CORAF BLG SSTEMLER LE PROJE

HAZIRLAMA
Yard.Do.Dr. Mehmet Fatih DKER

GR
Yaadmz hayatta stlendiimiz rol gerei aslnda hepimiz birer proje
tasarmcs ve yneticisiyiz.
stlendiimiz bu rol ne kadar yerine getirebildiimiz ise projemizi ne
oranda doru tasarladmzla doru orantldr.
Proje tasarlamak ve ynetmek kolay bir i deildir ancak renilebilen bir
yntemdir. Tasarm ve ynetim becerisi doutan gelen bir yetenek
olduu kadar, eitim, uygulama ve deneyimle gelitirilebilen becerilerdir.

DERS ER
1- PROJE VE PROJE YNETM NEDR?
2-MEKNSAL DNME

3- CBSDE MEKNSAL DNME

4- DNYAYI MODELLEME
5- CBSDE PROJE TASARIMI
6-CBSDE PROJE YNETM VE AMALARI
7-CBSDE PROJE TASARIM METODOLOJS
8-CBS PROJELERNDE KARAR RETLMES
9-CBS PROJE RNEKLER

PROJE VE PROJE YNETM NEDR?

NDEKLER

PROJE VE PROJE YNETM NEDR?

AMA
Proje kavramn tanmlayabilecek,

Proje ynetimi ve kapsam anlatabilecek,

Temel dzeyde bir projenin tasarm, uygulama ve deerlendirme

aamalarnda liderlik rol iin gereklilikleri listeleyebilecek,

Proje ynetim srecindeki aamalar aklayabilecek bilgi ve becerilere

sahip olacaksnz.

PROJE VE PROJE YNETM NEDR?

ANAHTAR KELMELERMZ
PROJE

FAALYET
KAYNAK
PROJE YNETM

PROJE NEDR?
"Proje" gnlk hayatta ok sk kullanlan bir kavramdr.

Proje Ynetim Enstits (Project Management Institute - PMI) projeyi,

benzersiz bir rn, hizmet ya da sonu yaratmak iin yrtlen
geici bir giriim

olarak tanmlamaktadr.

PROJE NEDR?
Proje, bir probleme zm bulma ya da beliren bir frsat deerlendirmeye
ynelik, bir ekibin, balangc ve bitii belirli bir sre ve snrl bir finansman
dahilinde, birtakm kaynaklar kullanarak, mteri memnuniyetini ve kaliteyi
gz nnde bulundururken olas riskleri ynetmek artyla, tanmlanm bir
kapsama uygun ama ve hedefler dorultusunda zgn bir plan balatma,
yrtme, kontrol etme ve sonuca balama srecidir.

PROJE YNETM
Proje Ynetimi, belirli proje hedeflerini, belirlenen zaman, belirlenen
kaynak ve belirlenen btede planlama, organize etme ve ynetme
disiplinidir.
Proje Ynetiminde Proje Ynetim geni
Proje Ynetim geninin doru uygulanmas ile; projenin zamannda ve
ayrlan bte ile bitirilmesi ve sonutaki rn ve hizmetin arzulanan
nitelikte olmas salanabilir.

NTERNET & ARATIRMA

Proje ynetiminin gelimesine katkda bulunan en nemli kurululardan
birisi ABD'de kurulan Proje Ynetim Enstits (Project Management
Institute - PMI)'dr.
Proje ynetim alannda ilk ulusal kurulu ise 1995 ylnda Ankara'da
kurulan Proje Ynetim Dernei (PYD)'dir. PMI Trkiye ubesi ise (PMI TR)
faaliyetlerini Proje Ynetim Dernei ats altnda srdrmektedir.
Bu derneklerin temel amac, lkemizde kullanm ve nemi giderek artan
Proje Ynetimi ve Teknikleri'nin daha iyi anlalmas, gelitirilmesi,
kullanmnn artrlmas ve bir meslek olarak yaygnlatrlmas iin ilgili
kiilerin temsil edilecei, ve proje ynetimi alannda uygulamada,
aratrmada nc olarak, yeler ve proje ynetimiyle ilgili kiiler arasnda
koordinasyonu salamaktr.

PMI, PMI-TR ve PMI Sertifikasyonlar ve Proje Ynetim meslei hakknda

daha ayrntl bilgi edinmek iin http://pmi-tr.org/cms2/ ve
http://www.pmi.org adreslerini ziyaret edin.

KTAP NERS

PMI'in temel kitaplar olan "Proje Ynetimi Bilgi Birikimi Klavuzu"

(PMBOK(r)) ve "Birleik Standartlar Szl" (CSG) kitaplar PMI-TR
tarafndan Trke'ye evrilmitir.
Bu kitaplar Proje Ynetimi konusunda yetimi eleman gc temininde,
dnyada olduu gibi lkemizde de temel bavuru kaynaklarndan birisidir.

PROJE YNETCSNN ROL

Proje Yneticilerinin Genel Ynetim Becerileri:
1.Liderlik yetenei: Her yneticide olmas gereken bu beceri projelere
uygulandnda proje ynnn belirlenmesi ve kiilerin bu ynde harekete
geirilerek srekli motive olacak ekilde almasnn salanmas olarak
aklanabilir.

2.letiim yetenei: zellikle projelerde retilen proje bilgilerinin farkl

ihtiyalar olan proje taraflarna en uygun ve en doru biimde nasl
aktarlaca yetisidir.
3.Mzakere yetenei: Proje ekibini kurarken irket iinde dier yneticilerle
en iyi kayna projeye dahil etmek iin yaplan mzakereler ve projeye ilikin
konularda mteri ve irket st ynetimiyle uzlama, anlama iin mzakere

yetenei gerekir.
4. Problem zme: Herhangi bir sorunun zm iin alternatiflerin ortaya
karlmas ve aralarndan en uygununun seilmesi.

NOT
Gemite iinde yer aldnz veya gzlem yapma olana bulduunuz bir
projeyi dikkate alarak aadaki sorular cevaplandrnz. Belirleyeceiniz proje
ev tama, iyeri dekorasyonu, piknik organizasyonu vb. bir proje olabilir.
1.Projede ka kii grev ald?
2.Projenin amac nceden belli miydi?
3.stenen sonulara ulalabildi mi?
4.Proje size gre baarl myd, yoksa baarsz m?
5.Hangi nedenlerden tr baarl ya da baarsz oldu?
6.Balangta herhangi bir planlama almas yaplm myd?
7.Projede grev dalmn kim yapt, kimler grev ald?

8.Projenin izlemesi ve kontrol yapld m? Nasl?

9.Bu izleme nitelik izlemesi miydi, yoksa nicelik izlemesi mi?
10.Bu izleme herhangi bir tarzda projeyi kontrol iin kullanld m?

NOT
Gemite yer aldnz bir proje veya organizasyonun tanmlarn yazarken
aslnda proje ynetimi iim temel oluturan bireysel anlamda bir organizasyon
tanm hazrlam olacaksnz.
Dier bir deyile proje ynetimi iin temel olan bir organizasyon yapsn
tanmlam olacaksnz. Bu nedenle projede ka kiinin grev ald, amacnn
ne olduu, istenilen sonulara ulalp ulalmad gibi sorulara yant arayarak,
nceden yaam olduunuz deneyimi proje ynetimi asndan irdeleme
olana bulacaksnz.
Bylece proje tasarmnn nasl yaplaca, baarszlk nedenlerinin neler
olabilecei, grev dalmnn nasl yaplmas gerektii gibi sorulara yant
bulacaksnz. Ayrca sonu olarak projenin sre ierisinde nasl izlenmesi ve
kontrol edilmesi gerektiini renmi olacaksnz.

PROJE YAAM DNGS

Proje zerinde daha iyi ynetim kontrol salamak iin projeler fazlara
ayrlr. Genellikle sral ve bazen de i ie geen proje fazlarnn tmne
proje yaam dngs denir.
Bu fazlarn adlar ve saylar, ynetim kadrosu, projeye dahil olan rgtlerin
kontrol gereksinimleri, projenin doas ve projenin uygulama alan
tarafndan belirlenir.
Proje yaam dngs, bir amac gerekletirmek zere karar verilmesinden
(projenin balangc), gerekletirilen amac benimsemek ya da projeden
vazgemek kararna, yani projenin sona ermesine kadarki sreci kapsar.
Projeye balamak,
rgtleme ve hazrlk ileri

Proje ilerini yerine getirmek,

Projeyi kapatmak.

PROJE YAAM DNGS

Proje Yaam Dngs Boyunca Oluan Maliyet ve Personel Dngs

PROJE PAYDALARI
Etkin olarak projeyle ilikisi olan ya da projenin etkilerinden tr dolayl
ilgisi bulunan kii ya da rgtlerdir.
Proje Hamisi ise; Projeye finansal kaynak salayan, ii stlenen rgt
iindeki kii ya da grup.

RGTSEL YAPI VE PROJE YNETM

rgt, bir kurumdaki ileri, mevkileri, personeli ve aralarndaki otorite ve
iletiim ilikilerini gsteren yapdr. rgt kltr ve yaps projelerin
yrtlmesinde etkilidir.
Bir ortaklk erevesinde baka kurulular da projeye dahil oluyorsa, proje
zerinde birden fazla rgtn etkileri hissedilecektir. Projeler
kendilerinden daha geni kapsaml olarak projeyi yrten rgtn tipik bir
parasdr.
Projenin kendisinin bir rgt olmas halinde bile proje bu rgt yapsndan
ya da projeyi tesis eden rgtten etkilenir.

RGTSEL YAPI VE PROJE YNETM

PROJE YNETM SRELER

Proje sreleri iki ana balk altnda incelenebilir:
1.Proje Ynetimi Sreleri: Bu sreler projenin geerli olduu sre
boyunca etkin bir ekilde yrtlmesini salar.
2.rne Ynelik Sreler: Bu sreler genellikle proje yaam dngs
tarafndan tanmlanr ve uygulama alanna gre deiir. Projenin kapsam,
belirlenen rnn nasl yaratlaca konusunda temel bir anlay olmadan
tanmlanamaz.
rnein ina edilecek bir konutun genel karmaklk dzeyi belirlenirken
eitli inaat teknikleri ve aralar deerlendirilmelidir.

PROJE YNETM SRELER

PMI Ensttsne gre proje ynetimi, mantksal olarak gruplanm 42 proje ynetim
srecinin uygun ekilde gruplanmas ve btnletirilmesi yoluyla gerekletirilir. Bu
sreler izleyen be ana sre grubunda toplamtr:
1.Proje Balatma Sreci
2.Proje Planlama ve Tasarlama Sreci
3.Proje Yretme ve Gerekletirme Sreci
4.Proje zleme ve Kontrol Sreci
5.Proje Tamamlama Sreci

1.PROJE BALATMA SREC

Projenin tanmlanmas ve balatlmas aamasnda projenin kapsam (scope) belirlenir.
Eer bu aama yeterince dzgn bir ekilde yaplmazsa projenin ihtiyalar karlama
olasl dk olacaktr. Bu aamada i evresini iyi anlamak ve gerekli kontrolleri de
ngrmek gerekir. Projeyi etkileyebilecek koullar incelenerek projenin gerekletirilebilir
olup olmad incelenir.
Proje amalar: Proje amalar, projenin llebilir baar kstaslarn ierir. Projelerin
ok geni bir yelpazede i, maliyet, takvim, teknik ve kalite amalar olabilir. Proje
amalar da maliyet, takvim, ve kalite hedeflerine sahip olabilir.
rn kapsam tarifi: Projenin ortaya kartmak iin yrtld rn, hizmet ya da
sonucun zelliklerini tarif eder.
Proje gereklilikleri: Bir szlemenin, standardn, artnamenin veya dier ilgili resmi
belgelerin artlarnn tatmin edilebilmesi iin proje teslimat kalemlerinin karlamas ya
da sahip olmas gereken artlar veya yeteneklerin tarifidir.
Projenin snrlar: Projeye neyin dahil olduunu tanmlar.
Proje teslimat kalemleri: Teslimat kalemleri hem projenin rn ya da hizmetini
oluturan ktlar hem de proje ynetimi raporlar ve belgeler gibi yardmc sonular
ierir.
rn kabul kstaslar: Tamamlanm rnlerin kabul srelerini ve kstaslarn tarif
eder.

1.PROJE BALATMA SREC

Proje kstlar: Proje takmnn seeneklerini snrlandran proje kapsam ile ilgili proje
kstlarnn listelenmesi ve tarif edilmesidir.
Proje varsaymlar: Proje kapsam ile ilgili varsaymlar ve sz konusu varsaymlarn
yanl kmas durumunda projeye olabilecek olas etkileri listelenir ve tarif edilir.
lk proje rgtlenmesi: Proje takmn yeleri ve paydalar tanmlanr. Proje
rgtlenmesi de belgelenir.
lk tanmlanm riskler: Bilinen riskleri tanmlanr.
Takvim kilometretalar: Mteri ya da yrtc kurulu projenin kilometre talarn
belirleyerek bunlara tarih atayabilir ve bu ekilde takvime balanm kilometre talarn
oluturabilir.
Fon kstlar: Toplam olarak ya da projenin belirli zaman dilimleri iin fon- lamaya
konan snrlandrmalar tanmlanr.
Maliyet tahmini: Projenin toplam beklenen maliyetini oluturan maliyet tahmin
etmenleri bir n tanmlama ile yer alr.
Proje konfigrasyon ynetimi gereklilikleri: Projede uygulanacak olan konfigrasyon
ynetimi ve deiiklik kontrol faaliyetlerinin seviyesini tarif eder.
Proje artnameleri: Projenin uymas gereken artnameleri tanmlar.
Onaylanma gereklilikleri: Proje hedefleri, teslimat kalemleri, belgeler ve i gibi
unsurlara uygulanabilecek onaylanma gerekliliklerini tanmlar.

2.PROJE PLANLAMA VE TASARLAMA SREC

Proje planlama ve tasarlama aamasnda projeyi uygulamaya geirmeden nce gerekli
tm teknik tasarmn ayrntl olarak yapld, bir baka ifadeyle proje el kitabnn
hazrland sretir.
Proje planlama aamas, gerekletirilmesi dnlen iin belirlenmesi ve tanmlanmas,
gerekecek beeri (insan gc), fiziksel ve mali kaynan belirlenmesi ve projenin devamn
ve tamamlanmasn salayacak olan rgtsel yapnn oluturulmas ile ilgili faaliyetleri
iermektedir.

3.PROJE YRETME VE GEREKLETRME SREC

Uygulama aamas proje ynetim plannda belirlenmi olan proje gereksinimlerini
karlama amal srelerden oluur.
Uygulama aamas insanlar ve kaynaklar egdmleme, ayn zamanda aktivitelerinin
proje ynetim planna uygun ekle getirme abalarn ierir.
rnler proje ynetim planna gre gerekletirilmi srelerin ktlar olarak oluurlar.

4.PROJE ZLEME VE KONTROL SREC

Gerekleen proje performansnn proje ynetimi plan ile karlatrlmas.
Dzeltici veya nleyici eylemlere gerek duyulup duyulmadnn belirlenmesi iin
performansn deerlendirilmesi ve ardndan gerek duyuluyor ise sz konusu eylemlerin
nerilmesi.
Proje risklerinin tanmlandndan, durumlarnn raporlandndan ve uygun riske tepki
planlarnn uygulandndan emin olunmas iin proje risklerinin zmlenmesi ve
izlenmesi.
Proje tamamlanana kadar proje rnleri ve rnler ile ilgili belgeler ile ilgili gncel ve
doru bir bilgi taban tutulmas.
Durum raporlama, gelime lm ve tahminleri desteklemek iin bilgi salama.
Mevcut maliyet ve takvim bilgisini gncellemek iin tahmin yapma.
Onaylanm deiiklikler olduka uygulamalarn izleme.

5.PROJE TAMAMLAMA SREC

Projenin kapatlmas sreci, bir projenin veya proje faznn faaliyetlerini resmi olarak
bitirmek, tamamlanm rnleri teslim etmek veya iptal edilen bir projeyi kapatmak iin
gerekli olan sreleri ierir. Bu aama tamamland zaman, bir projeyi veya proje
safhasn kapatmak iin dier aamalarda tanmlanm olan srelerin yaplm olduu
dorulanr ve uygun bir ekilde, projenin veya proje safhasnn kapand resmiletirilir.
Projenin kapatlmas sreci ayn zamanda proje teslimat kalemlerinin dorulanmas ve
belgelenmesi ile ilgili eylemlerin egdmnn salanmas, sz konusu teslimat
kalemlerinin mteri ya da hami tarafndan resmi kabulnn egdmnn ve
etkileiminin salanmas, ve proje tamamlanmadan kapatldysa bunun sebeplerinin
aratrlmas ve belgelenmesi ile ilgili prosedrleri de oluturur.

ZET
Proje kavramn tanmlamak
Balang ve bitii belirli, aka tanmlanm faaliyetleri, bte ve zaman kst altnda
tamamlayarak iyi tanmlanm hedef ve amalara ulama eylemi proje olarak
tanmlanabilir.
rgtler bir dizi hedefe ulamak iin eitli iler gerekletirirler. Birok rgtte
gerekletirilen iler ya proje ya da operasyonel i olarak snflandrlr. Proje ve
operasyonel i arasndaki temel fark, operasyonel ilerin srekli olmas ve tekrarlanan
rnler, hizmetler ve sonular retmesidir. Projeler ise geici ve sonludur.
Operasyonel iler ise tam tersine, sreklidir ve uzun bir rgtn sr-drlmesini salar.
Mevcut hedeflere ulaldnda bitmez ve rgtlerin stratejik planlarn destekleyecek
ekilde yeni dorultularda devam eder.

ZET
Proje ynetimini ve kapsamn anlatmak
Proje ynetimi, belirli proje hedeflerini, belirlenen zaman, belirlenen kaynak ve
belirlenen btede planlama, organize etme ve ynetme disiplinidir.
Proje ynetiminde, proje ynetim geni olarak da adlandrlan nemli kst, sre,
maliyet ve kapsamdr.
Proje zerinde daha iyi ynetim kontrol salamak iin projeler fazlara ayrlr. Genellikle
sral ve bazen de i ie geen proje fazlarnn tmne proje yaam dngs denir.
Bu fazlarn adlar ve saylar, ynetim kadrosu, projeye dhil olan rgtlerin kontrol
gereksinimleri, projenin doas ve projenin uygulama alan tarafndan belirlenir.
Proje yaam dngs, bir amac gerekletirmek zere karar verilmesinden (projenin
balangc), gerekletirilen amac benimsemek ya da projeden vazgemek kararna, yani
projenin sona ermesine kadarki sreci kapsar. Projelerin ne kadar byk ya da kk, ne
kadar basit ya da karmak olduklarndan

ZET
Proje ynetimini ve kapsamn anlatmak
Proje ynetimi, belirli proje hedeflerini, belirlenen zaman, belirlenen kaynak ve
belirlenen btede planlama, organize etme ve ynetme disiplinidir.
Proje ynetiminde, proje ynetim geni olarak da adlandrlan nemli kst, sre,
maliyet ve kapsamdr.
Proje zerinde daha iyi ynetim kontrol salamak iin projeler fazlara ayrlr. Genellikle
sral ve bazen de i ie geen proje fazlarnn tmne proje yaam dngs denir.
Bu fazlarn adlar ve saylar, ynetim kadrosu, projeye dhil olan rgtlerin kontrol
gereksinimleri, projenin doas ve projenin uygulama alan tarafndan belirlenir.
Proje yaam dngs, bir amac gerekletirmek zere karar verilmesinden (projenin
balangc), gerekletirilen amac benimsemek ya da projeden vazgemek kararna, yani
projenin sona ermesine kadarki sreci kapsar. Projelerin ne kadar byk ya da kk, ne
kadar basit ya da karmak olduklarndan bamsz olarak tm projeleri u yaam
dngs yapsna oturtulabilir;
Projeye balamak, rgtleme ve hazrlk ileri, Proje ilerini yerine getirmek, Projeyi
kapatmak.

ZET
Proje Yneticilerinin Genel Ynetim Becerileri:
1.Liderlik yetenei: Her yneticide olmas gereken bu beceri projelere
uygulandnda proje ynnn belirlenmesi ve kiilerin bu ynde harekete
geirilerek srekli motive olacak ekilde almasnn salanmas olarak
aklanabilir.

2.letiim yetenei: zellikle projelerde retilen proje bilgilerinin farkl

ihtiyalar olan proje taraflarna en uygun ve en doru biimde nasl
aktarlaca yetisidir.
3.Mzakere yetenei: Proje ekibini kurarken irket iinde dier yneticilerle
en iyi kayna projeye dahil etmek iin yaplan mzakereler ve projeye ilikin
konularda mteri ve irket st ynetimiyle uzlama, anlama iin mzakere

yetenei gerekir.
4. Problem zme: Herhangi bir sorunun zm iin alternatiflerin ortaya
karlmas ve aralarndan en uygununun seilmesi.

OKUMA PARASI
Proje ynetiminin kutsal kitab PMBOK Project Management Body of Knowledge) 1996 ylnda Amerika'da PMI
(Project Management Institute) ats altnda domutu. Amerika'da doup byyen bu kitabn Amerikan kltrnden terimleri kullanmamas da mmkn deil. Proje yneticilerinin dilinden drmedii "Kick Off"
(Balatma Vuruu) da bunlardan biri. "Kick Off", Amerikan futbolunda her yar banda ya da ta at sonrasnda
oyunu balatan vuru. Proje ynetimi asndan da "Kick Off" ise uygulama aamasna balangcn formal olarak
tm proje paydalarna duyurmak anlamna gelir. Bu duyurunun tm taraflarn biraraya geldii bir toplant ile
yaplmas nemlidir.
"Kick Off" toplants proje yneticisi asndan ok iyi hazrlanlmas ve ynetilmesi gereken bir toplantdr.
Toplantda tm proje takm biraraya gelir ve "Proje Ynetim Plan" zerinden geerler. Toplantnn verimli olmas
iin proje yneticisi, toplantdan nce Proje Kapsam Dkman ve Proje Zaman Plann tm takmla paylam
olmaldr.
Toplantda Proje Ynetim Plannn tm bileenleri zerinden geilir. "Proje Ynetim Plan": Tanm Dkman,
Zaman Plan, Maliyet Plan, letiim Plan, Risk Plan, Satnalma Plan ve nsan Kaynaklar Ynetim Planlarn ierir.
Bu dokmanlarn hepsinin zerinden geilmesi, tm proje takmnn byk resmi grmesi, bekledikleri
deiiklikleri talep etmesi ve proje sonunda ortaya kacak rn konusunda netlemesi iin kritiktir. "Kick Off"
toplantsnn sosyal bir boyutu da vardr. Proje boyunca farkl lokasyonlarda alacak olan proje takm
toplantda tanma ve kaynama frsat bulur. Proje yneticisi de bu vesileyle proje hedefleri ve baar kriterleri
konusunda proje takmn bilgilendirerek, motive etme ans olur.
Proje yneticisi de zamannn %80'ini iletiim ynetimi iin harcar. "Kick Off" toplants gibi deerlendirme toplantlar ve deiiklik toplantlar da proje takmnn biraraya gelip iletiim kurmas asndan ok nemlidir. Proje
yneticisinin hem kendi zamann, hem de projenin zamann doru ynetmesi asndan, bu toplantlarn verimli
gemesi salanmaldr. Bu toplantlarda alnan kararlar raporlanp tm taraflarla paylalmal ve her toplant
sonras aksiyon planlar karlarak takm yelerine grevler atanmaldr.