UNIVERSITETI I TIRANES

FAKULTETI I EKONOMISE
MASTER SHKENCOR NE FINANCE

DETYRE KURSI
METODA TE KERKIMIT SHKENCOR

Punuan:

Pranoi:

1. Pmbajtja e materialeve.
Materiali yn i par ka t bj me parqet n Kin, prkatsisht me vlersimin e kontigjentit t
hapsirave t gjelbra urbane n Guangzhou, Kin.
Studimi ka si qllim vlersimin e mundsive pr lodhje dhe knaqsi, t siguruara nga hapsirat e
gjelbra, llogaritja n vler monetare duke prdorur metodn kontigjente t vlersimit, dhe propozimi
i disa aplikimeve t gjetjeve.
Studimi u realizua n zonn qndrore t Guangzhou. U intervistuan 340 njerz npmjet
intervistave ball pr ball, duke rezultuar n nj norm prgjigje prej 98.53%. Kampioni i
popullsis prbhet nga rezidentt e zons qndore. Grupmosha e przgjedhur sht ajo 18-70, pasi
moshat e tjera nuk kan nevoj t paguajn pr prdorimin e infrastrukturs publike. Teknika
probabilitare e kampionimit e prdorur sht ajo me grupe. Ky lloj kampionimi u konsiderua si m
i prshtatshmi dhe ekonomiku. Fillimisht, 34 rrugt e przgjedhura pr studimin u zgjodhn n
mnyr rastsore. N kto rrug t przgjedhura, edhe rezidentet u zgjodhn n mnyr rastsore.
Pyetsori prbhet nga 4 pjes. Pjesa e par prmban qllimin e studimit, instruksione pr prgjigjet
e pyetjeve dhe prkufizime pr konceptet kye. Pjesa e dyt prmban pyetje rreth eksperiencave t
tyre clodhse dhe aktiviteteve. Prkatsisht, kto pyetje kan t bjn me vendet clodhse, arsyet e
zgjedhjes s vendit, frekuenca e vizitave, koha e shpenzuar n kto vende, qllimet e aktiviteteve,
shoqruesit gjat ktyre aktiviteve dhe parat e paguara pr prdorimin e ktyre vendeve. Pjesa e
tret ka t bj me gadishmrin e t intervistuarve pr t paguar me an t nj kart pagese pr
prdorimin e hapsirave t gjelbra urbane. Ata, prgjigjen e tyre, mund ta zgjidhnin nga alternativat
ose ta vendosnin vet n kutin bosh. Alternativat e pagess u prcaktuan duke u bazuar mbi
sugjerimet e eksperteve, mbi koston aktuale t prdorimit t hapsirave t gjelbra n zonn e stdimit
dhe t ardhurat mesatare t rezidentve n zonn e studimit.
Pjesa e fundit e pyetsorit ka t bj me mbledhjen e t dhnave socialekonomike t tilla si: mosha,
edukimi, t ardhurat mujore, gjinina dhe vendbanimi. Kto t dhna ndihmojn pr t kuptuar nse
kampioni sht prfaqsues i mir i popullats.
U krye nj test pilot para se t bhej nj sondazh i plot. Pr kt qllim, u prdor nj fokus grup
prej 4 studentsh te diplomuar dhe 40 rezident.
Si prfundim, disa prej rezultateve t nxjerra ishin q ata i vizitonin rregullisht hapsirat e gjelbra
urbane me familjar t tyre. Parqet ishin m t vizituarat, t ndjekura nga hapsirat e gjelbra
insitucionale. Vizitat varen nga mundesia e hyrjes, sasia e gjelbrimit dhe cilsia e ambientit.

Gjithashtu, ata ishin t msuar me pagesn pr hyrje, por 96% e tyre ishin t gatshm t paguanin
pr prdoromin e hapsirave t gjelbra urbane.
N lidhe me variablat socialekonomike, u vu re q prgjithsisht, ato nuk ndryshonin n mnyr t
konsiderueshme me ato t popullsis.
N fund, pr gatishmrin e tyre pr t paguar, u vu re nj lidhje positive midis t ardhuratve
mesatare dhe gadishmris. Ndrsa, gjinia dhe edukimi nuk influenconin mbi gadishmrin.
Gadishmria e tyre pr t paguar ishte 17.4RMB per person n muaj, m e madhe se tarifa aktuale e
hyrjes.
Materiali i dyt flet mbi nivelin e lart t ndotjes se ajrit n Kin, q shkaktohet pikrisht nga djegia
e qymyrit, ku 76% e energjis n Kin prftohet pikrisht nga qymyri. Nj nga problemet m t
mdha n zhvillimin e politikave pr kontrollin e ndotjes s ajrit sht mungesa e informacionit n
lidhje me pasojat shndetsore q shkakton ndotja e ajrit.
U krye nj studim n nj nga qytetet m t ndotura t Kins, Chongqing. U perzgjodhn 500 banor
nprmjet kampionimit me disa faza, t cilve iu b nj pyetsor me pyetje mbi t ardhurat e tyre
mesatare vjetore dhe sa t gatshm ishin ata pr t kontribuar n vler monetare pr t shptuar
secili prej tyre nj jet njerezor, duke ndihmuar n reduktimin e ndotjes s ajrit. Ata jan t moshs
15-80 vjec dhe gjysma prej tyre jan nga qytete t ndotura, gjysma nga qytete m pak t ndotura.
Kampionimi sistematik u prdor n fazat e fundit t przgjedhjes s tyre.
Pyetsori u realizua n formn ball pr ball dhe ka pyetje te hapura dhe mbyllura, t mbshtetura
nga nj loj cmimesh. Pyetjet jan t tre llojeve: pyetjeve t vlersimit kontigjent, n lidhje me
background-in e t intervistuarve dhe t kontrollit t vlefshmris.
Rezultatet treguan se rreth 96% e te anketuarve dhan gadishmrin e tyre pr t paguar pr nj
program t ndrmarr nga qeveria pr reduktimin e ndotjes. Njerzit, t cilt jetojn n qytetet m t
ndotura jan t gatshm t paguajn m shum. Gjithashtu, lidhje pozitive me gadishmrin pr t
paguar kan dhe varibla t tilla si mosha, t ardhurat, edukimi. Gadishmria mestare pr t paguar
pr reduktimin e ndotjes pr individ sht 14.3 yuan n vit.

2. Zona e studimit dhe metodat

2.1. Zona e studimit
Studimi do t fokusohet vetm n qytetin e Tirans .N strukturn prbrse te qytetit dallohet qart
nj ndarje midis pjess veriore (e ndrtuar n mnyr t dendur) dhe jugore t tij (ku jan vendosur
prgjithsisht parqet dhe lulishtet). T vendosura brenda qytetit ose n afrsi t tij, parqet prbjn
pikat m t vizituara nga qytetart. Siprfaqja kryesore e gjelbr dhe atraktive pr banort e
kryeqytetit, sht Parku i Tirans i krijuar n vitet 60 me siprfaqe 288 ha.
Parku i Madh i Liqenit Artificial t Tirans ndodhet n jug t Kryeqytetit. Ai sht ndrtuar
rreth viteve 50-t. Lartsia e Digs sht 14.5 m, ndrsa gjatsia 400 m lineare. Siprfaqja e
pasqyrs ujore t liqenit sht 365 mij m2. Siprfaqja e ktij parku prfshir liqenin sht 1
milion e 522 mij m2. Prbri tij ndohet edhe Liqeni i That, n krahun jugperndimor, q lidhet me
kurorn e gjelbr t perbr nga drurt halor, shkurre e pem dekorative.

Parku i Kopshtit Zoologjik ndrtuar n vitin 1971 me siprfaqe 5.97 hektar (i prkasin 11
hektar), ndodhet n jugperndim t Kryeqytetit. Aktualisht nn rikonstruksion, ky park shrben si
nj argtim pr fmijt dhe banort e kryeqytetit, me 4 basene sbashku 1.3 hekatr pasqyr ujore
dhe gjelbrim.

Parku Memorial i Varrezave t Dmorve t Kombit prfshin dy zona, at n Tiran dhe n

Pez.

Parku i Kasharit Vetm 5 km larg nga qndra e Tirans, ndodhet n zonn piktoreske t
Kasharit. Liqeni brenda ktij parku sht nj pik referimi kryesore. Siprfaqja e pasqyrs ujore 30
hektar, siprfaqja e prgjithshme e parkut sht 40 hektar.

Parku i Vaqarrit ka nj siprfaqe prej 97 ha. Pasqyra ujore e liqenit sht 2.5 hektar. Ky park
konsiderohet si mushkri rezerv pr Qytetin e Tirans.

Parku i Farks ka nj siprfaqe prej 225 ha. Pasqyra ujore e liqenit sht 80 hektar. Ky park
konsiderohet si nj tjetr zon e rndsishme rekreative dhe rigjeneruese e Tirans.

Parku i Pezs sht nj ndr pamjet m piktoreske q ofron kjo zon. Prbhet nga disa fshatra
si: Pez e madhe, Pez e vogl, Varosh, Maknor, Dorz, Pojan, Gjysylkonj, Badhashej.
Zona t tjera rekreative:
Parku Rekreativ i Dajtit sht nj nga komponentt e Parkut Kombtar t Dajtit i vendosur 26
km n lindje t Tirans dhe 50 km nga aeroporti Nn Tereza. Ky komponent ka nj siprfaqe
prej 3300 ha. Ky vend sht shum i frekuentuar nga turistt. Ai njihet edhe si Ballkoni natyror i
Tirans i cili ofron mundsi rekreacioni dhe akomodimi pr turistt.

Parku Kombtar i Dajtit sht nj nga parqet tona kombtare i vendosur 26 km n lindje t
Tirans dhe 50 km nga aeroporti Nn Tereza. Ai z nj siprfaqe prej 29000 ha. N t gjenden
pem ahu 200 vjear t cilt pasurojn nj monument t madh natyror t vendit ton. Ky vend
sht shum i frekuentuar nga turistt, alpinistt dhe t apasionuarit e ngjitjes dhe ecjes n mal.

Parku Rinia sht parku kryesor qytets i Tirans. Ky park n lindje kufizohet nga bulevardi
Dshmort e Kombit, n perndim nga Rruga Ibrahim Rrugova, n veri nga Rruga Myslym
Shyri dhe n jug nga lumi i Lans. Parku Rinia sht ndrtuar n 1950 si pjes e nj programi
zhvillimi urban mbas Lufts s Dyt Botrore.

Parku Botanik n Tiran sht hapur n vitin 1971. Ai gjendet n kodrat e Selits s Vogl , n
pjesn jugperndimore t Tirans, pran Parkut Zoologjik dhe Parkut t Madh t Liqenit Artificial.

Parku Qendror i Tirans Central Park sht parku m i ri urban q po ndrtohet n aksin e
zgjerimit t bulevardit kryesor me drejtim veri, pjes e nj investimi madhor me financime t huaja.

Zona e rrethuar prbn zonn n t ciln do t fokusohemi pr zhvillimin e pyetsorit ton. U

munduam t przgjedhnim zon ku ka lagje q kan shum akses n apsira t gjelbra dhe lagje, q
kan m pak akeses.

2.2. Hartimi i pyetsorit

Referuar hartimit t pyetsorit n rastin e Kins,ne mendojm se edhe n pyetsorin e hartuar pr
qytetin e Tirans,fillimisht duhet t pyesim individt se sa jan t gatshm t paguajn pr hapjen e
parqeve t reja . Forma e pagess q ne mendojm sht nprmjet nj karte antarsimi sipas s
cils qytetart,kan t drejt t frekuentojn parkun pasi kan kryer pagesn e prcaktuar.
N fillim t pyetsorit,duhet t paraqitet nj informacion i prshtatshm n mny q t fitohet
besimi i t intervistuarve. Duhet t kemi kujdes n hartimin e pyetsorit sepse nse ai do t jet
shum i gjat dhe do t prmbaj pyetje me shum zgjedhje,t intervistuarit mund t mrziten,t
bhen konfuz apo t humbasin durimin e cila do t ndikonte n prgjigjet e tyre.

Jan prdorur pyetje t tipeve t ndryshme si pyetje kategori, me vlersim, me listim. Gjithashtu,
jan prdorur dhe pyetje t hapura.
N studim,perve pyetjeve lidhur me aftsin pr t paguar pr prdorimin e parqeve,prfshihen
edhe pyetje t tjera lidhur me aktivitetet argtuese,sjelljet apo frekuentimin aktual t tyre. Faktort
q mendojm se duhet t merren parasysh n prcaktimin e mimit q duhet t vendoset pr
kartn,jan:
-kosto aktuale pr prdorimin e parqeve n Tiran (tarifa e hyrjes)
-t ardhurat mesatare t banorve n Tiran
-sugjerimet e ekspertve
Edhe pse mimet e propozuara n pyetsor mund t influencojn prgjigjet,sht e rndsishme ti
prfshijm sepse nse pyetja do t ishte e hapur,mund t ket raste kur t intervistuarit refuzojn t
prgjigjen.

2.3. Kampionimi
Kampionimi q do t prdorim sht ai probabilitar. Korniza e kampionit prbhet nga individt e
moshs 18-70 vje,duke qn se kta individ plotsojn t dy kushtet: frekuentojn parqet dhe
kan aftsi paguese. Teknika m e prshtatshme e kampionimit mendojm se sht kampionimi me
grupe ku si kriter t kampionimit do t prdorim lagjet e banimit n qytetin e Tirans.U zgjodh kjo
teknik pr arsye se sht m ekonomike dhe prfaqsuese. Madhsia e kampionit prbhet nga 5
lagje t Tirans ku pr do lagje zgjedhim t pyesim 50 individ.
Banort n do lagje do t zgjidhen n mnyr rastsore nga intervistuesit.Kta t fundit,duhet t
jen t aft t sqarojn banort pr do paqartsi n lidhje me pyetjet, por ata duhet t bjn kujdes
q t mos ndikojn n anshmrin e prgjigjeve.
N mnyr q t verifikojm vlefshmrin,besueshmrin dhe nse pyetsori sht i qart dhe
lehtsisht i kuptueshm,at mund ta testojm fillimisht n nj fokus grup. Ky fokus grup do t jet i
prbr nga student dhe familjar t tyre.

Tipi m i prshtatshm i pyetsorit sht ai i administruar nga intervistuesi . Arsyeja e zgjedhjes

sht se kta pyetsor kan norm m t lart prgjigjesh dhe duke qn se kemi t bejm me
individ t shtresave t ndryshme sociale,ka rndsi kontakti i drejtprdrejt.

Pyetsor
M posht ne po ju parashtrojm pyetsorin e prgatitur nga ana jon.
1. Mosha juaj ______
2. Gjinia

F/M

3. Niveli i arsimimit ______________

4. Cili sht statusi juaj i punsimit?
Student
Punonjs me koh t pjesshme
Punonjs me koh t plot
I papun
N pension
Tjetr
5.Cilat jan t ardhurat tuaja mujore?
10000-20000
20000-30000

40000-50000
80000-120000
6.A i vizitoni shpesh parqet ose hapsirat e tjera t gjelbra t qytetit tuaj?
Po
(shko te pyetja 8)
Jo (shko te pyetja 7)
7. Pse vendosni t mos i frekuentoni?
Jam i zn dhe nuk kam koh t mjaftueshme
Nuk m plqejn parqet dhe hapsirat e hapura
Mirmbajtja e tyre l shum pr t dshiruar
Jan shum larg vendit ku banoj
Mungesa e transportit t prshtatshm
Shndeti i dobt
Mos siguria q ofron ky park
8. Sa i knaqur jeni nga hapsirat e gjelbrta q ndodhen pran zons suaj?
Shum i knaqur
I knaqur
As i knaqur as i paknaqur
I paknaqur
Shum i paknaqur

9. Sa her e vizitoni nj park?

1-3 her/jav
4-6 her/jav
1 her/muaj
1-3 her/muaj
10. Me k preferoni ta vizitoni nj park?
Vetm
Me miqt e ngusht
Me familjart
11. Sa larg sht parku m i afrt nga zona juaj e banimit?
Deri n 10 minuta
10-15 minuta
15-30 minuta
M shum se 30 minuta
12. .Cili sht aktiviteti i preferuar q plqeni t bni n nj vizit tipike n park?
Ecje n natyr
Organizimi i piknikeve
Shtitje me biciklet
Vrapim
Pr t kalura koh me fmijt/familjen
Pr t shtitur kafsht

Tjetr ______________
13. A keni fmij?
Po
Jo
14. .A mendoni q parqet e zons suaj t banimit jan t prshtatshme pr fmijt?
Po
Jo
15. Listoni 3 gjra q fmijt tuaj plqejn pr parqet:
a.
b.
c.

16. A keni ndonj problem shndetsor q kufizon aktivitetet tuaja t prditshme?

Po
Jo

17. Nse po,cili ka qn ndikimi n shndetin tuaj nga koha e kaluar n parqe?
Prmirsim i ndjeshm
Prmirsim i lehte
Asnj ndryshim
18. A do t kishit dshir t merrni pjes n menaxhimin e parqeve n lagjen tuaj?
Po
Jo
19. Sa ndihmon informacioni lehtsisht i aksesueshm, pr hapsirat e gjelbra, n prfshirjen
tuaj n menaxhimin e parqeve?
Shum
Pak
Aspak
20. A do ishit t gatshm pr nj rritje t taksave pr t prmirsuar punt e menaxhimit dhe
mirmbajtjes t hapsirave t gjelbra n qytet?
Po
Po ,nse jam i informuar
Jo
Indiferent
21. A jeni dakord se ka mjaftueshm hapsira t gjelbra n qytetin tuaj.
Plotsisht dakord
Jam dakord
Nuk jam i sigurt
Nuk jam dakord
Nuk jam aspak dakord
22. A jeni dakord se pr hapsirat e gjelbra duhet fillimisht t paguajm ,pr frekuentimin e tyre.
Plotsisht dakord
Jam dakord
Nuk jam i sigurt
Nuk jam dakord

Nuk jam aspak dakord

23. Cpjes n prqindje t t ardhurave tuaja do t jeni i gatshm t ofroni cdo vit pr rastet e
mposhtme?
Prmirsimin e hapsirave t Shtimin e hapsirave t reja
gjelbra ekzistuese
Asnj
M pak se 1%
Midis 1%- 5%
M shume se 5%
24. N nj shkall nga 0 n 10 (0-nuk jeni dakort dhe 10-jeni plotsisht dakort), ju lutem
vlersoni pohimin e mposhtm.
Karta e antarsise pr tu br pjes e nj parku sht nj zgjedhje e duhur_____________
Ju falenderojme pr pjesmarrjen tuaj. Ju jemi mirnjohs pr prgjigjet tuaja dhe mirpresim komentet q
mund t keni