Professional Documents
Culture Documents
A Muibun Lai Nasepna by Rev Job Nang Khaw Thawng
A Muibun Lai Nasepna by Rev Job Nang Khaw Thawng
Job Thawngno
Vandaitui Literature Ministry
151/16 Tahan, Kalymyo
thangba tawh kuamah in hih zo den lo hi. Tua banah, type writer, press
bek zong hi loin computer khawng hong om lailai ciang, hoih mahmahin
tam bei mahmah sawnsawn hi. Tua ahih man in haksa pipi-a i bawlzawh
nadingin;
(1) Press lai khetnapi tawh bawl ding ihih leh hoih takin kiho
thei peuh lehang sum piak khit pah kul tuan lo hi. Bat bawl
sak phot ding a, sum i neizah khat pia phot ding hi. Laibu
a kizawh ciangin manlangin zuak saisai pah ding a, ngah
masak piak masak hi peuhleh kilap mahmah hi. Kum khatin
sazian sit nihvei bang bek lut ahih manin tua hun lapsak ding
hi. Amau zong nasep ngah suak a, sumh tuan lo uh hi. Thu
maaanna i neih kei leh bel hong muang het lo ding uh hi.
(2) Sum le paai hong sik pak ding sumnei mimuan zong ding hi.
A laibu sung thu leh a thupi zia cihte limtakin va gen siam
peuh lehang sumnei pawl khat in hong sik pak thei lua uh hi.
A meet hong la lo ding uh a, a zian bel lohkik ding hi. Sum nen
suak a bat hangin amau sumnei hi lel ahih manin phamawh lo
hi. A thupit zia, a kisapzia telsak ding kisam hi.
(3) A si khinsa a nu a pa phawkna, sanggamte khat peuh phawkna,
nupa kiteen kum tuazah cin' phawkna cihte a kipan phawkna
khat pepeuh tawh sum hong sik nuam zong om thei hi. Tua
bangin hong sik ciangun a laibu nung lamah maw, mun khat
teitei ah, amau phawkna tangthu a tuamtuamte helsak dinghi.
A piak nop peuh a piak dingun laibu 20/30 bang piak ding
kilawm laihi. Sum le paai hong sikteng uh pen lohkik ding,
lohkik loh ding limtak gensiang pah ding hi. Loh ding ahih leh
a meet lakloh ding hi ding a, letsong ahih leh lah lungdam
tak sang ding hi. Laibu bawl sialin sum le paai hong kiletsong
den ding zong lamet huaiden samlo a, lohkik zel le'ng kilei
tawitawi thei zaw hi.
(4) Khantawn Pawlmi suahna ( life member ) bawl ding hi. Tuhun in
sum paai in mannei het lo ahih manin khantawn pawlmi suahna
pen Ks. 10,000 bang hisak ding hi. Tua bangin mimal 20 bang
lut leh tul zanih hi-in, 30 bang hong lut leh tul leh zathum hi pah
ding hi. Tua dingin vak ding, gen ding holimpih dinga piak
khatin a haksat leh piak nih piak thum suahsak ding hi. Tua bang
mite laibu bawl sialin laibu khat ta letsongin pia den ding a,
lut tham a sak mahmah dingun bawl ding hi. Tua hi leh pawl
lut mi hong kibeh laplapin a pia sate in zong hong piak behbeh
nuam lai ding hi.
(5) Yangon khawngah computer le Offset khawng tawh laibu i bawl
nopleh bel a bat tawh kibawl theilo ahih manin mun nih mun
thum ah sum leitawiin bawl ding ahi hi. Nih le thum in hong sik
peuhleh piang zo ding a, kim takin lohkik peuh lehang hong kilei
tawi dah lo ding hi.
3. Laibu
Laibu bawlzia a tel lo, a thei lote'n bu khat bu nih bawl lehang tawm
manin tampi bawl lehang tampi a man ding sa kha uh hi. Tua bang
hilo in bu tam bawl lehang, tawm man semsem a, bu tawm bawl
lehang tam man semsem hi.
(1) Stecil tawh bawl ding ihih leh a bu tam ding a
bu tawm ding enin stencil a tawm man, a tam man teelin zang
ding hi. Bu tawmno bawlna ah stencil tamman zat ding pammaih
hi. Type writer tawh khen a, laibu bawl pen a ol penpen le a
kiman penpen mah hi lai hi.
(2) Laikhetna tawh khet pen a bu tam bawl ding hi
lehang kimanpen hi. Bu tawmno bawl ding hi lehang kiman lo a,
zong hong sang nuam lo uh hi. Laidal hoih lua ta kei leh suak
mahmah ahih manin sim nuam lel hi. Laimal gol, a neu le a sawi,
a vom cihte zong kikhen thei-in hoih lel hi. Block zawl lehang
lim nangawn kikhen thei hi.
(3) Computer tawh khenin stencil tawh i bawl leh
tampi mah tung hi. Stencil khat pen Ks.400- bang la uh a, a
malneu ahih leh Ks. 500-600- bang la uh hi. Computer tawh i
khet manin a mal neu amal gol, a sawi, a vomzaw deuh le lim
tuamtuam kisawi thei hi. Laipeina mah tawh pei veve ihih man
in type writer tawh kilamdang lua lo tahw kibang hi. Tam bei
ve ve in manlang mahmah cih ding hi.
(4) Computer tawh khen a, ofset tawh bawl pen a
hoih penpen hi-in Yangon bekah kibawl thei hi. Hoih mahmahin
tam zong bei mahmah cih ding hi. Ahi zong computer zong a nam
tuamtuam om a, a tawm bei zaw deuh a namnam om tuak hi.
(5) Computer gelhin meihtu tei sak zong hoih mah
mah a, tam bei mah mah hi Ahi zongin a manlanga laibu bawl
nuam, sum le paai kihta lote a dingin tam lah bei, zong manlang
in hoih mahmah cih ding hi.
Laikung laidal zat zia tawh kisai-in laidal nam tampi mah om hi. Puan
hoih le puan hoihlo puankhuite in a khut uh tawh lawnga laidal hoih le hoih
lo a theite'n anak uh tawh nam uh hi. Laidal hoih napi, a limsuah lo om
a, hoih mello napi, a limsuah om hi. Hoih mahmah napi, a to het lo om a,
hoihlo napi a to mahmah om hi. Tua manin i laibu bawl ding pen mi tam
zat ding maw, mi tawmno zat ding, bu bangzah bawl ding, laimai bang zah
pha ding, sum bang zah nei, bang zah tawh zuak zo ding cihte lim takin
ngaihsun masain a laidal, a laibu bawlzia dingte i khensat ding thupi hi.
4. Laibu Zuakkhiatna zia ding
Laibu bawl haksa mahmah a, ahi zongin abawl sangin a zuak khiat haksa
zaw kici hi. Lai tawh an ne tamlua nai lo, lai thupitna le a manphatna mu
kim zo nailo i hih manin laibu zuak hamsa lai suak hi. Kawlten laibu a
bawl teh bu 30000,40000 bang bawl uh a, pitek putek nangawn in lei-in
mit limlang thuah kawmin khuaimei vak liangin sim uh hi.
Aizawl khuapi sungah Mizo lai a sem laikhetna (press) 20 val bang om a,
laibu bawl ziahzaih, lei ziahziahin sim tangtang uh a, leitungah minam
tawm lakah lai nasep a sem zopen suak uh hi. Zolai tawh kibawl laibu
khat kizuak leh, hehpihna tawh hong leisak ta peuh ve, cih tawh kizuak
a, a leite'n zong, thapiak na tawh hong lei ning, nang' zuak ahih teh, cih
kammal te kizang lai mawk hi.Thei tatakin mu taktak hi zen le'ng,na laibu
zuak hong leisak ta peuh ve, i kici zaw ding a, a man tam lua, hong khiam
ta peuh in kici ci nawn loin, a zuakte'n lungdam mahmah ei! ci zaw
loin a leite'n, lungdam lua mahmah, nuam mahmah ing, kici zaw ding hi
hang. Tampi tak mah kisam lai mawk hang cih ding hi. Tua banah laibu
zuakzia tawh kisai-in;
(1) Mun tampi takah a zuakna sai hong ding hi, a zuakte'n
a laibu sung thu a hoihna a man phatna gen thei setset
ding uh hi. Mai tai takin lengla muak in laibu zuak le a
laibu lah thuah thei ding hi, zuak siam ding hi. Laibu
zuak kawmin a mawkna-a piak theih ding laihawm tuam
tuam (tracts) nei-in mawk piak zo ding hi.
(2) Sumbuk tuam tuamah zong bu tawmno ciat koih ding hi.
Amau zuak siamna zui-in guaihna nei ding hi. Amau zong
a thu a la, a hoihna a phatna tel ding gen siam ding hi.
(3) Thusinna seminar tuamtuam ah tua laibu thulu mah sinsak,
hilh pah ding hi. Tua hi leh a sungthu kitel mahmahin tampi
mah kikhawng ding hi. Leiloh theih lohin gen ding a,
thusinte a niamzaw deuhin pia zo ding hi.
(4) Kumcin khawmpi tuamtuamte ah pai-in laibu zuakna phual
va bawl ding hi. Pulpit pan hoih takin tang ko sak ding hi.
(5) Pawlpi kimah laibu zuak siam khat ta nei-in Pawlpi tungah
phalna ngen ding a, nipi zingsang sialin biak inn maiah zuak
sak ding hi. Khuapite ah tua bangin kizuak zihziah hi. Christian
laibu hi deuh bek ding hi.
(6) Laibu zuak ngiat ding sawltak nih le thum nei ding hi. Amau'
thaman ding pen a laibu zuakna panun tuatin pia ding hi. Ni
khatin bu 10 bek khawng le uh zong bu khat ah Ks 50- bek i pia
zongin Ks. 500-ngah ta uh hi. Ekbuk to, phungcian tha lawhte in
500- ngah zo lo uh hi. Bu tampi zuak ding uh ahih manin sia het
lo ding hi. Sa zuakte in inn lusi ah zuak uh a, khuapi sunga
cassette zuakte in pilam dungah hong kawm sain zuak uh hi.
NB: Tonzang