UNIVERZITET U SARAJEVU

AKADEMIJA LIKOVNIH UMJETNOSTI

Predmet: Razvoj oblikovanja II

Profesor: prof. dr. Fehim Hadimuhamedovi
Asistent: mr. Amila Handi

Paul Hankar
(Art Nouveau)

Student: Ermin Ali

Smjer: Produkt dizajn
Godina studija: III godina

Sarajevo, april 2016.

Art Nouveau
Art Nouveau je bio jedan od termina kojim se opisivao opti trend
biomorfne fantazije u dizajnu koja je vodila porijeklo od dekorativnih
umjetnosti osamdesetih godina devetnaestog stoljea, a koja se u
arhitekturi pojavila poetkom devedesetih. Pokret je dobio ime po jednoj
parikoj radnji osnovanoj 1895. koja se specijalizovala za senzacionalni
novi stil, koji je slina imena puna znaenja dobio i na drugim mjestima u
Austriji je bio poznat kao Beka secesija (njem. Wiener Secession), u
Njemakoj kao Jugendstil (njem. Jugendstil, doslovno: stil mladih, po
avangardnom asopisu Jugend), u Francuskoj i Belgiji kao Art Nuvo (fr.
Art Nouveau ), u anglosaksonskim zemljama kao Moderni stil ili Liberti
( engl. Modern Style ili Liberty, po uvenoj londonskoj radnji koja je
prodavala modernu dizajnersku robu proisteklu iz pokreta Arts and
Crafts) , u Italiji su ovaj pravac zvali Cvijetni stil (ital. Stile floreale), a u
Rusiji Svijet umjetnosti i Modernisimo u Barseloni. Imena koja je ovaj stil
dobijao sasvim su dobro izraavala poetni utisak koji je on ostavio na
masivno, kasno viktorijansko okruenje u kojem je nastao proljetni
naturalizam pun mladosti, slobode, inovacija i savremenosti. Ovaj cvijet
uvenuo je istom brzinom kojom je i procvijetao jer je, poput svakog
senzacionalnog stila, Art Nouveau u potrazi za stalno novim
ekstravagantnijim
formama potroio samog
sebe. Do 1900. reakcije
su svuda ve bile sasvim
splasnule, pri emu je
jedini znaajan izuzetak
bila Barselona. Iako je od
1905. do 1910. Art
Nouveau bio mrtav, ipak
je ostavio svog

Victor Horta (Brisel)

nasljednika u onome to obino nazivamo ekspesionizmom.

Deklarisani cilj art nuvoa bio je da se stepen zanatske vijetine

podigne do nivoa umjetnosti i da se, na kraju, ukinu razlike meu njima. U
tom smislu trebalo je da to postane svakome dostupna popularna
umetnost. Pa ipak, djela su ponekad bila tako pretjerano skupa da je u
njima mogao da uiva samo mali broj najbogatijih. Art nuvo je snano
uticao na ukus publike, a njegov veliki uticaj na primijenjene umjetnosti se
vidi na predmetima od kovanog eljeza, na namjetaju i nakitu, u
tipografiji, pa ak i u enskoj modi. Historijski gledano, art nuvo se moe
smatrati uvodom u modernizam, a njegova preciznost bila je moda
najoigledniji znak depresije koja je preplavila zapadni svijet krajem
devetnaestog stoljea.
Art nuvo je nastao kada se naglo razvila privreda, a kao reakcija protiv
privredne civilizacije vraa se na zanatsku proizvodnju i smatra je lijekom
protiv privrednog kia. Art
nuvo pokree industrijski
dizajn.
Art nuvo se razvija u
arhitekturi kada novi nain
konstrukcije od armiranog
betona i elinih konstrukcija
zahteva i nove pristupe u
reavanju objekata, u
slikarstvu, skulpturi i

Antoni Gaudi (Barselona)

primijenjenoj umjetnosti (namjetaj i vitrai), i u literaturi. U arhitekturi

kod Gaudija otkrivamo arhitekturu punu iznenaenja i on se ne zalae za
bilo koji oblik funkcionalnosti, dok se u ikakoj koli u SAD ostvaruju nove
strukture te se odbacuju svi nekorisni ukrasi i okreu se istoj
funkcionalnosti a u Evropi su u ovom pogledu najvie odmakli u Belgiji i
Holandiji kod Anrija Van de Veldea i u suprotnosti je sa arhitekturom
Viktora Horta koji je u Briselu upotrebio eljezo i ostvario sveane fasade
zgrada.

Paul Hankar

Paul Hankar je studirao na Acadmie Royale des Beaux-Arts u Briselu,

Belgija, gdje se upoznao sa svojim kolegom Victorom Hortom. Hankar je
prouavao tehnike kovanog eljeza koje e kasnije koristi u svojim
arhitektonskim projektima. Poinje da radi sa arhitektom Hendrik
Beyaertom kod kojeg usavrava svoju arhitektonsku naobrazbu (1879.1892.). Pod vodstvom Beyaerta, bio je glavni dizajner za projekat Palacio
de Chvarri u Bilbau u paniji (1887.). 1893. godine otvara svoj
arhitektonski ured i poinje sa izgradnjom svoje kue, Maison Hankar. Ova
kua zajedno sa
hotelom Tassel od
Victora Horte se
smatraju prvim
objektima izgraenim

stilu secesije u
Briselu. Hankar se u
svojim arhitektonskim
djelima igrao
kontrastom izmeu
razliitih materijala,
boja, oblika i

Cvjeara (Brisel), Paul Hankar

tekstura, koje

ostvaruje razliitim tehnikama primijenjene umjetnosti. Koristi se kovanim

eljezom kako bi istakao strukturu fasade svojih objekata kao i freskama i
raznim likovnim tehnikama.

Victor Horta se smatra jedan od vodeih organski Art Nouveau arhitekt

dok Paul Hankar vie posveuje panje geometrijskom stilu secesije. Dok
je Horta bio zauzet uvoenjem znaajnih promjena u enterijere, Hankar je
napravio znaajne promjene u tradicionalnim fasadama. Njihovi pristupi su
modernistiki na razliite naine, i njihov dizajn i ideje su uticale na
budue generacije arhitekata.
Fasada Maison Hankar, jedna treina
koja sadri ulaz i stepenice i dvoje
treine sadre sobe. Zgrada se izdie na
tri sprata i poduprta je kamenim
konzolama, sobe su dobro osvjetljenje
na drugom i treem spratu zajedno sa
terasom. Muralne ploe se pojavljuju
ispod prozora i na arkadama. Igraj se sa
stilovima. Interakcija izmeu
renesansnih elemenata i materija u
odnosu na detalje i dekoracije laganog
art noueveau rezultira sa vrlo ivom
kompozicijom. 1896. on je predstavio projekt za "Cit des Artistes" ( "Grad
umjetnika") za primorskom gradu Westende. Grad je zamiljen da bude
kao zadruga umjetnika gdje bi oni ivjeli i imali svoja studija za rad. Iako je
projekt nikada nije realiziran, to e kasnije inspirisati Darmstadt umjetnike
i umjetnike beke secesije.
Za 1897 Svjetskom sajmu u Briselu, on je pridonio dizajnu poviljona
drave Kongo, koji je postao poznat po svojoj upotrebi velikog broja
elemenata Art Nouveau. On je takoer

The Maison Hankar (Brisel), Paul Hankar

odrao je predavanje na temu "Novi Brisel", svoju viziju za urbanu

prenamjenu grada, koja nikad nije realizirana. Kasnije te godine,
sudjelovao je u izlobi na Tervurenu, Belgiji, gdje je koordinirao radove
nekoliko zanatlija i dizajnera namjetaja.
Dok je gradio svoju arhitektonsku karijeru Paul Hankar se paralelno bavio i
dizajniranjem namjetaja. Za Svjetsku izlobu u Briselu je suraivao sa

Henry van de Velde, Gustave Serrurier-Bovy i Georges Hobe. Paul Hankar i

Victor Horta su bili vodei arhitekti u Briselu. Bio je zagovornik stavova
Eugne Emmanuel Viollet-le-Duc, engleskog Arts and Craft pokreta i na
arhitekturu je gledao kao sintezu umjetnosti.
On je dizajnirao monumentalnu kamenu klupu (1898.-1899.), koja je
nastala u kamenolomima
Ecausines i Soignies, da bi bila
izloena u odjelu za rudarstvo i
metalurgiju na sajmu Exposition
Universelle (1900) u Parizu. Kralj
Leopold II je kupio klupu na kraju
izlaganja, te je poklonio za park
Koninginlaan. 1971. klupa je

Hotel Ciamberlani (Brisel), Paul Hankar

uklonjena i unitena kako bi se

proirilo parkiralite. Koritenjem
Hankarovih crtea napravljena je replika klupe i ona je postavljena na isto
mjesto gdje je bio i original 2003. godine.
Paul Hankar je radio kao profesor mainstva i historije arhitekture. Bio je
urednik magazina L'Emulation, asopisa koji je promovisao Art Nouveau
stil.

Maison Hankar
Fasada kue Maison Hankar ima sastav vrlo izraenu asimetriju.
Desna strana kue je namijenjena ulazu sa baldahinom na vrhu. Sastoji se
od dvostrukih otvora koji osvjetljavaju stepenite.
Lijeva strana kue se sastoji od kamene konzole koja je ukraena kovanom
ogradom sa prikazima make koja se igra. Iznad balkona se nalazi streha
koju podravaju dva stuba od lijevanog eljeza. Najupeatljivija
karakteristika fasade je mnogobojnost s jedne strane prisustvo nekoliko

umjetnikih tehnika, a sa druge koritenje nekoliko materijala sa

kontrastnim bojama.

Hotel Ciamberlani
Monumentalna fasada od dvanaest metara irine, dvostruko vea od
tradicionalnih kua, izgraena je na tri sprata. Fasada, asimetrina, otkriva
veliku slobodu u distribuciji prozora: etiri prozora u prizemlju, dva na
prvom spratu, a na posljednjem sedam. Kontinuirani balkon podupire pet
kamenih konzola. Iznimna ograda od kovanog eljeza, ponavljaju se
cvjetni uzorci, u potpunosti ukljueni u dizajnu i animaciji fasade. Na visini
od ovog poda je oslikan Drevni ivot. Oslikani medaljoni na zadnjem
spratu prikazuju Herkula.
Prozori su od razliitih oblika. Na prvom spratu, gdje se nalazi dnevni
boravak s pogledom na balkon, oni su oblika luka ili potkove, sa tankim
drvenim okvirom koji podsjeaju na orijentalni dizajn. Veliina i oblik
otvora takoer odudaraju od klasine arhitekture. Fasada je uvjetovana
prirodom enterijera, jer je odraz unutarnje raspodjele hotela. Ovaj nain
oblikovanja dosta govori o Hankarovom interesovanju za Eugne Viollet-le-

Duc i njegovu teoriju racionalizma, teorija u kojoj se navodi da ornament

mora biti povezan sa strukturom zgrade i fasade kao i sa planom i
unutranjom organizacijom.
Oslikanu fasadu je dizajnirao Albert Ciamberlani dok je crtee realizirao
Adolphe Crespin

Literatura

H.W. Janson, Anthony F. Janson, 1997. Povijest umjetnosti, Harry N.

Abrams, Incorporated, New York

Art Nouveau, Gabriele Fahr-Becker, H.F.Ullman, 2010., Potsdam,

Germany
Inventaire du patrimoine architectural,

(http://www.irismonument.be/)
Living Art Nouveau, 2005. Brussels
Wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Hotel_Ciamberlani)
(https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Hankar)
(https://fr.wikipedia.org/wiki/Maison_Hankar)

Sadraj

Art
Nouveau ......................................................................................................
....... 2
Paul
Hankar ........................................................................................................
....

Analiza .......................................................................................................
............. 5

Maison
Hankar

......................................................................................... 5
Hotel

Ciamberlani ....................................................................................... 6

Literatura ...................................................................................................
............ 7