Tvrava Zvornik

Zvornik se u dubrovakim izvorima prvi put spominje 1412. godine kao Zvonik po zvoniku
tamonjeg franjevakog samostana. Dubrovani su ovdje imali svoje znaajne kolonije, a
vremenom e se ispod grada razviti i podgrae poznato kao Podzvonik
Stoljeima je na brdu Mlaevac iznad Drine graena i dograivana uvena tvrava. Legenda
kae da ga je gradila prokleta Jerina, ena srpskog despota ura Brankovia, a u njemu je
ivio i uveni dervi, ejh Hasan Kaimija. Tvrava je poznata pod imenom Kula Grad ili
urev Grad. To bila jedno od najveih i najouvanijih srednjovjekovnih utvrenja Bosne i
Hercegovine. Postoje pretpostavke da je na istom mjestu bio rimski grad Ad Drinum. Danas
se u ruevinama na povrini od 49.000 m2 raspoznaju Gornji, Srednji i Donji grad.
Srednji grad, Velika kula. Prva kula koja je podignuta u graditeljskoj cjelini starog
zvornikog grada je Velika kula u sredinjem dijelu utvrenja. Prvobitno to je bio tipino
srednjovjekovni kompleks sa pravougaonom kulom i malim oborom oko nje. Zaravan duga
60 m, na kojoj je kula sagraena, bila je sa svih strana, osim sa sjeverne, okruena
nepristupanim strminama. Dvorite kule je opasano masivnim i do 2,0 m debelim zidovima. .
Kula je zidana od pritesanog kamena iz okoline. Za zidanje je korien kreni malter u
velikim koliinama, a mjestimino i za zaravnavanje spoljnih i unutranjih lica zidova. Jezgro
zida ini smjesa od lomljenog kamena i maltera. Gornji dio kule, u visini od 4 do 7 m,
dozidan je kasnije. Pri samom vrhu, na sjevernoj i istonoj strani, nalazi se po jedan prozorski
otvor sa polukrunim zavretkom. Na zapadnoj strani kule naziru se ostaci slinog otvora. U
blizini otvora su etiri konzole koje su nosile neku isturenu dogradnju, te ostatak pukarnice
koja je sluila za kontrolisanje ulaza u kulu. Ispod konzola, u vodoravnom nizu, uzidani su
metalni obrui, slini topovskim cijevima, nepoznate namjene.
Gornji grad. Novi nain ratovanja, upotreba vatrenog oruja i potreba da se ovaj kompleks
bolje zatiti sa sjeverozapadne strane uzrokovali su razvoj Gornjeg grada. Ovaj dio grada lei
na platou okruenom visokim zidom. Pri vrhu platoa podignut je glavni odbrambeni tit u
kom je vjerovatno bila i jedna kula. Na sjeverozapadnoj strani ovog tita je bio iskopan
popreni jarak. Na krajnjoj istonoj strani platoa, na najdominantnijem mjestu, stajao je
bastion ili jedna od kula koje se pominju u izvjetaju kralja Matije. Sa june strane od ovog
bastiona vodio je put do Velike kule. Put je bio zatien sa obje strane visokim zidom koji je
sauvan, uglavnom, u tragovima i do visine od 1,0 m. Bastioni su nekada stajali i na
pristupanijim stranama platoa, ali su se sauvali samo juni. U ovakvom obliku grad je stajao
do 1433. godine, kada ga je zauzeo despot ura Brankovi.