TMMOBHaritaveKadastroMhendisleriOdas

13.TrkiyeHaritaBilimselveTeknikKurultay
1822Nisan2011,Ankara

TGEOMATKMHENDSLBLMNDEKLTRELMRASIN
DOKMANTASYONUNAYNELKOLARAKRETLEN
YNTEMLERVEYERSELFOTOGRAMETRETM
E.zgr Avar1, UmutAydar1, Dur sunZafer eker1
1

T,stanbulTeknikniversitesi,Geomatik Mh.Blm,Maslak, stanbul, avsarem@itu.edu.tr,aydaru@itu.edu.tr,seker@itu.edu.tr

ZET
Kltrel Miras eski alardan gnmze kadar gelebilmi, tanabilen ve tanamayan, yer altndaveyayer stnde
rastlananeskiyerleimalanlarndakievler,kamusalyaplaryadayapkalntlar,ortakkullanmalanlar,oalarda
yaayaninsanlkyaamlarndakullandklarnesneler,tarihivesanatsaleserlerdir.Tarihimirasaaityaplardoalve
doalolmayanbiroketkenlerdenzarargrmektedirler.Tambirdokmantasyoniingereksinimduyulanvekullanlan
veri, yeterli dorulukta retilmi, detayl, ynetilebilir, paylalabilir, anlalr ve grsel olmaldr. Dokmantasyon
verisini retmenin en iyi yolu Yersel Fotogrametri tekniidir. niversitelerde fotogrametrinin akademik eitim
programlar rencileri, fotogrametri ile ilgili tm almalar konusunda eitecek ekilde dzenlenmektedir. Bu
almada, T Geomatik Mhendislii Blmnde verilen Saysal ve Yersel Fotogrametri dersinin dokmantasyon
amal olarak nasl gelitirildii ele alnmtr. almann sonunda konu ile ilgili olarak gerekletirilen bitirme
devleriveykseklisanstezleriirdelenecektir.
Anahtar Szckler :Fotogrametri,Eitim,3BModel,Geomatik,DijitalFotogrametri

ABSTRACT
EDUCATION
ON
CULTURAL
HERITAGE
DOCUMENTATION
PHOTOGRAMMETRYATITUDEPARTMENTOFGEOMATICS

AND

TERRESTRIAL

Cultural heritage from artifacts to historic buildings, monuments to archaeological sites, is the witness of human life. Cultural
heritages of civilizations, which are guidance to people to create a mutual culture, are significant gifts not only to their own
generations,butalsototherestoftheWorld.Acompletedocumentationdatashouldbesufficientlyacquired,detailed,manageable,
shareable, distributable,presentableand easy to be visualized. With its accuracy,time saving, economy, texture, highresolution,
three dimensional and georeferenced data. Terrestrial Photogrammetry is the most efficient way for Documentation of Cultural
Heritage.Theacademiceducationalprogramofphotogrammetryinuniversitiesistrainingstudentstoperformtasksinallfieldsof
thephotogrammetricprofession.TheaimofthisstudyistopresentthestateofNumericalandTerrestrialPhotogrammetryeducation
intermsofCulturalHeritageDocumentation,givenbytheGeodesyandPhotogrammetryDepartmentofITU.CompletedBachelor
and Master of Science degree theses, subjected Close Range Photogrammetry, will be addressed with their achievements for the
students.
Keywor ds:Photogrammetry,Education,3DModel,Geomatics,Digital Photogrammetry

1.GR
2547 sayl Yksekretim Kanununa gre Milli eitim sistemi iinde, ortaretime dayal, en az drt yaryl
kapsayan her kademedeki eitimretimin tm olarak tanmlanan Yksekretim, genel olarak bir akademik
dereceninveyadiplomannverildii,eitimyaamndakirenme,aratrmavesosyalaktiviteleriierenve nlisans,
lisansveykseklisansaamalarnkapsayansretir.
lkemizde1949ylndabugnkadylaYldzTeknikniversitesindebalayansivilharitamhendisliieitimi,1968
ylndaKaradenizTeknikniversitesi,1969ylndastanbulTeknikniversitesi,1973ylndaSelukniversitesinde
renci almaya balayan blmlerle devam etmi (erbeti, 1985), gnmze geldiimizde iseeitli niversitelerde
lisansvelisanssteitimiverenBlmler/Enstitlerilesrdrlmektedir (Tablo1).Kurulduklardnemdenitibaren
ann ve alannn gerektirdii lde mhendis yetitirmek amacyla alan bu blmler Jeodezi, Fotogrametri,
lme Teknii, Kartografya, Uzaktan Alglama, Kamu lmeleri ve Corafi Bilgi Sistemleri alanlarnda eitim
retimvearatrmafaaliyetleriyrtmlerdir.
TMMOB Harita ve Kadastro Mhendisleri Odasnn ilk teknik kongresi olarak kabul edilen ve 1112 ubat 1966
tarihlerinde gerekletirilen Harita ve Kadastro Seminerinin konu balklarndan bir tanesi de o dnem Yksek
Mhendis olarak Yldz Teknik Okulunda ders vermekte olan Prof. Dr.h. c. BurhanettinTansu tarafndan sunulan
FotogrametrininByklekliHaritalaraveKadastroyaUygulanmasbalklbildiridir(Kktrk,2009).

TGeomatikMhendisliiBlmndeKltrelMirasnDokmantasyonunaYnelikOlarakretilenYntemlerve
YerselFotogrametriEitimi
Tablo1:SivilHaritaclkEitimiverenKurumlar(+/ ilgiliseviyedeeitimveripvermediini,A/Prencisiolupolmadn
gstermektedir.)

OkulAd
Lisans YksekLisans Doktor a
Aksarayniversitesi
+(A)
+(A)

AfyonKocatepeniversitesi
+(A)
+(P)

Boaziiniversitesi

+(A)
+(A)
Cumhuriyetniversitesi
+(P)

anakkale 18Martniversitesi
+(P)

Fratniversitesi
+(P)

Gaziosmanpaaniversitesi
+(P)

GebzeYksekTeknolojiEnstits

+(A)

Gmhaneniversitesi
+(A)
+(P)

Hacettepeniversitesi
+(P)

Harranniversitesi
+(P)

stanbulTeknikniversitesi
+(A)
+(A)
+(A)
stanbulOkanniversitesi
+(A)

KaradenizTeknikniversitesi
+(A)
+(A)
+(A)
KayseriErciyesniversitesi
+(A)
+(A)
+(A)
Kocaeliniversitesi
+(A)
+(A)

MuAlparslanniversitesi
+(P)
+(P)

Nideniversitesi
+(P)

OndokuzMaysniversitesi
+(A)
+(A)

OrtaDouTeknikniversitesi

+(A)

Selukniversitesi
+(A)
+(A)
+(A)
YldzTeknikniversitesi
+(A)
+(A)
+(A)
ZonguldakKaraelmas niversitesi +(A)
+(A)
+(A)
BukapsamdamesleintemelbileenlerindenbiriolanFotogrametribilimigerekniversitersistemdeeitimretim
vearatrma,gereksemeslekiieitimalanndanemlibiruraalanolmutur.Cisimlerveoluturduklarevreden
yaylan nlarn ekillendirdii fotorafik grntlerin ve yaydklar elektro manyetik enerjinin kayt, lme ve
yorumlamailemlerisonundabucisimlerveevrelerihakkndagvenilirbilgilerineldeedildiibirteknolojivebilim
dal olarak tanmlanan Fotogrametri izgisel veya ortofoto haritalar biimindeki toporafik haritalarn retilmesi,
saysal arazi modelleri ve corafi bilgi sistemleri iin veri elde edilmesi, mimari rlevelerin hazrlanmas, su/kaza
yerinin/annnyenidencanlandrlmas,tpuygulamalar,endstriyellmeler,deformasyonanalizi,animasyonretimi,
tarihieserlerindokmantasyonugibipekokalandayaygnolarakkullanlmaktadr(eker,2010).
Kltrel Miras eski alardan gnmze kadar gelebilmi, tanabilen ve tanamayan, yer altnda veya yer stnde
rastlanan eski yerleim alanlarndaki evler, kamusal yaplar ya da yap kalntlar, ortak kullanm alanlar, o alarda
yaayaninsanlkyaamlarndakullandklarnesneler,tarihivesanatsaleserlerdir.1972Dnyakltrelmiraskoruma
szlemesine gre kltrel miras oluturan eler antlar, yap topluluklar ve sit alanlardr. Binlerce yllk uygarlk
tarihi iinde insann dorudan veya doa ile birlikte yaratt ve bugn Kltr Miras diye adlandrlan belgeleri
koruma olay, amzda insanln ortak abas olarak kabul edilen ve zerinde nemle durulan bir olgudur. Tarih
ncesi alardan gnmze kadar uzanan, Anadolu topraklar zerinde zengin uygarlk izleri brakan, deiik
kltrlerdenkalanbirokeser,tarihimirasolarakbraklmtr.Neyazkkibutarihimirasaaityaplardoalvedoal
olmayan birok etkenlerden zarar grmektedirler. Bu tarihi eserlerin gelecek nesillere aktarlmas bizler iin gelecek
nesillere brakacamz en nemli mirastr. Bu varlklarn gelecek nesillere aktarlmas ve korunmas iin ise
dokmantasyonalmalarnnyaplmasgerekmektedir.
Dokmantasyonun birinci aamas korumadr. Tam bir dokmantasyon iin gereksinim duyulan ve kullanlan veri,
yeterli dorulukta retilmi, detayl, ynetilebilir, paylalabilir, anlalr ve grsel olmaldr. Doruluk, zaman,
ekonomi,dokukaplama,yksekznrlk,3Bvereferanskoordinatlarierendokmantasyonverisiniretmeninen
iyiyoluYerselFotogrametritekniidir.
Bu almada yukarda zetlenen karmlardan yola klarak T Geomatik Mhendislii Blmnde kltrel
mirasndokmantasyonunaynelikolarakretilenyntemlerve yerselfotogrametri eitimielealnmtr.

Avarvd.

2. KLTREL MRASIN DOKMANTASYONUNDA YERSEL FOTOGRAMETR

ETM
Bu blmdestanbulTeknik niversitesi Geomatik Mhendislii BlmndeKltrel Mirasn Dokmantasyonu ile
ilgili olarak verilmekte olan eitim ncelikle mevcut ders plannda bulunan Yersel ve Saysal Fotogrametri dersi
kapsamnda ele alnacaktr. kinci ksmda ise lisans ve lisansst seviyesinde konu ile ilgili tamamlanan tasarm
projelerine (bitirmedevi)deinilecekverneklerverilecektir.
2.1 Yer selveSaysalFotogr ametr iDer si,AmacveKapsam
Dahancekidnemlerde dersplanlarndazorunlu,3kredilik dersolarakokutulanYerselveSaysalFotogrametridersi,
1998ylndanitibaren7.yarylda2krediliksemeli,ngilizcebirdersdurumunagetirilmitir.Butarihtenitibarende
dersin ierii yeniden oluturulmu ve zellikle kltrel mirasn dokmantasyonu konusuna arlk verilmitir.
Blmde uygulanan mevcut ders planna gre fotogrametrinin temel kavramlarnn (matematik temeller, yneltme
ilemlerivb.)anlatldFotogrametriIveIIdersleri,budersenartolarakrencilertarafndanbaarlmaldr.Bu
balamdadersinteorikieriiyerselresimekmekameralarvekalibrasyonu,yerselfotogrametrininnormal,dnk,
konvergentdurumlar,fotogrametridekullanlankoordinatsistemleri,resimkoordinatlmesistemlerivefotogrametrik
deerlendirme sistemlerini iermektedir. Ayrca yersel fotogrametrinin temel uygulama alanlar rnekleriyle beraber
anlatlmakta, zel olarak kltrel miras ve tarihi eserlerin dokmantasyonu irdelenmekte ve bu alanlarda yersel
fotogrametrininkullanmolanaklarveyntemleriirdelenmektedir(eker,2010).
Ders kapsamnda, teorik bilgilerin pratik uygulamasn gerekletirmek amacyla rencilerin bir dnem projesi
gerekletirmeleriistenmektedir.Dnemprojesirencilerinbelirledikleriobjeyeuygunolarakiin/projeninteklifini
hazrlama, almay planlama, kullanlacak kamerann kalibrasyonu, arazi lmeleri gerekletirme, objenin
resimlerinin ekilmesi, 3B verinin retimi, modellerin retimi ve maliyet analizi aamalaryla, rencilerin mezun
olmadanncebirprojeyiyapabilmeyeteneinikazanmalarnamalamaktadr.Yaplanalmalarnsunumuilednem
projesitamamlanmaktadr.
Sz konusu dnem projesi 24 renciden oluan ekipler halinde yaplmaktadr. Burada ama dinleme ve
deerlendirme,projetoplantsyapabilmeveyrtme,ipaylamyapabilmevebirliktealabilme,insanilikilerini
vedavranlarn anlamagibiekipalmasnngetirilerinidebudersierisinderenciyekazandrabilmektir.
rencilere,almakistedikleriobjekonusundaserbestliktannmaktaancaksetikleriobjeyebalolarakgerekibir
ama, senaryo ve olabilecek ihale koullarn gelitirmeleri istenmektedir. rnein 20102011 dneminde dersi alan
rencilerdenTAyazaaYerlekesiiindebulunanAkbilotomatiiniobje olarakseenekipstanbulBykehir
Belediyesinin, Akbil makinelerinin, Bankamatik cihazn obje olarak seen ekip ilgili bankann, Bankamatik
cihazlarnn ergonomisininartrlmas iin yaplacak almalara altlk oluturacak modellerin retilmesi, tavlay obje
olarak seen ekip evrimii oyun siteleri iin sanal gereklik modeli retilmesi, Safranbolu ev maketini seen ekip
Dnya Miras Listesi'nde yer alan Safranbolu evlerinin Kltr Bakanl projesi kapsamnda dokmantasyonu veT
Ayazaa Yerlekesi ierisinde bulunan eitli yap cepheleri seen ekipler ise restorasyon projeleri iin rleve
retilmesikonularndasenaryolartasarlamlardr.
alacaklarobjeyevekullanacaklarkamerayabalolarakrencilerinuygunresimekmeplanlarnhazrlamalar
ve buna bal olarak uygun kontrolnoktalarn retmeleri,obje zerinde tesis etmeleri vekoordinatlarn yapacaklar
lmelere bal olarak hesaplamalar istenmektedir. Kontrol noktalarnn koordinatlarnn hesaplanmas aamasnda
rencilere en temel yntem olmas nedeniyle ilerden kestirme yntemi uygulatlmaktadr. Bununla birlikte dier
yntemler de anlatlmaktadr. almalar genel olarak yerel koordinat sistemlerinde yrtlmekte ancak gerekli
durumlarda istenilen koordinat sisteminde allabilecei veya daha st koordinat sistemlerine gerekli dnmlerin
yaplabilecei bilgisi verilmektedir. allacak koordinat sistemine ilikin bilgiler, renciler tarafndan belirledikleri
amacauygunolarakprojeteklifindebelirtilmektedir.
rencilerdenproje sonucunda en az izgisel veri beklenmektedir. Bunun zerinde retecekleri veri ve modeller ise
kendi ilgi ve becerilerine bal olarak deimektedir. Deerlendirme ilemlerinin yaplaca yazlm konusunda
renciler serbest braklmakta, setikleri yazlma bal olarak temel kullanm bilgileri retilmektedir. rencilerin
projelerikapsamndarettiklerimodellereilikinbaz rneklerekil1deverilmektedir.
rencilerin dnem projesi yaptklar almalar, rettikleri bilgileri, maliyet analizlerini ve alma sresince
karlatklarsorunlarvezmnerilerinipaylatklarbirsunumlatamamlanmaktadr.

TGeomatikMhendisliiBlmndeKltrelMirasnDokmantasyonunaYnelikOlarakretilenYntemlerve
YerselFotogrametriEitimi

ekil1:DnemProjesiSonularndanrnekler

Avarvd.
2.2 LisansveLisansstTasar mPr ojeler i
Kuruluundan itibaren T Geomatik Mhendislii Blm aratrma konular arasnda kltrel mirasn
dokmantasyonunu nemli bir alan olarak benimsemitir. Bnyesinde bu alanda gerekletirdii projelerin yannda
lisans ve lisanst tasarm projeleri asndan da rencileri ynlendirmitir. almann bu blmnde yakn tarihli
baztasarmprojelerirneklendirilmitir.
2006ylndatamamlananbirykseklisanstasarmprojesi almasndaMimarSinantarafndan16.yzylda yaplan
Kapuaas Kprs allmtr. Bu almada tarihi eserlerin dokmantasyonunda digital yersel fotogrametri
tekniininuygulanm,eldeedilenresimlerdentarihibirkprnndokmantasyonuyaplm,resimlerzerindeyaplan
fotogrametrik deerlendirmeler sonucu tarihi kprnn eitli leklerde rleveleri retilmi, tarihi kprnn
boyutlu olarak modellenmesi ve sanal gereklik ve grselletirme tekniklerini kullanlarak kpr modelinin eitli
znrlklerdevideolarretilmitir(ekil2) (Avar,2006 Avarvd.,2006ekervd.,2006,Avarvd.,2007).

ekil 2:KprveretilenModeldenrnekler

2007 ylnda bitirilen yksek lisans almas kapsamnda, mobil telefonlarda bulunan kameralarn rleve
almalarnda kullanmnn uygun olup olmad aratrlmtr. Bu almada tek resim fotogrametrisi ve deye
evirmeyntemlerikullanlmvebuamalatarihizelliiolanbirbinannncephesineaitgrntlermobiltelefon
kameras ve dijital bir kamera ile elde edilmi, elde edilen grntler deye evrilmi ve iki farkl veri seti
karlatrlarakdorulukanalizleriyaplmtr(ekil3)(Aydar,2007 Aydarvd.,2007).

ekil 3:BinaCephesi,DeyeevrilmiGrntden rnekler

2008 ylnda tamamlanan bir lisans tasarm projesi almasnda, 1980 ylndan bu yana ise GlpnarApollon
Smintheus kutsal alan ve yakn evresinde kaz, sondaj ve restorasyon almalar Kltr Bakanl adna Ankara
niversitesiDilveTarihCorafyaFakltesi,ArkeolojiBlmbakanlnda,ODTMimarlkFakltesiRestorasyon
AnaBilimDalveMSGzelSanatlarFakltesiSeramikAnaSanatDaltarafndansrdrlenApollonSmintheus
tapnann yersel fotogrametrik tekniklerle digital olarak elde edilen fotoraflarndan 3 boyutlu oluturulmas ve
grselletirilmesiamalanmtr.BuamalafarkluzaklklardantapnakkalntlarresimleriCanonEOS350Ddigital
kameraileekilmitir.ekilenresimlerdenyapnndeerlendirilmesiyaplmveeitlileklerderleveleri,noktasal,
analogve3boyutlumodelleriretilmitir.Ayrca,yapyoluturankolonlarnyzeymodellerigrselletirmeamacyla
retilmitir. Bu model geleneksel yntemlerle ok zor ve zaman alc olan kltrel mirasn korunmas ve
dokmantasyonun yaplmas almalarnn, bu almada belirtilen tekniklerle yaplmasnn avantajlarn ortaya
koymaktadr(ekil4)(Akyol,2008 Avarvd,2009).

TGeomatikMhendisliiBlmndeKltrelMirasnDokmantasyonunaYnelikOlarakretilenYntemlerve
YerselFotogrametriEitimi

ekil 4:TapnakStunlar,izgiselModelveKolonYzeyModelinden rnekler

2009ylndagerekletirilenbirlisanstasarmprojesialmasndayerselfotogrametriyntemikullanlarakrnekbir
alanda yaplan uygulama ile bir sanat galerisinin i mekannn boyutlu modelinin oluturulmas ve elde edilen
rnn webtabanl ortamda, mekanda bulunan objelerin (tablo, heykel, vazo vb.) znitelik bilgileri ile birlikte
kullancya sunulmas amalanmtr. almada ncelikle duvarda bulunan tablolarla birlikte i mekann ekilen
resimler yardmyla modeli retilmitir. retilen model gerek cephe, tablolar ise orijinal dokularyla kaplanmtr.
Heykel ve vazolar yerine seilen rnek objeler ise test alan iinde ayrca modellenip mekan iinde bulunduklar
varsaylankonumlarnayerletirilmitir.rnekolarakseilenmekandabulunantablolarveeklenenrnekobjelerbirer
sanat eseri olarak kurgulanm ve buna bal olarak znitelik bilgileri derlenmitir. Tm eserler iin boyutlar, eser
sahibi,kullanlanmalzemenintr,yapmyl,fiyatvb.bilgilerznitelikolarakseilmitir.znitelikbilgileriobjelerle
ilikilendirilerekretilensanalgereklikmodeliweb ortamnaaktarlmvesorgulamalarnyaplabilmesiiingerekli
son kullanc ara yzleri oluturulmutur. Bylece mekanla etkileim olmakszn uzaktan eriim olana ile son
kullancnnilgialannagireneserlerleilgilibilgilereulamsalanmtr.Ayrcasanatgalerisiiintantmlabirlikte
web zerinden sat olana yaratlmtr. Sz konusu alma kk lekli rnek bir uygulama alan iin yaplm
olmasnaramendaha byk lekli sanatgalerileri ve mzeleriinde uygulanabilir olduugrlmektedir. retilen
modelvemodelzerindeyaplabilensorgulamalargelenekselyntemlerleokzorvezamanalcolangrselletirme
ve dokmantasyon almalarnn, bu almada belirtilen tekniklerle yaplmasnn avantajlarn ortaya koymaktadr
(ekil5) (Arpac,2009).

ekil 5:SanalGereklikModeliveSorgulamaSonularndan rnekler

Halendevametmekteolanbirdier ykseklisanstezalmaskapsamndadkmaliyetlibirlazertaraycsistemi
oluturulmuvebutaraycileeitliobjelertaranarak3boyutluobjemodellerieldeedilmitir(Akyolvd).Oluturulan
bu sistem, mzeler gibi i mekanlarda yer alan zellikle kk boyutlu objelerin taranmas ve 3 boyutlu model
oluturulmasilemlerindeetkilisonularvermektedir.

3.SONULARVENERLER
YukardabelirtilenalmalarileTGeomatikMhendisliiBlmndekltrelmirasndokmantasyonunaynelik
olarakretilenyntemlerveyerselfotogrametrieitimielealnmayaallmtr.Gereklisansaamasndadnemii
projesi ile birlikte Yersel ve Saysal Fotogrametri dersi, gerekse Lisans ve Lisansst tasarm projeleri gz nne
alndndasonularvebusonularabalolarak elealnan neriler aadakigibidir:

rencilerin projeyi tasarlama konusunda yaratc olduklar ancak teknik ve idari artname hazrlama, teklif
hazrlama, projeyi planlama ve maliyet analizi konularnda sorunlar yaadklar gzlemlenmektedir. Bu

Avarvd.
kapsamda dersplanlarnda6.yaryldabulunanProjePlanlamasveYnetimidersi ieriielealnarakyeniden
almtr.Teklifhazrlamakonusundaiserencilerinzelliklesektrnszkonusualanndabirimfiyatlarn
bulunmamasnedeniyleproblemleryaadklargrlmektedir.Bukonudailgilikurullarnveorganlarngerekli
almalaryrtmelerigerekmektedir.

Arazi almalar aamasnda temel lme yntemlerinden biri saylabilecek olan ilerden kestirme yntemi
hakknda rencilerin sorunlar yaad gzlemlenmitir. Bu nedenle konu hakknda ders ierisinde saysal
uygulamayaplarakankapatlmasna kararverilmitir.

Projenin deerlendirme ilemlerinin yaplaca ve dier modeller retilecei yazlmlar konusunda T

Geomatik Mhendislii Blm Fotogrametri Laboratuar altyaps kullanlmaktadr. Bu kapsamda yazlm
seeneklerinin artrlmas ynnde almalar yrtlmekte ve konuda yazlm firmalarndan ve yazlm
distribtrfirmalardandestekbeklenmektedir.

Dnem projesinin sunulmas ile rencilerin bilgi, dnce ve deneyimlerini szl olarak etkili, tutarl ve
anlalr bir ekilde zaman etkin kullanarak aktarabilme, temel metin ve sunum hazrlama da bilgisayar
yazlmlarnetkinkullanabilme,standartlarauygunraporhazrlamavesunma,enazbiryabancdilietkinbir
ekilde kullanabilme, oklu gsterim teknolojilerini etkin bir ekilde kullanabilme konularnda kendilerini
gelitirmelerinekatksalanmaktadr(TGeomatikMhendisliiBlm,2010).

Yaplan Lisans ve Lisansst almalarn birbirlerini besleyerek gelitikleri gzlenmektedir. Bu sayede

rencilerin gnceli bilme, anlama, kullanma, kresel dzeyde ekonomik, evresel ve sosyal problemleri
ulusalveuluslararasgrselvemetinselyaynlar,panel,konferans,kongre,sergivesanatetkinliklerinitakip
etme ve bunlarn ktlarndan faydalanabilme konularnda kendilerini gelitirmelerine katk salanmaktadr
(TGeomatikMhendisliiBlm,2010).

Bu kapsamda yaplan deerlendirmeler sonucunda T Geomatik Mhendislii Blmnde Kltrel Mirasn

Dokmantasyonuzerine verileneitimingelierekdevametmekteolduu gzlenmektedir.

KAYNAKLAR
2547SaylYksekretimKanunu
Akyol O., 2008. Tarihi Eserlerin Yersel Digital Fotogrametrik Yntemlerle Belgelenmesi, Lisans, .T.. Geomatik
MhendisliiBlm,stanbul.
Akyol O., Dur an Z., Aydar U., 2011. Dk Maliyetli Optik Tarayc Sistem Tasarm rnei, Trkiye Ulusal
FotogrametriveUzaktanAlglamaBirliiVI.TeknikSempozyumu,Antalya
Ar pac K.E., 2009. Digital Fotogrametri Teknii Yardmyla Mekan Modellemesi Ve Web Tabanl Sunulmas,
Lisans,.T..GeomatikMhendisliiBlm,stanbul.
Avar E..,Aydar U.,Seker D.Z.,2006.VirtualReconstructionofaSemiDestroyedHistoricalBridge,5thTurkish
GermanJointGeodeticDays,Berlin,Almanya
Avar E.., 2006. Tarihi Kprlerin Digital Fotogrametri Teknii Yardmyla Modellenmesi, Yksek Lisans Tezi,
.T..FenBilimleriEnstits,stanbul.
Avar E..,Aydar U.,eker D.Z.,2007.TarihiKprlerinDigitalFotogrametriTekniiYardmylaModellenmesi,
TMMOBHaritaveKadastroMhendisleriOdas,11.TrkiyeHaritaBilimselveTeknikKurultay,Ankara
Avar E.., Dur an Z., Akyol O., Toz G., 2009. Apollo Smintheus Tapinainin Yersel Fotogrametri Yntemiyle
Modellenmesi, TrkiyeUlusalFotogrametriveUzaktanAlglamaBirliiV.TeknikSempozyumu,Ankara
Aydar U.,2007.CepheDeerlendirmelerindeFotogrametrikVeGrselletirmeYntemlerininKiyaslanmas,Yksek
LisansTezi, .T..FenBilimleriEnstits,stanbul.
Aydar U.,Avar E..,AltanM.O.,2007.ObtainingFaadePlanofaHistoricalBuildingwithOrthorectificationof
SingleImagesGatheredbyMobilePhones,DigitalandVideoCameras,XXICIPAInternationalSymposium,Atina,
Yunanistan
TGeomatikMhendisliiBlm,2010. almaGrubu7Raporu, TGeomatikMhendisliiBlm.

TGeomatikMhendisliiBlmndeKltrelMirasnDokmantasyonunaYnelikOlarakretilenYntemlerve
YerselFotogrametriEitimi
Kktr k E., 2009. Trk Haritaclnn 3 Bykleri (MacitEkremBurhan), TMMOB HKMO stanbul ubesi
Yaynlar
er beti M., 1985. Trk Haritacl Tarihi (Trk Haritaclnn 100. kurulu yl Ansna 18951995), TMMOB
HKMOYaynlar
ekerD.Z.,2010.TerrestrailandNumericalPhotogrammetryDersiNotlar,TGeomatikMhendisliiBlm.
eker D.Z.,Avar E..,Aydar U.,2006.ModelingofHistoricalBridgesUsingPhotogrammetryandVirtualRealty,
FIGXXIIICongressandXXIXGeneralAssembly ShapingtheChange,Mnih,Almanya