Professional Documents
Culture Documents
Veg 2 5 16
Veg 2 5 16
oD;ESHumuG,fa&;tjynfjynfqkdif&m tvkyfkH
aqG;aEG;yGw
J pfcw
k iG f ynm&Siw
f pfO;D u rdro
d nfawmifow
l pfO;D
\ a*:zDxyk pf u
dk cf if;wpfcu
k dk uGi;f qif;&mwGif yk;d rTm;usa&muf
vsuf&Sdonhf {&d,mESihf ykd;rTm;usa&mufrIr&Sdonhf {&d,m
ESpcf k cGjJ cm;avhvmawGU&S&d aMumif; rnfonht
f wGuf jcm;em;
&aMumif; pdwf0ifpm;ojzihf ar;jref;pkHprf;rd&m awmifolu
]]ykd;usa&mufvsuf&Sdonhf tuG,fi,frSm ykd;owfaq;
yufzsef;rxm;bJ rdrd\ rdom;pk pm;okH;&efjzpfNyD; usef
tuGufBuD;rSm aps;okdYwifykdY a&mif;cs&efjzpf ykd;owfaq;
vkHvkHavmufavmuf tokH;jyKumuG,fxm; jzpfaMumif;}}
&Si;f vif;ajym Mum;cJo
h nf[k &,farmzG,&f majymMum;Ny;D ,if;
jzpf&yfonf ,aeYawmifoltrsm;pk\ oabmxm;trSefukd
xif[yfjyovsuf&Sdonf[k rSwfcsufjyKcJhzl;ygonf/
[if;oD;[if;oD;&Gurf sm;onf usa&mufwwfaom
yk;d rTm;a&m*grsm; rsm;jym;pkv
H ifvo
S uJo
h Ydk aps;uGuw
f iG f a&mif;
yef;vS&ef a&S;I ykd;owfaq;? rIdowfaq;? tyifa[mfrkef;
ponfwkdYudk vkdtyfonfxuf ykdrkdtokH;jyKavh&Sdaom oD;ESH
wpfrsKd;vnf; jzpfygonf/ yk;d rTm;a&m*gumuG,af &;pepfwus
raqmif&u
G o
f jzihf yk;d owfaq;"mwf<uif;rsm;tjyif rvkv
d m;
tyfaom aemufqufwGJ qkd;usKd;rsm;jzpfay:vmEkdifojzihf
]][if;oD;[if;&GufwGif usa&mufwwfaom ykd;rTm;a&m*gESihf
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;}} ukd pepfwus ynmay;aqmif
&Guo
f mG ;&ef vkt
d yfaMumif; pku
d yf sKd;a&;OD;pD;XmeOD;aqmifeT f
Mum;a&;rSL;ESihf txuftBuD;tuJ tqifhqifhrS vrf;Tef
rSmMum;csufrsm;vnf; &Sdygonf/
(oef;at;)
'k^taxGaxGrefae*sm
oD;ESHumuG,fa&;XmecGJ
trSmpm
pmtkyfi,fonf [if;oD;[if;&GufwGifusa&muf
wwfaom yk;d rTm;a&m*gESiu
fh muG,Ef rdS ef if;enf;rsm;tm; pku
d yf sK;d a&;
OD;pD;Xme 0efxrf;rsm;tygt0if awmifov
l ,form;rsm; vuf0,f
okdY ynmay;jzefYa0Ekdifa&;twGuf &nf&G,f oD;ESHumuG,fa&;
XmecGw
J m0efct
H jzpf wm0ef,cl ahJ om OD;oef;at; (TeMf um;a&;rSL;
csKyf (Nidr;f ))\ BuD;MuyfprD rH jI zihf oD;ESu
H muG,af &;XmecGrJ S ynm&Sif
0efxrf;rsm; pkpnf;a&;om;um ykHESdyfjzefYa0cJhjcif;jzpfygonf/
okdYjzpfyg ,ckvuf&Sdtajctaet& tqkdygpmtkyf
i,fygtcsuftvufrsm;tm; acwfESihfavsmfnDap&ef &nf&G,f
xyfrHjyifqifjznhfpGufum jyefvnfykHESdyfjcif;jzpfygonf/
pmtkyif ,fjzpfajrmufa&;twGuf ,cifuyg0if a&;
om;cJhMuaom ynm&Sifrsm;jzpfonfh a':jzLjzLvGif (udrdvaA'
r[modyH)? a':jrihfEkoGif (v^x Tef Mum;a&;rSL;? tyifa&m*g)?
a':ararcif (tyifa&m*g? r[mody)H (Nird ;f )ESifh pmrlMurf;ppfaq;rIrS
tp ykEH ydS Nf y;D qk;H onftxd tppwm0ef ,laqmif&u
G af y;cJMh uaom
vufaxmufBuD;Muyfa&;rSL;rsm;jzpf onhf OD;0if;oef;? a':yy0if;?
a':rkd;oDwm wkdYtm; vnf;aumif;
,ck xyf r H j znh f p G u f j yif q if a &;om;ay;cJ h M uaom
a':jrihfEkoGif (v^x TefMum;a&;rSL;? tyifa&m*g)? a'gufwm
cifcifrmvmjrihf (udrdvaA')wkdYtm;vnf;aumif;
pmtkyfi,fjzpfajrmufa&;twGuf jyifqifjznfhpGuf
jcif; pmrlMurf;rsm; pkpnf;ppfaq;jcif;rSp ykHESdyfNyD;qkH;onftxd
tbufbufrS ulnDyHhykd;ay;cJhMuaom oD;ESHumuG,fa&;XmecGJrS
0ef x rf ; rsm;tm;vnf ; aumif ; ? pk d u f y sKd ; a&;OD ; pD ; Xme oD ; ES H
umuG,fa&;XmecGJtaejzihf *kPfjyKrSwfwrf;wiftyfygaMumif;
azmfjytyfygonf/
wif a tmif 0 if ;
T e f M um;a&;rS L ;
oD ; ES H u muG , f a &;XmecG J
pk d u f y sKd ; a&;OD ; pD ; Xme
2014ck E S p f - ZG e f v
rmwdum
pOf
taMumif;t&m
pmrsufESm
tcef;(1)
[if;oD;[if;&GufwGif usa&mufwwfaom ykd;rTm;rsm;
1/ yd;k e*g;
1
Spodoptera litura.
2/ yifjzwfy;dk
Agrotis ipsilon
3/ bl;zku
H sKdi;f eD
Aulacophora spp.
4/ oD;xkd;,if
Bactrocera dorsalis
10
Margaronia indica
6/ ysyd;k
12
Aphis spp.
7/ opf&GufajcykH*sykH
14
Leptoglossus australis
16
Epilachna spp.
9/ xGmaumifpdrf;
18
Plusia orichalcea
20
Athalia lugens
22
pOf
taMumif;t&m
12/ rkefnif;yGifhuyfavmufaumif
pmrsufESm
24
Crocidolomia binotalis
13/ rken
f if;&Guu
f yfy;kd
26
Hellula undalis
14/ pdefuGufzvH
28
Plutella xylostella
15/ tpif;ygavS;usKdi;f
30
Luperodes suturalis.
32
Spilosoma obliqua
17/ jzKwfprd ;f
34
Empoasca spp.
36
Leucinodes orbonalis
19/ o&pfy;kd
38
Thrips tabaci
20/ 'ufydk;wk
40
Ferrisia virgata
21/ rTm;yifu
h el D
42
Tetranychus spp.
22/ c&rf;Zmawmify;kd
44
Urentius spp.
23/ ,ifjzL
Bemisia tabaci
46
pOf
taMumif;t&m
24/ uefZGef;OESmwH&SnfusKdif;
pmrsufESm
48
Cylas formicarius
50
Nezara viridula
52
Agrius convolvuli
27/ 0gyd;k eD
54
Dysdercus spp
28/ pufajymufoD;vHk;azmufydk;
56
Earias insulana
29/ oD;vHk;azmufydk;
Helicoverpa armigera
58
pOf
taMumif;t&m
pmrsufESm
tcef ; (2)
bl;? zkH? ocGg;? a*:&cg; rsKd;&if;0if tyifrsm;wGif
usa&mufwwfaom a&m*grsm;
1/
a'gif;eD;rI&d u
G af jcmufa&m*g
61
Pseudoperonospora cubensis
2/
zm;OrIad &m*g
64
Sphaerotheca fuliginea
3/
67
Erwinia tracheiphila
4/
69
CMV
5/
yifnKd ;a&m*g
71
Fusarium oxysporum
73
Phoma lingam
Leptosphaeria maculans
2/
taysmhyyk af &m*g
76
3/
&Gufajymufa&m*gESifh xdyfykyfa&m*g
79
Alternaria brassicae
Alternaria brassicola
4/
rken
f if;oHacs;jzLa&m*g
Albugo candide
82
pOf
5/
taMumif;t&m
rken
f if;a'gif;eD;&Guaf jcmufa&m*g
pmrsufESm
85
Peronospora parasitica
6/
bufwD;&D;,m;trJykyfa&m*g (odkY)
bufw;D &D;,m;yifnKd ;a&m*g
88
Xanthomonas campestris
7/
a*:zDxyk w
f if;ykwjf rpfa&m*g
91
Plasmodiophora brassicae
93
93
Colletotrichum capsici
Gloeosporium piperatum
3/
ikwb
f ufw;D &D;,m;yifnKd ;a&m*g
97
Pseudomonas solanacearum
4/
zm;OrIad &m*g
100
Leveillula taurica
5/
102
Phytophthora capsici
105
Phytophthora infestans
2/
tmvl;apmyifemusa&m*g
108
Alternaria solani
3/
tmvl;ajcrnf;a&m*g
Erwinia spp.
111
pOf
4/
taMumif;t&m
tmvl;bufwD;&D;,m;yifndK;a&m*g
pmrsufESm
114
Ralstonia solanacearum
2/
MuufoGefawmufwJhNrD;a&m*g
119
Alternaria porri
3/
MuufoGefOxdyfykyfa&m*g
122
4/
yifajcykyaf &m*g
Aspergillus niger
125
ykd;e*g;
CUTWORM
Spodoptera litura.
usa&mufonhftcsdef
tyifjzpfxeG ;f csdew
f iG f t&Gurf sm;ay:wGif usa&muf
ygonf/ a&vTr;f rk;d jcif;cH&aom jrpfurf;ab;pku
d cf if;rsm;wGif
tkyfpktvdkuf zsufqD;Ekdifonf/
zsufqD;rIvuPm
ysK;d cif;wGif qk;d 0g;onf/ i,fpOfwiG f t&Gut
f pdr;f ykid ;f
ukd jcpfpm;onf/ tpkvu
dk t
f NyKHvu
dk pf m;onf/ taumifBuD;
vmaomtcg t&Gufukd ukdufpm;onf/ t&Gufrsm; tjzL
uGufjzpfNyD; pkwfjywfaeonf/
b0puf0ef;
O
47uf
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm;ukd &Sif;vif;yg/
(2) t&GufatmufwGif&Sdaom Otpkrsm;? taumifi,ftpk
rsm;ukd ,l zsufqD;ypfyg/
(3) ONrKHawGUNyD; (1)ywf (okdY) ykd;aumifi,ftpkrsm;awGUNyD;
(3)&ufcsdew
f iG f xdaoyk;d owfaq;wpfrsKd;rsKd;tm; nae
ykdif;wGif yufzsef;ESdrfeif;yg/ tyifwpfyifwGif avmuf
aumifBuD; (1)aumifawGUygu aq;zsef;yg/
(4) jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l ok;H jyKEkid af om yk;d owfaq;rsm;ESifh
EIe;f xm;rsm;
1
pOf
ydk;owfaq;
1 Diazinon 10 G
2 Diazinon 40 EC
3 Chlorpyrifos 40 EC
4 Chlorpyrifos 50EC+
5
Cypermethrin 5 EC
Emamection benzoate
5WP+
Lambda-cyhalothrin
10WP
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
xd
a
o^pm;ao
6 uDv*dk &rf
xdao^pm;ao
500 pDpD
250-350 pDpD xdao^pm;ao^taiGUysH
100-350 pDpD xdao^pm;ao
50-100 *&rf xdao^pm;ao
yifjzwfydk;
BLACK CUTWORM
Agrotis ipsilon
zsufqD;rIvuPm
taumif i ,f r sm;onf t&G u f r sm;ay:wG i f
pm;aomuf zsufqD;NyD; taumifBuD;rsm;onf tyif&if;rS
udkufjzwfcsonf/
b0puf0ef;
Otqifh (7) &uf? taumifi,ftqifh (4) ywf?
kyfzHk; (20) &ufcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm;udk &Sif;vif;yg/
(2) rdrdpdkufcif;tm; uif;axmufyg/
(3) ajrBuD;xJodkY &D*sifh (Regent 3 GR) (1) {u (3) uDvkd
(okdY) zsL&m'ef 3*sD (Furadan 3 G) (1) {uvQif (5)
uDvkdcefY xnfh pkdufysKd;yg/
(4) wrmydk;owfaq;udk a& (1) *gvefwGif (60) pDpDEIef;
azsmf ysKd;yifaygufcsderf S pwifNyD; wpfywfwpfcg rSerf eS f
zsef;yg/
pOf
ydk;owfaq;
tmedoif
EIef;xm;(1 {u)
1 Diazinon 40 EC
xdao^pm;ao
500 pDpD
2 Chlorpyrifos 40 EC 250-350 pDpD xdao^pm;ao^taiGUysH
3 Chlorpyrifos 50EC+
100-350 pDpD xdao^pm;ao
Cypermethrin 5 EC
bl;? zHkusKdif;eD
RED- PUMPKIN BEETLE
Aulacophora spp.
zsufqD;rIvuPm
t&Gufrsm;ay:wGif taumifBuD;rsm; zsufqD;jcif;
wpfcgwpf&H tyif? tjrpfuu
kd jf cif;? yifpnfwiG ;f odYk xk;d 0ifjcif;
jzpfonf/ t&Guaf y:wGif t&pf0idk ;f rsm;awGU& yk;d usa&mufrI
rsm;ygu t&Gurf sm;nKd ;0gNyD; aoqH;k onf/ toD;xJ0ifpm;
toD;ykyfonf/
b0puf0ef;
Ob0 (7) &uf? taumifi,fb0 (8) &uf rS
(10) &ufESifh taumifBuD; (14-20)&ufcefYMumonf/ b0
oufwrf;wpfckvHk; wpfcgwpf&H (6)vcefY Mumwwfonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) pifcHpkdufjcif;jzifh toD;xJ0ifjcif;rS oufomrnf/
(2) tyifjrpfywf0ef;usifwiG f (1){uvQif &D;*sifh(Regent 3
GR) (3) uDvdkEIef;xnfhay;yg/ PHI (7)&uf
(3) usa&mufrIrsm;ygu (1){uvQif pDAif (Sevin 85 WP)
() uDvdkEIef; xnfhay;yg/ PHI (3) &uf
(4) wrmydk;owfaq;udk wpfywfwpfBudrf zsef;ay;yg/
oD;xkd;,if
FRUITFLY
Bactrocera dorsalis, Bactrocera correcta
usa&mufonhftcsdef
oD;uif;0ifcsdefrS qGwfcl;csdefxd usa&mufonf/
zsufqD;rIvuPm
,ifronf toD;ay:wGiftkonf/ avmufaumif
rsm;onf toD;xJoYkd xk;d 0ifumtwGi;f wGif aexkid pf m; aomuf
aomaMumifh toD;ykyf&dysufpD;onf/ toD;rsm;BuD;xGm;rI &yf
qkdif;NyD;nKd;usum ykyf&doGm;onf/ bufwD;&D;,m;? rIda&m*g
qufvufjzpfaponf/
b0puf0ef;
O avmufaumif
kyfzkH;
2-3&uf
14&uf
7&uf
taumifBuD;
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
(1) oefY&Sif;a&;jyKvkyfyg/ toD;ykyfrsm;tm; &Sif;vif;yg/
(2) kyfzHk;rsm;ajrBuD;twGif qufvufaexkdifEkdifojzifh ajrqG
jcif;? ajrjyKjyifjcif;rsm;aqmif&Gufyg/
(4) rD;ck;d rIid ;f wku
d yf g/
(5) tyifajcwGif ajrcHydk;owfaq;xnfhyg/ ajrMoZmESifh a&m
oHk;Ekdifonf/
(6) oD;uif;p0ifcsdefrSpwif tdwfpGyfyg/ t0ga&mifaxmif
acsmufrsm;wyfqif zrf;,lyg/
(7) xdaopm;aoESihf yifvkH;jyefYydk;owfaq; wpfrsKd;rsKd;tm;
oD;uif;p0ifcsdefwGif yufzsef;yg/
(8) jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltoHk;jyKEkdifaom ydk;owfaq;rsm;
ESiEhf eI ;f xm;rsm;
pOf
1
2
3
4
yd k ; owf a q;
Chlorpyrifos 40EC
Dimethoate 40EC
Acetamiprid 20SP
Malathion 50EC
EIef;xm;(1 {u)
250-350 pDpD
160-500 pDpD
80-100 *&rf
500 pDpD
tmed o if
xdao^pm;ao^taiGUysH
yifv;kH jyefY
yifv;kH jyeYf
xdao^pm;ao
Margaronia indica
zsufqD;rIvuPm
acgifGefYpm;ydk;rsm;onf t&GufEkrsm;? tTefYtzl;
tiHkrsm;udk udkufjzwfpm;aomufonf/ tGefYrsm; jywfus
jcif;? tyifaoqHk;jcif; jzpfay:onf/ zl;iHkcsdefwGif tyGifhrsm;?
tzl;rsm; a<uusysupf ;D onf/ ysupf ;D aom t&Gurf sm;ay:wGif
rpifrsm; awGU&onf/
b0puf0ef;
Ob0 (4-5)&uf ? avmuf a umif tqif h
(14-18)&uf? kyfzHk;tqifh (7)&uf Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) taumifi,frsm;udk vufjzifh aumuf,lzsufqD;ypfyg/
(2) tyifajcwGif oefY&Sif;pGmxm;yg/
(3) wrmyd;k owfaq;udk a& (2) *gvefwiG f (60) pDpED eI ;f ESihf
wpfywfwpfcgzsef;yg/
(4) jrefrmEdik if w
H iG f 0,f,t
l ok;H jyKEkid af om yk;d owfaq;rsm;ESifh
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
10
ysykd;
APHIDS
Aphis spp.
usa&mufonfhtcsdef
yljyif;ajcmufaoGUaomtcsdew
f iG f ykrd u
dk sa&mufEidk o
f nf/
zsufqD;rIvuPm
tyif\tTex
Yf yd yf ikd ;f wGif trsm;qH;k awGU&onf/ atmuf
rsufESmjyifwGif usa&mufonf/ pkNyHKpm;ojzifh tyifajcmuf
aoGUuke\
f rsK;d yGm;rIvQijf refonf/ vdirf ehJ nf;jzifh vnf;aumif;?
rsKd;yGm;Ekdifonf/ OrSaygufaom taumifi,f? taumifBuD;
rsm;rSm tawmifygonfESifh tawmifrygaom aumif[l
ESpfrsKd;awGU&onf/
b0puf0ef;
O
10 &uf
taumifi,f
1 v
taumifBuD;
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
1/ rdwaf qGy;kd rsm;jzpfaom vdycf ;kH usKid ;f ? tjcm;om;pm;usKid ;f rsm;
ESit
hf wlwuG tNr&J adS eojzifh aq;zse;f rIukd *kpu
kd o
f ifo
h nf/
2/ t&GuEf rk sm;\atmufrsuEf mS jyifoYkd a&mufatmifaq;zse;f yg/
3/ aygif;jrufrsm;&Si;f vif;yg/ ydw
k uf"mwfajrMoZm rQwpGmxnfyh g/
4/ wrmydk;owfaq; wpfywfwpfBudrfzsef;yg/
5/ tyifwGif ysydk;usa&mufrIrsm;ygu yifvHk;jyefYydk;owfaq;
wpfrsKd;rsKd; yufzsef;umuG,fEkdifygonf/
6/ jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l oH;k jyKEkid af om yd;k owfaq;rsm;ESihf
EIef;xm;rsm;
pOf
1
2
3
4
5
yd k ; owf a q;
Dimethoate 40EC
Furadan 3G
Acetamiprid 20SP
Chlorpyrifos 40EC
Fipronil 5SC
EIef;xm;(1 {u)
160-500 pDpD
3-5 uDv*dk &rf
80-100 *&rf
250-350 pDpD
200-500 pDpD
12
tmed o if
yifv;kH jyefY
xdao^pm;ao^yifv;kH jyefY
yifv;kH jyefY
xdao^pm;ao^taiGUysH
yifv;kH jyefY
opf&GufajcykH*sykd;
LEAF FOOTED PLANT BUG
Leptoglossus australis
zsufqD;rIvuPm
uefpeG ;f tzl;rsm;ay:wGif trJa&mif tpufrsm;awGU&
rnf/ &Gufxdyfrsm; pkyfpm;cH&jcif;aMumihf ajcmufaernf/
b0puf0ef;
Otqihrf S taumifBuD;txd (1) vcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm; &Sif;vif;yg/
(2) tyiftwGuf azmhpzdwf"mwfajrMoZm xnhfay;yg/
(3) jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l ok;H jyKEkid af om yk;d owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
1 Dimethoate 40EC
2 Furadan 3G
14
12 ESifU 28 ajymufvdyfckH;usKdif;
12 and 28 SPOTTED BEETLE
Epilachna spp.
usa&mufonhftcsdef
wpfcgwpf&Hqkd;0g;pGm usa&mufwwfonf/
zsufqD;rIvuPm
taumifBuD;ESifh taumifi,fEpS rf sKd;pvk;H t&Gu\
f
tpdr;f a&miftpdwt
f ykid ;f rsm;ukd jcpfpm;onf/ pkNyKHusygu tyif
avmifuRrf;oGm;onfukd awGU&rnf/ bD;oGm;yko
H @meft&m
rsm; t&GufwGif awGU&onf/
b0puf0ef;
O
taumifBuD;
avmufaumif kyfzkH;
4-57uf
14&uf
7&uf
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ajcmufaoGUaomtyifrsm;ukd EIwf,lrD;IdUyg/
(2) wrmykd;owfaq;ukd (1)ywf(1)BudrfrSefrSefzsef;ay;yg/
(3) ykd;aumifusa&mufrIrsm;ygu ykd;owfaq;wpfrsKd;rsKd;
yufzse;f yg/ yk;d aumifi,fpOfzse;f ygu ykrd x
dk ad &mufygonf/
(4) jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l oH;k jyKEdik af om yk;d owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
yd k ; owf a q;
1 Diazinon 40 EC
2 Chlorpyrifos 40 EC
3 Chlorpyrifos 50EC+
EIef;xm;(1 {u)
tmed o if
500 pDpD
xdao^pm;ao
250-350 pDpD xdao^pm;ao^taiGUysH
100-350 pDpD xdao^pm;ao
Cypermethrin 5EC
16
xdao^pm;ao
xGmaumifpdrf;
SEMILOOPER
Plusia orichalcea
zsufqD;rIvuPm
taumifi,frsm;onf t&Gufrsm;udk udkufjzwf
zsufqD;Muonf/
b0puf0ef;
Ob0 (4)&ufcef?Y taumifi,ftqifh (21)&ufcefY
kyfzHk;tqifh (7)&ufcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm; &Sif;vif;yg/
jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Diazinon 40 EC
EIef;xm;(1 {u)
Chlorpyrifos 40 EC
Emamection benzoate
500 pDpD
tmedoif
xdao^pm;ao
5WP+LambdaChlorpyrifos 10WP
18
10
rkefnif; apmzvkdif;
MUSTARD SAWFLY
Athalia lugens
zsufqD;rIvuPm
rken
f if; tGerYf sm;wGiaf wGUNyD; atmufrsufEmS jyif
usa&mufonf/ rpifrsm; t&Gufay:wGif awGU&rnf/
b0puf0ef;
Ob0wGif (4) &ufrS (10) &uf/ taumifi,f
b0wGif (12) &ufcef?Y kyzf ;kH b0wGif wpfywfcefMY umygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) vG,fulpGmjrifEkdif vufESifh aumuf,lzsufqD;yg/
(2) wrmykd;owfaq; a& (2) *gvefwGif (60) pDpDxnfh
(10) &uf wpfBudrfzsef;yg/
jrefrmEdkifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
1 Dimethoate 40 EC
160-500 pDpD yifv;Hk jyefY
2 Chlorpyrifos 40 EC 250-350 pDpD xdao^pm;ao^taiGUysH
3 Chlorpyrifos 50 EC + 100-350 pDpD xdao^pm;ao
Cypermethrin 5 EC
20
11
a&mifpHk*sydk;
HARLEQUIN BUG
Bagrada spp.
zsufqD;rIvuPm
taumifBuD;? taumifi,fyg t&Gurf sm;udk pky,
f l
pm;Muonf/ t&Gufrsm; nKd;ajcmufukefonf/ tcsKdUtyif
i,frsm; vHk;0aoonf/
b0puf0ef;
Ob0wGif (5) &ufcefY taumifi,fb0wGif (3)
ywfcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ywf0ef;usif&Sd trIduf? NcHKykwfrsm;udk &Sif;yg/
(2) ajrBuD;xJokdY tyifrpdkufcif ajrudkoefY&Sif;pGmxm;&ef
ajrxJodkY Soil Insecticide wpfrsKd;rsKd;xnfhyg/ Oyrm&D*sifh (Regent 3 GR) (1) {u (3) uDvdk (abmif
600 ay- 1 xkwf) cefY oHk;yg/ PHI (7) &uf/
(3) wrmydk;owfaq; a& (2) *gvef (60) pDpD oHk;
(1) ywf (1) Budrf rSefrSefzsef;yg/
22
12
rkefnif;yGifUuyfavmufaumif
MUSTARD CATERPILLAR
Crocidolomia binotalis
zsufqD;rIvuPm
t&Gurf sm;ay:wGif tkygu aygufvmaom avmuf
aumifonf t&Gurf sm;udpk m;Ny;D tzl;ay:wGif tkygu csnrf Qif
jzifh vHk;axG;0ifpm;onf/ t&Gufrsm; &GufaMumay:aeonf/
toD;rsm;wGif taygufawGU&wwfonf/
b0puf0ef;
Ob0wGif (7) &ufcefY avmufb0wGif (20)
&ufcefYESifh kyfzHk; (5) &ufcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) tyGi?hf toD;wdu
Yk kd csnfrQifjzifh rvH;k cif aq;zsef;&rnf/
uif;axmuf avhvm&ef ta&;BuD;onf/
(2) t&Gufpm;trsKd;jzpf tyifay:wGif Mum&SnfwnfwhH
aeaom aq;rsKd;oHk;jcif;rS a&Smifyg/
(3) wrmyd;k owfaq; a& (1) *gvefwiG f (60) pDpED eI ;f oH;k NyD;
wpfywfwpfcg yufzse;f umuG,Ef idk o
f nf/ PHI (7) &uf/
jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
tmedoif
EIef;xm;(1 {u)
1 Dimethoate 40EC 160-150 pDpD yifv;kH jyefY
2 Furadan 3G
24
13
rkefnif;&Gufuyfykd;
CABBAGE WEBWORMS
Hellula undalis
zsufqD;rIvuPm
yef;rkefvm? cg;yk? OeDwdkYwGif qkd;0g;pGm usa&muf
onf/ t&Gufrsm;ukd vdyfonf/ &Gufv,faMumrSwpfqihf
yifpnfxJ 0ifpm;onf/ csnfrQifESihf rpifrsm; a&maxG;aeNyD;
t&Guf&ifhygu &Gufv,faMumt&if;ykdif;wGif taygufrsm;
awGU&onf/
b0puf0ef;
Otqihf (5) &uf? avmufaumifb0 (14) &ufEiS fh
kyfzkH; (7) &ufcefY Mumonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ajrBuD;ukd rsKd;aphxnhfrpkdufcif &D;*sihf (Regent 3 GR)
(1) {u (3) uDvkdEIef; 'kdif,mZDEGef (Diazinon 10 G)
(1) {u (5) uDvkdEIef;xnhf ajrjyifyg/
(2) wrmykd;owfaq;ukd a& (1) *gvefwGif (60) pDpDEIef;
okH; (1) ywf (1) Budrf rSefrSefzsef;yg/
(3) "gwkykd;owfaq;rsm; okH;ygu naeapmif;wGif zsef;yg/
yk;d avmufaumifrsm; csnrf QiEf iS fh vk;H 0raxG;cif yufzse;f
Ekid yf gonf/
jrefrmEkid if w
H iG f tok;H jyKEkid af om yk;d owfaq;rsm;ESifh EIe;f xm;
rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Dimethoate 40EC
2 Furadan 3G
3 Acetamiprid 20SP
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
160-150 pDpD yifv;kH jyefY
3-5 uDv*dk &rf xdao^pm;ao^yifv;kH jyefY
80-100 *&rf yifv;kH jyefY
26
14
pdefuGufzvH
DIAMOND BACKMOTH
Plutella xylostella
usa&mufonhftcsdef
yljyif;ajcmufaoGUaom &moDOwkwiG f ykrd q
dk ;dk &Gm;pGm
usa&mufonf/
zsufqD;rIvuPm
yk;d avmufaumifonf rken
f if;&Gu\
f tpdr;f ykid ;f ukd
jcpfpm;onf/ t&Gurf sm;wGif tjzLa&miftuGurf sm;jzpfaeNyD;
ykHo@mefrrSefaom taygufrsm;t&Guftv,faMumom
usefcJhonf/ kyfzkH;ukd t&Gufay:wGif jrifawGUEkdifonf/
b0puf0ef;
O
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) yk;d owfaq;ukd cHEidk &f nf&adS om tif;qufy;dk aumifjzpf
ykd;owfaq;ukd xda&mufpGm okH;pGJEkdif&ef vkdtyfonf/
(2) wrmykd;owfaq;ukd (1)ywf (1)BudrfrSefrSefzsef;ay;yg/
(3) wpfyifwGif ykd;avmufaumif (2-3)aumifawGUygu
yk;d owfaq;yufzsef;yg/
(4) jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l oH;k jyKEdik af om yk;d owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
yd k ; owf a q;
EIef;xm;(1 {u)
tmed o if
1 Diazinon 40 EC
xdao^pm;ao
500 pDpD
2 Acephate 75 SP
xdao^pm;ao^yifv;Hk jyefY
300 *&rf
3 Chlorpyrifos 40 EC
250-350 pDpD xdao^pm;ao^taiGUysH
4 Lambda-cyhalothrin10EC 100-200 pDpD xdao^pm;ao
5 Chlorpyrifos 50EC+
100-350 pDpD xdao^pm;ao
Cypermethrin 5EC
28
15
tpif;ygavS;usKdif;
STRIPED FLEA BEETLE
Luperodes suturalis.
usa&mufonhftcsdef
t"duzsufy;dk r[kwaf omfvnf; us,fus,fjyefjY yefY
usa&mufEkdifonf/
zsufqD;rIvuPm
t&Gurf sm;ay:wGif t0kid ;f aygufuav;rsm;pGm awGU&
rnf/ ajrBuD;xJwiG &f adS om usKdi;f aumif\ taumifi,frsm;
onf tjrpfEkrsm;ukd pm;Muonf/
b0puf0ef;
O
1ywf
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) rkefnif;? rkefvmpkdufcif;wGif ajrBuD;xJ ajratmif;
ykd;owfaq;cJ xnhf ajrjyifyg/
(2) wrmykd;owfaq;ukd (1)ywf (1)Budrf zsef;ay;yg/
(3) yk;d aumifrsm; pawGUawGUjcif;xdao? pm;aoyk;d owfaq;
wpfrsKd;rsKd;ukd yufzsef;ESdrfeif;Ekdifonf/
(4) jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l oH;k jyKEdik af om yk;d owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
yd k ; owf a q;
1 Diazinon 40EC
2 Chlorpyrifos 50EC+
3
Cypermethrin5EC
Emamection
benzoate5WP+
Lambdacyhalothrin10WP
4 Chlorpyrifos 40EC
EIef;xm;(1 {u)
tmed o if
500 pDpD
xdao^pm;ao
100-350 pDpD yifv;kH jyefY
50-100 *&rf
xdao^pm;ao
250-350 pDpD
xdao^pm;ao^taiGUysH
30
16
&Gufpm;cl0g
COMMON HAIRY CATERPILLAR
Spilosoma obliqua
zsufqD;rIvuPm
tcsKdUESpfrsm;wGif t"du usa&mufwwfonf/ OrS
aygufcgp taumifi,fav;rsm;onf tyif\t&Guf tpdr;f ykid ;f
ukd pkNyKH jcpfpm;Muonf/ taumifBuD;ygu t&Gufab;ESihf
tv,fukd taygufjzpfatmif ukdufonf/ &GufaMumom
usefonf/ t&Gufrsm;onf ZumuGufuJhokdYjzpfNyD; t&Gufrsm;
ay:wGif rpifvkH;rsm;awGU&onf/
b0puf0ef;
Otqihf (5) &uf? avmufaumiftqihf (2) ywfEiS fh
kyfzkH;wGif (7) &ufcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm;ukd &Sif;vif;yg/
(2) t&Gufay:wGif Orsm;tpkvkduf awGUygu zsufqD;ypfyg/
(3) tyif (10) yifwGif cl0gti,f (50) ausmfygu xdawGU
aq; wpfrsKd;rsKd;okH;yg/
(4) ajrBuD;xJokdY &D;*sihf (Regent 3 RG) (1) {u (3) uDvkd
(okdY) 'kdif,mZDEGef (Diazinon 10 G) (1) {u (5) uDvkd
EIef;okH;yg/ kyfzkH;rsm; aoap&ef jzpfonf/
(5) aeomaom &ufrsm;wGif jrufajcmuf? trIdufajcmuf
rsm;ukd rD;IdU rD;ckd;rIdif;wkdufyg/
(6) wrmykd;owfaq; (60) pDpDukd a& (1) *gvefwGif xnhf
(1) Budrf rSefrSefzsef;ay;yg/ (avmufaumifi,f pOfwGif
zsef;ay;ygu ykdxda&mufonf/)
(7) jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Diazinon 40EC
2 Lumbda-
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
500 pDpD
xdao^pm;ao
100-200 pDpD xdao^pm;ao
Cyhalothrin 10 EC
32
17
jzKwfpdrf;
GREEN LEAF HOPPER
Empoasca spp
zsufqD;rIvuPm
t&Gufrsm;ay:wGif pka0;aexkdifNyD; t&GufEkrsm;rS
yif&nfrsm;udk pkyfpm;avh&Sdonf/
b0puf0ef;
Otqifh (5)&uf? taumifi,ftqihf (10)&ufcefY
Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm;ukd &Sif;vif;yg/
(2) x&DbGef;(Trebon)(1){u (400)pDpDEIef;okH;yg/ PHI
(14)&uf/
(3) &D;*sifhRegent 3 GR (1){u (3)uDvkdcefYukd Potash
"mwfajrMoZmESihf a&m BuJyufyg/ PHI (7)&uf/
(4) ,l&D;,m; vkdtyfonfxuf ykdrxnhf&/ jzKwfus
a&mufrIrsm;ygu ,l&D;,m;"mwfajrMoZmxnhfrI?
tyiftm; wkd;aq;ponhf a[mfrkef;rsm; okH;jcif;rS
a&Smifyg/
34
18
Leucinodes orbonalis
usa&mufonhftcsdef
tyifpwifjzpfxeG ;f csderf S toD;oD;csdex
f d qk;d &Gm;pGm
zsufqD;onf/
zsufqD;rIvuPm
c&rf ; tT e f Y r sm;ES i h f yif p nf x J x G i f ; pm;onf /
toD;ay:csed w
f iG f toD;ukd 0ifpm;onf/ tTerYf sm; ndK ;usae
onf/ c&rf;oD;wGif taygufrsm;awGU& tom;zwfrsm;
awGU&onf/
b0puf0ef;
O
avmufaumif kyfzkH;
taumifBuD;
4-57uf
2ywf
7-10&uf
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) acgifeT rYf sm;jzwfay;yg/
(2) Orsm;pawGUcsdefwGif xdaoykd;owfaq;wpfrsKd;rsKd;tm;
yufzsef;ESrd ef if;yg/
(3) wrmykd;owfaq;(1)ywf (1)Budrfzsef;yg/
(4) jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l ok;H jyKEkid af om yk;d owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Diazinon 10 G
2 Furadan 3 G
3 Chlorpyrifos 40 EC
4 Sevin 85 WP
5 Chlorpyrifos 50 EC+
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
6 uDv*dk &rf
xdao^pm;ao
3-5 uDv*dk &rf xdao^pm;ao^yifv;k H jyefY
250-350 pDpD xdao^pm;ao^yifv;k H jyeYf
250-1000 *&rf xdao^pm;ao
250-350 pDpD xdao^pm;ao
Cypermethrin 5 EC
36
o&pfykd;
19
ONION THRIPS
Thrips tabaci
usa&mufonhftcsdef
tyifpwifjzpfxGef;csdefrS toD;oD;csdefxd usa&muf
zsufqD;onf/
zsufqD;rIvuPm
t&Guftom;ukd jcpfNyD;xGufvmaom t&nfrsm;
ukd pkyfpm;onf/ t&Gufrsm;ukd zsufqD;ojzihf t&Gufrsm;
aiGa&mifjzpfaeNyD;? tuGuftaysmufrsm;jzpfaeonf/ rsm;jym;
pGmusygu tyifEkjzpfvQif ndK;ajcmufukefonf/ &Hzef&Hcg
wpfyifvkH;aoEkdifonf/
b0puf0ef;
O
avmufaumif
57uf
taumifBuD;
12&uf
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm;&Sif;vif;yg/
(2) [if;oD;[if;&Gufcifrsm;wGif ajcmufaoGUcsdef rD;ckd;rIdif;
wkdufyg/
(3) wrmykd;owfaq;(1)ywf (1)Budrfzsef;yg/
(4) vuPmpawGUygu yifv;Hk jyefyY ;dk owfaq;wpfrsKd;rsKd;jzihf
umuG,fESdrfeif;Ekdifygonf/
(5) jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;
ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
1
2
3
4
ydk;owfaq;
Dimethoate 40EC
Furadan 3G
Acetamiprid 20SP
Fipronil 5SC
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
160-500 pDpD yifv;Hk jyefY
3-8 uDv*dk &rf xdao^pm;ao^yifv;kH jyefY
80-100 *&rf xdao^pm;ao^yifv;kH jyeYf
500 pDpD
yifv;Hk jyefY
38
20
'ufykd;wk
STRIPED MEALY BUG
Ferrisia virgata
zsufqD;rIvuPm
t&Guaf tmufrsufEmS jyifwiG af eNyD; zsufq;D onf/
tpdrf;&Gufrsm;wGif tpdrf;a&mif azsmhaeonf/ usa&mufrI
rsm;ygu ajcmufNyD;tukdif; ndK;usaeonf/
b0puf0ef;
OrS t&G,fa&muftqifhxd (45) &ufcefY Mumyg
onf/
umuG,fESdrfeif;enf;
ykd;pawGUvQifawGUjcif; (odkY) taumifaygufpwGif
za,mif;rIefYrsm;r&SdrSD xdaopm;ao? yifvkH;jyefYykd;owfaq;
wpfrsKd;rsKd;oHk; ESdrfeif;yg/
jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Dimethoate 40 EC
2 Furadan 3 G
3 Acetamiprid 20 SP
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
160-500 pDpD yifv;Hk jyefY
3-5 uDv*dk &rf xdao^pm;ao^yifv;Hk jyefY
80-100 *&rf yifv;Hk jyefY
40
21
rTm;yifUuleD
RED SPIDER MITES
Tetranychus spp.
zsufqD;rIvuPm
t"duzsufy;kd jzpfonf/ pdx
k idk ;f aom tajctaeudk
BudKufonf/ t&GufrsufESmjyifatmuf trsm;qHk;aeonf/
t&GufrsufESmjyifudk vSD;jzwfpkyfpm;onf/ tyfzsm;avmuf
&Sad om tjzLpufrsm;awGU&NyD; t&Guf wjznf;jznf;jynfEh u
S f
aeonf/ t&Gufrsm;0gvmNyD; ajcmufaoGUukefonf/
b0puf0ef;
Otqifh (7) &uf/ taumifi,f tqifh (2)
qifhwGif yxrtqihf (7) &uf? 'kwd,tqihf (5) &uf
ESihf taumifBuD;tqihfwGif (1) vcefY Mumonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
jrefrmEkid if w
H iG f 0,f,t
l ok;H jyKEkid af om yk;d owfaq;
rsm;ESihf EIef;xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Dimethoate 40 EC
2 Acetamiprid 20 SC
3 Acephate 75 SP
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
yifv;Hk jyefY
160-500 pDpD
yifv;Hk jyefY
80-100 *&rf
xd
a
o^pm;ao^yif
v;Hk jyefY
300 *&rf
42
22
c&rf;Zmawmifykd;
BRINJAL LACE BUGS
Urentius spp.
zsufqD;rIvuPm
t&GufatmufrsufESmjyifwGif aexkdifpm;aomuf
onf/ t&GufwGif jzLnpfnpfjyifvkduf jzpfaeonf/ if;wkdY
usa&mufvQif t&Gufrsm; 0gajcmufaoGUoGm;onf/
b0puf0ef;
Otqihf (4-5) &uf/ taumifi,f tqihf (14)
&uf/ taumifBuD; (1) vcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ykd;aumifusaom t&Gufrsm;ukd cl;,lzsufqD;ypfyg/
jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Dimethoate 40 EC
2 Acetamiprid 20 SC
3 Acephate 75 SP
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
yifv;Hk jyefY
160-500 pDpD
yifv;Hk jyefY
80-100 *&rf
300 *&rf yifv;Hk jyef^Y xdao^pm;ao
44
23
,ifjzL
TOBACCO WHITEFLY
Bemisia tabaci
usa&mufonfhtcsdef
t"du zsufy;kd r[kwaf omfvnf; us,fus,fjyefjY yefY
usa&mufEidk o
f nf/ yljyif;ajcmufaoGUaom tcsed w
f iG f ykrd adk wGU&Sd
Ekdifonf/
zsufqD;yHkvuPm
,ifronf taMu;jzLrsm;jzpfaernf/ t&Gufrsm;
cgMunf h y gu zvH E S i f h w l a om tjzLa&mif t aumif r sm;
ysHxGufvm rMumcifNidrfNyD; tpmukd pkyfpm;aeMurnf/
Akdif;&yf(pf) a&m*gukd o,faqmifEkdifonf/
b0puf0ef;
O
taumifi,f
taumifBuD;
7 &uf
2-4 ywf
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
1/ [if;oD;[if;&Guftcif;rsm;\ yif<uif;yifusefrsm;?
trIdufrsm;ukd rD;IdUzsufqD;yg/
2/ ajrukdeufeuf^ nufpGm x,fxkd;xGefarTyg/
3/ wrmykd;owfaq;ukd wpfywfwpfBudrf zsef;Ekdifonf/
4/ omrefawGUaeusxuf rsm;jym;pGmusygu yifvkH;jyefY
ykd;owfaq;wpfrsKd;rsKd;ukd yufzsef;Ekdifonf/
5/ jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;
ESifh EIef;xm;rsm;
pOf
1
2
3
4
5
yd k ; owf a q;
Dimethoate 40 EC
Furadan 3 G
Acetamiprid 20 SP
Chlorpyrifos 40 EC
Fipronil 5 SC
EIef;xm;(1 {u)
160-500 pDpD
3-5 uDv*dk &rf
80-100 *&rf
250-350 pDpD
200-500 pDpD
46
tmed o if
yifv;Hk jyefY
xdao^pm;ao^yifv;Hk jyefY
yifv;Hk jyefY
xdao^pm;ao^taiGUysH
yifv;Hk jyefY
24
uefpGef;OESmwH&SnfusKdif;
SWEET POTATO WEEVIL
Cylas formicarius
zsufqD;rIvuPm
uefpeG ;f yifEiS fh uefpeG ;f Orsm;wGif pm;aomufzsuq
f ;D
onf/ if;wkdY pm;aomufro
I nf vkP
d af cgif;ykjH zpfojzihf if;
tayguf'Pf&mrS wpfqihf rIdESihf bufwD;&D;,m;rsm;0ifNyD;
uefpGef;Orsm;ukd aysmhykwfjzpfaponf/ taumifBuD;rsm;rSm
if;wkpYd m;aomuf&mae&m tyifay: (ok)Yd toD;vkP
d af cgif;xJ
awGUEkdifonf/
b0puf0ef;
Otqihf (1)ywfcefYMumonf/ taumifi,fonf/
(1)ywfcefMY umonf/ pkpak ygif; (6)ywfrS (7)ywfxd Mumonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) uefpGef;Orsm;udk rsKd;xm;ygu ykd;aygufukd pepfwus
a&G;cs,fyg/
(2) ajrjyifpOf tcif;xJwGif zsL&m'ef (Furadan 3G)
(ok)Yd 'kid ,
f mZDEeG f (Diazinon 10G) (1) {u (5) uDvcdk efY
ukd xnhfoGif;ajrjyifyg/
(3) wrmykd;owfaq;ukd usKdif;aumifrsm; t&Gufay:wGif
awGUawGUcsif; a&(1)*gvefvQif (60)pDpED eI ;f jzihf (1) ywf
wpfcg rSerf eS zf sef;ay;yg/ wrmyk;d owfaq; PHI (0)&uf/
48
25
*sykd;pdrf;
GREEN STINK BUG (GREEN VEGETABLE BUG)
Nezara viridula
zsufqD;rIvuPm
tyGiEhf rk sm;wGif temuGurf sm;? 'Pf&mrsm;awGU&NyD;
toD;wGif taysmufrsm; jzpfjcif;? ykyH sufjcif;rsm; jzpfay:vm
onfukd awGU&rnf/ t&Guf? tyGifhEkygu a<uusukefonf/
b0puf0ef;
Otqihf (5) &uf? taumifi,f (3) ywf?
taumifBuD; (5) ywf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ywf0ef;usif&Sd trIduf? NcKHykwfrsm;ukd &Sif;vif;yg/
(2) ajrBuD;xJoYdk tyifrpku
d cf if ajrukd oef&Y iS ;f ap&ef &D;*sihf
(Regent 3 GR) (1) uDvkd) ukd ydkwuf&Sf (Potash)?
pufzGJjymwkdYESihf a&mxnhfyg/
(3) wrmykd;owfaq; (60) pDpDukd a& (2) *gvefESihf a&m
(1) {uvkH; ESHUpyf&ef zsef;yg/ (1) ywfwpfcg zsef;yg/
50
26
uefpGef;zvH
SWEET POTATO MOTH
Agrius convolvuli
zsufqD;rIvuPm
taumifi,fonf t&G,frsm;ukd ukdufzsufqD;
onf/
b0puf0ef;
Otqihf (10) &uf? taumifi,ftqihf(3-4)
ywf? kyfzkH; (17) &ufcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm;ukd &Sif;yg/
(2) uefpGef;zvHavmufaumifrsm; awGU&Sdygu xdawGU
ykd;owfaq;wpfrsKd;rsKd;okH;yg/ taumifi,fpOftcsdef
zsef;yg/
(3) wrmykd;owfaq; a& (2) *gvef (60) pDpDEIef;jzihf
wpfywfwpfcg zsef;yg/
jrefrmEdkifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;aq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
1 Diazinon 40EC
2 Lumbda-
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
500 pDpD
xdao^pm;ao
100-200 pDpD xdao^pm;ao
Cyhalothrin 10 EC
3 Acephate 75 SP
300 *&rf
52
xdao^pm;ao^
yifv;kH jyefY
27
0gykd;eD
COTTON STAINER
Dysdercus spp
zsufqD;rIvuPm
kH;ywD&Guf? kH;ywDoD;tEkav;rsm;ukd t&if;rS
pky,
f o
l nf/ t&Gurf sm;? toD;rsm;a<uusuek o
f nf/ tyifrsm;
EkpOftcg ndK;ajcmufwwfonf/
b0puf0ef;
Otqihf (5-8) &uf/ Nymph taumifti,f
tqihf (2) ywfrS (3) ywfMumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jruf &Sif;yg/
(2) tyif a jc&if ; xJ o k d Y ajrjyif p Of tcsd e f w G i f &D ; *sih f
(Regent 3 GR) (okdY) zsL&m'ef (Fruadan 3 G) (1){u
(3) uDvkdrS (5) uDvkd xnhfyg/
jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
300 *&rf
54
xdao^pm;ao^yifv;kH jyefY
28
pufajymufoD;vkH;azmufykd;
SPINY BOLLWORM
Earias insulana
zsufqD;rIvuPm
avmufaumifrsm;onf tyGifh? toD;Ekrsm;ukd
azmufxGif; zsufqD;Muonf/
b0puf0ef;
Otqihf (4) &uf? avmufaumifb0 (2) ywfESihf
kyfzkH;b0 (10) &ufcefY Mumygonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) aygif;jrufrsm; &Sif;yg/
(2) ajrBuD;ay:&Sd tyifaqG;rsm;? yif<uif;rsm;ukd rD;IdU
zsufqD;yg/ (okdY) wpfenf;enf;ESihf z,f&Sm;ypfyg/
(3) rpkdufcif ajrBuD;xJokdY 'kdif,mZDEGef (Diazinon 10 G)
(ok)Yd zsL&m'ef (Furadan 3G) (1) {u (3) uDv*dk &rfudk
ajrjyifpOfwGif xnfhay;yg/
jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
ydk;owfaq;
EIef;xm;(1 {u)
tmedoif
1 Acephate 75 SP
xdao^pm;ao^yifv;Hk jyefY
300 *&rf
2 Cypermethrin 35 EC 250-500 pDpD
xdao^pm;ao
3 Emamection benzoate
xdao^pm;ao
50-100 *&rf
5 WP+Lambdacyhalothrin 10WP
56
29
oD;vkH;azmufykd;
BOLLWORM
Helicoverpa armigera
usa&mufonhftcsdef
oD;uif;0ifcsdefrS &ihfrSnhfcsdefxd usa&mufonf/
pkdxkdif;qrsm;NyD;? tyltat;rnDrQaom tajctaewGifvnf;
usa&mufygonf/
zsufqD;rIvuPm
yk;d avmufaumifonf t&Gu?f tyGi?fh toD;Ekrsm;ukd
xGif;azmufpm;aomufonf/ toD;wpfckrS wpfckokdY ajymif;vJ
pm;aomufonf/ tyif\ t&Gufrsm;pkwfNyJaeNyD;? toD;rsm;
wGif taygufrsm;awGU&onf/
b0puf0ef;
O
4&uf
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ajymif;yifESihfwGJ axmifajcmufoD;ESHtjzpf pkdufEkdifonf/
(2) ajrBuD;ukd ajrjyifpOfwGif ajratmif;aeaom kyfzkH;rsm;
aoap&ef ajratmif;yk;d owfaq;cJwpfrsKd;rsKd;xnho
f iG ;f
ajrjyifyg/
(3) yef ; yG i h f r sm;ay:wG i f Orsm;awG U ygu (ok d Y ) toD ; xJ o k d Y
oD;vkH;azmufykd; r0ifcifaq;xda&mufpGm zsef;Ekdif&rnf/
toD;(okdY) tyGihfrsm; 5%cefYysufqD;aeygu xdao^pm;
ao ykd;owfaq;wpfrsKd;rsKd;tokH;jyKEkdifonf/
(4) jrefrmEkdifiHwGif 0,f,ltokH;jyKEkdifaom ykd;owfaq;rsm;ESihf
EIe;f xm;rsm;
pOf
yd k ; owf a q;
1 Acephate 75 SP
2 Cypermethrin 35 EC
3 Emamection ben-
EIef;xm;(1 {u)
tmed o if
300 *&rf
xdao^pm;ao^yifv;kH jyefY
250-350 pDpD
xdao^pm;ao
50-100 *&rf
xdao^pm;ao
zoate 5WP+Lambdcyhalothrin 10 WP
58
1/ a'gif;eD;rId&Gufajcmufa&m*g
(DOWNY MILDEW)
a&m*gvuPm
t&Guf\tay:rsufESmjyifwGif t0gazsmha&mif
uGuaf jymufrsm; pwifjzpfay:Ny;D if;\ atmufzufrsuEf mS jyif
wGif c&rf;a&mifrS rD;ck;d &ifah &mifrdI t*F g&yfrsm;ukd awGU&SEd idk yf g
onf/ t&Gurf sufEmS jyif&dS temuGuo
f nf &Guaf Mumrsm;ESifh
uefYowfxm;onhf a'gifhuGufo@mef jzpfay:aeonf/
aemufyidk ;f uGuaf jymufwpfcEk iS w
fh pfck aygif;pyf t&Guw
f pfck
vkH; zkH;onftxd jzpfoGm;onf/ okdYjzpf a&m*gjyif;xefcsdef
wGif t&Guo
f nf ajcmufaoGU a<uusoGm;onf/ okjYd zihf
a&m*gusa&mufygu tyifBuD;xGm;rI &yfwefNY yD;aemuf tyif
aooGm;Ekdifygonf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfap rIpd yk;d rsm;onf av? a&? rk;d a&? ESi;f
ESihf usKdif;aumifwkdYaMumihf wpfyifrSwpfyifokdY ysHUESHYul;puf
Ekid o
f nf/ pkpd w
G Nf y;D at;aomtajctaewGif a&m*gusa&muf
jzpfay:apEkid o
f nf/ rk;d tkjYH cif;ESifh ESi;f xlxu
l sjcif; (aeYtylcsdef
25 HC ESifh ntylcsdef 15 HC ) wkdYonf a&m*gusa&mufrIukd
jyif;xefaponf/ a&m*gjzpfapaom rIo
d nf ocGm;rsKd;&if;0if
tyifrsm;ay:wGif wpfEpS yf wfv;Hk &Sio
f efaeEkid Nf y;D tjcm;vufcH
yifrsm;ukdvnf; a&m*gusa&mufapEkdifygonf/
61
umuG,fESdrfeif;enf;
1/ a&m*g'PfcHEkdif&nf&Sdaom rsKd;ukd a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
2/ yifajcwGif av0ifavxGuf aumif;rGeaf tmif pku
d yf sKd;
yg/
3/ atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufjzef;tokH;jyKyg/
(u) Azoxystrobin
(c) Cymoxanil
(*) Chlorothalonil
(C) Thiophanate methyl
(i) Metalaxyl
4/ ykdwufajrMoZmukd ajrcHtjzpf rjzpfraexnhfay;yg/
63
zm;OrIda&m*g
(POWDERY MILDEW)
a&m*gvuPm
bl;? zk?H ocGm;rsK;d &if;0iftyifrsm;wGif trsm;qk;H us
a&mufaom a&m*gjzpfonf/ jzLazsmhazsmh rIdrQiftpkta0;ukd
t&Guf\tay:rsufESmjyifwGif pwifawGU&Sd&onf/ xkdrIdrQifpk
rsm; aygif;pyfoGm;NyD;? &GufnmESifh yifpnfay:txd ysHUESHUoGm;
onf/ a&m*g&t&Guo
f nf t0ga&mifrS tndKa&mifoYkd wjznf;
jznf; ajymif;vJomG ;onf/ toD;wGirf sm;aomtm;jzifh a&m*g
usa&mufrI r&Sad omfvnf; xdak &m*g&tyifrS toD;rsm;onf
tcsdefrwefrD &ifhrSnfh toD;\t&nftaoG;? tav;csdef
avsmeh nf; usqif;um toD;jzpfay:rIvnf; enf;yg;aponf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfaprIo
d nf ajcmufaoGUaom &moDOwkEiS hf
ajrwGif;tpdk"mwfenf;csdefwGif ydktjzpfrsm;onf/ wpfyifrS
wpfyifoYkd avtm;jzifh ul;pufysUH ESUH Edik o
f nf/ zm;OrIad &m*gonf
bl;? zHk? ocGm; rsKd;&if;0ifrsm;omru tjcm;aom c&rf;
rsKd;&if;0if tyifrsm;? H;k ywDEiS hf yJrsKd;&if;0if tyifrsm;ay:wGif
vnf; jzpfay:apEkdifygonf/
64
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*gcHEkdif&nf&Sdaom rsKd;udk a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
(2) ajrwGi;f tpd"k mwfenf;jcif;onf a&m*gusa&mufru
I kd
ydrk kd jzpfay:apEkid o
f jzifh a&udk vHak vmufpmG ay;oGi;f yg/
(3) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufjzef;tokH;jyKyg/
(u) Azoxystrobin
(c) Hexaconazole
(*) Sulphur
(C) Benomyl
(i) Carbendazim
66
bufwD;&D;,m;yifndK;a&m*g
(BACTERIAL WILT)
a&m*gvuPm
yxrOD;pGm a&m*g&tyifonf tpdr;f a&mifazsmhvm
onf/ xkdUaemuf tGefY? t&GufwkdY ndK;vmonf/ a&m*g&
udik ;f wGif oD;aeaom toD;rSvnf; bwfw;D &D;,m;pdrx
hf u
G f
&nfrsm; xGufaewwfonf/ ndK;aomtyiftm; uefYvefY
jzwfygu ap;uyfaom bufwD;&D;,m;pdrfhxGuf&nfrsm;
xGufaewwfonf/ jzwfxm;aomyifpnfrS ap;uyfaom
bufwD;&D;,m;pdrfhxkwf&nf tap;wef;udk jrif&ygonf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfap bufw;D &D;,m;onf bl;zHu
k sKdi;f
\ tpmtlvrf;aMumif;wGif ckdatmif;aeEkdifonf/ if;usKdif;
udu
k pf m;aom 'Pf&mrS bufw;D &D;,m;0ifNy;D a&m*g&aponf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) bl;zHkusKdif;udk umuG,fyg/
(2) a&m*g& tyift<uif;tusefrsm;tm; ajrjrKyfjcif;? rD;dIU
zsufqD;jcif;udk aqmif&Gufyg/
(3) a&m*g'Pf cHEdkif&nf&SdaomrsKd;udk a&G;cs,fpdkufysKd;yg/
(4) Copper fungicide, Kasugamycin
67
bl;zHk rkdapUa&m*g
(CUCUMBER MOSAIC VIRUS)
a&m*gjzpfapouf&Sd - CMV
usa&mufonht
f csed f - tyifi,fpOfrS pwifusa&muf
a&m*gvuPm
onf /
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapAkid ;f &yf(pf)onf aygif;yifEiS hf tjcm;oD;ESH
yifaygif;rsm;pGmwGif ckad tmif; aqmif;ckad eEkid o
f nf/ &moDcsdef
a&mufvmaomtcg ,if;tyifrsm;rS ysrsm;jzifh pku
d yf ifrsm;udk
ul;pufEidk o
f nf/ a&m*gonf yif&nfjzifv
h nf; ul;pufEikd f
onf/ odkYtwGuf tvkyform;rsm;\vufrsm; t0wfrsm;rS
wpfqifhul;pufEkdifonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
a&m*gvufcyH ifrsm;jzpfaom oD;ESyH ifrsm;ESihf a0;aom
ae&mwGif pku
d yf sK;d jcif;? aygif;yifrsm;uif;&Si;f atmif aqmif&u
G f
jcif;rsm; jyKvkyf&rnf/ ysydk;tm; tyifi,fpOfwGif umuG,f
ESrd ef if;oifo
h nf/
69
yifndK;a&m*g
(FUSARIUM WILT)
Fusarium oxysporum
usa&mufonhftcsdef
a&m*gysUH yGm;rI
- tyifayguftqifhrSpwif
a&m*gusa&mufwwfonf/
yifndK;a&m*gonf ajrwGif;tpkd"mwfjrifhNyD;tylcsdef
29H pifwD*&dwfwGif a&m*gykdrkdjyif;xefygonf/ zsLap&D,rf
rIdonf ajrwGifckdatmif;ysHUESHYEkdifaom rIdjzpfaomaMumifh
ajraqmifa&m*gjzpfygonf/
a&m*gyifjyvuPm
tyifayguftqifw
h iG f a&m*gusa&mufygu cg;&dEidk f
onf/ a&m*g&tyif&Sdatmuf&Gufrsm;onf aeYvnfykdif;wGif
nKd ;aeNy;D naeykid ;f ESihf nykid ;f tcsed rf sm;wGif jyefvnfaumif;rGef
aeonfudk awGU&rnf/ wjznf;jznf;ESihf wpf&u
G jf cif; ndK ;vm
um t0ga&mifjzpfNyD; aemufq;Hk rJajcmufvmNyD; wpfyifv;Hk
nKd ;aooGm;onf/ yifpnf\ tpma&aMumpnf;ukd uefv
Y efY
cGJMunfhygu ta&mifajymif;aeonfukd awGUEkdifonf/
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
(1) a&m*gcHEkdif&nf&Sdaom rsKd;rsm;ukd a&G;cs,fpdkufysKd;yg/
(2) 6 ESpfcefYjcm; oD;vSnfhpkdufyg/
(3) a&m*g&tcif;rS yif<uif;yifusefESifh aygif;jrufrsm;ukd
rD;IUd zsufq;D yg/
(4) atmufygrIdowfaq;rsm; yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Carbendazim
( c) Hexaconazole
(*) Tebuconazole
( C) Iprodione
( i) Benomyl
71
1/ rkefnif;rkefvmkd;rnf;a&m*g
(CANKER; BLACK LEG; LEAF SPOT)
a&m*gjzpfapouf&Sd(rId)trnf -
Phoma lingam
- Leptosphaeria
maculans
a&m*gusa&mufonhftcsdef - ysKd;cif;tqifhrSpwif
a&m*gusa&mufEkdifonf/
a&m*gvuPm
a&m*gjzpfapaom rIdonf rkefnif;? rkefvm?
a*:zDxkyf? yef;a*:zD? bkdudkvDwdkYwGif t"dua&m*gtjzpf
usa&mufavh&Sdonf/ at; pGwfpdkxkdif;rIdif;aom a'orsm;
wGif ydkrkdawGU&Sd&onf/
pku
d cf if;odrYk ajymif;a&TUrD a&m*gusa&mufaom tyif
rsm;wGif teufa&mif uGufajymuf0kdif;rsm;udk awGU&Sd&onf/
xkaYd emuf wjznf;jznf;uGuaf jymuft&G,Bf uD;vm tv,f
wGif rD;ckd;a&mifawGU&NyD;? if;wGif teufa&mif rIdtpkta0;
(Pycnidia) wkdY ysHUESHUpGm wnf&SdaeonfudkawGU&onf/ tyif
wpfyifv;kH &Sd yifpnf? tjrpfww
Ykd iG f if;uGuaf jymufrsm; us,f
jyefYvmNyD;? ydk&Snfvsm;aom c&rf;a&miftem;&pfyg&Sdonfh
uGuaf jymufrsm;toGif jzpfay:vmaponf/ tjrpftzGUJ tpnf;
wGif jrpfarG;uav;rsm;udkvnf; wjznf;jznf; ysufpD;oGm;
aponf/ a&m*gusa&mufaom tyifrSt&Gufrsm;onf
rMumrD ndK;oGm;aomfvnf; tyifrSa<uusjcif;r&Sd tyif
taejzifhrl ykaeonfukdawGU&onf/
73
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaom rIdonf a&m*g&yif<uif;yifusef
rsm;wGif ckad tmif;aeEkid yf gonf/ pku
d cf if;twGi;f wpfyifrw
S pfyif
odYk rd;k a&? avtm;jzifv
h nf;aumif;? vl? wd& pmef? tif;quf
tm;jzifv
h nf;aumif; ysUH ESUH avh&o
dS nf/ a&m*gjzpfapaom rIt
d pk
ta0;onf a&? qD;ESif;ponfwkdYudk pkyf,lEkdifNyD;? if;rId\
cRJusdaom pdrfhxkwf&nfrsm;udk xkwfavh&Sdonf/ &moDOwk
pGwpf x
kd ikd ;f rIid ;f aom tcsdew
f iG f if;wkrYd w
S pfqifh a&m*gjyefUyGm;
rIukd jzpfaponf/ pdu
k cf if;wGif a&yef;pepfjzifh a&oGi;f ay;jcif;
(Overhead Sprinkler Irrigation) onf a&m*gusa&mufygu
ydrk ykd sHUESUH aponf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*g&yif<uif;yifusef tpdwt
f ydik ;f rsm;udk pky
kH rD;dUI zsuf
qD;ypfyg/
(2) ysKd;cif;wGifpdkufysKd;rnfh rsKd;aphrsm;udk a&m*guif;pifrI
&SdrSom pkdufysKd;yg/
(3) rsK;d aphrsm;udk [krd idI ;f (Homai) (2-3 *&rf^rsK;d aph 1uDv)kd
EIef; vl;e,f pdkufysKd;yg/
(4) a&m*g&tcif;rsm;rSjzwf pku
d cf if;opf? ysK;d cif;opfrsm;qD
odkY a&oGif;a&xkwf rjyKrdatmif owdxm;yg/ if;
a&m*g& tcif;rsm;wGio
f ;kH aom xGex
f ,fu&d ,
d mrsm;udk
oD;oefYxm;jcif;? ykd;oefYjcif;? oefY&Sif;jcif;rsm; jyKvkyf
aqmif&Gufyg/
(5) rkefnif;rkefvmrsKd;&if;0if r[kwfaom oD;ESHrsm;ukd
tvSnfhus pkdufysKd;yg/
(6) rkefnif;rsKd;&if;0if aygif;yifrsm;udk Ekwf,lzsufqD;yg/
(7) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufjzef;tokH;jyKyg/
(u) Propiconazole
(c) Carbendazim
75
taysmUykyfa&m*g
(SOFT ROT)
a&m*gjzpfapouf&Sd -
a&m*gvuPm
rkefnif;? rkefvmrsKd;&if;0iftyif trsm;pkwGif
usa&mufavh&adS omfvnf;? ]]rkefnif;xkyf}} wGirf l usa&muf
rItrsm;qHk;ESifh tqkd;&Gm;qHk;jzpfonf/ tjyifzuf t&Guf&ifh
rsm;onf OD;pGmndK; usvmonf/ yifpnfkd;wHrsm;wGif
a&pdkemuGufrsm; jzpfay:um eDndKa&mifajymif;oGm;onf/
tjcm; rken
f if;? rkev
f mrsKd;&if;0if tyifrsm;wGirf l rD;cd;k a&mif
ajymif;um t&Gufrsm;&doGm;onf/ a&m*g&t&Guf\ kd;wH
twGi;f ydik ;f wpfoQK;om;rsm; ta&mifajymif; tacgif;ayguf
jzpfum ysufpD;oGm;onf/ tyift&G,fra&mufrDtcsdeftxd
a&m*gvuPm xif&Sm;pGm rawGU&ay/ odkYaomfvnf;
&Guef m;wpfavQmuf tndKa&miftpif;rsm; awGU&vQif a&m*g
jzpfay:aeonfudk od&SdEdkifonf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfap bufwD;&D;,m;onf ajrxJwGif
touf&SifaexkdifNyD; a&m*g& yif<uif;yifusefrsm;wGifvnf;
ckdatmif;aeEkdifonf/ yifpnf? t&Gufrsm;xJodkY 'Pf&mrsm;rS
wpfqifh 0ifa&muf yGm;rsm;vmNyD; tyif\ wpfoQK;rsm;
qJvfrsm;udk ysufpD;aponf/ pGwfpdkxkdif;rIdif;aom &moDOwk
76
umuG,fESdrfeif;enf;
(1)
(2)
(3)
(4)
cHEkdif&nf&SdaomrsKd;udk a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
a&m*gusyif<uif;yifusefrsm;udk rD;dIUzsufqD;ypfyg/
tjcm;oD;ESHrsm;ESifh (3 ESpf-5 ESpf) oD;vSnfhpdkufysKd;yg/
a&yef;pepf (Sprinkler Irrigation) jzifh a&ay;oGi;f jcif;
rjyKvky&f /
(5) atmufygbufw;D &D;,m;owfaq;rsm;ukd yufjzef;tok;H
jyKyg/
(u) Copper hydroxide
(c) Copper Oxychloride
(*) Kasugamycin
78
&Gufajymufa&m*gESifUxdyfykyfa&m*g
(ALTERNARIA LEAF SPOT AND HEAD ROT)
a&m*gjzpfapouf&Sd(rId)trnf -
Alternaria brassicae
Alternaria brassicola
a&m*gusa&mufonht
f csed f - aqmif;&moDwGif trsm;
qkH;usa&mufwwfonf/
a&m*gvuPm
a&m*g jzpfapaomrIo
d nf rken
f if;rkev
f mt&Guf
rsm;wGif &Gufajymuftjzpfusa&mufonf/ if;&Gufajymuf
rsm;onf ndKrJa&mif a&pdkemuGufrsm;tjzpf&SdNyD; A[kdwl
puf0kdif;&pfrsm;toGif &pfywfxm;aom uGufajymuf0kdif;rsm;
o@mef awGU&S&d onf/ t&G,t
f pm;tm;jzifh (10) rDvrD w
D mrS
(30) rDvDrDwm&SdNyD; if;uGufajymuf0kdif;ay:wGif ndKrJa&mif
uwyD guJo
h Ykd rIt
d pkta0;rsm; zH;k tkyx
f m;onfukd vG,u
f pl mG
awGU&SdEkdifonf/
a*:zDxkyfESifh yef;a*:zDwdkYwGif trJa&mifuwDyg rId
tpkta0;yg&Sdonfh trJajymufrsm;awGU&Sd&NyD; xdyfykyfa&m*g
udkjzpfaponf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaom rIpd yd;k rsm;onf pdx
k idk ;f qrsm;ygu
ydkrdkvsifjrefpGm ysHUESHUEdkifNyD; rsKd;aphrsm; a&m*g&yif<uif;yifusef
rsm;ESifh rsKd;aphwGif zHk;tkyfxm;aom tcGHrsm;tm;jzifh a&m*g
o,faqmifEidk o
f nf/ a&m*gzsuq
f ;D rIonf o,faqmifpOfEiS hf
okdavSmifcsdefrsm;wGif trsm;qHk;jzpf rodkavSmifrDtcsdefwGif
tpd"k mwfenf;yg;ap&efEiS hf udik w
f ,
G &f mwGif owdxm; jyKvkyf
&ef vkdtyfygonf/
79
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*guif;pifaom rsKd;aphudk pdkufysKd;yg/
(2) oD;EScH if;rsm;wGif a&m*gusa&mufaeaomtyifukd jzpfEidk f
orQ z,f&Sm;ypfyg/
(3) a&udkvkdtyfonfxuf ydkroGif;oifhyg/
(4) atmufygrIdowfaq;rsm; yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Chlorothalonil
(c) Mancozeb
(*) Copper hydroide
81
rkefnif;oHacs;jzLa&m*g
(WHITE RUST)
a&m*gvuPm
tjrpfrSty useftpdwftydkif;ay:wGif usa&muf
onf/ tjzLa&mifazmif;<uaeaom tzki,fuav;rsm;
t&Guaf tmufrsuEf mS jyifwiG f pwifawGU&onf/ a&m*gjyif;xef
u rsufEmS jyif (2)bufpvH;k wGif awGU&NyD; aygif;pyfomG ;um
tuGufBuD;rsm;jzpfvmNyD; t&Guft&G,ftpm; i,foGm;avh
&Sdonf/ Ekaomyifpnfydkif;\ yGifhckdifkd;wH yef;ckdifudkyg a&m*g
wku
d cf u
kd v
f monf/ xkaYd Mumifh a&m*g&tydik ;f rsm; xltrf;vm
Ny;D yHrk eS x
f ufBuD;vmum yGit
hf *F g tm;vH;k onfvnf; zl;a&mif
NyD; t&nf&Trf;vmonf/ if;aemuf tpdrf;a&mif (odkYr[kwf)
c&rf;a&mifajymif;vmonf/ a&m*gjyif;xefaomf t*F gtpdwf
tydkif;tm;vHk; vdrfaumufIUHwGefYoGm;onf/
a&m*goHo&m
oD;ESHyif t<uif;tusefrsm;ESifh ajrBuD;xJwGif
ckad tmif;aeEkid o
f nf/ if;rIpd yd;k rS rsK;d anmifrh sm;onf tyifi,f
\ taph &GuEf iS hf &GuEf rk sm;\avaygufrw
S pfqifh xk;d azmuf
0ifa&mufonf/ tzki,fuav;rsm; aygufuo
JG mG ;aomtcg
pyd;k tdwrf sm; avESihf twlviG yhf g xyfqifah &m*gul;Edik o
f nf/
82
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) rkefnif;rsKd;&if;0ifr[kwfaom tyifrsm;jzifh tvSnfhus
pku
d yf g/
(2) rkefnif;rsKd;&if;0if aygif;yifrsm;udk Ekwf,lzsufpD;yg/
(3) a&m*g& yif<uif;yifusef pkyrkH ;D dUI yg/ a&m*gusa&mufru
I kd
cHEkdif&nf&Sd&ef ajrxJodkY wDplygESifh ydkwufajrMoZmwkdYudk
xnfhyg/
(4) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Dimethomorph
(c) Chlorothalonil
(*) Azoxystrobin
(C) Mancozeb
(i) Copper hydroxide
84
rkefnif;a'gif;eD;&Gufajcmufa&m*g
(DOWNY MILDEW)
a&m*gvuPm
a&m*g& temuG u f r sm;xJ w G i f tjzLa&mif
arT;nif;Eko@mef rIdt*Fgtydkif;udk awGU&onf/ tyifi,f
rsm;wGif taph&Gufrsm; t0ga&mif ajymif;vmNyD; t&Guf?
yifpnf? yef;ckdifESifh oD;awmifhay:wGif t0ga&mifrnDrnm
tajymufrsm; jzpfvmonf/ rkHvmOeDwGif OtwGif;om;rSm
ta&mifysuv
f mNy;D rsuEf mS jyifr
J uGt
J ufvmonfh t0ga&mif
tuGufrsm;rSm rMumrD tndKa&mifjzpfvm uGufajymuf
ywfvnfrmS rl t0ga&mif{&d,m &Sad eonf/ &Guv
f nfaMumr
ESifh &Gufjym;ay:wGif wpfoQL;om; wjznf;jznf;ajcmufum
t&GufwpfckvHk; a<uusoGm;NyD; wpfcsKdUpkwfNyJaeonfudk
awGU&onf/ a'gif;eDrIdaMumifh t&GufyHkrysufacs/
a&m*goHo&m
aqmif;wGif;pdkuf wpfESpfcHyif (odkYr[kwf) ESpf&Snf
cHyifrsm;\ a&m*g& yif<uif;yifusefay:wGif Oospore tjzpf
ckad tmif;onf/ tpd"k mwf&aomf tl;pyd;k rS wku
d f u
dk rf sKd;anmifh
aygufvmNyD; wpfoQL;om;udk wkdufkdufxkd;azmuf0ifa&muf
onf/ &moDOwkat; pGwpf x
kd idk ;f rIid ;f ygu temuGurf S pyd;k
tdwfrsm;jzpfay:vmNyD; av^a&ESifh yg ul;pufonf/
85
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*g& yif<uif;yifusefrsm;udk pkyHkrD;dIUyg/
(2) oD;ESHrsm;udk tvSnfhuspdkufysKd;yg/
(3) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Azoxystrobin
(c) Cymoxanil
(*) Chlorothalonil
(C) Metalaxyl
(i) Dimethomorph
(4) 'kwmESifh vTpmrIefYudka&mNyD; tyifajc&if;oHk;yg/
87
bufwD;&D;,m;trJykyfa&m*g (odkh)
bufwD;&D;,m;yifndK;a&m*g
a&m*gvuPm
t&GuEf w
I cf rf;om;&Sd a&aygufrsm;rSvnf;aumif;?
tif;quf? rd;k a&ESihf qD;ESi;f usa&mufraI Mumifjh zpfaom 'Pf
&mrsm;rS if;a&m*g0ifa&mufEkdifonf/ a&m*gusa&mufygu
t&Gufonf t0ga&mifajymif;oGm;NyD; &Gufv,faMumqDodkY
ADG (V) yHo
k @mefa&muf&o
dS mG ;jzpfonf/ if;aemuf tndKa&mif
ajymif;oGm;NyD; t&Gufonf ajcmufaoGU<uyfqwfoGm;onf/
&GufaMumi,frsm;ESifh &Gufv,faMumBuD;onf teufa&mif
ajymif;oGm; trJykyfa&m*g[k ac:qdkMujcif;jzpfonf/
yifpnftwGi;f &Sd tpma&aMumpnf; ta&mifajymif;
vJomG ;ojzifh a*:zDxyk ?f yef;a*:zDw\
Ykd xdyyf ikd ;f rsm;onfvnf;
ta&mifajymif;vJaponf/ tyifyjk cif;? nKd ;jcif;? t&GuEf rk sm;
a<ujcif;ESihf a&m*gjyif;xefygu tyifygaoapEkid o
f nf/ ylaEG;
pGwfpdkaoma'owGif a&m*g0ifa&mufNyD; (10) &ufrS (14)
&uftwGif; trJykyfa&m*gvuPmudk awGUEkdifygonf/
a&m*goHo&m
a&m*gonf urmwpf0rS ;f vH;k rken
f if;? rkev
f m
rsK;d &if;0iftyifww
Ykd iG f jyif;xefpmG usa&mufavh&o
dS nf/ rsK;d aph
a&m*g&yif<uif;yifusefrsm;? aygif;yif? tif;quf? wd& pmef?
ajr? rkd;a&? av? a&yef;jzifh a&ay;pepf (Sprinkler
88
Irrigation)?
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*guif;aom (od)Yk a&m*g'PfcEH idk &f adS om rsKd;udk a&G;
cs,fpu
kd yf sKd;yg/
(2) rsKd;aphtm; rIdowfaq; [kdrkdif; (Homai 80% WP) a&
azsmfaq;rIefYjzifh rsKd;aph (1)uDvdkvQif aq;rIefY (2-3)
*&rfEIef; vl;e,fpdkufysKd;yg/
(3) a&m*g&yif<uif;yifusefrsm;? a&m*gvufcHvTJyifrsm;jzpf
aom aygif;jrufrsm;tm; &Sif;vif;yg/
(4) oD;ESHtvSnfhus pdkufysKd;yg/
(5) atmufygbufw;D &D;,m;owfaq;rsm;ukd yufzse;f tok;H
jyKyg/
(u) Copper hydroxide
(c) Kasugamycin
90
a*:zDxkyfwif;ykwfjrpfa&m*g
(CLUB ROOT OF CABBAGE)
a&m*gvuPm
a&m*g&tyifrsm;onf odompGm nKd ;EGr;f aeNy;D tjrpf
rsm;udk ppfaq;Munfhygu yHkrrSefxlxJaejcif;ESifh tzktvHk;
o@mefrsm;udk awGU&onf/ ysKd;cif;rStyifi,frsm;udk a&m*g
usa&mufygu tyifaoqH;k onftxdjzpfwwfNyD; tyifBuD;
rsm;wGif txkyjf zpfay:rI r&So
d nfukd awGU&onf/ (odrYk [kw)f
txkyft&G,ftpm; ao;i,favh&Sdonf/ rsm;aomtm;jzifh
tjrpfxyd rf sm; zkxpfaeavh&o
dS nf/ a&m*gjyif;xefygu yHrk rSef
wpfoQL;om;rsm;rSm xyfqifah &m*gjzpfap ouf&rdS sm;0ifa&muf
wkdufckdufrIaMumifh (Oyrm - aysmhykyfa&m*gjzpfapaom
bufwD;&D;,m;rsm;) trJa&mif aysmhykyfvmonf/
a&m*goHo&m
rIdonf ajrBuD;twGif;&Sd a&m*g&tpdwftydkif;rsm;
wGif em;aepydk;tjzpf cdkatmif;onf/ a&m*gjzpf rIdonf
rken
f if;rsK;d &if;0if tyifrsm;omru pku
d cf if;twGi;f &Sd aygif;yif
rsm;wGiv
f nf; a&m*gusapEkid o
f nf/ rIo
d nf vufcyH if r&Sb
d J
ajrxJwGif (10) ESpf txd touf&SifEkdifonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*gusysKd;cif;rS ysKd;yifrsm;udk toHk;rjyKygESifh/
(2) oD;ESHtvSnfhuspkdufyg/
(3) if;a&m*gudk BudKwifumuG,fEkdif&ef(u) a&oGif;a&xkwfaumif;aomajrudk a&G;cs,fyg/
( c ) rkefnif;rsKd;&if;0ifaygif;yifrsm;udk zsufqD;ypfyg/
91
(1) udkif;zsm;ajcmufa&m*g
(DIE BACK)
(2) toD;rSnfUajymufpGef;a&m*g
(ANTHRACNOSE)
a&m*gjzpfapouf&Sd
- Colletotrichum capsici
Gloeosporium piperatum
Ekid o
f nf/ a&m*gjyif;xefpmG &aom toD;rsm;\ twGi;f ydik ;f onf
IHUwGefYaeonfudk awGU&Sdaeonf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaom rIo
d nf rsKd;aphaqmifjzpf ikwf
rsK;d aphrsm;rSwpfqifh ul;pufysUH ESUH Ekid o
f nf/ oD;ESH yif<uif;yifusef
rsm;wGifvnf; ckdatmif;aeEkdifonf/ tjcm;aom vufcHyif
jzpfonfh oD;ESrH sm;wGiv
f nf; usa&mufEidk yf gonf/ a&? av?
rkd;a&wdkYjzifhvnf; ysHUESHUEkdif ikwfyGifhudk pwifwkdufckdufjcif;
jzifh a&m*gusa&mufaponf/ enf;jzifh ikwo
f ;D EkpOfwiG f
a&m*g0ifa&mufvmaomfvnf; &ifhrSnfhcsdefrSom a&m*g
vuPmudk awGU&SdEkdifonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*g& yif<uif;yifusefrsm;tm; rD;dUI jcif;? ajrjrKyfjcif;?
bdkum&SDajraqG;jyKvkyfjcif;udk aqmif&Gufyg/
(2) av0ifavxGuf aumif;rGefatmif pdkufysKd;yg/
(3) rsKd;aphudk rpdkufysKd;rD rIdowfaq;rsm;jzpfaom? [kdrkdif;
(Homai) (2-3 *&rf^rsKd;aph 1 uDvdk)? refudkZuf
(Mancozeb) (2.5-3 *&rf^ rsK;d aph 1uDv)kd ? aq;wpfrsK;d
rsKd;jzifh vl;e,fpdkufysKd;yg/
a&m*gusa&mufavh&Sdygu ikwfyef;ryGifhrDwpfBudrfESihf
oD ; uif ; 0if p wG i f wpf B ud r f r I d o wf a q;yuf z sef ; &ef
vkdygonf/
(4) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Benomyl
(c) Carbendazim
(*) Chlorothalonil
(C) Thiophanate methyl
(i) Mancozeb
94
96
ikwfbufwD;&D;,m;yifndK;a&m*g
(Bacterial Wilt)
a&m*gjzpfapouf&Sd
- Pseudomonas
solanacearum
a&m*gvuPm
pdkufcif;wGif ae&muGufMum; usa&mufjcif; (odkY
r[kwf) tpkvkdufusa&mufjcif;jzpfonf/ tyifBuD;rsm;wGif
atmuft&Gurf v
S nf;aumif;? tyifi,frsm;wGif tay:t&Guf
rS vnf;aumif; pwifndK;onf/ &uftenf;i,fMumaomf
kww
f &uf tyifwpfyifv;kH nKd ;EGr;f oGm;onf/ t&Gu0f gjcif;
udk rawGU&Sd&yg/ yifpnf\atmufydkif; tpma&aMumpnf;ESifh
tjrpfwdkYonf ta&mifajymif;vJaeonfudk awGU&Sd&onf/
yifpnf\ atmufyikd ;f udk uefv
Y efjY zwf a&xJwiG f ESpMf unfh
ygu EGm;EdEYk pS af &mif bufw;D &D;,m; pdrx
hf w
k &f nf xGu&f v
dS m
onfudk omrefrsufpdjzifh jrifEdkifygonf/
a&m*goHo&m
tylydkif;? oraEG;ydkif; &moDOwk&Sdaom a'orsm;
wGif rkd;rsm;aomtcsdef ikwfbufwD;&D;,m;a&m*gonf
t"du usa&mufjzpfay:avh&Sdonf/ a&m*gjzpfapaom
bufw;D &D;,m;onf tjcm;vufco
H ;D ESrH sm;pGmwGif usa&muf
EkdifNyD; ajrxJwGif ESpfaygif;rsm;pGm &SifoefEkdifonf/ pdkufcif;
xJwGif ajrtpdk"mwfrsm;jcif;? a&0yfjcif;rsm;&Sdygu a&m*g
vsifjrefpGm jzpfay:apygonf/
97
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) oD;ESHtvSnfhus pdkufysKd;yg/
(2) av0ifavxGuaf umif;&ef tjcm;vufco
H ;D ESyH ifrsm;jzpf
onfh aygif;jrufrsm; &Sif;vif;yg/
(3) ajrudk aEGx,fa&;cHpdkufyg/
(4) ikwrf sKd;&if;0ifr[kwaf om oD;ESrH sm;jzifo
h m tvSnu
hf s
pdu
k yf sKd;yg/
(5) pdkufcif;rsm;? ysKd;xkyfrsm;wGif a&rsm;jcif;? a&0yfjcif;r&Sd
ap&ef txl;*kjyKyg/
(6) atmufygbufw;D &D;,m;owfaq;rsm;udk yufzse;f tok;H
jyKyg/
(u) Kasugamycin
(c) aumhyg; (aMu;eD) yg0ifaom rIdowfaq;rsm;
99
zm;OrIda&m*g
(Powdery mildew)
- Leveillula taurica
a&m*gjzpfapouf&Sd
a&m*gusa&mufonhftcsde-f jrefrmEkid if t
H v,fyidk ;f
aqmif;pkdufikwfyifrsm;
ay:wGif usa&mufrIrsm;
onf/
a&m*gysUH yGm;rI
a&m*gjzpfapaomrIdonf avESifh tif;qufwkdY\
tultnDjzifh ul;pufysUH ESu
YH m tvSnu
hf saygufaom vufcyH if
rsm;ay: a&m*gjzpfyGm;vsuf&Sdonf/ rIdonf ikwfyif
wpfrsKd;wnf;ukdom wkdufckdufjcif;r[kwfbJ MuufoGefjzL?
c&rf;? aygif;yifrsm;ESihf prkeef ufyifrsm;ukv
d nf; wku
d cf u
dk af vh
&Sdygonf/
a&m*gvuPm
ikwyf if\ EkaomtTeyYf idk ;f ESihf t&Gurf sm;ay:wGif
0if a &muf w k d u f c k d u f o nf / tyif \ t&G u f t &G , f r a&G ;
atmufrsufESmjyifbuf jzLazsmhazsmhtuGufi,frsm;pwif
jzpfay:onf/ xkdYaemuf ,if;tuGufrsm; wjznf;jznf;
BuD;xGm;vmum xif&mS ;aomtjzLuGuf jzpfvmonf/ a&m*g
jyif;xefcsed w
f iG f uGuaf jymufwpfcEk iS hf wpfcak ygif;pyfomG ;ygu
tjzLa&mifaygif'grsm; yufjzL;xm;onfh uGufajymufBuD;rsKd;
jzpfvmonf/ tTeyYf idk ;f wGiv
f nf; wlnaD oma&m*gvuPm
rsm; jzpfay:onf/ xkdYaemuf a&m*g&tykdif;rsm; ykHysufoGm;
avh&SdNyD; txl;ojzifh a&m*g&t&Gufrsm;rSm ajcmufaooGm;
aomaMumifh tyiftm;enf;vmum tyifr&ifhrDt&Gufrsm;
a<uusukefonf/
100
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
(1) a&m*gcHEkdif&nf&SdaomrsKd;rsm;ukd a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
(2) a&m*gpawGUvQif awGUjcif; aAmf'kd;aq;&nf &mEIef;jzifh
a&m*g&tpdwftykdif;rsm;udk pkd&GJatmif yufzsef;EkdifvQif
twGif;a&mufNyD; BuD;xGm;aeaom rIdukd rxda&muf
aomfvnf; tay:,H BuD;xGm;aeNyD;jzpfaom t*F g
tpdwt
f ykid ;f rsm; ul;pufjyefyY mG ;rIudk [efw
Y m;ay;ygonf/
(3) rIdowfaq;rsm; (Oyrm - Benomyl, Thiphanatemethyl, Chlorothalonil, Hexaconazole ) rsm;jzifh
xda&mufpGm umuG,f ESdrfeif;Ekdifygonf/
101
ikwfyifpnfoD;ykyfa&m*g
(Stem and Fruit rot)
a&m*gjzpfapouf&Sd
- Phytophthora capsici
a&m*gvuPm
a&m*gjzpfapaom rdo
I nf tyiftacguf\ a&m*g&
tykid ;f ESifh a&m*guif;aomtykid ;f ESpcf v
k ;Hk wGif usa&mufEidk o
f nf/
tyifi,fwGif a&m*gusa&mufygu yifpnfwGif rIdrQifrsm;
wpfywf&pfomG ;Ny;D yifpnfrmS tm;enf;vmum aemufq;Hk wGif
usKd;usoGm;onf/ xkdYtjyif xkda&m*gusaomtyifukd ydk;rTm;
rsm; 0ifa&mufwu
dk cf u
dk Ef idk Nf yD; tyifwiG f temw&rsm; jzpfap
Ekdifygonf/ tyifBuD;wGif a&m*gjzpfygu yifpnfwGif ykHrrSef
aom tzkrsm;awGU&NyD; aemufykdif;wGif ukdif;rsm;ajcmuf
aooGm;onf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaomrIdonf ikwfvufcHyif wpfck
wnf;ukd wku
d cf u
dk jf cif;r[kwb
f J tjcm;vufcyH if trsm;tjym;
udkvnf; 0ifa&mufwkdufcdkufEkdifonf/ if;rIdonf a&m*g&
yif<uif;yifuserf sm;ay:wGiv
f nf; &Sio
f efaeEkid o
f nf/ rIpd yk;d rsm;
onf a&ESiafh jrBuD;rSwqihv
f nf; ul;pufysUH ESEYH idk o
f nf/ tylcsed f
7 HC wGif xkdul;pufysHUESHYrIrsm; vkH;0&yfwefYoGm;Ekdifonf/
Zl;pyk;d rsm;ukd tylcsdef 20 HC ESifh 24 HC wGif tyifay: awGU
Ekid o
f nf/ a&m*gjzpfymG ;rIonf tylcsdef 16 C
H wGif tenf;qk;H
jzpfNy;D 32 C
H wGif a&m*gjzpf tyifaoqk;H rI &mckid Ef eI ;f trsm;
qkH;jzpfonf/ ,if;pykd;rsm;ukd rkd;? a&ESihf avwkdYu o,f
aqmifoGm;jcif;jzifh a&m*gjzpfyGm;apEkdifonf/
102
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
(1) a&m*gcHEkdif&nf&Sdaom rsKd;rsm;ukd a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
(2) atmufyg rIdowfaq;rsm; yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Dimethomorph
( c ) Mancozeb + Metalaxyl
( * ) Fosetyl-aluminium
(C) Cymoxanil
( i ) Iprovalicarb
104
1/ tmvl;aESmif;yifemusa&m*g
(LATE BLIGHT)
a&m*gjzpfapouf&Sd -
Phytophthora infestans
a&m*gvuPm
yxrOD;pGmt&Guaf y:wGif ao;i,f o@mefrrSef
aom tpdr;f azsmhrS tpdr;f &ifah &mif tajymufrsm;jzpfNyD; &moD
Owk tajctaeay;ygu c&rf;&ifha&mif qJvf aouGufBuD;
rsm;tjzpf us,fjyefYvmonf/ &Gufkd;wHrSwpfqifh yifpnfodkY
a&m*gul;pufNyD; wpfcgwpf&H wpfyifvHk; aoqHk;oGm;avh
&Sdonf/ yifxdyfydkif; ykyfusoGm;NyD;aemuf ajratmuf&Sd
tmvl;oD;rsm;udk 0ifa&mufwu
dk cf u
dk af vh&o
dS nf/ tmvl;Orsm;
(txl;ojzifh cHEkdif&nfrJhrsKd;) rsm;ay:wGif yHkrrSefc&rf;a&mif
tndKa&mif csKdifhcGufrsm;jzpfvmonf/ if;tajcmufykyfemrSm
tmvl;O\ twGi;f ykid ;f txd us,fjyefv
Y mEkid o
f nf/ ajrpdyk gu
tmvl;oD; wpfckvHk; ndKrJvmNyD; raz:cif aqG;ajrUoGm;Ekdif
onf/ ajrajcmufygu tmvl;oD;rSm csKdifhcGufrsm;jzpfNyD; tcGH
atmufrS wpfoQL;rSm ndKrJvmonf/ pdkxkdif; &moDOwk
qkd;0g;ygua&m*grSm wpfyifvHk;jyefYESHUoGm;NyD; wpfyifvHk;rS
teHUqkd;rsm;xGufay:vmaponf/ a&m*gonf t&Gufrsm;udk
jyif;xefpGm wkdufckdufojzifh tpmcsufEIef; avsmhyg;vmNyD;
txGufEIef;udk rsm;pGm xdckdufaponf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaomrIdonf tmvl;rsKd;ydkif;rsm;wGif
cdak tmif;Ny;D wpf&moDrw
S pf&moDoYkd ul;pufonf/ yxrOD;qH;k
105
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*guif;aom rsKd;udka&G;cs,fpkdufysKd;yg/
(2) a&m*gvuPmudk pawGUawGUcsi;f apmEkid o
f rQ aq;zse;f yg/
(3) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Azoxystrobin
(c) Cymoxanil
(*) Dimethomorph
(C) Azoxystrobin
(i) Metalaxyl
(4) 5 ; 5 ; 50 EIef;t& azsmfxm;aom abmf'dkaq;
(Bordeaux Mixture) &nfjzifh wpf{u (100-150)
*gvefEIef;jzifh (10-15) &ufjcm; zsef;ay;yg/
(5) tmvl;odkavSmif&mwGif av0ifavxGufaumif;&efESifh
tylcsdeu
f kd avQmhcsay;yg/ a&m*g&tmvl;rsm;udk z,f&mS ;
odkavSmifyg/
(6) pku
d cf if;teD;&Sad &m*g& tmvl;yifrsm;^c&rf;csOfyifrsm;ESihf
tjcm;a&m*gvufcHyifrsm;udk zsufqD;yg/
(7) tmvl;Oazmf&mwGif 'Pf&mr&atmif *kpkdufyg/
(8) a'otvkduf cHEkdif&nf&SdaomrsKd;udk a&G;pdkufyg/
(9) tmvl;rsKd;O (100) uDvdkudk rIdowfaq; [kdrdkif;
(Homai 80 WP) 0.2 uDvdkEIef;jzifh vll;e,fpdkufysKd;yg/
107
tmvl;apmyifemusa&m*g
(EARLY BLIGHT)
a&m*gjzpfapouf&Sd -
Alternaria solani
a&m*gvuPm
t&Gufudk t"duwkdufckdufonf/ aESmif;yifemus
uJ h o d k Y &moD O wk t ajctaewd u s&ef r vd k b J apmpD ; pG m
usa&mufwwfonf/ ueOD;a&m*gusa&mufrIudk t&Guf&ifh
rsm;ay:wGif pwifawGU&S&d onf/ yxrOD;pGm (1-2) rDvrD w
D m
cefY&Sd puLyg;ozG,f ajcmufaeaom vuPmudk awGU&NyD;
rMumrD ndKrJa&miftuGurf sm;tjzpf BuD;rm;vmonf/ uGuf
ajymuf&Sd wpfoQL;rSm om;a&jyifuJhodkY rmNyD; ajymifacsmum
A[dkwlpuf0kdif;&pfrsm; jzpfaeonf/ uGufajymufywfvnf
wGif t0ga&mift&pfjzpfaeonf/ a&m*gjyif;xefygu t&Guf
wpfcv
k ;kH tpdr;f a&mifysufum ajcmufaoGUoGm;onf/ tmvl;
oD;rsm;ay:wGif yHrk eS t
f a&mifxuf tenf;i,fy&kd ifah om yHrk rSef
tem;uGufrsm;jzpfvmonf/ if;tuGuf\ ab;uvem;rSm
tenf;i,f <uwufNyD; tem;uGurf mS ndKNyD;ajcmufaeonf/
a&m*goHo&m
oD;ESt
H <uif;tuserf sm; a&m*g& tmvl;Orsm;? tjcm;
c&rf;csOfrsKd;&if;0if tyifrsm;ESifh ajrBuD;xJwGif cdkatmif;Ekdif
onf/ vufcHyiftwGif;odkY wkdufkduf xdk;azmuf0ifa&muf
onf/ &moDtapmydkif;wGif t&Guf&ifhrsm;udk pwifwkdufckduf
onf/ tyifBuD;&ifhvmaomtcg awGU&avh&Sdaom a&m*g
wpfckjzpfonf/ pGwfpdkaom &moDOwkESifh ajcmufaoGUaom
&moDOwk wpfvSnfhpDjzpfay:rIonf a&m*gwdk;wufrIudk jref
aponf/ tm[m&csKdUwJNh yD; tyiftm;enf;aom tajctae
108
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*g'Pf cHEkdif&nf&SdaomrsKd;udk pdkufyg/
(2) yif<uif;yifusefrsm;udk pkyHkrD;dIUyg/
(3) tmvl;Orsm;udk aumif;pGm&ifrh w
S ;l azmfyg/ wl;azmf&mwGif
temw&rjzpfatmif *kpdkufyg/
(4) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Chlorothalonil
(c) Mancozeb
110
tmvl;ajcrnf;a&m*g
(POTATO BLACK LEG)
a&m*gjzpfapouf&Sd a&m*gvuPm
Erwinia spp.
a&m*goHo&m
yifajcrnf;ukd jzpfapaom bufwD;&D;,m;onf
a,bk,stm;jzihf ajrxJwGif ckdatmif;Edfkifjcif;r&Sdaomfvnf;
a&m*gusaeaom tmvl;rsKd;aphrsm;ESifh a&oGi;f a&xkwjf cif;rS
wqihf ul;pufysHUESEYH idk o
f nf/ tmvl;rsKd;ykid ;f rsm; tufuu
JG sKd;yJh
jcif;rSwqihf (ok)Yd yifpnfEiS fh t&Gurf sm;\ 'Pf&mrsm;rSwqihf
bufwD;&D;,m;rsm;onf tyifxJokdY 0ifa&mufNyD; a&m*gjzpf
yGm;aponf/ rsKd;aphrsm;onf pkx
d idk ;f aomajrBuD;wGif tylcsdef
20 HC txufudk a&muf&c
dS sdef yk
d ysufp;D xdcu
dk v
f ,
G o
f nf/
rsKd;aphrsm;ukd a&vTr;f rk;d xm;csdew
f iG f taphwiG f atmufq*D sif
&&Srd I avsmeh nf;vmNy;D rsK;d aphrmS tvG,w
f ulysupf ;D oGm;onf/
ysufp;D oGm;aom rsKd;aphtwGi;f &Sd bufw;D &D;,m;onf a&ESifh
111
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
1/ cHEkdif&nf&SdaomrsKd;ukd a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
2/ a&m*gpwifawGUvQif awGUjcif; atmufygaq;rsm; yufzse;f
tok;H jyKyg/
(u) Thiophanate methyl
( c ) Kasugamycin
( * ) Copper aumhyg;vfyg0ifaomrIdowfaq;rsm;
113
tmvl;bufwD;&D;,m;yifndK;a&m*g
(BACTERIAL WILT)
a&m*gjzpfapouf&Sd -
Ralstonia solanacearum
a&m*gysUH yGm;rI
a&? ajrBuD;? rsK;d ykid ;f rS t"dujyefEY o
YHS nf/ eD;uyfvQuf
&Sdaom tyifwpfyifESifh wpfyifukd tjrpfrSvnf;wpfqifh
ul;pufEkdifygonf/
a&m*gvuPm
a&m*gusa&mufaom tyifrS t&Gufrsm;onf
ta&mifajymif;vJrrI &Sb
d J tpdr;f a&mifrysuf kww
f &uf nKd ;
oGm;onf/ ajrBuD;ESiu
hf yfvQu&f adS om yifpnftm; jzwfMunfh
vQif bufwD;&D;,m;pdrfhxGuf&nfrsm;ukd awGU&NyD; tpm
a&aMumpnf;rsm; tndKa&mifajymif;vJvmonfukd awGU&
onf/ tyifi,fb0wGif a&m*gusa&mufygu t&Gufrsm;
ndK; yifpnfrsm; ukyfvmonfukd awGU&rnf/
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
1/ cHEkdif&nf&Sdaom rsKd;ukd a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
2/ a&m*gpwifawGUvQif awGUjcif; atmufygaq;rsm; yufzse;f
tokH;jyKyg/
(u) Thiophanate methyl (okdiftkdzmedwfrDokdif;)
( c ) Kasugamycin (umqlumrkdufpif)
( * ) Copper yg0ifaomrIdowfaq;rsm;
114
1/ MuufoGefa'gif;eD;&Gufajcmufa&m*g
(DOWNY MILDEW OF ONION)
- Peronospora destructor
a&m*gjzpfapouf&Sd
a&m*gusa&mufonhftcsdef - aqmif;&moD? rkd;&moD
a&m*gvuPm
a'gif;eD;rIda&m*gonf MuufoGefeD? MuufoGefjzL
ponfh MuufoeG rf sK;d &if;0if tyifrsm;wGif usa&mufEidk yf gonf/
t&Gufay:wGif &Gufajymufjzpfjcif;? t&GufwpfckvHk; ajcmuf
jcif;wdkY jzpfay:aponf/ t&Gufxdyfzsm;rS pwif atmuf
zufoYkd bJOyH&k dS pdr;f 0gazsmah &mif (odrYk [kw)f rD;ck;d a&miftuGuf
BuD;rsm; jzpfvmonf/ t&Gufxdyfzsm;rSm ta&mifjzL
vdraf umufvmNyD; atmufoiYkd u
dk u
f svmonf if;vuPm
rSm t&Guf&ifhrsm;wGif pwifjzpfay:onf/ tuGuf&Snfrsm;
xJwGif rD;ckd;jym (odkYr[kwf) c&rf;rIdif;a&mif rIdtpkta0;udk
awGUEkid o
f nf/ aemufyikd ;f wGif if;ae&mrsm;jzL ajcmufomG ;
onf/ odkavSmifxm;aom MuufoGefrsm;wGif a&m*gusygu
yky
f IUw
H v
G monf/ tjyifbuf &Guzf wfrsm;rSm ta&mifjy,f
NyD; t&G,fra&mufrD tanmifhaygufvmEkdifonf/
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaom rdIonf a&m*gusa&mufaom
yif<uif;yifusefrsm;wGif ckdatmif;Ekdifonf/ &moDOwk tajc
taeay;ygu vGefpGmzsufqD;Ekdifonf/ pdkxkdif;qrsm;aom
&moDOwkwGif a&m*g&tpdwftydkfif;rsm;rS rIdpydk;tpkta0;udk
xkwfvkyfNyD; tjcm;tyifrsm;odkY avtm;jzifh ysHUESHUaponf/
ajcmufaoGUaom &moDOwk tylcsdef (25 H C ) txufwGif
116
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*guif;pifaom rsKd;aph? ysKd;yifwu
Ykd o
kd m pdu
k cf if;wGif
pdu
k yf sKd;yg/
(2) a&oGi;f a&xkwn
f ahH om ajrwGipf u
dk yf sKd;jcif;rS a&SmifMuOf
yg/
(3) MuufoGefrsKd;&if;0ifr[kwfaom tjcm;oD;ESHrsm;ESifhom
tvSnfhus pdkufysKd;yg/
(4) aygif;jruf&iS ;f vif;jcif;onf av0ifavxGuf aumif;rGef
apNyD; a&m*gusa&mufru
I kd avsmhenf;apojzifh pdu
k cf if;
wGif aygif;jrufr&Sdap&ef aqmif&Gufyg/
(5) Sprinkler Irrigation a&yef;pepfjzifh a&ay;oGi;f jcif;onf
MuufoeG af 'gif;eD;a&m*gusa&mufru
I kd ydrk jkd zpfay:apwwf
ojzifh a&yef;pepfjzifh a&ay;oGif;jcif;udk a&SmifMuOfyg/
(6) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Azoxystrobin
(c) Cymoxanil
(*) Metalazxyl
(C) Mancozeb
(i) Copper hydroxide
(p) Thiophanate methyl
118
MuufoGefawmufwJUNrD;a&m*g
(ONION PURPLE BLOTCH)
a&m*goHo&m
ylaEG;pGwfpdkaom &moDOwk (18 HC- 30 C
H )wGif
ydkrdk a&m*gusa&mufaponf/ a&oGif;pdkuf {&d,mrsm;wGif
a&m*g jyif;xefpmG usa&mufavh&o
dS nf/ a&m*gusa&muf
aom tpdwftydkif;ESifh MuufoGefaphrsm;ay:wGif a&m*gjzpf
apaomrIo
d nf cdak tmif;aeEkid o
f nf/ tif;qufy;kd ? oGi;f a&?
avwdkYtm;jzifh ul;pufysHUESHUEkdifonf MuufoGefNrdwfay:wGif
av0ifaygufESifh 'Pf&mrsm;rSwpfqifh a&m*g0ifa&mufEkdif
ygonf/
119
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) ajcmufaoGUNyD;aumif;rGefpGm odkavSmifxm;aom rsKd;udk
toH;k jyKyg/
(2) a&m*gustcif;rS yif<uif;yifusefrsm;udk pky
kH rD;dUI jcif;?
ajrjrKyfjcif; jyKvkyfyg/
(3) MuufoGefcif;wGif ykvJ (Ekdufxkd*sif) ajrMoZmudk
vGefuJpGm roHk;&/
(4) MuufoGefcif;wGif a&r0yfap&/
(5) oD;ESHtvSnfhus pdkufysKd;yg/
(6) atmufygrIdowfaq;rsm;ukd yufzsef;tokH;jyKyg/
(u) Thiophanate methyl
(c) Chlorothalonil
(*) Copper hydroxide
121
MuufoGefOxdyfykyfa&m*g
(BOTRYTIS NECK ROT)
a&m*gjzpfapouf&Sd -
a&m*goHo&m
rIad &m*gonf MuufoeG Of rsm;udk okad vSmifpOfEiS hf
o,f,lykdYaqmif&mwGif jyif;xefpGm usa&mufavh&Sdonf/
&dwo
f rd ;f csdew
f iG f rk;d &GmoGe;f jcif;? pdx
k idk ;f qrsm;jcif;wdjYk zpfygu
a&m*gydkrdkusa&mufavh &Sdygonf/ a&m*gjzpfrIdonf
MuufoeG Of rsm; rajcmufrD xdyyf ikd ;f jzwfjcif;? vdrjf cif;wdaYk Mumifh
if;'Pf&mrsm;rSwpfqifh MuufoGefOwGif;odkY 0ifa&mufNyD;
aysmhyyk af pEkid yf gonf/
umuG,fESdrfeif;enf;
(1) a&m*guif ; aumif ; rG e f p G m ajcmuf a oG U NyD ; aom
MuufoGefrsKd;rsm;udk a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
122
124
yifajcykyfa&m*g
(COLLAR ROT)
a&m*goHo&m
a&m*gjzpfapaom rIdonf ylaom&moDwGif ajrxJ
wGifvnf;aumif;? avxJwGifvnf;aumif; awGUEkdifonf/
xkdYaMumifh xGufcgp tyifi,fav;rsm;ukd ajraqmifrIdu
wku
d cf u
dk Nf yD; tyifBuD;xGm;vmcsdew
f iG f avaqmifru
dI wku
d f
ckdufonf/ a&m*g&rsKd;aphonf a&m*gjzpfapEkdifonhf t"du
taMumif;t&mwpf&yfwiG f yg0ifonf/ tylcsed jf rihaf om tcsed f
ESifh pkx
d idk ;f pjrihaf om tcsed rf sm;wGif tyif\ wpfoQL;om;wGif
0ifa&mufwu
dk cf u
dk Ef idk o
f nf/ okad vSmifxm;aom MuufoeG Of
rsm;wGif a&m*gusa&muf&jcif;rSm a&m*gjzpfap ouf&Sdonf
atmufajcrS OokdY a&m*ga&muf&SdoGm;NyD; xkdrSwqihf O\
vnfyif;qDoYdk a&m*gul;pufjcif;aMumihf jzpfonf/ if;rIrd Qif
rsm;\ BuD;xGm;rIEeI ;f rSm tvGejf refqefonf/ xkaYd Mumihf oifh
awmfaom tylcsdeEf iS fh pkx
d idk ;f q&Syd gu yrmP tenf;i,f&dS
aom rIdtpkta0;onf vQifjrefpGm BuD;xGm;vmNyD; rIdrQif
trsm;tjym; odomxif&Sm;pGm jzpfay:apEkdifygonf/
125
umuG,fESdrfeif;enf;rsm;
1/ cHEkdif&nf&Sdaom MuufoGefrsKd;ukd a&G;cs,fpkdufysKd;yg/
2/ okdavSmifonfhae&mwGif av0ifavxGufaumif;
pGwfpkdrIenf;&ef vkdtyfygonf/
3/ oD;ESHtvSnfhus pkdufysKd;yg/
4/ atmufygrIdowfaq;rsm; yufzsef;tokH;jyKyg/
rIdowfaq;rsm;jzpfonfh Chlorothalonil, Carbend yf g
dazim, Thiphanate methyl ponfwjYdkzifh yufzse;f Eki
onf/
127