer. 2. Mosndrprerja e parakohshme e mandatit t Prokurorit t Prgjithshm. 3. Dhe pika e
tret, vlersimi i votimit me 3/5 n Kuvend t antarve t institucioneve t drejtsis, por dhe detyrimi i shumics pr t prfshir
opozitn n kt proces. Megjithat mbetet i pakuptimt fakti q
mbledhjet e komisionit t reforms shtyhen njra pas tjetrs, duke
sajuar prplasje t paqensishme, t cilat nuk tregojn gj tjetr
vese frikn e politiks nga reforma n drejtsi. Pr kt qllim, edhe
sajohen vickla t tipit t kushteve apo krkesave q skan lidhje me
kt reform, thjesht e vetm pr t penguar sa m shum dialogun
politik n tryezn e komisionit t posam parlamentar.
do ishte shum e vshtir q gjrat
t shkojn mbar n Shqipri. Por
kt e kan n dor politikant,
tha Topi. Teksa dy reformat jan
futur n kalendat greke, kryetari
i Fryms s Re Demokratike tha se
kjo do t ket pasoja t rnda edhe
pr reformn n Kodin Zgjedhor.
Jemi prball rrezikshmris s
ngecjes s reformave n trsi,
prej ksaj kaste bllokuesish. Kur

po zvarrisin pafundsisht reformn n drejtsi dhe dekriminalizimin, nuk kan shum problem t
bjn t njjtn gj edhe me Kodin
Zgjedhor. Supozohej t kishte nisur
puna pr amendimin e ligjit elektoral, por si dihet tashm edhe ky
proces sht shum larg t qenurit
real dhe i mundshm pr tu realizuar brenda afateve t prcaktuara, tha m tej, Topi.

fryma e re

1 prill 2016

fokus

Si izraelitt, ashtu dhe palestinezt jan t mendimit se angazhimi ndrkombtar nuk ndikon gati aspak n
realitetin e Toks s Shenjt. Ndrsa lufta n Siri kaloi vitin e pest dhe Evropa ka mbi 1 milion refugjat,
konflikti izraelito-palestinez duket sht ln n harres dhe po e humbet rolin si prioritet.

Paqe e braktisur n Lindjen e Mesme


Ndrsa numri 2 i Shtpis s Bardh
Xho Bajden ishte n Tel Aviv pr bisedime,
Shtetet e Bashkuara dhe aleati i tyre i vjetr
n Lindjen e Mesme kan debatuar gjat
pr nj takim n nivelin m t lart ObamaNetanjah, tashm i anuluar, q ishte i propozuar t realizohej pr n muajin mars n
Uashington. Zyra e kryeministrit Benjamin
Netanjahu njoftoi, se ai e kishte refuzuar
nj takim me presidentin Obama n Uashington pr shkak, se ai dshiron t shmang nj ndrhyrje t mundshme n procesin e zgjedhjeve presidenciale paraprake
n SHBA. Kurse Shtpia e Bardh kumtoi
se Izraeli e kishte propozuar vet takimin
zyrtar m 17, ose 18 mars dhe n Uashington kishin rn dakord, q takimi t bhej
n nj prej ktyre ditve. Prtej njoftimeve
dhe retoriks me datat, ajo far trheq
vemendjen tek argumenti izraelit nuk
lidhet fare me dshirn e Netanjahut pr
mosndikim n presidencialet paraprake
amerikane. Madje, nuk sht as argument
ky i Izraelit, por vese nj sebep, q e ka
burimin n kundrshtimin e do lloj paqeje e mundur me Autoritetin Palestinez n
Lindjen e Mesme.
Q nuk jan argument presidencialet
paraprake n Shtetet e Bashkuara, arsyeja
e dyt edhe m e rndsishme pr mungesn e Netajahut n Uashington sht e
lidhur edhe me marrveshjen brthamore me Iranin, q vet kreu ekzekutiv n
Tel Aviv pat br mos ta kundrshtonte,
madje edhe ta pengonte.
M par, kryeministri izraelit Netanjahu pati refuzuar paralajmrimin e sekretarit amerikan t Shtetit Xhon Kerri, se
nj rrzim i Autoritetit Palestinez do t
kishte pasoja tek siguria e vet Izraelit. N
nj forum pr krizn n rajonin e Lindjes
s Mesme, organizuar nga Instituti Brukings, Kerri tha se t dyja palt duhet t rinovojn prpjekjet pr bisedimet e paqes.
Ai dnoi me forc jo ve sulmet palestineze ndaj Izraelit, por dhe ndrtimin e
kolonive izraelite n toka t parashikuara
pr ngritjen e nj shteti palestinez. Zgjidhja me nj shtet nuk sht e duhura pr nj
Izrael t sigurt, demokratik, q jeton n
paqe. Nuk sht alternativ q ka shanse
suksesi tha sekretari Kerri. Vitin e kaluar,
gjat nj takimi me presidentin Obama n
Shtpin e Bardh, kryeministri izraelit
Benjamin Netanjahu kishte ripohuar angazhimin e tij pr nj zgjidhje me palestinezt, sipas parimit t ekzistencs s dy
shteteve, kurse dhuna dypalshe n rajon
vazhdon dhe nuk po i lejon gjrat t shkonin n drejtimin e duhur.
Ndrsa edhe viti 2016 n Lindjen e
Mesme filloi me dhun, duke e ln paqen
n mes t katr rrugve, n Tel Aviv thuhet,
se vendi i tyre sht nj sukses, me gjith
kritikat shum t ashpra q bhen. Kurse
palestinezt ankohen pr udhheqjen e
tyre shum t dobt dhe pr represionin
izraelit n rritje rrjedhoj e ksaj dobsie.
Ksisoj, procesi i paqes sht i dshtuar
dhe n hijen e bisedimeve t ndrprera
sht prshkallzuar dhuna. Palestinezt kan vrar me arm zjarri 19 izraelit,
ndrsa izraelitt m e pakta 110 palestine-

nga Arben KARAPICI


z. Izraeli fajson udhheqjen palestineze
pr nxitje t dhuns. Palestinezt thon se
sulmet vijn nga dshprimi, q ata nuk
po shptojn nga sundimi. N vitin 2016
Izraeli e ka prforcuar edhe m shum
kontrollin ushtarak n bregun perndimor
t lumit Jordan. Kryeministri Benjamin
Netanjahu ka premtuar pr mandatin e tij
t katrt nj koalicion me mbshtetsit e
kolonive dhe me ultraortodokst dhe qeveria ka vazhduar ndrtimin e kolonive n
zonat palestineze t pushtuara. Sfundmi,
administrata e qytetit t Jerusalemit miratoi 891 njsi t reja banimi n Gilo, lagje
hebrejsh n Jerusalemin Lindor dhe projekti vazhdon t zgjerohet. 600.000 kolon
izraelit jetojn ndrkaq, n Bregun Perndimor t Lumit Jordan dhe n Jerusalemin
Lindor n zonat q Izraeli i ka pushtuar
n vitin 1967, ndrsa palestinezt duan t
ndrtojn atje shtetin e tyre t ardhshm.
Edhe kto dit Ushtria izraelite mbylli Bregun Perndimor, duke ua ndaluar
palestinezve hyrjen n Izrael gjat fests
Purim t hebrejve. Autoritetet e Izraelit
konsiderojn se festat jan koh e mundshme sulmesh nga palestinezt dhe e
mbyllin kufirin. Festa e ktij viti u shnua
n periudhn e nj vale dhune nga e cila
jan vrar 28 izraelit dhe dy amerikan.
Jan vrar dhe 185 palestinez. Pr dhunn Izraeli fajson fushatn palestineze t
nxitjes, kurse palestinezt thon se sulmet
jan pasoj e frustrimit pr mosarritjen e
shtetsis.
Kshtu si po shihet dhe po zhvillohen ngjarjet, nuk ka fare shenja pr paqe,
madje dhuna n rajon po shtohet. Lideri
i Hamasit n Rripin e Gazs u prkushtua, q palestinezt do ta vazhdojn kryengritje derisa t arrijn objektivat e tyre
dhe situata pritet t prshkallzohet edhe
pr shkak t armiqsis ndrmjet kolonve fetar hebrenj dhe shtetit laik izraelit.
Duke u folur mbshtetsve n Gaza Ismail
Hanieh tha, se palestinezt do t luftojn
derisa ata t lirojn tokn. Do t mbledhim forcat, q ta befasojm mbar botn.
Dhe nuk e bjm kt gj vetm pr t
mbrojtur Gazn, por pr t liruar Jeruzalemin dhe t gjith Palestinn.
N ditn e Vitit t Ri, palestinezt qlluan me disa raketa brenda Izraelit Jugor
dhe ushtria u kundrprgjigj me goditje
ajrore. Izraeli njoftoi, se arrestoi gjasht
antar t Hamasit, q po planifikonin
marrjen peng dhe vrasjen e nj shtetasi izraelit. Forcat e siguris vran tre palestinez pran kolonis izraelite n Betlehemin
Jugor, ndrsa t krishtert ortodoks po
festonin Krishtlindjen, n qytetin e lindjes
s Krishtit. Nj tjetr palestinez e vran n
Hebron pasi u prpoq t godiste me thik
nj ushtar izraelit. Pr shkak t sulmeve t
shpeshta me thika, Izraeli po prodhon jelek t posam mbrojts. Kryengritja do t
vazhdoj, deri sa t na kthehet toka e pushtuar. Do ta ushqejm Intifadn me gjakun
dhe shpirtin ton tha lideri i Hamasit n
Rripin e Gazs. Tek palestinezt zhgnjimi
pr pushtimin bashkohet me zemrimin
ndaj udhheqjes tyre. Mahmud Abbas,
president i Autoriteteve autonome Palesti-

neze dhe kryetar i OP, nuk e ka lshuar


kurr postin e tij, megjithse mandati i ka
prfunduar n vitin 2009. N vend t sillte
nj pasues, 81 vjeari ka vepruar kundr
rivalve duke programuar kaosin sikurse
vrejn kritikt pr kohn pas largimit.
Sipas sondazhit pr hulumtimin e
opinionit Palestian Center for Policy
and Survey Research, 65 prqind e palestinezve mendojn Abas duhet t
jape dorheqjen. Dhe kjo kandikuar jo
pak n negociata. Pr izraelitt liberal
bllokimi i procesit t negociatave sht
shkak shqetsimi. Kryeministri Netanjah
ka hedhur posht mundsin e shtetit
dy kombsh, zdhnsi i qeveris Regev
akuzoi palestinezt se ata jan prgjegjs
prndrprerjen e negociatave. Palestinezt thon, se nuk do t negociojn m,
nse Izraeli vazhdon zgjerimin e vendbanimeve n tokat e pushtuara arabe.
Si izraelitt dhe palestinezt jan t
mendimit se angazhimin drkombtar
nuk ndikon gati aspak n realitetin e Toks
s Shenjt. Ndrsa lufta n Siri hyri n vitin
e pest dhe Evropa merr mbi 1 milion refugjat, konflikti izraelito-palestinez duket
po e humbet rolin si prioritet. Vjet n nntor BE prcaktoi, q mallrat nga vendbanimet izraelite t etiketohen n mnyrn
t qart, ndrsa ndikimi i ksaj mase n
ekonomi n izraelite n Bregun Perndimor sht shum i pakt. Presidencialet
n SHBA, me siguri, do jen shkas pr politikant amerikan, q ata t shprehen n
mnyrn patetike pr konfliktin izraelitopalestinez. Kurse Intifada e tanishme, ka
gjasa t vazhdoj.
Izraeli merr 3 miliard dollar n vit
ndihma ushtarake nga SHBA-t dhe zyrtart thon se kryeministri Netanjahu do t
krkoj shtim deri n 4 apo 5 miliard dollarn vit, shifr q do ishte jo vetm shuma
m e madhe q Shtetet e Bashkuara japin si
ndihm ekonomike, por trefishi I shums
q merr gjithsej do vend tjetr nga Shtetet
e Bashkuara. Nse fondet pr Izraelin arrijn 5 miliard n vitin 2016, kjo do t thot
14 prqind ndihmave financiare ndrkombtare amerikane. Prvese Izraelit dhe
Egjiptit, vendet q kan marr m shum
ndihm pr sigurin, nxjerrin n pah
edhe konfliktet aktuale ndrkombtare:
Jordania, e cila po kryen goditje ajrore n
Irak dhe n Siri, si pjes e koalicionit t
Shteteve t Bashkuara. Pakistani, ushtria
e t cilit po lufton kundr ekstremistve
prgjat kufirit me Afganistanin. Iraku, ku
ekstremistt e Shtetit Islamik ende kan
nn kontroll qytete kryesore. Afganistani
me betejn e vazhdueshme kundr taleban. Somalia, q po lufton kundr grupit al-Shabab dhe Siria me kryengritsit e
saj pes vjet n luft civile. Secili nga kto
vende do t marrin, sipas Pentagonit, nga
100 milion dollar kt vit.
Marrveshja aktuale amerikanoizraelite sht 10 vjeare, deri 2017. Megjithat,
presidenti Barak Obama tregon m pak
ambicie. Ai ndrmori disa prpjekje pr
ti nxitur izraelitt dhe palestinezt pr t
arritur nj kompromis, por Izraeli vazhdon t ndrtoj koloni n Bregun Perndi-

mor dhe palestinezt nuk heqin dor nga


dhuna. Kurse paqja n Lindjen e Mesme
mbetet nj ndrr e braktisur nga t dy
palt.
Raportet amerikano-izraelite jan
tensionuar edhe pas marrveshjes s
fuqive botrore me Iranin pr shtjen e
armve brthamore, t cils kryeministri
i Izraelit i vu n lvizje t gjitha levat pr
ta minuar. Me kt Netanjahu i rndoi
marrdhniet, gjithsesi t tensionuara,
me SHBA dhe t dy politikant nuk i besojn m njri-tjetrit. Qeveria izraelite e
kryeministrit Netanjahu po krkon partner t rinj n Gjirin Persik, pas heqjes s
sanksioneve amerikane dhe perndimore
ndaj Iranit. Dhe kjo do t thot, se n Tel
Aviv po krkohet gjetja e nj strategjie t re
dhe afatgjat pr tu prballur me nj Iran
t ri n vitet e ardhshme. Obama sht n
fund t investiturs dhe deri sa t largohet, natyrisht, q nuk do ket politik t re
amerikane n Lindjen e Mesme. Kurse Netanjahu, megjithat, krkon ta shfrytzoj kohn e mbetur. N fund t fundit, n
negociata me Iranin Barak Obama sht
shprehur gjithmon n mbshtetje t siguris s Izraelit. Kryeministri dshiron t
vazhdoj partneriteti i siguris me Uashingtonin, sepse ky partneritet kap miliarda
dollar: Nj memorandum mirkuptimi
mes palve prfundon n vitin 2018 dhe
Netanjahu dshiron nj marrveshje t
ngjashme, q t financiohej dhe modernizohej akoma m shum ushtria e Izraelit.
Obama ka prpara vetes nj akt ekuilibri
t vshtir. Pr arsye t politiks s brendshme, presidentit i duhet t plotsoj
shum krkesa t Izraelit pr arm t reja,
por jo t gjitha krkesat. Sepse partner
t tjer t SHBA n rajon si Egjipti, Arabia
Saudite dhe Jordania, ato kan, gjithashtu,
interesa sigurie. Edhe kto duhet ti mbaj parasysh Shtpia e Bardh. Barazpesha e politiks s siguris duket, se sht
n zhvendosje. N nj koh kur Irani nuk
zotron asnj bomb t vetme atomike, fqinji i tij Pakistani ka avancuar q prej vitit
1998 n fuqin e tret brthamore n bot.
N baz vlersimesh, Islamabadi zotron
tani 120 koka me mbushje brthamore
dhe m shum t tilla se sa Pekini, Londra,
ose Parisi. M e keqja, Pakistani nuk respekton as marrveshjet pr mosprhapje
e armve brthamore dhe u shet dijet e tij
atomike edhe shteteve gangstere, si Koreja e Veriut. Me kt veprim Pakistani po
e dmton sigurin rajonale dhe globale
shum m tepr, se do t mund ta bnte
Irani. Mungesa e suksesit t presidentit
Barak Obama n procesin e paqes n Lindjen e Mesme sht e dukshme tashm dhe
duhet t jesh indiferent pr ta injoruar at.
Gjendja sht dhe bhet m e vshtir n
Siri, Irak dhe n vende t tjera. Ksaj gjendjeje i shtohet edhe rnia e mimeve t
nafts. Interesi i Uashingtonit pr rajonin
e Lindjes s Mesme duket, se po bie
dhe arsyetimi i ekspertve pr ta hedhur vshtrimin n Azin Lindore po fiton
terren. Nuk urojm t jet kshtu, prndryshe n Lindjen e Mesme do kishim nj
paqe t braktisur pa fund.

fryma e re

1 prill 2016

fokus

Bujqsia si prioritet ekonomik


nga Teuta Nunaj

an dy elemente t rndsishme q e
bjn bujqsin n Shqipri, nj nga
fushat prioritare pr zhvillimin ekonomik t vendit: (i) numri i madh i t punsuarve n kt sektor; (ii) kostoja e ult
e produkteve t saj, krahasuar me shtetet
e tjera. Sipas t dhnave m t fundit nga
INSTAT: N periudhn 2009-2013 jan rikthyer n Shqipri 133.544 shqiptar, t cilt
jan kryesisht nga zonat rurale, q solli n
sektorin e bujqsis rritjen e punsimit nga
14.6% n 30.7%. Po sipas INSTAT, n Shqipri m 1 janar 2015, 42.8% e popullsis
jan banor t fshatit, t cilt si pun baz
kan kultivimin e toks, prej s cils sigurojn t ardhurat pr mbajtjen e familjeve.
Ndrkoh q punsimi n sektorin privat
bujqsor n tremujorin e tret t vitit
2015, vijon t ket numrin m t madh t
t punsuarve n vend, 443,815 t punsuar ose 44.3% t t punsuarve n total
q jan n shkall vendi. Shqipria vijon
t jet konkurrente prsa i prket kostos s
produkteve bujqsore, prve kushteve t
favorshme natyrore dhe diellit pr nj periudh t gjat t vitit, nj element me rndsi sht kostoja. P.sh. kostoja e 1 kg domate
prodhim sere pr eksport n Shqipri n
sezonin e vjeshts ka qen 0.45 euro/kg,
ndrsa n Itali po ky produkt, ka patur nj
kosto prej 0.88 euro/kg, prafrsisht dyfishi
i kostos. Nse do t bhet nj krahasim i t
njjts periudh, n dy vite, sipas t dhnave t Drejtoris s Prgjithshme t Doganave shohim se n gjashtmujorin e par t

vitit 2014 jan eksportuar nga tri qarqe: Berat, Elbasan dhe Fier 36,644.65 ton domate
dhe n t njjtn periudh t vitit 2015, po
n kto tri qarqe jan eksportuar 43,181.5
ton domate sere ose 20% m shum.
N Shqipri, sipas t dhnave t Ministris s Bujqsis, Zhvillimit Rural dhe
Administrimit t Ujrave, n vitin 2014
kishim 1,085 ha sera me perime, ose 260 ha
m shum se viti 2010 ose 0.4% m shum
se viti 2013 dhe tendenca n vitet n vijim
ka qen q siprfaqet me sera kan ardhur duke u rritur nga viti n vit. Gj e cila
ka br q kto produkte t ken rritje t
ndjeshme n eksporte. Ndrsa prsa i prket prodhimit t perimeve, sipas t dhnave nga INSTAT, n vitin 2014 shnuan
nj rritje prej 2,8 % krahasuar me nj vit m
par. Ndrsa gjat 5 viteve t fundit, prodhimi i perimeve sht rritur me 10,5%. Fermert shqiptar kan fleksibilitetin e prodhimit sipas krkess, por kan nevoj n
mnyr emergjente pr ndihmes teknike,
pr rregulla t barabarta dhe pr gjetjen e
tregjeve t reja, si brenda dhe jasht vendit.
do t thot kjo? Fermeri yn q krkon
t eksportoj, ndeshet me dy tregje t mdha. I lindjes dhe i perndimit, ky i fundit
nnkupton tregun e BE-s. Tregu i lindjes
kryesisht n vendet ish-komuniste ka procedura m t pakta dhe lehtsira m t
shumta pr eksportet, krahasuar kjo me
tregun perndimor, q e ka kthyer kt
treg, n treg t synuar pr fermerin shqiptar. Q t eksportosh nj produkt n vendet

e BE-s, duhet ta shoqrosh me nj sked


teknike, ose si njihet ndryshe me certifikat garancie, e cila krkon t plotsohen
si detyrim disa t dhna dhe parametra t
produktit pr eksport. Aktualisht fermert
shqiptar jan ende t paprgatitur pr
tu prballur me krkesat e tregut perndimor dhe rregullat e tij. N kto kushte, ata
jan n krkim t zonave t lira n tregjet e
mdha n lindje, kryesisht n shtetet sllave,
ku krkesa pr produkte shqiptare vjen
gjithnj duke u rritur. Pikrisht ktu mund
dhe duhet t shtohet roli dhe ndihmesa
e shtetit, duke i dhn asistenc teknike
dhe duke e mbshtetur e ndihmuar pr tu
gjetur treg, duke u dhn n kt mnyr
mundsin q fermeri t rritet, t zhvillohet dhe t prmirsoj nivelin e jetess s
tij, prmes rritjes s t ardhurave nga puna.
Nj problematik tjetr paradoksale e
hasur n treg, ka t bj edhe me faktin se
fermert shqiptar eksportojn pr tregun
e jashtm produkte bujqsore dhe tregtart
shqiptar importojn pr n tregun e brendshm po produkte bujqsore. Nse do t
flasim me gjuhn e shifrave, ku burimi vazhdon t jet INSTAT, do themi: Pr grupin e
zrave Ushqim, pije, duhan Shqipria pr
vitin 2015 ka eksportuar mbi 21miliard lek
dhe ka importuar 96.8 miliard lek, ose 4.6
her m shum importe se eksporte.
Ne periudhn e fundit, si pasoj edhe
e prezencs m t madhe t shtetit n tregun bujqsor, kemi nj rol aktiv t bankave t nivelit t dyt pr kredi me interesa

mbshtetse dhe favorizuese. Kjo ka ardhur


pasi shteti ka marr nj rol t ri, at t grantit
s bashku me Berxh, pr kredit q bankat
u japin fermerve. Pyetja q shtrohet sht:
A jan t prgatitur fermert shqiptar q
prmes puns t marrin maksimn e investimit t tyre? Ata jan bujq dhe t aft
t punojn tokn, por a din ta menaxhojn prodhimin? Deri tani kemi patur ferm
profesionist q kultivojn produktin duke
qen bujq profesionist. Por kjo nuk mjafton. Pasi, q t realizohet fitimi, duhet q
produkti t shitet. Dhe n kt mnyr merr
kuptim dhe investimi i br. Pr kt duhet
menaxhim, bashkrendim dhe bashkpunim mes fermerve, t cilt q t zhvillohen
dhe t jen konkurrent n tregun e brendshm dhe t jashtm, duhet t organizohen
n njsi m t mdha se fermat, q organizimi t jet m profesional, rendimenti
dhe fitimi edhe m i lart.
Po kshtu, zhvillimi i bujqsis do t mund
t krijonte kushte edhe pr zhvillimin e industris agro-prpunuese. Aspektet pozitive t
ndrhyrjeve shtetrore kan t bjn edhe me:
(i) rritjen e eksporteve, rritjen e sasis s valuts
n vend dhe pr pasoj prmirsohet bilanci
tregtar; (ii) rritjen e sasis s toks s punuar,
q sjell rivitalizim; rritjen e numrit t t punsuarve n bujqsi, q ul papunsin dhe rrit t
ardhurat ekonomike t familjeve shqiptare q
punojn n bujqsi; (iii) zvoglohet emigracioni dhe migrimi. Ndaj, sa m shpejt shteti t
marr rolin e tij n kt situat, aq m shpejt
gjrat do t ken premisn t sigurohen.

Nj epok e re pr shtypin e shkruar


nga Gzim Hoxha

dieln e kaluar gazeta britanike The


Indipendent, e botuar pr her t par
n tetor t vitit 1986, heq dor nga printimi n letr. N tridhjet vjet, gazeta mbante
pishtarin e lavdishm t mendimit t lir. N
fillim t prillit, kjo do t publikohet vetm n
faqen e saj Indy dhe do t vazhdoj jetn
e saj vetm n formn dixhitale, si thon
ata- ka cituar burime t vet gazets portali
TELEOBS. Arsyeja kryesore e ktij vendimi
sht ulja e gazetave t blera n 40000 kopje,
ndrkoh q dhe shum pena e kishin braktisur. Sot, ebsit-et trheqin rreth 70 milion
vizitor n muaj. Duket se shtypi i printuar n
letr sht i destinuar ta humbas betejn me
shtypin dixhital q ka pushtuar internetin sot.
N mes t shkurtit, shpallja e vendimit pr
mos-printimin e saj n letr (duke prfshir
edhe at t diels, The Independent) ka
efektin e nj rrufeje n nj shtyp n kriz. Nj
goditje pr 150 t punsuar n pasiguri rreth
fatit t tyre. Nse e shikojm shtypin e shkruar
si nj produkt t qnsishm, ai prbn nj
gam produkti t prbr nga dy linja gazetat,
revistat e printuara n letr dhe nga ana tjetr
kemi edhe portalet e tyre on-line. Po t vresh
me vmendje pothuajse t gjitha i gjen n

internet. Pr m tepr, faqet m t vizituara,


pushtohen do dit e m shum nga reklamat
e firmave t ndryshme duke u kthyer n nj
burim tjetr t mir t ardhurash. Me sa duket
shefave t departamenteve t marketingut do
ti duhet t buxhetojn gjithmon e m shum
fonde pr reklamimin e aktiviteteve t tyre n
portale t ndryshme.
Kam mendimin se gazetat e printuara n
letr jan tash nj produkt q ndodhen n
fazn e rnies n ciklin e jets s tyre. Ndoshta
edhe pr disa vjet a disa dekada, pasja e nj
gazete n dor do t jet thjesht luks. Relation
aller Frnemmen und gedenckrdigen Historien sht gazeta e par e botuar n bot
nga viti 1605 n Strasburg nga Johann Carolus
(15751634). Po si do gj tjetr edhe historia
400 e ca vjeare e gazetave po vjen drejt fundit
t saj. Kur them fund nnkuptoj vetm transformimin e saj nga nj produkt q mund t
merrej n dor e t shfletohej, n nj format
thjesht t shikueshm, at virtual. Po e njjta
gj po ndodh edhe me librin.
N pranvern e vitit t largt 1969 kur u instalua nj kompjuter-rrjet i cili i mundsonte
funksionimin e kompjuterava t tjer pjesmarrs n t, pa nj t till komandues, asnj

njeri nuk do ta mendonte se far ndikimi do


t kishte n jett tona interneti. Gjithka nisi
si nj gar mes dy superfuqive t asaj kohe,
kur rust hodhn n hapsir satellitin e par
dhe donin ta prdornin at pr transmetimi e
t dhnave dhe prmirsimin e komunikimit.
Fill pas tij, SHBA-t t friksuara se mos rust
e prdornin kt edhe pr qllime ushtarake
ngritn nj agjensi (ARPA) me qllim studimin
e mnyrave t komunikimit edhe n kushtet e
nj lufte atomike.
As Faul Baran, i cili u ngarkua nga qeveria
amerikane t gjente nj zgjidhje pr trasmetimin e t dhnva dhe mundsimin e komunikimit edhe n kushtet nj lufte atomike. Gjrat
duket se u prkeqsuan pr kt shtyp, sidomos pas daljes s FACEBOOK ut nga Mark
Zuckerberg m 2004, at koh nj ish student
I Havardit. Vetm pas 5 vjetsh numri i atyre
q vizitonin FACEBOOK un arriti n 400
mln, sot duhet t jet disa her m i madh. Q
ather monopoli i gazetaris u b, pasi do
kush q dshironte t thoshte dika mund
ta thoshte. Audienca ishte e sigurt, n fillim
miqt dhe ata po t donin e shprndanin at
e lajmi merrte dhen. Pr m tepr nuk
duhej t ishe gazetar ose t ishe I njohur. Vet

FACEBOOK u t jep mundsin t bhesh i


njohur. Rasti i Lek Plepit pseudonimi i nj t
riu, i cili u b shum i njohur nga statuset e
tij humoristike t postuara n kt rrjet nuk
sht i vetmi. M duket se gazetaria nuk do
t njihet pas disa vitesh si profesion. E njjta
gj ndodhi edhe me at t shoferit para disa
vitesh, pasi nj pjes e mir e popullsis msoi
si t ngiste nj makin.
E njjta gj ka pr t ndodhur edhe me
TV-t. N fakt ajo po ndodh, vetm se procesi
sht disi m e ngadalt pasi media vizive
ndodhet ende n fazn e maturimit. Q nga
viti 1950, televizioni ka qen mediumi kryesor pr informim e opinionit publik. N vitin
2009, 78 % e familjeve n bot kishin n pronsi t paktn nj televizor, nj rritje prej 5 %
mbi vitin 2003. Pak kush e di se RGB sht
televizioni m i vjetr n bot i themeluar m
13 janar 1928 si nj stacion eksperimental,
transmetuar nga fabrika General Electric n
Schenectady, Ne York. Tani ka me mijra kanale televizive n mbar botn dhe nj larmi
programesh. Por koha q kalojn para tij po
paksohet dhe gjithmon e m tepr njerzit
po zgjedhin portalet e ndryshme pr tu informuar dhe internetin pr tu argtuar.

fryma e re

1 prill 2016

aktualitet
koncesioni

Tirana Airport n
negociata pr tu
shitur, kinezt t
interesuar?

ompanit publike sidomos ato t energjetiks dhe


ujsjellsve nuk po arrijn
t shlyejn kredit q kan marr
pr vijimsin e aktivitetit pr t
cilat shteti ka hyr garant.
Referuar t dhnave t stokut
dhe arktimeve n thesar pr zrin
T ardhura nga nnhuaja vrehet
se gjat vitit 2014, kompania publike e prodhimit t energjis (KESH
sha.) nuk ka shlyer asnj detyrim
pr marrveshjet e nnhuas.
Kontrolli i Lart i Shtetit n
nj raportim te posam pr kt
shtje v n dukje se problematika e shlyerjes s detyrimeve vazhdon t jet prezent pr shkak t
situats s rnduar financiare dhe
mungess s likuiditeteve.
Vetm pr kompanin KESH
sh.a. gjat vitit 2014 jan paguar
nga buxheti i shtetit 23.5 milion
euro dhe jan rimbursuar nga
huat e huaja rreth 5.7 milion
euro, duke br q detyrimet neto
t kompanis t jen 17.7 milion
euro.
N Sektorin e Ujsjells Kanalizimeve, nga 1,050 milion lek
arktime t pritshme pr vitin
2014, jan arktuar rreth 62,5 milion lek ose 6% kryesisht nga UK
Kor dhe UK Berat.
Sektori i ujsjellsave sistematikisht nuk paguan detyrimet pr
financimet e huaja, duke rritur
detyrimet ndaj buxhetit te shtetit
pr vitin 2014 n 987 milion lek
ose 38% t ardhurave t munguara.
KESH-sha. ka t elura rreth
190.5 milion euro linja overdrafti
me garanci shtetrore n bankat e
nivelit t dyt dhe 73 milion euro
linja kredie pa garanci shtetrore,
sipas t dhnave t publikuara nga
KLSH-ja.
Ekspozimi i kompanis KESH

irana International Airport (TIA),


kompania q ka nj kontrat koncesionare pr menaxhimin e aeroportit
t Rinasit sht n negociata pr tu shitur, sipas burimeve nga institucionet
shtetrore vendase. Burime zyrtare nga
TIA, t kontaktuar nga Monitor, than se
nuk kan koment lidhur me kto negociata, ndrkoh q pohuan se jan shum
afr mbylljes s negociatave me qeverin
shqiptare pr rishikimin e kontrats koncesionare.
Monitor ka mesuar se nj kompani
kineze, emri i t cils mbetet i pakonfirmuar, sht e interesuar pr t bler TIA,
dhe negociatat po vijojn prej disa ko-

hsh.
Aktualisht pronart e Tirana International Airport jan:
DEG-Deutsche investitions-und
Enticklungsgesellschaft mbH-31.7%
Albanian-American Enterprise Fund
AAEF-21.3%
AviAlliance GmbH-47%
S fundmi, kompanit kineze po
shfaqin interes pr tregun shqiptar. Jeo
Jade, nj nga grupet m t mdha t pavarura t energjis kineze, njoftoi se ka
hyr n nj marrveshje pr t bler kompanin e prodhimit t nafts Bankers petroleum, pr nj shum prej 407 milion
dollar.

Rndohet buxhet
Kompanit publike dshtojn
t shlyejn borxhin e garantuar

pr importin e energjis n total arrin rreth 263,5 milion euro.


Detyrimet progresive, deri n fund
financimet e huaja me garanci
shtetrore ishin 48.7 milion euro,

ndrsa pr ujsjells kanalizime


stoku i nnhuas sht rreth 129
milion euro.
Edhe pse gjat gjith vitit 2014
sektori i energjis sht mbshte-

tur me politika dhe angazhime


qeveritare pr daljen nga kriza e
likuiditetit, n t ciln operatort
e energjis ndodhen prej disa
vitesh (financime t brendshme

n Kushtetuese

Dy vende vakante, ja procedura pr aplikim


Presidenti Burjar Nishani ka shpallur
fillimin e procedurave pr emrimin e dy
gjyqtarve t rinj n Gjykatn Kushtetuese.
Afati pr t paraqitur dokumentacionin e aplimikimit pran presidencs fillon
nesr dhe prfundon m 8 prill.
T interesuarit duhet t dorzojn dokumentacionin:
1- Krkes me shkrim.
2-Fotokopje t dshmis s arsimit t
lart juridik, Diplom e Nivelit t Dyt (e
noterizuar)

3- Prmbledhje t karriers profesionale e shoqruar me vrtetimet e lshuara


pr do rast nga institucioni ose organi ku
ka ushtruar detyrn ose nga dhomat kombtare t avokatis, noteris, prmbarimit,
etj.
4- Fotokopje t dokumentit t identifikimit (e noterizuar).
Hapja e gars pr dy antarve t rinj
n Gjykatn Kushtetuese vjes pas prfundimit t mandatit t dy gjyqtarve n kt
gjykat.

e t jashtme, si dhe VKM nr. 198,


dat 03.04.2014Pr faljen e detyrimeve.) KESH sh.a. gjat vitit 2014
nuk ka mundur t shlyej asnj
detyrim pr fondet e nnhuazuara
me burim financimin e huaj.
N vlersimin ton sht rekomanduar se mbulimi i nevojave financiare t KESH sh.a. pr blerje
energjie nuk duhet t vazhdoj
t jet huamarrja, ashtu si sht
vepruar deri tani, por t synohet
rregullimi i marrdhnieve financiare brenda sektorit t energjis
dhe shlyerja e detyrimeve ndrmjet tyre. Ministria e Financave
mund t inicioj dhe ndihmoj
n nj proces negocimi me kreditort pr rishikimin e termave dhe
kushteve t portofolit t overdrafteve rekomandon KLSH.

fryma e re

1 prill 2016

aktualitet

Nisin pagesat e interesave t vonesave pr 13 shtjet e


para t humbura n Gjykatn Europiane

shtjave e Pronave
Gjykata e Strasburgut detyron qeverin
t paguaj faturat e kamatvonesave
Z

gjidhja e shtjes s pronave


mes qeveris dhe pronarve
vijon t shkaktoj kosto financiare pr shtetin shqiptar, kjo
duke iu referuar edhe vendimeve
t dhna n koh t ndryshme nga
Gjykata Europiane e t Drejtave t
Njeriut me qendr n Strasburg.
Pasi e vendos shtetin shqiptar prball faktit t kryer q t bj kthimin fizik t prons aty ku sht e
mundur, por edhe kompensimin
financiar pronart e ligjshm pr
pronat q u jan prvetsuar, tashm Gjykata e Strasburgut detyron
qeverin shqiptare q t nis dhe
pagesat e interesave t vonesave
n ekzekutimin financiar t disa
prej vendimeve t marra nga kjo
gjykat n t kaluarn. Dshtimi i qeveris shqiptare dy vite
m par pr t hartuar nj plan
strategjik pr zgjidhjen e ksaj
shtjeje, por dhe vijimi i puns
nga ana e Gjykats s Strasburgut
duke dhn vendime n favor t
pronarve, po rndon edhe m
shum n faturn financiare t
shtetit shqiptar, i cili prve kompensimit financiar t pronarve,
tashm detyrohet t nis pagesat e
kamatvonesave pr mosekzekutimet e vendimeve t gjykats.
Pagesat
Bhet fjal pr 13 vendimet
e para pr t cilat Kshilli i Ministrave vendosi dje q t nis
pagesn e interesave pr shtjet e humbura n Strasburg, e
m konkretisht: Pr shtjen
Caka kundr Shqipris, sipas
VKM-s, interesat do t llogariten
nga data 8.6.2010; Pr shtjen
Bushati dhe t tjer kundr Shqipris, interesat do t llogariten
nga data 14.8.2012; Pr shtjen
Alimua kundr Shqipris, interesat do t llogariten nga data
9.10.2012; Pr shtjen Cani
kundr Shqipris, interesat do
t llogariten nga data 6.9.2012; Pr
shtjen Izet Haxhia kundr Shqipris, interesat do t llogariten
nga data 5.5.2014; Pr shtjen
Puto dhe t tjer kundr Shqipris, interesat do t llogariten
nga data 22.2.2011; Pr shtjen
Mullai dhe t tjer kundr Shqipris, interesat do t llogariten
nga data 18.4.2012; Pr shtjen
Gjyli kundr Shqipris, interesat do t llogariten nga data
29.3.2010; Pr shtjen Kaiu

kundr Shqipris, interesat do


t llogariten nga data 9.3.2014;
Pr shtjen Cale kundr Shqipris, interesat do t llogariten
nga data 6.2.2013; Pr shtjen
Themeli kundr Shqipris, interesat do t llogariten nga data
15.4.2013; Pr shtjen Tushaj
kundr Shqipris, interesat do
t llogariten nga data 15.4.2013;
Pr shtjen Rrapo kundr Shqipris, interesat do t llogariten
nga data 25.3.2013. N vendimin
e saj, qeveria sqaron se interesat

e thjeshta t voness do t llogariten nga data e afatit prfundimtar pr shlyerjen e detyrimit deri
n datn e urdhrpagess s principalit t detyrimit. Sipas VKM-s,
kto interesa jan t barabarta
me kursin marzhinal t huas s
Banks Qendrore Europiane,
gjat periudhs s mospagimit,
plus 3 (tre) pr qind, mbi shumat
e urdhruara nga vendimet prkatse t Gjykats s Strasburgut.
Efektet financiare, t parashikuara pr ekzekutimin e ktij ven-

dimi, t prballohen nga fondi i


kontingjencs i buxhetit t shtetit,
ku ngarkohen Ministria e Drejtsis dhe Ministria e Financave pr
zbatimin e ktij vendimi q hyn
n fuqi menjher dhe botohet n
Fletoren Zyrtare.
Vendimet
Qeveria vendosi dje t shlyej pes familje shqiptare, t cilat
kan fituar t drejtn pr shtje
pronsie pran Gjykats s t Drejtave t Njeriut n Strasburg. Bhet
fjal pr nj fond prej 44 800 eurosh q qeveria shqiptare do ti ndaj
respektivisht sipas shtjeve t
trajtuara nga Gjykata e Strasburgut
q u ka dhn t drejt pronarve
dhe jo shtetit. Kshtu, 5900 euro
sht fondi i miratuar pr ekzekutimin e vendimit t Gjykats
pr shtjen Afrdita Theodhosi
kundr Shqipris, n lidhje me
dmin pasuror dhe jopasuror, kostot dhe shpenzimet, duke e prjashtuar nga do taks q mund
t jet e aplikueshme. Pr ekzekutimin e vendimit t gjykats
pr shtjen Durim Harri kundr
Shqipris qeveria do t paguaj
shumn 5 100 euro; Pr ekzekutimin e vendimit t Gjykats pr
shtjen Luli kundr Shqipris,
n favor t z. Pllumb Luli, qeveria

Ambasadort

Komisioni i Jashtm, seanc


dgjimore me tre kandidatt
K

omisioni i Jashtm ka zhvilluar kt jav nj seanc


dgjimore me kandidatt pr
ambasador q do t prfaqsojn Shqiprin n Londr
dhe UNESCO. Gjat fjals s tij,
kandidati pr ambasador n
Mbretrin e Bashkuar, Qirjako
Qirko, q aktualisht mban postin
e Sekretarit t Prgjithshm t
Ministris s Jashtme, theksoi se
ka nj komponent q i mungon
bashkpunimit mes vendeve.
Nga ana tjetr, Qirko deklaroi se
mungon marrdhnia mes parlamenteve. Nj nga objektivat e
mia t para pr sa i takon bashkpunimit, rritjes dhe intensitetit
t bashkpunimit politik mes dy
vendeve sht krijimi i grupit t

njsis brenda Parlamentit britanik duke qen se kemi fatin e


madh q n Parlamentin britanik
si n dhomn e lordve dhe at
t komunave kemi mjaft deputet t cilt e njohin mjaft mir
Shqiprin, u shpreh Qirko.
Ndrkoh, kandidate pr ambasadore n UNESCO, sht
Venera Domi, e cila aktualisht
sht sekretare e Prgjithshme
n UNESCO. Ndrkoh, antart
e komisionit, pasi shprehn
vlersimet pr dy figurat dhan
edhe disa sugjerime pr ta. Roli
i Ambasads dhe i Ambasadorit
natyrisht q sht shum i rndsishm pr imazhin e Shqipris
n kt vend, edhe pr lidhjet me
institucione, t cilat kan pesh

dhe kan fjaln e tyre pr proceset


integruese, tha deputetja e PSs, Valentina Leskaj. Ndrsa pr
kreun e PBDNJ-s, Vangjel Dule,
jan ndrmarr t gjitha nismat e
nevojshme ligjore pr t krijuar nj
kuadr dhe nj bashkpunim ekonomik t fuqishm.

do t paguaj shumn 27 000 euro,


plus do taks q mund t jet e
aplikueshme; Pr ekzekutimin e
vendimit t gjykats pr shtjen
Artan Lako kundr Shqipris dhe
dy aplikime t tjera, qeveria do t
paguaj shumn 1 200 euro pr
krkuesin Artan Lako, 900 euro pr
krkuesin Bardhyl Ibra, dhe 1 400
euro pr krkuesen Gerta Xhaferi;
Pr ekzekutimin e vendimit prfundimtar t Gjykats pr shtjen
Shkarpa kundr Shqipris, qeveria do t paguaj 3 300 euro, n
lidhje me dmin moral, kostot dhe
shpenzimet gjyqsore, si dhe vendimin nr.596, dat 21.9.2006, t
Komisionit t Shrbimit Civil, plus
do taks q mund t jet e aplikueshme.
Armt kimike
Asnj arm ose lnd kimike
nuk mund t sillet n Shqipri.
Qeveria ka miratuar nj ligj t ri
pr Menaxhimin e Kimikateve,
ku ndalohet importi dhe eksporti
i armve kimike. Madje ligji i ri
ndalon edhe testimin e lndve
kimike tek majmunt apo kafsht
e tjera. Sipas qeveris kush do t
shkel rregullat pr prdorimin e
kimikatave do t gjobitet me nga
300 mij deri n 10 milion lek.
Ligji i ri q ka hyr tashm n
fuqi, sipas qeveris ka pr qllim
mbrojtjen e shndetit t njeriut
dhe mjedisit.
Mbrojtja
Ky ligj ka pr objekt: Prcaktimin e detyrimeve ndaj prodhuesve,
importuesve dhe prdoruesve pr
t klasifikuar kimikatet q vendosin n treg dhe pr t siguruar
Dokumentin me t Dhnat e Siguris pr Kimikatet. Prcaktimin
e detyrimeve ndaj t gjith furnizuesve pr etiketimin dhe paketimin e kimikateve. Prcaktimin e
detyrimeve ndaj eksportuesve dhe
importuesve t kimikateve, q jan
subjekt i dispozitave t dhnies s
plqimit paraprak t importit dhe
njoftimit t eksportit. Rregullimin
e prodhimit, vendosjes n treg,
prdorimit dhe eksportit t kimikateve t rrezikshme. Prcaktimin
e detyrimeve e t procedurave
pr krijimin dhe mirmbajtjen
e regjistrit t kimikateve q vendosen n tregun e brendshm ose
q prodhohen pr tu eksportuar
jasht Republiks s Shqipris,
- thuhet n nenin 2 t ligjit pr
menaxhimin e kimikateve.

fryma e re

1 prill 2016

ekonomi

Hyn n fuqi ligji i ri

Supergjobat deri n 10 mln


lek pr tregtin e kimikateve
K

a hyr, dje, n fuqi pas botimit n fletorn zyrtare ligji i ri pr kimikatt.


Qllimi kryesor i ligjit te ri sht t
siguroj nj nivel t lart t mbrojtjes s
shndetit t njeriut dhe mjedisit nprmjet
prcaktimit t kufizimit t prodhimit, vendosjes n treg dhe prdorimit t kimikateve,
prdorimit t kimikateve n artikuj, importit dhe eksportit t kimikateve t caktuara.
Penalitet pr tregtin e parregullt t tyre variojn nga 300 000 deri n 10 000 000 lek.Ja
te gjitha penalitet:
1. Prodhimi, vendosja n treg apo prdorimi i kimikateve dhe artikujve t rrezikshm, t caktuar n kundrshtim me kufizimet, sipas nenit 22, t ktij ligji, dhe akteve
nnligjore n zbatim t tij, dnohet me
gjob n vlern:
a) 300 000 deri n 500 000 lek pr prdoruesin;
b) 500 000 deri n 1 000 000 lek pr
furnizuesin;
c) 1 000 000 deri n 2 000 000 lek pr
prodhuesin apo importuesin.
2. Prodhimi, vendosja n treg apo prdorimi i nj kimikati t rrezikshm nga persona nn moshn 18 vje, n kundrshtim
me pikn 12, t nenit 29, t ktij ligji, dnohet me gjob nga 50 000 deri n 100 000
lek.
3. Prodhimi, vendosja n treg e kimikateve t rrezikshme t paklasifikuara, t papaketuara dhe t paetiketuara, n kundrshtim me nenin 8, t ktij ligji, dnohet me
gjob nga 1 000 000 deri n 2 000 000 lek.
4. Prodhimi, vendosja n treg e kimikateve t rrezikshme, n kundrshtim me
rregullat pr klasifikimin, etiketimin dhe
paketimin e kimikateve, t prcaktuara sipas piks 6, t nenit 8, t ktij ligji, dnohet
me gjob n vlern:
a) 500 000 deri n 1 000 000 lek, kur kimikatet nuk jan t klasifikuara n mnyrn
e duhur, n prputhje me rregullat e detajuara n legjislacionin specifik;
b) 100 000 deri n 300 000 lek, kur kimikatet nuk jan t paketuara n mnyrn e
duhur (p.sh. paketimi i t cilave nuk siguron mbylljen e shtrngueshme, si dhe nuk
prmban shenjat e prekshme pr t mbrojtur fmijt dhe t verbrit), n prputhje
me rregullat e detajuara n legjislacionin
specifik;
c) 100 000 deri n 300 000 lek, kur kimikatet nuk jan t etiketuara n mnyrn e
duhur, n prputhje me rregullat e detajuara n legjislacionin specifik; ) 500 000
deri n 1 000 000 lek, kur etiketa e kimikatit

nuk sht n gjuhn shqipe.


5. Reklamimi i kimikateve q i takojn
nj apo m shum kategorive t specifikuara si t rrezikshme, n kundrshtim me
krkesat e prcaktuara n pikn 1, t nenit
11, t ktij ligji, dnohet me gjob nga 500
000 deri n 1 000 000 lek.
6. Tregtimi i kimikateve pa etiket, n
kundrshtim me krkesat e prcaktuara n
pikn 2, t nenit 11, t ktij ligji, dnohet me
gjob nga 300 000 deri n 800 000 lek.
7. Reklamimi i kimikateve duke fshehur
rreziqet q ato mund t paraqesin pr shndetin e njeriut dhe mjedisin, n kundrshtim me prcaktimin e pikave 3 dhe 6, t nenit 11, t ktij ligji, dnohet me gjob nga
300 000 deri n 800 000 lek.
8. Reklamimi i kimikateve q sjell prshtypje t gabuar, lidhur me rreziqet q ato
paraqesin pr shndetin e njeriut dhe mjedisin ose pr pranueshmrin e tyre mjedisore dhe, pr pasoj, nxitja e prdorimit,
trajtimit ose asgjsimit t tyre n mnyr t
paprshtatshme, n kundrshtim me pikat
3 dhe 4, t nenit 11, t ktij ligji, dnohet me
gjob nga 500 000 deri n 1 000 000 lek.
9. Reklamimi i kimikateve t rrezikshme
n kundrshtim me prcaktimin e piks 4,
t nenit 11, t ktij ligji, dnohet me gjob
nga 300 000 deri n 800 000 lek.
10. Kryerja nga prodhuesi dhe importuesi i vlersimit t siguris s kimikateve
nprmjet kryerjes s testimeve shtes, pa
u bazuar mbi t dhnat shkencore e teknike
n dispozicion, n kundrshtim me prcaktimin e piks 1, t nenit 12, t ktij ligji,
dnohet me gjob nga 1 000 000 deri n 2
000 000 lek.
11. Zhvillimi i testimeve t kimikateve
t rrezikshme nga prodhuesit, t cilat jan
t ndaluara t kryhen n qenie shtazore, n
kundrshtim me prcaktimet n pikat 5 e 6,
t nenit 12, t ktij ligji, dnohet me gjob
nga 1 000 000 deri n 2 000 000 lek.
12. Zhvillimi i testimeve t kimikateve t
rrezikshme, t cilat jan t ndaluara t kryhen n njerz, blett, majmunt dhe primatt e tjer jonjerzor, n kundrshtim
me prcaktimet n pikat 7 e 8, t nenit 12,
t ktij ligji, dnohet me gjob nga 700 000
deri n 1 500 000 lek
!3.Kryerja e do testimi t ri eko-toksikologjik dhe toksikologjik n mosprputhje me parimet e GLP-s dhe standardet
e tjera ndrkombtare, n kundrshtim me
prcaktimet n pikat 3 e 4, t nenit 12, t
ktij ligji, dnohet me gjob nga 1 000 000
deri n 2 000 000 lek.

14. Moszbatimi i kushteve pr GLP-s


nga laboratort q kryejn testimin, n
kundrshtim me pikn 4, t nenit 12, t ktij
ligji, dnohet me gjob nga 1 000 000 deri
n 2 000 000 lek.
15. Vlersimi i siguris s kimikateve nga
prodhuesi e importuesi, n kundrshtim
me rregullat e detajuara dhe metodat pr
kryerjen e vlersimit t siguris s kimikatit,
sipas prcaktimit n nenin 13, t ktij ligji,
dnohet me gjob nga 500 000 deri n 1 000
000 lek.
16. Mosprmbushja e krkesave nga
prodhuesi e importuesi pr grumbullimin
dhe mbajtjen n dispozicion t t gjith
informacionit pr nj periudh t paktn
10-vjeare, sipas prcaktimit t piks 1, t
nenit 14, t ktij ligji, dnohet me gjob n
vlern nga 300 000 deri n 500 000 lek.
17. Mosprmbushja e krkesave nga
furnizuesi pr grumbullimin dhe mbajtjen
n dispozicion t t gjith informacionit
pr nj periudh t paktn 10- vjeare, sipas
prcaktimit t piks 2, t nenit 14, t ktij
ligji, dnohet me gjob n vlern nga 300
000 deri n 500 000 lek.
18. Mosprmbushja e krkesave nga
pala prgjegjse pr vendosjen n treg t
substancs ose przierjes, sipas prcaktimit
t piks 3, t nenit 14, t ktij ligji, dnohet
me gjob n vlern nga 300 000 deri n 500
000 lek.
19. Mosprmbushja e krkesave nga
prodhuesi, importuesi dhe furnizuesi pr
dhnien e informacionit t krkuar nga
ministria, sipas prcaktimit t piks 4, t
nenit 14, t ktij ligji, dnohet me gjob n
vlern nga 300 000 deri n 500 000 lek.
20. Mossigurimi i Dokumentit me t
Dhnat e Siguris pr Kimikatet pr prdoruesit nga prodhuesi, importuesi dhe
furnizuesi, sipas prcaktimit t pikave 1 e 5,
t nenit 15, t ktij ligji, dnohet me gjob
n vlern: a) 1 000 000 deri n 2 000 000 lek
pr furnizuesit; b) 2 000 000 deri n 3 000
000 lek pr prodhuesit dhe importuesit.
21. Mosparaqitja e dokumentit me t
dhnat e siguris pr kimikatet n gjuhn
shqipe, sipas prcaktimit t piks 2, t nenit
15, t ktij ligji, dnohet me gjob n vlern
100 000 deri n 300 000 lek.
22. Mosdhnia e informacionit nga
prodhuesit, importuesit dhe furnizuesit
pr prdoruesin apo shprndarsin lidhur
me rreziqet q mund t shkaktoj nj substanc ose przierje, si dhe informacionit
pr trajtimin, ruajtjen dhe asgjsimin e sigurt t kimikatit n kundrshtim me pikn 3,

t nenit 15, t ktij ligji, dnohet me gjob


nga 2 000 000 deri n 3 000 000 lek.
23. Mosdhnia falas e dokumentit me
t dhnat e siguris kimike nga prodhuesit,
importuesit dhe furnizuesit pr prdoruesin apo shprndarsin, n kundrshtim me
pikn 4, t nenit 15, t ktij ligji, dnohet
me gjob nga 2 000 000 deri n 3 000 000
lek.
24. Mossigurimi nga furnizuesit i nj artikulli t informacionit t mjaftueshm pr
prdoruesit dhe konsumatort, q lejon
prdorimin e sigurt t artikullit, sipas prcaktimit t pikave 1 e 2, t nenit 16, t ktij
ligji, dnohet me gjob n vlern 100 000
deri n 300 000 lek.
25. Mosdhnia e informacionit pr
kimikatet e rrezikshme nga do aktor n
zinxhirin e furnizimit t nj kimikati, sipas
prmbajtjes s specifikuar n nenin 17, t
ktij ligji, gjat furnizimit t palve t treta,
dnohet me gjob nga 100 000 deri n 300
000 lek.
. 26. Mossigurimi nga pundhnsit t
informacionit mbi kimikatet e rrezikshme
pr puntort e ekspozuar gjat procesit t
puns, sipas prcaktimit t nenit 18, t ktij
ligji, dnohet me gjob n vlern 100 000
deri n 300 000 lek.
27. Prodhimi, vendosja n treg apo prdorimi i nj substance q gjendet n listn
SVHC, n kundrshtim me pikn 1, t nenit
18, t ktij ligji, dnohet me gjob n vlern
10 000 000 lek.
28. Mospajisja me autorizim t kushtzuar pr prodhimin, vendosjen n treg apo
prdorimin e n vazhdim t nj substance
q gjendet n Listn e Substancave me
Rrezikshmri t Lart SVHC, sipas prcaktimeve n pikn 6, t nenit 18, t ktij ligji,
dnohet me gjob n vlern 10 000 000 lek.
29. Kryerja e importit dhe eksportit t
kimikateve, produkteve biocide dhe pesticideve n kundrshtim me rregullat pr
procedurn e njoftimit t eksportit, sipas
prcaktimeve t pikave 1, 2 dhe 3, t nenit
25, t ktij ligji, dnohet me gjob nga 500
000 deri n 1 000 000 lek.
30. Mosdrgimi n afat n ministri nga
eksportuesit dhe importuesit e kimikateve ose przierjeve i t dhnave pr sasit
e eksportuara e t importuara t kimikat-

fryma e re

1 prill 2016

Rritet leht kredia pr ekononin n


shkurt, por tkurrja vjetore arrin 2.2%
H

eve dhe przierjeve t caktuara pr shtetet,


nga t cilat jan importuar ose eksportuar,
si dhe i shnimeve pr eksportuesin dhe
importuesin e kimikateve, n kundrshtim me nenin 25, t ktij ligji, dnohet me
gjob nga 100 000 deri n 300 000 lek.
31. Mosraportimi n afat n ministri nga
eksportuesi i kimikateve dhe przierjeve,
pr nevojat e organit kompetent t shtetit,
npr territorin e t cilit zhvillohet eksporti
dhe transiti i substancave dhe przierjeve
kimike, n kundrshtim me prcaktimet e
piks 4, t nenit 25, t ktij ligji, dnohet
me gjob nga 100 000 deri n 300 000 lek.
32. importimi dhe eksportimi i substancave dhe przierjeve, prdorimi i t cilave
sht i ndaluar, me qllim pr t mbrojtur shndetin e njeriut dhe mjedisin, n
kundrshtim me pikn 1, t nenit 25, t
ktij ligji, dnohet me gjob nga 2 000 000
deri n 3 000 000 lek.
33. Mosregjistrimi i kimikateve nga
prodhuesit dhe importuesit, sipas prcaktimeve t pikave 1 dhe 4, t nenit 27, t ktij
ligji, dnohet me gjob nga 300 000 deri n
600 000 lek.
34. Mosraportimi n ministri nga prodhuesi, importuesi, eksportuesi brenda
dats 31 mars t vitit vijues pr sasin e
prodhuar, t importuar, t eksportuar t
kimikateve pr vitin e kaluar, n kundrshtim me pikat 1 dhe 4, t nenit 27, t ktij
ligji, dnohet me gjob nga 100 000 deri n
300 000 lek.
35. Prodhimi, vendosja n treg, prdorimi, depozitimi, ruajtja e kimikateve t
rrezikshme nga persona t papajisur me
licenc, n kundrshtim me nenin 28, t
ktij ligji, dnohet me gjob nga 300 000
deri n 500 000 lek.
36. Shkelja e kushteve t licencs s
kimikateve nga ana e poseduesit t saj,
n kundrshtim me nenin 28, t ktij ligji,
dnohet me gjob nga 100 000 deri n 300
000 lek.
37. Shkarkimet e asbestit n ajr ose
derdhjet e tij n mjedis, n kundrshtim
me vlerat kufi t parashikuara n legjislacionin specifik, n prputhje me kt ligj,
dnohet me gjob nga 1 000 000 deri n 2
000 000 lek.
38. Kryerja e eksportit t mrkurit meta-

lik, komponimeve dhe przierjeve t caktuara t merkurit, n kundrshtim me rregullat


e ndalimit, sipas prcaktimeve n pikn 2, t
nenit 23, t ktij ligji, dnohet me gjob nga
1 000 000 deri n 2 000 000 lek.
39. Ruajtja e mrkurit metalik n
kundrshtim me rregullat e prcaktuara n
pikn 2, t nenit 23, t ktij ligji, dnohet
me gjob nga 300 000 deri n 500 000 lek.
40. Ruajtja e mrkurit metalik t konsideruar si n kundrshtim me kriteret specifike
t ruajtjes, sipas prcaktimeve n pikn 2, t
nenit 23, t ktij ligji, dnohet me gjob nga
1 000 000 deri n 1 500 000 lek.
41.
Mosprmbushja
e
kushteve
themelore pr ruajtjen e kimikateve t
rrezikshme n nj objekt t prgatitur pr
magazinimin e kimikateve, n kundrshtim me nenin 29, t ktij ligji, dnohet me
gjob nga 100 000 deri n 300 000 lek.
42. Mosmbajtja dhe mosruajtja mir
e substancave dhe e przierjeve t rrezikshme, n prputhje me llojin e rrezikut q
mund t shkaktohet nga ndikimet e jashtme nga palt e paautorizuara apo q mund
t shkaktoj konfuzion pr ngjashmri me
mallrat e konsumit t prgjithshm, veanrisht me ushqime, n kundrshtim me
nenin 29, t ktij ligji, dnohen me gjob
nga 300 000 deri n 500 000 lek.
43. Mosidentifikimi n mnyr t qart
i substancave dhe i przierjeve t rrezikshme gjat ruajtjes n magazin, si dhe
mosmbajtja e tyre t ndara nga mallrat e
tjera, n kundrshtim me nenin 29, t ktij
ligji, dnohen me gjob nga 100 000 deri n
300 000 lek.
44. Ruajtja e substancave dhe e przierjeve t rrezikshme, t cilat jan t furnizuara, n en ose paketime q shkaktojn konfuzion te konsumatori pr shkak
t ngjashmris me paketimet e produkteve ushqimore, kozmetike, produkteve
terapeutike ose ushqimin e kafshve, n
kundrshtim me nenin 29, t ktij ligji,
dnohet me gjob nga 100 000 deri n 300
000 lek. Zbatimi i kundrvajtjeve administrative nuk e shkarkon subjektin, drejt
t cilit ajo sht lshuar, nga detyrimet e
tjera t parashikuara n kt ligj dhe nga
prgjegjsia civile pr dmet e shkaktuara,
n prputhje me legjislacionin n fuqi.

uaja pr ekonomin ka shnuar nj rritje t leht n muajin shkurt, pas rnies


3shkurtit arriti n 544.4 miliard lek, me nj rritje prej 0.2% n krahasim me
muajin e mparshm.
Rritje kan shnuar t gjitha kategorit, si huaja pr korporatat publike, pr bizneset private si dhe pr individt. Rritjen m t lart e ka pasur kredia pr bizneset, me
rreth 431 milion lek. Edhe sipas llojit t monedhs, huadhnia pr ekonomin sht
zgjeruar si n lek ashtu dhe n valut. Me
baz vjetore (shkurt 2016/shkurt 2015), huadhnia pr ekonomin ka shnuar nj rnie
prej -2.2%, nga +2.95% q kishte qen rritja n
t njjtn periudh t nj viti m par.
2015-a dhe muajt e par t 2016-s po rezultojn t dobt n kreditimin e ekonomis
pr dy arsye. S pari n kt shifr ka ndikuar
fshirja e kredive t humbura dhe s dyti, sipas
bankierve krkesa pr hua, sidomos nga bizneset e mdha mbetet shum e dobt.
Pak dit m par, n nj takim me drejtues
t sistemit bankar, guvernatori i Banks s
Shqipris, Genti Sejko, i krcnoi bankat
q t rrisin huadhnien pr ekonomin.
Banka e Shqipris ka ulur 2 her normn
baz t interesit gjat vitit t kaluar (14 her
gjithsej duke filluar nga shtatori 2011), duke e uar n minimum rekorde historike
prej 1.75%, por ky lehtsim nuk ka dhn efekt n nxitjen e kreditimit, pavarsisht se
interesat e kredis jan ulur ndjeshm. Faktor t tjer si krkesa e dobt, mjedisi i
pasigurt, frenimi i investimeve, kujdesi i shtuar i bankave po ndikojn n kt ecuri.
Banka e Shqipris ka br t ditur se ka n plan t shkoj drejt politikave jo konvencionale t lehtsimit sasior pr t nxitur kreditimin, n nj skem q po diskutohet
t prfshij blerjen e kredive t kqija nga ana e banks, apo krijimin e skemave
mbshtetse t garancis.

Emigracioni, bie shtesa natyrore e popullsis


me 7% n tremujorin e katrt 2015
Emigracioni i lart gjat vitit 2015 ka nisur t jap efektet negative n
plakjen e popullsis s vendit. INSTAT raportoi dje se n tremujorin e katrt
t vitit 2015 shtesa natyrore e popullsis ra me 7 % n krahasim me tremujorin
e katrt t vitit 2014.
Lindjet gjat tremujorit t katrt t ktij viti ishin 8.363 duke psuar nj
rnie me 2 % krahasuar me t njjtin tremujor t nj viti m par. Ndrsa
numri i vdekjeve ishte 5.298 gjat t njjts periudh duke shnuar nj rritje
t leht krahasuar me tremujorin e katrt t
2014.
Vuajtja n dashuri ndalon vititEdhe
largimi masiv i popullsis ka ndihera-hers pr tu shfaqur kuar negativisht n kt tendenc. Numri i
n nj form tjetr krkesave pr azil t shqiptarve n vendet
e Bashkimit Europian ka shnuar nj rritje t
frikshme n vitin 2015. Sipas t dhnave t
Eurostat, numri i azilkrkuesve nga Shqipria sht rritur me 439%, duke arritur n gati 66 mij n vitin 2015, nga 12.2 mij q ishin nj vit m par. (T
dhnat e marra nga studimi i Eurostat: http://www.monitor.al/rriten-frikshem-439-kerkesat-per-azil-nga-shqiptaret-ne-2015-ikin-te-rinjte/.
N nj raport pr emigracionin pr vitin 2014 q u publikua pak dit m
par, qeveria ka gjetur se faktort kryesor t emigrimit t shtetasve shqiptar
jan me natyr ekonomike, si papunsia dhe varfria. Gjat vitit 2013, ekonomia shqiptare shnoi rritje reale prej 1.4%, ndrsa n vitin 2014, rritja ekonomike ishte 1.9%. Gjithashtu, Produkti i Brendshm Bruto (PBB) pr frym
n vitin 2013 arriti n 471 mij lek.
Ndikimi i rritjes ekonomike n sistemin e mirqenies dhe, pr rrjedhoj,
edhe n prodhimin e flukseve migratore, lidhet me kontributin e degve t
ekonomis n PBB dhe n punsim. Gjat vitit 2013, kontributi kryesor n
rritjen ekonomike erdhi nga shrbimet (44.7%), bujqsia (19%), ndrtimi
(10.5%) dhe industria (12.5%). Ndrkoh, kontributi i sektorve n punsim
ishte shprpjestimor, sidomos n rastin e bujqsis dhe shrbimeve. Shrbimet thithin nj pjes t vogl t forcs s puns t formalizuar, ndrkoh q
rezultojn ndr sektort me informalitet shum t lart.

fryma e re

1 prill 2016

10

kultur

Revolta e Spait

Rrfimi i Sknder Dajs,


hetuesia e par e rebelimit
R

evolta e Spait mirfilli politike n vitin 1973 do t thyente pr her t par hekurat pas 45, por q pati nj fund
tragjik, me katr t ekzekutuar, t
cilve u mungon varri, dhe deri
tani ssht gjetur asnj gjurm,
dhe 66 persona t ridnuar. sht
nj histori e plot, e dhn totalisht mbi dokumente dhe dshmi
nga Bedri Blloshmi n botimin
Revolta e Spait, nj nga ngjarjet
kulmore t rezistencs antikomuniste n kt kamp n tri dit, 2123 qershor 1973. Pas botimit Vilsoni dhe Genci, edhe kt libr
Blloshmi e mbshtet mbi dokumentacionin e nxjerr nga Arkivat
dhe zbardhjen e tyre, si nj nga punt m t plota dokumentare duke
marr nj pr nj protagonistt e
historis, akt akuzn ndaj tyre, denoncimin, hetuesin si dhe dnimin nisur nga hetuesia, gjyqsori
deri te Kuvendi Popullor. Me kt
u krijua me t shpejta grupi i par
q u konsideruan si organizator
mt flakt t revolts prej dymbdhjet vetsh. Sipas biseds t
disa t dnuarveme grupin e par
dhe mendimit t hetueseve kta
t dymbdhjetdo t pushkatoheshin t gjith. Por vendimi pr t
pushkatuarmbeti vetm pr katr,
t tjert t gjith u dnuan me nga
njzet epes vjet heqje lirie.Ja
dhe emrat e grupit t par t riarrestuar dheproces-verbalet e marrjes n pyetje.1. Skender Qemal
Daja, 2. Dervish Enver Bejko, 3.
Syrja Lame4. Hajri Zenel Pashai, 5.
Dashnor Estref Kazazi, 6. Pal Gjergj
Zefi, 7. Paulin Prel Vata, 8. Jorgo
Spiro Papa, 9. Luan Qemal Burimi,
10. Sami Selim Dangelliu, 11. Luan
Hatib Koka, 12. Hodo Isuf Sokoli.
M posht, nisim me hetuesin
e par, t shnuar n list, pr t
kuptuar far procedure ndoqi n
kt rast makina ushtarake, emri i
par ishte Sknder Qemal Daja.
***
SANKSIONOJ Arrestimin
Prokurori i Rrethit Mirdit
Zef Deda
N Rrshen, me 23 /V/1973
VENDIM
PR IZOLIMIN E T PANDEHURIT
N Rrshen, me 22.V.1973
Un, hetuesi i Ministris s

Vlersuar si ngjarja m kulmore e rezistencs


antikomuniste Revolta e Spait, pas kryengritjes
s t dnuarve erdhi ridnimi. N librin e botuar
s fundi Revolta e Spait, Bedri Blloshmi sjell
nj dokumentacion t pasur arkivor duke na
njohur me do t dnuar e ridnuar nga rebelimi
politikduke marr nj pr nj protagonistt e
historis, akt akuzn ndaj tyre, denoncimin,
hetuesin si dhe dnimin nisur nga hetuesia,
gjyqsori deri te Kuvendi Popullor
Punve t Brendshme, Fejzo
Aloi,mbasi studjova materialet
n ngarkim t t dnuarit Sknder
Daja,i biri Qemalit dhe i Sofi jes, i
dat lindjes 1950, lindur n Tiran
dhebanues n Fier, beqar, me arsim 7 vjear, me profesion marangos, meorigjin shoqerore fshatar i
varfr, i dnuar n vitin 1971 me 10
vjetprivim lirije per tradhti ndaj
atdheut (pregatitje pr arratisje)
dhetani vuan dnimin n Repartin
e Riedukumit Nr.303 Spa,
K O N ST AT OV A
Se Sknder Qemal Daja ka
marr pjes n nj organizat
kundrpushtetit popullor, e cila
ka patur pr qllim kryerjen e krimeve tsabotimit t ekonomis
socialiste dhe t agjitacionit e propagandsq ka synuar n minimin
dhe dobsimin e pushtetit popullor, veprat cilat parashikohen si
krime nga nenet 76 n kombinim
me nenet72 dhe 73/II t Kodit Penal,
VENDOSA
Q pr t dnuar Skender
Qemal Daja t marr si mas sigurimiizolimin e tij n dhomat e
paraburgimit t Degs Punve tBrendshme t rrethit Mirdit.Kt
vendim tia njoft oj t lartprmendurit kundrejt nnshkrimitt tij.
Hetuesi
/Fejzo Aloi/
Vendimi mu njoftua sot me 23
Maj 1973
(Sknder Qemal Daja)
VENDIM
PR MARRJEN SI T PANDEHUR
N Spa, me 23 Maj 1973
Un hetuesi i Ministris s
Punve t Brendshme, Fejzo
Aloi,mbasi studjova materialet

n ngarkim t t dnuarit Sknder


Daja, i izoluar me datn 23 Maj
1973,
K O N ST AT OV A
Se i lart prmenduri ka marr
pjes n nj organizat kundrpushtetit popullor, e cila ka patur
pr qllim kryerjen e krimeve tsabotimit t ekonomis socialiste
dhe t agjitacionit epropagandsarmiqsore q ka synuar n
minimin dhe dobsimin e pushtetitpopullor. Kto vepra parashikohen si krime nga neni 76 n
kombinimme nenet 72 dhe 73/II
t Kodit Penal.
Pr kto arsye dhe n
mbeshtetje t nenit 129-130 t
Kodit tProcedurs Penale,
VENDOSA
Qe Sknder Daja ta marr t
pandehur pr kryerjen e krimevet parashikuar nga neni 76 n
kombinim me nenet 72 dhe 73/II
tKodit Penal.
Ky vendim ti njoftohet t pandehurit kundrejt nenshkrimit.
HETUESI
(Fejzo Aloi)
Vendimi mu njoft ua sot me
datn 23.V.1973
I pandehuri
(Sknder Daja)
... flas Sknderi se ka volum
zri, un dola pak m prpara i
shkputur nga turma dhe kam
thn: posht komunizmi, na
mbanikot n burgje, jemi dnuar
padrejtsisht, ne sjemi kriminela
si napandehni, duam liri.Ushtarve ju kam thn: mos qlloni
kundr nesh, ne skemi
ndonje pun me juve, edhe
neve fshatar t varfr si ju dhe
puntorkemi qn, nuk jemi kriminela si ju propagandojn. Kur

un flisjakshtu, t dnuarit e tjer


brohorisnin me shprehjen: ushtria shtme ne. Mbas meje kan
folur edhe persona t tjer, por
un nuk i
mbaj mend si emra. _ _ _ _ _
Pyetje: Cilt jan organizatort
e revolts nga t dnuarit n datat
22 dhe 23 Maj 1973?
Prgjigje: Un, nuk di se cilt
jan organizatort e revolts ngat
dnuarit e repartit 303 Spa n
datat 22 dhe 23 Maj 1973. por
sikam dgjuar nga t dnuar
t ndryshm q tashti nuk m
kujtohen,shkaku i ksaj revolte
ishte znje midis t dnuarit Pal
Zefi dheushtarakve t shrbimit._
_______
Pyetje: Cilt nga t dnuarit
dhe n rast ka hedhur parulln
javdekje, ja liri?
Prgjigje: Prve meje, t
gjith t dnuarit kan hedhur
parrullnja vdekje ja liri. _ _ _ _ _
__
Pyetje: Cili nga t dnuarit liroi
prej dhomave t izolimit tdnuarit e izoluar?
Prgjigje: N kohn q sht
br lirimi i t dnuarve nga dhomate izolimit, un po kaloja nga
mnxa n kapanon dhe nuk di
se kushnga t denuarit ka liruar
t izoluarit. Un nuk kam marr
pjes nlirimin e ktyre t izoluarve. _ _ _ _ _ _ _ _
Pyetje: Lidhur me ngritjen
e flamurit: kush e pregatiti at,
kusht gjetur bezja e kuqe, far
vizatimesh jan br n beze, kush
engriti at dhe kush e dogji?
Prgjigje: Un nuk di se kush e
pregatiti flamurin, kush dhe ku egjeti bezen e kuqe, far pikturash u
bn n t dhe nga kush. Nuk di se

kush e
dogji kt flamur. N kohn q sht
ngritur flamuriun kam qn n kapanon dhe kam dal vetm mbasi
kam dgjuarbrohoritjet urra, u
ngrit flamuri, dola n tarac dhe
pash se nkatin e tret ishte ngritur nj flamur dhe prreth tij ishin
shum tdnuar, por q un nuk
mbaj mend asnjrin prej tyre._ __ _
Pyetje: Cili nga t dnuarit ka
hedhur parulln jemi me Evropne lir?
Prgjigje: Un nuk di se
kush nga t dnuarit ka hedhur
gjatditve t revolts parrulln
ne jemi pr Evropn e lir _ _ _ _
__
Pyetje: Prse nuk kini dal n
pun n datn 22 Maj 1973
Prgjigje: Un, si gjith t dnuarit e tjer, nuk kam dal n punn datn 22 Maj 1973, turni dyt,
mbasi prisnim prgjigjen q do
tna jepesh lidhur me krkesn q
i bn n emr ton disa t dnuarZv.Ministrit t Punve t Brendshme, pr t na uar n ndrtim.
Pyetje: Kush e shkatrroi
kndin e emulacionit socialist
tRepartit, brnda rrethimit)?
Prgjigje: Un, nuk di se cili nga
t dnuarit ka shkatrruar kendine emulacionit socialist brnda
rrethimit t Repartit, mbasi un n
atkoh kam qn duke shtitur n
ballkonin e katit t par megjithsekam dgjuar zhurm grisje bezeje, letrash, thyerje xhamash e
pashq me kto u ndez nga t

fryma e re

1 prill 2016

11

Hetuesia e Revolts s Spait vijon me zbardhjen e hetuesis s grupit t par t akuzuar, me emrat e t dnuarve q organizuan
kryengritjen e par t rezistencs komuniste. Emri i dyt n hetuesi, rrethuar pr pushkatim, ishte Dervish Enver Bejkon, t cilit i bnin
presion pr t treguar emrat e t dnuarve q kishin qlluar me grushte rojet dhe oficert, duke iu veshur akuza pr terrorizm dhe krime

Hetuesia e revolts s Spait

Dervsh Enver Bejko, t spiunonte


kush qlloi me grushta rojet e oficert
H

dnuar
q tashti nuk m kujtohen, zjarr.
Proces-Verbalin, mbasi e lexova dhe pash se thnjet e mija janshkruar drejt, i firmos.
I PANDEHURI HETUESI
/SKENDER DAJA/ /FEJZO
ALOCI/
KOMANDA E REPARTI Nr. 303
Spa m 23/5/1973
SHKURTIM VENDIMI
MBI T DNUARIN SKNDER
DAJA
I dnuari Sknder Daja i
biri i Qemalit dhe i Sofi jes, i
datlindjes1950 lindur xxx Tiran
dhe banues n Fier.Me gjndje
civile beqar, me arsim 7 klas, me
profesjon marangoz,me shtetsi
dhe kombsi shqiptare me origjin
shoqrore fshatar i varfer.Arrestuar
me daten 24/12/1970 denuar me
10 vjet heqje t lirisme vendim
Nr. 5 dat 30/3/1971 t gjykates
rrethit Fier, n nenit 64-10-12
K.P.Nga data e arrestimit dhe deri
m sot ka vuajtur 2 vjet 4 muaj
dhe29 dit ka fituar me 10 dit i
mbeten dhe pr t vuajtur 7 vjet 6
muajidhe 21 dit.
Gjat vuajtjes denimit n kt
repart riedukimi ka mbajturqendrim t keq, duke ofenduar rojet e punes dhe prishur rregullat
evendosur n kamp nga ana e
komandes repartit.
KOMISARI REPARTIT KOMANDANTI REPARTIT
/SHAHIN SKURA
/ /HAXHI GORO/

etues t ardhur nga Tirana n zyrat e komands


s Mirdits, si dhe polic
e komanda vendase jepnin informacione pr ti ndar n grupe t
riarrestuarit e m pas ti ridnonin kryengritsit e Revolts s
Spacit,q njihet si nj nga ngjarjet
kulmore t rezistencs antikomuniste n kt kamp n tri dit, 2123 qershor 1973. Kshtu udhan
emrat e par, prej 12 vetsh t konsideruar si grupi i par, akuzuar si
organizatort q ndezn zemriminpolitik.
Pr t dnuaritn grupin e pare,
hetuesit ishin t mendimit pr ti
pushkatuar t dymbdhjet, t
gjith.Por vendimi pr t pushkatuarmbeti vetm pr katr, t tjert
t gjith u dnuan me nga njzet
epes vjet heqje lirie.shtBedri
Blloshmi n librin Revolta e Spait, q na jep t plot kt histori,
prmes dokumentacionit arkivor,
ku emrat e dnuarve dhe t riarrestuarve q formuan grupin e par
t hetuesis, paraqiten me process verbalet e marrjes n pyetje.
Kta emra ishin: 1. Sknder Qemal
Daja, 2. Dervish Enver Bejko, 3.
Syrja Lame, 4. Hajri Zenel Pashai, 5.
Dashnor Estref Kazazi, 6. Pal Gjergj
Zefi, 7. Paulin Prel Vata, 8. Jorgo
Spiro Papa, 9. Luan Qemal Burimi,
10. Sami Selim Dangelliu, 11. Luan
Hatib Koka, 12. Hodo Isuf Sokoli.
M posht, vijon hetuesia me kt
grup, me emrin tjetr t rrethuar
pr pushkatim, Dervish Enver Bejkon, t cilit i bnin presion pr
t treguar emrat e t dnuarve q
kishin qlluar me grushte rojet dhe
oficert, duke iu veshur akuza pr
terrorizm dhe krime:
***
SANKSIONI Arrestim
Prokuror i Rrethit
Zef Deda
N Rrshen, m 23 /V/1973
VENDIM
PR IZOLIMIN E T DNUARIT
N Rrshen, m 22/V/1973
Un, hetuesi i Ministris Punve t Brendshme, Pelivan
Lui,mbasi studjova materialet
nngarkim t t dnuarit Dervish
Bejko,i biri i Enverit dhe i Ikbals,
i datlindjes 1945, lindur dhe banues nStarov t Kors, me origjin fshatar i mesm, me gjendje

puntor,me arsim 6 klas, me profesion murator, i kurorzuar me


nj fmij,i dnuar n vitin 1971, i
dnuar me 12 vjet privim lirije pr
trathtindaj atdheut (tentativ arratisje) dhe tani vuan denimin n
repartinRiedukimit Nr. 303 Spa,
K O N ST AT OV A
Se Dervish Enver Bejko ka marr pjes n nj organizat kundrpushtetit popullor, e cila ka patur
pr qllim kryerjen e krimeve tsabotimit t ekonomis socialiste
dhe t agjitacionit epropagandsq ka synuar n minimin dhe
dobsimin e pushtetit popullor,
veprat cilatparashikohen si krime
nga nenet 76 n kombinim me nenet72 dhe 73/II t Kodit Penal.
Pr kto arsye dhe n
mbshtetje t neneve 145 e 157 t
KoditProcedurs Penale,
VENDOSA
Q pr t dnuar Dervish Enver
Bejko t marr si mas sigurimiizolimin e tij n dhomat e paraburgimit t Degs Punve tBrendshme t rrethit Mirdit.
Kt vendim tia njoftoj t lartprmendurit kundrejt nnshkrimitt tij.
Hetuesi
/Pelivan Lui/
Vendimi mu njoftua sot me 23
Maj 1973
I pandehuri
(______________________)
Refuzon t hedh firmn
(Dervish Enver Bejko)

VENDIM
/MBI MARRJEN SI T
PANDEHUR/
N Spa me 23 Maj
1973
Un, Pelivan Luci , hetues n Ministrin e Punve t Brendshme,mbasi
pash materialin egrumbulluar n dosjen e
shtjes penaleNr._____,
n ngarkim t t pandehurit Dervish Bejko , i
akuzuar prkryerjen e krimeve t parashikuar nga
nenet 76 n kombinim
menenin 72 dhe 73/II,
K O N ST AT OV A
Se: Dervish Bejko n
datn 23 Maj 1973, rreth
ors 6.30, kur tgjith t
dnuarve ju b thirrje
pr tju bindur urdhrave
n vendosjet rendit n
repart, kundrshton dhe me dru
e hekur n dor tentont godas prfaqsuesit e pushtetit t
ngarkuar pr paralizimin erevoltes
s organizuar n datat 21 dhe 22
Maj 1973.Porsa u tha, i udhhequr
nga nenet 129-1930 t Kodit t
Procedurs Penale,
VENDOSA
Q, t pandehurin Dervish
Bejko ta marr t pandehur edhe
prkryerjen e veprave terroriste,
krim i parashikuar nga neni 67 i
KoditPenal te R.P.SH-s.
Vendimin tja njoftoj t pandehurit kundrejt nnshkrimit.
HETUESI
(Pelivan Lui)
Vendimi mu njoftua
sot n datn 23/V/1973
I PANDEHURI
(______________)
Refuzoi ta firmos
Shahin Skura
Proces Verbal: pyetje t pandehurit, Spa m 23/V/1973.
Un, hetuesi Ministris P.
Brendshme Tiran Pelivan Lui,
moran pyetje t pandehurin Dervish Bejko.
Pyetje: Akuzoheni se keni marr
pjes n nj organizat kundrPushtetit Popullor q ka pasur pr
qllim kryerjen e krimeve tSabotimit t ekonomis socialiste dhe
t Agjitacionit e Propagands
q ka synuar n minimin e
dobsimin e pushtetit popullor.

Veprakto q ndshkohen nga nga


neni 76 n kombinim me nenin 72
dhe73/II t Kodit Penal.
E ndgjuat akuzen! Jepni shpjegime rreth saj.--Pergjigje: Akuza q m bhet
nuk e pranoj. Un nuk kam pare
asgj. A t them vet keto gjra.
N mngjezin e dats 21.V.1973kur
jam ngritur nga gjumi, pash se n
oborrin para apartamentit
ku banojm, ishin grumbulluar shum t burgosur, ku n
mes ttyre kishin vn komisarin e repartit dhe oficerin e Rojs
repartit tquajtur Ali e N/oficeri
rojs Xhevdet (Nallbani - prishet
njfjal) Balla dhe disa nnoficera
t tjer krkonin nga t dnuarit t
tregonin se kush qlloj oficerine
rojs dhe nnoficerat me grushta.
Se si ju prgjigjn t burgosuritkrkess s komands un nuk
ndigjova gj.T dnuarin Pal e
morime vehte komanda. Nuk kam
ndigju q t burgosurit t ken
thndhe sulmuar pjestart e komands n kohn q ata muarn
me
vehte Palin. Mbasditen e dats
21.V.1973, mbasi ishte errsuar,
magjat nuk m kujtohet pash q
pjesa m e madhe e t dnuarvet
umblodhn n fushn e volibollit,
brenda telave dhe filluan t brtisninn mnyr vetorganizuar
Duam Palin (Duam-Prishet nj
fjal).
T tjera parrulla nuk kam
ndigjue t jen hedh nga t dnuarit.Tburgosurit ndenjn deri
von natn prjashta duke grthitur dhen kohn q brtisnin
t burgosurit e tjer kam qen i
vetmuar dhenuk jam przier me
ta.Kush kan qn nga t dnuarit n fushn evolibollit nuk di
gj.Nuk pash q t dnuarit t
cilt ishin t izoluart ken thyer
birucat dhe dal forcrisht prej
andej. M von moravesh se at
nat ose t nesrmen n mngjez
nga i dnuari DashnorKazazi i cili
m tha se kishte thyer birucn e
izolimit dhe kishte dale prej andej
dhe bashk me turmn e t dnuarve q ishin mbledhurn fushn
e volejbollit. Dje n mngjez kur u
ngrita nga gjumi pash
n katin e siprm q ishte vendosur nj beze e kuqe n nj dru.
Kushe kishte vendosur bezen e
kuqe, nuk e di.

fryma e re

1 prill 2016

12

shndet
Si ta kuptoni
N
nse keni baktere
apo parazit
kanceroz n trup

je nga simptomat m t zakonshme t qelizave kancerogjenie jan nyjet limfatike t


zgjeruara t cilat mund t shkaktohen nga kanceri sidomos nse ato paraqiten n qaf, sqetull,
rreth koks, pas veshve, n trup etj. Nyjet limfatike jan me t vrtet nj pjes e rndsishme
e sistemit limfatik dhe imunitar dhe ndihmojn
n luftn kundr infeksioneve dhe smundjeve
t ndryshme. Ato jan mjaft t vogla dhe bjn
transferimin e lndve ushqyese npr t gjith
gjakun dhe indet. Zakonisht zgjerimi i tyre nuk
shkakton dhimbje dhe prandaj nuk mund t vihen re shpejt. Fryrja e nyjeve limfatike mund t
lidhet edhe me probleme t vogla shndetsore
q nuk paraqesin asgj serioze. Pr shembull

kur mund t keni dhimbje fyti nga e ftohura,


mund tju fryhen pak nyjet limfatike n zonn
e qafs. Por ndonjher ato mund t paraqiten edhe si shkak i inflamacioneve t rnda,
dmtimeve apo edhe kancerit. Nyjet limfatike
mund t zgjerohen n disa centimetra, deri n
sa nj kokrr qershi, por kur fryhen 23 her
m shum se kaq ather mund t tregoj pr
nj problem t rnd shndetsor, zakonisht
pr kancer. Situata quhet m e prkeqsuar kur
kto gunga shfaqin dhimbje apo ndjeshmri
kur i prekni, kur qndrojn t enjtura pr nj
koh t gjat, kur shoqrohen me simptoma t
tjera si lodhje kronike, koll, t dridhura, temperature etj./Shendet+

Pa mish shptohen 8 milion jet


V

eganizmi, ose t ushqyerit pa asnj protein


shtazore por vetm bimore, prvese na bn
m t shndetshm, na rrit dhe
jetgjatsin. 2 Tetorin e kaluar i
gjith opinioni publik u alarmua
kur msoi se konsumimi i mishit
t prpunuar shkakton kancer.
Lajmi i dhn nga OBSH bri q
shum njerzve tiu hyj frika n
palc dhe me t drejt. Pas vals
s par t lajmit, q me t drejt i tronditi t gjith, pyetja q
t gjith ngren sht: Dakord,
jo m mish, por far? Prgjigjen
na e jep nj studim i fundit i Universitetit t Oxford. Esht veganizmi, ose t ushqyerit me asnj protetin shtazore por vetm
bimore, i cili prvese na bn m
t shndetshm, sipas studimit
rrit dhe jetgjatsin ton. Sigurisht q studiuesit nuk presin q
ne t bhemi t gjith vegan, por
nse do ta bnim kt, ne do t jetonim m gjat, duke ulur kshtu
dhe efektet n ndryshimet klimatike. Duke u ushqyer n mnyr
t shndetshme me dietn e zakonshme, sipas studimit numri i
vdekjeve ulet n 5.1 milion m pak
n vit. Nse ne do t konsumonim
nj diet vegane, ku nuk prfshihet
konsumimi i produkteve shtazore,
as veza dhe qumshti, ather 8.1
milion njerz do t vdisnin m pak
n bot. Sipas studimit vendet n
zhvillim jan ato q do t ken dhe
impaktin m t madh, pr shkak
dhe t konsumit t lart t mishit
dhe t obezitetit. Shqipria sht
nj vend me konsum t lart t
mishit. Konsumi shqiptar i mishit
sht rritur nga 15.3 kg pr person
n vitin 1963, n 38.2 kg pr person n vitin 2002. Megjithat, pavarsisht sa tronditse jan kto t
dhna, ato duken larg jetve tona
t prditshme. Kshtu q nuk na
mbetet vese t nxjerrim asin nn
mng e t tregojm prfitimet e
shndetit ton prej t ngrnit m
pak mish. Studimet kan treguar
se reduktimi i mishit n dietn

Konsumi shqiptar i mishit sht rritur nga 15.3 kg pr person n vitin 1963, n 38.2 kg pr person n vitin 2002

ton sjell zvoglimin e rezikut t


kancerit duke qen se mishi i kuq
i prpunuar lidhet drejt pr s
drejti me kancerin e zorrve. N
prforcim t ksaj, dieta e pasur
me zarzavate redukton smundjet e zemrs, lufton diabetin dhe
frenon mbipeshn, q n fakt nuk
sht e vogl n numr mes shqiptarve. Nj studim i vitit 2013 i
Organizats Botrore t Shndetsis dhe Institutit t Shndetit
Publik thot se 21.5% e fmijve
shqiptar t moshs 7-10 vje jan
mbipesh dhe 7.7% jan obez,
nga ku 65% jetojn n zona urbane dhe 35% n ato rurale: far
do t thot se 1 n 4 fmij obez
jeton n fshat dhe 3 nga 4 jetojn

n qytet. Kjo prqindje e obezitetit


tek fmijt shqiptar sht alarmuese, jo vetm pr problemet e
shumta q shkakton, si obeziteti
dhe smundje t tjera kardiovaskolare, por edhe sepse obeziteti
dhe mbipesha jan tregues i nj
shoqrie t pashndetshme. Ndaj
dhe sht shum e rndsishme
q prindrit tu edukojn fmijve kulturn e ushqimit t shndetshm, duke i br ata pjes t
ekipit t frutave dhe perimeve.
Dhe mishi nuk sht as frut e as
perim. T hash mish sht ndoshta nj nga gjrat m t kqija q
mund ti bsh toks! Jo vetm q
ngrnia e mishit sht shpenzim
i teprt, por ky proces shkakton

edhe ndotjen m t madhe. Industria e mishit sht nj nga shkaktaret m t mdha t ndryshimeve klimatike. Nse do t luftosh
ndryshimet klimatike, ather
zgjidh nj nj diet vegjetariane
q sht shum her m efikase
se sa prdorimi i nj makine q
nuk ndot ambientin. Duke ngrn
m pak mish dhe m shum fruta
dhe perime, bota do t arrinte t
reduktonte ndjeshm emetimin
e gazeve t dmshm. Nj diet e
zakonshme do t onte n emetimin e elementve t dmshm t
lidhura me ushqimin me 29 prqind. Dieta vegjetariane e ul kt
nivel me 63 prqind ndrsa dieta
Vegane me 70 prqind. Nj studim

ka treguar q ndryshimet e diets


mund t rezultojn n 700 miliard deri n 1 trilion dollar prfitime pr sistemin shndetsor,
ndihmn ekonomike dhe ditt e
humbura t puns, ndrkoh q
prfitimet e ekonomis si pasoj e
reduktimit t emetimit t gazrave
serr do t arrinte n 570 miliard
dollar Rritja masive globale e konsumimit t mishit ka pasur pasoja
shkatrrimtare n mjedis. Organizata e Kombeve t Bashkuara pr
Ushqimin dhe Bujqsin vlerson
se industria e mishit gjeneron nj
t pestn e emetimit t gazrave
serr t prodhuara nga njeriu,
shum her m tepr se industria
e transporteve, duke prshpejtuar
kshtu ndryshimet klimatike n
nivel global. Fakti q bagtit kan
tashm shum m shum nevoj
pr hapsir, shpyllzimet kan
arritur nivele alarmante, sidomos
n Amazon gj q on n rritjen
me 17% t emetimit global t gazrave ser. Vlera ekonomike e prmirsimeve t shndetit mund t
krahasohet, por mund t jet m
e madhe se vlera e dmit t parandaluar q mund t shkaktohej nga
ndryshimet klimatike, shpjeguan
shkenctart. Vlera e ktyre prfitimeve sht nj argument i fort
pr rritjen e shpenzimeve publike dhe private pr programe q
synojn t promovojn dieta ushimore shum m t shndetshme
dhe q kan impakt n mjedis
u shpreh nj nga studiuesit, Dr
Springmann. Studiuesit e Universitetit t Oksfordit q publikuan
studimin e tyre tek Akademia
Kombtare e Shkencave than q
nuk presin q njerzimi t bhet
vegjetarian menjher. Objektivi i
ktij studimi ishte eksplorimi i rezultateve dhe ndikimeve q dieta
t ndryshme ushqimore kan n
shndetin e njeriut dhe n mjedis.
Dieta Vegane duket t jet alternativa m e mir pr nj jet t shn-

fryma e re

1 prill 2016

letrsi

sht nga rastet e rralla n kryeqytet kur prkthyesit e nj gjuh mblidhen n


nj forum jo vetm pr shkrimtarin, por edhe kolegune tyre. Rasti ka qen dje,

Robinja e Prustit
K

antier i prvojs s leximit dhe prkthimit- thot


Persida Asllani duke hapur dyert n Bibliotekn
Kombtare pr nj nga autort q
dha prvojn e pavetdijes jo si filozof por si shkrimtar i angazhuar;
Marsel Prust nshqip. Me kt rast
drejtorja e biblioteks thot se,ky
autor si gjith t tjert, tani nuk do
tkrkohet npr skeda, por online.
Mbi kt njsi krkimi duket se
ngjan edhe ngacmimi i njshkrimtari si Prust q dje, ka pasur nj
auditor t rinjsh, n nj prballje
krahasuse t pedagogve t tyre, si
njohs e nostalgjik t nj letrsie
t munguar, n kulmet e moshs
s leximit.
N sken del botuesi i Fan Nolit, nj nga entet m t hershme
n Shqipri, q e ka nisur biznesin
me prkthimin e romanit I huaji
t Kamys, duke br nj kontrat
morale, t pashkruar edhe pr
Prustin. sht e rrallnisur nga ky
rast, prkthimi i romanit Robinja
e Marsel Prouest dhe prezantimi
i tij n nj auditor qsfidon edhe
njohsit m t mir t prkthimit
q kemi n frengjishtesi Edmond
Tupja,(prkthyes i pari Prustit),
Ilia Lngu, Saverina Pasha si dhe
shkrimtari Agron Tufa, n cilsin
e studiuesit t letrsis moderne.
N segmentet e t treguarit mbi
tradhtit e prkthyesit, Prusti
njihet m mir, dhe konsiderohet
si nga m t vshtirt, si pr shkak
t strukturs gjuhsore, labirintit
q krijon ashtu dhe n situatn e
fjals, si proces krkimi t gjuhs
s emocionit, mendimit, psiks.
Prkthyesja Saverina Pasha
flet m gjat, mbi njautor qi ka
shptuar klisheve t fams, por aq
saka qndruar brenda, ka mbetur
edhe jasht mondanitetit francez
t shekullit XX.
N kto kryqzime komplekse
te Prust njihnin nj t panjohur t
Francs! Ndrsa nuk i ka shptuar
klisheve si shkrimtar snob, ifut,
shkrimtar i sallonevekur vetky
autor urrente do klasifikim apo
prcaktim. Ai ishte gjeni i paprcaktuar, nj shkrimtar modern
q hapi mondernizmin n letrsi
dhe q prcaktoi jetn e tij, ndan
prkthyesja Pasha, n kujtes se si
e shoqroi kt shkrimtar dualiteti
social, i ndodh mes katolicizmit
dhe judaizmit.Por estetika e tij
nuk kishte ndarje, apo zgjedhje n
shoqrimin e veprs mes fiction
dhe krijimit, ku gjente veten n
organizimin e reminishencs, kujtess n krijimtari.

13

Si humbi pushtetin mbi


kohn njeriu i shek.XX
Prusti ifut, homoseksual dhe
njeri i konvencioneve q donte ta
shptonte botn, mbajti s brendshmi ndjesin si ifut i dzuar,
qi krijonte vetes nj vend n qarqet mundane, por njkohsisht
zgjidhte edhe t mos i prkiste, t
mbetej jasht saj.

Me rastin e Prustit duket se


gjithmon ngacmohet debati mbi
shkrimtarin e angazhuar q prfshihet nshtje t mdha t kohs, apo shkrimtari q vetm shkruan pr artin.Kujtohet kur Prust
ndikon n nj nga polemikat m t
mdha t kohs s tij, me mbylljen

e katedrales, ku shkruajti n La
Figaro.Nj far polemike modeste
eksizton me prkthimin e Prustit
ndr studiuesit e prkthyesit e ktushm, nse leximi i tij mund t
kosniderohet si nj letrsi filozofike. Saverina Pasha mendon se
Prust sht m afr eksperiencs
se sa filozofit, si nj letrsi realiste q e shkput unin nga e ardhja. Pranohet gjersisht se vepra e
Prust sht nj vepr e kujtess s
pavullnetshme dhe jo e inteligjencs.
Pr prkthyesen Edit Dibra, e
cila ka pasur nj takim t hershm
me MArsel Proust kur ishte n
gjimnaz, thjesht duke e njohur, si
fillim vlern e veprs s tij, tregon
se ka refuzuar disa her prkthiumin e ksaj vepre, duke e konsideruar nga m t vshtirin n punn
e saj t deritanishme. Ishte frika
e Robinjs, duke e par Prust si
nj fush t minuar pr nga fizionomia komplekse, sintaksa dhe
potenciali i gjuhsh, n regjistrimin e gjuhs si nj realitet mendor
dhe emocional.N prvojn e saj,
Dibra thot se kjo vepr i ka marr
m shum koh n process prkthimi, si nj pun q nuk mbyllej

Zjarret e pashuara t xhelozis


Marsel Prust

V
Vuajtja n
dashuri
ndalon
hera-hers
pr tu
shfaqur n
nj form
tjetr

uajtja n dashuri ndalon hera-hers


pr tu shfaqur n nj form tjetr.
Ne vajtojmpse ajo q duam nuk na
prgjigjet me t njjtn zjarr, me ato vrundujt
dashuror t fillimit, vuajm edhe m shum,
kur pasi i jan shuar ndaj nesh, I jan ngjallur pr t tjer; pastaj, nj e keqe m e rnd
na heq mendjen nga ajo vuajtje, dyshimi se
mos n aka gnjyer pr festn e mbrmshme,
ose se mos na ka tradhtuar; edhe ky dyshim
davaritet, dashamirsia e miks ton na qetson, por befas nj djal e harruar n shfaqet
n mendje; na kan fryr n vesh q ajo sht
e zjarrt n shtrat, por ne na sht dukur e
prmbajtur; rrekemi t prfytyrojm se si harbonte me t tjer, ndiejm se sa pak vlejm
pr t, nuhasim nj si bezdi, lektisje, trishtim
kur flet me ne, na vrasin syt fustanet e rndomta q vesh n pranin ton, duke ruajtur

pr t tjert ata me t cilt na miklonte dikur. Nse, prkundrazi, ajo na shfaq dashuri,
fluturojm nga gzimi pr njast, por kur
shohim gjuhn e vogl q lpin buzt si pr t
grishur dik, mendja na shkon tek ato q ajo
grishte, mbase dhe n pranin ton, ndonse
Albertina mund t mos kishte at qllim, pasi
lpirja e buzve i sht br, pr shkak t zakonit, nj gjest mekanik. Pastaj mendimi se e
bezidisim na rikthehet. Por kjo vuajtje kthehet
nikrrim kur mendojm pr t panjohurin
e mallkuar n jetn e saj, pr vendet ku ajo ka
qen dhe q sdo mund ti zbulojm kurr, ku
akoma m keq, mbase shkon ende n kohn
kur nuk jemi me t, ku mbase mendon t qndroj prgjithnj, n vendet ku e ndiejm t
largt, ku nuk na prket, ku ndihet m e lumtur se me ne. T tilla jan zjarret e pashuara t
xhelozis.
Prktheu: Edit Dibra

n Bibliotekn Kombtare
n paraqitjen e veprs s
shkrimtarit francez Marsel
Prust, Robinja, prkthyer
nga Edit Dibra.Prkthimi
si nj proces sfidues, ka
pasur prball njohsit m
t mir t frengjishtesh, pr
t perceptuar pushtetin e
kohs mbi njeriun tek nj
vepr moderne e shek. XX,
prball leximit t sotm

brenda kompjuterit, por kalonte


n zgjatimin e krkimit referencial. Si nj shkrimtar erudit, Dibra ka treguar sfidn e krkimit,
prespektivn e prkthimit, artit t
personazhit.Labirinti i fjalive t
gjata t Prustit, sht forma besnike qi ka qndruar Dibra edhe n
shqip, si nj prvoj e vshtir t
ndeshjes gjuhsore te Robinja.
Nj roman i rrall q e shndrron t pavetdijen n nj tekst letrar
duke e br t prekshme, t gjall.
Nj roman modern, ku mungon
subjekti, intriga por lnda e ndrtuar mbi ndjesit, emocionin, idet, mendimet. Lajtmotivi: nj autopsi, klinik e xhelozis q mban
ankth, mistr dhe t panjohura.
Mbi kto arsye, Edmond Tupe
prkthyesi i veprs s par t Prust,
q beson te leximi, si nj romantiki
pandreqshm, pavarsisht se sot
mbetet nj informacion i brisht,
pra ky prkthyes thot se mund t
thyen librarit pr Robinjn!!
Por, me nj vlersim t trthort
ndalon n procesin e prkthimit t
veprs, ku mjafton nj relat konteksti se n sekretet e Prust sht
fjalia e tij e gjat, dhe nse ndodh
tradhtia ndaj tij, pothuaj vdes
ky autor.
Studiuesi i letrsis modern,
Agron Tufa ndalet n mekanizmin
prustian mbi kujtesn, nj proz
n krkim t kohs s humbur, ku
diafragma e gjatsht e ngjashme
me ligjrimin n shqip.Duhet t
kapim kohn e humbur m kto
prkthime, thot Tufa, duke renditur Kafkn, Xhojs dhe sigurisht
Pustin.
N kt forum, Tufa hap dritare sidomos pr t rinjt, student duke mbajtur nj korniz
t ngjashme mes Prustit, veprn e
tij identifikuese Biskota e Madlens dhe veprs s Ernest Koliqit,
Kumbulla prtej murit. Studiuesi
mendon se mbi Koliqin gjenden
makanizmat prustian, me nj vrull
tipik, n aftsin e kujtess duke
liruar nga koha stin t largta, si
domethnie e njeriut t shekullit
t XX, pr ta shndrruar botn, ku
njeriut i ka humbur pushteti mbi
kohn.
Violeta Murati

fryma e re

1 prill 2016

14

sport
Dy ekipe turke S
ngar pr
Mrgim Mavraj

irena turke pr mbrojtsin e Kombtares


Shqiptare, Mrgim Mavraj. N miqsoren
mes Austris dhe Shqipris t zhvilluar n Vjen
n Ernst-Hapel Stadion kan qen t pranishm
menaxher t skuadrave t ndryshme nga Gjermania, Anglia, Italia, Belgjika dhe Ukraina, por prfaqsuesit e Bursaspor-it dhe Trabzonsporit n Turqi
duket se kan shfaqur m shum interes pr 29-vjecarin. Mediat turke vecojn sidomos faktin q Mavraj sht nj lojtar q mund t luaj me lehtsi me
kmbn e majt, cilsi q mungon n prgjithsi te
mbrojtsit e kampionatit turk. Gabimi n momentin

De Biazi komenton
ndeshjet miqsore ndaj
Austris e Luksemburgut
N

prfundim te miqsoreve t Marsit, q shrbyen


edhe si testi gjeneral prpara Euro 2016, Gianni De Biasi
vlerson testet e zhvilluara. Dy
ndeshje ku trajneri vlersoi gjendjen e t gjith kontingjentit n
dispozicion.Ishin dy ndeshje t
ndryshme t luajtura n kushte
t ndryshme. Ndjej keqardhje pr
mnyrn se si zbritm n fush
ndaj Austris, ku n 20-25 minutat
e para t pjess s par luajtm n
nj mnyr q nuk sht e jona dhe
m tej psimi i dy golave t thjesht
q mund t evitoheshin pa problem. Skuadra m pas dha prgjigje
pozitive n fundin e pjess s par
ashtu edhe n pjesn e dyt dhe
n sfidn me Luksemburgun, ku
n pjesn e dyt ishim n avantazh numerik pas kartonit t kuq

t portierit, q na mohoi golin e


par. Gjithsesi ndeshja do t kishte
shkuar n t njjtn mnyr. Jam
i knaqur, pasi fusha n Luksemburg ishte vrtet n gjendje t
keqe, ku lojtart kishin vshtirsi t
ruanin ekuilibrin, por skuadra arriti
gjithsesi t luante. Ndryshimet ishin
t gjitha t llogaritura, pasi duhej ti
provoja, ti shihja lojtart dhe t kuptonim se far do t ishin n gjendje
t bnin. Mendoj se prgjigjet ishin
pozitive.N Maj do t jet koha e
zgjedhje. E ndrsa nuk preferon
t zbuloj asnj detaj pr 23-shin
q do t marr n Franc, De Biasi
tregon far i nevojitet Kombtares
t jet gati pr Europianin.Nuk
duhet t harrojm, q kemi br
hapa gjigand gjat ktyre viteve t
fundit. Prpos kualifikimit n Europian, skuadra ka identitet, sht nj

ekip i ri dhe me perspektiv. N Luksemburg aktivizuam edhe Rashicn,


q nga pikpamja e perspektivs
sht mjaft i mir, sepse ende nuk
sht as 20 vje. T gjitha shenjat
jan t mira q kjo rrug e nisur, t
jet ajo e duhura. Pr t qen gati
pr Europianin nevojitet q n Maj
t arrijm me baterit e karikuara.
T prpiqemi t punojm mir n
Austri gjat grumbullimit. M pas
t vazhdojm t luajm shanset
tona. T zbresim n fush pa presion t tepruar dhe t vetdijshm
q gjithka do t bjm do t jet
n funksion t t gjith popullit
shqiptar, atyre n Atdhe dhe atyre
q jetojn n emigrim, t cilt jan
t shumt dhe q na ndoqn me
entuziazm edhe n kto dy miqsore.Nga tifozt te kundrshtart
e grupit, me Zvicrn e shqiptarve

rreziku

Sknderbeu n alarm, 6 mungesa n shtpi

se t gjith skuadrat e kan shfrytzuar


pauzn e kampionatit pr t rikuperuar lojtart e dmtuar, e njjta gj nuk mund t thuhet
pr Sknderbeun. Prkundrazi, ekziston rreziku q
numri i mungesave pr ndeshjen
e radhs me Vllaznin t rritet.
Prve t dmtuarve Hamdi Salihi, Sebino Plaku e Arbr Abilaliaj n sulm dhe mesfushorit nga
Mali, Bakary Nimaga, probleme
kan shfaqur edhe dy lojtar.
Bhet fjal pr kapitenin Bledi
Shkmbi, i cili vuan nj kontraktim muskulor dhe brazilian
Esquerinha, i cili ka lnduar kaviljen. Stafi mjeksor do t vlersoj gjendjen e dy mesfushorve, pr t vendosur
nse ata do t jen n fush t shtunn.Sido q t
jet, n Kor nuk duket se ka alarm. Kjo edhe pr

faktin se trajneri Mirel Josa ka nj kontingjent t


gjr n dispozicion dhe alternativat nuk mungojn. Edhe nse do t ket tre mungesa n qendr
t mesit t fushs, Lilaj dhe Orelesi garantojn vertikalizime dhe loj fizike. E njjta
gj mund t thuhet edhe pr sulmin. Pavarsisht tre mungesave
t Salihit, Plakut dhe Abilaliajt,
drejtuesi i stolit ka mundsin
e zgjedhjes.Nigeriani James Adeniyi do t jet titullar n repartin
sulmues, ndrsa n balotazh pr
nj vend n formacion jan braziliani Renatinho dhe paraguajiani Angel Orue. Me Sknderbeun
q synon titullin e gjasht radhazi n Kategorin Superiore, pikrisht stoli cilsor dhe alternativat n dispozicion t trajnerit Josa
jan arma m shum e korarve.

e psimit t golit t dyt nga kuqezinjt pr moskoordinimin e duhur mes Cans dhe Mavrajt sht anashkaluar
n vlersimet q jepen pr Mavrajn, pasi konisderohet
nj rast sporadik q nuk e cnon imazhin e mbrojtsit.
Mavraj, sht aktivizuar n vetm 12 ndeshje me Kolnin
gjat ktij sezoni, 4 prej t cilave me skuadrn e dyt,
pasi ka vuajtur nj dmtim t rnd q e mbajti larg
fushave gjat pjess s par t sezonit. Kontrata e tij me
klubin gjerman prfundon n vitin 2017, por n rast t
nj ofert t mir futbollisti kuqezi mund t ndryshoj
kampionat, pse jo duke u transferuar n Turqi, ku do t
gjente Sokol Cikalleshin dhe Alban Mehn.

q duket n kriz t plot para Europianit, si zakonisht De Biasi nuk


i kursen batutat.Entuziazmi do
t jet shum i madh n Franc.
Tifozt tan nuk do t mungojn asnjher pr t mbshtetur skuadrn q ka br dika

t rndsishme. Gjithmon m
mahnisin dhe m knaqin tifozt
q mbshtesin djemt tan. Kriza
te Zvicra? Ndoshta u fsheh. Edhe
ne u munduam t humbisnim me
Austrin, pr t treguar q nuk
kemi kualitet.

Konyasport

Meha, gati rinovimin e kontrats


A

lban Meha mbetet n qendr t projektit t Konyaspor. Klubi turk


ka gati rinovimin e kontrats me mesfushorin shqiptar. Sipas
gazets Fanatik, drejtuesit e skuadrs do t ulen prej ksaj jave pr t
diskutuar rreth shtyrjes s qendrimit t Mehas n qytetin e Konya-s.
Kontrata e 29-vjearit prfundon n fund t sezonit dhe bardhjeshilt
synojn q ti ofrojn tre vjet rinovim. Mesfushori shqiptar ishte padyshim blerja m e goditur e skuadrs turke, duke rezultuar n nj element ky, n ecurin e jashtzkaonshme t ktij edicioni.Meha sht
titullar i padiskutueshm te Konyaspor, ku numron 21 ndeshje t
luajtura n kampionat, ku ka shnuar edhe 4 gola. Me lojn e tij, shqiptari e ka ndihmuar skuadrn e Kocaman q t renditet n vendin e
tret n kampionat, pas Beikta dhe Fenerbahe dhe t jet pran sigurimit t nj vendi drejt Europa League. Alban Meha ishte nj prej lojtarve m t rndsishm edhe n Kupn e Turqis, me Konyasporin q sht kualifikuar n gjysmfinale, pasi eliminoi Beikta-in, me
kuqeziun q n ndeshjen e kthimit realizoi golin e fitores 1-0. Edhe
pse mungoi n dy miqsoret e Kombtares, n kuadr t prgatitjeve
drejt Euro 2016, n Super Lign turke t futbollit mesfushori po prjeton nj prej sezoneve m t mir n karrier dhe rinovimi i kontrats
pr tre vjet t tjer sht shprblimi i merituar nga Konyaspor.

fryma e re

1 prill 2016

15

sport

Infatino: N botrorin e
2016-s do ket 40 skuadra
P

residenti i ri i Fifa-s, Gianni


Infantino gjat turneut q
po zhvillon n Amerikn
Latine ritheksoi objektivin e tij
pr t rritur numrin e skuadrave
pjesmarrse n fazn finale t
Kups s Bots nga 32 n 40, nj
risi kjo q padyshim i shkon pr
shtat edhe vendeve si Shqipria q
do t ken m shum shanse pr
tu br pjes e botrorit.Ideja
sht q ta nisimin me formatin
e ri n 2026. Po flasim me gjith
botn e futbollit, prfshir edhe
lojtart. Do tu japim shum
skuadrave mundsin pr t
marr pjes dhe shum t tjerave t ndrrojn nj vend pr
n fazn finale. Rritja e numrit
t skuadrave n botror, ishte
nj ndr kuajt e betejs s Infantinos n programin elektoral
pr presidencn e Fifa-s dhe
pas zgjedhjes dshiron t mbaj
premtimin duke e cuar nga 32 n

40 numrin e skuadrave n fazn


finale t Botrorit 2026. Cshtja
pr tu zgjidhur sht se si do t
ndahen 8 skuadrat q shtohen
pr 6 Konfederatat. Aktualisht
32 vendet n dispozicion jan 4
vende pr Azin, plus nj play-off
me nj nga skuadrat e Ameriks
s Veriut, Afrika ka 5 vende, Europa 13, Amerika e Jugut ka 4 vende
plus nj play-off me nj nga
skuadrat e Oqeanis, Amerika e
Veriut 3 vende plsu nj play-off
dhe Oqeania vetm nj play-off.
Me siguri nga 8 skuadrat q shtohen do t shkojn nga nj pr cdo
Konfederat, ndrsa dy vendet q
mbeten me shum mundsi do t
jen t rezervuara pr Konfederatat m t rndisishme, Uefa-n dhe
Conmbeol t Ameriks s Jugut.
Mbetet pr tu prcaktuar edhe
formati me dy pista q jan m t
mundshmet. E para parashikon 8
grupe me nga 5 skuadra, me dy t

Rritja e numrit t skuadrave


n botror, ishte nj ndr
kuajt e betejs s Infantinos
n programin elektoral pr
presidencn e Fifa-s dhe pas
zgjedhjes dshiron t mbaj
premtimin duke e cuar nga 32
n 40 numrin e skuadrave n
fazn finale t Botrorit 2026
parat q kualifikohen dhe pastaj
1/8 do t zhvillohen si tani pr nj
total prej 96 ndeshjesh n botror.
E dyta parashikon 10 grupe me
nga 4 skuadra, q kualifikojn dy
t parat e cdo grupi pr nj total

Bale:

po prmirsohem dhe jam n form t mir por kam ende shum


pr t br .Pasi vlersoi Johan
Cruyff si nj legjend q e respekton gjith bota, Bale shprehu
optimizmin e tij pr ndeshjen e
s shtuns.Ne ecim ndeshje pas
ndeshje dhe fitorja n El Claisco
do t na jap besim. Ecim ndeshje
pas ndeshje, kemi gjra pr t
prmirsuar dhe duhet t luajm gjithmon e m mir. Duhet
t shnojm atje, do t jet nj
ndeshje e komplikuar pasi ata po
luajn shum mir, por kemi nj
plan loje dhe nj taktik q do t

dyt do t ndeshjen n nj raund


kualifikimi q do t nxirrte dhe
4 skuadra t tjera, pra 4 skuadra
plus dy m t mirat e dyta dhe
10 t parat e cdo grupi pr t formuar tablon e 1/8 me 16 skuadra.

juventinasi

Ja si do ta fitojm El Clasicon
G
areth Bale shpreson q t
konfirmoj pritshmrin e
madhe t krijuar rreth tij pas rikthimit n fush n El Clasicon e
ksaj t shtune. Uellsiani sht
nj arm m shum pr Realin,
tashm m i adaptuar me jetn
n Spanj dhe me ambientin n
dhomat e zhveshjes. Pr sa i prket Barcelons, Bale nuk ka dyshim, Reali sipas tij ka nj plan
dhe mund t fitoj, por ndrkoh
refuzon t ngrej flamurin e
bardh edhe pr sa i prket lufts
pr titullin n La Liga.Gjithcka
sht e mundur n futboll, jemi
dhjet pik pas, por do t luftojm deri n fund. Fitimi i La Ligas
sht dicka e mundur. Nse fitojm do t reduktojm distancn
n 7 pik, dhe ne shkojm pr t
fituar.Pasi u shpreh se n krahasim me sezonin e kaluar ku nuk
shfaqi gjith potencialin e tij pr
shkak t ambientimit tani ndihet m mir dhe merr pjes m
shum n loj, Gareth Bale foli
dhe pr preferencn e tij pr sa i
prket pozicionimit n fush.T
gjith e din q m plqen t
luaj n qendr dhe t lviz, por
po ashtu edhe n t djatht ku
mund t godas portn n diagonale. Gjtihsesi nuk e kam bezdi
t luaj dhe n t majt nse sht
e nevojshme. Besoj se po rritem,

20 skuadra. N 1/8 shkojn vetm


16 skuadra kshtu q do t kualifikohen direkt dy t dytat m t
mira t fazs n grupe ndrsa t
gjitha skuadrat e tjera q kan
prfunduar grupin n vendin e

Gianluigi Bufon zbulon dshirat:


Do t luaj deri n 40 vje

N
ndjekim, dhe besoj se do t fitojm
nse i bjm gjrat mir.N fund
edhe celesi i suksesit pr t fituar
n El Clasico.T mbrojm dhe t
sulmojm si skuadr, ndoshta n
t kaluarn nuk kemi q shum t
bashkuar, por tani ecim t gjith
n t njjtin drejtim.

e ardhmja

Baloteli drejt Kins, pr 15 milion euro


E

ardhmja e Mario Ballotelit duket larg Europs. Forma jo e mir q


sulmuesi i Milanit po kalon, ka br q pr 25-vjecarin t projektohet vazhdimi i karriers n nj tjetr kontinent, sipas gjasave n Azi.
Pr sulmuesin interesohet ekipi nga Kina, Jiangsu Suning. Edhe pse n
ligat e mdha europiane askush nuk e dshiron Balotellin, drejtuesit
e klubit kinez jan t gatshm ti ofrojn lojtarit nj pag stratosferike
prej 15 milion Eurosh n sezon. SuperMario u transferua te Milani
gjat merkatos s vers, pas kmbnguljes s trajnerit Sinisa Mihajlovic. Por, forma e dobt e shfaqur te kuqezinjt ka br q drejtuesit
e Djallit t mos ia rinovojn huazimin edhe pr nj sezon tjetr.Balotelli u largua nga Liverpooli drejt Milanit deri n fund t sezonit, por
duket se lojtari nuk bn pjes n projektin e trajnerit t The Reds,
Jurgen Kloop pr sezonin e ardhshm. Paraqitjet larg pritshmrive, si
n Premier League ashtu edhe n Serin A, kan br q sulmuesi t
humbas dhe vendin e titullarit te Kombtarja italiane, duke rrezikuar
t mbetet jasht Kampionatit Europian, Franc 2016.

moshn 38-vjeare, Gianluigi Buffon po prjeton nj rini


t dyt. Nj garanci pr Juventusin dhe pr prfaqsuesen
italiane. Megjithat, i vetdijshm se koha nuk sht m n krahun e tij, portieri e ka t qart projektin pr t ardhmen. Edhe
dy vjet n fushat e lojs, pr tu trhequr m pas nga futbolli i
luajtur. Numri 1 bardhezi zbuloi gjithka rreth planeve t tij.Pas
ktij viti do t luaj edhe pr dy sezone t tjer dhe m pas do
t trhiqem. Nuk dua t luaj pas t 40-ave. Por, synoj q edhe
n moshn 40-vjeare, t paraqitem n fush njsoj si tani.N
momentin kur do t vendos t var dorezat n gozhd, Buffon e
ka t qart se far do t bj
dhe futbolli pritet t mbetet
nj pjes e rndsishme e
jets s tij.Kam fituar shum
eksperienc nga karriera ime,
por nuk dshiroj q t bhem
trajner. M plqen m tepr
roli i seleksionuesit, nj detyr
si trajner i nj ekipi Kombtar.
Jam ambicioz. Nse e nis nj
pun, qllimi sht t arrij
gjithmon lart. Pa kt karakteristik nuk do t isha m
i gjall.Gardiani duket se i
ka prcaktuar destinacionet e ardhshme, ndrsa pranon se pr aq koh sa do t luaj, do t mbroj vetm ngjyrat
e Juventusit.Do t shkoja n vende si Shtetet e Bashkuara apo
Kina, q kan popullsi t madhe dhe shum potencial. Pas nj
dekade kto shtete mund t realizojn gjra t rndsishme. Por,
pr aq koh sa do t luaj, do t qndroj te Juventusi, edhe nse
dikush tjetr m ofron dyfishin e rrogs. Krenohem q jam pjes
e ktij klubi dhe ajo q ka m tepr rndsi jan vlerat, t cilat sot
duken disi jasht mode.

fryma e re

1 prill 2016

CILN VEZ T ZGJEDH N DYQAN?

16

T BLESH VEZ SOT NUK SHT M AQ E THJESHT SI M PAR:


1.Vshtirsia e 1-r : A po zgjedh vezn m t shndetshme pr fmijn tim?
2.Vshtirsia e 2-t : Nuk i kuptoj far thon paketimet dhe ka kaq shum lloje...
T gjitha kto probleme tashm i ka zgjidhur veza KOKOVE !
1.T gjitha vezt e tjera jan nga pula t rritura n kafaze , pra industriale . Veza KOKOVE sht
VEZ FSHATI nga pulat e rritura n kapanone t hapura, JO N KAFAZE dhe t kombinuar me
natyrn, duke garantuar cilsi m t lart dhe shije t shklqyer.
2. KOKOVE sht veza m e shndetshme jo vetm se prodhohet nga pula t rritura me ushqim
natyral JO OMGJ por edhe sepse rriten n zonn e pastr dhe t shndetshme t ajupit.

Nje Kokove ne dite baraz me vetem 70 kalori por me 14 ushqyes esenciale !


Nje Kokove ne dite eshte si te marresh nje tablete multivitaminale.

Ekstr
TI at
A
H

skta
fre

NGA

VEZ F
S

NJE KOKOVE NE DITE ESHTE USHQIMI ME I MIRE NE BOTE !

RRITJA E LIR

Nje Kokove ne dite i jep trupit tuaj:


Koline qe i jep energji trurit dhe forcon kujtesen.
Luteine dhe zeaksantine per mbrojtjen e syve nga rrezet ultravjollce dhe dielli.
Proteine komplete per energji qe zgjat, riparimin e indeve te demtuar, ruajtjen e metabolizmit etj
Selen qe sht thelbsor pr riprodhimin dhe funksionin e tiroides.
Vitamine B9 ose acid folik per rritjen e qelizave dhe forcimin e metabolizmit.
Vitamine A, qe eshte shume e rendesishme per ruajtjen e shikimit, lekures dhe imunitetit
Hekur, qe eshte i rendesishem per transportin e oksigjenit drejt organeve dhe muskujve.
Zink qe esht i rndsishm pr shndetin e trurit, imunitetin dhe zhvillimin e qelizave.

REKOMANDIMI YN :
Veza KOKOVE garanton shndetin tuaj sepse sht EXTRA e FRESKT dhe m e kontrolluar
sesa vezt e tjera q tregtohen nga fshati, q nga vaksinimi deri te kontrollet periodike nga
institucionet e kontrollit ushqimor.
Shum vende t bots n respektim t t drejtave t shpendve e kan kuzuar rritjen
INDUSTRIALE t pulave n kapanone t mbyllura. Bashkohu edhe ti n mbrojtje t cilsis!

VEZA JON

Adresa

COCOAL. shpk, Maminas, Durrs, Albania


Email: cocoal.shpk@gmail.com

Enti botues: Helga'SSecrets


Perktheu: Capajev Zeres
Autor: Madam Helena Blavatsky
Nr. faqeve: 380
mimi: 1 000 leke
Libri i dyte por shume bazik i autores se famshme Madam
Helena Blavatsky, mbi Teozofine, fene e dijes, historine
e saj, perfaqesuesit me te shquar te saj ne histori, rrenjet
e saj dhe ngjashmerite e ndryshimet mes saj dhe fese,
filozofise e shkences; ide mbi debatin mes kreacionisteve
dhe darvinisteve mbi origjinen e specieve; cilat jane ligjet
baze te Universit dhe ndertimi i tij holografik; dhe mbi te
gjitha nje analize e vecante e qenies, njeriut, elementet e tij
perberes, ne ndryshim nga feja dhe shkenca dhe ngjashmeria
me budizmin ne disa drejtime. Autorja ka qene e preferuara
e shume rrymave ideologjike dhe nga frimasoneria ne
shekullin e fundit dhe sidomos ka patur ithtare te saj nazistet
me te shquar, me ne krye Hitlerin, tek Shoqeria teozofiste
Thule ku spikasnin ideologe te ndryshem dhe teozofiste si
Karl Haushofer, Rudolf von Sebottendorf, Rudolf Hes, Alfred
Shelenberg, Ditrih Ekhart, Adolf Hitler, etj; Por nazistet i
shtremberuan parimet e saj themelore te barazise se racave.

Nj nga librat m t rndsishm


mbi ontologjin i t gjitha kohrave

You might also like