AMBASADORI

Lu: Do t
dshtoj kushdo
q tenton ta
bllokoj
reformn

f. 4

DEKLARATA

EKONOMI

FRD: Reforma
n drejtsi,
Venecia foli,
Kuvendi ta
miratoj

f. 8-9

Raporti i Freedom
House: Shqipria,
m pak demokratike
se n vitin 2007

f. 4

adresa:
rruga Abdi Toptani,
Tiran
e-mail:
frymaere.gazeta@gmail.com
drejtor: Alfred Cako
tel: 04 22 42 444
mimi:

30 lek

Gazet informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 133. E premte, 6 maj 2016

Bamir Topi: Reforma n

drejtsi: Koha pr ta votuar

Parlamenti t mos shfrytzohet pr t shmangur shtjet e rndsishme

FOKUS

Kujt i intereson
pengimi i
Reformave
n vend?!
T

gjith shqiptart jan t

paknaqur me ecurin e sistemit ton politiko-ekonomik n
prgjithsi dhe sidomos me infrastrukturn institucionale t tij.
Dihet se jan katr pushtete q e
ndrtojn at: legjislativi, qeveria, gjyqsori, mediat. Sigurisht
q nse alon njri, ai jep dhimbje koke n t gjith sistemin.
Pushteti kryesor sht pushteti
legjislativ ....

redaksionale f.3

Infrastruktura zgjedhore, ngrehina

pr t vjedhur votat e shqiptarve
- domosdoshmri pr ndryshim
PROPOZIMI

f. 7

Qytetart e Kosovs,
pa viza n Schengen.
KE rekomandon
liberalizimin e tyre

MARRVESHJA

f. 6

TAP lidh kontratat

e stacioneve t
kompresorve
pr Shqiprin
dhe Greqin

SPORT

f. 14

Historike, Kosova
bhet zyrtarisht
pjes e UEFA-s,
si antarja e 55-t
me 28 vota pro

Si u hakmor
regjimi i Hoxhs
me organizatort
e Revolts s
burgut t Spait

nga Bedri Blloshmi f. 5

LIBRI

f. 10-11

Dalin dokumente
t rralla
katrshekullore
t studiuesit
Injac Zamputti

fryma e re

6 maj 2016

politik

Kjo reform prderisa ka kaluar filtrin e

Komisionit t Venecias, duhet t kishte kaluar

Bamir Topi: Reforma n

drejtsi po pengohet
artificialisht, sduan ta
miratojn kt legjislatur

Domosdoshmri reforma elektorale, gjma

e madhe ndodh ditn e zgjedhjeve

sh-presidenti Bamir Topi, aktualisht kryetar i Fryma e Re Demokratike, i ftuar n emisionin

Nat me Xhaxhiun n News24,
ka analizuar situatn politike,
duke u ndalur konkretisht te sfida
m e madhe klass politike sot,
reforma n sistemin e drejtsis.
Sipas Topit reforma po shtyhet
n mnyr artificiale, pasi synohet miratimi i saj pas zgjedhjeve
t ardhshme. Shoh simptoma t
zgjatjes s kohs n mnyr artificiale, dhe dshirojn q ta mbyllin kt legjislatur pa reformn
e m pas jan zgjedhjet. Ndaj, kjo
reform prderisa ka kaluar filtrin
e Komisionit t Venecias, duhet
t kishte kaluar, u shpreh Kreu i
FRD. Ai i cilsoi t domosdoshme
ndryshimet ne ligjin elektoral,
pasi si u shpreh z.Topi gjma e
madhe ndodh ditn e zgjedhjeve,
kur votat tjetrsohen dhe vullneti i
votuesve shtrembrohet.
Z.Topi, katr vjet FRD, far
po ndodh realisht me forcn tuaj
dhe sa sht sot FRD realisht nj
forc e faktorizuar?
FRD sht nj forc politike n
identitetin e saj, sht nj forc
politike absolutisht e moderuar me
nj profil evropian. ne nuk mund
t bhemi pjes e kakofonis s
zrave q bjn zhurm pr t harruar shtje t rndsishme q ka
vendi. Kt detyr t vshtir ja
kemi ln parlamentit, ku vetm
shtje t rndsishme nuk dalin
atje. Madje parlamenti shfrytzohet her pas here pr t mbuluar
shtjet e rndsishme. Kualiteti
i parlamentit sht ndoshta n
ditn m t zez. shtje shum t
rndsishme q dalin atje mbyllen
pas 3-4 ditsh.
A jeni juve sot nj parti kryetari, sikundr jan disa parti sot n
Shqipri?
Pr shum arsye jo. S pari at
parti nuk e kam themeluar un.
Kam qen n dijeni q po krijohej

nj formacion politik, nj pjes e

tyre ishin miqt e mi. Pas nj reflektimi kam br nj vendimmarrje, n shtator iu bashkova. Besoj
q nuk sht nj parti e kryetarit,
sht nj parti shum e lir, e
hapur pr t gjith, nuk prjashton
knd. Partia ka rregullat e veta, por
kemi tendenca t qarta liberale n
parti.
Njerzit tuaj n parti m
thon shpesh se hapsirat mediatike pr kt forc politike jan
ngushtsisht t vogla. A jeni dhe
juve i ktij mendimi?
Absolutisht po. Prfytyroni kur
m ngushtojn edhe mua hapsirat. Duke veuar n mnyr absolute rolin e televizionit tuaj, q ka
qen i gatshm sa her kemi patur
aktivitet. Politika ka nj lidhje t
shkurtr me televizionet.
N optikn tuaj zoti Topi, ku
ka dshtuar modeli i rilindjes, ku
ka gabuar kryeministri Rama dhe
ekipi i tij?
sht Rama, nuk ka ekip. M
rezulton se ka nj kapiten ekipi,
por pr fat t keq nuk ka ekip. Nj
qeverisje patjetr q krkon nj
ekip t fort. Ka pak ligje, ndonse
pretendohet se po bhet shum.
Ka nj lidhje t shkurtr, prderisa
parlamenti shqiptar sht n inefienc t plot, patjetr tregon
q edhe vet strukturat e qeveris
ojn pak ligje atje.
Nj vit m par ju ishit nga
t paktt q nuk parashikonit
zgjedhje t parakohshme dhe q
kishit nj tez q thoshte se aty
ku gjithka sht ngjizur pr interesa politike, do t prfundoj pr
interesa politike. A sht ky dhe
sot prkufizimi juaj, nse do tju
pyes pr koalicionin Rama-Meta?
sht i destinuar t shkoj n
inercin e vet deri n fund. Nuk
kam gabuar dhe nuk besoj se do
t gaboj n muajt e mbetur. M
sht br nj pyetje kur konfliktualiteti politik, qoft dhe i fshe-

hur, ishte i pranishm.

Ka nj ftes q ka qndruar
pezull midis selis tuaj dhe PDs. far do t bni me ftesn e
PD-s pr nj aleanc?
Kam thn ftesa nuk sht n
seriozitetin e duhur. Zakonisht ftesat vijn nga kryetart e partive. Kjo
sht arsyeja q ne nuk kemi br
asnj lloj prapje pr t deklaruar
publikisht pozicionin ton.
Po nse nesr ftesa do tiu
vij nga Lulzim Basha, keni nj
prgjigje?
T shohim lloj ftese. Do marr dhe prgjigje, sipas kontekstit t
ftess.
PD sot sht n kriz identiteti, apo n kriz prfaqsimi?
Besoj identiteti, sepse PD sht
menduar gjithmon n plan real
dhe psikologjik si epiqendra e s
djathts. Kjo m shum ka oroditur n koht e fundit. Duket sikur
ka nj lloj ambiguiteti brenda asaj
partie.
Pse ka ardhur duke u prkeqsuar zoti Berisha, nj lloj nervoziteti, ka nj arsye, mund ti gjejm
nj arsye?
Po ta trajtojm temn duke u
nisur nga termat e fundit, do kalojm n plan shndetsor, nuk kam
ndrmend t merrem, aq m tepr
q diplomn baz e kam si mjek
veteriner. Ai sot prben at element pr t ciln as PD as e djathta ska nevoj m. Duhet ti ndajm gjrat. Askush nuk mund t
thot se Berisha nuk sht intelektual. Askush nuk mund t thot
se nuk i ka mbijetuar situatave t
koklavitura. Tashm ai nuk duhet
t jet m n politik. sht rast
unikal q pas 26 vitesh dominon
vendimmarrje t rndsishme n
politik, sht e papranueshme.
Pak dit m par zoti Berisha
bri nj deklarat pr armatosjen
e shqiptarve. Jam kurioz t di se
kujt i drejtohej ky mesazh?
Nuk besoj se i drejtohet shqip-

tarve. Ata jan t ambientuar me

armt. Kan kaluar situata, precedent t rrezikshm me arm,
madje i prdorin vend e pa vend,
madje n shum raste pa vend.
Mesazhi i tij i drejtohet ndrkombtarve. Ka ndrkombtar q
kan eksperienc, e disa. Problemi
nuk sht vetm pr Shqiprin,
por dhe Rajonin. T flassh n vitit
2016 pr t friksuar disa politikan, se besoj. Ai sht inteligjent,
por ka kaluar vijn e kuqe.
M lejoni tju pyes pr dika. A
ka nj hall personal Berisha q po
vonon reformn n drejtsi? Cili
sht halli i tij?
Hallet personale t tijat i di
vetm ai. Hallet institucione le ti
din dhe t tjert. Un nuk futem
n hallet personale. Por, dshiroj
t them se ka pasur mjaft situata
n vend, ndaj ai sht i prshir n
planin politik. Se far ka sjell ai
pozicion, kt nuk e di. Un kam
krkuar nga parlamenti shqiptar,
sht nj gj q nuk sht br,
sht kjo maxhoranc sot. Un
kam mbajtur qndrimin tim pr
21 Janarin dhe kam krkuar hetim dhe ti bhet gjyqi politik. Sot
ka deklarata spontane, duket se i
vjen keq se far qndrimi mbajti
gjykata; por nj gj sht e papranueshme; vriten njerzit n Bulevard
dhe n fund fare prfundon n hi.
Pse i friksohet sot maxhoranca nj gjyqi pr 21 janarin?
E din ata.
Jo ju lutem, dua nj prgjigje
Sepse kan qen pjes n loj.
Duket t ken kuraj. Gjyqi politik
iu b presidentit, kryeprokurores,
shefit t Shrbimit Informativ. Ne
u kryqzuam duke mos qen pjes
atje. Un si politikan them t bhet
gjyqi politik. Pjesa juridike sm
takon mua. Vendimin e gjykats e
kam quajtur nj pushtet q sm
takon mua. N mjaft raste nuk
kam qen dakord, por kam respekt
pr institucionet.

Ju kam ndjekur shpesh n

qndrimet tuaja. Pse jeni skeptik
pr reformn n drejtsi?
Sepse ska vullnet.
Edhe pr faktin se ajo po bhet
me ndihmn e amerikanve dhe
perndimorve?
Kur them skan vullnet, presupozoj mungesn e vullnetit politik
t politikanve n parlament. Ne
pr fat t keq, ekspertt, marrin
pozicione t hapura apo t kamufluara politike. Por ka ekspert
ndrkombtar q na kan asistuar.
Ideja ime ka qen q t japin OK
pr reformn, ekspertt t bjn
punn e tyre, e m pas t ngrihet dora. Pra, t shprehet vullneti
politik.
Kush ka frik nga reforma n
Drejtsi?
Kuptueshm disa kan frik.
Ka nj trajtim t prgjithshm kur
flasim, por personal, individual,
mund t jet nj konsiderat subjektive dhe smund t shprehesh.
Fakti q po krijohen situata artificiale pr tu penguar...
Zoti Bushati tha se jemi t
vonuar pr reformn. Ju si e parashikoni se si do t jet ecuria pr
reformn?
Shoh simptoma t zgjatjes s
kohs n mnyr artificiale, dhe
dshirojn q ta mbyllin kt
legjislatur pa reformn e m pas
jan zgjedhjet. Ndaj, kjo reform
prderisa ka kaluar filtrin e Komisionit t Venecias, duhet t kishte
kaluar.
Zoti Topi, si ish-kryetar i KLDs, n pikn tuaj ku alon reform
n drejtsi?
Ne kemi ekspertiz ndrkombtare t pranishme n Shqipri.
Mund t ket gjera q kontestohen nga grupi i interesit. Por ajo
q mungon sot sht vullneti
politik. shtja e mandateve q
mund t ndrpriten, kam qen
kundr. Pr t tjerat kam qen
dakord. Jemi shprehur qartazi

fryma e re

6 maj 2016

politik

Po prse nuk sht realizuar as njra e as tjetra nga ky Kuvend? Sepse

nuk ka detant, nuk ka vullnet politik nga dy-tre forcat kryesore

Kujt i intereson pengimi

i Reformave n vend?!
Redaksionale

pr reformn n drejtsi.
Cili sht qndrimi i FRD pr
sistemin zgjedhor?
Ne nuk vuajm nga sistemi,
por nga monitorimi. Ne kemi nj
infrastruktur t ndrtuar pr t
vjedhur votat. N 2017, do ju oja
dhe njher tek 2008-ta.
Ju del n ndrr se si do jet
FRD-ja nj dit pas zgjedhjeve t
2017?
Prgjithsisht bj nj gjum
shum t qet.
Jeni nga shqiptart e pakt q
e bni gjumin e qet..
E bj gjumin e qet, pr 1000
arsye. Kur diskutojm pr t ardhmen e politiks, m vjen keq pr
dika, se t gjith jan ambientuar
pr dika. Mendoj se duhet patjetr q t gjith t jen s bashku
pr t unifikuar t keqen e madhe.
E keqja e madhe sht se zgjedhjet
po vidhen. Ne na kan ln jasht
parlamentit. Un nuk bj shum
teori, por as njerz pa eksperienc
nuk jemi. Ne bjm betejn pr
shtetin, pr reformn elektorale.
Nse kta njerz q na drejtojn se
nuk e kuptojn gjmn q na bjn. Gjmn e madhe e keni ditn
kur shkoni pr t votuar.
far sht kjo gjendje anestezike q ka mbrthyer shqiptart?
Marrim shembullin e Mosks.
Atje ka Putin, edhe ktu ka Putin t tjer. Njerzit nuk arrijn t
shohin t keqen.
Si shpjegohet se kur ishit n
PD ju ishit figura m e kotuar
brenda selis blu. N FRD nuk
jeni n kto nivele. Nga vjen rnia
e burss Topi?
Pikrisht n at q thash. Jan
ndar tifozerit, Tirana-Partizani.
Kt e them dhe pr nj arsye
tjetr. Un nuk bj me faj njerzit e
thjesht, por dallkaukt intelektual.
Pse ky vend sht i prirur
t krijoj shum dallkauk
intelektual?

Komunizmi. Nuk dua t fut

gjenetikn n politik, por ka disa
q kan interesa meskine. Ndrsa,
njerzit e thjesht, lopatn kan
pasur e lopatn do ken. Ato manipulohen pr arsye t tjera. Nse
i referohemi stadiumit Qemal
Stafa kto jan ata 10 njerzit q
shkojn 10-e dhe nisin e brtasin
pr ekipin e tyre.
Cila sht zgjidhja? Fakti q
po mendohesh do t thot se
zgjidhja sht larg
Un jam aq i prgjegjshm sa
t mos them risposta pagata. Un
mendoj q zgjidhja bhet brenda
filozofis s shtetit. Kjo sht pak
e komplikuar. N rast se kta q
kan sot n dor fatet e ktij vendi bjn sikur harrojn q duhet
rregulluar sistemi elektoral dhe
kodi elektoral, mos prit t ndodh gj. Por kjo nuk vjen pr ata,
pr ata vjen si nj benefit, sepse
nprmjet ksaj ata vazhdojn t
dominojn, n rast se nuk ndodh
kjo. Kjo sht arsyeja prse kemi
brtitur fort, ta marrin vesh edhe
ndrkombtart. Q reforma n
drejtsi t bhet paralelisht me
ligjin elektoral.
Pra juve prisni mbylljen ciklike t ksaj klase politike?
Ne nuk presim asgj, bjm
thirrje, por nga ana tjetr t jeni i
sigurt q ne do ta vazhdojm komunikimin, do ta intensifikojm
komunikimin, n t gjith Shqiprin. Do ti garantojm q do
tu japim dhe pikn e fundit t serumit. Nse dshiron t vdes si
organizm le t vdes. Kjo sht
historia. Juve m pyett si sht
gjendja juaj. Gjendja ime personale nuk sht keq, ndjehem mir,
pasi jam br gjysh dhe gzoj nipin tim kto dit. Por nuk ndihem
mir sepse Tirana sht kthyer si
nj fshat gjigant. Atje ku mendohet se sht pjesa m atraktive e
qytetit, atje sht vatra e qelbit t
krimit.

gjith shqiptart jan t

paknaqur me ecurin e
sistemit ton politiko-ekonomik n prgjithsi dhe sidomos me infrastrukturn institucionale t tij. Dihet se jan katr
pushtete q e ndrtojn at:
legjislativi, qeveria, gjyqsori,
mediat. Sigurisht q nse alon
njri, ai jep dhimbje koke n t
gjith sistemin. Pushteti kryesor
sht pushteti legjislativ por n
sistem ngret kan ardhur nga
do hallk e tij e dobt, duke filluar qysh me prbrjen gjithnj e
m t vakt t trups legjislative,
sidomos pas marrveshjes mes
lidershipit t dy partive t mdha PD e PS n pranvern e vitit
2008, pas ngjarjeve t Grdecit,
pr t ndryshuar Kushtetutn e
vendit, anti-reform q dobsoi
bazn m t gjer t vendimarjes
dhe forcoi interesin personal t
dy kryetarve t partive t mdha. Ishte ky interes q pr her
t par solli kmbkryq n Kuvend, s bashku me intelektualt
dhe politikant profesionist t
kariers, kriminel ordiner, t
dnuar, t krkuar nga drejtsia e
vendeve t tjera, t pasuruar me
an t krimit dhe korrupsionit.
Kulmit t nevojs pr Reformn
n Drejtsi sigurisht q nuk
mund t mos i printe, me an t
presionit popullor dhe ndrkombtarve, edhe nevoja pr t
pastruar stallat e Avgjis me nj
lum shum m t fuqishm sesa
me an t Ligjit t Dekriminalizimit: arritja e nj konsensusi
t gjer politik pr t hartuar nj
Reform Zgjedhore e cila do ta
kthente, s pari, gurin e themelit
t superstrukturs, Kuvendin,
n parametra profesional normal. Pra, Reforma n Drejtsi
nuk do t thot q t mos punohet paralel edhe me hartimin e
nj legjislacioni themelor t ri
mbi Kodin Zgjedhor.
Dihet se pushteti i tret, gjyqsori, sht i kompromentuar
thellsisht para opinionit publik, biznesit, shtresave t gjera
dhe ndrkombtarve si pushtet i korruptuar politikisht prpara aferave t zyrtarve t lart
dhe ekonomikisht prball subjekteve civile dhe nuk ka nj besim t gjer tek ai pr dhnien
e drejtsis n mnyr t paanshme e t ndershme.

Me nxitjen e ndrkombtarve, maxhoranca e sotme

ka qen nn nj presion 2 vjear
pr t bashkpunuar me opozitn dhe anasjelltas, q sistemi i
dobt politik n vend t filloj t
regulloj atin, q t mos i hyj
uji. Ndrsa forcimi i themeleve t
tij do krkoj nj Kod Zgjedhor t
drejt, q t ndrtoj nj Kuvend
sipas vullnetit popullor. Dhe koh
nuk ka shum pr ti mbyllur kto
dy reforma jetike pr vendin. Dihet se pa ndrtuar nj infrastruktur moderne t institucioneve t
ngrehins s shtetit, nuk mund t
prmirsohet ekonomia, q sht
baza e sistemit.
Po prse nuk sht realizuar
as njra e as tjetra nga ky Kuvend?
Sepse nuk ka detant, nuk ka vullnet politik nga dy-tre forcat kryesore q sot mbushin me inflacion
rradhsh kt institucion. Duket
se lidershipi i vjetr zyrtar n
opozit, duke mos i lshuar me
vullnet frert blu, sht i interesuar q kjo Reform t bllokohet
dhe pr kt shfrytzohen pretekste nga m t pabesueshmet pr
ta shtyr procesin n kalendat
greke. Pr ta frenuar rezistencn e
opozits ndaj Reforms n Drejtsi, duket se SHBA, protagonistja e
huaj m m ndikim mbi politikn
e Tirans, thriti n Washington
para nj muaji liderin aktual t
PD, z.Basha, n krye t nj ekipi
prej disa vetsh. Ka shum gjasa
q Z. Basha mund ti jet br
presion i fort nga Znj.Nuland,
Zv.Sekretarja e Shtetit, n nj takim kok m kok me t n zyrat
e DASH, pr t forcuar vullnetin e
pr ta nxjerr anijen blu nga cektinat e rrezikshme ku e ka futur
lidershipi i vjetr n lidhje me Reformat, n interes t t ardhmes
s tij personale, t forcs s vet
politike dhe t vendit. Askush nuk
mund t mposht me nj vullnet
personal nj vullnet impersonal
t fuqishm, t prbr nga vullnetet e fuqishme t disa vektorve
t brendshm e t jashtm. do
artific e pretekst nga ndonj a
disa individ me influenc pr t
penguar prmirsimin e sistemit
politik t vendit vese sa ju shton
atyre agonin e dshtimit.
Dihet se n kto 25 vjet, politika, gjyqsori dhe disa fusha t
tjera me interes publik t gjer,
kan krijuar nj simbioz servile

ndaj njra-tjetrs, duke shrbyer

me devocion n kurriz t interesave t gjera t popullit dhe shndoshjes s sistemit. Pas 25 vjetsh
zhgnjimi dhe tranzicioni t
gjat, sigurisht q ka ardhur koha
q kto t ndryshojn. Kjo ka sjell edhe nj kaos n urbanizim, n
ekonomi, n shprndarjen e pasuris, n rritjen e varfris dhe si
rezultat t ktyre, n rritje t emigracionit dhe rritje t rradhve t
ushtarve t mafies me shqiptar,
duke na kthyer n sinonim t nj
race me prirje kriminale, aq sa
Ministri i Drejtsis n Britani,
n fushatn e tij antieuropiane
t Britanis, e shikon nj nga t
keqet e mdha, bashkimin n
nj habitat politik me kriminelt
shqiptar q kan mbushur
burgjet e Britanis n gati 10% t
totalit t t burgosurve t huaj.
Ksaj gjendje t gjith shqiptart duan ti thon Stop! prej
kohsh. Kupa sht mbushur;
ajo ka koh, madje, q ka filluar
t derdhet. Plangprishsit e sistemit dhe jets me prosperitet t
popullit duhet t ndalen, me do
mnyr. Ata sot jan vetzbuluar
duke krkuar t ruajn me do
cmim privilegjet e fituara pa t
drejt, me krim hera hers, ndaj
atyre ju duhet t ruajn qenin
e tyre t stanit, gjyqsorin e
emruar prej tyre ndr vite dhe
t korruptuar. Ata nuk mund t
pajtohen me vitin zero pr kt
sistem, ku gjithshka t filloj nga
e para dhe m mir. Ata kann
br cmos dhe do t bjn deri
sa tu shteret e gjith fuqia politike, ta ndalin kt proces jetik q
sjell ozon pr atmosfern popullore. Ata jan nga krahu i kundrt
i llogores s interesave popullore;
ata mendojn se jan mbi popullin dhe mund ta mbajn at gjat
nn kmb; me buzqeshje fallco
ata jan edhe kundr faktorit
ndrkombtar q krkon nj Shqipri me sistem normal, t shndetshm, efikas, nga populli, pr
popullin, t popullit, e t inkuadruar n Bashkimin Evropian. Por
koha ka treguar, si me shumicn
e tiranve, se uragani dhe nevoja
e madhe popullore do tI mund
dhe proceset do t vihen n nj
udh m t mbar. Reformat n
Drejtsi, n Kodin Zgjedhor, etj,
do stopojn tranzicionin dhe do
t futin vendin n normalitet.

fryma e re

6 maj 2016

fokus

Ambasadort n mbledhjet e grupeve parlamentare,

tregues i mungess s besueshmris ndaj klass politike

F
FRD: Reforma n
drejtsi, Venecia foli,
Kuvendi ta miratoj

ryma e Re Demokratike rithekson edhe njher tjetr prmes nj

deklarata, tendencn pr t zvarritur
reformn n drejtsi nga spektri politik
vendimmarrs. Teksa drafti ka marr miratimin e Komisionit t Venecias, ndrsa
ekspertt e EURALIUS e OPDAT kan
prshtatur edhe ndryshimet e fundit n
projektin kushtetues, srish palt duken
larg gjetjes s gjuhs s prbashkt. Gjat
nj reagimi pr mediat, FRD i krkon politiks prshpejtimin e procesit t miratimit t reforms n drejtsi, pasi mosmiratimi i saj brenda ktij sesioni, rrezikon
ta shtyj reformn pr legjislaturn tjetr.
Klasa politike vendimmarrse jo vetm
ka shfaqur munges vullneti pr kalimin

e reforms n drejtsi, por njherazi po

rrezikon ta shtyj miratimin e saj prtej
do afati, duke rrezikuar edhe shkeljen e
afateve t vendosura nga ndrkombtart.
Deklaratat e ambasadorit amerikan Donald Lu gjat mbledhjes s komisionit t

posaccm parlamentar, jan treguesi m

kokfort se edhe ndrkombtart e kan
kuptuar mungesn e dshirs s politiks
pr ta miratuar kt reform, thuhet n
deklaratn e FRD. Prezencn e ambasadorve Lu e Vlahutin n mbledhjet e grupeve parlamentare, prpara miratimit t
reforms n parim ditn e hn, FRD e
cilson si nj tjetr moment q tregon se
te klasa politike shqiptare askush nuk ka
besim m. Fakti q reforma ka dy vjet q
zvarritet pa kuptim, aq sa ka sosur edhe
durimin e ndrkombtarve, sht nj
tjetr moment e nj dshmi e qart se
kredibiliteti i klass politike shqiptare ka
rn dhe se t gjith kan humbur besimin, thuhet m tej n deklaratn e FRD.

Lu ashprson gjuhn: Do dshtoj

kushdo q tenton ta bllokoj reformn

Nse reforma dshton, ju antart e ktij komisioni do t turproheni prpara zgjedhsve, BE e SHBA-s

hnn drafti me ndryshimet kushtetuese pr reformimin e drejtsis do t

votohet n parim. Lajmi u konfirmua nga kryetari i komisionit
t posam parlamentar, Fatmir
Xhafa, i cili saktsoi se javn e ardhshme do t nis pjesa intensive
e ksaj reforme pr ta prfunduar
at brenda muajit. N pjesn me
dyer t mbyllura t ksaj reforme,
deputeti socialist, antar i komisionit, Pandeli Majko i ka krkuar
opozits ta votoj draftin e reforms e n ditt n vijim ta shqyrtoj
n hollsi. Krkesa sht refuzuar
nga t djathtt nn argumentin se i
duhet m shum koh. Ndrkaq n
prononcimin pr mediat Eduard
Halimi hodhi iden e votimit vemas t nj pjese t ksaj reforme,
at q ka t bj me Byron dhe
komponentin Anti korrupsion.
Ndrsa pr pjesn tjetr opozita ka
m tepr koh pr konsultime.

Ambasadori Donald Lu
Komisioni i posam parlamentar pr Reformn n Drejtsi
sht mbledhur t mrkurn jo si
zakonisht, pasi t pranishm kan
qen edhe ambasadori i Shteteve
t Bashkuara t Ameriks n Tiran, Donald Lu dhe ambasadorja e
Bashkimit Europian, Romana Vlahutin. N kt mbledhje u rikthyen
edhe prfaqsuesit e opozits, pas
bojkotit 10 ditor t Kuvendit. Por
ajo q mori vmendjen e antarve
t komisionit, ekspertve dhe jo
vetm, ishte deklarata e ashpr e
ambasadorit Lu, i cili u shpreh pa
doreza se, nse dshton reforma
n sistemin e drejtsis, ather,
antart e komisionit ad hoc do t

E mshiroj partin
e verbr politike apo
udhheqsin e shurdht
politik q e bllokon kt
reform. Do t dshtoni
nse krkoni ta bllokoni
kt reform
N komision reforma
duhet t mbaroj deri
n fund t majit, n
parlament deri n fund t
qershorit. Dalloni lojrat
politike dhe filloni ta
prfundoni kt reform.
E keni pr t detyr
turprohen prpara zgjedhsve t
tyre, si dhe do t turprojn marrdhniet me BE e SHBA. Nse kjo
reform dshton, antart e ktij
komisioni do t turprojn veten
prpara zgjedhsve. Do t turproni marrdhnien tuaj me SHBA e
BE. Fatmirsisht ne sbashku nuk
do t lejojm q t dshtojm. Vendi po shpreson q ju ta realizoni
kt reform me sukses- u shpreh
ambasadori amerikan, Donald Lu,
prpara antarve t komisionit t
posam parlamentar t reforms
n drejtsi.

Porosit
Ambasadori Lu tha se mshiron udhheqsit e shurdhr politik t cilt mund t bllokojn reformn n drejtsi. Sipas tij, kush
e bllokon reformn, do t prbal-

let me zemrimin e qytetarve ne

zgjedhjet parlamentare t 2017-s.
Mshiroj udhheqsit e shurdhr
politik nse e bllokojn kt reform. Do t prballeni me zemrimin e publikut shqiptar n zgjedhjet
parlamentare t vitit t ardhshm,
nse mendoni se mund t mbroni
gjykatsit e prokurorit t korruptuar, duke bllokuar kt reform,
theksoi Lu. Me qllim prshpejtimin e procesit t miratimit t
reforms, Lu i krkoi komisionit
parlamentar caktimin e nj kalendari pr kalimin e reforms n
komisionin parlamentare brenda
muajit maj, ndrsa deri n fund t
qershorit ajo duhet t miratohet
n Kuvend. I krkoj komisionit t
reforms t caktoj nj kalendar
t vrtet pr miratimin e ksaj
reforme. N komision reforma

duhet t mbaroj deri n fund t

majit, n parlament deri n fund
t qershorit. Dalloni lojrat politike dhe filloni ta prfundoni kt
reform. E keni pr t detyr,
deklaroi Lu. Ambasadori amerikan theksoi se drafti i reforms
ka marr opinionin prfundimtar
t Komisionit t Venecias, ndrsa
edhe ekspertt e EURALIUS e OPDAT, kan nj projekt pr sistemin
e drejtsis i cili iu prezantua sot
komisionit t posam parlamentar. Lu tha se i beson ekspertizs
s ndrkombtarve sepse hartuesit e reforms jan ekspert
me integritet dhe t paanshm
politikisht. Nn drejtimin e opinionit prfundimtar t komisionit
t Venecias sht prgatitur nj
draft prfundimtar. Keni nj projekt t ekspertve t EURALIUS e

OPDAT. Di gjithashtu q askush

nga ju nuk ka patur mundsin
ta lexoj at. E mbshtes at projekt sepse besoj n integritetin,
njohurin, paanshmrin politike
t ktyre dy ekspertve ndrkombtar. Un besoj n aftsin e
tyre dhe dshirn e sinqert q
Shqipria t ket sistemin gjyqsor m t mir t mundshm. Ju
bj thirrje, ta studioni kt dokument, ngrini pyetje pr at q do
t gjeni ktu, pr t studiuar m
mir at q krkon populli shqiptar. N fund t dits duhet t
votoni pro reforms n drejtsi,
u tha Lu. Ai vuri n dukje se reforma n sistemin e drejtsis ka
marr edhe vmendjen e prfaqsuesve t lart t BE e SHBA, deri
edhe te Presidenti Barack Obama.
Kam par ditt e fundit, zonjn
Mogherini, zotin Kerry dhe zotin Obama q ta votoni kt reform. Nuk kam par mbshtetje
t madhe sesa pr kt reform.
T gjith e pranojn sesa e rndsishme sht kjo pr t ardhmen
e Shqipris, tha Lu. Ai theksoi
gjithashtu se reforma mbshtetet
nga 91% e shqiptarve, ka e bn
t domosdoshme uarjen e saj
prpara. Populli shqiptar, t pasur e t varfr, t rinj e t moshuar, qytetar t fshatit e t qytetit,
burra e gra, e krkojn kt reform. 91% e mbshtesin kt reform. Mendojeni pak, shqiptart
nuk bien dakord pr shum gjra,
por 91% bien dakord se vendi ka
nevoj pr kt reform, theksoi
ambasadori Lu. Edhe ambasadorja e BE n Tiran, Romana Vlahutin apeloi dialog politik lidhur me
miratimin e reforms n drejtsi.

fryma e re

6 maj 2016

fokus

Si u hakmor regjimi i Enver Hoxhs me

organizatort e Revolts s burgut t Spait
nga Bedri Blloshmi

ervish Bejko ka lindur ne vitin 1946

ne fshatin Starove te rrethit Pogradec. Dervish Bejko ka lindur nga
prinderit Enver dhe Ikbale Bejko.Shkollen
fi llore e ka mbaruar ne fshatin e lindjes.
Ka patur profesionin e muratorit.Dervish
Bejko ka qene I martuar dhe ka lene nje
femije. Nga mesi i vitit 1971 Dervishi arrestohet me akuzen tentative per arratisje
dhe denohet me dymbedhjete vjet heqje
lirie.Denimin, Dervish Bejko po e vuante ne
kampin e Spacit.
Me shperthimin e revoltes, me 21 23
maj edhe Dervishi nuk qe me pak aktiv se
te tjeret.
U arrestua me njembedhjete te denuarit
e tjere qe benin pjese ne grupin e pare, ndaj
u radhit edhe ky me tre te tjeret per tu denuar me pas me vdekje, pushkatim. Keta te
kater te grupit te pare, nder te dymbedhjete
te arrestuarit e pare qe jane cilesuar si me
kryesoret, me te aperkulshmit, me qendrestaret, u vune para toges se pushkatimit dhe
u ekzekutuan. Vend groposja e tyre akoma
dhe sot pas njezet e tre vitesh te permbysjes
se sistemit gjakatar nuk dihet. Askush nuk fl
et nga ata qe dine per naten e 24 majit.
Ka gati njezet vjet e me shume, qe familjaret enden perrua me perrua e are me are
ne shkretetiren e Rreshenit. Asnje shenje
nuk eshte dalluar se ku fl ene kockat e
kater heronjve te revoltes se Spacit, ndodhur me 21 23 maj 1973. Madje familjaret
e Dervishit (sipas nje informacioni) kane
germuar gati nje muaj rresht ne rrugen Tirane Elabasan, ne kthesen e dyte sapo fi
llon Qafe Kerraba, u zhvendosen dhjetera
e qindra metra kub dhe, ne nje siperfaqe
mbi 4 dylym por asnje shenje nuk u zbulua.
Z Agim Bejko ( vellai i Dervishit) i cili banon
jashte shtetit vjen cdo vit ne Shqiperi dhe
vazhdon te mbledhe informacione. Disa
here ka shkuar bashke me mua (Bedrine)
ne morgun e Tiranes kemi takuar doktorin
per te marre informacion. Dy here kemi
udhetuar drejt Rreshenit kemi takuar personat pjesemarres. Na kane informuar
treguar gjithe ngjarjen nga dega e puneve te
brendeshme e Rreshenit drejt rruges Kacinarit prane pyllit te Geziqit. Te gjitha informacionet qe kemi marre per 4 te ekzekutuarit te sjellin ne Tirane.
Skender Daja lindi ne Tirane ne vitin
1950 nga prinderit Qemal dhe Sofi je. Skender Daja me pas ka banuar ne qytetin e
Fierit ku ka punuar si marangoz. Ka kryer
arsimin 8 vjecar.
Skender Daja arrestohet me 24 dhjetor te
vitit 1970 dhe denohet me dhjete vjet heqje
lirie, denim te cilin po e vuante ne kampin
e Spacit. Skender Daja ne revolten e kampit
te Spacit, me 21 23 maj 1973 ishte nje nga
te denuarit kryesore dhe me aktivet gjate
tre diteve te revoltes. Mbas tre ditesh, me 23
maj 1973, dite kur u shua revolta nga forcat

e sigurimit te shtetit, Skender Daja u arrestua bashke me njembedhjete te denuarit e

tjere, te cilet u konsideruan me kryesoret.
Skender Daja u denua me vdekje, pushkatim nga Kolegji i Gjykates se Larte bashke
me Pal Zefi n, Dervish Bejkon, Hajri Pashain. Faljen e jetes per te kater te denuarit
me vdekje e refuzoi dhe Presidiumi i Kuvendit Popullor. Skender Daja u pushkatua
bashke me shoket e tij me 24 maj 1973. Akoma dhe sot trupi i Skender Dajes nuk dihet
ku eshte groposur nga vrasesit e sigurimit
bashke me Palin, Dervishin dhe Hajriun.
Familjaret e miqte nuk i kane rreshtur asnjehere kerkimet per gjetjen e eshtrave.
Hajri Pashaj ka lindur ne Hekal te rrethit
te Fierit, nga prinderit Zenel dhe Selime
Pashaj. Hajriu ka patur vellezer dhe motra.
Hajriu ka banuar ne qytetin e Elbasanit, ka
punuar si hekurkthyes, ka qene i pamartuar. Ne vitin 1965 arrestohet dhe denohet me
13 vjet heqje lirie pertentative arratisje. Me
pas ai denohet dhe e dergojne per te vuajtur denimin ne burgun e Spacit. Me rastin
e shperthimit te revoltes me 21 maj 1973,
arrestohet me grupin e pare prej dymbedhjete vetesh dhe denohet me vdekje, pushkatim.
Hajri Pashaj edhe tani pas dyzet vjetesh
nga pushkatimi eshte pa varr, ashtu si dhe
tre shoket e tij te pushkatuar e groposur
kushedi se ku nga sigurimi famekeq i diktatures gjakatare. Dhe informacioni se ata
jane sjelle ne Tirane te pushkatuar dhe jane
dorezuar ne morgun e spitalit, nuk eshte i

vertete. Pse e them kete? Une jam interesuar ne morgun e spitalit ne Tirane dhe rezulton qe ne vitin 1973, apo dhe me pas nuk
gjendet asnje lloj shenimi ne morg se kane
sjelle te vrare dhe me keta kater Emra.
Pal Zefi ka lindur ne vitin 1940 ne qytetin
e Durresit, nga pinderit Gjergj dhe Dile Zefi
. Pal Zefi kishte mbaruar ne fshatin Rrushkull shkollen fi llore. Me pas vazhdon per
infermier. Pal Zefi ka qene i pamartuar. Ne
vitin 1971arrestohet dhe denohet medhjete
vjet heqje lirie per agjitacion e propagande.
Pal Zefi vuante denimin ne burgun e
Spacit. Ne daten 21 23 maj, sa zgjati revolta, Pal Zefi ka qene nder me aktivet nder
te denuarit e tjere. Arrestohet bashke me
njembedhjete te denuarit e tjere dhe denohet me vdekje, pushkatim bashke me Dervish Bejkon, Hajri Pashain, Skender Dajen.
Sipas dokumentave arkivore te kater te de-

Nga mesi i vitit 1971 Dervishi

arrestohet me akuzen tentative
per arratisje dhe denohet me
dymbedhjete vjet heqje lirie.
Denimin, Dervish Bejko po e vuante
ne kampin e Spacit.

nuarit jane pushkatuar po me date 24 maj

1973. Qysh atehere e deri tani kane kaluar
dyzet vjet qe jane ekzekutuar.
Mbas vitit 1990 e deri tani po mbushen njezetetre vjet qe familjaret e tyre jane
ne kerkim te vazhdueshem per gjetjen e
eshtrave te tyre, se ku i ka groposur dora
gjakatare e asaj bande diktatoriale. Ata te
kater, ata heronj, jane pa varr dhe deri me
sot nuk jane nderuar me ndonje ceremoni
perkujtimore apo nje tufe lule per ti vendosur ne shenje kujtimi, sepse skane ku
te vendosen.
Po. Ne po presim qe te na telefononi. Te
gjithe njerezit kane zemer, te gjitha zemrat jane prej mishi. Nuk besoj asnjehere ne
mbare njerezimin ndokush te kete gure ne
vend te zemres. Gjithesesi ne po presim, po
e them sinqerisht une e kam provuar kete
plage te pasherueshme. Nga familjaret apo
te afermit e Dervish Bejkos, Skender Dajes,
Hajri Pashajt dhe Pal Zefi t do merrni falenderimet e zemres se do ju jene mirenjohes
perjetesisht se ju kemi hequr nje brenge
qe kurr dheri nuk do ti trete kur te shkojne
ne boten e pertejme. Na tregoni harten e
vdekjes. Clirohuni nga ky makth qe e ruani dhe e keni pare mos e merrni me vehte.
Zbulojeni enigmen e
24 majit 1973. Askush nuk do te kete
pune me cilin do qe te na jape informacion
se ku ndodhen. Kete jua siguroj une qe po
kerkoj qe te gjenden e mos mbeten perrenjeve e varrhumbur. Kjo eshte e pa falshme.
hajde merrni guximin dhe fl isni, tregoni.
Marre nga libri Revolta e Spacit

fryma e re

6 maj 2016

aktualitet

Jan ture q kan si destinacion bunkeret brthamore

q dikur ishin sekrete e shoqris komuniste

Daily Mail: Shqipria, P

ja nj plan konkret
sesi bhen para

r britaniken prestigjoze Daily Mail,

Shqipria ka tashm ka nj plan
konkret sesi t bj para. Ajo i ka kushtuar nj artikull t veant nj atraksioni
q po prpiqet t ngjall qeveria shqiptare dhe kta jan bunkert. Prmes tyre,
Shqipria po prpiqet q t trheq turist. Jan ture q kan si destinacion bunkeret brthamore q dikur ishin sekrete e
shoqris komuniste, shkruan Daily Mail
n versionin e saj online. Kush nuk do
t dshironte q t shikonte nj bunker
brthamor top-sekret t periudhs komuniste? Nj struktur q u projektua pr t
mbrojtur Shqiprin nga sulmet imagjinare brthamore, por q sot jan reliket

e fundit t periudhs s errt komuniste

dhe po shihen si atraksione pr turistt.
Ndrkoh qeveria socialiste ka kthyer n
t vizitueshme ishullin e Sazanit, dikur
nj baz sovjetike, si dhe ka shpallur ank-

andin pr shitjen e avionve t vjetr luftarak. Nga frika e nj pushtimi imagjinar

ish-vendi komunist ndrtoi rreth 700,000
bunker t t gjitha madhsive. Nj erek
shekulli pas rnies s komunistve, shumica ende ekzistojn. Disa shrbejn si
hambare, disa si bare, restorante, tualete
madje edhe shtpi. Por, nj nga krijimit
m t veanta sht nj bunker nntoksor i ndrtuar n fshetsi n periferi t
Tirans pr t mbrojtur komandn e ushtris shqiptare nga sulmet brthamore. Ai
u hap pr publikun dy vite m par, por u
rimbyll pr shkaqe financiate. Autoritetet
po planifikojn pr ta rihapur kt ver,
shkruan Daily Mail.

TAP lidh kontratat e stacioneve t

kompresorve pr Shqiprin dhe Greqin

rans Adriatic Pipeline AG ka

przgjedhur nj ndrmarrje t prbashkt t prbr
nga Renco S.p.A (Itali) dhe Terna S.A. (Greqi) pr Inxhinierin,
Prokurimin dhe Ndrtimin (EPC)
t stacioneve t kompresorve
t projektit. N Greqi, kontrata
mbulon ofrimin e inxhinieris,
prokurimit, ndrtimit dhe testimit
t nj stacioni kompresorsh n
Kipoi, n afrsi t kufirit GrekoTurk. N Shqipri, kontrata
mbulon ofrimin e inxhinieris,
prokurimit, ndrtimit dhe testimit
t nj stacioni kompresorsh n
Fier dhe nj stacioni mats n Bilisht. Stacioni mats sht projektuar pr matjen e gazit natyror q
vjen nga seksioni grek i TAP-it.
Ndrtimi i stacioneve t kom-

N Shqipri, kontrata mbulon

ofrimin e inxhinieris,
prokurimit, ndrtimit dhe
testimit t nj stacioni
kompresorsh n Fier dhe nj
stacioni mats n Bilisht
presorve planifikohet t nis n
gjysmn e dyt t vitit 2016 dhe do
t zgjas pr rreth dy vjet. Stacionet
e kompresorve do t ndrtohen
n prputhje me standardet m t
larta ndrkombtare t industris
pr shndetin dhe sigurin. Ato
do t ndrtohen larg zonave me
popullsi t dendur dhe do t ken
ndikim minimal n mjedis dhe n
komunitetet vendore. Kontrata
pr furnizimin e gjasht njsive
t turbinave t gazit me turbo pr
kompresim q do t instalohen n
stacionet e kompresorve u lidh n
shtator t vitit 2015 me Siemensin. Ian Bradshaw, drejtor i Menax-

hues i TAP-it, tha se: Dshiroj

t prgzoj kontraktort tan t
suksesshm EPC t stacioneve t
kompresorve Renco S.p.A dhe
Terna S.A. pr ofertat e tyre t
suksesshme dhe gjithashtu dshiroj t falnderoj t gjitha kompanit q kan marr pjes n procesin e tenderimit. Renco S.p.A dhe
Terna S.A. do t jen prgjegjs pr
sigurimin e mtejshm t nnkontraktorve pr zbatimin e pjesve
specifike t detyrimeve t kontrats. Pritet q kjo veprimtari t
krijoj punsim dhe mundsi ekonomike t mtejshme n rajonet
prgjat gjurms s TAP-it. Renco
S.p.A. sht nj kompani italiane
themeluar n vitin 1979 dhe ofron
nj sr shrbimesh prfshir inxhinierin dhe ndrtimin n sektort e energjis, nafts dhe gazit,
si dhe infrastrukturs civile. Ndrsa Terna ERNA sht themeluar n
vitin 1972 dhe sht nj nga grupet
kryesore t biznesit n Greqi me
m shum se 6.000 punonjs n
16 vende. Historiku aktual i ndrtimeve t grupit arrin vlern e 3
miliard eurove.

sondazhi

Anketa e OECD:
Shqiptart kan
prioritet t ardhurat

hqiptart konsiderojn prioritet t ardhurat, ndrsa

shtete t tjera ballkanike shndetin. Panoram tjetr ofrojn
vendet m t pasura, shqetsimi i s cilave sht knaqsia
nga jetado shtet ka prioritete, bazuar n nj sondazh
t br publik nga OECD, n
t cilin jan pyetur njerzit se
far vlen m tepr n jetn
e tyre, ku pr shqiptart ka
rezultuar se t ardhurat jan
parsore. N sitn e analizs
me t anketuar n mbi 180
shtete, rezultojn 11 tema t

konsideruara m thelbsore,
n fushn e kushteve t jetess
dhe cilsis s saj. Temat jan:
siguria, shtpia, puna, t ardhurat, balanca jet-pun,
knaqsia nga jeta, shndeti,
edukimi, qeverisja, komuniteti
dhe mjedisi. Nga harta interaktive e krijuar nga movehub.
com, vihet re se n Europ: Britanin e Madhe, Suedi, Gjermani, Finland dhe Poland
zgjedhin knaqsit nga jeta
si prioritet, ndrsa n shtete si
Rusi, Norvegji, Island, Franc
dhe Austri vlersojn shn-

detin. Qipro ishte i vetmi shtet

n Europ q njerzit zgjedhin
balancn jet-pun, si prioritetin e tyre m t lart dhe vetm
Ukrahina dhe Shqipria vlersojn t ardhurat. Pjesa tjetr e
vendeve ballkanike konsiderojn prioritet shndetin. Ndrsa
n SHBA, prioritet konsiderohet knaqsia nga jeta, shndeti dhe mjedisi. Tjetr panoram vihet re nga Amerika
e Jugut, n t ciln shtjet
q shqetsojn m tepr jan
edukimi, siguria, shtpia dhe
knaqsia nga jeta.

fryma e re

6 maj 2016

aktualitet
K

omisioni Europian i ka
propozuar Kshillit t Ministrave t BE dhe Parlamentit Europian, heqjen e vizave
pr qytetart e Kosovs. Komisioni Evropian ka propozuar sot
n Kshillin e Bashkimit Europian
dhe Parlamentin Europian heqjen
e vizave pr qytetart e Kosovs,
duke e transferuar Kosovn n
listn pa viza pr t hyr n zonn
Schengen, thuhet n njoftimin
e KE pr mediat. Propozimi sht
paraqitur s bashku me vlersim
pozitiv i Komisionit, t cilt kan
konfirmuar se Kosova ka prmbushur krkesat e udhrrfyesit
pr liberalizimin e vizave t saj.
Komisioneri pr Migracion, Punt
e Brendshme, Dimitris Avramopoulos ka thn se ka ndjekur me
angazhim propozimin pr heqjen
e vizave pr popullin e Kosovs me
pasaporta biometrike.
Ky sht rezultat i puns s
madhe dhe prpjekjeve t suksesshme t autoriteteve t Kosovs
arritjen e reformave t vshtira n
fushn e drejtsis dhe punve t
brendshme dhe m gjer, duke
ndikuar n fusha t tilla si sundimi
i ligjit dhe reforma n drejtsi. Un
e di se sa e rndsishme udhtimi
pa viza pr popullin e Kosovs
dhe jam shum i knaqur me progresin e arritur. Shpresoj se Parlamenti Evropian dhe Kshilli do t

Propozimi sht paraqitur s bashku me

vlersim pozitiv i Komisionit

Historike
Kosova pa viza n Schengen
KE rekomandon liberalizimin

miratoj propozimin ton shum

shpejt, u shpreh komisionari i BE.
N raportin e progresit, Komisioni
konfirmon se Kosova ka plotsuar
t gjitha krkesat e udhrrfyesit
t tij pr liberalizimin e vizave, n

kuptimin q nga dita e miratimit

t ktij propozimi nga ana e Parlamentit Evropian dhe Kshillit,
Kosova do t ket ratifikuar marrveshjen e kufirit me Malin e
Zi dhe forcuar forcuar rrugn n

Zvicra). Qytetart e BE-s tashm

mund t udhtojn n Kosov pa
viza. Kushte t tjera t hyrjes pr qasje n zonn Shengen do t vazhdojn t zbatohen, duke prfshir edhe
nevojn pr t qen n gjendje pr
t provuar mjete t mjaftueshme financiare dhe qllimin e udhtimit.
Heqja e vizave nuk parashikon t
drejtn pr pun n BE. Duke marr
parasysh diskutimet e fundit me
shtetet antare n politikn e vizave
t BE-s n trsi, Komisioni sot ka
propozuar pr t forcuar kt mekanizm pezullimi pr ta br m
t leht pr shtetet antare pr t
njoftuar rrethanat t cilat ojn n
nj pezullim t mundshm dhe q i
mundson Komisionit pr t shkaktuar mekanizmin me iniciativn e
vet, thuhet n raport.

Demokratt
dhe
socialistt
nderojn
m vete t
rnt e Lufts
Antifashiste

Mbyllet procesi T
i formularit, m
10 maj lista se
kush l punn

Ort e fundit t
vetdeklarimit kan qen
vendimtare edhe pr 9
ministra dhe 40 deputet
q deri t premten e javs
s shkuar nuk i kishin
dorzuar formulart

luftn kundr krimit t organizuar

dhe korrupsionit. Kosova ka zbatuar t gjitha krkesat e paraqitura
n t kto katr blloqet e udhrrfyesit t vizave, si dhe ri-integrimin dhe ri-pranimin, t cilat do
t monitorohen n mekanizmin e
post-vizave dhe liberalizimit, Procesin e Stabilizim-Asociimit dhe, nse
sht e nevojshme, me an t ad hoc
t ndjekin mekanizma t tjera. Pasi
propozimi sht miratuar nga Parlamenti Evropian dhe Kshilli, populli
i Kosovs me pasaporta biometrike
do t mund t udhtoj pa viza pr
qndrime t shkurtra deri n 90 dit
pr t gjitha vendet antare t BEs me prjashtim t Irlands dhe
Mbretrin e Bashkuar, si dhe katr
vendet n zonn Schengen (Islanda, Litenshtajni, Norvegjia dhe

Provokimi

Dekriminalizimi

Kush ska dorzuar

formularin e
vetdeklarimit, lamtumir
puns n shtet

gjith t zgjedhurit publik,

prfshir edhe zyrtart e administrats publike, q nuk kan dorzuar formularin e dekriminalizimit
brenda ors 18:00 t dits s mrkur,
duhet t kishin dorzuar formularin
e vetdeklarimit si pjes e zbatimit
t ligjit pr Dekriminalizimin. Nse
ato nuk e kan kryer duhet ti thon
lamtumir postit q ata mbajn n
shtet. Prve vendimit pr t shtyr
me dy or orarin e mbylljes s ktij
procesi, Departamenti i Administrats Publike ka shtuar sportelet pr
t lehtsuar procesin e plotsimit t
formularit, duke theksuar se kush
nuk e dorzon, largohet nga detyra.
Ort e fundit t vetdeklarimit kan
qen vendimtare edhe pr 9 ministra dhe 40 deputet q deri t premten e javs s shkuar nuk i kishin
dorzuar formulart, pasi kishin n
dispozicion vetm t martn dhe t
mrkurn deri n orn 18:00. Burime
zyrtare nga Komisioni Qendror i
Zgjedhjeve konfirmuan mbrmjen
e djeshme suksesin e dorzimeve
t formularve nga deputett dhe
ministrat, ku sipas t njjtave burime
nga KQZ-ja vetm disa or para mbylljes s afatit zyrtar do t intensifikoheshin dorzimet e formularve
pran ktij institucionit, duke br t
mundur q t gjith deputett dhe t
zgjedhurit vendor, si dhe ministrat e
kabinetit qeveritar t zbatojn afatin
ligjor t prcaktuar nga ligji i dekrim-

inalizimit. Ndrsa burime pran

Ministris s Inovacionit, e cila ka n
varsi DAP-in, bjn t ditur se me
datn 10 maj do t prpilohet lista e
sakt e zyrtarve q kan plotsuar
formularin e vetdeklarimit. Pran
DAP-it duhet t dorzojn formularin rreth 25 mij npuns. Formulari
pr modelin e t cilit u deshn or t
gjata negociatash mes palve nis me
plotsimin e gjeneraliteteve aktuale
q mban personi n fjal. Pika e tret
sht dshmia penale ku pyetet nse
ndaj tij ka pasur ndonj her vendim
gjyqsor t prer nga drejtsia shqiptare apo e huaj, dnim me burgim
me vendim gjyqsor joprfundimtar nga nj autoritet shqiptar dhe t
huaj; hetim ose gjykim nga ndonj
autoritet shqiptar apo i huaj nse
sht lshuar ndonjher urdhr
krkimi ndrkombtar ndaj tij pr
ndonj vepr penale; sht dbuar
nga ndonj shtet i huaj; dhe nse
ka jetuar m shum se nj muaj n
ndonj shtet t huaj.

Komunistt me foton e Enver Hoxhs

n varrezat e Dshmorve

bshtets t Partis Komuniste nuk kan munguar as kt

vit tek Varrezat e Dshmorve pr t nderuar t rnt n
Luftn Antifashiste Nacional-lirimtare. Me foto t ish-diktatorit
Enver Hoxha dhe pankarta ku shkruhej Rroft Partia Komuniste,
nostalgjikt e komunizmit kan mbrritur para memorialit Nn
Shqipri pak pasi kan prfunduar homazhet zyrtare t opozits dhe qeveris. Shfaqja e komunistve do 5 Maj tek Varrezat
e Dshmorve ka sjell gjithmon reagimin e opozits q e cilson kt prpjekje pr rehabilitimin e figurs s diktatorit dhe nj
provokim t madh pr shqiptart. Ndrkaq, edhe kt vit, si e majta ashtu edhe e djathta kan nderuar m vete t rnt e Lufts
Antifashiste Nacional lirimtare. Prfaqsuesit e opozits, me
n krye Lulzim Bashn, kryetarin e PD kan zhvilluar homazhe
tek Varrezat e dshmorve n nder t dshmorve t atdheut n
ditn e tyre. N homazhet e opozits ka qen i pranishm edhe
ish-kryeministri Sali Berisha. Demokratt mbrritn n ort e
para t mngjesit, n orn 09:00, n Varrezat e Dshmorve, pr
t shmangur kshtu kontaktet me prfaqsuesit e mazhorancs t
cilt iu drejtuan homazheve rreth ors 10:00. Me n krye kreun e
Kuvendit Ilir Meta, zvends/kryeministrin Niko Peleshi dhe Ministren e Mbrojtjes Mimi Kodheli, prfaqsuesit e mazhorancs zhvilluan homazhe pr nder t dshmorve.

fryma e re

6 maj 2016

ekonomi
91 mij biznese
me status pasiv

Tatimet pastrojn
regjistrin, fshihen
gjysmat e kompanive

ati gjysma e bizneseve n vend

kan rezultuar me statusin pasiv sipas nj selektimi q Drejtoria
e Prgjithshme e Tatimeve ka br
n regjistrin e tatimpaguesve. N
kuadr t lufts ndaj informalitetit,
Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve
ka publikuar listn e tatimpaguesve
me status pasiv, nga i cili rezulton
se jan rreth 91 mij biznese me
kt status. Nga ky selektim i DPT
rezulton q vetm 50 e pr qind e
bizneseve t regjistruara (rreth 180
mij biznese) jan aktualisht aktive. Banka Botrore n kuadr t
mbshtetjes buxhetore pr qeverin
shqiptare kishte rekomanduar disa
masa kundr evazionit fiskal. Sipas Banks rast tipik sht regjistri
i tatimpaguesve, kur nj prqindje
e madhe e tyre jan joefektive. Nga
nj verifikim q ju b regjistrit tatimor, Banka Botrore ka gjetur n fillim t vitit 2014 se, rreth 28 pr qind
e bizneseve jan joefektive. Por tani
kur Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve ka nisur publikimin e regjistrit pasiv t bizneseve rezulton se
gjysma e tyre jan fiktive pasi kan
m shum se tre vite q nuk kan
paguar detyrimet dhe kan kaluar
me status pasiv. Pastrimi i regjistrit
nga bizneset joefektive shihet si
nj mas e par anti-evazion. Pas
ksaj, Drejtoria e Prgjithshme
e Tatimeve duhet t krijoj nj
regjistr me bizneset q realisht
jan tatimpagues. M pas, institucionet financiare ndrkombtare
rekomandojn q ky regjistr t
administrohet n mnyr rigoroze, duke i prjashtuar bizneset q nuk paguajn pr dy apo
tre periudha tatimore rresht. Sipas rekomandimeve t Banks,
bizneset mund t futen srish n
regjistr vetm pasi t ken shlyer
detyrimet. Por, ndrkoh, askush
nuk mund t verifikoj listn e
pastr t bizneseve. Ndrsa lista
tjetr e bizneseve jo korrekt mund
t verifikohet fare leht nse spekulon me faturat e TVSH dhe kjo duhet
ti bhet e ditur menjher publikut.
Pjesa tjetr e bizneseve q jan n
listn e pastr e marrin automatikisht rimbursimin e TVSH-s.
Ndrkoh programi pr kthimin e TVSH duhet pr t kontrolluar, nse furnizuesi nuk sht n
list dhe do t paralajmrojn tatimpaguesin se furnizuesi i tij nuk
sht i autorizuar t lshoj fatura
t TVSH-s. Ndrkoh dogana nuk
duhet t prpunoj importet ose
eksportet pr tregtart q nuk jan
n regjistrin e pastr.

Raporti i Freedom House:

Shqipria, m pak
demokratike se n 2007
K

orrupsioni mbetet m i lart se

periudha 2007-2012 dhe se mesatarja e rajonit. Prkeqsohet
pavarsia e medias, ndrsa prmirsohet vlersimi i procesit zgjedhor Shqipria rezultoi me nj piksim prej 4.14
pr progresin demokratik n vitin 2016,
duke mos shnuar ndryshim n raport
me vitin e mparshm dhe duke qen
m ult se n periudhn 2007-2011, kur
ky tregues ishte posht nivelit 4. Treguesi sht publikuar nga Freedom House
dhe renditja bazohet n nj shkall nga
1 n 7, ku 1 prfaqson nivelin m t
lart t progresit demokratik dhe 7 m
t ultin. Pr Shqiprin raporti sht
prgatitur nga Besfort Lamallari.
N krahasim me vendet e tjera, Shqipria pozicionohet m mir se Kosova
(5.07), Maqedonia (4.29) dhe Bosnja
(4.5) dhe m dobt se Mali i Zi (3.93),
Serbia (3.75), Bullgaria (3.25) dhe Rumania (3.46). Progresi demokratik matet prmes ecuris s nn-treguesve t
qeverisjes kombtare e lokale demokratike, procesit elektoral, shoqris civile,
pavarsis s medias, kuadrit ligjor e
zbatimit t pavarur t tij dhe korrupsionit. Vlersimi i Procesit zgjedhor
sht prmirsuar nga 4.00 n 3.75 pr
shkak t uljes s toneve t fushats,
nj dite t qet e zgjedhjeve, si dhe t
zgjidhjes s shpejt t ankesave pr parregullsi gjat zgjedhjeve lokale t qershorit, thuhet n raport. Vlersimi pr
pavarsin e medias ka rn nga 4.00 n
4.25 pr shkak t kufizimeve editoriale
dhe shkarkimin e gazetarve hetues. Interesat private dhe politike vazhdojn
t dominojn mediat, vlerson raporti.
Treguesit e tjer nuk kan psuar ndryshime n raport me vitin e mparshm
(shih tabeln ).democracy
Korrupsioni vijon t mbetet i lart
n nivelin e 5.25 (pr periudhn 20132016) dhe m i madh se periudha
2007-2012, kur kishte piksimin 5. Ky
tregues sht gjithashtu m i lart se
mesatarja e rajonit, prej 4.89 . N rajon,
korrupsioni m i ult sht n Serbi
(4.25), ndrsa m i larti n Kosov (6).
Shqipria renditet e dyta n rajon pas
Kosovs pr nivelin e korrupsionit.
Raporti thekson se gjat vitit 2015,
Shqipria ka kaluar npr nj sr
reformash dhe operacione t zbatimit
t ligjit q kan pr qllim forcimin e
sundimit t ligjit dhe sjelljen e vendit
m pran Bashkimit Evropian (BE).
Ndrsa reforma e vazhdueshme e drejtsis dhe zbatimi rregullator konsiderohen me rndsi kritike, disa poli-

tika fiskale dhe veprimet e lidhura me

to kan ngritur shqetsime n lidhje
me ashprsin e tyre, efikasitetin dhe
qndrueshmrin. Vendi aspiron pr t
filluar bisedimet e pranimit me BE-n

shum shpejt, por procesi i integrimit

do t ec prpara, vetm nse Shqipria bn prparim t prekshm n
luftn kundr krimit t organizuar dhe
korrupsionit.

projektligji

Ndrmarrjet sociale, n 2017 parashikohen

20 grante me buxhet total 18 milion lek
ka hartuar nj pr. ligj t ri, me an
Qeveria
t s cilit synon q t mbshtes kri-

jimin e ndrmarrjeve sociale, me skemn

e subvencioneve. Pr vitin 2017 parashikohen 20 grante me nj buxhet total 18 milion lek, ndrsa parashikohet t mbshteten
100 vende pune.Prfituesit jan ndar n 4
kategori, mbshtetur n pagn bruto. (shiko tabeln).
Projektligji parashikon se aplikimi i ksaj
skeme ka disa efekte t drejtprdrejta si:
1. Sjell t ardhura pr buxhetin e shtetit
n kategorin e t ardhurave personale.
Tatimi mbi t ardhurat personale mbulon
rreth 8.29% t shpenzimeve q do t bhen
pr kt skem;
2. Nse prfituesit do t vijn t gjith
nga skema e ndihms ekonomike, kjo do t
bj q t ulen shpenzimet pr kt skeme
afrsisht me 8.55 milion lek ose 47.3% e
shpenzimeve pr kt form subvencioni
(prfitimi vjetor pr nj familje sipas PBA
sht 57 040 lek)
3. Personat dalin nga skema e prfitimit
t sigurimit shndetsor falas dhe bhen
kontribuues t saj.
4. Pr vitin 2017 jan parashikuar 100
vende pune me kosto mesatare 50 mij lek
(kryesisht mjete pune). Buxheti total pr kt
produkt sht 5 milion lek. Numri i ndrmarrjeve sociale q mund t mbshteten
sht maksimumi 50. Nse t gjith prfituesit do t bnin pjes n kategorit me
pag bruto 31 dhe 29 mij lek n muaj,
ather shpenzimi sht sa 83% e totalit t

sigurimeve t paguara nga pundhnsi.

5. Fondet pr kt paket jan grante dhe
aplikantt mund t prfitojn deri n 70% t
investimit fillestar pr t filluar veprimtarin
e tyre. Pr vitin 2017 parashikohen 20 grante
me nj buxhet total 18 milion lek.
6. Ndrsa pr vitet 2018 dhe 2019, parashikohen respektivisht 30 dhe 40 grante.
Dhnia e grantit duhet t kushtzohet me
punsimin e t paktn nj personi nga grupet n nevoj dhe kohzgjatja e kontrats t
jet jo m pak se 3 vjet.
7. Nse ndrmarrja sociale do t punsonte 1 person me pag bruto 29 mij lek,
ather kostoja e pundhnsit pr nj vit
sht 406 116 lek. N fund t vitit t tret
pundhnsi do t ket shpenzuar 6 35%
mbi grantin e marr. Nse marrim n konsiderat q ndrmarrjet sociale do t ket
dhe t punsuar t tjer (q nuk i prkasin
grupeve n nevoj), ather t ardhurat
pr buxhetin q do t vijn nga punsimi
do t jen m t mdha. Projektligji vjen
si rezultat i prmirsimit t kuadrit ligjor
n fushn e punsimit dhe prmirsimit
t jetess s grupeve n nevoj, si edhe kujdesit shoqror dhe shndetsor. Ky projektligj sht n prputhje edhe me objektivat
e Strategjis Kombtare pr Punsim dhe
Aftsi 2014-2020, me synim mbrojtjen dhe
prfshirjen sociale t grupeve t pafavorizuara. Projektligji hartohet n prputhje
me programin e prgjithshm analitik t
projekteve t Ministris s Mirqenies Sociale dhe Rinis pr vitin 2016

fryma e re

6 maj 2016

ekonomi
B

anka e Shqipris ka suprizuar duke ulur normn baz

pr t dytn her radhazi, pr
ta uar at n nj tjetr minimum
historik prej 1.25%. N mbledhjen
e mparshme, rreth nj muaj m
par, banka e uli normn n 1.5%.
Kjo sht hera e 15 q institucioni
monetar qendror ul normn baz,
q nga shtatori 2011 kur filloi politikn lehtsuese monetare. Por, nj
ulje e till dy her sht par vetem
n nntor- dhjetor 2013. Prgjithsisht Banka e Shqipris l nj periudh disa mujore q lehtsimi i
politiks t jap efekt.
Vendimi i Banks s Shqipris
vjen n nj koh q konsumi ka rezultuar me rnie pr her t par
q nga viti 1998 dhe kur inflacioni ka qen afr zero pr muajt
e par t 2016-s. Prmes uljes s
norms baz, Banka e Shqipris
i jep sinjal tregun pr lehtsimin
e kostos s kredis dhe rritjes s
shpenzimeve nga individt e bizneset. Pavarsisht se interesat e
kredive n lek n mars zbritn
n minimum historik prej 7.4%,
kredia vijoi t jet e dobt, duke
shnuar nj rnie me 2% me baz
vjetore, ndrsa rritja ka qen minimale n shkurt e mars. Gjithashtu,
n mbledhjen e sotme Kshilli
Mbikqyrs vendosi q norma e
interesit t depozits njditore n
Bankn e Shqipris t jet n nivelin 0.25%, dhe norma e interesit
t kredis njditore n Bankn e
Shqipris t jet n nivelin 2.25%.
Sejko: Rritja ekonomike nn
parashikim
Gjat fjals s tij, guvernatori i
Banks s Shqipris Genti Sejko
pojoi se Informacioni i ri ekonomik dhe monetar i muajve t
fundit ka qen prgjithsisht n
kahun e poshtm t pritjeve tona.
Rritja ekonomike e tremujorit t
katrt t vitit 2015 rezultoi disi m
e ult se parashikimi, ndrsa inflacioni i tremujorit t par t vitit
2016 shnoi nj rnie t fort dhe
t papritur si pasoj e goditjeve t
oferts. Pavarsisht ktyre zhvillimeve, Banka e Shqipris gjykon
se ekonomia shqiptare vazhdon
t mbetet n nj trajektore pozitive zhvillimi. N nj horizont
afatmesm, ne presim nj rritje
ekonomike n prmirsim dhe nj
kthim gradual t inflacionit n objektiv. Megjithat, informacioni i ri
ilustron rrezikun dhe pasigurit q
ka materializimi i ktij skenari. N
veanti, ambienti i jashtm shfaqet
i prkeqsuar si n drejtim t
rritjes s eksporteve tona, ashtu
edhe n drejtim t presioneve dezinflacioniste q burojn prej tij
ndrsa besimi dhe klima e biznesit
n ekonomin shqiptare vazhdojn t mbeten t luhatshme. Kto

BSH bhet agresive, ul srish

normn baz, e on 1.25%

Guvernatori Sejko pesimist, rritja sht nn parashikimet tona

zhvillime tentojn t ngadalsojn

shpejtsin e kthimit t ekonomis n ekuilibr dhe t inflacionit
n objektiv. N prgjigje t tyre, n
vazhdim t analizave dhe parashikimeve t Raportit Tremujor t
Politiks Monetare, t miratuar sot
nga Kshilli Mbikqyrs, si dhe n
linj me qndrimin e mparshm
t politiks monetare, Kshilli
Mbikqyrs vendosi t ul me 0.25
pik prqindje normn baz t interesit. Kjo ulje e norms baz t
interesit synon rritjen e stimulit
monetar n ekonomi. Nprmjet
reduktimit t normave t interesit
n tregun financiar, politika jon
monetare synon t mbshtes
rritjen e mtejshme t kredis, t
konsumit dhe t investimeve private. Kjo lvizje sinjalizon gjithashtu vullnetin e Banks s Shqipris
pr t ndrmarr t gjitha masat e
nevojshme, pr ruajtjen e stabilitetit t mimeve n prputhje me
objektivin e saj t inflacionit. M
lejoni t ofroj n vijim nj pasqyr
m t detajuar t analizave dhe
konkluzioneve tona. Inflacioni
mesatar i tremujorit t par rezultoi n nivelin 0.7%. Brenda
ktij tremujori, inflacioni shnoi
nj rnie t fort gjat dy muajve
t par dhe u stabilizua n nivele
t ulta prej 0.3% n muajin
mars. Rnia e inflacionit ka ardhur
nga goditje t oferts, n formn
e niveleve t ulta t inflacionit t

artikujve ushqimor dhe t rnies

s mimit t nafts, si dhe nga faktor teknik t bazs s lart krahasuese t s njjts periudh t vitit
t kaluar. Kto goditje origjinojn
n masn m t madhe n tregun
ndrkombtar dhe jan reflektuar
n rnie t shpejt t inflacionit
n t gjitha vendet e rajonit. Ndikimi i tyre n inflacion pritet t jet
kalimtar. Megjithat, ky ndikim
do t jet i dukshm edhe gjat
tremujorit t dyt t vitit, por do t
shkoj gradualisht drejt shuarjes
n tremujorin e tret dhe t katrt.
N prgjigje edhe t rritjes ekonomike, niveli i inflacionit n fund
t vitit 2016 pritet t luhatet rreth
vlers 1.9%, nj ulje kjo kundrejt
parashikimit prej 2.3% t Raportit
ton Tremujor paraardhs. Ndonse rnia e inflacionit n tremujorin e par u ndikua nga goditje t
oferts, presionet e prgjithshme
inflacioniste n vend vazhdojn t
mbeten t ulta. Krkesa agregate,
ekspansioni monetar dhe pritjet
inflacioniste, nuk sinjalizojn rikuperim t shpejt t inflacionit
drejt objektivit.
Edhe pse n rritje, krkesa
agregate nuk sht ende e aft t
gjeneroj nj shfrytzim t plot
t kapaciteteve prodhuese, si n
tregun e puns dhe n at t kapitalit. Pr rrjedhoj, presionet pr
rritje t pagave dhe t kostove t
prodhimit mbeten t dobta, ka

reflektohet n vlerat e ulta t inflacionit baz. Sipas t dhnave

t INSTAT-it, ekonomia shqiptare
u rrit me 2.2% gjat tremujorit t
katrt t vitit 2015. Balanca e informacionit t disponuar sugjeron se
ajo ka shnuar norma t ngjashme
rritjeje edhe gjat tremujorit t
par t ktij viti. Nga kndvshtrimi sektorial, rritja ekonomike
sht udhhequr nga zgjerimi i
aktivitetit n sektorin e ndrtimit
dhe t shrbimeve, ndrkoh q
aktiviteti industrial shfaq dobsi
si pasoj e koniunkturs s pafavorshme n tregjet botrore dhe
n partnert tan tregtar. Nga
kndvshtrimi i krkess agregate,
rritja ekonomike sht udhhequr
kryesisht nga zgjerimi i konsumit
familjar dhe i investimeve private.
Kto tendenca pritet t
shoqrojn rritjen ekonomike
edhe gjat vitit 2016. Rritja ekonomike e ktij viti pritet t jet
disi m e lart se norma prej 2.6%
e regjistruar n vitin 2015, por disi
m e ult n krahasim me vlersimet tona paraardhse. Zgjerimi i
aktivitetit ekonomik do t ndihmohet nga vazhdimi i trendit pozitiv t konsumit dhe t investimeve
private. Rritja e tyre pritet t financohet n masn m t madhe nga
kursimet e sektorit privat dhe nga
projektet e investimeve t huaja
direkte, por ajo do t prfitoj
edhe nga kushtet m t favorshme
financiare q priten t ekzistojn
gjat vitit 2016. N prgjigje t politiks monetare stimuluese dhe t
reduktimit t huamarrjes publike
n tregjet e brendshme, ambienti
financiar karakterizohet nga likuiditet i bollshm dhe nga norma
t ulta interesi. Po kshtu, kursi
i kmbimit sht i qndrueshm,
bilancet financiare t bizneseve,
t familjeve dhe t sektorit bankar shfaqen n prmirsim, ndrsa standardet e kreditimit jan
lehtsuar. Megjithat, kto kushte
financiare stimuluese nuk jan
prkthyer ende n rritje t qndrueshme t kredis, si pasoj e
hezitimit t pranishm n sjelljen
e agjentve ekonomik dhe financiar. Duke prjashtuar efektin e
regjistrimit t kredive nga bilancet e bankave, portofoli i kredis
pr sektorin privat shnoi nj rritje
mesatare vjetore prej 2.4% gjat
dy muajve t par t vitit. Banka e

Shqipris gjykon se sistemi bankar duhet t tregohet m realist

dhe i guximshm n vendimet e tij
t kreditimit. Transmetimi i plot i
efekteve t politiks monetare n
tregjet financiare do t shoqrohet
me rritjen e interesimit t bankave
ndaj kreditimit. Gjithashtu, suksesi i planit t masave pr reduktimin e kredive me probleme do
t ndihmoj n uljen e rrezikut t
perceptuar t kreditit. T dy kta
faktor krijojn premisa pr nj
ecuri m t mir t kredis n t
ardhmen. N terma afatmesm,
rritja ekonomike pritet t vij n
prmirsim gjat viteve 2017 e
2018. N kt horizont kohor, ajo
pritet t reflektoj m mir efektet
e politiks monetare stimuluese
dhe t gjej nj mbshtetje m t
madhe nga prmirsimi i mjedisit botror. Ekonomia shqiptare
parashikohet t kthehet gradualisht n ekuilibr gjat vitit 2017,
duke ndihmuar n kthimin e inflacionit n objektiv rreth fundit t
vitit 2018. T dy kto projeksione
shfaqin nj shmangie t leht nga
parashikimi paraardhs, ndrkoh
q balanca e rreziqeve vazhdon
t qndroj n kahun e poshtm.
Duke synuar t krijoj kushte m
t prshtatshme monetare pr
respektimin e objektivit t inflacionit, Kshilli Mbikqyrs vendosi
t ul normn baz t interesit, n
nivelin 1.25%. Gjithashtu, Kshilli
Mbikqyrs vendosi t ruaj normn e interesit t depozits njditore n nivelin 0.25% dhe t zbres
normn e interesit t kredis njditore n nivelin 2.25%. Duke gjykuar
mbi informacionin e disponuar,
Kshilli Mbikqyrs vlerson se
stimuli monetar mund t rritet m
tej gjat vitit 2016, ndrkoh q cikli
rrits i normave t interesit nuk do
t filloj para vitit 2017. N mbyllje,
Kshilli Mbikqyrs gjen me vend
t theksoj se politika monetare
lehtsuese sht nj parakusht i
nevojshm por jo i mjaftueshm
pr gjenerimin e nj rritjeje m t
shpejt dhe m t qndrueshme
ekonomike. Kjo politik duhet t
shoqrohet me forcimin e ritmit t
reformave strukturore n ekonomi,
si dhe me prpjekje t vazhdueshme
pr prmirsimin e klims s biznesit dhe reduktimin e primeve aktuale apo t perceptuara t rrezikut n ekonomi, tha Sejko.

fryma e re

6 maj 2016

10

kultur

Dalin dokumente t
rralla 4-shekullore
t Injac Zamputtit
nga Violeta Murati

otohet pas vdekjes libri i

Injac Zamputtit, si vazhdim e plotsim i veprave
t mparshme n fushn e historis s Shqipris. Bhet fjal pr
Dokumente pr Historin e Shqipris (1623-1653), pasardhs i
dy vllimeve mbi t njjtin argument pr periudhn 1479-1506
(pjesa e par 1479-1499, Tiran
1967; pjesa e dyt 1499-1506, Tiran 1979) dhe tri vllimet mbi
periudhn: 1507-1592; 15931602; 1603-1621. Me kt vepr
dokumentare plotsohet gjith
puna studimore e Zamputtit n
Shqipri, n gjith jetn e tij. Kjo
sht nj pun e ln amanet pr
ta prgatitur i biri, Jozefi n baz
t dosjes q ka ln s gjalli historiani, q shoqron me jetshkrim
kt libr. Njoftohet se ky botim

N dosjen e ndrtuar nga

Zamputti pr kt vllim gjenden
t shtypura me makin shkrimi tri
lidhje: Njra me transkriptimet
e origjinaleve, e dyta me
prkthimet dhe e treta me listat e
personave e t vendeve
sht prfunduar rreth viteve
90-91, duke punuar mbi dokumente, fotokopje q studiuesit ja
sillnin nga arkivat e sidomos nga
Vatikani, kryesisht nga Propaganda Fide. Atij vet nuk iu lejua
asnjher t dilte jasht Shqipris, por duke pasur njohuri
se ku gjendeshin ato dokumente,
i drejtonte personat q dilnin
jasht Shqipris aty ku duhej.
Bhet e ditur se baza pr gjetjen
dhe leximin e dokumenteve kan
filluar qysh n mosh mjaft t re
tek ai, qysh n vitet 30 t shekullit t kaluar, n Kolegjin Saverian
ku ishte msues, nn drejtimin e
albanologut t mirnjohur A. Z.
Valentinit.
I biri i Zamputtit, Jozefi, thot
se metoda e puns s autorit sht

po ajo e vllimeve t mparshme:

Leximi i qmtuar i dokumentit,
duke e hedhur me shkrimin e tij n
fletore t veant. Kjo pun bhej
shpesh me thjerrz (lente) n dor,
pr t gjetur edhe pikat m t vogla
e shkronjat m t ngatrruara t
shkrimeve, nganjher pothuaj t
palexueshme e shpesh t prishura
nga koha. Nga fletorja e shkruar
kt lexim e hidhte n makinn
e shkrimit, duke e kryer gjithnj
vet pa ia dhn asnj daktilografisti, sepse, thot Jozefi, me kt
mnyr, kontrollonte edhe nj
her saktsin e transkriptimit
duke kaluar m pas n punn e
prkthimit.
N dosjen e ndrtuar nga
Zamputti pr kt vllim gjenden
t shtypura me makin shkrimi tri
lidhje: Njra me transkriptimet e
origjinaleve, e dyta me prkthimet dhe e treta me listat e personave e t vendeve. Jozefi bn
t ditur se ksaj here ka shtuar
edhe nj list me disa shtje e t
dhna q gjenden n kto dokumente, si p.sh: arsimi, bestytnit,
dasmat, familja etj. Vllimi hapet
me nj shnim nga vet studiuesi
mbi dosjen e punimit: Ky vllim
sht ndrtuar si plotsim i dy

Botohet pas vdekjes libri i

Injac Zamputtit, si vazhdim
e plotsim i veprave t
mparshme n fushn e
historis s Shqipris.
Bhet fjal pr Dokumente
pr Historin e Shqipris
(1623-1653). I biri i Zamputtit,
Jozefi, t cilit ju la amanet
prkujdesja pr kt vllim,
thot se metoda e puns s
autorit sht po ajo e vllimeve
t mparshme: Leximi i
qmtuar i dokumentit, duke e
hedhur me shkrimin e tij n
fletore t veant, nj pun
q bhej shpesh me thjerrz
(lente) n dor

vllimeve t mia Relacione etj.

Ka materiale t reja t transkriptuara e t prkthyera prej meje t
njkohshme me ato t Relacioneve. Kam materiale t tjera nga A.
Pr. F. t transkriptuara m von
q mund t futen n kt vllim.
N ironi nga i ati, Jozefi thot se
pati luksin, ndonse iu desh
mjaft koh, ta hidhte kt pun n
kompjuter n krahasim me mundimin e makins s shkrimit. Libri
mban gjithsej 169 dokumente, ku
61 prej tyre vijn transkriptuara
e t paprkthyera. N fund sht
sjell jetshkrimi i autorit dhe
bibliografia e tij. Kjo e fundit ishte
prgatitur nga ai vet duke filluar nga botimet e paralufts, ku
familja ka shtuar ato punime t
botuara pas vdekjes s tij. Ja fjalt
e Zamputtit n parathnie pr
kt vllim: Periudha e pasqyruar n kt vllim, e prfshir
ndrmjet viteve 1623-1653, karakterizohet pr Shqiprin Veriore,
duke prfshir edhe Kosovn dhe
pr Shqiprin Qendrore, nga
nj veprimtari intensive e Kishs
Katolike e cila, e mundur n Veriun europian, e ktheu vmendjen e saj politike, prvese drejt
Ameriks Latine e gjetk, edhe

drejt vendeve t jug-lindjes europiane t pushtuara nga Perandoria Otomane. Kjo veprimtari, q
synonte t rivendoste pozicionet
e Kishs Katolike n vendin ton,
u udhhoq nga Kongregacioni i
Propaganda Fides, duke prfshir
klerin e vendit e duke themeluar
misione me fretrit franeskan
italian Kto dokumente t
nxjerra nga Arkivi i Propaganda
Fides trajtojn kryesisht shtjet
kishtare e misionare, ku pasqyrohen edhe konfliktet midis klerit
vends e atij t huaj.Libri sheh
dritn e botimit fal Albanisches
Institut n St. Gallen, drejtuar nga
Albert Ramaj, botuar nga Faik
Konica ku vlersimi vjen se Zamputti ishte shtylla kryesore n Shqipri, q historiografia e mesjets
shqiptare, n kohn e diktaturs
komuniste, t mos jet vetm ideologjike. Qysh n kohn 21-vjeare
Zamputti ligjron letrsin shqipe
n Kolegjin Saverian n krah t
Dom Ndre Mjeds, kurse msimet
q mori nga Giuseppe Valentini
ishin mbreslnse pr tr jetn e
Zamputtit, sidomos si msues pr
leximin e dokumentacionit pr historin shqiptare.

fryma e re

6 maj 2016

m 6 nntor 1639

Pjes nga nj letr e Frang Bardhit,

drejtuar nj prelati n Rom

Vetm sepse kta (misionart franeskan) kishin ndrtuar nj

uratore pak ndryshe prej zakonit t ktij vendi, n nj fshat (t
quajtur) Troshan n juridiksionin tim, kaq shum u trbuan turqit
kryesor t Shqipris, saq e rrnuan dhe e asgjsuan at uratore
q nga themeli, kurse lndn drusore
t saj e ka marr pr vete nj turk i
fuqishm. Nuk u knaqn me kaq, por
menjher kapn zvendsprefektin e
misionit me dy etr t tjer dhe, pasi
i kyn n nj shtpi t nj zoti kryesor turk t Shqipris, i vun do lloj
prangash t rnda n qaf dhe, n kto
mundime, kan qndruar 4 muaj. Pasi
zotrit turq bn shum mbledhje pr
t shoshitur si t na shkaktonin nj
vdekje mizore, si atyre etrve si neve,
m n fund, me mundim shum t
madh tonin e me mjete e marifete t
ndryshme, i kemi shpaguar ata etr
nga duart shtazore e sakrilege t t
pafeve, duke mbledhur te varfria jon dhe e besimtarve rreth
15 mij aspra, ashtu edhe kemi hyr ne vet dorzan pr ata etr
pr nj vit. O Zot shum i lart, nuk mund t shkruhen vuajtjet
tona t prditshme, shpifjet dhe krcnimet q na vijn prej atyre
tiranve. N meshimet tuaja lutuni pr ne shum t shkrett.

koht e sotme studimi

i historis dhe i kulturs
Bizantine, i shfaqjeve
t shumllojta dhe e ndikimeve
t tij, ka marr nj zhvillim t ri
edhe n vendin ton. Ky interes
pr studimet bizantine justifikohet jo vetm pr faktin se populli
shqiptar ka qen mbi 10 shekuj
pjes e Perandoris Bizantine, por
edhe pr lidhjet e ngushta politike,
ekonomike dhe kulturore, t cilat
kan ndikuar n mnyr t drejtprdrejt n mjaft fusha t jets
shoqrore e kulturore n vendin
ton. Shoqata Shqiptare e Studimeve Bizantine, me mbshtetjen
e Ambasads Austriake n Tiran
organizon ditn e nesrme, m
6 maj, nj tryez t rrumbullakt
shkencore, me tem Vlersimi i
Studimeve dhe i Trashgimis Kulturore Bizantine n Shqipri sot.
Kjo veprimtari do t zhvillohet n
Salln Kostandin Shpataraku t
Muzeut Historik Kombtar n Tiran, me pranin e mediave dhe
me pjesmarrjen e akademikve,
profesorve dhe studiuesve nga i
gjith vendi. N punimet e tryezs
s rrumbullakt, ku ndr t tjer
do t referojn profesor Johannes
Koder, prof. dr. Aleksandr Meksi,
prof. dr. Lida Miraj, prof. dr. Pirro
Thomo, prof. dr. Luan Perzhita,
prof. dr. Pllumb Xhufi, lektor
Andi Rembeci etj., do t trajtohen
arritjet e deritanishme n fushn e
studimeve bizantine n Shqipri,
duke vlersuar nivelin e tyre, drejtimet dhe disiplinat studimore, si
edhe metodologjit e prdorura
shkencore.
Konferenca synon t el,
gjithashtu, prmes propozimeve
dhe diskutimeve, perspektiva t
reja n fushn e studimit t artit,
kulturs dhe trashgimis monumentale bizantine n Shqipri
dhe t promovoj bashkpunime
t reja n nivelin kombtar dhe
ndrkombtar.
Shoqata Shqiptare e Studimeve
Bizantine (SHSHSB), antare zyrtare e International Association
of Byzantine Studies sht nj organizm shkencor jofitimprurs,
q ka si qllim promovimin dhe
koordinimin e studimeve bizantine n t gjith territorin e Shqipris, prmes organizimit t
veprimtarive prkatse shkencore
e kulturore. N koht e sotme,
studimi i historis dhe i kulturs
Bizantine, i shfaqjeve t shumllojta dhe e ndikimeve t tij, ka
marr nj zhvillim t ri edhe n
vendin ton. Pas nj periudhe relativisht t gjat jo aktive, Shoqata
Shqiptare e Studimeve Bizantine
(SHSHSB), u rithemelua n vitin
2013 me nismn dhe interesimin
e veant t profesorit Emeritus
Johannes Koder, Institutit t Stu-

11

Gjurmt e Bizantit
n Shqipri

dimeve Mesjetare, Departamenti

i Studimeve Bizantine i Akademis
s Shkencave t Austris dhe President i Shoqats Ndrkombtare t
Studimeve Bizantine (AIEB). Ky interes pr studimet bizantine sht
i natyrshm dhe i justifikuar, jo
vetm pr faktin se populli shqiptar ka qen prmbi 10 shekuj pjes
prbrse e Perandoris Bizantine,
por edhe pr lidhjet e ngushta
politike, ekonomike dhe kulturore,
t cilat kan ndikuar n mnyr
t drejtprdrejt n mjaft fusha t
jets shoqrore e kulturore n vendin ton.
Profesor Johannes Koder u lind
n Vjen, n 1942. I prfundoi studimet m 1965 n Universitetin e
Vjens pr Bizantologji, Filologji
Klasike dhe Filologji Arabe. Vijoi
studimet pasuniversitare si bursant i Institutit Austriak t Arkeologjis n Athin dhe, n vijim,
si bursant i Fondacionit Alexander Von Humboldt n Mynih. Ka
qen profesor n Universitetin e
Mainz-it n Gjermani dhe, nga
viti 1985-2010, profesor i rregullt
i Universitetit t Vjens, n katedrn e profesorit t shquar Herbert
Hunger dhe, njkohsisht, drejtor i
Institutit Austriak t Arkeologjis.
Profesor Johannes Koder ka
kryer, gjithashtu, detyrat e Kryetarit t Kshillit Federal t Profesorve t Universiteteve t Vjens
dhe sht antar i Akademis s

Shkencave t Austris. Aktualisht mban postin e Presidentit t

Shoqats Ndrkombtare t Studimeve Bizantine. sht nderuar
m 1996 me medaljen Urdhri i
Feniksit si edhe me dy dekorata
nga Republika e Austris. sht
profesor Honoris Causa i disa universiteteve dhe antar i jashtm i
Akademis s Shkencave t Greqis. Interesat e tij studimore lidhen
me historin ekonomike, gjeografin, demografin e hapsirs
mesdhetare bizantine, si edhe
me poezin bizantine. Pr her t
par, ai e ka vizituar Shqiprin
n vitin 1965, ku s bashku me
profesor Eric Trapp, kan kryer
studime mbi kodikt bizantin t
Arkivit Qendror Shtetror. Pr her
t dyt, e ka vizituar vendin ton
m 1980, ku ka kryer krkime pr
hartimin e volumit Epirus Vetus t
Tabula Imperii Byzantini, nj atlas
historik dhe gjeografik i Bizantit, i
botuar nga Akademia e Shkencave
e Austris. Shtatori i vitit 1996 do
ta sillte pr her t tret profesor
Johannes Koder n Shqipri, s
bashku me nj grup studentsh
pasuniversitar, pr t vizituar nga
afr monumentet e periudhs bizantine dhe pasbizantine. Profesor Johannes Koder ka botuar nj
numr t madh monografish, t
prkthyera n gjuh t ndryshme,
si edhe shum artikuj shkencor.
Andi Rmbeci

fryma e re

6 maj 2016

12

shndet
VETIT LAKSATIVE

Fiku, fruti
ideal kundr
lodhjes dhe
infeksioneve

rve sasis s madhe t sheqerit q e bn

at frutin ideal kundr lodhjes, fiku sht i
pasur me proteina, fosfor, kalcium, vitamin
A, B dhe C. Fiqt jan t njohur edhe pr vetit laksative, n rast t problemeve me kapsllkun. Pr kt duhet t merrni dhjet kokrra
fiq, ti futini n nj en me nj litr uj, duke i
ln ashtu gjat gjith nats. N mngjes hert
pini lngun dhe hani disa nga kokrrat e ndenjura n uj. Kjo mnyr sht shum efikase

jo vetm pr t rriturit por edhe pr fmijt.

Fiqt mund t prdoren edhe pr t luftuar
infeksione t ndryshme si t ftohtit dhe dhimbjet e fytit. N kto raste 10 fiq duhen futur n
nj litr qumsht t nxeht, dhe pasi t jen
ln pr 15 minuta, duhet ta pini qumshtin
dhe t hani disa kokrra fiq.Fiqt shrbejn gjithashtu pr t parandaluar kancerin,
atakun n zemr,anemin, ulin kolesterolin
dhe ndihmojn pr t kuruar diabetin.

Ja disa mnyra shum

efektive dhe t pazakonta
t prdorimit t hudhrs

udhra sht konsideruar si nj nga ushqimet

mrekulli pr shkak t elementeve ushqyese dhe kuruese
q mbart. Ajo sht konsideruar
gjithashtu si nj nga antibiotikt
m t fuqishm natyral, q sht
e aft t trajtoj edhe disa kushte
shndetsore. N kt postim do
tju paraqesim disa mnyra alternative t prdorjes s hudhrs,
jasht kuzhins:
Pastron fytyrn: shumica e
kremrave dhe sapunve me efekt
pastrues t fytyrs prmbajn
kimikate dhe shkaktojn irritim
t saj. Pastrimi i fytyrs, sidomos
akneve, purave me hudhr do t
ishte nj alternativ e mir dhe e
sigurt. Hudhra prmban allicin,
element i cili ka veti anti-bakteriale, antifungale, antivirale
dhe vepron si nj pastrues shum
i mir pr fytyrn. Priteni nj
thelb hudhr n dy pjes dhe aplikojeni n fytyr. Mbajeni pr 15
minuta dhe m pas shplajeni
fytyrn me uj t vakt. Trajton
kallot dhe krpudhat tek kmbt: revista The New York Times
rekomandon q t mbani kmbt
n nj legen me uj t ngroht
ku t keni grimcuar 23 thelpinj
hudhre. M pas me an t nj lime
t lyer me vaj ulliri hiqni kallot
dhe krpudhat. Lehtson dhimbjet e dhmbit: vendosni nj cop
hudhr n dhmbin q ju dhemb
dhe mbajeni derisa dhimbja tju
jet reduktuar. Ndalon infeksionin e veshve: si e prmendm
edhe m sipr, hudhra ka veti antiboitike. Me an t nj pambuku
lyeni veshin me pak lng hudhre,
kjo mnyr lufton infeksionet.
Redukton njtjen dhe skuqjen:
nse jeni vrar apo keni ndonj

lndim t leht, aplikoni pak lng

hudhre n at zon. Hudhra do
t reduktoj njtjen dhe skuqjen
dhe do t parandaloj infektimin
e zons prreth.
Mbron bimt nga insektet apo
dmtuesit e tjer: n nj shishe
sprucuese hidhni uj dhe disa

thelpinj hudhre t grimcuara.

Spruconi ujin mbi bim dhe insektet do t qndrojn larg. Mund
t kapni peshk: disa peshkatar
mendojn se vendosin nj thelb
hudhr pr t kapur peshk. Nse
peshkimi sht hobi juaj prdoreni kt metod./

Kujdes!

mjekimi

Shenjat q tregojn se jeni t varur nga mblsirat

A

shtu si t gjith stimuluesit e tjer si kafeina apo

drograt e tjera edhe sheqeri krijon varsi. Por
duhet t dini se kjo varsi mund t rezultoj shum
e rrezikshme pr shndetin. Sipas Dr. Mark Hyman,
varsia ndaj sheqerit sht nj rregullim biologjik,
i nxitur nga hormonet dhe neurotransmetuesit q
ojn n dshir t pakontrolluar pr t konsumuar
sheqerna. Sheqeri i rafinuar t krijon m shum
varsi se kokaina,
heroina apo morfina,- thot Pamela Peeke, autore
e Shoqats Ushqimore Fix. Kur
konsumoni sheqer,
ai vepron n t
njjtn
mnyr
n trurin tuaj si,
substancat e tilla
si heroina apo kokaina. Pas konsumimit t sheqerit
shkaktohet prodhimi i dopamins
n tru. Dopamina
sht nj neurotransmetues q njihet si hormoni i
t ndjerit mir. Kshtu pasi t hani mblsira apo
sheqerna, ju do tju duket sikur ndiheni m mir.
Ja disa shenja q ju tregojn se jeni t varur nga
sheqernat: Hani do dit mblsira: kur ju nuk ju
kalon asnj dit pa konsumuar sheqerna apo kur

keni nevoj t menjhershme pr to do t thot se

jeni t varur ndaj tyre. Ju e mbani gjithmon nj sasi
mblsirash rezerv: Nse mbani okollata, biskota
apo mblsira t tjera dhe ato jan dshira juaj m
e madhe pr tu konsumuar mund t tregoj se jeni
t varur prej tyre. Ju hani mblsira edhe kur nuk
jeni t uritur: Gjithkush ka dshira pr ushqime t
caktuara n periudha t ndryshme kohore. Por kur
jeni super t ngopur dhe ju hani nj
mblsir vetm
se vdisni pr
to, tregon se keni
krijuar varsi ndaj
tyre. Ju vazhdoni
t hani mblsira edhe pse keni
probleme shndetsore: Smundjet
e tilla si problemet
me zemrn, diabeti, tensioni i lart,
obeziteti etj ndalojn konsumimin
e sheqernave n
baza ditore. Nse ju e dini kt gj dhe vazhdoni t
hani sheqerna do t thot se jeni t varur prej tyre.
Kur doni t shprbleni veten, bleni nj mblsir:
Ushqimi sht nj mnyr pr t shprblyer veten,
njerzit q jan t varur nga sheqernat n kto raste
do t zgjidhnin gjithmon nj mblsir.

Kura popullore pr
hemorroidet dhe gastritin

hemorroide mjeksia popullore shfrytzon kt skem

mjekimi: Rreth 100 kokrra ferreka
gjembai prgatiten dhe piqen si
kafe, bluhen ose pluhurosen n havan dhe przihen me 20 lug kafeje
aji me mjalt e jepet nga 1 lug kafeje aji n mngjes esll dhe 1 lug
n dark, mbas buke prpara gjumit. N gastrite kronike, si dhe n
smundjen ulceroze gastroduodenale rreth 50 fara gjembai bluhen
si kafe dhe pluhuri przihet me 7
lug gjelle mjalt. Jepet 1 lug gjelle
mikstur, esll n mngjes. Kura:
78 dit dhe mund t prsritet
mbas 2030 dit pushimi, sipas
rastit. Theksojm se mjeksia popullore e Elbasanit ka prvoj t pasur n shfrytzimin masiv t ksaj
bime si dhe n Skrapar, Berat etj.
Kujdes! Kurat e dhna n kt faqe
nuk duhet t merren pa konsultimin me mjekun prkats.

fryma e re

6 maj 2016

letrsi

Udhtimi i
Elisabeth dhe Jean
Paul Champseix
n Tiran, kishte
impresione
tronditse si
sht dhe rrfimi
i mposhtm se
si ky ift arriti t
marr nga psikoza
shqiptare edhe
historin e saj, at
q njihej si politik
e kampit komunist,
por n veanti
duke sjell nj
dshmi historie se
si e morn kt n
Shqipri pr Enver
Hoxhn. Sjellja e
ksaj atmosfere n
librin q u ndalua
t prkthehej,
rikthehet me
prkthimin e ishstudentes Irena
Rambi

13

Libri Bulevardi Stalin nr. 57, rrfimi trondits i iftit francez n Shqiprin
e viteve 82-89, si pedagogt e par t huaj n Fakultetin e Gjuhve t Huaja.

Tirana n vitet 80-t

Pse refuzonte Britania tia
kthente arin Enver Hoxhs
T huaj n Tiran

Duke u nisur pr n Tiran, ne sigurisht e dinim q do prballeshim me

nj jet t vshtir por mendonim se
ajo do pasurohej nga kontaktet q do
t vendosnim me prfaqsuesit e ambasadave t ndryshme. Duke qen se
raportet private me shqiptart ishin t
pamundura, shpresonim se qytetart
e huaj do t organizoheshin pr t
mbijetuar dhe pr t ndrtuar marrdhnie pak a shum normale, por
jo, aspak, dhe kjo megjithse t huajt
jan fort t pakt n numr, sepse ka
vetm rreth pesmbdhjet ambasada. Rast i vetm n bot, as Bashkimi
Sovjetik dhe as Shtetet e Bashkuara
nuk jan t prfaqsuara: Revizionistt
dhe imperialistt nuk e shkelin tokn
shqiptare! Prve Francs, ngjyrat e
Evrops Perndimore mbrohen nga
Italia dhe Greqia. N 1987 vendoset
edhe Gjermania Federale. Q t lejohej t vendoste marrdhnie diplomatike me Shqiprin kjo kish pranuar t
paguante n mnyr tepr t fsheht
dmet e lufts, t cilat nuk u prmendn m zyrtarisht. Ato kishin marr formn e donacioneve n natyr,
ka do i lejoj Gjermanis t siguroj
tregje t rndsishme n Shqipri. Britania e Madhe nuk sht e prfaqsuar
sepse mban n kasafortat e saj thesarin
shqiptar, rreth 360 milion franga ar, t
vjedhura nga nazistt. Ajo refuzon tia
kthej kt thesar Shqipris sepse e
mban at prgjegjse pr dmet q
patn psuar dy anije lufte t hedhura
n er n kanalin e Korfuzit m 1946n. Anglezt ishin prpjekur dikur ta
destabilizonin regjimin me parashutimin e disa diversantve, por pa rezultat. Veprimet anglo-amerikane bashkrendoheshin nga spiuni Kim Philby.
Megjithat, bisedimet jan angazhuar
tashm pr nj pajtim t mundshm.
Lindja prfaqsohet nga Polonia, Rumania, Hungaria, Bullgaria, Gjermania
Lindore, t cils Shqipria nuk i krkon
dmshprblime lufte, dhe ekosllovakia q konsiderohet si syri i Mosks.
Edhe Koreja e Veriut sht e prfaqsuar; punonjsit e saj nuk dalin kurr
n rrug pa stemn e udhheqsit t
madh Kim Il Sung mbrthyer n jak
t xhakets. N fund, tablon e mbyllin Turqia, Algjeria, Egjipti, Vietnami
dhe Kuba. Kshtu, numri i prgjithshm i t huajve n Tiran nuk i kalon
t treqindat. Prve Francs s madhe
dhe zemrgjer, e cila i argton punon-

n jav, ambasadat e tjera dimrojn. Vetm Kina i pranon nj her n

vit djajt e huaj pr ti mundur paq
vende n nj turne pingpongu.

Kur mbrritm n Shqipri, na pati

habitur shum mosbesimi q e karakterizonte shoqrin shqiptare. Kudo
mbretronte nj klim tmerri. Parulla
Vigjilenc, e kudondodhshme, e
yshtte do individ t parandalonte
sabotimet e mundshme t armikut t
brendshm. Sundonte nj atmosfer
luftarake, e ushqyer edhe nga ndrtimi i nj numri t pafund bunkersh
rreshtuar npr fshatra, propaganda
anti-jugosllave. Spiunimi nxitej dhe
shpesh ishte i pranishm edhe npr
filmat pr fmij. Heronjt e vegjl
vzhgonin me dyshim aktet e individve ose gjat lufts, ose pas saj.
Ata u shmangeshin makinacioneve
dhe shkonin u tregonin partizanve
ose autoriteteve komuniste, pr ka
prgzoheshin. As i huaji nuk i shpton dot ksaj ndjesie t lodhshme. Ai e
di se edhe n rrug nuk i shpton dot
syrit kolektiv dhe se mund t akuzohet
pr synime dashakeqse ndaj shtetit
shqiptar. Nganjher kjo kthehet n
estrad. Nj dit, nj roje i ambasads
italiane po shtiste me t shoqen me
makin. E kapi nj nevoj e ngutshme
dhe e ndaloi makinn n an t nj kodrine me shkurre aq t dobishme n
kto raste. Zgjodhi nj gmush dhe
u zbraz. Mirpo nuk e kishte marr
parasysh vigjilencn shqiptare, e cila
ushqen parullat e kudondodhura si
t ishte nj urdhres fetare hyjnore.
Disa fmij t vegjl, t ushqyer me

armikut t huaj. Lajmruan disa

ushtar q po kalonin atypari, ka
nuk ishte aspak e vshtir sepse
kta i gjeje pak a shum kudo, dhe
t gjith bashk po e prisnin italianin e pabes q po vinte kodrs
teposht. E pyetn se far kishte
br mirpo ky nuk dinte shqip
dhe u nxitua t futet n makin
pr tu larguar. Ushtarakt rrethuan makinn, e krcnuan dhe e
detyruan t dilte nga makina pr
tu shpjeguar. Prpjekja e tij pr t
ikur i kishte nxehur ca m shum
gjakrat: Nuk kishte m dyshim se
dika po luhej aty. Italiani i pafat e kuptoi m n fund se far
krkonin dhe nuk deshi t tregonte me shenja aktin e dobishm
q sapo kishte kryer. Duke ditur se nj numr i madh shqiptarsh e flasin italishten, u rrek
tu shpjegonte n gjuhn e Dantes
se pr far i ishin dashur ferrat. Ushtris popullore iu shqyen
syt nga zhgnjimi. Mirpo ngelej edhe nj fishek n mes, mos
vall ky kishte gnjyer? Ather
iu krkua t tregonte faktet. Biri
i ujkonjs e ndjeu dinjitetin t
plagosur dhe i drrmuar sa ska
m, iu ngjit kodrins prpjet, i
ndjekur nga ushtart n radh. E
gjeti gmushn n fjal dhe u tregoi t gjithve provn e padiskutueshme t pafajsis s tij. Kto lloj
incidentesh nuk ndihmojn n
afrimin e popujve, po ti besojm
tonit me t cilin na u rrfye incidenti n fjal. Familja sht streha
e vetme ku njeriu sht i sigurt se

seriale plot spiun, menduan se m n

fund u kishte ardhur dita pr tu br
heronj t socializmit dhe se do t thyenin kushedi plan t mbrapsht t

nuk do e spiunojn. Aty mund t

bhet shaka, t dgjohen ose t
shihen emisione t huaja. Maska
q mbahet n shoqri bie. Fmi-

Vigjilenc dhe spiunim

jt, t adhuruar prej prindrve,

luajn nj rol themelor sepse
e gzojn shtpin dhe u japin
prindrve mundsin e vetme
pr t ushtruar prgjegjsit e
tyre. Kt tablo e errson hyrja e
fmijs n klas t par sepse aty
ai i nnshtrohet nj katekizmi t
fort dhe ndodh tu kundrvihet
prindrve. N kt rast, shqiptart
thon q fmija sht nn ndikim. Shtpia ka karakter familjar
dhe, prve festave si p.sh. fejesa
apo martesa, nuk organizohen
pritje. Fmijt luajn jasht, burrat bisedojn n kafene dhe t
rinjt bjn xhiro. Studentt konviktor pohonin se nuk e kishin
shkelur kurr pragun e shtpis
s tiranasve. Kur dikush do t takoj nj person jasht familjes s
vet, e thrret nga jasht dhe pret
q ky t dal n dritare. Arkitektura e shtpive private si n qytet
si n fshat sht shum domethnse. Mure t larta prej tullash e
izolojn shtpin dhe e mbrojn
at nga shikimet e kureshtarve.
Shpesh, kur konsiderohet se muri
rrethues sht tepr i ult, ai
lartsohet. N fshat, shtpit jan
t rrethuara me gardhe kallamash.
Kolegt nuk shkonin te njritjetri dhe studentt mbanin me
profesort nj distanc t uditshme. Nj studente vinte shpesh
ti tregonte Elizabets trishtimin se ishte ndar nga fmija
e saj q jetonte me t gjyshen n
provinc, dhe qahej se nuk i fliste
dot askujt pr kt megjithse nuk
ishte e vetmja n kt rast. Disa t
tjer vinin t bisedonin me ne pr
filma apo pjes teatrale q i kishin
par, por pr t cilat nuk donin t
flisnin me shokt e tyre sepse nuk
kishin besim. Disa t tjer, tashm
intelektual, konstatonin me nj
lloj trazimi plot ankth se mjedisi i
tyre familjar, sidomos kur ishte me
origjin modeste dhe pak i shkolluar, nuk ishte m pr ta mjedisi
i ndrruar, por megjithat asgj
tjetr nuk ia zinte dot vendin. Kjo
munges e imentos shoqrore
sht ideale pr regjimin. Mosbesimi i lasht i shpirtit klanor q
e sheh tjetrin si t huaj, i siguroi
regjimit nj rehati t madhe sepse
kshtu nuk mund t krijohet as
edhe embrioni m i vogl i ndonj
shoqate apo sindikate.

fryma e re

6 maj 2016

14

sport

Historike, Kosova bhet

zyrtarisht pjes e UEFA-s
3

Maj 2016. Kosova ka nj

tjetr dat historike. Federata Kosovare e Futbollit sht
zyrtarisht antarja e 55-t e UEFAs. Vendimi u morr n Kongresin e
Zakonshm t Konfederats Europiane, t zhvilluar n kryeqytetin
e Hungaris, Budapest. Pranimi u
realizua pas 28 votave t siguruara, aq sa ishin t nevojshme pr
nj maxhoranc t thjesht nga
54 federata antare t UEFA-s. 24
federata votuan kundr dhe 2 abstenuan, por n fund Kosova u
antarsua me t drejta t plota.
Optimizmi pr pranimin e prfaqsueses s Kosovs kishte nisur dit prpara zhvillimeve t
punimeve t Kongresit, q u drejtua nga Theodore Theodoridis
dhe presidenti i prkohshm,
Angel Maria Villar. Por, edhe pse
Kosova njihet si shtet nga 38 vende
antare t Konfederats Europiane q votuan, pranimi nuk ishte i
leht, ashtu si u mendua n fillim.
Me pranimin n UEFA merr fund
kalvari i prfaqsueses s Kosovs,
q prej 6 Majit 2008 hodhi hapin e
par drejt ndrkombtarizimit, me
krkesn q n at koh nuk u miratua nga FIFA. Por, me antarsimin pran UEFA-s edhe pranimi
n FIFA sht shtje ditsh dhe
pritet t realizohet n Kongresin
e institucionit q drejton futbollin botror m 12 dhe 13 Maj n
Mexico City. Kjo sht arsyeja
prse menjher pas aprovimit
t marr nga pjesa m e madhe e
federatave Europiane, tashm pr
Kosovn do t nisin procedurat
pr tu prfshir n programin e
kualifikueseve t Botrorit 2018 q
do t zhvillohet n Rusi.
Deklarata - Njeriu q zghidhi
ngrin n UEFA duke i ndezur
dritn jeshile Kosovs pr tu votuar n Kongresin e Budapestit, Alasdair Bell, flet n lidhje me aksionet ligjore q mund t ndrmarr
Federata e Serbis n t ardhmen.
Prfaqsuesi i shtjeve ligjore n
institucionin m t lart t futbollit
europian, e pranon se Serbia mund
ta apeloj vendimin n Gjykatn e
Arbitrazhit Sportiv, por shton se n
aspektin ligjor, UEFA nuk ka pse t
trembet nga kjo gj. Ne zhvilluam
nj proces demokratik vendimmarrjeje q lidhet ekskluzivisht me
sportin. Pyetja e par ishte nse
Kosova ishte e gatshme t bhej
pjes e UEFA-s. N kndvshtrimin
ton, prgjigja jon pr kt pyetje
sht po. Pyetja e dyt u drejtohej
antarve tan nse dshironin

procesi

Rruga e futbollit
kosovar
drejt njohjes
ndrkombtare
M

q Kosova t bhej pjes e UEFA-s

dhe ata votuan pro. Nuk mund t
parashikoj se far do t ndodh
n t ardhmen por ju siguroj q kjo
shtje nuk na shqetson aspak.
N t njjtn linj qndron edhe
sekretari i prgjithshm Theodore
Theodoridis, sipas t cilit tashm
duhet pritur edhe vendimi q do
t marr FIFA n kongresin e mesit

t ktij muaji. N rast se edhe FIFA

e pranon Kosovn si antare me t
drejta t plota, ather Kombtarja
e Albert BUnjakit do t nis menjher prgatitjet pr t marr pjes
n fazn eliminatore t Botrorit
2018 q starton n muajin Shtator.
Kosova mund t caktohet n grupin
I dhe ndeshjen e par mund t zhvilloj n Finland.

e njohjen zyrtare nga ana e UEFA-s, prfaqsuesja e Kosovs do t

nis nj rrugtim t ri edhe pse hapat e par n arenn ndrkombtare i hodhi dy vite m par. N 2014-n, Kosova zhvilloi ndeshjen e
par miqsore fal drits jeshile t marr nga institucionet e futbollit
ndrkombtar, edhe pse nuk u lejua q skuadra t prfaqsohej nga simbolet zyrtare. Ky ishte hapi i par i madh drejt prfaqesimit n arenn e
futbollit ndrkombtar. Miqsorja e par e skuadrs s Bunjakit u zhvillua n datn 5 Mars t vitit 2014 kundr Haitit n stadiumin e rinovuar
t Mitrovics. Ndeshja u mbyll n barzim pa gola ndrsa n muajin Maj,
stadiumin Adem Jashari e vizitoi Turqia pr sfidn e dyt zyrtare ku
miqt triumfuan me rezultatin e thell 6-1. Pak dit m von, prfaqsuesja e Kosovs luajti edhe miqsoren e par zyrtare jasht kufijve.
N Gjenev t Zvicrs, ishte Senegali q kaloi 3-1 skuadrn e Bunjakit,
ndrsa n datn 7 Shtator n vitit 2014, Prishtina hapi dyert pr ndeshjen
e katrty miqsore kundr Omanit ku Kosova arriti t siguronte fitoren
e par me rezultatin 1-0. Do t duhej t kalonte m shum se nj vit q
Prfaqsuesja e Kosovs t rikthehej n nj test miqsor pasi n 10 Tetor
t vitit 2015, Prishtinn e vizitoi Guinea Ekuatoriale q u dorzua prball Kosovs 2-0, ndrsa n 13 Nntor t vitit t shkuar Vllazrorja ndaj
Shqipris kulmoi me nj 90 minutsh historik ku prgaqesuesja m e re
e kontinentit sfidoi kuqezinjt e De Biasit. Barazimi 2-2 kulmoi me festn
n shkallt e stadiumit t Prishtins ku mijra t pranishm ishin dshmitar t fests mbarshqiptare. 6 miqsore zyrtare t njohura nga UEFA
dhe FIFA q pasuan kalvarin e gjat t Prfaqsueses s Kosovs, e cila
sht themeluar n vitin 1993 dhe q prej atij viti e deri n 2010-n, Kosova luajti 6 ndeshje jo zyrtare mes t cilave 3 me Shqiprin. Tashm pr
Kombtaren m t re t antarsuar me t drejta t plota n UEFA, nis
nj histori e re pasi miqsoret pa himn dhe flamur do t zvendsohen
nga prfaqsimi dinjitoz i Kosovs n arenn e futbollit ndrkombtar.

deklarata

e bujshme

Luiano Moxhi menaxher

i skuadrs s Dinamos

De Biazi: sht nder t

jesh trajner i Kombtares Italiane
G
ianni De Biasi provon t
mbetet i prqendruar te
pjesmarrja e Kombtares n
Kampionatin Europian. Por, sa
her q n loj hyn Italia, trajneri
e ka t pamundur t rezistoj,
ashtu si ndodhi pas fjalve t alter Zenga-s, q e cilsoi favorit
pr stolin e t kaltrve. Gianni De
Biasi: E falnderoj, por shpresoj
q t mos ndodh si n politik, ku emri futet n qarkullim
shum shpejt dhe pastej digjt
Le t themi q n kto momente
jam tejet i prqendruar te Euro
2016 n Franc dhe te objektivat
q kemi vendosur , pasi dshiroj
t luaj t gjitha kartat q kam n
dor gjat Kampionatit Europian. E kam t qart q do t jet
e vshtir: Nuk do t shkojm n
Franc pr turizm, por pr t
br dika t rndsishme. I pyetur m konkretisht pr ndjesin
q vlersohet mes kandidatve
pr Kombtaren Italiane, De Biasi e prsrit se do ta kishte pr

nder. Cili sht ai q nuk dshiron t drejtoj prfaqsuesen e

vendit t tij? Mendoj se kjo sht
nj arsye pr t qen shum krenar. Pr m tepr Italia sht
Italia, nj skuadr katr her
kampione e bots. Besoj se ne
italiant mund t krijojm gjithmon hapsira t rndsishme
n futbollin ndrkombtar. Me
teknikun q l gjithka t hapur,
koha e vendimeve duket se do t
jet ajo pas pjesmarrjes historike t Shqipris n evenimentin
m t rndsishm. Por, e ardhmja mnjan, De Biasi foli edhe
pr lajmin m t rndsishm
t javs fundit, titulli i fituar nga
Leicester i Claudio Ranierit. Me
Ranierin flasim do t diel, kam
br tifo si i mendur. Fitoi nj
kampionat si ai anglez, ku ka nj
nivel t shklqyer. Ishte gjja m
e bukur dhe m poetike e ktij
futbolli q shpesh lidhet me
parat dhe shum pak me vlerat.
Leicester si Shqipria? Dy re-

Cili sht ai q nuk dshiron t

drejtoj prfaqsuesen e vendit t
tij? Mendoj se kjo sht nj arsye
pr t qen shum krenar.
alitetet jan t prafrt. Ngjashmria lidhet me faktin se edhe
ne cilsoheshim nj skuadr
e vogl, por q n grupin ton
kaluam skuadra si Serbia apo
Danimarkn. Kjo na afron n
disa aspekte. Ne kemi dal
shpesh n lajmet e CNN, por s
fundmi edhe Leicester ka prbr lajm n t gjitha televizionet dhe gazetat.

izita e Luiano Moxhit n

kryeqytet gjat orve t fundit
por dhe n Elbasan Arena pr
t ndjekur ndeshjes mes Elbasanit dhe Dinamos n Kategorin e
par krijoi jo pak pshtjellim pr
qllimin e saj. Pr m tepr ishdrejtuesi I klubit t Juventusit dhe
personazhi kryesor I skandalit t
Calciopolit n vitin 2006 n Itali,
shoqrohej dhe presidenti aktual
I bluve, Besnik Sulaj. Fillimisht
u prfol se Moxhi mund t ishte
I interesuar pr blerjen e klubit
dinamovit, por nj burim pran
Sulajt ka br t ditur se Moggi
sht I interesuar jo pr blerjen
e klubit por pr menaxhimin e
Dinamos, pr ta br shndrruar
at n nj klub fitues si n fush
gjithashtu dhe n financ, pak a
shum si Juventusi q ai drejtonte dikur. Mendohet q Moxhi do
t marr me vete n Tiran stafin
e tij pr t punuar pr ngritjen e
skuadrs kryeqytetase dhe Sulaj
n krahun tjetr do t ruaj statusin si president I klubit.

fryma e re

6 maj 2016

15

sport

PSG, gati 300 mln euro

pr Ronaldon e Neymar
N

eymar nuk do t largohet nga Barcelona.

sht fenomeni Ronaldo ai q siguron tifozt e skuadrs
katalanase se ylli brazilian do ta
vazhdj aventurn n stadiumin
Camp Nou. Pavarsisht zrave
q e lidhin Neymar me Paris Saint
Germain pr shkak t deklaratave kontradiktore t agjentit t tij,
agner Ribeiro, ish sulmuesi i Selecaos beson se ylli aktual i Brazilit
nuk dshiron ti jap lamtumirn
skuadrs spanjolle. Nuk besoj se
Neymar do t largohet nga Barcelona ku ai sht ambjentuar shum
mir me qytetin dhe skuadrn.
Nuk besoj aspak se zhvendosja e
tij drejt Parisit do t konkretizohet, thekson Ronaldo q shton
se Neymar sht pjes e nj prej
skuadrave m t mira t planetit
ku ka arritur t fitoj gjithka. Por
pavarsisht deklarats s fenomenit, Paris Saint Germain duket
se po lviz prapa kuintave pr t
siguruar shrbimet e 24-vjearit.
Presidenti Nasser Al-Hhelaifi
krkon t paguaj klauzoln e
largimit t Neymar. Lajmin e bn

t ditur Gazzetta Dello Sport q

thekson se manjati nga LIndja e
Mesme ka gati 300 milion Euro
pr brazilianin dhe portugezin e
Realit t Madridit, Cristiano Ronaldo. Zlatan Ibrahimovic nuk ka
pranuar t rinovoj me kampiont e Francs dhe n kt mnyr,
Al Khelaifi mendon pr t br
nj revolucion t vrtet pasi
Champions League mbetet ob-

jektivi i vrtet i tij. N llogarin

e Barcelons ai ka premtuar t
derdhe 193 milion Euro, ndrsa
pjesa tjetr planifikohet t shkoj
n arkn Los Blancos, madje
sipas gazets italiane, sulmuesi
i skuadrs madrilene ka dhn
ok pr finalizimin e operacionit
menjher n fund t sezonit
aktual pasi parizient i kan ofruar
plot 26 milion Euro n sezon.

prballja

R.Madrid
A.Madrid, finale
spanjolle n
Champions League

Nj finale e tra spanjolle n

Uefa Champions League. Reali i
Madridit do t prballet me Atletikon n finalen e Milanos, pasi
mundi 1-0 n ndeshjen e kthimit
Manchester City-n. Nj sukses i
merituar pr ekipin e Zidane q
vazhdon rrugn drejt trofeut t
11-t fal nj goli t Bale, q u
ndihmua dhe nga nj devijim i
Fernandos. Reali kishte n kt
sfid dhe shrbimet e Ronaldos q arriti t riaftsohet pr
sfidn e kthimit dhe pse n fakt
nuk mundi dot t shnoj pr t
thyer rekordin e golave, q mba-

largimi

eventi

Juventus i bn presion
Pogbas pr t ardhmen
F

itimi i titullit kampion n

Itali pr Juventusin sht
kthyer n dicka normale. Kt
fakt e vrteton dhe dominimi i
bardhezinjve pr 5 vite radhazi.
Vmendja e drejtuesve t Zonjs
s Vjetr tashm sht kthyer
nga trofeu i Champions League
dhe pr ta arritur kt objektiv
skuadra ka nevoj pr prforcime
cilsore. Trajneri i Juventusit
Masililiano Allegri dhe drejtori
i prgjithshm i bardhezinjve
Beppe Marrota do t takohen
pr t firmosur kontratn e re t
teknikut livornez, por dhe pr t
diskutuar mbi merkaton. Paul
Pogba sht kryefjala n kampin
torinez. Largimi i tij nuk sht
nj opsion dhe pr ta mbajtur
at, kampiont e Italis jan t
gatshm ti ofrojn francezit nj
rritje page, por nse mesfushori dshiron largimin atij do ti
duhet t njoftoj klubin brnda
ktyre 15-20 ditve. M pas n
listn e lojtarve, q krkohen t
mbeten n Torino sht sulmuesi

Alvaro Morata i cili sht dhn

n form huazimi tek Juventusi.
Kontrata e spanjollit sht me t
drejt riblereje nga ana e klubit
t Real Madrid. Beppe Marotta
duket se ka ndrmnd ti ofroj
Florentino Perezit 25 milion
Euro, pr ta mbajtur Moratn,por
me shum gjasa oferta pritet t
refuzohet. E njtja situat sht
edhe pr kolumbianin Juan
Cuadrado, i huazuar nga skuadra
e Chelsea. Trajneri i ri Bluve t
Londrs Antonio Conte do t
bj t pamundurn pr ta rikthyer at n Stanford Bridge. N
frontin e afrimeve Andre Gomez
i Valencias sht vn n qndr
t vmendjes. Vlera e kartonit
t mesfushorit kap shifrn e 30
milion Eurove. Shkodran Mustafi shihet si nj alternativ e
mir n repartin e prapavijs.
24-vjecari mund t aktivizohet
n qdr t mbrojtjes por edhe
n krah. Vlera e kartonit t shqiptarit sht 15 milion Euro.
Nj pafundsi emrash n listn

het po nga vet ai n kt kompeticion. Kalimi n finale ishte i

merituar pr Realin q dominoi
ndeshjen n pjesn m t madhe
t saj prball nj City pragmatist. Gjithsesi dhe anglezt patn

nj mundsi t mir
pr t barazuar me Fernandinho n minutn
e 44-t, me topin q
u prplas n shtyll.
Te traversa u ndal dhe
Bale n minutn e 66t. Megjithat mungesa e fatit n kt rast
nuk ndikoi n rezultatin
prfundimtar
pasi n finale shkoi Reali, duke
prsritur sfidn e Lisbons s
dy vjetve m par, kur n Da
Luz luajtn prball njri-tjetrit,
pikrisht Real dhe Atletiko.

E rall, nna dhe i biri garojn

s bashku me Lojrat Olimpike

Trajneri i Juventusit
Masililiano Allegri dhe drejtori
i prgjithshm i bardhezinjve
Beppe Marrota do t takohen
pr t firmosur kontratn e re t
teknikut livornez, por dhe pr t
diskutuar mbi merkaton
e dshirave t Juventusit, por perpara se t nis puna pr afrimin e
ndonjrit prejt tyre, si fillim duhet
blinduar Allegri dhe m pas t nisin tratativat.

r her t par n historin e Lojrave Olimpike, nna dhe i

biri do t marrin pjes prkrah njri-tjetrit n eventin m t
rndsishm sportiv. Bhet fjal pr gjeorgjiant Nino Salukvadze
dhe Tsotne Machavariani q do t garojn n disiplinn e qitjes me
ajr, me pistolet n distancn 10 metra. Nino Salukvadze sht
47-vjeare dhe prvese nj veterane e sportit, mund t cilsohet
edhe nj prej emrave m t mdhenj t ksaj disipline n 30 vitet
e fundit. Me pjesmarrjen n Rio 2016 ajo regjistron Olimpiadn
e tet n karrier, ku
ka fituar nj medalje
t art, nj argjend
dhe nj bronz. Ashtu
si e ma, edhe djali
19-vjear, Tsotne arriti t siguronte kualifikimin pr Lojrat n
Brazil. Megjithat, dy
gjeorgjiant nuk do t
jet n gjendje q t
sfidohen. Kjo pr faktin se n disiplinn e
qitjes me ajr, meshkujt dhe femrat konkurrojn t ndar. N historin e Olimpiads, deri m tani ka patur 70 raste t sportistve
me lidhje familjare q kan garuar n t njjtin edicion, por asnjher m par nuk ishte regjistruar kombinimi nn dhe djal. Ata
q kan pasur m s shumti knaqsin t garonin s bashku me
djemt kan qen baballart me 56 raste. Kombinimi baba-vajz ka
ndodhur 12 her, ndrsa ai nn-vajz n dy raste.

fryma e re

6 maj 2016

CILN VEZ T ZGJEDH N DYQAN?

16

T BLESH VEZ SOT NUK SHT M AQ E THJESHT SI M PAR:

1.Vshtirsia e 1-r : A po zgjedh vezn m t shndetshme pr fmijn tim?
2.Vshtirsia e 2-t : Nuk i kuptoj far thon paketimet dhe ka kaq shum lloje...
T gjitha kto probleme tashm i ka zgjidhur veza KOKOVE !
1.T gjitha vezt e tjera jan nga pula t rritura n kafaze , pra industriale . Veza KOKOVE sht
VEZ FSHATI nga pulat e rritura n kapanone t hapura, JO N KAFAZE dhe t kombinuar me
natyrn, duke garantuar cilsi m t lart dhe shije t shklqyer.
2. KOKOVE sht veza m e shndetshme jo vetm se prodhohet nga pula t rritura me ushqim
natyral JO OMGJ por edhe sepse rriten n zonn e pastr dhe t shndetshme t ajupit.

Nje Kokove ne dite baraz me vetem 70 kalori por me 14 ushqyes esenciale !

Nje Kokove ne dite eshte si te marresh nje tablete multivitaminale.

Ekstr
TI at
A
H

skta
fre

NGA

VEZ F
S

NJE KOKOVE NE DITE ESHTE USHQIMI ME I MIRE NE BOTE !

RRITJA E LIR

Nje Kokove ne dite i jep trupit tuaj:

Koline qe i jep energji trurit dhe forcon kujtesen.
Luteine dhe zeaksantine per mbrojtjen e syve nga rrezet ultravjollce dhe dielli.
Proteine komplete per energji qe zgjat, riparimin e indeve te demtuar, ruajtjen e metabolizmit etj
Selen qe sht thelbsor pr riprodhimin dhe funksionin e tiroides.
Vitamine B9 ose acid folik per rritjen e qelizave dhe forcimin e metabolizmit.
Vitamine A, qe eshte shume e rendesishme per ruajtjen e shikimit, lekures dhe imunitetit
Hekur, qe eshte i rendesishem per transportin e oksigjenit drejt organeve dhe muskujve.
Zink qe esht i rndsishm pr shndetin e trurit, imunitetin dhe zhvillimin e qelizave.

REKOMANDIMI YN :
Veza KOKOVE garanton shndetin tuaj sepse sht EXTRA e FRESKT dhe m e kontrolluar
sesa vezt e tjera q tregtohen nga fshati, q nga vaksinimi deri te kontrollet periodike nga
institucionet e kontrollit ushqimor.
Shum vende t bots n respektim t t drejtave t shpendve e kan kuzuar rritjen
INDUSTRIALE t pulave n kapanone t mbyllura. Bashkohu edhe ti n mbrojtje t cilsis!

VEZA JON

Adresa

COCOAL. shpk, Maminas, Durrs, Albania

Email: cocoal.shpk@gmail.com

Enti botues: Helga'SSecrets

Perktheu: Capajev Zeres
Autor: Madam Helena Blavatsky
Nr. faqeve: 380
mimi: 1 000 leke
Libri i dyte por shume bazik i autores se famshme Madam
Helena Blavatsky, mbi Teozofine, fene e dijes, historine
e saj, perfaqesuesit me te shquar te saj ne histori, rrenjet
e saj dhe ngjashmerite e ndryshimet mes saj dhe fese,
filozofise e shkences; ide mbi debatin mes kreacionisteve
dhe darvinisteve mbi origjinen e specieve; cilat jane ligjet
baze te Universit dhe ndertimi i tij holografik; dhe mbi te
gjitha nje analize e vecante e qenies, njeriut, elementet e tij
perberes, ne ndryshim nga feja dhe shkenca dhe ngjashmeria
me budizmin ne disa drejtime. Autorja ka qene e preferuara
e shume rrymave ideologjike dhe nga frimasoneria ne
shekullin e fundit dhe sidomos ka patur ithtare te saj nazistet
me te shquar, me ne krye Hitlerin, tek Shoqeria teozofiste
Thule ku spikasnin ideologe te ndryshem dhe teozofiste si
Karl Haushofer, Rudolf von Sebottendorf, Rudolf Hes, Alfred
Shelenberg, Ditrih Ekhart, Adolf Hitler, etj; Por nazistet i
shtremberuan parimet e saj themelore te barazise se racave.

Nj nga librat m t rndsishm

mbi ontologjin i t gjitha kohrave