UJI NE NATYRE

PUNOI:ADMIR META
EGLI QALLIU
ERIDION BALILAJ
KRISTI SHUMKA
TEDI RUCI
TOMAS TEREZI

RENDESIA E UJIT NE NATYRE

Uji eshte nje nga elementet me te

rendesishme ne natyre,i cili gjendet
vazhdimisht ne gjendje te ndryshme.
Ai perben te planetit tone,si dhe 2/3
te peshes tone trupore.
Duke pasur nje rendesi jetike per
jetesen tone,uji demonstron gjithashtu
force dhe energji ne natyre.

Disa raste kur uji demonstron force e

energji jane:
I. Perdorimi per energji
elektrike(hidrocentralet)
II. Gejzeret
III. Tsunamet
IV. Erozioni

ENERGJIA E UJIT:HIDROCENTRALET
Hidrocentralet bjn shndrrimin e
energjis potenciale t rnies s ujit n
energji mekanike me an t turbins
hidraulike dhe pastaj gjeneratori
shndrron energjin mekanike n at
elektrike.
Ka dy lloje t hidrocentraleve:
1. Hidrocentralet rrjedhse
2. Hidrocentralet akumuluese

Hidrocentralet rrjedhse, n
t cilat uji vazhdimisht
rrjedh dhe t cilat kan nj
rezervuar t ujit t limituar.
Hidrocentralet akumuluese,
n t cilat uji shfrytzohet
nga liqeni akumulues.
Diga ndrtohet mesprmes
lumit duke formuar
rezervuarin e eprm dhe
rrjedhjen e pasme t ujit.
Diferenca mes nivelit t ujit
n rezervuar dhe rrjedhjs
s pasme t ujit posht
diges quhet lartsia.

Ndrtesa e centralit ka
turbinn e ujit,
gjeneratorin dhe portn
kontrolluese.
Gjeneratori dhe turbina
jan t lidhur me nj
bosht vertikal.
Porta kontrolluese bn
rregullimin e rrjedhs
s ujit npr turbin.
N rast t
prmbytjeve, ather
do te hapen kanalet e
shkarkimit dhe uji i
teprt do t derdhet.

ENERGJIA E UJIT:GEJZERET

Gejzeret jan fenomene t veanta dhe

t rralla natyrore n bot.
Ato paraqesin burime t ujit t nxeht
t cilt shprthejn n siprfaqen e
toks nga brendsia e saj.
Gejzert kryesisht paraqiten n
regjionet vullkanike dhe zakonisht si
manifestim postvullkanik.

Gejzert krijohen nga veprimi i avullit

t nxeht me prejardhje magmatike me
ujin i cili gjendet n kanalin e vullkanit.
Nxehtsia e brendshme e toks q
ushqen vulkanet, nxeh edhe ujerat e
burimeve t nxehta.
Presioni i avullit e shtyn ujin jasht
dhe kshtu gejzeri qetsohet derisa
vjen nj sasi tjetr uji.
Gejzert jan mjaft t prhapur n
bot.M s shumti kaIslanda(rreth
2000),SHBA dhe Zelanda e Re.

Disa gejzere te njohur ne bote jane:

1. Parku nacionalYellowstone,Wyoming,
SHBA
2. Fusha e Gejzereve,Kamchatka,Rusi.
3. El Tatio,Kili.
4. Hapesira vullkanike Taupo,Zelanda e
Re.

ENERGJIA E UJIT:TSUNAMET

Tsunamet jan val t gjata t

shkaktuara nga zhvendosjet tektonike
t pllakave toqeaneve.
Para mbrritjes s cunamit, deti
trhiqet n largsi t madhe, e m pas
drejt bregut vjen nj val me nj
shpejtsi deri 300 m/s, dhe nj
amplitud e cila varet nga forma e gjirit
t detit q ajo godet.

Pr kt qllim sot rreth Oqeanit

Paqsor, q sht zona ku vrehen me
shum cunamet, sht ngritur nj
sistem paralajmrimi.
Cunamet jan nj fenomen i cili mund
t ndodh kryesisht mbas trmeteve
shum t mdhenj, mirpo meq
zakonisht qendra e trmeteve ndodhet
larg brigjeve ku vrehet cunami, ato
mund t jen t parashikueshme.

ENERGJIA E UJIT:EROZIONI
Erozioni fluvial ndodh me rrjedhjen e
vazhdueshme e ujit prgjat nje
shtrati(lumenjte jane rasti me I zakonshem)
Erozioni ndodh si ne thellesine e
lugines(vertikal),ashtu edhe ne gjeresine e
saj(lateral).Ne fazen me te hershme te
tij,erozioni eshte kryesisht vertikal.Ne
momentin kur toka nuk gerryhet me
thelle,erozioni shnderrohet nga vertikal ne
horizontal.

Gjate periudhave te
permbytjeve,erozioni rritet ne nivel
maksimal,qofte ky erozion vertikal apo
lateral.
Kjo ndodh per shkak te faktit qe nje
sasi me e madhe uji mbart me teper
sedimente.
Arsyeja kryesore sipas studiuesve
eshte ne te vertete fakti se,gjate
permbytjeve,nuk eshte vetem uji qe
gerryen,por jane edhe disa grimca,gure
ose pjese te tjera toke te cilat,duke u
perplasur,kryejne erozion.