Deney

no

Ts(aktif
elema
n
yzey
scakl

Ta(kan
al hava
scakl
)
H(giri
hava
basnc
)
V(aktif
elema
n stc
voltaj
Boru
sras

23.5

30.5

36.5

53.5

23

24.8

37.5

31.5

22.4

22.4

22.4

22.5

22.4

22.4

22.5

22.5

15

15.5

15.6

15.7

16.1

16.3

16.5

16.7

10

20

30

40

10

20

30

40

Fan
akl

Deney
no
Q(s
transfer
debisi
s aks
h(ortala
ma
yzey s
transfer
katsays
U(hava
kanal
hz
U(efekti
f hava
hz
Reynold
s says

1.42

5.71

12.85

22.85

1.42

5.71

12.85

22.85

572.
11
520.
1

2300.
56
284.0
1

5177.
27
367.1

9206.
28
296.9
7

647.
21
1078
.1

2602.
55
1084.
39

5856.
88
1171.
37

10414.
76
1157.1
9

4.27

4.34

4.36

4.38

4.43

4.45

4.49

4.52

9.25

9.40

9.44

9.49

9.59

9.64

9.72

9.79

4403

4475

4493

4513

3658

3674

3705

3729

Nusselt
says
Ts-ta

0.35
6
1.1

0.362

0.363

0.365

8.1

14.1

31

Boru tipi

dz

dz

dz

dz

0.36
9
0.6

0.371

0.374

0.377

2.4

kana
tl

kanatl

kanatl

Kanatl

Deney
no

ts

25.7

25.5

25.3

25.2

2.1

25

24.9

24.8

Ta

22.4

22.4

22.5

22.4

22.5

22.5

22.5

22.5

15.9

15.8

15.5

15.4

15.8

15.7

15.6

15.3

20

20

20

20

20

20

20

20

Boru
sras

Boru
tipi

kanatl

kanatl

kanatl

Kanatl

kanatl

kanatl

kanatl

kanatl

Fan
akl

Deney
no

5.71

5.71

5.71

5.71

5.71

5.71

5.71

5.71

Is aks

2602

2602

2602

2602

2602

2602

2602

2602

Ts-Ta

3.3

3.1

2.8

2.8

2.6

2.5

2.4

2.3

788.4

839.3

929.2

920.2

1000.7

1040.8

1084.1

1131.3

4.4

4.38

4.35

4.33

4.39

4.38

4.37

4.32

9.53

9.49

9.42

9.38

9.51

9.49

9.46

9.38

Reynol
ds

3633.2

3616.7

3589.6

3575.4

3622.6

3614.4

3606.1

3564.9

nusselt

0.024

0.026

0.029

0.029

0.031

0.032

0.034

0.035

HESAPLAMALAR
1)KULLANILACAK FORMLLER
Q=V^2/R

Q(s aktarm debisi)

ISI AKISI=Q/A

A>dz boru iin =2.482*10^(-3)m2

A>kanatl boru iin =2.194*10^(-3)m2

U=74.294(ta*H/Pa)^(1/2)

U(kanal hava hz)

Pa=1014mbar=101400 Pa

U=U*2.167

U(efektif hava hz)

Re=U.d/v

v(vizkozite)
d>dz boru iin=15.86*10^(-3)m
d>kanatl boru iin=12.7*10^(-3)m

Nu=h*d/k

k(termal iletkenlik katsays)

Kullanlacak sabitler
Kullandmz borularda dz olanlar plastik ,kanatl olanlar bakrdan
yaplmt
Tablo A-3 kullanp dz borunun materyalini saf bakr olarak alrsak

k(bakr)=401W/m*K buluruz
Tablo A-8 i kullanpkanatl borunun materyalini plexiglass olarak alrsak

k(plastik)=0.19 W/m*k buluruz

Reynolds saysn hesaplarken kullanlacak olan v(vizkozite)yi bulmak
iin Tablo A-15 i kullanrsak ;

vizkoziteyi scakla gre seeceimiz iin hem 22.4 hem de 22.5

deerlerini kullanmamz gerekiyor

Tabloya baktmzda sadece 20 ve 25 deerleri olduunu grrz bu yzden

interpolasyon yaparak 22.5 ve 22.4 e denk gelen v deerlerini bulmamz gerekir.
20
22.4
22.5
25

1.561*10^(-5) m2/s
v2
v1
1.562*10^(-5) m2/2

T=22.5 iin
(25-22.5)/25-20=1.562*10^^(-5)-v1/(1.562-1.516)*10^(-5)
T=22.4 iin
(25-22.4)/25-20=1.562*10^^(-5)-v2/(1.562-1.516)*10^(-5)
Denklemler zldnde
V1=1.539*10^(-5)
V2=1.538*10^(-5)
Buluruz
lk tablodaki ilk satrdaki deerler iin hesaplama yapacak olursak
Q=v2/R
Q=10^2/70
=1.42 bulunur

Is aks=Q/A
Dz boru iin A=2.482*10^(-3) m2 alacak olursak
Is aks=1.42/2.482*10^(-3)
=572.11 bulunur
Ts-Ta=23.5-22.4
=1.1 bulunur
h(ortalama yzey s tranfer katsays)
h=s aks/(ts-ta)
h= 572.11/1.1

h=520.1 W*m3/K bulunur

U(hava kanal hz)=74.492*(ta*H/Pa)^(1/2)
Pa(atmosfer basnc)=1014mbar=101400Pa
H(giren hava basnc )mmh2o
U=74.294*(22.4*15/101400)^(1/2)
=4.27 m/s bulunur
U(efektif hava hz)=U*2.167
U=4.27*2.167
=9.25 m/s bulunur
Re=U*d/v
v(vizkozite) dz boru iin v=1.538*10^(-5) (plastik iin )
d=15.86*10^(-3)
Re= 4.27*15.86*10^(-3)/0.19
Re=4403
Son olarak
Nu=h*d/k
k(termal iletkenlik katsays) dz boru iin
k=0.19 W/m*k
Nu=520.1*15.86*10^(-3)/0.19
=0.356 bulunur

Dz Boru-Kanatl Boru
25000.00
20000.00
15000.00

Is Aks

10000.00
5000.00
0.00
1.1000000000000001

8.1

14.1

31

Ts-Ta
Dz Boru

Kanatl Boru

Kanatl Boru
3002
2502
2002
1502

Is Aks

1002
502
2.00

2.20

2.40

2.60

2.80
Ts-Ta

Kanatl Boru

3.00

3.20

2
3.40

Dz Boru-Kanatl Boru

Ort. Yzey Is Transfer Katsays(h)

1250.00
1150.00
1050.00
950.00
850.00
750.00
650.00
550.00
450.00
350.00
250.00
4403

4475

4493

Reynolds Says (Re)

Dz Boru

Kanatl Boru

Kanatl Boru
1200
1000
800
600

Ort. Yzey Is Transfer Katsays(h)

400
200
0

Reynolds Says(Re)
Kanatl Boru

4513

Dz Boru-Kanatl Boru
-0.94
-0.96
-0.98

LnNu

-1

f(x) = 0.03 ln(x) - 1.04

-1.02
-1.04

LnRe
Dz Boru - Kanatl Boru
Logarithmic (Dz Boru - Kanatl Boru)

m=0,0259

lnc=-1,0366

c=0,3546

Kanatl Boru
-3.1
-3.2
-3.3
-3.4

LnNu

f(x) = 0.18 ln(x) - 3.75

-3.5
-3.6
-3.7
-3.8

LnRe
Kanatl Boru

m=0,1805

lnc=-3,753

Logarithmic (Kanatl Boru )

c=0,02345

TERMODNAMK:

Termodinamik, kelime anlam olarak s (termo) ve g (dinamik) anlam

tamaktadr. Bir sistem ierisindeki enerjinin nasl hareket ettiini ve

kullanlabilir enerji veya sya nasl dntn inceleyen

termodinamik, tekstil makinelerinin verimini arttrma almalar
sonucunda ortaya kmtr.
Termodinamiin 0. Yasas
Bu yasa, 1. ve 2. yasadan sonra ne srlmesi ve bu yasalarn temelini
oluturmas nedeniyle 0. yasa olarak kabul edilmitir. Scaklk
kavramnn ne olduunun ifadesinde byk ilerlemeler yaanmasn
salamtr. '0. yasa' herhangi x,y,z sistemleri arasndaki termal denge
ile ilgilidir. Bu yasaya gre; eer, x ve y sistemleri dengede ise ve z
sistemi x-y sistemleri ile temas ettiinde s alverii olmuyorsa bu
sistemin scakl eittir.
Termodinamiin 1. Yasas
Is ile i arasndaki ilikiyi kapsayan bu yasa, evrendeki toplam madde
miktarnn
ve
toplam
enerjinin
korunumunun
bir
ifadesidir.
Termodinamiin bulunan ilk yasas olan 1. yasa en genel ekliyle;
'Enerjinin yokken var, varken yok edilemeyeceini ancak bir biimden
baka bir biime dnebileceini' aklamaktadr.
1. yasa, kapal ve ak sistemler iin iki farkl ekilde incelenir. evresi
ile ilikisi olmayan bir sistemde (kapal sistem), toplam enerji hep
ayndr. evresi ile arasnda i ve s alverii olan sistemlerde (ak
sistem) enerji deiimi, sistemle evresi arasndaki net s deiimine
eittir.
Termodinamiin 2. Yasas
Termodinamiin 2. yasas, s ve iin birbirine dnebildiini belirten 1.
yasaya ek olarak bunun gerekleme yollarn snamaktadr. rnein; bir
hal deiiminin gerekleebilmesi iin 1. yasann salanmas yani bir
enerjinin olmas gerekmektedir. Ancak bu durum tek bana hal deiimi
iin yeterli deildir.
2. yasa, makinelerdeki verimlilik snrnn sadece mhendisler ve
tasarmclarn hatalarndan deil, doann kanunlarndan da
kaynaklandn aklamaktadr. Eer s %100'lk bir baaryla ie
evirebilseydi, daimi hareket makinesi tasarlanabilirdi. Ancak doann
kanunlarndan dolay sadece belirli bir miktar s faydal ie
dnebilmekte, geri kalan ise sistem iinde kaybolmaktadr. Yani, bir
motorun veya bir makinenin her devrinde bir miktar enerjinin
kaybedilmesi entropide arta neden olmaktadr.

Fourier Is letim Yasas

Yukardaki ekilde gsterilen ve iki boyutu l kalnlna gre olduka
byk
olan
dz
bir
levha
rnek
alnsn. A levhann
yzey
alan, T1 ve T2 levha
yzey
scaklklar (T1 >
T2) olsun.
Scaklk
geii T1 ( scak yzeyinden T2 (souk) yzeyine doru olacaktr. Scaklk
zamanla deimemektedir. Deneyler s geiinin,

eklinde olduunu gstermitir. Yukardaki ifadede grld gibi, kat

bir cisimden s gei hz (T1-T2) scaklk fark ve A yzeyi ile doru,
levha kalnl L ile ters orantldr. Orant kat says k, yukardaki
ifadenin ierisine yerletirilirse,

eklinde elde edilir. Burada k malzemenin bir zellii olup, s iletim

katsays olarak tanmlanr. Termodinamiin 2.yasas gerei s iletimi
scakln azald ynde olacaktr. Bu nedenle scaklk fark ile s aks
ters iaretlidir. Pozitif ynde s geii elde etmek iin, yukardaki
ifadenin nne ( - ) iareti konulmutur. Verilen ifade gerekte aada
gsterildii gibi, s iletim katsaysnn bir tanm olup,

eklinde
yazlabilir. k s
iletim
o
sisteminde W/mK veya W/m Cdr.

katsaysnn

boyutu SI birim

Is iletim katsays birim kalnlkta scaklk art iin iletilen s transfer

hzdr ve malzemeden malzemeye deiir. Basnca gre deiimi
scakla gre deiiminden daha az olmas nedeniyle ihmal edilir. Bu
sebeple, s iletim katsays scakln bir fonksiyonu olarak kabul
edilebilir. Birok durumda s iletim katsays aada verilen ifadede
grld gibi scakla gre lineer olarak deiir.

burada k0 = k(T0) olup, T0 referans scakldr. bir sabittir ve s

iletiminin scaklk katsays olarak adlandrlr.Birimi 1/Kdir. Is geii
Fourier s iletim yasasnda k yerine yukardaki ifade konulursa,

bants elde edilir.

Prandtl says

Prandtl says

boyutsuz bir saydr. Momentum yaynmnn termal

yaynma orandr. Say, Alman fiziki Ludwig Prandtl'a ithafen

adlandrlmtr.
Bu say, aadaki gibi tanmlanmtr:

, (SI birimi : m2/s)

: kinematik viskozite,

: sl yaynma katsays,

: dinamik viskozite, (SI birimi : Pa s = (N s)/m2)

, (SI birimi : m2/s)

: sl iletim katsays, (SI birimi : W/(m K) )

: zgl s, (SI birimi : J/(kg K) )
: younluk, (SI birimi : kg/m3 ).

Reynolds says ve Grashof saysnn aksine, Prandtl says yalnzca

akkann trne ve haline baldr. Bu nedenle, Prandtl says, ska,
akkanlarn viskozite ve sl iletim katsaysnn gsterildii zelik
tablolarnn yannda yer alr.
Prandtl says iin birtakm tipik deerler aada verilmitir:
(Dk

iin - sl iletkenlik kuvvetlidir) (Yksek

iin - sl tanm

kuvvetlidir)

Cva iin 0.015,

Asal gaz veya hidrojen-asal gaz karmlar iin 0.16-0.7,

Hava ve dier pek ok gaz iin 0.7-0.8,

R-12 soutucu akkan iin 4-5 aras,

Su (20 Celsius derecede) iin 7,

Motor ya iin 100-40,000 aras,

Dnya'nn mantosu iin 11025.

Civa iin, sl iletim, sl tanma gre daha etkilidir: sl yaynm

dominanttr.
Motor ya iin ise, sl tanm enerji transferinde ok daha etkilidir.
Burada da viskoz yaynm dominanttr.
Is transferi problemlerinde, Prandtl says viskoz ve sl snr
tabakalarnn bal kalnlklarn kontrol eder. Pr kk olduu zaman,
bu, snn ok hzl difz ettiini gsterir. Bu ise, sv metallerde sl
snr tabakasnn momentum snr tabakasna gre ok daha byk
olduu anlamna gelir.
Prandtl saysnn ktle transferindeki elenii Schmidt saysdr.

YORUM:
Kanatl borulu s deitiricileri s gei alann artrmak amacyla ok
sayda kanattan ve dzenli dizilmi bir boru demetinin bu kanatlarn
iinden sk geme ile geirilmesiyle oluturulan yaplardr. Bu s
deitiricilerinin ok sayda kanat iermesinin sebebi d akkann gaz
(genellikle hava) olmasdr. D akkann gaz olmas durumunda s
tanm katsays deeri dk olacandan istenen miktarda s geii
iin daha fazla alana ihtiya duyulacaktr. ok sayda kanat olmas s
gei alann artrarak s geiinin istenen seviyede olmasna olanak
salar. Kanatl borulu s deitiricilerinin alma prensibi olduka basit
olmakla beraber, s geiini etkileyen parametrelerin okluu sebebiyle
performans analizini yapmak bir o kadar zordur. Is geii birbirine
apraz olarak akan, yani aralarndaki a 90 olan ak- kanlar arasnda
olur. akkan, kurveler yardmyla s deitiricisi iinde mmkn
olduu kadar gezinir ve d akkanla sl temasta olur.Bu s
deitiricilerin s etkenlii; paralel akmllardan daha iyi, ters
akmllardan ktdr. malat kolayl bakmndan kompakt s
deitiricilerin byk ounluu apraz akml olarak retilir.
Dz (ift) Borulu Is Deitiricileri Dz (ift) borulu s deitiricileri en
basit s deitirici tipidir. Bir borunun daha byk apl bir boru
ierisine e merkezli olarak yerletirilmesi ile elde edilir. Akkanlardan
biri iteki borudan akarken, dieri dardaki borudan akar. Bu s
deitiriciler, istenen basn dm ve scaklk fark gereksinimlerini
karlamak iin eitli seri ve paralel konfigrasyonlar eklinde
dzenlenebilir. teki boru tek veya ok borulu olabilir. Eer halkadaki s
tanm kat says dkse eksenel kanatklara sahip i boru (veya
borular) kullanlabilir.

lk deneyde s aks/Ta-Ts grafiinde Ts-Ta fark arttka s aksnn

arttn grdk hem kanatl hem dz boru iin. Bu artn grlme
sebebi diren sabitken aktif eleman stc voltajnn arttrlmasdr.
Kanatl boruda daha fazla art olmasnn sebebi ise dz borular iin
kanatllara gre yarapn daha byk yani aslnda alann daha byk
olmasdr.
Birinci deneyde boru sras ve fan akllar sabitken voltaj arttrdka
dz boruluda aktif eleman yzey scakl da artmtr.Kanatl boruda ise
7. Deneyden 8. Deneye geerken bir azalma gzlemlenmitir.Hem s
aks hem s transfer debisi hemde hava scaklk fark iin aktif eleman
yzeyi istikrarl bir ekilde artmtr.Sebebi diren sabit olmasna
ramen aktif eleman stc voltajnn arttrlm olmasdr.
kinci deneyde sadece kanatl boru kullandk. lk olarak boru sras ve
aktif eleman voltaj sabitken fan akllarn azaltyoruz ve boru srasn 1
alyoruz. Bu durumda aktif eleman yzey scaklnn azaldn
gryoruz. Ardndan yine boru sras ve aktif eleman stc voltaj sabit
tutuyoruz ve fan akln azaltyoruz. Bu kez boru srasn 3 alyoruz.
Bu durumda aktif eleman yzey scaklnn ilk duruma gre daha ok
dk deerde olduunu ve fan akl azaldka dahada azaldn
gryoruz.
lk aptmz deneyde;h-Re grafiinde reynold says arttka kanatl
boru iin ortalama s transfer katsays 1171,37 deerine kadar
artmtr.nk s aksnn hava scaklk fark iin aktif eleman yzeyine
oran artmtr. Fakat ortalama yzey stransfer say 1171,37 den
1157,19 a geerek azaltr.nk hem s aks hem hava scaklk fark
iin aktif eleman yzeyi artmasna ramen oran olarak azald iin
grafikte bir d gzlenmitir.
lk yaptmz deneyde ;h-Re grafiinde reynold says arttka 520.1 den
284.01 e dmtr. nk hem s aks hem hava scaklk fark iin
aktif eleman yzeyi artmtr ama oran olarak azalma sz konusudur.
Ardndan 284,01 den 367,1 e kp 367,1 den 296,97 ye inmitir. Bir
dalgalanma sz konusudur.
kinci yaptmz deneyde; kanatl boru iin Re- ortalama yzey s
transfer katsays grafii izdiimizde ortalama yzey s transfer
katsaysnn genel olarak arttn gryoruz.