Elektronika digjitale

Elementet memoruese
Elementi i kujtess i cili sht n gjendje t mbaj mend informatn prej nj biti
quhet flip-flop apo bistabil. N rast t prgjithshm, bistabili si element i kujtess mund
t ket shum hyrja dhe dy dalje. N njrn dalje nga bistabili merret vlera e cila sht
vendosur n t, kurse n daljen tjetr inversioni i saj.
Prdoren shum lloje t bistabilve si: RS, RST, T, D, JK, MS etj, por t gjith realizohen
nga tipi themelor i tyre, ai RS.

Bistabili RS
Bistabili RS mund t realizohet prmes dy elementeve logjike JOOSE si n
figur.

Q gjendja fillestare e RS
Q+ - gjendja vijuese e RS

Elementet e memories

Fadil Gashi

Elektronika digjitale

Bistabili RS i ka dy gjendje t prdorshme:

Gjendjen SET ose 1, kur Q = 1 dhe Q 0 dhe
Gjendjen RSET ose 0, kur Q = 0 dhe Q 1
N gjendje t zakonshme t dy hyrjet n bistabil jan zero.
Nse n hyrjen S momentalisht aplikohet vlera 1, bistabili do t kaloj n gjendjen
SET (Q = 1 dhe Q 0 )
Nse n hyrjen R aplikohet vlera 1, bistabili do t kaloj n gjendjen RSET (Q = 0
dhe Q 1 ) me kusht q s pari n hyrjen S t aplikohet vlera 0, sepse po t jet
edhe n hyrjen S vlera 1 do t kemi gjendje t pa definuar.
Puna e bistabilit RS mund t sinkronizohet duke ia shtuar hyrjen pr pulset e taktit
prmes dy elementeve DHE, kshtu:

Bistabili RS n kt rast do t aktivizohet vetm nse kemi puls t taktit dhe vlera hyrse
n R ose S sht 1.

Pr do bistabil mund t prpilohen

Tabela e gjendjeve
Diagrami i gjendjeve
Tabela e eksitimeve
Tabela Karno dhe
Funksioni logjik.
Detyra 1.
T gjendet sekuenca dalse Q+ nga bistabili SR, gjendja fillestare e t cilit sht Q = 0
nse n hyrjet e bistabilit aplikohet vargu i impulseve SR: 00,10,01,01.
Zgjidhje

Detyra 2.
Elementet e memories

Fadil Gashi

Elektronika digjitale

T gjendet sekuenca dalse Q+ nga bistabili SR, gjendja fillestare e t cilit sht Q = 0
nse n hyrjet e bistabilit aplikohet vargu i impulseve SR: 00,10,00,10,01,00.
[Rezultati] Q+= 011100
Detyra 3.
T prpilohet tabela e eksitimeve pr bistabilin SR, gjendja fillestare e t cilit sht Q = 1,
ashtu q n daljen Q t bistabilit t fitohet vargu Q+=1010100
Zgjidhje:
Detyra 4.
T prpilohet tabela e eksitimeve pr bistabilin SR, gjendja fillestare e t
cilit sht Q = 0, ashtu q n daljen Q t bistabilit t fitohet vargu
Q+=1100110
[Rezultati] SR= 10,+0,01,0+,10,+0,01
Detyra 5.
Pr bistabilin RS t krijohen:
Tabela e gjendjeve
Tabela e eksitimeve
Diagrami i gjendjeve
Tabela Karno
Funksioni logjik

Flip flopi T
Flip-flopi T ka nj hyrje nprmjet t cils sillet sinjali shkreps (T = trigger =
shkrepje). Ky flip-flop realizohet realizohet prmes flip-flopit RS me lidhjen e hyrjeve R
dhe S n hyrje t prbashkt T.
Duke ditur se bistabili RS prbhet prej dy transistorve ku, njri sht i ngopur e
tjetri i bllokuar ather sinjali shkreps T sillet simetrikisht n bazat e t dy transistorve,
por efektivisht vepron vetm n bazn e transistorit t bllokuar duke e detyruar at t
proj.

Flip flopi RST

Flip flori RSt i ka tri hyrje R, S dhe T. Gjat shfrytzimit t ktij flip-flopi duhet
respektuar rregulln vijuese. Jan t lejueshme ato kombinime hyrse te t cilat figuron

Elementet e memories

Fadil Gashi

Elektronika digjitale

maksimalisht nga nj 1 logjik. Duke pasur parasysh kt rregull, tabela kombinuese e

flip-flopit RST duket:

Flip flopi D
Flip-flopi D formohet prej flip-flopit RS dhe nj invertori si n figur.
D = Data = e dhn, informat

Flip flopi JK
Nj ndr flip-flopt me aplikim m t madh n teknikn e integruar sht flipflopi JK, i cili realizohet prmes flip-flpit RS me disa lidhje speciale (si n figur), pr
tiu ikur gjendjeve t padefinuara t bistabilit RS.
Elementet e memories

Fadil Gashi

Elektronika digjitale

Nga qarku i flip-flopit JK t paraqitur n figurn e msiprme shihet se:

S=J Q dhe R=KQ
Kjo mundson q bistabili JK, pr J=1 dhe K=1, mos t hyj n gjendje t
padefinuar, por pr kto vlera hyrse ai e prmbys gjendjen paraprake.
Tabela e gjendjeve pr bistabilin JK sht:

Pr shkak t lidhjes rivepruese mund t paraqiten parregullsi n punn e bistabilit

JK si rezultat i voness kohore jo t mjaftueshme t sinjalit riveprues. Vonesn e
realizojm prmes kyjes s linjave pr vones n degt rivepruese.

Flip-flopi MS

Elementet e memories

Fadil Gashi

Elektronika digjitale

Nse dy flip-flop RS lidhen n kaskad dhe realizohet lidhja kthyese nga dalja e t
dytit n hyrjen e t parit fitohet flip-flopi MS (Master Slave = Zotri Skllav) si n
figur.

T analizojm parim e puns s flip-flopit MS:

1. Nse Ck =1 FF i pare (zotriu) punon si FF JK,
ndrsa C k = 0 FF i dyt (skllavi) nuk mund ta ndryshoj gjendjen.
2. Nse Ck = 0 FF i pare (zotriu) pauzon
ndrsa C k = 1 FF i dyt (skllavi) punon si FF RS.
3. Nse S = Q1 = 1 dhe R = Q1 = 0 Q = Q1 = 1.
4. Nse S = Q1 = 0 dhe R = Q1 = 1 Q = 0.
Po shihet se n intervalin (T Tp) vlera e Q1 bartet n daljen Q. konfiguracioni i flipflopit MS eliminon mundsin e paraqitjes s gabimeve pr shkak t voness s
pamjaftueshme t sinjalit n elementin memorues.

Shembuj:
1. T gjendet vargu dals Q+ nga bistabili JK, nse n fillim Q = 1 dhe n hyrje t tij
aplikohen vlerat:

Elementet e memories

Fadil Gashi

Elektronika digjitale

JK = 11, 10, 10, 10, 01, 11.

JK = 01, 10, 11, 01, 00, 10, 01, 00.

2. Nga bistabili T t realizohet bistabili D.

3. Nga bistabili T t realizohet bistabili JK.
4. Pr bistabilin JK
Paraqitni tabeln e gjendjeve.
Vizatoni diagramin e gjendjeve.
Gjeni tabeln e eksitimeve.
Paraqitni tabeln Karno.
Caktoni funksionin logjik.
Zgjidhje:
1. Bazuar n tabeln e kombinimeve t flip=flopit JK gjejm vargun dals Q+ pr
vargun hyrs JK = 11, 10, 10, 10, 01, 11.

2. Flip-flopi D i realizuar prmes flip-flopit T.

Elementet e memories

Fadil Gashi