Volume 7, Issue 19

May 9, 2016

Our Words
Weekly Issue

SPECIAL
POINTS OF
INTEREST:

Albanian is handing
over its sovereignty
No Sided articles
and no restriction
for our members,
our guest and our
friends.

Latest needs for our

community and the
latest resolutions

Our Free Voice

through our words.

I N S I D E T H I S
I S S U E :

Shqipria po dorzon sovranitetin Nga Agron Alibali

Shqipria po dorzon sovranitetin
Nga Agron Alibali
Njlloj si Atlasi n mitologjin greke, q u
shtrngua t mbaj mbi kurriz barrn e
pamundur t qiejve, deputett e Kuvendit t
Shqipris po ballafaqohen sot me malin e
pakaprcyeshm t s drejts ndrkombtare
dhe t kushtetuts s vendit. Fjala sht pr
Aneksin e projekt amendamenteve t
Kushtetuts, i cili ka cene dhe t meta t
papranueshme dhe juridikisht t pakaprcyeshme. Pr her t par n historin e ktij
vendi Aneksi parashikon se (i) shqipja nuk
sht e vetmja gjuh zyrtare ktu, dhe ka
sht edhe m serioze, (ii) Republika e
Shqipris nuk sht m vend i pavarur dhe
sovran.

dhe e Komisionerve Publik do t jet

shqipja dhe anglishtja, (theksimi i autorit)

Ky Nen sht haptazi n kundrshtim me

Nenin 14.1 t Kushtetuts, q sanksionon
se gjuha zyrtare n Republiikn e
Shqipris sht shqipja. mendojn
vall gjuhtart, historiant, studiueset e
letrave dhe letrsis shqipe, shkrimtart,
akademikt, botuesit, student e nxns,
prindrit,

Shqipja e dyzuar
Mnjanimin e shqipes si gjuh e vetme
zyrtare n Republikn e Shqipris e parashikon uditrisht Neni C.10 i Aneksit, q
mbulon veprimtarin e organizmave t
ndryshme t kontrollit t figurs s gjyqsorit. Aty parashikohet shprehimisht se gjuha
zyrtare e Komisionit, e Dhoms s Apelit

Agron Alibali
nnat, grat dhe vajzat e ktij vendi,
pensionist e prfaqsues t brezave t
tjer, fmijt e fshatit shqiptar, q jan

mkuar me Naimin, Vasn, ajupin, Mjedjen,

Konicn, Nolin, Fishtn,Migjenin, Kadaren,
Agollin, Spassen, Paskon, Spahiun e shum t
tjer, pr kt zhvillim t pashembullt n
Kushtetutn e vendit? A mos vall do ta
kalojn, si zakonisht, me nj pun e madhe
dhe me kafen e rradhs?
Shkelja e s drejts ndrkombtare
E drejta ndrkombtare, e buruar nga Karta e
Kombeve t Bashkuara dhe e drejta zakonore
ndrkombtare, sanksionon parimin e t
drejtave t barabarta t popujve, t barazis
sovrane dhe t pavarsis s t gjitha
Shteteve, si dhe t lidhjes s traktateve n
baz t vullnetit apo plqimit t lir, mirbesimit dhe t parimit pacta sunt servanda.
Mirpo Neni B i Aneksit cnon rnd parimet
themelore dhe praktikn e t drejts ndrkombtare. Variantit i fundit i Aneksit parashikon se n Shqipri do t vendoset nj Operacion Ndrkombtar Monitorimi, i udhhequr
nga Komisioni Evropian sbashku me partnert, pr t mbshtetur procesin e rivlersimit (t gjyqsorit, A. A.), n kuadrin e
integrimit Europian dhe t bashkpunimit
Euro-Atlantik. Sipas ktij Neni. Operacioni

Agron

Faqe
1

GJERGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

Gjergj

Faqe
1-5

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU

NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK
XV

Jakup Gjoca

Faqe
2-3,
4-5

Vasil tabaku, Raimonda moisiu,

Faqe
5-7
9, 12

Agim Hamiti, Janulla rrapi

Faqe
6-7
7,-9,
10-14
17-19

Adresa
Anetaresimi

Faqe
30

2- STUDIM MONOGRAFIK NGA PROF

DOC LUTFI ALIA
N kt shkrim do t prezantoj tre medalje
argjendi, me portetin e Gjergj Kastriotit
Skenderbeut, t prodhuara n Venecia dhe
n Rom, n shekullin XV.
Si rezulton n dokumentat e shekullit XV,
Gjergj Kastrioti, Princi i Matit, Zoti i
Dibrs dhe i Krujes, nga viti 1443 Dominus Albaniae Signore dellAlbania (Zoti
i Albania), ashtu si t gjith fisnikt e asaj
kohe kishte stemat heraldike: shqiponjn
dykrenore, me yllin gjasht cepash dhe
flamurin e kuq, me shqiponjn dy krenore,
si i prshkruan Marin Barleti. (1)
Stemat m t hershme t dinastive arbrore i gjejm n fillimet e shekullit XII
me Progonet e Principats t Arbrit e m
pas n nj vazhdimsi t pandrprer, n t
gjitha familjet patronomike albaneze:Arianiti, Balsha, Dukagjini, Dushmani, Engjlli, Gazuli, Golemi, Gropa,
Jonima, Kastrioti, Komneni, Maneshi,
Martaseos, Matranga, Muzaka, Shpata,
Skura, Spani, Topia, Vrana, Zaharia etj.
Heraldika albanese ishte origjinale dhe

pjes prbrse e heraldiks evropiane me t

gjitha karakte-ristikat, zhvillimet, ndryshimet
dhe arritjet e saj.
Duke filluar nga shekulli XIV, krahas stemave
heraldike, fisnikt europian filluan t prdorin
dhe medalje, t prodhuara pr qllime komemorative, murale dhe onorifike, q si kuptohet
shprehnin origjinn fisnike t ktyre familjeve.
(2)
Kto medalje ishin shprehje artistike e binomit
personazh imazh, pra ishin vepra t artit
plastik, t cilat n formn m t zakonshme
pasqyronin aspektet historike t personazhit t
realizuar n ikonografi. Kto dy elemente,
kombinoheshin sipas qllimit, q kishte artisti
q i prodhonte, ose si ia kishte krkuar, apo
diktuar protagonisti.
Fillimisht, medaljet kishin karakterin privat,
pra me prdorim personal dhe prodhoheshin
me nj estetik t plqyeshme, por m von,
pr vlerat artistik dhe historike, prfunduan n
muzeume dhe n koleksionet private, ksisoj u
bn pjes e historis zyrtare te shteteve.
Krahas koleksioneve t pasura private, n t
gjitha muzeumet europiane, ekzistojn pavione,
ose seksione ku ekspozohen kto medalje,
ashtu si shum historian, studiues t
medaljonistiks dhe numimastiks, kan realizuar studime dhe kan botuar vepra t shumta.
Nj ndr punimet madhore, me vlera t mdha
historike dhe artistike pr medaljet, sht vepra

P a g e

O u r

W o r d s

Shqipria po dorzon sovranitetin Nga Agron Alibali

Ndrkombtar i Monitorimit do t caktoj
Vzhgues Ndrkombtare pas nj njoftimi
drejtuar Kshillit t Ministrave dhe do t
jet kompetent pr t monitoruar dhe
mbikqyrur t gjith procesin e rivlersimit
(t gjyqsorit). Theksohet ktu se nj
variant i prparshm ia linte Kryeministrit
t Shqipris pavarsisht se kush e ka
sot at post kompetencn tashm t
hequr t emrimit t vzhguesve ndrkombtar.

n Shqipri deri t paktn n vitin 2027.

Mirpo vendosja n Shqipri e nj Operacioni Ndrkombtar t Monitorimit nuk
mund t rregullohet eksluzivisht sipas t
drejts s brendshme shqiptare, d.m.th. me
an t Kushtetuts.

Angazhimi afatgjat i Operacionit Ndrkombtar t Monitorimit, dhe kompetencat

e jashtzakonshme t tij n nj vend
sovran, antar t OKB-s, mund t bhet
vetm sipas normave t s drejts ndrkombtare, nprmjet nj marrveshjeje ose
Afati i operimit t ktij misioni ndrkombtar sht, n thelb, i pacaktuar. Sipas Traktati dypalsh ose shumpalsh midis
draftit t Kushtetuts, Komisioni i Pavarur Republiks s Shqipris, Bashkimit
Europian dhe partnerve t paidentifi Vlersimit t gjyqsorit ka afat
ikuar. Ky traktat duhet t jet n trajt t
pesvjear (Neni 179/b.5). Dhoma e
shkruar, Ratifikimi i tij, q m n fund
Apelit e tij do t pushoj s ekzistuari
sht akt sovran sipas s drejts s
vetm pas 9 vjetsh (po aty), kurse
brendshme, rregullohet si form dhe
shtjet e mbartura mund ta shtyjn edhe
procedur nga e drejta ndrkombtare e
m tej afatin e ktij operacioni t
parashikuar kryesisht n Konventn e
pashembullt bizantin. Me fjal t tjera,
Viens pr t Drejtn e Traktateve.
misioni ndrkombtar do t funksionoj

Sikurse u
prmend,
Neni B i
Aneksit
parashikon
edhe
partner t
paspecifikuar,
q nuk dihet
nse jan
Shtetet e
Bashkuara t
Ameriks.
Vrehet se
varianti i
tanishm i
Nenit B ka
psuar ndryshim radikal
krahasuar me
variantin
fillestar t

shtatorit 2015. Ky i fundit parashikonte se operacioni ndrkombtar i

monitorimit sht bashkpunim midis Komisionit Europian, Shteteve t
Bashkuara t Ameriks,etj. (shih Nenin 2, Amendamentet Kushtetuese,
versioni 24 shtator 2015, www.euralius.eu). Me siguri eksperti amerikan i
OPDATit e ka pasur t qart se nuk mund t merrte prsipr angazhime
q i takojn ekzekutivit dhe Senatit t Shteteve t Bashkuara, ka mund t
shpjegoj edhe ndryshimin e detyruar t prmendur m lart. Prndryshe
normat e brendshme kushtetuese, q deputett e Kuvendit t Shqipris
po shtrngohen t miratojn nn nj trysni dhe ngutje t pashembullt,
kurrsesi nuk jan t detyrueshme, dhe as nuk mund t zbatohen nga pala
tjetr, d.m.th. nga Bashkimi Europian.
Deputett e Kuvendit t Shqipris nuk mund t flasin n emr t 500
milion shtetasve t vendeve antare t BEs. Esht afrmendsh q ata
nuk kan tagr t ushtrojn t drejta dhe t marrim prsipr detyrime n
emr t vendeve antare t BEs. Prndryshe, kjo do t ishte nonsens i
pashembullt juridik; akti i tyre nuk do t kishte kurrfar efekti ligjor, pasi
do t prbnte shkelje flagrante t normave dhe praktiks t s drejts
ndrkombtare, q jan t detyrueshme pr t gjitha subjektet e saj,
prfshir Republikn e Shqipris, Bashkimin Europian dhe Shtetet e
Bashkuara t Ameriks.
Shkeljet e tjera t s drejts s brendshme

Many shadow accounts in UK banks have been used since the 70s for Albanian dictators...

The youth has risen & scared the

establishment

NYC results echoing the 50 states

Energy market in the balkans &

Albania created many new legal
gangsters worth billions...now everyone can be bought anywhere in
the world...

Young journalists & the president

With the right support everything is
The
awaits. common
possible
infuture
America.True
American fighters...

Much noise for one city in

Albania while the rest of
the cities are left to
starve
New Russian schools are
open...going back in time,
sad.

Why did he die?

The new territory the underworld is fighting
over in the Balkans trying to control future profits while stealing the current...

Communist have been enriching themselves for

70years

Shqipria po dorzon sovranitetin Nga Agron Alibali

Por prve s drejts
ndrkombtare, ekzistojn
edhe dispozita sipas s
drejts s brendshme, q u
zhveshin deputetve t
Kuvendit t Shqipris
tagrin pr t miratuar
Aneksin e Projekt
Amendamenteve
Kushtetuese, pasi ata
kurrsesi nuk mund t
ndrmarrin ndryshimet
kushtetuese t krkuara n
emr t 3 milion shtetasve t tyre. Sikurse u
shtjellua, Neni B i Aneksit
parashikon grryrjen e
sovranitetit dhe t bara-

zis sovrane dhe

pavarsis s Republiks s Shqipris (shih
Preambuln e Konvents
s Vjens pr t Drejtn
e Traktateve).
Pr m tepr, ndryshimet
e propozuara cnojn
parimet kushtetuese t
sovranitetit t popullit
dhe t pavarsis s
shtetit (prkatsisht Neni
2 dhe 3 i Kushtetuts s
Republiks s
Shqipris). N vend q
t ushtrohet drejtprdrejt nga populli edhe
n funksion t spastrimit

t gjyqsorit, sovraniteti i dorzohet

me pjat argjendi vzhguesve
ndrkombtar, duke cnuar rnd
madje edhe pavarsin e shtetit, q
prbn themelin e paprekshm
kushtetues t shtetit bashkkohor
shqiptar. Ksisoj, n emr t lufts
kundr korrupsionit n gjyqsor e
prokurori, shqiptart prgatiten t
pranojn mbi zverkun e tyre disa
pashallar modern t rinj, t
ndryshm n form, por t krahasueshm n prmbajtje me
pashallart otoman t Shekullit
XIX, apo pashallart e kuq t
Shekullit XX.
Pyetje n vend t mbylljes

Duket se ideatori i ktyre

ndryshimeve radikale t
Kushtetuts s nj vendi
sovran sht drejtuesi i
tanishm i misionit EURALIUS IV. Vetm
propozimet e msiprme,
q bien ndesh me t
drejtn ndrkombtare dhe
kushtetutn e vendit, do t
mjaftonin q atij ti
ndrpritej kontrata e
angazhimit, pasi ato jan
haptas prtej pes fushave
pr t cilat misioni EURALIUS IV sht kontraktuar. Duhet theksuar
se ai e ka marr njher
kartonin e verdh nga

amendamenteve kushtetuese ka
plot probleme, mangsi, dhe
xhevahire t tjera juridike, t
cilat mund t trajtohen her tjetr,
dhe ai kurrsesi nuk mund t
miratohet n trajtn dhe prmbaTheksojm gjithashtu jtjen e sotme, aq problematike dhe
se Misionit EURALI- t cunguar.
US IV financohet nga
Thirrja e Asambles Kushtetuese
Bashkimi Europian,
apo Kuvendit Kushtetues, t
por kurrsesi nuk
prbr nga t gjith deputett e
prfaqson Bashzgjedhur dhe q jan gjall qysh
kimin Europian,
nga zgjedhjet e para pluraliste n
sikurse deklarohet
fare qart n faqen e vitin 1992, sht rruga e vetme pr
hartimin, diskutimin dhe miratiinternetit t EURmin gjithprfshirs dhe plotsisht
ALIUS IV.
t legjitimuar t ndryshimeve
Prfundimisht, prokushtetuese. N mbyllje kemi t
jekti i tanishm i
drejt t bjm kt pyetje: A
ministria shqiptare e
drejtsis, kur janarin
e shkuar tentoi t
przihej n problemet
e referendumeve.

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Albanian court system another wing of Organized Crime, Colombia all over again...

Shqipria po dorzon sovranitetin Nga Agron Alibali

mundet, vall, q sot, n
vitin 2016, t ket vrtet
ndonj deputet t legjislaturs s tanishme t Kuvendit t Shqipris, q
mendon se mund t marr
mbi vete tagre q si
takojn, duke marr
prsipr prgjegjsi individuale dhe partiake q t
sanksionoj shkeljen e s
drejts ndrkombtare, si
dhe grryerjen e sovranitetit t vendit e cnimin e pavarsis s tij,
pikrisht 102 vjet pas
Shpalljes s Pavarsis?
*Autori sht Senior
Fellow n Universitetin e
Masausets n Boston,

SHBA

P a g e

O u r

W o r d s

AFRIM KRASNIQI ATA NA KAN TURPRUAR

politika pranohet me bindje t plot kurse
nga qytetart duartrokitet n heshtje
solidarizuese. Disa jav apo muaj m
Diplomatt perndimor prdorn dje
von, kur reforma n drejtsi t miratohet
nj gjuh t ashpr kundr klass polidhe kur udhheqsit tan politik do t
tike penguese pr reformn n drejtsi.
mbushin ekranet televizive me kujtimet e
Gjuha e pazakont do t kishte shkaktuar tyre mbi kontributin e pashoq q dhan n
skandal n do vend ku politikant kan kt reform, diplomatt e huaj dhe ne,
integritet dhe ku vlerat e larta ushqejn
publiku q refuzon t jet turm, do t
vendimmarrjen politike. Shqipria nuk
ndjejm neveri dhe do t kemi rast tjetr t
sht ky rast. Prkundrazi. Tek ne politi- kuptojm sa fatkeq jemi pr shkak t
ka dhe integriteti jan dy rrug paralele
paaftsis ton pr t zgjedhur n krye t
q nuk takohen dhe se vlerat e larta t
punve njerz me integritet, me vlera, me
vendimmarrjes politike jan e mbeten
kuraj e me vizion larg tradits meskine t
utopi. Ndaj edhe denigrimi i elits poliprovincs otomane.
tike prmes diplomatve m t lart t
Pr asnj projekt tjetr politik, prfshir
SHBA e BE nuk sjell reaksion, por nga
edhe kushtetutn e vitit 1991 apo 1998,
AFRIM KRASNIQI
ATA NA KAN TURPRUAR

nuk sht investuar aq thell dhe as direkt

komuniteti ndrkombtar sesa pr
reformn n drejtsi. Ata kan kuptuar se
thelbi i sistemit korruptiv dhe moalit
politik ku ndodhemi sht mungesa e nj
grupi minimal gjyqtarsh e prokurorsh, t
aft t hetojn dhe gjykojn raste flagrante
korrupsioni, kriminaliteti apo padrejtsie.
Nuk ka reform tjetr m t rndsishme
q prej ndryshimit politik 1990 pati thn
fundvitin e kaluar ambasadori amerikan.
Mesazhi i reforms u prcoll n Tiran n
nivelet m t larta politike, prfshir nga
kancelarja Merkel, presidenti i BE Tusk,
sekretari amerikan I shtetit Kerry dhe nj
numr zyrtarsh t tjer t lart t qeverive
t vendeve perndimore. Imagjinoni: nj

investim pafund perndimor pr t bindur ca

politikan n Tiran pr rndsin e reforms
n drejtsi dhe pr tiu krkuar atyre miratimin
e saj! Dhe pr ta lehtsuar at, perndimort
solln ekspertt e tyre, bn disa drafte
propozimi, futn n funksion Komisionin e
Venecias, si dhe bn gjithka tjetr q procesi
t marr jet.
Tani kur t gjitha energjit jan shteruar dhe
kur palt politike vijojn lojn e vjetr t
maskave, akuzave e kundrakuzave, inskenimeve me incidente e aksione politike t reja q
zhvendosin axhendn e vmendjen ndaj
reforms, kur jeta politike po shkon drejt nj
viti t ri elektoral, e pr pasoj, drejt alibis pr
t ln n hije axhendn publike e qytetare, prfaqsuesit m t lart perndimor n Tira-

Biggest Heist on private land continues to

happen in Albania...How can they, the Albanian politicians sell someone elses land??

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

e studiuesit venecian Piero Voltolina:
Storia della Repubblica di Venezia
attraverso le medaglie, botuar ne vitin
1988 n Milano.
N vllimin e par t ksaj vepre
(shekujt XIV XVI), autori prezanton
nj koleksion t pasur, me 840 medalje
mbretrish, princash, papsh, kleriksh,
fisniksh, ushtaraksh dhe t institucioneve m t shquara t asaj kohe, duke
filluar nga Venecia dhe ne vazhdim n
Rom, Bergamo, Padova, Raguza,
Albania, ishujt Jonik e deri ne Qipro;
nga kufiri me Austrin, n Dalmaci e
deri n Kreta, ku shtriheshin zoterimet
e Venedikut, madje dhe me personazhe
t Perandoris Osmane. (3)
Autori Piero Voltolina, nprmjet ktij

koleksioni medaljesh, ka paqyruar historin

e Venecias, me prestigjin dhe potencn
politike, ekonomike, tregtare dhe ushtarake t Serenissims, nj histori n
kndvshtrim specifik, nepermjet prezantimit te imazheve te protagonisteve t kohs,
t plotsuara me informacione sintetike,
ksisoj na ka dhn dshmi interesante t
shum figurave t shquara jo vetm t
Venecies, por dhe t vendeve t tjera fqinje
dhe t aleatve t largt.
Kjo vepr madhore i dhuron lexuesve
njohuri kulturore dhe historike, por edhe
emocione e krenari, sepse njihen me figura
historike t vendit dhe trevave t tyre, si
ndodh me ne shqiptart, kur n brendsi t
ksaj vepre madhore gjejm dhe tre medalje
me portretin e heroit ton kombtar Gjergj

Kastrioti Skenderbeu, t cilat autori i ka

rradhitur n kapitullin dedikuar medaljeve
t shekullit XV, pra t periudhs kohore kur
jetoi Gjergji dhe kur jan prodhuar
medaljet.
Prfshirja e tre medaljeve n kt vepr
madhore, nuk lidhet vetm me rrethann se
jan prodhuar n Itali, por me faktin historik, se familja Kastrioti bnte pjes ne
klasn e fisnikve venedikas. Princi Gjon
Kastrioti, n fillimet e shekullit XV ishte
miku besnik dhe aleati i Venecias, madje s
bashku me djemt kishte nnshkruar disa
marrveshje miqsie dhe bashkpunimi me
Serenissimn.
N vitin 1413, Senati i Republiks s
Venecias i dha titullin e trashgueshm
Qytetar Nderi i Veneto, si kuptohet kt

titull, e trashgonin dhe djemt e tij. (4, 5)

N vitin 1416, Princi Gjon Kastrioti rezulton n
listn e Patricve Venetas, pra gzonte nderimet dhe t drejtat e fisnikut venedikas, ndrsa
n vitin 1417, Gjon Kastrioti ishte vasal i
Venedikut (6).
Pas vdekjes t Princit Gjon Kastrioti m 1442,
Principata e Arbrit ra nn pushtimin ottoman.
N vitin 1443, Gjergj Kastrioti u kthye n
Kruj dhe rimori zotrimet e principats t
Arbrit.
Tre nga djemt e Gjonit, vdiqn n mosh t re.
Reposhi, murg n manastirin Hilanderit n
Malin t Shenjt pran Selanikut, vdiq m
1431; Stanisha vdiq m 1446, ndrsa
Kostandini e humbi jetn n rrethana t panjohura. (4)
N 2 mars 1444, n qytetin e Lezhs, q ishte

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

n zotrim t Venedikut, u mblodh
kuvendi i princave t Albanis, t cilt
krijuan aleancn politike ushtarake
pr tu mbrojtur ndaj sulmeve t
hordhive otomane. N krye t
Beslidhjes dhe kryekomandant i
ushtris, princat zgjodhn Gjergj
Kastriotin.
Pr kontributet e shquara n rezistencn dhe luftimet kundr pushtuesve otoman, n vitin 1445, Senati i
Republiks s Venedikut e shpalli
Gjergj Kastriotin Qytetar nderi i
Veneto (N. Sagredo).
M 25 shtator 1463, Senati ua rikonfirmoi kt titull Gjergj Kastriotit dhe t
birit Gjoni II Kastrioti dhe i regjistroi
n Librin e Art t patricve t Serenissima. (6)
Patrici i fundit i dinastis Kastrioti, i
regjistruar n Librin e Art t Venedikut, rezulton Antonio Alfonso Kastrioti

Granai, markezi i Atripalda, t cilin e vran

n vitin 1549, pas nj fest n Murano
Venecia (Giuseppe Bettinelli: 1733 n:
Giornale istorico veneto). (6)
E prezantova kt aspekt t shkurtr e t
njohur t jets dhe t veprave t princit
Gjergj Kastrioti, pr t konfirmuar se nuk
sht rastsi, q tre medaljet me portretin e
tij u prfshin n katalogun voluminoz t
Piero Voltolina, sepse Gjergj Kastrioti
sht pjes edhe e historis t Venecias,
andaj
e ka renditur Gjergjin, n grupin e personazheve t shquar t shekullit XV, t historis
s Venecias.
Tre medaljet me portretin e Gjergj Kastriotit, jan prezantuar me numrat rendor 65,
66, 67 (faqe 85 87 t librit), me fotografi
t origjinaleve dhe me informacionet m t
domozdoshme, t pr-mbledhura n menyr
sintetike ne skedn historike dhe n skedn
teknike (metalet dhe teknika e prodhimit),

t kompletuara me burimet bibliografike.

T tria medaljet jan prodhuar n shekullin
e XV saktsisht n vitet 1463 1466.
Prodhimi i medaljeve, realizohej nga artizan t kualifikuar. Fillimisht vizatohej
portreti sipas nj pikture t mparshme,
ose skicohej n prezenc t personazhit dhe
n vazhdim imazhi modelohej n mermer,
ose n argjil (m pas piqej n furr), me t
cilat prodhoheshin format pr stampimin e
gjurms, mbi t ciln derdhej metali i
shkrir, kryesisht argjend e baker, ose
perzierje metalesh (argjend, bakr kallaj,
plumb), jo rrall praktikohej dhe larja me
ar. (3)
Prodhimi i medaljeve krkonte aftsi t
larta teknike dhe mjeshtri n artin plastik,
pra metal-punuesi ishte dhe artist. Rreth
ktyre mjeshterave mesjetar mungojn
informacionet, madje me prjashtime
shum t rralla, n prgjithsi, nuk njihen
emrat e atyre q i vizatuan portretet dhe as

emrat e artistave q i kan prodhuar, ksisoj

dhe pr medaljet e Gjergj Kastriotit nuk dihen
kush ishin piktort, as kush ishin modeluesit e
portretit n riliev, as mjeshtrat q i prodhuan.
Medaljet me portretin e Gjergj Kastriotit jan
renditur sipas kohs t prodhimit dhe t tria
jan shoqruar me skedn teknike dhe me nj
sked historike, ku n mnyr sintetike jan
prezantuar disa t dhna t shkurtra bibliografike mbi jetn dhe veprn e Gjergjit.
T dhnat pr Gjergj Kastriotin, autori Voltolina i ka marre nga Enciklopedia Italiana Treccani, botim i vitit 1929 dhe nga vepra e Fan S.
Noli: Scanderbeg, Lecce 1993.
Vlen t preizoj nj pasaktsi t autorit Piero
Voltolina, i cili ka shkruar Fan Sotir Noli, por
ne fakt emri i t atit t Nolit sht Stilian.
Medalja Nr 65
Medalja e par n rradh e katalogut, e prezantuar me Nr 65, sht prodhuar n Venecia dhe
bn pjes n koleksionin personal t autorit

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

Piero Voltolina.
N skedn historike, autori shkruan:

(Hero kombtar albanez).

GIORGIO CASTRIOTA SCANDERBEG

(1403 1468)
CONDOTTIERO
(ne shqip perkthehet: prijs,
udhheqs, komandant, kapedan,
kryetrim).
EROE NAZIONALE ALBANESE

Autori Voltolina, vitin 1403 t lindjes t Gjergj

Kastriotit, e ka marr n Enciklopedia Trekkani,
botim i vitit 1929, ndrsa shumica e historianve
shkruajn se ka lindur n vitin 1405.
Mendoj se ky aspekt, nuk ka rndsi t veant,
prderisa nuk sht gjetur ndonj dokument, q t
dshmoi vitin e sakt t lindjes dhe as datn e
pagzimit t Gjergj Kastriotit.

Pjesa e pasme e medaljes sht lisho.

Mungon emri i mjeshtrit q e prodhoi
medaljen.
Skeda e medaljes N. 65
skb
GEORGIVS CASTRIOTT(VS): DE
SCANDERBEG. INVICTISS (IMVS)

Gjergj Kastrioti Skenderbeu i pathyeshmi.

Busti me fytyrn me profil djathtas, me berretn rrumbullake, me buz t dyfishta n
pjesn e siprme dhe t poshtme, me mjekr
t gjat e pa prer dhe i veshur me mantel.
Autori: Anonim
Vendi i prodhimit: Venecia.
Bibliografia
e medaljes: Armand, III, p 165. E
Diemtri: 98 mm
Bibliografia e
subjektit: Enciklopedia Trekani, f. 1001

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

Prodhuar me derdhje.
dhe
Fan Sotir Noli, Scanderbeg, Lecce
1993.
Metali: AE (Argjendi)
Koleksion i Piero Voltolina
Medalja ka form rrumbullake, me
diametr 98 mm, me portretin n
qendr, me profil nga e djathta, me
tipare fizionomike t spikatura, me
mjekr t gjate, me berret rrumbullake (alla Caramagnola), veshur me
mantel me supiera. Portreti qarkohet
me korniz me riliev, ku sht
gdhendur emri, por me munges t
nj germ n mbiemrin Kastrioti:
Medalja sht prodhuar ne punishte
argjendarie, me argjend t derdhur
n formn e riprodhuar sipas portretit t nj pikture ekzistuese.
T gjitha gjasat m nxisin t theksoj,
se kjo medalje sht riprodhuar
sipas portretit t piktorit italian
Gentille Bellini. Sipas Frederick
Kenner (7), Gentile Bellini, e realizoi portretin autentik te Gjergj
Kastriotit, me krkes t autoriteteve
venedikase, pikrisht n n vitin
1463 kur Gjergji, vizitoi Venecian,
pr t marr pjes n ceremonin e
shpalljes Qytetar Nderi i Veneto.
N fakt, ka prputhje kohore t
ktyre dy rrethanave historike, si
dhe ngjashmri t portretit t
medaljes, me prshkrimin q i bn
Kenner portretit t Gjergj Kastriotit,
t realizuar nga Gentile Bellini:

Pamja ne profil nga e djathta, mjekra e gjat e

dendur, me berretn Alla Caramagnola dhe i
veshur me mantel stofi ngjyre skarlat t shtrenjt.
Vlen te theksohet, se kjo veshje ishte karakteristike
e Gjergj Kastriotit, ka vertetohet n shume dokumenta t kohs (5, 8) ashtu si dhe n shum gravura
dhe piktura t shekujve XVI XVIII, ku e prezantojn Gjergjin me berretn Alla Caramagnola, me
mjekr t gjat dhe me mantelin me stof t shtrenjt,
me ngjyr skarlat, si prezantohet ne portretin e
kopjuar nga Cristoforo DellAltissimo.
Pra, kjo medalje cilsore, sht prodhuar n punishte argjendarie n Venecia n vitin 1463.
Mjeshtri i prodhimit t medaljes, gjat punimit t
modelit plastik t portretit dhe derdhjes t metalit ne
formn e parapergatitur, ka respektuar portretin
origjinal, si e prshkruan Kenner.
N lidhje me shkrimin e emrit n kornizn e
medaljes, artisti nuk e ka shfrytzuar tr hapsirn e
rrethit t kornizs, por e ka ln bosh n pjesn
bazale t bustit.
Emrin, mbiemrin dhe titullin Skenderbeu,
mjeshtri i ka gdhendur n reliev, me germa t
mdha n gjuhn latine. Mbiemrin e ka shkruar n
form t shkurtuar CASTRIOTT, si praktikohej
shpesh nga autort e mesjets, ndrsa n skedn
shoqruese te katalogut, Voltolina e plotson, duke i
shtuar germn A n kllapa: CASTRIOTT(A), ashtu
si plotson dhe cilsimin superlativ INVICTISS, q
duhej t ishte shkruar INVICTISSIMUS.
Autori i medaljes, mbiemrin Kastrioti e shkruan
me dy T, por n fakt ky nuk sht gabim, pasi sipas
rregullave t gjuhes latine, q t shqiptohej sakt
duhen dy germa T, pasi Kastrioti me nj T para
germs I, n latinisht shqiptohet Kastrioci. Ndofta
mjeshtri metalpunues e dinte se mbiemeri i Gjergjit

ishte Kastrioti, andaj per te mos krijuar

konfuzion ne shqiptim, e gedhendi me dy
germa T, ndrsa Piero Voltolina ka ndjekur
rrugn e autorve italian, q shkruajn
Castriota Kastriota.
Medalja Nr 66
Medalja e dyt e Gjergj Kastriotit, e renditur me numr 66 n veprn e Piero Voltolina, sht e prodhuar n Rom, por dhe kjo
mbetet me autor anonim.

fuesi i pamposhtur i thrakve).

Autori: Anonim
Vendi i prodhimit: Roma.
Bibliografia e
medalies: Armand, III, p 165. E
Diametri: 46, 3 mm
Bibliografia e
subjektit: Enciklopedia Trekkani, f. 1001
Prodhuar me derdhje.
dhe Fan S. Noli:
Scanderbeg, Lecce 1993.
Metali: AE C. R. N Milano

Metali i prodhimit sht marr n Milano dhe

prbhet nga przierje argjendi, kallaj dhe
bakri, me mbizotrim t argjendit. Teknika e
prodhimit sht me shkrirje dhe derdhjen e
metalit, n formen sipas modelit te parapergatitur.
Medalja sht rrumbullake, me diameter 46, 3
cm, me portretin n qendr n profil nga e
majta, me mjekr t gjat dhe i veshur me
mantel. N periferi, portreti qarkohet nga
skbb
korniza n riliev, me emrin dhe mbiemrin n
brendsi: GEORGIVS CASTRIOTA SCAND/GEORGIVS CASTRIOTA SCANDERDERBERGVS.
BERGVS
Mbishkrimi sht n gjuhn latine, i realizuar
Gjergj Kastriota Skenderbergus
me teknik jo shum fine dhe mbiemrin me
Busti n profil nga e majta, me mjekr t
gabim orthografik, i gdhendur Skanderbergus,
gjat, mban berreten t ulur prpara, sht pra i ka shtuar dhe nj germ R.
veshur me mantel i prodhuar me stof t
Ndrmjet kornizs rrethuese dhe buzs perifershtrenjt.
ike te sfondit t medaljes, mjeshtri ka realiN faqen e pasme t medaljes sht mbish- zuar nj qark me granula t imta dekorative.
krimi i shkruar n tet rradh dhe i kufizuar Kjo medalje ndryshon nga e mparshmja e
me kuror rrethore me gjethe dafine:
prodhuar ne Venecia, madje ka diferenca t
FI DEI DEFEN-NSOR INDOMITVS ET T- dukshme, sepse ka prmasa dy her m t
HRACVM DO-MI (NA) TOR INDOvogla, metali eshte me pak i mueshem, pasi
MABILI-S
eshte perzierje me disa metale; teknika e
(Mbrojtsi i pannshtrueshm i fes, trium- punimit sht me pak cilsore, portreti i Gjergj
Skeda e medaljes Nr. 66
N skedn historike, autori Piero Voltolina
shkruan:
GIORGIO CASTRIOTA SCANDERBEGVS
(1403 1468)
CONDOTTIERO.
EROE NAZIONALE ALBANESE.

AFRIM KRASNIQI ATA NA KAN TURPRUAR

n, n kor dhe shqip, japin ultimatumin e fundit: miratojeni reformn,
shpejt dhe me konsensus! Prndryshe? Ata nuk kan forc dhe as t
drejt t dnojn, por paralajmrojn
me mekanizmin q disponojn:
fjaln, moralitetin dhe partneritetin.
Mesazhi i tyre ishte direkt: do t
turproni veten dhe vendin tuaj
prpara SHBA dhe BE-s, dhe
qytetart tuaj nuk do ua falin kt.
Kaq. Nj fjali sa mijra fjal dhe nj
politik q n t qindn e sekonds
ndryshon rol, fjalor e sjellje. Brenda
pak minutash, prpara kamerave
televizive apo n rrjete sociale, t
gjith bjn sikur jan pro reforms,
t gjith bjn sikur jan pro
perndimor dhe t gjith etiketojn
t keqen tek Tjetri, - nj alibi pa
sens e mas, nj tradit vrastare e
njjt si miti i Rofazs n politikn
26 vjeare t tranzicionit. Ata nuk
kan turp, por kan frik; ata na
kan turpruar por ne nuk jemi

braktisur, dhe ky i fundit sht lajm i mir pr t

gjith.
N politik ka shum akte, ka shum konsum, ka
shum deklarata, por ka nj test mats: ditn q
palt do jen n parlament dhe do duhet t votojn
paketn e reforms n drejtsi, at dit do t kuptohet, cili ishte pro dhe kundr, cilit i dedikohet
etiketimi fyes perndimor dhe nse n vendimmarrjen ton politike kan ende vler vlerat
perndimore dhe prkushtimi ndaj procesit integrues. Kto dit pranvere mund t ket ngjarje t
reja politike, t enjte parlamentare q prodhojn
kriza, bojkot apo incidente, mund t ket skandale
t reja apo bandit t rinj q bjn headline n
media me krimet e tyre, por pr politikn, nuk ka
dhe nuk mund t ket alibi tjetr: ajo duhet t
qndroj n parlament, n komisione, n dialog, n
debat, n partneritet me asistencn ndrkombtare
dhe do t duhet t votoj pa kushte refuzuese
reformn e imponuar perndimore pr drejtsin.
Nuk ka rndsi nse ajo do t jet 100% efektive,
nse do ndryshoj trsisht apo pjesrisht gjendjen
skandaloze t shtetit t munguar t s drejts, nse
politika do vijoj t ushtroj presion ndaj gjyqsorit
apo nse palt do krkojn konsensus amnistie pr

njeri tjetrin. Edhe n kt rast, pra n rastin

m t keq, reforma e premtuar, me nj
bilanc minimal pozitiv afatshkurtr, do t
kishte premis t krijoj bilanc maksimal
afatgjat duke pasur si garanci, prezencn
perndimore brenda saj dhe prkushtimin
perndimor pr t zgjedhur qytetart dhe
koalicionin me qytetart n vend t partneritetit me elitn e korruptuar politike. Vetm
nj sistem drejtsie funksional do ket
premis t krijoj nj sistem demokracie
funksional, dhe kshtu, t krijoj premisa se
pas 25 vitesh, Shqipria t fitoj shpresn se
gjrat edhe mund t ndryshojn. Reforma
mund t bhet kshtu, nj mekanizm
presioni pozitiv i mendjeve t hapura
kundr mendjeve militante t partive, mund
t krijoj hapsir pr m shum demokraci,
m shum transparenc, m shum solidaritet e prani perndimore dhe pr kalim nga
sloganet rutin tek aktet konkrete t shtetbrjes. Qoft edhe pr kto arsye, reforma
duhet br, duhet votuar, duhet mbshtetur,
dhe duhet jetsuar, shpejt, me vot t gjer
politike dhe e plot n strukturn e saj.

Par n kt kndvshtrim retrospektiv dhe

perspektiv, gjuha e ashpr diplomatike dhe
modeli i ndrhyrjes nga jasht, i aplikuar nga
SHBA-BE edhe n Kosov e Maqedoni dy
vitet e fundit, krijon nj sistem t ri referimi
dhe nj praktik t re pune, e cila, dikur e
papranueshme, vjen natyrore, e pranueshme, e
dshiruar dhe rrugzgjidhja e vetme pr t dal
nga rrethi vicioz ku sht zhytur shoqria e
vendimmarrja politike prej mse nj viti. Elitat
tona politike na kan turpruar disa her dhe
nuk shqetsohen nga turpet e radhs, por elitat
tona jan e mbeten provinciale, nuk kan forc
n asnj rrethan ti kundrvihen Perndimit
dhe shumics q beson tek ai. Si e till,
zgjidhja mbetet optimiste. Fatmirsisht midis
shumics qytetare t ktij vendi mesazhi
mirpritet, duartrokitet dhe shihet si mjet
legjitim prball lnds ilegjitime q merr
vendime n emrin ton, - dhe na bn t shpresojm se Shqipria nuk sht nj ishull eksperimental, por axhenda e saj shtetrore e qytetare
ka n krah ata q duhet t kemi, Perndimin.

P a g e

O u r

W o r d s

Klejda Bega, shkenctarja q ka ndalur atomet dhe ka n dor gjithsin Nga Fatos Salliu PhD (c)
Klejda Bega, shkenctarja q ka ndalur atomet
dhe ka n dor gjithsin
Nga Fatos Salliu PhD (c)
klejda ok
Rasti i mahnitshm i vajzs nga Elbasani q, me
kuraj, vullnet e dshir ka arritur majat n
shkenc dhe studion ligjet fondamentale n fizik.
Historit e suksesit, nga olimpiadat kur ishte
fmij, ekselenca n shkoll t mesme dhe
shklqimi n Amerik. Jeta studentore, eksperimentet, familja, komuniteti i shkenctarve, objektivat pr t ardhmen dhe porosit. T gjitha n kt
speciale ekskluzive q shrben si motiv pr
gjeneratat e sotme e q shpresojn t jen si ajo
nj dit.

Ndrsa isha duke rrmuar pr t

evidentuar disa nga figurat e shquara
t Elbasanit atje, n kndin e
ekselentve t shkolls 9-vjeare
Naim Frashri, m z syri nj vajz
me sy shum t qeshur. Pyes kujdestarin e muzeut se cilat ishin
kontributet e saj dhe, ai me plot
krenari e pasion, m shpjegoi historin brilante t suksesit t saj. Bhet
fjal pr Klejda Begn nj nga
shkenctaret m n z sot n fushn e
fiziks.
Ashtu si qindra studiues t tjer, udha
e saj drejt hulumtimit duket krejt e
rastsishme. Por megjithat, gjener-

atat e sotme femra n fizik e kan nj

idhull frymzimi. Ajo sht Mari Kyri.
Klejda ishte vetm 9 vjee kur i ra n dor
nj biografi e shkenctares s famshme
shkruar me shum dashuri nga e bija Iv
Kyri.
Fizika dhe matematika ishin dy lndt
ekzakte q prcaktuan t ardhmen e saj.
Arsimin tet vjear e kreu n shkolln
Naim Frashri dhe arsimin e mesm n
shkolln Dhaskal Todri. Zhvendoset n
Tiran n gjimnazin Sami Frashri. Por,
fal dhuntive q zotron, fiton t drejtn
pr t prfunduar Riverside Scool n
Zvicr. N klasn e tet dhe n vitin e
dyt n gjimnaz, Klejda mori pjes n

olimpiadat kombtare dhe ballkanike t

matematiks ku u nderua me mimin e par
n Shqipri n vitin 1990- 92 si dhe mimin e
tret n Ballkan po n kt vit edhe pse ishte
shum m e vogl se konkurentt e tjer.
Ekselenca e saj trheq vmendjen e msuesve
ndrsa aplikon pr t studiuar n universitete
t famshme n bot. Fiton burs q mundson
prfundimin e studimeve t larta n California University Technology n Pasadena, nj
universitet nga m t njohurit n glob, sidomos pr fizik. 33 pedagogt e ktij universiteti kan marr mimin Nobl n kt fush.
Ajo u diplomua nga Caltech pr fizik me
mesataren m t lart t mundshme. N vitin

Klejda Bega, shkenctarja q ka ndalur atomet dhe ka n dor gjithsin Nga Fatos Salliu PhD (c)
1999 fillon doktoraturn pr fizik t thrrmijave.
Eksperimentin pr tezn e doktoraturs e kreu n
laboratorin e fiziks n Standford University
rezultatet e t cilit u botuan n revista shkencore
mes t cilave n Physical Review Letter. N
vazhdimsi t karriers fitoi nj burs nga Shoqata
Amerikane e Fiziks q t kryente pun krkimore
n Columbia University n Njew York n fushn e
fiziks atomike dhe specifikisht n optik
kuantike. Krahas ksaj ajo u ftua lektore n Columbia University ku jep nj kurs t detyruar me
titullin Kufijt e Shkencs. Klejda sht e martuar dhe nn e dy vajzave, 3 dhe 5 vjee.

Atomet jan grimca ultra t vogla dhe

m t padisiplinuara t materies. Ato
prbhen nga elektronet (thrrmija
me ngarkesa negative) dhe protonet
(thrrmija me ngarkesa pozitive) t
cilat s bashku me neutronet prbjn
brthamn e tyrej. sht shum e
vshtir t ngrish e t massh nj
atom. Por aty zn fill t gjith ligjet
e fiziks. E megjithat Klejda ka
mundur ti ndal, ti vr n gjum
n bigurinn e vezve dhe ti manipuloj si t doj. E mahnitshme t
arrish t kuvendosh me grimcn m

t vogl, njsin baz t gjithsis.

N fakt dy shkenctare shqiptare duket se
jan vn n gar pr t zbuluar origjinn
e universit q mund ti japin shpjegime t
tjera ligjeve n fizik. Disa qindra kilometra m larg, n Karolin e Veriut, n
Chapel Hill, Dr. Laura Mersini-Houghton,
bazuar n nj matematik t prkryer, po
trondit komunitetin e shkenctarve duke
vn n dyshim Teorin e Big Bang-ut
dhe e vrims s zez.
E pyetur se si nisi rrugtimin drejt

thrrmijave Klejda prgjigjet se ishte

pikrisht biografia e Mari Kyris q i dha
ngacmimin fillestar. Un as q e njihja se
far ishte fizika por meq kjo shkenc i
kishte shkaktuar asaj (Marie Kyris) aq
pasion, me siguri duhej t ishte dika e mrekullueshme. Dhe thash: Un do t bhem
fizikane.
N fakt n at koh ajo ende nuk e dinte nse
ishte apo jo e talentuar pr fizik. Para se t
trhiqej prfundimisht nga kjo shkenc
prindrit kishin tentuar ta bnin muzikante,
balerin, gjimnaste etj. Por un nuk kisha

Klejda Bega, shkenctarja q ka ndalur atomet dhe ka n dor gjithsin Nga Fatos Salliu PhD (c)
fare vesh muzike dhe pik talenti pr
balet dhe n nj far mnyre m kish
mbetur matematika

Prfundimisht arrin t futet n Caltech n

Amerik nj universitet i vogl por q
mbledh elitn m t mir n fizik dhe
Pasi shklqeu n shkolln 8 vjeare, ku matematik. Ne ishim t gjith t part.
fitoi olimpiada pr matematik dhe
Matematika, fizika, biologjia na jan
fizik brenda e jasht vendit, arrin
dukur zbavitse dhe shum t lehta. Bashrezultate maksimale n shkoll t
kpunonim dhe shpiknim gjra t q na
mesme t ciln e prfundon n Riverargtonin. Aty ka shum krijimtari. P.sh
side n Zvicr. Dola shum mir me
njher mbaj mend q shkrimin Hollymsime dhe zieja nga dshira pr t
wood ne e shndrruam n Caltech. Kam
vazhduar shkolln e lart. Aplikova pr shum kujtime t bukura atje.
bursa n universitete t ndryshme. Un
vija nga Shqipria e cila n at koh e
Pr studenten e pasionuar nuk ka prehje.
cila ishte shum e varfr. Nuk kisha
Pas prfundimit t shkolls s lart
mundsi t paguaja universitete kaq t ndrmerr nj nga vendimet m t
shtrenjta. Por un isha me fat. Un
guximshme t jet. T kryej eksperimenkisha msues q m inkurajuan shum te dhe zbulime e t mbroj doktoraturn.
dhe kur aplikova n universitetet
Punn krkimore e kreva n SLAC
amerikane fitova burs.
National Accelerator Laboratory. Ky
laborator ka nj prshpejtues mbi 3 km t
klejda 4
gjat. Aty lshohet rryma e elektroneve

dhe ato prshpejtohen n nj shpejtsi

shum t madhe. Ishte nj eksperiment me
50 fizikant n fushn q njihet si fizika e
thrrmijave. Ideja ishte q t masje disa
veti t thrrmijave si p.sh elektronet t
cilat nuk mund ti massh dot. Nevojitet
nj preizion i lart le t themi nj n nj
miliard, shpjegon Klejda.
Matja e elektroneve prbn nj nga sfidat
m t mdha t kohs n fizik. sht nj
matje shum e rndsishme. Duket si
dika e thjesht. Por n fakt ktu qndron
baza e ligjeve t fiziks. Pra, gjithka e
thn deri tani e ka bazn n vrtetsin e
ktyre matjeve. Si rrjedhim ne vrtetojm
ligje t zbuluara dhe ato q mund t zbulohen.

nj vend si lektore n Columbia University. Jap nj

lnd e cila sht ekskluzivitet i Columbia University.
M pas at e kan kopjuar edhe universitete t tjera.
Universiteti ka disa lnd t tilla q e dallon at nga
t tjert. Mnyra se si ja prezantoj shkencn studentve ka t bj mjaft me ann metodologjike se si ata
mund t mendojn si shkenctar si mund t mendojn n mnyr kritike. Nuk ka asgj t vshtir dhe
pr tu trembur. Lnd t tilla jan po aq magjike sa
arti dhe letrsia.
Ashtu si kudo n bot edhe n Amerik komuniteti i
shkenctareve femra duket se sht n minoranc.
Megjithat ato kan vendin e tyre n panteonin e
zbulimeve t rndsishme pr njerzimin. Kur
morm doktoraturn ishim 50 veta dhe n prbrje t
ekipit vetm 4 femra nga t cilat vetm un full time.
Kam konstatuar se sa m shum ngjitesh n shkallt e
shkencs aq m pak shkenctare gjen.

klejda 3 copy
Pas prfundimit t doktoraturs i ofrohet

Klejda jep edhe disa nga arsyet se prse ndodh kshtu. Femra konceptohet si nj grua q duhet t mbaj

Klejda Bega, shkenctarja q ka ndalur atomet dhe ka n dor gjithsin Nga Fatos Salliu PhD (c)
familjen e se nuk ka
shum koh t merret me
shkenc. Pastaj ekziston
ende ai koncepti q vajzat
duhet t merren me kukulla dhe djemt me
makina. Un po mundohem q t mos i msoj
vajzat e mia me kt
koncept. N Amerik, q
t arrish dika duhet ti
kushtohet 100% e kjo
periudh prkon me

kohn kur ti krijon

nj familje.
Shkenctarja jon
megjithat ka mundur tia dal. Ajo
sht edhe nj
bashkshorte e mir,
edhe nj nn shembullore edhe nj
amvis e zonja.
Mund t them se
jam krijuese edhe n

kuzhin. I dedikohem dy vajzave t

mia dhe bashkshortit tim. Un
fle shum pak.
Por jam me fat se
m ndihmojn
bashkshorti dhe
mamaja ime e cila
kujdeset pr
Azajln dhe
Davinn q ende
jan t vogla.

Ardhja n jet e
vajzave dhe
ndryshimet e
rndsishme n
jetn familjare
duket sikur
ngrin punn
krkimore t
Klejds.
Megjithat at e
thrret krkimi
shkencor. Jeta

sht kompromis
e mund t
zgjedhsh. P.sh
un vendosa t
bja pun
krkimore n
Columbia. Por
meq kam fmij
t vegjl aktualisht po merrem
m shum me
msimdhnie.
Dhe sa t rriten

pak, pra sa t
ndryshojn ekuilibrat, un do t
merrem srish me
krkime. Kam
br nj ndryshim
n planet e mia.
Nga fizika e
thrrmijave po i
kushtohem fiziks
atomike. sht
lloji i fiziks q
bhet n nj

hapsir sa nj
tavolin buke.
Nj pajisje si nj
sob e gjat e cila
ndiqet nga nj
frigorifer sa nj
top futbolli. N
kt rast n
nxehim atomet e
stronciumit q i
drejtojm tek
frigoriferi ku
gjithka ndodhet

n vakuum. Atomet n kt
eksperiment jan shum pran
zeros absolute -273 grad
Celsius ku nuk lviz asgj.
sht 1000 her m ftoht se
n hapsirn e thell ku nuk
ka as yje e as planet. Dhe e
gjith kjo q them ndodhet n
nj hapsir t vogl t laboratorit ton. Ku konsiston? Duke
prdorur lazer dhe duke i
ftohur, atomet rrin aq urt sa
mund ti vendossh si vezt n

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

Shqiptaret-2 F.D-vazhdim
Ramsesit II, (fig.1 posht)
vihen re figura femrore
Hebrenjt nuk morrn vetm
me qeleshe, q besoj se
shkronjat nga egjiptiant. Studiuesi pasqyron nj priftresh.
Dr. Arif Mati pohon se Hebrenjt i Pamje t tilla jan shum
kan huazuar nga egjiptiant bazat e t ralla n artin egjiptian.
tyre fetare, ligjet, rregullat e
Me Plis (pak m t zgjahigjens dhe supersticionet e
tur) sht paraqitur
tyre (33) Studiues t shumt, vren Perndia Horos, Osiris
edhe M.Eliade, pohojn se besimi
dhe disa Faraon. Kt
hebraik nuk kishte krijuar asnj
form t Plisit e gjejm
mit (...) Gjenia e besimit t Izraelit
edhe tek priftrinjt
qndronte n faktin se Lidhjen e
etrusk.
Zotit me popullin e zgjedhur, e
kishte transformuar n nj histori t T bije n sy, se si Faraoni
shenjt .(34)
egjiptian (fig.2), Ismaili
biblik, Danieli (fig.3) dhe
N vijim t tezs son, edhe Plisi
Noe, n pikturn e
sht nj nga dshmit e origjins
J.Tissot, kan t lidhur
pellazge t Bibls hebraike.
mbi qeleshe nj rrob apo
shami, si e prdorin edhe
N pikturat e piramids (qytetit
shqiptart e Veriut t
Deir el-Medneh,Teb) e cila menshek.20 (fig.4,5) dhe t
dohet s i prket periudhs s
Jugut historik
Shqiptaret-2 F.D-vazhdim

(Arvanitasit). Ne vrejm t
habitur s si trashgohet pr
mijra vjet nj tradit edhe n
veshje, e cila patjetr do t
ket nj kuptim besimtar
meqnse lidhet tek Plisi.
Rndsia e nj ideje
besimtare-pohon M.Eliade faktohet nga aftsia e saj pr
t mbijetuarn periudhat e
mvonshme (36)

turave t tij, vlern e nj

dokumenti historik.

> I > yod), shpreh ndryshimin n mite, por

gjithmon ka prfaqsuar
Prfundimi i dyt: Emrtimi nj figur: Krijuesin, dhe
i librit t ligjeve t shkruar
historikisht kan shrbyer si
nga Moisiu -Torah- sht
rrnj pr emrin apo simvet emri i Zotit. Si fjal
bolin e tij (lat:deus, sanskr :
simbolike, gjen shprehjen e deva, iran : div ; kanaen: El
saj t plot, vetm n
ose Il; shqip:Zot; lit: diewas
gjuhn shqipe. (J.Katapano) etj.) Rrnja Di si emr i
Brnda saj, ka fjal shqipe
Zotit (Dio), n dialektin
t pa prkthyera dot, por t am t gjuhs shqipe,
(35)
shkruara me grma hebrashpreh Dijen dhe Driten. T
ike. SHENJA e Zotit n
gjitha kto fakte, dshmojn
Si pam nga materiali i
alfabetin hebre (Yod) e ka
s historia e Bibls sht
deritanishm, n t gjitha
origjinn nga alfabeti
shkruar n gjuhn pellazgopikturat e J.Tissotit ku parafonetik i Perndise pellazge shqipe nga Moisiu.
qiten figurat biblike dhe fisi
Thot (Tot), nisur nga emri
hebre (levit) me Plisin e
dora si emertohet edhe
Shqipetaro-Arbrit e sotm
shqipetarve t sotm (simbol sot n shqip.
jan pasardhsit e mbetur t
i mitit pellazg t krijimit),
nj race shum t madhe
kemi prputhje edhe me
Ndryshimi grafik dhe i
pellazgjike t Lashtsis.
faktet gjuhsore dhe
tingullit t grms gjat
Sipas studiuesit austriak
arkeologjike. Kjo i jep pikperiudhave historike (D > Z J.Hahn (Johann Georg von

Hahn 1811-1869)
Shqipetart jan Pellazgt e
Rinj (37), tez e mbshtetur
edhe nga shum studiues t
tjer t m vonshm
shqipetar dhe t huaj.
Gjurmt e Pellazgve sot
shfaqen n gjuh, arkeologji,
mite dhe simbolet fetare, tek
shum popuj t Europs,
Azis e m gjer. Shkruajm
Pllazgo-shqipetart sepse
emrtimi shqipetar shpreh
nj simbol shum t lasht
mitik-shqiponjn, dhe sht
po aq i vjetr sa emertimi
pellazg apo ilir dhe jo i
shekullit 15, si e trajtojn
disa studiues t cilt nuk kan
njohuri mbi besimin dhe
mitollogjin e Lasht.
Tissot shprehs i simboleve

Blood on the streets of Kavaje Albania.

What Now!!!
Second term for Elvis Rroshi, whats he doing for
the family!! Burg per vrasesit

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I Brahim AVDYLI

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I
Brahim AVDYLI
Duke pas parasysh artikujt e shumt t
shtypit ton dhe t rrjetit elektronik q
"fshikulloi" n veanti shqiptart e Gadishullit Ilirik, dhe duke i lexuar dhe sistemuar, duke i shkoqitur e duke i vlersuar
apo duke i par me syrin kritik disa prej
tyre, e gjejm t pashmangshme kthimin
edhe njher me nj shkrim t veant n
drejtim t tyre, se ka sht Evropa. Kjo
sht arsyeja e par e vshtrimit polemik
dhe njkohsisht domosdoshmria e
vshtrimit kritik, pas disa viteve t ksaj
shtjeje. Ne shqiptart i shohim me syrin e
mashtruar t Evrops. Kush e di dhe kush
nuk e di se ka sht Evropa? Ne bjm
prova pr ta thn se ka sht Evropa e
Bashkuar.
Evropa e Bashkuar sht bashkim i shteteve
t veanta t kontinentit t Evrops n baz
t prcaktimit apo deklarimit t vullnetit

popullor t lir pr kt bashksi. Vjen si

rrjedhoj n prcaktimet e deklarimet e
ktyre popujve dhe zgjedhja e organeve t
udhheqjes n nivel t kontinentit apo t
shteteve q e kan pranuar kt bashksi.
Kuvendi pr tr Evropn ka nj histori t
gjat historike, por ne po e fillojm me
mbledhjen e par t Kshillit t Evrops,
me 10 gusht 1949, q sht m i vjetri
Kuvend parlamentar pluralist e demokratik me prbrje ndrkombtare dhe
deputet t zgjedhur n mnyr demokratike pr tr Evropn. Evropa e Bashkuar prbhet nga Kshilli i Evrops, i cili
me statut i ka dy organe, apo t themi m
mir dy njsi strukturore, t cilat jan
Komiteti i Ministrave, i prbr nga
ministrat e punve t jashtm t ktyre
shteteve, t cilat jan antare t Kshillit t
Evrops dhe Kuvendit Parlamentar, prfaqsues i forcave politike t shteteve
antare.[1]
Kshilli i Evrops numron sot t gjitha
shtetet antare dhe ka pr qllim statutar

realizimin e nj uniteti gjithnj m t

madh t antarve t tij prmes debateve,
marrveshjeve dhe aksioneve t prbashkta. Vetm shtetet t cilat i plotsojn
kushtet e antarsimit mund t bhen
antar t saj. N radh t par kto kushte
jan demokracia pluraliste, politika globale dhe regjionale e siguris, ligji dhe
drejtsia, sistemi i sigurimit social, si dhe
respektimi i t drejtave t njeriut[2], etj.
Shtetet e Bashkuara t Ameriks dhe
Kanadaja jan vzhgues t Kshillit t
Evrops, ndrsa procesi i antarsimit
fillon s pari me nj lutje t shtetit q do t
futet n Evrop drejtuar Sekretarit t
Prgjithshm t Kshillit t Evrops, i cili,
ia drgon kt lutje Komitetit t Ministrave me qllim studimi. Ky i fundit e
konsulton Kuvendin Parlamentar, i cili e
shikon a i ka plotsuar kushtet e parapara
me aktet e saj pr antarsim. Fjala vjen
pr shembull n vendin e ngjarjes; hulumtimit t prgjithshm t tij, madje prej
komisioneve parlamentare si dhe t

komisioneve informative, t formuara nga antart e

Komisionit; Gjyqit evropian apo ndrkombtar, si
dhe vet t Gjyqit pr t Drejtat e Njeriut.[3] Shqiptarve, me t dy republikat q i ka br, iu sht
premtuar nj gj e till, por kjo shtje zvarritet e
zvarritet, pa caktim.
Un nuk i shoh shqiptart si nj popull, por si komb,
dhe jo si nj popull i ndar npr 5 shtete artificiale
rreth e prqark, por si nj komb i veant, i cili, pas
mija vitesh luft pandrprer pr mbijetes, ka mbetur
si nj grusht i vogl n kt bashksi. sht nj komb
i vetm prej gjenezs s hershme t bots, por bota e
avancuar nuk na sheh, d.m.th.nuk na njeh.
N kurrizin ton jan krijuar disa shtete, me tokn
ton, me mallin ton t rrmbyer, ne me. T ashtuquajturat "shtete" gnjejn fuqishm, m s pari me
"historin" e formimit t tyre. Bots i duhen njmij
vite studim pr ti par kto gjra, t mbushura me t
pavrteta. Disa nga kto shtete t reja apo edhe t
vjetra kualifikohen si shtete "multinacionale", si p.sh.
Kosova, Mali i Zi dhe Maqedonia. M par, jan
krijuar Greqia dhe Serbia, me tokat shqiptare q i
mbajn gjithnj me dhun shfarosse e politik t

P a g e

O u r

W o r d s

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

Kastriotit sht punuar me
profil majtas; grafika e mbishkrimit t emrit dhe t
mbiemrit shtrihen n tr
qarkun e kornizs.
Kjo medalje ka nj mbishkrim
n faqen e pasme, me tekstin
n tet rradh ne gjuhen latine:
FI DEI DEFENNSOR INDOMITVS ET THRACVM
DOMINATOR INDOMABILIS Mbrojtsi i pannshtrueshm i fes, triumfuesi i

pamposhtur i thrakve.
Teksti sht i rrethuar me
kuror gjethesh dafine, pra
me Corona triumphalis,
q shpreh triumfin e Gjegjit
me nder dhe lavdi.
Teksti shpreh vleresime pr
kontributin e Gjergjit si
mbrojts i krishterimit dhe
pr rolin e tij si strateg dhe
komandant i shquar n
luftimet kundr hordhive
barbare turke.

Nga mnyra e formulimit t

tekstit, mendoj se kjo
medalje ishte e porositur
nga Vatikani, pikrisht n
vitin 1465, kur Gjergj
Kastrioti shkoi n Rom
dhe takoi Papn Pali II, t
cilit i krkoi ndihma pr
vazhdimin e luftes kundr
turqve, q po sulmonin
egrsisht trojet arbrore.
Kontributi i Gjergj Kastriotit n luftn kundr

hordhive turke, sht

vlersuar nga t pes
Papt, me t cilt bashkpunoi dhe e mbshtetn
n luft kundr hordhive
turke.
Papa Calixtus III n vitin
1457 e quan Gjergj Kastriotin Difensor della Fede
dhe e shpalli Kapiteni
Gjeneral i Kuria dhe
Kapiteni Gjeneral i Selis
s Shenjt dhe i dha

titullin Athleta Christi.

Papa Pio II, n vitet 1461
1462 theksoi disa her: T
marrim shembull nga vepra e
Zotit t Albanise (dalla gesta
del Signore dellAlbania),
ushtarit trim t Krishtit
(Christi Miles Intrepidus) dhe
nga heroizmi i albanezve, q
po i rezistojn sulmeve t
egra turke. (8, 9)
Teksti ne faqen e psme t
medaljes shpreh dy aspekte

thelbsore t kontributit t
Skenderbeut:
1. Mbrojtia e rrnjeve
kristiane t Europs
Europei, aut qui domine
cristiano consentur.
2. Fitoret e Gjergj
Kastriotit dhe te popullit
shqiptar n luften kunder
sulmeve barbare turke.
Nuk duhet t uditemi pse
autori i medaljes ka
shkruar triumfuesi i

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune si ne kohen e diktatures se 1945.a mjere ai popull dhe per
ato njerez atje...
Ina Rama-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e
Shqiperise.presim nqs ka ndryshim...

Poezi
Milazim F. KADRIU
KNGA IME
Kngn q e ruajta n
zemr
E ndrruan t gjith, plak
e i ri
E kndon tani do fmij
E ngroh do rreze dielli
E bartin valt e detit
E ruajm t gjith me
xhelozi
E kemi detyrim, gjithsesi
U kndua n betejat e
UK s
E knduan dshmort
E rn pr liri.
PRITJA
Ishte pritje e gjat
Heshtje
Prbuzje e vaj
Pa shpres.
Pritjes i erdhi fundi
Pushoi heshtja
U ngjall shpresa
Jehoi knga.
BURIMI
Udhtova me shpres
Udhkryqeve t bots
Etja q kisha
Askund su shua.
U ktheva nga u nisa
Bashk me t tjert
Burimin ta krkoja
Ktu n vendin ton.
M i mir
Se uji i detit e liqenit
Ishte ai uj n vendin tim
Q dilte n nj prrua.
Aty hapa burimin

Aty etjen e kam shuar

Aty i dolm zot vendit
T lir pr t jetuar.
U NISA MBETA
Bashk me diellin
U nisa
Shiu dhe era
Hapin ma ndaln.
U ndala
Nuk munda t vij
M pengoi era e shiu
Mbeta peng, prgjithnj.
Petrit Ruka
Letra me Babain
BABA, NE IKM
letra e dyt.
Baba, ne ikm, shtpin e
braktism,
nj koh arixhinjsh jeton
gjith bota,
dhe foton tnde nga muret e
zbritm,
si dryn nj pal lot vendosm tek porta
Ikm, or ikm, vendlindjen e
vram,
n metropole q mblidhen si
pun e iriqve,
(e ke parasysh kur e vjelin nj
pem
dhe mblidhet e ngjishet si n
vargjet e fiqve?!)
U ngjeshm ktej ndr halle
t reja,
e humbm dhe barin, dhe
gjumin, dhe kngn,
gati gjithka n dyqane
luksose,
dyqan - psikologu, t t
kallais dhe zemrn
Ne ikm dhe varrin ta futm

n nj video,
t dieln t takojm n xhamin
vizual,
me mend i vem lulet, dy lot, nj
cigare,
jetojm me simbole, n nj bot
me manual.
N fshat nuk shkojm, e kemi me
vete,
tani gjithka e mbajm n nj kuti,
kjo kutia baba e ka emrin
kompjuter,
n xhamin e tij takon do njeri..
N xhamin e tij gjen nuse, bn
dasm,
puth djemt e vllait n tjetr
kontinent,
dhe nnn e qan nga mijra kilometra
tek e fusin n varr, me video koferenc.
Ne bashk do bhemi kur t vijm
aty posht,
ktu lart u ndam pr jet e pr
mot,
st shkruaj m shum, se ti e di
mir,
qllova i dobt dhe mbytem n lot.
Nuk dim ku shkojm, ska koh
t mendohesh,
nxitojm nga q thjesht sht n
mod nxitimi,
nj koh arixhinjsh jeton sot bota,
ah, ik edhe thur kanistra pikllimi
16.
Na mjaftojn dhimbjet tona
Tok me eshtrat dhe varret e mbjella
Sdo t shkelim kurr npr ato t
huaja
Sdo t shkelim asnjher se jemi
njerz

17.
Ishte nj dit e thyer e javs
Cilado qoft ajo dit
Mbolli n shpirtra urrejtjen
Por kurr nuk mundi
Me shkul dashurin e nj
nne pr atdhe
do lindje e re prcillej me
nga nj krism
Nnat shqiptare bekoheshin
me dashuri
Aq ishin t bukura
Sa q u prngjanin zanave
Mbillnin e i rritnin lisat
npr male
Kshtu dukeshin nnat tona
Zana me shtat flatra
Po u dogj njra
Edhe shtat t tjera si npr
prralla
Mbinin nga shpirtrat e tyre
t virgjra

Kurse t nesrmen
Si dashurin i skalit n
drit
Tingujt e knduara
Dhe kngt m t bukura
pr atdheun
Ky burr i qet e zemr
vullkan
Rrugve t Tirans
Parakalon si nj kardinal
N shpirtin e tij bujar
valon gjaku Dardan
Rrit e mkuar me
dashurin e nns
Skeptrin e mirsis n
zemr e mban
19.
Mbrm n ball t
atdheut
Pash disa pika gjaku
Dhe diku n tepe t kres
Nj fush e konvertuar n
varre

Nnat tona t bukura

Nnat e mdha shqiptare
Kjo tok e bekuar nuk i
Si njomzakt n djepin e
njeh lott
shpress
Kudo npr udh hi e zjarr
Prkundnin atdheun duke
Nga tufanet dot spiklloshruar
het
T shtat plagt e hidhura t
Kurr spati koh pr t
Gjergjit
qar
18
Miku im Prparimi i ngjan
rrapit
Ose lisit t moshuar
Nj dit sht si shelgu i
piklluar
Kurse ditn tjetr i ngjan
lotit
Nj her rri pran djallit
Kurse hern tjetr afr Zotit
Kshtu e ka ky njeri i mir
Sot i prngjan violins s
thyer

Andaj sot kalon npr kta

bedena
Ecn koklart dhe po aq
krenar
Sa q turprohen armiqt
atje ku jan
Pr plagt e hapura n
Tivar

trup
Merrnin frym si njerz t
plagosur
Mbi fijet e fishkura t
barit
Pam nj kryq prej gjaku
Qante kryqi dneste deti
Tok me gurt npr lagjet
e Tivarit
Ne srish nuk u ndalm
Sdeshm t matemi me
gjatsit e rrugve
As ti numrojm varret
Atdheu na priste te plepat
e bardh
Ju thash sdo t ndalemi
Do ecim edhe nse duhet
t dalim fare
Pr t mbrri ta prqafojm atdheun
Na duhen shum e shum
varre
21
23.
N do stin e n do
behar
el nj lule n Tivar
el nj dhembje
Q sdo t ket shrim
far t bj un me
shpirtin tim
Npr grigje del nj nn
Ver e dimr lshon
gjm
I lshon gjmat tr vrer
Ska t shkrets
Kush tia hap at der

20.
Ecm dhe nuk u ndalm
Na priste diku nj luft e
madhe
Lisat me qindra gozhda n

do mngjes i shkul
flokt e bardha
Zemra gjak gjithmon i
pikon
Hert q menat e shoh te

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

pamposhtur i thrakve. N kronikat e kohs
dhe n shum vepra t mesjets, Gjergj Kastrioti njihej si Dominus Albaniae-Zot i Albanis,
por dhe princi i Albania, princi i Epirit, princi i

Maqedonis, andaj n medalje

shkruhet Triumfuesi i pamposhtur i thrakve, pra i banorve t
Maqedonise t Aleksandrit t

Madh., si shkruan Volterrano: Skenderbeu ishte

nj burr, pa pik dyshimi
pasardhs i denj i Pirros

dhe mbante me t drejt emrin

Aleksander.
Ndonse, medalja nuk e ka vitin e
prodhimit, t gjitha t dhnat

teknike, rrethanat historike dhe

ato dokumentare, sugjerojn se
sht prodhuar n vitet 1465
1466.

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

Natyrshm shtrohet pyetja: Cilin portret t
Gjergj Kastriotit prdori mjeshtri argjendar,
pr prodhimin e ksaj medalje?
skbbb
Miniatura me portretin e Gjergj Kastriotit
Skenderbeu, n faqen e fundit t kodit
De Romanorum Magistratibus i 5 nentorit
1465
N zgjidhjen e kesaj enigme na ndihmon
botimi i Davis&Orioll: 20 New. End London.
N.W.3, i vitit 1961, i plotsuar me studimin

dinjitoz t historianit Ilia S.

Karanxha, botuar n
Zemrashqiptare n vitin
2014:Skenderbeu autentik dhe
modeli i Romes: De Romanorum
Magistratibus, i cili na dhuron
nj informacion t gjr dhe
kompetent pr nj portret t
Gjergj Kastriotit t vitit 1465.
Studiuesi Ilia S. Karanxha ka
meritat se na njohu me portretin
e Gjergj Kastriotit n doreshkrimin De Romanorum Magistratibus, veper e Andrea Domenico

Fioccho, perfunduar ne
vitin 1465.
Studiuesi i apasionuar Ilia
Karanxha, me t drejt
thekson se piknisja e
ikonografise Skenderbeiane nuk eshte m viti 1510
me veprn e Marin Barletit De Vita et Gestis
Scanderbegi , por viti
1465, me dorshkrimin
De romanorum Magistratibus, vepr q mbyllet
me portretin n miniatur

t Gjergj Kastriotit. (10)

N vitin 1962, Curt H. Reisinger
gjat prezantimit t kodit t A. D.
Fioccho n Houghton Library t
Universitetit Harvard, krahas
evidentimit t cilsis te hartimit
t doreshkrimi humanist, komentoi portretin e Skenderbeut, t cilin
e konsideroi: Punim artistik i
holl, elegant me gusto t
veante.
N vazhdim Reisinger theksoi se
ky portret u realizua ne vitin 1465,
kur Gjergj Kastrioti ndodhej n

Rome, per te kerkuar ndihma

Papes Pali II. (11)
Portreti i Gjergj Kastriotit n
miniaturn e dorshkrimit t A.
D. Fioccho, sht n profil
djathtas, me mjekrn t thinjur e
t gjate, me berreten me ngjyr
skarlat, me palosje n pjesn e
siprme, ndrsa posht, shihet
buza e kapuit t bardh nn
berret. Gjergj Kastrioti prezantohet i veshur me mantelin
ngjyr skarlat, me zbukurime
floreale. Sfondi i miniaturs

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

sht me ngjyr blu. Portretit, sht i rrethuar
me kuror me gjethe dafinash, njelloj si
medalja e prodhuar n Rom. Pjesa ansore e
miniaturs sht zbukuruar me vizatime floreale shumngjyrshe dhe elegante.
Ne sfondin e miniatures, jane dy germa E dhe
V, q sipas Reisinger jan inicialet Epirota
Victoria (Epiroti fitimtar), ndrsa sipas Ilia S.
Karanxha E (Epirotarum) V (Vicecomes).
Nuk ka dyshime, se ky portret sht identik me
portretin e medaljes Nr 66.
Shumica e studiuesve, me t drejt insistojn se
kjo miniatur duhet t jet kopie e nj portreti
kontemporan dhe autentik i Gjergj Kastriotit,
por nuk thon kush ishte autori.
Rreth ktij argumenti, studiuesi Ilia Karanxha
mendon se miniatura sht riprodhim i nj
vepre t Gherardo Giovanni Maffei (1408
1466), i ati i Raffaele Maffei Volterrano (1451
1522). Kt ide, Ilia Karanxha e bazon n
ngjashmrin e portretit n miniaturn e Fioccho, me vizatimin e m vonshm t Raffaele
Volterrano t portretit t Skenderbeut n veprn e Marin Barletit.
Ketyre opinioneve i shtoj dhe ngjashmrin me
portretet e dy medaljeve, q me nxisin t
sugjeroj se portretet e medaljeve me Nr 66 dhe
Nr 67, jan prodhuar sipas vizatimit t nj
portreti autentik t Gjergj Kastriotit, ndofta i
Gherardo G. Maffei, q u riprodhua
besnikrisht n vitin 1465 dhe n miniaturn e
dorshkrimit t A. D. Fioccho .

Skeda e medaljes Nr 67
GIORGIO CASTRIOTA
SCANDERBEGVS
(1403 1468)
CONDOTTIERO.
EROE NAZIONALE ALBANESE.
skbbbb
D/GIORGIVS CASTRIOTA
SCANDERBERGVS
Gjergj Kastriota Skenderbergus.
Busti nga e majta, me mjekr t
gjat, me berretn t ulur prpara, i veshur me mantel t
prodhuar me stofe t shtrenjte.
Autori: Anonim
Vendi i prodhimit: Roma.
Bibliografia medaljes: Diemtri: 37, 4 mm
Bibliografia e subjektit: Enciklopedia Trekkani, f. 1001
Prodhuar me derdhje.
Dhe
Fan S. Noli, Scanderbeg, Lecce
1993.
Metali: AE MC Venecia
Faqia e pasme: lishio
Medalja sht prodhuar n nj

punishte argjendarie n
Rom. Metali i prodhimit
sht marr n Venecia
dhe prbhet nga przierje
metalesh, me mbizotrim
t argjendit.
Teknika e prodhimit sht
me shkrirje dhe derdhje,
n formn sipas modelit t
paraprgatitur.
Medalja sht rrumbullake, me diametr 37, 4
mm, me bustin n qendr
n profil nga e majta, me
mjekr t gjat, me berretn t ulur prpara (mbi
sy) dhe i veshur me mantel.
Portreti sht punuar me
plastik t spikatur dhe me
shprehje cilsore t fizionomis t Gjergjit. Busti
shtrihet deri n buzen e
poshtme te medaljes, i
rrethuar me shkrimin n
latinisht: Georgvs Castriota Scanderbergvs. Si
shihet dhe n kete
medalje, mbiemri sht
shkruar me gabim orthografik Skanderbergus,
duke i shtuar nj germ R,

njlloj si n medaljen Nr 66, ka

na sugjeron se artisti i punimit t
forms, sht i njejti, q ka
prodhuar dhe medaljen Nr 66.
Konturet periferike t medaljes,
jan zbukuruar me granula t
imta, ne formn e nj kurore
elegante kufizuese.
Megjith ngjashmerine me
medaljen Nr 66, medalja Nr 67 ka
disa veori dalluese: metali i
prdorur sht m cilesor, pasi ka
prmbajtje t lart argjendi.
Medalja ka diameter rreth 1 cm
m e vogl, por teknikisht sht
m cilsore n evidencimin e
portretit t Skenderbeut.
Kurora me granula dekorative
sht n periferi t kornizs,
ndryshe nga medalja e mparshme, q e ka n brendsi t mbishkrimit. Busti i Gjergjit sht pak
m i madh dhe shtrihet deri ne
buzn e poshteme, n ndryshim
nga medalja e mparshme, q e
ka qendrore, t kufizuar me
kornizn rrethore. Faqia e pasme e
medaljes sht lisho, pra nuk ka
tekst si medalja e mparshme Nr
66.
Nga prezantimi i ktyre karakter-

istikave teknike dhe artistike,

mendoj se forma e medaljes
sht punuar nga i njjti artist
dhe sht derdhur n t njjtn
punishte argjendarie t Roms,
ndofta sht riprodhim, pr t
korigjuar difektet e medaljes Nr
66, pr ta prodhuar me cilsi m
t lart.
Portreti i Gjergjit n medaljen Nr
67, ka ngjashmri t dukshme
me miniaturn e doreshkrimit t
Fioccho, por nuk prjashtohet
mundsia se miniatura mund t
jet riprodhim i portretit autentik t Gjergj Kastriotit me autor
Gherardo Giovanni Maffei.
Kto vakume informative rreth
nje portreti tjetr autentik t
Gjergj Kstriotit, nuk e prjashtojn mundsin se gjat shekullit XV, kan ekzistuar dhe
portrete t tjera. Kt hamendje e
konfirmoj me nj fakt tjeter. Mbi
portn e Pallatit t Skenderbeut
n Rome, ne pjesn qendrore t
arkitraut, ndodhet afresku me
portretin e Gjergj Kastriotit, i
restuaruar n vitin 1843, i cili ka
ngjashmri me portretin n
miniaturn e vitit 1465, ashtu si
dhe me portretet n medaljet Nr

Shqiptaret-2 F.D-vazhdim
t besimit pellazg dhe tradits s shqipetarve

(39)

J.Tissot nuk bn pjes n rradhn e studiuesve,

udhtarve apo t punsuarve nga Perandoria
Osmane, q kan njohur trevat historike dhe
popullin shqipetar. Por n pikturat e tij (me aq
sa kemi patur mundsi t njihemi) n ciklin
mbi Bibln, figurat kryesore dhe pasuesit e
tyre, shprehen me karakteristika t veshjes dhe
simboleve pellazgo-shqipetare, q ruhen edhe
n ditt e sotme, si do ta vrejm m posht.

N pikturn (fig.1 lart) e

J.Tissot duket shenja e Zotitylberi. Kjo fjal n gjuhn
shqipe shpreh qartsisht mitin
(yll+bri) dmth tregoi pranin e
tij. Edhe n disa gjuh t tjera,
emri i ylberit ka lidhje me emrin
apo simbolin e Krijuesit (lat.
Iridis; it. Arcobaleno; gr.
[Ournio txo];
katalane.Arc de Sant Mart, etj.),
por aty gjen vetm shpjegimin
mitik dhe jo at gjuhsor.

Ngjashmria n tregimin biblik midis Moisiut

dhe Noe sht se t dy kan br marrveshje
me Zotin pr tiu bindur dhe zbatuar ligjet e
tij. Si shenj t marrveshjes me Noe, pr t
mos shkaktuar prmbytje q do t zhdukte
njerzimin, Zoti faqi Ylberin (Genesi, IX, 617). (38)

N pikturn (fig.1, lart), prve

Plisit t rrethuar me nj shami,
na habit edhe nj detaj tjetr n
veshjen e familjes biblike -

thekt - q zbukurojn
prparset e mbrapme t
femrave. Veshja e tradits
shqipetare e ka t theksuar
prdorimin e thekve si n
brez, prparset e vogla
prpara dhe mbrapa trupit,
n shamit e koks, n
trasta, mbulesa si dhe n
veshjen e burrave t
Shqiperis s Mesme
(Brooklyn Museum)
(fig.2,3 lart). Edhe sot ne
i shikojm tek besimtart
hebrej fijet (simbolike) q
zgjaten n veshjen e
burrave, q tregon rolin e
tyre besimtar. Duke par
pikturat kushtuar Bibls
hebraike, t krijohet

bindja se J.Tissot nuk ka qen

vetm njohs i mir i saj, por edhe
i simboleve t lashta t besimit
parakristian. Kt e dshmon edhe
nj detaj tjetr n veshjen e profetve dhe ngjjve, por edhe tek
shqipetart dhe ka lidhje me
simbolin kryesor t Kristianizmit:
KRYQIN.
N materialet arkeologjike Kryqi
n besimin pellazg prfaqson
grafikisht Yllin, fytyrn kozmike
t Zotit dhe origjina e ktij simboli, sqarohet me gjuhn shqipe. N
Enciklopedin Judaike
(Encyclopaedia Judaica, vol.7.
NY, Gale, 2007 pag.672) emrtimi
i lasht i Zotit sht 'El' q korespondon me 'Ilu' n gjuhn akadi-

ane (akkadian) dhe 'El' ose 'Il',

n gjuhn e kanaene (caanite)
por nuk dihet origjina e tij.
Pranohet prgjithsisht se rrnja
vjen prej 'Yl' ose 'Wl' nnkupton
t jesh i fuqishem ose i
pushtetshm.(40) Misteri i
origjins s emrit t Zotit n
gjuht e lashta semitike
(akadiane, kanaene dhe me vone
hebraike), zbulohet n shqip, ku
rrnja yll (dial.am Il) jep
kuptimin gjuhsor e mitik, t
simbolit kozmik t Zotit-Yllin.
Studiuesja e shkrimeve n gur n
Shqiperi, Greqi, Itali dhe shum
vnde t tjera, Nermin Vlora
Falaski (Patrimonio linguistico
e genetico Probabilita della

P a g e

1 0

O u r

W o r d s

Shqiptaret-2 F.D-vazhdim
Monogenesi delle Parole) pohon se: Yll ( yj-yjnorhyjneron) nuk e kam gjetur n asnj gjuh tjetr me perjashtim t shqipes () megjithse ishte e prhapur n t
gjitha mbishkrimet e lashtsis, nga Egjeu deri n Atllantik
(41) N dy pikturat e para t piktorit,(fig.1,2 posht) profeti
dhe ngjlli, zbatuesi i urdhrave t Zotit, kan n veshjen
e tyre formn e kryqit, sikurse edhe Ilirt e lasht, Faraoni
egjiptian dhe shqipetart e ditve tona. sht nj fill kohor
dhjetra-mij vjear i simbolit, po t kemi parasysh, se
shenja (X) sht nga m t hershmet tek njeriut i
shpellave. Duke filluar nga e majta n t djatht (posht):
Profeti Ezekiel dhe (fragment) Engjjt q przen Adamin
dhe Evn nga Parajsa- J.Tissot ; objekt i periudhs ilire;
Libri i t vdekurve, Deir el - Madina , Dinastia XVIII (1428
-1351 pK); Veshje e tradits nga Gjirokastra, shek. 20
Shqipri.
(42)
N gjuhn shqipe (dial.am) fjala Krijues, Kryq (Kri-q),
Krisht (Kri-sht) kan origjin mitike prej emrit Kok (Kriet). N lashtsi, shum fjal jan formuar nga e njejta
rrnj, kur kan patur lidhje n mitin e besimit.
Megjithat na ngacmon mendimi se si e zbuloi, piktori i
shquar francez, Plisin?

Duke grmuar n materialet

arkeologjike n vendet ku
shtiti piktori gjat dhjet
viteve t fundit t jets s
tij, ne kemi mundsi ti
japim pgjigje pyetjes son,
duke u nisur nga faktet
llogjike. Me qeleshe, simbolet pellazge, figurn apo
kraht e shqiponjs, nuk
jan veshur vetm Faraont m t shquar t
Egjiptit t lasht , por edhe
Mbretr/Profet t hyjnizuar
si Perndi, t Azis s
Afrme dhe Qndrore
(fig.posht). Ishte intuita e
tij prej artisti dhe studiuesi,
q e oi tek idea, se n
lashtsi, Plisi ishte nj
simbol shum i rndsishm
besimtar dhe tregonte
lidhjen me Krijuesin.
Nj kok me Plis, fragment

i statujave gjigande mbi 9

metra t larta, t
shoqruara nga shqiponja,
pran varrit t Mbretit
Antiochus Theos Commagene pran Malit Nemrut .
(Turqia lindore, n kufi
me Armenin) (43)
Prfundimi:
Qllimi i studimit nuk
ishte thjesht t knaqim
kureshtjen ton n lidhje
me Plisin e shqipetarve
n pikturat e J.Tissot.
Synimi ishte t dshmonim se edhe nj popull si ay
shqipetar, pr t cilin
studiuesit ankohen se
skan t dhna historike
pr origjinn, besimin dhe
gjuhn e tyre, mbart
brenda tradits s tij fakte,
jo vetm pr Lashtsin e
tij, por edhe t shum

popujve t tjer, q deri m

sot jan t mbuluara me
mister ose jan keq-shpjeguar
nga ana shkencore. Detyra q
i vuri vetes J.Tissot pr t
pasqyruar sa m besnikrisht
Historin e Bibls hebraike, e
oi n mnyr t pavetdishme, n zbulimin e Plisit t
pellazgo-shqipetarve dhe t
simboleve t besimit t par
euro-afro-aziatik. Vet emrat
e lasht dhe t sotm pr
Zotin dhe simbolin e tij, nuk
mund t shpjegohen pa
ndihmn e gjuhs dhe tradits
s shqipetarve.
Faktet e sjella tregojn, se
popujt e lasht e dshmonin
prkatsin e tyre fisnore dhe
besimin, edhe me gjestet,
ngjyrat, zbukurimet, pjest
dhe formn e veshjes, e deri
tek modeli i flokve e detaje
t tjera, t cilat nuk u

prmndn pr t mos u
zgjatur.
Ky studim zbulon gjithashtu
nj nga dukurit universale
t shoqris njerzore: nga
njra an luftn,
prpjekjen titanike t popujve drejt s ardhmes dhe
nga ana tjetr, po nj
luft pr t ruajtur do
trashgimi t pasuris s
tyre shpirtrore q nga
zanafilla. Ky fill lidhs i dy
poleve t kundrta kohore,
(t s shkuars dhe t
ardhmes), prbn at q
emrtohet palca kurrizore
e nj Kombi. Si vren
eruditi arbresh Xh.Krispi
Kombi i lasht i ruan, si
gjuhn ashtu dhe zakonet.
(44)

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

GJRGJ KASTRIOTI SKENDERBEU NE ARTET FIGURATIVE TE SHEK XV

66 dhe Nr 67.

Nuk njihet autori, as viti kur

u pikturua, por mbishkrimi
n ann e majt t portretit,
thekson se ky portret u
restaurua n vitin 1843,
duke repektuar besnik-risht
portretin ekzistues Ad
Fidem iconis Restauratum.

lorigine Padovana
della medaglia. Istituto
skbbbbb
Italiano di Numismatica.
Vol VII. 1932, faqe 128
Portreti i Gjergj Kastriotit mbi
141.
portn kryesore t Pallatit t
3. Voltolin Piero: La Storia
Skenderbeut n Rom.
di Venezia attraverso le
Medaglie. Volum I. MilaKjo ide sht trajtuar nga Curt
no 1988. f. 85 87
H. Reisinger, nga historiani Ilia
4. Clement Clarke Moore:
Karanxha dhe n veanti nga
skbbbbbb
George Castriot, Surnam
shum historian arbresh
Scanderbeg, King of Alba(12), t cilt insistojne se ky
Skeda e dorshkrimit t
nia, New York: 1850
portreti sht i vitit 1466 dhe
Fioko De Romanorum
5. Enciclopedia Italiana
prezanton Gjergj Kastriotin
Magistratibus, kur u shit
Treccani: Roma 1929.
autentik, kur vizitoi Romn.
n ankandin e vitit 1961.
6. Giuseppe Bettinelli:
M 12 dhjetor 1466, Gjergj
Dizionario storico portaKastrioti i veshur thjeshtsi
Literatura
tile di tutte le venette
ushtar, i shoqeruar me nj grup
patrizie famiglie.
t vogl kalorsish, shkoi pr
1. Marin Barleti: Historia de Venezia, 1780, f. 48
vizit n Rom, pr ti krkuar Vita et Gestis Scanderbegi. 7. Frederick Kenner: Vjetari
ndihma Paps Pali II. (13) N
Epirotum Principis.
i koleksionit te arkidukes
Rom, Gjergj Kastrioti banonte Botues Bernardino Vitali.
Ferdinand i Tirolit.
n rezidencn e tij, e njohur n Roma. 1510
Viena: vellimi XIX. viti
ditt e sotme Pallati i Sken2. Rizzoli L.: Lopera di G. 1898,
derbeut, madje dhe rrugica
H. Hill sulle medaglie
8. Fan S. Noli: Scanderbeg.
quhet Vicolo Schanderbeg.
italiane del Rinascimento e Argo Lecce 1993.

9. Giovannni Musachi: La in Italia del Rinascimento.

storia e leredit da genLecce, Ediz. Argo, 2000
erazione a generazione
della famiglia dei Muzaka.
Napoli, 1510.
10.Ilia S. Karanxha.
Skenderbeu autentik dhe
modeli i Romes (De
Romanorum Magistratibus)
Portali: Zemrashqiptare.net: Nentor 2014.
11. Davis & Orioll: 20
New. End London. N.W.3
1962
Printed in Egland by
Robert Stockwell. L.T.D,
5 13 Baden Place.
London S.E.I.
11. Gioacchino Volpe:
Formazione storica
dellAlbania. Botim i Real
Accademia dItalia. Roma
1940
12. Petta P: Despoti
dEpiro e principi di
Macedinia. Esuli albanesi

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

1 1

Rndsia gjeostrategjike e Lugins s Preshevs pr Shqiptart dhe rajonin

Kjo rrezistenc kishte qen e
ashpr dhe arrin q pr disa
Pra, pozita gjeostrategjike dit ta vonoj shkuarjen e tyre
e gjeopolitike e Lugins s n fushbetejn e Kosovs.
Shkruan: Nehat Hyseni
Preshevs, dmth t ksaj
pjese t trungut kombtar Pas shpatrtallimit t ksaj
Gjendja e pashpres e Lugins s shqiptar, sht tejet e
rrezistence t armatosur n
Preshevs ka marr prmasa
madhe, madje kolosale. Jo Preshev, sulltan Murati e
alarmamante!
vetm pr shqiptart, por
kishte ndar ushtrin e vet n
edhe pr rajonin e Balldy pjes: njrn pjes q do ta
Kjo pjes e Shqiptaris shtrihet kanit dhe Europn.
vazhdoj rrugn prmes Karan pjesn vitale gjeopolitike t
dakut t Preshevs dhe pjesn
Ballkanit, npr t ciln kalon
Pikrisht pr kt arsye
tjetr nprmes Gryks s
Korridori 10, q prfshin Auto- edhe n kt trev gjat
Konulit, drejt Gjilanit.
stradn E-17 dhe Hekurudhn q historis jan zhvilluar
lidh Europn me Ballkanin dhe shum luftra t prgjaSe rndsia gjeostrategjike e
Azin.
kshme pr ta dominuar
fushgrops apo Lugins s
kt territor strategjik.
Preshevs sht kolosale, kt
Kurse, n Shkup grshetohet
e dshmojn edhe planet dhe
Korridori 10, q vazhdon npr
Historiant thon se edhe projektet e ndryshme q planifMaqedoni, drejt Selanikut dhe
Sulltan Murati ktu ka
ikon Serbia, shpeshher e
Athins n Greqi.
hasur n rrezistenc gjat sugjeruar edhe nga vendet e
rrugtimit t ushtris s tij Europs, madje edhe t
Ndrkaq, Korridori 8 lidh
n pranvern e vitit 1389
Ameriks e Azis, si sht
Stambollin dhe Azin, nprmes pr Betejn e Kosovs.
rasti i Kanalit Danub-VardarSofies e Shkupit me Shqiprin
Egje, pr daljen e Serbis n
Rndsia gjeostrategjike e
Lugins s Preshevs pr
Shqiptart dhe rajonin

dhe Durrsin n Adriatik.

Detin Egje, q fillimisht

ishte sugjeruar nga Austria,
pr ta br Serbin t heq
dor nga pretendimet e saja
pr Durrsin n Shqipri
dhe daljen e Serbis n
Adriatik.

Adriatik nga Austra shikohej edhe si rrezik potencial

nga marrveshjeve e
mundshme t Serbis me
Italin, q pastaj do mund t'i
rrezikonin interesat Austriake n Adriatik.

Gjibraltarit, Mesdheu e deri n

Egje dhe n Detin e Zi.

Pra, pa kurrfar dyshimi dhe

dileme mund t konstatojm se
pozita gjeostrategjike e
gjeopolitike e Lugins s
Preshevs sht jashtzaKy pretendim i Serbis, n
Prandaj edhe ajo kishte
konisht e rndsishme, si pr
fillimshekullin XX, e penpropozuar mundsin e
Serbin, Ballkanin e Europn,
gonte Austro-Hungarin,
daljes s Serbis n Egje me ashtu edhe pr shqiptart n
meq kishte prfitime t
an t Kanalit t prmendur, prgjithsi, dmth pr Kosovn
mdha nga eksporti i
pr t cilin edhe Amerikant dhe Shqiprin!
mallrave t Serbis,
kishin br nj Projekt ideor
kryesisht produkteve bun prag t Lufts s Par
Prandaj edhe Rruga e Kombit,
jqsore e blegtorale, q pr Botrore, lidhur me te.
e ndrtuar nga Qeveria e Sali
shkak t pamundsis s
Berishs, si dhe Autostrada
daljes s Serbis n AdriRndsia e ktij Kanali do
"Ibrahim Rugova", si vazhdim
atik, ato bheshin nga
t ishte e madhe edhe pr
i saj npr Kosov, synojn
Austro-Hungaria dhe reali- Europn, meq nprmes
lidhjen me Serbin, pr t
zonin fitime t mdha, duke Danubit do mundsohej
siguruar daljen n Korridorin
e vn Serbin n pozit t
lundrimi deri n Egje dhe
10 dhe nprmes tij lidhjen me
varsis ekonomike e
n detin Mesdhe, pa u
Europn e Azin.
politike.
detyruar pr ta br rrugtimin e gjat reth e rrotull nga Por, pikrisht ktu edhe
Dalja eventuale e Serbis n Baltiku e deri tek Gryka e
qndron problemi kryesor!

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it.
(well See whatll happen to
freedom in 2016-2017) If
the past is forgotten than
itll be repeated!!

Fjale shume dhe vepra

hic...Shperdoroet besimi, vullneti & ...

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I Brahim AVDYLI

pandrprer, pra nn vete.
Askujt nuk ia vrasin
veshin t vrtetat e
hidhura, q fshihen n
petkat e feve t ndryshme
t Evrops. Feja vihet mbi
kombin. Madje, ajo sht
kryesore.
Edhe sot e ksaj dite po
luftohet pr shtje fetare,
por duke anashkaluar
kombin shqiptar, t
ndar, t prar, t luftuar deri n fund t fjals.
[4]
Feja islamike e ka prfshir nj pjes t denj t
kombit shqiptar. Edhe sot
ajo mobilizohet, duke i
mashtruar kryesisht t
rinjt q nuk din me tepr
sa ato q i dgjojn
prmes feve, dhe shkojn
pr t vdekur pr shembull
n Siri. Prmes feve
populli i pa ngritur shqiptar politizohet. Kjo gj i
shkon m s miri pr shtat

armiqve tan t mdhenj, n

radh t par Turqis, etj.,
sikurse armiqve tjer t mdhenj,
Bullgaris, Greqis e Serbis,
pr t ngritur gishtin e tyre ndaj
shqiptarve, "ja, a e dini kush
jan kta shqiptar, q do ti
pranoni".
Sadri Ramabaja ka t drejt t
theksoj edhe njher Senekn,
me thnien e tij pr fen."Fen
vegjlia e beson. T diturit e
prbuzim. E t pushtetshmit e
prdorin". Erdogani sht nj
prfaqsues i islamizmit politik
q e ka t plot fuqin q i jep
shteti dhe pushteti, duke mos i
prfillur normat demokratike.[5]
Demokracia evropiane nuk i ka
kaluar aspektet e veta fetare, n
mes t Kishs Katolike t Roms
dhe Kishs Ortodoksve t
Lindjes, pra mes t Patrikans s
Vatikanit dhe t Patrikans
Ekumene. Shqiptart, t ndar e
t prar nn 5 shtete fqinj dhe
feve t shumta nga donjri knd
i bots; t vrar; t shtypur, t

gnjyer e t njerzuar deri n fund; pa

ndonj zgjim t srishm t vetdijes
kombtare, as pas kaq vitesh luft n t
gjitha ant pr ekzistenc, mbesin n
bredhje t kot mes t dy ekstremeve.
Madje, edhe Vatikanit, Spanjs, etj., q
nuk e kan pranuar pavarsin e Kosovs, si nj vend multinacional, dhe vet
Kardinalit Walter Kasper i jepet
mundsia t flas n emr t Kshillit
Papnor pas vizits s tij te Kisha
Ortodokse Ruse e t Patriarkut Aleksei,
se "Kosova sht djep i Kishs
Ortodokse Serbe", q sht nj prej
kualifikimeve t gabuara t Selis s
Shenjt dhe t Unitetit t Krishter me
seli n Vatikan. Kjo sht shenj se
Vatikani nuk do t ndryshoj qndrimin
e saj n lidhje me Kosovn.[6]
Evropa e Bashkuar e ka domethnien e
vet prej shqiptarve dhe gjenezs s tyre,
mirpo kjo u mjegullohet dendur nga
filozofia artificiale e shndrruar n
"shkenc" nga armiqt e prbetuar
kundr nesh. Ata mbijetojn me tokat
tona; pasurin ton t rrmbyer me pahir;
dhe duke na marr neve si opsion t
domosdoshm t mbijetess s tyre.

Evropa e Bashkuar nuk sheh me syt

e mjegulluar prej kujt e ka gjenezn
kjo ide dhe e marrin prej Krets, pa e
ditur se ajo e ka fjaln pr kt popull.
Populli shqiptar sht populli i par i
antiks s hershme t Evrops. Ai nuk
sht quajtur kshtu, n koht m t
vjetra.Arbr jan quajtur shqiptart
prej pellazgve t tyre hyjnor. Kjo
gj d.m.th. se ilirt e kan prej tyre
prejardhjen, dhe prej ilirve e kan
prejardhjen shqiptart.
Pse kta i lidhin me "Greqin"? Dihet,
atbot nuk ka ekzistuar "Greqia".
Ajo sht themeluar kryesisht nga
Franca, Anglia dhe Rusia. Asnjher
nuk ka ekzistuar kombi "grek", por
shqiptar t Greqis, d.m.th. arbr t
Greqis, si rajon i tr verior i
Greqis s sotme dhe Epirit. Ta
marrin si shembull sa t duan veprn
e par t shkuar letrare t Homerit dhe
t thon se ai ka qen i "kombit grek",
dhe t ndrlidhen keq me "Greqin",
kur dihet se edhe vet Uliksi (d.m.th.
Odiseo) e ka mbajtur plisin e bardh
(boreal).[7] N t vrtet, Greqin "e
themeluan" fuqit e mdha, ndr t

part Franca, Anglia dhe Rusia, n bashkpunim me fanariott dhe Kishn

Ortodokse, n shekullin e 19.[8]
Dihet nga shkenctart e mirfillt se
gjuha shqipe ka pasur edhe nj form t
par t shkrimit, t ashtuquajturn shkrim
me alfabetin antik, t ciln shkenctart e
bots s avancuar e thrrasin "alfabeti
grek", q nuk sht "alfabet grek", por
alfabet i pellazgjishtes, q ka mbetur
gjall prmes shqipes. Ky sht quajtur
m von "epirotas", sepse epirott kan
qen m t njohurit nga pellazgt, edhe
npr luftrat e tyre t shumta. Alfabeti
pellazgo-epirotas ka pasur formn e par
t shkrimit, nga e djathta n t majt, si
arabishtja, shkrimin bustrofedik, q
dokumentohet me dhjeta shkrime t
vjetra antike. Shkenctart albanolog
vin pas shkenctarve t Evrops, t
cilt, riprtypin pa dijen e tyre
"shkencore". Ne nuk kemi koh t merremi me ta, por merreni shkrimin tim,
"Armiqt e rrezikshm gjat rnies s
Perandoris Bizantine, 1-8", deri sa t
kem koh t shkruaj pr gjuhn e par

P a g e

1 2

O u r

W o r d s

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I Brahim AVDYLI

shqipo-epirote. Evropa thot se
ishin helent q futen dhe
prshtatn alfabetin fenikas
dhe ndrtuan me te alfabetin e
par t Evrops. Kush e prdori
alfabetin fenikas? Pra, ishin
pellazgt t przier me pakica
t vetat dhe t Afriks (Libis).
M t part qen pellazgt kt
alfabet, m par se kushdo
tjetr n Evrop.
Jan germat e para t shkrimit
t Linearit B, q datohet prej
Mikens, q datohet rreth 1612 p.e.s dhe rrasen e Lemnit,
q datohet si e shekullit t 7
p.e.s, q jan prdorur n
shkrimin bustrofedik dhe
prbjn germat e para t
prdorura n Evrop. Alfabeti

pellazg ka shrbyer si baz

pr ndrtimin e alfabeteve
helene dhe latine, ashtu si
shrbeu kultura dhe gjuha
pellazge[9].
Gjuha pellazge apo epirotase, ka dhn nj
kontribut t veant n
kulturn e vjetr parahistorike Evropiane dhe t
shkrimit t gjuhs s sotme
shqipe. Gjuha pellazgoshqipe sht zhvilluar m
tej nga ilirt, dardant,
makedont, epirott,
etruskt, thrakt, pr t
arritur deri n ditt tona.
[10]
Pseudoshkenctart grek
rus e sllav q prbjn

Evropn e Bashkuar, e
rendisin me veprat t shumta qoft n disa vepra t
Britanis s Madhe, t
Francs, t Italis, t Spanjs e t vet Shteteve t
Bashkuara t Ameriks, apo
kudo qoft dhe vn n
gjum shkenctart e bots
me prrallisjet e tyre. T`u
thuash se nuk ka pasur
aspak "Greqi t grekve", se
kto q thon pr veten e
tyre jan gnjeshtra t
mirfillta apo t pavrteta,
etj., ata t prsrisin n
pafundsi fjalt e
gnjeshtarve m t
mdhenj, se "ilirt nuk kan
pasardhs", se "ilirt nuk

kan gjuh t tyre", etj.

etj, dhe nuk t dgjojn
fare. Kjo sht nj dukuri
e "prgjumjes"s qllimt
t ktyre "shkenctarve"
me porosi.

u sllavizma si tek fqinjt e

tjer, kur Sllavt zbritn n
jug...; nuk u turqizua gjat 5
shekujve t zaptimit Otoman";[11] dhe thnien
gjeniale t shkenctarit
madhor shqiptar, Dhimitr
Pilika, q thot se "I verbr
Ne po ua sjellim edhe
nuk sht ai q nuk sheh, por
njher ktyre
ai q nuk dshiron t shi"shkenctarve" dhe
koj!"[12] Ai thot: "Grekt,
opinionit botror thnien
si armiq e varrmihs t pele Nermin Vlora-Falaskit, e lazgve, nuk mund t
cila thot se "Gjuha shqipe trashgojn asnj lidhje
nuk u helenizua,
gjenetike me pellazgt...
megjithse prdori shkriTrashgimia origjinale, e
min grek pr shum
paprlyer, e gjithmbarshme
shekuj; nuk u latinizma
dhe intensive e pellazgve,
mbas zaptimit t Roms
ndeshet ekskluzivisht, si
me 168 para Krishtit; nuk faktor i brendshm, vetm n

trojet shqiptare..."[13] M
konkretisht se: "Shqiptart
jan pasardhsit e pellazgve, popullit m t
mom t Evrops... Pellazg, ilir, arbr, alban,
shqiptar, jan pes emra t
ndryshm, por q bartin t
njjtn vijimsi etnike,
gjuhsore, kulturore, historikisht t pandrprer..."[14] Dhe, askush nga
kjo bot, nga shkenctart e
politikant apo intelektualt
e bots dhe t Evropsnuk e
shohin origjinn e Evrops.
N Evrop kan qen
pellazgt t shprndar
kudo dhe i vetmi popull
para themelimit t ndarjeve

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I Brahim AVDYLI

t saj n forca t caktuara t
shteteve. Fillimisht Evropa ka
qen pellazge dhe ajo u flijua
q n shekujt e 18-t e 19-t.
[15] Themelimi i "kombeve"
ka ardhur prej gjysms s
shekullit 18 e 19, kur ajo bn
prova pr ta "harruar" kombin
arbr, pra kombin shqiptar t
vonuar n kt drejtim, q ishte
i shprfillur dhe i shkatrruar
q nga romakt me ilirt brenda tyre e nga bizantint me
iliro-shqiptart brenda tyre.
Nuk duan ta kuptojn se pellazgt kan qen t vetmit
banues t Evrops. T pashkputur nga ata jan ilirt, q
ishteshtet i madh i Evrops dhe
pashmangshmrisht trashgimtart e tyre, bijt e vetm t
tyre-shqiptart. Shqiptaropellazgt jan arbrit, q grekt
na i quajn avranitas;

romaktalban; turqit
arnaut dhe sllavt albanci.
Pr ta shpjeguar m mir,
q n fillim, po i marrim
prej antiks dy libra t
veanta; t parn, nga nj
grup autorsh, "Si jetonim
ather-n Greqin antike"[16], dhe n tjetrn,
Henric L. Wuermeling,
"Nj krkim kah Evropa/
udhtim kohe npr histori",[17]. Ato prbjn
kulmin e ktyre
"shkencave" dhe na
ndihmojn q ta kapim q
n gjenez kt shtje. N
t vrtet, ato na e
mundsojm t shohim kt
padrejtsi t madhe q po
na e bn sot Evropa.
Pikrisht, e ndrlidhin me
shum vepra "shkencore",
q nuk kan fund.

N veprn e par, "Si

jetonim ather-n Greqin
antike", do ta shohim
vendin e lindjes s demokracis, Greqin e vjetr
antike dhe Athinn. N
Greqin e vjetr, sikurse n
Athin, dhe npr t gjitha
veprat prej themelimit e
npr librat e shumt t
mitologjis, t cilat nuk ka
nevoj ti numroj, grekt
dhe bota e quajn veten si
"themelues" dhe botn n t
ciln i prijn se sht "bot
greke". Ata, n t vrtet
jan arbr, por aty nuk
njihen si t till, por si"mite
greke". Mitet kryesore t
ksaj periudhe, prej Olimpit
e deri te Olimpia dhe Aleksandri i Maqedonis, bir
shqiptareje, q e kam
nxjerr n Facebook, me
zbulimin e testamentit t tij,

"un jam ilir"[18], n t

ciln ai i drejtohet popullit
t Shkodrs, q e ka br
studiuesja e shquar italiane, Lucia Nadin. Zeusi
dhe Hera; Athina dhe
Posejdoni; Apolloni,
Artemisi, Aresi dhe
Afrdita; Hermesi,
Dhemitri (Demetrea),
Persefona dhe Hadi;
Shkolla dhe Medicina;
gjeneza e Demokracis;
Athina dhe Sparta; Agamemnoni, Herakli dhe
Akili; Odiseu dhe Platoni;
etj., t gjith jan pellazg
t vjetr dhe arbr, por
kurrsesi nuk jan t
"kombit grek", sado q
shihen e shiten e studiohen si "grek".
Mjafton ti shikojm
veprat, si, p.sh. "Pellazgt
e pasardhsit e tyre", t

Eduard Shnaider[19]; "Greqia

prpara Grekve" t Luis
Beonlew[20]; "Enigma- nga
pellazgt te shqiptart", t
Robert d`Angelys[21];
"Iliriciteti i maqedonve dhe i
epirotve", t Arsim Spahiut
[22]; "Pellazgt, ilirt,
etruskt, shqiptart" t Nermin Vlora-Falaskit[23];
"Shqipria-Odiseja e
pabesueshme e nj populli
parahelen" dhe
"Mikent=Pellazgt/Greqia
ose zgjidhja e nj enigme" t
Arif Matit[24]; "Epiri, nj
histori pellazgo-shqiptare", t
Besnik Imerit[25]; "Roli
pellazgo-ilir n forminin e
kombeve dhe gjuhve evropiane", t Elena Kocaqit[26];
etj., sidomos dy veprat e Niko
Sylos, "Historia e shenjt e
arvanitasve", dhe
"Etruskishte-

Toskerishte"[27], t cilat, n
mnyrn m shembullore na
i deshifrojn emrat e vjetr
"grek" sipas "mitologjis
greke", prej librave t
vjetra, sepse jan arbr,
arvanitase, etruske, ilire,
prashqiptare, ndonse
qarkullojn edhe sot si
"greke".
Npr duart e grekve flet
edhe Evropa, sepse kjo hyn
e del npr armiqt m t
mdhenj q kemi gjat
historis prplot me luftra
t shumanshme, n radh t
par, t Grekve, t Bullgarve, t Serbve, t
Rusve, t Turqve, t Sllavo
-Makedonve, t
Malazezve; t Romakve;
etj. dhe t tjerve, q na
rrethojn me gnjeshtrat e
tyre. Jan me qindra vepra
q mund t radhiten ktu,

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

1 3

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I Brahim AVDYLI

madje edhe
"shkenctart" shqiptar.
Ne nuk kemi koh t
merremi me to.
Evropa e merr emrin nga
Kreta, n t ashtuquajturn "Greqi".
Kreta sht teatr i madh
i bots. Askush nuk e
vran mendjen se edhe
atje sht kombi shqiptar, se kt komb e

"njeh" bota q prej vitit 1462 e

ktej, por jo m par. Kan
dgjuar t flitej "nj gjuh barbare" n kt truall, q sht
shqipja, por nuk e vrasin
mendjen se kombi "arbr" sht
pikrisht ky komb, pra kombi i
sotm shqiptar, q ka jetuar prej
pellazgve hyjnor. Ata jan t
shprndar npr Evrop dhe
jan t transformuar n popujt e
ndryshm t saj.

N Greqin e vjetr, q sot

quhet "Greqi e grekve",
t ashtuquajturit "grek"
nuk e njohin gjuhn e
vjetr "greke", t ciln
bjn prpjekje disa her
pr ta reformuar. Shkrimi
Lineari B i Mikens sht
i deshifruar me gjuhn
pellazgo-shqipe. Shkrimi i
gjuhs shqipe do t prmblidhej prej hallkave t

para:
1) Shkrimit t Lenearit A t
Krets, para shekullit t 16 p.e.s,
pra ende e pa deshifruar, q mund
t deshifrohet nprmes t dialektit geg;
2) Shkrimit t Linearit B t
Mikens, shekujt 16-12 p.e.s., pra
q mund t deshifrohet nga shqiptart e sotm dhe dialektit geg;
3) Shkrimi n rrasn e Lemnit,

shekulli 10-7 p.e.s.;

4) Poemat epike t Homerit,
shekulli i 8 p.e.s.;
5) Mozaiku i Mesaplikut,
Vlor, n shekujt 6-4 p.e.s.;
6) Shkrimet n mjaft rrasa
varresh, t gjetura n Durrs,
Apolloni, Butrint, Itali, etj. t
shekujve 4 p.e.s. dhe fillimit t
ers s re (lindjes s Krishtit);
7) Deri tani, Formula e
pagzimit, nga viti 1462;

8) Pra, gjuha
shqipe, e rishkruar n
formn e dyt, pas
errsirs s madhe t
robris dhe padituris.[28]
Dija dhe padija sillen
n rreth, si akrepat e
ors. Nata e robris
s rnd ka zgjatur
mbi 500 vite t

Rndsia gjeostrategjike e Lugins s Preshevs pr Shqiptart dhe rajonin

Kosova ka parapar q t
lidhet me Korridorin 10
n Merdare, q sht larg
90 km, nga Autostrada
dhe paraqet nj terren t
paprshtatshm n Serbi,
q do i duheshin shum
investime Serbis pr ta
shndrruar at rrug
lokale n Autostrad
moderne.
Serbia nuk ka vullnet
politik q ta bj kt,
pr t'ia br nj shrbim
t ktill Shqipris dhe
Kosovs, pr t'i lidhur
me Europn.
Prandaj, sht e pritshme q ajo do t kushtzoj
me t gjitha mundsit
dhe mjetet q i ka n
dispozicion vazhdimin
n terrenin e vet 90 km
deri n Autostrad. Se si

e me ka do e kushtzoj kt, kjo

mbetet t shihet.
Por, problem tjetr q e karakterizon kt rrug sht fakti se n
ann e Serbis, pve terrenit
tejet t thyer e t
paprshtatshm, sht edhe dakti
se n ann e Serbis n kt
pjes nuk ka fare shqiptar.
Madje, nuk ka asnj shtpi
shqiptare n kt pjes t Serbis!
Prandaj, edhe shtrohet pyetja e
interesit t munguar kombtar t
shqiptarve, q do realizohej me
kt Autostrad.
Kurse, pr dallim nga kjo pjes,
sikur t realizohej Autostrada
nprmes Gjilanit dhe Bujanocit,
ather do t kishim nj situat
krejtsisht ndryshe dhe shum
m t favorshme pr shqiptart.

Sepse, nga pika kufitare

me Serbin tek Dheu i
Bardh deri n Korridorin
10 jan gjithsej 9 km,
dmth dhjet her m pak
se sa nga Merdarja.
Pastaj, n ann e Serbis,
prgjat rrugs deri n
Autostrad, jetojn shqiptart, reth 90%, pr dallim
nga pjesa e Merdares ku
nuk ka asnj shqiptar.
Prparsia e lidhjes s
Shqipris dhe Kosovs
me kt Autostrad q
dron n faktin se ajo
realisht do e lidhte
Luginn e Preshevs me
kombin shqiptar, si dhe
shqiptart e Maqedonis,
Kunanovn, Shkupin e
Tetovn, duke krijuar nj
lidhmri edhe m t
fuqishme territoriale
brenda kombit shqiptar n

Ballkan.
Sigurisht se ky fakt nuk duhet
neglizhuar!
Dy qeverit, e Shqipris dhe e
Kosovs kan paralajmruar
mbledhjen e prbashkt m 23
mars n Tiran.
N agjendn e tyre doemos duhet
t shtrohet si prioritet shtja e
Lugins s Preshevs!
Kjo pr faktin se zhagitja e realizimit t premtimit t dy qeverive n
mbledhjen e prbashkt paraprake
n Prizren pr financimin e repartit t Maternitetit n Preshev,
prve q kishte karakter t simboliks poshtruese, duke marr
parasfysh shumn minimale deri
n absurd e joserizotet t atyre,
kurse zhagitja e dhnies s atyre
mjeteve vrtet ka kaluar do kufi
dhe n vend q t ndihmonim
dika, ata vetm sa irrituan edhe

obligim shtes e tyre,

por t shikohet si aset
dhe pasuri e madhe
Prandaj, n mbledhjen e 23
gjeostrategjike e
marsit 2015 n Prizren, ato
duhet t'i korrigjojn gabimet dhe gjeopolitike, q ka
rndsi jetike pr
neglizhencn e s kaluars dhe
shqiptart n Ballt'i qasen me seriozitet e
kan.
sinqeritet vllazror ksaj
shtjeje, duke ndar nj fond
Andaj, ruajtja e
domethns pr zhvillimin
brthams kombtare
ekonomik t Lugins.
shqiptare n kto
troje t tyre
Gjithsesi, dy qeverit duhet t
strgjyshore duhet
marrin vendim unanim pr
shikuar e trajtuar si
hapjen e Konsullats shqiptare
ruajtje t interesave
dhe Zyres s Kosovs n
Lugin, si dhe pr prfshierjen e kombtare t shqipshtjes s Lugins s Preshevs tarve n prgjithsi.
n Dialogun e Brukselit, si t
barabart me shtjen e serbve
t Kosovs.
m tepr shqiptart e Lugins.

Urojm q ksaj radhe t

ndryshoj radikalisht qasja e dy
qeverive shqiptare ndaj Lugins,
q kjo pjes vitale e Shqiptaris
t mos shikohet si barr dhe

EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARET PJESA E I Brahim AVDYLI

robris turke. Njerzit,
tani, n mesnat, flasin
ashtu si dshirojn
armiqt tan. Edhe ata
"shohin" me syt e huaj.
Shpirti i Evrops ik
prtej reales dhe npr
duart e prgjakura t
turqve, t grekve, t
serbve, t sllavomakedonve, t malaziasve, t rusve, etj.,
npr duart e pjells
bastarde, rreth e prqark
shqiptarve.
Specifikat e Evrops n
Bashkimin Evropian
mbesin jasht prgjigjeve
tona.
Kur mendojm ne si
definohet "Evropa",
vendet e ndryshme t
kontinentit Evrop, rreth
e m rreth Detit Mesdhe
dhe Detit t Zi dshirojn
t futen n trashgimin
e Evrops, t ciln nuk e
njohin.
As Spanjn, Portugalin,
Francn, Anglin, Shtetet
e Beneluksit, etj. nuk i
njohin sa duhet, me ato
q dshirojn ato, duke i
shtypur tendencat e

zgjimit me forcn e vet t

Baskve dhe t Irlands.
Ktu, do t prpiqemi t japim
nj prgjigje t von, n vazhdimsi...
[1] Kuvendi Parlamemtar i
Kshillit t Evrops, Kshilli i
botimeve Evropiane, Tiran,
1999, faqe 2.
[2] Shiko librat e Daniel
Threr&Daiel Ledergerber,
Regional- und Sicherheitspolitische Aspekte Europas", Schulthes Polygraphischer Verlag AG, Zrich
1995; Bashkim Zahiti, E drejta
Evropiane", Btim i dyt i zgjeruar dhe i prmirsuar, Universitt
Eberhard, Tbingen 2003;
Abdullah Ahmeti, Lvizjet e
popullats n Bashkimin Europian dhe koordinimi i prbashkt i
sistemeve t sigurimit social",
Botim i autorit, Tetov 2009...
[3] Shih m gjr Kuvendi
parlamentar i Kshillit t Europs", faqe 3.
[4] Shiko artikujt e Arbr Xhaferit, Religjioni, politika, shqiptart", 15.08.2013, nga http://
www.koha.mk, apo ato t Sadri
Ramabajs Faktorizimi i Shqiptarve-parakusht i integrimit n

BE", dhe Islamizmi

politik dhe demokracia",
20 dhjetor 2013 e 6 janar
2014, n http://
www.pashtriku.org; apo
qidra artikujve t tjer.
[5] Sadri Ramabaja,
Islamizmi politik dhe
demokracia", po aty.
[6] Shikoni artikullin
informativ t Kattpress
(Qendra Informatike
Katolike), i botuar me 5
janar 2014,http://
www.orainfo.com,
Vatikani: Kosova, djep i
Kishs Katolike
Serbe" (??!) dhe komentet
e lexuesve.
[7] Ndr t tjera shiko
puimin tim Armiqt e
rrezikshm gjat rnies s
Perandoris Bizantine,
VIII", faqe 3.
[8] Shiko artikullin e
hedhur dhe t prsritur n
opinion nga http://
www.pashtriku.org, nga
literatura e shfrytzuar
Elena Kocaqi-Levanti,
Planet pr zhdukjen e
shqiptarve/Si u krijua
Serbia e Greqia me trojet
shqiptare", Emal, Tiran,

2010.
[9] Luftula H. Peza & Liljana
Peza, Drit e re mbi pellazgt dhe
gjuhn e tyre", GEER, Tiran
2009, faqet 9 e 10.
[10] Po aty, faqe 10.
[11] Nernim Vlora-Falaski:
Pellazgt, ilirt, Etruskt, Shqiptart", Faik Konica, Prishtin,
2004, faqe 52
[12] Dhimitri Pilika: "Pellazgt,
origjina jon e mohuar", Botimet
Enciklopedike, Tiran 2005, faqe
254, marr nga artikulli im
"Armiqt m t rrezikshm gjat
rnies s Perandoris Bizantine
(VIII)", po aty.
[13] Po aty, ose Dhimitr Pilika, e
njjta vepr, faqe 293.
[14] Po aty, vepr e prmendur,
faqe 430.
[15] Shiko intervistn e Arif Matit
dhe punimin tim t prmendur,
faqe 9.
[16] Grup autorsh, Wie sie
damals lebten-im Griechenland
der antike", Deutsche Ausgabe,
Time-Life Bcher, Amsterdam,
1997.
[17] Henric L. Wuermeling, Auf
der Suche nach Europa/Zeitreise
duch die Geschichte", Langen
Mller, Mnchen 2005.
[18] Shikone p.sh. http://

www.voal-online.ch/
indeks.php?
mod=article&cat=INTERVIST
PRESS&artikle=40071 apo te
"Zgjohu shqiptar-faqe e t gjith
shqiptarve", n http://
www.zgjohushqipatar.blogspot.
ch .
[19] Eduard Schnaider,
"Pellazgt e pasardhsit e tyre",
L.H.P.V.K.A, Tiran 2009.
[20] Luis Beonlew , "Greqia
prpara Grekve", Plejad, Tiran 2008.
[21] Robert d`Angely, "EnigmaNga pellazgt te shqiptart",
Botmet Toena, Tiran 1998.
[22] Arsim Spahiu, "Iliriciteti i
maqedonve dhe i epirotve",
Msonjtorja, Tiran 2006.
[23] Nermin Vlora-Falaski,
"Pellazgt, ilirt, etrusket,
shqiptart", Faik Konica, Prishtin 2004,
[24] Aref Mathieu,
"Mikent=Pellazgt/Greqia ose
zgjidhja e nj enigme", Plejad,
Tiran 2008 dhe"ShqipriaOdiseja e pabesueshme e nj
populli parahelen", Plejad,
Tiran 2007.
[25] Besnik Imeri, "Epiri, nj
histori pellazgo-shqiptare",
Botim i autorit, Tiran 2013

[26] Elena Kocaqi,

"Roli i pellazgo-ilir
n formimin e
kombeve dhe
gjuhve europiane",
Emal, Tiran 2009.
[27] Niko Stylos,
"Historia e shenjt e
arvanitasve", Printing
Press, Prishtin 2004
dhe "EtruskishteToskerishte", West
Print, Prishtin 2010.
[28] Shiko vepn e
prmendur, Drit e
re mbi pellazgt...",
faqe 25-26, dhe
burimet q ka
prmendur autori, n
faqen 27, prej Arif
Matit (Aref Mathieu)
e deri te Niko Stylos.

P a g e

1 4

O u r

W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

Dark History of Communism tragedy's in Albania

1 5

P a g e

1 6

O u r

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi presim rezultatet shpejt.

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri.rezultatet???

W o r d s

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi presim rezultatet

1 7

P a g e

1 8

O u r

W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperipresim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten?

Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese?

Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

1 9

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi.Burg...

The Blair Connection

FLuturime Falas me urdher te

.

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu ndertuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...

P a g e

2 0

O u r

W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vitet 1944!!

Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin

fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an example of it.Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs.the only victor in the
election battles!!!!

Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare

nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)
The leader of Opposition before now Premier in Albania
rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that hes so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi,
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej
Oqeanit.

A pyet njeri ku eshte burimi I

milionave $$ qe ky njeri eshte
kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

2 1

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryeministrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PDs ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineriave te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connection to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e pronarit te tokes me ane te kompanive nafte fantazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.

Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per

vjedhjen e naftes nga pronaret.

P a g e

2 2

O u r

W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Henris Balliu Guilty as part of

Gerdec Tragedy as well as being part of it!!!

Fahri Balliu I paprekshem ne

abuzime ndaj popullit te elbasanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

2 3

Lidhja VokshiXheka -Spahiu-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

Azem Hajdari I
vrare nga bashkepunimi NanoBerisha!!!

Kryengritje nga njerez me

arme per parate e vjedhura ne
kohen piramidale & ate qe vijoi
me pas me fatosin ne
krye...gjykoni vete njerez.

Import Export I Droges ne kohen e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne kulm te

larte te Europes...

Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne Shqiperi ,

kur krimi dhe rrembimi ishte 1 mij perqind lart

P a g e

2 4

O u r

W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty.

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

Nje vrime ne uje me keshillat

drejt Shqiperise.zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Berisha SO far no more Premier...how do you like those
apples?

Is the money being diverted to the Podesta group

for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Americans!!! The Global War Continues..
Will it escalate into world conflicts?

New Ambassador needs to ask the

federal authorities to return or
freeze Albanian funds now states
side...or else trust in our US image
will decline...

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

2 5

Libri I ndaluar I Agim Hamitit FQ 158

RIDVAN MUSLIJA
A. Seksioni i Kolonjs
RIDVAN MUSLIJA SJELLE
Trupat greke ushtarake duke marr n posedim
te Kodrs , nj fshat afr Tepelens , ftuan t
gjith fshatart , burra, gra dhe fmij, pr tu
mbledhur n Kishn Ortodokse. Kur t gjith
ishin mbledhur, 230 n numr, oficert grek
urdhruan ushtart t hapin zjarr mbi ta me
mitroloz. T gjith u vran, kokat e tyre ishin
prer dhe ishin varur n mure. Gjenerali De
Veer i Misionit Hollandez shkoi vet n kt
fshat, e pa kt mizori t tmerrshme greke dhe
bri foto t asaj pamjeje t tmerrshme.
Mizorit e tmerrshme greke n rajonin e Kors
Letr e Kristo Dakos pr Presidentin amerikan
Willson
(21 maj 1914)
N letr radhiten mizorit greke n Kor dhe
krkohet mbshtetja e shtetit m t fuqishm t
asaj kohe, Ameriks, dhe presidentit t saj
Willson, n mbrojtje t interesave kombtare
dhe territoriale t Shqipris
N qytetin e Kors dhe 8 fshatrat prreth, jan
njzet mij refugjat. Ndihma e menjhershme
sht e nevojshme pr ti mbajtur ata gjall.

1. Fshati mysliman Qinam me

55 shtpi ishte djegur me 1 maj .
Vetm 8 shtpi mbetn nga tr
fshati.
Kta t moshuar u masakruan
dhe u prudnuan n shtpit e
tyre, Zylfo Murati, 60 vje.
Mbesa e Zylfo Muratit, 21
vjee , e coptuar, fyti i prere
dhe gjymtuar tmerrshm.
Kapiteni Gilardi ka par trupat e
t gjith ktyre njerzve.
2. Selenica, 60 shtpi, dhjet prej
t cilave jan shtepi t t krishterve , pjesa tjetr myslimane.
T gjitha shtpit myslimane, me
prjashtim t katr, jan djegur
m 1 Maj. T gjith t krishtert
jan marr me forc nga trupat
greke. Ata q guxuan t mos
binden u masakruan.
Kta t moshuar u masakruan
dhe gjymtuan n shtpit e tyre,

Znj Zubide Ademi, 40

vje, Znj Dube Lie io
nga Staria, 75 vje. Pes
fmij jan t humbur.
3. Milets, 29 shtpi, 16
prej tyre jane krejtsisht t
djegura me 3 maj .
4. Bezhani, fshat i krishter
shqiptar , 90-100 shtpi,
vetm nj shtpi sht
djegur. Aktualisht vetm
tri familje jetojn atje dhe
rreth 20 gra t moshuara .
Pjesa tjetr e popullsis
sht marr me forc nga
trupat ushtarake greke .
Zoti Lazi Dede, vllai i tij
dhe nj burre tjetr i cili
nuk pranoi t shkonte ,
jan masakruar dhe
gjymtuar tmerrshm. Jan
tre gra dhe katr fmij
gjithashtu t masakruar,
por ende nuk jan identifikuar.

5. Zgorovoda, 38 shtpi gjithsej,

nga t cilat 28 t shqiptarve t
krishter dhe pjesa tjetr e shqiptarve myslimane. T gjitha
shtpit shqiptare myslimane jan
djegur, popullsia shqiptare e
krishter sht me forc nga trupat
e rregullta greke. Nj i moshuar i
krishter shqiptar, 55 vje, i cili
refuzoi t shkoj, u masakrua dhe
u gjymtua tmerrshm. Atje, dy
shqiptar musliman u masakruan
n shtpit e tyre Elias Maliqi, 40
vje, dhe Nuri Abedini, 25 vje.
6. Kreshova, fshati me 26 shtpi ,
prej t cilave 7 i prkasin shqiptarve mysliman, pjesa tjetr e
shqiptarve t krishter. T gjitha
shtpit e shqiptarve myslimane
jan djegur. Dy shtpi i prkasin
shqiptarve t krishter t cilt
ishin , Lazo i Embltores dhe
Thani i Kreshovs , jan djegur. E
gjith popullsia e krishter sht
marr me forc nga ushtria greke .
Nj burr u gjet i masakruar, por i
paidentifikuar.

7. Staria, nj fshat shqiptar

mysliman prej 120 shtpish.
Njqind shtpi jan djegur m 2
Maj. Sadije Lako, 65 vje,
masakruar dhe gjymtuar
tmerrshm n shtpin e saj.
Hasan Mustafa, 60 vje, masakruar dhe gjymtuar. Qenam Elias
dhe e shoqja u masakruan , po
ashtu edhe vajza e tyre u masakrua dhe gjymtua ne shtepine e
tyre . Qenam Elias 55 vje,
gruaja 45, vajza 7 vjee.
Rexhep Elias, vllai i t
siperpermendurit , 58 vje,
masakruar dhe gjymtuar n
shtpin e tij.
Shaban Latifi , 40 vje, masakruar me gjith familjen e tij.
Gruaja 35 vje.
Tre vajza, njra 12 vje, e dyta
10 vje, nj e tret 8 vje, dhe
nj djal i 6 vjear . T gjith t
gjymtuar dhe trupat t coptuar .
Feiz Meko, 65 vje, masakruar

P a g e

2 6

O u r

Declassified (continues)

W o r d s

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

Declassified pg2

2 7

P a g e

2 8

O u r

Declassified 3

W o r d s

V o l u m e

7 ,

I ss u e

1 9

P a g e

Declassified 4

2 9

WE ARE ALSO ON THE WEB

WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

N E W

L I F E

J E T A

1774 - 76 street
Suite D3
Brooklyn, New York
11214
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
E-mail: Endri@newlifeaaco.org

R E

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bashkimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.

Building a Future One Person At a Time...

Klejda Bega, shkenctarja q ka ndalur atomet dhe ka n dor gjithsin Nga Fatos Salliu PhD (c)
mbajtsen e tyre. Pra n kt rast do vez sht nj atom. Duke i pasur n
kt gjendje ne mund ti lvizim si t duam e t bjm matje t ndryshme.
columbia
E gjith kjo pun disa vjeare konsiston n shpikjen e pajisjeve q prbjn
bazn e teknologjis s sotme dixhitale. Kto shpikje prdoren n do aspekt
t jets nga telekomunikacioni deri n shndetsi. Nga pikpamja praktike
mund t prdoren p.sh n ndrtimin e ors atomike. Pra n thjesht jemi n nj
stad m t prparuar pr t br matje me preizion t lart. sht interesant t
themi se faqja e par e internetit sht shkruar n komunitetin e fiziks s
thrrmijave. Kan qen fizikantt ata q krijuan kt faqe. Tr pajisjet
mjeksore q prdoret sot, deri n skanerat ultra modern, jan shpikur nga
ata. Nganjher ne na pyesin. Po pse bni t tilla eksperimente? N t vrtet
shpesh ne nuk e dim se ku do shkojm. far na pret n fund t ksaj pune.
Eksperimentet jan udhtimi drejt zbulimit t ligjeve t natyrs dhe udhtimi
bashk me zbulimin sht shprblimi i asaj q ti bn.
Klejda ka nj kndvshtrim m t gjr se sa thjesht koncepti fizik. Madje
ajo e sheh kt shkenc si baz pr t prparuar n fusha t tjera t jets. E
para q rekomandoj pr t gjith nxnsit dhe studentt sht q ata t vazhdojn t studiojn. E dyta dua tu jap nj kshill q do kisha dashur t ma
jepnin edhe mua kur isha vogl. Kur ishim t till ne kishim kt ide: Nse
studion fizik bhesh fizikane, nse studion matematik bhesh matematikane
e kshtu me radh kimiste letrare etj. Por n fakt nuk sht ekzaktsisht ashtu.

P.sh vajzave q studiojn fizik desha

tu them se fizika ju hap shum dyer.
Nuk sht e thn t bheni fizikane.
Fizika ju ndihmon q ju t zgjidhni
problemet e jets, se si tu jepni
zgjidhje rrethanave. Duke msuar at
ju mund t punoni edhe n financ,
ekonomi edhe n qeverisje. Pra ju
krijon baza q t studioni far t
doni ju.
Pr veten i ka objektivat e qarta. Tu
jap maksimumin studentve dhe t
prparoj n eksperimentet e saj.
Dua q ai frigoriferi i eksperimentit
t punoj shum mir q t mund t
marr ca masa shum ekzakte e t
prparoj n zbulime t mtejshme.
Profesionalisht, un shpresoj se grupi
yn i krkimeve n Columbia prodhon disa rezultate t mrekullueshme
n t ardhmen e afrt.
mimi Nobl sht shprblimi m i

madh pr do zbulues. Por

Klejda sht mjaft modeste edhe
nse do t ndodh q mund t
vij ajo dit. Edhe pse mimi
Nobl sht arritja m e madhe e
fushs tnde n realitet ai ka t
bj me faktin t jesh n vendin
e duhur, n kohn e duhur, me
eksperimentin e duhur e t jesh
edhe gjall. Dhe ju e dini; ka
mjaft fizikant q e kan marr
kt mim pasi ata kan
vdekur.
N fillim Shqipria, pastaj
Zvicra e aktualisht Amerika.
Klejda i prket njerzve t
epoks s globalizmit, t
shoqris s dijes. Bashkshorti
im sht rus, kshtu q fmijt
tan do t flasin tri gjuh
anglisht, shqip dhe rusisht. Jemi
nj familje qytetare e idealeve

botrore. T qenit kshtu

zgjeron perspektivn tuaj,
thellon t kuptuarit dhe respektin pr kulturat e tjera dhe
prmirson aftsin tuaj pr tu
prshtatur. Duke pasur parasysh drejtimin drejt s cils
bota sht duke lvizur, pra
drejt integrimit dhe globalizimit ajo ju prgatit ju pr t
ardhmen.
Ky pra ishte rasti i Klejda
Begs, shkenctares son dhe
atyre q dshirojn ta ken
shembull nj dit.

Harta e shekullit XVI nj realitet i plot gjeohistorik Nga Gjon KEKA

Harta e shekullit XVI nj realitet i plot gjeohistorik
Nga Gjon KEKA
Gjat hulumtimeve t mia n fushn e historis respektivisht pr periudhn e
shekullit XV dhe XVI rastsisht hasa n kt hart e cila i prket shekullit
XVI .
Kjo hart sht nj prfshrije e plot e hapsirs son t gadishullit Ilirik,
respektivisht Shqipris apo Epirit dhe nnvizimeve q shihen sa i prket
hapsirs s monumenteve t lashta si Olimpi dhe t tjera q jan pjes e ksaj
hapsire t lashtsis s Iliro-arbrorve.
N hart nuk figuron ndonj vend apo prbrje tjetr t ndonj populli
ardhacak q tani kan zn vend si fqinj, por antikiteti i kohs dhe i vijzimeve etnografike e historike.
N literaturn q mban vitin si m lart dhe me autor historianin Heinrich
Pantaleon n kt hart flitet pr Shqiprin apo Epirin, por nj pjes ka si

trajtim t veant periudhn e konfrontimit apo betejs n mes t strategut dhe liderit vizionar Gjergj Kastriotit apo shtetit t Epirit dhe perandoris barbare osmane, apo Sulltan
Muratit.
Harta sht nj tregues i rndsishm
i vijave natyrore t iliro-arbrorve
dhe aq m t tepr kur kjo hart sht
e shekullit XVI, respektivisht e vitit
1581 q nnkupton at se kjo sht
nj vler q shfaq realitetin e plot t
gjeohistoris s ktij rajoni t
rndsishm.

Kjo hart e vjetr e q deri m

sot nuk kemi pas rastin t shohim nj t till sht e rndsishme pr dy arsye: e para pr
aspektin etnohistorik dhe prbrjes s saj n vija natyrore dhe e
dyta se pikrisht ktu shemben
iluzionet dhe paragjykimet e disa
nga fqinjve t cilt nga dyndjet
barbare kan mbrri n mjedisin
ton t lasht iliro-arbror.
E vrtta jon si komb i lasht
kurr nuk ka qen e fshehur n
pafundsi, vetm se koha dhe e

vrtet m llambn e saj n

krah ka mbrri dhe do t
mbrrij q t zbuloj nj dit
n trsi anatomin dhe
shpirtin e plot t iliroarbrorve n zemr t familjes
s tij t lasht europiane.