Konik Dililer

KonikDililer
VedatTemiz

GenelTarifler
H
Hareketi,eksenidndrenmilinekseniile
k ti k i d d
ili k i il
kesienbakabirmileaktarmakve
gerektiindehzdnmdesalamakamac
ilekullanlanmekanizmalarkonikdiliark

mekanizmalardr.
Bumekanizmalardaalndiliark
Bu mekanizmalar da aln dili ark
mekanizmalargibiyuvarlanma
yuvarlanma
mekanizmalar grubunagirer.

YuvarlanmavetaksimatKonileri

dwe1

Birkonikdiliarkmekanizmasndabirbirizerindeyuvarland
k kd l
k
k
d b b
d
l d
varsaylankonileryuvarlanmakonileridir

.
.
.

O1
w1

C'

.
w

w2

O2
dw

e2

KonikDiliMekanizmalar


evrimOran
Mileksenleriarasndakiaw,veevrimorani ise
dwe1

w=w1 +w2 ve
OO1CveOO2Cdikgenlerinden
g

w1

.
w

sin
i w 2 = O 2 C / OC = rwe 2 / OC

w22

O2
dw

e2

sin w 2 rwe 2 dwe 2 1 z 2

=
=
=
=
=i
sin w1 rwe1 dwe1 2 z1
sin w
i + cos w

C'

sin w1 = O1C / OC = rwe1 / OC

t w1 =
tan

.
. .

O1

ve
w=/2iin
/2 i i

1 z
t w1 = = 1
tan
i z2

TamamlamaKonisi
B
Bukonininyzeyialndililerdekialndzlemininkonik
k i i i l di lil d ki l d l i i k ik
dililerdekikarldr.
Yinede,Omerkezliveyaraplbirkredezellikledi
Yine de O merkezli ve yarapl bir kre de zellikle di
profillerinintanmlanmasiingerekecektir.
Tamamlayc
koni

Taksimat konisi

O'

Kre yzeyi

PlanDili

Birkonikdiliyeaitkonitepeasbytldtakdirdetaksimatkonilerinin
k kd l
k
b
ld
kd d
k
k l
alddurumekildegsterilmitir.ekilcdekidiliplandili olarak
isimlendirilir.
Plandilidetamamlayckonibirsilindirednmtr.Plandiligerekbir
mekanizmannelemanolarakkullanlmasadakonikdililerintanmlanmas
iin referans dilidir ve bu dililerin imalatnda da byk neme sahiptir
iinreferansdilidirvebudililerinimalatndadabyknemesahiptir.

KonikDililerinSnflandrlmas

1 Yalnz
1.
Yalnzkendiaralarndaealabilecekekildeuygun
kendi aralarnda e alabilecek ekilde uygun
profilleresahipikidilidenoluanmekanizmave
benzerleri.
benzerleri
2. Birreferansdili(plandili)esasalnarakeldeedilmi,
referans dili ile e alabildii gibi kendi aralarnda da
referansdiliileealabildiigibikendiaralarndada
ikierikiereletirildiklerizamandzgnhareketiletimi
salayan dililer ve bu dililerden oluan mekanizmalar.
salayandililervebudililerdenoluanmekanizmalar.
Bununanlambudililerintakmdili zelliini
tamasdr. Referans dili plan dilidir.
tamasdr.Referansdiliplandilidir
.

KonikDiliTrleri

Mekanizmadadzgnhareketiletimiiindiprofillerininuygunluu
k
d d
h k l
d
f ll
l
nceliklegerekecektir.Ekolarak,birokuygulamadakavramaorannnda
bykolmasistenir.

Dilerdebombe

Konikdilimekanizmalarmontajhatalarnavesistemdekimil,yatakve
kd l
k
l
h l
d k l
k
taycgvdegibiparalardakielastikekildeiimlerinekaraln
dilileregredahaduyarldr.

zm

Bombelidivetemasalan
Kenartemas

DZKONKDLARKMEKANZMALARI
DiProfilleriveProfilKaydrmaszDililerinGeometrisi

Kavrama
dzlemi

rb1

Temel koniler

. .
. ..
T1

KreselEvolvent

Temel
d i l
daireler

rb = rw cos w

.
Kavrama yay

T2

rb2

Temel daire taksimatlar ayn

olmak zere btn kresel
evolvent profilli konik dililer
bi bi l i ile
birbirleri
il eletirilerek
l ti il k eitli
itli
mekanizmalar yaplabilir.
Takm dili zellii bu profil iin
sz konusudur. Eksenler aras
adaki sapmalar da kinematik
dzgnl bozmaz.

Kreselevolvent veOktoid

Oktoid plandilivekavramaerisi
p

Kavramaerisininpratikolarakkullanlanblmkrezerindedaire
yaynaokyakndr.Krenineriliideihmaledilirsekabacabirdoru
k k d K i ilii d ih l dili k b
bi d
parassaylabilir.Budurumkonikdililerleevolvent profillialndililer
arasndakiyaknlgsterir.

Oktoid dili

Okt
Oktoid
id plandilivekendisiileealabilenfarkldisaylarndaki
l di li k di i il
l bil f kl di
l
d ki
dililerinkreyzeyizerindekigeometrileri
Oktoid plan dilinin iki yan
yzeyini oluturan dzlemler
arasndaki ann

yyarsna
imalat kavrama as ya da
ksaca kavrama as denir.
0 ile gsterilecek bu a
iin ounlukla 20 lik
standart deer kullanlr.

Dzkonikdiligeometrisi
g
Konitepesinedorudiler
inceldiindendiinitarafta
kalanblmnnyktama
y

kapasitesiazdr.Dilerikoni
tepesinedorufazlauzatmann
yararyoktur.Konikdililerde
yarar yoktur. Konik dililerde
mi/me orannn0,65ile0,75
0,65ile0,75
arasndaalnmastavsiyeedilir.
dfe=d0e 2.1,2.me.cos =me.(z 2,4.cos)

dae=d0e+2.me.cos =me.(z+2cos)

d0e=me.z
d0i=mi.z
d0m=mm.z

Dmodl
normalmodlilikisi

rm1 =

mm
b
z1 = re1 sin
i 1
2
2

mm
me
b
z1 =
z1 sin 1
2
2
2

mm = m e

b
sin 1
z1

Tamamlamakonisindekiaplar
p
Tamamlayckonidzlemealdnda,yaraptamamlayckonininana

dzalndilininbirblmnnkendi

dorusununuzunluunaeitolanbirdzalndilinin
alndzlemindekigeometrisiortayakar.
d0 v1 = 2 O1C = d0e1 / cos 1 = me z1 / cos 1

Edeerdisays
zv =z/
=z/cos
cos
Dz konik mekanizma di
Dzkonikmekanizmadi
geometrisibakmndandi
saylarzv1=z1/cos1,zv2=z2/
cos2,modlm
me ,imalat
, modl m=m
, imalat
kavramaalar0 olanbirdz
alndiliningeometrisiile
temsiledilebilir.

KonikDililerdeProfilKaydrma

Profil kaydrmasz (a), pozitif (b) ve

negatif
g
((c)) p
profil kaydrmal
y
konik
dililerin kesilmesi srasnda kesici
takm temsil eden plan dili ile
kesilmekte olan dilinin durumu

DzKonikDiliMekanizmasnda
Kavrama Oran
KavramaOran
Dz
Dzkonikdiliarkmekanizmasndakikavramaoran,
konik dili ark mekanizmasndaki kavrama oran,
ilegsterilenprofilkavrama orandr.
Kavramaoranileilgilihesaplar0
Kavrama oran ile ilgili hesaplar 0 veV0
ve V 0
mekanizmalarolankonikdilimekanizmalariindi
saylar
saylar
zv1=z1/cos1 ve
zv2=z2/cos2 modlm=me,imalatkavramaas0 ,
eksenarala=m.(zv1+zv2)/2olanedeerdzaln
diliarkmekanizmaszerindendzalndilileriin
verildiigibiyaplabilir.

DzKonikDiliMekanizmasndaDi
Kuvvetleri
Fr = Ft tan 0 cos

Fe = Ft tan 0 sin

Ft =

2 Md 2 Md
=
d0m
z mm

ERDLKONKDLARK
MEKANZMALARI
KullanmSebepleri
Kavramaoranbykldearttrlabilir.
Bununsonucuolarakkonikdililerdeokzamankanlmaz

olarakbulunangeometrikuyumsuzluklarndililerin
dinamiineyansmasnemlildeazaltlabilir.
Eridilikonikmekanizmalardahayksekhzlarda
kullanlabilir.Spiralkonikdilimekanizmalarileortalama
aptakievrehziin25m/sgibihzlaraklabilir.
t ki
h i i 25 / ibi h l
k l bili
Heliselalndililerebenzerekildediinkavramayagiriinin
btn genilii yerine bir kenarndan balayarak yava yava
btngeniliiyerinebirkenarndanbalayarakyavayava
gelimesidigrltsnazaltcyndeyararsalar.
Ek olarak bu dililerde alttan kesilme olmadan ok daha kk
Ekolarak,budililerdealttankesilmeolmadanokdahakk
disaylarnainilebilir.

EriDiliKonikDililerinGeometrisi

Eri
Eridileresahipkonikdililerdetaksimatkonilerizerindebirkenardan
dilere sahip konik dililerde taksimat konileri zerinde bir kenardan
dierine,birdiinyanyzeyiizlendiindebiruzayerisieldeedilecektir.
Taksimatkonileridzlemealrsadierileridzlemselerilereklinialr.
e
m

Di normalleri erisi
p tm

p te

p ti
r mp

rip

r ep

ki komu die
ait di erileri

Plandilinintaksimat
dzlemindeeridili
konik dilinin di
konikdilinindi
geometrisi

Helisel Konik Dili Mekanizmalar

HeliselKonikDiliMekanizmalar

Heliselkonikdilinine
Helisel konik dilinin e
alabileceiplandilidedi
geometrisi
g

SpiralKonikDiliMekanizmalar
p

Gleason

Klingelnberg

Spiraldililerdekullanlandierileri:Plan
dilitaksimatdzlemindedaireyay(a),
evolvent (b)veepisikloid (c).

Oerlikon

Gleason profilineldeedilmesi
p

Gleason profilineldeedilmesi
p

Klingelnberg
g
gp
profilineldeedilmesi

DiferansiyelMekanizmas
y