-1-

4. VEKTORI I ANALITIKA GEOMETRIJA

U PROSTORU
r r r
r r r r r r
r r
1.) Zadani su vektori a = i + (2 + 1) j , b = 2i + j + 2k i c = i + j + k . Odredite
r
R , tako da zadani vektori budu komplanarni i prikaite vektor c kao linearnu
r r
kombinaciju vektora a i b .
1 2 + 1 0
2

2 =0
+ 4 + 2 2 4 2 = 0 = 2
1
1
1
r
r r r r r r r r r r r
r
r
a = i + 5 j , b = 2i + 2 j + 2k , c = i + j + k
c = 1a + 2b
r 1r
1
c= b
1 = 1 + 22 , 1 = 51 + 22 , 1 = 22
1 = 0
2 =
2
2
r r r
a b c = 0

2.) Odredite jednadbu ravnine koja sadri presjenicu ravnina 3x + 2y + 5z + 6 = 0 i

x + 4y + 3z +4 = 0, a usporedna je s osi x.
r
r r
s n1 r r r
3x + 2 y + 5 z + 6 = 0 R1 n1 = (3, 2,5)
p
r
r r s = n1 n2
s n2
x + 4 y + 3 z + 4 = 0 R2 n2 = (1, 4,3)
r r r
i j k
r
r r
r
r
s = 3 2 5 = 14i 4 j + 10k
s = (7, 2, 5)
1 4 3

Neka je z = 1

3x + 2 y + 11 = 0
x + 4y + 7 = 0
3x + 2 y + 11 = 0
x + 4y + 7 = 0

5 x 15 = 0

x = 3

9 + 2 y + 11 = 0
y = -1
T ( 3, 1,1)
Toka T je na pravcu i u traenoj ravnini, ija je normala
r r r
i j k
r r
r r r r
r r r
n s i n i n = i s = 1 0 0 = 5 j + 2k = (0,5, 2)

7 2 5
A( x x1 ) + B ( y y1 ) + C ( z z ) = 0
R 5( y + 1) + 2( z 1) = 0
5 y + 2z + 3 = 0

-2-

3.) Odredite jednadbu ravnine koja sadri presjenicu ravnina 3x +2y +5z +6 = 0 i
x 1 y 5 z +1
=
=
x +4y+ 3z +4 = 0, a usporedna je s pravcem
.
3
2
3
Rjeenje: 2x +3y +4z +5 = 0
4.) Napiite jednadbu ravnine koja sadri presjenicu ravnina x +y = 0 i x -y +z -2 = 0,
paralelna je pravcu x = y = z.
Rjeenje: x -3y +2z -4 = 0
5.) Odredite jednadbu ravnine koja sadri pravac

x 1
z 3
= y+2=
i okomita je na
2
3

ravninu 2x -4y +z = 0.
r
R A( x x1 ) + B ( y y1 ) + C ( z z1 ) = 0
R1 2 x 4 y + z = 0
n1 = (2, 4,1)
x 1
z 3 r
p
= y+2=
s = (2,1,3), T (1, 2,3)
2
3
r r r
i
j k
r r
r
r r
R R1 n n1 r r r
r
r r n = n1 s i T je u R n = 2 4 1 = 13i 4 j + 10k
pR ns
2 1 3
R 13 x + 4 y 10 z + 25 = 0
6.) Odredite jednadbu pravca koji lei u ravnini 3x -2y -2z = 1, prolazi tokom T(1,0,1) i
okomit je na os z.
r r
p R s n r r r
r r s = n k
p z s k
r r r
i
j
k
r r
r
s = 3 2 2 = 2i 3 j
0 0 1

r
r
n = (3, 2, 2), k = (0, 0,1)
x 1 y z 1
p
= =
2
3
0

7.) U ravnini 3x - 2y + z + 2 = 0 odredite toku koja je jednako udaljena od toaka A(3,2,0),

B(1,2,0), C(0,0,-3).
uuur
uuur
R1 ravnina kroz polovite od AB okomito na AB
uuur
P1 (2, 2, 0), AB = ( 2, 0, 0)
-2(x - 2) = 0
p1 = R1 I R 6 - 2y + z + 2 = 0 -2y + z + 8 = 0
uuur
uuur
R2 ravnina kroz polovite AC okomito na AC

x=2

-33 uuur
3
P2 ,1, , AC = (3, 2, 3)
2
2
3
3

3 x 2( y 1) 3 z + = 0 3 x + 2 y + 3 z 2 = 0
2
2

p2 = R2 I R 3x + 2 y + 3 z 2 = 0
3x 2 y + z + 2 = 0
p1 p2

4 y + 2z 4 = 0
2y + z + 8 = 0

2y + z 2 = 0

2y + z 2 = 0
2 z = 6
2y 3 2 = 0

z = 3
5
y=
2

T 2, , 3
2

Moe i kao AT = BT = CT gdje je T(x,y,z).

8.) U ravnini z = 0 odredite pravac ija je svaka toka jednako udaljena od toaka A(2,4,0),
B(4,0,4).
r uuur
p1 s1 = AB = (2, 4, 4) S (3, 2,2)
R p1 2( x 3) 4( y 2) + 4( z 2) = 0

x 2 y + 2z 3 = 0

x = 2t + 3
x 2 y + 2z 3 = 0

p
p y = t
z=0
z=0

9.) Na pravcu x = y = z odredite toku koja je jednako udaljena od toaka A(2,4,0) i

B(4,0,4).
T (3,3,3)
Rjeenje: T ( x, x, x), AT = BT
x + 2 y +1 z 3
=
=
odredi toku jednako udaljenu od ravnina
6
2
4
x-2y+2z=0, -2x+4y-4z+12=0.

10.) Na pravcu

R1 R2

P1 = p I R1

P2 = p I R2

Tp

PT
= TP2
1

R2
R

T
P

P2

-4-

x = 6t 2

p y = 2t 1
z = 4t + 3

p I R1
6t 2 4t + 2 8t + 6 = 0
p I R2
12t + 4 + 8t 4 + 16t 12 + 12 = 0
42
1 1
1 + 3
xT =
= 1, yT =
= 0, zT =
=1
2
2
2

t =1
t=0

P1 (4,1, 1)
P2 (2, 1,3)

T (1, 0,1)

x 1 y z 1
= =
odredi toku jednako udaljenu od ravnina
3
1
2
x-2y+2z=0, -x+2y-2z+6=0.

11.) Na pravcu

Rjeenje: T(1,0,1)
x 1 y
= , z = 3 odredite toku jednako udaljenu od
3
1
x-4y+3z=0, -x+4y-3z+6=0.

12.) Na pravcu

Rjeenje: T(-32,-11,-3)
x2 y
= = z koje su od toke pravca C(1,0,0)
2
2
udaljene 6. Napiite jednadbe ravnina koje prolaze tim tokama a okomite su na zadan
pravac.

13.) Odredite one toke A, B pravca

( x 1)

AC = BC = 6

( 2t + 1 1)
Za

t1 = 2

+ ( 2t ) + t 2 = 36
2

+ y + z = 36
2

t2 = 4

A(3, 4, 2)

1 2 ( x + 3) + 2 ( y + 4 ) + z + 2 = 0
Za

t2 = 2

B ( 5, 4, 2 )

x = 2t + 1

p y = 2t
z =t

t1,2 = 2

r r
1 p n = s = ( 2, 2,1)

2 x + 2 y + z + 16 = 0

2 p

2 2 ( x 5 ) + 2 ( y 4 ) + z 2 = 0

2 x + 2 y + z 20 = 0

14.) Odredite: a) jednadbu ravnine u kojoj lei toka M(1,2,3) i x = t + 1 , y = 2 t ,

z=3t2.
b)jednadbu pravca koji je paralelan zadanom pravcu a prolazi tokom M.

-5-

r
r r r uuuur
p s = ( 1, 2,3) , T ( 1,0, 2 )
R p n s i n MT = ( 0, 2, 5 )
r r r
i
j k
r r r
r r uuuur
n = s MT = 1 2 3 = 4i + 5 j 2k
0 2 5

a)

R 4 ( x 1) + 5 ( y 2 ) 2 ( z 3) = 0
b) p1 p

r r
s1 = s = ( 1, 2,3)

4x 5 y + 2z = 0

M ( 1, 2,3 )

x 1 y 2 z 3
p1
=
=
1
2
3

15) Odredite cjelobrojni parametar , tako da se pravci

x+4
y z +1
p1
= y2= z
p2 x + 3 = =

. Za odreeni napiite jednadbu ravnine kojoj pripadaju.

r
p1 T1 ( 4, 2, 0 ) , s1 = ( ,1,1)

r
p2 T2 ( 3, 0, 1) , s2 = ( 1, 2, )

r r r r
Uvjet da se pravci sijeku: ( r2 r1 , s1 , s2 ) = 0

1,2 =

r
s1 = (1,1,1)

r
s2 = (1,2, 1)

npr. T1 ( 4,2,0 )

2 1
1 1 =0
2

1 1 + 24 1 5
=
= 1
4
4

2 2 3 = 0

r r
r r
n s1 i n s2

sijeku.

r r r
i
j k
r r
r r r
n = s1 s2 = 1 1 1 = 3i 3k
1 2 1

R 3( x + 4) 3 z = 0

x+z+4=0

16.) Odredite jednadbu ravnine u kojoj lei toka M(1,2,0) i pravac x = t + 1, y = 2t,
z = 3t 2. Kolika je udaljenost te ravnine od ishodita?
uuuur
MT1 = ( 0, 2, 2 )
r r r
i
j
k
r
r
r
r r r uuuur
r r uuuur
r
n s i n MT1 n = s MT1
n = 1 2 3 = 2i + 2 j 2k
0 2 2
r
p T1 ( 1,0, 2 ) , s = ( 1, 2,3 )

R 2( x 1) + 2( y 2) 2 z = 0

x+ y z 3=0

-6-

d=

Udaljenost ravnine R od ishodita O(0,0,0):

3
3
=
= 3
1+1+1
3

17.) Odredite udaljenost toke A(1,2,0) od pravca p koji prolazi tokama B(-1,-1,-1) i
C(2,2,2).
x +1 y +1 z +1
x +1 y +1 z +1
p
=
=
=
=
2 +1 2 +1 2 +1
1
1
1
r r
r
r
R p n=s
s = (1,1,1) = n
x 1+ y 2 + z = 0
Probodite P pravca p i ravnine R:
x = t 1

p y = t 1
t 1+ t 1+ t 1 3 = 0
z = t 1

t=2

x+ y+ z 3= 0

P(1,1,1)

d = AP = 0 + 1 + 1 = 2
18.) Zadani su vrhovi tetraedra A(3,-2,1), B(2,5,0), C(-2,4,0), D(0,0,10). Napiite jednadbu
pravca na kojem lei visina vD tetraedra.
uuur uuur uuur
uuur
r
r
r
ABC AT AB AC = 0, AT = ( x 3)i + ( y + 2) j + ( z 1)k ,
uuur
uuur
AB = (1,7, 1), AC = (5,6, 1)
x 3 y + 2 z 1
1
7
1 = 0
( x 3)(7 + 6) ( y + 2)(1 5) + ( z 1)(6 + 35) = 0
5
6
1
x 4 y 29 z + 18 = 0
x
y z 10
=
=
vD i prolazi tokom D(0,0,10)
1 4
29

19.) Toke T1(-1,0,0), T2(0,-2,0), T3(1,-2,1) su tri vrha tetraedra. Odredite jednadbu ravnine
u kojoj treba leati etvrti vrh, da bi volumen tetraedra iznosio 4 volumne jedinice.
T4 (x,y,z)

1
1
VT = V
V =4
V = 24
6
6
r r r uuuur uuuur uuur
V = a (b c ) = T1T4 T1T2 T1T3
uuuur
uuur
uuuur
T1T2 = (1, 2,0)
T1T3 = (2, 2,1)
T1T4 = ( x + 1, y, z )
VT = 4

x +1 y z
1
2 0 = 24
2
2 1

( x + 1)(2) y + z (2 + 4) = 24
2 x 2 y + 2 z = 24

-7R1 2 x + y 2 z + 26 = 0

R2 2 x + y 2 z 22 = 0

20.) Toke T1(-1,0,0), T2(0,-2,0), T3(1,1,1) su tri vrha tetraedra. Naite jednadbu ravnine u
kojoj treba biti etvrti vrh da bi volumen tetraedra iznosio 1/3 volumne jedinice?
(Rjeenje: 2x+y-5z+4=0, 2x+y-5z=0 )
21.) Na pravcu x 1 = y = z + 1 odredite toku D tako da volumen tetraedra iji su vrhovi
A(3,2,0), B(1,2,0), C(0,0,-3) ,D(x,y,z) iznosi 1 volumnu jedinicu.
1 uuur uuur uuur
AD ( AB AC ) = 1
6
uuur
uuur
AB = (2, 0, 0)
AC = (3, 2, 3)
x = t + 1

p y = t
z = t 1

D
uuur
AD = ( x 3, y 2, z )
A

uuur
AD = (t 2, t 2, t 1)
B

t 2 t 2 t 1
2
0
0 =6
3
2
3

(t 2) (6) + (t 1) 4 = 6
2t + 8 = 6

2 t = 2

t1 = 1

x = 2, y = 1, z = 0

D1 (2,1,0)

2 t + 8 = 6

t2 = 7

x = 8, y = 7, z = 6

D2 (8,7,6)

x 1 y 2 z 3
x y 1 z 2
=
=
,
=
=
kanonske jednadbe pravaca p1 i
1
2
3
2
1
2
p2. Odredite jednadbu pravca koji prolazi tokom T(1,1,1) i sijee pravce p1i p2.

22.) Neka su

T (1,1,1)
p r
s = (a, b, c)

T (1, 2,3)
p1 r 1
s1 = (1,2,3)

T (0,12)
p2 r 2
s2 = (2,1, 2)

Pravci p i p1 sijeku se uz uvjet:

0 1 2
a b c =0
1 2 3

4 a + c 2b 3a = 0
a 2b + c = 0

Pravci p i p2 sijeku se uz uvjet:

1 0 1
a b c =0
2 1 2

2 b + a 2 b + c = 0
a 4b + c = 0

a 2b + c = 0
2b = 0
b=0

a 4b + c = 0
a+c=0
c = a
x 1 y 1 z 1
x 1 y 1 z 1
=
=
a
=
=
a
0
a
1
0
1

-8-

23.) Za koju vrijednost od A je ravnina Ax + 3y 5z + 1 = 0 paralelna pravcu

x 1 y +1
=
= z . Odredi projekciju pravca na tu ravninu.
4
3
r
r
x 1 y +1
Ax + 3 y 5 z + 1 = 0
n = ( A,3, 5)
s = (4,3,1)
=
=z
4
3
r r
r r
r
R P p n s n s = 0
4 A + 9 5 = 0 A = 1 n = (1,3, 5)
R x + 3 y 5 z + 1 = 0
q
T (1, 1,0) p
p
T
Naimo q R kroz toku T
x = t + 1
r r
r r

sq P n sq = n = (1,3, 5) q y = 3t 1
R
z = 5t

Probodite pravca q i ravnine R je T .

t 1 + 9t 3 + 25t + 1 = 0

3
32
9
26
+1 =
y=
1 =
35
35
35
35
32
26
3
x
y+
z+
35 =
7
p 35 =
4
3
1

x=

z=

t=

3
7

24.) Odredite jednadbu ravnine s obzirom na koju su pravci

x 3 y +1 z 2
x +1 y 7 z 2
p1
=
=
, p2
=
=
1
2
1
1
2
1
meusobno zrcalno simetrini.
r r
s1 = s2 = (1,2,1) p1 P p2 R P p1 P p2
i R jednako udaljena od p1 i p2.
Nekauuu
jerR1 ravnina u kojoj lee pravci p1 i p2.
r
r
r r
r r
r r r
n1 = T1T2 s1 n s1 i n n1 n = s1 n1
Polovite M spojnice bilo uuu
kojih
r toaka sa p1 i p2 lei u traenoj ravnini.
T1 (3, 1, 2), T2 (1,7, 2) T1T2 = (4, 8,0)
3 1
1 + 7
2+2
xM =
=1
yM =
=3
zM =
= 2 M (1,3,2)
2
2
2
r r r
i
j k
r
r
r
r uuur r
n1 = T1T2 s1 = 4 8 0 = 8 i 4 j + 16 k
1 2 1

3
35

-9r
r r
i
j k
r
r
r
r r r
n = s1 n1 = 1 2 1 = 36 i 24 j + 12 k
8 4 16
R 36( x 1) 24( y 3) + 12( z 2) = 0

3x 2 y + z +1 = 0

25). Na osi z odredite toku koja je jednako udaljena od pravaca:

x 3 y +1 z 2
x +1 y 7 z 2
p1
=
=
, p2
=
=
.
1
2
1
1
2
1
T (0,0, z ), T1 (3, 1,2), T2 ( 1,7,2)
r uur
s TT 1
uuur
r uur
r uur
d = TT1 sin =
d1 = d 2 s TT 1 = s TT 2
r
s
uuur
uuur
r
TT1 = (3, 1, 2 z ), TT2 = (1,7, 2 z ), s = (1,2,1)
r
r r
i
j
k
r
r
r
r uur
s TT 1 = 1 2
1 = (5 2 z ) i + (1 + z ) j 7 k
3 1 2 z
r
r r
i
j
k
r
r
r
r uur
s TT 2 = 1 2
1 = (3 2 z ) i + (3 + z ) j + 9 k
1 7 2 z

T
d

r
s
T1

(5 2 z ) 2 + (1 + z ) 2 + 49 = (3 2 z ) 2 + (3 + z ) 2 + 81
z = 1
T (0,0, 1)
26.) Odredite udaljenost toke A(4,-5,4) od ravnine u kojoj lee pravci p1 i p2. Pravac p1
presjenica je ravnina x y + z 3 = 0 i x + y + z 1 = 0, a pravac p2 presjenica je
ravnina y = 0 i x + z = 0.
r r r
i
j k
r
r
r
R1 n1 = (1, 1,1)
x y + z 3 = 0
r r r
p1
s1 = n1 n2 = 1 1 1 = 2 i + 2 k
r
R2
n2 = (1, 1,1)
x + y + z 1 = 0
1 1 1
r r r
i j k
r
R3 n3 = (0,1,0)
r r
y=0
r r r
p2
s2 = n3 n4 = 0 1 0 = i k
r
R4 n4 = (1,0,1)
x + z = 0
1 0 1
r
r
r
s1 = 2 s2 p1 P p2 i neka je zajedniki
s = (1,0, 1)
Na pravcu p1 nae se toka da se npr. uzme da je z=0, onda je x = 2 i y = -1 i tako je
T1 (2, 1,0) , a na p2 vidi se da je npr. toka T2 (0,0,0) .

- 10 r r r
i
j k
uuur
r
r r
r r uuur
n = s T1T2 = 1 0 1 = i + 2 j + k
T1T2 = (2,1,0)
2 1 0
r
Ravnina tokom T(0,0,0) i vektorom normale n = (1,2,1) je R x + 2 y + z = 0
d ( A, R ) =

1 4 + 2 (5) + 1 4
1+ 4 +1

2
6
=
3
6

27.) Napiite jednadbu pravca koji prolazi tokom T(1,2,-1), paralelan je ravnini
x +1
3 x + 2 y + 3 z + 6 = 0 i sijee pravac q
= y = z +1.
2
r r
r r
p P s n s n = 0

r
n = (3,2,3)

r
s = (a, b, c )

T (1,2, 1)
T (1,0. 1)
p r
q 2 r
s = (a, b, c)
s2 (2,1,1)
Uvjet da se pravci p i q sijeku
1 1 0 2 1 + 1
a
b
c =0
2b + 4c 2c 2a = 0
2
1
1
a b c = 0 2
3a + 2b + 3c = 0

a + c = 0

x 1 y 2 z +1
p
=
=
a
0
a

c=a

3 a + 2 b + 3c = 0

abc = 0

b=0

x 1 y 2 z +1
p
=
=
1
0
1

28.) Napiite jednadbu koji prolazi tokom A(2,6,3), paralelan je ravnini

x2 y2 z6
x 2 y + 3 z 5 = 0 i sijee pravac q
=
=
.
5
8
2
Rjeenje:

x2 y 6 z 3
p
=
=
5
4
1

29.) Odredi jednadbu ravnine koja prolazi tokom T(3,-1,-2) i paralelna je s pravcima
x 2 y + 5 z 1
x + 3 y 1 z + 4
p1
=
=
, p2
=
=
.Kolika je udaljenost te ravnine
3
3
2
2
5
7
od ishodita?
r r
R P p1 n s1 r r r
r r n = s1 s2
R P p2 n s 2

r
r
s1 = (3, 3,2), s = (2,5, 2)

- 11 r r r
i
j k
r
r
r
r
n = 3 3 2 = 4 i + 10 j + 21k
2 5 2
R 4( x 3) + 10( y + 1) + 21( z + 2) = 0
d=

Axo + Bo y + Co z + D

A2 + B 2 + C 2
64
64
d=
=
16 + 100 + 441
557

4 x 10 y 21 z 64 = 0

To (0,0,0)

30.) Toke A(-1,1,0), B(1,0,0), D(0,0,1) su tri vrha baze paralelepipeda. Na pravcu
y 1 z
x +1 =
=
koji prolazi tokom A odredite vrh paralelne baze tako da volumen
2
3
iznosi 16 volumnih jedinica.
r uuur
a = AB = (2, 1,0)
A1 ( x, y, z )

r uuur
b = AD = (1, 1,1)

r uuur
c = AA1 = ( x + 1, y 1, z )

Pravac p u parametarskom obliku x = t 1, y = 2t + 1, z = 3t

2
1 0
r r r
V = a (b c ) = 1
1 1 = ( x + 1) ( 1) ( y 1) 2 + z (1)
x +1 y 1 z
V = x 2 y z + 1

x 2 y z + 1 = 16

A1

R1 x 2 y z 15 = 0
x + 2 y + z + 15 = 0
A1 = p I R1
t 1 + 2(2t + 1) + 3t + 15 = 0
t = 2
x = 3, y = 3, z = 6
A1 (3, 3, 6)
R2 x 2 y z + 1 = 16
x + 2 y + z 17 = 0
A2 = p I R2
t 1 + 47 + 2 + 3t 17 = 0
t=2
x = 1, y = 5, z = 6
A2 (1,5,6)

r
c
D

A
p

r
b

r
a

31.) Pravac p presjenica je ravnina 5 x 3 y + 2 z 5 = 0 i 2 x y z 1 = 0 . Napiite

kanonske jednadbe tog pravca. U kojoj toki pravac p probada ravninu z = 1 ? Lei li
pravac p i u ravnini 4 x 3 y + 7 z 7 = 0 ?
R1 5 x 3 y + 2 z 5 = 0
R2 2 x y z 1 = 0

r
n1 = (5, 3,2)
r
n2 = (2, 1, 1)

- 12 r r r
i
j k
r
r r
r r r
s = n1 n2 = 5 3 2 = 5 i + 9 j + k
2 1 1

r
s = (5,9,1)

5x 3 y + 2z 5 = 0
npr. za z = 0
2 x y z 1 = 0 uu
suuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
5x 3 y 5 = 0
+
2 x y 1 = 0 ( 3)

x 2 = 0

x = 2

y = 5

z=0

T (2, 5,0)

x+2 y+5 z
=
= =t
Za z = 1 t = 1
5
9
1
x+2
y+5
=1
x=3
=1
y=4
Probodite je P (3,4,1)
5
9
R3 4 x 3 y + 7 z 7 = 0
T (2, 5,0) je u R3 jer je 8 + 15 7 = 0
r r
r r
4 5 3 9 + 1 7 = 20 27 + 7 = 0
Kako je n3 s n3 s = 0
Slijedi da p lei u R3 .
p

x 1 z 3
=
, y = 2 i koja je okomita na
2
3
ravninu 2 x 4 y + z = 0 . Kolika je udaljenost toke T(1,1,1) od te naene ravnine?

32.) Naite jednadbu ravnine koja sadri pravac

x 1 y + 2 z 3
p
=
=
2
0
3
R1 2 x 4 y + z = 0

T (1, 2,3)
r
n = (2, 4,1)
r r
i
j
r r
R R1 n n1
r r r
r r n = s n1 = 2 0
pR ns
2 4
R 12( x 1) + 4( y + 2) 8( z 3) = 0

d=

|A x 0 + B y0 + C z0 |
A2 + B2 + C 2

:4

r
s = (2,0,3)
r
k
r
r
r
3 = 12 i + 4 j 8 k
1
3x + y 2 z + 5 = 0

|3 1 + 1 1 2 1 + 5|
7
14
=
=
2
9 +1+ 4
14

33.) Odredite toku Q simetrinu toki P(4,1,6) obzirom na pravac

r r
Kroz P(4,1,6) treba postaviti R p n = s .= (2,-2.1)
R 2( x 4) 2( y 1) + z 6 = 0
x = 2t 2

R 2 x 2 y + z 12 = 0
p y = 2 t + 7
z =t

x+2 y7
=
=z.
2
2
p

r r
n=s

r
s

P
M
R

- 13 Probodite M ravnine R i pravca p:

2(2t 2) 2(2t + 7) + t 12 = 0

t=

14 1 10
M , ,
3 3 3

10
3

Toka M je polovite duine PQ .

14 x + 4
16
1 y +1
1
=
x=
=
y=
3
2
3
3
2
3
16
1 2

10 z + 6
2
Q , ,
=
z=
3 3 3
3
2
3
34). Odredite toku Q simetrinu toki P(2,-3,2) obzirom na ravninu x + 2 y + 2 z 9 = 0 .
M polovite od PQ
r r
p R s = n = (1, 2, 2)
P (2, 3.2)
x=t+2

p y = 2t 3
R x + 2 y + 2 z 9 = 0
z = 2t + 2

Probodite M pravca p i ravnine R:

t + 2 + 2(2t 3) + 2(2t + 2) 9 = 0
t =1
M (3, 1,4)
Q ( x, y , z )
P(2, 3,2)
x+2
y 3
z+2
3=
x=4
1 =
y =1
4=
z=6
2
2
2
35.) Odredite udaljenost izmeu dva zadana pravca:
x +1 y + 2
p1
=
, z = 1
p2 x = 4 z 2, y = z 1 .
1
2
x +1 y + 2 z +1
p1
=
=
1
2
0
x + 2 y +1 z
p2
=
=
4
1
1
r r
R P p1 i p2 R n s1
r r r
i j k
r
r r r
n = s1 s2 = 1 2 0 = 2 i
4 1 1

P
M

Q(4,1,6)

r
s1 = (1, 2,0), T1 (1, 2, 1)
r
s2 = (4,1,1), T2 (2, 1,0)
r r
i n s2
r
r
j 7k

T2 (2, 1,0)

R 2( x + 2) ( y + 1) 7 z = 0
2x y 7z + 3 = 0
T1 (1, 2, 1)
Udaljenost pravaca p1 i p2 jednaka je udaljenosti T1 od R.
d=

2 + 2 + 7 + 3
4 + 1 + 49

10
54

- 14 36.) Odredite jednadbu ravnine koja sadri os y i sjecite pravaca

x+2 y+4 z4
x +3 y 8 z +5
p1
=
=
, p2
=
=
.
3
2
1
2
5
4
x = 3t 2

p1 y = 2t 4
z = t + 4

3t 2 = 2 s 3
2t 4 = 5s + 8
t + 4 = 4 s 5

x = 2s 3

p2 y = 5s + 8
z = 4s 5

T1
0

3t 2 s = 1
2t + 5s = 12
t 4 s = 9 2

3s = 6
s=2
r r r
i
j k
r r
r uuur r
n = OT1 j = 1 2 3 = 3 i + k
0 1 0
A( x x1 ) + B ( y y1 ) + C ( z z1 ) = 0

t =1

T1 (1, 2,3)

3( x 1) + z 3 = 0

3 x + z = 0

37). Odredite jednadbu pravca koji lei u ravnini 3 x z = 0 a sijee pravac

x +3 y 8 z +5
=
=
pod pravim kutom..
2
5
4
x x1 y y1 z z1
=
=
Kako traeni pravac p
lei u ravnini 3 x z = 0 tj.
a
b
c
z = 3 x z1 = 3 x1
Onda y1 moe biti bilo koji broj pa neka bude y1 = 0 .
r r
r r
r
r
n s n s = 0,
n = (3,0, 1), s = (a, b, c),
3a c = 0 c = 3a
r r
r
p p1 s s1 = 0 s1 = (2, 5, 4)
14
2 a 5b + 4 c = 0
i c = 3a
14 a 5 b = 0 b = a
5
x1 + 3 y1 8 z1 + 5
2
5
4 =0
a
b
c

x1 + 3
2

y1 8 z1 + 5
x1 + 3 y1 8 z1 + 5
5
4
=0
2
5
4 =0
14
5
5
14
15
a
a
3a
5
a
12
36
( x1 + 3)(131) + 8 10 + (3 x1 + 5) 53 = 0
x1 = , z1 = , y1 = 0
7
7
12
36
x
z
y
7
7
p
=
=
5
14
15

- 15 38.) Odredite ortogonalnu projekciju toke T(1,1,1) na pravac koji je presjenica ravnina
x + y + z = 3 i x 2 y + z =1.
Rijeimo sustav:
x+ y+z =3

x = 3 z

x 2 y + z = 1
( 1)
3y = 2

y=

2
3

x=

2
3

7
z
3

r r
Postavimo ravninu R p kroz T .Tada je n = s = (1,0,1) .
R ( x 1) + z 1 = 0
xz=0
Probodite ravnine R i pravca p je traena projekcija toke T:
7
7
7 2 7
t + t = 0
t=
P , ,
6
3
6 3 6
39.)Na pravcu

x = 3 t

p y =
3

z=t

x y z
=
= odredite toku koja je najblia pravcu x = t , y = t , z = 2 .
2 1 2

x = 2 t1

p1 y = t1
z = 2t
1

r
s1 = (2, 1, 2)
T1 (0,0,0)

x = t2

p2 y = t2
z =2

r
s2 = (1,1,0)
T2 (0,0, 2)

r r r
Naimo pravac p tako da je p p1 i p p2 s = s1 s2 i T ( x, y , z ) .
r r r
i
j k
r
r
r
r
s = 1 1 0 = 2i 2 j 3k
2 1 2
p sijee p1

x y
z
2 1 2 = 0
2 2 3

p sijee p2

x y z2
1 1
0 =0
2 2 3

Neka je npr. y = 0 slijedi iz (1) i (2)

7 x + 10 y 2 z = 0

(1)

3 x + 3 y 4 z + 8 = 0

(2)

17 x + 8 = 0

24
+ 8 = 4z
17

8
17
28
z=
17
x=

- 16 8

2t + 17

28
r
8
s = (2, 2, 3) i T ,0,
p 2t
17 17

28
3t +
17

8
8
4

2t +
= 2t1
2t =
t=
17
17
17

t1 = 2t
Sjecite P pravaca p i p1 je traena toka. 2t = t1 ^

28
16 8 16
3t +
= 2t1
P , ,
17

17 17 17
40.) Odredite ortogonalnu projekciju toke T(0,5,-1) na pravac koji je presjenica ravnina
x + y = 0 i x z +3 = 0.

x=t
r
y = x

p y = t
T1 (0,0,3) , s1 = (1, 1,1)
z = x + 3

z = t + 3

r r
R p kroz toku T
n = s1 = (1, 1,1)
R x ( y 5) + z + 1 = 0
x y+ z+6=0
Probodite ravnine R i pravca p je ortogonalna projekcija P.
t +t +t +3+6 = 0
t = 3
P (3,3,0)
41.) Napiite jednadbu pravca na kojem lei visina va trokuta iji su vrhovi A(5,2,3),
B(8,3,-5) i C(5,0,7).
uuur
r
r
r
r uuur
s BC
BC = 3 i 3 j + 12 k
uuur
Ravnina R BC kroz toku A
r uuur
A(5, 2,3)
n = BC = (3, 3,12)
R 3( x 5) 3( y 2) + 12( z 3) = 0
R x + y 4 z + 5 = 0

p1 kroz B i C

va
B

P p

x = 5 3t

p1 y = 3t
z = 7 + 12t

Probodite P ravnine R i pravca p1:

1
5 3t 3t 28 48t + 5 = 0
t=
3
Traeni pravac p kroz A i P je:

x = 6, y = 1, z = 3

P (6,1,3)

C
C

- 17 x5 y 2 z 3
=
=
6 5 1 2 3 3

x5 y 2 z 3
p
=
=
1
1
0

42).Naite iljasti kut izmeu ravnine x + y + 3 z 1 = 0 i pravca odreen kao presjenica

ravnina x + y + z 4 = 0 i 2 x y + 4 z + 5 = 0 .

r r r
p s = n1 n2

r r
i
j
r
s= 1 1
2 1

r
r
n1 = (1,1,1), n2 = (2, 1, 4)

r
R n = (1,2,3)
r r
n s
sin = r r =
n s

r
k
r
r
r
1 = 5i 2 j 3k
4

r
n

r
s

529
6
=
1 + 1 + 9 25 + 4 + 9
11 38

= 17o

43.) Odredite kutove koje s koordinatnim osima zatvara pravac odreen kao presjenica
ravnina 3 x y + 2 z = 0 i 6 x 3 y + 2 z 2 = 0 .
r
r
r r r
n1 = (3, 1, 2) , n2 = (6, 3, 2) s = n1 n2
r r r
i
j k
r
r
r
r
r
s = 3 1 2 = 4 i + 6 j 3 k
s = 16 + 36 + 9 = 61
6 3 2
4
61
3
cos =
61
cos =

= 59o11 35

cos =

6
61

= 39o4820

= 67o2441

x + 1 y + 3 z 11
=
=
3
7
5
x
+
2
y
+
3
z
=
0
ravninu
projekcija ishodite?

44.) Kojoj je toki pravca

q R kroz toku O(0,0,0) .

x=t

q y = 2 t
R x + 2 y + 3 z = 0
z = 3t

Sjecite pravaca p i q je traena toka T.

pri ortogonalnoj projekciji na

r
n = (1, 2,3)
R

0(,0,0,0)

- 18 t + 1 2t + 3 3t 11
=
=
3
7
5
t = 2 T (2,4,6)

7t + 7 = 6t + 9

x 1 y 2 z 4
=
=
. Odredite koordinate toke T tako da
2
4
4
x
y z
=
=
ortogonalna projekcija toke T na pravac
bude ishodite.
4 1 2

45.) Toka T lei na pravcu

Odredimo ravninu R p2 kroz toku T ( x1 , y1 , z1 ) i ishodite O(0,0,0).

4(0 x1 ) (0 y1 ) + 2(0 z1 ) = 0
4 x1 + y1 2 z1 = 0
x = 2t + 1

p1 y = 4t + 2
z = 4t + 4

4(2t + 1) + 4t + 2 2(4t + 4) = 0

T na p1

8t + 4 + 4 t + 2 8t 8 = 0

t=

1
2

T (2, 4,6)

46.) Odredite jednadbu ravnine koja je okomita na zadanu ravninu 2 x 4 y + z + 5 = 0 i

prolazi pravcem koji je presjenica ravnina x + y z + 4 = 0 i 2 x y z = 1 .
r
r
r
n1 = (2, 4,1), n2 = (1,1, 1), n3 = (2, 1, 1)
r r r
i
j k
r r r
r r r
p = R2 I R3 s = n2 n3 = 1 1 1 = 2i j 3k
2 1 1
r
r r
i
j k
r
r
r
r r r
R P p i R R1 n = s n1 = 2 1 3 = 13 i 4 j + 10 k
2 4 1
M R

R 13( x + 1) 4( x + 3) + 10 z = 0

13 x + 4 y 19 z + 25 = 0

47.) Odredite jednadbu ravnine koja je okomita na zadanu ravninu 2x 4y + z + 3 = 0 i

prolazi pravcem koji je presjenica ravnina x + y z + 3 = 0 i 2x y z = 3.
Rjeenje: 13x + 4y 10z + 12 = 0
48.) Toke u kojima koordinatne osi probadaju ravninu 3x y + 4z 12 = 0 vrhovi su
trokuta. Napiite jednadbu pravca na kojem lei visina trokuta povuena iz vrha
C(0,0,3).
A(4,0,0), B(0,-12,0), C(0,0,3)

- 19 -

R p
kroz toku C
uuur AB r
r r
AB = 4 i 12 j n
R 4 x 12 y = 0
x + 3y = 0
uuuv r
r
r
s = AB = i + 3 j
P = R I p AB

z
C

x = t + 4

p AB y = 3t
z=0

t + 4 + 3 3t = 0

B
O

y
P vC

2
5
18 6
P , ,0
5 5

t=

6
2
18
2
y = 3 =
x= +4=
5
5
5
5
x
y
z 3
x y z 3
vC pCP =
=
=
=
18
6

6 2
5
5
5
49. ) Odredite ortogonalnu projekciju toke T(-2, 5, 3) na pravac

x 1 y 2
=
= z6
3
4

Kolika je povrina trokuta iji su vrhovi toka T, njena projekcija i ishodite?

r r
R p kroz T
n = s = (3,4,1)
R 3( x + 2) + 4( y 5) + z 3 = 0
3 x + 4 y + z 17 = 0
x = 3t + 1

P = RIp
p y = 4t + 2
z =t +6

3(3t + 1) + 4(4t + 2) + t + 6 17 = 0
26 t = 0 t = 0
P (1,2,6)
uuur
uuur
1 uuur uuur
P = |OT OP|
OTP OT = (2,5,3), OP = (1,2,6)
2
r r r
i
j k
uuur uuur
r
r
r
OT OP = 2 5 3 = 24 i + 15 j 9 k
1 2 6
P=

1
1
21 2
242 + 152 + 9 2 =
882 =
2
2
2

- 20 50.) Odredite kut koji zatvara brid tetraedra na kojem lee vrhovi A i D s ravninom baze
ABC, ako su vrhovi tetraedra A(0,-1,1), B(1,1,5), C(-3,2,-2), D(2,5,-2).

uuur r
r
r
AB = i + 2 j + 4 k
uuur
r
r
r
AC = 3 i + 3 j 3 k
r
i
r uuur uuur
n = AB AC = 1
3
r r r
r
n = 2i + j k
r
|n|= 4+1+1 = 6

r r
j k
r
r
r
2 4 = 18 i 9 j + 9 k
3 3
uuur
r
r
r
AD = 2 i + 6 j 3 k
uuur
|AD|= 4+36+9 = 7
r uuur
n AD
cos = cos (90 ) = sin = r uuur
|n||AD|
4 + 6 + 3 13
sin =
=
= 4918
7 6
7 6

51.) Odredite kut koji zatvara pravac koji je presjenica ravnina x + y + z 2 = 0,

2x + y z 1 = 0 i ravnina u kojoj lee toke A(2,3,-1), B(1,1,0), C(0,-2,1).

r r r
i j k
r
r r
r
s = 1 1 1 = 2 i + 3 j k
2 1 1

x+ y+ z2=0
p
2 x + y z 1 = 0
r
r
i
j
r uuur uuur
n = AB AC = 1 2
2 5
r r
n s
|-2-1|
sin = r r =
|n||s|
4+9+1

r
k
r r
1 =i +k
2
2

3
28

52.) Odredite ortogonalnu projekciju pravca

x + y + 4z -9 = 0.

P =Ip
x + y + 4 z 9 = 0

= 343215

x 1 y 2 z + 3
=
=
2
4
5

na ravninu

- 21 -

x = 2t + 1

p y = 4 t + 2
z = 5t 3

2 t + 1 4 t + 2 + 20 t 12 9 = 0
18 t = 18
t =1
P (3, 2,2)

p
M

Uzmimo jo jednu toku na pravcu p npr. za

t = 0 M(1,2,-3).
Postavimo pravac q okomit na ravninu kroz toku M.

r r
s1 = n = (1,1,4)
M = q I
x = t1 + 1

q y = t1 + 2
t1 + 1 + t1 + 2 + 16 t1 12 9 = 0
z = 4t 3
1

t1 = 1
M (2,3,1)
Traeni pravac p je pravac kroz toke P i M
x 3 y + 2 z 2
x 3 y + 2 z 2
=
=
=
=
1
5
1
2 3 3 + 2 1 2
53.) Tokama A(a,2,2 i B(2,1,1) prolazi pravac p1
, a tokama C(3,0,3) i D(4,-1,2)
pravac p2 . Odredi a tako da pravci p1 i p2 lee u istoj ravnini. Napiite jednadbu te
ravnine.
To znai da toke A, B, C i D moraju leati u istoj ravnini tj.

uuur uuur uuur

CA (CB CB ) = 0
uuur
uuur
uuur r r r
r
r
r r
r r
CA = (a 3) i + 2 j k
CB = i + j 2 k
CD = i j k
a 3 2 1
(a 3)(1) 1 4 + 1 2 2( a 3) = 0
1
1 2 = 0
3(a 3) = 6
a =1
1
1 1
r r r
i
j k
r
r
r uuur uuur
n = CB CD = 1 1 2 = 3 i 3 j
1 1 1
r r r
n = i + j
A(1,2,2)
x 1 + y 2 = 0
x+ y 3=0

- 22 -

54.) Odredite jednadbu pravca simetrinog pravcu

ravninu x + 2 y + 3 z = 0 .

x = 2t + 1

p y = t
z = 2t + 2

x 1 y z 2
s obzirom na
= =
2
1
2
p
p

r
s = (2,1,2)
M (1,0,2)
r
n = (1,2,3)

M
S

P = p I
2t + 1 + 2t + 6t + 6 = 0
7
2 7 3
P , ,
t=
10
5 10 5
q pravac kroz toku M okomit na ravninu
x = t +1

q y = 2t
z = 3t + 2

S = q I

t + 1 + 4t + 9t + 6 = 0

t=

1
2

r r
sq = n

1
1
S , 1,
2
2

xM + xT
xT = 2 xS xM = 1 1 = 0
2
T (0, 2, 1)
zT = 1 2 = 1
xS =

Traeni pravac p je pravac kroz toke P i T

x
y + 2 z +1
=
=
2
7
3

+1
5
10 5

x
y + 2 z +1
=
=
4
13
16

yT = 2