qaabkii

ama

Logic ama fikirka cilmiga

ka go'an in ay
Is iyo waxbarashada
tusaale darey tusaale
of
MG Fechner Th.

Leipzig
in Baumgartner ee Kahmiis
1823

content
sal-dhigida
Cutubka Koowaad Of Division of Logic
Elementarlehre macquul daahir ah
Cutubka Laba From macquulka ah ee wax iyo sifooyinka
QAYBTA III Of sharciyada sare oo fikirka ah
Cutubka Afar ka mid ah fikradaha ee guud
Cutubka Shan ka mid ah tiro ka mid ah marka la eego
Cutubka Lix ka mid ah tayada shuruudaha
Cutubka Toddoba ka mid ah la xiriira iyo hannaanka ereyada
QAYBTA VIII Of xukummada guud
Cutubka Sagaal of xukummadii categorical
Cutubka Toban ka mid ah yahay sinaan, hoos jooge, mucaaradka iyo dib u noqoshada
xukummadaada categorical
XI QAYBTA Of xukummadii khiyaali ah iyo disjunctive
QAYBTA XII Of kala xukummadaada iyo weedhaha ku saabsan macnaheeda

QAYBTA XIII Of wareeggeedii ee insbesondre guud iyo categorical

Cutubka Afar Of gabagabadii khiyaali ah iyo disjunctive
XV QAYBTA Of the wareeggeedii soo gaabiyo
XVI QAYBTA Of the wareeggeedii sawirrada
XVII QAYBTA Of the wareeggeedii kooban
Cutubka Siddeed iyo dhicinta iyo tukan
habka macquul ka daahirane
XIX QAYBTA Of Science, System iyo Habka
XX QAYBTA Of caddayntu uga yimid
XXI QAYBTA Of kala qaybsanaan ah
XXII QAYBTA Of cadaymaha
Applied Elementarlehre
QAYBTA XXIII Of cudurada macquul ah (pathology macquul ah)
XXIV QAYBTA Of the dawayn macquul ah (Logical Therapeutics)
XXV cutubka of helitaanka aqoonta iyo gaar ahaan waayo-aragnimo ah
QAYBTA XXVI Continued
XXVII QAYBTA Of fikirkiisu
XXVIII cutubka isgaadhsiinta aqoonta

sal-dhigida
Inkasta oo maanka aadanaha waa hay'ad fudud oo mid kala saari karaa innaba mar
ama qaybo bannaan, si aad u qaadato sida uu noocyada kala duwan ee hawlaha oo uu
ku muujinayaa, Xoolo dheeraad ah oo isaga u, taas oo salka howlahaas la dooneen
doonaan. In meesha ugu horeysa, duwo in ideational ama garashada awood iyo
awood of rabitaan, mid kasta oo laga soocay mar kale sare iyo isaga hoos.Garashadu
waxay sare waa ay ka walwalsan sababta ( ratio ) iyo maanka (the caqli ) leh dambe
lahaayeen, fikirno dhexdooda, inkastoo mid ka mid ah oo inta badan ku baaqay in
Quluub oo dhan sare male ama sabab in macnaha kale; awood hoose ee aqoon yahay
(teori) ficiladooda nijaasta ( sensualitas ), oo ka kooban dareenka dibadda iyo
dareenka gudaha, oo ugu dambaysta beirechnen karaa male. - Iyada oo cilmi-baarista
iyo soo bandhigidda ee shuruucda asalka ah ee male ama aqoon hantida, u shaqeeya
falsafada teori, la kuliyadda sharciga asalka ah ee jecel yahay la taaban karo.
ficiladooda nijaasta ee guud waa hanti ah in fikradaha ( perceptiones ), kaas oo la
fahamsan yahay oo dhan fikradaha in wax la siiyo (wax objectum ) by hortiisa keenaa
si toos ah noogu in. Sidaas daraaddeed waxaan u qaadan geed run haddii sida runtii i

hor taagan, oo waxaa la arkay ama dareemay ii by, waan gartay garaaca marka run
ahaantii waxaan isla, midab ah, ku xanuunsado, haddii uu run ahaantii maqlay waa la
qaatay dhegta dadkaygaba; marka aan gacanta geed, dharbaaxo ama ka dhawaajiyaan
oo kaliya guud ahaan aan la milmay by joogitaankiisa ii on waa ii malayn, waxa aan
la filayay in ay u fuliyaan. Tan iyo waxyaabaha ay tahay in aan garasho oo dhan si
dhab ah u baahan tahay in la joogo noqon, sidaas darteed waxaan si fudud in
waxyaabaha gaarka ah mar walba gaar ah oo kaliya lagu arki karo, ma aha in ka
badan oo iyaga ka mid caadi ah in la soo ururiyay ama ku xiran Xaggeeda fahmi
karo; iyo mid ka mid ah oo dhanba ayaa feature a kala duwan ee fikradaha ama
fikrado ah shucuur oo ka mid ah fikradaha iyo (fahmaan oo ka mid ah fahamka iyo
sababta). Tusaalooyinka qaarkood this lagu muujiyo doonaa.
Marka aan arko buug gaar ah, si maqlay fikradda ah, kaas oo la oon ku soo toosay
oo igu taal oo shucuur si ay, waa aragti ah, maxaa yeelay, waxaa la soo saaray by
joogitaanka kitaabka qudhiisa igu jirtaa, oo waa buug hal gaar ah, waxa waxaan
qiyaasayaa. Haddii aan heli lahaa laakiin hadda arkay buugaag dhowr ah, qaababka
aan, taas oo dhan ku heshiin abgemerkt this, ka dibna ku xiran in maskaxdayda,
sidaas darteed waxaan ka heli lahaa by isku this fikirka, gesehnen dhan ah buugaagta
aan si wadajir ah u qaadan karaa sifooyinka, aragtida ma buug sababtoo ah ma kitaab
gaar qabtay waxa male aniga igu jiro, laakiin fikirka ah buug, taaso ka dhici karto in
naftayda arrin gaar buug kasta hal gaar ah, taas oo aad hore u aqoonsan tahay,
sababtoo ah xitaa fikirka ah buug abid on waa ku haboon oo dhan buugaagta, sidaa
darteed waxaa jira ma aha oo keliya qiyaasi kartaa hal dhabta ah. Sidoo kale, markii
aan maqlo midab gaar ah, sidaa darteed tani abuuraa aragti ah waxaa ka mid ah aniga
igu jiro, haddii aan ogaaday laakiin dhowr codadka iyo fikradaha, kuwaas oo qaaday
sifooyinka kuwa wada, iyaga oo dhan u hesho si kasta, sidaas darteed waxaan ka heli
sidoo kale ay isku aragti jirin midab gaar ah la mid ah, laakiin fikrad ah lahjadda oo
dhan, waxaan ii samayn kartaa aan dhawaaq ay joogaan aad, aan male qaadataa si ay
u dhamaystiraan.
fikradaha waa mid intuitions ( intuitiones ) ama dareenka ( senationes ), taas oo ku
xidhan fikradda ah in yididiila galin shay toos ah by joogidda, dheeraad ah oo ku
arkaa isaga qudhiisa (mawduuca of aragtida) ama in wax ay arkeen (shayga of
aragtida) ku salaysan yahay. Sidaa darteed waxaan idinku leeyahay, inaan u fiirsado
guri, geed, dhawaaq on (maxaa yeelay, in falsafada dareen erayga ma aha oo keliya
dareenku in aan hab heli doontaa dareenka hortiisa, loo isticmaalo), dhinaca kale,
waxaan dareemayaa dharbaaxo, waxaan dareemayaa fayo-qabka, iwm . haddii ay
dhacdo in, sida in this, waxaan u hesho fikrado by joogitaanka degdeg ah oo alaab ah
ee naftooda, ie Arkaa, laakiin waxaa dhacdaa nooca ama xaaladda hantida, guriga,
geed ama ka dhawaajiyaan badan aan miyir, waxaan tixraac aan fikrad oo kaliya on
this, ka fekeraan waxyaabaha kuwan, laakiin ma ii, halka kiiska dambe, marka dareen
ku dhacaa aniga ii gaar ah, arkaa ah, gobolka, badan miyir, waxaan fikradda ah in ka
badan oo nafteyda aan gudbin, naftayda samaysanina maado aan soo bandhigo,
laakiin ma aha waxyaalaha ay sababtay.
ficiladooda nijaasta ama garaadka dajiso hoos dareenka dibadda iyo dareenka
gudaha. The dareenka dibadda waa kuwa oo aynu eegno gobolka dunida jirka iyo

dareemaan, oo nidar galay in xubnaha jirka ay yihiin; halkan waa wadada xunxunna
yeedhay shan kaskooda iyo dareenka jirka caadi ah, laakiin dareenka gudaha waa la
ansaxiyo, kan aynu ku, waxa ka socda in our Naftiisa, Oga. Sidaas waxaa jira aragti
ah oo aan dareen hoose, marka aan aragto aniga qudhaydu in, in aan ku faraxsanahay,
ama murugo, ama ka tarjumaysa ahay. male ayaa la filayaa karaa dareenka hoose, oo
aynu fahmaan timi maqan ama ma at dhan si dhab ah waxyaabaha ka jira maskaxda
our Oga.
Haddii aan lahaa oo kaliya awood u leeyahay inuu dareemo, si aan awoodi doonaan
in ay wax la eego guud ahaan in aad u hesho waxyaabaha badan u wada heli, tusaale
ahaan, fikradaha ah wanaaggiisa, qurux iyo sidaas ay awoodi karto in aadan kici
inagu dhex jira, maxaa yeelay, iyagu aad keligaa marna waa, marka laga reebo mana
fiirin mana Oga; haa xitaa ma awoodi doonaan in ay ka walxaha macquul ah u hesho
muddo. Maxaa yeelay, haddii aan z lahaa. B. eegay guri, xitaa aan la ogaan lahaa,
waxa ay muhiimad ahaan lahaa guri, waxa sidaas waxaan daro fikradda guriga iyo
waxa aan u tegid lahaa. Haddii aan guriga eegno jaalaha sida saqafka guri, aragtida
siin lahaa dheeraad ah ii ma aha sida in runtii guri aniga i hor istaagi, iyo midabka
jaalaha ah baro, oo saqafka saxanka lahaa sidii lagama maarmaan ah in ay qaataan
meel aan dareen, sida darbiyada iyo saqafka oo dhan, oo aan la soco on isku mid
ah. noqon lahayd dareen iyo fikradda la mid ah, sidaas darteed waxaan jeclaan lahaa
in ay qaataan on guri, tilmaanta in fikradda ah in guri ahaan jaalaha ah iyo waa in ay
leeyihiin saqafka a-gacmeed, taas oo aan loo baahan yahay weli, tan iyo markii ay
sidoo kale hoy u midabo kale oo ba'an saqafyada yihiin.Iyadoo aragti kasta oo cusub
sidaas fikradda bedeli lahaa, waxaan qaatay lahaa guriga ah, oo waxaan ku dhamaan
doono ilaa aan ogayn wixii waa waxaan qiyaasi hoos sida guud ah. Haddaba nafta
laga reebo awood u of dareen iyo dareenka kaas oo u tagaan oo keliya inay shay
shaqsi, oo awood u leh inay ururinno sifooyinka oo ka mid ah fikradaha shaqsi,
halkaas oo ay ku beeganto midba midka kale; this, dhowr fikradaha si wadajir ah isku
xiro u qaadan karaa sifooyinka oo soo koobaan in mid ka mid ah. ururka ka mid ah
sifooyinka in ay yihiin fikradaha ku badan noocan oo kale ah, waxaa lagu
magacaabaa kaliyafikradda ( notio, conceptus ) oo awood u leh inay sameeyaan
fikradaha, maanka. Tusaale ahaan, haddii aan u khuduuca organic dheeraad ah, haddii
gartay by dareenka dibadda ama by caasinimada damcaan, si aan maanka barbardhigi
doonaa, oo xusay in qaar ka mid ah, kuwaas oo u khuduuca organic hesho
muuqaalada dheeraad ah ee caadiga ah, sida. Sida xididka, stem, laamaha, caleemo,
ubax, qoryo, ka duwan, qaababka kale waxaa laga yaabaa kala duwan
iyaga. Muuqaaladan caadi haatan soo ururin doonaa maanka, mideeyo, oo waxay
sameeyaan fikradda geedka aan caadi gacanta muuqaalada, ka tegid ka fikirka ah
geedka, taas oo aragtida laftiisa kama tallaabsan karo in waa in ay qaataan wax walba
sida ay tahay hadiyado iyada. dareen The oga sida geed oo la caleemo dhuuban iyo
ubaxyo caddaan, maanka laakiin Zackigsein ee caleemaha iyo midabka cad ee ubaxa
ma aha in la fikirka ah geed oo uu foomamka la taabto, haddii kale geed ma caleemo
dhuuban iyo ubax cad leeyihiin, iyo kuwaas oo ay wali jiraan, ma jiro geed noqon
lahaa hadii uu si kale isku raacay in dhammaan qaababka kale oo ka mid ah fikradaha
hore u sameeyay geedka. - Tani waxay hawl maan kugula oo uu ka kooban baaro

qaababka caadiga ah iyo isku daraa, si ay u sameeyaan fikradaha, loo yaqaan hawsha
discursive maan, maxaa yeelay, wuxuu ag maraaba wuu iyada oo muuqaalada
waxyaabaha, sida ay ( discurrit ) si akhriyey dhigma ka. Tan waxaa loo malaynayaa
inay.
fikirka Tani ama la xirrira ah marka la eego hal haatan mar kale kala saari karaa
falalka ama falimihiisii maskaxdaada kala duwan. Magac ahaan, haddii hannaanka ah
percep-sharciyada la siiyo, kaas oo maanka waa in ay u sameeyaan fikradda ah, inuu,
ka dib markii kor ku xusan, ma u baahan tahay oo dhan sifooyinka in lagu daro in ka
dareemo shaqsi, haddii aanay caadi iyaga tusaale ah ee muddada si ay u sameeyaan
guriga, ma midabka jaalaha ah si ay u sameeyaan fikradda ah nin, oo uu Lebbiska aan
One, in kastoo ay kuwanu muuqaalada in dhowr fikrado kala duwan, kuwaas oo
garashadana ay bixiyeen ficiladooda nijaasta ah qalabeeyay. Sidaas darteed, by
fahamka ee waxyaabahan, kaas oo si weyn ma la xidhiidha shuruudaha, waxa uu
doonayaa inuu ka dhigo, sida iska muuqataa, waxay dhihi, uu ka mid ah ku
abstracts; dhanka kale doonaya fahamka ee sifooyinka laga maarmaanka u ah
formation of muddo, oo ay gaar ahaan u leexdaa uu dareenka, waxay is-odhan, ayuu
ka tarjumaysa iyaga on. Tusaale ahaan, haddii fikirka uu leeyahay aragtida dadka
madow iyo caddaan, oo dhar cad oo qaawan isaga ka soo hor, oo waxaan ka dhigi
doonaa at this aadanaha muddo at dhan, sidaas awgeed waa midabka madow iyo
caddaan ah dadkaas, sidaas gebi abstracting sida ka dhar ama unbekleidetsein
sababtoo ah muuqaalada kuwaas oo ka mid noqon kara fikradda ah dadka aan lahayn,
maxaa yeelay, haddii kale waxay noqon lahayd wax caadi ah in dadka oo
dhan, dhanka kale uu yahay on sifooyinka in ay leeyihiin dadka madow iyo caddaan,
oo dhar cad oo qaawan ee caadiga ah, ka tarjumaysa, tusaale ahaan on madaxa,
gacmaha iyo cagaha, maanka, iwm
hadda duubista kuwan sifooyinka caadi in go'aanka fikradda u yeedhay, oo ay
xidhiidh la leh isku dhafan kasta. Go'aamada weli waa ka digtoonaan kala duwan,
Maxaa yeelay, adigu ka tarjumayaan kartaa ama ka fiiri feature a in dareen ah, maxaa
yeelay waxa ay u muuqatay view ugu horeeyay ee ku haboon formation of fikradda,
ama mid uusan weli ma oga in ay ku haboon ama aan la habboon in waxa aad hadda
doonayaan inay sahamiyaan milicsiga ah ka dib way diideen sida laga nacay. Tusaale
ahaan, markii aan marka hore muujiyaan dabeecad u ah ee midabka cad, sida ay u
muuqatay arko koowaad, sida haddii ay waxaa lagu dari lahaa in fikirka ah dadka
qaba, ama waxaan rabaa kaliya in aan baaritaan u sugnaaday in fikradda ah nin; ka
dib, laakiin ka heli in ay jiraan dad madow, oo sidaas daraaddeed waxaan u daayay
go'aanka digtoonaan raacin, laakiin abstracting dambe ee midabka maqaarka cad
ah; haddii aan ku sameeyey, si kastaba ha ahaatee ka tarjumaysa on madaxa dadka,
oo hadda wuxuu heli in dadka oo dhan si dhab ah u sugnaaday madaxa ah, sidaa
darteed waxaan u daayay raaco go'aan ka digtoonaan, aan qaadan runtii sifo ee
madaxa la aadanaha dheer iyo isku isaga la jiray oo muuqaalada kale ee aan hore u
heshay. Kuwaasay statements hawlaha kala duwan ee kala duwanaan waa hantida
liishaamo, reflectivity, iyo isku darka Determinationsvermgen ah sidoo kale in
fahanka. - Ka, waa in la ogaadaa si fiican in maanka ma aha oo kaliya awood u
sameynta ka dareemo by ururinta ay la eego sifooyinka caadi ah, laakiin in isaga

qudhiisuba wuu samayn kartaa waxyaabo kale oo ka fikradaha mar kale, by

tarjumaysa on sifooyinka ay caadi. Tusaale ahaan, ka caddaaladda, wanaaggaaga, Oo
roonaantaada, iyo guryaha kale ee wanaagsan ee dadka, taas oo marka la eego
muuqo, uu awoodo, waxa iska leh iyaga si wadajir ah, koobaya ama la isku daray,
foomka fikradda ah wanaaggiisa. Tusaale kale: Haddii qof eegaa tiro ka mid ah
cayayaanka shaqsi, waa u yeeri karaan sifooyinka Community isla, iyo u
qabanqaabiyey fikradda ah cayayaanka at dhan, Dheeraad ah, markuu arko
shimbiraha dhowr, waxaa ka dhigi kartaa fikradda ah shimbir oo dhan oo ka mid ah
sidoo kale; iyo sidoo kale kalluun shuruudaha, Sugtier iwm., laakiin hadda wuxuu
mar kale eegi kartaa dhammaan shuruudaha kala duwan, cayayaanka, shimbiraha,
kalluunka, iwm la garashadiisii, iyo isu keenidda baaro iyaga sifooyinka caadi ah,
waxay u sameeyaan xoolaha fikradda; uu hadda ayaa hore u la sameeyey dhirta
dheer, waxaa laga yaabaa in si wadajir ah dib ay qaataan dabeecadaha caadi ah oo ka
mid ah fikradaha xoolaha iyo dhirta, iyo ka fikirka ah foomka qabka organic iwm ..,
sidaas oo kale qof in sidaas daraaddeed arkaa sida maan mar walba ka sarreeya marka
loo eego uu waxaa laga yaabaa in kici ilaa ay ugu danbeyn ku yimaada si guud, taas
oo waa wax caadi ah in shay oo dhan, sida fikradda ah in. - Maanka waa in la gacan
ka dhan hawlaha ay xukunka. Mid ka mid ah kuwaas oo qiyaasi kartaa oo keliya
alaabta nafteeda, laakiin sidoo kale in la xiriira fikrado kale.Tusaale ahaan, guri, uma
malaynayo karaan naftooda oo keliya par; laakiin waxaan qiyaasi kartaa oo ku
salaysan midab casuur ah, waayo in kiiska ugu horeysay waxaan sidoo kale fikirka
kaliya ee saafiga ah ama dareen saafiga ahaa ee guriga, laakiin, sida aan ku riday
xiriirka ka dhexeeya midabka jaalaha ah iyo guriga ay dhacdo in kale, waxaan idinku
leeyahay, Waxaan si xukumi sidii reerkii waa huruud ah ama guriga waa ma huruud
ah ama guryaha oo dhan huruud ah, iwm yihiin weedho. Waxaa si fudud u arkay in
go'aan iyo isku darka runtii waa kaliya xukun, oo sidaas daraaddeed garsooridda iyo
xitaa waxaad filan kartaa in faham, kaas oo ka mid ah hawlaha kuwa. - Search hadda
waa sal xukunka a in kale, sidaas maraa mid ka kale ka, si taas loo yaqaannaa
Close. Tusaale ahaan, marka waxaan leeyahay oo dhan u khuduuca organic nool
yihiin, eyga waa hay'ad organic, sidaas eyga waa nool yahay; Waxaan isku
qabteen; maxaa yeelay, waan ku leeyihiin xukunka, Eeygu waa nool yahay, xukunka:
All dadkuba organic nool yihiin, dheefay. xiritaanka waa hawl khaas ah oo sabab, iyo
sida xukun wali aan la hubin haddii ay run tahay in la soo minguuriyey ama mid kale
ka hubo, sida la soo dhaafay oo keliya lagu soo gabagabeeyey karaa noocan oo kale
ah waxa guud oo muhiim ah oo iniinahoodu ku dhex - haddii kale waxay noqon
lahayd in ay run ma mar kale laftiisa saari doonaa - mid ka mid sidoo kale qoray
sababta miyir reer buuxda iyo guud iyo xiriirka ay la xiriirta oo gaar ah si ay u, sidoo
kale ugu baaqay dheer guud iyo sidoo kale sida aan shuruud lahayn fikrad, taas oo ah
meelaha ugu sarreeya, taas oo ilaa ruuxa aadanaha waxaa laga yaabaa in kor loogu
qaado. cinwaano waxaa ka mid ah, fikrado Ilaaha xorriyadda.
In falalka maskaxda, awoodda xukunka iyo sababta, in la xirrira fikradaha,
xukummadii iyo go'aano la rumeysan yahay, sidaas darteed oo keliya iska sare ee
male, maxaa yeelay, ficiladooda nijaasta ah siisaa hab of fikradaha ay kaliya wax u
fikirka. Hadda waxaad eegi kartaa fikirka ah in laba siyaabood, xataa keliya by.

fikrado ah in u muuqdaan in fikirka, loo arkaa in ay la xiriira midba midka kale, oo

aan ku tilmaamayaa in ay is alaabta tixgelin, taas oo lagu soo bandhigi doonaa
by Tusaale ahaan, marka waxaan idinku leeyahay, ninkaas waa caqligal ah, ama:
xoolaha ma aha macquul ah, sidaa darteed waxaan ku dhaafi kartaa alaabta oo waxaa
lagu soo bandhigay by shuruudaha aadanaha, xayawaanka iyo galnnimada, oo dhan,
oo bixiyaan oo kaliya in ay in muddo ah fiiro waa run ahaantii ku salaysan oo
dhinaca kale ah, sida in kiiska ugu horeeya, ama haddii uu soo bandhigay sida aan la
xiriira sida kiiska labaad, ama in muddo ah waxaa guud ahaan la xiriira kale (tusaale
ahaan, dadka oo dhan waa dhimanaya) ama in guud (tusaale ahaan qaar ka mid ah
dadka u dhimanaya), iwm, si ay u sidaa darteed wax isbedel ah kuma halkan, waxa
alaabta, waxaan ku hadlayaa, maxaa yeelay, waxaan jeclahay oo kaliya qaab
xukunkooda, haddii ay tahay ku raaca, negative, guud ama gaar ah, iwm tixgelin. In
ixtiraam this, sidaas darteed, qiimaha waa: Ilaah waa ilaahay, xayawaanku yahay
voracious, geedka waa ku cagaar, oo dhan ka mid ah, sababtoo ah halkan fikradaha
awood, voracious, oo dhan cagaaran ee noocyada isla fikradaha Ilaaha, xoolaha, geed
la xiriira, inkastoo xoolaha, geed, iwm yihiin kuwo aad u kala duwan oo midba midka
kale ka. Tixgelinta fikirka kaliya ee boggan, waxa loo yaqaan fikirka rasmi ah ama
gorfaynta, ayaa sidoo kale laga yaabaa in fikirka heer sare par; Halkan ka mid ah ma
uusan daryeeli ku saabsan walxaha in loo maleynayaa, laakiin kaliya in ay sida ay
fikradaha ay ku xidhan yihiin. Laakiin haddii aynu qaadan waqti isku mid ah marka
fikirka ku saabsan maadooyinka of tixgelin, kuwaas oo u maleeyay oo loo arko
xidhiidhka ka mid ah fikradaha aan dhexdooda (sida in fikirka gorfaynta), laakiin in
waxyaabaha ay, waxa la yidhaahdaa waa materiales ama fikirka dardaro, ama xataa la
aqoonsado, marka fikirka analytic, fikirka loo yaqaan par. Sidaa runta rasmi ah waa
in la kala saaro fikirka runta ah nuxurkiisa. Xukunka noqon kartaa si rasmi ah arrin
xaq oo waa run haddii isagu ma aha karah ku ah sharciyada of fikirka rasmiga ah,
laakiin khalad walax. Marka waxaan idinku leeyahay, tusaale ahaan: ubax oo
dhammu waxay u cad yihiin, si weedhan waa si rasmi ah sax, maxaa yeelay xiriirka
noocan oo kale ah guud fikrado aan khilaafsan oo ku saabsan sida ay tani run ahaantii
waxaa la samayn karaa si waafaqsan shuruucda fikirka rasmiga ah ka cad in ubaxa,
iyo waxay halkan waa isku mid oo dhan haddii ubaxa fikrado ama geed ama caddaan
ama madow been kiiska ee aasaaska, la siiyaa oo keliya in fikrado is-ku xiran yihiin
midba midka kale in jid toosan, oo sidaas daraaddeed xukunka uu leeyahay qaab
midig. Waxyaabaha waa uun ama hoos imanaya sharciyada ee garaadka xukunkooda,
ubax oo dhammu waa caddaan, khalad, sababtoo ah haddii aan runtii door bidaan
waxay isku, ubax iyo midabka cad tixgelin walxaha khayaali ah, waxaan ka heli in
ubax oo dhan ma cad yihiin. Laakiin qawl ah: Animal ma aha xayawaanka, waxay
noqon lahayd si rasmi ah u qaldan, sababtoo ah waxa uu sii joogi doono si siman
qaldan haddii Weliba waxaan qaadan xoolaha saaray shay, oo aan kaliya mar walba
doonayay; Sidaa darteed si ay falsity halkan ma noqon kartaa xitaa sababo la xiriira
nooca shayga, laakiin nooca khaldan ee la xiriira fikrado is-, oo sidaas daraaddeed
waa inay ahaadaan qaab xukun. - Ka, kuwaas oo laba nooc reebo, si ay u eegaan
fikradaha labada keliya ee la xiriirta in kasta oo kale ama, weliba, ee la xiriirta
waxyaabaha ay, sidoo kale waxaad ka fekeri kartaa in heerkee fikradaha shayada
qaarkood dareen raaxaysi ama dhirifkiisa kicin inagu dhex jira, sida tusaale ahaan

tixgelin ku raaxaysi wejiga qurux a, ama xuso grimace fool xun ismaandhaafka inagu
dhex jira, kuwaas oo loo yaqaan nuglaato in nooc sida raaxaysi iyo xanuun, waxa
fikrado Dhectuuro ee noo dhadhan.
saddexdan jidadka eegaya fikrado our ka dib, jebiyo falsafadda teori saddex
qaybood ugu weyn, macquulka ah ee ka hadlaya xeerarka asalka ah ee fikirka
rasmiga ah, iyo fikirka waa wax ku barayay Schlechtweg; metaphysics, kaas oo ka
hadlaya sharciyada asalka ah ee alaabta ama fikirka ah garaadka, oo sidaas
daraaddeed ayaa sidoo kale epistemology waxaa la odhan jiray; ugu dambeyntii in
sharraxaadda ama aragtida ah dhadhanka, oo waa sharciga ku saabsan matalaad iyo
aqoonsiga waxyaabaha, sida ay u kicin dareen raaxaysi ama dhirifkiisa inagu dhex
jira.
Waxaa soo socota ka qorani, dabcan, macquulka ah oo aan ka hadli karin nooca
waxyaabaha nafteena baro, maxaa yeelay, iyagu ma ay tixgelin fikradaha ee la xiriirta
sida, laakiin kaliya ee la xiriirta in midkiinba midka kale. By macquulka ah ee wax
runta cusub sidaas darteed waxaa laga heli karaa, laakiin waxa aad ka eegi kartaa
haddii runta ah in aad u malaynayso in aad dhab ahaantii helay dhigma nooca of our
awood fikirka laakiin; waxaa tusi kartaa habka ay u soo dheegato ka timid runta
ahaantii arkay qaar kale oo xaq u raacdo, oo qaladaad ka dhasha wareersan, daabusha
ah fikirka khaldan. macquulka ah ma na bar kartaa in aad ka fikirto, laakiin aad
awoodid, laakiin sharciyada ay fikirka lagu sameeyo, si cad na saaray maanka, iyo
sidaas na ku riday meel si qaawiyo, markii aan arkay isku mid ah, khaladaad la
galay; waxay na tusi kartaa waxa aan u leeyihiin in ay bixiyaan haddii aan rabno in
aan baaro runta rasmiga ah ee fikirka ah, Urteiles ama laga badiyay.

Cutubka koowaad
Of Division of Logic
+
Su'aal. Waa maxay macquulka ah? Jawaab. Logic waa qayb ka mid ah
falsafada teori, oo na barayaa in qaynuunnada reer fikirka (rasmiga ah ama
gorfaynta). Laakiinse iyagu ma ay ka fiirsan fikirka, Skokkelund waxa ay la
xidhiidhaa waxyaabaha qaar, laakiin bara kaliya sharciyada fikirka guud, sidaas
daraaddeed waxay muujinaysaa habka alaabta oo dhan waa in la maleeyay in,
haddii ay abid jiray si ka duwan. Sida oo kale, waxaa hadda loo idmo jidka
fikirka laftiisa in, waxaa kale oo uu sheegay in ay door bidaan keliya qaab
fikirka tixgelin, ayaa dhanka kale ka xaalkii fikirka, kaas oo ka mid fahamsan
dhabta ah khayaali ah walxaha, tixgalin ama abstracts.
F. Sidee si ay ula wadaagaan macquulka ah?
A. soocin A horreeya oo dhan
macquulka guud iyo gaar yahay. The heshiisyo hore la qaab fikirka guud ahaan, iyo
waxaa kaloo loo yaqaan macquulka hoose, dambaysta ah waa xeerarka fekerayo in
cilmiga gaar ah, oo sidaas daraaddeed ma la si gooni gooni ah soo bandhigay karaa

kuwan.
F. Sidee loo macquulka guud qaybsan?
A. First of dhan ee saafiga ah iyo
codsatay. macquulka daahir ah, xeerarka oo fikirka ku saabsan oo dhan in ay sida ay
markii hore ku qabtay garaadka sare in codsatay dhanka ah waxa nuuga xaaladaha
kala duwan tixgelin, kuwaas oo codsiga ah ee xeerarka kuwa ku xiran tahay; tusaale
ahaan on shuruudaha na waxay keeni kartaa in xukummo been ah, oo looga hortago
hab sida.
F. Sidee loo macquulka saafi qaybsan?
A. In ka (saafi) baridda hoose iyo
(saafi) habka. hore waxay tixgelinaysaa falalka maanka, sida fikradaha, xukummadii
iyo go'aano si gaar ah, oo ku qeexan xeerarka ay saas samayn doonaa, dambe ku bara
si ay u bixiyaan hab daaweynta saxda ah ee kuwa hawlgallada of our cilmiga
sayniska ah xirfadaha fekerka ah qaab ku habboon, oo sidaas leeyahay inuu sameeyo
leh waxa laga dheehan karo in caddayntu, dabeecada iyo caddayn.
F. Sidee si ay ula wadaagaan macquulka codsatay a?
A. Xataa a (codsatay)
baridda hoose iyo a (codsatay) habka. hore ee waxa ay danaynaysaa aragtida ah ee
asalka ah ee qaladka macquul ah iyo qoraal (pathology macquul ah), iyo cilmiga of
wakiilada ka soo horjeeda qaladaad (therapy macquul ah); waxay heshiisyo dambe la
helitaanka iyo isgaarsiinta aqoonta.

Elementarlehre macquul daahir ah

Cutubka labaad
Laga soo bilaabo wax macquul ah iyo qaababka
Q. Waa maxay wax macquul ah oo ah absurdities macquul ah? A. wax macquul
ah A ( ardeygaa logicum ) waa waxa loo qaadan kara in si waafaqsan shuruucda
maanka, haddii aanay ahayn runtii ka heli adduunka ee waayo-aragnimo, qaabdarro
macquul ah ( logicum nonene ) waxa kale oo aan xitaa loo qaadan kara. Waxa
macquul ah iyo qaabdarro waa in ay ahaadaan distinguished ka wax dhab ah oo si
fiican u nonentities, kuwaas oo hore waa in dunida oo waayo-aragnimo dhab ahaantii
helaa, dambe ma.
Q. Maxay yihiin tusaalooyinka in lagu muujiyo this? A. xoolaha An, kaas oo
qaab reer masduulaa oo kale, ama size Waalan in ay gaadhay Dayaxa isagoo dib,
waxay noqon lahayd wax macquul ah maxaa yeelay waxa ay ka hortagtaa na wax,
aan in aad ka fikirto sida xayawaan ah, dhanka kale waxa uu noqon lahaa qaabdarro
dhab ah, maxaa yeelay, ma aha run ahaantii ka heli adduunka ee waayoaragnimo. goobaabin A square laakiin, ama xaashi in lahaa waqti isku mid ah oo isku
meel doog ah oo aan cagaar ah, ka mid tahay in ay qabtaan keliya ma aha ee dhabta
ah, laakiin sidoo kale absurdities macquul ah, sababtoo ah sida ayaa sidoo kale aan
xitaa lagu fekerin. Mid ka mid ah ka arki kartaa tusaale, in waxyaabo badan oo

macquul ah waxaa laga yaabaa, oo aan wax dhab ah, sidaas darteed, gacanta, waa in
wax kasta oo dhab ah, Skokkelund waxa ay leedahay marka la eego noo, la kara in ay
yihiin wax macquul ah, maxaa yeelay haddii kale waxa aan la maleeyay in kari, oo
sidaas daraaddeed noo sidoo kale aan halkaas joogay. - By habka, waa wax macquul
ah - oo kaliya sida awooddo in macquulka ah ee su'aasha - asal ahaan wax ka badan
fikradda ah, ama fikrad ah ee maanka.
Q. Maxaa keena in wax a?

A. Iyada oo sifooyinka.

Q. Waa maxay astaamaha? A. Maqaallo ( notae ) waa fikrado kuwaas oo ka mid

ahaa sida qaybo ka mid ah fikrado kale, oo oon ogolaan fikrado dheeraad ah oo ku
kala duwan yihiin midba midka kale.Tusaale ahaan, geedka, caleen waa kala
sababtoo ah waa fikrad la mid ahaa oo qayb ka ah bandhigga geedka oo dhan, iyo tan
iyo fikradaha guriga xayawaan si gartaa waxaad iyaga ku kala karo. Mid ka mid ah
oo ku baaqay in sidoo kale astaamaha sidoo guryaha, xeerarka, tilmaame, predicates
characters. Kaliya Skokkelund lagu gar gooyn sida wax caynkaas ah la kuwaad karo,
iyo wax taas feature ma ka jirey lahaa sidoo kale ma for our maskaxda, aan la malayn
karin.
Q. Sidee baad u kala saari karaa sifooyinka? A. In gudaha iyo dibadda, xoojin
iyo negative, lagama maarmaanka ah iyo kuwa aan muhiimka ah, asalka iyo soo
jeeda, si toos ah iyo si aan toos ahayn, bacrin ah iyo ma-dhalays.
Q. Waa maxay astaamaha gudaha iyo dibadda? A. Inside ama sifooyinka buuxda
yihiin kuwa, qaaday shay laftiisa in, ogaado; sifooyinka dibadda laakiin in sidoo kale
loo yaqaannaa ama xiriirka ama ratio sifooyinka qaraabo, ogaado oo kaliya
xidhiidhka ama xiriirka in uu leeyahay shayga inay wax kale. Sidaas darteed, stem,
xidid, caleen, ubaxa, muuqaalada gudaha geedka, sida ay u qeexaan fikradda isku
iyada oo aan wax la tixgelinayo waxyaabaha kale; ka dhanka ah xaqiiqda ah in
geedka uu ku koray ee dhulka, ama in uu qabiilka uu leeyahay jihada gaar ah ka
dhanka ah geed kale, waa sifooyinka dibadda ama xiriirka, maxaa yeelay, waxay
kaliya riix cabirku yahay oo dhanba in ay waxyaabo kale soo baxay. Waxa taas ka
dhigan tahay saamiga xiriirka Merkmales lagu qeexay, sida ay dhacdo in kor ku
xusan, Dhulka, in sameeya Mitbezogene ama qraallo. Sidaa darteed muuqaalada
bannaanka u baahan qraallo oo dhan ah.
Q. waa maxay astaamaha ku raaca iyo negative A. sifooyinka xaqiijinta ama
fiican yihiin kuwa kuwaas oo ka mid yara sida imagines run ahaantii iska leh
waxyaabo; la barbardhigo negative ama xun oo aynu ka horjoogsanaya in wax ka mid
ah wax. Tusaale ahaan, casaan, diiran, si degdeg ah astaamaha ku raaca, maxaa
yeelay, waxay muujiyaan guryaha in wax dhab ahaantii ka jira; Si kastaba ha ahaatee,
uncolored, ma yihiin sifooyinka xun diiran sababta oo ah waxay ka horjoogsanaya in
guryaha laga jiritaanka wax. Haddii diidmo ah mid ka mid feature mar kale beenisay,
sidaa daraadeed waxa uu abuuraa feature ah ku raaca; tusaale ahaan ma undyed waa
sida ugu badan ee wasakheeyey feature ee ku raaca.
Q. Maxay yihiin qaababka lagama maarmaanka ah iyo kuwa aan muhiimka ah?
A. muuqaalada Main ( essentialia, attributa ) waa kuwa u yimid in ay wax u
maleeyay in ay mar kasta oo aad hesho lagama maarmaan haddii muddada arrin ma

aha kale in ay ka waxyaalihii. Marka la barbardhigo, muuqaalada non-daruuriga ah

( accidentalia ), kaas oo sidoo kale loo yaqaan random, nooca in aanay ka heli shay la
iska caabin ah, oo sidaas daraaddeed waxaa loo tan la mid ah u maleeyeen karaa,
iyada oo aan la beddelo ay fikradda guud ahaan. Sidaas darteed, tusaale ahaan, caan
ku ah dhaqdhaqaaqa iskaa wax u qabso waa lagama maarmaan ah in xayawaanka,
sababtoo ah waxay qaadataa dhammaan xayawaanka si guud iyo si joogto ah, in laga
abuuray in u baahnaydeen habkaani muhiim noqon lahaa xoolaha jirin, laakiin
warshad ama haddii kale waxay noqon lahayd in ay wax, Si kastaba ha ahaatee,
feature ee afarta cagood lahu waa run muhiim ah in xayawaanka, sababtoo ah waxaa
kale oo jira xoolo badan ama ka yar afarta cagood lahu, iyo fikirka ah xayawaanka
guud ahaan isma badelin, sidaas oo kale, in kastoo aan Uma maleynayo sumadda afar
cagood. - The qaababka lagama maarmaanka ah ee wax wada qaaday dhigi ay
nuxurka, oo waa wax this mid si gaar ah loo leeyahay ( propria attributa ), ama xataa
walxaha kale si, ( communia attributa ); si sifo ee dhaqdhaqaaqa iskaa wax u qabso
ah oo ku saabsan dhulka, ugu yaraan, xayawaan xayawaanka si gaar ah
leedahay, dabeecadda lagama maarmaanka ah ee nafaqada, laakiin sidoo kale ay
timaado in dhirta. - Sifooyinka Physical noqon kartaa wax kasta, sababtoo ah waxa ay
kaliya ku muujiyaan xidhiidhada in walxaha kale, laakiin tani waxay beddeli karaan.
Q. Maxay yihiin qaababka asalka iyo dheefay? A. muuqaalada Original ( notae
originariae, primitivae, radicales ) waa kuwaas oo loo ogaan ma aha oo kaliya ka
arrimo kale, dheefay ( derivativae s Consecutivae. ) Dhinaca kale, kuwa waxyaalahan
oo ah sida cawaaqibka qaababka kale ee waa la gooyn doonaa. Sidaas diiradda waa
feature ah asalka ah ee qalab goynta ah, bedelkeeda ay awood u kala qaybiyaan
hay'adaha kale, oo ku salaysan aqoonta this; feature ah asalka ah ee goobada waa in
dhammaan dhibcaha saadaalineysa meelsha dhibic siiyey; in uu yahay line a qalooca,
oo ku salaysan aqoon this.
Q. Maxay yihiin qaababka si toos ah iyo si aan toos ahayn? A. Degdeg ama
sifooyinka soo socda waa kuwa ku jira maadada siman isu xalin, dadban ama fog
kuwa ugu horreeya waa mar kale ilaa on feature kale mawduuca, oo kaliya
Skokkelund on article laftiisa jeedaa. Tusaale ahaan, xaashida noqon lahaa feature
toos ah geedka, sababtoo ah waxay si siman loola jeedaa geedka laftiisa; farqiga u
midab cagaar ah oo dhanba feature aan toos ahayn, waa sababtoo ah waxaa loola
jeedaa oo kaliya in ay xaashida, iyo kaliya by hab of on geedka.
Q. Maxay yihiin qaababka bacrin ah oo dhalays? A. muuqaalada bacrin ah waa
kuwa uu ka samaysan yahay qaababka kale oo badan oo laga dheefay karaa, oo sidaas
daraaddeed waxaa loo isticmaali karaa in la kala saaro shay ka walxo
kale. Tilmaamo-dhalays, si kastaba ha ahaatee, waa kuwa kaas oo taasi ma dhici.
Chapter Three
Of sharciyada sare oo fikirka ah
Q. maanka kaas oo sifooyin helo wadi karaa waxyaalaha go'amada free, ama uu
luhu sharciyada qaarkood? A. Isagu waa, sida wax aan jirin ka dhaca aduunka
iyada oo aan sharciyada, luhu sharciyada qaarkood, taas oo uu ku waa inaad

dhawrtaan oo haddii uu fikir waa in ay runta (rasmi ah). Yaa u maleeyo tani waa ka
gees ah, macquul ah fikirka aan sax ahayn ama aan sax ahayn. macquulka ah wuxuu
inoo sheegayaa ma aha oo kaliya daawashada ee sharciyadan; laakiin halkii ayay ku
hagaagaan si qoto dheer ee dabiiciga ah ee naga fahamka inay kasta raacday isag,
markuu u helay dareenka caadiga ah caadi. macquulka ah halkan ayaa wax kale in la
sameeyo ka badan si ay u sameeyaan maskaxda ku cad.
Q. Maxay yihiin sharciyada top of fikir macquul ah? A. Mabda'a ah khilaaf ama
iska soo horjeeda ( principium contradictionis s repugnantiae. ); mabda'a sinnaanta
universal ( absolutum identitatis princip. ); mabda'a saarida of Dhexe ama Saddexaad
(ku Pr tertii. exclusi medii s. ) iyo mabda'a of sabab ku filan ( Pr. rationis
sufficientis ). Kuwani afar mabda 'caadi ahaan waa qaadataa sida shuruucda aasaasiga
ah ee fikirka. Krug loo yaqaan mabda'a khilaaf iyo mabda'a sha, oo waxay isagii u
dhigeysa mabda'a ah nabad gelyada, mabda'a of sabab ku filan, si kastaba ha ahaatee,
waxa uu sidoo kale ugu baaqay heerka of Avv, set oo ah qalanta ama xiriirka ay
sinaanta sida xeerarka ugu muhiimsan ee macquulka ah bogga ,
Q. ? Waa maxay mabda'a khilaaf A. One waxay muujin karaan si: wax ma Oga u
yimid inuu sifooyinka is burinaya, ama: wax kasta oo sifooyinka loo dhan yahay oo
keliya dhacaan. Magac ahaan waxaa loo yaqaan sifooyinka diidani sida, mid ka mid
ah oo ku dhow ayaa hakisay waxa kale oo uu dhigay, kaas oo laga yaabaa in u
maleeyeen Sidaa darteed marnaba la isku daro wax a. sifooyinka diidani noocan oo
kale ah waa sida doog ah oo aan cagaaran, Dad iyo ma dhimanaya. Mid ka mid ah
sidoo kale muujin karo mabda'a this sida soo socota: Waxaa jiri kara ma A qabaa in
aad u noqon lahayd A waqti isku mid ah; malaynaya A abid feature kasta ama wax,
waxa ka mid kaliya doonayo karaa in la gartaa.
Q. ? Maxay yihiin tusaalooyinka oo muujinaya mabda'a khilaaf A. Sida laga soo
xigtay mabda'a ah khilaaf waa mid aan qabaa karaa wax waa waqti isku mid ah
wareega oo ma wareegsanayn, wax ay sidoo kale waa miiska ah oo aan miis, miro
geed orso waqti isku mid ah oo midho ma ay. All this noqon lahaa is burinaya,
halkaas oo joojin lahaa feature a in kale ayaa dhigay.
Q. Maxaad u wac waxa loo qaadan kara in mabda'a khilaaf sida uu sheegay, ama si
dhab ah loogu tala galay? A. loo qaabeeyay kartaa sida uu sheegay waxa la mid ah,
waa macquul suurto gal ah, oo ilaa hadda ay dhab ahaantii la rumeysan yahay
macquul dhabta ah ama wax macquul ah. Taasi waa wax macquul ah, laakiin ma la
mid ah sida adduunka ee waayo-aragnimo loo baahan yahay in la bixiyo vorfindend
waxaa kor ku xusan. - Yaa u maleeyo mabda'a khilaaf sida muuqata ma, is burinaya
oo sidaas daraaddeed muuqata of yidhaahdo, wuxuu u maleeyey in aan macquul
ahayn.
Q. weli Waa maxay inay aragto sharciga khilaaf, si uu isaga oo aan la fahmay?
A. Waxaa waayeen of sifooyinka dibadda in uu muujiyo xiriirka Diintooda iyo
xiriirada in ekaan sidii ay fekerayo xitaa diidani midaysan ee wax. Tusaale ahaan, aad
u badan tahay ayaa sheegay in nin ka mid ah: Waa dhaadheer, oo mar kale siyaabo
qaar ka mid ah: Isagu ma aha weyn. Laakiin markii ugu horeysay ee aad eegto waxa
at, laga yaabee in la eego bal qudhaanjada u ah, markii labaad ee la xiriirta maroodiga

ah, Sidaa darteed halkan ku nuuxnuuxsaday, in xidhiidh ma on wixii la dhigay by

kale ah, sida ninka qudhaanjada, si kastaba ha ahaatee weyn, dhanka ah maroodiga
ma waaweyn, iyo is burinaya Muuqda sidaas daraaddeed waa kaliya in muujinta, ma
in walax. Ma habboon tahay in la ogaadaa, weliba, in mabda'a ah khilaaf waa ansax
ah oo keliya ka waqti isku mid ah oo isku meel, sababta oo ah qofka, tusaale ahaan
maanta ma berri waxay noqon kartaa mid xiiso iyo qosol, ama wejiga cas iyo hubka
aan cas. Si kastaba ha ahaatee, waxa ay gabi ahaanba macquul aheyn waa, nin ka
fikirin in sidoo kale noqon lahayd funny iyo ma funny, iyo kuwo gaduud ee kaalinta
isku mid ah iyo ma cas.
Q. ? Waa maxay mabda'a sinnaanta universal ama sinaan guud A. Waxaa u riixo
sidan oo kale, waayo, wax kasta waa loo siman yahay si laftiisa, ama, waayo, wax
kasta waa isku mid laftiisa la, ama xataa: A waa A. Magac ahaan, maxaa yeelay,
waxaas oo kaliya loo maleeyay in karaa iyada oo muuqaalada, oo xisaabtiisu doonaa
sifooyinka wadajirka ah ee fikirka ah waxyaalihii oo dhan; iyo sidoo kale
dabeecadaha wax khayaali ah oo fikirka ah isla waa in ay si buuxda u siman. Next,
mabda 'taas macnaheedu ma ahan inay wax. Tusaale ahaan, ereyga: wareeg ah, iyo
sifooyinka, line, waxay noqon meel kasta meelsha dhibic iska, wada qaaday, ayaa
dhamaantood ka soo baxay mid ka mid; maxaa yeelay, waxaan u malaynayaa in
kaliya ilaa goobada, Waxaan ku soo koobaan muuqaalada ku xusan.
Q. ? Maxaa gunaanad waxaa loo qeybin karaa mabda'a yahay sinaan A. Waxa
imanaya oo dhan sifooyinka of fikradda ah, kaas oo sidoo kale ka mid ah fikirka waa
laftiisa in la xaliyaa, oo ka maqan sifooyinka, ma heli karaa xitaa dheer laftiisa; Intaas
waxaa sii dheer, waxa run ah sifooyinka of fikradda ah, taas oo run ah fikradaha is-,
iyo, waa sifooyinka kala duwan yihiin, fikradda laftiisa waa kala duwan.
Q. ? Waa maxay mabda 'ee ka saarida ee labada dhinac saddexaad ama Dhexe
A. Waxaa sidoo kale loo yaqaan mabda'a go'aan universal oo u riixo baxay sidan: Ilaa
heerkee shay la go'aamiyo uuraysatay sida si joogto ah, waa in la siiyey isaga inay ka
kasta oo suurto gal ah ku dhawaad ka soo hor jeedda mid ka mid sifooyinka. Sidaas
hal shay waa in labada wareega ama ma wareegsanayn, sida caddaan ama non-cad,
waxaa loogu tala galay inuu nool yahay ama ma noola. Laga soo bilaabo sida
sifooyinka ah darana soo horjeeda ama burinaya ee maskaxda waxaa had iyo jeer
lagu qasbay in ay ka dooro mid, iyo degaan wax (labada waqti isku mid ah uu waa in
ka dib markii mabda'a koowaad ee ma aha) oo ma jiraan wax feature saddexaad ama
dhexe waxa uu ku saabsan qaato mid ka mid ah laba horjeeda qaadan kartaa in
fikradda; Halkan magaca mabda this. Mid ka mid ah sidoo kale muujin karo mabda'a
this sida soo socota: kasta khayaali ka go'an sidii si joogto ah u diiday waa mid diri
feature kasta ama ma.
Q. Waa maxay sharciga sabab ku filan? A. One geliya sidan: Link kasta si
positing presupposed ah sida sabab ama gaaban waxba fadhiista sabab la'aan. Ka dib
markii mabda'a hore kuwaas oo wax kasta oo laba sifooyinka diidani waa runtii aad u
hesho mid, maanka awood uma aabo yeelin lifaaq mid ka mid ah waxyaalaha, laakiin
waa in la laaluusheen ama qasbi karo wax, mid ama ka kale, labada cagaaran ama aan
cagaaran, nool ama ma noola, degaan waxyaalaha tusaale ahaan. Tanu hadda waa

waxa sababa maanka kaas oo kale ka hor inta la doorbidayo dhigay feature a, waa
sababta, iyo, iyada oo ku xiran on this sabab, natiijada. Mabda 'Tani sidii dalbaday in
qof kasta oo wax ku andacoodey, xitaa ogeyn sababta uu ku andacoonaya; iyo mid ka
mid ah oo doonayay in ay u degaan wax wax a, aan awoodin in ay siin sabab u
noqoneysaa jabiso sharciyada oo fikirka ah. Sidaa darteed, mid ka mid ah waa in
sidoo kale in ay ku dhaqmaan in naarka (disputations) ma la haa, haa, oo ma, ma,
laakiin opinion u gaar ah si ay u difaacaan by muran la dirireen, oo waxay soo
horjeeda isku dayaan in ay ku buriyaan by sababo. - Sababta macquul ah waa jidkii
lagu kala sooci ka sababta dhabta ah: hore u yihiin keliya munaasabadda in wax
sidaas ah oo aan haddii kale u maleeyay in uu yahay, laakiin labaad in ay wax run
ahaantii si gaar ah.
Q. Waa maxay mabda'a nabad gelyada? A. Waxaa lagu sheegi karaa sida soo
socota: Under go'aan horjeeda ee wax aad waa mid keliya saaray, iyo haddii ay tahay
go'an, si aad u leeyihiin qaadista kale.Tani waxay mabda'a of biyo kama dhibcaan soo
socota ka mabda'a sha ama mucaaradka.
F. ? Waa maxay mabda'a xiriirka caqliga leh ama saami sinnaanta A. Waxaa lagu
muujiyay: Laba eego in beego saddex meelood oo meel, ama ku xiran, la xiriira
midba midka kale in saamiga la mid ah;haddii kalese, laba arimood oo saddexaad
isku,
adigu
iskulamid
ah. Sidaas darteed haddii wax A siman yahay waxyaalaha X, iyo
Contribuu
a millorar
traducci
wax X Shurako wax B ah, iyo sidoo kale wax B wuxuu noqon doonaa siman
waxyaalaha A. Heerka Tani waxay ku xiran tahay shayga si wadajir ah ula mabda'a
bixinta sababaha, sababtoo ah sinnaanta wax X la waxyaalihii iyo waxyaalaha B A,
halkan waa sababta in xitaa A iyo B laftiisa waa isku mid.

Text original

Cutubka Four
Of shuruudaha guud
Q. Waa maxay dheer tahay? A. dheer A ( notio, conceptus ) dhacaya la miyir la
xiriirinaya sifooyinka caadi dhowr ama Wakiilada eexan midnimada oo dhan. Waxaa
la aasaasay by comparation (barbardhigo fikrado dhowr ah), u dhexgalno
(dhaafitaanka ah qaababka kala duwan oo dhanba), milicsiga (inspection on
sifooyinka ay caadi); Determination (duubo ah qaababka caadiga ah oo dhan in la
sameeyay), oo isku dhafan (Association of sifooyinka in dhan lagu duubay), sida
looga hadlay hordhaca. Ka, kuwaas oo falal kala duwan garasho la furay in xaqiiqda
sida ay u soo bandhigay halkan, halkii, ay soo qulquli wada halkaas, waxaana ay si
gaar ah lagu soo bandhigay oo keliya noo by aawadood fududaato tixgelin.
Q. Maxaa looga jeedaa shuruudaha aan la taaban karin oo la taaban karo?
A. Haddii aan muddo aad buu u daahirsan oo soocay nafsaddiisa u bixinayo, oo
sidaas daraaddeed waxaa loo yaqaannaa fikradda ah aan la taaban karin, la taaban
karo, laakiin sida mid qaba weli isaga lala fikrado kale, ama marka la eego
waxyaabaha qaarkood. Sidaas darteed, tusaale ahaan fikirka par wanaaggiisa,

fikradda ah aan la taaban karin, Mind haddii aan u maleeyo nin wanaagsan, sidaas
darteed waxaan u malaynayaa in fikradda ah wanaaggiisa la taaban karo; by isaga
fikirka la fikradda ah nin, isaga lala ixtiraam kuwa. Sidoo kale, fikirka ah midab
cagaar ah, gabi ahaanba u maleeyay in fikradda ah aan la taaban karin, laakiin fikirka
caleen, waa la taaban karo. - At fikrad kasta waa la taaban karin, sababtoo ah waa
kaliya u qabanqaabiyey by abstracting, Single, ka fahmaan kala duwan isaga oo
raadinaya iska; Isagu waa, si kastaba ha ahaatee, by it fikirka galay xiriirka, si gaar
ah; iyo in this sidoo kale ixtiraam, shuruudaha, sida waxay u maleeyeen lacagta
kaliya noo adag oo la xiriira walxaha.
Q. In waxa siyaabo aan u bartayba fiirso ereyada si ay u sameeyaan ay dabiicadda
macquul ah loo? A. In la eego ay tirada, tayada, iyagoo la xiriirta iyo hannaanka.

Text original
Contribuu a millorar la traducci

Cutubka Five
Of tiro ka mid ah shuruudaha
Q. Waa maxay tirada muddada ah? A. In la ballamay fikrado in aad u
malaynayso lala isaga by. Tani waxay hadda noqon kartaa mid tiro of size ama tiro ka
kooban of fikradda ah.
Q. Waa maxay baaxadda iyo content of fikradda ah? A. Wajahadda ama si sidaa
of fikradda ah ( ambitus s notionis sphaera. ) Waxyaalahan oo dhan ka dhig baxay,
kaas oo fikradda laga iibsan karaa sida feature a; Si kastaba ha ahaatee, content ee
fikradda (a notionis complexus ) ka kooban yahay in kuwa fikrado in loo maleynayaa
in la mid ah sida marka la isku daro.
Q. Maxay yihiin tusaalooyinka of this? A. From nin fikradda, baaxadda waa reer
Yurub, Aasiya, Afrika, Maraykanka iyo Sdindier, sababtoo ah kuwan oo dhan, nin
muddo la xiriira sida feature a; ayaa dhanka kale ka dhigi content ee fikirka ah nin,
madaxa fikrado, xabadka, caloosha, gacmaha iyo cagaha, maanka, sabab, afka, iwm,
maxaa yeelay dhan ah muuqaalada kuwaas oo kor u sameeyaan qof dheer oo
kaliya. Sayidka baaxadda dheer yihiin qaab geed ka lalmada, Beech, qoryo beroosh
ah, iyo geedo midho leh, iwm, ayaa dhanka kale ku jira ee xididka, asliga ah,
caleemaha, iwm
Q. ? Waa maxay in lagu daro hoos fikrad ah, iyo in fikrad A. Of waxyaalaha uu
ka samaysan yahay kordhinta of fikradda ah, kaas oo fikradda lagu sidaas ku heli
kartaa sida feature a, waxay dhaheen Waxaad hoos loo eego ay yihiin kuwo ka mid
ahaa, ka wax gacanta kale, ka samaysan content ee fikradda ah, ay ka mid yihiin
shuruudaha. Sidaas geedkii ku, Beech, geed lagu daray geed dheer in kiiska kor ku
xusan hoos, Marka la barbardhigo, xidid, stem, waxaa ka dhigeysa in ereyga. Bal
qiyaas dheer ka yar oo kale, tusaale ahaan, waxaa subsuming hoos.
Q. Waa maxay xiriirka iyo baaxadda of fikradaha ah marka la eego ay tiro in

midkiinba midka kale? A. The weyn dheeraad ah ee fikirka ah, ee ay ka kooban

tahay yaryar, iyo qeybsanaan. Tusaale ahaan, baaxadda nin muddo ka wada weyn
yahay baaxadda muddada Negro Waxaa ka yar tahay nin shuruudaha laga reebo
negroes weli ku jira dad badan oo noocyo kale; Si kastaba ha ahaatee, macnaha
ereyga Negro waa ka weyn yahay kii aadanaha dheer sababtoo ah Negro weli
leeyihiin maqaarka madow ka soo baxay sifooyinka kale ee aadane ah sidoo kale,
timaha oo dhogor iwm ah Sidoo kale, baaxadda muddo ka wada weyn yahay tiradaasi
of fikradda guud ee saddexagal, sababta oo ah waxa ku jira dhexdooda, ama ku
salaysnaan karaa on sida feature a, ee saddexagal ma aha oo kaliya oo dhan, laakiin
sidoo kale god oo,, lix qaab wareega, iwm Marka la barbardhigo, content ee
saddexagalka fikradda waa ka weyn yahay kii qof dheer, sababtoo ah waxa ku jira ma
aha oo kaliya feature ee meel bannaan oo ku lifaaqan xadidan, taas oo iska tiradaasi,
xataa in xuduudaha waxyaalahan waxaa sameeyey by saddex khadadka ay
weheliyaan kuwo kale oo badan leh, in la soo minguuriyey Xaggeeda. - Sababta
xiriirka u dhexeeya baaxadda iyo content of fikradda ah waa in haddii mid ka mid ah
sifooyinka qaadataa dhowr galay content ee muddo, waxyaalahan oo dhan ayaa si la
waa laga saaray miisaanka, oo aan iska leh habkaani.Haddii mid ka mid ahaayeen,
tusaale ahaan in qof xilli aadanaha ayaa sidoo kale midabka sifo cad, sidaas kordheen
tirada ee ku jira, si markaas nin xilli mar dambe ku salaysan Negro ah, oo ay ka dibna
u saaraan lahayd ka shuruudaha, baaxadda uu doonaynin waa la dhimay.
Q. Waa maxay shuruudaha fudud iyo xarunta, marka la eego qofka iyo shuruudaha
caadiga ah? A. A weedh fudud ( notio simplex ) waa mid ka mid ah, kuwaas oo ka
kooban waa yar yihiin in ay kooban tahay kaliya ah muuqaalada hal, iyo in ay
falanqaynta lahayn kala dillaaci kartaa fikrado dhowr ah; farcan a ( aan. composita )
ayaa dhanka kale waa sida halkaas oo kala daatay ah sifooyinka dhowr ama qaab sida
weli qaadan meel. Laga soo bilaabo kor ku xusan waxaa soo socota in la eego fudud
u yeelan doonaa qiyaasta ugu weyn qalanta. weedha A hal ( notio individualis ) waa
erey oo baaxadda u yar in ay ka welwelsan tahay fikrado aan rumaan dheeraad ah
dhexdooda; guud ama caadi ah (ma aha. universalis ) ayaa dhanka kale, hoos weli ku
jira fikrado. marka la eego Individual ku xad leeyihiin content ugu weyn.
Q. ? Maxay yihiin tusaalooyinka in this lagu muujiyo A. Aragtida ahaansho waa
fikrad fudud in aad gabi ahaanba ma falanqaynaya karaa muuqaalada dheeraad
ah; Laakiin si hufan sababta oo ah la'aanta of content uu leeyahay baaxadda vastest,
Waad la xidhiidhi karaa wax walba oo caan ku ah qof ama jiritaanka. Fikradda ah
dhaqdhaqaaqa horeba waa farcan ah, maxaa yeelay, waxaad ku kala saari karaa
sifooyinka isbedelka of Zeitlichsein iyo Rumlichsein sababtoo ah dhaqdhaqaaqa waa
qorani ah in waqtiga kala duwanaansho da'ayeen. Laakiin dhaqdhaqaaqa ayaa sidoo
kale goobada yar; maxaa yeelay, ma ay la xidhiidhi karaa wax walba sidii feature a. Dheer A hal waa erey ee dabiiciga ah gaar ah, sida warshad gaar ah, a xoolaha gaar
ah, laakiin in ay tahay in aan lagu khaldin dareen ah, maxaa yeelay waxa ay si toos ah
oo aan la xiriirin mawduuca shaqsi, ma by ay tallaabo degdeg ah oo ku saabsan
ficiladooda nijaasta ah, laakiin si dadban oo keliya garashada, waxaa abuuray by
xiriirinaya sifooyinka shaqsi ay.dheer A caadiga ah waa erey kasta oo gudbin karaan
shay oo kala duwan.

Q. Waa maxay noocyada-iyo hoos eego generic? A. Labada eego tixraac

baaxadda shuruudaha. Ra'yiga A noocyada ( notio specialis ) waa kan keliya ka
kooban yahay wax shaqsi dhexdooda; panulirus ama fikradda generic ( generalis
notio ), si kastaba ha ahaatee, muddada ay ku jirto fikradaha gaarka ah
dhexdooda. Sidaas muddada u ekaayeen ubax waa fikrad noocyada a; tan iyo markii
ay baaxadda ka mid ah waxyaabaha shaqsi kaliya, in dhammaan ubaxyada shaqsi
dhexdooda; Si kastaba ha ahaatee, geedka dheer waa erey guud; sababta oo ah waxa
ku jira fikradaha gaarka ah u ekaayeen ubax, kacay, dhir caraf ah, iwm
dhexdooda. Shuruudaha generic kala qaybsan yihiin kuwa hoose iyo kuwa
sare. marka la eego generic Dambiyadanada nagana dhawr dheeraad ah lagu dari
karaa hoos u eego generic kala duwan mar kale, oo ay tani tahay sababtoo ah
muddada sare generic; sidaas fikradaha generic cayayaanka, kalluunka, shimbir, iwm
lagu dari doonaa ka yar muddo generic xoolaha sare; iyo generic eego xayawaanka
iyo dhirta ka yar xitaa sare: uun Organic. - Fikradda ugu sareeya generic waa in taas
oo ka kooban dhammaan shuruudaha kale generic dhexdooda, oo sidaas daraaddeed
ayuu leeyahay miisaanka ugu weyn laakiin content ugu yar, in uu la xiriira waxaa
laga yaabaa in cayn kasta oo alaabta sida feature a, waxay sidaas daraaddeed
dhexdooda koobaan. Dhanka kale loo yaqaan, siday u kala horreeyaan marka loo
eego generic ugu badan oo ay ku jiraan kuwa ku jira sare oo keliya in tiro gaar ah oo
wax. Sidaas waa erey ugu sareeya guud ee dhammaan jinsiyadaha shaqsi, nin ereyga,
inkastoo uu si dhab ah isu taagan hoos fikradda ah qabka ah organic.
F. Sidee magacaabi naturalists fasalada hoose iyo sare? A. panulirus The, kaas oo
markii hore ku jira dhowr genera hoose dhexdooda, si waxaa la odhan jiray in ku jira
amarada badan dhexdooda, fasalka, iyo waxa ku jira fasalada dhowr dhexdooda,
boqortooyo dabiiciga ah ,
Q. Maxay yihiin qaybaha dhexe, genera soo socda iyo genera fog? A. dhaxaysa
genera ( warbaahinta genera ) waa kuwa ku jira ka badan mid ka mid ah, laakiin ka
hooseeya ku noocyada kale, si istaagi u dhaxeeya qaban. Tusaale ahaan, geed waa
panulirus dhexe dhexeeya geedo midho leh iyo dhirta, maxaa yeelay waxa uu ka
badan yahay panulirus ee geedo midho leh, waa ka hooseeyaa geedka generic;kuwa
uu dhexdooda ka mid ah; under this uu qudhiisu waa. - Panulirus The under taas oo
noocyada a si toos ah u yeedhay this soo socda (ku proximum panulirus ), in, si
kastaba ha ahaatee, kaas oo la heli karo si dadban oo keliya genera dhexe, fog
(a remotum panulirus ).
Q. Waa maxay hoos jooge iyo xilsaarayo in shuruudaha? A. fikradaha hoose
( notiones subordinatae ) waa kuwa ku jira hoos xilli kale. Tusaale ahaan, shuruudaha
ka mid ah shimbiraha, kalluunka, xoolaha shuruudaha yihiin hoose. Sidaa darteed,
dhammaan noocyada kala duwan ee qaybaha oo dhan fasalada hoose waa tooska
sare. Ereyga, taas oo hoos timaada kale waa, hoose ama cidhiidhi ( angustior liita
s. ); laakiin mid ka mid ah naftooda, sare ama in ka badan ka mid ah ay ku jiraan oo
kale ah ( s xoogbadan. latior ). Man waa fikrad ka badan negro iyo Kalmuck; Plant
sare mid ka sii geed iyo geedo yaryar. Ereyga sare waxaa ka mid ah mid hoose oo
dhan. - Isku duwidda eego ( Ma coordinatae. Yihiin kuwa kuwaas oo labadaba ku jira
waqti isku mid ah ama erey saddexaad). Sidaas cayayaanka iyo kalluunka waa duwo

eego tan iyo markii ay yihiin labada ka mid ah hoos xoolaha muddada; sidoo kale
caleen iyo xidid yihiin duwo eego tan iyo markii ay ka mid yihiin dhirta
dheer. Bannaanka eego adjunctive aan wadajir loo labaduba u jideeyey, in ay karaa
iyo qeybsanaan. Iyada oo ku xidhan duwo eego waxaa genera ama noocyada, waxaa
loo yaqaannaa noocyada sare ama noocyada yar. Sidaas oo kalay yihiin jiirka iyo
xayawaanka xoogaha genera sokow, Mouse, jiirka, by-siyaabo. - Erayga dheer sidoo
kale waa fikrad ugu sareeya generic, ayaa qiyaasta ugu badan, waxay noqon kartaa
mid hoos timaada kale, oo innaba lifaaq ku meel gaar ah, laakiin dhan ayaa u
jideeyey dhexdooda.
Q. Waa maxay sharciyada codsan ee la xiriira shuruudaha sare iyo hoose?
A. maxay iska leh shuruudaha sare ama soo horjeedda in timaado ama soo horjeedda
oo dhan hoosteeda isaga shuruudaha hoose; ama si kale loo dhigo, maxay iska leh
gudbikaraa
oo dhan
fikradda ama soo horjeedda, soo socda ama soo horjeedda oo
Contribuu a millorar
la traducci
dhan qeybo ka mid ah gudbikaraa this. Intaas waxaa sii dheer, maxay iska leh
dhammaan shuruudaha hoose ama soo horjeedda in timaado ama horjeedda fikradaha
ay sare. Sharcigu waxa uu marka hore soo baxdo ka, ka set ee gabagabo sinnaanta
universal in waxa run ah sifooyinka of fikradda gal, iyo fikradda waa laftiisa codsan:
Sababtoo ah fikirka sare si fudud waa mid taas oo ka kooban dhexdooda oo dhan
hoose, oo sidaas daraaddeed sida feature a waxa on waa in ay awoodaan in ay la
helaa. Sharcigu wuxuu kale soo baxdo ka xaqiiqda ah; in fikradda sare ee la abuuray
by xiriirinaya sifooyinka badan ee shuruudaha looga baahan hoose; Sidaas awgeed,
waxa caadi ah in dhammaan shuruudaha hoose, ahaan loo baahan yahay in qodobada
sare waa in sidoo kale la helay. - By habka, qaababka badan ooli karaa shuruudaha
hoose in aadan helin sare; waayo, waa si hufan sababta oo ah baaxadda yar ay content
waa weyn.

Text original

Cutubka Six
From tayada shuruudaha
Q. Waa maxay rabay in tayada marka la eego? A. degree ayaa miyir, waxa loo
malaynayaa in shuruudaha lala fikradaha. Ka dib markii soocin tani waa marka la
eego cad, af badan, faahfaahsan oo dhammaystiran ama kaamil ah.
Q. Waa maxay nimadu ( claritas ) Ajal? A. In degree in wacyiga oo ka mid ah
sifooyinka of fikradda ah, by Samo falku inaad ah oo ka mid ah waa ay awoodaan in
ay la kala saaro ay wax ka walxaha kale ee guud. Iyada oo ku xidhan hadda, tirada
wax shayga of fikradda lagu kala sooci karaa, waaweyn ama yar yar, iyadoo ku xiran
nimadu of fikradda ah oo ka weyn ama ka yar. soo horjeeda ee fikrad cad waa mugdi
ah ( ma Obscura. ). Sidaas dad badan oo ay leeyihiin fikradaha oo kaliya gudcurka ah
waxa falsafada, waxa macquulka; ie iyagu ma ay yaqaaniin cilmiga, kuwaas oo ka
tirsan ka duwan kuwa kale.si cad Qaadashada fikradda ah waxa loo yaqaan,
horumarinta isaga.

Q. Maxaa looga jeedaa distinctness ( perspicuitas ) shuruudaha? A. kuwa

degrees miyirka oo ka mid ah sifooyinka of fikradda ah, by Samo falku inaad ah oo
waa awood, oo kaliya in ay mar kale kala sifooyinka ka soo midba midka kale. Sidaa
darteed Hufnaan The of fikradda ah waa wax ka badan nimadu of sifooyinka iyo
sidoo kale waxa uu leeyahay darajo kala duwan. soo horjeeda ee la caddeeyo, la'aanta
ah ee Hufnaan ( imperspicuitas ) kaas oo sidoo kale waa qasnaan ( confusio ) oo ku
baaqay in marka sifooyinka of fikradda ah xitaa ma qasac go'an midba midka kale
laakiin. Sidaa darteed, fikrad cad looma baahna in la cadeeyo. Sidaas daraaddeed
waxaan u garan kara sida inay wax ku filan la kala saaro ka cilmiga kale, falsafada,
runtii, laakiin laga yaabee ma sheeg qaababka uu ka samaysan yahay nuxurka ah
falsafada, maxaa yeelay, waan ogahay in ay aan la kala saari karin iyo Sharaf. Sidaas
kiiskan I leeyihiin a fikrad cad ama aan nadiif ah falsafadda. - Taa, fikrad cad waa in
dhammaan ahaan cad, maxaa yeelay, shuruudaha lagu kala sooci karaa oo keliya by
miyirka ee qaababka kala duwan ee aan iyaga ku jiro; iyo wacyi this waxaa lagama
maarmaan ah in la caddeeyo xitaa ka xoog badan at nimadu kaliya.
Q. In taas oo xiriirka la oran karo waa nimadu of shuruudaha? A. Hufnaan ee
muddo gudbin karaan content, iyo sidoo kale la xidhiidha fidinta of fikradda
ah. Kuwa sidoo kale waa la caddeeyo degdegga ah ama analytic, waxaa soo saaray
daatay ee muddo ah sifooyinka of taas oo ka kooban yahay iyo horumarka oo
dhan; this, Hufnaan ballaaran ama dardaro, by takoor shuruudaha hoose, kuwaas oo
ku jira sare ah. hore ee qaadataa meel iyada oo sharaxaad, natiijadan ee kala
qaybsanaanta. Haddii loo maleeyo in fikradda ah falsafada noqon lahaa i, si aan u
ogaado in ay isku mid ka dhan cilmiga kale kala saaro, waxaan doonayay inaan
laakiin inuu i ballaadhan oo culus si weyn u siin lahaa; Baan baryi lahaa in la kala
saaro marka la eego baaxadda ay cilmiga kala duwan yihiin waxaa ka mid ahaa hoos
falsafada muddada; Sidaas daraaddeed ugu horreeya oo dhan, falsafadda af iyo
qoraal; waa in si ballaadhan ii noqon xitaa cad, waxaan jeclaan lahaa in falsafada
teori, macquulka ah, metaphysics iyo sharraxaadda; in la kala saaro ku dhaqanka
cilmiga sharciga ah in dadaalka anshaxa iyo diinta waxbaridda; Hufnaan ay sii weli la
wado, waxaan eegi lahaa in mid ka mid ah, kuwaas oo mar kale sayniska qayb
saafiga by codsatay in ay kala duwan yihiin, iyo wixii la mid ah., sidan baan u
samayn lahaa falsafada fidin ama synthetically weyn ama u qaybi. Haddaba waxaad ii
Waayo, laakiin sidoo kale falsafada ereyga si cad u culus ama falanqeey, anigu
waxaan iyada u dumin lahaa galay dabeecadihiisa; falsafada in uu yahay saynis ah
iyo in la raadiyo sababo la soo dhaafay iyo ujeedooyin aqoonta aadanaha iyo
dhaqdhaqaaqa. Si loo gaaro degree ah xitaa sare oo la caddeeyo aad u daran, waxaan
sayniska shuruudaha, aqoonta, waxqabadka, sababta ujeedada falanqaynaya mar kale,
oo sidaasay ugu imaan lahaa by Dissecting sii waday in ay darajo abid sare oo la
caddeeyo, u sharax fikradda iyo aad u badan. - Fikradaha Simple Karin Hufnaan
degdeg ah, inkasta oo la caddeeyo hantidaan, maxaa yeelay, iyagu ma ay ku jiraan
noocyo kala duwan oo ka mid ah muuqaalada laftiisa in, sidaas darteed, waxay noqon
kartaa fikradaha fudud, sida in ahaansho, ma sharax: marka la eego hal, si kastaba ha
ahaatee, ku iman kartaa ma Hufnaan ballaaran, aanuna lahayn ku jira noocyo kala
duwan oo ka mid ah wax dhexdooda, oo sidaas daraaddeed iyagu aan loo qaybin

karaa. - Hufnaan The of ayaa halkan wada hadleen yahay, ee macquul ah, maskaxeed
ama discursive, in la barbardhigo erya ama bilicsanaanta, taas oo ah baaskeeda ka
samaysaa wixii la guud ahaan soo bandhigay, waa jidkii tusaale ahaan, sida inta
badan waa sida buug-yarahan dhacaya.
Q. Waa maxay verbosity iyo dhammaystirka ama kaamil ah oo ah marka la
eego? A. Labaduba waa heerarka sare ee la caddeeyo. faahfaahsan ee fikradda ah
in uu yahay ka kooban yahay in degree in miyirka ee dabeecadihiisa, by Samo falku
inaad
ah oo
waala awood,
Contribuu
a millorar
traducci oo kaliya in ay falanqaynaya muuqaalada kuwaas oo mar
kale, sidaas daraaddeed daahirsan ee sifooyinka isu. Sidaas darteed, in tusaalooyinka
aan kor ku, falsafada dheer si faahfaahsan loo eego ay baaxadda dissected. Tan iyo
waxaad sii wadi kartaa falanqayn ka mid ah sifooyinka of fikradda ah oo ku saabsan,
si faahfaahsan uu leeyahay darajo ay. Darajada ugu sarraysa comprehensiveness
macquul ah waa dhammaystirka ama si kaamil ah erayada, taas oo qaadataa meel
markii mid ka mid ah ayaa soo falanqaynta sii eego sida, oo ma noqon karaan
falanqaynaya dheeraad ah; ku saabsan content ee fudud, kaliya on eego sida ay u
baaxadda.

Text original

Cutubka toddoba
Laga soo xiriirto iyo hannaanka ereyada
Q. Waa maxay xiriirka ka mid ah ereyada uu? A. In kuwa qodobada shuruudaha,
taas oo iyaga u siin oo kaliya in tixgelinta shuruudaha kale; Sidaas daraaddeed in
ratio ee labada dhinac oo dhanba. ratio Tanu hadda noqon kartaa nooca
kacsanayd, waa, sida yahay sinaan iyo kala duwanaanta, ciyaarta iyo colaadda,
gudaha iyo bannaanka, arrinta iyo foomka of shuruudaha.
Q. Waa maxay shuruudaha waxa loo yaqaan arrin ama la mid ah? Ku A. Kuwa
kaas oo ay leeyihiin dhammaan sifooyinka ee caadiga ah. - Marka la eego la mid ah
ama la xiriira ( . Ma cognatae ) waa kuwa, inkasta oo aan oo dhan, laakiin wax badan
oo ka mid ah sifooyinka in caadiga ah. Qof kasta oo la eego kulul khayrna sifooyinka
aan caadi. - Terms in ay yihiin gebi ahaanba muhiim ah ama isku mid, waxaa loo
yaqaan fikradaha is dhaafsi, maxaa yeelay, aad sabab la'aan hal gelin karaa meel
kale. Waxaad kaliya Skokkelund shuruudaha dheeraad ah ka dhigi kartaa marka ay
labada qof oo kala duwan, ama dadka isku waqtiyo kala duwan, ama in la maleeyo in
ay qoreysa on waxyaabo kala duwan, haddii kale waxay noqonaysaa mid ka mid ah
iyo fikradda isla kaliya.
Q. Waa maxay fikradaha loo dhan yahay oo khilaafsan? A. loo dhan yahay
( consentientes, convenientes ) waa kuwa kaas oo lagu dari karaa in wakiil ka ah shay
wada. Dhibaatada Haddii ay ka soo hor jeedda ama khilaafsan gudbiyo macne
ballaadhan. Mucaaradka ayaa haatan laga yaabaa inay qaadato meel ka mid ah si toos
ah ama si dadban. In kiiska ugu horeeyay waxaa lagu magacaabaa mucaaradka saafi
ah ama kaamil ah ( oppositio contradictoria, diametralis s per simplicem

negationem. ), Oo ka soo horjeeda in this marka la eego hab: khilaafsan, diidani,

negative, marka la eego si toos ah ama ku dhawaad ka soo hor jeedda. Waxay
qaadataa meel markii mid ka mid ah fikradaha soo horjeeda si fudud ku jira inkiraad
ah waxa laga dhigay in muddo kale. Laga soo bilaabo marka la eego si toos ah soo
horjeeda ( ma. Contrariae, s. Contrarie oppositae, oppositae per alterius
positionem ) kaas oo sidoo kale loo yaqaan lid, si togan ama si dadban oo khilaafta,
kicisaa mid kale on by inkiraad cad, laakiin xitaa by sifooyinka wanaagsan iyaga u
gaar ah. Laga soo bilaabo marka la eego khilaafsan mar walba laba kaliya waxaa la
qabtaa, oo mid iyaga ka mid ah waa in wax walba way iman sharciga saarida ee
dhexe ka yar. Laga soo bilaabo marka la eego oo keliya khilaafsan ka badan laba
dhici kartaa, oo dhammaantood laga shay iska kara.
Q. Maxay yihiin tusaalooyinka waayo sharaxay waxyaalihii hore? A. Round iyo
caddaan yihiin shuruudaha loo dhan yahay; maxaa yeelay, iyagu waxay noqon kartaa
in qaab kasta oo ay midoobaan markii aan ka fikiro oo ku saabsan wax, waxa aan la
hortagi by yaraan aan i garan tahay this. Round oo ma wareegsanayn laakiin ama cad
oo aan cad, waa marka la eego is burinaya ama si toos ah u soo horjeeda, sababtoo ah
dhowaad beenisay waxa nooc kale; waxa keliya oo ka mid ah la uuraysatay karaa hal
iyo fikrad isku mid ah; labada waqti isku mid ah iska qabaa, ma aad kartaan. Round
iyo square ama farxad iyo murugo yihiin fikradaha khilaafsan, sababtoo ah xaqiiqda
ah in aan wax ka dhigay sida wareega, waxaan looga hortago si aan la isku dhigay
karaa sida square ah, Kiiska ayaa la mid ah waa murugo iyo ku faraxsan yahay.
Q. ? Waa maxay gudaha iyo bannaanka ee muddo A. gudaha ee fikrad ka kooban
yahay in muuqaalada ay lagama maarmaan; farqiga u bannaanka ka mid ah qaabab ay
qolaalka ( affectiones ) ama saamiga ( relationes yihiin). Waayo, gudaha of fikradda
uu ka mid yahay xoolaha; in ay tahay qabka ah organic in guuro ka fuliya go'amada
free, oo ay cunto ka xor ah baaro, farqiga u bannaanka xoolaha ereyga ka mid ah
feature ee afarta cagood lahu, ama nolosha baadiyaha.
Q. Waa maxay arrinta iyo foomka of shuruudaha? A. The arrinta muddada waa
in fikradaha, kuwaas oo loo lala by midnimada isku, laakiin qaabka. Sidaas oo ay
xidhiidh Tan iyo macquulka ah ee waxa la soo bandhigay by shuruudaha, arrin gooni,
sida aragti dhaw at xaalkii eego ma iska leh ee la mid ah.

Cutubka Siddeed
Of xukummada guud
Q. Waa maxay xukun A. A xukunka ( judicium ) waa qadaraadda xiriirka ama
xiriirka in qaadataa meel u dhexeeya qaab siiyey; oo waxaa lagu qeexay by erayada,
hal set (propositio, enuntiatio ). Waxaan idinku leeyahay sidii ninkii waa dhimanaya,
sidaas darteed waxaan halkan u qeexaan xidhiidhka ka dhexeeya nin iyo dhimashada
iyo sidaas garsooraha.
Q. Maxaad kala saari karaa xukun kasta?

A. Xaalada iyo Form. The arrinta

xukunka kuwaas oo ka dhigi fikradaha, oo u dhexeeya, taas oo ka mid ah xidhiidhka

ka imagines, kor ku xusan nin iyo dhimashada; laakiin qaabka waa habka sida
xiriirka ka dhexeeya fikradaha, kuwaas oo la rumeysan yahay. macquulka ah wuxuu
bixiyaa dabiiciga ah ee arrinta xukummadaada ka dhan iyo tixgeliyo cilmiga fikirka
rasmiga ah oo keliya qaab la mid ah.
Q. In waxa siyaabo aan u bartayba fiirsan xukummadayda u qaab kulmin aad?
A. Sida fikradaha ah marka la eego ay tirada, tayada, xiriirta iyo hannaanka. Tirada
ayaa go'aamisa baaxadda mawduuca oo xukun ah, oo tayo leh ee dabiiciga ah ee la
saadaalin karo, oo xiriirka nooca xiriir ka dhaxeeya is gegebnen ah fikrado xukunka,
iyo hannaanka, ratio ee oo xukummadayda waa run in kulliyadood naga fahamka.On
u schicklichsten, dhigay la xiriirta in ay marka weedho ee asal ahaan.
F. Sida loo kala saaro xukummadayda ku saabsan ay la xiriirta?
categorical, mala- awaalka, iyo disjunctive.

A. In

Cutubka Sagaal
From xukummadii categorical
Q. Waa maxay xukun categorical? A. A xukunka categorical (dejinta xukun) waa
mid ka mid ah oo ay qaraabo waa fikradda ah (mid ku raaca ama negative) feature oo
dhinaca kale ah. xukummo noocan oo kale ah waxaa inta badan sidoo kale loo yaqaan
xukummo par heer sare. xukun kor ku xusan: Man waa dhimanaya, waa categorical
ah, maxaa yeelay, dhimashada ereyga ku salaysan yahay in feature a on nin
fikradda. All xukummadayda oo aan xitaa si cad yihiin ugu yaraan ka kooban
categorical, iyo sida ay u howl macquulka hanti dhanba, oo kaliya khiyaali ah iyo
disjunctive xukummo soo doono. The tirada iyo tayada xukummo hore la xidhiidhaa
oo kaliya in ay categorical.
Q. ? Waa maxay dambeeyaan, saadaalin iyo copula in xukun categorical A. cidda
loo yaqaan fikrad ah in waxa kale oo la tilmaansado sida feature a; Laakiin la
saadaalin karo, waxa la xiriira mawduuca sida feature a. Sidaas daraaddeed ninkii
waa ka sii sarreeyaa mawduuca, Dad la saadaalin karo ee. Mawduuca waxaa inta
badan ka hormarey xukun, laakiin sidoo kale, iyada oo aan la beddelo ay nuxurka in
wax, waxaa lagu qori karaa ka danbeeya la saadaalin karo, tusaale ahaan, nin, ka
dibna halkaas set waxaa la yiraahdaa waa mowjadda dhimanaya. copula ama erayga
xarunta in xukummo categorical waa ka ereyga waxba kale, inkasta oo ay tahay inta
badan kaliya ku jira dhexdeeda qarsoon. Tusaale ahaan, weedha ah: Man ayaa
maanka, waxaa macquul ah loogu tala galay: Man waa maan-yeela. - Inta badan
copula oo la saadaalin karo darsadeen hadal keliya. Tusaale ahaan, nin ayaa
qaba, taas oo ah sida ugu badan ee nin waa fikirka ah. Qaar ka mid ah weedho u
muuqdaan in ay leeyihiin mawduuca lahayn, sida ay onkodaa, uu roobku da'o. Si
kastaba ha ahaatee, mid ka mid ah ayaa tahay saadaalin la xiriira ugu yaraan maado
caddayn laakiin halkan. weedhaha noocan oo kale ah waxaa loo yaqaan macquul

xasilooneyn.
Q. Sidee badan noocyada xukun categorical jirto in la eego tirada?
A. Saddex. Magac ahaan, la saadaalin karo waxaa ka mid ah ku xiran oo kaliya in ay
ku xiran hal, ama maadooyin badan oo nooc gaar ah, ama maadooyinka oo dhan of
nooc gaar ah in kiiska ugu horeeya waa xukunka hal ama individuales, ee labaad gaar
ah ama particulate. saddexaad waa guud ama universal. Guttenberg abuurtay
farshaxanka daabacaadda waa xukun hal; dad badan ku nool yihiin ee cunista kala
bar, a gaarka ah; dhammaan xayawaanka waa aan macquul ahayn, guud
a. Calaamadaha taas oo muujinaysa baaxadda mawduuca, magac u this, mid ka mid
ah, isku mid ah, iwm waayo xukummadii shaqsi., waayo gaarka ah:. qaar ka mid ah,
qaar ka mid ah, dad badan, badan, iwm; waayo guud: oo kulligeedna, wax, ma, iwm
xukummadayda u khaaska ahi waa kuwa halkaas oo mawduuca waa dabeecad
durugsan ee noocan per se, waxa uu leeyahay, sumad lahayn, halkaas oo ay ka maqan
yihiin. xukummo qaarkood ( . Jud determinata ) waxaa lagu magacaabaa
xukummadii guud iyo shaqsi; indefinite ( xukunnada ) gaar ah.
Q. Sidee badan noocyada xukun categorical jirto in la eego tayada? A. Sidoo
kale saddex: xoojin ama ku raaca, negative ama taban oo aan la koobi karayn,
xannibaad ama limitative. In xukummadii ku raaca la saadaalin karo ee loo qaato sida
runtii content ee mawduuca, ama waxa la mid ah, mawduuca soo bandhigay sida
keenay gudbikaraa ama baaxadda saadaalin ah, weedho xakameeyay mawduuca la
rumeysan yahay gudbikaraa oo ka mid ah la saadaalin karo marka laga reebo, in aan
la koobi karayn, waxa lagu wadaa in ka howgala of fikradda ah in uu yahay meel ka
baxsan gudbikaraa oo kale; ama waxa la mid ah wuxuu leeyahay, iyada oo loo diido
feature a kale ayaa lagu wadaa in content ee mawduuca.
F. ? Maxay yihiin tusaalooyinka of this A. xukummo xaqiijinta waxay kala
yihiin: Aarkii waa xoog badan yahay; warshadda waa ku cagaar, maxaa yeelay,
labada kiis ee mawduuca waa gudbikaraa ama baaxadda la saadaalin karo, istaarijka
iyo midabka cagaaran, ama kuwa ka mid ah sida qoreysa in content libaaxa
shuruudaha iyo dhirta. xukummo xun ku qaadeen yihiin: dahab ma aha cad, qorraxda
ma ordi dhulka ku wareegsan; maxaa yeelay, halkan mawduuca laga baaxadda la
saadaalin karo ama la saadaalin karo waa in laga reebaa ka content ee
mawduuca. xukummo Limitative waa: Qofkii aadanaha waa dhiman; dharka waa la
yeelin. Halkan waxaan ku soo dejin mawduuca by inkiraad ah dhimashada
gudbikaraa oo ka mid ah nolosha weligeed ah; dharka by diido dhaawac ku hoos ka
howgala of wanaag. - Xukunka limitative waa sidaas distinguished ka xun ee ilaa iyo
haatan sida in hore ee mawduuca gudbikaraa oo ka mid ah sifo ah ku raaca saaray,
laakiin lama soo gelin gudbikaraa oo ka mid ah sifo kale ku raaca; ayaa lagu wadaa in
dambaysta ah, laakiin kaliya ay ka saarida ka soo gudbikaraa oo ka mid ah sifo ah ku
raaca in kale xoojin ah.
Q. Waa maxay magaca gaaban la siiyay qiimaynta categorical sidii ay tirada iyo
tayada? A. Waxa ay qoondeeyey afarta shaqalada ugu horeysay, sidaas A waa guud
ah iyo waqti isku mid ah ku raaca; E guud iyo mid ka mid xun waqti isku mid ah,
waxaan gaar ah iyo waqti isku mid ah ku raaca, O muujinayaa gaar ah iyo sidoo kale

negative hal xukun. Sidaa darteed, aayadda Laatiin:

Asserit A, negat E SED universaliter ambo,
Assarit waxaan, O SED negat particulariter ambo.
The limitative iyo shaqsi halkan xukummo xusuusnid, maxaa yeelay, gabagabada ee
la ixtiraamo oo waa this gaaban naqshada la doorto, iyo xukummadii shaqsi oo ka
mid ah guud ahaan iyo limitative waa ku raaca siman qiyaasay: Tusaalooyinka
magaca for this yihiin:
A. Dhammaan xoolaha tihidiin organic.
E. xoolaha No noolaan karaan iyagoo aan cuntada.
I. Dadka qaarkood waxaa wax lagu baraa.
O. Dad badan oo aan la baray.
Q. ? Maxaa la sheegay of hannaanka xukummadaada categorical A. Waxay sidoo
kale ka go'an saddexda nooc ee xisaabta, waxay dhibaato, assertoric iyo apodictic. In
marka hore ka, xidhiidhka ka dhexeeya maado oo la saadaalin karo waxaa keliya soo
bandhigay ee ay suurtogal noqoto, In kale oo runtii ka dhigay oo soo bandhigay sida
ku samaysay, sameeyey saddexaad markii loo baahdo. Tusaale xukummadaada
dhibaato kala yihiin: Nolosha nin qaadan kartaa in ka badan hal boqol oo
sannadood; dagaalka ugu dhakhsaha badan jebin laga yaabaa in soo baxay; of
assertoric: Life gaaban tahay, dagaalka ayaa soo baxay, of apodictic: Ninka waa
dhiman; dagaalka waa soo baxaan.
F. Hayso kala duwan laga yaabaa in kale oo muhiim ah, marka laga reebo in la
xuso in marka la eego tirada, tayada iyo hannaanka ka mid ah noocyada xukun
categorical, ogaan ,? A. noocyada ugu weyn ee xukummo categorical daalan yihiin
by habab kuwan. In ixtiraam this, si kastaba ha ahaatee, sida xukummada muujiyay
hadalladaada, sidaas noqon at heerka ka mid ah weli kala saari karaa qaabab
verschiedne iyaga on, kaas oo lagu matalayay karo by nidaamka soo socda. Heerarka
waa:
1) aasaasiga ah ( simplices propositiones )
2) ka kooban ( xoojinaya Compositae. )
A) sida muuqata ka kooban
) ku xukuntay xarunta
Vergleichungsstze
b) farcan maqan
ah dareen cidhiidhi ah

) Ausschlieungsstze
b) exzeptiv

)
a) si gaar

) Xakamaynta Qeexaa
a) xakamaynayo in dareenka cidhiidhi
reduplikativ b).
Q. Sidee farcan fudud ee heerarka kala duwan? A. set A waa mid fudud, taas oo
ku xiran waa labada la saadaalin karo oo keliya of fikradda ugu weyn, inkastoo

shuruudaha ku xiran oo la saadaalin karo oo aan si fudud, iyo xukunka waa gaar ah
ama waa universal, dhanka kale haddii mawduuca ama la saadaalin karo ama
labaduba waa sii badan, ka kooban yahay la ballamay, maxaa yeelay waxa ay ka
kooban tahay dhowr xukummo asal ahaan; taas oo ah sababta aad sidoo kale
exponibel ugu yeedhay in dareen ballaadhan, oo ka kooban yahay qarsoon, exponibel
in dareenka adag.
Q. ? Maxay yihiin tusaalooyinka of this A. weedho fudud waa: Wiil waa
docile; dadka jecel ahaanshaha. record A kooban yahay: The dadka iyo xayawaanka
waa xayawaan hareerahooda; maxaa yeelay, run ahaantii waxa uu ka kooban yahay
laba weedho: Dadku waa xayawaan hareerahooda; Xayawaanka The xayawaan
yihiin. Sidoo kale, galaas waa jilicsan oo hufan, waa, si macquul loogu talagalay:
galaas waa jilicsan, galaas waa hufan.
Q. Maxay yihiin xiriirinaya ama weedho copulative iyo Vergleichungs- ama
weedho barbardhig, taas oo ka mid ah saamiyada ku cad farcan? A. In ku xukuntay
copulative maadooyin dhowr ah ama predicates waxaa isku xidhan; in mid ka mid
wax ka barbar wax yaabahan ka mid kula degree ka weyn yahay mid
kale. Tusaalooyinka weedho copulative, maaddooyinka ku qoran jawaabta
hore, weedho barbardhig waa: Shabeel waa calool adag sida libaax oo kale, Ilmuhu
waa taagta daran ninka badan. Heerarka waxaa loo horumariyo lahaa kulul: Aarkii
waa naxariisdarro, Shabeel waa ka calool adag. Ninka ayaa shahaado qaar ka mid ah
xoog, Ilmuhu waxa uu shahaadada hoose ee xoogga.
Q. Waa maxay Ausschlieungsstzen ama gaar ah iyo heerarka la yareeyo ama
dhibka? A. gaar ah ama gaar ah in dareen ballaadhan, weedho, taas oo ka saarida at
dhan oo lagu xakamaynayo in dareen ballaadhan, taas oo xanibaad ku dhacdaa at
dhan. Haddii mawduuca in laga saaro dhammaan waxyaabaha kale ee la mid ah isaga
si wax loo xalin lahaa, si la ballamay waa gaar ku tahay dareenka adag, laakiin haddii
mawduuca oo kaliya in laga saaro ka mid ah qaar ka mid ah waxay wax loo xalin
lahaa, si la ballamay waa exzeptiv; sida set ah xakamaynayo in dareenka cidhiidhi
haddii xannibaad lagu sameeyo in ay shaydi gaar ah; reduplikativ gacanta kale, haddii
ay kaliya waxaa lagu qeexay by xoogeystay.
F. ? Maxay yihiin tusaalooyinka of this A. gaar ku tahay dareenka adag yihiin
weedho ah: cuckoo keliya ayaa kuu ogolaanaysaa Shimbiro kortana ka kale; ubax
unfilled Kaliya dhali abuurka. Xukunka dambe in si buuxda loo horumariyo lahaa, si
kulul:
ubax
badan
yihiin unfilled; ay saarnaayeen abuurka, kuwa kalena aan la waday
Contribuu
a millorar
la traducci
abuurka. weedho Exzeptive waa: dad Gariig ah ayaa wax badan la macaamilooday
farshaxanka, marka laga reebo Lacedaemonians ah. Socdaa waa raaxo leh marka laga
reebo hawada xun. Xanibaada waa in dareenka cidhiidhi ah: Sciences The, loola
dhaqmo sida dhaqdhaqaaqa dhaqaale, laakiin aan ka dhalan kartaa. Lacagta iyada oo
loo adeegsanayo in darafyadiisa wanaagsan uu qiimo weyn. weedho Reduplitative
waa: guud sida Taliyaha waa in ay noqdaan adag.Qiimaha, sida qiimaha had iyo jeer
waa in lagu eedeeyo. - Heerka Flow, kuwaas oo lagu xakamaynayo in dareenka adag,
waxaa ku muujinayaa, in waxa la sheegay in ay ka dalban kaliya in siyaabo gaar
ah.By weedho reduplikative ka dhanka ah xaqiiqada ah in ereyga in lagu celceliyo,

Text original

waa in la qaado in ay ugu suugaan, macnaha lagama maarmaanka ah, kaas oo kuu
sharxi karaa tusaalooyin ku xusay.
Cutubka Toban
From yahay sinaan, hoos jooge, mucaaradka iyo dib u noqoshada
xukummadii categorical
Q. Maxaa xukummo baa loo yeedhay arrinta ama isku mid ansax ah ( identica,
aequipollentia )? A. Kuwa taas oo micno iyo foomka waa isku mid. Sidaa darteed
xukummo daalka kaliya lagu kala sooci karaa in ilaa hadda si ay gudbiyo by erayada
kala duwan; Sidaas dhigi nooc oo kala duwan; ama Skokkelund ay u maleeyeen ee
dad kala duwan ama waqtiyo kala duwan.
Q. Waa maxay hoos jooge xukummadaada? A. xukummo halkaas oo wakiil ka
ah maado oo la saadaalin karo in labada jidka shuruudaha la mid ah; in mid ka mid ah
oo goobada ee mawduuca waa weyn, si kastaba ha ahaatee, badan ee kale ah, waxaa
loo yaqaannaa liita ( subalterna ); kuwaas oo mid ka mid ah ee xukunka, taas oo ku
xiran yahay muddo kale, subordinating ah ( subalternans ); laakiin in, taas oo ay
tahay qaybta hoose ah, ilmaha ( subalternatum ). Sidaas darteed, ku xukuntay soo
socda waa tooska ah: 1) Yurub waa dhar; 2) Jarmalka waxaa dhar; 3) faasas waxaa
dhar. Yurub waa erey kale sida Jarmalka, maxaa yeelay, way ka mid ah way ka
hoosaysaa, Sidaas awgeed, markii 1) iyo 2) waxaa la barbar dhigo; 1) subordinating
ah, 2) xukun ilmaha. Marka la barbardhigo, haddii 2) iyo 3) waxaa la barbar dhigo,
waa 2) subordinating iyo 3) ilmaha; maxaa yeelay, fikradda guud ee Jarmal ee ku
xiran waa ka ballaaran yahay in ee Saxony mawduuca. - Waa in sharciga kor ku
xusan ka daba iman doonaa, in waxa fikradda sare iska leh, sidoo kale dhammaan
hoose ku jira hoos u, noqoneysa runta ah subordinating xukunka ilmaha.
Q. Waa maxay macnaha. ? Mid hoos xukummo loo dhan yahay oo ka soo hor
jeedda A. xukummo loo dhan yahay ( consentientia ) waa kuwa labada la kara in
ay yihiin run waqti isku mid ah; laakiin ama ka soo hor jeedda khilaafsan ( opposita,
repugnantia ) kuwa taasoo hakisay xeerkii waxa nooc kale; kuwaas oo sidaas
daraaddeed loo qaadan kara in wax ka mid ah oo kaliya in ay tahay run. Mucaaradka
xukummadaada hadda waxaa laga yaabaa in si degdeg ah, toos ah, af kasow, ama
dadban, aan tooska ahayn, lid sida ay shuruudaha. Contradictorily waa markii
xukunka waxba ka dhacaya, sida inkiraad ah waxa la dhigay in xukunka kala
duwan; maanka lid haddii la xiro wax dhigayaa in xukun (ie ma by inkiraad cad), in
ay ahayd waxa set in xukunka kala duwan.
Q. Maxay yihiin tusaalooyinka of this? A. xukummo loo dhan yahay: Man jecel
nolosha; Man waa dhimanaya. Si toos ah ka soo hor jeedda, Waa nin
dhimanaya, Ninka ma aha dhimanaya. Contrarian: guriga Tani gebi ahaanba waa oo
dhagax ah; guriga Tani waa si buuxda oo qoryo. - Xukummo toos soo horjeeda mar
kasta oo ay suuragal tahay kaliya labo, oo mid iyaga ka mid ah waa run haddii kasta
oo hore u ka kooban yahay khilaaf sideeda ah. Tusaale ahaan, waxay noqon lahaa
xukummada nafta quadrangular waa dhimanaya, nafta quadrangular innaba iyaga run
ma aha dhimanaya,, tan iyo fikirka ah naf quadrangular waa khilaafsan laftiisa

in, xukummo diidani ka fikiri kartaa in ka badan laba aan mid ka mid ah waxay
leeyihiin lahaa in ay daruuri tahay mid run ah.
Q. Waa maxay xukummo subkontrre? A. noocan oo kale ah, kuwaas oo mid ka
mid ah gaar ahaan xaqiijinayaan waxa kale ah oo beenisay in si gaar ah (ie aniga iyo
O); tusaale xayawaanka qaarkood waa carnivorous; xayawaanka qaar ka mid ah ma
carnivorous; ama xoolaha intooda badan waxay leeyihiin cagaha, xayawaanka qaar
ka mid ah waxay leeyihiin cagaha lahayn. Waxaa si fudud u arkay in xukummadaadu
ay subkontrre labadaba waxaa laga yaabaa run.
Q. Maxaa looga jeedaa beddelaaya ( conversio ) of nooc ah? A. A dhigay toobad
ka dhigan tahay in la sameeyo saadaalin karo ee mawduuca iyo mawduuca si la
saadaalin karo ee. dib u noqoshada Tani karo hadda saddex siyaabood, qabtaa
1) simpliciter () haddii tayo iyo tiro ka mid ah in la beddeli xukunka waxaa la
sifaynayo ama ka tagay beddelin bedelin; 2) peraccidens haddii tirada xukunka iyo
3) via jagooyinka contra, haddii tayada xukunka la bedelo. Xukunka oo ka mid
dhigaysa isbeddelka, sida in labada xaaladood marka hore dambe ama conversum in
taas oo mid ka dhabayso in beddelaaya amaconvertens . Marka Contraposition waa
xukun ugu horeysay ee, contraponierte ah, contraponierende kale ah.
F. ? Maxay yihiin tusaalooyinka of this A. yiraadho waxaa beddeli: xoolaha No
waa macquul, No macquul yahay neef, Happy qaarkood waa dhawrsoonaanta; qaar
ka mid ah dhawrsoonaanta ku faraxsan yihiin. (Guud ahaan: No A waa B, ma B waa
A. Qaar ka mid ah A yihiin B, qaar ka mid ah B waa A.) Per accidens waxaa beddeli:
dhirta oo dhan tihidiin organic, qaar ka mid ah u khuduuca organic yihiin
dhirta, Dhamaan bisadaha waa carnivores; bahal qaar ka mid ah waa
bisadaha. (General: Dhamaan A waa B, qaar ka mid ah B waa A.) By Contraposition
waxaa beddeli: Dadka oo dhammu waa dhimanaya,ma dhiman waa aadane
ah, dhammaan xayawaanka nool yihiin, ma hayo wax aan ku nool yahay
neef. (General: Dhamaan A waa B, ma non-B waa A.)
Cutubka Eleven
Of xukummadii khiyaali ah iyo disjunctive
Q. Waa maxay xukunka khiyaali ah (xukun inferential)? A. The arrinta xukunka
khiyaali ah wuxuu ka kooban yahay laba xukummo categorical, foomka iyo nuxurka
oo isla ee xaqiiqda ah in labadan xukummo categorical sida sababta iyo saamaynta la
xiriira midba midka kale. Tusaale xukummadaada khiyaali ah waa: Marka
meerayaasha ku wareegsan qorraxda guurto, si ay nabaddu u muuqata kaliya;Intaas
waxaa sii dheer, haddii qofka uu leeyahay sabab, wuxuu sidoo kale Doono. In labada
tusaalooyin, xukun ugu horeysay categorical ku jira sababta kale ee la
dhigay, dambaysta ah waxaa sidaas darteed waa in la arkaa sida natiijo ah oo kuwii
hore ka.
Q. Maxaa kala xukummadii khiyaali ah? A. magac uyaalka ah (magac uyaalka,
xaalad, fikrad, ratio, conditio, membrum Prius s antecedens. ), Taas oo ka dhigan
khayaali ah sida xukunka ee aasaasiga ah, oo iman kara (hindlimb ah, shardiga,
ka sha, rationatum, membrum dambena s consequens. ), taas oo ka kooban ku

tusinaysaa ee magac uyaalka. Xukunka leeyahay, nin Marka waa dhawrsoonaanta,

sidaasi darteed waxa uu leeyahay qalbi wanaagsan leh, waa xukun ugu horeysay ee
magac uyaalka, labaad ee trailer ah. Mid ka mid ah, si kastaba ha ahaatee karaa, sidoo
kale trailer ee hore oo kale, tusaale nin wuxuu leeyahay qalbi wanaagsan haddii uu
fala, this badala ka keliya qaab xukunka (lacagta, ayaa muujiyay in erayada, kor ku
xusan), laakiin aan xukun laftiisa. Qurub The, haddii ay sidaas tahay, kuwaasi oo loo
isticmaalo in lagu qeexo qaabka xukunka khiyaali ah 1) waa consecutivae
particulae yeedhay.
1)

Waxaad erayga aan rumaysan, haddii ay sidaas tahay, haddii foomka laftiisa; iyagu u adeegaan oo kaliya si la
mid ah ayaa tilmaamaya.

Q. Maxaa kale oo ku saabsan xataa ilaa aragto of xukummadii khiyaali ah?

A. On dabiiciga ah ee xukummada categorical uu ka samaysan yahay dhar ah
khiyaali ah, in si gaar ah, guud ahaan, ku raaca ama diidmo, iwm, waa, in tixgelinta
ugu macquul ah khiyaali ah xukummo ma la tixgeliyaa, maxaa yeelay macquulka ah
oo keliya iyaga u arka qaab xukummadayda, oo ku hoos jira khiyaali ah in howlgalka
macquulka khaas ah oo labada xukummo categorical, iyo oo dhan waa isku mid, in
kastoo xukummadii categorical noqon lahaa laftiisa si kala duwan, waxa ku filan si
ay u leexdo xagga xukunka khiyaali ah in ay yihiin sidii sababta iyo saamaynta la
xiriira midba midka kale; iyo ratio tani waa in ay kaliya sharaxay kaliya. - Haddii
xukunka khiyaali ah oo ka badan laba xukummadayda, waa kooban ah; Tusaale
ahaan, haddii nin ku dhawrsoonaanta xun ee had iyo jeer ahaayeen faraxsan oo had
iyo jeer ku faraxsanayn, sidaa darteed waxa ay noqon doontaa ma mudnaan in ay ku
dhaqmaan wanaaggiisa iyo fogaado ku xigeenka.
Q. Waa maxay nuxurka xukunka a disjunctive (racfaanka mucaaradka)?
A. Haddii go'aamisay in dhowr sifooyinka soo horjeeda joogo mid ka mid ah lasaaridda ee kale waa in la ku salaysan fikrad aan la tilmaamayo si kastaba ha ahaatee
in, sidaas qaban-qaabo loogu xukun disjunctive , Tusaale xukummo disjunctive waa:
raaxaysi waa mid a ogol yahay ama aan loo oggolayn in; Ninkanu waa labada Jarmal
ama England ama France a. Halkan waxaan dhab ahaan loogu tala galay oo keliya
sida ugu badan in of sifooyinka ka soo horjeeda, German, English, French (ay yihiin
oppositely si dadban ama lid) waa nin ka mid ah, laakiin aan in diro; waqti isku mid
ah ayaa tilmaamay by mabda'a ah in mar feature a si dhab ah waxaa ka mid ah in
ereyga, markaas kuwa kale waxaa laga reebaa, si aanan nin, haddii aan si dhab ah
isaga qiyaasi sida England ah, xataa in aad ka fikirto sida Faransiis isku mar, taas oo
haddii ay dhacdo wax kasta oo by Samo falku inaad ah nooca shuruudaha diidani ma
noqon doono suurto gal ah.
Q. Waa maxay dheeraad ah ayaa xusay by xukummadii disjunctive si ixtiraam leh
in ay arrinta oo ay sameeyaan? A. The arrinta xukummadaada disjunctive dhab ka
kooban yahay dhowr ka soo hor jeedda xukummo categorical. The predicates soo
horjeeda dhexdeeda ugu baaqay xubnaha isa-soociddiisa ( membra disjuncta sidaas)
sida ku xusan German, English, French yihiin. The mid ratio of xubnaha kala, mid ka
mid by kaas waa in sifo dhabta ah ee shayga la qiimeeyo, ka dhigaa qaab xukunka
disjunctive oo waxaa lagu go'aamiyaa qayb ka mid ah, ama ( disjunctivae

particulae isla, ama qofka loo xil) ayaa sidoo kale laga yaabaa in kaliya ay ka
mid. xubnaha Isu-Waxaa laga yaabaa in uu ku yaalaa si toos ah soo horjeeda, sida kor
ku xusan ogol yahay iyo looma oggola, ama si dadban, sida Jarmal, Faransiis,
Ingiriisi, in kiiska ugu horeeya waxaa jira keliya laba xubnood oo go'doon, la soo
dhaafay waxaa laga yaabaa in dhowr.
Q. Maxaa la xiriira hannaanka ee xukummadii khiyaali ah iyo disjunctive noqon
kartaa xusuusan? A. qaybo Your ayaa laga qaadayaa si gaar ah dhibaato; Laakiin
viewed oo dhan siday u kala qaab, waxay dogmatically yihiin, sida ay qarka u saaran
inuu
noqon
lagama
maarmaan. In xukummadii khiyaali ah, mana magac uyaalka waa
Contribuu
a millorar
la traducci
dhab ahaantii loogu talagalay in ay lagama maarmaan tahay, mana addinka
cawl, laakiin malaha isku xirta labada sida sababta iyo saamaynta. Sidaas waxaad u
malaynaysaa in xukummadii disjunctive ma dhabta ah ee mid kasta oo ka soo
horjeeda qofka xukunka categorical, kaas oo waxaa la sameeyey, markii loo
baahdo; xukunka oo dhan waxaa weli qotomiyey sidii loo baahan yahay, maxaa
yeelay, waxan keliya oo go'aan ka goan in dhowr muuqaalada joogo ay macquul
tahay midkood waa in uu helaa shayga.

Text original

Cutubka Laba iyo toban

From kala xukummadaada iyo weedhaha ku saabsan macnaheeda 2)
2)

In kasta oo macquulka ah si dhab ah u muuqataa on content ama arrinta oo asal ahaan ka soo of xukummadii
in fahanka, laakiin ma noqon doonto habboonayn inay ka wada hadlaan in wax xiriir ah oo ku saabsan
this, sida ka dhaca buugaagta ugu badan ee macquulka ah.

F. Sidee xukummo analytic oo dardaro ku kala duwan yihiin? A. analytic

xukummo waa kuwa halkaas oo mid ka mid ah, waxay ku lug leedahay feature a in
hore u maleeyey ku jira fikradda ah mawduuca in this sida la saadaalin karo a. The
dardaro kale kulul. Tusaale ahaan: Cuntada loogu talagalay ilaalinta ku uunkii, waa
qawl ah gorfaynta, maxaa yeelay cuntada muddada aan hore u qiyaasi la feature in
lagu gartaa xayawaan yihiin helay. By la barbardhigo, xukunka noqon lahaa:
Cuntooyinka waa dhadhan fiican, synthetically, maxaa yeelay, feature ku gabanaysa
weli weeye marka la eego cunto.Sidaas daraaddeed wuu diiday xukunka, oo
iftiinkuna waa ku ifaysa, gorfaynta, sababtoo ah marka la eego iftiinka aan hore u
qiyaasi gloss sida feature leh waxaa ka mid ahaa; ka dhanka ah: Iftiinku waa u soomi,
qawl ah sida iska cad dardaro, maxaa yeelay, sida fikradda ah xawaaraha uu
doonaynin durba nuurka. - In diiwaanka gorfaynta waa sidaas daraaddeed saaraysaa
caan ka fikirka ah mawduuca laftiisa oo markaas dabadeedna waa isku xira sida la
saadaalin karo si; in mid ka mid ah isku dardaro waxay qaadataa soo meelo kale. Tautalogisch waa qawl ah gorfaynta, marka mawduuca xiran yahay laftiisa sida la
saadaalin karo, oo sida cuntada waa kibistii, abuur ku nool nool yahay. - Waa ay
fududahay, in aqoonta run ahaantii aan la ballaarin karo by sameynta xukummo
analytic; tan iyo markii ay ka marag kaliya waxa aynu hore u aqoonin; laakiin, by
aannu ogaanno isla dheeraad ah oo toogasho gudbinayaa muuqaalada gaarka ah ee
fikirka iyo sidaas nimadu oo fikirka ah uga lulmado. Waxaan si dhab ah u ballaadhiyo
kartaa baaxadda noo soo baxay oo keliya by sameynta xukummo dardaro.

Q. Sidee nooc af iyo qoraal ha ku kala duwan yihiin? A. Kuwa yihiin in wax si
yihiin cooshado ka aqoon, kuwaas oo ah kuwa dhihi wax ay u roon tahay ficilka.
Q. Waa maxay heerka indemonstrable iyo waxtar? A. ugu horeeya waa isla
markiiba qaarkood, sida kuwa aan soo jeeda jeedino oo kale, kuwaas oo run
(muujiyey) waxay noqon kartaa, laakiin waa cad laftiisa in. Kuwa kale waxa ay yihiin
si dadban qaarkood, sida kuwa runta laga dheefay karaa weedho kale oo waajib.
Q. Waa maxay mabda 'ah? A. mabda, cadayn ama mabda' yahay heerka akhriska
si degdeg ah qaarkood, kuwaas oo lagu sidaas dheefay karaa kale oo kasta, laakiin
xitaa loo isticmaalaa in lagu soo dheegato xogta kale. Sayidka sharciyada kor ku
xusan oo fikirka ah, mucaaradka, sinnaanta caalamiga ah, iwm
mabaadi'da. Tusaalooyinka mabaadi'da xisaabta waa in laba xadhig si toos ah ha ku
darin meel,isla daray in ay jeceshahay, waa isku mid.
Q. Waa maxay postulate? A A. Heerka postulate ama dalabka waa set a la taaban
karo, taas oo muujinaysaa in wax la soo gelin, oo halkan sida isla markiiba qaar
presupposes in ay jiraan sidoo kale laga yaabaa inuu la soo saaray. postulates noocan
oo kale ah waa: inaan ka dhaansado xariiq toosan oo u dhexeeya laba dhibcood; in la
kordhiyo xariiq toosan aan xad lahayn. Qofna ma kala caddayn karaan in tani ay
tahay run ahaantii suurtogal ah (kuwaas oo Skokkelund wax caddeyn by waayoaragnimo la Xuso); Sidaa darteed, laakiin midkoodna weli ayaa sheegay in this oo
dhigaya yara caqli ayaa loo baahan yahay; tan iyo qof walba waxa uu ka
dhaadhiciyay si yaqiin ah si degdeg ah practicability ee dalbaday. - From kuwan
postulates ee dareenka caadiga ah waa in la kala saaro ka postulates wax-u ah sabab
wax ku ool ah, oo aan weydiiso wax ay sameeyaan, laakiin, wax aan la xaqiijiyay
kartaa, in ay aaminsan yihiin oo aan caddayn ku ah danaha moral doonaa; sida
jiritaanka Ilaah iyo xorriyadda aadanaha.
Q. Waa maxay qawl ama Aragtida iyo hawl ama dhibaato? A. hore waa qawl
teori oo runta waa in la dheefay oo kaliya ka kale; dambe set ku ool ah in ay
go'aamiso fulinta ficil, waa in ka mid ah oo ku tijaabiyey oo keliya in la dili
karo. Tusaale ka mid ah Aragtida yahay; in xaglaha saddexagalka in wax rectilinear
wada laba account xaq, maxaa yeelay, waa in la tijaabiyo oo keliya ka aragti kale
xisaabta;tusaale u ah hawl waa: xagalka An isle duubay. Si aad u dhibaato u
sugnaaday 1) Qustion ah. di set ah oo ku qeexan yihiin waxa la dili, 2) xallinta in
camalka dil muujinaysaa; 3) tusidda, taas oo ka diiwaan kale oo Required'll runtii la
sara by habka ku qeexan xalka waxuu ka. - In Aragtida ku keliya ee sha iyo bandhig
waa lagama maarmaan, oo kuwii hore ka mid ah taas oo ka kooban xukunka in la
tijaabiyo, caddayn dambe isu - Si aad uga dhigto si mar kale godkii gaaban, cadayn
ah waa uun qaar ka mid ah akhriska, postulate a set ku ool ah oo si deg deg ah
qaarkood. Aragtida a a qaar aan toos ahayn ama caddayn awood iyo u baahan
akhriska, dhibaato kit sida ku haboon. - Waa in la ogaadaa in, iyo kuwa soo socda
tibaaxaha shisheeye Corolarium, Lemma, Scholion la gaar ahaan inta badan loo
isticmaalaa in xisaabta.
Q. Waa maxay daro ah ama Corolarium, sidoo kale si fiican u yaqaan Porisma ama
Consektarium? A. set A taas oo si fudud loo si toos ah uga wixii ka Horeeyey

cashar ka daawan karaa, oo sidaas daraaddeed u baahan ma caddayn

faahfaahsan. Sidaas daraaddeed waxaad awooddo si aad qawl ah in xagal kasta
rectilinear saddexda xaglood wada samaysaa laba xuquuqda, sida Scholion; in haddii
xagal waa xaq ama daacsan ah (ka weyn yahay xaq a) xagal qaadataa meel, labada
kale xaglo, kasta waa in la tilmaamay (in ka yar xaq a).
Q. Waa maxay Lehnsatz ah (ma uu aamino) ama Lemma? A. set A oo lagu soo
wareejiyo galay soo bandhigidda sayniska ka kale ka mid ah sayniska, iyo sababtoo
ah ay runta horey ayaa loo aasaasay waxaa jira Xujo lahayn oo bayaan.
Q. Waa maxay Scholion ama a comment? A. set A ee aan wax badan ka maqlay
ee macnaha guud ee soo bandhigidda sayniska ah, laakiin waxaa kaliya oo u soo
jeestay on in sabab ah ugu sarreeya; inta badan in uu horay u qaadeen si ay u
sharxaan dheeraad ah.
Q. Waa maxay xukunka ku taaban? A. runta noocan oo kale ah, kuwaas oo ku
saleysan yahay cadeymaha ka waayo-aragnimo ah, laakiin aan ka xukummo kale.

Text original
Contribuu a millorar la traducci

QAYBTA iyo toban

Of wareeggeedii ee guud ahaan iyo gaar ahaan categorical ah
Q. Waa maxay gabagabo ( ratiocinium, syllogismus )? A. Runta waxa of weli
khayaali ah sida xukun aan la hubin ee gaar ah khayaali ah sida derivation.
Q. Maxaa kala gunaanad ah? A. Xaalada iyo Form. arrinta ama dhar ka dhigi
xukummadii uu ka samaysan yahay Bannaanka, foomka, si kastaba ha ahaatee soo
gunaanaday ka kooban yahay si hufan ee nooca link waani xukummadaada, by Samo
falku oo xukun sida ku saleysan runta ah oo kale oo la dhigay. Foomkan waa qeyb ka
mid ah erayga Sidaa darteed ( Ergo tilmaamay).
Q. waa ka duwan yahay in arrinta of gunaanad ah maxay A. xukummo Kuwa
taas oo ka kooban salka laga dheefay, waa, waayo, iyagu waa hore ee gobollada ee
caadiga ah oo loo horumariyo yiqiin, premisses ama fikrado ( propositiones
praemissae loo yeedhay;); xukunka laakiin ay ku jiraan, gunaanad laga dheefayo ama
Conklusion ah ( conclusio, conclusum ). Tusaale ahaan, in soo gunaanaday,
dhammaan dadka saboolka ah ku faraxsanayn, Nero ahaa qof xun; Sidaas Nero ku
faraxsanayn, labada weedho hore waa goobta ama dhac'a; dambaysta ah Conklusion
ama soo gunaanaday.
Q. ? Waa maxay farqiga u dhexeeya qaab hoose iyo sare ee gabagabada ku
A. Qaabka gudaha loola jeedaa nooc link xukummadaada in wareeggeedii ah, sida
markii hore loogu tala galay in maanka,dibadda, laakiin farqiga u eego ay ra'yi iyada
oo ku xukuntay.
F. Sida loo kala saaro gebogebada qaabka gudaha? A. ku xiran weeyn ugu
horeysay (weeyn ugu weyn) waa xukun categorical, khiyaali ah ama disjunctive,

galay categorical, mala- awaalka, iyo disjunctive.

Q. Maxay yihiin tusaalooyinka of this? A. gabagabo A categorical waa: Dadka
oo dhammu waa dhimanaya, Caius waa nin, oo sidaas daraaddeed Caius waa
dhimanaya. Loogu talogalay on catfish soo socda: Marka Caius waa nin, isagu waa
dhimanaya, hadda Caius waa nin, oo sidaas daraaddeed isagu waa dhimanaya, waxa
uu noqon lahaa gabagabo khiyaali ah, iyo disjunctive uu noqon lahaa haddii uu sidaas
u maleeyay: Caius waa mid dhimanaya ama isagu nin ma aha, hadda Caius waa nin,
oo sidaas daraaddeed isagu waa dhimanaya.
Q. ? Waa maxay macnaha a gabagabo dhamaystiran categorical A. First of dhan
saddex sharciyada ( propositiones ), ugu horeeyay ee magac uyaalka ah ama sharci ah
( . Tiirin waaweyn ) Ma (ee tusaalaha kore: Dadka oo dhammu waa dhimanaya); kale
ee haysa ee, assumtion ama subsumption ( tiirin yar. ) (Caius waa nin a); saddexaad
ee xukunka (finalka conclutio ) (ie waa dhimanaya Caius).Kuwani saddex qaybood
ugu weyn ee hadda saddex fikradaha ugu muhiimsan ( termini lagu daro); kuwaas oo
labo erey oo xiriir in midkiinba midka kale la go'aamiyo in la ballamay final, mid ka
mid ah kuwaas oo ku xiran ama muddo yar ( terminus yar ); kale la saadaalin karo
ama ludba ararta ( terminus waaweyn ) waa. Tani waa in lagu daray muddada dhexe
(ee medius terminus ). Ra'yiga kasta ugu weyn ku yimaado gabagabo dhamaystiran
categorical ka hor laba jeer, ludba ararta (Dad) ee dhaqdhaqaaqa waaweyn, iyo
xidhitaanka, labada jeer la saadaalin karo a, ereyga cidhiidhi (Caius) ee
dhaqdhaqaaqa yar iyo xidhitaanka, labada jeer maaddo, iyo muddada dhexe
(aadanaha) ee u weeyn oo waaweyn iyo kuwo yaryarba ah, waxaa sida mawduuca,
halkan sida la saadaalin karo a. Sidaa darteed Distoorka Magaca iyo Term walaaq,
sababtoo ah Distoorka sida caadiga ah ka sarreeya, xilli hoose waa hoose, iyo in soo
gunaanaday kaliya hoos jooge ee xilli hoose in laga dheefay hoos ludba, iyada oo loo
marayo dhexdhexaadinta ee muddada dhexe, ka weeyn ugu weyn.
F. ? By taas oo nidaamka muujin karo meel ka mid ah fikradaha ugu muhiimsan ee
nidaamsan oo dhamaystiran gabagabo categorical a A. Distoorka ama magaca
mawduuca waa S, ku M muddada dhexe, Term ama P saadaalin ah, si ay u yimaadaan
in siyaabaha soo socda waa in:
M=P
S=M
S = P.
Q. On taas oo inta badan ku dul ansaxnimada gabagabadii categorical? A. On
soo socda: Waa maxay feature ee wax iska leh ama soo horjeedda in timaado ama
horjeedda isu waxyaalaha; ama, waxa ka dhigan tahay in wax la mid ah in panulirus
oo dhan iska leh ama soo horjeedda in horjeedda dhammaan noocyada iyo
shakhsiyaad isku; ka panulirus iyo noocyada-fikradaha kala yihiin, cilmiga ku cad
cad ka shuruudaha ku qoran, sifooyinka guud ee waxyaalaha iyaga ku hoos jira oo
dhan. Sidaas yimaado gabagabo ku xusan la saadaalin karo ku dhimanaya feature ee
Caius, nin, si ay u, sidaas awgeed waxa kale oo Caius isaga qudhiisa, ama, in si kale
loo dhigo; feature ah, dhimanaya, yimaado fasalka oo dhan ee dadka, oo ay ku jiraan

Caius, waa kuwa shakhsi ah panulirus this. Runta waxa of xeerkan laga dheefay karaa
mabda'a sinnaanta universal. Latin ay la muujiyay sida: nota notae est nota Reecii
ipsius, ama quicquid de mayrofoon ay taalo, ay taalo etiam de quibusdam et singulis
et quidquid de nullo ay taalo, NEC de NEC quibusdam de singulis taalo ( waxa loogu
yeero dictum de mayrofoon et nullo ), ama quicquid taalo de genere, ay taalo etiam
de specie, quicquid repugnat generi, repugnat etiam speciei.
Q. Muxuu yahay sharciga muhiim u yahay si ay u dhawraan weeyn ugu weyn ee
gunaanad categorical? A. Waa in uu guud. (Xukummo Individual waa u gunaanad
guud, limitative ku siman ku raaca).Maxaa yeelay, haddii ludba aan ku salaysan
goobada oo dhan muddada dhexe, ma khuseeyo oo aan marka laga reebo isagii; sidaa
daraadeed waxa aan la xiriira karaa iyadoo la hubo in ay ku dambeeyaan iyo kaas oo
la dhigay ka mid ahaa hoos goobada ee muddada dhexe. Tusaale ahaan, doonaynin
soo gunaanaday: Culimada qaarkood waa masaakiin, Leibniz ahaa aqoonyahan, si
Leibniz waxay ahayd mid liidata, qalad ah, maxaa yeelay, ludba waa miskiin halkan
on goobada oo dhan ardayba, muddada dhexe, laakiin kaliya on qayb ka mid ah si
ixtiraam leh oo dhanba, sida erayga qaar ka mid ah qaab; Laakiin hadda waa suurto
gal ah in ereyga negative Leibniz, waxaa kaliya kuma jiraan qaybtan hoosteeda,
saboolnimada waxaa lagu tilmaansado sida feature a; Sidaa daraaddeed waxaan ku
dhex gabagabo heli lahayn xaqiiq dhamaystiran in Leibniz ahaa runtii dadka saboolka
ah. Ma laga yaabaa waxaan gacanta sheegaya in culimada oo dhan waa masaakiin,
Leibniz ahaa aqoonyahan, way raaci lahaa huba la beenin karin in Leibniz sidoo kale
waxay ahayd mid liidata, maxaa yeelay, halkan waa saboolnimada on goobada oo
dhan ardayba, muddada dhexe, kaas oo ka mid ah ayaa qaba, Leibniz sida qoran, ku
salaysan, oo sidaas leeyihiin lahaa sida uu qabo sharciga sheegay, in waxa
dabeecadaha wax iska leh, sidoo kale wax waa in ay isu yimaadaan, Leibniz
sharxayaa muhiim u ah dadka saboolka ah.
Q. Sidee waa u yeelo meesha haysa ee gunaanad categorical? A. saldhig waa in
aanay noqon negative ah, dhigay, halkii ay hoos jooge ee fikradda hoose waa in si
dhab ah loo qoran hoos muddada dhexe isaga; sidaas waxa wakiilka iska leh marka la
eego, waxay noqon kartaa ka dibna waxay sidoo kale ka dheer hoose u marag
furay. From u weeyn, Dadka oo dhammu waa dhimanaya, cat ma aha qofka
bini'aadamka ah, lahaa sida ugu badan ee wax ku tirinnaa, sababtoo ah haddii aan
caddayn dhimashada in weeyn ugu weyn ee dadka; laakiin markaas in yar ka cat aan
la helaya in baaxadda fikradda ah nin, halkii ay u saaraan, si markaas wixii badasho
dadka, talo jirin in ay bisad, iyo this waxaa laga yaabaa in dhimanaya ama ma, waxa
ay noqon kartaa wax ka dhismaha xawilaan. Waxay u muuqataa in ay fududahay in la
arko in aan awoodin in ay xawilaan wax ka dhismaha kuwan; isku mid ah, haddii
aannu qaadan aadanaha, dhimanaya, bisad, qaado fikradaha in aad rabto in aad.
Q. Waa maxay xukunka khuseysaa ka dhow dhaqdhaqaaqa gunaanad
categorical? A. Waxaa la faray in la ixtiraamo oo ay tayo leh sida xukunka
hordhaca iyo in la ixtiraamo oo ay tiro ka dib ilmuhu.Tusaale ahaan, haddii aan
goobta: xoolaha No leeyahay sabab, oo dhan bisadaha waa xayawaan, waa inaan
haatan xukunka final xun iyo universal, maxaa yeelay weeyn ugu weyn (marka la
eego tayada) waa negative, oo iyaduna waa (marka la eego tirada) universal. Sidaa

daraaddeed waxaan ku muujin doonaa gunaanaday: Sidaas cat ma leeyahay

maanka. (No cadaadis kala hadal, diidmada guud). Inkasta oo aan sidoo kale laga
yaabaa xawilaan ka goobtaas: Sidaas bisadaha qaar ka mid ah wax kama
qaba, halkaas oo waa xukunka ugu dambeeya uu noqon doono gaar ahaaneed; laakiin
gabagabeeyay sidan cad wax aad u yar, darana qaldan laakiin noqon lahaa soo
gunaanaday hadii aan doonayo inaan ku riday Nasiru Ishaku ah: Sidaas oo dhan
bisadaha leeyihiin maskaxda.
Q. Maxaa la sheegay oo ka mid ah fikradaha aasaasiga ah ee gunaanad
categorical? A. Waxaa waayeen in ay wax ka badan lagu qabtay saddex, iyo
Mitbegriff waa in sidaas darteed in la qaato in weyn oo ah, in dareen la mid ah sida in
yar oo ah, haddii kale aad qabto dhab afar fikradaha aasaasiga ah, haddii laba waxaa
loo qoondeeyey isku eray. In kiiska noocan oo kale ah, la saadaalin karo waxay ku
salaysan tahay feature ah gebi ahaanba kala duwan ee u weeyn oo waaweyn, sida in
waxa ay ku xiran waxaa u jideeyey, in yar oo ah, Sidaa darteed la saadaalin karo ee u
weeyn oo waaweyn ma u baahan tahay in la qaado loo baahan yahay ku saabsan
mowduuca ee dhaqdhaqaaqa xiritaanka, maadaama ay tani ayaa keenay in si kasta oo
ay ka howgala. circuit A taas oo xeerkan aan arkay, waxaa lagu
magacaabaaamphiboliae sophism ambiguitatis s. , oo inta badan aad u qosol ah oo
aan macquul ahayn awoodo inay ka soo baxaan, sida tusaalooyinka soo socda ay
muujiyaan: Waa maxay qurmay, stinks; Caius yahay mid caajis badan, in stinks
Caius. Rose waa cudur, ubax this waa Rose ah, si ubax this waa cudur. Yaa ka xun,
waa in la helo talo ah, guga waa waxmatare, sidaas guga waa inay helaan talo ah. Sida muuqata, in tusaale ahaan hore ee muddada dhexe qurmay ee ugu weyn, halkaas
oo uu ka dhigan tahay wax badan, sida uu kharribmayo, qaaday in macnaha a gebi
ahaanba ka duwan yahay in ka yar, halkaas oo ay tahay sida ugu badan caajis
ku; Sidaa darteed Caius aan la keenay gudahood baaxadda hal-shiidka ee yar yar ah,
kuwaas oo khuseysaa qudhunkii sida feature a, oo sidaas daraaddeed ma loo samayn
karaa qaab Caius ee set finalka.
Q. Sidee bay taa hore xafidi xasuusta muuqaalo doondooneen oo laga yaabaa in
gabagabada ah categorical on the tayo iyo tiro ee xukummo ku jira waxa ku jira,
haddii uu run ahaantii shuruucda sabab sida ay? A. Waxay sameeyay erayada soo
socda, taas oo shaqalada ku leeyihiin macnaha lagu sheegay xukummadii, kuwaas oo,
A waa u xoojin guud, E muujinayaa guud ahaan xun hal xukun, Waxaan ahay mid
aad u xoojin, O ka mid ah gaar ahaan xun.
Barbara (jidhkooda oo dhammu waa culus, oo gogo 'oo dhan waxay leeyihiin jirka, si
dhagxan kasta oo ay yihiin culus.)
CElArCnt (xoolaha No leeyahay afka, dhan daayeer yihiin xoolaha, si aan lahayn
luqad daanyeer.)
Daariyus (Wax kasta organic lagu quudiyo, alaabtii dhulka organic, sidaas darteed,
alaabtii lagu quudiyo on dhulka.)
FERIO (warshad No la go'amada guuro, qaar ka mid ah u khuduuca organic yihiin
dhirta, sidaas qaar ka mid ah u khuduuca organic ha la aabo yeelin guuraan.)
shaqallada kowaad ee eray kasta ku muujinayaa dhan sifooyinka of weeyn ugu

Text original
Contribuu a millorar la traducci

horeysay, labaad in kale, saddexaad in dhaqdhaqaaqa ee la soo dhaafay,

erayga Barbara Sidaa darteed waxay muujinaysaa in a gabagabo weeyn waaweyn
categorical, Fikradu yar iyo gabagabo noqon karaa mid guud oo adkaynaya waqti
isku mid ah ; erayga Celarent weeyn iyo gabagabo guud negative, taallo, laakiin
waxaa laga yaabaa in guud ahaan Ishaku ah, iyo wixii la mid ah -. gunaanad kasta
categorical taas oo aan la soo celin karaa in mid ka mid ah afar foomamka, sida uu
qabo sharciga ee macquulka ah, ama khalad rasmi ah marka laga yaabee waxa ku jira
xukunka la soo dhaafay, dhici lahaa inuu run. Haddii aan ka horjoogsanaya lahaa,
tusaale ahaan: All dadkuba organic waxaa lagu quudiyo, oo dhagax laguma waa
nooca ah organic, sidaas oo dhagax laguma lagu quudiyo, waxaa lahaa, si kastaba ha
ahaatee, si qalad ah run in dhagax aan la quudiyo, laakiin ma raacin ka premisses ah,
iyo gabagabo lahaa runta sidaas darteed runtii wax, laakiin ma rasmi ah (SD ah oo ku
saabsan farqiga u ah waxyaabaha iyo run rasmi Hordhac); uu doonayay macquul
been ah. Magac ahaan, laba qalad in gabagabada this; marka hore, in taallo waa
negative, marka labaad, in gunaanaday aan la faray in ay tayo by weeyn ugu
weyn; isku xigxiga ee shaqalada noqon lahayd in lagu soo gunaanaday tan oo kale ah:
AEE; sida ay dhacdo in mid ka mid ah erayada ku qoran, iyo haddii aad doonayay in
la sameeyo gunaanad kala duwan ka dib markii qaab noocan oo kale ah, oo been ah
ka dibna si fudud ku boodaan lahaa indhaha: tusaale Dadka oo dhammu waa
dhimanaya, xoolaha ma aha aadanaha a, si xayawaanka lahayn waa dhimanaya. mid
ka mid No waa runta wax of premisses qaar ka mid ah ayaa diiday ka dhanka ah,
sidaas darteed waa in qaab gunaanaday in laga dheefayo iyaga ka dhaqdhaqaaq ee la
soo dhaafay weli waa khalad.
Cutubka Afar iyo
Of gabagabadii khiyaali ah iyo disjunctive
Q. Muxuu gabagabo khiyaali ah? A. Sidoo kale saddex sharciyada, Fikradu
weyn, Fikradu yar iyo gabagabo waxaa la yidhaahdaa, kuwii hore ka mid ah oo waa
xukunka khiyaali ah. Shuruudaha ugu muhiimsan laakiin ama joojiyo ka badan
saddex qabtay dhexdeeda.
Q. Muxuu yahay sharciga aasaasiga ah ee gabagabadii khiyaali ah? A. Haddii
xaalad ama sabab la dhigay, sidaas oo kale shardiga ama isku xigxiga ayaa lagu
wadaa, iyo haddii ay shuruud ama taxanaha waa la joojiyay, waxa ay sidoo kale waa
xaalad ama sababta bedello. Latin sida: A veritate rationis ad veritatem nagga ratio,
cabirku yahay falsitate nagga ad falsitatem rationis taalo consequentia . - Saxnaanta
ku-qaanuunkan ku salaysan yahay mabda'a of sabab ku filan, by Samo falku inaad ah
oo xiriir ah lagama maarmaan u dhexeeya sababta iyo saamaynta qaadataa meel.
Q. Waa maxay noocyada kala duwan ee gunaanad khiyaali ah ayaa jira? A. Laba
nooc; ah ku raaca ( ponens modas ) iyo taban (a tollens hannaankeeda shaqo ). Ka
dib markii nooca ugu horeysay ee ka mid ah mid ka mid ah runta element hore ee
weeyn ugu weyn on kaas oo xubin ka gadaal ay ka mid yihiin: Marka Caius waa nin,
isagu waa dhimanaya, Haddaba Caius waa nin; Sidaas daraaddeed isagu waa
dhimanaya, ka dib markii mid ka mid kale oo xirtey of falsity ee addinka cawl on

falsity iridda hore sida haddii Gayos noqon lahaa qof wayn, uu dhiman; Haddaba
Caius ma aha waaraya, si uu ma aha qof wayn. Labadan noocyada dhici in la xiro, isu
soo jeedin doonaa ka mabda'a ku xusan gabagabada khiyaali ah.
Q. karaa ma aad dhow falsity iridda hore ee u weeyn oo khiyaali ah oo waaweyn
on addinka cawl, iyo runta ah ee addinka cawl on iridda hore? A. Maya, sababtoo
ah waxaa la samayn karaa ee wax run ah, inkastoo wax qalad ah, laakiin ay u badan
tahay wax been ah mararka qaar run ah lagu soo gabagabeeyay, inkastoo ma aha
markaas sabab u ah sababta ku xusan been run, laakiin wax kasta oo waxay yeelan
karaan sababta dhabta ah haddii kale. Tusaale ahaan, haddii soo socda u weeyn oo
khiyaali ah oo waaweyn oo ka baxayn noqon lahayd: Haddii dhirta oo dhan waxay
leeyihiin ubax cad, iyo sidoo kale ubaxa oo uu leeyahay ubaxa caddaan, sidaas magac
uyaalka ku noqon lahaa qaldan, tan waxaa sidoo kale dhirta kale ka badan ubax
cad; laakiin hindlimb run ah ayaa la hubo; tan iyo ubaxa oo runtii xanbaarsan ubax
cad. Jireen waxaan u xawilaan ka been iridda hore in element danbe ee sidan oo kale
hadda ah: Well, dhirta oo dhan ma ubax cad, oo ay ku jiraan ubaxa ayaa ma ubax cad,
sidaas darteed soo gunaanaday, sidii aad si fudud u arki karaan, waa ay qaldan
tahay, oo si isku mid xumaan ma aan xirto lahaa hadii aan doonayo inaan soo
dheegato runta iridda hore ka addinka cawl sidan oo kale: Hadda ubaxa oo uu
leeyahay ubaxa caddaan, oo ay ku jiraan dhirta oo dhan waxay leeyihiin ubax cad.
Q. Waa maxay gabagabo disjunctive? A. Sidoo kale ka weeyn weyn, Fikradu yar
iyo dhaqdhaqaaq ku dhow, marka hore ee kaas oo ah xukun disjunctive. Mar kale,
ayaa dhici kara in ka badan saddex fikradaha ugu muhiimsan.
Q. On taas oo inta badan ku dul ansaxnimada gabagabadii disjunctive? A. In
socda, in haddii xubno isa-soociddiisa oo xukun ah disjunctive mid ka mid ah ayaa
qarka u saaran sida runta ah, ka dibna kale ee, waa in loo wada tirtiro sida beenta ah,
iyo in haddii mid ka mid ah xubnaha kala ayaa lagu wadaa in ay khalad tahay, ka
dibna mid ka mid ah oo kale ah, (ie, halkaas oo aad ka heli kartaa laba kaliya xubnaha
go'doomin halkii, kale) waa in la dhigay si run ah. Laata . A positione unius
contradictorie oppositorum ad negationem alterius, a negatione unius ad positionem
alterius taalo consequentia(Sharcigan Latin ekaan oo keliya si aad u dalbato ka
wareeggeedii disjunctive sida meesha kaliya oo kaliya laba xubno-soociddiisa oo si
toos ah soo horjeeda inay dhacaan, laakiin waxa ay sidoo kale khuseysaa Skokkelund
guud ahaan, sababtoo ah dhawr addimada-soociddiisa oo ka soo hor jeedda aan toos
ahayn mid had iyo jeer soo horjeeda si toos ah waa in intiisa kale waa la soo wada
qaaday, waayo, tusaale ahaan, waxay noqon lahaa addimada kala caddaan, casaan,
madow, sida ay yihiin casaan iyo madow aan cad, cad, iyo kuwo gaduud ma
madow ;. madow iyo caddaan ma cas)
Q. noocee gunaanad disjunctive jira? A. A doodda disjunctive , halkaas oo la
xiray by inkiraad mid ama xubnaha isa-soociddiisa oo dheeraad ah oo ku leeyahay ee
aan caddayn ee inta kale ee xubnaha kala, iyo hannaankeeda shaqo ponendo
tollens halkaas leeyahay gaarka ah ee mid ama indefinite ah leeyahay xubnaha la sii
kala saaro waa kale oo dhan la xidhay si inkiraad goostay. Tusaale ka mid ah
disjunctive hore ee gabagabada waa kuwa soo socda: kani waa mid aqoonyahan ama

farsamada ah, ama askari, Laakiin isagu ma aha aqoonyahan, sidaasi darteed waxa uu
yahay nin saanac ah ama askari,ama, Laakiin isagu ma aha aqoonyahan midna
saanacyadii, sidaasi darteed waxa uu yahay askari. Tusaale ka mid ah labaad ee
gabagabo yahay: dhulka ku wareegsan qorraxda u dhaqaaqdo The midkood, ama
qorraxda dhulka ku wareegsan, ama labadaba way istaagaan, Haddaba dhulka ku
wareegsan qorraxda guuro, ama waa taagan; Oo qorraxdii waxay ku ma guuraan
dhulka ku wareegsan; ama, Haddaba dhulka ku wareegsan qorraxda u dhaqaaqdo
ah; Oo qorraxdii waxay ku ma guuraan dhulka ku wareegsan, weli labada way
istaagaan. Q. Waa maxay dhibaato ama circuit guumaysgeesaleyda ( cornutus )? A. Tusaale
kale ayaa ah in marka qoraaladii Gariigta ah waa xun, waxay ka mid halligmi lahaa
ama iyada reading lahaa hadda la dayacay; hadda, ay ma dhigay, oo ay reading hadda
aan la dayacay doonaa; Sidaas daraaddeed waxay ku aadan ku xun. Halkan waa
weeyn ugu weyn xiro xukun khiyaali la disjunctive ah; by dambe ka dhigan hindlimb
xukunka khiyaali ah, sidoo kale falsity ee dhammaan qaybaha soociddiisa ku jira
weeyn ugu weyn ee lagu eedeeyay in hoosaad ah, iyo ugu danbeyn soo gabagabeeyay
ka falsity this xubnaha kala addinka cawl on falsity iridda hore ee u weeyn oo
khiyaali ah oo weyn oo. In xabbadood waa kaliya nuxurka dhibaato ah. Sidaas
awgeed waxa soo gunaanaday khiyaali ah, kuwaas oo waaweyn weeyn ku jira
hindlimb a disjunctive iyo ka dib tollens hannaankeeda shaqo xirtey. - Ma xubnaha la
sii kala saaro laba ka badan, waxaa loola jeedaa gabagabeeyo sida vielgehrnter ama
Polylemma ah.
Cutubka Shan iyo toban
Laga soo gaabiyo wareeggeedii
F. Sida loo kala qaybin gunaanad ah oo la xiriira in ay qaab dibadeed? A. In toos
ah iyo mid aan toos aheyn. Kuwa waxaa ka buuxa iyo waqtiga gunaanad ku haboon
isla, sida ku jiray oo dhan tusaale u daliishaday ilaa hadda, this qayb dhamaystirnayn,
Oo loo soo gaabiyo ama qarsoon ( crypticae ) haddii iyaga wax run ahaantii in
gabagabada ay leeyihiin, ka dhiman; qayb aan caadi ahayn, qalloocan, gunaanad is
tusay ama tirooyin final; haddii booska uu ka weedho ama shuruudaha ugu waaweyn
ee ka duwan tareen dabiiciga ah ee fikirka in ixtiraam kasta.
Q. Waa maxay noocyada soo gunaanaday ayaa la filayaa inuu u dhamaystirnayn oo
Kooban? A. Tani subheading zufrderst kuwa meesha gabagabeeyo account ee ay
ansax la socon doonaan si kooban oo kaliya, Fadliga sida tusaale ahaan waa in aad u
dadaala in maxaa yeelay waxa ay naga soo dhaweyneyso ujeedada
nolosheena. Halkan, tan iyo markii xukunka kama dambaysta ah ee hore sidaas waa
go'aano sida labada waa khalad. Dheeraad ah halkan filayaa yeedhay Enthymemata,
gunaanad ie, taas oo u weeyn la saaray; iyo duwo in Enthymemen amarka koowaad
ama labaad, iyadoo ku xiran weeyn ugu horeysay ama labaad ka maqan. - Tusaale
Enthymema amarka koowaad waa: Caius waa nin; Sidaas daraaddeed isagu waa
dhimanaya, mid ka mid ka mid ah derejada labaad, Dadka oo dhammu waa
dhimanaya, Sidaa darteed Caius waa dhimanaya. Si loo sameeyo gunaanad, kuwaas

oo gebi ahaanba, mid ka mid tahay in ay dhaqan ee kiiska hore, Dadka oo dhammu
waa dhimanaya, ee intii labaad; Caius waa nin. Enthymemen Kuwaasi waa aawadood
hadal gaaban ogol yahay mar la qaadan karin kuwaas oo in akhristaha ama
dhegeystaha u weeyn saaray badan loo maleeyay in laga yaabaa xataa wax ku
fahamto.
Q. Maxaa kale la fahamsan hoos gunaanad toos ah ama caqliga? A. soocin A
hore ahaa oo mararka qaarkood laga yaabaa in hadda go'aano aan toos ahayn ama
syllogisms, sida in hore ku qoran, iyo go'aano ama gunaanad degdeg ah caqligaaga
oo dhan. Magaca dambe ahaa mid sida, kuwaas oo waxa la filayay, in ay la soo
minguuriyey aan laga yaabaa dhexdhexaadinta xukun keliya ka weeyn ah; iyo in ay
loo baahan yahay xataa keliya weeyn ah, maxaa yeelay, by raanta kaliya taasi oo ka
hawl waxgarashada ee xukunka kama dambaysta ah in lagula soo baxo dabagal xad
waayeen. waa in Mid ka mid ah ka filayaan in ay Enthymemen si ugu horeysay ee
noocan oo kale ah gobollada, si kastaba ha ahaatee, sababta oo ah in dhammaan iyaga
laga yaabaa fikirina saaray a weeyn waaweyn khiyaali ah waa sida la mid ah waa la
yaabka lahaa iftiin on dhan kala duwan hadda noocyada keentay.
Q. Waa maxay noocyada kala duwan ee go'aano deg deg ah ayaa jira? A. 1)
wareeggeedii sinnaanta The ( pariationis ratiocinia s Aequipollentiae. )
2)
wareeggeedii hoos jooge ( Subordinationis rat. )
3) wareeggeedii mucaaradka
( Oppositionis rat. )
4) wareeggeedii inversion ( Conversionis rat. )
5)
Modalittsschlsse ( rat. modalitatis ).

Q. Waa maxay gunaanad sinnaanta? A. noocan oo kale ah, halkaas oo runta ama
falsity of xukun kale oo ka hubo in erayada way ka duwan tahay oo keliya
in. gunaanad sinnaanta noocan oo kale ah waa sida soo socota: Wax kastaaba waa
isbedel, si ay u ma had iyo jeer joogaan gobolka isku mid ah; Ninkan ayaa la xado
wax, sidaas darteed wuxuu kaasi waa tuug.
Q. Waa maxay gunaanad hoos jooge? A. noocan oo kale ah, halkaas oo mid ka
mid ah runta qawl guud in si gaar ah soo jeeda, taas oo hoos timaada in; ama ka been
ah heerka gaar ah, falsity ee guud, taas oo sare oo gaar ah. Tusaale ahaan of this waa:
jidhkooda oo dhammu waa culus, si meydadka qaar ka mid ah waa culus; Dadka qaar
aan la baray, sidaa darteed dadka oo dhan aan la baray. Saxnaanta ku-this of gabagabo
ku saleysan yahay mabda'a hore u sheegay in waxa gudbikaraa oo dhan iska leh, waa
in sidoo kale diro dhammaan qaybaha gudbikaraa this, oo sidaas daraaddeed, haddii
aan wax walba ka sarreeya gudbikaraa oo iska leh, sidoo kale agagaarka gudbikaraa
oo ma iman karo. Laatiin: A veritate universalis propositionis ad veritatem
particularis; a falsitate particularis ad falsitatem universalis taalo
consequentia. Waa in la si fiican u soo sheegay; mid waa in aan ka mid ah dambe ee
falsity ee qawl guud oo been ah kaas oo isaga ka yar oo gaar ah, ama runta ah ee
heerka gaarka ah si dhab ah oo ka mid ah isaga oo ka sarreeya guud.
Q. Waa maxay gunaanad mucaaradka?

A. noocan oo kale ah, halkaas oo mid ka

mid deduces runta ama falsity ee xukunka ka soo horjeeda kale, waxa uu. Waxay
yihiin labada khilaaf ama gunaanad Kontrarittsschlsse; ku xiran mucaaradka si toos
ah ama si dadban qaadataa meel. Waayo, kuwa aad xirto in runta ah oo xukun on
falsity ee, ama bilcaksii kale, oo sidii sharciga waafaqsan ka saarida ee labada dhinac
saddexaad, tusaale ahaan si: dhawrsoonaanta faraxsan yihiin; si ayan ku
faraxsanayn. In Kontrarittsschlssen ka runta ah ee xukun on falsity ee kale ku soo
gunaanadi karo oo kaliya; laakiin ma qeybsanaan, tan iyo markii labada waxaa laga
yaabaa khalad ah. tusaale ahaan waxaa laga yaabaa in anigu waxaan ka mid ah:
miiska Tani waa qori ah, sidaa daraadeed waxa aan waa oo dhagax ah; laakiin sidaas
ma aha, miiska Tani ma aha oo dhagax ah; Sidaas darteed waa qori ah, maxaa yeelay
waxa ay weli waxay noqon kartaa wax badan oo kale.
Q. Waa maxay wareeggeedii inversion? A. noocan oo kale ah, halkaas oo ay isku
soo gebogebeeyay oo caddaalad ah ay dib u noqoshada uun ay wax dhici karaan,
kadib markii horaantii cayimay saddex siyaabood : simpliciter per accidens iyo by
contrapositionem . The kiisaska xeerarka dib usoo cayimi kartaa kan scholastics jir
ah, inkasta oo aan ilaa xad dhameystiran, sida muujiyay by socda gabay yar:
f e c waxaan simpliciter convertitur, E v A per accidens ,
A st 0 per contra, ingula haboon conversio Tota .
Taasi waa, ka E oo anna waan xiran karaan by kalsonida saafi ah; ka E iyo A per
accidens ; ka A iyo 0 per contrapositionem .
Q. Waa maxay Modalittsschlsse? A. noocan oo kale ah, halkaas oo ka mid ah
waxuu ka runta ah ee xukunka ka mid ah hannaanka hooseeyo xukunka a of
hannaanka sare. Mid ka mid ah halkan uu leeyahay, wax kale ma aha in uu sameeyo,
kaContribuu
badan asimillorar
ay ulasameeyaan
xukun apodictic si adkaysi leh, ama assertoric ah
traducci
dhibaato. Tusaale ahaan, ninkii waa dhiman markii qaar ka mid ah, sidaas darteed
qofka dhinto mar qaar ka mid ah; ama nin oo dhinta waligeed markii qaar ka mid ah,
sidaas darteed qofka dhiman karaan waqti kasta. Taa waxaa ka duwan, si kastaba ha
ahaatee, mid ka mid ah waa in aan ka imaan xukun ah hannaanka yar yahay mid ka
mid ah sare; ie xukunka assertoric of dhibaato ama apodictic assertoric ah; Halkan
xeerka Laatiin: Ab Esse posse ad consequentia ay taalo, a posso ad Esse aan taalo
consequentia .

Text original

Lix iyo toban Cutubka

Of the wareeggeedii sawirrada
Q. Waa maxay is tusay wareeggeedii (tirooyinka final, aan caadi ahayn, gunaanad
qalloocan). A. gunaanad Dhab ahaantii sida, kuwaas oo si dabiici ah in fikirka
heerka kaalmada ku haboon ama la eego, aan, si kastaba ha ahaatee, samayn runta
macquul ah gabagabo laftiisa xasuuqeen bedelay, waa. Sida caadiga ah ayaa la
filayaa, si kastaba ha ahaatee, xitaa qaabka caadiga ah final sida tiradaasi kama
dambays ah. - In la ogaadaa in, kadis ah, in tirooyinka final kooban yihiin aagaan oo
keliya dhismaha gunaanad categorical, tan iyo markii ay la kulantay isbedelka ugu.

A. In kuwaas oo siyaabo isbedelka la samayn karaa in waxay keeni kartaa

tirooyinka dhabta final? A. Ama aad ku daray oo keliya dhismaha, iyada oo aan la
beddelo wax booska of fikradaha ugu muhiimsan ee ku jira iyaga, ama aad kaliya
wareejiyay shuruudaha ugu weyn, oo aan jagada goobta si ay isu beddelaan, ama
qaadashada bax labada khayrna goobta ka hor inta shuruudaha ugu weyn. Nooca
barakaca hore waa (in ashuunkeedii) waa nambar final thetic; labaad waa tirooyinka
soo jeedan, saddexaad synthetic ka. Haddii kale waxaad sida caadiga ah is tusay
keliya foomka caadiga ah ee ka baxayn iyo saddex tirooyinka soo jeedan keena
barakaca kaliya oo ka mid ah fikradaha ugu muhiimsan, iyo inta kale ee Habeenka
ha.
Q. Sidee badan final tirooyinka waxaa jira, iyo sida ay u noqon kara cad iyo guud
ahaan wakiil? A. Haddii aan xisaabiyo qaabka wareeg sax ah la tirokoobyada,
waxaa jira sideedii 1) ee caadiga ah, 2) thetic ah, 3) . saddex jeedan, 4) saddex
dardaro nidaamka, fuuli in loo diyaar garoobo laga yaabaa, waa sida soo socota:
Xaggee M dhexdhexaad-dheer, P waa la saadaalin karo ama ludba, maado S ama
muddada cidhiidhi.
thetic caadiga jeedan sindeetig
Tirokoobyada qaab final tiradaasi
12345678
MP SM PM Xildhibaan PM SM MS MS
SM SP SM MS MS PM PM Xildhibaan
SP
Hoos u of kasta oo kale final ( reductio syllogismi figurati ) qaadataa meel ka mid ah
in, dhibic sabab mar waanin xukun kasta oo isaga fikradaha uu ka dib qaab final
sanadlaha ah. Taas waxaa la samayn karaa at the jeedan iyo synthetic oo keliya by
beddelaaya weedho ah, inkasta oo aan had iyo jeer saafi ah ama simpliciter , laakiin
inta badan xitaa per accidens ama via contrapositionem waa in la sameeyaa,waxa, si
kastaba ha ahaatee, ha noqon lahayn xeerar guud, maadaama ay inta badan xitaa
isagoo lagama maarmaan ah in macnaha xukunka ka diidaa macquulka ah. Xaaladaha
intooda badan, tani waxay keeni doontaa soo bandhigi karaa wareeggeedii inversion
tilmaamay Verschen ah.
Q. Maxay yihiin tusaalooyinka ka mid ah tirooyinka final? A. Si 1) tirada
caadiga ah final: All dadkuba organic dhiman; dadka oo dhan tihidiin organic, in
dadka oo dhan waa dhimanaya. At 2) ee jirka bedalay: All dadkuba tihidiin
organic, oo dhan u khuduuca organic waa dhimanaya, in dadka oo dhan waa
dhimanaya. Si 3) tirada ugu horeysay soo jeedan: No waaraya waa qabka ah
organic, dadka oo dhan tihidiin organic, sidaas darteed qofna ma yahay waaraya. Si
4) All dadkuba organic dhiman; ma DC 3) qof waa aadane ah, in dadka oo dhan waa
dhimanaya. At 5) No waaraya waa qabka ah organic,dabeecadda ma DC waa qof, si
aan ninna waa dhiman. Si 6) ka mid ah tirada ugu horeysay dardaro: All dadkuba
tihidiin organic, ma dhiman waa nooca ah organic, sidaas darteed qofna ma yahay
waaraya. Si 7) nooca DC No waa aadanaha; oo dhan u khuduuca organic waa
dhimanaya, in dadka oo dhan waa dhimanaya. At 8) nooca DC No waa aadanaha; ma

dhiman waa nooca ah organic, sidaas darteed qofna ma yahay waaraya. - Intaas oo
dhammu waxay tirokoobyada final of 2) in 8), inkasta oo ay leeyihiin ciidanka
gunaanad macquul ah; laakiin si aad u dalbato gabagabo ku habboon; kasta waa in
loo aaneeyey inay u 1).
3)

saldhig ma aha negative halkan, maxaa yeelay laba negations ku raaca.

Text original
Contribuu a millorar la traducci

Cutubka Todoba
Of the wareeggeedii kooban
F. Sida loo kala saaro wareeggeedii fudud iyo xarunta? A. A circuit fudud
( monosyllogismus ) waa mid ka mid ah in ay ka kooban tahay mid ka mid gabagabo
keliya; circuit ah farcan ama taxane circuit ( polysyllogismus, syllogistica taxane )
halkaas oo dhowr ah gabagabadii taagan sida sababaha iyo saamaynta leh kasta oo
kale; sidan oo kale in la soo gabagabeeyo ah, waxaa mar walba loo isticmaalaa sida a
set generic kuwa kale a. Tusaale ahaan, 1) Dadka oo dhammu waa dhimanaya, oo
dhan Yurub waa dadka, sidaas oo dhan Yurub waa dhimanaya. 2) Dhammaan Yurub
dhiman; oo dhan Jarmal yihiin Yurub, sidaas oo dhan Jarmal dhiman; 3) Dhamaan
Jarmal dhiman; Caius waa Jarmal ah, oo sidaas daraaddeed Caius waa dhimanaya.
Q. Waa maxay Vorschlu iyo Nachschlu? A. Vorschlu ( prosyllogismus ) had
iyo jeer waa mid gabagabo, oo lagu soo gunaanaday waxa lagu sameeyey weeyn ee
wareeg kale, oo markaas waa Nachschlu ( episyllogismus ). Sidaas darteed, tusaale
ahaan kor ku xusan 1) Vorschlu of 2) iyo 2) Nachschlu of 1); Intaas waxaa sii
dheer, 2) Vorschlu of 3) iyo 3) Nachschlu of 2). Vorschlu waa in dhammaan ka
kooban salka Nachschlusses.
Q. Waa maxay Saf xiritaanka horumarinta iyo regressive? A. A horumar ama
horumar (prosyllogistische) taxane Final ka mid tahay meesha aad kor ugu
Vorschlusse harana inay Nachschlusse ah; oo taxane circuit kor ku xusan waa
tusaale; a regressive ama retrograde (episyllogistische) taxane, si kastaba ha ahaatee,
waa mid ka mid meesha aad kor ka Nachschlusse ah, iyo in ay soo baxdo xidhitaanka
ah.Mid ka mid ah uu leeyahay oo kaliya in ay dib u celin taxane kor ku xusan, si ay
gunaanad ka dib markii amarka of 3), 2), 1) raaco, si aad u leeyihiin tusaale ka mid ah
taxane ah oo regressive.
Q. Waa maxay Epicherem? A. gabagabo halka mid ama labo goobta
ansaxnimada aasaasiga ah waxaa ku lifaaqan si kooban oo kaliya aan u wareegeen
meel gaarka ah samaynta. Tusaale ahaan, Yurub waa dhimanaya, maxaa yeelay,
dhammaan Yurub dhiman; Hadda oo dhan Jarmalka Yurub, sidaas oo dhan German
waa dhimanaya.
Q. Waa maxay gabagabo silsilad ama sorites? A. circuit A silsilad ( sorites,
concatenatus syllogismus, acervatus syllogismus ka mid ah) timaado marka dhowr

enthymematisch wareeggeedii soo gaabiyo ku xiran yihiin midba midka kale, in

dhac'a ay jiidda, iyo gabagabo caadi . tusaale ahaan, Caius waa Jarmal ah, yaa
Jarmal ah oo sidoo kale ah Yurub ah, waa kuwa Yurub ah, sidoo kale waa qofka
bini'aadamka ah, kuwaas waa qof sidoo kale waa qabka ah organic, kuwaas waa
qabka ah organic, waa dhimanaya, Sidaa darteed Caius waa dhimanaya. Tani waa
tusaale ka mid ah circuit silsilad caadiga ah ama caadi ah, kaas oo lagu matalayay
karo by nidaamka soo socda:
From A B run
-B-C
-C-D
-D-E
- E - F.

_____________________________

Sidaas oo run ah F. A

Halkan waxa aad ka tagaan kuwaas oo mawduuca soo gunaanaday (dhimanaya, A)

sida erey, oo ku xiran isku mid si tartiib tartiib ah verschiedne predicates (B, C, D, E,
F,) sida marka la eego hab by helitaanka a waxaa loola jeedaa kale ah, ilaa aad ka
hesho in predicates, kaas oo ay tahay in la lala sida Distoorka ah in maadooyinka
(Dad la Jarmal, a si F). Hase yeshe, si this of goobta si, si gabagabeeyo isla, natiijada
ka harsan yahay wareeg dambe ama goklenianischer silsilad, taas oo uu leeyahay
nidaamka soo socda:
Laga soo bilaabo E khuseysaa F
-D-E
-C-D
-B-C
- A - B _ ____________________________

Sidaas oo kalay yihiin F. A

Tusaale ahaan, dhan u khuduuca organic (E) waa dhimanaya (F),

Dhammaan dadka (D) tihidiin organic (E),
oo dhan Yurub (C) waa dad (D),
oo dhan Jarmal, (B) waa Yurub (C),
Caius ( a) waa Jarmal ah (B).
Sidaas Caius (a) Dad (F).
Ma waxaad tahay qof soo gunaanaday silsilad foomkan ah:
Haddii A waa, ka dibna B
-B---C
-C---D
-D---E
- E - - - F _____________________________
Hadda waa A, ay ka mid yihiin F (sida ay ponens hannaankeeda shaqo )

Text original

ama:

Hadda F sidaas oo kale ma A (ka dib waa tollens hannaankeeda

shaqo ). Natiijadu waxay tahay dhamaadka khiyaali ah silsilad oo dhanba. Tani waxa
Contribuu a millorar la traducci

ay keentey in jidka isagoo sheegay in aan waxba laga badalin qaab muhiim ah oo
wareeggeedii silsiladda, haddii aad siiso xubno dheeraad ah ama ka yar halkan ee
dhismeyaasha yihiin.
Cutubka Siddeed iyo toban
Dhicinta iyo tukan
Q. Muxuu yahay farqiga u dhexeeya waxa ay taasi falsity ee gunaanad? A. First
of dhan, duwo waa qalab iyo falsity rasmi ah gunaanad. Midkii kowaad wuxuu la
xiriiraa walaxda, qaabka final oo dhanba.Haddii aan ka horjoogsanaya lahaa, tusaale
ahaan: Dhammaan xoolaha waa macquul, eyga waa xayawaan, si eey waa
macquul, sidaas gabagabo ah alaabtii lahaa qaldan, maxaa yeelay, waxa la sheegay in
weyn, iyo xidhitaanka dhaqdhaqaaqa, ayaan loo qaadan Karin meel ay xaqiiqadu
tahay, rasmiga ah, si kastaba ha ahaatee soo gunaanaday noqon lahayd run iyo
sax, sababtoo ah waxaa jira oo dhan arkay xeerarka horay u sheegay in ka mid ah ka
baxayn. Fikradu waaweyn waa universal, hoosaad ka raaca, gabagabo ku xiran tahay
in ay tayo by weeyn ugu weyn iyo in ay tiro in ay taallo, oo Waxaa jira fikrado weyn
ee dhexdeeda saddex kaliya, Kuwaas oo ay meel ku habboon, In eray: Waa
nidaamsan, dhamaystiran, gabagabo categorical ay qaab oo aan ugu yaraan waa in la
ganaax. Waxaan qalcado duwan si: Dhammaan xoolaha waa aan macquul
ahayn, Man ma yahay neef, Sidaas daraaddeed, nin ma aha macquul ahayn, gabagabo
tani waxay noqon lahayd wax run ah; laakiin si rasmi ah u qaldan. Waxaa si kastaba
ha ahaatee ka dhici doona xaqiiqda, in uu xayawaanka waa aan macquul ahayn, sidoo
kale, nin aan waa xayawaan, iyo in aanay macquul ahayn, Sidaa darteed waxa content
ee dhaqdhaqaaqa shaqsi, waxaa weeyaan, in arrin of gabagabo waa uu ka walaacsan,
waxaa jira diidmo lahayn; Si kastaba ha ahaatee, qaabka Bannaanka waa ilaa hadda
qaldan markii hoosaad waa in negative ah, iyo dhaqdhaqaaq ee la soo dhaafay aan la
faray in ay tayo by weeyn ugu weyn. - Waxaa la fahmi karaa si fudud in ay jiraan
waxaa laga yaabaa in gobollada ay labada nooc oo been ka mideysan yihiin.
Q. Muxuu yahay farqiga u dhexeeya waxa ay taasi xamarku ama paralogism iyo
reer xamarku ama sophism ( Captio, fallacia, cavillatio )? A. hore ayaa waxa lagu
soo gunaanaday ah taas oo ah, isag, foomamka si qaldan, soo gunaanaday dambe ah
taas
oo aha millorar
in dadka
kale khiyaanayn, ilaa set been ah. The noocyo kala duwan oo ka
Contribuu
la traducci
mid ah gunaanad khalad ka heshay hore verschiedne, hadda magacyada yar ku
badan.

Text original

habka macquul ka daahirane

QAYBTA XIX
From sayniska, nidaamka iyo habka
Q. Waa maxay sayniska? A. Science waa noocyo kala duwan oo cadaymo
muujinaya in ka dib markii a mabda'a aasaasiga ah qaarkood (mabda'a hore) waxaa
hagaajiya, oo anna saas wakiil wadajir ah la xirrira mdi oo dhan; ama: Tan iyo markii
ay si noocaas ah ma ah karin mooyee dhaqmayo adag ee macquulka ah ama fahamka
xeerarka. Science waa noocyo kala duwan oo cadaymo muujinaya in ay kor u ah, sida

ay xeerarka macquulka ku xiran oo dhan. waa in Mid ka mid ah la kala saaro walax
this iyo foomka si sayniska kasta. mukhaadaraadka ayaa si hufan waa badnaanta ee
gegebnen aqoonta sayniska in alla inta weli waa cayriin, kala daadsan, aan shaqo ku
lahayn, wadar ahaan labada lug ah waxaa la yiraahdaa, foomka, si kastaba ha ahaatee,
waa macnaha midnimada joogto ah mdi kaas oo natiijada waxyaalahan waxaa loo
keenay.
Q. Waa maxay habka? A. System at dhan macnaheedu nooc kasta oo badnaanta
ah ee qaybo ka oon ku helay, in uu amar ku bixiyay in ay mabda 'gaar ah. Foomka
waxaa of science waa sidaas oo nidaamsan, iyo sidoo kale waxaad wici kartaa
sayniska laftiisa nidaamsan aqoon oo dhan. Inta badan sidoo kale loo yaqaan malaha
sayniska laftiisa (ie, macno ah oo wadajir u noqonaya) nidaamka, iyo magaca iska
toona walxaha kale on kaas oo ay leeyihiin qaab nidaamsan. - Wadar ahaan An
aqoonta sayniska waxay noqon kartaa oo kaliya, waxaa la soo geliyey qaab
nidaamsan. - Saar ogayn qof xeerarka fikirka guud ahaan, iyo gaar ahaan in la
ixtiraamo fikradaha, xukummadii iyo gabagabadii; uu garan doono wax u macquulka
ah. Ka soo qaad oo dhan ka dib, ayaa laga yaabaa waa qof qoray oo ku saabsan
mukhaadaraadka this buug; laakiin si ay u dhan isku darsan; by laga yaabaa in fikirka
dhigay in marka la eego fikradaha; markaas ka dibna ugu dhakhsaha badan ula
macaamilooteen sharciyada guud oo fikirka ah, mar ah erayada, iyo in u dhexeeya oo
aan si kasta oo final ah, ugu dhakhsaha badan ee xukummadii, wuxuu keenay lahaa
wadar ahaan labada lug ah aqoonta kitaabkan; laakiin ma sayniska ah.hadda
Shallaytadaydee laakiin mid kale, oo wuxuu ku amray ogaaday inay sidaas oo keliya
by sharciyada oo fikirka ah in waxa guud; markaas gorgortan la galay nooc kasta oo
gaar ah u fakirayaan; waa in waxa uu ahaa mid ka mid ah fikradaha, xukummadii iyo
gunaanad, mid kasta oo wada oo halkan sidoo kale si wanaagsan abhandelte; sidaas
cutubkan isu gelin kara in aqoonta ee uu ka siiyo iyada qaab nidaamsan, iyaga
sayniska sameeyey.
Q. Maxaad u wac habka by kaas oo ah mass xaqiijinta cayriin ama wadar ah loo
siin lahaa qaab nidaamsan? A. habka; sida kuwaas oo habka loola jeedaa nooc
kasta oo joogto ah nidaamka.
Q. Waa maxay noocyada kala duwan ee dariiqada waxaa, sida laga soo xigtay
natiijooyinkii oo lala kartaa in cilmi ah oo dhan kala duwan? A. gorfaynta The (iyo
xallinta, Been, heuristic, retrograde, regressive loo yeedhay;) iyo dardaro (curinta,
sayniska, scientifische, hore u sii wadeen, horusocod ).
Q. In jidka aan sii wado in habka gorfaynta? A. Waxaa ay ku bilaabataa laga tiro
ka mid ah xaqiiqooyinka shaqsi oo caan ah. Kadib markii la arkay sidoo kale, iyaga
barbar kasta oo kale, idinkoo sugaya on the iyaga isku, iyo sidaas helaa iyada oo loo
marayo isku duwidda oo ka mid ah xaqiiqooyinka guud isla. Dhowr runta universal
sida waxaa mar kale la barbar dhigo, weli raadinaya inay soo dhaamiso
xaqiiqooyinka guud iyaga ka, iyo guuro sidaas oo kale ku sii, ilaa aad ugu dambeyntii
timaadid xaqiiqooyinka guud sida, kuwaas oo la hoos yimaadaan dhammaan wadar
joogo natiijada qaarkood. Oo sidaas waa inaad la habka gorfaynta gaar ah in ay guud
ahaan ka gudbayn, iyo sida gaar ah had iyo jeer waxa loo arki karaa sababaha guud,

hal dhibcood ee shuruud ama aasaas u ah shuruudaha iyo sababaha.

F. Sida loo billaabayo in habka dardaro, iyo sidee isku mid ah u gorfaynta? A. In
habka dardaro kugu dhuftay kaliya hab ka soo horjeeda ee analytic ah. Tani kaliya
baaritaan on mabaadi'da ama mabaadii'da guud iyo hore ee sayniska ee gaar
ah, habka dardaro ayaa dhanka kale kicisaa of mabaadi'da, iyo ayaaba gaarka ah
waxaa ka. Waxaa dhigaya mid xaqiiqo guud ka hor, ama ka dhigaysa isticmaalka, ka
helay by habka gorfaynta, oo iyaga meelaha ay codsiga in kiisas gaar ah u matalaan.
Ma kuwanaa xaalado gaar ah weli runta guud, waxa ay mar kale muujinaysaa wax
gaar ah waxa ay tahay natiijooyinka ilaa ayaa ugu dambeyntii u jideeyey, mass
xaqiijinta dhan mabaadiida ugu sareeya. - Habka gorfaynta ayaa hindisaha u yeedhay,
maxaa yeelay, maanka aadanaha waxaa had iyo jeer iyada ka soo raacay uga qodaan
ee xaqiiqooyinka guud; gacanta dardaro ayaa sidoo kale lagu qoray magaca
cilmiyaysan ama scientifischen maxaa yeelay, ka dib markii si buuxda loo fittest
wakiil kartaa adiga iyo zusammenhngendsten caqiido, kaliya waa inaan la ilaawin in
ay inta badan, soo gaaray mabaadii'da oo aynu bilaabi doonaa sida matalaad ah
synthetic falanqeey kaliya hal. - Buug-yarahan waa, in alla intii u ogolaanaya dharka
ee waxa ay ka kooban qoreen by habka isku dardaro. Waxaa la siiyaa oo keliya in
sharciyada guud oo fikirka ah, ka dibna lagu muujiyey codsigooda gaar ah fikradaha,
xukummadii iyo gabagabadii; lagu soo diray ka hor si gaar ah, iyo xataa in kuwan
qaybaha shaqsi had iyo jeer ka badan guud. Haddii aan iska hab si aan u leeyihiin oo
kaliya marka la eego hal marka la barbar dhigo jari ka sharciyada oo fikirka ah
shuruudaha laga helay guud ahaan oo kaliya sidoo by la barbardhigo sharciyada
xukunka iyo gabagabo noocyada shaqsi Waayo, xukummadaadu iyo gunaanad guud
ahaan, ayaa ka soo kabsaday lahaa by barbar sharciyada oo fikirka ah in la eego,
xukummadii iyo gunaanad, sharciyada oo fikirka ah in hab guud, iyo hadda ay wakiil
ka qarisay kaliya sida mabaadi'da, sidaas darteed waxaan analytic lahaa geedi
socodka. - In si adag muxaadarooyin sayniska had iyo jeer isticmaalaa habka dardaro
maxaa yeelay waxa ay inta badan si cad u barayaa arki mid kasta oo kale in ay ku
tiirsanaanta is macnaha guud ee natiijooyinka, muxaadarooyin baridda iyo in buugta
laakiin mid doonaa inta badan uu helayo codsatay habka gorfaynta, halkaas oo waa u
fiican in ay meel, sababta oo ah waxa jira layliyo maanka, doondoonaan runta xitaa
guud. - Mid ka mid ah xeerarka ugu muhiimsan ee habka dardaro maqlay in nooc aan
macquul ahayn qaatay hoos u dhigaan sida mabaadi'da wayn runta ah oo oo ka mid
ah ma laha aaminsan buuxa; iyo in markaas sayniska oo dhan raac midig (la joogta
ah) lean ka mabaadi'da mar la aasaasay. Haddii mid ka mid ah waa si aan awoodi
karin, sidaas awgeed waa calaamad u tahay in mabaadi'da haddii aan qalad, laakiin
dhul gariir istaagaan, iyo baaritaan dheeraad ah si taxaddar leh u baahan ka hor mid
ka sii socda qaab dhismeedka dardaro ee sayniska.
Q. Waa maxay inta badan loo baahan yahay soo bandhigidda Nidaamsanaan
sayniska ah? A. The content, baaxadda iyo macnaha guud ee la siiyay lagu ogaaday
inay Waa in aad ka war taaghayn, marka hore la sameeyo iyada oo la arkay ay, kii
labaadna wuxuu ahaa natiijada kala qaybsanaanta, saddexaad caddayntu.
Cutubka labaatan

Of caddayntu uga yimid

Q. Maxaa looga jeedaa dhawaaqo ( declaratio ) ee muddo? A. set A, ama iskudar ah kala duwan, kuna waari dhexdeeda sifooyinka of fikradda la siiyo hab in
sidaas lagu kala sooci karaa dadka kale.Mawduuca ku saabsan oo sifooyinka yihiin in
la si hufan ku qeexan, waxaa loola jeedaa Explained ( declaratum ); oo la saadaalin
karo ka, waxa aad sida muujinaysaa uu feature-sharaxaadda ( membrum declarans
SC. ).
Q. Maxaad sameyneysaa for farqiga u dhexeeya sharaxaad, sharaxaad iyo qeexid,
dhammaan noocyada kala duwan ee war verschiednen? A. Sharaxaada
( explicatio ) waxaa lagu magacaabaa go'an, taas oo ka mid yara kaliya sharaxay sida
waxa ku filan si ay u roon tahay qaar ka mid ah; Description ( descriptio ) marka la
tilmaamayo sifooyinka badan ee muddo si uu u kala saaro istareexsan la mid ah
dadka kale, Qeexid ( definitio ) laakiin haddii aad kaliya ee ka gala laba qaababka
ugu muhiimsan ee ka mid ah, jinsiga (ku panulirus ) taasoo muujinaysa hoos taas oo
ay ku dhawaaqday inay iska leh, halka ka kalena , ( nota specialis s. Farqiga gaar
ah ) oon ku tilmaamaysa in dhawaaqay by noocyada kale oo isku jinsi ah waa ka
duwan yahay.
Q. ? Maxay yihiin tusaalooyinka of this A. Ka soo qaad waxaan la hadlay sida
soo socota ee falsafada, falsafada The brightens maskaxaheena, caadaysteen isaga,
ma aha oo keliya in ay ka baxsan waxyaalihii inuu sii joogo taagan, laakiin siday u
kala qabka hoose, si ay u baaraan sababaha ay; fulyo isaga nachzusuchen Guud meel
kasta oo gaar ah, iyo in ay ku dadaalaan ma aha oo kaliya in la helay isaga oo sidoo
kale in falalkiisa meel kasta oo unug buuxa, iwm, sidaas darteed waxaan jeclaan
lahaa sharaxaad falsafada dheer ee la xiriirta cawaaqibka Raxmaan in waxbarashada
ay ku muujinayaa noo siiyey maanka,. - Waxaan Raadinayo si ay u bixiyaan
Faahfaahin buuxda oo ku falsafadda, sidaas darteed waxaan jeclaan lahaa oo dhan
sifooyinka qofka aad u hesho xataa waxaad cayimi; Si kastaba ha ahaatee maadaama
ay tani ka duwan by wakiil buuxa ee falsafada dhici kartaa xataa sida aan u bartayba
waa isku mid sida in aan tixraac sayniska xilli maxaa yeelay, halkan soo beegantay
description la soo bandhig wax laftiisa; isaga jirsado ku qaadeen dhowr jeer ka badan
oo ku saabsan walxaha dabiiciga ah. Haddii aan rabay in lagu qeexo geed tusaale
ahaan, waxaan sheeg lahaa qaababka wixii ay caleemaha, stem, xidid, iwm gaarka
ah. Si loo siiyo qeexidda dhabta ah ee falsafada, waxaan dhihi lahaa aad sayniska ah
oo daawaynaya sababo la soo dhaafay iyo ujeedooyin aqoonta aadanaha iyo
dhaqdhaqaaqa.Halkan waa panulirus, sayniska, ku kala duwan yihiin gaar ah , ama
farqiga u gaar ah, laakiin, ma dhex ka walxaha kale, taas oo saynis dheer
sida panulirus iska leh, waa ka duwan yahay. feature The in ay shaqo leh sababo la
soo dhaafay, iwm, maxaa yeelay, feature tani waa ma sayniska kale. Sidaas
daraaddeed wuu diiday qeexida: xorriyadda waa awood ah ee aayo-ka, awooda
ah panulirus ; dabeecad u ah ee aayo-ka, laakiin in la siiyo xoriyadda hantida kale
waa ka duwan yahay, waxay ku kala duwan yihiin oo gaar ah. - Notes Weli si loo
horumariyo fikrad badan oo isugu shabahay, noqon a dood ama dood (expositio ).
Q. Maxaa looga jeedaa statements analytic oo dardaro?

A. statements sindeetig

la sameeyey, si kastaba ha ahaatee, shuruudaha gorfaynta siiyey. marka la eego-Under

sameeyey macnaheedu kuwa la soo sameeyay oo kaliya ka kooban of sifooyinka
qaarkood naftooda, kale kulul u siiyey. Haddii aan sida muuqaalada, line iyo
Gleichweitabstehen zusammenvereinige dhan dhibcood ka barta gaar ah, sidaas
darteed waxaan doonayaa inaan by samaynta fikradda ah wareegga; ka dibna markii
aan sheegi degmada sida line a, kordhin dhibcood oo dhan meelsha hal dhibic,
waxaan siin doonaa dhanba dardaro ah (by Halabuurka keentay) sharaxaad. Waxaan
qaadan laakiin sida la eego sida ilaahnimadiisa iyo xoriyada ama naf, sida kuwa la
eego waxaa la ii la gabi ahaanba la siiyey, oo waan, haddii aanay dhamaan fudud
marka la eego in aan la at dhan lagu sharaxay, oo kaliya falanqeey macnayn karaa by
I baabbi'isaa muuqaalada verschiednen ay (falanqeeyay).
Q. Waa maxay magaca caddayn, caddayntu hantida iyo caddayn asal ahaan?
A. sharaxaad magaca ama sharaxaad erayga ( Verbalis d. Nominalis s. ) Waa macnaha
eray by shuruudaha kale isku inaan u markhaati furo oo aan wax ku saabsan nooca
fikradda laftiisa og. Waxaad zweckt ka kaliya si looga hortago wareer ah ee ra'yi
dhiibashada, ma fikradda laftiisa. Oo saasay wada noqon lahaa lagu dhawaaqo
magaca ah, marka waxaan ku idhi, Waa maxay aragti dareen kaas oo aan ka helno
hab indhaha ka. Iyada oo lagu dhawaaqo, waxaan u noqday caqli ku saabsan wax
kasta ee waxa dhab ahaan ku salaysan yahay dabiiciga ah ee aragtida, laakiin hadda,
waxaynu og nahay, oo aynu u leeyihiin in ay la xiriiraan aragtida dheer. - Hantida A
ama sharaxaad dhab ah ( . Realis d ) waa meesha ay ka mid muujinaysaa sifooyinka
ugu muhiimsan ee fikirka laftiisa, aan erayga erayada, laakiin fikradda waa ka
shuruudaha kala duwan. wax noocan oo kale ah sida sharaxaad ka mid ah falsafada
sare ku xusan. - Asal ahaan ka soo jeedo ama lagu dhawaaqo ama sharaxaad hidde ( .
D Genetica ) waa mid ka mid kaas oo ku qeexan yihiin hab ka soo jeedo ee wax; sida
waa sida soo socota: Wareegga waa tirada a kaas oo la abuuray marka line a waxaa
ku lifaaqan mid dhamaadka, waxaa loo soo jeestay at kale ilaa uu yimaado dib in ay
booska hore. - Waa in la ogaadaa in xisaabta sharaxaad hidde dhab ah, oo dhab ah
waxaa loo yaqaan magacaaban.
Q. Waa maxay sharaxaad iyo Intaa waxaa dheer sharaxaad ugu weyn?
A . sharaxaad Main ( Primaria d. ) waa in lagu dhawaaqo oo dhinaca muuqaalada
degdeg ah ( Secundaria d. ), si kastaba ha ahaatee, taasoo muujinaysa sifooyinka aan
tooska ahayn ee fikradda ah. Mid ka mid ah wadi kara sharaxaad dheer ilaa hal
Gaaray qaababka fudud; Sidaas, fikirka ah oo horumarsan iyo aad u badan.
Q. Waa maxay shuruudaha aan la dhabta ah sharxi karaa? A. garaaddaranu,
maxaa yeelay, waxaad cayimi kartaa kuwan wax sifooyinka. Sidaas daraaddeed ninna
siin doonaa kala duwan ah, sida description eray fikradda ah qof; oo wuxuu ku yidhi
ku saabsan, waxa uu ahaa sida ugu badan ee ka jira; sida yar u muuqataa in ay suurto
gal sharaxaad dhabta ah ee nolosha. sharaxdo oo keliya noqon kartaa marka la eego
fudud, in xiriir gaar ah sheeg sifooyinka iyaga ka mid ah.
Q. ? Maxaa qayb ka mid ah qeexidda wanaagsan oo muddo A. Waa in aad 1)
macquul ah ( adaequata ), ie mana aad u fog ( latior SC definito suo. ), Mana
cidhiidhi ( angustior ); 2) qiyaasay (PRAECISA ); 3) isku mid ma aha ( idem per

idem declarans ); si gaaban oo fudud ee suurtogalka ah, oo aan qarin sawiro ah.
Q. ? Maxay waa mid aad u ballaaran iyo aad u cidhiidhi ah qeexid A. A qeexid
aad u ballaadhan yahay mid ka mid ah oo qaababka aad u yar ayaa lagu wadaa; Sidaa
darteed isla on waxyaabo kale oo badan ku haboon kartaa on qeexaya ah, oo sidaas
daraaddeed waa inaad si fiican u kala saari karaa kuwa isaga. qeexid aad u ballaadhan
noocan oo kale noqon lahayd tusaale ahaan: Man waa qabka ah organic, maxaa
yeelay, ka dib markii iyada oo sidoo kale ay ahaayeen daayeer iyo berriga si
dadka. Too cidhiidhi qeexid, si kastaba ha ahaatee, waa meesha muuqaalada aad u
badan ayaa ku dhow; Sidaa darteed dhab ahaantii iska by shuruudaha la qeexo qaybo
dheeraad ah oo ka mid ah ay ka maqnaadaan, laga saaray, si fudud sababtoo ah ma u
hantidaan caan ku xusan dulmiyo. Sidaas soo socda uu noqon doono mid aad u
cidhiidhi ah qeexid: Waa nin hibada leh sabab jirnaa ka sarraysa leh maqaarka
cad. Halkan bayaan maqaarka sifo cad noqon lahaa aad u badan, ugu yaraan
doonayaan ee Negro badan oo la diiday. - Qeexidda A ka mid dareen aad u fog, in
kale oo laga yaabaa in aad u dhagan, sida soo socota: Man waa hay'ad organic leh
maqaarka cad.
Q. waa maxay in qeexidda ah waa la qiyaasi? A. Waa in aad random iyo dheefay
laakiin lagama maarmaan ah oo kaliya oo asalka ah halka ay suurto gal ka mid ah
sifooyinka xoojin cod weyn ma. Sidaas xadgudbay doono qaanuunkan, haddii, sida
Faylasuuf duug ah, dadka lagu qeexaa sida xayawaanka labada lugood oo aan
baalal. Waayo, feature ugu horeysay oo ka mid ah labada lugood waa aan qiimo
lahayn oo ku saabsan dadka haddii kale lahaa kubad kasta oo qaada askartii on
ujeedada, isaga dhaqmaan aadanaha; ka dibna waxay sidoo kale feature diidmo ah la
soo daro. - Sifooyinka xun yihiin sidaas daraaddeed ma jecel yihiin in ay qaataan
qeexid ku saabsan sababta oo ah waxa aan waxba la gelin karaa in nuxurka wax
lahaayeen oo la mid ah in ereyga, si kastaba ha ahaatee, mararka qaarkood aad ma ay
awood ugu kala aragtiyo aad la xiriira gebi ahaanba laga fogaadaa. - Feature A
dheefay waxaan kuugu dari lahaa in qeexidda kor ku goobada, haddii aan sheegay in
uu ahaa shakhsi ku wareegsan. Waayo, inay tahay inuu ku wareegsan, soo socota ka
xaqiiqda ah in dhibcood dhan meelsha saadaalineysa ka barta gaar ah.
Q. Maxaa looga jeedaa qeexidda ah isku? A. Waxaan ugu baaqaynaa war loop
noocan oo kale ah ( orbis s. Circulus in definiendo ). Waxay qaadataa meel marka
laftiisa sheegay, waxaa la soo noqnoqda ee ugu weyn ama qoraal ah oo taageeraya oo
sidaas daraaddeed mid doonayo inuu keeno iyada oo la doonayo in loo laftiisa
sheegay oo kaliya, bayaanka noqotay. Noocan oo kale ah, tusaale ahaan uu
doonaynin, goobada waa tiradaasi wareeg ah. Life waa in hawshu noole khalqiga
organic. Waxaa si fudud u arkay in fikradda ah ma ku guuleysan karaan in la
caddeeyo ugu yaraan iyo distinctness by qeexidda sida; laakiin inta badan dhici layli
ah in fashilka u leh adeegsiga la mid ah.
Q. Waa maxay sababta aan ugu qeexidda tibaaxaha sawiro ah waxaa loogu talo
galay? A. Maxaa yeelay, waad qiyaasi kartaa kala duwan sida a, iyo sidaas fikradda
si fiican ma loo qeexay iyo Sharaf Jidkuu. Tusaalooyinka sharaxyo kale waa:
Friendship
waa labond
ah oo naftaada; Dhalinyarada waa guga nolosha. Sida lala
Contribuu a millorar
traducci

Text original

barbardhigo gabay loo arkaa, sida ku xukuntay iyada halkii ka heli kartaa, kaliya ma
aha sida sharaxaad in ay yihiin si ay u horumariyaan nuxurka fikradda ah. In
shuqullada adag sayniska mid waa sidaas daraaddeed iyadii ku jira.
Cutubka labaatan
Of kala qaybsanaan ah
Q. Waa maxay soocidda ah? A. Qoondaynta ( divisio ) waa calaamad muujinaysa
kala duwanaanta in waxaa ka mid ah baaxadda dheer sida ugu dhakhsaha badan loo
sameeyo hab u fikradaha soo horjeeda (diidani ama lid) lagu edbiyey u muujisay kala
kasta oo kale oo , Sidaas kala diri karaa markii qaybintii ereyga sare ee hoose ku
qoran waxaa ka hoosaysay, panulirus si ay noocyada dhinaca kale, muddada la giirte
in sharaxaad ee muuqaalada ku jira dhexdeeda. Fikradda sare, kaas oo u qaybsan
yahay, loo yaqaan oo dhan oo nidar ( divisum totum ); shuruudaha hoose, taas oo sare
u qaybsan yahay, eeka tirsan horyaalka heerka ( dividentia membra ); iyo dabeecad u
ah oo aad waa fasal, kala soocidda aasaasiga ah ( fundamentum divisionis ). Sidaas
darteed, in Linnischen nidaamka dhirta geedka divisum totum ; genera qofka dhirta
iyo noocyada dividentia membra ; tirada iyo booska of stamens ah, ka dib markii
horyaalka loo sameeyaa, ugu divisionis fundamentum .
Q. Maxaa looga jeedaa erayga kala qaybsameen, qeybinta hantida, midnimo la'aan,
shirkii? A. Word soocidda ama kala soocin ( divisio verborum s distinctio. ) Ma
calaamad u tahay oo ka mid ah macnayaasha kala duwan oo xataa eray
keliya, gudbinayaa baaxadda ah ee ra'yi dhiibashada gaar ah, laakiin qaaddeen sifo ah
oon fikradda; Haddaba sidaas daraaddeed iska leh halkii naxwaha ee macquulka
ah. wax noocan oo kale ah: Cat ka dhigan a kiishad maqaar dheer ama qaar ka mid ah
ka ilaashadaan ama cudur of Institute Steel ah. kala qeybinta hantida, si kastaba ha
ahaatee, waa kala runtii macquul ah qaadataa meel muddada ah genera iyo
noocyada. Tusaale ahaan, xayawaanka feline ah ( divisum membrum ) waa libaaxa,
shabeelka ah, bisad, iwm ( dividentia membra ). - Daatay ama midnimo ( Partitio )
ma aha falanqaynta baaxadda dheer ama calaamad muujinaysa kala ah in taas dheer
waxaa laga heli karaa sida feature a; Haddaba horyaalka dhabta ah ( divisio ) in la
kala saaro; halkii, waa kaliya si ay u muujiyaan qaybaha oo dhan ka kooban ( totius
compositi ); tusaale ahaan: cat waa out of maskaxda, jirka, cagaha, iyo badhidii, iwm
qeybinta ama xijaab of line a oo fikirka ah ayaa sidoo kale heshiis (dispositio loo
yeedhay;). Tusaale ahaan, khuseeya ka mid ah bisadaha u helaan dabeecada soo
socda in ka mid ah. First of sifooyinka jirka, marka labaadna, nolosha oo dhan,
markii saddexaadna qaar, oo ka mid ah faa'iidooyinka iyo dhibaato ay keeni, waxay
ahaayeen kuwo ku hadla
F. Sida loo kala saaro oo ka eegaya tirada xubnaha qoqobkii? A. In laba-tier
( dichotomae ) iyo multi-unit ( polytomae ), oo ugu dambaysta waxaa laga yaabaa in
si geesoodka, afar xubnood. Qalin jabinta xubnaha qeybinta kasow waa boglaynta
lagama maarmaan, iyadoo ka gees ah waxa laga yaabaa inay polytomisch. Tusaale
ahaan, kala soocidda soo socda ee dadka: Dadka u cad yihiin ama aan cad, ma uu
doonaynin badan laba xubnood; Dhinaca kale, dadka waa cadaan, madow, brown,

polytomisch lahaa.
Q. Waa maxay kala qaybsanaanta sare iyo hoosaadyada? A. Waxaa intaas dheer
in qaybaha ( codivisiones s. Divisiones coordinatae dhacaan) haddii mid qaybiyaa
muddo sababo kala duwan kala soocidda. Tusaale ahaan, dadka, sida uu sheegay
midabka qaybsan caddaan, madow, iwm, ka dibna sida ay ciidamada fahamkooda in
xariif ah, funny, doqon, iwm, noqon lahaa qalin jabinta kooxda. - (Hoosaadyadda .
Subdivisiones s divisiones subordinatae ) waa kuwa dhacdaa marka xubin xijaab
waxaa mar kale kala qaybsan. Tusaale ahaan haddii aad caayaan ee kala qaybsan
herbivorous, carnivorous, iwm, si aad dib-u-dhigi kara mid ah hoosaadyada xoolaha
herbivorous by iyaga gelinayn in einhufige iyo mehrhufige iwm saamiyada.
Hoosaadyada Kuwani laakiin waxaad sii wadi kartaa oo kaliya ilaa shakhsiyaad,
kuwaas oo ka dibna qoqobkii kaliya oggolaadaan. - Liiska oo dhan ay suurtagal tahay
in la ixtiraamo muddo kasta oo laba iyo hoose qaybahoodii waxaa loo yaqaan
nidaamka ka mid ah fikradaha ama guddiga macquulka ah.
Q. Waa maxay xeerarka qaybinaya? A. 1) Fikradda nidar waa in gebi ahaanba
daalan xubnaha horyaalka, waxa ay leedahay xubin qeybinta lahayn, waxa run
ahaantii ku jira dheeraad ah ee fikirka ah, saaray, oo xataa isku wax ka mid ah, marka
laga reebo ilaa xadka fikradda waa in la jiideen xubin ka kala qaybsameen. 2)
xubnood qoqobkii waa in midba midka kale saaro; in uu yahay, waa in aan macquul
aheyn in ay qayb ka mid ah horyaalka heerka addinka ka yar xubin kale oo Risaalo ka
gelin; halka tusaale ahaan horyaalka ee caleemaha la la'yahay wareega, kiish, oo
serrated, maxaa yeelay, halkaasaa lagu elongated karo oo ka mid ah oo caleemo
baxbaxsan roundish; Sidaa darteed mid aan ogaan lahaa hoostiisa qeybinta element
ka mid tahay in ay sameeyaan wargeys oo kale in labada serrated lahaa sidii kiish
ah. Sharcigan lagu ogaan karaa oo kaliya uu abuurayaa soo horjeeda haddii
contradictorily ama contrarily xubnaha horyaalka. 3) kala qeybinta waa in si joogto
ah u guuraan; hoosaadyada waa in aan la qaso sare iyo boodboodeen macnaheedu
qeybinta. Waxaan u qaybsan xoolaha galay nuujiya, shimbiraha, kalluunka,
lafdhabarka iyo xoolaha cad-ubax, sidaas darteed waxaan halkan karin in qof
horyaalka heerka sare ah, xayawaanka cad-ubax daboolay iwm on heer la hoose
Sugtier, shimbir, maxaa yeelay waxa ay ahayd in ay qaataan meel hoos jooge si: The
Xayawaanka kala qaybsan yihiin rotbltige iyo caddaan-ubax, cas dilaa ah in
caayaan, shimbiraha, kalluunka iyo lafdhabarka, weibltigen ee cayayaanka,
crustaceans, basaliga ah iyo dirxi 4) . boodi A ee soocidda aan samayn lahaa haddii
aan lahaa xayawaanka cas dilaa ah kala qaybiyey si siman si fardo, dibi, kalluun,
masaska, sababtoo ah sidan xubnaha horyaalka heerka dhexe, sida mammalian,
shimbir, kalluun, amphibian ayaa u boodboodeen. 4) Waa roona, la xiriira sababo kala
soocidda ganacsiga waxaa loo doortay in uu saameyn ku dabiiciga ah ee
einzuteilenden wax. Yaa lahaa, tusaale ahaan, dadka ugu daawashada a taariikhda
dabiiciga ah oo dhanba by dharka ay xirtaan, kala qaybsan!
4)

Si kastaba ha ahaatee, waxaa kale oo jira casiirka midabo kala duwan ee xoolaha qaar ka mid ah fasalka this.

QAYBTA XXII

From cadaymaha
Q. Waa maxay Xujo ( argumentatio, probatio )? A. The (oo macnaheedu yahay
wareeggeedii dhacaya) derivative runta ah oo garaadka ka kale sida runta ah
presupposed, ama sharaxaad ka mid ah sababta oo ah lagama maarmaan u ah
wax. Xukummada ka caddaynta waxaa soo shireen, ka dhigi ay wax ( materia ),
nooca ay ku xirid, laakiin ay qaab ( dejinayo ) of; qayb ka mid ah waa gudaha ah, ilaa
hadda sida ay u socoto in hab khaas ah oo caddeyn laftiisa, qayb dibadda ah,
Skokkelund waxaa go'aaminaya qowlka ee caddeynta by qaybood. dood
The ( fundamentum argumentationis s. Probationis ) waa xukunka in, kaas oo, kaliya
aqoon ah in la soo Guuriyay ahayn sida shuruud ee runta ah iyo ka wakiil yahay in
erayada, a mabda'a ( principium ). Tani waa mid sareeya ah, ee la soo dhaafay,
waadaxa ah, haddii laga dheefay karaa waxba, sidaas si dhab ah waxaa isla markiiba
qaatay, ama qof qaraabo ah, haddii uu dhab ka dhigeysa in mabaadi'da xitaa sare
waxaa soo minguuriyey, laakiin laakiin kiis gaar ah, oo aan isagoo laftiisa kaliya
cadeeyay sida xaalad run. Qiimaha probative of Dareemayaasha ama nafta caddeynta
( nervus s. Probationis VIS argumentationis s. ) ka kooban yahay in content ugu
weyn ee xukunka ama weedho ka kaas oo la hubo in la tijaabiyo.
F. Sida loo kala caddeyn buuxa iyo waayo-aragnimo u caddeeyaan? A. A
caddeyn buuxa ama caddayn ahmiyadda ( arg Rationalis. ) Waa sida halka aan lean
wax ka hababka loo aqoonsaday by our kulliyadood fahamka mabaadi'da sida loogu
baahdo. caddayn waayo-aragnimo ah ee caddeyn taaban karo ama caddayn posteriori
ah , si kastaba ha ahaatee, waa halka ay qaar ka mid ah fikradaha dareenka
(xaqiiqooyinka oo waayo aragnimo ah) cadaato. Sidaas darteed waa caddeyn
ah ahmiyadda ah markii aan ka shuruucda cuf dartue, baahida loo qabo oo aan horay
u aragnay, in dhagax ka height gaar ah in ay hoos u dhacday, waxay leeyihiin xaddi
gaar ah oo wakhti loo baahan yahay in muddo dheer xaqiijiyo dhulka. caddayn A a
posteriori barbardhigo noqon lahaa haddii aan isku xaqiijisid lahaa in si dhab ah ka
dib markii darajo ee Wakhtigan oo kale ayaan lahaa dhagax ku arki imaan dhulka ku.
Q. Waa maxay toos ah, degdeg ah, caddayn ostensive oo aan toos ahayn, dhasha
ama apagogical? A. hore waa caddeynta ah in mid ka mid ah in ku dhowaad dartut
in la tijaabiyo ka runta ah ee sabab cadaymaha, gacanta la soo dhaafay, mid ka mid ah
sidoo kale ad deductio absurdum wicitaanada, sida halkaas oo mid ka mid runta ah
deduces ah si ay u caddeeyaan darafyadiisa falsity ee ay ka soo hor jeedda. Nooca
ugu horeeya waxa caddayn guud ahaan waa dambe waa ka fiican. On in aad ka arki
kartaa xiriirka ka dhexeeya sababta iyo saamaynta in a; Tani waa dhab la qasbay in ay
aqabashay xaqiijiyay, laakiin ma aqoonsan sababta uu sidaa u ah oo aan haddii kale
waa. macquulka ah ayaa sheegi karaa jidka keliya kuwa caddaymo aan tooska ahayn
ee aan dhicin halkaas oo runta waxaa ka mid ah waxaa la hubo in Bixiyeyaasha on oo
ay ka been ee ay lid toos ah by; maxaa yeelay, iyagu doonayay in, ay ku tirinnaa ka
falsity ee ka soo horjeeda a contrarian, si aadan bedchte inay jiri karaan isku lidka ah
ka badan is burinaya, taas oo laga yaabaa zukme ah runta aan loo baahan yahay inuu
noqdo mid ka mid ah oo ku saabsan taas oo caddayn u yahay runtii marka laga
reebo. Aad iyo aad inta badan ka xisaabta laga jarin shaqeeya qaabdarro , kaas oo
laga heli karaa Qaybaha Euclid ee hinlngliche tusaalooyin, Zeb I. 7. 14-

F. Sida loo kala saaro bandhig, Asluubta iyo caddaynta tahay? A. bandhig ama
caddayn apodictic ( , demonstratio dareen adag ) waa mid ka mid oo
waxaa lagu hanuuniyey by lagama maarmaan u adag, oo sidaas awgeed u ogolaanaya
ma kubada macquul ah; Probazion ( dareen probatio adag ), si kastaba ha ahaatee, si
fudud u cadeyn ah, kuwaas oo marka laga reebo darnaanta dooda.caddayn A
wahrschein1icher ( arg Probabilis. ) waa sida halkaas oo mid ka mid keenaysaa
sababo badan oo muhiim u ah mid ka mid wax ka gees ah, oo aan awoodin in ay
geeyaan huba dhamaystiran.
F. Sida loo kala saaro caddaynta guud ahaan ansax ah (?????????, ad veritatem ) ee
ciidamada gaarka ah (????????????, ad hominem )? A. ugu horeysay waxay ka mid
tahay sida kaas oo si fudud iyo guud ahaan lagu sameeyo sababaha loo baahan yahay
waa ansax, siday uu kalsoonidii, oo waxay isku taas oo run ah, xitaa haddii uu mid ka
mid ma rumaysan yahay; laakiin mid ka mid ah oo kale oo laftiisa in uu qaldan
yahay, laakiin waxaa lagu hanuuniyey si uu wax ka mid ah ama shaqsiyaad gaar ah
oo aan ogahay in la ogaado muuqaalka been dhexdeeda, qanciyay runta ah oo
caddeyn ah in shishaysa. Maxaa yeelay, doodaha noocan oo kale ah aan daacad ahayn
aroos caddayn inay si joogto ah u isticmaalaan, waxaa sidoo kale loo yaqaan
Advokaten- ama pettifoggers caddayn.
Q. Sidee mid kala caddeyn ah oo la xiriira in ay qaab dibadeed? A. In fudud
(monosyllogistische) iyo farcan (polysyllogistische); in maadadaha ama rasmi ah oo
lacag la'aan ah ama aan rasmi ah; in gebi ahaan ama gacanta dheer oo aan
dhamaystirnayn ama soo gaabiyey. - The macnaha ereyadan waa diyaar muuqata ka
erayadii naftooda.
Q. Waa maxay xeerarka ah in la raaco marka cadaymaha? A. Zufrderst
sharciyada oo dhan iyo sidoo kale in ay halkan u dhawrtaan in horay loo soo qeexay
finalka tan iyo dood oo dhan wuxuu ku salaysan yahay go'aano. Laakiin waa mid si
taxadar
ka dhawrsada
aqoonla'aanta ku soo socda: 1) Mid ka mid ah ama
Contribuuleh
a millorar
la traducci
erschleiche erbettle waxba ( petitio principu s fallacia quaesiti medii. ). Kanu ma
haddii mid presupposes wax saldhig caddeyn, taas oo ah mid darana qaldan, ama ugu
yaraan is-yaqiin weli ka maqan. 2) Mid ka mid ah sharci ahaan wax kale ka badan
waxa ay tahay in la caddeeyey, ama si kale loo dhigo, si ay u weecin dhibic su'aasha
( punctum quaestionis ma) ee ugu tusa; maxaa yeelay, haddii kale ujeedada aad ee
caddeynta lagu waayi doonaa. Khaladka aad ka Jaahil ah ee barta su'aasha dhabta ah
ee qaanuunkan ciqaabi waa, ignoratio elenchi yeedhay, Si kastaba ha ahaatee, wareeg
ah loo aabo yeelin oo dhanba elenchi mutatio , oo keentay gabagabo adag ee sophism
mutationis elenchi . 3) Waa in ay ka fogaadaan One caddayn in isku shaandheyn in
goobo; waa kuwa halkaas oo in la tijaabiyo sida saldhigga caddaynta keli ahaantiis u
baahan yahay ( falagiisuu in demonstrando, diallelus s.????????????). 4) Care waa in
laga qaadaa dildilaaca in caddaynta ( saltus in demonstrando a probando. ); in uu
yahay, mid ka mid ma ka imaan go'an of kale oo aan xukummadii xidhiidh la xiriira
oo gunaanad. Tusaalaha soo socda, caddeyn u noqon lahaa orgida ah: Man leeyahay
jirka ah, si uu yahay dhimanaya, sababtoo ah halkaan ma jirto xukummo dhex
dhexaadinta: jidhka aadanuhu wuxuu ku xiran oo dhan shuruucda jirkooda organic
iyo dhammaan meydadka organic waa dhimanaya waa. - Si kastaba ha ahaatee, waa

Text original

nooc saaray nooc ah in kasta oo ay si fudud ku daray qaba keligeed, waxaa loo arkaa
in ugu boodboodo oo kale ah ogolaanshaha iyo baaritaan la mid ah si uu u gudbiyo
conciseness ee ra'yi dhiibashada. 5) Care waa in la qaataa, caddaynaya aad u
badan; ie si looga fogaado muran, kaas oo u muuqda in kastoo runta ah oo sabab ay u
caddeeyaan darafyadiisa laga yaabaa, laakiin sidoo kale weli ogolaan gabagabadii
kale been ah, markaas ka dib waxaa laga yaabaa in hore raaco ka qaar ka mid ah wax
runta khaldan, ka dibna mid ka mid ah waxay leeyihiin lahaa si ay u sharxaan sida
dood aan waxba ka jirin oo waxaa isaga la caddayn oo dhan. Yaa, tusaale ahaan,
ifafaale ah in casiirka ku kici ee warshadda hawada, isku dayaya si ay u sharxaan ka
soo jiidashada ah ee qorraxda, lahaa caddayn aad u badan, maxaa yeelay,
tuubooyinka markaas imanba, dheecaanka waa in sidoo kale in kale, waa la kiciyey
by jiidashada oo caynkaas ah.
QAYBTA XXIII
From cudurada macquul ah (pathology macquul ah)
F. Waxa aan fahamsanahay magaca cudurada macquul ah? Ku A. simbiriirixan
iyo baadi. biilka Caqli qaadataa meel ka dibna, mar waxaan leenahay oo dhan fikrado
la mid ah arrinta u diidan afkaarta kala duwan, ama walxo kala duwan. waxaan
xukummo khalad sida, oo aan aaminsanahay in ay run yihiin samayn doonaa, waxa la
yidhaahdaa waa qalad kuwan.
Q. Waa maxay sababta dhabta ah ee qaladka? A. In la dhaafi karin oo ah
garaadka aadanaha. Magac ahaan, haddii qofku maskaxda awood u noqon lahayd in
ay baadhi wax kasta oo xaalado la xiriira, si biilka ma, iyo halkan Baadi kuma lagu
qaban lahaa isaga. Laakiin sida ay u saamayn kala cayncayn ah joogsada waxqabadka
xor ah oo sharci ah oo ka mid ah garaadka iyo go'aamiyo xukunka ay
xukummadoodu been ah, gaar ahaan marka ay tahay mid daciif ah ama u hureen
dabiiciga ah ama, haddii aan fiiro saxda ah waxaa la siiyaa waxyaabaha la
qiimeeyo. Q. Waa maxay saameynta kuwaas oo awood u leh soo saarista warqada macquul ah
oo baadi? A. Halkan hore ee macnaha oo dhan iska leh. dareen The bakhtiyey, si
kastaba ha ahaatee, ku iman kartaa oo kaliya muuqaalka, aan qalad, maxaa yeelay,
isagu ma xukumi. Waxaan arkaa sida xabbad cudur indhaha ii eegi huruud ah, taas oo
dhab ahaantii cagaaran, sidaa darteed tani waa khayaal ah, maxaa yeelay, waxaan ka
mid ah waxyaabaha kala duwan (a runtii huruud iyo caleen cagaar ah) halkan ka heli
oo dhan fikrado la mid ah. Haddii i laakiin sidoo kale xaashida u muuqataa runtii
huruud ah, sidaas waxaa laga yaabaa in aan maanka saboolka ah ama aan sabab,
hanuuniyey by gunaanad, odhan Journal ma aha run ahaantii huruud ah, hase ahaatee,
in waxay ila eg si ay u, si ay dhacdo in this waxaan u hesho galay qalad lahayn,
maxaa yeelay, waan yaanay inaan aniga qudhaydu goostay in la at xukummadii
khalad by biilka dareenka. Laakiin waxaan u xukumi joornaalka in, kaas oo aan si
khaldan u muuqataa hurdi ah, run ahaantii waa midabka this, waxaan jeclaan lahaa in
la sameeyo khalad. Waxaan u aragnaa ka this in marka kaskooda ku aadan qalda u
gaar ah, laakiin by saameynta ay ku Caqlina garashada sare waxay sababi kartaa

qalad. Tani waxay qeyb ahaan waxaa la samayn karaa by dareenka dibadda, markii
meydadka oo ay ku lifaaqan yihiin, ma jiraan xaalad u dhigma, ama xiriir u dhigma
oo qaraabo ah meel ku haboon in hawlaha la doonayo in la sameeyo; qayb ahaan
iyada oo dareenka gudaha by halkan inta badan niyadda gudcur fikradaha of shay,
ama fikrado dareen hoose sababtoo ah vivacity xad-dhaaf ah u muuqan karaan sidii
dibadda. Qaar ka mid ah call aqoonla'aanta ku sensuous ( errores sensuales ) sidoo
kale Beschleichungsfehler ( vitia subreptionis ), maxaa yeelay maan sameynayo sida
ay la yaabay ama cuduradaas iyada oo maskaxdayda.
Q. Waa maxay saameynta ay sidoo kale ay awoodaan in ay farxad gelin
qaladaad? A. Haddii fikradaha xasuusta gehabten ma ay xajin run, ama waa mid
aad u firfircoon, in ay sidoo kale waa ma fikrado visualized la caddeeyo sabab, ama
kaliya images maskaxda muuqan kara sida waxyaabaha dhabta ah, ama haddii
xoogga xasuusta, taas oo ah in la aqoonsado fikradaha gehabten mar kale
(Skokkelund waa xasuusta kala jaad ah, isla keliya kaydsan) uusan si fiican u
dhaqmaan aan, sidaas oo kale ayaa sidan khaladaad dhici karaan; taas oo ka mid ah,
haddii ay sababa xasuusta, qalad xusuusta ama qaladaad (errores memoriales ) oo ku
baaqay, einbilderische qaladaad ( errores imaginarii ), si kastaba ha ahaatee, inta
hawlgalka khalad ah, malaha waxa ismaandhaafka. Ururku wuxuu fikrado ama urur
aan ikhtiyaarka lahayn fikradaha by Samo falku inaad ah oo mid ka mid maskaxda ku
halkii male hodanka ah waxay keeni kartaa ah ee kale marka la (taagan in la
barbardhigo) mid la mid ah ama ay imaanayn, ama xataa hal mar maan ah in iyada la
dhacay taabashada lahaa, Waxaa laga yaabaa in saameyn ku excitation ee
qaladaad, by by fikradaha aan wada iska leh, lala iyo fikrado kala duwan waxaa lagu
khaldaa.
Q. Maxaa looga jeedaa luqada ama calaamad qaladaad ( errores Sermocinales
linguistici s. )? A. Kuwaasu waa intii laga ismaandhaaf erayada ama weedhaha
keeni. kala duwanaanshaha weyn iyo madmadowga erayada iyaga inta badan
keena, gaar ahaan sida luqadda iyo jilayaal waa mid ka mid ah maamulaha ka dhigan
tahay Dadkuna noo soo baxay.
Q. ma aha awood of rabitaan iyo awood si ay u dareemaan il qaladaad?
A. Indeed. The niyadda of our hantida Begehrungs- iyo dareen leeyihiin saamayn
badan ku go'aamo ah in aan ka dhigo, oo ka dhigi kara noo dheeraad ah oo ku dhiiran
tahay in tan ama taas sii aan sababo hinlngliche run ama been ah, sida la kulmeen
state of maanka ama ma our. Sayidka haraysa ah ayaa aaminsan in rabitaankiisa
(hawadooda erya xad-dhaaf ah) tiray, lacagtu waa wanaagsan ugu sareeya, sidaas
daraaddeed ninkii wuxuu xun wax kasta iftiinka madow arkaa. Sidoo kale dareenkiisa
gaarka ah ee maskaxdeena ka jeedin kartaa dareenka ka alaabta, kuwaas oo sida
walaac ku hogaamiyay isla kaliya on mdi ah iyaga, sidaas darteedna waxay keeni in
fikradaha cadda, wareer, ama darana qalad ka mid ah kuwa ka dhalatey inagu dhex
jira.
F. siin sidoo kale xaalado sidoo dibadda abuurka khayaal iyo mar baadi? Karaa
A. Haa. Halabuurka Body, sida waxbarashada, xiriirka bulshada, hooyo, nolosha,
caadooyinka cayn kasta oo wax badan oo kale la yaraan tixgelin karaa sababaha fog

oo qaladaad ay si toos ah ama si dadban siinta waxqabadka of our maanka jihada gaar
ah oo hal dhinac.
Q. Waa maxay nacayb ( praejudicia )? A. Kuwani waa qalad taas oo ka biil ayaa
sababa xaaladaha dibadda (s. The su'aasha hore) kici. nacaybka badan iyada oo loo
marayo waxbarashada, caadooyinka, iwm, sababa, kuwaas oo nolol maalmeedka
siiyaa tusaalayaal ku filan. subheading Tani nacaybka ee abtirsan jiray, ee gobolka,
eexasho, in dalka tan ama taas waa ugu fiican, iwm
Q. Ma u badan tahay in la kala saaro xukun hordhac ah by a nacayb?
A. Indeed. xukun A hordhaca ah ( .. miisaaniyadda J praevium s hordhaca ah )
kuwaas oo ah mid ka mid oo ka mid ah dhaco, oo aan awoodin in la siiyo sababo
xitaa hinlngliche ay ansax, laakiin boos, waxa ay sii waddaa in ay ka fiirsan.
Q. Waa maxay qalad caqligal ah? A. Kuwaasu waa intii laga codsi sax ahayn oo
ka mid ah sharciyada garasho ama sabab kici, sida, haddii aad ka xaqiiqda ah in laba
waxyaalood, oo wakhtiga ku guuleystaan mid kale, soo gunaanaday ka dhigaysa, in
mid ka mid ah sababta, kan kalena wuxuu ahaa ( post hoc, Ergo propter hoc ); ama
haddii mid deduces wax ka cadeyn been ah asal ahaan.
F. Sida loo kala saaro qaladaad asaasiga ah ( errores principales, radicales,
originarii, ??????????) iyo qiyaas kabixin ( qaldamin derivativi. )? A. hore waa
kuwa xukummo been ah kaas oo dadka kale waa been gabagabeeyay, ka dhalanaya
qaladaad kabixin kulul dheefay. qalad kasta, sida loo isticmaalay sida mabda'a ah,
waa qaladka asaasiga ah, iyo wuxuu noqon karaa mid aad u noocay in in loo
isticmaalaa in lagu soo dheegato badan oo qaladaad kale.
F. Sida loo kala saaro qaladaad teori ama kuteen iyo wax ku ool ah? A. hore waa
kuwa takoori keliya runta ee aqoonteyda ah; dambaysta ah kuwa ay leeyihiin
saamayn on falalka our. Sidaas daraaddeed wuu diiday wax ku ool ah in qalad taas oo
ka fiirsan doono in ay ismiidaamin oggolaanshada.
QAYBTA XXIV
Of the dawayn macquul ah (Logical Therapeutics)
Q. Ilaa heerkee waa qaladka baaqsan? A. Sababtoo ah qof kasta aadanaha waa
mid xadidan oo ah in la eego baaxadiisa aqoon, maxaa yeelay saameynta kasta la
kulmin, oo ka taraysaa in ay jiilka qaladaad, iyo sidoo kale qof kasta ee guud waa
maaddo Nacaabuda. - Laakiin qalad kasta baxdo ka biil, uuna noqdo mid la dhaco
dhigay asal ahaan oo keliya hawshu free of our xukun, haddii ay rabto in ay biil this
khalad samayso, ilaa hadda qalad kasta by habka a taxadir badan tahay baaqsan
karo. Guud ahaan sidaas daraaddeed mid kasta oo, xitaa dadka ugu xigmad badnaa
iyo xaragada dhacaan xaaladaha halkaas oo uu yahay mid qalad ah, laakiin aan ninna
karaa, taasoo cududaar leh in uu lahaa in ay qalad ah, maxaa yeelay waalan ee guud
ahaan waa lama huraan kaliya ee tan ama taas arrin gaar ah shakhsi.
F. Sida loo kala saaro wakiilada ka soo horjeeda Baadi ( erroris remedia )? A. In
ka hortag ah ( remed, praeservantia ) iyo Caafimaadka ( sanativa remed. ); ugu
horeeyay ee looga hortago ah ee baadi;wiishka kale si qalad ay horey u galay.

Q. Waa maxay preventives ka dhanka ah baadi? A. 1) yiqiin leh awood noo

garashada, shuruucda waxtarkooda iyo xadka codsigooda. 2) aqoon oo ka mid ah
ilaha kala duwan ee qalad. 3) digniin, miyir iyo tixgelin ku xukunkaygu. 4)
xakamaynta (???) ee sacab in dhammaan kiisaska shaki. - Qaanuunka ugu danbeysay
ayaa sheegay in mid ka mid ah waa in haddii mid ka mid ma leeyahay sabab ku filan
runta ah oo xukun, oo aan weli la mid ah sida xaqiiqada ah iyo Xaaladaha noocaas ah
u qaadan, laakiin waxaa ka tago go'aansan.
Q. Waa maxay daawaynta Caafimaadka khaladaadka ku jira guud? A. Just ka
helay iyo xal biilka abuuray qaladka, sida codsan karaan. Sharciga qabyada ah ee la
ogaado marka aad u hesho in la ogaado sababaha xiiso qalad in kiis gaar ah, xalin
markii fikradaha kala duwan ayaa loo malaynayaa in dhammaan fikradaha la mid ah,
kala duwan, iyo isku la malaynayo in ay ka duwan, ayaa qiray waayo, xaalkan.
F. Sidee ku ogaan kartaa in mid ka mid ah lagu qabto Baadi, iyo waa sidaas
daraaddeed qasbin in kicin? Waxaad laakiin A. Kolkiiba midkood kartaa mid kasta
oo qalad u gaar ah, taas oo dhab ahaan ma yaqaan, maxaa yeelay, haddii kale waa
Yaabe Illeen noqon lahaa ma qaladaad ka badan marka ay been arki lahayd. Laakiin
maxaa yeelay, had iyo jeer waxaan u leeyihiin in ay dul istaagin wacyi ah in aan
waxaa lagu sakhiray sida dadka guud ahaan Nacaabuda, sidaas darteed waxaan u
baahan tahay xukun kasta oo waxaan ka dhigi, ugu yaraan in la fekero
suuragalnimada in ay tahay khalad ah, iyo iyada oo loo marayo baaritaanka soo
noqnoqda iyo isbarbardhigga xukummadii kuwa kale oo ku saabsan doonaa hubaal
waa in la raadinaya.
Q. Maxay yihiin hab ay u kor ku nooc kasta oo qalad? A. Waxay ka kooban
tahay oo keliya in isticmaalka saxda ah ee hore taariikhaha tilmaamay ka hortagga
iyo daawo qalad xeerarka in kiisas shaqsi ah.
XXV Cutubka
Laga soo bilaabo barashada aqoonta iyo gaar ahaan waayo-aragnimo ah
Q. Maxay yihiin siyaabaha ay aannu u helno aqoon?
digtoonaan.

A. The waayo-aragnimo iyo

Q. Maxaan uga jeednaa by waayo-aragnimo? A. Waxaan markaas uu ku odhan

in aan waayo-aragnimo ah, marka sida wax ka dhigan tahay wax garta macnaha.
Q. Maxaad samaynaysaan oo aad wici khibrad ah, on mid ka mid ah soo gaaray ee
aqoonta? A. Habka taaban karo, oo erayada Giriigga Empiria waayo-aragnimo in
ka dhigan tahay. isu Natiijooyinka ayaa, kuwaas oo la helay iyada oo waayoaragnimo, loo yaqaan taaban karo, ama aqoonta posteriori ah , oo caqligal ah ama
aqoon ah ahmiyadda koowaad ka soo horjeeda, in uu yahay, kuwa aan la helay by
hab oo waayo aragnimo ah, Sidaa darteed, haddii ay jiraan sida, sidoo kale horey u
asal ahaan naga in, ama weli dhexdhexaadin loo marayo garaadka sare.
Q. Of waxa dabiiciga ah waa natiijada taaban? A. waaya sida kartaa leeyihiin
ansax marna si buuxda universal oo lagama maarmaan ah. Experience mar walba na
muujinaysaa kuwaas oo kaliya ka mid ah; iyo haddii aan xitaa u eegay ama dareemay

aad u badan One, si aan laakiin weli ma siin lahaa calaamad u ah waxyaabaha sida
aan doonaynin in eegay ama dareemay. waayo-aragnimo waxay noqon kartaa, si adag
ku hadlaya, ii, dhab ahaantii sii waday in ay waxba ku bari laakiin in this ama hantida
in waxyaalaha kala duwan, waxaan gartay, gaadhay, in ay sidoo kale ku yaal wax aan
Ogayn ha, ma karo statements; mana in ay lagama maarmaan tahay in ay soo
bandhigaan wax ay arkeen. Our sababta laftiisa sawiri karaa waayo-aragnimo ma
gunaanad universal oo lagama maarmaan ah; haddii kale inversion karaa lahaa
wareeggeedii qaadan meel jidka in xukunka gaar ah waa guud ah, iyo hal adayg ah
laga dheefay yaabaa apodictic. Laakiin noocyada sida-circuit looma oggola inay
fikiraan.
F. Haddii aad qabto ma noocyada weli final oo doondoono shaqsiga gaar ah ama
universal iyo dheegato lagama maarmaanka ah? A. Haa. Kuwani waa gunaanad ka
dib markii induction oo isbarbardhig, taas oo sabab laga yaabo in Diintooda itimaalka
oo aan xaqiiq laakiin adag, sababtoo ah waxa ay ku bilaaban ka waayoaragnimo. Waxay ku salaysan yihiin malo sharciga ah caalamiga ah ee dabiiciga ah in
maanka dareemayo impelled inay aqbalaan.
F. Sida loo bilaabo rucleyn in ee soo gunaanaday? A. Haddii aannu arkay in mid
ka mid feature ah wax shaqsi badan ku raaca ama negative nooc arrinta, waxaan
xukumi by habka yeelista, feature isla sidoo kale jiri doona jooga oo dhan gaar kale
oo nooca la mid ah, haddii waa loo siman yahay si ogayn in la mid ah; iyo yeelista la
mid ah lagu soo gunaanaday ayaa sidoo kale haddii loo maleeyo in sababta in feature
a, haddii ay iska leh noocyada dhowr ah oo panulirus ah, iyo dhammaan noocyada
kale ee panulirus this iman doona waa loo siman yahay si aan runtii gartay iyaga oo
ku. mid gaaban muujin karo mabda'a induction in. waa run wax badan ay leeyihiin
noocyada ama panulirus, sidoo kale run kale maxay. - Tusaalooyinka wareeggeedii
yeelista ka mid ah dhirta oo dhan waan arkay, lahaa caleemo qoyan,Sidaas dhirta aan
si dhab ah uma arag, caleemaha cagaaran yeelan doonaan. Markaasaa dadkii oo
dhammu, oo aan lagu baray by ay waayo-aragnimo u gaar ah ama shisheeye
ahaayeen dhimanaya, si guud, dadka oo dhan u noqon doonaa dhimanaya. - Waxaa si
fudud loo arkaa in gabagabada kuwan ma aqbali karaan foomka caadiga ah iyo
barxadda gudaha ah syllogisms, maxaa yeelay weeyn ugu weyn ee sii joogi doono
gaar ahaaneed. Itimaalka, si kastaba ha ahaatee, inta badan waxay noqon kartaa mid
aad u weyn, kaas oo la helay by yeelista this of gabagabo, laakiin waa mid aan ku
samaynay waayo-aragnimo aad u yar, kuwaas oo mid ka mid ah ay xirtey; sunning
noqon kartaa sahla gunaanad ku degdegin, sida, sidoo kale maalin kasta ku dhici.
F. Sida loo kala saaro induction dhamaystiran oo aan dhamaystirnayn?
A. Xisaabeed Induction waa mid ka mid ah ayaa laga sameeyey oo dhan gaar ah oo
nooc ka mid ah, ama dhammaan noocyada gaarka ah ee panulirus ka waayo-aragnimo
in wax muuqdo iyaga soo saaro, oo soo gebogebeeyay, in waxa ay sidoo kale
panulirus oo dhan in ay soo saaraan. Tani of gabagabo by induction xisaabta
leeyihiin, sida fog waayo-aragnimo la adkayn lahaa, on taas oo ahayd mid ku
salaysan, waxay sidoo kale ansax universal oo lagama maarmaan ah; laakiin iyadu
dhab meel, sababta oo ah sida ay ku ogaan karaan in mid ka mid ahaa run ahaantii
yaqaanaan oo dhan haybta iyo noocyada kala duwan ee noocyada ama panulirus by

aad waayo-aragnimo ah, maxaa yeelay, tan waxba ka hortagtaa in ka sokow meel ay
arkeen kale.induction aan dhammeystirneyn waxaa si fudud loo yaqaan induction ee
kor ku xusan waxay ahayd hadal, halkaas oo mid ka mid ah oo kaliya ka badan guud.
F. Sida loo bilaabo rucleyn in ee soo gunaanaday isu ekaysiinta? A. Sida laga soo
xigtay iyada si, waxaa la soo gabagabeeyey in wax haddii ay ku beeganto in qaar
badan oo ka mid ah muuqaalada si fiican u yaqaan in kale uu noqon doono heshiiska,
inkastoo ciyaarta weli ma gartay taasina , Sidaas darteed haddii aad tahay ka dib
markii induction, si aad u kooban dhigay, oo sidaas daraaddeed waxaa ka mid ah:
Mid ka mid siyaabo badan oo sidaas oo dhan, si aad gacanta ka eegtahay xiro, wax
badan oo ka mid ah; Sidaas daraaddeed wax walba in a this. itimaalka oo siinayaa
eegtahay (maxaa yeelay, hubaal ah lagu gaari karaa waa iyada oo midna, sida laga
heli by induction ah), waa dhan weyn ee mid kasta oo dhowr xabbadood in wax taas
oo ka dhigaysa mid soo gunaanaday ayaa la arkay soo baxdey waxaa la, ka oo si aad
u soo gunaanaday. Tusaalooyinka wareeggeedii analog waa: Waxaan arki wax
organic in dhowr waxyaabo kale organic u ogolaado in uu leeyahay ubax, caleemaha,
jirridda, sababtoo ah hadda waxay sidoo kale xidid, sidaas darteed waxaan ku tirinnaa
in xitaa in ay leeyihiin doonaa xidid. Sidaas darteed waa gabagabo isu ekaysiinta,
haddii aan ku tirinnaa in dadka ku heshiiyaan in muuqaalada ay wajiga, ku heshiin
doonaan in ay qof. - Eegtahay ee gabagabo ah ay sabab u asal ahaan xaqiiqada ah in
waxaa la rumeysan yahay in ay ahayd waxyaalo isku mid kale oo dhowr xabbadood,
ka jirta dhulka caadi ah; oo halkaas waa in la raaco, sababo isku mid sidoo kale la
mid ah, sidaas oo kale, kuwaas oo caadi cawaaqib caadi aasaasiga ah ee waxyaalaha
kasta, ayaa ma aha oo kaliya keeni doonaa ah oo ku saabsan siyaabo gartay. -,
Falsafada The cusub Schelling ee aqoonsiga baxay falsafada dabiiciga ah, taas oo
keliya aqoonsan dhulka dhab ah dhammaan raadinta, inta badan si ay u caddeeyaan
dhex metelaad.
QAYBTA XXVI
sii
Q. Maxay ee u gaarka ah iyo waayo-aragnimada dadka kale? A. My waayoaragnimo waa in meesha alaabta nafteena, shisheeye, halkaas oo ay ku gartay by
dadka kale.
Q. Waa maxay indhaynta iyo search hordhac ah? A. galku ( observationes ) waa
ula kac, iyadoo fiiro gaar ah la xidhiidha fahamka siiyey ifafaale aan isbedelka loo
aabo yeelin oo dhan; Isku dayo (Experimenta ), si kastaba ha ahaatee, si ula kac ah u
soo kiraysteen isbedel walxaha siiyey la sameeyey sharci darro ah iyo ujeedada hanti
gaar ah oo dhanba in ay bartaan qaar ka mid ah kasta oo kale oo la ogaado, by baas
therethrough isbedel sida si ay u awoodaan si ay u daawadaan ka dhowr kooxood, iyo
in dhowr Joogaba. Labada indhaynta oo tijaabo u adeegaan si ay u siiyaan ammaanka
waayo-aragnimo ku haboon iyo si yaqiin ah, oo waa inuu ahaado mid, halkaas oo ay
suurtagal tahay, had iyo jeer ku xiran kasta oo kale.
Q. Maxaa inaad sameyso haddii mid ka mid ah uu doonayo in ay isticmaalaan
waayo-aragnimo debedda ee kaamilka ah ee aqoonta uu u gaar ah A. waa in Mid

ka mid ah baaro warbixinta, taas oo kale warbixin ku saabsan sida waxay garteen
aaminaada maragga (testimonium) ka di, si aadan kulanaa halista qalad ama untruths
ula kac ah shisheeye in ay leedahay qaladaad. Halkan, hadda waxaa laguu arki karaa
on labadaba gudaha iyo kalsoonida dibadda maragga.
Q. Maxaa looga jeedaa kalsoonida gudaha iyo dibadda? A. kalsoonidii The
hoose oo shahaado ku xiran tahay in wax uu ka hadlaayo wax la mid ah, in laftiisa
waa suurto gal ama dhici kara. Sheegay qof tusaale ahaan, in uu arkay a toban
dhudhun kooxda waa weyn, sidaas darteed sheekadan ka tago lahaa oo dhan
kalsoonida gudaha haddii laftiisa uu noqon lahaa ninkii si kale u sheegay jariirada AS
macquul ah oo run loo yaqaan. - Kalsoonida dibadda ee marag ayaa dhanka kale ku
xiran tahay: 1) Laga drive ah ( dexteritas ) markhaatiga haddii uu run ahaantii uu
leeyahay (dareenka iyo maanka caafimaad) shuruudaha aragti sax ah, iyo in uu yahay
markhaati toos ah (markhaati) ama keliya dadban (earwitness) waa sababta oo ah
hore ayaa kalsoonidii iyo aad u badan dibadda naftooda, sida la soo dhaafaymagacaabay. 2) From daacadda ah ( tan iyo ritas ) markhaatiyada, sababtoo ah qaar
badan oo ka mid ah doonista xorta ah, ama lagu qasbay beeniyey xaqa markuu u
yahay ay u dhigma ogyahay.
Q. Waa maxay halyeey? A. story A taas oo ku salaysan wax caddayn cad in
Haddaba aan si fiican xitaa ka fiirsan kartaa oo ku saabsan in ay kalsoonidii
dibadda. Miyuu quraafaad ah faafin by dhowr qof da ', waxa la yidhaahdaa waa caado
( traditio ), iyo mar ay siman hore ku salaysan wax caddayn cad, waxaa markaas waa
belef ( belef ).
Q. Maxaad u wac iimaanka siiyo waayo-aragnimo qalaad?
Historical ( historica u qalma ).

A. iimaanka

QAYBTA XXVII
From milicsiga ah
Q. Waa maxay fikirka ah ( meditatio )? A. In jihada ula kac ah maan on shay
gaar ah oo aqoon si si la mid ah baro si fiican. Ka dib markii uu this tareen gaar ah oo
fikirka ah, waa si toos ah, laakiin la raaco tareenka qalaad oo fikirka ah, milicsiga ah
aan toos ahayn. hore ayaa sidoo kale u malaynaya in dareenka cidhiidhi ah ama
fikirka par heer sare.
Q. Muxuu inaad dhawrtaan fikirkiisu degdeg ah? A. hab Waa in aad sii wado
sida ay xeerarka oo fikirka ah halkan; uu eray kasta, taas oo uu dhacaa halka fikirka,
si cad u raadinaya in la sameeyo ku saabsan ay ka kooban tahay iyo baaxadda, ka hor
inta sii baxa in fikirka, ka keentay xaggeeda sharaxaad iyo kala saaro waa
doondoonaya inay soo dhaamiso go'aano, iyo oon ujeeddo kac kan aawadiis ay
jiido,waa in aad sidoo kale link in ay wax ka mid ah fikirka wada xiriira fikrado si ay
u sameeyaan si fudud-raadinaya dhan ah reer boqor oo ku xiran.
Q. Sidee bay taa ku dhici kartaa fikirka ah aan toos ahayn? A. qayb by reading
( lectio ), qayb ahaan by dhagaysto ( auditio ); dhagaysiga ka dhigaysa aragti cad
ah; akhriska, si kastaba ha ahaatee, ogol yahay wadatashi dheeraad ah oo aan loo

aabo yeelin taagan in ay milicsiga u gaar ah in inta u dhaxaysa play free.

Q. Waa maxay mid ka mid ah oo raba in uu dhammayn by maqalka uu aragti si ay
u dhawraan in? Sameeyey A. Waa in uu ku saabsan mowduuca ku saabsan oo uu
doonayo in uu ku baro, dhagaysto si ay u diyaariyaan ( praeparatio ), ama si ay u
siiyaan aqoon bilow ah oo ku saabsan si ay u awoodaan in ay raacaan dhageysiga
xitaa macallinka la fikirradiisa, waa in uu soo galo inta aad dhagaysanayso Siddeed
(attentio ), oo markaas ka dib ay ku soo celiyaan waxa ay maqlaan ( repetitio ) si
looga hortago einprge ka xasuusta oo la tixgelin karo isaga by weli qaan, sidaas oo
kale ayaa ku yidhi repetitio est Mater studiorum . dhegaysiga waa in marna noqon
fahmidda a Diintooda dhintay waxa kale wuxuu leeyahay, laakiin iyaga u gaar ah
fikirka degdeg ah waa in had iyo jeer oon ku noqon in tallaabo si loo farsameeyo
waxa ay maqlaan.
Q. Maxaa loo baahan yahay in baaritaan lagu akhriska dhamaystiran ugu horreeya
oo dhan? A. 1) Haddii aad leedahay erayada dhabta ah ee wax qora eedeeyey isaga
ka hor iyo 2), taas oo ah macnaha dhabta ah ee erayadan; Midkii kowaad wuxuu
baarayaa naqdiga, hermeneutics labaad (Exegetics, Auslegekunst).
F. Sida loo kala saaro dhaleeceynta? A. In sare iyo hoose ah. Naqdiga ayaa
Higher baaro lillaahinimada (xaqiiq) ee font ah guud ahaan iyo qaybaha ay ugu weyn,
hoos, daacadnimada (daacadnimada) oo dhanba, khayrna dhaca erayo iyo odhaaho
shaqsi ay. Sidaas naqdiga sare yeelan doonaan in la baaro haddii ay khudbado ayaa
ku lifaaqan Cicero ka, runtii oo dhan isaga haddii uu buugaagta ad Herennium iwm,
dhab ahaan ku qoran, sida qorayaasha of taas oo uu waxa loo yaqaan hoose muhiim
ah in this ama eraygiisii, riixay ama in hal dhibic, mowjadda ama waa qudhuntay,
iwm naqdiga sare baarayaa siidaayay saxeexa ah gaar ahaan marka la barbardhigo of
style khaas ah iyo ruuxa isku la mid ah in ahaaday qoraallada kale shaki dhab ah by
author isla, hubsada, dhaleeceyn hoose inta badan waa barbardhigo badan koobiyada,
turjumaadaha iyo xigashooyinka la qalabeeyay ka qoraal baaritaan ee shuqullo kale in
ay caawiyaan, oo loo ogol yahay haddii ay ku gaadhi karo xaqiiq kaamil ah taas ma,
waxaan Malo ahayn (conjecturae ) oo ku saabsan dabeecadda dhabta ah ee Kitaabka.
Achtundzwanzigstes Kapitel
Von der Mitteilung der Erkenntnis
F. Welche Arten der Mitteilung der Erkenntnis kann man unterscheiden?
A. Die einseitige, wo blo der eine Teil zur Belehrung des anderen beitrgt, und die
wechselseitige, wo beide Teile gegenseitig zu ihrer Belehrung beitragen. Ersteres
geschieht beim Unterricht; letzteres bei der Unterredung.
F. Wie kann der Unterricht geschehen?
A. Sowohl mndlich als schriftlich; die logischen Regeln sind aber fr beide Arten
dieselben. Hauptschlich kommt es beim Unterricht auf die Lehrart (methodus
didactica) an, d. i. die Form des Vortrags, deren man sich zu Mitteilung der
Erkenntnisse bedient; sie ist teils eine innere, inwiefern sie die Art der Anordnung
und Verknpfung der Gedanken selbst betrifft, teils eine uere, inwiefern sie sich auf
die Einkleidung und Darstellung der Gedanken durch Worte und Stze bezieht.

F. Welche Arten des Vortrags unterscheidet man hinsichtlich der inneren Form?
A. Zuvrderst die synthetische und analytische, je nachdem die Gedanken nach
synthetischer oder analytischer Methode verknpft vorgetragen werden. Nimmt
man auf die Beschaffenheit der Subjekte Rcksicht, an die der Vortrag gerichtet ist,
so wird er entweder schulmig oder volksmig; jenes fr solche, die eine
grndliche Kenntnis von der vorzutragenden Wissenschaft zu erlangen wnschen,
und die ntigen Vorkenntnisse dazu besitzen; dieses fr solche, die ohne in die
Wissenschaft zu tief eindringen zu wollen, und ohne die ntigen Vorkenntnisse zu
grndlicher Erlernung derselben zu besitzen, doch einige Einsicht in dieselbe erhalten
wollen, im Allgemeinen also fr Ungelehrte, fr das Volk. Der schulmige Vortrag
heit auch der scholastische, gelehrte, wissenschaftliche, scientifische, systematische,
akroamatische, esoterische. Er befolgt eine streng logische Ordnung, sucht die
mglichste Vollstndigkeit und Genauigkeit zu erreichen, und bedient sich eigener
Kunstwrter (termini technici) zu angemessener Bezeichnung der Gedanken, die
manchmal von dem gewhnlichen Sprachgebrauche in ihrer Bedeutung sehr
abweichen. Der volksmige Vortrag wird auch der populre, exoterische genannt. Er
mu der Verstndlichkeit halber, weil er immer Lernende von weniger
wissenschaftlichen Bildung voraussetzt, von dem streng logischen Verfahren
nachlassen, sich an den gewhnlichen Redegebrauch halten, und durch Beispiele das
Vorgetragene mglichst zu erlutern suchen; er mu seine Belehrungen an Dinge
anknpfen, von denen vorausgesetzt werden kann, da sie auch dem Ungelehrten
schon bekannt sind, und fters sich weit mehrerer Worte bedienen, als die
scientifische Lehrart, um, was vielleicht auf eine Weise ausgedrckt, nicht verstanden
wurde, durch andere Ausdrcke und Wendungen deutlich zu machen. Die
mathematische Methode des Vortrags ist nichts anders als die scientifische Methode,
auf die Mathematik angewandt. Da ihre Stze dabei unter besonderen Titeln
gewhnlich aufgefhrt werden, ist nichts Wesentliches, und bezieht sich vielmehr auf
die uere Form.
F. Welche Arten des Vortrags kann man hinsichtlich der ueren Form
unterscheiden?
A. Eine abgebrochene (fragmentarische, aphoristische, rhapsodistische), wenn man
seine Gedanken blo in kurzen Stzen vortrgt, wie z.B. in Hippokrates
medizinischen und Platners philosophischen Aphorismen der Fall ist, und eine
zusammenhngende (kontinuierliche, kohrierende), wenn die Gedanken in
fortlaufendem Zusammenhange vorgetragen werden; eine unbildliche, direkte und
eine bildliche, parabolische, indirekte, rtselhafte, nigmatische; je nachdem man
seine Gedanken geradezu ausdrckt, oder in Bilder, Gleichnisse, rtselhafte
Erzhlungen einkleidet; eine einsprachige (monologische) und zweisprachige
(dialogische); die letzte, wenn blo Fragen und Antworten dabei gewechselt werden,
heit auch die erotematische, und ist dann entweder katechetisch oder sokratisch
(nach Sokrates so genannt, der in dieser Art des erotematischen Vortrags Meister
war), je nachdem sie blo das Gedchtnis oder den Verstand des Lernenden in
Anspruch nimmt; bei der katechetischen Methode wird nmlich dem Lernenden blo
abgefragt, was er schon wute, oder wissen sollte; bei der sokratischen dagegen

werden die Fragen so eingerichtet, da sich im Gefragten das selbst zu entwickeln

scheint, was ihm der Fragende mitteilen wollte. Um Beispiele hierzu zu haben, tut
man am besten, Xenophons Memorabilien oder Dialogen von Plato zu lesen, in denen
Sokrates redend eingefhrt wird. Weiter unterscheidet man die epistolarische Form,
wo ein schriftlicher Vortrag in Briefform abgefat ist; die syllogistische, wo er in
frmlichen Schlssen abgefat wird; die tumultuarische oder desultorische, wenn er
unordentlich, verworren und hufig von einem Gegenstande auf den anderen
berspringend ist; die abschweifende, digressive, wenn man hufig vom
Hauptgegenstande des Vortrags abgeht, um bei Nebengegenstnden zu verweilen.
F. Was mu stattfinden, wenn die Unterredung, als wechselseitige
Gedankenmitteilung, dienen soll, die Erkenntnis zu vervollkommnen?
A. Die Unterredenden mssen dahin streben, ber solche Gegenstnde, in Hinsicht
derer ihre Urteile verschieden sind, Einstimmung zu erlangen, so da sie bei dem
Wahren stehen bleiben. Da nun von dem Unterredenden jeder, im Anfange
wenigstens, seine eigene Meinung fr die wahre hlt denn sonst wrde es ja gar
nicht seine Meinung sein so wird jeder den anderen dahin zu bringen suchen, da
er, (der andere) seine Meinung aufgebe, und der beipflichte, die er selbst, (der erstere)
hat. Da nun dies Streben von beiden Seiten stattfindet, so entsteht hieraus ein ttiger
Gegensatz zwischen den Unterredenden, welcher Gedanken-Verstandes oder
Vernunftstreit (pugna intellectualis s. logica) genannt wird.
F. Wie kann der Gedankenstreit gefhrt werden?
A. Entweder in Gestalt eines vertraulichen Gesprchs (colloquium familiare) oder
als ffentlicher und feierlicher Meinungskampf (disputatio solemnis).
F. Welche Regeln gelten bei beiden Arten des Gedankenstreits, wenn er
vernunftmig gefhrt werden soll?
A. Man mu immer den Zweck der Unterredung im Auge behalten, nmlich die
Wahrheit durch den wechselseitigen Widerstand zu gewinnen. Deshalb mu man die
Behauptungen seines Gegners nicht blo bestreiten, d.h. auf irgend eine Art durch
Benutzung der Schwchen des Gegners, diesen zum Schweigen zu bringen suchen,
sondern durch allgemeingltige Grnde ihn widerlegen. Man mu beim Streit selbst
den Streitpunkt (status controversiae), d. i. den Gegenstand, in dessen Hinsicht die
Urteile verschieden sind, mglichst bestimmen, und nicht von ihm abweichen; man
mu sich ber die Grundstze, die zur Grundlage des Streits dienen sollen,
vereinigen, weil, wenn jeder aus einem entgegengesetzten Grundsatze etwas beweist,
keiner den anderen widerlegen kann, bis er den Grundsatz selbst widerlegt hat; man
mte also, wenn man ber die Grundstze nicht einig wre, erst ber diese streiten,
ehe man ber die daraus zu ziehenden Folgerungen streiten drfte. Daher der
Spruch: contra principia negantem non disputari potest. Man mu ferner unntzen
Wortstreit oder Logomachieen vermeiden; nicht ber Dinge streiten, die berhaupt
nicht ausgemacht werden knnen, weil sie die Grenzen unserer Erkenntnis
berschreiten; auch nicht ber solche, die des Streitens nicht wert sind (de lana
caprina). Die Beweise des Gegners sind nicht blo nach ihrer formalen, sondern
auch nach ihrer materialen Richtigkeit zu prfen, und wo ein Irrtum entdeckt wird,
mu zugleich auf die Quelle des Irrtums aufmerksam gemacht werden. Hat man

den Beweis eines Satzes widerlegt, so mu man nicht glauben, dadurch den Satz
selbst widerlegt, oder gar die Richtigkeit der eignen Meinung bewiesen haben; denn
auer dem widerlegten Beweise des Gegners knnen noch andere gltigere fr seinen
Satz stattfinden. Der Streit mu endlich mit Humanitt und ohne Leidenschaftlichkeit
gefhrt werden.