BIAG NI LAM-ANG

SIYAM na buwan bago siya isinilang sa isang maharlikang familia, namundok ang kanyang ama upang
sugpuin ang isang masamang pangkat ng mga Igorot. Sa kasamaang-palad, napatay ang ama, pinugot
ang kanyang ulo at isinabit sa gitna ng nayon ng mga Igorot bilang gantimpala at parangal sa kanilang
pangkat. Sa kabilang dako, nagulat ang ina pagkatapos nang biglang lumaki ang sanggol at agad-agad
nagsalita. Isinumpa ni Lam-Ang - sapagkat ito nga ang naging pangalan niya - na mamumundok din
siya upang matuklas kung ano ang nangyari sa kanyang ama. Kasama ang kaiba at mabuting pangkat
ng mga Igorot, inakyat ni Lam-Ang ang bundok at natagpuan ang bangkay ng ama niya. Bilang ganti,
pinatay niya ang bawat isa ng mga masamang Igorot, gamit ang tangi niyang sandata - isang sibat.
Pagod na pagod siya pagbalik sa bahay. Minabuti niyang maligo muna at sumisid sa ilog Amburayan.
Kaginsa-ginsa, umapaw ang ilog sa kapal ng putik at dugo na nahugas mula sa kanyang katawan. Lahat
ng isda sa ilog ay namatay. Pati ang mga palaka at iba pang hayop na umahon mula sa tubig ay namatay
lahat sa pampang.
Kinabukasan, ipinahayag ni Lam-Ang sa ina na mag-aasawa na siya. Ginamit niya ang kapangyarihan
niya sa hiwaga at nabatid niya na ang magiging asawa niya ay si Ines, isang babae taga-Kandon, isang
munting nayon sa hilaga. Patungo na siya duon nang nadaanan niya ang isang batong dambuhala (stone
giant ) na sumisira sa palay at tobaco sa mga bukid. Gamit ang kalasag na pilak (silver shield ) na
minana sa ama, nilabanan niya at pinatay ang dambuhala. Tapos, pinugutan niya ng ulo.
Sa Kandon, dinatnan niyang nakapaligid sa bahay ni Ines ang libu-libong lalaki na lumiligaw sa dalaga.
Siksikan silang lahat at, upang makalapit sa bahay, napilitan ni Lam-Ang na lumakad sa mga ulo ng
mga lumiligaw hanggang umabot siya sa isang bintana, kung saan siya pumasok sa bahay. Humanga
nang matindi si Ines sa lakas at tibay ng luob ni Lam-Ang kaya pumayag siya agad na maging asawa
nito. Subalit alinlangan pa ang mga magulang ng dalaga. Kailangan daw mag-alay ng bigay-kaya
(dowry) ang mga magulang ni Lam-Ang bago makuha si Ines.
Pumayag si Lam-Ang at ipinangakong babalik siya pagkaraan ng isang linggo, kasama ng kanyang ina
at ng mga handog at iba pang yaman. Humangos siya pabalik sa ina, at naghanda ng isang bangka na
balot ng ginto. Pinuno niya ito ng iba pang ginto, mga alahas, mga estatua at iba pang mamahaling
bagay. Pagbalik niya sa Kandon kasama ng kanyang ina, nagimbal ang mga magulang ni Ines sa dami
ng kayamanang dala. Nuong araw ding iyon, ikinasal sina Lam-Ang at Ines. Pagkaraan ng 3 taon,
nagka-anak na lalaki ang bagong mag-asawa.
Isang araw, binangungot ( pesadilla, nightmare) si Lam-Ang: Alang-alang sa kanyang anak, at sa
kanyang mga ninuno (antepasados, ancestors), kailangan niyang pagdaanan ang makalumang gawi ng
pahirap (ancient ritual of sacrifice). Ayon masamang panaginip, dapat siyang sumisid hanggang sa
sahig ng dagat (sea floor) upang hanapin ang gintong kabibi ( gold seashell ). Batid ni Lam-Ang na
ikamamatay niya ang gagawin, kaya nagdasal siya at nanawagan sa mga diyos. Sinagot naman siya at
binigyan ng pag-asa. Isiniwalat ni Lam-Ang ang lahat kay Ines: Ang hirap na susu-ungin niya, ang mga
pahiwatig ng kanyang pagkamatay, pati na ang habilin ng pag-asa na sagot sa kanya ng mga diyos.
Pagsapit ng takdang araw, dumumog ang lahat ng tao sa nayon, pati na sa mga kalapit sa paligid, upang
saksihan ang pagsisid ni Lam-Ang sa gintong kabibi sa ilalim ng dagat. Subalit bahagya pa lamang
nakalubog si Lam-Ang nang biglang umahon si Berkakan, ang dambuhalang halimaw na pating, at
sinakmal ang bayani. Sa bahay, nakita ni Ines lahat ng pahiwatig na isiniwalat ni Lam-Ang. Bumagsak
ang kalan (estufa, stove), umuga ang hagdan (escalera, stairs), at nanginig ang kanilang anak na lalaki.
Napahagulhol si Ines: Patay na si Lam-Ang.
Tatlong araw lumuha si Ines bago siya nagkalakas lumabas at sundin ang mga habilin ng mga diyos.
Inipon niya ang mga buto-buto ni Lam-Ang na inanod ng dagat sa pampang, at inuwi sa bahay. Sunod
sa isiniwalat ni Lam-Ang, binalot niya ang mga buto sa pulang sutla (seda rojo, red silk), tumalikod at
nagdasal nang nagdasal. Habang ibinubulong ni Ines ang mga panalangin, naririnig niyang unti-unting
nabubuo uli ang kalansay at katawan. Pagkaraan ng ilang sandali lamang, lumitaw si Lam-Ang na
buhay na muli.
Dahil dito at iba pang giting na ginawa ni Lam-Ang, silang mag-asawa at ang kanilang anak ay
pinatawan ng mga diyos ng walang katapusang buhay. At sila ay namuhay sa sagana ng mga bukid ng
palay habang panahon.