KAMAO RIN ANG MGA TULA

Hinggil sa KaMAO: Mga Salin ng mga Tula ni Mao Zedong

Mykel Andrada
Noong ika-119 kaarawan ni Mao Zedong noong Disyembre 26, 2012,
lumabas sa mundo ng internet ang libreng kopya ng KaMAO: Mga Salin
ng mga Tula ni Mao Zedong. Nang sumunod na kaarawan ni Mao,
inilabas naman ang updated online version nito. Tinipon mula sa higit
30 makatang Pinoy ang mga salin nila ng mga tula ni Mao.
Pinamatnugutan ito ng kolumnista ng Pinoy Weekly at makatang si
Mark Angeles. Noong panahon ng Batas Militar, ang mga miyembro ng
PAKSA (Panitikan para sa Kaunlaran ng Sambayanan) ay nagsalin rin
ng mga tula ni Mao bilang kultural na instrumento sa paglaban sa
diktadurya. Kasalukuyan namang nasa proseso ang paglalathala ng
printed book version nito.
Bakit mahalaga ang mga antolohiya ng tulang tulad nito?
1. Itinuturo ng mga tula ni Mao na ang paglikha ng tula ay nakabatay
sa reyalidad ng lipunan. Na hindi ito produkto ng imahinasyon. Na
hindi ito simpleng pagsasama-sama ng mga salita. Ang mga tula ay
buhay na mga salita na mula sa tunay na karanasan at nangyayari
sa kapaligiran. Sa katunayan, makikita sa mga tula ni Mao ang
buhay ng mga magsasaka at madalas pang gumamit si Mao ng
mga imahe at karanasan, ng mga folk song at kuwentong bayan ng
mga masang Tsino. Puwedeng-puwede at talagang ginagawa rin ito
ng mga makatang Pinoy!
2. Pinapatunayan nito ang kapangyarihan ng pagsasalin. Na kahit na
likha ng isang Tsino ang mga tula, maiuugnay ang mensaheng
panlipunan ng mga tula sa bayan ng Pilipinas. Galing sa uring
magsasaka si Mao, at tulad sa Pilipinas na pinakamalaki ang
populasyon ng mga magsasaka, makahahalaw tayo ng aral mula sa
pagsisikap ng mga progresibo at rebolusyonaryong Tsino.
3. Oo, sinasakop ng kasalukuyang gobyerno ng Tsina ang West
Philippine Sea, tulad ng sakop pa rin tayo hanggang ngayon ng
Estados Unidos. Ang mga tula ni Mao ay nagsisilbi ring patunay na
hindi lahat ng Tsino ay pabor sa ginagawang pananakop ng Tsina.
Kung buhay lang si Mao, tiyak na uusigin niya ang gobyerno ng
Tsina at Estados Unidos! At sa totoo lang, kahit higit isang daang
taon na ang mga tulang ito ni Mao, nakataas-kamao at handa pa rin
nitong "sapakin" ang mga maling sistema tulad ng pananakop ng
Tsina.
4. Kaya natin ngayong humalaw sa paraan ng pagtula ni Mao. Sinasabi
ng mga tula ni Mao na walang kinikilalang lahi, lenggwahe at
kasarian ang pakikisangkot. Na ang mga problema ng Pilipinas ay
kapwa bunga ng mga maling sistema at ng paghahari ng iilan
(panloob) at pinalalala ng mga dayuhang patakaran (panlabas)

tulad ng ginagawa ng mga gobyerno ng Tsina at ng imperyalistang

Estados Unidos.
5. Sa Pilipinas, madalas na inaakala na ang pagsusulat ng tula ay
gawain lamang ng mga manunulat. Na yung puwede lang
makapagsulat ng tula ay yung mga nagpapaka-writer. Pero buhay
na patotoo ang progresibong lider na Tsinong si Mao, na mula sa
hanay ng mga magsasaka, na ang pagbabago ng lipunan ay
talagang magmumula sa pagsasanib-puwersa ng mga inaapi laban
sa mga panloob at panlabas na nag-aapi.
Sa gitna ngayon ng perya ng Pambansang Halalan, at sa gitna ng
walang-patumanggang pandarahas sa mga Lumad at sa mamamayang
Pilipino, may akmang mensahe mula sa tulang "Ikalawang Tugon Kay
Kasamang Kuo Mo-Jo" ni Mao Zedong, salin ni Faye Gomez:
"Sadyang mahaba ang sampung libong taon,
sinupin ang takbo ng bawat araw o oras man.
Darating ang panahon, ulap at karagata'y mapupuno ng galit,
Limang kontinente'y mayayanig, hangin at kulog ay magngangangalit.
Ang ating hukbo'y di padadaig, di pahuhuli!
Mga salot ay sama-sama nating iwawaksi!"
Kaya tara na! Magsulat at magsalin tayo ng mga tulang magpapalaya
ng sambayanan at mundo!