HGF225

Proses Pembentukan Tanih

1. Sifat tanih
2. Pembentukan tanih

Definisi pedologi dan pedogenesis

Lapisan tanih (soil horizon)

Proses biokimia (biochemical processes)

Proses fizikokimia (physicochemical

processes)

Takrif tanih
Tanih adalah lapisan permukaan atas di mana
proses biologi, kimia dan fizikal bergabung
bagi menghasilkan bahan tanih yang kebiasaanya
bahan bukan organik terletak pada bawah dan
bahan organik di bahagian atas dengan kehadiran
air dan oksigen bebas untuk hasilkan profil
tanih (Jim Taylor, 1993)
Tanih adalah material luluhawa yang terdapat
pada permukaan bumi yang mempunyai atau tiada
bahan organik dan biasanya ia mempunyai air dan
udara (John Gerard, 2000)

Sifat Tanih

Komponen tanih
Warna
Saiz partikel
Tekstur tanih
Koloid
pH (keasidan dan kealkalian)
Struktur
Mineral
Imbangan air

Komponen tanih
1. bahan bukan organik/ mineral
berasal daripada batuan
(kesan iklim)
bahan induk (tanih terbentuk
daripada bahan mineral)
2. bahan organik
Berasal daripada bahan hidup
yang telah mereput
Humus (bahan organik yang
separuh reput) terdapat di
permukaan dan bercampur
dengan tanih
3. Udara dan air
mengandungi bahan larut

Fig 21.1

Warna
Warna perang gelap petunjuk
kehadiran humus
cth. Black prairie soils
Merah atau kuning petunjuk
kehadiran mineral besi (iron)
cth. Tanah merah lembap
selalunya berwarna merah
Bintik putih petunjuk kehadiran
kalsium
Lapisan putih di permukaan
petunjuk kehadiran garam yang
banyak (terkumpul)

Stock image of salt

accumulation in
desert surface soils

Corbis Digital Stock

Saiz partikel
Pasir (sand), kelodak (silt) dan tanah liat/ lempung
(clay) merujuk kepada saiz particle
Saiz partikel sangat mempengaruhi keupayaan tanih
menampung air
Koloid ialah partikel tanih yang terkecil (1x 10-6 mm)

Koloid
Sama ada mineral tanah liat atau bahan organik
Kebanyakn koloid adalah bercas negatif (menarik cas positif)
Menarik nutrien tanih ( ion dalam air tanah kebanyakan
kation positif Ca++, Mg++, K+, Na+)
Memegang ion nutrien dan membebaskan kepada
tumbuhan melalui membran akar
Nutrien (koloid bahan organik) bersifat bes

Keasidan dan kealkalian tanih

Diukur dengan skala pH
7 - neutral; 4.0 asid;
11.0 alkali
Ion asid termasuk
hidrogen (H+) dan
aluminum (Al+++)
Memberi kesan kepada
nutrien tanah kerana
mengganggu sifat
koloid
Apabila ion asid
meningkat, ion asid ini
akan menggantikan
nutrien (washed away)

4.0
ACID

7.0

11.0

NEUTRAL

ALKALINE

Tekstur Tanih
Nisbah saiz partikel
yang berbeza
Kandungan pasir,
kelodak dan tanah
liat
Tekstur kasar saiz
partikel lebih besar
air mengalir keluar
lebih pantas
Tekstur halus saiz
partikel lebih kecil
air mengalir keluar
dengan perlahan
Loam campuran
pasir, kelodak dan
tanah liat yang setara

Struktur Tanih

Agregat partikel tanih

Seunit agregat tanih dipanggil Ped
4 jenis
Blok padat dan mendatar
Platy nipis dan selari
Prismatic besar dan vertikal
Granular - kecil

Source: University of Hawaii

Mineral tanih
Mineral primer wujud dalam batuan induk
e.g. mineral silikat
Mineral sekunder mineral primer yang telah
terubahsuai akibat pendedahan kepada udara dan air
Luluhawa kimia dan sangat penting untuk
pembentukan dan kesuburan tanih
Yang terpenting ialah mineral kelodak (koloid)
Mineral oksida (di kawasan iklim panas dan
lembap)

Porositi
Ruang kosong mengawal aliran air
Apabila air mengalir melalui tanih, air ini
membawa bersama bahan dan partikel
terlarut = translokasi
Banyak bahan dikeluarkan daripada
lapisan tanih melalui proses ini = leached

Imbangan Air Tanih

Menunjukkan hubungan antara keperluan air (potensi
evapotranspirasi), penggunaan air (evapotranspirasi
sebenar), persipitasi dan simpanan air dalam tanih
Kapasiti penyimpanan oleh tanih ialah jumlah maksima air
yang boleh dikekalkan melalui tekanan kapilari apabila
dibenarkan mengalir keluar
Air yang tersimpan dalam tanih akan mengurang melalui
evaporasi dan transpirasi (evapotranspirasi)

Rajah imbangan air tanah

PEMBENTUKAN TANIH

Pembentukan Tanih
Lapisan tanih terbentuk daripada tindakbalas faktor
iklim dan tumbuhan ke atas bahan mineral. Oleh itu
tanih bukanlah unsur yang lengai tetapi aktif.
PEDOLOGI ialah kajian tentang tanih
PEDOGENESIS ialah pembentukan tanih
lapisan tanih yang nipis akan bertambah tebal
dan seterusnya membentuk lapisan atau horizon
yang boleh dibezakan dari segi warna, tekstur dan
struktur untuk membentuk profil tanih

Alam sekitar

Proses
pembentukan
tanih

Ciri profil
tanih

Proses pedogenesis (pembentukan tanih) sangat

berkait dengan alam sekitar dan proses yang berlaku
juga menentukan ciri-ciri tanih yang terbentuk di
sesuatu tempat

Terdapat 3 proses asas pedogenesis:

1. Proses kemasukan bahan organik
2. Proses perubahan bentuk batuan - luluhawa
3. Pergerakan bahan dalam tanih

Profil tanih
Pedologi atau kajian tentang tanih
tidak hanya melibatkan lapisan
permukaan tetapi juga lapisan
dalam tanih
Daripada permukaan sehingga ke
batuan hampar
Setiap lapisan = horizon tanih
Air memenuhi ruang kosong
Setiap lapisan ada ciri tersendiri
berasaskan:
warna
Tekstur
Struktur
Consistency
Porositi

O
A
E

C
R

organik
humus

O
A
E

mineral

koloid

bahan mendap atau bahan

luluhawa

C
R

batuan hampar

 faktor mempengaruhi pembentukan tanih

1.
2.
3.
4.
5.

Batuan induk
Organisma
Iklim
Masa
Topografi