Atmosfer

ski
prenapon
i
Almir
Osmanagic
II-2

Atmosferski prenaponi
Nastajanje olujnih praznjenja
Elektricni naboj,koji trenjem nastaje u oblacim, uzrok je olujnog
praznjenja munje. Kadajakost el. polja postane veca od
dijalektricne cvrtoce zraka nastupi ce el. praznjenje udarnom
ionizacijom.Kriticna probojna cvrstoca zraka za kaplijice kose
iznosi 10kV/cm, a zrak bez kaplice kise ( suhi zrak ) 30kV/cm.
Olujno praznjenje gradi stepenast lider i njega cine dva lidera.
-Prvilider je zapreminski naboj i on predhodi stepenastom
lideru,krecuci se konstantnom brzinom naprijed i na taj nacin
trasira put, pa se zbog toga naziva i luder pilot.
Prema sljedecim istrazivanjima mogu se dati sljedece
karakteristike groma:
-vrijednost el. potencijala
-jacina st
-kolicina el. naboja
-srednja duljina provodnog kanala
.promjer provodnog kanala
-vrijeme praznjenja
-br. uastopnih praznjenja
-temperatura provodnog kanala
-prosjecna kolicina en.

10 10 V
10332 10 5 A
150 C

3002 103 m
0,020,15 m
5125 ms
130
15 103
5

(13) 10 J /m

Zakljucak
Pri olujnom praznjenju, vodeci kanal atmosferskog elektricitetalidera,koji se krece od oblaka prema zemlji, trazice na povrsini
zemlje ono mjesto na kojem se najbrze izvodi naboj suprotnog
polariteta i koji ce na taj nacin neultralizirat naboj u vodecem
kontaktu.

 Atmosfersko praznjenje u elektroenergetske vodove

Atmosferski prenaponi nastaju izvan elektroenergetskog sustava pa
se nazivaju i vanjskim prenaponima.Atmosferski prenaponi su
vremenski ogranicene prelazne pojave , jace ili slabije prigusene.
Preskok na izolaciji, usljed atmosferskog praznjenja, moze nastupit
usljed:
-izravnog udara groma u vrh stuba dalekovoda,
-izravnog udara groma u zastitnop uze, a zatim povratni preskok s
konzole na fazni provodnik,
-izravnog udara groma u fazni provodnik mimo zastitnog uzeta.
Vjerovatnoca atmosferskog praznjenja izvan zastitnog uzeta el.mag.
vodamoze se proicjeniti primjenomsljedece relacije:
log Pq=

Qs h z
4
90

gdje je :

- Pq -vjerovatnoca atmosferskog praznjenja momo zastitnog uzeta,

-

hz

-visina zastitnog uzeta

- Qs -zastitni ugao
Rastojanje glave pilot-lidera i objekta praznjenja naziva se udarnim
rastojanjem
r=K l I al

gdje je :

- K l , al -empiriska konstanta
- I (kA) -st. praznjenja u dobro uzemljeni objekat
Rizik preskoka u postrojenju
Za koordinaciju izolacione cvrstoce izolacije elektroenergetskih
postrojenja, pri djelovanju vala prenapona, sve vise primjenjuju
staticke metode.Pri statickoj analizi vala atmosferskog prenapona,
analiziraju se sljedece velicine kao slucajne:
-amplituda struje groma
-strmina st. groma
-preskocne karakteristike izolacije voda
-mjesto udara groma
-konfiguracija postrojenja
-napon reagiranja odvodnika prenapona
-preskocne karakteristike izolacije u prostrojenju

Amplituda i strmina atmosferskog vala, koji ulazi u

elektroenergetskupostrojenje i napreze izolaciju , ovisice o
parametrima kanala groma i o mjestu udara groma duz dalekovoda.