PANLIPUNANG

PALATANDAAN NG PAGUNLAD
Hindi lubos na tamang sukatan ang GNP
ng antas ng kaunlaran ng isang bansa.
Nakatuklas ang mga dalubhasa sa
ekonomiya ng higit na mahusay na
palatandaan ng kaunlaran. Sa paggamit ng
palatandaang panlipunan, kinakailangan
ang pagtukoy sa mga tunay na
pangangailangan ng tao at paglalapat ng

Kalusugan
Suplay ng Tubig
Kalinisang Pambayan
Kakayahan ng
Manggagawa
Bilis ng Pagdami ng
Populasyon
Edukasyon

Kalusugan
Ginagamit na panukat ngayon ng mga
dalubhasa ang haba ng buhay bilang isang
palatandaan ng kaunlaran.
Nangangahulugan ang mahabang buhay
ng tao na natutugunan ang mga tanging
pangangailangan sa buhay. Ang mga tao sa
mauunlad na bansa ay karaniwang mahaba
ang buhay. Kadalasan , umaabot sila sa 71
taong gulang. Karamihan sa mga tao sa
mga umuunlad na bansa ay umaabot
lamang sa 54 taong gulang dahil sa
kakulangan ng pagkain at mga problemang

Isa pang tanda ng kalusugan ng

mga tao sa isang bansa ay ang
karaniwang dami ng mga sanggol na
namamatay bago umaabot ng isang
taong gulang. Ang normal na bilang
ay isang sanggol sa bawat 1,000 na
ipinapanganak ngunit sa mga
umuunlad na bansa, 155 sanggol ang
namamatay sa bawat 1,000 sanggol
na ipinapanganak.

Ang dami ng protina sa pagkain ng

bawat tao ay isa pang sukatan ng
kalusugan ng mga tao sa bansa. Sa
mauunlad na bansa tulad ng United States,
kumukonsumo sila ng 97 gramo ng protina
sa isang araw samantalang sa Ghana at
India, ang mga tao ay kumukonsumo
lamang ng 43 at 47 gramo sa isang araw.
Gayundin ang laki ng pagkonsumo ng
trigo, bigas o mais. Sa maunlad na bansa,
650 kilogramo ang karaniwang bilang
ngunit sa umuunlad na bansa, halos 180

Isa ring panukat ng kaunlaran ang

dami ng mga manggagamot o
doktor na nangangalaga sa
kalusugan ng bansa. Mayroon
lamang 27 manggagamot sa bawat
100,000 na tao sa mga umuunlad
na bansa samantalang may135 na
manggagamot sa bawat 100,000 na
tao sa mga maunlad na bansa.

Suplay ng Tubig
Ginagamit ding panukat ng
kaunlarang panlipunan ang bahagdan
ng populasyon na gumagamit ng tubig
na malinis at ligtas sa sakit. Kung
gumagamit ang karamihan ng mga
tao ng tubig na mula sa mga artesian
well o malinis na sistema ng tubigan,
kadalasang higit na mababa ang dami
ng mga sanggol na namamatay at
higit na mahaba ang buhay ng

Kakayahan ng Manggagawa
Hindi gaanong
napakikinabangan ang kabuuan
ng manggagawa sa umuunlad na
bansa sapagkat kulang sila sa
kaalaman at kakayahang dala ng
makabagong teknolohiya. Wala rin
silang mga industriya na
magbibigay ng trabaho sa mga
tauhang teknikal. Kung mayroon
man, walang puhunang maaaring
luminang ng nasabing industriya.

Kalinisang Pambayan

Nakaaapekto ang kalinisan ng

mga kagamitang pangkalusugan
sa pamayanan sa dami ng mga
sanggol na namamatay at sa haba
ng buhay ng bawat tao. Higit ang
pagpapahalaga sa kalinisang
pambayan sa mauunlad na bansa
kaysa mga umuunlad na bansa

Bilis ng Pagdami ng
Populasyon
Higit na mabilis ang pagdami ng
populasyon sa umuunlad na bansa
kaysa mauunlad na bansa.Ang bilis ng
pagdami ng populasyon sa umuunlad
na bansa ay 2.5 bahagdan at sa
maunlad na bansa ay isang bahagdan
lamang. Sa mataas na bahagdan ng
ipinapanganak sa umuunlad na bansa,
halos kalahati ng populasyon o 50
bahagdan ay mababa sa 15 taong

Sa maunlad na bansa, 25
bahagdan lamang ng populasyon
ang mababa sa 15 taong gulang.
Nanganga hulugan ito na sa
umuunlad na bansa, tumutulong
ang lakas-paggawa sa kalahati 0
50 bahagdan ng populasyon.
Ngunit sa maunlad na bansa,
halos 25 bahagdan lamang ang
umaasa sa lakas-paggawa

Edukasyon
Isa pang sukatan ng antas ng
kaunlaran ng isang bansa ang antas
ng pinag-aralan ng tao. Sa mga
umuunlad na bansa, halos sampu
hanggang 15 bahagdan lamang ang
marunong bumasa at sumulat ngunit
sa mauunlad na bansa, umaabot sa 97
bahagdan ang populasyon ng literate
0 may pinag-aralan.

Kawalan ng Trabaho
Karaniwan sa mga bansang
umuunlad ang kawalan ng trabaho
o hanapbuhay. May mga taong
may kakayahan at nagnanais na
magtrabaho ngunit wala naman
silang mapasukan o
unemployment. Samantala, may
mga tao namang may trabaho
ngunit hindi husto sa oras at
mababa ang antas ng kanilang
produksyon o underemployment.

Sa mga bansang umuunlad,

sampu hanggang 15 bahagdan ng
pwersa ng manggagawang urban
ang walang trabaho. Sa mga may
gulang na 15 hanggang 24, mga
20 hanggang 30 bahagdan ang
walang trabaho. Samantala,
tatlong bahagdan lamang ang
kabuuan bilang ng unemployed at
underemployed sa mga maunlad
na bansa.

Pag-asa sa Agrikultura at
Iniluluwas na Pangunahing
Produkto
Ayon sa mga pag-aaral na
ginawa ng mga dalubhasa sa
populasyon, nakatira sa nayon
ang malaking bahagdan ng
populasyon sa mga mauunlad
na bansa. Ipinahihiwatig
lamang nito na umaasa pa sa
agrikultura para sa kanilang