YAZARn ESERLER

/ 1 Rahmet Mjdecisi
Hazreti Muhammed'Ln Hususiyetleri
2 - Halilrrahman
Hazreti ibrahim
3 Sabr alayan
Hazreti Eyyttb
4 Hazret! Ebbekr
5 Hazrett mer
6 Hasreti Osman
7 Hazreti Hatice y 8 Son Mucize
9 Gir Cennetime
10 Halici bin VeUd
11 Hilllerin Glgesinde
12 Asil Dman
13 Yzba Murad 14". Tank bin Zlyad
* 15 Kbeye doru : 1. Hazret* Adem
16 Kbeye doru : 2. Hazreti it t 17 Kbeye doru : 3. Hazreti torla

SNAN YAYINLARI: Kbeye Doru Serisi: 3

AHMED CEML AKNC

PEYGAMBERLERMZN HAYAT

HKXYELER

KABE'YE DORU
BYK KISAS-I ENBYA

3
HAZRET DRS (A.S.)
SNAN YAYINEV Beyazsaray no 1 10 Beyazt stanbul

Giri
Hazreti dem (A.S.) ve Hazreti t (A.3.) devirlerinde, yaklak bir hesapla bundan 7500 6500 ncesi bin yl iinde, cereyan eden hdiseler esnasnda, acaba helak olan cinlerden gayr
cinler ne yaptlar?..
Bunlar hakknda insan tam bir bilgi sahibi deildir.
Cinler, o zaman var olduklar gibi, hl da vardrlar...
Bilinen tek husus, onlarn da, Hazreti Allah (C.C.), zerlerinde titizlikle durmakta, azgnlk
gstermemeleri <:111 korumaktadr
< olura da peygamberler tahsis etmitir..
Bu peygamberler kendi ilerinden olabilirdi.
Meleklerden olabilirdi.
nsanlardan olabilirdi.
Mesel, sevgili Peygamberimiz Hazreti Muhammed (8 A.V.), hem biz insanlarn, hem de
cinlerin peygamberidir
Allah, hem meleklerden, hem insanlardan peygamberler seer.
(Hac: 75)
Ey cin Ve ins cemaati, iinizden size yetleri- -mi nakleder, bugnnzn gelip atacan
Inzr ile haber verir peygamberler gelmedi mi size?..
(En'am: 130)

Grlyor ki, Hazreti Allah hibir kulunu babo brakmamtr... Aksine peygamberleri araclyla
rahmetine bomutur.
Hakikat biz Rabbinden bir (eser-i) rahmet olarak (Peygamberler) gnderenleriz.
(Duhan: 5)
Toplu mnada, insana ve cinlere, gnderilen btn bu peygamberlerin vazifesi aynyd.
Onlar bu lh rahmeti mjdelerler ve azab haber verirlerdi.
(Biz peygamber (i rahmet) mjdeciler (i) ve azb haberciler (i) olarak (gnderdik). T ki
peygamberlerden sonra insanlarn Allah'a kar (zr diye ileri srebilecekleri) bir bahaneleri olmasn.
(Nisa: 165)
Biz, peygamberleri (m'minlere) mjde verici, (kfirleri azab lh ile) korkutucu kimseler (olmak)
dan baka (bir sfat) la gndermeyiz...
(Kehf: 56)
Hazreti dem (A.S.) ve Hazreti t (A.S.)'da grld gibi, btn peygamberler ak burhanlarla
gnderilmilerdir. Ne var ki ve ne ac ki, bu ak burhanlara ramen, kullar nef slerine hkmeden, onu
basklayan b-lis'in penesinden yakalarm kurtarmaya pek az gayret gstermilerdir... Daha Hazreti
dem (AS.)'in yeryzne ayak basndan birka yz sene sonra balayan sapklk .insan nefsinin
bilhassa bakalarnn yaptklarna
6

zenmesinden byk apta ilham almtr... Ve bu, gelen peygamberlerin ak burhan ve muczelerine
ramen srp gitmitir.
Andolsun ki biz elilerimizi ak ak burhanlarla gnderdik ve insanlarn adaleti ayakta tutmalan iin,
beraberlerinde de Kitab ve mizam indirdik...
(Hadd: 25)
(O peygamberler) apak burhanlarla (mucizelerle) ve kitaplarla (gnderildiler. Habibim) biz sana da
Kur'n' indirdik...
(Nahl: 44)
Andolsun ki biz senden evvel kendi kavimlerine (nlOt) psyfiunborlar gndermiizdir de on-.m m.l
rk mhanlar getirmilerdir.
(Rm: 47)
***

Melek ve cinlere tahsis edilenleri bilmiyoruz.

Fakat insanlara gnderilenler hakknda Kur'n'dan faydalanlarak u bilgileri ediniyoruz:
Peygamberlerin grevi, korkmadan teblidir:
O (peygamberler), Allah'n gnderdiklerini tebli edenler, Ondan korkanlar, Allah'dan baka hibir
kimseden gocunmayanard. Hesap grc olarak Allah yeter.
(Ahzab: 39)

Hazreti Allah, peygamberlerine nufcret vaad buyurmutur.

Andolsun ki (peygamber olarak) gnderilen kullarmz hakknda bizim gemi szmz
(vardr): Muhakkak onlar, behemehal onlar mansur (ve muzafferdirler.
Muhakkak Bizim ordumuz, her halde onlar galebe edicidirler.
(Safft: 171-173)
unun da kesinlikle bilinmesi zarurdir... Her peygamber gnderildii halkn diliyle tebli
eder.
Hibir peygamberi Biz kendi kavminin dilinden bakasyla gndermedik ki (emr
olunduklarn) onlara apak anlatsn...
(brahim: 4)
Yaz da verilmitir ama, bu peygamberler ile Hazreti Allah arasnda bir sr halinde kalmtr...
Mesel Hazreti dem (A.S.) ile Hazreti t (A.S.) a verilen sa-hifeler, ancak onlarnd...
Kalem ve yaz, dnya kalem ve yazs deildi.
Nitekim Kur'n- Kerim'de (Elif, lm, r... Elif, lm, mim... Elif, lm, mim, sd... H, mim...
Sd... Y-sn... T, sin, mim...) gibi harf hitaplar, Hazreti Allah'n ancak Hazreti Muhammed
(S.A.V.) e tahsis buyurduu ifrelerdir.
Hazreti Allah eitli vahyerden ayr, hibir beere sz syledii vki deildir.
a
(Ya) bir vahy ile, ya bir perde arkasndan, yahut bir eli gnderip de kendi izniyle
diyeceini vahyetmesi olmadka, Allah'n hibir beere kelm sylemesi (vki) olmamtr.
(ra: 51)
Vahy: ryada yahut kalbe ilhamla olur.
Perde arkas: Cenab Hakk grmeksizin szn iitmek suretiyle olur.
Eli ile: Cebrail (A.S.) gibi meleklerle olur.
Daha ilk iki peygamber okununca grlmtr ki, hangi mmette peygamber varsa ve ona
uyulmusa, o mmet adalete kavumutur. Hakszlk grmemilerdir.
Her mmetin bir peygamberi vardr. Resulleri geldii zaman aralarnda adaletle hkmedir lir...
Ve onlar asla hakszla uratlmazlar.
(Ynus: 47)
Hazreti Allah, peygamberlerine daima hitap eder. Peygamber olduklar halde, onlarn da
saknmalarn diler.
Ey resuller, temiz ve hell olan eylerden yiyin, gzel amel (ve hareket) Ierde bulunun. nk
ben ne yaparsanz hakkiyle bilenim.
(M'minn: 51)
u (insanlar) bir tek mmet halinde sizin m-metinizdir. Ben de sizin Rabbinizim. Benden
korkun.
(M'minn: 52)

Hazreti Allah, gnderdii her peygambere, daima baka Allah olmadn ve kendisine ibadeti
emretmitir.
Biz senden evvel hibir peygamber gndermedik (yani hibiri mstesna deildir) ki ille ona u
hakikati vahy etmiizdir: Benden baka hibir Tanr yok. O halde Bana ibadet edin.
(Enbiy: 25)
Her peygamberin gnahkrlardan dman vardr.
Biz her peygambere gnahkrlardan byle dman(lar) peyda ettik...
(Furkn: 31)
nsandan nce yeryznden yaayan atesiz dumandan cinlerin helak edilmelerinde grld gibi,
Hazreti Allah hibir topluma peygamber gndermeden onu helak etmemitir.
Biz hibir memleketi, ona (halkna) t vermek zere inzar edici (peygamber) ler (gndermi)
olmadka helak etmedik. Biz zulmedenlerden deiliz.
(uar: 208 - 209)
Peygamberlerin en yaknlar ve yardmclar, daima limler olmulardr... nk lh ilim, insan
daima vahdaniyete gtrr... Onu abuk buldurur. O halde Allah'na teslim olanlar gerek
mminlerdir... Dierleri, meriklerdir.
10

Nice peygamberler (gelip gemiti ki) maiyetinde birok limler muharebe etti de Allah yolunda
kendilerine gelen (bellar) dan dolay ne geveklik, ne zaaf gstermediler. Dmana boyun emediler.
Allah sabr (u sebat) edenleri sever.
(l-i mrn: 146)
***

Hazreti dris (A.S.)'a balamadan nce, bu giri okunduu zaman, kitapta ilenen mevzular daha iyi
anlalacak, havasna, bilhassa hakikatine, girilecektir... Zihinlerde zlmemi dmler
kalmayacaktr.
Gnmzle, yedibin sene ncesi sapklklar arasnda, ine ucu fark grlmeyecektir... Sanki an
kitabna gz gezdiriliyor sanlacaktr.
Elbette imdi artk peygamberler yoktur.
Fakat Kur'n- Kerm, (ltebih) binlerce gne parlaklnda nur samaktadr... Onu, limlerin en iyi
aksettirecekleri phesizdir.
Fakat hani?..
Hl milyarlk dnya nfusunun yarsndan pek ou zulmettedir... Okunacak Hazreti dris (A.S.)
ama, sapklklarna hzla gidilmektedir.
limler ise susuyorlar.
Bilgi, tecrbe, akl, meydan, kudretleri, pek ok ama, mes'uliyetlerini mdrik deiller...
Allah'a teslim olmamlar mdr?..
Bilinmiyor?..
Ne denirse densin sktlar, sava meydanndan ekilmeleri, en byk gnahlardr... Kasd tutumlan
karl

smda tvbe de kr eylemeyeceine gre, kibetleri ac olacaktr.

zc bir haldir bu.
Ve bylece vazile bizlere kalyor.
Hazreti Allah'n yardmna gveniyoruz, naallah sekizbin sayfalk bu eseri bize bitirmeyi
nasip buyuracaktr.
O'na kranlarmz ebeddir.
Hazreti dris (A.S.) eserim, insanln kurtuluuna hayrl olsun 1..
Ahmet Cemil Aknc Esentepe 1 Mart 1968
HAZRET DRS (A.S.) N HAL TERCMES
Ad: DRS (Ahnnud - Uhnud, Hanud - Hanofe)
drs, Farsa ders veren, reten, lim demektir.
AJtunud, branice basiretli, ileri grl, tedbirli ve
sabrl manasnadr. Babas: Yerd (Yared). Annesi: Berekna. eceresi: Hazreti Adem (A.S.)
Hazreti Havva ile evlendi.
Hazret t (A.S.) dodu.
Hazreti t (A.S.) Hazurayla evlendi... Enu
(Ena) dodu. Enu, Na'me ile evlendi... Kinan (Kenan) dodu.
Kinan, Dine (Duna) ile evlendi... Yerd (Yared) dodu.
Doumu: Hesaplara gre, tahminen Hicret'ten 5469 (Mi-lt'tan 4847) yl nce domutur.
Doduu zaman Hazreti dem (A.S.) 702 ve Hazreti t (A.S.) 562 yalarnda kadardlar...
Sadlar.
mr: 365 dnya yl yaadnda iltifak edilmitir.
13 -

lm: lmemitir...
Hazreti Allah emretmi ve bedeniyle birlikte gklere almtr... lyas, Hzr ve sa (A.S.) 1ar
gibi, hl drt veya altnc gkte hayattadr.
Gklere karl, Hicret'ten 5104 (milt'tan 4482) sene ncesine rastlar. Hazreti dem (A.S.)
vefat edeli 122 (308) ve Hazreti t vefat edeli 15 sene olmutur.
Peygamberlii: Akla uygun geleni, vazifeye, Hazreti t (A.S.) vefat edince balamasdr...
Ayrlna kadar, onbe yl vazifede kalmtr.
Blgesi: Muhtemelen Arap Yarmadasnda. '
Ailesi: Hedame (Edane)... Doksanbe yandayken evlenmitir.
ocuklar: Birok oul ve kzlar olmutur... En mehurlar ilk olu Mtevelik'tir.
Hazreti drs (A.S.) a. ihsan buyumlan vasflar unlardr:
1. lk ine, makas icat edendir... lk kuma dokumu, kesip bierek, elbise yapm ve ilk
giyinen insan olmutur.
2. Dnya kalemi, harfler, rakamlar onun icaddr. Bu suretle ilk yaz ve hesap bilgisi eseridir.
Matematikle ve msbet ilimlerin hepsiyle ilgilenmitir.
3. lk kimyagerdir.
4. lk fizikidir.
5. lk astronomdur... Gk esrarn ve ilh hikmetleri zmeye almtr.
6. Kfre kar ilk Cihad (Mukaddes sava) yapand.
7. lk feylesoftur... Hitabet ve kitabetiyle mehurdur.
8. At ilk terbiye edendir.
9. lk ata binen svaridir.
10. lk sava silhlar icad edendir.
Hazreti drs (A.S.) a otuz sahife nazil olmutur. Hazreti drs (A.S.) Kur'n'da ismi geen
ve tezkiye edilen peygamberlerdendir.
15

HAZRET DRS (AS.) N MUKADDES KTAPLARDA ZKROLUNMA YERLERt

Dier peygamberler gibi, Hazreti drs (A.S.) da (Taber, Kamusu! Alam, Ksas Enbiya, eitli
ilmihaller ve dier dillerde nerolunan eserlerde) yer yer gemektedir.
Fakat mukaddes kitaplar phesiz temeldirler.
1. Kur'n'da:
Meryem sresi, (56,57) yetler:
Kitapta tdris'i de an. nk o ok sadk bir
peybamberdi.
Biz onu pek yce bir yere ykselttik. Enbiya sresi, (85) yet:
smail'i, tdris'i, ZlkhTi de (ydet, bunlarn) her biri de sabr (ve sebat) edenlerdendi.
Safft sresi, (123) deki: (lyas da phe yok ki gnderilmi peygamberlerdendi) yetindeki
(lyas), bazlarna gre (drs) tir. Nitekim bni Mes'ut (R.A.) (lyas) yerine (dris) kraat buyurmutur.
Ayrca u srelerin, numaralar verilen yetlerinde, tefsir ile, (drs( (A.S.) zikrolunur:
Meryem : 58 Furkan : 37 Tahrim
: 12
(Not: Bilhassa hads-i erifler ve nerolunmu muhtelif Kur'n tefsirlerinden faydalanmak
mmkndr... nk Kur'n'dan klanmalardr.)
2. Tevrat'da: Bab: 5 (1-24)
16

KABE'YE
DORU
3. Hazreti dris (A.S.)
I
BABALARIN KORKUSU
Hicretten 5169 (Mild'dan 1347) yl ncesiydi.
Dnya imdikine nazaran ortalama yedibin sene daha genti.
Hazreti dem (A.S.) ile Hazreti Havva yeryzne ayak basal 702 sene olmutur... Henz her ikisi de
sadlar.
Hazreti dem (A.S.) in olu Hazreti it (A.S.) da sad 562 yandayd ve insanlara, dalmamalar,
maaralara doru kouup yabanlamamalar iin ev, ky-kasaba ina etme gayreti iindeydi...
Gnlnn derinliklerinde de Kabe'yi ebediyete kadar ayakta tutacak onarma heyecan yatyordu.
Mekke blgesinden, geen yzyllar sresince, yeryzne dalan insanlar, bilhassa blis'in Kabil'e
alad telkinler dolaysyla, gurup gurup saptmaktaydlar... Daha da, hem hzl bir akla bu azgnlk
ve sapklk artacaa benziyordu.
Peygamber Hazreti dem (A.S.) olsun, evresinde toplanan limler olsun, byk aba gsteriyorlard
ama, dn kesmek deil, azaltamyorlard bile.
17
Hz. dris 2

Mekke'den itibaren, Arab Yarmadas evresinde ve derinliklerinde yer yer ykselen dalarda
yaayanlar, atalarn hkmdar yapmlar, emirlerine gre alyorlard... Bu da insanlar
Henz Allah'a teslimde sebat gsteriyorlard.
llerdekilerse, Kabil soyuydular... Oralarn tam bir cehenneme evirmilerdi... Ve kendileri
de bu cehennemden holanan ifritler gibiydiler.
Hazreti dem (A.S.), m'min mmetinin bunlarla temasn, hele evlenmelerini yasaklamt.
Fakat insan, yasaklara haristi... Yasaklan inemek iin kalbinde daima bir heyecan duyard.
Hele gen, henz durulmam erkekler, macera heveslileriydiler.
Kimin ne zaman, nerde, nasl sylediinden habersizdiler ama, gzel yaratlm erkekler
olduklarn biliyor ard... ldeki Kabil soyunun erkeklerinin de irkinliklerini haber
almlard.
Hazreti Allah'n hikmetinden sual edilmezdi elbette... Bu gzel dal erkeklerin eleri irkin
kadnlard... ln irkin erkeklerinin eleri de gzeldi.
Bu dengesizlik perian ediyordu dal erkekleri.
oaldklar, ileyecek toprak bulamadklar bahaneydi.
Gzellikleri'anlata anlata bitirilemeyen l kadnlarn arzuluyorlard.
Bazan tek, bazan gurup gurup, svyorlar... Uarcasna inip kayboluyorlard dalardan
aaya.
Gidenlerin dnmediklerini grenler de cesaretleniyorlard.'
t, ceza, kr etmiyordu.
***

O yln bir sonbahar sabahyd.

Da kylerinden, uzun boylu, yakld, vakur bir
18

idam, namazdan sonra, kynn dna kt... Her zamm gltti tepeye yneldi.
Dalgnd...
Bilhassa zgnd.
Tepeye varnca, atal dall bir zeytin aacnn altm oturdu... Yzn ufuklara kadar uzanan
lden ya-n evirdi.
Bu adam o blgede yerlemi insanlarn hkmdar tftrd (Yared) di.
Knn (Kenan), Enu (Ena) Hazreti t (A.S.), ve dedesiyle atas Hazreti dem (A.S.) a
ulayordu Yarl Yerd, Hazreti dem (A.S.) in torununun torul

i aha ;cen yl evlenmiti.

Ailesi, Herekna adnda mmin bir kadnd.
<; evlenmesine sebep, doacak olunun azmas, , korkusuydu.
'i im senelerde her babann korkusu buydu, llbtl babalar evlatlar olunca sevinmeli
deiller IIV Hu mevzuda yana girmeleri, insanla yeryzn letullrmeleri gerekmez miydi?..
Deildi te. Hblvnn korkusu, da byklnde ve karanll.lll.l I

I, oturdu

'm aac altnda le bakarken

m .i i haliyle kelimeleri eze eze konutu:

"Ky uurun/, oll Kabil soyunun yreklerinde reklenen blls'ln eytanlarn barna bastran
canavar!.. Yanna kadar inip ate alan kumlanna eiiemiyorum... tileri seemiyorum... Syle,
bu gece yine ka evldmz nnpttm?.. Cehennemine ekip yuttun?..
Tabi, bir cevap alamad.
Buna ramen devam etti:
Dilerim ki, lnde kum gibi ylan kaynasn... Hani

blis'i cennette az dilerinin arasna saklayan ve atam Hazreti dem (A.S.) a gnh iletmeye
sebep olan ylan soyu var ya, ite onlar kaynasn. Hepsinin az dilerinde amellerinin hatras
zehir var. le inenleri bulup tabanlarndan soksunlar... ldrsnler.

Henz hisleriyle eyrek saat bile yalnz kalmamt. Kyden birer ikier gelenler oldu.
Bunlar hep kadmlar, anneler, babalard.
Ayn ac haberi veriyorlard:
Ey Hkmdarmz Yerd!.. olum gitmi.
Ey atamz yerd!.. ocuklarm ksz kald.
Ey bakanmz!.. Aabeylerimizi aradk, bulamadk
Hkmdar Yerd hep sustu.
Asasyla l gstermekle yetindi.
Bazlar soruyorlard:
Dnerler mi dersin?..
Yerd rperiyor, bunu istemiyordu:
Allah gstermesin!.. nk nurlan kaybolmu, snm bir odun karalndadrlar artk.
Gelenler biraz melip dinleniyor, hatt dayanamayp alyor, sonra ekilip gidiyorlard.
Yerd hesaplad gelenlerin ard kesilince, yurdundaki-lerden ite yine bir gecede seksene yakn
erkek ayrlmt.
zlen bir insan yalnz basma kalnca ne yapard?..
Hislenir, ilenirdi ve teslli iin ark sylerdi.
Hkmdar Yerd de yle yapt:
Sabret!..
nk sabr gzeldir, En yararl ilatr. Mihnet katmerlense de Parlama hemen... Zarar sana
dokunur.
20

Bak urada
Bir diken tututuruldu...
Karard ortalk.
sler duman duman terliyor.
Nefes atamyorsun...
Genzin kuruyor.
Gecikmez,
Duman dalr...
sler derler.
Tutuan dikenin mr biter.
Fakat topranda,
Scak scak rperen,
Al iekler y eer ir.
Onlara ko.'..
Sabrnn bahelerinden faydalan
Ortalk boulmuken,
Dikeni ineseydin,
Kazancn islenmekti,
Kirlenmekti batan aa.
tr tr yeeren
Dallarn nimetine kavuamayacaktn.

Vrnl, (Hlii! hu ).'>],.,> dtn grd. M , evirdi

Gelen dostlarndan Katmar'd. Sevindi... Yz parlad.
Katmar, Yerd'in karsna geip otururken konutu: O dilek cmlemize olsun.
Bugn ne fikirdesin?.. Bir gezinti yapmamz mmkndr sanrm... Her hareket bir bereketin
kaynadr.
21

Ben de bunu sana teklif edecektim... Dn sylediler, enil vadisinde avlar bollam.
Katmar bilmeyerek, Yerd'in derdini eeledi:
En korkun avc u lde ey Yerd!.. nsan avlyor.
Biz de elimiz kolumuz bal seyrediyoruz sadece.
Fazla konuamadlar.
Yerd'in kk kz kardei koup geldi.
Haber verdi:
Ey aam!.. Yengem Berekna dourdu.
kiz mi?..
Bilmiyorum...
Olan m?..
Heyecanlandm... Sormadan sana kotum.
Peki peki... Geliyorum.
Yerd'in kz kardei koarak geriye gitti.
Yerd ac ac gld... Hatrlatt:
Eskiden babalar, oullan olmas iin ne ok Allah-lanna yalvarrlard!.. imdi yle midir?..
Hi olmasn, yahut kz olsun istiyoruz... Doacak oullarmz ancak kabil'in kuvvetlenmesine
yaryacak. Azgnlar oalacak.
Ayaa kalkmlard.
Katmar mit verdi:
Seninki belki yle bir hayata atlmaz... nk t soyundan henz saptan yoktur. Hazreti
Allah'dan hayrlsn dile... Olan da olsa zlme.
Baka are var m?..
**

Hkmdar Yerd, evinin avlusundan ieriye girerken, on yine kk kz kardei karlad...

Haberi verdi:
Ey aam!.. Mdemi isterim... Doan ocuun o-lanm.
22

Hkmdar Yerd, bu szlerle kalan midini de kay-iM-tnlti.

Durdu.
Dnmek zereydi.
Kz kardei ard... Uyandrd Yerd'i:
Sana ne oluyor ey aam?.. Yoksa rahatsz msn?.. Veya ne konutuunu anlamadn m?..
itmedin mi?..
Yerd, kzkardeine glmsemek ihtiyacn duydu:
ittim ve anladm... Hasta da deilim ey kardeim!..
Peki, bu halin nedir?.. Bana birisini hatrlattn. Kimi?..
Geenlerde sylyorlard... Yakn dalarda Biyrasb adnda bir hkmdar varm...
Evet, var...
Sanrm altndan kaval gibi bir alg yapm... Ondan sihirli sesler kanyormu... Beendii
bir kadn, yahut hayvan grse, kavalm alyormu... Onlar da koa koa yanma
geliyoriarm.
Hkmdar Yerd, hl dalgnd. O haliyle sordu:
Sihirli demek?..
Baka trls mmkn mdr?..
Ey gzel kardeim!.. Farknda olmadan sen de saptyorsun galiba... nk sevgili Allahmz
hi kimseye byle bir kudret bahetmez... Hele er iin olursa.
Gerek ama... Grenler var.
Mmkndr... Fakat sebebi baka imknlarda araman gerekmez miydi?.. Gzel bir alg
alnnca bilhassa siz kadnlar, onu alann evresinde toplanmyor musunuz?.. obanlannz
kamlarn frp ili sesler -kardklan zaman srler hislenmiyorlar m?.. Hkmdar

Biyrasb, algsna hkim bir insan... Tatl alyor... Kalbe dokunuyor kard sesler... Yoksa
sihir deil yapt.
23

-Mmkndr... Beni uyardn iin teekkr ederim.))

Hkmdar Yerd'in kz kardei, bir az dndkten sonra devam etti:
Biz hakikaten cahiliz ey aam!.. Sizler gibi bilginlerin daima tlerine ve uyarlarna
muhtacz. Dadan le kaanlarn ou cehaletlerinin kurban oluyorlar. Hkmdar Biyrasb,
Allah'n kendisine ltfettii kabiliyetini ktde kullanmakla aztanlardan farkszdr... Kimbilir
idare ettii halk nasl bir akibete doru srklenecek!..))
Hepsine hidayet dilerim.
Hkmdar Yerd'in kz kardei, yakndaki aacn dalndan bir yaprak kopard... nce
inemek istedi, vazgeti... Parmaklar arasnda ovalad ...Hareketi irade dyd... tlhamland:
Aylardan beri beklerdim...
plak dallara bakarken
Kahrolurdum.
Artk ldler sanrdm
Kabuklarn yokladka..
imdi o dallar
Canlandlar...
Yeil dile geldi yaprak yaprak.
Unuttum ektiklerimi...
Hoyrata yoluyorum zenginlikleri.
Kollarm bir balayan bulmal...
Yoksa dallarn
ieine, bereketine, yetiemiyeceim.
Ba bozumunu grmeyecek
Gnl bahemdeki aa.
_ 24

insann phesiz... Fakat beynimdeki trtla, O kuk ayakl bcee. Ne tltmtli!.

I kar durmal!..

Iim,\ al/snn
V/n./.- .. um hep...

iftim pdklanr...
radem sarlastr... Srkleniri/n diledii yere.

Hkmdar Yerd, kzkardeinin azn kapad: Seni anlyorum... Sus artk!..

Btn bunlar gittiin yerlerden, acndan kurtarmak iin yaptm...
Farkndaym...
Hl olun iin sevinmeyecek misin?..
Bunu isterdim...
Grdm olunu... Herkes de grd... Bir aydnlk fkryor havasndan... Hazreti Adem
(A.S.) dan ve t amcamzdan gzel olacak diyorlar... O kanaatteler.
Neye yarar!.. Baksana ldeki seraplar imdiden bu tarafa gz krpyorlar.
Ah, nihayet anlayabildim... Sen korkuyorsun ey aam!.. Olunu Kabil soyuna
kaptracandan ekini-yorsun
Bu artk hep byle olacak... Her baba korkacak. Vehmi brak... Pek geciktin... Yengem
Berekna zlecek.
Hkmdar Yerd, hak verdi kz kardeine... Peine dt.
25

Odaya girdii zaman, hasta ailesinden nce doan olu onu ard sanki..-. Bakt ve artk gzlerini
alamad.
Ailesi Berekna, Hkmdar Yerd'in durumunu izledi.
O da rkekti.
nk gnlerden beri, Yerd'in, olu olacak diye, kara kara dndn biliyordu.
Berekna, Hkmdar Yerd yumuaynca, hele eilip ocuunun havasndaki aydnl tutmak ister
hareketler yapp, yzn koklaynca, sordu:
Sevineyim mi ey Yerd?..
Ancak o zaman Yerd toparland... Ailesine dnd.
Naslsn ey Berekna?.. Sknt ektin mi?. nk her kadn skrm.
Farketmedim... Oul dourmak ihtimali yle ar bastrmt ki...
Ya imdi?..
Sevinmem gerekecek galiba...
Evet ey Berekna!.. Sevin, hem de ok sevin.
Niin?..
Sebebini ancak Hazreti Allah bilir... Oluna baktka hafifliyorum... zntm, derdimi
unutuyorum. Gzelde kaldka, g olandan katka, bu daima mmkn olacak ey Yerd!..
Yerd hayret etti: Gzel deil, en gzel... dedi. Ekledi:
G deil, en g... Evet evet.
Bunlar sevgili peygamberimiz Hazreti dem (A.S.) daima syler... En gzel nedir bilir misin ey
Berekna?..
26

Allah'n birliine snmaktr... En g ise, ondan kopmak, atete kalmaktr.

O en gzeli de tasdik ederse, biz de onu en kolaya hazrlarz... Amma kim cimrilik eder, kendisini
mstani grr ve o en gzeli yalan sayarsa biz de ona en g olan hazrlarz.
(Leyi: 6-10)
Berekna renmek istedi:
En kolay nedir?.. Ey Yerd, bu en kolay ey insan :JU andaki huzurumuzda yaatyor...
Bunu da dinlemitim ...En kolay olan Allah'a teslimiyeti veren eriattr.
Seni en kolay olana muvaffak edeceiz.
(A'la: 8) Hkmdar Yerd devam etti:
Bir de, sz almken, unu da ren ey Berekna!.. En hell kazan el emeidir.
Kapda birisi grnmt... Nefes nefeeydi... Haber verdi:
uEy Hkmdarmz!.. Sevgili peygamber atamz Ks rttl Adem (A S t geliyor. Yc. in

inanl ltamedl
YanilmyuMi? lciniz gldell bir sene olmamt. Nikhmda bulunmutu.
Nasl yanlrm!. Onun hurma boyunu kim farket-mez.
l lkmdar Yerd avluya kotu... Duvarn zerine k-l, bakt. Evet doruydu verilen haber... Hazreti
dem (AS) son tepenin yamacn iniyordu.
27

Tekrar ieriye girdi... Anlatt:

Ben atamz peygamberimizi karlamaya gidiyorum... Kardeim hazrlk yapsn.
Berekna rica etti:
Ey Yerd!.. Daha imdi anlamaya baladm. Bir anne, ocuuyla konumak ateiyle
yamyormu meer... smini koy da yle sesleneyim.
Hkmdar Yerd, bunu hi dnmemiti.
Fakat kolaylkla ilhamland... Bildirdi:
Onu DRS (Ahnud) diye ar ey Berekna!..
dris mi?.. Ah pek sevdim. Demek olumuz ders veren, lim ve basiretli olacak... Sabrla
arkadalk edecek...*

Hkmdar Yerd, Hazreti dem (A.S.) kyden ok uzakta karlad... Eb'ni pt.
Hazreti dem (A.S.) ne zaman Hkmdar Yerd'in yurduna gelse, kye girmeden nce,
hurmalar'da mola verirdi.
Yine yle yapt.
Hurmalarn altna oturdu.
Yerd'in de oturmas iin izin verdi.
Glyordu... Dinti... Sanki Mekke'den deil, -komudan geliyordu.
Hicretin ncesi 5469 ylnda Hazreti dem (A.S.) henz 702 yandayd.
Sordu:
Beni beklemiyordun sanrm ey hayrl torunum
Yerd?..
Evet...
Gnlme uydum... Duramadm... tyi haberler alacam sandm.
28

Hkmdar Yerd ban nne indirdi. Utand, yzn allar ba?i.

Buna ramen konutu:
Ey peygamber atam!.. Her gelen gn, eskisini aratyor. ok zayiat veriyoruz,.. Anneler,
babalar, artk kimsenin yzne bakamyorlar... Aztp kaanlar, yalnz kendilerine etmiyorlar,
ailelerinin ereflerini de kirletiyorlar. Halk, sapkla yeltenen ailelere uramaz oldu... liiini
kesti... Grmyor... Hele ocuklarn grtrmyor.
Hazreti dem (A.S.) zld...
Bu davran kabul etmedi:
Doru deil ey Yerd!.. Bir aileden her trls kar. Hepsinin cezalanmas olmaz... Bu eit
hareket onlarn da istemeyerek, zorla saptmalarna sebep olur... Aksine, kendilerine kucak
almaldr. Yaralan sarlmaldr...
Dinlemiyorlar... Korkuyorlar.
Hazreti dem (A.S.) hatrlatt:
Aztp kaanlar nereye gidiyorlar?.. Nasl bir hayat zlyorlar?..
Kabil'in lkesine gidiyorlar... Oradaki yaaya kanyorlar.
Kabil kimdir?..
Hazreti Allah'a ilk isyan eden...
Doru... Fakat kimdir o?..
Hkmdar Yerd cevap veremedi.
Hazreti dem (A.S.) tamamlad:
Kabil, benim z olumdur... Senin de amcan.
Evet...
Sana ilk bakta tuhaf grnr... Baba peygamber, oul s... Niin Hazreti Allah, Kabil
yznden bana krlmad... Hi deilse peygamberlik grevimi almad?.. Demek her kulun
ameli sadece kendisine aittir... O hal_ 29

de saptanlann ailelerine yle bir gzle bakmak asla doru deildir.

Hkmdar Yerd sevindi: Bunu anlatacam ey atam!. Bana verecek baka bir haberin yok
mudur?.. \ Var... Az nce bir olum oldu. Ona yardm et de, saptmasn.
Yardmn ancak Allah'mdan dilemekle olur...
nk hi bir peygamber, hatt melek kadere, hkmedemezler... lhlk vasflarnda zerreye sahip deildirler.
Sizin, melekleri ve peygamberleri tanrlar
edinmenizi de emretmez o, ya size, siz mslmanlar olduktan sonra, hi kafirlii emreder
mi?..
(l-i mrn: 80)
Hkmdar Yerd, konutuuna piman oldu. Doruydu, peygamber atasnda ok kuvvetler vehmetmiti.
Konuyu deitirmek istedi... lgilendi: Ey Atam!.. Doruca Mekke'den mi geliyorsun?.. yle
saylr ama, nce hkmdar Biyerasb'm yurduna uradm... Ey oul, sihir oyunu ne zalim eydir!..
Yapan, halk aldatan, belki bir zaman iin o cahil halkn gznde ululuyor... Fakat onlar
yalanclklarnn cezasn daha bu dnyadayken ekeceklerdir.
Allaha kar yalan dzb atandan, yahut kendisine hibir ey vahy edilmemiken Bana da (kitap)
vahy olundu diyenden, bir de Allann indirdii (yetler) gibi ben de indireceim diye syleyenden
daha zalim kimdir?..
(En'am: 93)
30

Hkmdar Yerd, Hazreti dem (A.S.) in daha konuacan sanrken, yle olmad... Hazreti dem
(A.S.) anszm ayaa kalkt. Gidelim dedi. Yrd... Ve sordu:
Demek bir olun oldu?.. Adn ne koydun?.. tdris!.. (Ahnud)...
Sevdim... Dua edelim de Hazreti Allah da onu sevsin ve korusun!.. smi gibi lim, basiretli olsun...
rensin... retsin... Sabr, arkadaln yapsn... Kye yaklamlard. Halk karc kmt.
Bunlardan bir gurup ayr toplanmlard. Sevinmiyor, aksine knar gibi glyorlard. Aralarnda
m'min kullara yakmayan konumalar oluyordu.
nk bunlar, saptmlard... Yaknda ln yolcusu olacaklard.
Birisi bararak konumaya balad: Yine geldi... Cevapladlar:
Evet, geldi... Sz karn doyurur mu?.. Hi bir delil gstermeden bizi Allah'na inandrmaya alyor...
Szde vahy alyormu.
yle ya... Biz de alalm, ancak inanrz.
Onlara bir yet gel (ip tebli edil) dii zaman derler ki Allah'n peygamberlerine Verilenler gibi bize
de verilinceye kadar asla iman etmeyeceiz...
(En'am: 124) Devam ediyorlard:
Mademki kinat yaratmak kudretinde bir Allahn varlndan bahsediyor ve kendisinin onunla
temasta bu-

luduunu iddia ediyor... Niin faydalanmyor?.. Bizden ne fark var?.. Yryor, yiyip iiyor,
evleniyor... Bizim uradmz zahmetlerin hepsini tayor.
Biz senden evvel hibir peygamber gndermedik (ve hibiri hari deildi) ki muhakkak onlar
da yemek yerlerdi, arlarda yrrlerdi...
(Furkan: 20)
Bu sapklklar iiten evredeki canszlar bile kpkrmz kesiliyorlard... Onlan helak iin,
hareket kabiliyetlerine izin verilmesini yalvaryorlard. nk ne varsa Allah' tebih ve
tenzihte yar halindeydiler.
Yedi gkle yer ve bunlarn iinde bulunanlar onu tebih eder. Hi bir ey hari deil, hepsi
ona hamd ile tebih eder...
(sra: 44)
Kim anlayacakt!..
Hepsinin gz aydnlklar kararmt.
Hazreti dem (A.S.) yanlarndan geip gidinceye kadar, gizli -aikr, onunla istihza etmekten
bile ekinmediler.
Andolsun ki (habibim) senden evvelki Peygamberlerle de istihza edilmitir de ben o
kfredenlere bir zaman iin meydan vermiimdir.
(Ra'd: 32)
Andolsun, senden evvelki peygamberlerle de istihza edilmitir de alay etmekte olduklar
eyler (kavimlerinin) iinden istihza eden o maskaralarn kendilerini kuatmtr.
(Enbiya: 41)
32

Ey kullarn zerine (ken byk) hasret (ve nedamet, hazr ol!.. nk) onlar kendilerine
herhangi bir peygamber (ve eli) gelmeye dursun, ille onunla istihza ederlerdi.
(Yasin: 30) Onlar da, kendilerine bir Peygamber gelmeye dursun, ille onunla istihza ederlerdi.
(Zuhruf: 7) Hazreti dem (A.S.) sapklarn haline nem vermedi... Onurlu geti
yaknlarndan.
Beraberinde yryen mminlerle konutu. nce, Hkmdar Yerd'in olu olduuna dokundu:
Yerd'in bir olu var artk... Ad dris. Her ey gibi, onun da halk edilmesi sebebi Allah'
tanmaktr.
Bun inleri de, nsanlar da (baka bir hikmetle) deil ancak buna kulluk etsinler (beni
tansnlar bilsinler) diye yanltn.
(Zriyat: 56) Aklad:
Bu, sapklarn kandklar gibi, zor deildir... nk niyet eden iin kalaylk vardr... Hem
de kat kat fazladr... Hi deilse iki mislidir.
Demek, hakikaten glkle beraber bir kolaylk var. Muhakkak glkle beraber bir kolaylk
var. O halde bo kaldn m hemen yorul ve (her iinde) ancak Babbine sarl!..
(nirah: 5 - 8)
33
Hz. dris ~- 3

Hazreti dem (A.S.), halka bu trl, hep Allah-kul mnasebetlerini hatrlata hatrlata,
hkmdar Yerd'in evine geldi.
Orada, tekrar greceini, saptanlardan nevmid olmamalarn, dnp gelmelerini
dilememelerini, syleyerek ayrld.
Avluyu geerken, Hkmdar Yerd'in kzkardeinln
syledii bir ilham kendisine kadar geldi:
Doymazken nimetlere, Samazken tarhlara, Kanamazken esenlere, Duruldum ba ucunda...
Hayr, yle deil... Emellerimi buldum, Dindi gurbet, Sustu hasret... ekilip gitti Her eit
sla.
Geldiin lkelerin Havasmdasn hl... Ruhun prl prl. indeki iindeki kaynaktan
Fkran aydnltk Gzlerinde geziniyor. Bakmaya kudretim yok... Kirpiklerim tututular. Sr
deil artk lmden tedeki gzellikler.
Hazreti dem (A.S.) renmek istedi: Hislenen kimdir?..
34

Kzkardeim ey Peygamberim!.. Kiminle konutuunu anladn m?.. Evet... Sanrm

olum dris'e gnl dolusu sev-. nl sunuyor.n
Dorudur... Ben de baz ilhamlarla yklym ey v< nl imdiden... dris'in has kul olaca ve
insanlara yararl alaca kanaatindeyim... Esasen^her ey in-"i iin deil midir?.. Hatt
insan bile hemcinsi iindir,,.
Kazreti dem (A.S.) nihayet odaya girdi, tdrls'e bakar bakmaz yz nurland. iinden
geenleri dkt:
Bu ncdr ki, gzlerimin aydnl snrszlanfl| nceki kisi Habil ile t'in doumlarnda olmutu.
in dein pek haklym ey Yerd!.. dris benimdir
emnnetimdir... yi bak, yetitir... Bilhassa sev,.
vl
35

II HRETN TAKLASI

Gzel, aydnlk, bir gen, srsn otlatyordu.

Yannda, sal sollu, iki kpei yryordu.
Otuz yanda kadard bu gen.
Hkmdar Yerd'in olu dris'di o.
Yllar pek abuk gemiti.
Hkmdar Yerd Hazreti dem (A.S.) m arzusuna ve emrine uymu, dris'i kollamt...
Sevmiti, hl da canndan ileri seviyordu.
Bilhassa saptmamas, iin, alyordu.
kere yanma alp Kabe'ye gtrmt... Harze-ti dem (A.S.) in tlerine muhatap
tutmutu... almasn, aylak dolamamasn istemiti... Hele saptmak zere olanlarla temas
etmemesini tenbihlemiti... Uzaktan l, Kabil soyunun yangn yerine dnen, ate
mabetleriyle ve putlarla dolu yurdunu gstermiti... b-lis'e uyup oralara inmemesini
salamaya almt.
Hkmdar Yerd'in bu aba ve kayglan bounayd.
nk dris, her ya aldka havalanacana duruluyordu.
Nihayet bu sabah, sry otlatmaya gtrrken, babasnn tlerini tekrar hrmetle
dinlemiti... Fakat u cevab vermeden edememiti:
Ey Gzel, iyi yrekli, has kul, babam!.. Allahmdan duna esenlikler dilerim... Ben, grmek
istediim iin g-yorum... u evlerin, tarlalarn, bahelerin, hayvanlar n nasl ki bir sahibi
varsa, elbette gzmz dolduran kainat sahipsiz deildir. Tek bir kudret yaratmtr dileince ve hkmediyor... Onun mlk kendisi iin ebedidir... Bizim sahipliimiz gibi geici
deildir. Sen gnln ferah tut ey Hkmdar babam!.. Anketimi kazanmak iin, bana verilen
yeryzne iyi, faydal eyler ekmeye mecburum... nk Ahiretin tarlasdr yeryz... Diz de
ne ekersek onu bieriz.
Kim hiret ekimini dilerse onun ekinini arttrrz. Kim de (sade) dnya ekimini isterse ona da
(yalnz) bundan veririz. hiretde ise onun hibir nasibi yoktur.
(ra: 20)
dris, bu gzel sabahta, inideki daha gzel aydnlklardan faydalana faydalana, ilhamlarn
dile getirirken, sol tarafnda bir ayak sesi duydu... Bakt.
Yad genlerden Hemmera, hzl hzl gidiyordu. rkek, su ilemeye hazr bir hali vard.
le nen yokuun basma varnca durdu. Daarcn bir kayaya brakt... l aratrd
mitlene mit-lene...
<;<>enirini:; olacakt ki aradn, armak ihtiyacn duydu:
Ka airuliir hazrlanyorum... Her seferinde Geceyi karyorum. Sabahla birlikte Bakyorum Gidenler gitmi...
Pelerinden kouyorum. Yetiemiyorum.

Bu sabah da yle...
Yetiemedim.
Hani nerdeler?..
l bo.
Gidenlerin glgesi titremiyor.
Renkler l.
Gece pek uzun mudur da
Ufuklarda kaybohbiliyorlar
Gn domadan?..
O halde hani?..
izlerine rastlamak deil miydim?.,
Kumlar m sihirli.
Esintiler mi vazifeli?..
Her admdan
Arta kalanlar

Silip spryorlar?..

dris, Hemmera'nm durumundan, hele konumasndan pek zld... Ona doru gitti.
Kendi kendine syleniyordu:
Hemmera da saptt... Gidecek. le yaan gnein klarnda deil, Kabil'in tututurduu
sapklk ateinde, bir nurken snecek, yanp kavrulacak, nihayet kmr olacak.
Devam etti:
Bir ey yapmalym... Onu kurtarmalym... Geceleri arkadalaryla gitmeyip, ge kalnda
sebep var. Henz vicdam onu uyarmaya alyor.
Yaklanca bard:
Ey Hemmera!..
Hemmera bam (evirdi... dris'i grd.
Heyecanland.
kaz etti:
Yaklama ey dris!..
Beni dinlemelisin...
Hayr hayr... Hep dinledim ve otuz senemi harcadm.!
Bir kere daha dinle.
Bktm...
Hemmera, son kelimeden baka konumad... Uurumdan indi.
Hemmera, uuruma inen yolun daha balangcnda, aada, yz adm mesafede oturuyordu...
Ayam ovuyordu.
dris sordu:
Ne oldu ey Hemmera?..
Senden kaarken dtm...
Gryorsun ki ilk admda tkezledin... Bir de u engin ln derinliklerini dn.
Hayr... Ben gidenlerden az kuvvetli deilim. Tkezlememe sebep sensin.
dris sustu... Hemmera'y pek rktmek istemiyordu.
Neden sonra sesini bsbtn tatllatrd.
renmek istedi:
Nirin yurdunu brakyorsun ey Hemmera?..
Bunu bilmeyen var m?.. Soracana, gel birlikte gidelim.
Ama niin?..
Bktm dedim ya!.. Her eyden bktm. Burada bask altndaym... Nefes alma bile
karlyor...
Sana yle gelmitir.
Deil... Huzursuzum... Sere serpe bir hayat yaa-

mak varken zindanda kalmak akl ii deil.

Ne bulacaksn ller iinde?..
nce gidenlerin bulduunu. Gnah denilen umac yok orada.
Baka?..
Hayalden bahsedilmiyor... Hakikatte yaamaya frsat veriliyor...
Atee, elinle ekillendirdiin putlara tapmak, onlara esir olmak daha az m yz kzartcdr?..
Seni atein rengi, bir takm elenceler, iki lemleri, hele gzel kadnlar grme ihtiras
ldrtm... Unutma ki bunlar gelip geicidir... abuk bkarsn... Sen insansn. Grdn ve
grmediin her eyi yaratan, yoktan var eden, bir Allah'a snman en byk erefindir...
Kurtuluundur. Akl bunu emreder.
Hemmera, hl ayan ovuyordu. Yzn buruturdu:
Hele peygamberlik iddiasnda bulunan Hazreti dem (A.S.) a tahamml edemiyorum.
Sana fena bir ey mi emrediyor?.. Nasl kendisi benden yksek olabilir?.. Hazreti Allah,
onu bize semi. Arac kabul edemem...
Bu araclk, hepimizin eriatte birlememiz iindir. Yoksa, Allah ile aranda hibir kimse
yoktur... Onu bulmak, varlna inanmak iin, yle ok silhlarn, imknlarn var ki...
Saymakla bitmez.
te silh ve imknlar beni le koturuyor. Fakat, blisin sana tahsis ettii eytanlardan
birisi kullanmaktadr hepsini.
nanmyorum... Bana elle tutulur, gzle grlr bir ey gstermedi.
Hi incelemedin mi?.. Hazreti Adem (A.S.), elbet 4(J

> ilerde de gelecek peygamberler gibi, her trl gzel nfatlarla donatlmtr... Bunlarn
hangisi bizde var?.. Nedir onlar?..
Saylmakla bitmezler... Allah'a sadktr... Doru konuur... Yalan sylemez. Bunlar inkr
edemem.
Emniyetine ne dersin?.. Gerek peygamberlik ile-nde, gerekse yeryz ilerinde, ona itimat
ettiin kadar kime itimat ediyorsun?.. Doru.>'
dris mitlendi... Devam etti:
Hangimiz atamz dem (A.S.) kadar ileri grl, zeki, akll, kavrayl ve uyanz?..
Gaflette kaldn grdn m?.. Hangi emri, karar, icraat, yanl kt? Haklsn...
Hele namusuna, iffet ve ismetine asla dil uzata-mazsm. Gizli - aikr, en kk bir gnh
ilemedi... Se-ciyesi alalmad... Dnya nimetlerine haris olmad. Evet evet.
Byle bir insan, niin peygamberlii hususunda yalan sylesin?.. Ne kazanacak?.. Demek ki
dorudur konutuu... Baka, elle tutulur, gzle grlr mucizelere ne lzum var?.. Elbette
Hazreti Allah mucizeler de ihsan edecektir, gerektike peygamberlerine... Hazreti dem
(A.S.) in bu vasflar mucizedirler esasen. Peygamber olunca, nasl bir byklk gsterdi?..
Bize ancak, emrolunan eriat hkmlerini tebli etti... Unuttuu, saklad olmad... Olamaz
da. Hemmera, cevap veremedi. dris devam etti:
Susuyorsun... Ben gerek babam Yerd'den, gerekse Hazreti dem (A.S.) dan dinlemitim...
nsanlar, yani biz, oalacaklardr... Peygamberler de artacaklardr...
41 _

nk, dalan insanlar uyarmak ve islh iin Hazreti Allah onlar vazifelendirecektir.
Dn, iyi dn ey Hemmera kardeim ve dem (A.S.) in peygamberliine iman et... Ona
iman ediin seni Allah'na teslim eder. nk peygambere iman etmeyen bir kimse, asla
Hazreti Allah'a iman etmi olmaz. Ey zavall kardeim!.. Ruhunda l l parlamakta
olduunu sandn, kendine nereden geldii dnemediin ilhi fikirlere dikkatle eil... Bunu
yapamyorsun. Hi deilse uyarmalar dinle... Gnlk ilerinde, kimlere danmyor, onlar
klavuz edinmiyorsun!.. Nasl olur da ilh bir ilimde, en nemli mevzuda, gayb alemindeki
gereklerde, ba bo kalrsn?.. Bir sakmdrcnn, rehberin ihtiyacn duymazsn?..
Hemmera, ilk defa delil gstermek ihtiyacn duydu.
Hazreti dem (A.S.), eer hakikaten bir peygamber olsayd, ona ilk nce olu t (A.S.)
uyard... Rehber ederdi.
it (A.S.) ne yapyor?. O, hepimizden fazla has
kuldur.
Deil... Ka kere grdk ve iittik... Mekke evresinde aylak aylak dolayormu...
almyormuz... Hem de ka yldan beri?.. Niin Hazreti dem (A.S.) onu sakndrmyor?..
Yanlyorsun ey Hemmera!. t (A.S.) hayrmza hizmettedir... Anlattlar... Bizi u
adrlardan, oda haline soktuumuz glgeliklerden, dallardan rdmz, rk ark
evlerden kurtarmak istemektedir... tnaallah muvaffak olacaktr...
Hemmera, ayan tedavi etmiti.
Ayaa kalkt.
Belki dnp gelecekti.
Aalarda bir grltler oldu... Eilip ilgilendi. n 42

ce yz parlad, sonra kzard. dirs'e bakp ban yere indirdi.

dris sormak zereyken, Hemmera haber verdi:
Arkadalarm aadaymlar ...Demek beni beklemiler.
Gidecek misin?..
yle olacak.
Gitme ey Hemmera!..
Onlar ok aldattm... Gideceim, aradm bula-mazsam dnerim...
O halinle mi?.. Hayr.
dris, bununla da yetinmedi... Bayr aa kotu... Hemmera'nn yanna vard... Kolundan
tuttu.
Birlikte aaya eildi.
kii vard bir kayann glgesinde.
Hepsini tand.
Bard:
Hemmera gelmeyecek... Siz de dnn. Sordular:
Peygamberine Allah'ndan gnderilen yazlar elinle mi tuttun?.. Tuttunsa by olduklarna
akl eridire-medin mi?..
(Habibim) sana kt iinde (yazl) bir ki-tab gndermi olsaydk da kendileri de elleriyle
onu tutmu bulunsalard o kfredenler yine behemehal: Bu ,apak bir byden bakas
deildir. derlerdi.
(En'am: 7)
Birisi alay etti.
O kanatl meleklerden ne haber?.. Niin o gnh ilemez, en gzel mahlklar yalnz Hazreti
dem (A.S.)
43

tanr,.. Bize kular lyk grr?.. Biz de onlar grmeliydik... Grmediimiz iin, benzerlerine
kouyoruz... u ufuklar gerisinde pek gzel kadnlar var.
Ona (Peygambere Bizim de grebileceimiz) bir melek gnderilmeli deil miydi? dediler.
Eer biz (yle) bir melek gnderseydik elbette (helklar) i (i) bitirilmi olur, sonra (tevbe
etmeleri de beklenmez), kendilerine gz bile atrlmazd.
(En'am: 8)
Bir bakas baka trl konutu:
dem'i peygamber yapmaya ne lzum vard?.. Allah, peygamberini meleklerden seseydi...
Hi bu phelere lzum kalmazd.
Eer onu (Peygamberi) bir melek yapsaydk o melei de herhalde bir adam (suretinde)
gsterir ve her halde onlar yine dmekte olduklar pheye drrdk.
(En'am: 9)
dris fazla sabredemedi... Susturup konutu: Allah'n peygamberine gnderdii yazlan
tutunca by diyeceiniz aktr... Bunu itiraf ettiniz. Melekler elbette gnh ilemezler...
Onlarn kanatlan bildiiniz kanatlardan, gzellikleri bildiiniz gzelliklerden deildir. Onlar
ylesine kudret ve kuvvete sahiptirler ki, diledikleri kadar kanatlanrlar. Grevlerine gre
ekle girerler. Ahlak ve huylarndaki temizlik dncelerimiz dndadr... Eer Hazreti Alah
meleklerden her hangi birini asl mahiyetlerinde size gsterseydi idrak edemezdiniz... Bir
insan kyafetinde gndermesi gereklidir... O
44

vakit de onu grnce, melek mi, insan m diye pheye decektiniz.

Topluca Hemmera'y uyardlar:
Ey Hemmera!.. Gne ykseliyor... Gel.
dris, Hemmera'y brakmak istemedi.
Ta attlar.
tdris, hl mitliydi... Bard:
Banza ok iler gelecek... Piman olacaksnz. Bunlara kaza ve kader diyemezsiniz...
Ahirette hesabn verocck.'tii/.
lUUttUlcr... Yine alay ettiler:
Ben Inanadur, dnyadan sonraki bir hayata... Hele kaza ve kadere.
tdris gururland... Sesini ykseltip cevap verdi, da ta inlete inlete:
Elbette inanyorum... Allah'a, peygambere, kitabna, meleklerine, ahiret gnne ve kaza
kadere gnlden inanyorum. nk bunlara inanmasam Allah'ma tealim olmu bir kul
saylmam.
Bu szlerle da - ta sarsld ama, drt sapn vicdannda en kk bir rperme olmad.
Aksine ileriye gittiler.
Bellerini rttkleri deri paralarn karp dris'e frlattlar... Kahkahalar atarak haber verdiler:
Ey dris!.. Al bunlar, zerimizde insanlmz deitiren hibir ey bulunsun istemiyoruz...
Yaratldmz gibi yaamak arzusundayz... Gayrisi gnhtr. Onlar hkmdanmz Yerd'e,
yahut dem (A.S.) a gtr... Yeni doanlara lzm olur. Yahut sen rtnmeye pek heveslisin...
nk, beline sardn psteki uzundur. Bunlar birbirine ekle ve ak yer brakma
bedeninde... Dilediin kadar yabanla.
45

Nereden, ne zaman rendikleri farkedilmeyen, i ark tutturdular uzaklarlarken:

Ey Kabil'in kzlar!.. Doumda gecikmeyin. plak gzelliinizde Serpilip gelienlere ok muhtatr
yeryz.
Artk dalardan.
Vadilerden,
Seller boanmayacak...
Kasrgalar frlmeyecek.
Daha ok,
Erkekler akacaklar.
Yaylalarn
Zincire vurulmu yiitleri
Kopardlar tasmalarn.
Size adadlar
Btn glerini, gzelliklerini.
Taptnz atete ekillenen alevlerdir onlar. Canlanp maceranz olacaklar. Hatralarn,
Ryalarnzda srdreceksiniz.
Ta odunu, ekillendirip Biim vermenin zaman deil. Kendileri geliyor Muratlarnzn. Karc
kn...
Tapn kurtarclarnza.
**
46

Idris, onlar le ininceye kadar takip etti.

Daha pek uzaklamadan hzla kkller... O kadar ki, tdris varlklanndan bile haberli
olmad... Kumlardan ayramad.
Syrp attklar derilere bakt bir kere daha.
Tiksindi.
nk grd postekilerde l l, ar, haya ve iffetin son krntlar yp, titreiyordu.
Geriye dnd... Koa koa yokuu trmand.
Srs otluyordu az ilerde.
Kpekleri ona bakyorlard.
Sokuldular dris'e... Srtnp bir eyler mrldandlar.
Belki de kendi dilleriyle onu teselliye kalkmlard.
dris, okad onlar sevgiden ileri bir yaknlkla.
Anlad, yaban sanlan ve horlanan mahluklarda, sapklardan ok ileri bir medeniyet
bulunduunu. Onlar bu medeniyetlerini, elbette Allah' tebih ve tenzihten alyorlard.
tdris, srsne kavuunca, yaknlarnda bir kayaya oturdu.
Hi deti deilken, beline sard pstekiyi sk sk dzeltiyordu... Var m, yok mu
phesindeydi.
Yalan deildi.
dris, rtnd deriyi uzun yapard.
imdi de hl kulaklarnda, saptanlann son szleri uulduyordu:
...Yahu, sen rtnmeye pek heveslisin... nk beline sardn post pek uzundur... Bunlar
birbirine ekle ve ak yer brakma bedeninde... Dilediin kadar ya-banla.
Bunlar syleyenler, u uzaktaki, ky bozuntusun-dandlar az ncesine kadar... Kimi
adrlarda, kimi glgeliklerde bannrlard.
47

Ama imdi eldiler artk.

tdris anszn bir hakikate ulat.
Btn saptp Kabil soyuna kaanlar, Hazreti it (A.S.) in soyu dmdakilerdi.
tdris'in babas Yerd, t soyundan geliyordu ama, bu soyda inantan kopan yoktu. Esasen,
yllar ncesi, t soyunun bazlar buralara gelip, evredeki halkla karmlard.
rendiine gre, bunlar Hazreti dem (A.S.) m arzusuyla yurtlarndan ayrlmlard... Bir
eit uyarclard. Hazreti dem (A.S.), Olu t'in evlatlarnn has kul olduklarn grnce,
bunlar saptmas muhtemel topluluklarn iinde vazifelendirmiti.
Pek de isabetliydi bu karan.
nk t soyundan gelenler, hangi kabile olursa olsun, iinde parlamlar ve idareyi ellerine
almlard. dris'in babas hkmdar Yerd bunlarn yakn bir rneiydi... Komu kabilelerde de
yleleri vard.
dris zlyordu:
Bu iin sonu ne olacak?.. Korkarm, ok gemeden buralarda sadece bir avu t soyu
kalacak... Dierleri kaacaklar... diyordu.
Peinden de aranyordu:
are!.. are!..
Bulamyordu.
Hele gelecek iin tedirgindi.
Gidenler oalp buralara dnmeye kalkarlarsa, bir avu has kul nasl mcadele edebilirdi
onlarla?.. Adm adm dallar malu pedip karrlar, Kabe'ye kadar varrlard.
tdris, burada durduka, sabahla birlikte yaad hadisenin tesiri altnda kalacan,
kurtulamayacam,
48 >

dnd... Kalkt, srsn nne katp baka tarafa gitti.

Hakikaten de ok gemeden, unuttu olanlar
Hele kendi soyundan, yakn akrabas Mike'ye rasla-ynca pek sevindi.
Miske ile teyze ocuklar olurlard.
Yattlar.
Huylan, sevgileri, meraklar birdi.
tdris, Mike'yi bilhassa bilgiye nem verdii iin arard. Miske, dris gibi, yeryznden
faydal olacak icatlar, keifler peindeydi.
Sk sk tdris'le buluur, tartrlard.
Daha imdiden faydal baz bulular olmutu.
Bata hurma olmak zere, meyvalan kurutup saklamak onun aklyd... O zamana kadar
insanlar ancak taze meyvalan yiyorlar, mevsim gelinceye kadar beklei-yorlnnl
Turlular korkuluk dikip zararl kular karan da

oydu
tdris, Mike'ye seslenecei srada, Mike'nin bir ark tutturduunu iitti.
Hikmetli szleri vard... Severdi dris. Dinledi:
Kkne kurt yrm Bir fidan gibi dertlenmek Yakmyor bana.
Ide yara. Dta yara... Kazan deil bu.
49
Hz. drta -_ 4

Bedenimi besleyen kan

Rengini kaybetmemeli,
Bulanarak, sulanarak.
Tabanmdan beynime kadar
Yaylan damarlarm
tllet tamamal.
Salk karlnca
Ne kalr geriye
Srklenen hayattan baka?..
yle bir bedende
Akl ilemez, dnce durur.
Allah bile unutulur.
drls, dayanamad... Seslendi:
Heyy Miske!.. Miske!..
Miske dnd... Yz glyordu... nk dris'i sesinden tanmt... Karlkl yaklatlar.
Miske sitem etti:
Hanidir buralardaydm... Geciktin ey dris.
Gecikmedim, geciktirdiler.
Kimler olacak?.. Saptanlar... Bu sabah drdne rasladm.
Tabi durdurmak istedin.
Mecbur deil miyiz?..
phesiz ey dris!.. Fakat hangi birisini evirebildik?
Haklsn... arkn dinledim... Yeni bir ey bulmua benziyorsun.
Belki... yi, temiz beslenince, dzgn bir hayat yaaynca, hele uykuyu tam alnca... Evet,
beden canlanyor. Ba aydnlanyor. Bunu farkettim.
Dorudur... Ona bilhassa almay kat... Vcudu 50

BUSun her uzvunu altrmak, bol bol yrmek, deimiyor insan.

Brleri de birbirleriyle bulumulard.
Yanyana pelerinden yrdler konuurlarken.
M is syleyeceini hatrlam gibi durdu.
Anlatt:

Dn ben bir ey kefettim ey Miske.

Faydaldr phesiz.
Muhakkak... Hep dikkat ediyordum... Gnete ka-k bamza vuruyordu... Glgede
olmuyordu.
Mttnlbukl devaml surette glgede yaamak mm-UUlr?. Hayr.
1
nilde gnete gezerken bamz korumamz ge- bir are buldum...
mu: oNasl bir are?.. demesini bekli Yakn bir aaca gitti... ra yap- i Hlrlctirip
rerek tas gibi yapt... Dn-ln bana geirdi ...Bir tane de kendisine
.u dzl geinceye kadar konumad- i;mr',r doru yrtyordu.
KM

< ;;uc bu kadar gibi kaynamaya 'i Halbuki ..ini rahatsz.

Lndl: Hakikaten yle... dedi. l .,;cvinci abuk geti, n .11 \ telland: .|iul,.m pek
yararl ama, bunu sakn kimseye an, dris!.. "Nii diye sormayacam... nk ben de senin
51

dtn kaygya dtm... yle olmasa, daha sabahtan, bamda glgelii grrdm. Biliyorum,
kopardm yapraklar, az sonra kuruyacak ve ie yaramayacaklar... Yenilerini koparmak gerekecek.
Hele herkes ayn tedbire ba vurursa, aalar yolunur. Ksa zamanda yeil lr.
Tamam ey tdris!..
Sana buluumu amamn sebebi bakadr. Ayn ii yapraklarla deil, bakalaryla yaparz diyedir.
Dnelim...
Evet, dnelim... Aklma deri geldi ama, arlktan baka ey deildir...
Doru... Hafif, dayankl olmaldr... Hatt yalnz ba mdr korunulacak?.. Bedenimizin her yeri
bizden yardm bekliyor. Scaklar, souklar, esintiler pek merhametsiz. Demin kaanlar, bellerinden
pstekeri frlatp attlar... Onlar alp tepeden aaya rtnmemi, bylelikle yabanlamam
istediler...
Neden?..
Alay ettiler... Bilirsin ben rtndm pstekiyi uzun tutarm...
Anladm...
Fakat bunu korunmak iin yapmyorum... Ey Miske!.. Belki sen de ayn ruh haletini yayorsundur...
plaklmdan utanyorum. Birisi bedenime baksa, yahut benim gzlerim plak bir bedene taklsa
rahatsz oluyorum... Yzm kzaryor... Bu hal hibir hayvanda yok da neden insanda var?.. Hele biz
erkekler kadnlara baknca, onlar reknten renge giriyorlar.
Bakalayoruz da karlkl...
Bunu nlemeliyiz...
Nasl?..
rtnerek...
are bu mudur?..
52

"Kvct... Ey Miske, gecikmeden bu gece incele... Ka-nulkta karlatn, erkek veya kadnla ayn ar,
haya, M mm t hissini duymuyorsun... Hi deilse azalyor... \n, k, otum ve kendinin plak olduun
aklna gelin- n <liiyorsun.
Hi dikkat etmedim.
"Kundan u sonu kyor... Birbirimize plakit..... gstermemeliyiz... Geceden ilhamlandm... Gn. belki de gece, plaklmz gstermemenin aresi
-kr... Demin de sylemitim bunu. Belimizi
iti deildir... Allyor sanlyorsa da asla alrt, ar ve hayann kabuudur... ffetle nan llaludr. Bir meyvann derisini, bir aacn dn sl rrse, plak insan da rr... AhlkUar zerine rler. Makasat buna frsat
'mir,..nn ey dris!.. Sanrm postekilere sa-n imi?. O ar, kokan, eyler insana yakn (nyorsun?..
i'im- m. hu hi um yok... Esasen yeni farkettim .....n ktlklerin bas olduundan ze-I

II

lai (M kt zler) kt erkeklere, im H -iuKi. klitil kadnlara (ve kt szle- M ), temll kadnlar
(ve temiz kelimeler) ise teiniz erkeklere, teiniz erkekler de temiz kadn-lara (ve teiniz kelimelere
yakr). Bunlar (o IMiiz kadnlar ve temiz erkekler) o (iftiraclarn) diyeceklerinden ok uzaktrlar.
Onlar in marifet ve ok erefli rzk vardr.
(Nur: 26) 53

M'min erkeklere yle: Gzlerini (harama bakmaktan) saknsnlar ve rzlarm korusunlar. Bu,
kendileri iin ok temiz (bir hareket) dir. phesiz ki Allah, (kullarnn ne) yapacaklarm hakkyla
bilendir.
(Nur: 30)
M'min kadnlara da syle: Gzlerini (harama bakmaktan) saknsnlar, rzlarn korusunlar, ziynetlerini
amasnlar. Bunlardan grnen ksm mstesna. Ba rtlerini, yakalarnn stn (kapayacak suretde)
koysunlar. Zinet (mahal) lerini kendi kocalarndan, yahut kendi babalarndan, yahut kocalarnn
babalarndan, yahut kendi oullarndan, yahut kocalarnn oullarndan, yahut kendi biraderlerinden,
yahut kendi biraderlerinin oullarndan, yahut kz kardelerinin oullarndan, yahut, kendi
kadnlarndan, yahut ken di ellerindeki memlkelerden, yahut erkeklerden yana ihtiyac olmayan (yani
erkeklikten kalm bulunan) hizmetilerden, yahut henz kadnlarn gizli yerlerine muttali olmayan
ocuklardan bakasna gstermesin-er. Gizleyecekleri zinetleri bilinsin diye ayaklarn da vurmasnlar.
Hepiniz Allah'a tevbe edin ey m'minler. Ta ki korktuunuzdan emin, umduunuza nail olasnz
(Nur: 31)
dris ile Miske az konuurlard. Onlara yan yana bulunmalar yeterdi. nk bilgi peindeydiler.
Dnr, aratrrlard hep. Yine yle yaptlar.
__ 54
Noln dndklerini bile sormadlar birbirlerine, loye kadar srlerinin peinde gezindiler. Zaman ilip
fikirlerine yarar sandklar cisimlerle ilgi>km;,liirdl.

Ith ,ij'.;cn altna karlkl oturdular... Daarcklao zaman, Miske dris'e sordu: u rtmnek zerinde alyorsun sanrm ey
Dndke rtnmenin pek ok faydalall

llu birer birer gz1

lli okla mm bedenlerinde
M mneyen, ekilsiz1
zldklerin] de bilirim.
flyinml halde tahayyl et... i' i' ne bl gven gelecek, rahatlayacaklar-Inliklor gz
trmalamayacak-Bl
| aldatmak demek deildir...
,lb| nedir. ok nemli bir meseleye, derde, dokundun ey dildi ...
Yine unu dn... Erkekler de ayn durumdadrlar. Onlar da giyinmekle aksaklklardan
kurtulacaklardr... Fakat bilhassa kadn pek hassas, ince, yaratlmtr... Onu kurtarmak gereklidir.
Seni anlyorum...
55

Ey Miske!.. Ne gariptir ki, sen ve ben, henz otuz yandayz... Evlenmemize ok zaman
var... Buna ramen, toplumun bu meselesi zerinde kafa yoruyoruz... Sebep nedir?.. Demek
akl yata deil, batadr.
Dier faydalardan bahsetmedin.
Edeceim ey Miske!.. Sen de benim kadar tabiat inceledin... lmin her trlsne
meraklsn... Hazreti Allah insana dier canllardan pek ounda bulunmayan bir haslet
bahsetmitir. Yln her mevsiminde zrriyete hazrdr. Her gn, her an bu imkna sahiptir. Hal
byle olunca, kadn ve erkei birbirinden bktrmak, Hazreti Allah'n yarat maksadna
kardr... Daima birbirlerini plak gren dii ve erkek, doyarlar... Sourlar. Bakalarna
kouurlar... te bu zinann balangcdr... En korkuncudur... Kadn bir sr perdesi gerisinde
kalmal, tlnden kmamaldr... Kadn bedbaht eden en byk bahtszl plakldr...
Srlarm harcamasdr. Ayrca plaklk nefsi kamlyor sanrm. eytan, plaklarda daha
rahat erre alyor.
dris ile Miske, yemekten sonra bir az uyudular.
Sonra srlerini alp su bana gtrdler.
Ayrldklar zaman gne dnmt.
Sabah yine bulumak zere vedalatlar.
dris' in beyni zonkluyordu.
Hep insan giydirmek zerinde kafa patlatyordu.
Hangi cisim aklna gelse beenmiyordu.
Ona gre, giyimde kullanlacak ey, hafif, almay aksatmayan, salam, ii gstermeyen
cinsinden olmalyd. Ancak, akam zeri kye dnerken hatrlad.
Hazreti Havva, yn ele alm, eirmi ve iplik yapmt. Fakat iplikten bez icat etmemiti.
dris, orada enmedi.
56

"r koyundan yun kesti... Dikkatle e^irrii

, LP"1< yapt- Bunlan yan yana feScu
^
mitlendi.
Eer, plikleri sk skya birletirebilirse, maksadna Ulttfjunkt...
Tek korktuu, kazanmaya alt bu yoldaki ilminin fayda yerine zarar getirmesiydi...
Nefsini, gnhtan korkarak alabildiine rtenler vard. Bunlar her iten, dnyadan eetek
ekmiler, yaratl sebeplerini bile unutarak kaybolup gitmilerdi. imdi insanlarn, bunca
yararl iin, rtnme ilimlerini arama acaba faydasz myd?.. Mesel, Hazreti dem
(A.S.) ve dris'den yz yllarca yal bilginler, acaba imdiye kadar niin buna
eilmemilerdi?.. Yalnz avret mahallerini gizlemekle yetinmilerdi?..
Onu (nefsini) tertemiz yapan kii muhakak. umduuna ermi.
Onu (nefsini) alabildiine rten kii ise elbette ziyana uramtir.
(ems: 9-10)
Ya Allah! aczden, tenbellikten, cimrilikten, fazla ihtiyarlktan, kabir azabndan sana snrm.
Ya Allah! nefsime takvasn ver. Onu (salah ile) temizle. Sen onu temizleyenlerin en
hayrlssro. Sen onun velisiyle mevlassu. Ya Allah! Faide vermeyen ilimden, huuu olmayan
kalpten, doymayan nefsten. kabul edilmeyen duadan sana snrm.
Hazreti Muhammed (S.A.V.) (Msim-Zeyd bin Erkam R.A.)
57

III
NURDAN YUMRUKLAR
Yllar hzla akp gidiyordu.
dris, insanlar giydirmek abas yannda, hi bo durmuyor, yerde ve semada mevcut srlar
zmekle urayordu.
Bunlar onun en byk zevk ald meselelerdi.
Henz iplikten bez yapma ilmini bulmamt ama, pek ok faydal keifleri vard.
Bunlar anlatt zaman, dinleyenler ve grenler nce pheyle karlyorlard... Fakat sonra
kendilerine verdii kolaylklar, faydalar, anlyarak benimsiyorlard.
Bulank suyu szmek,
Tarlalar arklara blerek su geirmek,
Yollarda kaybolmamak iin belli kayalara iaretler yapmak,
Kk ve yaprakardan, suda eriterek boya elde etmek.
klimlerin ve mevsimlerin getirdikleri,
Gne ve ay gibi, baz yldzlarn da hareketi,
Uurumlar trmanr ve inerken, kayalara basacak kertikler amak.
Ve benzeri gibi eylerdi bunlar.
Fakat dris'i, ruhundaki keif ve icat, renme, arayp bulma heyecann yattrmyordu bu
kkler.
58

Akl byklerine, toplumda inklap yapacaklara gi-.llyonl.

Bulduklarnn bakalarn, dier bilginler de elde <!lp (y.vtiyorlard.
_^
Hlbuki Hazreti dem (A.S.), insanlarn yiyecek i-i.inl haUttmlftl... Ziraat gibi bir meseleyi
kolaylatrn I | I I
l m mnftr vo inlere koumaktan alako-iiiMin k racak, meskenler peindeydi. Bu in
yllarn harcamt. Henz sonu., .i alamamt
Idrl.;, lt'ln yaptklarn haber alyordu.
Alay edildiini duyuyordu.
nsanlar giydirmek arzusu da, t'inki kadar, uzarsa diye ekiniyordu.
Bylece yllar ylp durdular.
dris yz yana yaklat,
95 yandayken Hedame (Edane) ile evlendi.
lk olu Mtevelik dodu.
Onu baka oul ve kzlar takip ettiler.
Artk dris' meslei belli olmutu.
dris ilk limlerdendi.
almasn yakndan izleyen babas Yerd, atas t ve bilhassa Hazreti dem (A.S.) onu
tevik ediyorlard.
Yerd'in lkesine geldike arp konuuyor, bilgi veriyorlard... dris Mekke'ye sk sk
gitmeye balamt. Bu gidilerinde behemehal Hazreti dem (A.S.) a, yoksa, Hazreti
Havva'ya uruyor, lh bilgileri ediniyor, faydalanarak, dnya srlarnda zc ip ular
buluyordu. una kesinlikle inanmt dris: alan her insan, bu almasn inancn nurdan
glgeleri altnda yaptka, kolaylkla ulayordu hedefine. nanc sarslanlar, gereklere pek
ulaamyorlard.
59

Bylelerinden bazlarna raslamt dris.

Yer ve gklerde mevcut milyarlarca srrn bir kan zdm sananlar, gurura kaplyorlard.
Bilgileri arttka Allah' bulacaklarna, O'na kesinlikle teslim olacaklarna, kamaya
balyorlard.
Bylelerine lim deil, aksine cahil demek gerekiyordu. nan nurlar balarna, okayarak
deil, yumruk halinde inse bile nailleydi.

Halbuki akl ve basiret sahipleri byle mi olmalydlar?.. Onlar, akl ve basiretlerini

kazandklar ilimden almyorlar myd?..
dris, byleleriyle karlamaktan, konuup, fikir alp vermekten kamyordu. lk nceleri
belki kurtarrm diye, ok uramt... midini kesince, yakalarn brakmt. lim de ilh bir
nurdu.
Kimine bamda aydnlklar veriyor,, binlerce gneler domasma sebep oluyordu... Kimine
de, sanki yum-ruklanmasna, lgnlklar yaptryordu. Onlara arpan, yumruk yumruk
vuran ilh nur deildi... blis'in bir zamanlar ululand gururdu. blis nasl helak olmusa,
imdikiler de ayn akibete urayacaklard.
Belki de bu nurdan azap haberleriydi... M'minler iin btn sertliklerini kaybederek
yumuuyorlar, rahmet mjdeleriyle yer deitiriyorlard.
dris, kainatn her meselesiyle ilgileniyordu.
Zevk almad, koumad hibir sr yoktu.
Mademki Allah'a teslim olmutu... En ksa yoldan, yaratlm her varln, insanlar iin
nimetler olduundan haberliydi. O halde bunlardan faydalanmas gerekiyordu.
dris, Hazreti Allah'n kendisine balad kabiliyet
60

ve kudretle, yalnz kendisinin merak ve heyecann dindirmek iin urap rpmyordu.

Esasen btn edindii bilgiler, gerekletirdii keif ve icatlar, topluca insanln faydas
iindi.
Bazan pek yorulurdu.
Aklna takt bir iten dolay, uykusu bile kaard.
Uzand yatanda kvranr dururdu.
O zaman ailesi Hedame uyanr ikz ederdi : l
Ey dris!.. Gecenin bize istirahat iin Hazreti Allah tarafndan yaratldn syleyen sen
deil misin...
Evet ey Hedame!.. Atamz peygamber Hazreti dem (A 3.) yle haber verdi...
Biz yeri bir beik, dalan kazklar yapmadk m? Sizi ift ift yarattk. Uykunuzu istirahat
iin yaptk. Geceyi rt kldk.
(Nebe': 6-10)
Bu byledir de, niin uyanksn?..
Aklma taklanlar var.
Unut... Uzaklatr.
Yapamyorum... Dmleri zmeden huzurumu bulamyorum.
Fakat uykusunu almayan, paralayan, bir insan ne hallere gelir!.. Benden iyi bilirsin... Hele
gndz uykusu zarardan, bir arlktan, baka ey deildir.
zlme ey Hedame!.. Uyumaya alacam.
stersen kalk biraz dola... Bylelikle uykuya daha kolay hazrlanrsn.
Peki ey Hedame...
Hedame, dris darya karken hatrlatrd:
Kararda kalmak iyidir... Senin akimi yorarak a 61 -*

buk geceinden korkuyorum... rnekleri var nk.

dris, kaan uykusunu yakalamak iin dtarda gezinirdi szde ama, bu sefer de, muhteem
gecenin lcivertlikleri iinde, gkyzne taklrd... leti yoktu lecek, drbn yoktu
yaklatracak ama, kendi apnda bir astronom kesilirdi.
Ayn, samanyollannn, durup giden yldzlarn, arada kayan klarn hepsiyle ilgilenirdi...
Kiminin byk, kiminin kk olmasnn, gz krpmalarnn, hareketlerinin, srlarn
kazanmaya alrd.
Fakat asla, bir an bile: Oralarda insan var mdr?.. diye dnmemiti... Hayat olabilirdi.
nsan iin: Hayr... derdi.
nk, mademki Allah'na teslim olmutu, o halde O'nun haber verdiinin dnda
dnemezdi.
Hazreti Allah, inam ancak dnya iin yaratmt. Bu insann ilki, henz hayatta olan, Hazreti
dem (A.S.^ di.
dris, bylece, inan nuruyla beslenen, ondan kuvvet alan bilginin yanmyaca gereine
ulamt.
dris, ayn zamanda bir filozoftu... Bir terbiyeci, ahlkyd.
nsanlar ve bilhassa ruhunu incelerdi.
Muhakkak ki insan, dier canllarla kyaslanamayacak kadar bykt. Bykln
gstermeliydi.
Her cani yaama savandayd ancak.
nsan da yleydi.
Fakat bu demek deildi ki, insan gdasn bulunca artk almayacak, serilip uyuyacakt?..
Hayr.
nsana bahounan kuvvet ve hasletleri dolaysyla, o geimini hemen buluyordu... Zorluk
ekmiyordu. Hatt bazan, aylara yetecek gday depo ediyordu.
62
Arta kalan zaman ne olacakt?..
Tenbel, aylak aylak, gezinecek miydi?..
blis, yahut onun eytanlar, daima insann en zayf n olan avareliini kollard... Onu erre
doru koturur, alp gtrrlerdi. Mesel her gece, Kabil soyunun ULkMne kaanlar bu
bedbahtlard... nce tenbellik anla-, nnda sklmlard... Dnmlerdi... Sonra bir araya
gelerek ayn er konusunu konumulard... Ve nihayet saplmlard.
Halbuki luuna bo kalan vaktini deerlendirme il-boylc peylere frsat kalmazd. m gzeldi...
Tenbellik ktln kaynaKollk m
lzel hasletlerle uzaklatrld.
Sen ktl m gzel (haslet) le defet. Biz onlarn neler vast etmekte olduklarn ok iyi
b
enlz(M'minn: 96)
Akt her ey... alan insan behemehal bilgi sahibi lim, olurdu. Kendi apnda bir nur
kayna haline gelir, evresini aydnlatrd. Hazreti Allah, ne yaratmsa insanlara rnektiler.
limler daha kolaylkla anlyor-lard rnekleri.
te misaller! Biz onlar insanlar iin irad ediyoruz. lim olanlardan bakas onlar anlamaz.
(Ankebut: 43)
O gkleri, o yeri yaratmas, dillerinizin ve renklerinizin birbirine uymamas da O'nun
yetlerindendir. Hakikat, bunlarda limler iin elbette ibretler vardr.
(Rum: 22)
63

(Gerek) insanlarda, (gerek) yerde yrr hayvanlardan, (gerek) davarlardan da yine byle renkleri
(nevileri) muhtelif olanlar vardr. Allah'dan, kullan iinde, ancak limler korkar. phe yok ki Allah
mutlak galiptir. ok yarglaycdr.
(Ftr: 28)
Ve dris, Hazreti Allah'dan en ok korkanlardand.
nk limdi... tmle urayordu ve bylece Hazreti Allah'n varln, birliini haykran
milyonlarca gerei elde ediyordu.
drisin yaad lke, Kabil soyu snrnda olduu iin saptanlann yurdunda, neler cereyan ettiini
iitiyordu.
Allah' tanmamak,
Ateten, tatan, odundan, bakalarn vehmetmek.
ki, sefahat, hrszlk...
Zina ve fuhu artk harclemdi.
Yz kzartan, tyleri rperten haberler, facialar geliyordu:
Kabil soyunda insan ldrmek gelenekleti.
Annelere bile tecavz ediliyor.
dris, bunlar rendike, elbette hakroluyordu.
Lkin sebepleri zerinde durmamazhk edemiyordu.
Araya araya geree ulayordu:
Ahlak tereddisi, nsann Allah'dan kopmasndan ve yarath sebebini unutmasndan, en erefli mahluk
olmay reddedip yabanlamasmdan, ileri geliyordu.
64

Yabanlamak cehalete teslim olma demekti. almay inkrd.

Musa da: Ben cahillerden olmaktan Allah'a snrm... demiti.
(Bakare: 67)
O halde sakn bilmeyenlerden olma!..
(En'am: 35)
yilii emret!.. Cahillerden yz evir.
(A'raf: 199)
O halde bilmediin bir eyi benden isteme!.. Seni bilmezlerden ounakdan bihakkn men ederim?..
(Hd: 46)
nsana bilmediini o "retti. (Okunulmaktan) sakn!.. nk insan muhakkak azar.
(Alk: 5-6)
almn nkr Klillr miydi?..

Saptma Misini hasrlanr myd hi?..

Kini cl<- 'ni olarak ahireti diler, onun iin (ona genken) bir say ile alrsa ite onlarn (bu)
almalar mehur (ve makbul) olur..
(sr: 19)
Hakikaten insan iin kendi altndan bakas yoktur.
(Necm: 39)
65 *
Hz. dris 5

(Btn) bu (nimetler) phe yok ki sizin iin bir mkfattr. Sa'yiniz mekr olmutur.
(nsan (Dehr): 22) Ki hakikaten sizin sa'y ( amel) iniz blm blm (eit eit) dir.
(Leyi: 4)
dris, kendisi alyor, ilim sahibi olarak cehaletten uzakiayordu ama, yine de huzursuzdu.
Onlar da altrmak her mminin vazifesiydi.
Bugn belki fazla gayrete, yorulmaya ihtiya yoktu. Fakat gelecekte insanlar gibi arttka,
yokluk iinde bunalacaklard.,. Onlara hazrlk yaplmalyd... , yalnz an insanlarn
sapklktan alakoymak deildi... Gelecein insanlar da nemliydi.
dris, bu kaygyla, henz hi yaplmam, gidilmemi bir yol tutturdu.
lkesindeki genlere eildi.
Bunlarn iinde bilgiye hevesliler vard.
Onlan birer ikier toplad.
Hepsi zeki, kabiliyetliydiler.
Bylece yeryznn, peygamberler dnda, ilk retmeni oldu... Talebeleri azd... Fakat
zamanla oaldlar.
Derslerini aka veremiyordu.
Halkn basks ard.
Talebelerinin kimi oban, kimi avc yahut iftiydi. Bir gn nce, ertesi sabah nerede
buluacaklarn kararlyordu.
dris memnundu.
Talebeler memnundu.
66

Ele aldklar konulan tartyorlar, birlikte keif ve icatlarda bulunuyorlard.

Her eit ilimde bulular hzlanmt.
Madenden, canllara kadar, trl varlk zerinde
i.....yorlar, fizik ve kimyada, astronomide basanlar kaAH myorlard.
Topluca dnme, muhakeme kabiliyetleri gelimi-
Kmumalan bir dzene girmi, hitabetleri gzellemii.
ler geen gn, talebelerin arasna yenileri katinin
Bylece, dris, eyrek yz yl daha geirdi ve yz
plrml be yanda oldu.
* *

Bir sabah, kararlatrdktan yerde talebelerini bek-n, pek aznn geldiini grd. < IH enler bir
hotular. lk sk evrelerine bakyorlard. Ill. .'Krmadan edemedi: mlen (izahlnz?.. Bu
rkekliiniz niindir?..

niiMi anlatt
VIlHerimiz cehalettedir... Bizim toplalrmlyorlr tlerimiz aksyormu szl nl.it gelmeyen arkada nur' limt ka kere de-k'..,li|'. sylediniz.
.im yledir. dediler.
Imlil Hilelerinizin hrnl niindir?..N iden birisi ilendi:
67

Cehalet bilir misin

Neye benzer...
Rengi yalanc,
Durgunluu sahte
Bir sudur o.
Kaplrsn ekiciliine.
Kysnda yerleirsin...
Bu yeter.
Anszn kabartr,
Kprr taar bulunarak
Kocamadan
Yutulursun derinliklerine.
Bazan da kendin girersin iine.
Serinleyeyim derken
Bala saplanrsn.
Ayaklarna dolanan
Yosunlar zmek ne mmkn artk!
Dier bir talebe ald sz:
nsan glgeyi pek sever. Nerde bir yeil dal bulsa Serilir altna.
Hele cehalet aacnn glgesi Pek sreklidir.
Gne istedii kadar gezinsin... Ksaltamaz, silemez Karalm.
-Altndakiler gevedikce gever. Sanki kirpiklerine Batman batman uyku aslmtr. Cehalet, O insan
etiyle beslenen aa,
68
Nihayet vaktini kollar.
Dallarn uzatr,
Kapar aldattn,
Kemiklerini kra kra
iner hviyetini...
Biz yolcular,
O aa altnda.
Kusulan artklar grrz de
bret almayz...
Ayn maceray yaamak iin
Mola veririz.
dris, talebelerini braksa, saatlerce ilhamlanacak- nm anlad... Elini kaldrp konuanlar durdurdu.
Henz mesele tam aklanmamt.
Kalkn, btn inanlarna ramen, yenilikleri, renip dilmeyi yadrgadklar bir gerekti. Yllar boyu,
d-v\n ve dlfter bilginlerin keif ve icatlar karsnda, fay-. nltymcaya kadar rpnlar unutulacak
gibi de|lldl
ununa bile gz atmak yeterdi bunu hatrlailI

il il < 1111 m < 11 ;. i bir ey vard. Kn hepsi, artk biliyorlard,

inin drl
linde toplanarak
l Mh gibi, icatlarda
..... i .imlklurn duymutu.
' |'l II l

m l.liN.i.'jt.l.

mi iiichlre bu dn niindi?.. topluca bir fit veren olacakt. Ind tdris... Sordu: l m
sanmayn... Bana bahaneyi haber ve 69

Talebeler birbirlerine baktlar.

Kzardlar.
En kkleri cesur kt.. Anlatt:
Sen bize sihir ve by retiyormusun ey dris.
Evet?..
Yetmez mi?..
Misalleri nedir?..
Geenlerde bir ka yaraya kf ekip kurutmutun ya.. Buna parmak bastlar...
Fakat yaralar tekrar almad... Bu bir tedavidir.
Anlatamadk...
Benzeri bulular var.
Artk dierleri de cesaretlenmilerdi.
Saymaya baladlar:
Sen bizi bir erre let etmek iin hazrlamaktay-msn.
Nedir o er?..
Kabil soyunun yaptklarndan ileriymi.
Ne gibi?..
Kafana uygun bir mmet toplayp gecekmisin. Bunun hazrln yapyormusun.
Yalan!..
Elbette yalan... Fakat inandrmak mmkn deil. Dedikodu yayld bir kere... nlemek pek gtr.
Gryorsun ey dris, t soyundan olmayanlar, sapklkta birbirleriyle yara giritiler. t soyu olan
bizler henz zayiat vermedik... Atalarmz ekiniyor, buna senin sebep olacandan.
Daha konuacaklard phesiz... Arkalarnda bir grlt oldu. Baktlar... Kadnl erkekli bir gurup
kendi taraflarna kouuyorlard. Ellerinde talar, sopalar vard.
Uzaktan dilerini gsterdiler:
te ite... Sapklarn ba orada. 70 idris, gelenleri szd.
Zekiydi... Kendini ilme vermiti ama, gnn politikasn takip ederdi.
< '.lenlerin iinde yuvarlak denecek biimde iman birisi vard. dris, ayaa kalkarken ona doru
ilerledi.
Hkmn verdi:
Btn bunlar senin bann altndan kyor ey /.nrem. dedi.
Zorem, hemen itham reddetti:
Hayr... Ben ayrc deil, birletiriciyim.
Babam Yerd'le olan hkmdarlk mcadelen byle bir yola dklmemeliydi... Doru yoldan alp
halk kendine balasaydn.
Zorem'le gelenler, sopa ve talarn ellerinden brakmamlard ama, durmulard.
dris gzel konuurdu:... Sesi gr, inandrc ve tatlyd.
Devam etti:
Sende doymayan bir nefis var... Onu zptedemi-yorsun. Gnaha kadar srkleniyorsun... Korkarm
ki. t soyundan ilk saptacaklardan olacaksn. Nedir ektiin fitne ve iftira tohumlar?..
Benim nefsim toktur.
Hayr, deildir... Senelerden beri hkmdarlk peindesin... ster soyumuzdan olsun, ister olmasn,
halk babam Yerd'den memnun.. Zor kullanmadan balarna gemitir.. Ka kere makam iin
altnsa, her seferinde halk seni istemedi. imdi bu uurda tehlikeli yollara saptn... Ben ilmimi niin
erre alet edeyim?.. Bir byc, sihirbaz olaym?.. Hele Kabil soyuna zenip, benzeri bir mmet
kurmak... Bunna nasl dilin varyor?.. Senin maksadn anlyorum... Babam Yerd'le baa kamacim...
71

Benim ilerde vas olacam hesaplayarak, imdiden harcama arelerine ba vurdun.

Sen kuruntudasn ey dris!..
O halde nedir bu isyan?.. mmetimiz ilk defa by-lesini gryor... Nerdeyse kan
dkeceksin.
Sen ilmin faydaszndasn... Evlatlarmz da oyalyorsun... Halbuki onlarn almalar
lzmdr... Hayvanlar .tarlalar, avlar, adamlarn bekliyor.
Dne kadar, herkes ocuklarn isteyerek gnderiyordu. imdi mi zarar anlald?. Hem
genler ilerinden geri kalmyorlar
Zorem, cevap veremedi... Sertleip diklendi:
Sana ihtar ediyorum ey dris!.. Artk bu ders dediin aylakla evlatlarmz srkleme...
Hatt kendin
bile dzel.
Karamazsn... Asl sen, gizli gizli, t soyu dn-dakilerle buluma... Kiminle
bulusan,'bakyorum ertesi gn le gyor. Maksadn o yoldan da babam Yerd'-in
hkmdarln sarsmaktr.
Zorem'le gelenler, uyanm olacaklard.
Sylendiler.
dris onlara sordu:
Belki bunu siz de farkettiniz kardelerim.
Doruladlar:
Evet... Hep yle oldu.
Peki, peinden geliiniz niindi?..
Kandrldk ey dris!..
Uyanmanz iin benim konumam m lzmd?..
Demek yle... nk Hkmdarmz Yerd sana adn verirken sabrl, basiretli, bilgin,
retmen olacan ilhamlam.
Arkadan bakalar da gelmilerdi.
Konuanian desteklediler:
72

Ey dris!.. Bu adam gnlerden beri aklmz eldi durdu... Bir taraftan Kabil iin alt, dier
taraftan seni hedef ald. Sanrz sevgili Allah'mzn emirleri, nurdan yumruklar olup, beynini
sarssalar yine dzelmez.
dris, bir garip gld:
Ama peine taklmsnz... Gnlerden beri iini okumadnz da, u birka dakika m yetti
buna?..
Biz de ayn aknlk iindeyiz... Seni uzaktan grr grmez fikrimiz deiti.
dris, Zorem'e dnd... Kararn syledi: Seni babam Yerd'e ikayet edeceim... Cezana
katlanacaksn. Ortal kartrmaya, hele has kullarn huzurunu bozmaya, tekaml, onun
getirecei medeniyeti durdurmaya hakkn yoktur... Seni buralarda zorla tutan ne var... te
usuz bucaksz l karsnda duruyor... stersen git...
Zorem yine diklendi: Beni kimse kovamaz.
Elbette... Fakat rahat durmak artyla. Esasen karar babam hkmdar Yerd verecektir. O,
maara az kadar ak hrsn kapat. Hrs, hibir zaman insan erefe gtrmez... Aksine
zerindeki inan erefini soyar... plak brakr... Yeryz ikbali, madde sevgisi, Kabil'e ne
yapt?.. te soyu sapk ve periandr... En byk eref iman ykseklii, pekliidir ...Bunu
kazan ki, yeryz erefleri maddeden ksnlar, nurlamp aydnlansnlar.
Ey insanlar, hakikaten biz sizi bir erkekle bir diiden yarattk. Sizi (srf) birbirinizle
tanmanz iin byk byk cemiyetlere, kk kk kabilelere ayrdk. phesiz ki sizin
Allah nezdinde en erefliniz takvaca en ilerde olannzdr. Hakikaten Allah her eyi bilen, her
eyden haberdar olandr.

(Hucurt: 13)

O srada Zorem aksrd.

Yere siyah pislikler dt.
Halk nce, Zorem'in kan kustuunu sandlar.
Fakat abuk uyandlar... O siyah pislikler, Zorem'in burnundan sramlard.
dris, Zorem'e sokuldu... lgilendi:
Bunlar nedir ey Zorem..
Zorem cevap veremedi.
dris, eilip, Zorem'in burun deliklerine bakt... leri kurum doluydu... Tekrar sordu:
Cevap versene!..
Zorem uydurdu:
Ate flerken oldu.
dris, inanmakta bir sebep grmedi.
O anda, Zorem'in ailesi ileriye kt... Hakikati syledi:
Kocam Zorem, iki yl var ki, bir huy. peydahlad.
Nasl bir huy?..
Krlardan bir eit ot topluyor... Kurutuyor. Can istedike tenhada yakyor... Dumann burnuna
ekiyor.
Kazanc nedir?..
Bir keresinde bana da zorla yaptrd... Bam dnd... Akimi kant. Kendisi alm, yapamaynca,
deliriyor...
O duman gzlerini yakmyor mu?..
Kamla burnuna ekiyor... Hatt kam, derisine baldr... Kuruttuu ot da yle.
dris anszn Zorem'e atld... Belindeki deriyi aratrd. Ot ve kam kard.
nceledi, koklad... Sonra talebelerine dnd :
Bu otu tandnz sanrm... Geenlerde bir koyun yemiti de saptmt.
dris, Zorem'den renmek istedi: 74
Otu kurutup yakman bir tesadf mdr, yoksa buldun mu?..
Hatrlamyorum...
Bu sarho eden, akl alan, otlarn iki gibi yasak olduunu bilirsin... dem (A.S.) m eriatnda
yoktu... Ancak Kabil soyu, nimetleri zehir yapar... Ve onlara kul olur.
Zararn grmedim.
Daha nasl greceksin?.. Seni bu isyana, fitnelere, srkleyen nedir?.. Akl, vicdan brakmam.
Yoksa Kabil soyuyla temasta msn?.. Onlar m bunu sana verdiler?.. mmetimizi altrp saptmak
istediler?..
Zorem'in gzleri bulanm, kaymt... Az sulanyordu. Dudaklar, enesi, titriyordu.
Bir nra att... dris'in elinden otu ve kam kapt... Bayr aa kat... Halk koup yakalamak istediler.
dris durdurdu.
Zorem, emniyetini salayacak kadar aldktan sonra, acele otu yakt... Burnuna kamla ekti.
Artk kendine gelmiti.
Yukardan bakanlara kahkahalar savurdu.
Bu arada ne olduunu, kime altn aa vurdu:
Ey dris!.. Akll ve bilgin geinirsin ama, insana en byk zevki veren u ottan bile habersizsin...
Evet, KAbil soyuyla temastaym... Bunu onlardan aldm... Dallar kandran benim... Belki aranzdan
ayrlmam dolaysyla, emelim gecikecek... Akl olan peime dsn... Yoksa nasl olsa yaknda,
ldekiler dalan basacaklar... O zaman, aman tanmam... yi bildin, yalnz babann u kynde deil,
btn dalarda tek hkmdar ben olacam... Gerekirse peygamberliimi iln edeceim... Ate gibi
kuvvet var m?.. Tututurduu ottan kan duman bile bakn nasl bir nimet oluyor?..
75

Halk daha fazla dinlemeye tahamml edemedi.. Ta vurup Zorem'i kardlar

dris pek zgnd.
nk imdiye kadar dalardan ayrlanlar baka laryd. t soyundan saptan ki insan Zorem'di.
dris'in ocukluk arkada Miske de oradayd.
Havay yumuatmak iin teselli yollu ilhamland:
Merakn kimedir?.. Hayretin niindir?.. Gnete bile yp titreyen kimse Nasl yola gelir?.. Aklna
kavuur?.. Elbette aracan ii yapacakt. Isnmak iin Devesinin Karnn yaracak, ine girecekti.
Sonra da,
Devenin kalkmamasna,
Yrmemesine,
Dourmamasna,
St vermemesine
Mna bulamayacak, hay slanacakt.
O halde brak gitsin...
Her varlk
Yatana, toprana, yakr,
Dikktat etmez misin ki
Kurtlar, akrepler, solucanlar,
yan ve ylanlar
Gizlide yaarlar irkin irkin?..
76

IV
YARINLAR N
dris, Zorem'in kan akama kadar aklndan karamad.
t soyundan ilk saptmaya kendisinin sebep olduunu sanyordu. Zorem, tynetini, hviyetini dna
vurmutu ama, dris baka trl kalsa belki ilerde tekrar inan yoluna dnerdi.
dris, bunu ve benzerlerini kura kura, akam g etti. Hemen kye dnd. Srsn abuk ala
ekti.Babas Hkmdar Yerd'e kotu.
Kara sand haberi verdi:
Ey Babam!. t soyundan ilk sapk kt... Yani bizim soyumuzdan... Zorem'dir o... Kat, Sebep de
benim.
Hkmdar Yer gld zlecei yerde: Hepsini rendim... Niin sebep sen oluyorsun?.. Kan, beyni,
zehirli otlarn isleriyle kararm, rm bir insan hibir kimse kurtaramazd... O, Kabil soyunun
iimize hazrlad bir akrepti... Fakat Hazreti Allah vaktinde yetiti... Sen zeka ve ilhamlarnla bunu
aydnlattn... Tekdir deil, takdir edilmen lzmdr.:. Ey olum, unu unutma ki yarn iin emek
verenler asla mahzun olmazlar... nk kendilerine almyorlar... Topluma ter dkyorlar.
_ 77 _

Beni sevindirdin ey babam!..

Daha da sevindireceim.
yle mi?..
Bir mjdem var?.. Atamz t bu sralarda ka yandadr?
Ben yz yam atm... Doduumda be yz altm yanda olduunu sylemitin
Dorudur... Ey olum, bunlar niin hatrlatyorum biliyor musun?.. Atamz t imdi
altyzelli yam at... ocukluundan beri, emeini, insanlara ev yapmakta toplamt...
Meer yirmi be yl kadar nce bulmu... Ve imdi de Mekke'de ilk ky ykselmi... EI-Firdevs Ky.
Bana izin ver ey babam!. Gidip greyim, reneyim.
Elbette... Sen de hayra koan bir insansn... Baarszlkla geen yllardan rkme!..
Buna alyorum...
Ey olum!. Doduun gn dn gibi hatrlyorum... Sap tanlar grdke, asla olum olsun
istememitim. Fakat yzn grp havana girince deitim. phesiz Allah'nm
ilhamydlar... Gzlerimin nne limler gsldi... lmini kskanan yahut serde kullananlar
deil... Hayra harcayp, retenler, ders verenler... Bylelikle yarnlar iin hazrlk yapanlar.
Basireti, tedbiri, ileri grll ve sabr da dndm... O anda ismin dris (Ahnud)
kelimesiyle, bu ilhamlarndan zetlenerek, dudaklarmdan dkld. Hakikaten ey dris, ismini
utandrmadn...
dris, babas Yerd'i sonuna kadar dinledi. Bir buluunu anlatt:
Ey Babam!.. Pek gzel ve doru konutun. Bilmem hi dikkat etmeye vakit buldun mu?..
Ben farkettim. nsanlarn yzde sekseninin geleceine, ahlk, meslek, ve karekterine, isimleri
tesir ediyor.
78 '
Hkmdar Yerd hayretteydi... yle midir?.. dedi.
Peinden bir ok yaknlarnn isimlerini sayd, hviyetlerini dnd... Yz gld:
Haklsn ey dris!.. Acaba bu nedendir?..
sim de, bir terbiye vastasdr ey babam!.. ocuk gzn at andan itibaren, ismini
duyar... Artk o, derisi gibi kendisine yapktr... Pek farketmez ama, akl gizli-alr, isminin
gerektii ekilde onu terbiye eder.
Bu byk bir bulutur ey olum!.. O halde evltlarmza daima hayra hizmet eden isimler
takmalyz.
Bu muhakkak...
Hkmdar Yerd buluu hemen baka konular zerine faydalandrmak istedi. Sordu:
Bunu gelitirip deriletirdin mi ey dris?..
Evet... u kanaate vardm... retilecek ey daima tekrarlanmaldr... Bir kereyle
savuturumamadr. Btn ilimler, sevgili Allah'mza giden, vahdaniyeti bulduran, nurdan
yollardr. O halde her eyde, bkp usanmadan titizlik gstermek lzmdr.
Sabr?..
Tamam ey babam!.. renmede sabr, retmede sabr. nk Hazreti Allah, her insann
kaderine ayn derecede akl ve idrak yazmamtr... Birisi abuk kavrar, yahut kavratr... Bir
dieri gecikir. Fakat sabrla, bu ak kapatlr... Herkes anlattm nurlu yollardan ilerler... Tek
sevilecee kavuur. Yaratlma sebebimiz de bu deil midir?.. Hazreti Allah, bizi yeryzne
sald. Gurbette brakt. Lkin yle kuvvetlerle kuandrd ki, kaybolmamz mmkn deildir
Dileyen, kimi ksa yoldan, kimi uzun yoldan dolanr, son evine ular... Ne gurbet kalr, ne
sla.
Hkmdar Yerd, hayranlkla olunu dinliyordu. Hi sussun istemiyordu.
79

dris devam etti:

nsanln, vicdan, ahlk ve faziletin, bir trls de bencil olmamaktr... Gittii
vahdaniyet yoluna toplumu da srklemektir... Vazifesinin eksiksiz yapl. Buna,
gnmze almak yetmez. Yarnlarn insann hazrlamalyz.
tdris'in ocukluk ve gaye arkada Miske gelmiti o anda Bir tarafa ekilip, baba olu
dinledi.
Idris susunca, Yerd ona ainalk etti:
Ey hayr yolcusu Miske!.. Olumu dinledin sanrm?.. Fikrin nedir?..
Miske, her zamanki gibi, iirle cevap verdi:
Yolculua bizi topluca karann
Bir maksad olmal deil miydi?
Bunu emretmedi ama.
Dikseydik, bir az kafa yorardk
Bulurduk gecikmeden.
Belki de arzusu byleydi sahibimizin.
Sen lde giderken.
Frtnann geleceini sezip Snabilir sin bir maaraya. Fakat yol arkadalarn Haberli etmeli deil misin?..
Hele maara bykse, Bencillik niindir?..
man aacnn yeil glgesindesin.
Bakalar da var.
Kabil soyu gibi canavarlar
Uluyarak sadrnca
Aaca kp cann kurtarmak yetimez.
Aada bekleenleri tekmeleyeceine,
Kolunu uzat, kurtarmaya al.
80

Dnya nimetleri, dn olduu gibi,

Bugn de, yarn da,
Ne yalnz senindi, ne benim...
Hepimizi/idi.
Birlikte glecek, dertleneceiz...
Birlikte yorulup terliyeceiz.
Balangcmza, etele verip ilerleyeceiz.
Sanrmsn ki son durakta
Sorguya ekitmiyeceiz?'.'.
Yolda braktklarmzn,
lgilenmediklerimizin
Hesab sorulmayacak?..
Mmkn mdr bu, asla!..
ok terletileceiz. .
Kimimiz muratlanrken,
Kimimiz gzyalarmzn
Ate alan deryalarnda rptnacak.

Hkmdar Yerd ile dris, Mike'yi can kulayla dinliyorlard... Szlerini bitirince,
kucaklamadan edemediler
Hkmdar Yerd, iiri dinlerken bir mevzuu hatrlamt. Bunu at:
Ey idris!.. Yurdumuzda yollar armamak iin dikmeyi dndn talar pek ie yarad.
Fakat bu sefer baka bir zorluk kt... Yalnz talara bakanlar, hedeflerinden bakalarna
sapyorlar.
dris kabul etti:
Dorudur...
aresini buldun mu?..
Evet... eit are buldum... lerinden en iyisini semek tecrbeye kalyor.
81

Hz. dria 6

Nedir bunlar?..
Birincisi, her kye giden yolu baka biimde talarla iaretlemektir... kincisi, ayr renkte ta
kullanmaktr... Sonuncusu da talann zerine trl trl izgiler izmektir ...Bu, kayalara yaplabilir.
Tatbik ettireceim. Hangisi tutarsa onu kabul ederiz.
Fakat bunlarn faydas kadar zararlar da var.
Ne gibi?..
Dmanlarmz Kabil soyu, iimize szdlar... M'-minleri nasl ihtiraslarn kamlayarak
saptyorlarsa, talann ekil, renk, yer ve iaretlerini deitirip yaama hrriyetimizi de yasaklarlar.
Bizi kylerimize mahkm ederler.
Hkmdar Yerd'in can skld... dris'e bir eit sitemde bulundu:
Pek ileriye gitmedin mi ey olum'?.. Seni vehmine kaplm grmek istemezdim.
Vehim deil ay babam!.. Basirettir bu... leriyi grp tedbir almaktr.
Hkmdar Yerd oluna hak verdi. Gld de:
Sen nasl bir mal satcssn ki, maln veceine knyorsun?.. Hem yeni bululardan bahsettin, hem
zararlarn saydn.
Hakikat gizlenemez ey babam!.. Fakat muhakkak ki en iyi tedbir bulunacaktr... Bu belki bana, belki
bakalarna nasiptir. u bir gerektir, ister tatan, ister insandan 'olsun, klavuzlar sreksiz arelerdir.
Yine biz dada olduumuz iin, pek yolumuzu armyoruz. Deitirilmesi mmkn olmayan dereler,
vadiler, tepeler, istikmetimize yardmc oluyorlar... Bir de l dn!..
Kabul ediyorum.
82

d La, babasn daha fazla yormak istemedi... Dant

By babam!.. Bu gece Mekke'ye hareket edebilir a?..
im gece mi?.. Hayr. Yarn bir kafile gidecek, ona || i Mu un...
m yet yledir ama, kafileyle giderken yoleulu- 111 a ydalanamyorum... [aklsn...
Mljl'.- bana yeter...
Kili umdur Yerd, pek dnmedi... Kabul etti... mi dr anlatt :
iyn hizmet eden bir lim, bin cahilden daha nnetdedir... Olur, gidin... Ancak, hare- .... , hiMil i',r.
lm!.,i)

' doftn, mehtap klar altnda '" ."" du.r ilci insan yryorlard.
1,1
..... P rilikteydi,
'.m.a bn/.iyordu... Yldzlar Iflhl nl.'.mrJdcr
di
seyahat edilmezdi. 11 11 HK klavuzu yoktu. a bunu hatrlatt:
tdrlB.. Yolumuz hayli uzun ...Geceyi semek-lgncenl bir trl bulamadm. Fakat daima sana
Hiut. L'ttigim iin, kabulde tereddt gstermedim. "Habam hkmdar Yerd de yle yapt. "Hele o,
byk bir fedarkarlkta bolundu.
83

dris durdu... Gkyzne srarla bakt. Gndz yrynde kolaylklarmz var... dedi.
Gne, su-balarnn yaknln haber veren kular... Belirli yeryz ekilleri yani tepeler ve
vadiler... Bunlar, yolcular vahadan vahaya, ok kere selmetle ulatryor.
Btn klavuz bolluuna ramen, l hakikaten tehlikelidir... Hele byk frtnalarda kum
tepeleri yer deitirdike.
Ben una inanyorum ki, Hazreti Allah, bize deimez areler hazrlamtr... Onlara
sarndka yeryznde, tarlamzdaym gibi, rahata, kaybolmadan, zaman israf etmeden
dolaabiliriz. Fakat birbirimize girmekten, ihtiraslarmza kul olmaktan, areleri bulmakta,
gecikiyoruz... Allah'n varln haykran sebeplere deil, geriye doru ekiliyorua.
Mevzuu dattn sanrm... Gece seyehat zerin-deydik.
Aklmda bu... Konuacaktm. u gkyzne bak ey Miske!.. Sanki bir portakal
bahesindeyiz... San san meyvalar guruplanmlar... Elimizi uzatmamz bekle-iyorlar.
Srlann zp faydalanmak?..
Evet... Bunu kastettim. Seneler ncesinden beri, yeryznde mevsimler deiikliini bulmu,
devaml inceliyoruz. Yeryznde eitli blgelerde, yamur, rzgr, scak-souk ve benzerleri
baka bakadr... klimler ayn karakter tayorlar. Bulutlarn gelii, boanmas, topranrahmeti imesi, fazlalann buharlamas, bereket aylar... Bakalar da yle... Deimez bir
intizamla cereyan ediyor. Biz de bunlar rendike, hazrlkla-nmz, iimizi
ayarlayabiliyoruz... Kimdir btn olay-lan idare eden?.. En kk bir saptma yaptrmayan?..
ki ey dahi, bana buyruk kesseydi, bu intizam altst olurdu. O halde sonu Hazreti
Allah'da ve vahdaniyetinde geree kavuuyor.
84

phesiz ey dris!..
Hanidir aklm kurcalamaktadr... Yerle gk ay* ulu- grnte... Fakat birbirlerine .sk
skya baldrlar. Hele yeryznn kaderi tamamen gklerin elin-<i<<ir. Bir an iin gnein
yokluunu dn... Devaml ftcelcr... Karanlk. Yahut aksini hayal et. Ne olurdu?..
Yaanmazd... nk hayat artlan kalkard.)
"Ben baz bulularm anlatacam ey Miske!.. < i>'kyznde durucu ve gezici yldzlar var...
Bunlar gu-ruplnmlar... Muayyen zaman geince gidiyor yahut
orlar. Ruhumuzla sk bir balantlar oluyor...
I zekmza, keder ve sevincimize hkmediyorlar, i.nn da hareketleri saptmyor.
Aksamyor. Btn bir gkyz aralk ve uzaklklan adm farketmeden, yldzlanyla nasl
akp, gider?.. Duranlar istirahatten hkmyorlar, akanlar yorulup mola vermiyorlar. ok
dndm... Yoksa yeryz mdr gerekte hareket eden?.. Nasl olur? Bunu hissetmez
miydik?.. Ayn yldzlarla karlamamz mmkn myd?.. Ksacas, '> ilmesi gereken
ok srlar var gkyznde. Onlar v Intizamlarn salayan Allah, tek bir Allah deil de n.,in'
K.bil soyunun atei, hele ta odun paralan i'Hii olabllll mi? Onlar, gnei en byk
grdler. , kandlar
Halbuki bu muhteem sema valldr?.. ulM.m. daha ok
gveniyor.

yledir... Seyahatlar iin, gecede gndzden ok yardmclar var... u yldzlar, yurdumuzda

oraya buraya diktiimiz iaret talar gibidirler. Btn i mevsimlerini, zamanlarn
hesaplamakta. nk o vakitde hep ayn yerdedirler. Bilhassa u kmedeki parlak yldz beni
pek ilgilendirdi... Yurdumuzda ok inceleme yaptm... Kuzeyden sapmyor... Mekke'ye
gidiimizi
85

geceye getirmeme bundandr. Bakalm buluum dorumudur?..

Miske heyecanland. dris'i kucaklad. Tebrik etti:
Eer fikrin olursa, insanlara byk bir hizmette bulunacaksn ey dris!.. Artk her blgede o
yldza gre hareket edilir. Hele lde scaktan korunarak yrnr. Bunu anlamtm... His ve
ilhamnla ilerlemediini biliyordum... Henz saptmadk... Yurdumuz ile Mekke arasndaki
vahalar elimizle koymu gibi bulduk. Demek ki doru.
dris i geirdi:
yle olacama inanyorum.. Fakat her bilgiyi aklda tutmak pek g... ocuklarmz,
srlerimizi sayabiliyoruz... Artk eksilenleri akldan hesaplyoruz... Lkin byk
meselelerde, u gkyz gibi, fazla hesaba, muhayyilede ekillendirmeye, lzum var.
Bazan kuma, topraa iziyorsun ey-dris!..
Neye yarar!.. Siliniyorlar. Kalmadlar onlar ve gerektii zaman ba vurulmaldr.
Miske zld:
Grenler seni aylak dolayor sanrlar... Halbuki ban iinde nasl kyasya bir alma
yapldndan habersizler. Bana kalrsa tek bir mesele zerinde gezin, fazla yorulma.
Elimde deil... Karma kan her eyle ilgilenmekten zevk alyorum...
Hep hazrlk... Yannlar iin nurlu yollar... Allah'a kavuturacak imknlar.
Hangi ilim bu sonucu vermiyor ey Miske?.. Peygamberimizin eliliini yapt eriatler,
dnce, ruh ilmi, hesap, her trl bilgisiyle yeryz ve gkyz, ilhamlar, bunu
sylemiyorlar m?..
Madenler bile.
86

Evet evet... Neye el atsak O var... Bir kum tanesinin hilkat sebebinde bile.
lhamlarmz, iirlerimiz, o byk akn nuruyla sr-lk linidir... Sevgilerin toplamdr
Hazreti Allah ...Ey d- ien de u sonuca ulatm ki, her eyi sevmeye mecburuz... Sevgi
okluundaki insan, daima Allah'nn Ilgndadr.
Gzel!.. Btn bir kinatn amaz bir intizam, hrmet ve minnetdarlkla hayatn srdrl
gere-arsnda, biz insanlar, evet yalnz biz, karakter delillideyiz. Bu ahane gzelliklere ayak
uyduram- uz... Bozuyoruz.
Faydal, gnl doyurucu, mevzular konutuk.
Neye yarar!.. ok kere aynsn tekrarlayamyoruz. Mesela sen sk sk ilhamlanrsn... Bu
iirlerini derhal unutursun. Ezberlersen de eksiktir. lmin, ilhamn zap-tedilmesi lzmdr.
Ey dris!.. Senin ban sanki bir daarcktr... Sk ;.k ayor, umulmayan nimetler seriyorsun
sofraya... YL r neler dolu?..
"Hele sabah olsun... Anlatacaklarm var.
.(Pek ;;a hrlsn ey dris!..
..."..ln i' M/H hr rehberdir!..
:; .ll.

Yolcularn :lAl, kuvvet ve kudret kayna, sabrlarnn anahtar, ark sylemekti. Bu

gerek yzyllar ncesinden anlalmt... Bilerek veya bilmeyerek ba vurulurdu. Miske de
yle yapt.
arksn bir hayal hikayesinden ilhamland: Belliydi, btn arzusu, dris'in banda gezinen,
arlk veren, meseleleri hafifletmekti:
87

Neler olmad ki!.. Esintinin pe okaya Getirip topraa brakt kck sar toz Sanki byledi evresini.
Hele esinti onun
Hikyesini anlatnca.
Yerde ne varsa yara giritiler.
Titrediler zerine,
Nerdeyse ldracaklard sevinlerinden.
Toprak ald... Beik olup sard sarmalad. Gnlerce lk ninnileriyle Uyutup oyalad... zn diri tuttu.
Bahara karken Bir bulut durdu zerinde... Boand beiine... Iklar szld aradan. Uyandrdlar acele
acele.
atlad sar tozun dudaklar. Toprak hazrlamt yiyeceini. Analn snrsz heyecanyla Emzirdi nesi varsa...
Esirgemedi, kskanmad.
Bir sabah hareketlendi Sar tozdaki merak... tti zerindeki rty. Ykseldi topraktan yeil yeil. Allah'a uzanan
muratt o.
88

Su, k, toprak Elele verdiler... Murat beslediler. Dalland yaprakland hzla. Emekleri bo karmad.
Yine bir sabah Dallar iektendi al al. Esintinin anlatt Hikyede yalan yanl Yoktu demek.
Toprak heyecanlyd... Yeni esintilerin ieklerdeki sar tozu Serpmesini diliyordu... Bkmt esmerliinden.
Frsat kalmad...
lk nce hoyrat bir el
Krd dallar...
Bir bakas tututurdu gvdesini.
Isnd alevinde.
Bekleye dursunlar artk
Su, k ve toprak,
Sar bir tozu daha...
Ayn cinayeti ileyecek deil miydi insan,
syan edip Allah'a.
#**

Gn mt.
dris durdu: Uyku molas verelim mi ey Miske?..

Bir su basndaydlar.
. Miske memnundu:
Klavuz yaptn yldz seni aldatmad...') Cevabn verdi.
Sonra uydu dris'in teklifine:
Evet uyuyalm... u aa alt nasl?..
Ykandlar, yemek yediler, su itiler ve nihayet uyudular.
Tekrar ilk uyanan dris oldu.
zerlerinden glge ekilmi, gnete kalmlard.
dris, durumu Mike'ye haber vermek istedi... Ona dnd. Fakat o anda da ayaa srad. Mike'nin
yz, kollar, gs, plak neresi grnyorsa morarm ve imiti... Hele omuzba!. rk bir
siyahlktayd.
dris, slak baklarm evresinde gezdirdi.
Aradn bulamad ama, kumlann zerinde, iri bir ylann izine rastlad.
Demek uyuduklarnn ilk saatinde ylan gelmi, Mi-ke'yi zehirlemiti... Belki Miske, yorgunluun
verdii arlkla, sadece yle bir kvranmt... O kadar. Aksi halde yapaca grltden uyanrlard.
dris alarken: Kader diyordu. Ylan Mike'yi deil, beni sokabilirdi. En iyi dostumu, fikir ve gaye
arkadam kaybettim. Niin diye sormayacam... Bu, halckm deildir... Allah'mn takdirine sebep
arayamam.
Buna ramen hayfland:
Tedbir almadk... Buralarda ylanlarn kaynat bir gerekti.
Olan olmutu.
dris, Mike'yi aacn altna defnetti.
Bir zaman ba ucuna oturup hatralarnda yaad... mr boyunca has kulluktan ayrlmadna ahadet
ederek, Allah'dan marifet diledi.
Gidecei yol zerinde, ilerde kayalar vard... Onlara |<>i',ru gitti.
Dnyordu:
.Buraya bakalar da gelecekler... Ylanlara yem olacaklar. Niin onlarn varln haber verecek
areden habersizim?.. yle bir iaret yapmalym ki, yolcular grnce uyarlsnlar.
Ne olabilirdi bu iaretler?..
Eskiden de akl yormutu onlara.
nsanlar, ancak birbirleriyle karlatklar zaman konuup anlayorlard... B uyeteri deildi. Ayr
olduklar zamanlarda da anlamal, konumalydlar... Hatt bu an insanlar, gelecek alarn
insanlaryla balant kurmalydlar.
Geceleyin, yolda Mike'ye anlatld gibi, insanlar unutkandrlar... Dndklerini zaptetmezlerse
zarara uruyorlard. Hele bilginler, hesaplar, bulularn akllarna sdramyorlard... Ezberleme kfi
gelmiyordu.
dris'in bu nemli mevzuda yllar sren, fakat aklamad, baz hazrlktan vard. Szde bunlar
sabahleyin Mike'ye anlatacak, insanln en byk ihtiyacn karlayacak buluunu iln edecekti.
Kn uygun yer de, imdi gitmekte olduu kayalkt.
Il i-, hedefine varnca, biraz dinlendi. .. m arasnda dolat.
atlak l>u akmakta kayas nnde durdu. Vura, kra paralad... Aralarndan kskye benzerleri
toplad... Ularn sivriltti.
Yz dz ve pek olmayan baka bir kayaya gitti. Elindeki talarla izdi kayay... Arzulad derinlikte
izler elde edemeyince, hafif hafif vurarak, izleri belirtti.
Henz Mike'yi unutmamt ama, yz aydnlad... Sebebini haykrd:
9i _

LK KALEM YAPTIM... Ey Allah'm!.. Bana yardm et!.. Her ey bugnk ve yarnki

kullarn iindir.
dris, nce rakamlarda alt.
Esasen insanlar yeteri kadar mikdarda say sayyorlard... Mesel yediye kadar gidiyorlar,
sonra fazlay bunun katlaryla hesap ediyorlard... Bir sr, sr... diye hayvanlarn
miktarn anlatyorlard.. Ve daha baka benzerlerini syleiyorlard.
dris, rakamlarda bunu yeterli grmemiti.
Zihnen alarak, kum zerine ekillerini izerek, rakamlara hviyetlerini buldurmutu.
enmedi... Geceye kadar, kayaya rakamlar kazd... Toplama ve karmalar yapt.
Matematik'in temelini ilemi oldu kayaya. Baz unumak istemedii astronomi ekillerini
izdi.
dris ald sonutan memnundu.
lk kalemi icat edendi... imdi de LK MATEMATK LM oluyordu. Esasen o, hangi ilmin
babas deildi ki!.. Uramad, zerine eilmedii, konu yoktu.
dris, Kayalk tepede, aydan fazla kald.
O kadar kendinden gemiti ki, buralarda niin bulunduunu bile hatrlamak istemiyordu.
Hedefi olan Mekke aklndan kmt.
Onu ay uratran, yazya karakterini kazandracak olan Alfabeydi.
lk nce varaklan, durumlarna gre ekillendirmiti. Bu pek zor ve oyalaycyd... Varlk
olmayan kelimeler de vard. Bunlar nas ifade edileceklerdi?..
ala ala, orta bir yol seti.
Kimi varlklar basit ekillerle izdi... Bazlarna ortak iaretler verdi.
Aklna gelen cmleleri kayalara iledi durdu.
92
Biliyordu... LK YAZIYI da icat etmiti ama, yetersizdi.
terde gelitirirdi... nemli olan balangt. Daha ince kalemler yapt... Kemiklere yazd
yazd... Nihayet bir akam st iindekileri dile getirdi: Gnlk ilere cevap verecek hesap
ve yaz kalemleriyle sahifeler, kemikten olabilir. Renkli talar da kullanlr. Toprak zerinde
allr derslerde. Bunlar zamanla silinirler... Fakat kayalara asrlara hitap edecekleri yazmak
da mmkndr... Yahut, dierleri saklanr...
Kararn da syledi:
Artk pek geciktim... Gitmeliyim... Daha Mekke'de ev yapma mini atam t'ten
reneceim... Ne kadar bahtiyarm ki bu sefer yurduma, dolaysyla insanlara, pek faydal
keif ve icatlar gtreceim. Allah'm, bana yardmc ol!.. nsanlarn akl gzlerini a!.. Bana
kar durmasnlar... Talebelerim oalsn... Derslerim aksamasn.
On anda bir grlt duydu dris.
Her zaman yapt gibi, vcdunun plak yerlerini gizlemek istedi... Bir kaya arkasma
ekildi.
Bunu korkudan yapmazd... Ar ve hayas ar ba-ar utanrd.
Gurultuyu karanlar bir ceylan sryd... Geip le doru Rttller.
Idl.- tclunr ncydua knca henz aresini bulamad rtnme konusunu hatrlad. Yine
Allah'na snd:
Ey Allah'm!.. Bana bu nemli meselede yardmc ol!.. Sen en anl ve tek limsin...
Derslerimden faydalandr... nsann kurtuluunda bana den vazifeyi yapaym.
Yola kmadan nce, iledii kayalan bir kere daha gezdi, nlerinde durup inceledi, okudu.
Bakalar nefslerini sefahatla, dnya mal hrsyla 93

doyuruyorlard... dris ise, insanla fayda verecek almalaryla doyuyordu.

Yine anszn ortaln sessizlii bozuldu.
Akam iyice bastrmt.
dris bir kaya zerine kp bakt evresine... Sessizlii bozan kayna, sebebi aratrd. Buldu.
Yz adm kadar aada bir adam oturuyordu.
Dalgn bir hali vard.
Arada ta savuruyordu.
dris, Miske yerine bir yol arkada buldum sanarak mitlendi... Seslendi hemen:
Heyy arkada!.. Sannm yolunu kaybedenlerdensin.
Adam ayaa kalkt... Sevinmiti... Cevap verdi:
Bama gelenleri bir dinlesen!..
Adn nedir?..
Seryaridr Mktab olu Seryar.
Ben de Hkmdar Yerd'in olu dris'im... Dilersen yol arkadal yapabiliriz.
Nasl dilemem!.. ki haftadr bir kuru canlaym. Yalnzlk pek zor ey dris.
Buna, bu kadarma kret... Unutma ki atamz peygamber dem (A.S.) ile Hazreti Havva anamz,
yllarca tek kaldlar yeryznde. Selmete ulamak iin Allah'a teslim olmak, varhm unutmamak
yeter. Ey Seryar!.. Bilir misin ki ben de aydan fazla bir zaman-danberi bu kayalar arasndaym?..
Gemi olsun...
Hem de isteyerek.
Bu tuhaf... Nereye gideceksin?..
Kabe'ye.
94
Sevindim, nk benim de hedefim orasdr.
Maceran nedir?..
Bir kafileye katlmtm... Frtnaya tutulduk... Tepeler yerinden oynadlar... Daldk.
Yaknda m..
Hayr... En az kendi bama drt gn yol yrdm.
Haydi gel de gidelim...
Seryar inanmak istemedi:
Gecenin bastrmak zere olduundan galiba haberli deilsin?..
Haberliyim... Fakat yldzlara bakarak yolumu buluyorum.
Gln, hatt korkun bir iddia.
dris iin iin gld... Son reye ba vurdu:
Sen bilirsin... Ben gitmeye-hazrlanmtm. Haydi Allah'a smarladk.
Seryar, cevap veremedi... dris yrd.
Seryar bir zaman onun arkasndan bakt... Gidiinin oyun olmadn anlaynca, peinden kotu...
Uyard:
Ey dris!.. Bekle, geliyorum... Yalnzlk o kadar canma yetti ki, sonu lm de olsa sana uyacam.
95

V
EREFE EREF KATANLAR
Hz. dris, iki aydan beri Mekke'deydi. Son yolculuk arkada Seryar dnmt yurduna. dris,
bu iki ay iinde, hayatnn pek mutlu gnlerini geirmiti...
Doruydu babas Hkmdar Yerd'in anlattklar.
Hz. t, insanlarn ilk mimar olmu ve ev yapma ilmini bulmutu... El Firdevs adl ilk ky
kurmutu.
imdi de geniletip duruyordu.
dris, yaplan evleri incelemi, kullanlan teknie hayran olmutu... Bizzat alyor,
mimarln inceliini reniyordu.
Fakat mahzundu.
Kalbinde bir krklk vard.
Bu gzel evlere, yz yllara cevap verecek kye, plak insanlar yakmyorlard.
dris rtnme fikrini henz hi kimseye amamt.
Esasen onun huyu byleydi.
Herhangibir ii gerekletirmeden anlatmazd.
Karar vermiti... Yurduna dner dnmez, rtnme meselesini tekrar ele alacakt... Baka
mevzulara dalp ihmal etmeyecekti.
Henz kalem, rakam ve yaz icat ettiini de yayma-mt. Gelitirmeden retmeye niyeti
yoktu.
Fakat sema ilmini (Astronomiyi) ilgilendiren bulularn, hele yldzlardan yol bulmay
aklayacakt.
Bir ar gibiydi dris... Hazreti dem (A.S.) , Hazret! Havva'y, Hz. t'i grmedii,
konumad gn olmuyordu. Grg ve tecrbelerinden, bilgilerinden faydalanyordu.
Onlar da dris'i esasen pek severlerdi. Bulumaia-nyla gzleri, gnlleri almt.
Onlara gre, yalandka olgunlamt dris... Bilgi onu gvenli ve vekarl yapmt.
Kalbindeki, vicdanndaki nurlar ve aklndan taan gerekler, onu gzelletirebildikleri kadar
gzelletirmilerdi.
Bazan coup vahdaniyet zerinde konutuka, bir ak rahmetinde parlyordu.
tvl luv. ahlk ve felsefede gezinince bir uval pamuk rlhl ;kl r.r, m, yun l fiyordu.
um olunca krtlayor, baklar udu
!><>,in r.vn, r.iiynya dehet salyordu.
Hu >.ilin inin lcp.'il de yakyordu dris'e. harici zamanlarnda almad yoktu.
Bilhassa Kabe'ye gidiyor, atas peygamber Hazreti Adem (A.S.) m Cudi dandan, Suriye ve
Filistin'den getirdii talan hayranlkla inceliyordu... Esasen madenlere de pek meraklyd.
Eline ne geerse; toprak, kire, demir, altn gibi, hepsini sudan yahut ateten geirir, zlerini,
yapl srlarn renmee alrd.
Onu imdiye kadar yakndan grmemi, sohbetinde bulunmam olanlar, peine dmlerdi...
Konumak, faydalanmak iin bahaneler aratryorlard.
dris, bilhassa Kabe blgesinde yaayanlarn iinde bir tek sapk bulunmadndan
memnundu... Burada
97

Hz. Idrls T

herkes kardeti... iyle, gcyle meguld... Hrsna uyup Kabil soyu lkesine kaan yoktu.
Baz seyahat merakllar, yahut geimini baka yerde aramay isteyenler kyordu... Fakat bunlar
kuzeye gidiyorlard.
Nihayet bir sabah dris yurduna dnmeye karar verdi.
lk urad Hazreti dem (A.S.) oldu.
zin istedi:
Ey peygamber atam!.. Teneffs ettiin mbarek havada kalmak tek arzumdur... Ne var ki, beni
yolculua iten sebepler ok.
Hazreti dem (A.S.) zld:
Nedir bu sebepler ey hayrl torunum?..
Sana malmdur.
Dinlemek isterdim... Babam m zledin?..
Belki.
Yoksa ailen ve ocuklarn m dnyorsun?..
Belki.
Bu pheli cevaplar niindir?..
Daha nemlisi var ey atam!.. Talebelerim mual-limsiz kaldlar.
Haklsn ey dris!..
Sevgili Allah'mn emrettii yeni eriatler var m?.. Onlar da renmeliyim.
Nazil olanlar biliyorsun.
Ey peygamberim!.. Senden baz ilh bilgiler edinmek arzusundaym... Talebelerime kesin cevap
verip doyuramyorum.
Yasaklanmamlarsa elbette anlatrm... Sor!..
Hazreti Allah, mmetini ibadete davet iin senden sz ald m?. Ondan sonra m peygamber oldun?..
Sana bunu dndren ne oldu?..
---- 98
nk gzel Allah'm o kadar dildir ki, arzu et- kuluna zorla vazife vermez kanaatindeyim. lv8t
ald... Benden sonra gelecek btn peygam-i" ii'iden de alacaktr.
Hatrla o zaman ki biz peygamberlerden tuluk almtk. Senden de, Nuh'clan da, brahim'den de,
.Musa ile Meryem'in olu sa'dan da. (Evet) biz onlardan (yle) sapasalam bir misak aldk.
(Ahzab: 7)
M l.- dertlendi:
Kimbllir misakna, ahitlerine vefaya sadk kalmak i'il <;rpnr yorulursun.
of-,ln' Yardmclarm sen ve senin gibilerdir. ,, .. Allah insan erefiyle yaratt... Sizler o
P.....

I .....hrsnz >

inektedir elbette.
t| ,

lllekte bulunmuyor mu'i 'i .-.i) deil midir?.. Cezalar ' riiifiic (Hiia saracaktr... Ben son na ka- IMHM
mitlenmek mecburiyetindeyim...
l'vvr.alr, insanlara Allah katnda efaati KurtUUarma areler aratrmaktan ylmaz. O
halde (hablblm) peygamberlerden azim sahiplerinin sabrettikleri gibi sen de sabret! Onlar (in azab)
iin acele etme! Onlar tehdit edilmekte olduklar (azab) grecekleri gn sanki kendileri (dnyada)
gndzn bir saatinden baka durmam gibi (olacaklardr.) (Bu yeter) bir teblidir. yle ya t'sklar
gruhundan bakas helak edilir mi? (Asla!).
(Ahkaf: 35)
- 99

dris yine sordu:

Sapklar tarafndan baz tehditler aldn iittim, doru mudur?..
Evet... Buralara kadar gelip, beni yurdumdan -karacaklarm... Kendi dinlerine dndreceklermi...
Fakat Hazreti Allah onlan vakti, vadesi gelince helak edecektir.
O kfredenler, Peygamberlerine (yle) dediler: Elbette ve elbette sizi ya yurdumuzdan karacaz,
yahut mutlak ve mutlak dinimize dneceksiniz: Bunun zerine Rableri kendilerine (o
peygamberlere): O zalimleri muhakkaka helak edeceiz. diye vahyetti.
(brahim: 13)
Demek nusret yakn ve gerektir. Hi phen olmasn... Ancak peygamber olarak
grevlendirilecekleri tek tek mtalaa etme. Onlar pepe-e dizili inciler, yldzlardr... Sonlarn da
ssleyecek elmas, yahut gne beklemektedir. Nusret bu zincirin her incisinde, yldznda
gereklemez. Fakat son peygamberde o kainata gz kamatracak elmas ve gnete hak parlayacak,
btl snecektir... nsanln kouaca nusret budur.
Hatta o peygamberler (kavimlerinin imanndan) mitlerini kesip de onlarn (va'd edildikleri nusret-i
ilahiyye hususunda) muhakkak yalana karldklarm zannettikleri srada onlara nusretimiz yetiip
gelmi, biz kimi dilersek o (yani peygamberler ve tabileri) kurtulua erdirilmitir. Gnahkrlar
gruhundan ise azabmz asla dndrlmeyecektir.
(Yusuf: 110)
100
I dr la merakland:
Ey peygamber atam!.. Sen cennetde bulundun ve II Allah'm sana gelecein srlarn gsterdi, okuttu
,
Evet?..
ereflerin erefi o son Peygamber kimdir?..
Mezun deilim aklamaya.
"Hi deilse zamanm haber ver.
Zaman ne mna ifade eder!.. Vaktini deerlendirenin li nefeslik zaman, tenbel ve sapn mrne
bedri.I
dO aon Peygambere yetiecek miyim dersin?.. eria-lylt amel edeceklere ne mutlu!..
Ad-n (AH) glmsedi. Cevap vermedi ama, dris'in Itrini il] dolu m klarn evirdi li
l
Dnjm nne ndirdi.
UM "i \,, m (\ M ) konuyu deitirdi. Baka bil-'
H i.i-.- r.ilci'lyorlar... Szde Hazre-i. hitap ediyormu... Halbuki gerek
II ir ve gerekse kendi ilhamlaryla onlara devaml lltup ede Uyarr. M'min has kullar bunu idrak
derler.
Ey adem oullan, eer size iinizden ayetlerimi kendinize anlatacak peygamberler gelir ve artk kim
(onlara muhalefetden) saknr ve (nefsini) islah ederse onlar iin hibir korku yoktur. Onlar mahzun da
olacak deillerdir.
(A'raf: 35)
Hazreti dem (A.S.) bilgi vermeye devam etti: Huzurda Hazreti Allah ceza ve mkfatndan nce,
elbette hem kullarna, hem de peygamberlere sora 101

aktr. nk hibir mmet peygambersiz kalmayacaktr. Kullar, peygamber arsna kouup itaat
edip etmediklerini syleyeceklerdir. Peygamberler de tebli vazifesini yapp yapmadklarn haber
vereceklerdir.
Kendilerine (peygamber) gnderilenlere de mutlak soracaz. Onlara gnderilen (peygamber) lere de
her halde soracaz.
(A'raf: 6)
dris dayanamad... Ellerini semaya kaldrd:
Ey Allah'm!.. Sen dilsin... Sen hkimsin!.. Son
anda bile kullarna savunma hakk veriyorsun... Veyl
seni inkr eden bedbahtlara!..
Hazreti dem (A.S.) ile dris, bir ayak sesi duydular.
Baktlar.
Gelen Hazreti Havva'yd, Hazreti it (A.S.) onu izliyordu.
dris ayaa kalkt... Ellerini pt. Oturmalarna yardmc oldu.
Hazreti dem (A.S.) bekletmedi... Haberi verdi:
dris olumuzu yaknda yolcu ediyoruz.
Hazreti Havva raz olmad:
Olmaz... dris bir ka sene burada kalmaldr.
Sebepleri kuvvetli.
Hazreti Havva, dris'e dnd... renmek istedi:
dedir?..
Talebelerim bekliyor.
Yalnz onlar mdr ders grecekler?.. Bir az kendi kendilerine bildiklerini pekletirsinler... Onlarn
yardmyla bakalarn edinsinler.
Dorudur ey annem!.. Ayrca t atamn byk
102
buluunu, ev yapma sanatm gtrecektim.., Yurdumu vnt ndlrecektim.
Bunu peygamberimizle konumutum... it gideHazreti Adem (A.S.) susuyordu... Konuma bitince Kvva'ya bakt... Dant:
Ey Havva! . Senin bir hazrln olmasa bu kadar : ar etmezdin... Sanrm srarn yalnz dris'e olan
evginden deildir.
"Doru... Bana pek ok mracaatlar oldu... dris'in retmenlik yaptn, ilminin enginliini duyanlar
araladlar... Oul ve kzlarn yetitirmek istiyorlar... Hatla kendileri de derslere katlacaklar. Grlyor
ki dris, Hazreti Allah tarafndan dnya srlarn retmek iin tayin edilen, grevlendirilen, ilk
RETMENDR.
Hazreti t (A.S.), Hazreti Havva'nn szlerini tamamlad:
Gkde, gk stnde, Vahdaniyet zerinde, yerde ve yer altnda sakl srlar zmek iznini almtr.
SEMI LM (astronomi). Fizik, Kimya, ksacas her trl ilim ve hikmetin tek seahiyetli ders
vericisidir... GZEL DNR, GZEL KONUUR, FELSEFE ONUNDUR. Burada da bir nesil
yetitirmek, retmenler kazandrmak vazifesidir. Bunlar ilerde artacak sapklarla mcadele edecek,
Kabe'yi koruyacak en kuvvetli silahlarmz olacaktr.
Hazreti dem (A.S.), dris'e: Kararn nedir?.... der gibi bakt. dris boyun bkt:
Arzunuzu emir bilirim ey byklerim!..
Hazreti dem (A.S.) ikaz etti:'
Derslerinde zamanla mukayyed deilsin ey torunum.
dris buna dolaysyla cevap verdi. 103 - -

Zaman hakknda fikirlerini zetleyen ilhamn getirdi:

insan ne hoyrattr!..
En byk hrriyetim olan
Zamana da el att...
Kalbi titremedi bunu yaparken.
Belki de dtvnedl.
Bana ne
Gnein dousuyla
Bat arasna daraltlan gnden?..
Zaman bir hurma dalndaki
Hevenk deildir ki,
Birer ikier yolunsun...
Gemi adl torbaya doldurulsun.
Neden yaadm nefesler
Dn yaplp uzaklasnlar benden?..
Yabanc bakalm birbirimize?..
Unutalm dostluumuzu?..
Neden imdikiler
Bugnde kmelensin?..
Hele geleceklere
Yarn denmesi niindir?..
Bamn derinliklerinde, Damarm gibi zonklayan, uurunu uyank tutan anlarm var. Sezgilerle zlenmitir.
Zaman bu sezgilerdir ite. Dilediim kadar geniletebilirim, Durdururum onlar. Hayatm artar, mrm uzar.
104
Hareketsiz, renksiz bir l m Uludur, hatr aldr?'.. Yoksa ona boalan Bir bulut mu?..
l esirdir... Bulu serbesttir. Zamanda hrriyet, Saadeti hazrlayan inancn Nurlu yollarna kouacak
Baarlarn anahtardr.
**

dris, ilhamlarnda dile getirdii gibi, an'n kymeti zerinde durdu... Harcamad.
Daha o sabah, gnderilen talebelerinin karsna geti.
retmenliine balad.
Burada daha rahat veriyordu derslerini... nk huzur vard... ekinecek, gizlenecek,
saknlacak sapklar, yahut onlar tarafndan kandrlacaklar yoktu.
Kabe'nin glgesindeydi.
nsann yaratlnda ba hikmet, Allah'a kulluk olduuna ve her insann vazifesi, beeri
Kabe'ye doru evirerek onun araclyla Allah' buldurmakta toplandna gre, inancm
yerdeki elle tutulur, gzle grlr vastas Kabe, o ihi nur kayna, elbette dris iin tek
koruyucu glgeydi. Kabe'nin verdii derman, serinlii, huzur ve gveni hibir ey
salayamazd.
Fakat dris burada daha ok utanyordu.
plakl her an hatrna geliyordu.
105

O kadar ki derslerinde bile ok kere dalp gidiyordu.

Hazreti Havva, bo vakitlerinde, sokulur, bir tarafa oturarak derslerini takip ederdi.
Gerek dris'in anlatmasndan, gerekse talebelerin tartmalarndan byk bir haz duyard.
Talebelerin iinde her yata kadm-erkek insanlar vard.
Hazreti Havva, daha imdi imdi anlyordu. nsan renmee pek hevesliydi... Son nefesine kadar bir
eyler doldurmak istiyordu daarcna. Bunun balca is-bat, talebelerin arasnda, ya yedi yz
am, evlat ve torunlarnn saysn unutmu, kimselerin bulunmasyd.
dris, derslerini asla konumakta brakmyordu.
Daima tetkike, aratrmaya nem veriyordu.
Hangi ilim kolu olursa olsun, dnyor dolayor, Allah'n vahdaniyetinde, ona teslimiyette akla
kavuuyordu.
Tetkikler uruna, bazan dris talebelerini peine takyor, Mekke'den uzaklayordu... Gnlerce
dnmedii oluyordu.
Hazreti Havva bu gnlerde sabrszlanyordu.
dris'in dier bir zellii de, derslerini talebelerine yaptrmasyd... Bylece onlarn ilim hrriyetlerini
kstlamyor, gven salayarak, hayata hazrlyordu.
Hazreti Havva, kadnlnn verdii bir n seziyle. derslerin ilk balamas srasnda, rkmt.
dris'i kalmaya zorlayan kendisi olduu halde, ner-deyse piman olacakt.
nk, o can ilk kurulan bu niversitesinde, ilk lim dris, btn ilim dallarnn tek reticisiydi ve
talebelerine yer ve gkyz gereklerini saklamadan, olduu gibi anlatyordu.
106
Dersler ilerledike her ilmin z gn yzne kmt.
Fakat ayrlmlard... Tabiate, tesadflere mal edilmi bir halleri vard. Hatt renenler bir eit
gururdaydlar... htimal gecikmeycek. blis gibi, kendilerine ululuk vehmedeceklerdi.
Hazreti Havva'nn korkusu buydu.
Ana sapkln Kabe'nin yannda patlak vermesinden tel ve endiedeydi.
Hazreti Havva uramad korktuuna.
Henz kendi soyundan reyen bu insanlar, yeryznde ancak sekiz yz senedir yaadklar, sr
zmede bata olduklar halde, armadlar.
nk dris gibi bir klavuzlar vard.
dris onlar derslerinde datmt, serbest brakmt ama, nihayet bilgilerini bir araya getirerek,
hakikate gtrmt.
Hangi ilim dal olursa olsun, ekinmeden tutturuyordu talebelerine... zerine kartarak aratryordu.
Eer yanl bir iaret verse, dmeleri mukadderdi.
Hikmet, felsefe, kimya, astronomi, salk, hitabet, idare, mhendislik gibi ilim dallarnn ularndan
ykseliyordu talebeler. O incecik yerlerden ilerliyorlar, bilgileri arttka, kalnlarna kavuuyorlard.
Nihayet btn bu ilim dallar bir gvdede birleiyor-lard.
O gvde vahdaniyetdi.
Talebeler gvdeye varp sarndklar zaman kurtuluyor, selmete eriyorlard.
Hazreti Havva, artk gururun, emniyet ve itimadn zirvelerinde dolayordu.
Bazan dayanamyor, akamla birlikte Hazreti Adem (A.S.) a kouyor, mjdeliyordu:
07

Ey dem!.. Artk iyice anladm... Kabil soyunun sapkl gelip geicidir... O soyun iinde
retmenler olsa, abuk insanlar kurtulur... imdinin insan henz gz yar bile almam
bir ku yavrusu gibidir... lerde, binlerce sene sonra, tam alacak ,yer yznde grmedii
hibir sr kalmayacak... O zaman ilim dallarnn fkrd vahdaniyet gvdesini kendisine
kurtulu aac yapacak.
Hazreti dem (A.S.): naallah!.. diyordu ama, yznde ac glgeler, gzlerinde
burukluklar geziniyordu
O zaman Hazreti Havva aryordu:
Pek sevinmedin ey dem!.. Yanlyor muyum yoksa?.. diyordu Dndklerimin
olmamasna hibir sebep yok.
Sonra akln basma toplayarak dertleniyordu:
Haklsn ey dem!.. Senin cennetteyken, gelecekleri grdn unutmutum... Ama niin
dediklerim olmasn?..
Hazreti dem (A.S.) kestirip atyordu:
Aklamaya mezun deilim.
unlar syleyemiyordu :
Ey Havva!.. yle gnler gelecektir ki, sevgili Alla-hmzn zene bezene yaratt,
ereflerine erefler katt insanlar, vahdaniyet aacndan dallan koparacaklar... Yeillerini,
ieklerini, meyvalarm kendilerine mal edecekler. .. Ne kadar dayanr o dallar, o ilimler,
gvdeden, vahdaniyetten, gdalarn alamazlarsa?.. Sonunda ne yaprak kalr, ne iek, ne
meyva... nsanlar yaln, kuru dallar altmda cehennem ateinden korunamazlar... Bu pek ac bir
plaklktr... Medeniyet deil, medeniyetten uzaklatr... Vahettir. Ama onlar, Allah' inkr
delilii altmda, tersini iddia edeceklerdir... Madde medeniyetini gerek medeniyet
sayacaklardr... Biz ilk insanlar, vah 108
.nyet aacna snanlar vahi diye damgalyacaklar-lr. Onlarn her geen ylda ekil,
hviyet ve biim vere-Ctklerl maddeler acaba topluca hangi kaynaktan hayat in il mulardr
ve bu hayat hangi kudret yardmyla sr-lurmektedirler?.. Bunu dnemeyeceklerdir...
mark, BJhsuz, marur nesilleri birbirlerinde ilhhk vehmede-ceklerdir ama, bir trl
hakikati konumayacaklardr. Ne zamana kadar?.. Hazreti Allah duracak m?.. Elbette tblis'i
muzaffer etmeyecek... Derhal kyameti koparacak.
Hazreti Havva, derslere devam edenlerin, yrylerinin deitiini, balarnn dikletiini,
hele konumalarnn dzeldiini farketmiti.
Yzleri, alnlar, baklar prl prld..
Henz talebe olduklar halde, rendiklerini retmeye kouyorlard evlerine... Yeni keif ve
icatlar, itirazlara frsat vermeden, tatbik ettiriyorlard.
Kr krne deil, ilme dayanarak, o yoldan yryerek, bilerek Allah'a teslim olular, salk
ve huzurlarn kazandrmt... Hayatlar tatllam, renklenmiti... Bunlar Allah'n hidayet ve
rahmetiydiler... Arzulayan, hazineleri kapyordu.
Ey insanlar, size Rabbinizdcn bir t, gnllerde olan (derd) lere bir ifa, n'minler iin bir
hidayet ve rahmet gelmitir.
(Yunus: 57)
nsan arya benzerdi.
limler binlerce eit ieklerdi.
nsan bu iekleri dolaacak, zerlerine konacak zn bulup aklna, bir petee yar gibi,
yacakt.
O ilimlerin, binlerce iein znden meydana gelen bal, ancak ve ancak vahdaniyetdi. Bala
kavuanlar,
- 109

onunla beslenenler elbette kurtulularnn ifasn bulacaklard.

Rubhin bal ansna: Dallardan, aalardan ve (insanlarn senin iin yapacaklar) ardaklardan evler
(kovanlar edin, sonra meyva (ve iek) lerin hcrbirinden ye de Rabhinin (bal imalinde rettii ve)
kolaylklar gsterdii yaydm yollarna git diye ilham etti. Onlarn karnlarndan (azlarndan)
renkleri eitli erbet (bal) kar ki onda insanlar iin if vardr. te bunda da tefekkr edecek bir
zmre iin elbette bir yet vardr.
(Nahl: 68, 69)
lhamlanlarnda da reticilik vard. Hazreti Havva, hangi iir veya terennme kulak verse, bunu
iitiyordu :
Ne aryorsun tepelerde?.. Baklarn niin yldzlardadr?.. Kasrgalar dinlemekten Kulaklarm kum
toplad. Ufuklardan kopacak Hangi koku iin Burun kanatlarn gerildi. Titreyip geniledi?..
Brak tepeyi, yldzlar, Kasrgay, kumu. El sallama ufuklardan Kopacak kokuya. Bunlar byk eyler
mi
110
Diye heveslendin?.. Yanlyorsun, ok byklerin ii Bir kabak gibi botur. Sr arama yle kplerde.
Dilersen, bir kesek toprakta, Bir yaprakta, bir bcekte, Kainat dolduracak sayda Sr bulabilirsin.
Onlardan bala ie... Yksel gnlnce... Allah'na kavu.'..
***

Yine bir ikindi vaktiydi. Hazreti Havva, sokulmu ders dinliyordu. dris, bugn her
zamankinden daha dalgnd... Sk sk yznde al glgeler geziniyordu.
Sanki bunlar kovalamak ister gibi, alnn siliyordu.
Paydosta Hazreti Havva dayanamad.
dris'i yanma ard :
Ey dris!.. Biraz gelsene...
dris kotu... Emir diledi :
Buyur ey Havva annem!..
Paydos uzun srecek mi?..
Evet.
<cO halde otur uraya.
dris oturdu... Bekledi. Hazreti Havva konuyu at:
Ey has kul torunum!.. Derslere balayal sene yaklat.
111

Evet... Fakat merak etme, btn bildiklerimi retmeden yurduma dnmeyeceim. Belki ,
belki be sene.
'yi... renmek istediim baka eydir. Sen ders-^ lerde bile sk sk dalyorsun... Hele son
gnlerde pek ar-trdn.
dris yava cevap verdi:
Demek farkettin ey annem?.. Utanyorum...))
Kimden?..
plaklmdan... Bilgin fazlalatka o da fazlalat.
Hazreti Havva'nn gzleri nemlendi:
Bu benim ba derdimdir... Yani btn kadnlarn.
Farketmitim.
Bir nimeti torbasndan kar, yahut kabuunu soy... Ne olur, ne hal alr?..
Srr uar, rr... Bcekler zerine r.
Tamam... nsanlar da yledir. plaklklarna gnhlar gelir.
rtneceiz.
Deil mi ey dris?.. Bilhassa kadnlar.
Ne kadar doru dnyorsun ey annem?..
Teni grnmemeli.
Doru.
Hi sala ilgilendi mi?..
Evet... Canllarn salan iinde insannki pek gr ve uzamaya msait.
Kadnmki, erkee, her teliyle dolanmaya hazr ke-mend gibi.
plaklk, douumuzda var olan r, haya duygusunu da perian ediyor.
Btn bunlan Peygamberimiz Hazreti dem (A.S.) ile ok konutuk. Bilirsin, dem (A.S.)
bizi ilk giydiren--dir... Ancak, deri ile belimizi rtebilmitir.
Ne olacak?.. nsanlara ar ve hayalarn tekrar nasl kazandracaz?.. Gnh ilemelerini
nliyeceiz?..
Sen ve dier yetien limler ne gne duruyorlar!. midimiz sizde.
Ey Annem!.. Sen yn eirdin... plik yaptn. Hi bu iplikleri birletirmeyi akl ettin mi?..
Hayr... Sadece urgan ve av kemerleri, adr balamak iin bktm.
plii, bir yaprak gibi, yan yana getirebilme ilmini rensem, bu en nemli mesele
halledilecek. nk hafif, temiz, salam bir kuma elde edilecek.
Buna al ey olum!.. Talebelerine de emir ver. Sakn mitsizlie kaplma!.. t sana iyi bir
rnektir... Ev yapmak iin bir mr verdi.
Ayn karardaym...
Hazreti Havva, burada sohbeti kesti... Artk derdi-. ni anlatalm. dedi. Bu kadar utandna
gre, areyi behemal bulacaksn... imdiden insanla yapacan en byk hayrdan dolay
seni tebrik ederim.
dris de ferahlamt.
Dersine dnd... evkle retmeye koyuldu.
Fakat saat gemeden, Hazreti dem (A.S.) m kendisini ardm haber verdiler. Gitti.
Hazreti dem (A.S.) tarlasndayd... alyordu.
dris'in geldiini grnce, mola verip glgeye ekildi. Bekletmeden konutu :
Ey dris!.. Durmayp yurduna dneceksin.
dris, fena haberler geldi sand... Belki babas, annesi, yahut ailesi vefat etmiti.
Hazreti dem (A.S.) bunu nledi:
ahsn, aileni ilgilendiren bir sebep yok ey olum!. Yerd haber gndermi... Talebelerin
dalmlar... G113
Hz. dris S

enler bile varm. Hatt saptanlar... Gidip derlemen iyi olacak.

tdris buradakileri dnd :
Mekkedekiler henz ilimlerini tamamlamadlar.
Hazreti Adem (A.S.) sustu... Fakat abuk karar verdi:
Ben onlar esasen snrdaki m'minlere retmen diye gnderecektim... Burada yetimileri
brak... Dierlerini gtr... Vakti gelince, datsnlar... Diledikleri lkede okul asnlar.
dris'in bu trl tedbir, hanidir ryalarn sslyordu. Pek sevindi... Sapklarla en iyi sava
bilgiyle yaplmal kansndayd nk.
Fakat, burada geirdii bir seneye yakn zaman iinde, yaz ve hesap zerinde epeyce
ilerlemiti... Bir az daha alsa, bu ilimleri de retecekti.
Bulularn Hazreti dem (A.S.) a anlatt.
Hazreti dem (A.S.) da memnun oldu.
areyi syledi:
Henz pek acele etme ey dris!.. Talebelerine hesap ve yaz ilerini retmekle yetin...
Yayma. Onlarla tart... Olur ki sana faydal ilhamlarda bulunacaklardr... Sonu alnnca
tatbike geersin.
tdris yle yapt.
Mekke'de Dir hafta daha kald.
Haberi iiten btn talebeleri onunla gitmek istiyorlard. Tabi bu mmkn deildi.
dris, aile kalabal en az olanlardan bir gurup ayrd. Dierlerine, kalan dersleri zetledi...
Zaman zaman bulularm bildireceini syleyerek gnllerini ald.
Nihayet bir akam st, yurduna doru, yirmi ta-lebesiyle birlikte yola kt.
114
VI
NE MMKN DEL K
dris, yetmi seneyi daha geride brakmt.
imdi 200 yandayd.
Henz Hazreti dem sad... Fakat hastalk ekiyordu.
dareyi t'e brakmt... Mekke'den, hatt evinden ayrlamyordu... dris, sk sk Mekke'ye
gidip hem Hazre'-tl dem (A.S.) yoklayp hayr duasn alyor, hem de talebeleriyle
ilgileniyordu.
Geen yetmi sene iinde, dris yurdu da dierleri gibi, t'in bulduu evlere ve kylere
kavumutu. Hatt Allah' inkr edip saptan Kabil soyu, bu sanat renmiler,
faydalanmlard. Onlar hep yle yaparlard... Yeni keif ve icatlar kaparlar, fakat
ktlklerinde kullanrlard.
dris hesap ilmini ve yazy nihayet en uygun ekillere balam ve yaymt... imdi okuyup
yazmayan, hesap etmeyen yokdu.
Talebeleri yetitike, dalyor, bilhassa saptanlan ok blgelere giderek alyorlard.
Fakat ne yaplsa botu.
Sapklk hastal, bulacyd... Eksileceine artp duruyordu... O kadar ki, dris'in kynde
bile aka meydan okuyanlar vard... Eskiler hi deilse ekilip K 115

bil soyu lkelerine giderlerdi. imdikiler, kovulsalar da aldr etmiyorlard.

dris, onlar kendi hallerine brakmt.
Henz, ancak bir tane fire veren, it soyu zerinde duruyordu.
Bylece aradan bir elli sene daha gejti.
Bu elli sene dris ve m'minler iin bir sonbahar do-luluuyla esti.
Sanki ard kasilmeyen bir yaprak dkm frtnas vard.
lk nce Hazreti dem (A.S.) vefat etti.
Bir sene sonra Hazreti Havva ayrd.
imdi, yedi seneden beri peygamberlikle t (A.S.) grevlendirilmiti.
dris de kendi yurdunda hkmdarlk yapyordu. nk Yerd idareyi oluna brakmt.
Ayrca, nerden gelirse gelsin, giyindirmeyi unutmamt.
Sapkl, ahlakszl nleyecek en iyi tedbirin bu olduu inancmdayd.
Fakat btn aratrmalarna ramen, ine^ucu bir ilerleme kayd etmemiti.
Onu isteinden alakoyan ilerinin okluu deildi.
Bu bir gerekti:
Bilen ayr, yapan aynyd.
Ayn ahs her iki ide eitlikle baarya ulaamazd.
Lkin dris, kaide dnda bulunuyordu.
Buluyordu...
retiyordu...
Yurdunu idare ediyordu.
Vakit olmadn asla iddia etmiyordu.
116
nk zaman zerine dndn tatbik frsatn kazanmt.
Blnemez saylan, var olduklar bile tahmin edilmeyen, en kk zaman birimlerini
geniletmiti... Bir tanesinde yllan yayordu... Bu kadar vakti olduktan sonra, niin
baaramasmd?..
dare, insan idaresi, bal bana bir iti.
Ne ok meseleleri oluyordu insanlarn!..
Hkmdar bunlarn hepsini zmek, areler bulmak mecburiyetindeydi.
Himayesine ald ka insan varsa, o kadar oalyordu o idareci. Ya muvaffak olarak
zerlerine ykseliyor, yahut ayaklan altnda eziliyordu.
dris, ilh emirler nda yeni yeni adalet kaideleri dnm, herkese eitlikle tatbik
ediyordu.
Kimse ses karamyordu.
Emrindekiler dris'in hakkn teslim etmilerdi. O. her bakmdan kendilerinden pek stn
yaratlmt.
Hele byle adaletinde kl kadar amadkca.
Hak gzettike... Taraf tutmadka... Hsm kayr-madkca.
dare ilerinde yardmc seerken, asla oullarndan ie balamamt. Yurdundakilerin iinden
lyk olanla-n semiti. retimde de yle yapmt.
Dersleri talebelerine vermekle yerinmiyordu... Panayr ve pazar gnlerini frsat bilerek, halka
konferanslarda bulunuyordu.
zerinde durduu konu bilhassa ocuk terbiyesiydi.
Yardmcs retmenler de ocuun gelecee tesir edeceini anlamlard. airler bu konu
zerinde uyarc ilhamlarda geziniyorlard:
117

$u insan ne gariptir!.. Ekecei tohum uruna Kskanmaz emeim... Topra eeler... Tas kaya,
Zehirli ot brakmaz Kty uzaklatu >r yiyle besler.
Niindi. bu yrtm?..
Tohumun ailedii gibi,
Serpilmesi,
Bol nimet vermesi iin deil mi?..
Hele filizlenince,
Uykusundan olarak,
Ba ucunda sabahlamas...
Bir damla rahmet iin,
Gkleri aratrmas,
Gelip uzaklaan bulutlan
Meme gibi samaya almas.
Kuraklkta gzyalaryla sulamas
Na l bir sevgidir?..
Btn bunlar dnr yapar da,
Evlatlaryla ilgilenmez.
Sanki onlar bakml bir tarlaya
Rahmete, ilgiye muhta deil.
Kim bakmdan uzakta kald da
Saptmad, yabanlamad?..
Hakikaten
Su insan ne gariptir!..
118
Bazlar daha canl rnekler veriyorlard:
Srlerin eidi var elimde... Koyun, deve, sr, kei srleri. Onlara gnlerimi veririm. Pelerinde
kleyimdir. Bu da yetmez, Kpeklerin irisini Salarm evrelerine.
Fakat ocuklarm aylaktr,
Sokaktadr.
Sanki sayyla verilmediler...
Hesap ddrlar.
Kim glgeye snmad da
Beyninde ateler kaynamad?..
dris, insann en gzele kotuu gibi, en ktye abuk kaacak tek canl olduunu ilk
farkedenlerdendl.
Yeryznde doan her canl, en knden en byne kadar, sk bir korunma, bakm, yetitirilme
altndayd... O halde insan bu tedbir dnda tutulamazd... Aksine, daha ok emek verilmeliydi.
O da yle yapyordu... Analardan, babalardan, byklerden bunu srarla istiyordu.
Dnya ve gkler sr kpleri deildi.
Herey akt... Sakt.
Ancak, onlar perdeleyen, grnmez, anlalmaz eden bilgisizlikti... tdris'e gre, ilim, amadk kap
brakmazd... Ve bu kaplarn ardnda btn hametiyle, gzellii, aydnlyla Allah'a giden yollar
vard... Yollardan her hangi birisine ayak basanlar, artk hayalledik-leri hayatda, cennet bahelerinde
kouurlard.
119

Btn i, hangisi olursa olsun, bu ilim kaplarndan birisine sokulmak, eiine basp almaktayd...
alma anahtanyla, amaya almakt.
tdris, derslerinde, bunlarn rneklerini veriyordu.
Ne varsa, ne gryorsa, ancak ve ancak fayda salayacan, zarar vermeyeceini... nsanlar iin
yaratldn haykryordu.
Yerde ne varsa hepsini sizin (faydanz) iin yaratan, sonra (iradesi) ge ynelip de onlar yedi gk
halinde tesviye (ve tanzim) eden (sapasalam yapan^ O'dur ve O her eyi hak-kiyle bilendir.
(Bakara: 29)
Yaratl zerinde duruyordu.
Gne, ay, yldzlara dikkati ekiyordu.
Bunlarn harekette olduklarn anlatyordu... Bu hareketlerden var olan mevsimlerin, gece, gndzn,
aylarn faydalarn aklyordu. Ona gre dnya da hareketteydi.
Nihayet, bu muazzam dzeni, muvazeneyi, Vahdaniyete balyordu. Hangi srra el atlsa Allah'n
huzuruna giden selmet yollarndan birisine ayak basacaklarn sylyordu:
Sana yeni doan aylan sorarlar. De ki: O, insanlarn faidesi iin, bir de hacc iin vakit lleridir...
(Bakare: 189)
120
phesiz ki Rabbiniz, gkleri ve yeri alt gnde yaratan, sonra (emri) ar zerinde hkmran olan
Allah'tr. Kendisini durmayp kovalayan gndze geceyi o bryp rter. Gnei, ay, yldzlan-hepsi
de emrine ram olarak-(yaratau O). Habrerin olsun ki yaratmak da, emretmek de O'na mahsus
Alemlerin Rabbi olan Allah'n an ne kadar ycedir.
(A'raf; 54)
phesiz ki sizin Rabbiniz gkleri ve yeri alt gnde yaratp sonra (emri) ar zerinde hkmran olan
(her) ii (yerli yerinde) tedbir (ve idare) edegelendir. (Onun indinde) hi bir kimse efaati olamaz.
Meer ki kendisinin izninden sonra ola. te sizin Rabbiniz olan Allah budur (bakas deil). O halde
(birliini tanyarak) ona kulluk edin. (Bunca delillere ramen) artk iyice dnp ibret almaz msnz?
(Yunus: 3)
Gnei ziya (h), ay nur (lu) yapan, yllarn saysn ve hesabn bilmeniz iin ona (ayn seyr
hareketine muhtelif) menziller tayin eden odur. Allah, bunlar (bo yere deil) .a-bit bir gerek (bir
vaka, bir fayda) olarak yaratmtr. O, bilecek bir kavm iin yetlerini birer birer aklar.
Gece ile gndzn birbiri ardnca (artarak, eksilerek) gelmesinde gklerde ve yerde Allah'n yaratt
eylerde (btn kinata, kt-lkden) ^akn (b man) an ancak bir kavm iin elbet nice yetler
(ibretler) vardr.
(Yunus: 5-6)
121

Biz gece ile gndz (kudretimize dellet eden) iki yet (niane) kldk da gece yetini silip (giderip
yerine eyay) gsterici (ziyadar-) gndz yetini getirdik. T ki (gndzn) Babbinizden (geiminize
ait) bir lt! u inayet araynz, yllarn saysn, (vakitlerin) hesabn biiesinu. te biz (bylece) het eyi
gerei gibi anlattk.
(sra: 12)
O, geceyi, gndz, gnei, ay yaratandr ve btn bunlar kendi dairesi iinde yzmekte
(devr etmekte) dirier.
(Enbiya: 33)
tdris, Astronomiden misaller vermekle yetinmiyordu. Yalnz o yolla vahdaniyete gitmiyordu...-Bir
yapran dokunuuna, bir tohumun zne, bir bcein hayatna kadar iniyordu... Netice hep aynyd;
Allah'n varl ve birlii!..
*

Ayn yldayd.
Yani Hicretten 5204 (Milddan nce 4582) sene ncesiydi. Bahara klmt.
Hazreti t (A.S.), 812 yandayd ve 7 senedir peygamberdi...
dris 250 yandayd.
Son yedi sene iinde Hazreti dem (A.S.), Hazreti Havva' ve dris'in yaknlar bykler vefat
etmilerdi. Bir sabah dris anszn uyand... Avlusunda grltler oluyordu. Kapya kt.
H
Orada, sa ba dank, derileri yer yer rm kadnlar, kzlar, toplanm alamyorlard. Be
kiiydiler, dris yanlarna kotu... Dertlerini renmeye alt... Fakat onlar hep dvnyor, gzya
dkyorlard. En yallar konutu szde ama, bu bir att:
Hep byle oluyor...
Gkyz klar
Kamlyor erkekleri.
Bahara karken,
Su yerine,
Ate yryor damarlarna.
O anlarda
Hangi canavarlardan rkeriz
Onlar kadar!..
Baa kmak ne mmkn!.. Maaralara m kapanmal. Ta m ymal azna?.. Her ey bo!..
Hrszlar pek yaman... Arsz, edepsiz!..
Zorda kalrlarsa, Utanmazlarsa,
Baklaryla soyuyorlar hayamz. Kemiriyorlar iffetimizi. Sanki zm salkmna Srayamayan tilkidir
onlar. Akttklar salyalarda nsanln sapkl var.
123

Aksan neydik?.. Belki rengiyle, genliiyle, kokusu, aydnlyla, Yeili ssleyen bir gonca.'.. imdi ne
haldeyiz?.. Dallarmza saldranlar Yoldular cevherimizi. Gkler boansa Paklanamayz,
temizlenemeyiz.
dris, elini kaldrp kadn susturdu.
Hikayesini dinlemek istedi:
Sanrm gece tecavze uradnz... Tanyor musunuz?..
Kadn anlatt:
Bizlerde bir eksiklik var... Karmzdakini mdan karyoruz... Bamzdan geen macera hep o
maceradr... Tekrarlayarak vaktini almayalm... Bir mey-vay ekitip kokutan sebep, onu arap yapp
ieni zehirliyor... Aklm elinden alyor... rade brakmyor. Kadm da yledir... Eksiklii, o bilinmeyen
sebep, erkei ayn hale dryor. Halbuki erkek akl bandayken, iradesini tutarken ne byktr!..
Haklsn...
Biliyorum bize sataanlar elbette bulur cezalandrrsn... Bu geici bir tedbirdir... Gelecek iin fayda
salamaz.
Buna ramen tdris, tecavz edenlerin ismini ald... Kadn ve kzlar savd... Eksiklik bilinen sebebi
ortadan kaldracana sz verdi.
Fakat avluda yalnz kalnca vicdan rahatszln can evinde duydu.
Bir hkmdard.
124
Adalet icra ediyordu.
Elbette adalet en gzel kuvvetdi.
Fakat adalet demek suluyu cezalandrmak, hakly hakszdan ayrmak deildi sadece.
Kadm .dolaysyla anlatmt... Su yaptrmamak, bunun aresini hazrlamak da adalet anlam iine
giriyordu.
Bazreti Allah dildi.
Elbette kullar, bilhassa idareciler dil olmalydlar.
Bylece hakka ulalrd...
Hidayetten kopu lmazd...
mitsizlie dlmezdi.
Ey iman edenler, Allah iin hakk ayakta tutan (hkimler, insan) 1ar, adaletle ahitlik eden (kimse) 1er
olun. Bir kavme olan kininiz, sizi adalet yapmamanza sevk etmesin. Adalet yapn ki o, takvaya en ok
yakn olandr.
(Mide: 8)
Babbinin sz doruluk ve adalet bakmndan tam kemalindedir...
(En'am: 115)
De ki : Rabbim adaleti emretti...
(A'raf: 29)
phesiz ki Allah adaleti, iyilii, (hususiyle) akrabaya (muhta olduklar eyleri) vermeyi emreder.
Takn ktlk (1er) den, mnker-den, zulm ve tecebbrden nehyeder. Size (bu suretle) t verir ki
iyice dinleyip ve anlayp tu tasnz.
(Nahl: 90)
- 125

Andolsun ki biz elilerimizi ak ak burhanlarla gnderdik ve insanlarn adaleti ayakta

tutmalar iin, beraberlerinde de kitab ve mizan indirdik.
(Hadd: 25)
Sizinle din hususunda muharebe etmemi, sizi yurtlarnzdan da karmam olanlara iyilik,
onlara adalet (le muamele) etmenizden Allah sizi menetmez. nk Allah adalet yapanlar sever.
(Mmtehne: 8)
dris, ayrca Hazreti Allah'n kendisine engin bir ilim kazanma kudreti ihsan ettiini de hatrlatt. Bir
hkmdar iin, bu ne bulunmaz bir imknd!..
Fakat ite, halkn iinde her trl tecavzler, sapklklar oluyordu.
Tecavze urayanlarn namna konuan kadn, yalnz eksikliin diide olduunu sanmt... Hayr,
erkekte de ayn eksiklik vard... Hatta ocuklarda.
Bu eksiklik, dris'in yz yllardan beri zerine dp bir trl bulamad rtnmekti... nsan
plaklktan
kurtarmakt.
Elbette Hazreti Allah, canllar iinde yalnz insan, bylesine rlplak yaratmasnda ve buna karlk
cinsi hayatn snrlamasnda engin bir hikmet vard.
nsan, o en erefli mahluk, aklyla plakln giderecek, iradesiyle cins hayatn snrlayacakt.
dris bunlar dnrken, yanna ailesi Hedame geldi.
M e kadar aydn yzl, iyi kadnd Hedame!..
126
dris'e uyard daima... Glerse gler, zlrse zlrd.
Paylamad ruh haleti yoktu.
Yine yle yapt... Dant:
.tEy dris!.. Pek mahzunsun... Sana yardmc olamaz mym?
dris mitsizdi:
Bunu isterdim ama, ne mmkn!..,)
Kimdi gelenler?..
Geceleyin tecavze uram kadnlar, kzlar.
Aman Allah'm!.. Ne korkun!..
nsanlar rtebilseydim, zina pek azalacakt... Bilhassa bak gnh.
Sana hayret ediyorum ey dris!.. Bir mna da veremiyorum... Bunca srlar buldun, keif ve icatlarda
muvaffak oldun da, rtnmeye gelince akln almaz oldu.
Her ile urayorum da ondan...
Nasl?..
Yalnz bu meseleye fikrimi toplayamyorum... Uykumda bile megulm... Halkn idaresi, terbiyesi,
dersler az ey midirler?..
(stersen bunlardan kurtulabilirsin... oir zaman iin ekil, dn... Ara
Ka kere arzuladm... Mesuliyetten kayorum gibi bir hisse kapldm...
Bylesi daha m iyi?.. Hem niin mesuliyetten ka-asn?.. Yerine vasi yetitirmek de vazife deil
midir?.. Esasen buna mecbursun... Emrmdekilere frsat ver ki yetisinler.
Pek doru syledin ey Hekime!.. Olumuz Miite-velik'i hkmdarlma vasi brakaym.
Talebelerimin iinde retmenlik yapacaklar oktur. Onlar tes'oit edeyim. ..
127

Tabi... ekil bir tarafa... rtnme mevzuunu ele al.

Tetkik ve aratrma iin, kyden ayrlmam gerekecek. Yalnz kalrsn.
Byle hayrl bir i iin yllarca beklerim...
ok iyisin ey Hedame!.. Ben senden razym... Muhakkak ki Hazreti Allah da razdr.
dris, beklemedi... Hemen o gn tedbirini ald... Ailesi Hedame ile vedalat... Dalarn, tenha yerlerin,
yolunu tuttu.
Hep dnyordu:
Sr dolu varlklar e ayrmt eskiden beri.
Yaratlmlarn eriilmiyecekleri vard... Semadaki-lerdionlar... dris, bunlara elbette eriilecei
kanaat-deydi... Srlarn, az da olsa zebiliyordu imdiden.
Yaratklarn iinde elle tutulabilenler, vard... dris bunlar tetkki ediyordu, zlerine bakarak bile... Bir
eyler buluyordu.
Yaratklarn snrna sokulduklar vard... Deniz gibi. Fakat alamyordu... Derinliklerine inemiyordu...
Byle olmasna ramen, baz ipular geiriyordu eline...
Bunlar, trl yaratklar, insann nnde nihayet dize geleceklerdi...
Fakat bir drdncs ve en nemlisi vard ki, o da bizzat insand... O bitmez tkenmez, yz binlerce
kainat ine alabilecek, bir mehuld ...Byle olduu iin deil miydi ki Hazreti Allah, ona
peygamberler gnderiyordu... Selmetini, kurtuluunu zerine alyordu?..
Daima kinat kendisi iin yarattn, rm ettiini haykran, haber veren, uyaran, O sevgili Allah deil
miydi?..
dris, nereye baksa, neyi incelese, bunlar okuyordu.
Gne, ay ve yldzlarn hayatm tetkik yetiyordu, var olma sebeblerini bulmaya alyordu.
128
Gne de (lahi bir yetdir ki) kendi karargahnda (mahrekinde aleddevam seyr ve) cereyan
etmektedir. Bu, mutlak galip, (her ey'i) hakkyla bilen (Allah) m takdiridir. Ay (a gelince) biz ona da
menzil menzil nuk-darlar tayin ettik. Nihayet o, eski hurma salkmnn eri p gibi bir hale
dnmtr (dner). Ne gnein aya eriip atmas, ne de gecenin gndz gemi olmas gerekmez.
(Ecramdan) hepsi de (ayr ayr) birer felekte
yzerler.
(Yasin: 38 - 40)
Hakikat biz (size) en yakn g bir zinetle, yldzlarla (donatp) ssledik.
(Sfft: 6)
Andolsun ki biz yere en yakn olan g kandillerle donattk. Bunlar eytanlara da at taneleri yaptk
ve onlara lgn ate (cehennem^ azab hazrladk.
(Mlk: 5)
Hakikaten kainat bir kitapt, gkleriyle, yeryzyle, yerin iiyle, okuna okuna bitirilmeyecek bir
kitap... Hangi sahifesi alsa, hangi satr, cmlesi zerine ei-linse, behemehal anlalyordu... znde
Hazreti Allah'n nuru parlyordu.
Bylece dris, O nurdan aynlmayarak, genzindi durdu.
rtnen cisimleri inceledi. ,
S sularn iinin grndn, derinlerin grlmediini buldu... Hava da yleydi... Kalnlklar,
gizlenmeyi daha iyi salyorlard. Yahut koyu renkler.
129
Hz. tlrla

Halbuki dris, hafif bir rt istiyordu... nsana yk olmayacak, evikliini eksiltmeyece bir
rt.
Yeryznde mevcut btn bitkiler saranp solmaya, rmeye mahkmdurlar... Bunlardan
faydalanamyor-du.
Yapraklarn dokunuuna eildi... Hayvanlarn derilerini aylarca yannda bulundurdu...
Kazd... Tuzla-d... Bir sonu alamad.
Henz yurdu iindeydi.
Bir gn artk daha uzaklara gitmeye karar vermiti ki, uzaktan allarndan kmakta olan
srler grd.
Bu blge aalkt.
obanlar, allar tala de, srklarla evrelemilerdi. Aralarn, dallarda hasr gibi
rmlerdi.
dris'in ba aydnland anszn.
Aln yanna kotu.
plikler niin, bu ekilde hasr gibi dokunamasnlar-d?.
Srklarn bir kesinde rmcek, a ryordu. Onun almasn saatlerce kovalad.
rmcek, bir yere salyasn yaptryor, sonra ekiyor, geriyordu... Aralan dolduruyordu...
Hele ortay pek sklatnyordu.
dris, obanlardan bir avu yn istedi.
Ormana ekildi.
Hazreti Havva'dan rendii gibi, temizledi... Ykad... Kuruttu... Bir reke yapp eirdi.
Ona tezgah da lzmd.
Kk, krpe bir dal kopard... Daire eklinde bkp el gergefi yapt... Sk sk kertti.
Kertiklerden, karlkl ip dolad... Sonra, iplerin arasn rd...
almasn bu hale getirinceye kadar alt ay zaman gemiti.
130

Nihayet ynden arzulad bezi elde etti... Fakat ancak bir kan byklndeydi bu bez.
Sevinci hudutsuzdu dris'in.
Kese yollardan tekrar kyne dnd.
Onu kans Hedame karlamt ama, akn bakmt.
Hatt sordu :
abuk dndn ey dris!..
Evet... Allahma krler olsun ki, beni azaptan tez kurtard... nk dndm
buldum. Hani?..
Sabrl ol ey Hedame... Hedame boynunu bkt : En byk servetim sabrmdr. dris eve
girdi... Ykand dinlendi... Yemek yedi. Sonra ailesini odasna ekti... Yalnz kaldlar. Anlatt
kefini.
Buna Hedame'nin de akl yatmt. -Ertesi sabah elele verdiler... Bol yn hazrladlar...
Eirip sardlar... Mekikler yaptlar. dris, byk bir tezgh kurdu... Ve almaya baladlar...
Bu ii Hedame pek sevmiti... Eli yatnca, dris'e teklif etti: Ey dris!.. Bunu bana brak...
Evde oyalanacak elenceye kavutum... Sen Hkmdarlna ve retmenliine bala.
Sanrm iki aya kalmaz, istediin byklkte bez dokurum...
Fakat sakn kimseye bahsetme ey Hedame!.. Hele rtnmek iin are aradm syleme
...Bilirsin insanlar, her yenilie kar nce isyan ederler... Kapn kapa yle al... ocuklan
bile sokma.
Olur ey dris!..
131

Hedame yle yapt... Gnlk ileri arasndaki boluklarda, bez dokudu...

Kapsn zorlayp girmek isteyenlere, amyordu.
renmek inadndaydlar:
Ne yapyorsun ey Hedame?..
ark sylemeye heves sardm.
Hani iitmiyoruz...
Yaknda iitirsiniz.
Tezghn kard ses onlar dndryordu :
Bir eyler duyuyoruz... Nedir o?..
algdr...
Hedame mecbur kald... arklar sylemeye balad.
Fakat bir geree ulat bu suretle... Tezghta bez dokurken, ark sylemek, alan
sklmaktan, yalnzlktan kurtaryordu... Yorulmasn nlyor, evkini artryordu.
Artk kapsna sokulanlar, Hedame'nin ilhamland- eit eit ark iitiyorlard. Eer
Hedame hzl alyorsa arksnn temposu yle oluyordu... Yava alyorsa, arlamyordu.
dris de bo kaldka geliyordu.
eriye girmeden nce, ailesinin ilhamlarn dinliyordu.
Memnun da oluyordu.
nk Hedame bambaka anlamda ve ahenkte okuyordu ilhamlarm:
Belki dardakiler Gn boyu kapandm Hayata bakp, Kuyu dibinde Sanacaklar beni... Acyacaklar.
-~ 132
Eikte dolanan ayak sesleri, Aralklardan szan slak nefesler, Heyecanl glgeler. Kapmda gezinen parmaklar,
Hatt yumruklar, Beni darya almann, Kurtarmann, hevesindeler.
Ne bilsinler ki
Nefsin terbiyesindeyim.
htirasm koyunlatryorum.
O kadar yumuak baldr artk o.
Bedeni altrmak deil yaamak...
O devir geti.
Bir can var,
En ok gs kafesinde
Mekn kurmutur.
Onu buldum... altryorum.
En gzele,
En sevilecee,
Canana,
Kavuma hazrhndayz.
Ona giden yollar pek ok.
Bir pazar dolduran mallar kadar.
Btn hner kesesini bulabilmekte,
Satn almaktadr.
Bunu el, kol, bacak yapmaz.
Ancak can dnr...
Canana kendisini
Beendirmeye hazrlanr.
Hayat bu hazrln pazaryeridir.
133

Nihayet, bir akam dris gelince, Hedame ona mjdeyi verdi:

Dilediin kadar bez tamam oldu ey dris.
dris teekkl etti.
Yemekten sonra yalnz bana tezghn kurulu olduu odaya kapand.
Bezi zd.
Ia tuttu... Buruturdu ...Yrtmaya alt,. .
Uygundu.
Bununla beden rtlebilirdi.
Fakat nasl?..
Omuzundan anp dclad bedenine... Beenmedi... Pratik deildi... Bandan att... Bu trls
hele hi olmad.
Mecbur kald, ailesi Hedame'yi ard.
Onu karsna ald.
zerinde alt.
Yeryznn ilk terzisi dris, ilk elbise provas yaplan Hedame'ydiler.
Bir yenilik meydana getirmek abasmdaydlar.
Fakat bu yenilik hayr iindi... erri kovmaktan baka bir gayesi yoktu.
Gnlerce srd gayretleri.
Babaa odalarna giriyor, sabahlyorlard... Ellerindeki beze verdikleri biim zerinde
tartyorlard.
kisi de ayn fikirdeydiler.
u bez paras insana ar ve hayasn kazandracakt. Fakat bunu yaparken, zorluklar
kmamalyd... Harekete mani olmamalyd. nam insan biiminden karmamalyd.
Ayrca bu bez, hayat artlarndan, onlarn etkilerinden bedeni koruyacakt... En iyi ekilde
korumalyd.
Uraa didine buldular.
Sabahleyin dris krlara ald. 134
ri dz dikenler kopard... Balarn deldi... Yapt ey, ilk ineydi... uvaldzdan iriydi.
Yayvan bir akmakta buldu ...Avu byklnde sivrilerini de aratrp toplad.
Eve dnd.
Ailesiyle birlikte dokuduklar bezi yaydlar... Hedame zerine yatt... dris, kmrle biimini
izdi... Sonra dris yatt, ayn ii Hedame yapt.
Yayvan akmak ta ile, avu iriliindeki sivriler, dris'in ilk makasln yapacaklard... dris,
bu sefer izdii yerlerden bezi taa koydu... Dier keskin tala site srte kesti.
Birletirip dikmesi kalmt... alt.
Sabaha kar, Hedamenin entarisi bitmiti.
Giydirdi Hedame'ye.
Karsna geip hayranlkla bakt.
Daha noksanlar vard.
Kollu olan bu elbise, yere kadar uzanan bir entariydi
Fakat hareketi zorlatryordu.
Ylmad dris, birka gn daha alt... Neticede, entarinin nn boydan boya yrtt...
Kuakla balad.
Artk entariyi giyinen insan, diledii gibi yryebiliyor, kouyor, kalkp oturuyordu.
dris kendi elbisesini de ayn yapt.
Kafalarn korumay unutmamt.
Hedame'ye salarn saracak bir rt kesti... Kendisine baa dolanr bir siper yapt.
Hedame, heyecanlanm ve garip bir hisse kaplmt.
Sabrszd.
Bunu anlatt:

Ey dris!.. Her ey tamam... Haydi danya kalm

135

VII
DALAAN DRENMELER
Namazdan sonra dris, soyundu... Eski derisini beline kuand. Hedame'ye de yle yapmasn
syledi.
Mahzundu, dnceliydi.
Sabah yemeklerini yerlerken, dris konutu :
Sakn blis'e uyup, ben emir vermeden elbiseni giyme ey Hedame!..
Peki.
Biliyorsun... Ben bir ok keif ve icatlarda bulundum. Hepsinde, nce terslendim... nsan
kk bir ocuktur... Ona lokmay nasl zorla deil, kandrarak ye-diriyorsak, insanlara da
yenilii yle kabul ettireceiz... Elbise giymesi en nemli bir meseledir. nad dalaa-caktr...
O byklkte, sertlikte, ykseklikte direnecektir.
Uzun srer mi?..
Bilmiyorum... Oul ve kzlarmz, talebelerim dahi ekinecekler... Sevgili peygamberimiz
Hazreti t (A.S.) unutma!.. Ev yapmak iin mrn harcad... Bunu insanlara kabul
ettirmek, hele Kabe'yi ina kolay olmad.
Haklsn Ey dris...
dris, yemekten elini ekmi, dalmt.
Hedame onu rahatsz etmedi.
dris'in bu halini bilirdi... Bekledi.
dris dald yerlerden dnp geldi ama mahzundu.
137

Anlatt |
plakln fenaln, insanlara neler ettiini grerek, bin yl akn bir zamandan beri
yaayarak, en byk derdine are bulduk... Giydirdik... Elbette bunu akl kabul edecektir, ne
kadar direnilse elbise benimsenecektir. Fakat be-onbin yl sonrasn dn. Biliyorum, grr
gibi oluyorum... Baz sapklar kacaklar, elbiseyi hrriyetlerini kstlayan bir ey diye iln
edip insanlar p-lakba doru iteceklerdir... Atalarnn giyinme medeniyeti uruna neler
ektiklerini dnmiyeceklerdir... Bunu dnseler, akl etseler, fikirlerini tatbikten
kanrlard...
Hedame rperdi:
Oh, ok karamsar dnmyor musun ey dris?.. Belki u anda tepeden aaya ilk elbise
giyen kadn benimdir yeryznde... Bilsen nasl bir huzura kavutum!.. Emniyet ve gvenim
artt... Sanrm her kadn rtnnce ayn hisse kavuacak... Giyinme bir gelenek haline girince
ne kalr geriye?.. ocuklar doutan alrlar.
Haklsn... Sz uzatmak istemem... Btn i ilk giydirmede. Bunu ben de kabul ediyorum...
Fakat InM nm bir cephesi var ki, korkuntur... Bir eyler jrtpmi| olabilmek iin her trl
sapkl benimser... Hatrlasana ey Hedame! Kabil soyu, u bellerimizi rten deri paralarn
bile syrp atmlard... Hayvanlarn kuyruklarn kesmiler, onlar iki ayak zerine gezinmeye
zorlamlard.
Hep blis'in ii...
Elbette... Gelecein insan, bugnleri unutur... Hayalinde yaatmaz... Gurur, yerinde
yaplmazsa fenadr... Hazreti Allah, btn yarattklarnn lisanlaryla, adeta bize ibret
almamz emrediyor Bu ibrete geen senelerin olaylar girer... ok nemlidir.
Hedame aresiz kald... geirdi:
Seni anlyorum ey dris. dedi. 138
dris veda etmeye hazrland. Hedame sordu :
Gidecek misin?.. Nasl bir yol tutturacan anlatmadn.
Gecikmeden, halk toplayacam... Konuacam onlarla... Bilirsin, ben ksa yoldan gitmeyi
severim...
Allah yardmcn olsun...
dris kt.
Olu Mtevelik bitiik avludayd... Selmlatlar.
Mtevelik, babasnn bir emri olup olmadn sordu
dris u emri verdi :
Ey olum!.. Halk meydana topla... lerine dalmadan konumak istiyorum.
Mtevelik: Olur ey babam!.. dedi.
Yola kt... Beline boynuz bir boru sokuluydu... Koarken alyordu.
Duyanlar ky meydanna ilerliyorlard.
dris, hl evinin bahesindeydi... Dnyordu... Belki de halka neler syleyeceini
tasarlyordu.
Bir ara sylendi:
Ah u blis!.. Ah onun eytanlar!.. Btn gayeleri insann ftratn deitirmektir... Halbuki
insan bilse ki, Hazreti Allah ona bir hazine deerinde nasl bir ftrat vermitir!. Hi blis ve
eytanlarna uyup onu kaptrr myd?.. Bir takm sapk iler yaparak, acaiplere zenerek, bu
ftrat kaybeder, maskara olur muydu?
Allah onu (eytan) rahmetinden kodu. O da (yle) dedi: Cellin hakk iin, kullarndan
muayyen bir nasifo edineceim, onlar behemehal saptracam, onlar mutlaka olmayacak
kuruntulara boacam, onlara kat'iyyen em 139

rcdeceim de davarlann kulaklarn yaracaklar, onlara muhakkak emredeceim de Allah'n

yarattn deitirecekler. Kim Allah' brakarak eytan bir yar edinirse phesiz aktan
aa byk bir ziyana dmtr o.
(Nisa': 118-119)
dris'in retmenlikten edindii bir alkanl vard. Halk ile serbest ve ak konuurdu...
Bilhassa onlann dndklerini sylemelerine, mnakaa etmelerine nem verirdi. Gizli
kalm bir fiki veya phe bulunsun istemezdi. Halk da almt... ekinmeden konuurlard,
tdris, az sonra artk gelip geenlerin ayak seslerinin kesildiklerini grnce, baheden
ayrld ...Toplant meydanna doru yrd.
Yolun kar tarafndaki evlerin birinin nnde iki kz st sayorlard. Halbuki verilen boru
iaretine gre, herkes gitmek mecburiyetindeydi toplantya.
dris onlar ikaz etmeye hazrlanrken, kzlardan birisi ark sylemeye balad, tdris nce,
susturmak istedi ama, derhal vazgeti... nk pek ilgi ekiciydi arkdaki szler:
Gece bitti... Bir zeytin daha Koparld mr dalmdan.
Hamd bu seferki de. Dilendike zifiri karanln Yand acsyla dilim.
Varsn Gndzler
Aydnlklarn kskansnlar diyordum.
Umurumda deildi.
_ MO
Geceler.
O simsiyah, tadna doyulmayan,
Zeytinler benimdi ya... Yeterdi.
Meer ryalar da Gelge gnllym... Bkverdiler yastmdan.
Ne kald bana?..
Btn bir gece, dkldkleri yerde,
yp titreen gzyalarm m?..
Ne gezer!..
Gecikmez, klar r zerlerine ...
Kapasnlar arsz arsz.
Gece bitti... Bakalar da bitecek, Yenecek buruk buruk.
Dallarn yeili, Yapraklara akan murat, Bo bir abadadr.
Gizleyemez, koruyamaz zeytinleri... aldracaktr teker teker. ikyet haddine mi?..
Nasl bir oyundur ki bu mr dal kuruyana kadar Keyfince srp gider?..
141

dris anlamt anlayacan... tncinmi, utanm bir sesle kzlara mjdeledi:

Haydi meydana... Size hayatnza sahip olmann srlarn reteceim... Dilemedike
dallarnz yolunmayacak... Gndzlerinizi gerek gzellikler* gecelerinizi renkli ryalar
ssleyecek.
nanmak, mit etmek pek tatlyd.
Kzlarn baklar nurland. Sana daima inandk ey dris, ey hkmdarmz!.. dediler...
lerini yzst brakp kotular.
***

dris meydandaki sz tama ktu zaman, drt yana bakt srarla ...Bylelikle grltler
kesildi.
Ancak o zaman konutu:
Ey mmetim!.. Allah'nm erefli kullan insanlarm!.. Sizi burada pek tutacak deilim...
nk ileriniz var. Hanidir ikyetlerinizi dinler dururdum... plaklnzdan ylgndnz...
Allah'a krler olsun ki, bana bunun aresini ilham etti... imdi elimde hafif bir rt var...
plikten dokudum... Erkek ve kadn iin iki rnek elbise diktim... Pek yn gitmiyor, dokumada
zaman kayb olmuyor. rty yalnz elbisede kullanmayacaz. Pek ok ihtiyalarmz
karlayabilecektir. una nanyorum ki, elbise giydiiniz zaman, birdenbire durulacaksnz...
Sinirleriniz geveyecek... Tecavzlerin, kavgalarn, sapklklarn sonu gelecek... Bunlar
olmaynca da huzura kavuacaksnz... almalarnz aksamayacak... Fazla kazanacaksnz.
Ayrca salnz kn souundan, yazn ateinden korunacak. nsan, irkinliklerini rtnce
melekleir: Gzel olur. rtlerin rengi beyazdr. Her biriniz ilkbaharda gezinen ak bulutlar
olacaksnz... yeryzne rahmetiniz boanacak.
Dinleyenler sevindiler... dris'i alkladlar.
142
Fakat kalabaln iinde sapklar da vard... Bilhassa koyu gelenek dknleri pek oktu...
Peygamberlerin tebli ettikleri eriatten dar kmak istemezlerdi... Sanrlard ki bu eriatler
ancak yrrlkteydi... nsan kendi kendine bir ey yapamazd.
dris'in karsna, hatt peygamberlerin bile, daima bu iki gurup karlard... Yollarn keserler,
ilerlemeyi durdururlard.
Sapklar, dnyaya itibar edenlerdi.
Gelenekiler, ahirete teslim olup, yaratlma sebeplerini unutanlard.
Alklar durunca, ilk itirazlar bunlardan balad. Dnyaclar sordular:
Galiba sen bizi bsbtn hapsedeceksin... Yeryz gzelliklerini grmeye hasret kalacaz.
Niin bsbtn dediniz?..
Hazreti t, evleri icat etmekle bize ne kazandrd?.. Bilerek zindanlara girdik.
Her canimin bir yuvas vardr.
Hrriyetimiz alnd. Hele dediin gibi rtnrsek, kimbilir ne kadar sklacaz!..
Ahiretiler, dnyaclar baka yoldan desteklediler:
Bsbtn rtnme iin sevgili peygamberimiz Hazreti t (AS.) a emirler mi naz oldu?..
Hayr.
O halde bu nedir?.. Hazreti dem (A.S.), belimizi rtmemizle yetinmiti...
Ey Gzel mmetim!.. Hazreti Allah, harama bakmamz istemez... Kanmamz arzular...
Henz bize rtnme vastasn buldurmadan emir vermesi mmkn mdr?.. Ne var ki
aklmza hitap etmitir. Dneceiz... Hayra hizmet eden areyi bulacaz.
143

Onlardan birounu grrsn ki gnah ilemekte, dmanlk yapmakta ve haram yemekte

birbirleriyle sr'at kousu yaparlar. lemekte olduklar ey elbette ne kadar kt!.. Bari
bilginleri, fakihleri onlar gnah sylemelerinden ve haram yemelerinden vaz geirmeye
alsalard ya. Her halde yapmakta olduklar bu san'at ne kadar kt!..
(Mide: 62-63)
dris, daha sonra ar ve hayann insanlara Ailah taraf ndan balandn hatrlatt... Aile
mahremiyeti ve kskanl zerinde durdu... Nihayet sordu:
Karnnz tok olduu halde niin karlatnz meyva aac sizi tahrik ediyor? Kurt da yle
deil midir? Karn tka basa doludur, fakat kan grnce, derhal avn, hatt hemcinsini,
paralar...
dris'in gsterdii deliller karsnda, direnenler sustular... Hele bir grelim o rtleri...
dediler.
dris ne yapacam anlatt:
imdi ben evime gidiyorum. Ailem Hedame ile o rtleri giyip kapda duracaz...
nmzden gein... Bakn... Sonra rtleri oraya brakacaz... Dileyen giysin... Tecrbe
etsin... Yrmenizi, iinizi aksatmayacan greceksiniz.
yle yapld.
dris ile Hedame nce gittiler. Giyinip yola ktlar.
Halk yaklat. rkektiler. Sakna sakna geliyorlard.
Bazlar l basyor: Bu sihirdir... diyerek kayordu. oklar beenmilerdi... Fakat ilk
rnek olmaktan ekmiyorlard.
Gei bitince, dris ile ailesi rtleri soyundular.
Beklediler.
Uzakta duranlardan gelen olmuyordu.
_144 _

Hep o sz vard azlarnda:

Sihirdir bu.
dris, ylmad... Avluda tezgh kurdu... Gzlerinin nnde birka gn bez dokudu.
Yaknlarn, talebelerini ard... Onlara dokuttu,
Bylece sihir dedikodusunun n alnd.
dris'in kynde olduka skunet tesis edilip, halk kisa aralklarla giyinmeye balaynca,
haber komu kylere ulat... Bilhassa Kabil soyunun artk dalara kadar trmanan kabileleri
ilgilendiler.
Bunlar zaman zaman u/aktan beyazlara brnm bir oban, yahut yolcular grdke
arpldlar.
blis derhal imdatlanna yetiti... Kalplerine fs-dad:
dris sihirle mmetini uyur gezer yapt... Sonra giydirmeye muvaffak oldu... Onu nleyin.
Eer bu kt icat aranzda da yaylrsa, kaybetmediiniz kalmaz.... Bilhassa ate tanrnz
gazaba gelir... O sizi scaklyla, klaryla rtyor... Bu yeter.
Sapklar, blis'in fitnesini gelitirdiler.
Esasen ilerine yle geliyordu.
dris mmetinden grdklerini evirdiler. Onlar doldurdular:
zerindekiler nedir?.. Kadnlarnz tarlalarda, allarda ne zaman alacaklar?.. Onlar
tezghlarda elenecekler, siz terliyeceksiniz.
dris, rtnmeyi kadnlarnzn irkinliklerinin gizlenmesi iin icat etti.. Tabi sizlerin de
gzellikleriniz grnmeyecek... Hakk var myd buna?.. u anda uvala tklm cevizden
farkszsnz... Salamnz, rnz belli deil.
Yznz ykamaya su bulamazken, bir de elbise- 145
Uz. dria 10

lerinizi mi temizleyeceksiniz?.. Bakn ne abuk kirleniyor?..

Hele, salam da deiller... Her gn yeni birisini giymeniz gerekecek... Buna ne dayanr?..
Bu fitnelerin bir ksm tuttu... Bir ksm tutmad.
Fakat yaplan inklb geciktirdi.
Tekrar gizli bir direnme balad.
dris mmetinden olanlar, kyde giyiniyorlar, uzaklanca soyunup, elbiselerini duruyorlard.
Halbuki dris'in bu byk baars, Peygamber Hasreti t (A.S.) a da ulam ve onu
ziyadesiyle memnun etmiti. Mekke halk giyinmekte yarmtlar.
Dalaan direnmeler karsnda, dris'in insanlar rtmek arzusu ancak elli yl sonra tam
gerekleebildi.
dris yz yana basmt.
Hakikaten halk giyindikten sonra, bir sknet ve huzur devri balamt.
Tecavzler pek azalmt.
Tatl konuuluyor, yumuak davranlyordu.
zerlerindeki nihayet ince bir bez parasyd ama, hanidir arayp bulamadklar emniyetlerini
salamt... Sanki bir kalkand, zrht. Bibirleriyle konuurlarken, nefsan hislere
kaplmyorlard.
dris, bir eyin daha farkna varmt... Beyaz rtler sca geirmiyor, bedeni serin
tutuyorduar... Bazlar zenmi, siyah ynden bez dokumulard... Bunlarn elbiseleri aksine
harareti artryordu.
O zaman dris, bu nemli noktay halka anlatt...
Tetkik ve aratrmalarna renkler zerinde devam etti.
evredeki srekli rengin insan bktrdn buldu.
Mavi renk iyi hisler uyandryordu.
146
Krmz sinirleri geriyordu. San zyordu.
Yeil dinletiriyordu.
**

in en tuhaf, Kabil soyu da nihayet rtnmeyi benimsemiti... Hzla giyiniyorlard.

Bunun sonucu olarak, onlarda da bir salh balamt.
Belki kurtulacaklard sapklklardan.
Fakat onlar idare edenlerin bu hal ilerine gelmedi.
Hkmdarlar ve ate mabetlerindeki kahinleri kollar svadlar... Halk zorla deil, kurnazca
soyunmaya srklediler tekrar.
Her gn baka trl yenilikler karyorlard.
Bazan yalnz belden aasn rten etekliklerin faydalarn vyorlard... ok gemeden
bundan vaz geiyorlar, gmlek tavsiye ediyorlard. Maksatlan alttan, yahut stten olsun,
insann yan plak kalmasyd...
Bylece bir elli sene daha geti.
Halk karlan yeniliklerin hedefledii maksatlardan habersiz, kararszlk iinde bocalayp
duruyordu... Karakterleri deimiti. Sanki birer bukalemundular... Giyinme hrriyetlerini de
kaptrmlard... Onlara: Belinizden stn kapatn... deniyordu, kapatyorlard. <An...
deniyordu, ayorlard.
Altra altra, tekrar Kabil soyu eski plaklna dnd.
Bu sralarda dris yz elli yan doldurmutu.
t (A.S), hi umulmadk bir anda, o sene, dokuz yz on iki yandayken vefat etti.
Kabil soyu bu frsat karmadlar.
Tam bir hayvan hayat yaayan sapklara hedefi gsterdiler:
- 147 -

Ne kyorsa u dadakilerden kyor... Oralar zapt edilip Kabe ele geirilmezse, size rahat
yoktur... Esasen pek azdrlar.
Bu hedefe bilhassa Kabil soyunun kadnlar kotular... Oullarn, erkeklerini zorladlar...
nk hl dadaki erkeklerin gzelliklerini bir gnh yangm halinde kalblerinde,
sinirlerinde, damarlarnda yaatyorlard.
nce, tenhalarda yakaladklarn soydular... Elbiselerini yaktlar... O halleriyle braktlar.
kencelerin trls yaplyordu.
Haber de gnderiliyordu:
Bizim yolumuzdan gitmezseniz, gelip kylerinizi yerle bir edeceiz... Mallarnz srp
gtreceiz...
Yapyordular da.
Gn gemiyordu ki, evleri dalan, ocuklar ve hayvanlar srlp gtrlenler, gnlerce yol
yrdkten sonra, tdris'e gelmemi olsundu.
Alayor, hallerini anlatyorlard.
Ve bazan ac konuuyorlard:
Ey dris!.. Sonumuz ne olacak?.. Yoksa Allahmz bizi brakt m?..
tdris hep ayn cevab veriyordu:
Sabredin... Sabr en kuvvetli silhtr.
Daha nasl sabredeceiz!.. Peygamberimiz it (A.S.) da vefat edeli ay olduu halde,
Allah'mz baka birisini vazifelendirmedi... Kime danacaz?..
tdris elbette pek zlyordu.
Kabil soyu sanki ekirge srydler... Has kullar da, son kalan bir ka yeil tarla...
Baa klmak iin yaplacak bir ey yok gibiydi.
dris'in talebeleri, sk sk teklif ediyorlard:
Ey tdris!.. Sanrz gmekten, kuzeydeki lkelere., gitmekten baka are kalmad...
148
tdris direniyordu:
Sanki kuzeyde sapklar yok mu?.. Belki daha beterdiler.
O halde ne yapacaz?..
Hazreti Allah insana akl vermitir... Aklmz altralm... Deil bu sapklar, kasrgalar
durduracak imknlar buluruz.
Nedir onlar ey tdris?..
Henz bilmiyorum... Dnyorum.
Aradan iki ay daha geti.
Bir ikindi vakti, dris tenhada insanl kurtaracak are dnrken, Cebrail geldi...
Peygamberliini mjdeledi.
Kitapta tdris'i de an. nk o ok sdk bir
peygamberdi.
Biz onu pek yce bir yere ykselttik.
(Meryem: 57 - 58)
smail'i, dris'i Zlkifl'i de (ydet. Bunlarn) her biri de sabr (ve sebat) edenlerdendi.
(Enbiy': 85)
lyas da phe yok ki gnderilen peygamberlerdendi.
(Sfft: 123)
Hazreti tdris (A.S.), peygamberlikle mjdelenir mjdelenmez, esasen mevcut gveni bsbtn
artt.
Peygamberliini mmetine kabul ettirmesi zor olmad.
Artk hem bu ilh vazifeyi yapyor, hem de hkmdarlna devam ediyordu.
149

Cebrail (A.S.) ile nazil olan emirleri behemehal tatbik ettiriyordu.

Hazreti Allah'a yalvarmad gn yoktu :
Ey sevgili Allah'm!.. Has kullarnn halini gryorsun. Bize nusret yollarn gster... Sabr ve
sebatmz tazele.
Hazreti Cebrail, her defasnda hatrlatyordu :
Allah sizinle beraberdir... mitsizlie kaplmayn... Allah sizi her trl imknla kuandrmtr...
Onlar kullann.
Neydi bu imknlar?..
Hazreti dris (A.S.) biliyordu onlar.
man kuvveti, akl, irade, sabr, almak ve benzeriydiler bunlar.
Hazreti dris (A.S.) da hepsine ba vuruyordu.
Nasl ki kalemi, ilk yazy icat edendi...
Nasl ki hesap ilminin, rakamlar bularak esasn
kurmutu...
Nasl ki ilk astronomdu, ilk fiziki, kimyacyd...
Nasl ki hitabet ve kitabeti ilk yksek feylesoftu...
Nasl ki ilk ders veren retmendi...
Nasl ki insanlar giydirerek ar ve haya duygularn plaklktan kurtarmt... neyi kefetmi, bez
dokumu, makas kullanp elbise kesip bimiti...
Elbette Hazreti Allah, ona yeni bulular hazrlayacak ve araclklanyla, isyankrlar malp edecekti.
Ama ne zaman?..
Bilmiyordu.
Peygamberliin ilk yl pek ac geti.
nk uurda ky kalmt ateperest ve putperestlerin eline gemeyen... Bu ky Kabe'ye doru
giden yollan kapatyordu.
Her taraf zulmden kaanlarn adrlaryla doluydu.
150
Hazreti dris (A.S.), geceleri bile uyumuyor, aralarnda dolayor, nevmid olmamalarn, idareli
yaamalarn, yaknda rahata kavuacaklarn sylyordu.
Btn korku ve endiesi ktlkt... Bulac hastalkt.
Her trl dne ramen, yine de adrlarn birisinden hkran ark duymad gn olmuyordu.
Yine bir sabah ailesi Hedame ve olu Mtevelik ile gmenleri gezerken, beterin beteri bir ark iitti.
Durup sabrla dinledi:
Tam mevsiminde
Bahelerde
O rzgr gezindi yine.
Dallar sarsmad bu sefer...
Gvdelere srt verdi.
Kimini devirdi, kimini kopard.
Artk ne yeili dn Ne bahar iekleri ara. Masallara kartlar.
Bizi mi gsteriyorsun?.. Hayr kayr... Hi mitlenme!..
Belki yeiliz henz...
Rengimiz solmad, kokumuz dalmad.
Fakat ne kar!..
Dalndan syrlp savrulan Hangi yaprak kurumad?.. Hangi iek dalmad?..
151

Yoksa bizi birer birer levirip Bahemize mi gtreceksin?.. Ne bos bir hayl!..
Brak o halde
Ayn rzgr gelsin buraya...
Sarlsn yakamza.
Diledii taa, kayaya. alsn hoyrata... ilemiz son bulsun.

Hazreti tdris (A.S.), pek zld. Fakat belli etmedi. Gmenleri toplad.
nndeki bir yeri gsterdi:
Ey zalimlerin hmna uram Allah'mn has kullar!.. uraya dikkat edin... Ne gryorsunuz?..
Cevap verenler oldu:
l bir ekirge ve karncalar.
Doru... u ekirge belki yz karnca bykln-dedir. Karncalar ylmlar m?.. Akllarn
kullanmlar... birlii yapp ekirgeyi yuvalarn sryorlar.
Evet...
syankrlar bir ekirge heybetindedirler ama ldrler... nk ileindeki iman nuru snmtr...
Biz azlz, bu muhakkak. Ne var ki birer nur ynyz... Niin su karncalardan ibret almayalm?
Birleir, gcmz birbirimize eklersek, kim dayanabilir karmzda? Hele Kabil soyu!..
mitlisin demek?..
Her zamankinden fazla... Btn i bana gvenmenizde ve ne emredersem yapmanzdadr.
Buna sz verebiliriz.
Hazreti dris (A.S.) teekkr edip ayrld.
lk merak edip soran ailesi Hedame oldu:
Neler dnyorsun ey dris?.. Bir vahy mi aldn yoksa?..
Sevgili Allah'mz her zaman zafer vaad etmitir... Baz fikirler bamda gittike ekilleniyor.
Gecikmez misin?..
Sanmyorum...
Hazreti dris (A.S.) kye varnca, ayrld... Avludaki aa altna oturdu... Yalnz kalmak istediini
syleyerek olunu ve ailesini uzaklatrd.
Aklndan konuur gibi, durumun muhakemesini yapyordu. Hatt bazan yksek sesle konuuyordu:
Has kullar niin malp oldular?..
Cevabn veriyordu:
nsan kan dkmek istemediklerinden.
Fakat sapklar M'minlerin kann dkyorlar... kence edip, atelerde yakyorlar... Kanlarn
iiyorlar... Yiyorlar.
Onlar Ateperesttir... Putperesttir...
Yani insanlklarndan km, vaheti dilemi- dir?..
Evet...
O halde bir kurt, yahut srtlandan farkszdrlar.
phesiz...
Artk kanlarn aktmakta saknca kalmamtr.
Belki...
Belkideil, muhakkak... nk biz onlarn kann ellerindeki dnya nimetini almak iin
aktmayacaz... Allah'mzn mbarek ismini ayakta tutmak, vahdaniyetini korumak iin yapacaz...
Savamz bir Cihad'dr... Mukaddes harptir...
153

Ey dris!.. Sen bir peygambersin... Bakalm Hazreti Allah izin verecek midir?..
tzin vermese ilhamlanmazdm.
Hazreti dris (A.S.), muhakemesinin yanlca red edilmesi, uyarlmas iin bekledi. Byle bir
emir getirmedi Hazreti Cebrail... Aksine dris (A.S.) in gs ald... Ba aydnland.
eriye seslendi:
Ey olum Mtevelik!.. abuk yanma gel.
Mtevelik esasen pek uzaklamamt... Eik iinde duruyordu... Kotu hemen.
Hazreti dris (A.S.) emrini verdi:
Yarn sabah, kyn ve gmenlerin eli, ayaklar tutan btn erkekleri, kadnlar yediden
yukar kim varsa, Veddar dzlnde toplasnlar... Kyleri ve srleri korumak iin az kimse
ayrsnlar.
Veddar dzl, Hazreti dris yurdunun orta yerindeydi.
Mtevelik sebep sormad... Peki ey peygamber babam!.. diyerek ayrld.
154

VII
HAKKIN AKLA SUNDUU ZAFER
Hazreti dris (A.S.) olundan sonra baheye geti.
Hanidir dndklerini yapmaya koyuldu.
syankrlar oktular ama ona gre bir kymet ifade etmezlerdi... Mademki Hazreti Allah, dris
(A.S.) m son are olarak ba vuraca Cihad'a izin vermiti, o halde hazrlklara balamalyd.
Bu hazrlklar nelerdi?..
ok eyler vard.
O tarihe kadar insanlar, basit silhlardan faydalanyorlard...
Balcalar unlar:
nsan gc.
Ta atmak.
Sopa ile vurmak.
Av hayvanlar iin tuzaklar.
Kpekler.
Ve benzerleri.
Hazreti dris (A.S.), demirden yaplan ba gelitirmek istiyordu... Yani keskin kllar
yapmak... Mzraklar kullanmak.
Bunlar azlk kimseler iin yakn savunma silhlar olacaklard.
Yine Hazreti dris (A.S.), bir mddet nce tesad 155

l'en gerdii bir daln, zerindeki elmay nasl uzaklara frlattn grmt.
O gnden beri zihninde alm, yay ile okun taslan hazrlamt.
Bahede dndn gerekletirdi...
Ksa zamanda yeryznn ilk ok ve yay meydana
geldi.
Sonra maden ocana gitti... Demir dvd... Mzrak
ve kl yapt.
Bunlar da kfi grmemiti.
Eve dnp ailesi ve kzlarna urgan bktrd... Uzun tuttu... Kemend hazrlad.
Baka eyler de dnmt ama, artk onlan halkla konuacakt.
Ertesi sabah, silahlarn kuand... Veddar dzlnn yolunu tuttu.
Umduu gibi, mminler onu bekleiyorlard.
Orada, Hazreti dris (A.S.), nce yine sevgili Allah'n arad:
Ey Gzel Allah'm!.. stesem, biliyorum, sapklar derhal gazabnn binbir eidiyle helak
edersin... Fakat msaade et!. Henz elimde bu kadar has kullarm var... Onlarla, kfirlere kar
yapacam chad'a muvaffak olacam. .. Belki ilerinden pimanlk getirip hidayete
kouacaklar kacaktr... Hatt tek bama bile kalsam son kudretimi sarfedip, vahdaniyetine
armadan, byle gazab senden dileyemem... nk vazifemi yapmam olurum.-..
Hazreti dris (A.S.), heyecanlyd...
imdiye kadar, insanlara icad ve keifte bulunduu eyleri tantrken duyduu heyecann kat
kat stndeydi imdiki.
O zamanlar insanlara yenilikleri, inkilaplan kabul
156
ettirinceye kadar ylmam, uram, didinmiti... Bundan da garip bir gurur duymutu...
nk insanln faydasna altndan, geleceini emniyete aldndan phesi yoktu.
O zamanlar, talebelerinin ve halkn karsna, bir kalemle, yazyla, hesapla, ine iplikle,
makasla, boyayla, elbiseyle, yldzlardan rendii gereklerle, fikir ve dncelerle, hatt
iirle kyordu.
Ne gzel o gnler!..
Anlatr anlatrd... Tecrbelerini yapard.
Sonunda zd srlarn gerisinde, grd Allah kudretini, vahdaniyetinin tecelli nurunu,
ne yapar yapar halka da gsterirdi.
Fakat imdi?..
Klla, yayla, okla, kementle kyordu insanlarn karsna.
Ayrca bakalarna da retecekti...
Ve bunlann hepsi, ne ac ki, insanlar ldrmek iindi.
Bunlann, lm kusucu aletlerin, srlar gerisinde de yine Hazreti Allah'n vahdaniyet
tecellisinin nuru mu parlayacakt?..
Hazreti dris (A.S.) a gre phesizdi bu.
nk Rahmet de, azap da Allah'dand.
Hakikaten zordu peygamberlik veya hkmdarlk.
Daha dne kadar, daha iyi bir yuva, daha enlik bir yurt ve daha rahat bir yeryz uruna
konuurken, imdi ters ilhamlarda, telkinlerde, bulunacakt.
Derin bir i geirdi... Ben talihsiz peygamberlerin birincisiyim... nk insana kan aktma
san'atn reteceim ve bunu emredeceim....) dedi.
Bir trl sze balayamyordu.
157

Sk sk semaya bakp Hazreti Cebrail'in gelmesini, kuvvet vermesini bekliyordu.

Fakat yoktu ki haber.
Ufuklara bakyordu.
Ufuklardan beri l kzllayordu nnde.
letecei cinayetlerin kanlar sanki imdiden yeryzn bulamlard.
Gzlerini kptryordu sahnenin deimesi iin.
Yine telkinde bulunuyordu:
Ey dris!.. Dklecek olan m'min kan deil, kfir kamdr... Akimi bana topla.
Bu telkinler de tesir etmiyordu.
Kulaklarnda durmadan, Hazreti Allah'n insan en erefli mahlk olarak yaratt, ruh
frd, yeryzndeki vazifesinin sadece kulluk olduu gerekleri uuldu-yordu.
Hayr, yapamayacakt... Hazreti Allah'dan kesin bir emir almadan, kan dkme emrini
veremeyecekti.
Varsn sapklar kan dksnlerdi.
Onlarn hepsi ehitti ve yerleri, mertebeleri, cennetti.
Hazreti dris (A.S.) sabredecekti. nk peygamberlerin en byk vasflar sabrlaryd...
Dereceleri bu sabra gre llrd.
Halk meraklahmt.
Onlar Hazreti dris (A.S.) m gzelliine ,alm ve heybetine, gururuna hayrandlar daima.
imdi szta zerinde, beyaz bir bulut gibiydi Hazreti dris (A.S.)... Fakat elbisesi kabarr,
ier hale geliyordu. Hatt zaman zaman siyahlayordu... Kara bir bulut oluyordu.
Fakat ne grlyor, ne imekler aktryor, ne de yldrmlar dryordu.
158
Homurtular duyuluyordu iin iin. n srada bekleenlerden birisi sabredemedi. Talebesiydi.
Hazreti dris (A.S.) in. Konumasna yardm eder dncesiyle ilhamlarn sralad:
Sr bekleiyor..
Susuzluktan nerdeyse atlayacak.
Fakat kaya dilsiz.
Kim tkad atlan?..
Her zaman jkran
Bilek kalnlndaki su nerede?..
Baka bir yol mu buldu?..
Toprak altndakiler.
Daha m sevgi sttekilerden?..
Hazreti dris (A.S.) elini kaldrd.. Talebe sustu.
Nerdeyse Hazreti dris (A.S.), bekleenlere, toplanmalarm baka trl izah edecekti. Asl
maksattan vaz geecekti. O anda Hazreti Cebrail geldi.. Emri iki kelimelikti:
Cihad serbest!..
Hazreti dris (A.S.), yanl iitmediini anlamak iin tekrar sordu:
Evet ey dris!..
Allah'm benden raz m?..
Raz ey dris!..
Demek doru dnmm... yilerin yaamas iin ktler lecek..
phesiz ey dris!..
Hazreti dris. (A.S.) Cebrail gider gitmez, gnl rahatlyla konutu:
Ey mmetim!.. Sizlere ok eyler anlatmak isterim.
159

Fakat zamanmz msait deildir.. Yalnz unu hatrlayn yeter: Sevgili Allahmz bizleri nasl
zene bezene yaratmt?.. ereflilerin ereflisi yapmt?.. O kadar bol silhlarla
kuandrmt ki, blis'in karsna karmaktan ekinmedi.. Bizden istedii ona uymamak,
sadece kul luumuzu gstermekti. Fakat dnyay asl cennet sandk. Topraa kazk aktmz
vehmine dtk.. Ceviz aacn gren maymunlar gibi arszla, yzszle kotuk... Kulluu
unuttuk, Kabe'ye doru deil, sapkla doru dndk. Kimimiz isteyerek, kimimiz zorla
nurdan karanla alndk.. imdi, yeryznde ite bu kadar haskul kald.. Bekleyecek miyiz?..
Tuzaktaki ceylanlar gibi avcya teslim mi olacaz?.
Bartlar:
Allah'mz ne dilerse o olacaktr.
Elbette... Hazreti Allah emretti, kfrle, erle, savaacaz.
Nasl?.. Onlar gibi ellerimiz kana m bulanacak?..
Evet... Fakat kirlenmeyecekler... Aksine parlayacaklar.
Cihad' Allah m emretti?..
Hi pheniz olmasn.
Pek azz...
imdi nasl oalacamz size reteceim. Yalnz sizden kesin cevap bekliyorum...
Emirlerime uyacak msnz?..
Uyacaz...
Belki ekinecekler vardr... te yol ak... Gitsinler. Kabil soyunun ateleri grnyor...
Orada elence, iki, kumar, fuhu, yalan, talan, velhasl dnyann btn er elenceleri var...
Yalnz Hayr yok... Allah'n vahdaniyeti inkr edilmi.
Biliyoruz.
160
Burada zahmetlere katlanacaz... Sapklarla sava balaynca uyku unutulacak...
Razyz...
Hazreti tdris (A.S,) memnun oldu. mmeti hakknda temennide bulundu:
Ben sizlerden razym... Allah'm da raz olsun!..
Hazreti dris (A.S.) iaret etti:
.......
Mmkn olduu kadar yaklan ve oturun... Size bir mminin yzlerce sap nasl
haklayacan reteceim.
Emri yaptlar.
Hazreti tdris (A.S.) ikaz etti:
Size gstereceim eyleri sakn yine sihir sanmayn. Bunlar bilgiye eilmi akln
bululardr. z Allah'mn emir ve msaadelerine ular.
Hazreti dris (A.S.) evvel kemendi gsterdi:
Bakn, bu bir urgandr. Uzun sarlmtr... Ucuna kslr ve alr ilmik yaplmtr... uradaki
ko uzakta olduu halde ben onu yakalayacam.
Hazreti dris (A.S.) kemendi tartt, sallad, nianlayp boaltt... Kemendin halkas koun
boynuna doland. Ko kamaya altka skld.
Hazreti dris (A.S.) anlatt:
O ko bir sapk olsun... te size bir silh ki sapklar uzaktan yakalayacaktr... Zararsz hale
koyacaktr. Ksa bir eitimle bunu kullanmakta usta olabilirsiniz.
Halk glyordu.
Alkladlar.
Hazreti dris (A.S.) bu sefer ok ve yay ald.
Ne olduklarm anlatt.
Yakndakilere tutturdu.
Bu da nemli bir silhtr.. dedi. Ka okunuz varsa o kadar insan saylrsnz.
161

Hz. dria 11

Oku yaya yerletirdi ve gerdi...

Uzakta bir aa gvdesine nian alp att.
Ok vnlayarak gidip sapland.
Hazreti tdris (A.S.) bunu da aklad:
O aa bir sapk olsayd... imdi lmt.
Halk heyecanlanmt.
Hazreti tdris (A.S.), iki kii ard... Kemendle yay yprerek onlara da tecrbe ettirdi...
Muvaffak oldular.
M'minler duramyorlard yerlerinde.
Hazreti tdris (A.S.) onlar zorlukla susturdu.
Mzra gsterdi:
Bu da ucu sivri bir demirdir... Btn hneri uzun oluudur. Dman size kolunu uzatamadan
mzrakla cnu yenersiniz. Hatt alrsanz, yakn mesafelerde ok gibi atabilirsiniz.
Hazreti tdris (A.S.) mzra da denedi... Kullanlma-usuln gsterdi.
Nihayet klca sra geldi.
Klcn hneri pek fazlayd... Grenler k oldular.
Hazreti tdris (A.S.), silhlar verdi... Bir saat kadar elden ele dolatrn... Yabanclk eken
kimse kalmasn... dedi ve oturdu.
Halk Hazreti tdris (A.S.) in dediklerine uydu. Gurup gurup ayrldlar... Kadnlar ve kzlar bir
tarafta top. lanmlard.
Hazreti dris (A.S.) onlara da seslendi:
Cihad yalnz erkeklerin ii deildir... Kadnlar da vazifelidir...
Saat dolunca, Hazreti tdris (A.S.) tekrar sz tama kt... Dier imknlar hatrlatt:
Kpeklerinizi iyi yetitirin... Onlar imdiye kadar insana saldrmazlard... aret
edeceklerinize saldrmalarm retin. Benim anlatacam ekilde bir haberalma
162
hizmeti, ebekesi, kuracaz... Sanrm sapklar, her zaman yaptklar gibi, babozumu
mevsimini saldrmak iin seeceklerdir... nk fazla ganimet alma sevdasn-dalar...
Bu'haberalma ebekesi dmann iine kadar uzanacak... Saldrma zamann renecek.
Gerekirse onlarn klna girecek. Yurdumuz snrna gzcler, devriyeler karacaz.
Basknlar haber vereceklerdir. Her ky, lden daa ilerleyecekleri yamalarda ezmek iin,
kayalar hazrlayacak... Bunlar imdiden yerlerinden oynatlsn... Saldrda yuvarlanr...
Kylerin evresine al ylsn... tcap ederse, rzgra gre, bunlar tututurulur. Hazreti dris
(A.S.) biraz sustuktan sonra tekrar konutu... Szlerini balad:
Bu gnden tezi yok, kl, mzrak, kemend, ok ve yay yapmaya balayn... Bir ka taneyle
yetinmeyin. Her frsatta talim edin... Melekeniz artsm... Fakat asla da-rva karmayn...
syankrlar, daima yle yapmlardr...Mminlerin keif ve icatlann alm, onlara kar
kullanmlardr.
Hazreti dris (A.S.) m tahmin ettii oldu. - Drt ay sonra, tam babozumu zamam, ateperest
ve putperest kabile bakanlar aralarnda toplandlar.
Esasen geen yldan uyumulard.
Bu sonbaharda dallarn iini bitirecekler, Kabe'yi ele geireceklerdi... Yeryznde Allah'a
inanr kimse brakmayacaklard.
Hazreti tdris (A.S.) in ilk sava silhlar icat ettiinden ve mmetini hazrladndan
habersizdiler.
Yeryznn baka taraflarnda sapklar yok muydu?..
163

Vard ve pek oktular.

Kendi havalarnda yayorlard bunlar.
Hazreti dris (A.S.) in yurduna yakn, komu olanlar ise, her biri bir trl hevesteydiler... dris
(A.S.) m mmetini ortadan kaldrma arzulan her gnle gre deiiyordu.
apulcular mala eyaya gz dikmilerdi.
Bir baka gurup, insan ticaretine balamlard. Av gibi, insan yakalyor ve satyorlard. t
soyunun erkekleri, dlarna vuran nurlaryla en makbuldler... Yemen ve Acem topraklarnn
kadnlar istendiinden fazla mal ve altn veriyorlard onlara.
Putperest ve ateperestlii ayakta tutan ve geim lerini bu yolda arayan baz akgzler
khinlik mesleini kurmulard... Bunlar Kabe'nin ve O'na dnenlerin varlklarna tahamml
edemiyorlard. Halk kkrtyor, atete ve putlarn nndeki kuyularda kurban edilecek
ocuklar istiyorlard.
Sapklarn kabilelerinde bakanlk yapp idareyi ellerinde tutanlarsa gnn her saatinde
Hazreti dris (A.S. m baarlarn haber alyorlard... Keif ve icatlarn ekemiyorlard. Hele
peygamberliini!..
Bu bakanlar ayn zamanda bir takm yalanc ve hilebazdlar. .. Chil, rmdan km
insanlara, bir takm oyunlar gsteriyor, sihir ve by diye, kendilerinde ululuk vehmettirerek
kandryorlard.
Bu da kolay oluyordu.
nk halk vahdaniyeti bilmiyordu... Habersizdi.
lmi istemiyordu... Cahildi.
tikat ettikleri hurafelere sim sk yapmlard.
Bilmediini bilmemek, katmerli cehaletti... Ne yaplsa Allah' idrak ettirmez, tekzibe
gtrrd.
Elbette bunlarn kalpleri alamazd.
184

te bilmezlerin kalblerine Allah byle mhr basar.

(Rm: 59)
Fakat bakanlar rahatszdlar.
Hazreti dris (A.S.) in her gn kendilerine kadar ulaan medeniyet hamleleri, halk uyaracak
sanyorlard... tibarlarnn deceinden, hkmdarlklarnn son bulacandan korkuyorlard.
Khinlerle ibirlii halindeydiler.
Putlarn ve ate tanrlarnn, Kabe'ye doru ynelip, grnmez bir Allah'a tapanlara
kzdklarn, bunlar yeryznden kaldrlmazlarsa, gazaba geleceini telkin ediyorlard.
Hayalperest bir takm insanlar da Hazreti dris (A.S.) m evine gz dikmilerdi... Orada
baarlarn salayan sihir letleri bulunduunu umuyorlard... Bunlar ele geirirlerse,
kendileri de dilediklerini yapacakarn sanyorlard.
te btn bu menfaatler, mitler, kkrtmalar, o senenin sonbaharnda, tam babozumu
zaman, birletiler... ocuktan yalsna kadar, dadaki bir avu t soyu has kullarna hcum
hazrlklarna giriildi.
Hazreti dris (A.S.), bunlarn aralarna gnderdii adamlarndan gn gnne haberlerini
alyordu:
Ey peygamberimiz dris!.. Kabileler saldracaklar hedefleri bltler.
Elbette bleceklerdi... Bu kadar deiik gaye kimi birletirirdi?. Hazreti dris (A.S.),
kuvvetlerin dalndan memnun oldu.
Ey peygamberimiz dris!.. Bunlar dilerinden trnaklarna kadar, birer canavar... Belki ondan
da ileri
~ 165

Vahetteler... Yaadklar sefih hayat ekillerinden gayri, insanlklarn alp gtrm...

Kendilerine insan gzyle bakmak, merhamet, katiyen caiz deil.
Ey peygamberimiz dris!.. Baz kabileler kadnlarn hkm altndadr... Erkekleri kle
yapmlar... Hele bunlar pek korkun!. nk bize hile ve fitne ile sokuia-eaklar...
Gzellikleri en byk silhlandr. Erkeklerimiz kendileriyle karlamamahdr...
Hazreti dris (A.S.) esasen bunlan biliyordu... Tahmin ediyordu... Hazrlklarm hzlandrd...
Tedbirlerini ald. Beklemeye balad.
Dolayor, halk kontrol ediyordu.
mmetinden artk mitsiz ilhamlar iitmiyordu.
Nerdeyse kundaktaki ocuklar bile gvenli szler haykracaklard.
Bir mmetin, tek lk peinde, tek imanla komas en byk bahtiyarlkt!..
Gnl btn bir insanln yle olmasn diliyor, istiyordu. Esasen yaratl gaye ve maksad
bu deil miydi?.
Hazreti dris (A.S.) in yetitirdii talebeler de birer lim ve retmendiler kendi aplannda...
Akllann altryor, bir eyler bularak, yaplacak Cihad'a faydal olmaya kalkyorlard.
Dmanm gelecei yollarn sularn kurutmulard.
Grlmez, ancak baslnca iine dlecek, tuzaklar hazrlamlard...
Hazreti dris (A.S.), filozoftu. Ruhiyatyd.
Btn bu gvenli, azimli abalara ramen, mminlerin dudaklarnda bir krklk, baklannda
mahzunluk bulunduunu farkediyordu.
Sebebini de biliyordu.
nk kendisi de ayn ruh haleti iindeydi.
166
nsanlar birbirlerini yaatmak iin yaratlmlard, ldrmek iin deil.
Mminleri saran hznn kayna buydu. Halk airleri, arkclar istedikleri kadar, sava
sarklan syesinlerdi... Umulmadk bir anda, gnl kana-yveriyordu:
Tanrm seni..
stediin kadar dei..
Dn mermer,
Kabin kaya olsun..
Baklarndan ate fkrsn.
Dudaklarnda.
Dilerinin arasnda.
Paraladn canlarn
Kanna.
Et krntlarna rastlayaym..
Hkmm deimez..
Tanrm seni.
Sen de douunda
Prl prldn.
Bir ktn gz kamatran.
Korkmadn..
erefin yolunda..
Allah'n nimetlerinden koparldtn.
nsanln alnd.
Derinliinde
Yumak yumak ylan kaynaan
Uurumlara atldn.
Ne ac!..
Trmanmaya altn
Uurumun kayalarnda
167

Grndn anda.
Uzanp kurtuluuna
Yardm edeceime.
Ban tekmeleyeceim...
Parmaklarn dorayp dreceim.
Evet ne ac!..
Hele ne irkin!..
Utandrc!..
Demek kaderimde bu da varm..
***

Bir akamd...
Hazreti dris (A.S.) m yurduna yakn yaayan sapklar toplanmlard.
ki binin zerindeydiler.
Son hazrlklarn yapyorlard.
Bu hazrlklar, sadece putlara ve atee sayg gsterme perdesi altnda balayan uursuz
elencelerdi. Neler olmuyordu ki!..
Bu insan klndaki eytanlam mahlklar, Hazreti Allah'n ihsan ettii btn kabiliyetlerini
serde kullanarak, akla durgunluk veren sefih, sefih olduu kadar iren, tutumlarn
birbirlerine gstermede yana kmlard.
Muhakkak ki melekler onlar izliyorlard. zlerek birbirlerine soruyorlard:
Bunlar m yeryzn ereflendirecek, sevgili Allah'mza halifelik yapacak mahlklar?..
Hazreti dem (A.S.) ile, Hazreti Havva'nn ocuklar bin senede ne a 168
buk deitiler!.. nsanlardan nce yeryznden gelip gemi, helak edilmi cinler bile byle
bir hzla saptmam-lard
Haklydlar.
Kaplan, pars, maymun, kurt srleri bir araya gelse bu derece edepsiz olamazlard.
Ar ve haya hazineleri bedenlerini saklayacaklarna, koltuk altlarnda tadklar ikilerini
tulumlara doldurmular, onlar korumulard.
Daha gne bile batmamt.
Su yerine imeye balamlard tulumlarndaki zehri.
Esasen ne zaman onsuzdular!..
Gzlerini aar, amaz, gda yerine ona sarlyorlard.
Derileri kararmt.
Sanki etleri yoktu... Bu deri, kemiklerine yapmt: Kaburgalar saylyordu.
ini plaktlar.
Salan, sakallan, byklan birbirlerine kanmt... El ve ayak trnaklar alabildiine uzamt.
Baklarnda k yerine ivi ivi vahet kaynayordu. Bakana batyorlard.
Kadnlar, dii birer akaldar... ark sylemiyor, uluyorlard.
Nereden, nasl ele geirdikleri veya niin baladk-lan bilinmez, kendileri gibi insanlar,
yaklan atelere yakn bekletiliyordu.
Her taraf sinmiti. Yahut olacaklardan rkp utanm, kamt varlklar. Gne de anszn
ekilip gitti.
Gece balad.
Yldzlar, olacaklan bile bile, belki de habersiz, par-ladlar... Hele ay doup, nurunu
yadrnca, bu sapklar srs artk son iradelerini de kaybettiler.
nce baladklan ocuk, kz, kadn ve erkekleri, a 169

buk bir merasimden sonra, bodular.. Atete kzarttlar.. Bazlar o kadar sabrszd ki, bunu
beklemediler.. i insan eti yediler, bileklerine astklan kuru kafalara kan doldurup itiler...
Elence ad altnda gsterilen en hayaszcalar balad.
Bu hava iinde sabah oldu.
Yeni bir gece daha yaand.
Maksat unutulmu gibiydi.
Drdnc gnn akamnda gerilmi insan derisinden yaplm davullar ald.
Kabile reisleri ne dt.
lden dalara doru uursuz bir akn balad.
Hibirisi akibetlerinden haberli deildiler.
Sadece ihtiraslarnn kamlan altnda ecellerine, helaklerine, doru ilerliyorlard.
Her ey Hazreti Allah'nd. Cezalarnda dilediini vasta eder, kullanrd.
imdi de ilk defa mminleri vazifelendirmi, sabr ve almalarnn mkfatn Hazreti dris
(A.S.) a vermeye hazrlanmt.
Hakkn akla armaan ettii zaferdi bu.
Btn gece yrdler sapklar... Hazreti dris r(A.S.) ve has kullar beketiler.
Sabahla beraber banmalar duyuldu:
te kayalardalar... Pek yorulmayacaz.
Hazreti t (A.S.) m mmeti de kaynat... Birbirlerini uyardlar:
Yaklayorlar... Herkes kendisine bir hedef sesin.
phesiz ilk hedefleri bunlar.
Yoksa en azndan bir m'mine yirmi sapk dyordu.
Hedefler uygun mesafeye girince, ilk oku Hazreti t (A.S.) att. Bunu dierleri takip ettiler.
170
Oklar behemehal bir sapk' buluyor ve deviriyordu.
Kfirler armlard.
Sihir!.. Sihir!.. diye bararak ekildiler.
Hkmdarlan nlemese kamalarnn sonu alnamazd
Hkmdarlar, panii durdurunca bir araya geldiler. Soruyorlard: Bu nedir?.. Evet bu
nedir?.. Atlanlar ta deil. Pek ldrcler...
aidris yeni bir keifte bulunmu olacak. Bunu renmeliyiz.
Emir verdiler... Birka fedai kt... Tilki gibi srne srne llere kadar sokuldular...
Bendenlerine saplanm oklan kanp geriye dndler.
Hkmdarlar baktlar. Derhal hkmlerini verdiler: ekillendirilmi odun bunlar. Fakat
kendi kendilerine nasl uup insan buluyorlar?.. Ne canlan var, ne kanatlan.
Her canavar gibi, onlarn da gzleri pekti ve kurnazdlar. Hayvanlarn yrtclar araziden,
rtlerden faydalanarak avlanna sokulurlard. Bunu rnek aldlar.
Pepee srnerek, da eteklerine kadar yamandlar.
dris (A.S.) in mmetinden oku olanlar, bu sefer silhlann kullanmamlard.
Sapklar etekte dinlendikten sonra, ayn ihtiyatla yukarlara kmay denediler.
Her ban kaldrann boynuna kement sarlyor ve ekiliyordu... Elli kadan bu silhla
bouldu.
171

Sapklar daha tedbirli hareket ettiler.

Yan yarya tepeleri trmanmlard.
zerlerine kayalar yuvarland... Ezildiler.
Tekrar ta ve ok yamuru balad.
Nihayet mzraklara, kllara i dt.
Akam bastrnca, hkmdarlar ekilmek zorunda kaldlar.
Yar yarya zayiat vermilerdi.
Ertesi gn sava tekrar balad.
Putperestler hangi hileye ba vurdularsa fayda etmedi.
Bir hafta srd, ilk yeryznn chad'.
syankrlar iki binken iki yze dtler... Selmeti lde aradlar... Katlar ve ihtiraslarndan
donuk ufuklarn arkasmda kayboldular.
Belki bin yldan beri ilk defa Chad'n yapld blge rahat bir nefes almt.
Daha sabahla birlikte gne baka trl dodu.
Yrtc kular yeryzn kir ve pisliinden temizlemek ister gibi, leleri abuk paraladlar...
Hele canavarlar da kouunca, iki gn iinde eserleri kalmad.
Otundan, aacna, bceinden devekuuna kadar her yaratk Hazreti dris (A.S.) in zaferine
gnlerce, kendi dilleriyle alk tuttular.
Hemen hemen hepsi u ilhamda birleiyorlard:
Hava temizlendi.
klar ykand.
Bir baka koku sard topra.
Renkler iek at.
Yaamaya doyulmuyor.
172
Uzaklar nasl acaba?.. Hl putlar srtyor mu?.. Ate mabetleri var m?.. nsan yayla m
tututuruluyor Odunlar, allar?..
Oralara kadar
Uzansa zafer arklar..
Yarasalar kovalasalar.
nan beyazlnda, gzelliinde
Gvercinler uusa gklerde.
***

Hazreti dris (A.S.), ihtiyat olarak bir ka gn daha bekledi sava alannda.
Bu sre iinde mmetiyle birlikte hep ibadet etti. Allah'na kranlarn sundu.
Sapklardan ald hi bir ganimet yoktu.
nk onlar talana gelmilerdi... Elleri botu... Yama edeceklerini gtreceklerdi.
Fakat, Hazreti dris (A.S.) in baka trl bir ganimeti vard... Bunlar dmandan alman
esirlerdi. Elli kadardlar.
Halk ldrlmelerini istemi, Hazreti dris (A.S.) raz olmamt.
yle buyurmutu:
Bunlar ilk cihadn ele geen ilk kleleridir. Artk zararszdrlar... ldrmek deil Islh etmek
vazifemizdir. O zamana kadar, yurdumuzun ortak hizmetlerinde altracaz...
Nelerdi bu ortak hizmetler?..
Hazreti dris (A.S.) anlatt:
173

almalarmz, silh imalidolaysiyle, aksad... Artk silhlan bunlara yaptrrz.

Hazreti dris (A.S.) m szlerini iitenler inanmak istemediler... Sordular:
Tekrar chad yapacak myz?..
Elbette... Asla pheniz olmasn... nk sapklar,, erge bu silhlar reneceklerdir ve bize
kar kullanacaklardr.
zldler.
Hazreti dris (A.S.) uyard mmetini:
zlmeyin... Daima zafer bizde kalacaktr. Btn i, dalmamamzdadr... Hazreti Allah
kllannm birlik ve beraberliinden honut kalr... Yardm eder... Yeni zafer imknlar
hazrlar.
phesiz ki Allah, kendi yolunda hepsi birbirine kenetlenmi (yekpare ve mstahkem) bir
bina gibi, saf (1ar) balayarak, arpanlar sever.
(Saff :4)
Aradan bir ka ay geti.
Yeryzndeki m'minler iinde ilk cihad yapp ilk esir alan Hazreti dris (AS.) m an abucak
snrlardan telere tat... Hele savata kulland silhlar pek ilgi
grd.
syankrlarn hmndan korkup, uzaklaanlar geriye dndler.. Hazreti dris (AS.) m yurdu
enlendi. Bilhassa tekrar KBEYE DORU, has kullar akn balad.
Fakat Kabil soyundan reme Sapklar, malbiyetlerini unutmamlard.
Kabile bakanlanyla hkmdarlar, tekrar elele verdiler.
174
Kaarlarken, Hazreti dris (A.S.) m kulland silhlardan rnekler getirmilerdi.
Bunlar gnlerce incelediler.
Akl erenlere ve sanatkrlara dantlar.
Nihayet yaplma tarzn buldular.
Fakat nasl kullanldm renemediler.
Hazreti dris (A.S.) m yurduna gizlice adamlarn soktular. Bunlar bir ka oban karp
dndler.
obanlar sktrld... Akla hayale gelmeyen ikencelerden geirildiler... Fakat sylemediler...
lm tercih ederek ehadete erdiler.
Sapklar ne yapacaklarn bilemiyorlard.
Yallardan bazlar onlara akl verdi:
Bizi daa yakn yere gtrn ve brakn... zerimizde dallann elbisesi olsun... Szde
mmetlerinden grnr, bu silhlarn srrn zeriz.
Gecikirsiniz... Dnemezsiniz.
Otuzar gn sayn... Birisinde dnemezsek dierinde dneriz. O gnlerde adam gnderin.
Bu yapld.
Drt yal sapk, dalara getirilip gizlice brakldlar.. Onlar da bir maaray kendilerine
mesken edindiler.
Sabrla bekleiyorlard.
Bylece defa otuz gn devretti.
Birka obanla arkada olmulard... Onlara itimat alamlard. Bunun faydasn grdler.
Alt ay dolmak zereyken silhlann kullanlma srrn elde edip dndler.
175

IX
KANLI YILLARIN GETRDKLER
dris (A.S.), daima uyankt... Tetikteydi.
Erge silhlarnn srlarnn alnacan biliyordu. Nitekim, rendi alndn... Ateperest ve
putperestlerin, gelecek gzde, yine babozumu zaman saldracaklarn da haber ald.
Mukadderdi kutsal savalar artk... Mademki blis vard ve baz insanlar ona teslim oluyorlard, ilerde
de var olacakt, bylelikle insanlar birbirlerine krdracakt.
Hazreti dris (A.S.) a sk sk sahifeler nazil oluyor, tekamle gre yeni eriatler emrediliyordu. Daha
imdiden on sahifeyi amt Allah'n emirleri.
Hazreti Allah, Hazreti dem (A.S.) ile t (A.S.) a gnderdii sahifelerde olduu gibi, Hazreti dris
(A.S.) a gnderdii sahifelerde de bilhassa ve beden temizliini, Rabbinin adm zikretmeyi, ibadeti
kesinlikle ihtar ediyordu.. Dnya hayatnn geiciliinden, dnyaya kaplmann doru
olmayacandan, ahiret hayatnn srekliliinden ve hayrndan bahsediyordu... Elbette ilerde de
gelecek kitap yahut sahifelerle ve szle ereflenecek peygamberlere de aynlarn rtecekti.
176
Hakikaten iyi temizlenen ve Rabbinin adn zikredip de namaz klan kimse umduuna ermitir.
Belki siz dnya hayatn (ahiretten) stn tutarsnz.
Halbuki hiret daha hayrl, daha sreklidir. phesiz ki bu (nlar) evvelki sahifelerde brahim ile
Musa'nn sahifelerinde de vardr.
(A'l: 14-19)
Hazreti dris (A.S.) in grevleri, uykularm bile dol-duruyordu.
Peygamberdi... mmetini vahdaniyet zerinde durdurmaktan sorumluydu.
Hkmdard. mmetinin dnya meselelerini halledecekti.. Onlara daha iyi bir hayat art
hazrlayacakt,. Bilhassa buna nem veriyordu... nk sonu Allah'a varyordu bunun da.
limdi.. renmek ve retmekten bkmyordu.. Bilgi onun ekmek kadar ihtiyacyd. Ders vermek
huzuruydu. imdi, balayan harpler dolaysiyle, kumandanlk vazifesini de yklenmiti.
Ylmyor, hepsinin hakkndan geliyordu.
Herkesi, ibanda bile, silhlarn yannda bulundurmaya mecbur etmiti..
Sapklarn srlar rendii haberini halk aldklar zaman hemen Hazreti dris (A.S.) a komulard..
Yalvarmlard:
Ey sevgili peygamberimiz!.. Kabil soyu silhlarmzn nasl kullanlacaklarn renmi.. Artk
onlarn kymeti kalmad. Bize bakalarn kefet.
177
Ha. dris 12

Hazreti Idris (A.S.^ yle konuarak onlan durdurmutu:

Elbette yeni silhlarn kefine alacam... Siz de gayret gsterin... Fakat niin eski
silhlarmzn kymeti kalmasn?. unu unutmayn ki en byk silh gsleri-mizdeki
imandr. Kfirlerde bu yoktur.. manl kimse temiz olur, cesaretlidir.. Sefahate dmeyecei,
alaca iin eviktir, shhatlidir.. Hele her gn silhlaryla eitim yaparsa meleke kazanr..
Ku uurmaz. Sapklar yle midirler?.. Zafer silhn deil, onu kullanan bileindir. Daima
spor yapn.. Avlann.. Sanki yarma savaa katla-cakmcasna hazrlann.
Halk da yle yapyordu.
Hazreti tdris (A,S.), silh kullanmak kadar, tekiltn emir kumanda zincirinin nemine de
dikkati ekti. Halk guruplara ayrd.. Derece derece kumandanlar tayin etti. ve dta
haberalma zerinde durdu. Boru, az ve atele muhabere sistemi tesis etti.
Dmanlar sonbaharda geldiler.
Fakat da eteklerinde bozguna urayp ekildiler.
Silhlarn nasl kullanlacan renmek yeterli olmamt... Katlar.
Hazreti dris (A.S.) m bu yeni zaferi ona, komu kabileleri kazandrd.
syankrlar duracaa, sinecee benzemiyorlard.
Her yl saldrdlar.. Hatt bunu aylara jndirdiler.
Kanl yllar birbirini kovaladlar.
Hazreti dris (A.S.) zgnd. nk mmeti hazar hayatndan kmt.. Daima seferdeydi.. O
halde kim alacakt, medeniyet yolunda yryecekti?..
Buna bir are bulmalyd.
Devletinin snrlarm Kzldeniz, Umman denizi ve
178
Basra Krfezine kadar geniletip sahillere dayanabilse, emniyet kendiliinden salanacakt.
Bu arzusunu yapacak, ne yeteri kadar inam, ne de silh vard.. Hele sapklar, l tilkileri
gibi, abuk kayorlard.. Pelerinden yetiilmiyordu. Yetiilse de yorgun dlyordu.
**

Hazreti tdris (A.S.) anlamt.. Galiba cihatla balayan peygamberlik hayat, ylece srp
gidecekti.. Kanl yllar insanla huzursuzluk getireceklerdi.
Ald esirleri pek ksa sre klelikte kullanyordu.
Bunlar her trl sefahatten eletek ekince, uyanyorlard.. Hele Hazreti tdris (A.S.) m adaleti
tesirini gsteriyordu.. Putlardan, yahut ateperestlikten kurtulup Allah'a teslim oluyorlard.
Esasen Hazreti tdris (A.S.), iki ey teklif ediyordu esirlerine:
1 mana gelip karde olmak.
2 Klelikte kalmak.
Son yllarda buna bir ncsn katmt.
Alman esirler, en az yz hayvan karl iade olunuyordu.
Hz. dris (A.S.) da bu ganimetleri datyordu.
Bylece sava hazrlklanyla aksayan almann diyeti alnm oluyordu.
Bu kanl sava yllarnn getirdiklerinden birisi de zafer ilhamlaryd. Normal arklar,
hisleniler unutulmu gibiydi.
ocuklar olsun, kadn ve erkekler olsun, hep kahramanlk destanlar sylyorlard.
Bu savalar dolaysiyle salk zerinde de keifler
179 _

hzlanmt.. Yaralananlarn tedavisinde eitli bitkilerden faydalanlyordu.

Hazreti dris (A.S.), peygamberliinin sekizinci ylnda, yz elli sekiz yandayken, bir le zeri,
dersini bitirmi, pek sevdii tepeye gidiyordu. Orada hem ufuklara kadar, tabiat seyreder, hem de
dnrd.
Bir sr obannn ilhamlar dikkatini ekti.
yle syleniyordu oban:
Sizleri bilirim
Bereket yata hayvanlarm, Kzdnz zaman, Kutan hzl koarsnz. Hele boynuzlarnz!..
Kpekler dilimizden anlyor, rettiklerimizi yapyor da Siz neden yan iziyor, Oral
olmuyorsunuz?..
Bazan hayallerim, Sr sr,
Sapklar kovalamanz, Boynuzlarnz batrmanz.
u sere gibi, Hi deilse Boynuzlarnzn Arasna oturabilsem!'..
Neye mi yarar?.. Kabil soyunun Hangi biri Kurtulurdu penemden?..
180
Hazreti dris (A.S.), srtmacn dncesini yabana atmad.
Evet, insana imdilik kanat takp uuramazd onu ama, pek l bir hayvana bindirebilirdi.
evresindeki evcil olsun olmasn hayvanlar gzden geirdi. Hi birisini uygun bulmad.
Hayvana binmek yeterli olamazd. Hayvan, zeki, hassas yaratlm bulunmalyd. Arzu edildii anda
komal, yahut durmalyd.. Sr, inek, yaban eei, devekuu, zrafa byle bir ansa sahip deildiler.
Kala kala deve kalmt.
Hazreti dris (A.S.) devenin zerinde durdu.
Bu hayvan dayanklyd.. taatkrd.. Yumuak balyd.. Bilhassa insanlar severdi, nankr deildi.
yi de koard.
imdiye kadar devenin sadece st ve etinden fay-dalanlmt.
Hazreti dris (A.S.), artk sanki sancanmt.
Her gnn bo saatlerini develerin iinde geiriyordu. Kimi hecin, kimi tek hrglyd develerin.
Ylmad.. nce onlara kmeyi retti.
Sonra yk balad.
Nihayet semeri dnd.. Muvaffak oldu.
Artk kendisini zerine bindirecekti.
Bunu halkn nnde yapmak istemiyordu.. Tenhaya gitti. Deveyi ktrd ve bindi. Drtp kaldrd.
Yular ve ayaklar.. Gerekirse mzrak, deveyi istenen istikamete dndryorlard.. Koturup
durduruyorlard.
Btn i svari ile deve arasndaki dostlua kalyordu.
Eer svari, deveyi iyi muameleyle ve bakmla kendisine balarsa, deve kul kurban oluyordu.
Bir ka ay alt Hazreti dris (A.S.).. Bylece yer 181

yznn lk svarisi ve hayvan terbiyecisi unvann kazand.

almalar yeterli bulunca, halk toplatt.
Ey Allah'mn has kullan!.. imdiye kadar bana inandnz ve zafer armaanlarn devirdiniz.
Gryorsunuz ki dman ylmad.. Artk gzleri deil her gn saldryor.. Onun peini
brakmayp denizlere kadar kovalamak zorundayz.. Kurtulmamal, ya ldrlmeii yahut esir
edilmelidir.
Bartlar:
Haklsn ey peygamberimiz!.. are nedir?.. Sanrz bir mjde ile yklsn.
dris (A.S.) : Evet.. dedi.. Deveyi gsterdi: te u hayvan, size sapklara yetimek
imknn verecektir. O, mbarek bir mahlktur.. Hazreti Allah'm l insanna ihsandr.
Dinleyenler hi bir ey anlayamadlar..
Hazreti dris (A.S.) onlar bekletmedi.. Devesini ktrp zerine bindi.. Sordu:
Hangi tarafa komasn istersiniz?..
Uzakta bir aa gsterdiler.
Hazreti dris (A.S.), deveyi oraya koturup dnd..
Baka tecrbeler yapt.
Her keif ve icadnda olduu gibi onlar uyard:
Ey mmetim!. Sakn bende mucize vehmetmeyiniz.. Sihir de deildir. Hazreti Allah, elbette
gerekirse peygamberlerine mucize gstermek imkn baheder. O ayr bir meseledir. Hazreti
Allah'n en byk mucizesi bize verdii aklmzdr. te ben o akl altrdm. Devemi terbiye
ettim. Hem de kolay oldu bu. Hi zorluk ekmedim. Bir an gzlerinizi kapatn ve dnn..
Yzlerce deveye binmi mminler, tekbir getire getire kfirlerin peinden
182
kouyorlar, rastladklannm balarn uuruyorlar, aman dileyenleri esir alyorlar. Bylece
denzilere dayanyoruz.. Artk rahatsz edilmek mmkn mdr?..
Deildir.. diye banld.
dris (A.S.) emir verdi:
O halde, nezaretim altnda derhal binicilik derslerime balayn.. abuk.renin.
Ertesi sabah derslere kouldu.
Gizli tutuldu bu eitimler.
Hazreti dris (A.S.) m hkmdarl iindeki topraklarda yer yer kurslar ald.
Ay gemeden .herkes hecin svarisi olmutu.
Deve koarken ok atyor, k sallyor, mzrak saplyordu.
**

Ayn gnlerde, ldeki putperest ve ateperestlerin hkmdarlan bir araya gelmilerdi.

Hazreti dris (A.S.) in yaptklarndan habersizdiler.
Yeni saldnlar plnlyorlard.. Muvaffak olmalan iin neler gerektiini tartyorlard.
Her kafadan bir ses kyordu.
Nihayet birisi dayanamad.. Her naslsa gerei konutu:
t soyunu tepelemek ok uzad.. Daima da yeniliyoruz. Halbuki daha okluuz.. Niindir
bu?. Ak.. t soyu birlikte hareket ediyor. Biz ise talan peindeyiz. Dalyoruz.. Birleelim
ve t soyunu bir yerden, tam kalbinden vuralm.
Neresidir bu yer?..
Peygamberleri dris'in bulunduu blgedir o. d-ris'i l, yahut diri ele geirirsek, mmet
dalr.. Muradmz gerekleir.
183

Sordular:
Bir kumandan lzm..
Ben hazrm.
Kabul ettiler.
Kabileler on be gn iinde, bine yakn apulcu gnderdiler toplant yerine. Hepsi Hazreti dris
(A.S.) m kefettii silhlan kuanmlard.
.
Kumandanlar beklemeden yola kt.
Bu sefer kadnlar daha keyifliydiler.. nk bu kadar askerin bir araya geldiini grmemilerdi.
Hayal ve muratlarna uygun arklar sylyorlard, orduya arap datrken.. Yahut oynarlarken:
Bu sefer
Baka haberler var.
Ik ve renklerden
Mjdenin hazz damlyor.
Scaklm eriyor serinliinde.
Yiitlere dar gelecek Vadiler..
Dalardan taacaklar. Vay altta kalp Ezileceklerin haline!..
aracam, Hangi yiidin uzatt Ganimeti alacam. adrm kiminle Bleceimi aracam.
Gryorum, Evet bu sefer, Kaanlar kovalayacak.. Yakaladklar kleleri Gerdanlk yapacaklar
boynuma.. 184
!
Ne bo mit ve hayallerdi bunlar!..
Ertesi sabah henz gn rken, sapklar srs, Hazreti dris (A.S.) m kyne yakn dan eteklerine
ulamlard.
Ksa bir moladan sonra, yamac trmanmaya baladlar.
Hazreti dris (A.S.) m emrindeki m'mnler pusudaydlar. Uygun mesafede oklarn boalttlar..
Sapklar ktle halinde daha ok kayp vereceklerini hi hesaba katmamlard.. Denlerin yerini
bakalar doldurduka onlar da arkadalarnn akibetine uruyor-lard.
le olmadan, sapklarn yans dada imha edildi.
Dierleri katlar.
le alnca artk kendilerini emniyette sandlar.
Halbuki Hazreti dris (A.S.), iki yz hecin svarisini ihtiyatta tutmutu.. nlerine geip hcum emrini
verdi.
Talimli develer utular alk olduklan lde. Sapklara yetiildi.Mesafe ksaldka oklardan, mzrak ve
kllardan faydalanld.. Aman dileyenlerin boyunlarna kement atd.
Ancak, kumandanlaryla bir ka asker kurtulmutu.
Perian bir halde, yurtlarna dndler.
Orada dier hkmdarlar bekleiyorlard. bin insandan drt kiinin dndn grnce tyleri
rperdi hepsinin.
Ayaa frlayp kumandann sakalna yaptlar.
Sordular:
Nerde gidenler...
Kumandan anlatt.. Sonunu yle balad bu macerann:
t soyu iki yz esir ald.. Dierleri ld.
185

Demek bu malubiyetinin iki sebebi var?..

Evet.. Toplu ilerleme ve develerin hcumu.
Develeri biz de terbiye ederiz.
Yumruklarm dalara doru salladlar:
Ey dris!.. ok beklemeyeceksin.. Sana binlerce deve ile saldracaz..
Hazreti dris (A.S.) bu byk zaferden de gururlanmam, Allah'na kretmi ve mmetini
takdirle y-celtmiti.
htar da gerekliydi.
Bunu yapt:
Sakn gevemeyin!.. Kabil soyu ok gemez, ayn silh bize kar kullanrlar.
Teklif edenler bulundu:
Ey dris!.. Henz onlar almadan, kylerini ve adrlarn basalm.. Musibeti uzaklatrr,
yurdumuzu geniletiriz.
Uygundu bu teklif.
Hazreti dris (A.S.), hecin svarilerini blklere ayrd.. Dier kylere de haber sald.. Artk
savunma savalar bitmiti Kfirlere taarruz edilecekti.
Hazreti dris (A.S.) bu muharebelerin hemen hemen hepsine katlyordu.. Zaptedilen kyler ve
kabileler toprandaki ate mabetleri yklyor, putlar paralanyordu.
Hazreti dris (A.S.) m hakimiyeti altndaki topraklar, batda Kzl Deniz'e dayanmlard.
imdi dou ve gneyde denize ulalmaya allyordu.
Fakat bu arzu gerekleemedi.
nk, Kabil soyu da develeri terbiye edip, t soyunun karsna kmlard. Yllar
geiyordu.
186
Hazreti dris (A.S.) peygamberliinin on ikinci yln doldurmutu..
Kendisine nazil olan sahifeler otuzu bulmutu.. eriatnn bu kadar olduu haber verilmiti.
Hazreti dris (A.S.) bir mn veremedi buna.
Henz yz altm yandayd. Pek gen saylrd. Hi deilse Hazreti Allah'n onu daha be
alt yz sene huzuruna armayacam umuyordu. Bu zaman iinde insanlar pek
reyeceklerdir. Yeter miydi otuz sahile?..
Hazreti Cibril'den renmeye kalkt.
Doyurucu bir cevap alamad.
Yoksa, evet yoksa.. diyordu. Hazreti Allah sapklar helak m edecek?.. Geen on iki kanl
yln getirdii sadece huzursuzluk, mutsuzluktur nk.
Hazreti dris (A.S.) baka bir fikirle de sarsld.
Belki de kendisi veren vazifeyi baaramamt. Hazreti Allah, sapklar slah baka
kuvvetlerine havale buyurmutu.
zlyordu Hazreti dris (A.S.) o kadar ki, yemeden imeden kesildi.. Tenhalara ekildi.
Baka bir binek lzmd askerlerine.
Develerden hzl kosundu.. deta usundu.
O zaman Umman ve Basra Denizlerine de ulard.
Aratryordu.. Rastlayamyordu byle bir hayvana.
Yine bir sabah erken kyden almt..
Dou ufuklarnda bir toz duman ykseldi.
Yaklat yaklat
Hazreti dris (A.S.) nce bunu bir frtna sand. Fakat gr mesafesine girince, gelenlerin
tanmad ve grmedii bir hayvan srs olduunu farketti.
Karar byklkteydiler.
187 _

Sayd.. Yavrularyla beraber drtyzn stndeydiler.

Neden sonra, Atas Hazreti dem (A.S.) dan dinlediklerini hatrlad.
Hazreti dem (A.S.), Serendib'den kp Asya'y geerken oralarda bu eit hayvanlara
raslamt. Tarif ettii ekl tutuyordu.
Hazreti dem (A.S.) in grd hayvanlar atlard.
Hakikaten balanglar Asya ortalaryd.
Zamanla Frat boylarna, Anadolu'ya sokulmular ve ite imdi, bir kollan Hicaz'a akmt.
Hazreti dris (A.S.) atlarla ilgilendi.
Vahi deildiler.. Ot yiyorlard.. Mahzun, uysal bir
gzellikleri vard.
Sr, ekinmeden yamalara km, dalar trmanyorlard. Bir ka at, Hazreti dris (A.S.) in
yaknlarna kadar sokulmulard.
Hazreti dris (A.S.), ot kopard.. Gstere gstere yaklat birisine.. At rkmedi.. Otu yedi.
Hazreti dris (A.S.), ata kollarn dolad.. Sevip okad.. Dost oldular:-Hazreti dris (A.S.)
byk bir mide kapld. Borusunu karp ald. Kouanlara sry gsterdi: Bunlar,
atamz Hazreti dem (A.S.-> in, Asya'da varlklarm haber verdii atlardr.. Terbiyeleri pek
kolaydr.. Kim varsa gelsin. Onlara yaknlk gsterip yakadasn.. Allarda besleyin.. Ne de
olsa atlar yaband.
Fakat belki yorgunluktan, belki ilh bir mirle, boyunlarna atlan kementlere isyan etmediler.
Sahiplerinin peinde kye gittiler.
Halk ne de olsa insandlar. Engin bir hayal taraflar vard.. Kadm-erkek, oluk-ocuk, atlarn
karsna geti 188
ler. Hayranlkla onlar seyrettiler.. Gen, evik, gzeldiler. Sanki bir musibetten kamlard
hep imdiye kadar. Henz kurtulmulard. Kinemelerinde maceralarm dile getirir bir halleri
vard.
Hele gzleri!..
Onlara bakanlar dostlukla, hznle karlayorlard.
Bazlar dayanamadlar, atlan tekrar sevip okad-lar ve konutular onlarla:
Adn nedir senin?.. Nereden geldin?.. Niin baka lkelere, sapklarn yurduna gitmedin de
bizi setin?..
Beklediler... Atlardan cevap alacaklarn umdular.
Birbirleriyle de konuuyorlard:
((Acaba ne kadar yaar bunlar?..
Develerden ok yaayacaklarn sanrm. Ben asl dourmalann merak ediyorum.. sterdim
ki koyunlar gibi hzl resinler.
Greceiz..
Evet, greceiz.
Her ne kadar sevgili peygamberimiz Hazreti dris (A.S.) atlarn Dou lkelerinden geldiini
syledi ama, onlar Allah'n bize armaanlardr.
Birka gn hep byle iyi eyler konuuldu.
Fakat birden bire durum deiti.
Atlar gevi getirmiyorlard.
ok ot ve yem yiyorlard.
Susuz kalmaya tahammlleri yoktu.
Scaktan ylyorlard.. Glgeyi istiyorlard.
Ksacas hassas ve ince hayvanlard.
ocuktan ileri bakma muhtatlar.
abuk hastalanyorlard.
Halkm sevinci phelerle yer deitirdi.

Bu pheleri tartyorlard:
189

Atlar acaba bir nimet midir, yoksa musibet midir?..

Bana kalrsa musibettirler... Sapklar tarafndan yurdumuza gnderildiler.. Yiyeceimizi
blp bizi yoksullua drecekler.. Bir aresine bakmalyz.
pheler haftaya kalmadan her dudaktan dkld.
Hatt bunu Hazreti dris (A.S.) a ulatrdlar.
Hazreti dris (A.S.) sabr tavsiye etti. Atlardan pek faydalanacaklarn syledi.
Halk duruldu.
nk Hazreti dris (A.S.) asla yalan sylemezdi.
Bir hafta daha geti.
Bu esnada atlardan ikisi lmt.
Sahipleri derilerini yzdler.. Etlerini yediler. At etinde baka bir tat vard. Bunu haber
verdiler.
Hazreti dris (A.S.) hemen mmetini toplad. Onlar uyard:
Sakm atlardan, bakmlarndan ylmayn.. Hazreti Allah nasl ki onlar halk etmitir, elbette
nzklarn vermitir. Hele eytana uyup yemeyin.. Etleri gzel olabilir. Fakat anlalyor ki
remesi ardr. Onlardan baka trl faydalanacaz.
Bir mddet Hazreti dris (A.S.) m emrine uyuldu. Sonra yine atlardan ikyetler balad. Gizli
ldrp yiyenler, yahut salverenler oluyordu.
Hazreti dris (A.S.), bunu nlemek iin, gnlller seti.
Gnlller, atlara engin sevgi duyanlard.
Onlara birer at teslim etti.
Kendisi ba oldu.
Sabahlan gnlllerle birlikte atlan yaylmaya ka-nyordu. Yamala-da, vadilerde, atlarn
faydalanaca yei'ikler boldu..
O trl yeilliklere sr, koyun, deve srleri pek itibar etmezlerdi.
Hazreti dris (A.S.) a gnlller soruyorlard:
Ey sevgili peygamberimiz!.. Bunlar yemeyeceiz, stn imeyeceiz, o halde ne ite
kullanacaz?..
Hazreti dris (A.S.) anlatyordu:
Onlar bizim ayaklarmz olacak.. Bylece gnlk menzilimiz saate inecek.. Kfirleri malup
edeceiz?.. zerlerine binecek miyiz?..
Elbette.. Develere nasl binmitik.. nanamyorlard.
Hazreti dris (A.S.) daha ileriye gidiyordu: nsan, isterse, sabrn ve akln kullanrsa, terbiye
edip faydalanmayaca hayvan yoktur.. Bu gayretini kendi evlatlarna gsterseydi imdiye
kadar yeryznde sapk kalmazd.
Ay dolmadan atlar yurtlarn ve sahiplerini benimsediler.. Kendi kendilerine yaylyorlard..
Kouyor eleniyorlard.. Fakat vakti gelince, ahrlarn buluyorlard.
Hazreti dris (A.S.) bu ehliletirme mddeti iinde be durmamt. Kendisine ayrd at
tetkik etmiti.
Bir sabah atn gizlice ald.. Uzaklat.
Setii yere varnca durdu.
Allah'na snp zerine bindi.
Semer vurmamt develerde yapt gibi.
Bacaklaryla hayvan sard.. Dengesini buldu.. Gezindi saatlerce.
Bu esnada atn hassas yerlerini incelemiti.
At, yularnn ekildii tarafa dnyordu.
Binicisinin baldr tesirlerini anlyordu.
190
191

Uzaktan uzaa, Hazreti dris (A.S.) izleyenler, neticeyi bekleiyorlard.

Onlar da mide kapamlard.. Peygamberimiz dndn yapacak.. Yakndr. diyorlard.
Bu mit gecikmedi.
Hazreti dris (A.S.), terbiyeye baladnn ikinci ay ortalarnda, bir sabah mmetini toplad.
Silhlarm kuanmt.
Atma srad. eitli gsteriler papt.
At kendisine kuzu gibi itaat ediyordu.
Nihayet at koturdu... Ufka kadar sanki utu zerinde.
Halk heyecanlanmt. Dnmeyecek, dp paralanacak diye lk atmlard.
Fakat Hazreti dris (A.S.), ancak bir gn yryten sonra ulalacak ufuklardan tekrar
grnd ve geldi.
ndi, atn gezdirip terini kurulad.. Okad.
Gnlllere emir verdi:
Yarn sabah toplann.. Haftaya kalmayacak, benim gibi birer svari olacaksnz..
taat ettiler.
Nasl etmezlerdi ki peygamberleri Hazreti dris (A.S.) yeryznde ilk at terbiyecisi olmu ve
ilk svari unvann kazanmt. Bunu gzleriyle grmlerdi.
Aradan bir ay daha geti.
Yine bir sabah borular alnd.. Halk meydana topland. .
Hazreti dris (A.S.) ile gnlller kendilerinden nce gelmilerdi.. Hepsi atlarna binmiti.
Hazreti dris (A.S.) mjdeyi verdi:
Allahmz ne gzeldir!.. Bize bu gnleri de gsterdi. Svarilerin banda chad'a gidiyorum..
Bu ksa srecek.. Akama kalmadan dneceiz.
192
O kadar!..
Blk hareket etti. l toza dumana boarak, bir nefeste ufuklarda kayboldu.. Den,
dalan, geride kalan yoktu.
mmetteki airlerden birisi pelerinden heyecann ilhamland:
Serap tutulur mu?,. Hayallerimize gre Deien o zenginlikler Ele geer mi?.. Grld m?.. Duyuldu
mu?.. Hayr deil mi?..
Artk bu da gerekleti. Kanatlanan atllara Mmkn olmayan yoktur. Gezinip dnecekler hep.
Beraberlerinde Yeryznn bereketini. Nimetlerini getirecekler.

Bu ilhamlarn daha akamnda mitler iek at.

Hazreti dris (A.S.) dnp geldi.
Peinde kleler, adetleri bini aan srler vard. Bast drt sapk kabileden toplanmt bu
ganimetleri.
Seferler devam etti.
Nihayet bir gn Hazreti dris (A.S.) haber verdi:
Dou, gney ve batda, denizlere kadar, Kabil soyu temizlendi.. Ne put kald, ne de ate
mabetleri.
Fakat Frat'tan telere srlen sapklar, bo durmadlar.
193
Kz_ tdr3 _ 13

Atn kymetini anladlar.. Topraklarnda pek oklar vard.. Sr sr yakalayp terbiyeye baladlar.
Bylece artk sonu geldi sanlan kanl yllarn beteri bir hayatn bulutlar, ufuklarda belirdi.
X
HKMETNDEN SUAL OLUNMAZDI K
Hazreti dris (A.S.), svarilerine gven duyunca, seferlerin hepsinde bulunmak lzumunu grmedi.
Kendisi bir peygamber, hkmdar ve retmendi.. Bilgindi.
Yaplacak, uralacak pek ok ileri vard.
Bu srada Hicretten 5104 (Milddan 4482) yl ncesi yaanyordu.
Hazreti t (AS.) 365 yandayd.
On alt yldan beri peygamberdi.
Belki peygamberliinin ilk gnndenberi cihad'lara balamasndan, insan kan aktma zorunda
kalmasndan zgnd.
Hele keif ve icat ettii silhlarn bu yolda kullanlmalarn bir trl affedemiyordu.
nsan, hayr iin yaratlmt. erre mi let olacakt?.
Bazan pheleniyor, olaylardan kendisini sorumlu tutuyordu.
Hazreti Cebrail'i aratryordu.. Gelince renmeye alyordu:
Ey Cebrail!.. Allah'm benden raz mdr?.. Vazifemi yaptm m?.. Yoksa hatalarm oldu mu?..
Cebrail gnln, ferahlatan cevaplar veriyordu:
Evet ey dris!.. Allahmz senden razdr. Vazifeni yaptn..
Acaba daha ne buyuruyor?..
Bunu sen bilirsin..')
194
Evet, bilirim.. Henz yeryzne dalan insanlarn iinde mminler pek az.. Belki sevgili Allah'm
onlara da peygamberler gndermitir.. Bilmiyorum. Fakat yardm mecburiyetindeyim.
Ne trl bir yardm olacakt bu?.
Cihad'la m?..
Hayr..
Hazreti dris (A.S.) bir taraftan onlar idare edecek, dier taraftan, insanl kurtaracak temel
meseleleri zmeye alacakt. Bunlarn banda aydnlanma, cehaletten kurtulma geliyordu.
Hazreti dris (A.S.), hanidir brakt retmenliine tekrar balad.. mmeti oald iin, talebeleri
pek oktu. Gn boyu alsa yetiemiyordu.
Yeni keif ve icatlarda bulunmay pek diliyordu.
Esasen bunlar onun sevdii, zevk ald eylerdi.
Dersler olmasa, aratrma yapacak ve gnlnn, aklnn susuzluunu giderecekti.
Halk artk hayatlarndan memnundular. Peygamberimiz henz pek gentir. Hi deilse daha alt yz
sene yaar.. diyorlard.
Grnte bu normaldi.. Yaamamasnda hibir sebep yoktu.
O yl bahar klrken, Hazreti dris (A.S.) a anszn bir durgunluk geldi.
Kalabalktan sklyordu.
Derslerini yardmclarna brakt.. Tenhaya ekildi.
Bilhassa pek sevdii tepeye gidiyor, aacn altna
oturarak akam ediyordu. Mahzundu..
Gzel gzlerine bir slaklk gelmiti. Ailesi Hedame onu uzaktan uzaa izliyordu.
195

Bir gn dayanamad.. Yanna sokuldu.. renmek istedi:

Ey dris!. Bu halin nedir?.. Henz pek gensin., almaya bizi tevik eder dururdun.. imdi
kendin ten-bellik gmleini giydin..
Hazreti dris (AS.) kabul etmedi:
Ben alyorum.. Sana yle grnyor.. Dnp srlar zyorum.
Hani?. Eskiden sk sk baarlarn mjdelerdin. Yoksa bana m krldn?..
Hayr ey Hedame!.. Sana nasl knlabilirim?.. Ben senden daima razym.
mmetin?..
Hele onlardan pek honudum..
Snrlarda sapklar binlerce at terbiye etmiler, baskna hazrlanyorlarm.. Bunlar m seni
zyor?..
Hazreti Allah, m'minlerin zafer sebeplerini halk eder.
Hedame, pek huzurunu bulmamasna ramen, ayrld. Hazreti dris (A.S.) ailesinin peinden
bakt uzun zaman.
yz altm be yllk hayatn hatrlad. Adeta sene sene tekrar yaad.
Avunuyordu.. nsanlarn kurtuluu iin pek ok iler baarmt. Fakat bunlar, Hazreti Allah'n
yaratt kainat srlan yannda engin bir lde tek tek kum taneleri gibiydiler.
Hazreti dris (A.S.) hakikate ulanca, dayanamad, Allah'a yalvard:
Ey gzel, sevgili Allah'm!.. Bana baladn en byk haslet, vasf, ilim sevgisidir.. Ben,
sannm ldrmek iin deil, yaatmak iin halkedildim.. nsanlk hastadr.. Kurtulu,
hayatlanna son vermekle mi, yoksa te 196
daviyle mi mmkn olacaktr?.. Bana sebebini bala.. Her zlen sr gerisinde sen varsn.
O kadar ok yaya-ym ki, btn srlar zlsn ve en byk akm olan Sana tam
kavuaym..
***

Erteisi sabah Hazreti dris (A.S.) m ailesi uyand.. Baknd, Hazreti dris (A.S.) dnmemiti.
ocuklarna, kzlarna sordu.. Onlar da grmemilerdi.
Kye kt.. Arad, bulamad.
Esasen, kumandanlar da onu grmek istiyorlard.
Kabil soyu, nihayet hazrlklarn bitirmi, tekrar byk kuvvetlerle saldrmt.. lerliyordu.
Hedame: Belki her zaman dnd tepede uyuya kalmtr. dedi.
Koutular.. Yoktu.
Ayak izleri aratrdlar.. Bulamadlar.
obanlara ba vurdular.. Gren, rastlayan kmad.
O gn geti.. Baka gnler de geti.. Hazreti dris (A.S.) dnmedi.. Hakknda hibir haber
alnmad.
Kabil soyu kudurmutu sanki.. Terbiye ettii atlara binmi, saldryor, yeryzn kasp
kavuruyordu.. Tekrar da eteklerine dayanmt.
M'minler, kendilerini kurtarmak iin, Hazreti dris "(A.S.) in gizlendii yerden kmasn
bekleiyorlard.
Olu Mtevelik hkmdarla vasi olmutu.. Didinip duruyordu.
Bylece yllar birbirlerini kovaladlar.
Hazreti dris (A.S.) dan mit kesildi.
Esasen yeryznde ylesine kan dklyordu ki, herkes can kaygsna dmt.
197

Evet, Hazreti dris (A.S.) neredeydi?.. Ne olmutu?. Hakknda pek ok rivayetler vard. Bunlar
saymakla bitecek gibi deildiler. Gn getike, yenileri ekleniyordu onlara.
Mesel unlar vard anlatlanlar arasnda:
1 Hazreti dris (A.S.) mmetini tecrbe iin gizlenmiti. Gn gelince ortaya kacakt.
2 Onu Kab soyu karmtlar.. Bazlarna gre ldrmlerdi.. Bazlarna gre, kle edinmilerdi.
3 Hazreti dris (A.S.) aa altnda uyurken bir ylan sokmutu.. Sonra canavarlar alp gitmilerdi.
4 Kuzeyde yaayanlar, Hazreti dris (A.S.) bayltp gtrmlerdi.. Onu kendilerine hkmdar
yapmlard.
Bu rivayetler uzayp gidiyordu.
Talebeleri de baka trllerini yaymlard.
1 -r- Hazreti dris (A.S.) grnmezliin srrn bulmutu. Fakat tekrar insan ekline girememiti.
2 O, umay pek isterdi.. arelerini aratrd. Bunu yapm ve dmt.
3 Hazreti dris (A.S.), klara binme srrna ermiti.. Yldzlara gitmiti.
Rivayetler, dnceler, hep bu trl konularda toplandar.
Yllar, yz yllara yerlerini braktklar halde, hi kimse, Hazreti dris (A.S.) m, Hazreti Allah
tarafndan alndn aklna getirmedi.. Belki bunda gen oluu, 365 yanda bulunuu, nemli rol
oynad.
Nihayet bin drt yz sene nce, Allah, bunu Kur'n'-da aklad.. Kullarna salam ipucu verdi.
yle buyurdu:
198
Kitapta dris'i de an. nk o ok sadk bir
peygamberdi.
Biz onu pek yce bir yere ykselttik.
(Meryem: 56-57)
Bu yetler altnda, zikr sahipleri, limler, evliya mertebesine ermiler. Kur'n- Kerm'in
kendilerine aydnlanan dier yetlerine de ba vurarak, Hazret'i dris (A.S.) m anszn yok olu srrn
zdler. Esasen Tevrat- erifte de bu aka vard.
Evet, Hazreti dris (A.S.) Hazreti Allah, pek yce bir yere ykseltmiti.
Bu yer, bazlarna gre drdnc, bazlarna gre altnc gktr.
Hazreti dris (A.S.) m bedeni yer yznde kalmamtr.
Ge bedeniyle birlikte alnmtr.
Halen orada hayattadr.
Nitekim Hazreti lyas, Hazreti Hzr, Hazreti sa da yledirler..
Acaba Hazreti Allah, Hazreti dris (A.S.) niin berhayat olarak gklere almt?
Onun kan dkmekten zldn m hesaplamt?
Yeterli mi grmt ztrabn?..
lmi sevdiini bildiinden, bir insan olarak, haliyle kainatn srlarn zmekte devam etmesini mi
dilemiti?.. Bu trl m mkafatlandrmt?..
Yoksa bir taraftan, yeryznden gelip geen bilginlerle, onu mu mukayese edecekti?..
Yeryznden gelip geen bilginler, Hazreti Allah'a snp alrlarsa, Hazreti dris (A.S.) m aktan
ileri vahdaniyet sevgisine ulaabilecekler miydi?..
__. i an__

Sebepler bunlar, yahut benzerleri miydi?..

Kimbilir?..
Hakikat ancak, Hazreti Allah'n malmu ve kudretiydi.
HAZRET ALLAH'IN HKKMETtNDEN SUAL
OLUNMAZDI K BLNSN.
SON
200