Banjski turizam

-Balneologja Nauka o lekovitoj primeni mineralnih voda, blata i morskih

kupki.
Prouavanje banja, nauka o mineralnim izvorima koji slue kao lek
(pijenjem, kupanjem i dr.).
Procjeivanjem i teenjem podzemnih voda kroz pukotine one rastvaraju stijene i bogate su
mineralnim materijama, pa se zbog toga one nazivaju mineralne, no nemoraju iskljuivo biti tople
(KISELJAK)
Podzemne vode mogu biti i tople, pa se nazivaju TERMALNE VODE i cesto su obogaene
mineralima te se tada nazivaju termomineralne vode.
Mineralne, termalne i termomineralne
Vode mogu biti i ljekovite pa se koriste u lijeenju raznih oboljenja.
Definicija termalnog izvora oznaava da voda mora biti najmanje 8,3 C toplija od
okolne temperature zraka.
Nekoliko desetina poznatih, i jo vei broj nepoznatih termalnh i
mineralnih izvora, posljedica su tektonskih procesa, kojima su izgraivane
osnovne crte reljefa nae zemlje. Termomineralni izvori su najee
pratea pojava rasjednih linija, gdje se Voda zagrijava prodorom kroz
pukotine do znatne dubine, gdje zbog blizine magme zagrijava. Vode u
zemlji potiu od kia i putuju kroz njenu koru veoma sporo. Iz tog razloga,
vode koje sada koristimo potiu od pre nekoliko hiljada godina do nekoliko
desetina hiljada godina. U tome je tajna njihove lekovitosti i vrednosti u
odnosu na npr.vodu iz vodovoda.

Peloid je blato ili glina koja se koristi terapeutski, kao dio

balneoterapije(LIJEENJE BOLESTI kupanjem u banjama). Peloid se sastoji
od humusa i minerala formiranih geolokim ,biolokim, hemijskim i
fizikim procesima tokom mnogo godina. Peloid tretmani su koriteni za
reumatske bolesti, osteoartritis, ginekolokih poremeaja, iijasa, bolesti
koe, trauma i jo mnoge bolesti. Peloidi imaju iroku primenu u
kozmetologiji. Oni se primjenjuju kao maske za lice. Primjenom peloid
maske jednom tjedno pomae revitalizirati kou, zategnite ga i vezati
tenosti u slojevima koe. Redovna upotreba peloida uzrokovati bore da
nestane i spreava novih bora pojavi.

Banje, kao poseban hidrografski motivi igraj veliku ulogu u samom turizmu
Bosne i Hercegovine

Danas u Bosni i Hercegovini, registrovano je 15 banja kao zdravstvene

institucije koje ostvaruju oko 200.000 noenja to ini 23 % ostvarenih
ukupnih noenja u BiH
Ovaj broj noenja mogao biti mnogo ve, a posljedica je opte zaostajanja
turizma u naoj zemnji u odnosu na druge zemlje u Evropi, ali je i veliki
broj banja u ve poznatim turistikim zemljama Evrope(vajcarska,
Austrija, Italija, ehoslovaka). Dodue ne samo evrope nego i naih
komja mi nismo zemlja sa najvie potenciala u banjskom turizmu na ovim
prostorima, radi poreenja Srbija ima vie od 300 izvora mineralnih i
termomineralnih voda i spada u jedno od najbogatijih podruja u Evropi
po banjama a pored toga ima i veliko bogatstvo prirodnog mineralnog
gasa i lekovitog blata.
Pored bogatstva banja, naa zemlja se odlikuje i raznovrsnou
termomineralnih izvora prema temperaturi vode, hemiskom sastavu,
radioaktivnosti i drugimm balneolokim osobinama
Turistika vrijednost termalnomineralnih izvora vezana je za njihovu
ambijentalno-pejzanu, estetsku i rekreativnu funkciju, ali i od definisanja
njihove terapeutske vrjednosti, te njihove tradicije
Takoer turistiki poloaj i udaljenost od emisionih centara su, pored
atraktivnosti, naivazniji elementi valorizaciie banjskih mesta. To je i razlog
zato Ilidza kod Sarajeva biljei najveci promet inostranih turista. Ali na
nivou drave banje koje su daleko od emisionih centara imaju dosta manje
posjetica te bez jasne koncepcije i bez korjenitih reformi, od njih se ne
mogu ocekivati veliki rezultati.
HISTORIAJ BANJA
Tradicija koritenja termo mineralnih voda u naim krajevima see u daleku
prolost, jo u vrijeme Grka i Rimljana, koji su ve tada uvidjeli ljekovitost naih
geotermalnih izvora. Prve hemijske analize i preporuke za koritenje banjskih
voda u lijeenju i tretmanu uradili su poznati strunjaci iz evropskih banja
(Visbaden i Baden Baden). Nedugo potom ,poela je izgradnja modernih
banjskih centara za lijeenje i rehabilitaciju.

Bosna i Hercegovina je zemlja bogata Termomineralnim izvorima,od kojih

je Najtoplija voda iz izvora nA Ilidi, ija temperatura iznosi 58oC. Po njenoj toploj
vodi naselje Ilida je i dobilo ime, jer na turskom jeziku ilida znai banja. Zbog
znaaja toplih izvora Ilida je bila poznata jo u rimsko doba ije su
se vodekoristile za lijeenje raznih oboljenja.
Najvie izvora nalazi se u okolini Banja Luke. Takoe, u BiH postoje i
brojna nalazita lekovitog blata (peloida). Prirodni lekoviti faktori se koriste
kupanjem, pijenjem, inhaliranjem, uz pomo obloga i na druge naine, kod
prevencije, leenja i rehabilitacije mnogih bolesti, a u balneolokim
centrima sprovode se razliite vrste terapija: hidroterapija, elektroterapija,

kineziterapija, talasoterapija, akupunktura, razne masae. Kako bi imali

kompletnu terapiju na jednom mjestu.
Banja Ilida kod Sarajeva predstavlja jednu od najstarijih banja u Bosni i
Hercegovini. Nalazi se u podnoju planine Igman, 8 km od centra
Sarajeva. U banjskom kompleksu postoji Zdravstvena ustanova Ljeilite
Banja-Terme-Ilida, na povrini od 7.200 m2 koja obuhvata smetajni
deo (kapacitet 370 kreveta) i prostor za medicinsku i fizikalnu terapiju
(brojne kade, dva terapeutska bazena, trim kabinet, savremena
aparatura), kao i Termalna rivijera Ilida, koja zauzima prostor od 15
hektara i najvei je termalni kompleks u ovom delu Evrope. Termalna
rivijera obuhvata vie otvorenih i zatvorenih bazena, vodene atrakcije,
vodene efekte i ugostiteljske objekte. Lekovita voda ove banje je
oligomineralna sumporna sa temperaturom od 57,5oC. Koristi se u leenju
Reumatskih bolesti, Kimenih oboljenja, Konih bolesti, Steriliteta,
Poremeaja periferne cirkulacije, kao i kod Rehabilitacije nakon povreda na
lokomotornom aparatu, nakon modanog udara, Rehabilitacije pacijenata
sa amputacijom i Rehabilitacije kod metabolikih bolesti. Ljekovitost mineralne vode
je viestruko puta dokazana.

Banja Fojnica nalazi se u istoimenoj varoi, u centralnom delu BiH, 54 km

od Sarajeva. Centar za medicinsku rehabilitaciju Reumal, osim
medicinskih tretmana, u svojoj ponudi ima dva smetajna objekta
(aquareumal) sa kapacitetom oko 500 leajeva, velnes centar,
ugostiteljske objekte. U okviru apartmanskog naselja Aquareumal nalazi
se akva park Vodeni grad sa bazenima, vodenim efektima i atrakcijama,
deijim igralitem, terenom za odbojku na pesku itd. Sportski turizam je
izuzetno razvijen. U Fojnici se nalaze dva fudbalska terena, sportska hala,
kompleks otvorenih sportskih terena, teniski tereni, a 15 km od Fojnice.
Lekovita voda je slabo mineralizovana, radioaktivna, termalna sa
temperaturom 31,5oC i blagotvorno deluje kod Reumatskih bolesti,
Oboljenja i povreda centralnog i perifernog nervnog sistema, Bolesti
miia, Posttraumatskih i postoperativnih stanja , Deije cerebralne
paralize, Stanja nakon sranog udara.
Najzad, u Republici Srpskoj, uz samo granicu sa Srbijom, na 5 km od
Viegrada smetena je Viegradska Banja (Banja Vilina Vlas) . -----Vilina Vlas
je hotel koji je sluio kao jedan od glavnih zatoenikim objekata , gdje su i Bonjaki
zarobljenici premlaivan, mueni a ene seksualno zlostavljane od strane Srba tokom
Viegradskog masakra u bosanskom ratu od 1990-ih, nakon rata otvorio se ponovo

hotel kao turistiki objekat. ----Banjski hotel Vilina Vlas ima smetajni
kapacitet 160 leajeva, a u njemu postoje medicinski blok, zatvoreni
bazen, trim kabinet i restoran sa terasom. Lekovite vode su radioaktivne
karbonatne homeoterme sa temperaturom 34oC. Ova voda je po stepenu
radioaktivnosti prva u BiH i druga na prostorima nekadanje Jugoslavije.
Koristi se za leenje Reumatskih oboljenja,Ortopedskih oboljenja i
deformiteta, Neurolokih bolesti, Gerijatrijskih bolesti, Bolesti disajnih

organa, Ginekolokih oboljenja.U federaciji BiH je smeteno jo nekoliko

banjaomar
Banja Slatina nalazi se na 12 km od Banja Luke. Jo su Stari Rimljani koristili
blagodeti termalne vode Banje Slatina, o emu svjedoe brojna areheoloka nalazita, kao i
rimski novii koji su pronaeni u slatinskom vrelu.U okviru banje postoji ukupno 5

smetajnih objekata, od kojih je najznaajniji hotel Slatina, koji osim

smetajnih kapaciteta, ima kade za podvodnu masau, 2 restorana i 3
konferencijske sale. Banja posetiocima stavlja na raspolaganje vie
otvorenih i zatvorenih bazena i kada, terene za mali fudbal, koarku,
odbojku i druge sadraje. Kao lekoviti faktori koriste se voda i peloid.
Termomineralna voda je kalcijum-magnezijum-hidrokarbonatna-sulfatnaugljenokisela hiperterma temperature od 40-420C. U Banji Slatina lee se:
Reumatske bolesti, Sterilitet, Neuroloke bolesti, Kardiovaskularne bolesti i
Posttraumatska stanja.

Banja Laktai nalazi se na 18 km od Banja Luke i na oko 200 km od

Sarajeva. Jedna je od najstarijih banja u BiH, poto su za lekovitost njene
vode znali jo stari Rimljani, a njen savremeni razvoj otpoeo je 1930.
godine. U sklopu banje nalaze se hotel San (sa zatvorenim bazenom,
saunom, fitnes centrom, zdravstveno-terapeutskim sadrajima i 3
kongresne sale) i kompleks otvorenih bazena. Lekovita voda spada u
grupu kalcijum-magnezijum-hidrokarbonatnih-ugljenokiseliholigomineralnih homeotermi sa temperaturom od 30-40oC. Koristi se
pijenjem i kupanjem u leenju: Hroninog gastritisa, Funkcionalnih bolesti
eluca i creva, Bilijarne diskinezije, Bolesti bubrega i mokranih kanala,
Oboljenja oiju, Bolesti nervnog sistema, Psihijatrijskih bolesti,
Endokrinolokih bolesti, Sranih oboljenja, Bolesti lokomotornog aparata.
Banja Kulai smetena je u podnoju planine Ljubi, u dolini reke Ukrine i
zauzima povrinu od 12 hektara. Od Banja Luke je udaljena 60 km, a od
Sarajeva 186 km. U banji se nalazi istoimeni hotel u kome postoje brojni
sadraji: bazeni sa termomineralnom vodom, restoran, aperitiv bar,
biblioteka, trim staze, sportski tereni itd. Lekovita voda je visoko alkalna i
nisko mineralizovana sa temperaturom 27oC. U itavom svetu postoji jo
svega 7 izvora ovakve vode. Korisna je pri leenju: Bubrenih oboljenja i
bolesti mokranih puteva, Oboljenja organa za varenje, Ginekolokih
bolesti, Visokog krvnog pritiska, Dijabetesa, Posledica telesnih povreda,
Reumatizma i naroito Konih bolesti.
U okolini Teslia, u centralnom delu Republike Srpske i BiH, nalazi se Banja
Vruica , udaljena 86 km od Banja Luke i 174 km od Sarajeva. U banjskom

kompleksu postoje 4 hotela Kardial, Posavina, Srbija i

Hercegovina, sa oko 1.000 leajeva. U sklopu hotela nalazi se velnes
centar (bazeni, vodene atrakcije, saune, prostor za masau, medicinski
velnes programi, salon lepote), fitnes centar, fudbalski stadion, sportski
tereni, kuglana, etaline i biciklistike staze i kongresne sale. Specijalna
bolnica za rehabilitaciju kardiovaskularnih oboljenja pripada hotelu
Hercegovina. Lekovitost termomineralne vode je naroito povoljna kod
Kardiovaskularnih, Neurolokih i Reumatolokih bolesti.
Banja Dvorovi nalazi se na 6 km od Bijeljine, izmeu reka Save i Drine.
Jedan je od najznaajnijih turistikih centara Semberije. Dubina izvora je
na 1435 m a formirana poslije otkria termalne vode buenjem za potrebe
istraivanja nafte 1957. godine U banjskom kompleksu nalaze se hotel
Sveti Stefan, koji ima 42 dvokrevetne i trokrevetne sobe i 2 apartmana.
Hotel posjeduje kongresnu salu, a u sklopu banjskog kompleksa nalazi se
restoran "Izvor" kapaciteta 400 mjesta, olimpijski bazen, 2 manja bazena i
2 deija bazena i sportski tereni. Lekovita voda je oligomineralna i
termalna i koristi se kod Reumatskih bolesti, Ginekolokih bolesti, Konih
oboljenja, Dijabetesa, Blaih neuroza, Stanja nakon povreda i
postoperativnih stanja.
Na 50 km severoistono od Sarajeva nalazi se grad Olovo u kome je
smetena Banja Akvaterm Olovo . Banjsko terapeutski i rekreativni
centar Aquaterm je u centru grada, na mestu gde reke Biotica i
Stupanica formiraju reku Krivaju. U Olovu postoje 4 termalna izvora iz
kojih izvire voda temperature od 34-36oC. Blago mineralizovana voda
pomae pri leenju Reumatizma, Ginekolokih oboljenja, Neurolokih
oboljenja, Konih bolesti i Kardiovaskularnih bolesti.
Na 170 km od Sarajeva i 150 km od Banja Luke, u mestu Gradaac nalazi
se Banja Ilida Gradaac sa istoimenim Centrom za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju. Centar je izgraen 1980. godine izmeu dva akumulaciona
vetaka jezera Hazna i Vidara, gde postoje ureene plae i trim staze.
Termomineralna voda je temperature 28,5oC i blago je radioaktivna, zatim
alkalna, karbonatna, sulfatna i slabo murijatina. Koristi se u leenju
Reumatskih oboljenja, Neurolokih bolesti, Dijabetesa, Gihta, Ginekolokih
oboljenja i Tegoba na lokomotornom aparatu.
Najvie banja stacionirano je na podruju Republike Srpske. Udaljena 18
km od Novog Grada, 103 km od Banja Luke i 280 km od Sarajeva, nalazi
se Banja Ljeljani , smetena u podnoju planine Kozare. Voda sa lekovitog
izvora Slatina ima temperaturu 35oC, sadri natrijum, hloride,
hidrokarbonate i sulfate, a prirodni lekoviti faktor je i peloid. Lekovita voda
i peloid povoljno deluju kod Konih oboljenja.
Na padinama Kozare nalazi se i Banja Mljeanica Kozarska
Dubica. Udaljena je 68 km od Banja Luke i 254 km od Sarajeva. U banji se
nalazi Bolnica za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju Mljeanica, u okviru

koje postoji hotel, naselje sa bungalovima i kongresni amfiteatar. Lekovita

voda je mineralna i sumporovita, a takoe sadri magnezijum, kalcijum,
natrijum i ima temperaturu 14oC. Koristi se kupanjem, pijenjem i
inhaliranjem i pomae kod: Upalnog i degenerativnog reumatizma,
Neurolokih oboljenja, Oboljenja kimenog stuba, Osteoporoze,
Ginekolokih oboljenja, Gastrointestinalnih bolesti, Bolesti perifernih
krvnih sudova, Dijabetesa, Dermatolokih oboljenja, kao i kod
posttraumatskih i postoperativnih stanja.
Kod Srebrenice, na istoku Republike Srpske i na svega 15 km od granice sa
Srbijom, nalazi se Banja Guber . U banji postoji ukupno 48 izvora, od kojih
je najpoznatiji izvor Crni Guber po kome banja i nosi ime. Lekovita voda
je temperature 12,4oC i specifina je po visokom sadraju gvoa, bakra,
kobalta, nikla i mangana. Jedinstvena je u Evropi kada je re o leenju
Anemije, a pomae i kod Reumatizma, Bolesti titne lezde, Sinusnih
oboljenja, Konih bolesti, Multipla skleroze itd.
U okolini Bihaa nalazi se Banja Gata sa istoimenim leilitem. U banji ima
vie izvora lekovite vode, a ona pripada grupi natrijum-kalcijum-sulfatnihhidrokarbonatnih voda i njena temperatura je od 32-38oC.
U optini Sanski Most, u podnoju planine Mule i dolini reke Sane
smetena je Banja Ilida Sanski Most . Banja je udaljena 84 km od Banja
Luke i 238 km od Sarajeva. U banjskom centru nalaze se otvoreni
poluolimpijski bazen i dva zatvorena bazena sa termomineralnom vodom.
Lekovita voda je kalcijum-magnezijum-sulfatna hipoterma temperature
32oC. Blago je radioaktivna, a njen glavni sastojak je sumpor. Pored
termomineralne vode, u leenju se koristi i lekovito blato. U banji se lee:
Zglobni reumatizam, Iijas, Kimena oboljenja, Tuberkulozna oboljenja
zglobova, Rahitis, Posledice deije paralize, Hronina upala vena, Kone
bolesti, Ginekoloke bolesti itd.
U Tuzli se nalazi Slana Banja , smetena u parku Trnovac, na padinama
planine Majevice. Lekovita voda je slana i sadri natrijum hlorid, a njena
temperatura je 27oC. Pogodna je za leenje: Reumatizma, Neurolokih
bolesti, Ginekolokih oboljenja, Bolesti uha, grla i nosa, Respiratornih
oboljenja, Arterioskleroze i Stanja nakon hirurkih intervencija.