Professional Documents
Culture Documents
Lizingu Financiar Ne Shqiperi PDF
Lizingu Financiar Ne Shqiperi PDF
TEMA :
kopje
Udhhoqi :
Fatbardha KADIU
Punoi : Andi PIHO
DURRS, 2013
ABSTRAKT
kopje
ABSTRACT
In this topic we talk about Financial Leasing and its mode of operation. The
procedures to follo to get the leasing service and documentation required. For this aspect
e made comparisons beteen the leasing companies operating in Albania in terms of
ease of procedures for the granting of the lease.
Theme continues ith knoledge of legislation and accounting treatment of leasing
it from the standpoint of the lessor and lessee and conclusion reached in the study of the
topic.
PERMBAJTJA
HYRJE........................................................................................................................4
HISTORI ...................................................................................................................5
KREU I. LIZINGU FINANCIAR, LLOJET, RNDSIA, KARAKTERISTIKAT
1.1 Lizingu........................................................................................................7
1.2 Karakteristikat e nj kontrat Lizingu......................................................11
1.3 Rndsia e Lizingut...................................................................................11
1.4 Llojet e Lizingut........................................................................................13
1.5 Avantazhet dhe disavantazhet e lizingut...................................................15
1.6 Ndryshimi i Lizingut nga qerat operative dhe kredia.............................17
1.7 Kushtet e zhvillimit t nj kompanie Lizingu...........................................19
1.7.1 Kushtt e brndshme..................................................................19
1.7.2 Kushtet e jashtme........................................................................20
kopje
HYRJE
N kt tem tentohet t trajtohet nj shrbim i ofruar nga sektori bankar i cili
sht lizingu financiar. Arsyeja kryesore q m shtyu t zgjedh kt tem sht fakti q
lizingu financiar konsiderohet nj shrbim i ri n sistemin bankar shqiptar dhe duke u
konsideruar si i till trajtimi i tij mund t prbj interes. Lizingu financiar, duke patur
parasysh edhe nivelin ekonomik t vendit ton ofron kushte lehtsuese pr bizneset e
vogla dhe t mesme pasi sht forma m e re e blerjes edhe kur nuk ke t gjith
likuiditetin e nevojshm.
N kt tem hidhet nj vshtrim mbi lizingun financiar dhe mnyrn e tij t
funksionimit. Proedurat q ndiqen pr t marr shrbimin e lizingut dhe
dokumentacioni q nevojitet. Pr kt aspekt bhen dhe krahasime midis kompanive t
lizingut q e ushtrojn aktivitetin n Shqipri prsa i prket lehtsis s proedurave t
dhnies s lizingut. Ashtu sikurse u prmend edhe m sipr flitet pr tregun n t cilin
zhvillohet duke ju referuar tregut n Shqipri, kompanive t cilat e ofrojn shrbimin e
lizingut dhe paralelisht tregu i lizingut n Europ, zhvillimi q ka dhe shtrirja e tij n t
ardhmen.
kopje
Histori
Lizingu sht nj mjet q ka gjetur zbatim shum koh m par. Ishin babilonasit
ata q zbatuan nj variant t tij me anijet dhe kafsht e tyre. Mbreti i tyre Hamurabi, 50
vjet m von, n vitin 1960 para ers s re, kishte implementuar ligjin e par mbi
lizingun. Qytetrimet e lashta t Egjiptit, Greqis dhe Roms kryenin transaksione lizingu
mbi pronat e tyre, ndrkoh q Fenikasit e promovonin at duke u dhn tregtarve lokal
anije me qera.
Lizingu u shfaq pr her t par n SHBA gjat viteve 1700 pr t financuar
prdorimin e karrocave me kuaj.
Nfillimet e viteve 1900 shoqrit filluan t silleshin si qiradhns t pajisjeve
duke i dhn ato me lizing ndrkoh q vazhdonin t mbanin mbi vete pronsin e tyre.
Kjo pasi shpesh qiramarrsit donin t ishin drgues t ngarkesave t ndryshme pa
mbajturmbi vete prgjegjsit e pronsis. N t njjtn koh prodhues t tjer po
krkonin pr rrug t reja pr t shitur mallrat e tyre. Ata krijuan shitjen me kste e cila
bri t mundur rritjen e vllimit t bler, duke paguar n koh pr kto mallra.
N mesin e viteve 1920 po i jepej shume rndsi investimive mbi shitjet me kredi
nga ana e prodhuesve. Dshtimi i tyre n njohjen e ktij rreziku shkaktoi Depresionin e
Madh t viteve 1929-1933.
kopje
Lizingu u shfaq srisht gjat Lufts s Dyt Botrore. Prodhuesit hyn n kontrata
kosto-plus me qeverin. Kto kontrata i lejonin prodhuesit t rikuperonin kostot e tyre t
prodhimit plus nj prfitim shtes t garantuar. N mnyr q t minimizonin kostot,
shum nga kto kompani merrnin me lizing pajisje pr qllime t veanta nga qeveria.
Ato mund ti kthenin mbrapsht kto pajisje n fund t lizingut, duke krijuar kshtu nj
mbrojtje nga risku i pajisjeve t vjetruara pasi t kishte mbaruar lufta.
N vitet 1950 konsumatort filluan t krkojn nj gam t gjer mallrash. Ata
krkonin shpejtsi, fleksibilitet dhe leverdisshmri. Prodhuesit prdorn lizingun pr t
ndihmuar prmirsimin e prodhimit t produkteve t rinj si televizort, pajisjet e
avancuara t komunikimit dhe aviont. Kjo rritje me ritme kaq t shpejta krijoi nj shtrat
ideal pr krijimin e nj industrie formale t lizingut.
Nfund t viteve 50-t, fillim i viteve 60-t, lizingu financiar filloi t zhvillohej
edhe n Europ. Kushtet m t prshtatshme si dhe tatimi m i favorshm q ofronte
lizingu financiar bn t kthehej n mjetin financiar m trheqs pr shoqrit n Evrop.
Nvitet 1970 ky koncept lvizi edhe drejt vendeve n zhvillim t Azis, Ameriks
s Jugut dhe Afriks. Vitet 1980 shnuan nj njohje t lizingut financiar n t gjith
botn.
Lizingu sht burimi i jashtm m i madh i financimit t pajisjeve pr koorporatat
amerikane, sht m i madh se kredit bankare, se financimi me obligacione, aksione apo
edhe me pengje tregtare. Por mbi t gjitha sht biznesi q ka patur dhe vazhdon t ket
rritjen m t shpejt ndonjher. Megjithse lulzimin m t madh ai e ka njohur n
SHBA dhe n Mbretrin e Bashkuar.
N Europn Lindore dhe n at Qndrore, lizingu konsiderohet gjersisht si
alternativa m e favorshme pr financimin e investimeve.
kopje
kopje
Furnizuesi sht pala q ka n pronsi, prodhon ose ndrton sendin, sipas krkess s
qiramarrsit dhe m pas ia shet at qiradhnsit, prkundrejt pagimit t mimit t shitjes
s sendit nga qiradhnsi.
Mund te jen:
1) individe
2) partner
3) Shoqri anonime
4) Institucione financiare
5) Sekseri
6) Financier
Kushtet baz t kontrats
kopje
kopje
Afati i lizingut:
Periudha kohore e marrveshjes se lizingut deri n momentin e fundit t perdorimit t
saj:
a) Gjate gjithe aktivitetit ekonomik
b) M e shkurtr se aktiviteti ekonomik
c) Rinovimi i kontrats.
Afati i prfundimit te lizingshe kur perfundon afati kohor i kontrats.
Por ka edhe mnyra t tjera t mundshme :
1. Kontrata mund t rinovohet.
2. Prona i prket qiradhnsit dhe ai ka t drejt tia shes nj pale tjetr.
3. Qiradhnsi ia shet pronn qiramarrsit.(nnqiraja financiare)
kopje
Pagesa e lizingut
Esht shuma e prcaktuar q i paguan qiramarrsi qiradhnsit,e cila mund t jet:
a) Pagesa pr investimin mbi pronn.
b) Pagesa pr riparimet mbi pronn.
c) Pagesa pr shrbimet e bra mbi pronn.
1.3 Rndsia e Lizingut
10
kopje
11
kopje
Lizingu
Ndrkombtar(International Lease) Qiraja sht ndrkombtare kur si qiradhnsi
ashtu edhe qiramarrsi ose njri prej tyre nuk kan rezidenc apo banim t prhershm
n Shqipri. Qiraja financiare n kt rast rregullohet nga e drejta ndrkombtare e
qiras financiare ose, sipas rastit, nga marrveshjet dy Paleshe, ku Republika e
Shqipris sht Pal.
12
Format m kryesore jan : lizingu financiar dhe lizingu operativ.Perve ktyre pes
formave baz t lizingut ekzistojn edhe disa forma t tjera n literatur si psh. :
Lizingu
financiar
drejtprdrejt
Kontrata e qiras financiare e drejtprdrejt, ndrmjet qiradhnsit dhe qiramarrsit,
nuk ka Pal ndrmjetse dhe sht e njjt, n form e n prmbajtje, me at t qiras
financiare.
Nj qira e till realizohet kur qiradhnsi ble apo prodhon nj aktiv me qllimin e vetm
pr ta prdorur at n nj transaksion lizingu financiar. N kt rast nuk kontabilizohen
dy lloje t ardhurash, por vetm t ardhura nga interesat. Vlera e tregut e aktivit n
momentin e kontrats sht e njjt me vlern e tij kontabl, pra me koston e sigurimit t
tij.
kopje
Lizingu
financiar
tipit t shitjes
Lizingu i influencuar
apo i kontrolluar
13
kopje
100% financim
14
Lizing nuk zvendson ose zvoglon mundsin pr t prdorur para n dor ose hua
bankare pr blerje t tjera. Por ai shton nj burim kapitali me produkte t cilat
maksimizojn fleksibilitetin dhe ndihmojn n prdorimin e teknologjis bashkkohore.
Siguria
Ajo jep bizneseve siguri pr shkak se marrveshjet financiare t aseteve nuk mund t
anulohet nga huadhnsit dhe pagesat jan t fiksuara n prgjithsi.
Megjithat, ato gjithashtu mund t strukturohen pr t prfshir prfitime t tjera t tilla si
mirmbajtja e pajisjeve ose pagesat mujore variable n varsi t nevojave t nj biznesi.
kopje
1.5.2 Disavantazhet
Lizingu mund t financoj vetm blerjen e aktiveve fikse. Lizingu nuk mund t plotsoj
direkt nevojat e qiramarrsit pr kapital qarkullues, pavarsisht se kstet e vogla t
lizingut indirekt plotsojn kapitalin qarkullues. Sidoqoft qiradhnsit duhet t jen t
kujdesshm sepse mungesa e kapitalit qarkullues mund t rrezikoj aftsin e
qiramarrsve pr t gjeneruar flukse hyrse nga pajisja e marr me qira dhe t mos jen
n gjendje t paguajn kstet.
15
Disavantazhi i tatimeve
kopje
16
Ndryshimi i lizingut
nga kredia
kopje
Lizingu financiar sht i ngjashm me kredin, por q ka disa ndryshime n struktur nga
kredia. Nj financim me lizing sht m fleksibl se kredia, duke qen s sht nj
financim mbi mjetin. Kur kemi t bjm me mjete me treg dytsor t qndrueshm,
shoqria e lizingut, brenda normave t lejuara t menaxhimit t rrezikut, tregohet m
tolerante sesa n rastin e kredis. Nj financim me lizing sht teorikisht m i leht
pr tu marr sesa nj financim m kredi. Ndrkoh, struktura e lizingut financiar mund t
jet e ndryshme nga ajo e kredis. N kt financim, vet parapagimi mbi vlern e mjetit,
si dhe vendosja e vlers s mbetur n fund t financimit bjn q struktura e financimit t
prshtatet m shum se kredia, sipas nevojave dhe aftsis paguese t klientit. N fund t
periudhs s financimit, klienti ka mundsin e ushtrimit ose jo t s drejts s blerjes s
mjetit, q n ndryshim nga kredia, i lehtson atij menaxhimin e mjeteve n fund t
periudhs s nj projekti t caktuar. Ky lloj financimi do ti jepte mundsin klientit q
duke qndruar brenda strukturs lizing, t rinovonte teknologjin n mnyr periodike.
Lizingu operacional, pr disa lloje mjetesh, sidomos pr automjetet, sht edhe me efikas
fiskalisht n krahasim me lizingun financiar apo kredin, megjithse m i shtrenjt se t
dyja. N kt lloj lizingu, pagesat mujore jan 100 pr qind shpenzim i zbritshm.
17
kopje
18
kopje
Nj nga sfidat kryesore t qiradhnsit sht mirmbajtja e pajisjes. Analiza teknike sht
shume e rndsishme n zgjedhjen e teknologjis s duhur dhe pajisjes s prshtatshme.
Shumica e Institucioneve Financare nuk e zotrojn kt kapacitet, dhe pikrisht pr kt
sht shum e rndsishme q qiradhnsit t krijojn lidhje me institucione t cilat mund
ta ofrojn kt shrbim.
Risqet pr kompanit
19
Aktiviteti i lizingut nuk varet aq shum nga madhsia e shoqris sesa nga mnyra sesi e
koncepton at. Lizing sht nj aktivitet i mirfillt tregtar, q varet nga cilsia e
produktit q ofron dhe shrbimi. Madje sa m e madhe t jet kompania e lizingut, aq m
shum rrezikon t humbas ndonj nga cilsit e saj n shrbim. Thelbi sht q brenda
ligjit, por edhe brenda kritereve t menaxhimit t rrezikut, t ofrohet nj produkt sa m i
pranueshm pr nj mas sa m t madhe njerzish. Vetm kjo gj do t ishte produkti q
do ti bnte blersit e makinave p.sh., apo pajisjeve t tjera, q t largoheshin nga blerja
me para n dor dhe ta zvendsonin at me blerjen me financim lizing. Ky financim
synon q ta bj sa m t thjesht pr individt financimin e mjeteve, duke ofruar nj
kosto hyrjeje n sistem sa m t ult, si dhe duke ofruar nj struktur financimi q i lejon
klientt q t ken nj pages mujore t financimit sa m t prballueshme. Parapagimi
sht nj tjetr element i rndsishm pr shoqrit e lizingut, pr t menaxhuar m mir
rrezikun e financimit, n rast rimarrje t mjetit t financuar. Kjo pjesmarrje e klientit n
financim, krijon mundsin q n rast rimarrjeje t mjetit, ta rishes at pa humbje, ose
me nj humbje minimale n rastin m t keq. Shqipria sht nj treg i vogl pr shitjen e
mjeteve si t reja ashtu dhe t prdorura. Pr ato q rimerren nga klientt q dshtojn n
pagesa, sidomos pr makineri t mdha, apo linja prodhimi, sht e vshtir t gjesh
mandej blers brenda vendit. Kjo e vendos nj shoqri lizingu prball nj problemi jo t
vogl. Nj problem tjetr pr lizingun ngelet trajtimi i rasteve t rimarrjes s mjeteve n
rast dshtimi n pages t klientve, pasi edhe pse ligji e prcakton qart rimarrjen
jashtgjyqsisht t sendit, sistemi i prmbarimit sht shum joeficient.
kopje
20
kopje
21
kopje
22
c- Qiraja sht n form pagesash, t cilat prllogariten duke patur parasysh edhe
normn e amortizimit t sendit, t nj pjese apo t pjess thelbsore t tij.
kopje
23
kopje
24
kopje
25
kopje
26
Ajo u krijua si pasoje e kerkesave ne rritje te tregut te brendshem duke ofruar me shume
mundesi e lehtesi ne financimin e autoveturave te llojeve e tipeve te ndryshme,
kamioneve, autobuzave e makinerive te renda si dhe linjave te prodhimit, pajisjeve
mjekesore etj.
Nje nga pikat e forta te kompanise eshte fleksibiliteti dhe shpejtesia qe e karakterizon ne
permbushjen e kerkesave te klientit, ketu pa marre parasysh llojin e automjetit apo
pajisjes qe kerkohet te financohet. Gjithashtu nuk ka limit financimi bazuar ne vlera.
Periudha e financimit varion deri ne 5 vjet per automjetet ndersa per mjetet e punes kjo
periudhe arrin deri ne 7 vjet.
Klienteve i kerkohet te kryejne nje pjesmarrje ne formen e parapagimit e cila varion nga
20% deri ne 30% te cmimit te blerjes.
kopje
Nje nga sherbimet kryesor te Landeslease eshte mundesimi ndaj te gjithe klienteve te
mundshem te cilet kane nevoje per financim pa pasur nevoje per kolateral ose garanci
shtese duke qene se garanci eshte vete automjeti apo pajisja e financuar.
Te gjithe sherbimet dhe produktet e Landeslease i ofron si kompanive te medha e te vogla
ashtu dhe individeve
1.Lizing automjetesh
standardeve
ndrkombtare,
tregtuara
nga
27
kopje
2. Autovetura
Makineri Levizese
1. Pirune (veteshkarkues)
2. Kamione transportues
Makineri Ndertimi
1. Ekskavatore
2. Betoniere
28
3. Buldozera
kopje
Kushtet e pergjithshme
29
kopje
30
Kushtet e pergjithshme
Lizingu financiar ju mundeson financimin e pajisjeve per projektin tuaj nepermjet
lizingut financiar.
Raiffeisen Leasing financon:
Pajsje ndertimi (Ndertim te larte dhe te ulet)
Pajisje medicinale
Pajisje per perpunime te ndryshme si: perpunim te metalit, drurit, plastikes etj.
Pajisje shtypi
Pajisje Teknologjise Informative (IT)
Pajisje per telekomunikim
Linja prodhimi te ndryshme
Si dhe shume pajisje te tjera.
kopje
Dokumentet e nevojshme
31
kopje
32
kopje
33
kopje
3.2.5
34
kopje
Ruajtja e likuiditetit
Pagesat e qerase financiare jane te zbritshme per efekt tatimor, gje qe con ne
optimizimin tatimor te investimit
Skemat e pageses mund te strukturohen ne menyre fleksibel me pagesa lineare
(mujore ose tremujore)
Planifikimi i lehte financiar i kostove dhe fluksit te parase (keste fikse)
Proces me i shpejte
Kursim kohe dhe burimesh njerezore
Zgjidhje individuale / fleksible
35
3.2.6
kopje
Nj nga shum ofertat e ALBARENT sht Qiraja (Lease-ing) Operacionale e Plot dhe
Qirat Afatgjata n paket t plot dhe t dedikuar. Kjo qira ofron shum avantazhe n
krahasim me blerjen e nj automjeti me Leasing Financiar t zakonshm, dhe sht
zgjidhja prfundimtare e bezdisjeve n procedurat e gjata n lidhje me posedimin e nj
automjeti personal ose t kompanis suaj.
Nse mendoni t blini nj automjet t ri, ALBARENT sht gatshme tju ofroj
automjetin e ri, ashtu si e dshironi ju dhe n sasin q dshroni, nprmjet Qiras
(Lease-ing) Operacionale t Plot e t Dedikuar apo thjesht Qiras Afatgjat, pr
periudhat 12, 24, 36 dhe 48 muaj. Pas prfundimit t ksaj periudhe, ALBARENT ofron
mundsin q klienti t ndrroj automjetin me nj automjet tjetr t ri ose ta kthej at,
ose ta blej at plotsisht (vlera e mbetur e papaguar gjat llogaritjes s LOP).
36
kopje
37
shum aktive si nga njohjet personale t drejtorve, vizita t shpeshta si dhe prezantime t
br me drejtort e kompanive dhe institucioneve t prmendura m sipr.
Duke ndjekur strategjin Pullkrijohen marrdhniet me rrjetin e distributorve t
makinave. Pr kt arsye kompanit kan krijuar marrdhenie n baz t kritereve t tilla
si: volumi i shitjes dhe potenciali i rritjes n prputhje me preferencat e klientit pr llojet
e makins, organizimin dhe kapacitetin menaxhues, reputacionin n treg etj.
Kompanit e lizingut t cilat jan pjes t grupeve bankare si Tirana Leasing
(antare e grupit t bankave t Pireut) dhe Raiffeisen Leasing (pjes e RBAL) apo edhe
s fundmi Credins Leasing (pjes e Credins sh.a.) kan avantazhin e kooperimit me
bankat prkatse pr t siguruar mbshtetje pr operimin e lizingut nprmjet prdorimit
t rrjetit bankar (degve t shprndara n t gjith Shqiprin) dhe shitjes s m shum se
nj produkti (njkohsisht shiten produkti bankar dhe produkti i lizingut). Gjithashtu kto
kompani lizingu kan mundsi t prdorin teknologjin dhe shkmbejn eksperiencn e
grupeve ku bjn pjes.
Tirana Leasing synon t bhet lider ndr kompanit e lizingut duke zhvilluar
lizingun e shumics. N kt mnyr prcaktohet krkesa e kompanive t mdha q
operojn n Shqipri, krkes kjo jo m pak se tre mjete pr tu financuar (financim i
njkohshm i shum aktiveve), por pa ln mnjan edhe lizingun e pakics duke
financuar kompani ose individ me nevoja t kufizuara.
Prsa i prket Credins Leasing mnyra e par dhe m efikase pr promovimin e
produkteve sht ajo e krijimit t bashkpunimit me konensionart, duke krijuar
marrdhnie sa m t ngushta, serioze dhe korrekte me ta nprmjet njohjes s filozofis
s puns s secilit prej tyre (strategjia pull). Marrdhnia e krijuar bazohet mbi besimin,
duke u garantuar atyre q do klient trajtohet me respektin maksimal dhe do rast i
preferuar prej tyre nuk shprdorohet.
kopje
3.4.Menaxhimi i riskut.
Me gjith problemet q paraqet tregu shqiptar dhe risqet q ai mbart ne mund t
prmendim disa prej kushteve q duhen aplikuar pr t zvogluar riskun n rast dshtimi
t pagesave nga klientt:
1. Garancia e shitsve: Garancia, mundsia e riblerjes, marrveshjet e
rimarketingut.
2. Parapagimet deri n masn 30% jan t nevojshme pr vitin e par. Kto
pagesa do t mundsojn mbulim t mjaftueshm n rast mospagesash, t cilat
mund t mbulojn kostot q mund t lidhen me mundsin e blerjes.
38
3.
4.
5.
6.
kopje
39
aktivi, por sht nj rrjedh e flukseve t arktueshme t parave nga qeraja. Aktivi sht
m tepr nj shum e arktueshme sesa nj aktiv afatgjat.
N rastin e qeramarrsitai prdor nj qera financiare pr t financuar blerjen e
nj aktivi afatgjat. N kt rast thelbii transaksionit sht q ai ka bler nj aktiv
afatgjat, prandaj ai e paraqit si aktiv t tij megjithse me ligj qeramarrsi nuk mund t
bhet kurr pronari i aktivit.
3.5.1.Kontabiliteti i qeras financiare t qeramarrsit
a) Njohja
Qeramarrsit duhet t njohin qerat financiare n bilancet e tyre si aktive dhe si detyrime
n momentin e fillimit t kontratskur transferohen thelbsisht rreziqet dhe
rikompensimet rastsore t prons.
kopje
b) Vlersimi
- Me vlern e kmbimit (fair value) t aktivit t marr me qera n momentin e fillimit t
qeras,
-ose duke u vlersuar me vlern aktuale t pagesave minimale t qeras, nse kjo vler
sht m e vogl. Vlera aktuale e pagesave minimale t qeras del duke i shumzuar kto
pagesa me normn e interesit t nnkuptuar n qeran financiare.
-Me moment t fillimit t qeras financiare sht ajo e prcaktuar n qera ose e nj
marrveshje tjetr .
-Me pagesa minimale t qeras, sipas IAS 17 qerat, kuptohen pagesat e
pandryshueshme gjat afatit t kontrats s qeras q i jan krkuar ose mund ti
krkohen nga qeradhnsi q t bj qeramarrsi, duke prjashtuar qeran e rastit, koston
e shrbimeve e taksat q duhet t paguhen nga qeramarrsi ose t marra prej tij nga
qeradhnsi, s bashku me:
Pr qeramarrsin: do shum t garantuar nga qeramarrsi ose nga pal t treta t
lidhura me t,
N rastin e qeradhnsit, do vler t mbetur t garantuar nga qeramarrsi, nga nj pal e
tret e lidhur me qeramarrsin, dhe jo me qeradhnsin
-Kosto e kapitalit ose vlera e kmbimitt aktivit t marr me qera = shuma q qeramarrsi
mund t parashikoj q t paguante po t kishte siguruar aktivin jo me qera financiare por
me para n dor
40
-Me norm t interesit t lidhur me qeran kuptohet norma e skontimit q, e cila kur
aplikohet n fillimin e kontrats s qeras, bn q vlera agregate aktuale e :
a) Minimumit t pagesave t qeras dhe e
b) Vlers s mbetur t pagarantuar
c) Minus cdo pjes t (a) dhe (b) pr t ciln qeradhnsi i detyrohet qeramarrsit
t jet e barabart me shumn e:
(i)vlern e kmbimit t aktivit t transferuar me qera.
(ii)ndonj kosto fillestare direkte t qeradhnsit
Vlera e kmbimit (fair value ose vlera e drejt)
sht cmimi me t cilin nj aktiv mund t shkmbehet midis palve t njohura
dhe q e dshirojn kmbimin n kushtet e nj veprimi t zakonshm.
Mund t ndodh qe gjat veprimit t shkmbimit t aktivit t mund t mrret ndonj
shum parash si konpensim diference. Ne kt rast kjo shum parash e marr do t zbritet
nga vlera e kmbimit.
Normat e interesit t nnkuptuar sht ajo norm q parashikohet n qeran
financiare. Nqoftse ajo nuk do t prcaktohet,athere duhet t llogaritet duke iu referuar
norms s interesit q qeramarresi do te paguante n momentin e fillimit t kontrats s
qeras sikur t merrte hua fonde per t bler aktivin, duke supozuar q kjo huamarrje do
t ishte pr nj afat t ngjashm kohe dhe me nivel sigurie t ngjashme me at t qeras
financiare.
Bazuar n vleren kontabl, n pagesat vjetore t qeras, si edhe n vlerne mbetur
n fund t qeras, mund t llogaritet faktori i interesit sipas tabelave si edhe t gjendet
norma e interesit me ann e t cilt aktualizohen pagesat minimale t qeras pr t gjetur
vlern kontabl.
kopje
41
kopje
Llogaria e aktivit
xxx
te
Detyrime ndaj qeradhnsit
xxx
b) Alternativa tjetr parashikon njohjen e detyrimit ndaj qeradhnsit me vlern reale ose
aktuale t aktivit plus dhe shpenzimet e llogaritura t interesit pr gjith periudhen e
qeras. Ketu llogaritet paraprakisht interesi si detyrim.
Llogaria e Aktivit-Makineri
xxx
Interesi i llogaritur
xxx
te
Llogaria e D.Qeradhnsit
xxx
Detyrimet ndaj Qeradhnsit do jen AGJ kur Aktivi sht AGJ dhe e kundrta.
- Pse paraqitet si Aktiv dhe si Detyrim?
1.Sepse qeramarrsi ble t drejtn e marrjes s prfitimeve ekonomike pr shumicn e
jets s tij duke paguar si kudrvleft kuotat e qeras.
42
2.Sepse po t mos paraqiteshin athere rezervat ekonomike si edhe detyrimet e tij nuk
do t tregoheshin, duke shtrmbruar PF.
3.Sjell pamundsi n krahasimin e shoqrive.
kopje
b)Shpenzimet financiare
Pagesat e qiras q bn qeramarrsi prfshijn 2 element:
(a)
Shpenzimin e interesit
43
kopje
Metodat
44
xxx
xxx
kopje
xxx
Shpenzime interesi
Detyrimi ndaj qeradhnsit
te
xxx
xxx
xxx
Banka
xxx
45
kopje
46
investimi neto sht sa vler q rezulton nga skontimi I investimit bruto me normn e
interesit t nenkuptuar n qera.
-Investimi bruto n qera sht shuma e pagesave minimale t arktueshme nga
qeradhnsi si dhe ndonje vler e mbetur e pa garantuar, q do ti krijohej qeradhnsit si
vler e arketueshme.
-T ardhurat totale financiare t paprfitura prfshijn t ardhurat financiare totale t
qeradhnsit prgjat kohs s kontrats.
Llogariten:
Investimi total i qeradhnsit Investimin neto n qera
Investimi neto i qeradhnsit prfshin :
investimi (total) bruto
+ kosto fillestare direkte
-t ardhura totale financiare t pa prfituara
kopje
xxx
xxx
xxx
xxx
47
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
kopje
48
kopje
-Kosto e shitjes e njohur n fillim t afatit t qeras sht kosto ose vlera e mbetur, nse
kjo sht e ndryshme, e aktivit t dhn me qera, minus vlern aktuale t vlers s mbetur
t pagarantuar.
Diferenca midis t ardhurave nga shitja me koston e shitjes, t treguara si m lart, paraqet
fitimin nga shitja, i cili njihet n prputhje me politikn e ndjekur nga shoqria pr
shitjen.
-T ardhurat financiare jan t ardhurat q realizohen gjat afatit t qeras
M poshte sht paraqitur rregjistrimet e nj kontrat qeraje financiare e tipit t shitje
Regjistrimet tek qeradhnsi do jen:
1. N momentin e lidhjes s QF m 1 janar
Llogari e qeramarrsit
xxx
te
T ardhura nga shitja
T ardhura t paprfitura nga interesi
49
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
te
Llogari e qeramarrsit
3.
xxx
kopje
xxx
xxx
50
kopje
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
51
Pronari i nj aktivi ja shet nje shoqrie tjetr dhe ja merr vet prsri me qera.
- Mund tja marr me qera financiare.
N kt rast diferenca midis cmimit t shitjes dhe vlers kontabl (humbje ose fitim) nuk
do t njihet n rezultat tek shitsi/qeramarrs por do t amortizohet gjat periudhs s
qeras financiare.
- Mund tja marr me qera operative.
N kt rast cdo diference midis cmimit t shitjes dhe vlers s kmbimit do t trajtohet:
- kur Cmimi i shitjes < se vlera e kmbimit, do t njihet n rezultatin e periudhs.
- kur Cmimi i shitjes > se vlera e kmbimit athere diferenca do t amortizohet
gjat periudhs q prdoret aktivi.
-Kur vlera e kmbimit < se vlera kontabl e mbartur, athere diferenca do t njihet
mejher n rezultat.
kopje
52
kopje
53
kopje
54
kopje
55
kopje
56
REFERENCAT
-I. Shuli, R. Perri
-Sotiraq M. Dhamo
Kontabiliteti i Avancuar
kopje
57