Professional Documents
Culture Documents
Edrejtaeprocedurespenale PDF
Edrejtaeprocedurespenale PDF
E DREJTA E PROCEDURS
PENALE
ME VSHTRIM T POSAM N
PROCEDURN PENALE
T KOSOVS
Titulli i origjinalit:
Prishtin, 2007
PARATHNIE
Libri E Drejta e Procedurs Penale - me vshtrim t veant n
procedurn penale t Kosovs rregullon materien e s Drejts s
Procedurs Penale, duke shqyrtuar dhe analizuar njkohsisht ligjet
pozitive t Kosovs, t cilat e rregullojn procedurn penale. Ktu, n
rend t par, sht Ligji i Prkohshm i Procedurs Penale si burim
themelor i s Drejts s Procedurs Penale n Kosov por edhe nj
varg ligjesh tjera me t cilat, n mnyr plotsuese, rregullohet sfera e
procedurs penale.
Teksti t cilin e keni para vets u sht destinuar ne rend t par
studentve t Fakultetit t Shkencave Kriminalistike n Prishtin me
qllim t fitimit t njohurive nga sfera e s drejts s procedurs penale
si dhe me qllim t aftsimit t tyre pr kryerjen e atyre punve q
bjn pjes n rrethin e gjer t profesionit t kriminalistiks.
Ky tekst u destinohet gjithashtu edhe t gjith atyre t cilt n punn e
tyre profesionale apo n aftsimin e tyre shkencor kan fardo lidhje
apo iu intereson Procedura Penale dhe e Drejta e Procedurs Penale.
Autort
PRMBAJTJA:
PARATHNIE
PJESA I
E DREJTA E PROCEDURS PENALE DHE PROCEDURA PENALE
1.
Nocioni i procedurs penale dhe i t drejts s procedurs penale. Qllimi i
pranueshm shoqror i procedurs penale dhe i s drejts s procedurs
penale.
2. Procedura penale dhe procedurat tjera ndshkimore
3. E drejta ndrkombtare mbi t drejtat e njeriut dhe e drejta procedurs penale.
PJESA II
PARIMET THEMELORE T S DREJTS S PROCEDURS PENALE
4. Mbi parimet themelore n prgjithsi
5. Parimi zyrtar (oficiel) i ndjekjes penale
6. Parimi i legalitetit dhe oportunitetit t ndjekjes penale
7. Parimi i akuzimit
8. Parimi kontradiktor
9. Parimi i prcaktimit t s vrtets materiale
10. Parimi i vlersimit t lir t provave
11. Parimi imediat i vlersimit t provave dhe vnia e tyre n veprim
12. Parimi gojor
13. Parimi i procedurs s t drejts
14. Parimi i supozimit t pafajsis dhe in dubio pro reo
15. Parimi ne bis in idem
16. Parimi i prdorimit t gjuhs dhe shkrimit n procedurn penale
17. Parimi i transparencs n procedurn penale
PJESA III
SUBJEKTET E PROCEDURS PENALE
18. Subjektet e procedurs penale koncepti dhe klasifikimi
19. Palt koncepti i prgjithshm. Aftsia procedurale e palve
PJESA IV
GJYKATA
20. Mbi gjykatn n prgjithsi
21. Parimet e kryerjes s funksionit gjyqsor
22. Parimi dhe llojet e kompetencave gjyqsore
23. Kompetenca e vrtet (reale)
24. Kompetenca territoriale (vendore)
A) Kompetenca e zakonshme territoriale (vendore)
B) Kompetencat e jashtzakonshme territoriale (vendore)
25. Kompetenca Funksionale
26. Kompetenca personale
27. Vlersimi i kompetencave dhe konflikti i tyre
28. Prjashtimi i gjyqtarit, gjyqtarit porot, prokurorit dhe pjesmarrsve tjer n
procedur
PJESA V
PROKURORI
29. Prokurori i autorizuar n procedurn penale
30. Organizimi i prokuroris dhe parimet specifike
31. T drejtat dhe detyrat e paditsit n procedurn penale
32. I dmtuari si padits dhe paditsi privat
PJESA VI
I PANDEHURI DHE E DREJTA PR TU MBROJTUR
33. Nocioni i dyshuar, i fajsuar dhe i pandehur
34. Pozita procedurale e t pandehurit
Faqe
2
8
8
9
10
12
13
13
14
17
19
20
26
27
30
33
34
35
36
40
40
41
43
43
43
45
46
46
47
48
49
49
49
50
52
52
53
55
55
35
37
37
37
38
39
39
40
42
42
43
44
44
44
46
46
46
47
47
47
48
48
49
49
53
56
56
56
56
57
58
58
58
60
60
60
61
61
64
64
65
65
4
65
65
65
65
67
68
68
68
70
70
70
71
73
73
73
73
73
75
75
75
76
76
77
77
77
77
79
79
80
82
82
83
84
84
84
86
87
92
95
95
97
97
97
5
98
99
100
100
101
103
103
103
107
107
107
107
108
109
111
112
112
113
113
113
113
115
117
118
119
119
119
120
121
121
121
121
121
123
123
124
125
126
126
127
127
128
6
132
132
132
133
133
134
135
138
139
140
141
142
PJESA I
E DREJTA E PROCEDURS PENALE
DHE
PROCEDURA PENALE
regjionale.
Nga kto m t rndsishmet jan:
- Konventa evropiane pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive themelore
t njeriut (1950) me protokollet shtes e cila shpesh karakterizohet si
emruesi m i vogl i prbashkt i mbrojtjes s t drejtave t
njeriut n Evrop, si dhe praktika e Gjykats Evropiane pr t drejtat
e njeriut4
- Me ndikim t posam jan p.sh. edhe konventa evropiane pr
pengimin e torturs, veprimit dhe ndshkimit johuman dhe
poshtrues (1987);
- Rregullat evropiane pr burgjet (1987) apo
- Konventa evropiane pr realizimin e t drejtave t fmijs (1995).
N kto dokumente hasim norma t cilat, ndr t tjera kan t bjn
me:
- T drejtn pr integritet fizik dhe dinjitet njerzor;
- Ndalimin e do forme t diskriminimit dhe torturs;
- Kushtet e privimit nga liria, gjegjsisht kufizimit t drejts pr liri
dhe siguri t individit;
- T drejtn e do njeriu pr gjykim t drejt;
- Presupozimin e pafajsis;
- T drejtn pr respektimin e jets private dhe mbrojtjen e baness
dhe shkresave korrespodencave;
- T drejtn pr shfrytzimin e mjeteve juridike kundr vendimit t
organit shtetror;
- Ndalimin e gjykimit t srishm;
- interesin m t mir t fmijs si parim themelor ndaj sjelljes me
t miturit dhe mbrojtjes s t drejtave t t miturve;
- T drejtat e personave t dnuar dhe trajtimin e personave ndaj t
cilve shqiptohen sanksionet penale;
- T drejtn n rehabilitim dhe kompensim personave t cilt jan
dnuar n mnyr t padrejt dhe jan privuar nga liria n mnyr
kundrligjore si dhe
- Pavarsin dhe autonomin e funksioneve gjyqsore.
PJESA II
PARIMET THEMELORE T S DREJTS S PROCEDURS PENALE
D.m.th. pr disa vepra penale t parapara me Ligjin Penal (psh: detyrimi, Neni 160
KPPK, krcnimi, Neni 161 KPPK, fotografimi i paautorizuar dhe fotografimet
tjera, Neni 171 KPPK, shprdorimi Neni 257, fq. 1, 2 dhe 5 KPPK, marrja e
prons s luejtshme, Neni 258 KPPK), prokurori publik e fillon procedurn penale
vetm n baz t propozimit Pas parashtrimit t propozimit t till, dillon ndjekja
sipas detyrs zyrtare (ex officio) Neni 6 par. 1.
8
P.sh: Veprat penale kundr prestigjit dhe dinjitetit (Neni 190 i KPPK).
14
10
15
sht oportune (e prshtatshme) apo jo.11 Edhe njri edhe tjetri parim
sot jan t pranueshm. Si prparsi t parimit t legalitetit theksohen:
barazia e qytetarve para ligjit, paanshmria n realizimin e funksionit
t ndjekjes penale, objektiviteti dhe pavarsia e legjislacionit penale
dhe prgjithsisht efektet preventive, ndrsa pr ant pozitive t
parimit t oportunitetit flitet n kuptimin e evitimit t procedurs
penale pr vepra t lehta penale apo kryes specifik t veprave penale,
ekonomiciteti n procedur dhe lehtsimi pr gjyqsin penale.
Sipas KPPPK prokurori publik sht i detyruar ta filloj procedurn
penale kur pr kt ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepra
penale e cila duhet t ndiqet sipas detyrs zyrtare prve nse ky ligj
nuk e ka parapar ndryshe (Neni 6 par. 3). Pra, sht pranuar parimi i
legalitetit t ndjekjes penale, sepse ekzistimi i dyshimit t bazuar se
sht kryer vepra penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, obligon
prokurorin publik q ta filloj ndjekjen penale. Krahas ekzistimit t
bazuar se sht kryer vepra penale, n rastin konkret nuk guxon t
ekzistojn pengesa ligjore pr ndjekje penale (p.sh. vdekja e t
fajsuarit apo parashkrimi i ndjekjes penale).
N rastet e parapara me ligj prokurori publik nuk sht i detyruar ta
filloj ndjekjen penale ndonse ekziston dyshimi i bazuar se sht
kryer vepra penale t ciln duhet ndjekur ex officio dhe nuk ekzistojn
rrethanat t cilat prjashtojn ndjekjen penale (Neni 6 par. 3).
Trheqja nga parimi i legalitetit t ndjekjes penale dhe zbatimi i
parimit t oportunitetit t ndjekjes penale sht parapar pr:
Veprat penale t cilat ndiqen me plqimin paraprak t organit
kompetent (Neni 224);
Veprat penale t dnueshme me gjob apo burg deri n 3 vjet, nse i
pandehuri pranon q t sillet udhzimeve t prokurorit publik dhe i
kryen disa obligime (Neni 226);
Veprat penale pr t cilat ligji penal parasheh se gjykata mund t
heq dor nga dnimi i kryesit t veprs penale (Neni 227);
Veprat penale t dnueshme me gjob apo me burg deri n nj vit
pr t cilat kryesi shpreh keqardhje dhe pendim t sinqert, eviton
11
Kshtu psh: T. Vasiljeviq, 1981, fq. 121123 apo M. Gruba, 2006, fq. 137, i cili
konsideron se parimi i oportunietit, prokurorit i jep pushtet shum t gjer,
t pakrahasueshm me at kur ndjekja penale sht e bazuar n parimin e legalitetit.
Pr kt arsye, sistemet q e njohin parimin e oportunitetit, organet e ndjekjes penale
i lidhin pr shtjet juridike, deontologjike dhe norma t tjera.
16
Spas Nenit 2. KPPPK Dnimin apo cindo sanksion tjetr penal ndaj kryesit t
veprs penale mund ta shqiptoj vetm gjykata kompetente, e paanshme dhe e
pavarur n procedur e cila sht inicuar dhe zbatuar n pajtim me kt Ligj.
20
21
procedurn penale, ajo prap paraqet vetm t vrtetn relative deri tek
e cila sht arritur n baz t prvojave dhe e cila nuk prjashton
mundsin e njohuris s kundrt mbi at se si sht zhvilluar n t
kaluarn ngjarja e cila ka karakter t veprs penale19.
Me fjal tjera, e vrteta e cila konstatohet me procedurn penale sht
e vrtet subjektive dhe relative sepse konstatimi i saj gjithmon varet
nga personaliteti i gjyqtarit, nga bindjet e tij, njohurit dhe prvojat e
tij por edhe vet mjetet argumentuese me ndihmn e t cilave m s
shpeshti konstatohet e vrteta n procedurn penale (dshmitart,
ekspertt, i pandehuri) jan subjektive.20
Lidhur me krkesn q faktet relevante ligjore t vrtetohen n mnyr
t plot dhe t sakt n procedurn penale, e drejta e procedurs penale
i njeh si institute t caktuara procedurale t cilat kontribuojn q
vendimi i gjykats t jet i mbshtetur n gjendjen e vrtetuar faktike
t plot dhe t vrtet. N ann tjetr me t drejt dhe n mnyr
korrekte prfundohet se parimi i s vrtets materiale nuk sht
absolutisht i zbatueshm n procedurn penale. N t vrtet, e drejta e
procedurs penale i njeh institutet e caktuara procedurale t cilat
garantojn t drejtat shum t rndsishme t njeriut n procedurn
penale, qndrueshmrin e vendimeve gjyqsore dhe sistemin juridik
apo i kontribuojn ekonomicitetit procedural. Pra, rregullat t cilat t
sigurojn vlerat dhe qllimet e prmendura mundsojn edhe njohjen e
s vrtets prandaj edhe shpesh karakterizohen si trheqje nga parimi i
konstatimit t s vrtets materiale n procedurn penale.
Konstatimit t s vrtets materiale i shrbejn institutet procedurale
n vijim:
sht obligim i prgjithshm i gjykats, prokurorit publik dhe
Largimi nga gjykatorja i personit i cili prish rendin dhe disciplinn procedurale
nuk do t thot prjashtim i publikut (Neni 336. par. 1).
38
39
PJESA E III
SUBJEKTET E PROCEDURS PENALE
29
shkojn n dobi t tij dhe q t gjitha faktet dhe provat t cilat shkojn
n dobi t pandehurit ti jepen n dispozicion mbrojtjes para fillimit
dhe gjat procedurs penale (neni 7. par. 2). Pala n procedurn penale
duhet ta ket aftsin procedurale t palve. Aftsia e palve sht
aftsia e personit q t jet pal n procedurn konkrete penale, pra t
jet i pandehur apo padits. Aftsia procedurale sht aftsia e pals q
n procedurn penale t ndrmerr veprime procedurale penale.
42
PJESA E IV
GJYKATA
32
GJEDNJ, me rastin e vendimit se a sht ndonj gjykat e pavarur apo jo, merr n
shqyrtim si vijon: a) mnyrn e emrimit t gjyqtarve; b)kohzgjatjen e mandatit;
c) garancit kundr presionit t jashtm; d) at se gjykata e caktuar, a len
prshtypjen e gjykats s pavarur. Shih psh: Campbell dhe Fell kundr Mbretris
s Bashkuar (1984.).
34
Gjyqtart dhe gjyqtart porot i emron PSSP t KB me propozim t Kshillit
(Neni 5. Rregullorja UNMIK-a 2001/28).
44
45
35
51
PJESA V
PROKURORI
37
38
41
PJESA E VI
I PANDEHURI DHE E DREJTA E TIJ PR TU MBROJTUR
58
46
36. Mbrojtsi
Krahas mbrojtjes materiale t ciln si theksuam e realizon i pandehuri
vet (dhe organet t cilat marrin pjes n procedurn penale si dhe rrethi
i caktuar i personave t cilt jan n lidhje t afrta me t pandehurin),
i pandehuri ka t drejt t mbrohet edhe me an t ndihms
profesionale t mbrojtsit. Konsiderohet se mbrojtja me ndihmn e
mbrojtsit siguron barazin e t pandehurit me paditsin e autorizuar
n kuptim t parimit t barazis s armve.
Mbrojtja, t ciln t pandehurit ia ofron mbrojtsi q ai vet e zgjedh
apo ia cakton gjykata, kur me ligj parashihet mbrojtja e
detyrueshme, quhet mbrojtje formale.
Arsyet pr mbrojtje formale jan t shumfishta, por m s shpeshti
prmendet se mbrojtsi n procedurn penale ofron ndihmn teknikejuridike t pandehurit gj q i kontribuon barazis s palve n
procedurn penale. Paditsi n raport me t pandehurin, n drejtsi
sht person profesional, derisa i pandehuri m s shpeshti sht
person i cili nuk e njeh t drejtn, prmbajtjen e saj dhe ligjet. Me vet
kt f akt pozita e paditsit sht m e forte dhe m e volitshme.
Mirpo, kto prparsi nuk jan edhe t vetmet q jan edhe n ann e
paditsit.
I pandehuri sht person kundr t cilit zhvillohet procedura penale,
pra person i cili mu pr kt arsye edhe sht n nj gjendje t
posame psikike. Kjo gj, mund t ndikoj seriozisht edhe n ushtrimin
e mbrojtjes s tij, gjegjsisht q veprimet e tij t mos jen gjithmon t
organizuara mir, t dobishme, gj q mund t oj n lshime me
rastin e paraqitjes s rrethanave dhe fakteve t relevante pr mbrojtjen.
Pra, deri te mbrojtja e plot e t pandehurit mund t arrihet vetm nse
i pandehuri, krahas t drejtave t cilat i takojn, ka edhe mundsi t
angazhoj persona t cilt sipas profesionalizmit t tyre jan t
barabart me paditsin e autorizuar, n mnyr q t vendoset
baraspesha e vrtet midis dy palve kundrshtuese n procedurn
penale- midis paditsit t autorizuar dhe t pandehurit. Neni 6. par. 3
pika c) e KEDNJ parasheh t drejtn e t pandehurit pr tu mbrojtur
me ndihmn e mbrojtsit sipas zgjedhjes s vet ose nse nuk ka mjaft
mjete pr ta paguar at, kurse interesi i s drejts e krkon domosdo,
ti sigurohet mbrojtsi sipas detyrs zyrtare.
61
48
49
PJESA E VII
I DMTUARI N PROCEDURN PENALE
dshiron, ta vazhdoj ndjekjen ( Neni 224 par. 2 dhe Neni 62, par.1).
T jet i informuar pr trheqjen e aktakuzs para fillimit t
52
PJESA E VIII
OBJEKTI I PROCEDURS PENALE
70
71
PJESA E IX
MASAT PR SIGURIMIN E PREZENCS S T PANDEHURIT,
PENGIMIN E PRSRITJES S VEPRS PENALE DHE SIGURIMIN E
ZHVILLIMIT T SUKSESSHM T PROCEDURS PENALE.
49. Dorzania
Pr dorzanin flet neni 5. par. 3 i KEDNJ, duke parapar se lirimi
mund t kushtzohet me dorzani se personi do ti prgjigjet thirrjes
pr gjykim. Dorzania si mas pr sigurimin e pranis s pandehurit
dhe zhvillimin e suksesshm t procedurs penale sht zvendsim
me paraburgim.
Me fjal tjera, gjykata mund t urdhroj q i pandehuri t mbetet n
liri me dorzani apo q krahas dorzanis t lirohet nga paraburgimi:
1) nse ekziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr
penale;
2) nse arsyeja e vetme pr paraburgim sht ndrojtja se i pandehuri
mund t ik;
3) nse i pandehuri ka premtuar se nuk do t fsheht dhe se pa leje
nuk do ta braktis vendqndrimin e vet (Neni 274, par. 1).
Gjykata gjithashtu mund t urdhroj q i pandehuri t mbetet n liri
me dorzani apo me dorzani t lirohet nga paraburgimi;
1) nse ekziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr
penale;
2) nse i pandehuri nuk sht i dyshuar pr vepr penale t
dnueshme me burgim s paku pes vjet, sipas kreut, XII, XIV,
XV, XIX, XX, XXV, XXVII, XXVIII. T KPPK;
3) nse baza e vetme pr paraburgim sht dyshimi pr prsritjen e
veprs penale, tentimi pr kryerje t veprs penale apo kryerja e
veprs penale t krcnimit dhe ;
4) nse i pandehuri ka premtuar se nuk do ta prsris veprn penale,
as t tentoj t kryej veprn penale apo ta kryej at me krcnim
(Neni 274, par. 2). Pra dorzania mund t jepet pr t mos u
urdhruar paraburgimi pr shkak t rrezikut nga ikja apo dhe kur i
pandehuri sht n paraburgim pr shkaqet e prmendura, pr tu
pezulluar paraburgimi.
Dorzania mund t jepet n form t parave t gatshme, letrave me
vler, sendet e mueshme, ose sende tjera t luajtshme me vler t
madhe t cilat leht mund t shndrrohen n para, t ruhen ose futja
n hipotek e pasurive t paluajtshme t atij q jep dorzanin
(dorzania reale), ose n form t obligimit personal t nj apo m
shum personave se n rast t ikjes s t pandehurit do ta paguajn
shumn e parapar t dorzanis (dorzania personale). Shuma n t
77
60
63
Pr dyshimin e bazuar flet edhe Neni 5, par. 1. pika c) e KEDNJ. GJEDNJ shum
her ka theksuar n mnyr eksplicite se dyshimi i bazuar duhet t ekzistoj gjat tr
kohs sa tgjat paraburgimi, e jo vetm n momentin e caktimit t tij.
80
66
Kohzgjatja e paraburgimit
Kohzgjatja e paraburgimit sipas aktvendimit t par t gjykats
paraburgimi, i pandehuri mund t mbahet m s shumti nj muaj nga
dita e arrestimit. Pas ksaj i pandehuri, mund t mbahet n paraburgim
por vetm n baz t aktvendimit pr vazhdimin e paraburgimit.
Paraburgimi mund t vazhdohet vetm me propozim t prokurorit
publik, kurse aktvendimin pr vazhdim e nxjerr trupi gjykues i
prbr nga tre gjyqtar. Lidhur me kt, KPPPK i cakton afatet e
kohzgjatjes s paraburgimit n mnyrn n vijim:
Para ngritjes s aktakuzs, paraburgimi nuk mund t zgjas m shum
se tre muaj, nse procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme
me burgim m pak se pes vjet, gjegjsisht 6. muaj nse procedura
zbatohet pr vepr penale t dnueshme me burg m s paku pes
(Neni 284. par. 1).
N rrethanat e jashtzakonshme, kur aktakuza nuk sht ngritur n
afatet e parapara me ligj, paraburgimi mund t vazhdohet, por nuk
mund t zgjas m shum se nnt muaj (pr vepr penale t
dnueshme me m pak se pes vjet burgim, gjegjsisht 12. muaj (pr
veprat e rnda penale). Gjyqtari i procedurs paraprake zyrtarisht (exofficio), me marrveshje me prokurorin publik, e pezullon
paraburgimin prderisa hetimi vazhdon,(Neni 286 .par. 1). Personi i
paraburgosur dhe mbrojtsi i tij gjithashtu mund ti parashtrojn
gjykats krkesn pr vlersimin e ligjshmris s paraburgimit (Neni
286. par. 2).
Pasi t jet ngritur aktakuza, paraburgimi mund ta urdhroj, vazhdoj
apo ta heq trupi gjykues, gjegjsisht kryetari i trupit gjykues.
Kohzgjatja e paraburgimit nuk sht e kufizuar, por do dy muaj duke
filluar q nga nxjerrja e aktvendimit t par pr paraburgim, trupi
gjykues apo kryetari i trupit gjykues zyrtarisht (ex-officio), e shqyrton
se a ekzistojn edhe m tutje shkaqet pr paraburgim dhe nxjerr
aktvendim me t cilin paraburgimi vazhdohet apo pezullohet (Neni
287. par. 1, 2). N pikpamje t kohzgjatjes s paraburgimit pas
aktvendimit t shkalls s par KPPPK parasheh q me rastin e
nxjerrjes s aktgjykimit me t cilin i akuzuari dnohet me dnim me
burg, trupi gjykues cakton paraburgimin nse jan plotsuar kushtet
nga Neni 281. par. 1 i ktij Kodi, kurse e heq paraburgimin, nse i
akuzuari gjendet n paraburgim, kurse shkaqet pr t cilat sht
shqiptuar paraburgimi tashm nuk ekzistojn (Neni 393. par.1).
84
86
69
Nse mbrojtsi nuk lajmrohet n afat prej dy orsh nga momenti kur informohet
pr arrestimin, policia do t gjej mbrojtsin alternativ. Nse edhe ky nuk lajmrohet
brenda nj ore nga momenti q policia e ka kontaktuar, ather personi i arrestuar
mun t merret n pyetje(Neni 218, par. 1).
89
PJESA E X
VEPRIMET N PROCEDURN PENALE
90
93
PJESA E XI
VENDIMET N PROCEDURN PENALE
95
PJESA XII
KONSTATIMI I FAKTEVE N PROCEDURN PENALE
Shih hollsisht: M. Gruba, 2006. 238 240; D. Krapac, 2003, fq. 307 315; B.
Pavishiq 2005, fq. 404; G. Tomasheviq, 1998, fqr. 278 280; T. Vasiljeviq, 1981,
fq. 294 301.
78
Faktet e dukshme jan vetvetiu prova (ndrimi i nats dhe dits).
79
Kto fakte u jan t njohura rrethit t gjer njerzish, gjegjsisht t gjith t
interesuarve n procedur. Ndrkaq, n rast dyshimi, mund t vrtetohet edhe fakti
notor.
80
M. Gruba, 2006, fq. 239 dhe 240; D. Krapac, 2003, fq. 308; B. Pavishiq, 2005,
fq. 404; G.Tomasheviq, 1998, fq. 278 dhe 279; T. Vasiljeviq, 1981, fq. 299 300.
81
Pr shpjegimin n vijim, shih: hollsisht V. Bayer, 1995,fq. 207, dhe detajet; D.
Krapac, 2003, fq. 322 325; G.Tomasheviq, 1998, fq. 282 283.
97
82
Provat n kuptimin e gjer i prfshijn edhe indicjet. G. Tomaevi, 1998, fq. 287.
Provat n kuptimin e gjer i prfshijn edhe indicjet. G. Tomaevi, 1998, fq. 287.
100
90
Provat n kuptimin e gjer i prfshijn edhe indicjet. G. Tomaevi, 1998, fq. 287.
D. Krapac, 2003, fq. 332 353; B..Pavii, 2005, fq. 402 403. Up. Spjegimi
paraprak pr interpretimin dhe vlersimin e lir t provave
92
T.Vasiljeviq, op. cit. fq. 309 315.
101
91
PJESA XIII
PROCEDURA PARAPRAKE
102
PJESA E XIV
KALLZIMI PENAL
104
95
97
110
PJESA XV
HETIMI
98
100
115
PJESA E XVI
VEPRIMET HETIMORE
101
124
115
133
PJESA XVII
MASAT E FSHEHTA DHE TEKNIKE T VZHGIMIT DHE HETIMIT
135
definohen si:
a) dyshimi i bazuar se personi ka kryer vepr penale q ndiqet sipas
detyrs zyrtare ose n rastet kur tentimi i till sht i dnueshm dhe
personi i till ka tentuar t kryej vepr penale e cila ndiqet sipas
detyrs zyrtare;
b) bindja se nuk ekzistojn gjasat q informatat e mbledhura, t
urdhruara me masat ndihmse n hetimin e veprs penale t mund t
mblidhen me veprime tjera hetuese pa vshtirsi t jashtzakonshme
ose rrezik potencial pr t tjert.
Sipas Nenit 257. par. 1. t KPPPK, fotografimi i fsheht apo videoincizimi, prgjimi i fsheht i bisedave n vendet publike, sigurimi i
listave t thirrjeve nga numri i caktuar i telefonit, ose dhnia e
shnimeve financiare mund t urdhrohet kundr ndonj personi nse :
1.ekziston dyshimi i bazuar se personi i till ka kryer vepr penale e
cila ndiqet sipas detyrs zyrtare apo n rastet kur tentimi sht i
dnueshm dhe ai ka tentuar t kryej vepr penale e cila ndiqet
sipas detyrs zyrtare;
2.ekziston besueshmri se informatat t cilat mund t merren me
masat t cilat duhet urdhruar do t ndihmojn n hetimin e veprs
penale, kurse besohet se ato nuk mund t merren me kurrfar
masash tjera hetimore pa vshtirsi t mdha apo rrezik potencial
pr t tjert.
Sigurimi i lists s thirrjeve nga ndonj numr i telefonit apo zbulimi
i shnimeve financiare mund t urdhrohet kundr personit i cili nuk
sht i dyshuar n rastin kur ndaj t dyshuarit zbatohen kriteret e
cekura m par dhe kur jan plotsuar kushtet e plotsuar m par
(Neni 257. par. 1. pika 1, 2), dhe nse ekziston dyshimi i bazuar q:
1) ai person merr dhe drgon porosi t cilat rrjedhin nga i dyshuari
apo i destinohen t dyshuarit, ose merr pjes n transaksionet
financiare t t dyshuarit;
2) i dyshuari e shfrytzon telefonin e atij personi (Neni 257. par. 2).n
pajtim me Nenin 257, par. 3; monitorimi i fsheht i bisedave n
vendet private, kontrollimi i drgesave postare, ndrprerja e
telekomunikimeve, ndrprerja e komunikimeve me an t rrjetit
kompjuterik, drgimi i kontrolluar i drgesave postare, shfrytzimi i
prcjelljes ose i vendosjes s mjeteve t prgjimit, blerja e simuluar e
ndonj sendi, simulimi i nj vepre penale t korrupsionit apo hetimi i
fsheht mund t urdhrohet kurdr personi konkret
137
nse:
1) ekziston dyshimi i bazuar se ai person ka kryer ose n rastin kur
tentimi ndshkohet ka tentuar t kryej:
a) vepr penale t dnueshme me t paktn katr vjet burgim ose
b) nj a m shum vepra penale nse jan kryer si vazhdim i
veprs penale t terrorizmit t kriminalitetit t organizuar:
(1) shtrngimi si sht prkufizuar me Nenin 160 t KPPK;
(2) shkaktimi i rrezikut t prgjithshm si sht prkufizuar me
Nenin 291. t KPPK;
(3) tregimi i materialeve pornografike personave m t rinj se 16.
vjet, si prkufizuar n Nenin 203 t KPPK;
(4) vepr penale t falsifikimit t dokumenteve dhe parave si
sht prkufizuar n nenet 239, 244 dhe 245 t KPPK;
(5) tregtim t ndaluar si sht e prkufizuar me Nenin 246. t
KPPK;
(6) marrja t paarsyeshme t dhuratave si sht si sht
prkufizuar me Nenin 250 t KPPK;
(7) dhnie t paarsyeshme t dhuratave si sht prkufizuar n
Nenin 251, t KPPK;
(8) ndrhyrje n sistemet kompjuterike si sht prkufizuar n
Nenin 264 t KPPK;
(9) deklarata e rreme si sht prkufizuar n Nenin 307. t
KPPK;
(10) ushtrim i ndikimit si sht prkufizuar n Nenin 245. KPPK;
(11) bashkim kriminal si sht prkufizuar n Nenin 26. t
KPPK;
(12) pronsia, kontrolli, posedimi ose shfrytzimi i paautorizuar i
armve si sht prkufizuar n Nenin 328 t KPPK;
(13) mosrespektimi i kushteve pr mbajtjen e autorizuar t armve
si sht prkufizuar n Nenin 329 t KPPK;
(14) marrje e ryshfetit si sht prkufizuar n nenin 343. t
KPPK;
(15) dhnia e ryshfetit si sht prkufizuar n Nenin 344. t
KPPK;
(16) heqje e paligjshme e liris si sht prkufizuar n Nenin 162
t KPPK;
(17) kalim i paautorizuar i kufirit si sht prkufizuar n Nenin
114. t KPPK;
2) ekziston besueshmria se informacioni i cili do t mund t merrej
me masat e urdhruara me gjas do t ndihmonte n hetimin e veprs
penale dhe nuk do t kishte mundsi t merrej me veprime t tjera
138
nuk e konfirmon me shkrim n afat prej 24. orve nga dhnia e urdhrit.
Gjyqtari i procedurs paraprake me rastin e konfirmimit t urdhrit t
prkohshm t prokurorit publik, sipas detyrs zyrtare e nxjerr
aktvendimin pr vlefshmrin e tij. Prokurori ndrkaq nuk mund t
shrbehet me kt autorizim pr t dhn urdhrin n baz t Nenit 259.
par. 3 ose 5. i Ligjit.
Urdhri pr zbatimin e masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe
hetimit sikurse edhe krkesa duhet t jet i dhn n form t shkruar
dhe t prmbaj:
1.emrin dhe adresn e nj apo m shum personave t cilt jan objekt
i urdhrit;
2.llojin e mass;
3.bazn pr dhnien e urdhrit;
4.afatin deri kur urdhri duhet t jet n fuqi, por nuk guxon t jet m
gjat se 60. dit nga dita e dhnies s urdhrit;
5.emri i organit t policis gjyqsore i cili sht i autorizuar ta zbatoj
masn dhe i npunsit q sht prgjegjs pr monitorim t zbatimit
t tij (Neni 259. par. 1).
Urdhri pr zbatim t cilsdo mas t fsheht dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit krkon q pjestart e autorizuar ligjor t policis
gjyqsore t drgojn raport pr zbatimin e urdhrit, npunsit t
legjislacionit i cili e ka dhn autorizimin n intervale prej 15. ditsh
nga dita e dhnies s urdhrit.
Sipas Nenit 259. par. 3 t KPPPK, urdhri pr fotografim t fsheht dhe
video monitorim n vendet private, prcjellja e bisedave n vendet
private, prgjimi i telekomunikimit, prgjimi i komunikimeve prmes
rrjets kompjuterike, apo shfrytzimi i pajimeve pr prcjellje dhe
vendosjen e tyre, mund ti autorizoj pjestari i autorizuar ligjor i
policis gjyqsore pr hyrje n lokalet private, nse gjyqtari i
procedurs paraprake konsideron se hyrja e till sht e domosdoshme
pr tu aktivizuar apo paaftsuar mjetet teknike pr zbatimin e mass s
till. Nse pjestari ligjor i autorizuar i policis gjyqsore hyn n
lokale private n baz t urdhress t parapar n kt paragraf,
aktivitetet e tij n lokalet private duhet t jen t kufizuara n suaza t
atyre q jan prshkruar n urdhr. Urdhri pr sigurimin e lists s
thirrjeve nga numri telefonik apo pr prgjim t komunikimit prmes
rrjets kompjuterike duhet ti ket t gjitha elementet pr identifikimin
e t gjith telefonave apo t vendeve ku ka qasje kompjuterike e t
141
cilt duhet t prgjohen. Prve n rastet nga Neni 259. par. 5, urdhri
pr prgjim t telekomunikimeve duhet ti prmbaj t gjitha elementet
pr identifikimin e do telefoni i cili do t prgjohet (Neni 259, par. 4).
Para se ta ket paraqitur krkesn prokurori publik, urdhri pr
prgjimin e telekomunikimeve mund t prmbaj vetm prshkrimin e
prgjithshm t telefonave t cilt mund t prgjohen nse kolegji
gjyqsor prej 3. antarsh i gjykats kompetente t qarkut vendos se
ekziston dyshimi i bazuar se:
1. i dyshuari shfrytzon telefona t ndryshm pr ti ikur hetimit nga
ana e pjestarit t autorizuar ligjor t policis gjyqsore;
2. i dyshuari shfrytzon apo do ta shfrytzoj telefonin apo telefonat q
jan prshkruar n urdhres (Neni 259. par. 5).
Nse urdhrin pr prgjim t telekomunikimeve e ka dhn kolegji
gjyqsor i prbr nga tre gjyqtar t gjykats s qarkut n pajtim me
at q parashihet n Nenin 259, par. 5:
(1). Pjestari i autorizuar ligjor i policis gjyqsore duhet menjher
pas zbatimit t urdhrit lidhur me telefonin e caktuar, ta informoj
me shkrim trupin gjykues prej tre gjyqtarve mbi faktet relevante
duke prfshir edhe numrin e telefonit;
(2). Urdhri nuk guxon t shfrytzohet pr prgjim t personave t cilt
nuk jan t dyshuar dhe ;
(3). Kohzgjatja e urdhrit sht e kufizuar n 15. dit dhe mund t
prtritet deri n afatin e plot prej 20 ditsh nga dita e dhnies s
urdhrit (Neni 259, par. 6).
Sipas Nenit 259. par. 7, urdhri pr kontrollin e drgesave postare apo
t porosive t drgesave postare duhet ta ket adresn e drgesave
postare t cilat duhet t kontrollohen. Ajo adres duhet t jet e nj apo
m shum personave q jan objekt i urdhrit.
Urdhri pr prgjim t telekomunikimeve, prgjim t komunikimeve
prmes rrjetit kompjuterik, sigurimin e lists s thirrjeve nga numri i
caktuar i telefonit, kontrollin e drgesave postare, kontrollimi i
porosis s drgess postare, apo zbulimi i informatave financiare si
shtes duhet t prmbaj udhzim t shkruar t posam pr personat t
cilt nuk jan pjestar t autorizuar ligjor t policis gjyqsore, kurse
ndihma e tyre mund t jet e nevojshme pr zbatimin e urdhrit.
142
145
dhe zbatimi i tij kan qen kundrligjor (Neni 265, par. 1).
Kolegji rishqyrtues, t cilin e emron organi kompetent pr shqyrtimin
e ankesave individuale ose pr vendosje lidhur me kompensimin pas
nxjerrjes s aktvendimeve individuale, sht i prbr nga tre gjyqtar
ndrkombtar n pajtim me Nenin 264, par. 3. Asnjri nga tre antart
e kolegjit nuk guxon t jet i lidhur profesionalisht pr subjektin e
ankess, as pr materialin e mbledhur t cilat jan objekt i aktvendimit,
sipas Nenit 264, par. 3 (Neni 265, par. 2).
Pjestart e policis gjyqsore dhe prokurori publik, Kolegjit
rishqyrtues duhet tia drgojn dokumentacionin t cilin ai e krkon
pr ta kryer funksionin e tij, kurse sipas krkess jan t detyruar q
edhe gojarisht t dshmojn para Kolegjit (Neni 265, par. 3).
Nse vendimi i gjyqtarit pr masn e urdhruar, t parapar me kt
kapitull, dhe zbatimi i saj jan kundrligjor dhe ka marr formn e
prer, ather kjo bhet detyr e Panelin Rishqyrtues (Neni 265, par.
4).
Nse ndonj person konsideron se ka qen objekt i mass s fsheht
apo teknike t vzhgimit dhe hetimit, kurse masa ka qen
kundrligjore, ose ka qen objekt i urdhrit pr zbatimin e mass s
prmendur, kurse urdhri ka qen kundrligjor, ka t drejt t paraqes
ankes Kolegjit rishqyrtues t vzhgimit dhe hetimit, prmes
kryeshefit t organit publik kompetent pr legjislacion (Neni 265, par.
5).
Nse me rastin e vendosjes lidhur me ankesn, Paneli rishqyrtues
konstaton se masa e parapar me kt kapitull apo urdhri pr zbatimin
e saj sht kundrligjore, ai mund t vendos q:
1. ta trheq urdhrin, nse ende sht n fuqi;
2. ta urdhroj shkatrrimin e materialit t mbledhur; dhe /ose
3. tia paguaj kompensimin personit apo personave t cilt jan
objekt i urdhrit.
Sipas dispozits s Nenit 266. policia gjyqsore sipas nevojs mund t
krkoj ndihm nga organet tjera t pushtetit prgjegjse pr ruajtjen e
rendit dhe ligjit dhe sigurimin e ambientit n Kosov, lidhur me
zbatimin e masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit.
Prfundimisht KPPPK n Nenin 267. parasheh n mnyr t posame
149
150
PJESA XVIIII
PROVAT
PJESA XIX
DSHMITART
T drejtat e dshmitarit
Cilido person q thirret si dshmitar sht i detyruar ti prgjigjet
thirrjes dhe, nse me ligj nuk sht prcaktuar ndryshe, t dshmoj
(Neni 158.)
Thirrja e dshmitarit bhet duke ia dorzuar thirrjen me shkrim n t
ciln shkruan: emri dhe mbiemri, profesioni i dshmitarit, koha dhe
vendi ku duhet t vij, lnda penale lidhur t ciln ftohet, shenja se
ai/ajo sht i ftuar n cilsi t dshmitarit dhe paralajmrimi pr
pasojat e mosardhjes. Personi m i ri se 16. vjet ftohet n cilsi t
dshmitarit prmes prindrve t tij/saj apo prmes prfaqsuesit ligjor,
prve nse kjo nuk sht e mundur, pr shkak t urgjencs ose pr
shkak t rrethanave tjera. Dshmitari i cili pr shkak t moshs
smundjes ose invaliditetit t dhn nuk mund ti prgjigjet thirrjes
mund t merret n pyetje jasht gjykats (Neni 163. par. 1,2,3).
Zakonisht n literaturn e procedurs penale theksohen detyrimet e
dshmitarit si vijon:
1.detyrimi i prgjigjes n thirrje;
2.detyrimi i dshmimit, gjegjsisht dhnies s dshmis;
3.detyrimi i dshmitarit pr ta thn t vrtetn;
4.detyrimi i dshmitarit pr ta dhn betimin ose deklaratn para
dhnies s dshmis, mirpo ajo nuk sht domosdo e parapar n t
gjitha legjislacionet e procedurs penale.121
Sanksionet pr shkeljen e detyrimit pr dshmitarin jan t vendosura
dyfish, varsisht prej asaj se dshmitari i ftuar n mnyr t rregullt
nuk i sht prgjigjur thirrjes apo i sht prgjigjur sipas rregullit
thirrjes por refuzon t dshmoj. N t vrtet nse dshmitari i cili
sht ftuar n mnyr t rregullt nuk vjen kurse mosardhjen e tij nuk e
arsyeton apo nse pa plqim t gjykats ose pr shkaqe t paarsyeshme
e lshon vendin ku sht dashur t merret n pyetje, dshmitari i till
mund t detyrohet t vij dhe mund t gjobitet me dnim n t holla deri
n 250. (neni 167. par. 1).
N ann tjetr nse dshmitari vije kur sht ftuar, mirpo, pasi sht
paralajmruar pr pasojat refuzon t dshmoj pa arsyetim ligjor,
121
shnuar n procesverbal;
3) personi sht fmij, i cili nuk kupton t drejtn e tij pr t refuzuar
dshmimin ose ;
4) dshmia e dshmitarit sht marr me forc, me kanosje ose me
ndonj mjet tjetr t ngjashm t ndaluar (Neni 155 i ktij Kodi).
95. Vlera argumentuese e dshmis s dshmitarit
N literaturn e procedurs penale prmenden dy arsye themelore pr
shkak t cilave dshmia e ndonj dshmitari n rastin e caktuar mund
ta sjell trupin gjykues t procedurs penale deri te vrtetimi i
gabueshm i fakteve t cilat jan objekt i dshmis s dshmitarit:
a) dshmitari me vetdije mund ta flas t pavrtetn (me vetdije t
dshmoj rrejshm), me rast e din se prmbajtja e dshmis s tij
nuk prputhet me realitetin, dshmia sht edhe subjektive edhe
objektive e rrejshme;
b) dshmitari mund t dshiroj ta flas t vrtetn, por dshmia e tij
pr shkaqe t ndryshme nuk prputhet me realitetin kurse ai pr
kt nuk di; dshmia n pikpamje subjektive sht e vrtet, kurse
n pikpamje objektive e rrejshme.123
sht cekur shkaku prse teoria e s drejts nuk sht e prir t mendoj
edhe pr miratimin e dshmis s dshmitarit si dshmi autentike,
kurse me kt ksaj dshmie nuk i jepet vler argumentuese n
procedur para gjykats. N krahasim me mjetet tjera argumentuese
si theksohet, shprehet mosbesim konstant dhe at q n fillim, dhe in
abstrakto n kualitetin e ktij mjeti argumentues.124
Megjithat dshmia n procedurn penale paraqet veprim t shpesht
argumentues dhe si e till ajo sht burim i pashmangshm i njohuris
mbi faktet t cilat n kt procedur vrtetohen. Mirpo sht
krejtsisht shtje tjetr se n far mnyre gjykata ose organi tjetr i
procedurs do ta vlersoj saktsin e dshmis, kurse ajo n rend t
par duhet t varet nga rrethanat konkrete (besimi n dshmitar,
mosha e tij, gjinia, etj) dhe t vlersohet duke marr parasysh edhe
provat tjera.
96. Dshmitari bashkpunues
123
124
163
PJESA XX
MBROJTJA E T DMTAURIT DHE E DSHMITARIT
166
168
169
PJESA XXI
EKSPERTIZA
171
177
PJESA XXII
PROCEDURA E AKUZIMIT
veprn penale;
5) Shpjegimin e arsyeve pr ngritjen e aktakuzs bazuar n
rezultatet e hetimit dhe provat q vrtetojn faktet kryesore;
6) Prcaktimin e gjykats ku do t mbahet shqyrtimi gjyqsor dhe
7) Rekomandimin pr provat q duhet prezantuar n shqyrtimin
gjyqsor s bashku me emrat e dshmitarve dhe ekspertve,
shkresat q duhet lexuar dhe sendet q duhet marr si prov.
Nse i pandehuri gjendet n liri, prokurori publik n aktakuz mund t
propozoi q t jepet urdhri pr paraburgim, e kur i pandehuri gjendet
n paraburgim, prokurori publik mund t propozoj q ai t
lirohet.(Neni 305, par. 2).
Nj aktakuz e vetme mund t ngritet pr disa vepra penale ose
kundr disa t pandehurve vetm ather kur n pajtim me Nenin 33.
t KPPPK zbatohet procedura e prbashkt (Neni 305. par. 3).
109. Kontrolli gjyqsor i aktakuzs
Aktakuza i drgohet gjykats kompetente n aq kopje sa ka t akuzuar
dhe mbrojts t tyre dhe nj kopje pr gjykatn. Prokurori publik
gjithashtu s bashku me aktakuz drgon edhe lndn komplete t
hetimit. Menjher pas pranimit t aktakuzs gjyqtari i cili e udhheq
procedurn pr konfirmimin e aktakuzs, verifikon se a sht prpiluar
aktakuza n pajtim me Nenin 305. t KPPPK. Nse gjyqtari pr
konfirmimin e aktakuzs vrteton se aktakuza nuk sht n pajtim me
dispozitat e Nenit 305. ia kthen prokurorit publik q ti plotsoj
mangsit n afat prej tri ditsh. Me krkes t prokurorit pr shkaqe
t arsyeshme gjyqtari mund ta shtyj kt afat t parapar. N qoftse
paditsi subsidiar apo privat e lshon afatin e prmendur konsiderohet
se ka hequr dor nga ndjekja, dhe procedura pushon (Neni 306, par.
1,2).
Sipas Nenit 306,par,3, gjyqtari aktakuzn dhe lndn penale e shqyrton
n mnyr q t shoh se a prmban ajo ndonj prov t papranueshme
ose referim n prov t till. Nse prova e till apo mbshtetja n t
ekziston, gjyqtari nxjerr aktvendim t posam me t ciln provn e
till e shpall t papranueshme dhe pr kt e informon prokurorin.
181
182
184
188
PJESA XXIII.
SHQYRTIMI GJYQSOR
113. Koncepti, rndsia, dhe qllimi i shqyrtimit gjyqsor
Shqyrtimi gjyqsor si faz e tret e procedurs s rregullt penale e ka
rndsin t pjess kryesore dhe qendrore t procedurs penale. N
shqyrtimin gjyqsor shqyrtohet krkesa penale juridike gjegjsisht
krkohen prgjigje n pyetjet lidhur me konfirmimin e veprs penale
dhe rrethanat nn t cilat sht kryer, kryesi i veprs penale dhe
personaliteti i tij, dhe caktimi i sanksionit penal. N shqyrtimin
gjyqsor me zbatimin e parimit kontradiktor, t drejtprdrejt,
dhe transparent, me goj paraqiten teza e aktakuzs dhe teza e
mbrojtjes, ndrmerren veprime argumentuese pr t ardhur deri
te provat t cilat jan esenciale pr nxjerrjen e aktgjykimit,
konstatohet gjendja faktike dhe nse nuk lindin pengesa
procedurale, nxirret aktgjykimi me t cilin gjykata n mnyr
meritore shqyrton lndn e aktakuzs.
Aktakuza mund t nxirret kshtu vetm n baz t shqyrtimit t
mbajtur gjyqsor dhe si aktvendim m i rndsishm n procedurn
penale, ekskluzivisht bazohet n fakte dhe prova t cilat jan
prezantuar n shqyrtimin gjyqsor (Neni 387. par. 1).
Kjo faz e procedurs penale prfshin prgatitjet pr mbajtjen e
shqyrtimit gjyqsor. (Neni 319-327), shqyrtimi gjyqsor( 328-384),
marrja e aktgjykimit (Neni 385-391), dhe shpallja e aktgjykimit (392397).134 Shqyrtimin gjyqsor e cakton kryetari i trupit gjykues me
urdhr, menjher pasi q aktakuza t marr formn e prer (Neni 319.
par. 1,2).
114. Supozimet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor.
Drejtprdrejt para fillimit t shqyrtimit gjyqsor sht e nevojshme t
vrtetohen supozimet pr mbajtjen dhe zhvillimin rregullt t tij.
Supozimet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor ka t bj me pranin e
subjekteve t caktuara t procedurs penale. Kryetari i trupit gjykues
134
192
PJESA XXIV
AKTGJYKIMI
194
PJESA XXV
MJETET JURIDIKE
120. N prgjithsi pr mjetet juridike
Aktgjykimi duhet t jet n pikpamje t gjendjes faktike- i drejt,
kurse n raport me zbatimin e t drejts penale materiale dhe
procedurale-ligjor. Mirpo, edhe prkundr normave ligjore pr
zhvillimin e procedurs penale, sht e mundur q gjykata ta marr
vendimin i cili nuk sht i drejt apo ligjor. Pr tu penguar q vendimi
i till t mos prodhoj pasoja juridike, shfrytzohet mjeti juridik.
Mjeti juridik sht mjet i ktij lloji me t cilin palt dhe personat
tjer t autorizuar e thyejn vendimit e nxjerr n procedurn
penale me qllim q ai t ndryshohet apo t abrogohet.137
Nga sa u cek mund t prfundohet se rndsia e mjeteve juridike sht
evitimi i veprimit juridik t vendimeve gjyqsore t padrejta dhe
kundrligjore, gjegjsisht marrja e vendimeve gjyqsore t drejta dhe
ligjore. T drejtn e shfrytzimin t mjetit t caktuar juridik e njohin
edhe dokumentet ndrkombtare duke parapar q do njri t ket t
drejt n mjetin efikas juridik kundr vendimit t gjykats (Neni 2.
par. 3, pika a e PNDCP, dhe Neni 2. par. 1. i Protokollit 7 t KEDNJ).
N kt kuptim do njri i i gjykuar nga gjykata pr vepr penale ka t
drejt t krkoj nga gjykata m e lart rishqyrtimin e dnimit apo
aktgjykimit t tij. Me kt e drejta pr parashtrimin e mjetit juridik
sht e pandashme nga e drejta pr gjykim t drejt138
Teoria e t drejts s procedurs penale e njeh ndarjen e mjeteve
juridike n:
1. Mjete t rregullta dhe
2. mjete t jashtzakonshme juridike
137
H., II, Sijeriq-oliq, 2005., fq. 101. Prkufizime t ngjashme t mjeteve juridike
mund t hasim edhe te librat tjer apo te komentet t drejtave t procedurave
penale (M., Grubaq, 2006., fq. 429.; B. Pavishiq, 2005., fq. 439.).
138
H., Sijeriq-oliq, M. Hadiomeragiq, M. Jureviq, , D. Kaurinoviq, M. Simoviq,
2005., fq. 756.
195
M., Gruba, 2006., fq. 445 - 446; B. Pvii, 2005. fq. 442.; G. Tomasheviq,
1998.,fq. 218.
140
E drejta e t dmtuarit pr ankes sht shpjeguar n pjesn q i referohet t
drejtave t t dmtuarit m procedurn penale.
197
141
142
143
144
204
PJESA E XXVI
PROCEDURA E SHKURTUAR , DHNIA E URDHRIT PENAL DHE
PARALAJMRIMI GJYQSOR
207
PJESA XXVII
PROCEDURAT E POSAME
B) Procedura e konfiskimit
Me KPPPK parashihet q objektet t cilat jan n pajtim me KPPK,
mund dhe duhet t konfiskohen, madje ato konfiskohen edhe ather
kur procedura penale ende nuk ka prfunduar me aktgjykim me t cilin
i pandehuri duhet t shpallet fajtor, nse ekziston rreziku se objektet
mund t prdoren pr vepr penale, apo nse kt e krkojn arsyet
morale dhe interesi i siguris s prgjithshme (Neni 489, par. 1).
S dyti, objektet do t konfiskohen me vendim t posam
(aktvendim), nse gjykata me aktgjykim sipas t cilit i pandehuri sht
shpallur fajtor, ka lshuar nxjerrjen e vendimit pr konfiskim t
detyrueshm t objektit. Sipas zgjidhjeve nga e drejta materialepenale, askush nuk mund ta mbaj pasurin e krijuar prmes veprs s
kryer penale, prandaj ajo duhet t konfiskohet sipas procedurs s
parapar me Ligj. Pr kt arsye, si prgjigje n dispozitat materialejuridike pr konfiskimin e pasuris s krijuar me kryerje t veprs
penale, Ligji i Procedurs Penale, njeh procedurn e posame pr
konfiskimin e dobis s till pasurore. Prandaj, kusht pr zbatimin e
ksaj procedure t posame dhe specifike sht krijimi i dobis
pasurore prmes kryerjes s veprs penale.
Sipas t Drejts s Procedurs Penale, specifikat e tilla, t parapara do
t ishin:
- Pasuria materiale e krijuar prmes kryerjes s veprs penale,
prcaktohet n procedurn penale, sipas detyrs zyrtare (Neni 490,
par. 1).
- Gjykata dhe organet tjera, jan t detyruar q gjat procedurs ti
mbledhin provat dhe ti hetojn rrethanat q jan t rndsishme pr
prcaktimin e pasurimit material t krijuar me vepr penale.
- Nse i dmtuari ka paraqitur krkes pronsore-juridike pr kthimin
e objektit t marr prmes kryerjes s veprs penale, gjegjsisht pr
shumn n t holla e cila i prgjigjet vlers s sendeve, ather dobia
pasurore do t prcaktohet vetm n at pjes e cila nuk sht
prfshir me krkesn pronsore-juridike (Neni 490)
- Konfiskimin e pasuris materiale t marr me vepr penale, gjykata
mund ta shqiptoj n aktgjykim me t cilin i pandehuri shpallet
fajtor, apo n lajmrimin gjyqsor, ose n aktvendim n t cilin
shqiptohet masa mjekuese e rehabilitimit t detyrueshm nga alkooli
apo droga t kryesit t veprs penale (Neni 494).
209
210
PJESA E XXVIII
PROCEDURA E OFRIMIT T NDIHMS JURIDIKE
NDRKOMBTARE DHE ZBATIMI I MARRVESHJEVE
NDRKOMBTARE N SHTJET PENALE-JURIDIKE. PROCEDURA
PR TRANSFERIN E PERSONAVE T AKUZUAR DHE T DNUAR
N KOMPETENCA T LEGJISLACIONEVE T HUAJA DHE NGA
KOMPETENCAT E LEGJISLACIONEVE T HUAJA N AT
VENDORE
akuzuar dhe prderisa ato veprime kryhen, edhe vet procedura rreth
ekstradimit t personave t prmendur zbatohet nga organet vendore,
n mnyrn dhe formn e cila sht parapar me normat procedurale
vendore.
Trheqja apo zmbrapsja sht e mundur me krkes t atij q krkon
ndihmn ndrkombtare penalo-juridike, nse ajo nuk sht n
kundrshtim me sistemin juridik vendor, apo nse ajo sht e parapar
me marrveshje ndrkombtare.
Pra, normat e ndihms penalo-juridike ndrkombtare na paraqiten si
norma t s drejts ndrkombtare apo si norma t s drejts s
brendshme t vendit. N raportin e ndrsjell midis tyre, e drejta
ndrkombtare gjithmon ka prparsi.147
132. Ndihma e vogl penalo-juridike ndrkombtare
Kjo form e ndihms prfshin forma t ndryshme t veprimeve
procedurale, (drgimi i letrave apo marrja n pyetje e dshmitarit), t
cilat i ndrmarrin organet e procedur penale me lutje dhe n dobi t
organeve t jashtme (t shteteve t huaja).
Kto veprime ndrmerren sipas rregullave procedurale t organeve
vendore t procedurs penale. N kuadr t ksaj forme t ndihms
ndrkombtare juridiko-penale vlen parimi i identitetit t norms apo
parimi i sanksionimit t ndrsjell. Pra, vepra pr shkak t s cils
krkohet ndihma e vogl ndrkombtare juridiko-penale duhet t
jet vepr penale e parapar si me legjislacionin e atij i cili lut pr
ndihm, ashtu edhe me legjislacionin e atij i cili lutet pr ndihm.
Sipas KPPPK, lutjet e gjykatave vendore pr ndihm juridike n
shtjet penale, u drgohen organeve t jashtme prmes rrugve
diplomatike. Po n t njjtn mnyr, lutjet e organeve t jashtme pr
ndihm juridike, u drgohen edhe gjykatave vendore, (Neni 507, par.
1).
147
214
148
216
PJESA E XXIX
PJESA XXX
PROCEDURA E LSHIMIT T FLETARRESTIT
DHE
NJOFTIMI PUBLIK
PJESA E XXXI
PROCEDURA NDAJ T MITURVE
PJESA E XXXII
PROCEDURA N RASTET E PAPRGJEGJSHMRIS N MOMENTIN E
KRYERJES S VEPRS PENALE
SQARIMI I SHKURTESAVE
KEDNJ: Konferenca Evropiane e t Drejtave dhe Lirive themelore t Njeriut (1950)
GJEDNJ: Gjykata Evropiane e t Drejtave t Njeriut.
PNDCP: Pakti Ndrkombtar i t Drejtave Civile dhe Politike (1966) me Protokollet
plotsuese (1989).
KPPK: Kodi i Prkohshm Penal i Kosovs. (Rregullorja e UNMIK-ut 2003/25.)
KPPPK: Kodi i Prkohshm i Procedurs Penale t Kosovs.
LMK: Ligji pr t Mitur i Kosovs (Rregullorja e UNMIK-ut 2004/8).
Ndrkaq, numrat e neneve, pa shenjn e afrt t tyre, paraqesin nenet e Kodit t
Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs (KPPPK).
151
LITERATURA:
V. Bayer: Kazneno procesno pravo odabrana poglavlja. Knjiga I.
Uvod u teoriju kaznenog procesnog prava. Priredio D. Krapac. Zagreb,
1995. (V. I. Bayer , 1995.)
L. Bianku: Jurisprudenca e Gjykates se Strazburgut. Tirana, 2005.
V. . Degan., B. Pavii : Meunarodno kazneno pravo. Rijeka, 2005.
M.Delmas-Mart,J.R.Spencer:
European
Criminal
Procedures.
Cambridge, 2002.
P.van Dijk, G.J.H. van Hoof: Teorija i praksa Evropske konvencije o
ljudskim pravima. Tree izdanje. Sarajevo, 2001.
M. Gruba: Krivino procesno pravo. Uvod i opti deo. etvrto izmenjeno
i dopunjeno izdanje. Beograd, 2006. (Gruba, M., 2006.)
M Grubia: injenino stanje u krivinom postupku. Drugo, dopunjeno i
izmijenjeno izdanje. Zagreb, 1980. (Grubia, M., 1980.)
H. Halilovi: Prikriveni istraitelj, pravno-kriminalistiki pristup.
Sarajevo, 2005.
M. Ili: Krivino procesno pravo, priredila dr. Hajrija Sijeri-oli,
Sarajevo, 2001.
Izvod iz sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava. Knjiga 1 i 2.
Sarajevo, 2001.
D.Krapac: Kazneno procesno pravo. Prva knjiga: institucije. II.
Izmijenjeno i dopunjeno izdanje. Zagreb, 2003. (Krapac, D., 2003.)
D. Krapac, V . Birin: Meunarodna krivinopravna pomo, Zagreb, 1987.
(Krapac, D., Birin, V., 1987.)
N. Matovski: Branilac u krivinom postupku, Vranje, 1984. (Matovski, N.,
1984.)
D. Modly, N. Korajli: Kriminalistiki rjenik, Centar za kulturu i
obrazovanje Teanj, Teanj, 2002.
R. Murati: Protection of Human Rights Under Kosovo's Criminal Code and
Criminal Procedure Code. Chicago-Kent Law Review, 80 (2005) 1, str. 99.
116.
R. Murati: Rishikimi i procedures penale per shkak te fakteve dhe provave
te reja. Prishtine, 2006.
Murati, R.: Neki aspekti institucije ponavljanja krivinog postupka zbog
novih injenica i dokaza, Godinjak Pravnog Fakulteta u Sarajevu, 2006.,
str.
B. Pavii: Komentar Zakona o kaznenom postupku. 5. izdanje. Rijeka,
2005. (Pavii, B., 2005.)
E. Sahiti: Argumentimi ne proceduren penale. Prishtin, 2006.
E. Sahiti, R. Murati, E. Kuntek: Criminal Procedure System of Kosov,
botuar ne edicionin: Transition of Criminal Procedure System (ed. B.
Pavii). Rijeka, 2004. (Sahiti, E., Murati, R., Kuntek, E., 2004.)
E. Sahiti: E drejta e procedures penale. Prishtin, 2005.
224
225