Phra Acharn Mah Boowa asampanno

Phra Acharn Mun

Bhridatta Thera
NH
NH
XU
XUT
T BN HN
NG
G
C
C

Qu Php bo cao qu hn mi mn qu khc!

c Pht

Phra Acharn Mah Boowa asampanno

Phra Acharn Mun

Bhridatta Thera

NH XUT BN HNG C

Phra Acharn Mun Bhridatta Thera

Khng c php bn Php nh hng ha ch. c php ti bn
sch ny di mi hnh thc pht min ph nh mn qu Php
bo, v khng cn xin bt k giy php no na. Cm hon ton vic
ti bn sch ny di bt k hnh thc no vi mc ch thng mi.
Tc gi: Phra Acharn Mah Boowa asampanno
Dch sang ting Anh: Siri Buddhasukh
Dch sang ting Vit: Suman L Th Sng v Sunanda Phm Kim Khnh
Hiu nh bn dch Vit: PT Diu Hnh
Thit k ba v rut: PT Diu Hnh
ISBN: 978-604-86-4085-9
In ti x nghip in Fahasa
774 Trng Chinh, P15
Qun Tn Bnh, TP HCM
Lin h xin sch v gp xin gi email ti d.dieuhanh@gmail.com

Mc lc
Li ca tc gi
Li ngi dch ting Anh
Li ca ngi hiu nh
Thu thiu thi
im mng tin tri
Linh nh khi nhp nh
Tm ra phng php ng
Tnh trng xung dc vo giai on 
Lun lun gi chnh nim
Cch thc ca Ngi
Hn ch ca vic khng c thin s ti gii hng dn
Nhng pht nguyn trong qu kh
Mt ci tm rt dng mnh v lanh l
Mo him ti ng Sarika
Du hiu nhum bnh u tin
Gp mt by kh
Ni bun v hn
V t khu gi hnh thin minh st
Thi Php ca ch v t A La Hn 
Chng c o Qu A Na Hm
Ri khi ng Sarika
Ti Bangkok vi Ngi Chao Khun Upali
Phra Acharn Sitha mo him vi cp
Vi v t ca Ngi Acharn Mun
Hnh u 
Chuyn v t khu s ma
Con ch d thng

15
16
17
18
19
22
23
24
25
27
28
29
31
35
36
40
43
44
46
49
50
51
52
54
56
63
64

Tn ph thy v i
Mt ngt ca nhng bi ging
Chuyn th nh tr li vng ng Bc Cch chin thng kinh s
V t khu u ng u vi au kh nh th no
Ni ma qu v thnh thn ng tr
Tr li thng ngi hi thay v tr li cu hi
Linh nh pht sanh khi hnh thin cn c kho st t m
Thn tm t do Hnh phc v an lc ca v t khu u 
Cch ch thin tn knh Giao cm gia tm v tm
Cha bnh u ma Ri tm t hng ngy
Li ch ca vng hoang vu Tm v nhim 
S hi v Gio Php
X ly v bung b
Sng thiu thn da trn Gio Php l con ng gii thot
Ng lc
Ni vi lng t tin cam m 
Trau di tm l cha bnh tm lon
Long vng v ch thin ving thm
Php hnh thng nht vo tui trung tun Thuyt ging cho nhng v
khch v hnh
Nhng thi Php cho ngi v ch thin So snh kh nng lnh hi
Mt hn ni kiu hnh
Khu rng nhim bnh st rt
Chuyn o ging Thin nhn ca Ngi
Nghim tr ngi c ti
Kinh nghim hnh thin ca Ngi
Hiu qu to thi quen ca thin nh
Trung o ca bc Thnh Bt Lai Nhng nhim kho ln trn
Ca khc ha tu ca cha sn lm nh hng ca tm t thanh khit
Cuc i ca con ngi qu tht ngn ngi
Thi ca ch thin i vi con ngi
Bn cht t nhin ca chng sanh v hnh 
i Ubol Rajathani
Linh nh thy cc loi t
p suy ngh vo k lut Hai hng t
Voi u n n c trong rng su
Bangkok v sau i Chiengmai

65
67
69
70
71
72
75
76
78
80
82
84
85
88
90
91
95
98
99
100
101
103
104
107
109
110
111
113
115
116
118
119
120
122
124
126

Thi Php ti Chiengmai

Chin u mt mt mt cn thnh tu mc tiu cui cng
i nim v i tu
Chng ng cui cng
Gio Php v s Gii Thot
Ch thin by t lng thn phc
B v ca Ngi (trong nhng kip trc)
Hn nhn c th to a ngc hay thin ng trn ci trn gian
Li tn dng ca ch Pht v ch v t A La Hn
Tn knh da trn s phn bit gia phm phu v ch v tuyt i
gii thot
Xc cht khng c ngha a
ng li thc hnh v ging dy ti Chiengmai
Trng hp tnh yu st nh
Tm li ngi v lng t bi
i thoi trong tm v v kh chin lc
Trng hp mt t khu v s
Gii Thot trng thi vt ra ngoi khng gian v thi gian
Nhng con cp tr hnh
Cuc chia tay bi trng ca Ngi
Hi tic v n nn v ch
S tr gip thm su v rng ri
Tc dng ca i mt soi xt ca Ngi
Khng thng xt nh vo t ng
Ph trut ma qu
S gip rng ri ca Ngi Acharn ti Chiengmai, c bit gip
chng sanh v hnh
Mt cuc ving thm ca nhng v tri t c Quc
Huyt mch ca v t khu u 
Cuc mo him vi mt con voi
Trng hp mt v t khu c tnh ni lp
Kh nng c bit thch nghi vi hon cnh 
Giai thoi v Ngi khi cn ti gia
Cuc ving thm ca vua tri Sakka Tm l Gio Php
Trng hp mt ci thp xy d
Tai hi ca tm luyn i
Linh nh ba con voi

127
129
131
134
137
139
140
143
145
148
149
150
152
156
156
158
160
162
168
170
171
171
173
174
176
177
178
180
183
185
185
187
189
192
193

Gip chng sanh trong cnh ng qu v a ngc

Tit l s tht v cnh tri v a ngc
Bi trn t lin v mu chy y ngc
Hang ng thnh thin trn nh ni
V long vng tm li
nh hng ca thi quen v s lp i lp li
Cch vin tch ca cc v t A La Hn
Nit Bn
c quyn nhng mi ngi u c th thnh tu
Hiu qu cha bnh ca Gio Php
au kh tinh thn v vt cht phi c qun nim ri bung x
Kh nng ni tm v nhng li dy si ni ca Ngi
Sng nh cht
Ting gm ca s t
Bn cht ca tm phm tc
Tm bt thi chuyn
Thi Php ti Chiengmai nhn ngy Pht n
S ra i ca c Pht v s ra i ca nhng ngi khc
Khng nn khinh mit nghip ca ngi khc
T Chiengmai i Bangkok
Kim sot tm l ct li ca gii c
Cu hi ca mt v trng lo
Khng i tc v ng
Ti Udorn Thani
Tnh yu trong nhng kip qu kh
Nh s trong tm
Thi gian biu hng ngy - Nng lc ch
Ngha a trong tm
Cy B trong tm
i n th trn Sakol Nakhorn Nhng bc nh ca Ngi
V s tr danh nhng khng bit chuyn tr Chnh tinh tn
Dy nhng g chng nghim ch khng phi phng on
Ngy u tin gp Ngi Acharn
Cch dy y ti ng bin
Khuyn dy, nhc nh v khuyn khch ring cho tng ngi
Li ch v bin nh nh hng ca bc tr tu v c hnh
Khu rng n dt Nong Phue Trung tm ca cc v t khu u 

195
197
201
202
204
209
210
212
213
214
215
217
218
219
221
221
222
224
224
226
227
228
231
233
234
238
239
241
242
244
245
247
249
251
251
253
254

Cuc sng n dt trong rng

256
i b - mt loi tinh tn 
257
Kt qu n p li mi s nhn ni v hy sinh
259
Gio Php khng bao gi khng thch hp, khng th thc hnh,
hay li thi
260
Chun b cho iu khng th trnh
260
Kim ch vt thc
261
Dng nui nhim ch c du hiu tng trng t khng 
262
S thch thc ca Gio Php
264
Mt v thin s gip t nh th no
264
L do Ngi Acharn lu li mt ni no 
266
Kh nng tha tm thng ca mt b tn n
267
ng u vi th thch
269
Gio Php h tr ngi thc hnh Gio Php
270
Gng tr tu v s kham nhn
271
Ci cht ca hai v t khu
273
Mt ngi cng ci khng s cp Hy coi nhng g mnh s l thy
ca mnh
275
Ti lng rng Nong Phue
280
Php hnh khc kh t nht l lm nhim kinh s trnh xa
282
Cn bnh cui cng ca Ngi Acharn
284
Dng ngi n thm Ngi khng dt
285
Thi Php vi diu ca Ngi Acharn
286
Gng kham nhn v bung x khi tnh trng ca thn
288
Lnh ca Ngi bo ri Ngi i ni khc
289
S ra i ca Ngi Acharn
290
Ti Bahn Phoo khch thm v cng tn
291
n Sakol Nakhorn, ni Ngi Acharn hon ton vin tch
292
Hoan toan vin tich
293
Ban cht tm phm phu
294
Ngi ngheo nht va ngi giau nht
295
Ngi dn tuyt vi cua Sakol Nakhorn
296
L hoa tang
296
Phep la
298
G trm dung hoa tang Phn phat tro
298
Tm ton quyn iu khin vic tin b hay tht li
299
Thi gian chan nan va cam thy c n
300

Tro ca Ngi Acharn tr thnh x li

Ti sao tro tr thnh x li
Nhng v thin s ni ting trong s pht trin ca t nc
Pht trin tm nn tng ca s pht trin ngoi i
chn mui ca tng ngi quyt nh mc tip thu
Chn tht l mt phm hnh ca ch thin
Nhng chiu su khc nhau ca lng chn tht
iu khng bit v iu khng th bit
Trng hp mt ci tm ln lo
Long vng li du chn
Tu minh st a dng ca Ngi
Kim tra kh nng tha tm thng ca Ngi Acharn
Phra Acharn Chob mo him vi cp
Cuc mo him ca Ngi Acharn Chob ti Min in v mt con cp
cn v
Mt v tri dng vt thc
Lin h gia Ngi Acharn v ch v t
Nhng li dy cui cng ca Ngi Acharn
Sm hi v chc phc

302
304
305
306
308
308
309
310
311
313
313
315
316
318
320
323
325
329

Phra Acharn Sao Kantaslo

(1859 - 1942)

Phra Acharn Mun Bhridatta Thera

(1870 - 1949)

Phra Acharn Mun Bhridatta Thera

(1870 - 1949)

Phra Acharn Mah Boowa asampanno

(1913 - 2011)

Li ca tc gi
Cun tiu s ny c vit ra h m v cuc i v cch tu tp ca v
i s qu c Phra Acharn Mun Bhridatta. y l kt qu ca vic gp
nht nhng thng tin do mt s cc t cng thi vi Ngi, nhng ngi
c Ngi ch dy vo nhng thi im khc nhau, ho tm cung cp. Do
vy, mc chnh xc ca nhng thng tin ny l kh ng tin cy, d vy,
ng nhin, khng th trng cy tng v t ca Ngi nh li c tng t
ch dy ca Ngi, tng a im v tng s kin trong cuc i ca Ngi. Tuy
vy, khng th ch c th thu thp c thng tin hon ho v y . Ta
cng ch lu, nhng chi tit quan trng chc chn s phai dn trong tr nh
ca cc v t thi . Nhng th h tng lai s mt dn mt tm gng
cao c, mt ngi h c th ngng trng v noi theo. V lu ti s tht ny
nn cun tiu s ny c vit ra, vi hy vng l t nht c c ci g c
th tt hn l khng c g c.
Phng php trnh by y tun theo phng php ca cc v vit tiu
s cc V t Cao c thi c trong cc bi kinh k khc nhau, vi hy vng
rng s l nhng v d khch l cc th h tng lai. Nu bt k ci g lin
quan ti c i s Phra Acharn Mun m c v l khng thch hp, ngi
vit xin c gi th li. y l v nhng ngi quan tm n kha cnh ny
ca Pht Php m ngi vit c gng lm vic ny. Ngi vit phi tha nhn
rng ngi vit khng th khng cm thy lo lng v c gng ca mnh.
Boowa

Li ngi dch ting Anh

Bn dch ny c gng ht sc tm bt c ngha y ca
bn gc ting Thi, m trong vi trng hp l th hin n , v do vy bn
dch ny khng th gi l dch tng t. Mi t m ngi dch thm vo c
trong ngoc. Thy cn phi thm ch thch lm r ngha ca cc t v
khng nh vy c th hiu theo cc ngha khc, hoc v ngi phng Ty,
c gi ca cun sch ny, khng quen vi cc thut ng Pht gio hoc
vic tu tp ca cc t khu. Phn Ch Gii B Sung cui sch cng l nhm
mc ch ny.
Ngi dch xin hi hng n lc ca mnh trong cng trnh ny ti tt c
nhng ai quyt tm chuyn Php t Kinh tng vo tm mnh, v ti nhng ai
dm dng cm chu ng au kh dn ti vic kt thc au kh, v nhng ai
mong mun nhn c du chn ti ri ca c Pht v cc v t Cao
c ca Ngi trong thi i ny.
Siri Buddasukh
22/12/2519/1976

Li ca ngi hiu nh
y l bn chp li t bn dch Vit ca Suman L Th Sng v
Sunanda Phm Kim Khnh do Nrada Center pht hnh, c dch t bn
dch ting Anh ca Siri Buddhasukh. Cun sch ny c hon thnh vi
mong c rng tt c nhng ai c cun sch ny s c khch l trong vic
tu tp theo Gio Php ca c Pht.
Qu trnh thc hin cun sch ny c bt u t vic nh my li
nguyn bn dch. Tip l hiu nh li nhng li chnh t r rng v mt s
t ng sau khi i chiu vi nguyn bn. Trong qu trnh hiu nh, nhng
ch kh hiu c i chiu vi bn dch ting Anh khc ca Bhikkhu
Dick Slaratano v c chnh li khi cn thit. Phn Ch Gii B Sung cui
sch c lc bt i v thy khng cn thit i vi c gi Vit Nam. Nu
qu v no c nhu cu c phn ny, xin gi email ti d.dieuhanh@gmail.
com, chng ti xin cung cp.
C ti gn 10 ngi tham gia vo cng trnh ny, tr gip trong cc vic
nh my, hiu nh, c bn bng. Mi ngi trong s h u ng c
nhit thnh tn dng. Mc d rt c gng, nhng do sc lc v kh nng
c hn, kh lng c th trnh c sai st trong ln xut bn ny. Xin qu v
c gi rng lng tha th v xin gp ln ti bn sau c hon thin hn.
Mi gp , ph bnh xin gi email v d.dieuhanh@gmail.com.
Nhm chp sch
8 thng 3 nm 2014

Thu thiu thi

Ngi Phra Acharn Mun (c l Acharn Mn) l v thin s li lc, ni
danh nht trong thi ca Ngi. Ngi c tt c cc v t thn cn tht s
knh m. Khi lng nghe nhng thi Php v nhng li dy ca Ngi v Gio
Php vi diu, nhng mn sng gn Ngi nhn thy r rng Ngi t n
mt tng liu ng rt cao siu. Cm tng mnh m v su m kh phai m
y v sau lun lun c chng minh t r. Hng t ca Ngi bao gm
cc bc xut gia cng nh cc v c s ti gia t khp ni trong x Thi v x
Lo ln cn. T bui thiu thi n ngy cui cng, cuc i ca Ngi tht v
cng v vang rc r, d khi cn l c s hay n lc xut gia. i ca Ngi
qu tht hy hu, qu tht rt tinh khit v trong sng, bt lun kim cng hay
ngc bu no cng kh c th snh bng.
Ngi sanh trng trong gia nh h Kankaew, cha l C ng Nai
Kamduang v m l C B Nang Jan, c hai u sng theo truyn thng Pht
Gio. Ngi ra i vo ngy th Nm, 20 thng 1, nm 1870, Pht lch 2413,
ti tnh l Ubol Rajathani, tng Khambong, qun Khongjiem. Trong tm anh
ch em ca Ngi ch c hai ngi cn sanh tin lc Ngi vin tch. Ngi l anh
c, vc ngi nh nhn v nc da ngm ngm. T thu cn th u, Ngi
lanh l v y kh lc, thng minh v tho vt. Vo nm ln mi lm tui,
Ngi xut gia smaera ti tu vin Khambong trong lng. V bm tnh vn
a thch hc hi Gio Php nn khng bao lu Ngi thuc lng nhiu bi
kinh khc nhau do thy dy. Tnh tnh v tc phong Ngi ng mc, chn
tht, khng bao gi gy phin phc cho bn hu hay thy t.
Sau hai nm lm smaera cha, Ngi vng li cha hon tc, nhng np
sng phm hnh ca i tu s thm nhun v nh hng ti Ngi mt cch
su m. Ngi khng bao gi qun, v quyt nh sm mun g cng tr li.
c th l nng lc hng mnh v c tin (saddh) bt thi chuyn vng
chc n su vo tm tnh Ngi. V sau, vo nm ln hai mi hai tui, hnh

19
nh khng cn c th cng li ting gi ca i sng o hnh thing ling,
Ngi xin php gi t cha m, vo cha tu. ng b vn c mun cho con xut
gia t khu nn rt sn lng v hoan h chun b cc l vt cn thit Ngi
th C tc gii ti cha Wat Liab, trong tnh l Ubol Rajathani, ngy 12 thng
6 nm Pht lch 2436 (1893 DL), vi Ngi Phra Ariyakavi lm Thy T ,
Ngi Kr Sith lm thy truyn gii v Ngi Phra Kr Prajak Ubolgua lm
gio th trong bui l. Ngi c t Php danh l Bhridatta, c ngha l y
tr tu. Sau ngy l xut gia, Ngi thc hnh thin minh st vi Ngi thin
s Acharn Sao Kantaslo ti cha Wat Liab.

im mng tin tri

Trong nhng ngy u tin thc hnh thin minh st vi thin s Phra
Acharn Sao, Ngi chn ting Buddho lm mc, nhng khng thy an
tnh nh mong mi. iu ny i khi lm cho Ngi hoi nghi v php hnh,
nhng vn gia cng tip tc chuyn cn n ngy thu gt thnh qu, an
lc lm cho tm mt m. Ri mt m n Ngi nm mng.
Ngi thy mnh i ra khi lng v i thng vo mt khu rng gi, cy
cao to ln v lm bi rm rp, hu nh khng th vo su hn na.
Nhng ri Ngi cng tm c cch xuyn qua tt c, v sau cng vt
n mt ng c mnh mng tri di trc mt n tn chn tri. Ngi
li tip tc cuc hnh trnh, lin tc gia cng chuyn cn. Trn ng
i Ngi gp mt thn cy to ln ng nm trn mt t. Theo ting Thi
loi cy ny c gi l jat. Sc g khng l y nm t nhiu nm
trc nn mt phn b chn vi di t, v v lp ngoi ca thn
cy mc nt. Lc y Ngi tro ln v i trn khc g, nhn v qun
tng rng cy ny s khng cn c th mc ln c na1. Ngi bit
rng Ngi s khng cn ti sanh trong vng lun hi sanh t trin min
na. Ngi so snh khc g jat nm ng di t khng cn m chi
sng li c na vi nhng ln sanh jti trc (bao gm c cht
na). Hiu rng khng cn mc ln c na cng l tng trng
nu Ngi khng b d n lc tu luyn m c kin tr tinh tn th y
1. im mng ny c ngha tng trng. Ngi Thi gi loi g ny l jat, pht m
tng t nh ch jti trong ting Pli c ngha l sinh.

20
s l ln sanh cui cng ca Ngi. ng c tri rng ra t pha mt tn
chn tri, l nhng kip ti sanh v ti t ni tip nhau v cng tn,
khng khc no con rn cn ci ui ca n.
Trong khi Ngi ng trm ngm chim nghim v ngha ca hnh
nh tng trng y th c mt con nga trng xut hin v i v pha
Ngi. Ngi c mun ci nga v, ngay vo lc y, thy mnh ang
ngi trn lng nga cho nga si tht nhanh. Ngi khng bit mnh
i v u hay ti sao i, nhng cm thy nh nga ch mnh i kh xa
trn trng ng c mnh mng hu nh v cng tn y. Trn ng
i, Ngi cht thy mt ci hp bng knh trong c b Tam tng
Kinh (Tipiaka). Hp mu trng bc rt p, kiu hp tht l cng
phu. Dng nh hiu Ngi, con nga chy ngay li ci hp ng Tam
tng Kinh. Ngi xung nga vi nh m ci hp ra xem Tam tng
Kinh nm trong . Trong khi y, lm xong nhim v, con nga lin
bin mt. a im ny nm vo phn cui cng ca trng t mnh
mng. T ni y, Ngi c th trng thy mt khu rng rm hoang vu,
gai gc chng cht, khng th no i xuyn qua. By gi, Ngi bc ln
n ci hp, nh m ra xem b Tam tng nm trong , nhng ngay
vo lc y th git mnh tnh dy.
im mng tin tri ny lm cho Ngi thm vng lng tin chc rng nu
khng ngng kin tr c gng th Ngi s c th thnh tu mc tiu trong kip
sng hin tin. K t , Ngi cng chuyn cn tinh tn thc hnh, ngy m
chm ch nim buddho, kim sot tng khonh khc v mi c ng ngy v
m. Ngi tip tc hnh tr hnh u dhtaga m t lc mi xut gia n
khi tch dit lc no cng nghim tc thc hnh. Cc hnh l: v t khu
ch p y may bng vi vn rp li, khng th lnh y may xong v dng
n tay; i ra ngoi tr bnh kht thc, ngoi tr ngy no mun nhn n; ch
th vt thc no c st vo bt mnh trong khi i tr bnh, khng th
ngoi lc i bt; ch thc (n) ngy mt ln v khng th nhn vt thc
no c dng n sau ; n t trong bt; ch c ba l y (ngoi ci chn
i tm m hin thi tr thnh rt cn thit); v sng trong rng su hoang
vng, c th l di mt ci cy, trong nhng thung lng, trong cc ng ,
hoc di mt gp (ngoi tr mt i khi rt ngn ngi, c ngi thnh
vo thnh ph).
i khi Ngi cng hnh cc gii khc trong hnh u . Ngi hnh hnh
u mt cch rt cht ch v trong sch, thi ny khng d c ai khc thc
hnh c nghim chnh nh vy. Ngi lun lun cng quyt v kin tr

21
bm st vo gii lut. quyt nh, Ngi khng bao gi thi chuyn. lp
tm nht quyt lm bt lun g, d bn ngoi, nh hnh u , hay bn
trong, nh hnh thin, Ngi khng bao gi do d hay chn bc, chnh
mng. Ngi dnh trn cuc i phm hnh ca mnh nhm vo mc tiu Gii
thot, tp trung n lc vo vic theo di v kim sot mi hnh ng, quyt
tn dit nhim. Mc d lc by gi cn l phm nhn (puthujjana), Ngi
khng tnh ng mn t cao lt vo tm mnh. Mc d cha c tng Thnh
no, Ngi khng ging nh nhng ngi khc im l lun lun gic tnh
canh phng, lun lun sn sng nghnh chin v tn cng nhim mt cch
can m. Chng ta c bit iu ny qua nhng cu chuyn m Ngi thut
li sau ny.
Khi cm thy tm vng chc an tr qun nim, Ngi nh li im
mng tin tri ngy no v nhn r rng i sng ti gia qu tht l t hp ca
loi au kh, chng khc no mt khu rng rm mnh mng y chng
gai chng cht, so huyt ca tt c cc loi him ha. Trong khi y cuc sng
phm hnh ca i tu s, vi s h tr ca c gng x ly xut gia, c th gip
Ngi vt qua khi vng t him nguy, n tn trng c bao la bt ngt,
phn t trng tri an ton, khng c g cn ngn tm mt. Con nga trng
to ln l php hnh nghim chnh c tim lc a Ngi vt n Gii thot,
n ci hp knh ng Tam tng Php Bo c thit k phc tp. Tuy nhin,
v Ngi cn khuyt im nn khng th m c ci hp v do cha
thun thc tinh thng php hc. Nh vy, Ngi cha c bn tu
patisambhid na (phn tch v bin gii) m ngi c y kh nng v
phng php v cch thc ging dy cn phi c. V ny phi c tr tu mnh
mng cao vi nh tri v su thm nh bin v nh c th gio ha tt c
cc loi chng sanh trong Tam Gii. Bi v s lng ba-la-mt (pram) tch
tr cha , Ngi ni nh vy, cho nn d c duyn lnh c nhn bn
ngoi ci hp ng Tam tng nhng Ngi khng th c nhng g cha ng
bn trong. iu ny c ngha rng Ngi ch c th dy ngi khc phi lm
g, ch khng kh nng to thnh t ng k thut chnh thc. im ny
ng hay khng, c mt iu rt r rt i vi cc t thn cn c dim
phc c Ngi ch dy v nhng ngi c Ngi dn dt hnh thin l mi
v mi ch ca nhng li ch dy v Php thoi ca Ngi qu tht k diu
v xc tch, vt khi mi nng lc din t ca ngn ng. Trong thi hin i
ny tm u ra mt li ging dy Gio Php tuyt vi, khng bao gi c th
qun c nh vy trn th gian?

22

Linh nh khi nhp nh

Mt ngy, ti cha Wat Liab, trong lc ngi thin nim buddho th tm
Ngi nhp nh. Bng nhin hin n Ngi hnh nh (nimitta) mt xc cht
snh to cng vi n kn kn, qu v ch xu li, chen ln, x y nhau
ginh git, cn x ci xc cht snh thi ra tng mnh v tung ri khp ni
ngay trc mt Ngi. Ngi cm thy xc ng mnh m, v cng chn ch
gh tm. Sau khi xut thin, Ngi vn u n ngy m c hnh nh y trong
tm, tng khonh khc, trong mi oai nghi i, ng, nm, ngi. Lc ngi
thin tr li Ngi ly hnh nh ci xc cht lm mc. Tip tc qun nim,
Ngi thy ci thy snh dn dn tr thnh mt a knh trn lng l trc mt
Ngi. Qun nim ci a su hn na Ngi thy mt quang cnh bao qut v
cng tn trong c nhiu vt th v cnh vt khc nhau, y r rng l mt
m hnh thay i lin tc khng dt, l hu qu ca vic ui bt hay ca
tnh hiu k, lng mong mi khng bao gi bit , mun xem ci g s xy
n tip theo. Mt lc th Ngi thy mnh ang tro ln mt nh ni cao,
ri thy tay ang cm mt thanh kim, chn i giy, i ti i lui trn ni. Vo
lc khc th Ngi n trc mt bc tng c mt cnh ca. Ngi m ca v
thy bn trong c mt vi v t khu ang ngi hnh thin. Ri quang cnh
m rng ra cho Ngi thy nhng mm dng ng v nhng hang ng
c vi tu s n dt ang hnh o. Ri lc khc na Ngi thy mt ci g nh
ci ni hay ci thng t trn mm dng cao thng xung. Ngi thy mnh
bc vo thng v c ko ln khi vc thm, v t trn cao Ngi thy mt
chic thuyn to ln trn c mt ci bn vung. Hn ni cao trn vn nm
trong nh sng chi ngi rc r. Ri Ngi thy mnh thc trn ni. l
quang cnh lun lun bin i m rng trc mt Ngi m khng dn n
u.
Trong ba thng trng, m hnh i thay v cng tn v khng th t
pht sanh n Ngi trong khi hnh thin m khng c du hiu chm dt.
Thnh qu thu gt t ni tm qu tht khng c g ng hi lng. Sau nhng
thi ta thin nh vy, tm Ngi vn b nhng nh hng vng ng ca
ngoi cnh xm nhp vo v a n nhng cn bun vui tng chp nh xa.
N lc hnh thin ca Ngi khng lm cho tm an tr hay qun bnh. n
, Ngi qu quyt nhn nh rng y chc chn KHNG PHI l con
ng chn chnh dn n Gii thot. Nu ng l Chnh o th tm phi

23
qun bnh an lc ch khng cha ng nhng xc cm khuy ng nh vy.
y l loi xc cm ch pht sanh n nhng ngi tm thng, khng bit g
n vic pht trin tm. V Ngi i n kt lun rng loi rt bt, hng s
ch tm ra ngoi chy theo nhng cnh vt v nhng din bin bn ngoi
i ngc li nhng quy tc ca php luyn tm, v th tm Ngi khng thanh
bnh an lc, khng tht s vng lng, t ti nh l ra phi vy.
K t , Ngi o ngc chiu hng ch tm, hng tm tr vo thn,
a xuyn qua ton thn, nhiu tng lp, nhiu v tr khc nhau - theo chiu
dc, chiu ngang, ln trn, xung di v sang hai bn - cp mt t m ch
nim (sati) lun lun theo di cht ch. Ngi dnh phn ln th gi i
kinh hnh (cakama). i khi cng c ta thin. Trong nhng lc ngi thin
Ngi khng tm an tr trong trng thi nh vo mt im m lun lun
gic tnh qun chiu nhng phn khc nhau trong thn. Trc lc ng cng
l thin v thn.

Tm ra phng php ng
Sau khi th thc hnh phng php ny trong vi ngy, Ngi bt u
ngi thin ly bn cht ca thn lm mc chnh, ln ny cho tm an tr
vo nht im nhn nhng g s xy ra. V tm c rn luyn thch hp
v thun ha trong nhiu ngy m cha c an ngh, nn khi Ngi va gom
li th tm nh an tr d dng v nhanh chng mt cch bt ng. Ngay vo
khonh khc y thn hnh nh phn ra lm hai phn v pht sanh s hiu bit
t nhin v t ng rng khng cn hoi nghi g na, y chc chn l con
ng ng. Trng thi tm nht im c c tnh l ch nim vng chc
trong thn, v nh th, ngn nga khng tm phng ra ngoi vn v
y mt cch bt nh v v ch. l phng php t qun chiu m Ngi
p dng v v sau, sa i i cht cho nhng c gng v php hnh mc
cao hn. l bc ngot rt quan trng trong cuc i tn lc chuyn
cn tu tp ca Ngi. Ba thng trc b hoang ph chy theo nhng o
nh bn ngoi, mt hn ch khi thiu s hng dn v trng nom ca mt v
thin s ti gii. Hn ch ny t ra cng gy chm tr khng cn thit, m nu
nguy hi hn, cn c th dn dt hnh gi lm ng lc li, a vo nhng
hon cnh him nguy v khn kh.

24

Tnh trng xung dc vo giai on

Phra Acharn Mun thng ni rng vo giai on Ngi dn thn vo php
hnh trau di v rn luyn tm, rt t ngi lu n tm quan trng ca
kha cnh ny trong Pht Gio. i vi hng ti gia c s, thc hnh trau
di tm hnh nh l iu g xa l, khng lin h n Pht Gio. Khi thy mt v
tu s dhtaga t xa n th ngi ta s hi. Nu gn lng, ngi ta b chy
vo xm, hoc chy vo khu rng gn , ln np trong lm bi. Trong chc
lt, v t khu bng thy mnh cn tr tri mt mnh. Th tng tng, b b
ri nh vy v y cm thy b v dng no, nht l khi n mt vng xa l,
mun hi ng n lng hay qun gn nht.
i trn ni, i khi v t khu thy vi ph n v tr con ang hi rau
hay bt c di sui. Va thy dng nh s t xa n h s hi, vi v ku
ro nhau, Ka! ng s n tra n ka! Ri h vt gi, thng, hay bt k
nhng g ang cm trong tay, khng s c g c th v hay mt, ht hi chy
n ch np gn nht. Cn tr con, b b ri mt mnh sau cn ku la kinh
hong ca m th hong s. Chng chy ri lon u ny u kia khng bit
chy v u, trong khi m chng vn cn qu s hi ang n trn khng dm
ra. Trong tnh trng ri ren hn lon y, Nh s n tra sng s, khng cn
la chn no khc l bun b tip tc con ng ca mnh. Mi c gng
d dnh cc em b s lm cho tnh th cng tr nn trm trng hn, v lm
ting la ht cng to hn v s hi hn. Ch n khi Nh s n tra i khi
tm mt, cnh hn lon mi chm dt. Khi cc b m mi tr ra d con
v, thy khng mt g, h nhc li cu chuyn gp vt khng khip, ci vi
nhau v s la ht v chy bn sng bn cht ca chnh h. Ri h tr li cng
cuc hi rau v bt c hng ngy.
l li nhn cc nh s tu hnh u ca nhng ngi trong vng
Ngi. Hnh dng cc nh s ny tht khc thng v chc chn gy nn nhng
cm xc lo ngi v kinh hi, nht l i vi ph n v tr con. Nh vy l d
nhin, vo lc Ngi mi bt u tu hnh u khng my ai bit n. Tuy
nhin, c nhng l do lm cho ta d hiu iu ny. Trc tin, Ngi lun lun
t thu thc mt cch rt nghim chnh, khng d dng lm quen vi bt c ai,
ngoi tr ngi c quen bit lu ngy; th n, v b tam y - y lt, y ni v
y ngoi - cng vi cc vt dng cn thit khc ca Ngi, c mu sc trng rt
ti tm c k. Mi nhn, ngi ta cm thy gh s hn l hoan h v thch th.

25
Trong thi gian du phng, Ngi khng c nh mt ni no v p y
mu vng nu sm nhum bng m cy mt. Ngi mang bn vai ci m ting
Thi gi l klod, mt th d ln hn d thng dng, c th treo trn cnh
cy thng xung lm mng, c bit lm ring cho cc nh s dhtaga -
trnh mui khi ngi thin. Bn vai kia l ci bt ng trong bao dng khi
i tr bnh. Khi cc nh s ny i chung vi nhau, v ny i sau v kia thnh
mt hng di. i vi nhng ai cha tng bao gi nhn thy cnh nh s
dhtaga i trong rng th b y vng sm ca cc Ngi (cch p y v mang
nhng vt dng khc nh m nc treo lng lng bn vai) xem c v khc
thng, nhng vi ngi quen thuc vi li tu hnh u ny th hnh
dng nghim trang v t tn ca cc Ngi qu tht cm kch v thch th.
Nhiu ngi, lc u cn xa l vi Ngi Phra Acharn Mun, v sau dn
dn ngy cng knh phc v cm mn khi Ngi n vi h. Lng knh m
ca h cng tng trng khi c nghe Ngi ging dy. T nhin h cm
thy qu mn mun n gn c nghe dy Gio Php. Ngi t h ng
vo con ng ca Chnh Php. l cch m mt v t khu chn chnh tu
hnh u , noi theo con ng chnh trc (trc hnh) c th tip cn dn
chng. l thi ca chnh Ngi, l tc phong m Ngi t to cho mnh,
ng theo Gio Php m Ngi ging dy v iu c sc hp dn v thu ht
dn chng vo con ng chn chnh.

Lun lun gi chnh nim

Truyn thng ca cc nh s dhtaga l hng nm, sau khi an tr ba
thng mt xm lng trong ma an c kit h th ra i, tm cnh rng ni
hoang vu ho lnh nhng khng qu xa mt khu dn c tha tht c th
tr bnh kht thc v dnh trn thi gian dit tn nhim trong tm. Ngi
Phra Acharn Mun sng theo truyn thng ny. Ngi i y trong vng
ng bc x Thi Lan nhiu hn bt c ni no khc trong nc v vng ny
c nhiu rng, nhiu ni, gn nhng th trn nh Nakhorn Panom, Sakol
Nakhorn, Udorn Thani, Nongkhai, Loey, Lomsak. Ngi cng sng nhiu
trong vng rng rm ni cao gn cc tnh ca vng quc Lo nh Tha Kaek,
Vientiane v Luang Prabang. i vi Ngi, iu quan trng nht l tn dit
nhim, d ni no, trong oai nghi no, i, ng, nm, ngi, v bt lun gi

26
pht no, ngy cng nh m. Trong tm Ngi khng bao gi c c hi
cho nhng t tng nhim pht trin. Tt c mi n lc u tp trung vo
vic tn dit nhim v trau di pht trin tm. Vi mc ch ny, Ngi lun
lun thch sng n dt, i y n c mt mnh, ch c Gii thot lm
mc tiu duy nht.
Ngi lun lun cng quyt, l c tnh ca tt c mi c gng ca
Ngi. T khi khm ph ra phng php ng n, Ngi u n kin tr tu
luyn v vng chc tin b. Thn khng ngng c m x ri phn tch v
lm tiu tan trc Nhn quan ca tr tu cho n khi kinh nghim c tinh
thun v hiu bit thu o. Tm c cng c bi n lc khng gin on
nn ngy cng thanh bnh an lc. Theo li ca Ngi, bt lun u v bt c
lc no, khng c mt c ng no tch ri ra khi nim dit tr nhim.
D trong lc i tr bnh, lc qut nh, ra ng nh, may v, hay nhum y, lc
thc, i ti hay i lui, lc trong cha hay ngoi, ch nim lun lun
hin hu kim sot nhng yu t ng sau nhng c ng v oai nghi y,
lm dng c thu gt nhiu thnh qu ln lao. Ch c lc ng, tm mi
khng nim. Khi va tnh gic th Ngi dy lin, khng bao gi ng rn v n
s dng nui thi quen li bing v ham ng. Thay v ng rn, Ngi dy
lin, i ra mt v bt u n lc dit tr nhim. Nu sau khi ra mt m vn
cn cm thy bun ng th Ngi lui vic ngi thin mt lc, s rng mnh c
th ng tr li m khng hay bit. chng li cn bun ng do dai, Ngi
p dng phng php i kinh hnh (thin hnh) bc nhanh chn y lui
cm gic bun ng. Khi ht bun ng hoc khi c th mt mi cn ngh ngi,
Ngi tr li ngi thin.
Vo bui sng, khi n gi i tr bnh Ngi p vo b tam y - y ni, y vai
tri v tng gi l. eo ci b ng bnh bt ln vai, Ngi i vo lng, lun lun
an tr trong chnh nim lm vic i tr bnh tr thnh mt s luyn tp na
v nim, lin tc theo di v kim sot tm. Tr v n ni m Ngi ang c
tr lc by gi, Ngi mi st thc n ra ngoi. Thng thng, Ngi khng
nhn nhng vt thc dng n sau khi i bt v m ch th nhng vt thc
no m th ch st vo bt trong khi i tr bnh. Ch n lc v sau, khi tht gi
yu Ngi mi t cho php th nhn vt thc sau khi i bt v.

27

Cch thc ca Ngi

Mt khi st tr li bt mt s lng vt thc m Ngi ngh rng va
th ngng li qun v tnh cch khng ng c a thch ca vt thc
(paccavekkhana)2. Qun tng nh vy l ngn nga ngn la tham ca
i dc (thm kht v luyn i vo nhng thc n m ta a thch hng v, v
chn ngn, ght b nhng mn no mnh khng thch), khng cho i dc
khi sanh, m thm nhun tng rng cn i lm cho c th mt mi l
mt chng bnh t nhin. Sau khi qun tng xong, Ngi bt u dng thc
n trn ln trong bt. Sut trn qu trnh n, tm ch nim lin tc theo di
canh phng tng ming, tng c ng, lun lun qun tng tnh cch khng
ng c a thch ca vt thc. y l phng cch thc chn chnh ca
mt nh s. Sau khi th thc xong, Ngi ra bt, lau chi sch s v phi ngoi
nng mt t lu cho tht kh ri mi li trong ci bao v ct mt ni an
ton, gi cho bt khi h b.
Ri cuc chin u trong ni tm bt u tr li, ngy cng c gng tng
trng n lc sn tm v tiu dit nhim bn trong. Khi cn phi m t di
dng ta cng c th hiu rng mt cuc chin u nh vy t phi gp kh
khn v tht bi d dng nh th no. Lm khi ngi tn cng b nh bi,
ngi i sn li b sn. nhim, l ra phi b tiu dit, lm khi li l ngi tiu
dit, tt c nhng nguyn vng tt p v nhng l tng cao c m ngi tu
hnh m p su kn t lu phi tiu tan ra my khi. nhim qu tht l gian
tr xo quyt v iu luyn trong ng li s dng quyn nng ph hoi ca
n. Chnh ngay trc mt ta n ru ng, quyn r ta lt vo vng th lc ca n
ri kim gi li khng cho thot. Ch c c Pht l v u tin c kh nng
tn dit, tuyt tr nhim trong tm Ngi. v vang thnh tu chin thng
c tnh cch cc k quan trng nh vy, vi lng t bi v lng i vi chng
sanh au kh, Ngi khng qun ngi gian lao pht quang ng o cho
nhng ai c tinh thn hng o. Mt s ngi mun v dm bc theo du
chn Ngi qu cm v kin tr dn thn vo cuc chin vi s h tr ca
mt nim tin khng lay chuyn v sau tr thnh Tng Bo, ngi bu th
ba trong Tam Bo, cc v Thnh t, trong ngha cao c nht ca t ny.
Ngi Phra Acharn Mun noi theo Con ng y vi tm o nhit thnh
v nim tin bt thi chuyn.
2. Qun tng rng vt thc ny ch cho c th c khe mnh ch khng phi
cho c sc p, cho mp hay cho m, v chc chn khng phi thch th.

28

Hn ch ca vic khng c thin s ti gii

hng dn
Sau khi thc xong Ngi Acharn i ti lui trn ng kinh hnh ri
dnh trn thi gian cn li trong ngy dit tr nhim vn tri cht chng
sanh vo vng lun hi v tn. Ngi khng bao gi cho nhim ch giu,
khinh thng hay phnh gt mnh. Ngi lun lun tng cng hnh thin
nh v tu minh st ca Ngi lin tc tng trng mnh m, c hai cng
c trau di v pht trin v ng iu vi nhau. Him khi nh tm ca
Ngi khng c vng chc v th hng hnh phc an lc pht sanh t .
Tuy nhin, cng c lc Ngi gp phi nhng tr ngi hnh nh khng th gii
quyt v cm thy ri vo mt ng cng ti tm. V thiu mt v thin s ti
gii hng dn, Ngi ch c th trng ch vo nhng cuc chin u khng
ngng ca mnh. Nhng cuc chin u ny gy nhiu ngng tr trc khi
c th gii quyt vn v chc thng, i lt qua con ng cng ti tm,
v nhng tr ngi nh vy lun hm da to thm him nguy v tai hi. iu
ny xc nhn s tht v tm quan trng ca ngi bn lnh (kalyamitta,
ngi bn tt, hay v thy gii) i vi ngi c nguyn vng trau di tm
(m c Pht cng nhc ti). Mt khc, vic thiu mt ngi bn lnh
(kalyamitta) va gy nn ngng tr v him nguy, v l mt tr ngi nghim
trng ca tt c cc hnh gi.
i khi trn bc ng du phng, Ngi cng i vi Ngi Phra Acharn
Sao l v thin s ca Ngi. Tuy nhin, khi Ngi nh thin s Acharn Sao gii
quyt kh khn th v ny ch ni rng vn y nm ngoi kinh nghim ca
mnh v do vy khng th xut cch gii quyt.
Ngi Acharn Sao ni: Tm ca S tht l hiu ng v c khuynh hng
i n cc oan. Khi th bay bng tn tri cao lc th n su trong lng t,
lc khc na ln xung i dng ri vt nhy ln khng trung tr li. Trn
th gian ny ai c th kim ch, nm gi li c mt ci tm nh vy? S phi
t mnh kim tho v gii quyt vn kh khn ca chnh S.
Vi li khuyn nh vy, r rng l Ngi phi da vo c tinh tn kin tr
ca chnh mnh, d c phi au kh nh th no, trc khi c th cui cng
vt qua mi tr ngi chn ngang trn ng o!
Theo li Ngi Acharn Mun, bm tnh ca Ngi Acharn Sao rt trm tnh
v vng lng. Kh nng c bit duy nht ca Ngi Acharn Sao l trong khi

29
ngi thin thn mnh Ngi dng bng ln cao v Ngi cm gic nh mnh
ang bay trn khng. iu ny lm cho Ngi ngc nhin v m ra hoi nghi.
Mt ln n, kim tra cm gic ca mnh, Ngi xut thin v m mt. Lc
y Ngi ang trn cao cch mt sn khong mt thc, v xut thin thnh
lnh nh vy lm Ngi t ri bch xung sn. Vic ny lm Ngi au xng
chu nhiu ngy. Ln sau Ngi thn trng hn. Khi cm thy thn mnh bng
ln cao th Ngi t t h mt trong ch nim, khng xut hn ra khi thin, v
thy mnh vn v bay bng ln sn nh! Mt ln na, bit chc chn hn,
trc khi ngi thin Ngi nht mt vt nh gia hai l bun lp trn nc tnh
tht. Khi cm thy bay bng mnh ln th Ngi khng xut thin m t t, vi
tm lun lun ch nim, ly mn cm ni tay, ri t t h mnh xung sn.
Thy mnh vn cn nm mn trong tay Ngi mi tin chc l mnh bay
bng ln khi sn nh trong khi ta thin. L d nhin, khng phi hin tng
ny xy ra mi khi Ngi ngi thin nhng chng t rng n c xy ra my
ln. Tuy nhin, trn mt phng din khc, tm ca Ngi Acharn Sao khng
lun lun phng nhy v ng ngnh kh kim ch nh tm Ngi Acharn
Mun, v li thc hnh ca Ngi cng khng ngon mc, ri ro v phong ph
trong phng thc v thnh qu nh ca Ngi Acharn Mun.

Nhng pht nguyn trong qu kh

Nghe ni rng trong qu kh Ngi Acharn Sao c li nguyn s tr thnh
mt v Pht c gic (Pacceka Buddha, cng gi l Bch Chi Pht)3. Vo
nhng giai on u tin trong php hnh, mi khi Ngi gia tng n lc th
li pht nguyn xa xa y chen vo v kim tra tin b ca Ngi theo hng
chng c o Qu Pht c gic. Pht nguyn y r rng tr thnh mt
chng ngi, khng Ngi thnh tu Chm dt au kh trong kip sng
ny. Do Ngi quyt nh b li nguyn y nhm t xung gnh nng
phi chu sanh t, t sanh qu lu di trong vng lun hi v tp trung n lc
thnh t mc tiu ti hu trong chnh kip sng hin tin. T Ngi tin
b vng chc v nhanh chng hn cho n khi ti c bn b An ton. D
3. V Pht c Gic c kh nng thnh Pht nhng khng kh nng dn dt ngi
khc c Qu Pht. Ch Thnh o vo khong thi gian khng c Gio Php ca mt
v Pht trong th gian.

30
sao, Ngi khng c nhiu ti nng trong ngh thut gio ha ngi khc, c
l bi v nguyn ca Ngi l thnh t o Qu c gic Pht, t mnh
gic ng nhng khng ch trng nhiu n vic ch dy ngi khc. c li
pht nguyn trong qu kh nhng lc by gi Ngi cn c kh nng thay i
nguyn y c l l v lc y nguyn ca Ngi khng tht s quyt lit n
mc khng thi chuyn, v do cn c th thay i.
Chnh Ngi Acharn Mun cng pht nguyn tr thnh c Pht
Chnh ng Chnh Gic. Chng ti c nghe Ngi ni nh vy. Nhng ri
khi bt u du phng sng hnh u , Ngi t b nguyn y v nhn ra
rng mun thnh t nguyn vng cao c nh vy phi mt hng my a-tngk, tri qua nhiu kip sng-cht, cht-sng, trin min quanh qun trong
vng lun hi v chu nhng kh au khng th t. Cng nh trng hp
ca Ngi Acharn Sao, trong nhng giai on u tin hnh o, mi khi Ngi
n lc tinh tn gia cng th c pht sanh nhng khuynh hng do d ngp
ngng, hng v li nguyn xa xa. Sau khi quyt nh t b li pht nguyn
y, Ngi mi cm thy nh nhng nh t xung gnh nng v t vng
vng tin b trn Con ng dn n o Qu. S d Ngi c th i hng
li pht nguyn l bi v n khng cng rn vng mnh n khng th
i thay.
Trong nhng ngy hnh o u tin, hai Ngi thng i chung vi
nhau y n cc chu qun v tnh thnh vng ng bc. Mc d tm
tnh v khuynh hng khc nhau, hai Ngi vn thch i chung vi nhau. Ngi
Acharn Sao th t ni, cho nn khi ging dy Ngi ch vn tt vi li. Tm Ngi
khng bay nhy lanh l v dng mnh nh tm Ngi Acharn Mun. Ngi t
kinh nghim v gio hun v cng khng thch dy. Mi khi cn phi thuyt
mt thi Php, Ngi ch ni mt cch c ng trong vi cu nh: Qu v
phi trnh lm iu c v nn c gng to nghip lnh. Khng nn hoang ph
kip sng lm ngi. Chng ta hn loi th. Khng nn hnh ng nh th,
bng khng chng ta cn t hn loi sc sanh v sau khi cht s a vo a
ngc, cn khn kh hn cnh kh ca loi th na. Ngi ch ni vi li nh
vy ri ri khi Php ta v tr v tnh tht, khng quan tm ti ai na.
l ci thng thy nhng ngi nh Ngi, c ngy ch ni chng vi ba cu.
Nhng hnh ng ca Ngi th tht s l gng mu. Ngi ni ting l c th
ngi mt ch trong nhiu ting ng h. Thi kinh hnh ca Ngi cng ko
di nhiu ting. Dung mo v tc phong ca Ngi qu tht l tn nghim v
kh knh, lun lm nhng ai n gp Ngi u thy hoan h v knh phc.

31
Cng nh Acharn Mun, Ngi c rt ng t, trong hng xut gia cng nh
trong gii ti gia c s.
C hai v thin s ny c bit l rt tn trng v knh n ln nhau v
cng rt thn nhau. Thi gian u, hai v thng chung v i chung vi
nhau, trong ma an c kit h cng nh trong nhng ngy thng. Ch n
lc lu v sau hai Ngi mi tch ri xa nhau, nhng khng xa cch lm
c th thnh thong thm ving nhau. Cng l v v sau s t ca mi Ngi
u tng ngy cng ng, nu chung mt ni th tr thnh gnh nng qu
ln cho th ch pht tm cng dng t vt dng. D sao, c hai v u lo lng
sc khe cho nhau, v ny lo cho v kia. Mi khi c mt thin tn cha kia
n nh l th cc Ngi thng thm hi sc khe ln nhau. Cc Ngi cng
thng nh t trao li nhn thm ca mnh n v kia, lun lun nhc n
c ca v kia vi nhng li l tn knh cm phc v mn yu. Khng bao
gi c li ch trch hay khin trch biu l lng phin gin.

Mt ci tm rt dng mnh v lanh l

Ngi thin s Acharn Mun thy li gp thng thn ca Ngi Acharn
Sao l ng. Tm ca Ngi qu tht khng chu yn, lun lun phng nhy
v rt nng ng, do rt kh rn luyn v kim sot. N c chiu hng
tin n cc oan, khng bit u l im qun bnh khi th bay vt ln
tn tri cao, lc ln su thm trong lng t, ri nhanh chng vt i trng
dng. Ngay t nhng ngy u tin hnh thin, mi khi tm Ngi t n
mc tnh lng no th trong chp nhong n b ht vo mt ngoi
cnh no , lm cho Ngi rt ngc nhin v tht vng. Mt trng hp nh
vy c ghi nhn phn trn hnh nh mt xc cht i thnh phong
cnh rng ln trong c v vn sc tng v hnh th khc nhau v cng
tn lin tc xy din. Thm ch n sau khi Ngi tm ra cch ng, tm
vn thng ln thot vt chy khi n t n mt mc nht im no .
N vt ra, hay bit nhiu iu m trc kia Ngi khng bao gi m ti.
i khi n phng n nhng cnh tri, thng ngon trong my ting ng
h nhng lc th v nhng vinh quang trn . C nhng lc khc n chm
xung nhng kh cnh, i vng quanh nhn xem v ng lng trc n, xt

32
thng nhng chng sanh ang au kh v to nghip bt thin trong qu
kh.
Nhiu ln Ngi t dn thn vo nhng cuc hnh trnh du ngon nh
th m khng rng mnh phung ph bao nhiu th gi. Vo lc by gi
Ngi cha c trang b y tr tu c th phn bit kinh nghim thc v
nhng g do tr tng tng hay khng tht. V sau, Ngi khuyn dy hng
mn ch nn th dn thn vo nhng loi mo him nh th sau khi tm
c tr tu phn bin bo v y ngn nga s thu ht khng cn thit
v o tng. i vi mt ci tm nng ng v lanh l, ch mt khonh khc
bt cn thiu ch nim cng cho n thot chy v ha iu vi nhng tnh
th khc nhau ngoi cnh. Sau khi tm c rn luyn tinh thc v kim
sot cht ch, ta c th ch ng gi n ra thu nhn nhng thng ip bn
ngoi v chng n tr thnh mt bo vt v gi.
Vo nhng lc ban s, khi Ngi cn cha nm vng c ci tm lanh
l v v cng nng ng th n thng trn i chi v gy nhiu phin phc.
V d, khi Ngi bt n qun chiu thn t nh u n chn th n vt chy
ra khi thn v chui xung t. Lc khc, khi Ngi ko tr v thn th trong
khonh khc n li phng ln khng trung, vui v hn hoan chy ti nhy lui,
khng c v g mun tr v. Ch n lc vn dng nng lc ca nim ko n
v mi c th lm cho n vng li li trong thn dng n cho mc ch
qun chiu. Trng thi tm nht im vo giai on ny vng chc v thm
diu n mc nim c th theo kp. Ging nh mt ngi bt ng rt xung
vc su, trong khonh khc lt ti y, nhng tm ch tnh trng vng
chc v thm su y trong giy lt. Ri n xut ra khi v nhp vo mt
tng an tr thp hn gi l upacra samdhi, cn nh (theo ngha tng ch
l: nhp vo s thnh thang quanh qun bn trong), ri n thnh thang
y bt nh khng c kim sot, ng nghing ch ny ch n (trong nhiu
tng tm thc khc nhau).
Lc by gi, Ngi rt bc mnh kh chu vi ci tm khinh thng mi
cu thc, bi v n cn lanh l v dng mnh hn sc kim ch ca nim. V
l phn vic c nhn thuc v ni tm ca chnh Ngi, v Ngi cng khng
c ai tham kho kin, iu ny lm cho Ngi rt tht vng trong mt thi
gian. Sc mnh ca nim phi c pht trin v tng cng chng tr v
khc phc ci tm lun lun bay nhy. Thi k nht quyt chin u chng
li ci tm v cng nng ng ca mnh qu tht l au kh v ng chn.
Nhng con nga hoang di trong tm Ngi cui cng c ch ng, v
mt khi chu s kim sot ca Ngi v ngoan ngon nghe li th l mt

33
li th v gi. Sc mnh cc k huyn diu ca n, cng thm nim v tu,
tr thnh chic nhn thn c th dng trong nhiu vic bt ng v gn nh
trong mi mc tiu.
Ngi Phra Acharn Mun qu tht gan d v minh mn mt cch cao qu.
Ngi c nhng phng php rn luyn rt hu ch cho chnh Ngi v cho
ngi khc. V kha cnh ny trong c tnh ca Ngi, qu tht khng ai trong
hng mn c th snh bng. Ngi vit sng vi Ngi Acharn Mun v
t bn thn chng nghim, c th khng nh rng Ngi qu l c mt
khng hai. V tnh cch, Ngi l ngi rt ho hip v cng cng rn khng
km v khng h nao nng trong cch thc hnh. Nhng phng php Ngi
dng thun ha con nga tm hoang di thay i mt cch kho lo
thch ng vi hon cnh, i khi cng rn hm da, lm lc du hin vi li
ch dy nh nhng, iu hp vi ci tm nhiu kh nng v rt ng ngnh,
chng li mi c gng un nn n. l loi tm lun lun ngh ra v s
l do v nhng vic en ti nhm lm thi ch hoc xao lng mi khi hnh gi
l nh khng canh phng, d trong khonh khc.
Tt c nhng kh i v tt c nhng nh tr ny, theo Ngi Acharn, l v
khng c mt v thy y kh nng hng dn hoc ban cho mt vi gi
hu ch, ch dn nn theo cch no. Li sng ca Ngi tht s l li sng ca
con ngi t lp phi thng, khng bao gi cho php mnh chn bc trc
mt tr ngi trn ng o. y l trng hp mt dng s n c, can
m v bn gan chin u chng li nhng sc mnh to ln nh ni ang bao
vy mnh. Khng c mt chin s no m Ngi bit c tri qua on
ng kh khn ny c th cho nhng bi hc gip cho Ngi mt th
gi. Ngi thng nhc nh ch mn im li ch m h ang c hng
khi c cng vi Ngi v c Ngi khuyn bo. Ngi khuyn co h
khng nn qu t tin v bt k khi no c hoi nghi th c Ngi sn sng
gip v ch dy.
Trong nhng ngy u tin hnh thin Ngi Acharn i n th trn bin
gii Nakorn Phanom ri qua vng ni tnh Tha Kaek ca vng quc Lo,
ni y Ngi t c t nhiu thanh bnh an lc trong tm. Khu ny c
nhiu cp d, ngi ta ni rng cp y d hn cp Thi Lan, phn ln n
tht ngi v thng tn cng ngi Vit Nam c ng trong vng. D sao
nhng ngi ny xem hnh nh th , khng my lu tm n. Hnh nh
khng bao gi h hc c bi hc t v, mc d vi ngi bn b cp tha
i trc khng lu ngay trc mt h. H li tip tc mo him vo nhng

34
ni m ngi ta ni c nhiu cp d ang gm tht, nhng ni m bn ca h
b cp tha i my ngy trc. C l y l trng hp thn qu ha nhn.
C mt iu k l l nhng ngi Vit Nam ny khng bao gi hp nhau
li cu mt ngi bn ang lm nguy. Trong khi lu ng ni no trong
rng ngh qua m chng hn, nu ngi nm gn b cp tn cng th
nhng ngi khc tung ra b chy t pha, mnh ai ngi ny tm cch thot
thn, mc cho nn nhn cho s phn. Ri khng bao lu sau, h hp
nhau tr li gn ngh m, hon ton th , khng nh g n thm kch
rng rn m h tri qua trong m trc. Hnh nh h khng thng minh
hn tr con, khng rt kinh nghim v n gin l khng c tim. Ngi vit
c mt vi kinh nghim v quen bit nhng ngi ny, c th ni nh vy.
Ngi ta ni my ngi Vit Nam ny i khi vo cht v ko cy g
cc min ho lnh xa xi trong rng su y cp d. n c mt mnh hay
tng nhm, h qua m m khng c du hiu g s hi. Ban m h i vo
lng hay t lng v ch tm tr, h i mt mnh, hon ton thn nhin. Hi
h i nh vy c s khng, h ni cp Thi Lan khng n tht ngi, vi con
li cn s ngi na. H ni bn x h cp ln hn nhiu v thng n tht
ngi. Chng d hn v ngi i ng m mun li ngh m phi dng
ln mt ci thum nh chung heo. mt vi ni dn lng khng dm ra khi
nh ban m. Cp c th tn cng ngi m khng s g ht. H cho rng
my ngi Thi khng dm vo rng l nht gan.
D sao, trong lc Ngi Phra Acharn Mun lu ng ti mt ni y cp d,
khng c con no quy ry Ngi. Ch thy c du chn v ban m nghe c
ting gm u , khng c con cp no tht s n lm cho Ngi s hay n
tht Ngi. Chnh Ngi cng khng my quan tm n cp, bi v Ngi ang
lo khng Chm Dt au Kh trong kip sng ny cn hn l s nhng con
th d y. Ngi thng k li cho t nghe nhng cuc du hnh trong vng
t nguy him, xem nhng cuc i v nhng m lu tr nh vy khng c g
l l hay khc bit vi nhng ni khc. Khng bao gi Ngi ni g n kinh s.
Ngi Phra Acharn Mun i khp y trong cc lng mc v th x
vng ng Bc t lc mi bt u hnh thin cho n khi c sc khng
chng li s tht thng c th ca ci tm qu nng ng ca Ngi, cng
nh nhng kch thch ca ngoi cnh. Sau Ngi i dn xung vng trung
phn x Thi v nhp h ti Wat Pathoomwan. Ni y Ngi thng n th
gio, v tham kho kin vi Ngi Chao Khun Phra Upli Gupamcariya
(Siricando) cha Wat Boromnivas ti Bangkok.

35
Sau ma an c kit h, Ngi ln th x Lopbury v lu ng ti nhiu ng
nh ng Phaikwang, ni Khao Phra Ngam v ng Sinto (S t).
tt c nhng ni ny Ngi tng cng n lc, thng xuyn trau di thin
nh v thin tu. Tm Ngi u n vng chc dng mnh chng tr nhng
nh hng ca ni tm v ngoi cnh vi thin nh pht trin kh quan v
tu minh st cng sc bn su m tng ng. i vi ci tm nh th, tt
c mi s vt u l s rn luyn v bi hc nhm nng ln mt tng cao
hn, tu minh st cng thm su hn. Thnh thong Ngi i n cha Wat
Boromnivas th lnh nhng li khuyn ca Ngi Phra Upli, ri Ngi li
ra i, tm ni vng v, ln ny n ng Sarika ti Khao Yai (Ni ln) trong
tnh Nakhorn Nayok.

Mo him ti ng Sarika
Ngi lu ng ti ng Sarika mt nm, v nhng g xy ra trong thi gian
y c bit ng ch c v chuyn xy ra bn ngoi v pht trin ni tm.
Khi n mt ngi lng gn ng, tn lng ny c l l Bahn Kluey, Ngi nh
dn lng a n ng trn ni. Tuy nhin, ngi trong lng khng mun
a Ngi i. H ni rng ni y rt khng khip v h k cho Ngi nghe
chuyn nhiu v s trc kia n c ng v ng bnh trm trng phi
di i. Vi v cht v bnh. Ngi ta tin rng mt con Qu Ln c nhiu
uy quyn chim c ng y lm ca ring. Con Qu Ln y dng thn lc
chng li bt c ai n tr ng ti ng ca n, nhiu khi lm ngi ta s
n cht. Dng nh n thch thch thc nhng v t khu no dm lai vng
vo lnh th ca n, d v y khn ngoan ti gii, ba php hay huyn thut
th no, ri cng thnh lnh lm trng bnh, hoc cht sm mt cch bt ng.
Dn lng khng mun a Ngi n , e rng Ngi cng s vong mng nh
bao nhiu v t khu trc.
Ngi Acharn Mun hi dn lng con Qu Ln y lm th no cho mnh
bit n. H ni rng ngay trong m u, bt c ai n c ng ti ng s
nm m thy con qu to v en y n vi h, mt n nhn li trng d tn
l v mun git mnh. Ri con Qu Ln tuyn b rng n l ch, l thn bo
v ng, l ngi duy nht thng tr lnh a ny. N s khng dung tha k
xm phm v s tc khc nh ui bt k ai xm nhp vo lnh th ca n,

36
v a s nhng ngi mo him vo u khng c lu. Nghe ni c
vi v ri ngay sau m u tin, mt my ht hong kinh s gn nh in,
th khng bao gi tr li na. Nhng v khc th cht lun trong . Cch y
khng lu c bn v t khu, khoe mnh ba php cao cng khi mi n,
cng ln ng v ri khng bao gi thy cc v y na.
l cu chuyn ng Sarika, ni m ngi ta n l c cha mt ming
kim loi nhiu thn lc, lm nhiu ngi mun ln ng, nhng chng c ai
tm c g.
Cu chuyn ca dn lng khng lm cho Ngi Acharn Mun ng lng.
Ngi nht quyt n tn ni chnh t mnh din kin bt c g xy ra.
Thay v b cn s p o, Ngi xem l c hi trau di ch nim v hc
nhng bi hc qu gi. Ngi khim tn ni vi dn lng rng cu chuyn m
h tng thut qu tht v cng khng khip nhng Ngi vn mun ln
mt ln. Nu thy qu i gh s Ngi s tr v, nhng Ngi mun ngi lng
a n . Ngi ni t lu Ngi c nh n ngm cnh ngon mc ca
chn ny, v v Ngi vn yu cu, dn lng cui cng bng lng a i.

Du hiu nhum bnh u tin

Hai ba m u tin ng khng xy ra chuyn g, thn v tm Ngi
ngh ngi thoi mi do cnh vt hon ton yn vng v c tch. Ch thnh
thong c ting ku ca vi con th hoang trong khu rng. Qua m hm
sau, Ngi b au bng, chng bnh m trc kia c ln b, nhng ln ny
hnh nh trm trng hn nhiu. i khi Ngi i tin ra mu v c v nh
hon ton khng tiu c thc n, n g tiu ra y nh vy. Ngi nh n
li k ca dn lng v cu chuyn bn v t khu cht ti . Ngi ngh
rng nu bnh mi ko di th ny, rt c th Ngi l v t khu th nm.
Vo bui sng, khi vi dn lng gh li ving thm, Ngi nh h ly r v cy
quanh ng sc cho mt mn thuc nam, nhng thuc v hiu. Tnh trng
au bng ngy cng thm trm trng, thn cng yu dn v ch r rng mn
mi. Trong khi ung thuc, Ngi c gng t khch l mnh, ngh rng nu
ng thuc t n phi c cng hiu, nhng sau nhiu ngy vn khng thy
hiu qu g. Vy th ung thuc na ch g?

37
Ngh n y, Ngi quyt nh ngng ung thuc thng thng, m tm
cch ch t cha tr bng Gio Php, d thn c th no. Ngi t nh: Hy
cho thn ny cht ti y, trong ng ny, nu sc mnh ca Php khng
cha tr. Ta tin b kh xa trong php hnh vng lng tin ni o,
Qu, v Nit Bn. Ti sao ta thi ch v suy nhc v cn au kh ny? Nu
mi c tng ny au kh m ta chu thua th cn hy vng g khi th xc tan
r, khi ht cn au ny n cn au khc dn dp p tan cc vng phng th
ca ta ra tng mnh?
Ngh nh vy, Ngi ngng ung thuc v bt u hnh thin, ch nng
nh ni oai lc ca Gio Php cha tr. Bm nu vo s sng c bung
b, nh thn c php tri qua qu trnh cha bnh t nhin ca n. Ch
nim v tr tu cng hp vi c tin v tinh tn p mnh vo tm, ci tm
vn khng cht nhng lun s cht. Khng cn quan tm n bnh xem c
cha c n hay khng, hoc n c hy hoi c th ny khng na, m mt
phn tch ca tr tu hng vo vedan (cm gic hay cm xc au kh), v
cc tp hp khc (un, khandha) c phn tch cn k. Thn (rup, sc),
cm gic (vedan, th), nhn thc (sa, tng), v hot ng tm linh
(sakhra, hnh), tt c u c ph by t r nim v tu kho st t
m, lin tc o su v khm ph thm nhiu chn l uyn thm. Cuc chin
c lit bt u t hong hn n na m v chm dt vi ci tm y nng
lc, kh nng nhn thc bn cht thin nhin ca cc un, lun c ni au
n nhc nhi mun phn t n biu hin trong thn. Cn bnh hon ton
tan bin v tm Ngi an tr trong trng thi tuyt i khng lay chuyn ca
nht im tm.
n y chm dt ba iu: ni au nhc, cn bnh, v s phn ng ca
tm. Sau , khi tm xut ra khi trng thi y v tr vo mt trng thi km
thm su hn, phn ng nhiu hn i vi thn gi l upacra (cn nh) th
hnh nh c mt nh sng pht ra t thn Ngi v do nh sng y Ngi thy
mt ngi en a to ln mi thc b cao. Ngi y cm trong tay mt
thit trng di khong bn thc v to khong bng chn ng ta. Ngi y
hm h n gn Ngi v ni, Nu S khng ri khi ch ny ti s p nt
S vi cy thit trng to ln ny. Ti tng p nt mt con voi ch bng
mt trng thi.
Ngi Acharn Mun m thoi vi ngi y bng thn giao cch cm. Ngi
hi, Ti sao ng mun git ti? No ti c lm g sai quy. V sao ti ng
phi chu t hnh trong khi khng lm g tn hi ai y?

38
Con Qu to tr li, T lu ta c php cai qun hn ni ny v s
khng dung tha k no dm thch thc hoc c gng khut phc ta.
Nhng no ti c thch thc ai, ti cng khng c gng khut phc
ai. Ngi Acharn ni, Ti n y ch thch thc v khut phc nhng
nhim ng tr trong tm con ngi. ng khng nn gy tn hi n ti l mt
t khu, t ca c Pht m tm t ta rng khp tam gii. Ri Ngi ni
tip, Nu tht s ng c nhiu thn thng nh khoe, vy th ng c ba
php no vt ra ngoi Nghip (Kamma) v Gio Php (Dhamma), vn l
nhng nh lut rng ln chi phi ton th chng sanh trong tam gii?
Khng, qu tr li.
c Pht c quyn nng dit sch trong tm Ngi lng ham mun
thng tr v lm hi ngi khc. ng c quyn nng nh vy khng?
Khng, qu th nhn.
Ngi Phra Acharn Mun m li khuyn dy, ch r cho con qu thy rng
nng lc ca n, nu c, th cng l th v tn bo, ch gy tn hi cho chnh
n. Nng lc nh th ch em li kt qu ng s, v ng khng nhn thc
c rng trong khi tiu dit ngi khc, ng ch tn ph chnh ng. qu
tht l gy nghip bt thin rt nng. Ti l mt t khu, noi theo con ng
chn chnh v li ch cho c ti v nhng ngi khc. l c nguyn ca
ti. By gi ng n vi nh gy tn thng v git ti m khng ngh rng
ti c ny s li ng vo kh cnh. Ti khng lo ngi nhiu cho i ti nhng
thng ng s phi b sa a v lm tin ni quyn nng huyn o ca mnh.
Hy dng tay li v suy ngm, xt coi trn th gian ny c quyn nng no
c th chng li hu qu ca nghip bt thin m ng sp thc hin khng?
ng c quyn nng no i vi hn ni ny m cao hn Nghip v Gio
Php khng? Nu c th ng mun lm g ti cng c. Ti khng s cht
v d sao ti cng phi cht khi thi im n, d ng c c gng git ti hay
khng. Th gian ny l ni ca nhng ngi phi cht, trong c c ng, o
tng v sc mnh nht thi ca mnh.
Trong sut thi gian Ngi Acharn Mun khuyn dy, qu hnh nh cht
cng, khng c ng hoc ni nn li. Nu n l ngi th t s hi khng
khip v xu xa h thn trong s tht bi ca mnh. N say m ng lng tai
nghe n cng nhng li va dy va khin trch ca Ngi Acharn. Sau cng
n vt b thit trng xung, hng phc v ha thnh mt Pht t hin lnh
vi tm o nhit thnh theo c mt ngi thng, v t li cng Ngi v
c nhng c ch cc cn v l v nhng nh hung tn xu xa.

39
Qu ni, Vo my hm trc, khi va thy Ngi th ti ht sc kinh
ngc v bt ng. Ti b mt ln nh sng mnh m v k diu hnh nh t
thn Ngi pht ra qut mnh vo. N c mt hiu lc l thng lm suy yu
v t lit nhng nh hung bo ca ti. Giy pht b bao ph trong ln nh
sng v cng cm kch y ti cm thy nhm chn, khng cn mun lm g
xc phm n Ngi. Ti khng hiu ti sao. Ti cha bao gi cm thy nh
vy. D sao Ngi c th tin chc mt iu l cc hm da ca ti ch l gi v,
khng tht. Nhng ma qu trong vng ny coi ti l cha. Ti phi lm ra v
nh vy h thy quyn uy. Chng ti thng dng nng lc lm nhng
vic xu xa hung tn. l cha t th d mun d khng, ti phi lm g
bo v danh ting ca mnh. Sau khi c tm sch trong nh sng
y, ti khng cn c nh no mun lm tn thng Ngi. Cu xin Ngi
Acharn t bi tha th nhng li lm no m ti phm n trong ngy hm
nay. Cu xin Ngi m lng khoan hng lm nh bt, vi i gnh ti li nng
tru, qu nng m ti mang trn vai.
Ri Ngi Acharn hi qu - gi y l mt thin nam nhit thnh - xem
c phi chu au kh khng v c thn phi vt l, khng phi knh cng nng
nhc nh ngi. Ngoi ra, khng phi vt v lm n sanh sng hay tm ch
tr ng nh ngi.
Ngi thin nam sng o tr li, Nhn ngoi mt th hnh nh vy,
nhng tht s ni cho ng khng cnh gii no l khi au kh mt cch
tuyt i. Kh nhiu hay kh t, vn phi kh.
Cuc m thoi gia qu v Ngi Acharn cn ko di v vn thn b,
nhng qu thm su c th ghi li ht ni y. Tc gi xin thnh tht co
li cng bn c v s thiu st ny.
Khi cuc m thoi chm dt, v thin nam huyn b, trc kia l con
qu hung tn, ly lm cm kch vi gio hun ca c Pht, xin quy y Tam
Bo vi Ngi Phra Acharn, v t xem mnh l mt Pht t, t ca Ngi.
ng ha s ht lng bo v Ngi v by t lng chn thnh c mong Ngi
lu ng vnh vin ti ng, ng s canh phng khng ai ph quy lm hi
Ngi. Trong thc t ng ta khng phi l con qu en to ln, m ch gi dng
hin ra cho Ngi Acharn trng thy trong khi ngi thin. Tht s ng l ngi
ng u ch thin trn qu a cu (rukkhadeva, ng theo ngha tng ch
l thn cy) vi mt nhm ng ty tng trong vng rng ni ca nhiu th
trn trong vng, nh tnh l Nakkhorn Nayok.
Ngi Acharn nhp ton nh (appa samdhi, trng thi tm vng chc
an tr vo mc) vo khong na m. Lc xut ra khi trng thi y Ngi

40
m thoi vi con qu hi ci n bn gi sng. Khi Ngi xut ra khi trng
thi cn nh (upacra samdhi) ni chuyn th cn bnh au nhc honh
hnh trc khi nhp nh hon ton tan bin. By gi Ngi khng cn
dng thuc theo quy c ch nh ca th gian m t cha tr bng s hiu
qu tr liu ca Gio Php (Dhamma). Ngi tip tc hnh thin n sng,
khng cn ng ngh v nhng mt mi au n lc trc c thay th
bng sc mnh v sanh lc.
Ngi Acharn lc by gi cm nhn v hiu bit nhiu iu k diu cng
mt lc. Trc tin, oai lc ca Gio Php vi kh nng cm ha mt chng
sanh trong cnh v hnh, em h v Con ng Chn Chnh; th nh, tm
Ngi nhp vo trng thi khng lay chuyn, hnh phc an lc trong nhiu
gi, trong thi gian y bao nhiu iu huyn diu ca tm cao thng trn
ngp n Ngi; th ba, chng bnh trm kha lm cho Ngi kh chu trong
nhiu ngy hon ton chm dt; th t, tm Ngi t n mt tng m
nhiu hoi nghi c sng t; th nm, vt thc m Ngi sau trong
bui sng c tiu ha bnh thng; v cui cng, nhiu loi kin thc
pht sanh n m trc kia khng bao gi Ngi m tng, c cho vic dit
tr nhim v cch p dng nhng phng php y dit tr nhim cho
nhng c nhn c tm tnh hay khuynh hng khc nhau.
Cc m sau, Ngi an ngh yn lnh vi tm h lc tnh lng v thn
hon ton khe mnh, khng cn chi khuy ng na. Qu na m, Ngi
tip n mt nhm ng ch thin trn qu a cu t nhiu ni trong vng
c v thin tn trc kia l qu, ngi cm u ca h, hng dn n nh
l. Lc no khng c khch th Ngi vui trong h lc t n lc tinh tn hnh
thin.

Gp mt by kh
Mt bui chiu n, sau thi ngi thin, Ngi Acharn ra khi ng
ngh ngi, ngi trc ng khng xa. Ngi suy nim v Gio Php m c
Pht khm ph v ban truyn cho nhn loi, thy rng Gio Php y qu
tht thm su huyn diu m nhiu ngi kh hiu v kh lm theo. Ngi
ngh qu l mt s k diu nhim mu, mt phc lnh cho Ngi hiu, i theo
v nh chng ng nhiu chn l ca Gio Php. Trng thi chng ng ca

41
Ngi cha c trn vn nh mong mi, nhng c phn kh chc chn rng
Mc Tiu Cui Cng s sm thnh tu nu Ngi khng yu mng.
Ngi suy nim nh th v nhiu kha cnh ca Gio Php: o, Qu v
trng thi Trn Vn Chm Dt au Kh. Trong khi y mt n kh ng o
i ngang qua. Kh u n i trc khng xa, cht thy Ngi Acharn ngi lic
nhn n. C l ly lm ngc nhin thy ci g ngi , n nhy nht qua li, ti
lui trn cnh, nhng lng hoi nghi khng bit Ngi lm g y v lo ngi cho
s an ton ca n. Ngi Acharn c th hiu cm xc ca kh u n v ly
lm thng hi. Ngi bt u ri tm t (mett) cho n v bng tm Ngi cho
n hiu rng Ngi l ngi i theo con ng ca Gio Php, khng bao gi
lm hi ai, cng khng bao gi lm tn thng chng sanh no, rng n kh
khng nn s, c t do i li khp chn ny v ty lu li bao lu cng c.
Kh u n vi vng chy tr li by, ru rt ku Koke!, c ngha Coi
chng! C g ka! n kh cha thy g, ru rt tr li, Koke! u! Kh
u n ku Koke!, Ka! v quay mt v hng Ngi Acharn, ging hnh
nh mun ch n .
L d nhin, i vi ngi thng, ngn ng ca th qu tht qu b n,
nhng Ngi Acharn hiu c. Kh ra du hiu bo ng cho by, con
u n bo my con kia khng nn hp tp v phi thn trng, ri n quay
li xem cho tn tng vt g trc ng. Kh u n bng nhin s hi,
va t m va lo lng cho tnh trng an ninh ca n, vn cn ang ch
pha sau. N nhy nht ti lui trn cnh mt t lu, cch Ngi Acharn hai
mi thc, trong khi Ngi dng tm theo di quan st nhng cm xc v t
tng ca n. Cui cng kh nhy v bo tin cho n bng ging ku r rng
Koke, C tip tc i ti! By gi khng cn nguy him na!
Theo Ngi Phra Acharn, nu ta c th hiu c nhng ting ru rt ca
kh, cnh ny va bun ci va ng thng. i vi ngi thng, ting
ku kht kht ca kh nghe chng nh khng c g l v do khng c
ngha g. Nhng i vi Ngi Acharn ting ku qua li ca kh tht r rng v
c ngha nh ting ni ca ngi. T lc kh u n nhn thy Ngi ngi
, ging ku ca n khc bit r rng.
Koke! Hy nhn ka! kh u n ku.
Koke! Ci g Koke! C vic g? n kh hi li.
Koke! Kake! C vt g ka! C th l nguy him! kh u n cho hay,
v du hiu bo ng c tip ni loan truyn trong by. Ting xn xao n
o vang dy v by kh bn chn ri rt nhy nht ngc xui, mi con chch

42
chot ti lui hn lon. Rt ging mt nhm ngi ang lo s mt him ha
sp n v ang ri lon.
Kh u n c gng trn an bng nhng ting ku Koke! Ch y!
Ti s i xem xt mt ln na. N tr li ni Ngi Phra Acharn ngi v theo
di, quan st t m c tnh cch v c ng ca Ngi. Gi y, thy chc rng
Ngi v hi v by kh s c an ton, n tr li n v ku, Koke! Kake!
Khng c him ha! C t nhin tin hnh! Ri tt c by kh cng i n
ni Ngi Acharn ngi, chng n nhy ln nhy xung nhn Ngi mt cch
hoi nghi v hi vi nhau Ngi l ai, ti sao n ngi y.
on ny ca cu chuyn c tng thut ng nh Ngi Acharn k
li cho cc t nghe, nhm cho ngi c nim rng ting ku chch chot
ca by kh vn c ngha v chng vn ni chuyn, truyn cm, v hiu ln
nhau. D sao ta c th hiu c ti sao loi th ny vn nghi ng con ngi
v chng thng l nn nhn ca bao ci by, bao nhiu hnh ng tn c ca
loi ngi. V th, khng th no chng n khng nghi k Ngi Acharn m ru
rt c ke ging nh con ngi ni chuyn vi nhau.
Mt t lu sau, kh yn tm sng thoi mi v khng quan tm n vt
m chng n bit l khng lm tn hi chng. K t by kh t do nhy
nht quanh qun v Ngi Acharn tip tc lu ng ti , thoi mi v an lc.
Phng cch sanh tn sng v ngi khc sng theo mi chng
sanh c th sng ha hp vi cc chng sanh khc m khng nghi k ln
nhau, chnh t n l trng thi hu phc an lc. Ta thng thy rng ni no
c cc v t khu hnh u tu n dt rng su th ni th rng ln hay
nh, t hp v tng n rt ng. Hnh nh chng c thu ht vo vng
ho quang t bi ca Ngi, v cng nh loi ngi, chng thch ni tr n an
ton. Loi th khc vi con ngi l chng khng y sng sut, do ch
c bn nng sanh tn dn dt v hng ngy ch c nhng ngh mu tm
thc n v ch .

43

Ni bun v hn
Mt m, Ngi Acharn cm thy v cng bun (savega)4 trn ngp,
lm Ngi cm ng n tun nc mt. Khi y, vo lc hnh thin, tm hon
ton an tr trong trng thi nht im, Ngi qun nim v bn cht ca thn.
Ngi t c mc bung b rt vi diu khi tm vo trng thi vng
lng hon ton. Lc by gi i vi tm Ngi, ton th th gian tan bin.
Khi xut ra khi trng thi thm su y, Ngi qun nim Gio Php v Gii
Lut (Dhamma v Vinaya) m c Pht ban truyn nhm ph tan v
minh (avijj) trong tm con ngi. Cng qun nim Gio Php, Ngi cng
nhn thc rng Gio Php qu tht v cng huyn diu, v cng thm su, v
cng thy r bn cht v minh ca con ngi trong c Ngi. Ngi ta cn
c dy phi n, ng v ph thi nhng cht d tha nh th no; h cng
cn c dy phi i, ng, c ng, mc qun o, tm ra nh th no v.v.,
l nhng phng cch gi gn sc khe cho c thn ln tm. Nu khng
c dy t trc th tt c mi ngi, khng phn giai cp, chng tc hay
quc tch, u c khuynh hng lm sai v do chng cht thm au kh
cho mnh. Con ngi cng nh tr con, cn phi c ngi ln dy d v
hng dn trc khi c th pht trin cn bng v khe mnh.
V i vi tm v minh, tnh t kiu ng mn v thn kin lun lun to cho
h v vn nguy hi. S v i ca h t trn thn, trn dng di, tn tui, chc
phn, hoc trn a v m h cho l quan trng. Nhng khng bao gi tr tu ca
h c m mang rng ln em li hnh phc v an lc cho h v cho ngi
khc. Cng t hi hn, h khng quan tm n, v qun hn tr tu. V vy, c qu
nhiu vn kh khn v phin mun khp mi ni.
l ni bun v hn (Savega) ca Ngi trong m .

4. Savega tm dch y l ni bun v hn, l mt cm xc pha ln trng thi

bng tnh, nhn thc s cung si ca mnh v ca ngi khc, l bung b, khng bm
nu, l mt mi nhm chn hon cnh hin ti, i khi tim tng mt loi cm xc thng
hi hay cm xc bi mn i vi k khc. Savega lun lun l du hiu ca s pht trin
tr tu mc cao hay thp v r rng khng phi l kch thch hay tht vng sung.

44

V t khu gi hnh thin minh st

Di chn ni dn n ci ng c nhiu s kin c mt trung tm
gi l vipassan ca mt v s gi n c mt mnh. m n, Ngi Phra
Acharn mun bit v s gi ang lm g. Ngi hng tm v vi s v bit
ngay, l lng thay, rng v t khu y ang bn rn lo tnh nhng cng vic gia
nh. Hu nh lc no s cng lo lng nhng chuyn trong gia nh m s
b li sau lng! Cng trong m y lc v khuya, Ngi Acharn nhn li v
s gi v nhn thy rng s vn cn u lo v tnh ton. Vo lc rng ng, ln
th ba, Ngi th c tm ca nh s. Kt qu vn y nh vy. V s gi hnh
vipassan khng th ngng lo lng v nhng chuyn gia nh, s khng th
ngng toan tnh nhng g s phi lm v nhng g s khng nn lm cho cc
con cc chu. Tt c lo u v toan tnh y l phn vic ca ngi ti gia c s,
khng c bt lun lin h no vi vic thc hnh v pht trin vipassan.
Bui sng, Ngi Acharn xung ng, vo lng tr bnh. Trn ng v
ng, Ngi gh li thm v s gi. Trong cu chuyn, Ngi hi thong qua v
tin trin ca d tnh xy ct nh mi v v cch sp xp cho b v c v cc
con trc kia ca s. S c nhiu vic toan tnh v lo lng qu, Ngi ni
S khng ngh ngi g c trong m qua.
Ngc nhin, v s gi hi vi n ci ngng nghu, Lm sao huynh bit
tt c nh vy?
Vn khng phi l lm sao ti bit, Ngi Acharn tr li. Chnh
huynh phi bit iu y r hn ti, bi v huynh l ngi lo lng v tnh
ton c m. Sut m huynh khng c ngh ngi c cht no.
Nghe vy v s gi ti mt, va h thn va kinh s. S lm bm g
trong ming v c v nh mun xu. Nhn thy rng mnh lm v s gi s
hi qu nhiu, Ngi ni sang vn khc v sm t gi s, quay tr v ng.
Ba ngy sau, mt thin tn t hu cn ca v s gi ln thm ng. Ngi
Acharn hi ng v v s gi. ng thin tn ni rng s ri t sng ngy hm
qua. ng ni, ng c hi s ti sao i, th c s ni rng Ngi Acharn
ging cho s nghe mt thi Php nghim chnh lm cho s gn xu. Hnh nh
thi Php lm cho s cn kh tm hn l nhng li khin trch hay ch
trch trc tip, bi v l lot sng ca Gio Php, lm s v cng h thn.
Theo li ng thin tn, s ni hnh nh Ngi Acharn bit ht nhng g s su

45
n suy tnh trong tm v nh th s khng th li y lu hn na, lm gnh
nng cho Ngi.
ng thin tn ni rng ng c gng khuyn ln v thuyt phc s ng
ri thin vin. ng ni vi s, ngh rng s s lm gnh nng cho Ngi Acharn
th khng hp l. Gnh nng, nu c, th n l gnh nng ca chnh s m
thi. ng khuyn s nn nh Ngi Acharn gii ta, dp gnh nng y i, c
phi bao nhiu ln tt p hn l ln trnh, b chy trn n. D vy, v s
gi qu kinh hi nht quyt b i. Hi i u, s ch tr li l s s i xa. Bn
thn s cng khng bit s s chy i u. Mt ngi con ca ng thin tn
a s i mt on xa, nhng cng khng bit s i u v s khng ni g.
Nghe k li cu chuyn, Ngi Acharn bi hi, lng rt thng cho v s
gi. Bit ra th nhng g Ngi lm vi tt mun gip s gi y em li
hu qu tri ngc. V s gi hon ton hong ht s hi. T Ngi Acharn
khng bao gi th c li tm ca s, ngh rng lm vy c hi nhiu hn li.
Ngi k qua cho ng thin tn nghe mt cch khng trc tip nhng g Ngi
ni vi v s gi, v thm rng Ngi khng ngh v s li xem nhng li y
l qu nghim trng. Ci c gi l trung tm thin vipassan gi y hoang
vng v th.
Tt c nhng g xy ra lin quan n v s gi l mt bi hc cho Ngi
Acharn v cch i x vi nhng ngi n gp Ngi. K t Ngi khng
bao gi trc tip ph bnh thng nhng suy ngh ca ngi khc. Ngi cp
n, nhng ch ni mt cch xa gn cho ng s hiu Ngi mun ni g m
khng chm t i ai. Tm ca ngi bnh thng khng c rn luyn, cng
ging nh em b mi tp i. D nhin n phi ng nghing qua li. Ngi ln
ch c th trng chng, bo v cho n khi b t au m khng th cm n
lng thng, vp vp. Cng nh vy, khng th lm cho mt ci tm cha tng
c trau di khi phi xiu vo ng nghing theo nhng suy ngh v xc cm
t bin.
Trong khi lu ng ti ng ny, Ngi cn nhn chn thm nhng s tht
mi, t bn trong v t ngun chn l v tn bn ngoi. Ngi phn khi v
hng h lc trong php hnh, khng n thi gian tri qua. Cng ngy
cng c nhiu chn l t ni tm bng ln ri sng cho Ngi nh mt dng
sui cun cun tun tro trong ma ma. Vo nhng bui chiu quang ng,
Ngi ro bc di theo ng mn quanh co di nhng bng cy, thng
ngon cnh vt v th hng trng thi c tch trong khi trau di v pht trin
tu minh st. Ngi tr v ng lc hong hn, gia cnh chim chc nhn
nhp v t v loi mung th khng ai s ai, trn mt vng t ph nhiu.

46
Khng kh an lnh mt cch k diu, mi chng sanh ung dung tin bc trn
con ng ca mnh, lo chuyn ca ring mnh, khng ai c l do g s ln
nhau. Tt c u nhn nhau vi cp mt thn thin quen thuc, bit rng chc
khng ai mun gy tn hi cho ai.
Ngi Acharn ni rng Ngi thch c chng lm bn, lun lun ri tm
t n tt c. Tt c u chung nhau nhng ni thng kh sanh, gi, bnh v
cht, v nh vy Ngi ngh rng khng ai c li th hn ai v mt ny. Mc
pht trin s bnh an trong ni tm (pram) gia loi th v loi ngi
c khc nhau. Tuy nhin, s khc bit ny i khi c thy l xy ra theo
nghch l, c con th cn hon thin hn mt s ngi. Con ngi, v i
khi phi th nhn hu qu ca vi nghip xu to trong qu kh, tm thi
phi chu kh au nn phi sanh vo cnh th. Thm ch trong cnh ngi,
cng c th thy song song nhng ngi sng trong cnh khn cng (gn
nh khng hn cnh th my). H phi chu khn kh trong nhng trng
thi y cho n khi tr ht nghip xu, hoc n khi hi duyn cho nghip
tt tr sanh, thay th nghip xu. Ngi Pht t c khuyn dy khng nn
khinh r loi th, bi v bn trong tt c mi chng sanh u c nghip xu v
nghip tt pha trn ln ln, ngi cng nh th5.
n chiu ti, Ngi Acharn qut sch pha trc ng v tip tc n lc
tn dit nhim, ngi thin ri i kinh hnh, i ri ngi, thin ta v thin
hnh xen k. Ngi vng chc v bn b trau di c nh v tu, qun chiu cc
un, phn tch, phn loi v tiu ha chng trn nn tng ba c tnh ca s
tn ti (v thng, kh, v ng). Nh vy tu gic ca Ngi c trau di,
gip Ngi cng chc chn tin t Mc tiu Cui cng.

Thi Php ca ch v t A La Hn
Vo lc tri v m, thnh thong ch v t A La Hn ca c Pht
n ging Gio Php trong khi Ngi Acharn ta thin. Theo li dy ca mt
5. Theo Pht Gio, ch khi no chng c o Qu Nhp Lu (Tu Hn,
Sotpanna) mi bo m khi phi ti sinh vo cnh th. o Qu Tu Hn nh
vy, c Pht dy l hn chinh phc th gii, cn hn cnh Tri, cn hn chinh phc
tt c tam gii mt cch khng th t c.

47
v A La Hn, khi i kinh hnh phi canh phng nghim ngt, thn trng theo
di thn cng nh tm.
Tm ch nim phi c t vng chc trn mc chn, d
mc hnh thin (kammahna) l mt phn ca thn hay bt lun un no
trong ng un. Khng nn xao lng. Xao lng l c chao ng, c lay chuyn.
Nim phi n trc mi c ng. Ch nn ca mnh nhc nhch nh ngi
ang ng, khng c nim canh phng. Hng ngy, khi i ra ngoi tr bnh,
khi thc, i i hoc tiu tin, phi hnh ng nh cc bc Thnh nhn,
khng nh phm nhn, nhng ngi cha c rn luyn y . Lun lun
sng theo cch ca bc sa mn (samaa) trm tnh, an lc v vng lng.
Trong mi t th ca thn khng c khng pht trin nim v tu, l iu
gip lt ty nhng nhim n tng. Trong khi thc, lun lun qun nim
bn cht ( trc) ca thc n. Khng bao gi cho hng v ca vt thc
tr thnh c dc u c tm mnh. C th c th c cht dinh dng
ca vt thc bi b sc khe sau khi ta nut vo m khng c qun nim,
nhng trong lc y tm b cp i phn tin b bi hng v ngon ngt y.
l ct t tin b ca mnh bng cch nui dng thn m lm hi tm. Tt c
nhng iu y xy ra v thiu nim.
Bt lun ni no m ngi tu n dt i n hoc lu ng, v y khng nn
tch tr nhim tinh thn, vn gy tn hi cho mnh, cng khng nn nhim
tinh thn ca mnh vt sang n, v lm tn hi ngi khc. Trn phng din
thc hnh ca bc thnh nhn, nhim c xem l nhng g tht nh kinh
s. Nh vy, s phi t mnh khng ngng cao cnh gic, hay bit mi biu
hin ca lung tri chy nh mt dng sui ca chng, mi biu hin c nng
lc tn ph mnh nh nhau. i, ng, nm, ngi, tiu tin hoc i tin, hoc
khi ni, khng bao gi thiu nim kim sot. l con ng m tt c cc
v Thnh nhn u tri qua. Sng khng ch nim hay khng t kim sot l
to mi trng cho nhim v ti li pht sanh, l vng mc kt cng trong
vng sanh t, t sanh. Nhng ai mun ph v vng lun hi vt thot
ra khi nhng kip sanh tn trin min u phi lnh xa con ng a n
vc thm, con ng ch bin h thnh nhng tu s xu xa, khng ai a thch.
Thc n xu khng gip c ai. Khng ai mun sng trong mt cn nh xu.
Khng ai thch nhn mt b y xu. Tt c nhng g xu u khng a thch.
Mt tm hn xu b cc bc thanh cao o hnh trnh xa. T hi hn na l
nh s xu, c ch thin v nhn loi u nhm gm, gh tm. Do , t kim
sot l iu quan trng, thit yu v phi c.

48
Trong tt c nhng s nui dng trn th gian, dng nui tm l ti
thng. Ti thng trong th gian l tm. Mt ci tm c dng nui y
l tm kin c vng chc trong Gio Php. Mt ci tm t hiu bit chnh
n l tm hiu bit Gio Php. Mt ci tm t n c chnh n l tm
bit Gio Php. Tm ca ta l mt kho tng v gi. Ch nn khinh thng
n! Ngi nh mt ci tm ca mnh l ngi khng chm sc y ci
kho tng v gi ca mnh. Mt ngn ln sanh ca ngi nh vy cng ch l
mt ngn ln mt mt. bit rng tm l v gi th khng nn lm mt n
khi vn bit vy. iu ch lm cho ta hi tic. bit trc nh vy khng
c cho iu y xy ra.
Con ngi l mt chng sanh thng minh. Khng nn cho thy l ta
km thng minh, v thng minh l iu m con ngi phi c. Nh vy th
qu tht l mt ti c th thm. Vic lm ca ngi tu s n dt, c bn trong
ln bn ngoi, l lm vic m c th gian c th ngng trng ln vi s tin
tng. C vic cn phi lm v phng cch thc hin vic lm y phi trong
sch v khng khuyt im. N phi ng n, thanh nh, chn chnh v phi
c pht trin vng chc, v s pht trin ca chnh mnh. Mt tu s n dt
m say m trong vic tr gii, hnh thin ch nim, trau di tr tu v n lc
tinh tn th chc chn s tr nn mt sa mn (samaa), theo ngha tht s
ca t ny, ngay trong hin ti hay trong mt tng lai gn.
l Gio Php ca ngi tinh tn, nhn ni v bn b chu ng, quyt
tm chin u t n Chu Ton v Tuyt nh. l Gio Php ca
ngi tuyt i gii thot ra khi mi au kh, khng cn b ct tri v b bt
buc phi lm g. l Gio Php ca c Pht, bc hon ton gii thot v
c lp, ng Tn S ca ton th Tam Gii. Chng ng ngha ca Gio
Php ny, s s sm vt thot ra khi mi nhim. y l bc thng ip
ca Gio Php s thn trng suy ngm. S s chng nghim nhng g
nhim mu huyn diu ca tm mnh. Chnh t bn cht ca tm l huyn
diu.
Thi Php chm dt v v A La Hn ra i. Ngi Phra Acharn n li nhng
li ch gio, v thn trng nghin ngm suy t tng chi tit. Nh gio hun
ca mi v A La Hn ti thm Ngi, cng ngy Ngi cng tin trin v c
thm kh nng, ch cng tng trng, nim v tu cng kin c vng bn.

49

Chng c o Qu A Na Hm
Ngi Phra Acharn ni rng khi lng nghe thi Php ca v A La Hn,
Ngi tng chng nh ang nghe chnh c Pht, mc d cha bao gi thy
c Pht. Ngi hon ton say sa tm mnh trong nim h lc v hn. Thi
gian hnh nh ngng hn, v dng nh ch c tm c bao trm trong vng
ho quang ca Gio Php. Ch n khi xut ra khi trng thi thm diu ny
Ngi mi hay rng mnh vn cn mang c th vt cht nng ta nh mt hn
ni. S cu hp ca ng un, mi un t chnh n l mt khi au kh. Mi
chuyn ving thm ca cc v A La Hn v nhng li ch dy ca cc Ngi
trong nhiu trng hp khc nhau l nhng kinh nghim vng ngc, so vi
cc din bin nhng ni khc. Cng trong ng ny Ngi tin t n o
Qu A Na Hm.
Theo kinh in, chng ta c bit rng vi s chng c ny, hnh gi
tho g nm tri buc u tin (sayojana): o kin lm lc v ta hay bn
ng (sakkyadihi); hoi nghi hay lng l (vicikicch); dnh mc trong nim
tin vo nghi thc l bi (silabbataparamasa); dc vng (rga); v sn hn
(paigha). Ngi thnh t Qu ny khng bao gi cn ti sanh tr li trong
cnh ngi, vi thn t i do t, nc, gi, la cu thnh. Nu o Qu cui
cng, A La Hn, cha c thnh tu trong kip sng ny, v y s ti sanh
vo mt trong nm cnh gii V Thin Phin ca ch v Phm Thin, gi l
aviha (cnh gii trng cu), attap (cnh gii m m tnh lng), sudass
(cnh gii p ), sudassi (cnh gii quang ng), v akanitth (cnh gii
ti thng). Nhng cnh gii ny ch khc nhau mc vi t ca mi cnh.
Chnh Ngi Acharn tit l vi cc t thn tn rng Ngi chng
c o Qu A Na Hm ti ng ny. Ngi vit quyt nh ghi li ni y v
sn sng tip nhn nhng li ph bnh ca c gi. Nu tng thut nh trn
c g khng ng n, ngi vit xin nhn lnh mi khin trch v iu thiu
st ny. D sao, ai cng bit rng Ngi Phra Acharn n lc c gng tn
dit nhim ti ng ny trong nhiu thng. Ngi hnh theo ng li m
ch v sa mn hnh Gio Php vi tm vng lng v mt m.

50

Ri khi ng Sarika
Ngi Acharn thu hoch nhiu kinh nghim quan trng v bt ng
trong lc hnh thin, v nhng kinh nghim ny lp i lp li trong nhiu
m lin tip nn Ngi vng lng tin. Vo mt m n, Ngi cm thy tm t
v tm bi ca mnh i vi cc huynh t khu pht khi mnh m l lng.
m y, n lc hnh thin ca Ngi thm su khc thng, v Ngi hiu bit
sng t thm nhiu vn - trong ni tm cng nh ngoi cnh. iu ny
lm Ngi xc ng n a nc mt, hi nh li trc kia mnh v minh nh
th no, li ch ca s tinh tn v cng sc chin u m gi y mnh ang
gt qu ln lao lm sao, lng bi mn v bin ca c Pht, bng rng m li
cho nhng ai bc theo du chn Ngi, v nh lut nghip qu chi phi ton
th loi ngi v loi th vt v cng phc tp. Tt c nhng iu ny c
tm lc trong cu kinh Php C: Chng sanh c sanh ra do nghip ca
mnh v l ch s hu ca nghip ca mnh. Ngi cng t gic cnh co rng
d thu gt thnh qu c nhiu kha cnh k diu, s chm dt au kh
cui cng vn cha c thnh tu. Cn thm sc mnh, tinh tn v mc
nim v tu cao hn, kt hp vi lng kin tr nhit thnh th mi thnh t
mc tiu cu cnh.
Ngi cng c thm phn thoi mi v chng bnh au bao t kinh
nin t lu lm kh chu, nay c cha tr nh phng php tr liu
ca Gio Php. K t y, tm ca Ngi c kin c vng chc v mc d
cha trn vn tn dit tt c nhim, Ngi khng cn hoi nghi no v php
hnh, vn tin b u n v khng cn thay i ln xung nh trc. Ngi
tuyt i vng lng rng trong php hnh ca mnh khng cn g suy
on hay m mm nh i trong m ti, v s Chm Dt au Kh Tuyt
i khng cn bao xa na. Trong thi gian ny nim v tu ca Ngi ln
mnh bn vng v chc chn, khng cn phi tip sc hay cng bch. Mt
lung kin thc v nhng vn bn trong v bn ngoi u n tri chy
nh mt dng sui ngang qua tm nhn, lm cho Ngi cng thm h lc trong
Gio Php. Ngay vo lc y, Ngi pht tm t bi vi cc t khu t v c
mun nhng v ny cng chia s thnh qu chng nghim vi Ngi. Lng t
mn y thc y Ngi ri ng Sarika sang cc tnh min ng Bc, mc
d y Ngi ang sng rt thoi mi v an lnh.

51
Vi ngy trc khi Ngi ln ng, mt s ch thin trn qu a cu, do
v lnh o va quy y vi Ngi vi thng trc hng dn, n thm v xin
nghe li Ngi ch gio. Sau khi khuyn dy h xong, Ngi cho bit l s ri
ni ny trong vi ngy. Ch thin ng thanh t khng bng lng v yu
cu Ngi tip tc lu li v phc li v s thnh vng ca h. Ngi Acharn
ni rng Ngi phi ra i v tinh thn trch nhim. Ngi khuyn h khng nn
qu i u su, v rng nu c th v hon cnh cho php, Ngi s tr li. Ch
thin khng th cm lng su mun v h rt thnh tm tn knh, mn yu v
sng bi Ngi.

Ti Bangkok vi Ngi Chao Khun Upali

Trc ngy ln ng, Ngi Acharn Mun ngh n v cao tng li lc ca
cha Wat Boromnivas, Bangkok, Ngi Upli Gunpamcriya, v mun
bit lc ny Ngi Upli ang lm g. Ngi hng nh sng ni tm v bt nhp
ha hp vi tm Ngi Upli, v tc khc bit rng Ngi Upli ang suy ngm
v php Thp Nh Nhn Duyn (Paicca Samuppda, nh lut Ty thuc
Pht sanh). Ngi ghi li ngy gi v sau , khi v n Bangkok, kim nhn
li vi Ngi Upli xem c ng khng. V cao tng Upli xc nhn l ng,
v rt vui mng ni, S qu tht l rt sng sut! Ti l thy nhng khng
b kp vi S. Chnh S lm cho ti h thn. Ri Ngi thm, y l iu
m mnh phi trng ch ni mt t ca c Pht. Chng ta khng nn
t mn nguyn, ngh rng mnh bc theo du chn ca c Pht v by
nhiu l . Phi c nhng v cho k khc nhn ln, xem l biu tng
ca s kt tinh ca Gio Php. iu ny chng minh chn l ni rng Gio
Php phi thi gian, khng b thi gian v ni chn gii hn, m ch b chnh
s li bing ca con ngi gii hn. Cng bi s li bing ca con ngi
m Gio Php ca c Pht s mt i trong th gian. Tht l ng khch l l
Ngi Acharn Mun t mnh lm mt tm gng nh vy.
Ngi Upli thng khen ngi v tn dng Ngi Acharn Mun. Khi khng
gii quyt c vn g , v cao tng Upli li c ngi i tm Ngi Acharn
hi xin kin.
Sau mt thi gian, Ngi Acharn Mun ri Bangkok i cc tnh min ng
Bc.

52

Phra Acharn Sitha mo him vi cp

Ngi Acharn Mun thng thut cho cc t nghe nhng mu chuyn
mo him ca Ngi vi cp. Ln n, khi Ngi lu ng mt ni ho lnh gn
vng ni trong vng quc Lo, c mt con cp to ln thch n cch Ngi
mt khong xa xa, t m xem Ngi i kinh hnh vo lc ban m. Cp khng
bao gi t thi e da m ch quanh qun bn cnh, thnh thong gm
to ln khi thch gm thi. T lu Ngi quen sng vi th rng nn khng
quan tm n vic ny.
m n, mt con cp tht to n thm v t khu dhtaga cng i
chung vi Ngi, nhng v ny ng trong lng khc, cch mt on xa. Tn
v ny l Sitha. m y t khu Sitha ang bn i kinh hnh, ng kinh hnh
c hai cy n cy trong lng n, mi u mt ngn. Cp ngi cch xa
chng vi thc, v dng nh cng kh lu ri. N ngi ging ht nh
mt con ch nui trong nh, xoay mt hng v nh s, v lng l nhn s i
ti i lui thin hnh. N khng lm g khc m ch ngi nhn. Mt lc sau,
Ngi Acharn Sitha n gn ni n ang ngi v cm thy nh c vt g l, c
l ch thy thong qua khe mt. Ngi quay nhn sang v thy con ch gi
nh ca mnh ngi khng nhc nhch. N ging nh mt con th nhi
bng by chi, hn l con vt sng. Acharn Sitha khng thy s, m cng
khng thy cp c v g mun lm hi mnh.
S bnh thn tip tc thi thin hnh nh khng c g xy ra, nhng mt
thi gian kh lu sau s bt u cm thy thng hi cp, ngh rng n ang
ph th gi, ch ngi nhn s. Phi chi trong khi n i tm thc n th tt
hn. S va ngh n th cp gm ln mt ting rng cht tai, vang rm c
khp vng. Thy cp phn ng nh vy Acharn Sitha vi v thay i ngh.
Bng tm, s ni vi cp rng s d s ngh nh vy l v thng hi cp, d
sao cp cng phi i tm thc n sng. Tuy nhin, nu cp cm thy hoan
h v tha thch lm cng vic trng chng cho s th cng tt. Chng cp
khng phn ng g v tip tc ngi nhn s i ti i lui kinh hnh, khng quan
tm g n n. Cp tip tc ngi nh con ch nh ngi trng cho ch,
thn nhin v bt ng.
Mt lc sau, Acharn Sitha chm dt thi thin hnh v ri ng kinh
hnh v ch ngh ngi gn . Ch ngh ca s ch l mt ci chng tre. Ni
y s bt u c kinh ri ngi thin, trc khi i ng. S thc gic lc ba gi

53
sng v thin hnh tr li, nhng gi y khng cn thy cp u. S khng
bit n i u hay i lc no, m cng khng thy n tr li trong nhng m
sau .
V sau, s thut li cho Ngi Acharn Mun nghe din bin l lng ny v
ni rng ting gm ca cp lc y lm s dng c tc gy, u thy t cng,
dng nh b dn trong mt ci m qu nh. S ni khng bit ngay lc by
gi c s hi khng, nhng su n trong tm th c th l c. Sau mt lc,
s cm thy bnh thng v tip tc thi thin hnh mt cch bnh thn.
Trong nhng m k, s vn cn nghe ting cp gm rng u gn , nhng
khng thy lai vng. Ngi Acharn Sitha khng h quan tm n ting rng v
hon ton thn nhin gia cng chuyn cn hnh o.
Acharn Sitha ng tu hnh u trong rng vi Acharn Mun cng mt
thi k, nhng cao tui hn i cht. Ngi ch thch sng n dt n c.
Ngi l mt trong nhng v t khu c tc phong trang nghim v kin c
vng chc trn Con ng chn chnh (Chnh o). Ngi thch sng trong
nhng vng rng ni ca vng quc Lo hn l Thi Lan. Ngi ch Thi
trong mt thi gian ngn.
Vo nhng giai on s khi trn bc ng du phng, Ngi Acharn
Mun i y hnh hnh u , xuyn qua cc tnh thnh Nakhorn Phanom,
Sakoi Nakhorn, v Udorn Thani sang qua Min in, ri tr v Thi qua
Chiengmai trn min Bc. K , Ngi sang Lo, n Luang Prabang v
Vientiane, v tr li thnh ph Loey ca Thi Lan, ni y Ngi nhp h
trong lng Bahn Khok, gn ng Php. Ma nhp h nm sau Ngi cng
tri qua ti th trn y, nhng ng Ph Bueng. Tt c nhng ni y l rng
rm ni cao, y th loi. y l nhng vng tha tht dn c n lm
khi Ngi i sut c ngy m khng gp lng mc. Ngi m lc li trong mt
a th hoang vu v him tr nh th chc chn l tht s nguy khn, v phi
li m gia nhng loi th d. K Ngi xung Bangkok, nhp h ti Wat
Pathumvan.
Chnh sau thi gian , Ngi mi ln vng Khao Yai (Ni Ln) v c
ng ti ng Sarika. Trong cuc du phng vng ng Bc, Ngi ch i mt
mnh, ngoi tr mt vi lc ngn ngi, c t i theo.
Phng cch thc hnh ca Ngi l khc kh v cng quyt, khng c
chiu hng phi hp on vi ngi khc. Lun lun Ngi gi thi quen d
u, i u, v bt lun ni no, cng n c mt mnh. Ch n lc hon
ton tin chc vo nng lc ca ni tm mnh Ngi mi m lng t mn du
dt khuyn dy cc v t khu khc. Cng v l do y m Ngi ri b cuc sng

54
tin nghi ng Sarika, i tr li vng ng Bc. Ni y, Ngi c mt nhm
t t khu v smaera c hun luyn trong nhng nm Ngi mi bt
u hnh hnh u . Khi Ngi tr li th tt c cc v ny sn sng n
mng v chm sc Ngi nh s ph ca h.

Vi v t ca Ngi Acharn Mun

C mt s rt ng cc v t theo hc vi Ngi, c t khu, smaera,
thin nam v tn n. Tt c nhng v ny u tn tm nhit thnh vi Gio
Php v sn sng dn thn vo li tu nghim khc v cng quyt, vn l im
ni bt ca phng php m Ngi dy. C nhng v m trc kia c
knh n nh Acharn (thy), mc d tui cao v a v quan trng ngoi i,
sn sng t b chc tc, ng cp v nhng hot ng x hi, t mnh di
s ging dy v n lc rn luyn ca Ngi. V sau, mt s kh ng cc v ny
kin c vng chc trong phng php thc hnh v trong nhng thnh qu
nhm khai trin ni tm ca phng php ny, c kh nng v t cch
dy ngi khc.
Nhng v trong nhm t u tin xng ng c nu ra y l Ngi
Acharn Suwan, trc kia tr tr Wat Aranyikhavas trong tnh l Nong Khai,
Ngi Phra Acharn Singh Khantygamo, trc kia tr tr Wat Slawan trong
tnh l Nakhon Rjasim v Ngi Phra Acharn Mah Pin Pabalo, trc
kia tr tr Wat Saddhrma trong tnh l Nakhon Rjasim. C ba v u l
ngi tnh Ubol Rajathani, v c ba u vin tch. Phra Acharn Singh v
Phra Acharn Pin l hai anh em v c hai u c hc vn cao. Hai anh em rt
cm phc li ging dy v thc hnh ca Ngi Acharn Mun nn t b mi
hnh din, mi tham vng, quyn uy, chc tc v trch nhim ngoi i, t
t mnh di s hng dn ca Ngi. V sau hai v ny gip Ngi rt nhiu
trong vic o luyn t.
Ba v Acharn k trn l t nng ct rt quan trng trong nhim v tip
ni Ngi Acharn Mun ging dy v rn luyn ngi khc, ch v t khu
cng nh hng ng ti gia c s. Mt s t ca ba v ny hin vn cn sng.
K l Ngi Phra Acharn Tet Desarasi, vi cp bc Phra Nirodharasi
trong hng gio phm. Hin nay Ngi c ng ti Wat Hin Mark Peng trong
tnh Nong Khai. Ngi l mt trong nhng v t lo thnh ca Ngi Acharn

55
Mun. Gii hnh nghim tc v tc phong trang nh ca Ngi c c min
trong x knh m. Phng php thc hnh ca Ngi trn tru v u n, tnh
tnh hin ha, t tn, li ni du ngt, v dng iu thanh nh. Nhng tm
tnh ni bt nh vy lm cho Ngi c cc t qu mn v nhng ngi
t ny, thc hc nhng t cch d mn ca Ngi, s cng c ngi sng
xung quanh qu mn.
Nn ghi nhn rng nhng tnh cch ni bt v tc phong c th ca mi
v Acharn khng th trng ch s c mt v khc. Mt vi tnh cch v tc
phong ca mt v Acharn v khc c th hc tp c v lm cho mi ngi
lin h cm thy thoi mi d chu, nhng c nhng tnh cch ch duy nht c
mt v Acharn, v nu c ai c bt chc lm theo th ch gy kh chu v c
cm vi ngi xung quanh.
Bm tnh t nhin ca Ngi Acharn Tet thuc v nhm u, lc no
cng du hin v d mn i vi mi ngi. y cng l tnh tnh rt thch
hp vi a v mt nh s, phi l gng sng ca mu ngi trm tnh v du
hin. n nay ngi vit vn tn trng Ngi l bc Acharn (thy). Ngi c
mt s ng t v ban b rt nhiu li ch cho rt nhiu ngi. Cuc i
ca Ngi l mt gng lnh, li lc v mu mc.
Phra Acharn Fahn cro l v t c h k . Hin nay Ngi c ng ti
Wat Udomsomphorn, trong lng Bahn Na Hua Chang, tnh Sakol Nakhon.
Cng nh Ngi Phra Acharn Tet, Ngi c nhiu ngi bit n l kin
c vng chc trn o L v trong Php Hnh chn chnh. Ngi cng c
qu trng cng khp cc min trong x. Lng t bi ca Ngi qu tht rt cm
kch v v lng v bin, gip ngi khc trong c lnh vc vt cht v
tinh thn.
Phra Acharn Khao l mt Tng Bo khc phi c ghi nhn ni y.
Ngi c ng ti Wat Tham Klong Phane trong tnh Udorn Thani. Ngi cng
ni ting v li thc hnh v v tu gic liu chng. Lc no cng thch
sng n dt, l gng mu ca li tu khc kh v cng quyt, Ngi c xem
l ng hng u trong nhng v c gng hnh hnh u . Hin nay Ngi
tm mi hai tui nhng vn khng t cho php mnh d dui, km tinh
tn. C nhng ngi lo ngi cho sc khe ca Ngi v thc mc ti sao tin
t n mc khng cn g na phi chin u thnh tu m Ngi vn tip
tc c gng nh vy. gii p nhng thc mc trn Ngi ni rng: i vi
ngi khng cn b bo qun p ch hay thng tr th khng cn d dui hay
li bing. Khng phi nh nhng ngi khc, qu v y khng bin mt t
mi thnh mt hn ni khi phi gp kh khn. Chnh ci khuynh hng rm

56
r trc kh khn, tht s hay tng tng d nh nh t mi m xem l
to nh hn ni chnh khuynh hng y lm cho ta tht bi v khut phc,
chu thua mt cch nhc nh, khng c g lm cho mnh hnh din khi nhn
li pha sau. Ch c tnh trng ngho nn v phin mun trn ngp do lo u v
li bing lm trm trng thm. i vi nhng v loi tr c bo qun ra
khi tm mnh th khng cn thi qu bnh hon nh vy. Tm ca cc Ngi
ch thun ty l Gio Php v lc no cng trang nghim v chu ton. Qu
tht l gng mu cho tt c.
Trn y ch l mt vi v trong nhm t ca Ngi Acharn Mun, mi
v l mt Tng Bo sng chi, lc no cng l nh o phong ph di do,
l nim vui cho nhng ai hiu cc Ngi. C nhng v khc chng c c t
hn. Tt c cc t y, tng chng cng nh ti gia c s, l thnh qu ca
cng trnh ging dy v hun luyn ca Ngi trn bc ng du phng
hnh hnh u . im mng tin tri ca Ngi Acharn Mun thnh s
tht. Phng cch gio hun v ng li thc hnh ca Ngi lm cho rt
nhiu ngi v cng cm kch v hoan h. Ngi dy nhng g chnh Ngi
chng ng, khng phi l nhng g Ngi suy on. Nhng g Ngi ni, Ngi
bit. iu g Ngi dy ngi khc lm, chnh Ngi lm. Nh vy, Ngi
thnh tu c vng dng nui t khi cn ng Sarika: dy d v hun
luyn cc t c v nhng ngi mi.

Hnh u
Sau y l nhng hnh u khc nhau m Ngi Acharn Mun khuyn
dy cc t nn hnh:
1. i tr bnh kht thc (pindapto). y l nhim v cn thit m mt v t
khu hoc smaera hnh hnh u khng th thiu st, ngoi tr nhng
ngy h quyt nh nhn i. Trn ng, t ch n xm lng v t lng
tr v, phi lin tc gic tnh ch nim, khng ngng t kim sot. y l thc
hnh ch nim trong lc gia cng lm phn s, lun lun hay bit mnh ang
lm g. Khng tm sa ng theo nh hng nguy hi ca nhng quyn r
(d nhin l c rt nhiu trong lng: ph n hay thiu n n mc khng kn
o). Nhng cm d y c th ln lt nhp vo mt, tai, mi, li, thn, v
ca v t khu. V l y, v t khu i tr bnh phi ht sc thn trng mi khi

57
vo lng hoc tr v, phi ch tm theo di v kim sot mi hnh ng, mi
c ch ca mnh. Trong thc t, y l mt cch tinh tn.
2. Khng th nhn vt thc dng cng tr. Vt thc no c st vo bt,
d t hay nhiu, cng l thch hp vi ngi t rn luyn mnh c t hi lng.
Khng cn phi th nhn thm vt thc c dng cng tr, tc l sau khi i
bt t lng v. Th nhn thc n ny l t b tay u hng tnh li dng, mt
thi quen xu cng lc cng kh ch ng. Bit thy vi bt c vt thc no
c st vo bt l mc ch ca php hnh ny, trong khi tham mun thm
l c tnh ca hng ng qu, vn b tt xu thm kht v ca chnh mnh
thiu t v lm hao mn, ch chin u dn thc n vo ming, d tm
b tn hi. Gii ny trong hnh u c tc dng nn lng thm kht vt
thc v cng rn luyn tm bit i vi vt thc.
3. Ch thc mt ln mi ngy. y l gii hnh thch hp nht cho v t
khu hnh u , t nng n lc vo vic trau di tm v phi b xung
gnh nng vt thc cng nhiu cng tt. Gii ny ng nhin gip cho v t
khu dt b lng mong mun c thm thc n ngon, ch nui dng thn,
lm cho c th d chu trong khi gy tn hi cho phm hnh ca ngi mong
cu Chm dt au kh. i khi cng cn gim bt vt thc ca ba n mt
ln trong ngy trnh n qu no lm bun ng v d di. S bt n ny
l mt phc lnh cho ngi hnh thng thng v c nhiu li ch cho ngi
cn tu tp theo cch ny. y l mt phng php khc tiu tr lng thm
kht vt thc, vn lm mt phm gi v t khu hnh hnh u .
Ngoai i co nhiu phng cach loai tr mt nng lc i nghich
hay mt sc manh gy tn hai, d o la mt con cho, mt con rn, mt con
cop, mt con voi, mt chng bnh hay mt con ngi cung vy. Trong Pht
giao cng co nhng phng phap vi ty kheo hanh hnh u a b s them
khat vt thc m nh s dng. Tun th gii nay la mt cch chng li sc
mnh i nghch nh vy.
4. thc trong bat. Vic ny thich hp nht vi vi ty khu hanh hnh u
a lun lun di chuyn, bt lun u cung chi l tam thi. No lam vi bt
ganh nng phai mang theo nhng dung knh cang va phin phc, nng
nhoc cho ca thn ln tm. Mt li ich khac cua phap hanh nay la vic trn
chung cac thc n trong bat co tac dung tng cng ch nim va tri tu trong
khi quan tng n ban cht cua vt thc (s gm guc ca n) va muc ich
cua vic n.
Theo Ngai Phra Acharn Mun, phap quan nim vt thc va vic thc
hnh hanh u a ny v cc hnh khac giup hanh gia vng vang i su vao

58
s tht. Vi le y, Ngai luc nao cung hanh tri rt nghim tuc. Dung vt thc
chung trong bat la phng cach kim ham long ham mun bung lung chiu
theo cai ming. Trong khi n, tm quan nim hng v ban cht cua thc
n (s gm guc ca n) va ly do tai sao n, chi nui dng s sng ch
khng phai bi l thuc trong nhng yu thich hay ghet bo, d thc n co ngon
ming hay khng. Phap quan nim nay giup gi tm qun binh, d vt thc
ngon d th nao.
5. p y bng vai lm t ng rac. Ngai Phra Acharn Mun lun lun t ep
minh khng c thoa thich trong nhng gi lam ep mt nn luc nao cung
nghim tuc trong sach thc hanh gii nay. Ngai lm nht nhng manh vai
ma ngi ta bo nhng ni nh nghia ia ri may rap lai thanh tm y hay
mt ming vai ln dung vao vic khac. i khi Ngai keo cai y ra6 t mt t
thi trong nghia ia khi y a c chu nhn cua xac cht ha dng cho Ngai.
Trong khi i tri binh, t ch vao lang hay t lang tr v, Ngai thng lm
nht nhng manh vai rach bo ri bn ng, d vai o la vai gi. em v, Ngai
git sach ri dung va y hoc lam gi khac. Khi cac thin tin thi chu bit c
li hanh u a nay thi dng y n ngai bng cach em bo nghia ia nm
bn ng ma Ngai thng i tri binh hoc trong khu vc Ngai c ngu. V
sau Ngai thay i i chut phap hanh nay thich hp vi hoan canh va t
cho phep keo cai y ra nhiu ia im khac nhau. Ngai gi hanh nay cho
n tn ngay vin tich.
Ngai Acharn Mun thng noi rng vi ty khu mun tinh lng cho ni
tm phai t xem minh nh manh vai rach v dung (trong mt ngi th gian).
Vi thai , tinh thn nh vy, vi y khng bi phin nhiu bi nhng vn
n ung, ngu nghi va sng chung vi ngi khac. Vi y khng kiu cng, nga
man vi long t phu hay t cao, t ai, hiu rng nhng gi nng cao phm gia
vi ty khu n dt la kha nng lam xep cai t nga cua minh, khng phai kha
nng t thi phng. o la gii lut, hoc hn th na, la s trng thanh, s
thun thuc ma ngi tu n dt c trng i phai at n. Hanh gia phai
mt trng chng, khng cho tinh t cao xm nhp vao lanh a cua Giao
Phap, nu khng vi y se suy sup va tr thanh ging cm thu hn loai ngi.
thun hoa khai nim t nga, xem no chi nh nhng ming gie rach va
khng cho no tho cai u t phu ln la tiu chun o lng s tin b
6. Ko ci y y l dch tng ch t ting Thi, c ngha l chp nhn ci y bng
cch ko hoc rt xung t ni n c phi hoc t, trn ci xc, trn cnh cy hay
bi rc. y l phn bit vi cch nhn ci y nh vy t tay ca tn ch, v y loi ny
c gi l pansukulo trong ting Pli, ngha l y bng vi lm trong ng rc.

59
trong Giao Phap. Nh qua ia cu mnh mng rng ln, mt cai tm nh th
khng h lay chuyn va khng bi hoan canh lam chao ng. a c thanh
loc trong sach tt ca moi hinh thi v mi mc ca t cao va t i, mt cai
tm nh th co u kha nng gi qun binh trong moi trng hp. Thc hanh
hanh u a p y bng vai lm t ng rac la phng tin nhm giam bt
va tiu tr khai nim v t nga.
6. Sng trong rng nui hoang vu. T nhng ngay u tin tu tp, Ngai
Acharn nhn thc c li ch ln lao ca vic sng trong nui rng hoang
vu m nh Ngi c hng s c tch an bnh. Canh vt xung quanh
khi ng trang thai giac tinh chu nim. Trong khi i, ng, ngi hay nm,
chu nim lun lun hin hu vi tri tu suy ngm v Phap, trong ni tm
cung nh ngoai canh, va lin tuc khng gian oan, ngoai tr luc ngu. Trong
mi oai nghi, hanh gia u cam thy nhe nhang va thoai mai. Khng bi rang
buc hay li cun e nng trong tm, vin anh Giai thoat ngay cang sang to.
Cang n c va xa cach nhng ni dn c ng uc, cang sng gia nhng
ni ma thu rng qua lai t do, tm cang c chun bi trin khai kha nng
vt ln khoi vc thm cua nhim, luc nao cung nh chim tri, sn sang ct
canh tung bay. nhim vn con o, tim tang su thm trong tm, nhng
gia mi trng nh vy, nng lc cua tm tng trng manh me va nh th
a dit tr c hang trm nhim, chi con lai i chut. o la li ch cua
hoan canh thun li luc nao cung khuyn khich hanh gia.
nghi i vi loai thu c da trn nn tang t bi nhiu hn la s st.
Ging loai ngi, chung cung chia se hoan canh kh au cua sanh, gia, bnh,
cht, nhng khc ngi ch chung khng co kha nng hiu bit iu nao la
thin, iu nao bt thin, cai gi la phc bau, cai gi la ti kh. Vy ngi ma
khng phn bit iu phai le quy thi khng co gi hn loai thu. T thu do
loai ngi t ra mt cach c oan. Khng bit loai thu t tn gi goi
con ngi. Nu co, cha chng chung goi ta la quy s, hay yu tinh
m ta ung hanh ng thng thng cua con ngi, git choc ba bai n
thit cung nh giai tri. Trong thc t, nu chung goi ta la nh vy thi phn
ln la ung va hp ly, khng co gi qua ang, bi vi co nhiu chung sanh t
goi minh la ngi ma khng dung tha ca thu ln ngi, thng dung nhng
phng tin hung bao va git choc nui dng ngon la him nguy va kinh
s trong xa hi loai ngi cung nh xa hi loai thu. Vi le y, loai thu t nhin
nghi ky con ngi.
Hinh nh co mt lin h thn hu gia vi ty khu hanh hnh u a vi
loai thu, k c nhng con thu hung bo ma thng thng la ang kinh s va

60
tranh xa. Theo Ngai Acharn, co mt ln no, trong khi Ngai ang thin hanh
thi gp mt con heo rng tinh c i ngang qua. Thay vi kinh s bo chay, heo
rng khng my lu tm n Ngai va vn tip tuc i mt cach than nhin. Co
le no a hiu rng d sao Ngai Acharn khng phai yu tinh.
Ni y, ngi vit cung mun thut lai mt chuyn tng t xay ra tai
Thin vin Bahn Tard trong bui ban s, khi khu nay va c khai quang
lam ni c ngu cho Ch Tng.
Luc by gi a co nhiu ty khu va smaera tai khu rng nay, nhng
mt by heo rng vn thng ln qun ti lui quanh tinh tht cua cac s, lm
khi than nhin ngu ngay trc o. Chung khng s ma c lai vang cach ng
kinh hanh chng vai thc, gn n nghe c ting chung ui t. Luc ban
u, vai vi ty khu khng bit phi lm sao, ku cac vi khac n tn mt
xem, nhng ri by heo rng vn khng ng y. Chng bao lu sau, ngi
va heo khng ai y n ai na, ai ny cung chung sng an lanh, thoai mai.
Ngy nay, c rt t thy nhng chuyn tng t v nhiu yu tinh ngang
nhin vi phm nh lut sng v cho ngi khc sng v git hi heo
rng mi khi gp (c l khi cc nh s tm thi vng mt, hoc khi heo rng
i lc vo xm lng ln cn), v trong mt thi gian ngn, khng cn thy
chng u na. iu ny xc nhn rng loi th thch tm ch n nu ni c
Ch Tng , k c thnh th. Nhng con ch chng hn, thng c hng
trm con trong cc t vin. Hnh nh chng bit rng, s khng b tn
hi (t ra l cc s khng lm g hi chng, mc d i khi vi ch thanh nin
trong cha cng nng ny trt cn gin vo chng). iu ny cng chng t
rng Gio Php lun mang li tnh trng an lnh v bt bo ng cho tt c,
th cng nh ngi.
Theo Ngi Acharn, sng trong rng c v s c hi qun nim v
nhng cnh vt bn ngoi cng nh nhng chuyn bin bn trong. Tm lun
lun xui chiu hng v Gii Thot v lc no cng kin tr gia cng tin t
Mc tiu y. y l chin trng i vi ngi c nguyn vng Chm Dt
au kh, ng theo li gio hun s khi m v Thy T ban truyn cho
gii t trong bui l xut gia t khu.
Ngi Acharn hnh gii sng trong rng rt nghim chnh sut phn ln
thi gian, ngoi tr i khi b bt buc phi ni khc (nh thnh ph
trong mt thi gian ngn). Khi sng gia rng su hoang vng, ta lun lun
c nhc nh v s n c v n dt. C rt t c hi t mn. i vi
ngi c nguyn vng Chm Dt au Kh th y l ni tt p pht trin
mi hnh lnh.

61
7. Sng di ci cy. Cng nh i sng gia rng su, cuc sng di ci
cy em li nhiu li ch. Theo Ngi Acharn, khi tm Ngi gii thot khi mi
tri buc ca th gian, vo lc ban m khi Ngi ngi di tn ca mt
ci cy l loi tr tri gia rng. S kin ny s c tng thut trong phn
sau. Ngi vit xin qu c gi thng cm cho s di li v sau giai on rt
quan trng ny.
di tn ca mt ci cy, ni m khng c che chn hay bt k s bo
v no th hnh gi c th trng i em li nhiu li ch cho hnh gi trong
pht trin ch nim. Vi nim khng ngng pht trin, kh nng tiu tr
nhim cng vng chc. Nhng nn tng ca nim - thn, th, tm, php l
nhng ch tuyt ho bo v hnh gi v dit tr nhim. Tm lun
lun chm ch vo nhng nn tng ca nim hay nhng Diu nh sng
c c hoc gp him nguy l ci tm c bao bc bn trong o gip v c
sn kh gii phng thn trong cuc chin cao qu thnh tu Gii Thot.
Do c li khuyn dy hnh gi mun gia cng c gng nn tm ni n c
di tn mt ci cy. y l li sng c th gip em li nhiu tin b trong
Gio Php.
8. Sng trong ngha a (bn trong hay bn ngoi). Php hnh ny l
phng php tuyt ho gip hnh gi cao cnh gic, khng d dui bung
lung hay t mn. Phn ng chng ta c trnh suy tng hay ngh n s
cht m qun rng trong tng khonh khc, chnh mnh ang tin dn n
ci cht. Hy ngh li xem, bao nhiu ngi tng sng v gi thn trong
nhng ngha trang khc nhau! Nhng xc cht chim y nhng gin ha
thiu hay nm y di cc m phn tng l nhng ngi sng, nhng
ngi ang i dn n ci cht khng th cng, nh chng ta y. Vy lm
th no chng ta, nhng ngi ang sng, c th thot khi hin tng t
nhin y? Ving thm mt ngi bn hay mt thn nhn nm trong ngha a
c th em li hai iu hu ch: trc tin l n gi cho ta nhng k nim v
ngi qu c, v th n l, t tng nh ngi xa, ta tng n phn mnh,
t so snh vi h v nhn ra rng chng ta cng ang tin dn n , khng
th khng c.
Mt v t khu l biu tng sng ng cho cuc chin nhm thnh tu
Gii Thot. V y cn phi nghin cu Vng Sanh T - c bn trong v bn
ngoi. bn ngoi, v y c th nhm vo nhng ni m t thi c mai tng,
ha tng hay vt cho th vt n. Bn trong, v y c khuyn dy nn qun
nim v chnh ci thn ca mnh, c cu hp bng v s nhng con th m
chng ta tch vo mi ngy. Suy nim nh vy, khi c tr tu hng dn

62
ph hp s a n ni bun v hn v tu minh st. Vy, mt hnh gi,
d l t khu hay c s, a thch ving thm ngha a c bn trong ln bn
ngoi qun nim s cht nh s sng, tui tr, sc khe, a v x hi, ng
cp, chc tc Mt ngi nh th khng th b tnh kiu mn t cao hay
lng t ph chin thng, lun lun c khuynh hng nhn vo li lm ca
mnh sa sai, hn l tm iu xu xa ca k khc ri c tnh vch trn vi c
phi by. y l thi quen c phn ln mi ngi tch tr, ch lm tng
trng kho ti m h c. Bt hnh thay! y l chng bnh truyn nhim rt
kh cha tr nhng lan trn rt d dng v nhanh chng.
Ngha a l hi trng ln nht ca con ngi, khng phn bit tui tc,
giai cp, ng cp hay quc tch. Khng c cch no vt qua khi , ngoi
tr bng con ng m c Pht v cc Thnh T vt qua. Nhng
cng cuc vt qua ny khng th thiu vic nghin cu k cng v sanh,
lo, bnh v t. Nhng ai hnh ng nh con iu qun nhng s tht
ny th khng c hy vng no thot khi, v nhng s tht y lun , dnh
lin vi h. Sng trong ngha a l t mnh tu tp i din vi s tht v
c s tht khuyn khch. i vi tm th gian, mi nghe qua hnh nh v
l, nhng php ny c ng dng v em li thnh qu tt p trong gii
nhng ngi thc hnh Pht Gio, nhng ngi t nim tin vo c Pht
v cc v T cao c ca Ngi. Hnh u ny c c Pht khuyn dy
nh cch lm gim thiu nhng hnh din ca i sng v lng t ph, v
cng l cch gip chng ta chun b gi pht lm chung trc khi qu mun.
n hi th cui cng, mi phng cch bo v u v hiu qu. nh lut v
i v ci cht xy ra. Vic phi lm duy nht cn li l thiu nhng g cn li.
Khng cn gi gii, khng cn b th hay hnh thin, hay cc cch to phc
bu khc c th bt u hay tip tc.
Ngi Acharn lun lun khuyn dy nn ving ngha a, bn trong v bn
ngoi, v nhng li ch ny. Trong hng t ca Ngi c nhng v, mc d
bn tnh s st, cng can m chin u, hnh hnh u ny.

63

Chuyn v t khu s ma
(Cu chuyn di y do chnh Ngi Acharn tng thut.)
Cu chuyn ny c thut li cho thy v t khu kinh s nh th no
lc ban u v cui cng tr nn cam m ra sao. Chuyn c th l bi hc
cho nhng ai trong hon cnh tng t.
Ln n, mt v t khu trn bc du phng tu hnh u , dng ngh
m mt ni trong rng. V y n vo lc tri va sm ti m khng quen
bit vng ny, nn hi thm dn lng xem nn ngh m u. Ngi ta a
s n mt ni, nhng khng ai ni l ni y nm bn cnh ngha a. m
u tin s ng an lnh, nhng ngy hm sau s thy ngi lng khing mt
t thi i ngang qua, ri ha thiu trn mt gin ha ch cch chng vi
thc, l d nhin t ni s trng thy r rng. Vo lc s nhn thy ci quan
ti c khing i ngang qua th bt u cm thy kh chu, nhng c gng
t trn an rng gin ha thiu chc xa xa. n khi pht hin rng n ch
cch khng bao xa v ti ch ang ngi s thy r phn cn li ca t thi
ang c ha thiu trc mt, s cng s gp bi ci s trong hin ti v
ci s cho m sp n. Vo lc mn m bung xung, ni kinh s cng
tng trng khng th tng tng, n hu nh khng cn th c na,
dng nh sp cht.
Sau khi dn lng ra v, s khng ngng b cn s hi ca chnh s dy
v hnh h. S c nhng on kinh lin quan n s cht ri ngi li hnh
thin, nhng khng ht s. Mi khi nhm mt l s thy xut hin mt on
ma qu rt di n thm. S ma hnh nh v cng tn, nhng khun mt mi
l lin tip hin trong nhn quan lm cho s khng kp th. y l cn s
khng khip nht t khi s xut gia.
Sau nhiu gi c nhng con ma n thm, s bt u thc mc t
hi rng tt c nhng con ma lng vng trong u phi chng ch l nhng
hnh nh do tr tng tng bnh hon ca s to ra. S t nhc nh rng
mt t khu dhtaga thng c xem l ngi khng bao gi s, ngi c
kh nng ng u vi ci cht, vi ma qui, vi bt lun him nguy no. S
l mt trong nhng t khu ! Ti sao s li s ma mt cch khng bit h
thn nh vy? Nu cn chu thua s p o ca kinh s l mt danh v t khu
hnh u .

64
T khuyn khch mnh nh th trong cuc chin u, s nht quyt i
ti ni m s hi pht sanh v ng u vi bt lun ci g . S p y i
thng n gin thiu, trn mt phn t thi vn cn ang chy trong nh
sng chp chn ca ngn la. Tuy nhin, ch bc c vi bc th s khng
th di chuyn na. Dng nh hai chn ca s thnh lnh b ng inh dnh
cht xung t. Tim s p mnh, trong mnh m hi nh git nh b thiu
t di sc nng ca mt tri gia tra ng bng. Bit rng mnh cn thm
sc mnh, s t p mnh bc ti. S bc nhanh chn hn, s rng cn chn
ch th s dng li na. S bit cn phi t ch thm phn u kim ch
thn v tm ang chao ng nhm nh ui nhng tng nh thi min
cho rng mng sng n hi sp chm dt. Vn dng tt c nng lc ca
ch, s ko l ci thn do d ca mnh n gin ha thiu, t nh trong lng:
Ci g sp xy ra, hy cho n xy ra, nhng vn cha chin thng.
S th hn hn mt cch nng n v va c gng v thy nh mun xu.
S c gng gi bnh tnh, nhn ci t thi ri i mt phn v phn cn li
ang chy, nhng khi thy ci s chy trng trong la, s cm thy sp gc
ngay ti , ngay lc . S y lui ni s, n ngi cch xa t thi chng mt
thc v nhn thng vo , ly lm mc hnh thin. S p ci tm lc
by gi rt chao ng phi c on kinh v s cht: Ti sng y ri
cht, cng nh t thi ny. Ti sao ti phi s? Sm mun g cng phi cht. S
c ch g? Ti s cht v s ging nh t thi y. Ti sao s? Khng nn s!

Con ch d thng
Trong khi tng kinh nh th chin u chng li cn s ma th s
nghe thy mt ting ng l thng t pha sau lng mnh. Ting chn i!
Ai n t pha sau! Ting chn bc khng u, dng mt chp ri li i
na. C ngi chun b tn cng s t pha sau! Cn s trn ngp, hon ton
lm ch s. Hi th ca s cng lc cng mnh, ch to na l s nhy vt ln,
b chy, la bi hi nh in, Ma! Ma! Cu ti vi! Nhng ri s c gng ly
li bnh tnh, t buc mnh c ngi yn v ch xem n sp lm g y. S c
th nghe n nhn chn n gn, cch s vi thc, ri c ting ai hay ci g
nhai vt g gin khu. Khi n n xong thc n gin rm kia th chc th no

65
cng nhai ngu ta, cng gin nh nh th! Vy th i ta sp tn!, s ngh
nh vy.
S khng th t kim ch c na v chun b ng vt ln b chy.
M mt nhn xem n l ci g. S ngh thm: C th tm cch thot thn
ri tr li y, chin u chng n mt ngy no . Cn hn l b tay
quy hng trong m nay!
S m mt nhn. Trc mt s l mt quang cnh bt ng, lm s bt
ci v s nc ci v hn nht ca mnh. Ci ang chun b tn cng v n
tht s khng g khc hn l con ch trong xm, nh mi loanh quanh
kim n nhng g ngi nh em n cng cn li. Ch khng mng
n ai, d l v t khu ang s hi. N ch quan tm n ci g c th n c
cn b li trn t.
Nh vy l con ch lm mnh ing hn t ny gi, v t khu ngh
nh th v cm thy thng hi cho mnh, t thy mnh qu hn nht, mc
d quyt tm i ph, bt lun g c th xy ra. Nu vo pht cui cng,
s khng th khc phc cn s bng Gio Php t ch, ci s y sut lm s
mt tr.
Hnh ng va ri ca ta l mt s s nhc i vi ngi khoc y c
sa ca ng Nh Lai, bc i hng Ton Gic. Qu tht ta ph lng ngi
bt nui ta, phung ph cm go ca b tnh v mt cn s in cung. V
nu cn nhiu v t khu khc nh ta th sao? Qu l ta lm danh Pht
Gio!

Tn ph thy v i
Vi nhng ngh nh vy cn mi m trong tm, v t khu nht nh
khng ri b ni ny cho n khi khc phc kinh s, hoc b thn trong cuc
chin. S nhn ra rng mt v t khu m nht gan nh th th hn l mt
gng xu cho tt c. K t lc by gi, s can m ng u vi tm hn
nht s st bng cch c ngay trong ngha a ngy v m, so snh nhng
ci xc khng c s sng kia vi ci xc cn sng ca s, qun nim nhng
thnh phn v nhng nguyn t t, nc, gi, la cu thnh nhng ci xc
kia vi c th sng ny ca chnh s. Khng c tm, ci xc ang sng bin

66
thnh ci xc khng c s sng, nhng nguyn t khc nhau ca t i tan r
v tr v ni m chng t ti.
Mt bi hc qu gi khc l con ch v tnh lm cho s khip m n
gn cht. l ci tm s khng ngng hot ng, lun lun to ra mt s
iu, thc ra l rt nhiu iu lm tn thng chnh n. iu ny cng h m
s tht v tr tng tng ca con ngi, qu tht l tn ph thy thin xo c
ti trnh din tr o thut trong ci tm sanh ra n.
Tr tng tng ca ta lm cho ta gn cht v s hi, s ngh. Gi y
n lc ta nm li quyn kim sot s tng tng ny ca ta. Ta phi em
ha tng tn ph thy ny, ging nh ngi ta ha tng t thi kia trn gin
thiu. V s nht quyt bm st cuc chin. Bt c lc no kinh s pht sanh,
s can m khc phc ngay lc y. Bt lun ni no m kinh s hng v, s
can m i v hng . m khng ng, s quyt nh vt ln vi kinh
s. Trong nhng m k , s cng gi nguyn nguyn chin u, quyt
khng chn bc, v cui cng s thnh cng trong vic ha tng ni s.
Cu chuyn trn c tht, n cho thy mt v t khu can m chin u
nh th no tiu tr ni s. Lc u b ni s trn ngp, nhng cui cng
o ngc tnh th v khc phc ni s. l li ch ca hnh sng trong
ngha a.
9. Mc tam y. Ngi Acharn Mun hnh tr hnh u ny ngay t ngy xut
gia. Ch n lc tui gi, c th gy yu dn, cn phi c m p hn v
chm sc nhiu hn, Ngi mi t cho php mnh bt nghim khc hn vi
chnh mnh v p thm y. Vo thi ca Ngi, qu v t khu dhutaga thch
i y sng trong rng, ngoi tr trong ma nhp h. Phn ln l h i b,
v lc y khng c phng tin giao thng nh ngy nay. Mi v phi mang
theo dng ca mnh, khng ai c th gip ai khc. Kch c v trng lng
ca dng mang theo phi c xem xt k lng v n c th gy tr ngi
nhiu hn l to li ch, nu khng thc s l cn thit. Sau mt thi gian, v
t khu dhutaga quen dn li du phng gn nh v thch cho ngi khc
xim y v cc vt dng m thin tn dng cng. i vi nhng v quen li
sng nh vy th ct gi v bn bu mang theo nhng vt dng tha qu tht
l mt gnh nng. iu ny cng thch hp vi php hnh c bit ca ngi
tu n dt, c mt cuc sng thanh bn v trong sch. V t khu m sau khi
vin tch khng cn li vt dng no khc hn l t vt dng ca mt v t
khu th cng c tn sng knh m. Khi cn ti tin, v y c tn dng
v cuc sng thanh bn Thnh thin. Sau khi c th tan r, v y ra i an lc,
v tm thnh thi bung x, khng dnh mc vo bt k ci g ca mnh. l

67
cht gia hon cnh ngho nn v trong sch, v y lun lun c ch thin
v ngi c gii c cm phc. Hnh u ny l mt vinh hnh cho i
sng ca nh s tu n dt.
Ngi Acharn Mun thc hnh hnh u ny rt nghim tc v vo thi
ca Ngi, t c ai b kp, m n tn ngy nay cng khng ai snh bng. Ngi
thng xuyn dy cc v t khu t nn thn trng quan tm, tn knh
v gi gn trong sch php hnh ny. Di s hng dn ca Ngi, cc v y
c dy sng di ci cy, gia rng su, trn ni cao, trong hang ng, bn
ghnh , hoc trong ngha a, ton l nhng ni m thng thng ngi i
xem l hoang vu v ng s. Vo bui sng, cc v t khu cng c Ngi dn
i vo lng th bt v khc t bt c g c dng cng sau khi tr bnh. V
sau thin tn bit r hnh ny ch st bt n cc Ngi trong khi cn i kht
thc. Cc t ca Ngi c rn luyn ch thc trong bt, khi phi bn
tm phin phc n chn a bn b. Thc n th chung trong bnh bt.
Mi ngy ch n mt ln. Hnh ny, Ngi trong sch gi gn cho n ngy
cui cng ca i mnh.

Mt ngt ca nhng bi ging

Nhm ngi i theo Ngi, t khu, smaera v thin tn c s ngy cng
ng. Bt lun ni no m Ngi c ng, s ngi n Ngi dy d lun
lun rt ng. i khi su, by mi v t khu v smaera cng chung
mt ni vi Ngi, khng k nhiu v nhng ni xa xi khc cng t hi v.
Ngi bo h mi ngi mt ni ring r, nhng khng cch nhau qu xa
c th gi nhau, hoc i d dng n Ngi khi c thc mc cn hi, hay mun
nghe ch dy.
Trong nhng ngy c Gii Bn (Pimokkha, hai ln trong thng Ch
Tng t hi v c gii lut cn bn), tt c cc v t khu u t tu v ni
Ngi Acharn . Sau khi c xong Gii Bn, Ngi thuyt ging mt thi Php
v gii p nhng thc mc c nu ln. Ri ch v t khu ai v ch ny,
dng mnh thm ln do nh nim vui trong Gio Php m Ngi ch dy, tip
tc chuyn cn dit tr nhim. Nhng v t khu ny tp trung n lc vo
ba php tu gii, nh, v tu cng vi cc nhim v i km khc, v thu gt
thnh qu tng xng vi mc pht trin v chn mui ca mi v.

68
Mc d nhiu khi c nhiu v t khu v smaera cng chung mt ni
di s hng dn ca Ngi, nhng hnh nh khng c vn iu hnh kh
khn no, bi v nhng ngi n y gp Ngi u c chung mt mc ch
l c tu luyn trong h thng thc hnh ca Ngi. V mc d c rt ng t
khu v smaera c ng trong vng m Ngi Acharn lu ng, mt khch l
n ving ni ny s ly lm ngc nhin thy rng hu nh khng c ai xung
quanh, nu khch tnh c n vo lc khng c hp, nh lc thc chng
hn, hoc gi thuyt ging. Ngoi tr vo nhng gi y, tt c u bn thin
hnh hoc thin ta quanh ch ca mnh.
Trong gi thuyt ging, ch nghe ting ca Ngi Acharn, cn cc v t
khu v smaera trong hi trng, d ng bao nhiu, u ngi hon ton
yn lng. Ting ni ca Ngi v Gio Php m Ngi ging lm cho c ta v
cng cm kch v hoan h, tt c nhng ngi nghe u say m, thi gian hnh
nh ngng tri. C th khng thy mt mi hay cng t. Tm ngi nghe ha
ng vi Gio Php, mi m nut mt ngt ca Gio Php.
Mi bui hp nghe ging u ko di nhiu gi v c xem l bi
hc thc hnh trau di c nh v tu. V l y, cc v t khu hnh u
c bit knh cn ch tm lng nghe vi lng nhit thnh tn trng v thin
s v lun lun vui sng th nhn li ch dy ca Ngi. i vi cc v t
khu y, v thin s l tt c cuc i h, v thm ch cn hn th na. Ngi
nanda xa kia sn sng hy sanh mng sng cu c Pht khi b voi hi
khi Devadatta cho voi ung ru say chy ti, cng do lng sng knh trong
sch ny.
Mc m v t khu hnh u t trn vn nim tin ca mnh ni
Ngi Acharn c thy r rng trong cch h vng li thi hnh nhng ch th
ca Ngi. Mi khi Ngi bo v no i n hay li hang ng hay vng rng
ni no, v y lin sn sng v t nguyn vng li ngay, d tt c mi ngi
u bit vng y nguy him n u. Thay v s cht, v y rt hoan h c
s tin cy ca Ngi khuyn khch, bit chc rng sai biu nh vy l Ngi gin
tip tin on s thnh cng sp ti ca mnh. S tin on ny cng tng
t nh li tin on ca c Pht rng c nanda s thnh tu Mc Tiu
Cng Tt trong ngy Gio Hi Tng Gi kt tp Tam Tng Php Bo. Nim
tin trn vn v hon ton t ni v thin s l rt quan trng i vi hnh gi
v n cng c nng lc ca tm nh, gia tng tin b v do rt ngn thi
gian v vt v cho thin sinh cng nh thin s. Nim tin nh vy trnh
cho thin s phi lp i lp li li ging lm mt ngi dy cng nh ngi
c dy.

69

Chuyn th nh tr li vng ng Bc
Cch chin thng kinh s
Nhn chuyn du hnh ca Ngi ln min ng Bc, mt s rt ng
ngi c khuyn khch v nhit thnh theo ch dn v h thng thc hnh
ca Ngi. Ngi i qua hu ht cc th trn, ging dy v khch l nhiu ngi
mi ni dng chn hay lu ng. Ngi thng lui ti qua li nhiu ln cc
tnh Nakhorn Rjasm, Srisaket, Ubol Rajathani, Nakhorn Phanom, Sakol
Nakkhorn, Udorn Thani, Nong Khai, Loey, Lomsak v Phetchaboon trong
a phn Thi Lan v Vientienne, Tah Kheak trong vng quc Lo. Trong
cc vng y v nhng vng pha Nam v ng Nam th trn Sakol Nakhorn
c nhiu rng rm v ni ln. Ngi thch lu ng lu di dit tr
nhim. Mt ni hoang vu v c i ni cao trong lng Pone Sawang ti
Sawang Dandin m Ngi nhp h mt nm, n nay vn thng c cc v
t khu hnh hnh u lui ti.
Vo ma kh, c th thy nhng v t khu hnh hnh u thch
ni hoang vu v c c i du phng quanh vng. Ging ca h, nu c,
l nhng chng tre c hai thc chiu di, mt thc hay thc ri chiu
ngang, cao nm tc, lm bng cy tre p dp. Chng nh vy ch ginh
cho mt ngi. Cc chng tre y c sp cch xa nhau khong ba hay bn
mi thc, ty khu t ca vng rng hay hp. Trong vng rng th cc
chng tre cch xa nhau hn nhiu. S hnh gi trn mt khu t cng t
th cng c th cch xa nhau hn ch thnh thong h ho hay ht x th
ngi khc mi nghe thy. Cy ci v rng rm gia cc ch th nguyn
rm rp, mi ngi ch mnh khng th thy ngi gn nht. Thin tn
pht quang cho mi v mt ng kinh hnh mi ti hai mi thc di.
ng kinh hnh ny c s dng ngy v m.
Nu trong nhm t khu c mt v s ma hay s cp, Ngi Acharn ch
nh cho v y vnh ai ca khu vc, cch tht xa cc v khc. Ngi lm th
nhm tp cho v ny gii quyt tnh s ca mnh. V t khu y c gip cho
nhn ra rng ni kinh s ca mnh ch do tr tng tng v tnh lo ngh xa xi
ca mnh to ra nhng iu khng tht s c. Mt khi c kh nng khc
phc tnh lo ngh xa xi hoang di v him nguy v au kh, v y s t xung
gnh nng lo u, khng cn phi bn rn mang kinh s theo dnh bn mnh,
bt lun i u, bt lun u. Theo Ngi Acharn, phng php ng u

70
chin u vi tnh s st c li ch hn l b chy, vn l t b tay quy
hng, vnh vin t lm n l cho n.

V t khu u ng u vi au kh
nh th no
Nu khng c chng tre, cc v t khu hnh hnh u s ng di
t, trn mt lp l kh hoc l ti, hay ni no tm c rm th lt nm.
Trong vng thng ging v thng hai m lch (khong thng 12 v thng 1
dng lch), vo cui ma ma, kh hu rt kh chu. Mi ln ma , cc v
t khu b t sng, lnh thu xng. Nu ma sut m t khng c ai ng.
Ci klod (cy d ca cc v t khu dhutaga) khng che ch hnh gi
khi thi tit khc nghit, khi s tn ph ca bo km vi ma to trt xung.
Mi v ngi trong ci klod ca mnh trong m ti, run lp cp v lnh ging
nh ngi m n xin ngho kh khn cng. Ban ngy th hon cnh c phn
d chu hn i cht v cc v t khu c th nhn c xung quanh tm ci
g dng mt ch tr che ma.
Phi ct gi k ci y tng gi l v hp qut trong bt ri y li tht kn.
Dng l y ngoi lm mn hay o i ma, trm li trong cn ma. B mng
trong ci klod xung b ma tt vo, nhng nu tri ma v m hoc
ma sut c m th sng ra y cng b t. Nh vy thm vn kh khn khi
n gi vo lng tr bnh.
Trong ba thng k (thng hai, thng ba, thng t) tri bt u m p
dn. Ch t khu gi y i tm ni cao ro, n tr trong hang ng hoc
di mm . Vo nhng ngy u thng hai, thng ba, cc ni ny cn m
thp v rt t t. Nu lu ng nhng ni nh vy th thng hay b st rt
hoc rt rng, mt chng bnh trm kha lm cho con ngi mau suy nhc
m vo thi by gi khng c thuc cha tr. V no mang bnh ny th phi
chu ng cho n khi t n chm dt. Chnh ngi vit cng b bnh st rt
v cng nh mi ngi, phi sng vi n cho n khi ht bnh. Tt c cc v
t khu hnh hnh u trong vng ny, t Ngi Acharn tr xung, mi v
t ca Ngi u b bnh st rt, thm ch vi ngi cht v bnh ny.

71
Nhng mu chuyn v on ng gian nan lao kh ny cho thy lng
can m ca Ngi Acharn v cc t ca Ngi chu ng mi thiu thn v
bao nhiu au kh trong cuc chin cao c i tm Gii Thot. Ch sau khi can
trng i ph vi t thn v sng st, cc Ngi mi m nhn vic dy d k
khc, chia s vi h nhng kinh nghim m mnh trc kin c v nim
tin v phng thc thc hnh ng cch.

Ni ma qu v thnh thn ng tr
Qu tht khng phi l qu ng khi ni rng trc thi Ngi Phra
Acharn Sao v Ngi Phra Acharn Mun, min Ty Bc x Thi ny do ma, qu
v thnh thn ng tr. Ngi dn mun khi cng khai khn rung t hay
lm vn, mun dng nh hay lm bt lun g khc, u phi i coi thy cng
hay thy bi xem ngy lnh thng tt, ng nm may, ng gi hp tui.
Ri h c dy phi by l vt cng t vi lm vui lng thn thnh trc
khi xc tin hay toan tnh cng vic g. Nu khng lm nh vy, bt lun iu
khng may no xy ra, d nh mn hay khng ng k, cng u c coi
l do ma qu hay thn thnh phn n. Thm ch n nhng cn ho hen hay
nhy mi, rt thng xy ra i vi nhng con ch, cng c xem l do cnh
m gy nn! Khng c chc nng no ca c th m c c lp khng b
ma qu kim sot v thy bi vo thi by gi qu tht ton tri v ton nng
mt cch bt ng. H lun lun tm ra mt duyn c chng t rng ngi
no lm iu g xc phm n thn thnh hay ma qu nn cc v y ni
gin, gi y phi c l vt cng t v van vi th cc bnh nh nng, lnh, ho
hen hay nhy mi hoc bt lun ci g khc u c cha tr v tiu tr. Mc
d l trong thc t, triu chng ca chng bnh vn cn, ngi ta vn ngh
rng v thy, ngi ca qu thn ni, iu g ri cng sun s, vin thnh.
Ri do t k m th, lng y v bnh nhn u cm thy vng d, an lng tin
tng ni ci c gi l oai lc ca thn thnh. Thuc men khng my quan
trng trong nhng trng hp ny.
Sau khi hai Ngi Acharn khuyn dy v da theo chn l ca Pht Gio
thc tnh h, li m tn d oan tin tng vo nhng nghi thc cng t qu
thn cu mong xin x iu g dn dn gim bt trong lng dn chng.
Nhiu v c gi l ngi ca qu thn, gi y c thuyt phc v

72
chn l, tr v quy y Tam Bo, thay v tin tng ni ma qu v thn quyn.
l di sn m hai Ngi Acharn li cho dn chng min ng Bc v di
sn tinh thn y n nay vn cn c bo tn nhiu ni. Ngi qua li
vng ny khng cn phi dm chn ln nhng l vt cng t qu ma c
by ba bi ngoi ng nh trong nhng ngy qua. V phng din ny,
ngi vng ng Bc c th ni l c gii phng khi ch n l ca ma
qu nh lng t bi dy d ca hai Ngi Acharn. Ngi vng ng Bc hm
n s cn mi mi tng nh phn di sn cao c v qu bu ny.

Tr li thng ngi hi thay v tr li cu hi

Ni bn tm chnh ca Ngi Acharn Mun lc no cng l t mnh trau
di v pht trin ni tm. Ngi cng tn tm gio hun ngi khc, c s ti
gia cng nh ch t khu v smaera. N cng c ngha l mc ch ca
Ngi l to nn mt ngi t mt con ngi. Trn bc ng du phng
vo xm lng, Ngi gp nhng v cao minh, kin thc rng ri, n vi Ngi
bin lun v cht vn. Mt vi ti thng c tho lun lin quan n
s hin hu ca ma qu, thnh thn, con ngi pht sanh t u, nguyn
nhn pht sanh tnh yu gia ngi nam v ngi n, gia th c v th ci,
trng hc no dy ngi v th v tnh dc. Ngi Acharn gii p nhng cu
hi nh vy v ngi vit ghi li tm tt sau y nhng phn cn nh c.
C ma qu khng? tr li cu hi ny, Ngi Acharn ni: Bt lun g
hin hu th t chnh n hin hu, d l ma qu, yu qui, thn thnh hay g
khc. Nhng th hin hu khng phc thuc vo vic c ai tin hay khng
tin, iu khng thay i vn . Nguyn nhn lm cho ta au kh v s ma
qui nm trong lo u v tng tng ca chnh ta. Mt ci tm m khng i
ra ngoi tm nhng cu chuyn kinh s nh vy ng nhin s khng
b kinh s lm cho chao ng. Do , ni kinh s hin nhin l do tr tng
tng ca ta to ra. Khng phi ma tht lm ta s.
Ma c thc s hin hu nh mt thc th hay khng? Mc d trong
thc t ma qu l c tht, nhng vn khng c bng chng c th hin nhin
chng minh c th thuyt phc ngi hoi nghi, bi v a s khng th chp
nhn s tht ny. Mt tn trm b bt qu tang chng hn, khng my khi
chu nhn ti ca mnh. D c nhn chng nhn mt r rng, v nh vy l

73
bt buc phi th nhn, tn trm vn c gng t bo cha bng mi cch.
n khi vo t, nu c ngi hi anh b t v ti trng g, thng thng anh ta
s ni rng anh ta b t co l n trm. Ni cch khc, anh ta vn khng chu
nhn ti. l khuynh hng chung ca a s.
Con ngi c sanh ra t u? Ngi Acharn gii p cho ngi t
ra cu hi mt cch kh dt khot rng con ngi c cha m sanh ra ch
khng phi c sanh ra t bng cy (nh mt thnh ng Thi ni, hm
rng i sng pht sanh t sanh vt c s sng). Ngi cng ni rng mt cu
hi nh th ng ra khng nn nu ln.
Ni cho ng s thc, con ngi c sanh ra t v minh v i dc
(avijj v taha), nhng gii p nh th khng gip ch g cho ngi hi, v
c bao nhiu ngi sn sng mun hc iu ny v chu c gng cn thit
gim thiu v minh v i dc ca h? R rng ngi hi mun th Ngi hn
l mun tm hiu chn l. D sao, nn ghi nhn rng nguyn nhn s sanh ca
mi ngi nm trong tm mnh, vn b ci gi chung l nhim (kilesa) ch
ng. Nu chng ta phn chia cc nhim y ra tng thnh phn, cc phn
nh vy c th c gi l v minh, i dc nh thy trong Thp Nh Nhn
Duyn do v minh nn c to nghip, v.v.; do c s chm dt v minh, s
to nghip chm dt Hy nhn thng vo tm ta, ta s c th hiu bit con
ngi c sanh ra t u v hiu bit nguyn nhn sanh au kh v phin
ly trn th gian. Khng cn phi hi ai khc, v cng khng cn tm cu tr
li u khc. Chnh v ch hng s suy t v s ch tm ra ngoi m con
ngi m qung, khng nhn ra bn cht tht s ca mnh, khng nhn thy
nhng vn ca mnh v quan trng hn c, khng hay bit nhng nhim
ca mnh. Mt ci tm hoang di v khng c tu tp nh th hn b lng t
cao, t mn v tt ngoan c ca mnh m nh.
V sao m mc d khng c gio dc theo cch thng thng, nam
v n vn tm n nhau yu nhau? Cu tr li cho cu hi ny ca Ngi
Acharn tht l thng thn v bo dn:
Khng c sch no dy dc vng m dc vng cng khng c dy
trong trng hc no, v khng bao gi c v thy no dy. Dc vng trong
tm ngi nam v ngi n (ngh rng) h ang yu, v cng trong tm
ca loi th, m (chng ta cho rng) chng yu. Dc vng lm cho con ngi
cng ging nh loi th khng bit h thn, d la tui no, giai cp no,
chng tc hay quc gia no. Khng c gng kim sot hay kim ch n, x
hi s sm sp v tm ca con ngi s b nh hng mnh m ca n
trn ngp, khng th cng. Phn ln nhng au kh khng th t ca th

74
gian u do nhim ny gy nn, v chng ta cn tn th n nh thn linh v
khuyn khch thi qu. Mt ci tm b dc vng trn ngp (tr hnh di hnh
thc yu) gy au kh cho chnh mnh v cho ngi khc, nhiu hn mt
dng sng ngp lt c th gy thit hi cho dn chng. iu quan trng hn
l lt bn trong trn ngp tm quanh nm, khng bit ma kh ro. Dc vng
l nguyn nhn lm pht sanh (ci m chng ta gi tng l) tnh thng gia
nam v n.
Di quyn iu khin ca dc vng, nam v n tm n nhau yu v
tha thch ln nhau. Nhng tnh cch gian xo qu quyt ca dc vng rt vi
t. Mt ng th n a n tnh thng, mt ng khc n nui dng sn
hn v th nghch nhng t tng v nhng tm tnh suy i khc. Lc th
n em ngi nam v ngi n li gn nhau v tng chng nh y l mi
tnh thin thu; lc th n ko h tch ri xa nhau, ngi ny chng i ngi
kia cho n lc khng cn nhn mt nhau, khng chu ng nhau c na.
Qu v tng c kinh nghim hai mt ca tnh yu cha? Ngi hi
nhng ngi cht vn.
Bch s, chng con c kinh nghim, h th nhn. Thnh thc m
ni, chng con rt chn ngn cc cuc ci v gia v chng chng con nhng
hnh nh khng th lm g khc. N ch xy n, hnh nh mt cch t nhin.
Qu v c thc s chn thnh c gng t cu mnh khng? Mt li sng
nh vy qu tht l tiu cc, tai hi chng nhng cho mt mnh qu v m c
n con ci v ti ca qu v. Khi chu nh hng ca sn hn trong nhng
cn gin d v th ght, qu v hy nh li lc yu thng. Kt cc l ci nhn
ton din c hai mt ca ng tin yu thng v th ght. Trong nhiu
trng hp, mi ngi t ra mnh c quyn hay mnh hon ho, qun lng
iu g c th lm v iu g khng. Mt thi tinh thn nh vy khng
khc no ly hai tay chn nc i dng, chc chn l thm hi chua cay
v tht vng ch l phn thng cho mt c vng khng th thc hin.
Nguyn tc ny cng p dng cho nhng ngi khc trong gia nh, bn b,
v cho ngi khc na. Tuy nhin, nu c ngi khng chu chp nhn chn
l ny, khng khng c bm vo mt c vng khng th thnh tu, th
l sai quy v li lm ca h. Ngi chp nhn chn l c chn l nng
(ngha l nh kh nng chp nhn chn l).
l li dy v tnh yu ca Ngi Acharn.

75

Linh nh pht sanh khi hnh thin cn c

kho st t m
Khi cc t khu v c s hi hp qu ng ti mt ni, Ngi Acharn phn
ra v chia gi dy tng nhm. Thin tn hp t bn ti nm gi chiu, cn
bui ti (t by gi tr i) dnh cho ch t khu v smaera. Sau bui hp,
ch t khu v smaera tr v ch ng ca mnh, tip tc gia cng tu tp trau
di tm.
Nn ghi nhn rng y l li sp xp ca Ngi ging dy cc ch t
khu v thin tn c s trong thi gian c ng ti min ng Bc ln th nht
v th nh. Trong ln th ba ti ng Bc, sau khi t Chiengmai min Bc
tr v v lu ng ti Udorn Thani, phng php ca Ngi i vi ch t khu
v thin tn i thay nhiu. iu ny s c cp n trong phn sau.
Ngi c bit t trng tm vo vic rn luyn ch t khu v smaera.
Mi khi c mt v pht trin mt tu gic ring bit no, d l v ni tm hay
ngoi cnh, Ngi Acharn c bit ch tm n c nhn v y v ku v y n
ch ng ca Ngi Ngi theo di t m v xem xt tn tng. Mi hnh gi
c khuynh hng v kh nng ring bit, do vy thnh qu thu gt cng
ring bit cho mi ngi. Mc d vy, kt qu chung cho tt c mi ngi l
tnh trng an lc, thanh bnh. C vi v thy nhng chuyn xy din bn ngoi
nh ma qu, hay ch thin n thm, hoc thy t thi, b xng tr tri hay
chnh mnh nm bt ng nh cht.
i vi nhng hnh gi s c, va mi t n trng thi tm an lc v
cn thiu kinh nghim, t khng th hnh ng ng cch mi khi c hnh
nh g. Hn na khng ai c kh nng phn bit hnh nh no l thc s
xy din, v ci no khng tht s hin hu m ch do tr tng tng to nn.
Khi thiu kh nng t qun trch hay phn bit nhng hnh nh th hnh gi
d tr thnh nn nhn ca tnh trng t thi min, xem tt c nhng g mnh
thy l tht hay tht s c.
iu ny rt c hi cho s tin b ca h. Trong thc t, s thin sinh
kinh nghim nh vy ch c vi ngi, chng nm phn trm. Nhng i vi
nhng v ny, c tu tp di s hng dn ca mt v thin s y kh
nng l iu ti quan trng. Bng khng, h s lc li v i lm ng.
Lng nghe nhng v t khu hnh u trnh Php, tc l ni ln vi v
thin s nhng g xy ra trong khi hnh thin, qu tht l mt hng th. Cng

76
hng th hn khi c nghe nhng li ch dy ca Ngi i vi h. Mi gii
p i su vo chi tit v da trn l tr, Ngi dy h lm th no ng x
ph hp vi mi hnh nh trong mi trng hp c bit.
C nhiu loi hnh nh, v nh vy, c nhiu phng cch ng x
ph hp vi mi loi. Sau khi nghe gii thch, cui cng v t c hnh nh
rt hi lng, tha mn vi li gii thch v cng lc, c khch l, phn khi,
vng chc trong php hnh. Ngi khng thy hnh nh g th m t cho Ngi
Acharn h hnh th no v c an lc, hnh phc ra sao. Lng nghe nhng
kinh nghim khc nhau ca mi thin sinh trnh php l mt nim vui v mt
ngun nng lc tinh thn i vi ngi cng nhau tu hc, cng gia cng n
lc theo mt chiu hng tin n mc tiu chung. C nhng v, khi nhp cn
nh upacra samdhi th du hnh trn cc cnh tri trong nhiu gi. Cng c
nhng v khc i vo nhng cnh en ti cng cc, v chnh lng xt thng
cho nhng chng sinh ang gt qu xu ca nghip trong qu kh. Nhng
v khc na c th ti thm c hai cnh v hnh ny, v thy nhng khc bit
cch xa gia nhng hon cnh sinh sng . Vi v c th hay bit rng c
ch thin n thm mnh v nghe c ting ku ca ma qu. Nhng ngi
khc th hng hnh phc, an lc, thanh bnh nh tm an tr nht im, ty
thuc mc gom tm hay nh. Vi v cn s c, tin b tng lc nh cc
em b mi chp chng bit i, mt lc ng ln ri mt lc t xung li. Cng
c v, khi nghe ngi khc trnh php vi Ngi Acharn th qut nc mt v
sung sng thy chnh mnh cng c nhng kinh nghim tng t. Ri cng
c nhng ngi ging nh ci mui nm trong ni canh hay ni cari, khng
hay bit g n hng v ca canh hay ca cari, lm mt danh ting ca thy.
Trong mt x hi gm thnh phn, tt nhin c hng ngi. Ngi tr
th hiu bit th no chn iu hu ch v gt b nhng g nguy hi.

Thn tm t do Hnh phc v an lc ca

v t khu u
Trong chuyn i ln th nh ln min ng Bc, Ngi Acharn lu li y
nhiu nm, mi nm nhp h ti mt ni. Sau ba thng an c kit h, Ngi li
ra i, tip tc tr li cuc du phng trong cc vng rng ni hoang vu, bung

77
b tt c khng nn n g, ngi cng nh vt, nh chim tri ct cnh tung
bay, khng mang gnh nng no khc hn l thn mnh v b lng. Cnh
no chim cng u, ao no chim cng p xung kim n, khng c bt k
luyn i no. Khng c gi ly g vi nhng ngh nh ci cy ny ca ti,
hoc y l ci ao vng ca ti. Cng nh vy, v t khu hnh hnh u
cng c li sng ging nh chim, nh nhng v t do nh chim. ng rng
i vi a s, loi hnh phc v nhn nh ny qu tht kh hiu, v mt ngi
thng kh c th sng theo li ny, bi con ngi l mt chng sanh c li
sng hp on. Con ngi thch sng hp qun, t hi vi nhau v cng
chung vi nhau.
Khng phi tt c mi ngi u c th lm c nh Ngi Acharn
lm, sng cuc sng khc kh, cuc i cng quyt v tinh tn ca mt v t
khu hnh hnh u . i vi ngi thng, c gng lm nh Ngi khng
khc no bt mt con vt thng sng trn b th xung cho sng di nc.
Tuy nhin, khi tm ha hp nhp nhng vi Gio Php th thi ca n
o ngc. Sng n c v n dt l hnh phc thc s. Mt ngi vi ci
tm nh vy thch sng n c mt mnh, i y i mt mnh, hnh
ng mt mnh. Tm ca v y l mt ci tm n c vt ra khi
mi vn kh khn v mi phin ly, nhng lun lun thm nhun hnh
phc ca Gio Php. Nh vy, mt ngi c dim phc c tm nht im,
mt ci tm ch kin c bn cht trong Gio Php, cng c dim phc c
tm khng b che lp, sng chi v an lc thanh bnh. Ngi y ch c thn,
khng cn gnh nng no khc na. V tm ngi y vt ra ngoi mi chao
ng. Ngun hnh phc ca mt ci tm nh th l v tn v khng bin i,
khng b thi gian hay khng gian hn ch. N vt ln trn tt c mi gi
thuyt v mi o tng sai lm. Cuc i ca Ngi Acharn l nh vy, lun
lun sng trong trng thi an lnh v hnh phc, d ngi, i, ng, hay nm
hoc hng dn ch v t t khu v c s thin tn. Mt s cc v t
ny cng vng chc tin b trong nh v tu, v cng nh Ngi, nhn lnh
trch nhim mt cch hon ton v tha, tn tm gnh vc vic dy d ngi
khc cho n ngy nay.
i khi trn ng vo xm tr bnh trong bui sng, Ngi cp n
nhng con th gp bn ng, ly lm ti ging dy, ch cho cc
t thy ni gian lao kh cc ca nhng con th y, ang gt hi qu d ca
nghip bt thin no m chng to trong qu kh. Ngi dy khng nn i
x t bc v khinh khi chng ch v chng l th. V trong qu kh c ln
gieo nhn xu nn gi y chng phi au kh gnh chu hu qu. i ngi

78
cng th, lc th phi gnh chu qu d, lc khc hng qu lnh ca nhng
nghip qu kh. G, ch, tru, b cng thng l nhng ti Ngi ch
dy. Mt phn, c l l v Ngi ng lng bi mn, thng xt nhng con
th ang au kh. Phn khc, c l Ngi mun cho thy rng hin nay chng
ta l ngi, nhng vo mt thi no, cng c lc, ta mang lng i sng, v
nh vy nn thn trng. Phn khc na, tm ca chng ta thay i v chng,
lun lun chao ng v phng i rt xa. N su kn ln np v la o ta mt
cch rt xo quyt. Nu khng thn trng i ph ng cch, khng km gi
n li theo con ng chn chnh th mi nguy him ang np kn y vn cn
trong tm v khng th chm dt trng thi tm vng ng, hoc khng th
c an ton do nhng nh hng ni tm. Nhng ti trn ng tr bnh c
th l hu hiu cho nhng ai bit ly lm bi hc.

Cch ch thin tn knh

Giao cm gia tm v tm
Trong thi gian lu ng ti vi tnh thnh ng Bc, Ngi Acharn bit
rng i khi c ch thin trn qu a cu n nghe Ngi ging cho cc t
lc v khuya. C ch thin trn qu a cu v ch thin cnh tri u v
cng tn knh Ngi. Mi khi xung nghe thuyt Php lc v khuya, nhng v
tri y khng i qua khu c ng ca ch Tng m n bng mt ng khc. Khi
n, cc v y i nhiu quanh Ngi Acharn ba vng, lun lun vai phi v
pha Ngi. Ri h ngi, tt c ging nhau trong mt t th, rt l php. V lnh
o trnh vi Ngi t u h n v mun nghe Ngi ging v im no trong
Gio Php. Ngi Acharn cho n bng tm v trong mt lc, rt vo im
lng, ri xut ra vi mt ti thch hp vi h. Ngi bt u thi Php, gii
thch nhiu sc thi khc nhau ca Php lm cho h hoan h. H rt hoan h
cm t Ngi bng cch ni ln ba ln nh ngi Sdhu! Sdhu! Sdhu! (c
ngha Lnh thay) m ch ai c tai ch thin mi nghe c h, ch nhng
ngi c tai s hay tai tru khng khng th nghe c. Sau , mt ln
na, h nhiu ba vng quanh Ngi nh lc n ri ra i.
Cung cch ra i ca ch thin tht l thanh nh, du hin v d mn, con
ngi khng th snh bng. C l im khc bit ny l do c th h t nh

79
v nh nhng hn ngi. Khi i ra khi khu vc thin vin hoc ni c ng
ca ch tng, h bng nhin du dng tung bay ln khng trung nh bng
gn trc gi. Lc h n cng nh vy, h t hp pha ngoi khu vc v t
ngoi, trang nghim knh cn tin n Ngi Acharn. Cch i ca h qu tht
oan trang t tn trng rt p mt. Khng phi nh mt vi nhm ngi,
ch thin trn trng gi im lng khng mt ting ng khi n gn ngi m
h tn sng knh m. C l y l im h hn con ngi (cho n lc nghe
ging Gio Php vi ngi vn khng th ngng chuyn). Trong khi nghe
ging, h hon ton t ch, khng bao gi nhn ng quanh qun, khng bao
gi t ph, kiu hnh chen vo thi Php cht vn ging s.
Thng thng Ngi Acharn c bo trc v mc ch ving thm ca
h. Chng hn h mun n vo lc na m, th chiu ti hm Ngi
bit. Trong trng hp nh vy, Ngi hy bui hp ca ch tng ti hm
v ngi thin sau khi i kinh hnh. Gn n gi, Ngi (xut ra khi tng
nhp nh th ba gi l appa, ton nh) h xung tng (th nh) upacra
samdhi, cn nh7. Nu h cha n, Ngi nhp li trng thi ton nh mt
thi gian ri quay li cn nh. i khi h n sm, ch ngoi, nhng khi
khc h va n v nhanh chng t hi cht kn khu vc. C khi h xin n
vo lc hai hay ba gi sng, rt t khi ba gi. Nh vy Ngi ng mt cht sau
khi i kinh hnh v ngi thin, ri thc dy ng gi hn.
Nhm ch thin n nghe Ngi ging vng ng Bc khng c
ng o nh nhng v vng pha Bc. Nhng cng c vi v ln n nghe,
khi Ngi ging cho cc v t khu t. Khi bit iu ny, Ngi Acharn lin
ngng ging v gii tn bui hp. Ngi ngi thin giao tip vi h ri ging
cho h mt thi Php. Khi h ra v, Ngi tip tc nhng hot ng hng ngy
n sng hm sau.
Giao tip vi ch thin, nhng chng sanh v hnh, l im c th ca
Ngi. Li hn khng c x dch v h lun lun gi ng li ha v khin
trch v no n khng ng gi. Mt c im khc ca nhng chng sanh
v hnh ny l h rt knh n v vng li v lnh o, lun lun lng nghe v
7. nh, samdhi, tng u tin c tn l khaika, nh tm thi, hay tm nh. y
l tm an tr tm thi cho ngi cha c rn luyn tm. Trng thi tm nh ny khng
kh nng tip nhn nhng thng ip t bn ngoi, hoc giao tip vi cc chng sanh
v hnh. nh, samdhi, tng th ba c gi l appa, hay ton nh, trng thi nh
trn vn, qu thm su nhn cc thng ip t bn ngoi v giao tip vi chng sinh
v hnh. Tng appa ton nh ny dng n dt v ngh ngi tnh dng tnh
thn, hoc cng c tng nh th nh c tn l appa, cn nh.

80
thc hnh ch th nhanh chng. Thng thng h n cng vi v lnh o
ca h.
Cuc m thoi gia Ngi Acharn v cc chng sanh v hnh din ra gia
tm vi tm, khng c hng ro ngn ng phn cch nh trong x hi loi
ngi v loi th. Cch giao tip nh th cng tin hn v khng cn ngn
ng. Tm ny chm ti v cm nhn tm kia v mi th c hiu ngay, cng
ging nh cch nhng dng ch c vit ln, v trong thc t l hiu qu
hn. Giao tip tm truyn tm nh vy l trc tip v to nn kt qu mong
mun m khng cn c gng v khng lng ph th gi chn t, sp cu
din t chnh xc ngha ca ni dung. D c gng n u khi dng nhng
phng tin ngn ng, vit hay ni, cng vn thng c khong trng v c
thiu st. Nh vy ta lun lun c th hiu sai ch hoc cu ca ngi khc,
d rng c hai u rt thn trng v t m. Thnh tht m ni, t ng khng
th hy vng ni lin hay lp y khong cch gia hai tm. N khng phi l
phng tin truyn thng ton ho, iu ny lun phi c nhng ngi
tn th ch ngha ghi nh.
Tuy vy, chng no m tm cha th c c cch giao tip trc tip v
chnh xc nht th vn khng th loi b c cch giao tip bng ngn ng.
Trong khi chng ta phi t hi lng vi n, ch nn qun rng n khng phi
l ton ho, v ta khng th chuyn ti tt c nhng g trong tm ra thnh li.
Ta phi chp nhn ngn ng nh n l vy, khng hn ci n c th l hay
lm c. i vi Ngi Acharn, giao tip tm truyn tm l thnh tu ring
ca Ngi. N thuc v kh nng ca Ngi v Ngi c th s dng kh nng
bt k khi no Ngi mun.

Cha bnh u ma Ri tm t hng ngy

Trong thi gian ny, vic hnh thin v gio hun ca Ngi Acharn tin
hnh sun s u n, bt lun ni no n v lu ng Ngi lun lun c
an lnh v hnh phc. Li thc hnh v nhng li dy ca Ngi gy cm kch
mnh m n nhng v t khu v smaera. Thin tn c s cng ly lm vui
thch mi khi c nghe Ngi ging. H ko n t hp tht ng nghe
Ngi thuyt ging. Phm cch v nhng Php thoi y n tng ca Ngi
di do tng thng h.

81
C mt lng tn Bahn Tham ca qun Tha Kheak nm bn kia sng
Cu Long (Mekong) trong vng quc Lo. Ngi Acharn Sao v Acharn
Mun trc kia c mt thi ti . t lu trc khi Ngi Acharn Mun n
th hu ht mi ngi trong lng u b u ma. Khi Ngi n h v cng
hoan h, tng on chy ra khi nh n n mng v van xin c quy y vi
Ngi. Ngi hi hp h li v dy h nn chp nhn Pht, Php, Tng lm ni
nng ta, thay v tin tng ni qu thn v ma qui. Ngi cng dy h tng
nim nh cng Tam Bo vo bui sng v bui ti trc khi i ng, ngoi
hai bui l tng kinh tp th. H sn sng vng li v nghim chnh thi hnh.
Ngi cng t mnh thc hnh, lm nhng g cn thit trau di v pht trin
ni tm.
Vo lc by gi xy ra mt din bin nhim mu k diu. T lc Ngi
n, khng cn ngi cht v bnh u ma na, mc d cho n ngay trc
hm , mi ngy c nhiu ngi mc bnh v qua i. Nhng ngi ang
bnh th nhanh chng hi phc v l lng thay, chng bnh truyn nhim tai
hi ny bng dng ngng hn. Din bin bt ng cha tng thy ny to nn
mt n tng kh phai m, v cho n nay lm vng thm c tin ca ngi
trong lng. V t khu tr tr ngi cha lng cng v cng cm kch, t ra mt
thng l cho dn lng l mi khi nhc n tn hoc trc khi ni g n hai
Ngi S khch th phi chp hai tay li t lng tn knh. y l nh hng
ca tm t m Ngi Acharn Mun ban ri n cng khp to kt qu an
lnh, hnh phc cho th gian.
Ngi Acharn ni rng mi ngy ba thi, bui tra trong lc ngi thin,
bui ti trc khi i ng v sng sau khi thc, Ngi u ri tm t tri rng
bao trm tt c chng sanh. Nhiu ln khc trong ngy hay m, Ngi chuyn
ch vo mt nhm nh (c th mt cch c bit hn). Nhng thi ri tm
t c bit ny khng nht nh v khng th k m. Trong khi ri tm t
su rng, trc tin Ngi lng tm an tr v dng nng lc ca tm qun bnh
(tm x) y ri khp cc cnh gii, bn trn, pha di v chung quanh, khng
gin on. Tm ca Ngi lc by gi trong sng khng th t v khng ranh
gii, khng b tr ngi, v rc r sng ngi, hn c trm hay ngn ln nh
sng mt tri. Khng c g sng chi hn tm hon ton trong sch. Nhng
tia sng xut pht t mt tm tuyt i trong sch soi t th gian v nh nh
hng m du ca n, lm cho c th gian u mt m. Trong nh sng ca
Gio Php, khng c g c hi. Ngi c tm trong sch v t bi, d i u
hay ni no, cng c ch thin v nhn loi hoan h n mng v knh
m. C n loi th cng khng ng vc lo s. Chng cng bit rng v ny

82
khng g lm tn hi. Nhng rung ng ca tm t, pht ra t mt ci tm
nh th bao trm tt c, khng st mt ai, ta nh nhng git ma sa, trn
y mt t.

Li ch ca vng hoang vu Tm v nhim

Trn ng tr v t vng Ubol Rajathani Ngi Acharn nhp h u
tin ti lng Nonglahd trong tnh Sakol Nakhorn. C rt ng t, t khu,
smaera v thin tn c s, tt c u hoan h, rt phn khi c gp li v
nghe Ngi thuyt ging. Tuy nhin khng phi h phn khi v c tin m
qung hay v lng tn sng c nhn, m v lng nhit thnh mong mun v
hng say lm vic thin, trnh iu c, t b lng tin ma qui qu thn v chp
nhn Tam Bo lm ni nng ta. Sau ma an c kit h, nh thng l Ngi
ra i tip tc cuc du phng. Ln ny Ngi i n tnh thnh Udorn Thani,
xuyn qua cc qun Nong Bua Lamho v Bahn Phue. Ngi nhp h ti Bahn
Kol mt ln v ln khc ti qun Ta Bo, c hai u nm trong tnh Nong Khai.
Ti hai ni y Ngi lu li vi nm.
Phn ln cc ni m Ngi lu ng u nm trong vng rng ni hoang
vu, cc lng cch nhau rt xa. Vng tha dn, con ngi bit nghe v thnh
knh vi Gio Php, v rng hoang tht hoang. C rt nhiu cy to bng mt.
Khng ai ngh n vic n h cc cy ny. Th rng i li t do. V m
thng c ting ku ca nhiu loi th khc nhau, sng y trong rng.
i vi v t khu dhtaga, nhng ting ku tng t lm cho tm mnh an
tnh v t bi (thay v s st). Khng phi nh ting ng m con ngi gy
nn, ting th ku khng khuy nhiu hay lm phng tm. C l v i vi
ngi, ting ku ca th khng mang li ngha no, trong khi ting ng
do ngi gy nn, d l ni chuyn hay ci v, ting n ca ma ht hay ca
cc loi gii tr khc, vn mang theo nhng ngha m con ngi hiu c
v lm cho tm ngi nghe lin tc theo di. Trong lc v t khu ang hnh
thin th hn l mt khuy ng. V ting ng kia pht xut t mt ngi
n th nh hng ca n cng tai hi v khc lit hn. Khng c tm nh kin
c che ch th nguy c sa ng t cng cao. D nhin, ni nh vy khng phi
khin trch ph n. y ch l ni ln s tht c th thnh thong xy n
cho mt v t khu v c nhc n nh mt li cnh tnh, gip v y thn

83
trng gn gi tc phong ng n trong cuc chin u nhm thnh tu mc
tiu Chm Dt au Kh.
Trong sut cuc i t khu (ngoi tr mt vi thi gian) Ngi Acharn
Mun sng trong rng su hoang vng. V l y Ngi c th pht trin y
nng lc thnh t trn vn Mc tiu cng tt v sau gip chng ta
thnh tu chng c nh Ngi.
Trong thi gian tn lc chuyn cn th dng nh Ngi b mt chng
bnh kinh nin v cng nguy kch lm hao mn n hy vng sng st rt
mong manh, kh lng vt khi nhng cn tr chng dn dp. Thn v tm
Ngi lc no cng phi tri qua mt cuc rn luyn v thun ha nghim
chnh. Khng ngy hay m no tri qua m Ngi khng tch cc chin u,
mc d trong khi y cn bnh lm cho Ngi v cng au n. Khng bao gi
mong mi c rnh rang gii tr. nhim xem ln, tr trn vi tm mt cch
rt vi t. Tht kh tch ri nhim ra khi tm. Ch trong mt chp nhong
thiu ch nim cng cho nhim nhanh chng nhy vt vo tm. V
mt khi nu c tm th cng ngy chng cng bm sit vo. V l y cn phi
kin tr v lin tc canh phng, thn trng khng chng ln lt n gn v
ra tay hot ng, v phi can m tn cng khng cht thng hi khi chng
bung li sc bm vo tm ta. Ch c bng cch y mi xy dng c mt
hng ro phng th kin c v tm mi c an ton trc nanh vut ca
nhim.
Sau khi thnh t mc An ton y Ngi mi ra i khi khu n dt dy
ngi khc. Gi y c rt nhiu ngi - t khu, smaera v hng ti gia c
s n t bn phng v n khng dt, nhiu n lm khi khng
ch c ng. T , ng ngi tr thnh gnh nng cho Ngi, phi ngh n
tnh trng an lnh v s an ton cho h, nht l cho nhng b tn n v nhng
v n tu s o trng.
Ln n, Ngi lu ti lng Bahn Mee Na Yoong, qun Bahn Phue ca tnh
Udorn Thani. Vng ny tha tht dn c, c nhiu th rng gm c cp hm
hung d thnh thong ti thm ni Ngi v cc t c ng. Tht l nguy
him cho nhng ngi ti thm Ngi v li qua m. Ngi phi yu cu
dn lng ct sn nh cao khi tm nhy ca cp bo v ngi nm trn
. Trong m, h khng c php xung di sn, v nn sn chu hay
thng cha trong nh phng khi cn phi i tiu tin hoc i tin. Khch (t
xa n) khng c php lu li nhiu ngy v cp quanh vng ny tht d v
rt dn. Dn lng v ch v t khu u bit r iu ny. Cp thng n bt
tru, rt ui lm c n kinh s hong chy v lng. Nhiu lc trong m,

84
khi thin hnh trn ng kinh hnh hai u c hai ngn n cy trong
lng n ri sng, Ngi thy mt con cp to ln ng hong theo sau mt
by tru i ngang qua. Cp hon ton thn nhin khng mng n ai.
Nhng v t khu hnh o di s hng dn ca Ngi phi chun b
sn sng i din bt c iu g v mi iu c th xy ra. H ang sng
gia mt vng rng ni hoang vu v nguy him m khng c g che chn
hay bo v. H phi t b tnh t mn kiu cng v t trng, v xem cc v
khc trong nhm nh nhng b phn khc nhau ca cng mt c th. y
l nhng yu t thit yu tin n trng thi nh, d b c chng
ngi ngn chn s Chng ng trong khi hnh thin. Tm b nht li nh
nhng ni nguy him, thiu n v khng nhng vt dng cn thit v lun
lun b b trong chnh nim th t trong v th d dng lng du, sm an
tr nht im (hn l khng b g b v kim ch). Bn ngoi th him ha
sn sng ch ; bn trong cng vy, tm ch nim khng ngt lp i lp li
nhng li cnh co. Ri li c Ngi Acharn lun lun kim sot nhng cm
xc v nhng ngh sai lc. Tm nh mt t nhn khng ngng b km kp c
trong ln ngoi, t n phc tng tun theo ng li hun luyn v k cng,
v trong thc t, l iu kin a tm n mc thnh thin cao tri. Thnh
qu thng l bt ng v khng bao gi dm m tng n.

S hi v Gio Php
Ban m, khi cm thy tm b kinh s khuy ng th v t khu buc
mnh phi i thin hnh ngoi tri. y l cuc chin gia s hi v Gio
Php. Nu cn s tht bi, tm s c nhiu dng lc v an tr d dng, trng
thi nh cng thm su. Nu kinh s chin thng, n s tng trng mt cch
nhanh chng phi thng. Ton thn b bao ph trong c cn nng tot m
hi v cn lnh n xng sng, mc tiu tin, i tin lun. V t khu y s
ngp th v trng ging nh k cht hn l ngi sng. Ting gm da nghe
sn tc gy ca mt con cp u gn hay t xa vng li t di chn
ni, trn nh i, hay di ng bng ch lm tng trng cn s ngp th
y. T hng no hay t khong cch bao xa vng li, iu khng quan
trng i vi v t khu nh vy. V y ch ngh rng con cp kia ang tin
n mnh n tht v n ngay tc khc! D khu rng rng ln bao nhiu, v

85
y cng b cn s ca chnh mnh m nh v tin chc rng con cp kia khng
bit ni no khc kim mi m ch c y. Nhng on kinh c tng
ngn nga s hi th tan bin u mt. Ma mai thay, nhng g cn li ca bi
kinh ch lm tng trng ni kinh s. V y s t mnh tng cho chnh mnh
nghe: Cp ang ti! Cp ang ti!
l li tht bi ca mt v t khu nh vy v cng phu trau di Gio
Php ca v y. l chp nhn chu thua trc khi bt u cuc chin.
l hu qu ca s t b Gio Php. ng li chn chnh l ch tm vo mt
im no ca Gio Php, chng hn nh suy nim v s cht, gi tm li
bn trong v ct n khi ngun gc ca s hi bn ngoi. Khi cn sng cng
nh lc cht, tm khng nn tch ri khi on kinh m mnh ang tng hay
Gio Php m mnh ang suy nim. Tm trong Gio Php t c trang b y
t v. N s vng chc khng lay chuyn, d cn s tn cng dn dp
nh th no, v ri lng qu cm s n.

X ly v bung b
Ngi Phra Acharn thng dy t nn hy sinh tt c nhng g m h
ngh rng ca h, gm lun c tm v thn ny, nhng khng bao gi t b
Gio Php, d l Php mnh ang thc hnh hay cu kinh m mnh ang
c tng. iu g phi n, hy cho n n, bi v l l t nhin. Bt
lun g c sanh ra t phi hoi dit. Khng th cng li s cht. Khng
cng l i ngc li vi nh lut t nhin. Mt thi tinh thn ngoan c
nh vy s khng mang li li ch no. ng li chn chnh l phi can m
v qu quyt ch khng phi lo u s st v ci cht.
V ni chn trau di tm, cng hoang vu y th d v cp cng
tt. Ngi dy: nhng ni nh vy, tm s pht trin tt p trong thin
nh v thin tr. Nhng con cp d s gip in su Gio Php vo tm, bi v
khi ngi khng tin c Pht v khng s Ngi m li tin cp v s cp th
him ha cp cng l iu tt. Lng kinh s cp, hnh nh ca mnh b cp x
n c kh nng em tm v Gio Php. Bit rng khng cn cch no khc
t gip mnh, tm nh vy s chm ch gom vo mc thin hoc vo mt
on kinh tng cho n khi an tr trong Gio Php. Khi y n s thy Gio
Php v cng mu nhim, v tin ni c Pht. Trong gi pht nguy kch ,

86
tm an tr pht trin mnh n mc m, cho n lc y, cha bao gi c
pht trin nh vy. Tr tu hay tu minh st m cha tng pht trin bao gi
cng s pht sanh. Mt ci tm bung li th lng, khng c km ch v
trau di, t chm chp li bing v d tr thnh nn nhn ca nhng nh
hng xu xa ti li. Ri n tch t nhim, ch lm n chm nng thm. D
sao cp s gip nhc bt h gnh nng ln, lm vi i phn no trng lng
trn vai ngi nht gan, v ngi y s khng cn run s khi i u hay ni
no.
Bt lun ni no m nhim s th hnh gi c khuyn nn n .
Ni no m nhim khng s, hnh gi nn trnh xa. Quy hng nhng li th
th xi gic ca nhim l li dng, bung xui, t ln tri theo nhim,
khng to nn iu g c li. N ch a n s sp v tinh thn lm cho
hnh gi m qung trc mi khi nim v ti li v phc lnh.
Ngi Phra Acharn Mun thng lu tm cc t rng mt ni m ngi
ta khng cn phi cn thn phng s khng gip pht trin tm. Tri li,
ni no m hnh gi lun lun phi thn trng gia nhng him nguy lun
rnh rp th cui cng li l mt h tr quan trng. mt ni nguy him nh
vy th tm khng dm la khi nim, v l cch tinh tn. Trong nhng
lc nguy kch, hy gi Gio Php cht trong tm v l ni m Gio Php
tn ti, ng bung lng cho tm ln ra ngoi. Khi , nng lc ca ch v k
tip l tnh trng an ton s n. Ci cht khng th n khi gi khc ca n
cha n, v thay v ci cht m ta tng tng v d on, nng lc ca ch
v can m s n mt cch bt ng. Chnh s rn luyn c bm vng chc
vo Gio Php bn trong v khng nhng nh hng bn ngoi chi phi
s dn hnh gi n thnh tu mc tiu cui cng ca mnh.
T mn hay thi ch nn lng th khng th thu hoch tin b ng k
no. Hnh gi phi trau di thi sng vi Gio Php v cht vi Gio
Php bng mi cch, v ch c th mi m bo tin b. Thi ny s
gip hnh gi ng u vi mi him nguy trong cuc sng gia nhng ni
hoang vu ng s. Tnh trng cng nguy kch, tm cng phi bm cht vo
im Gio Php chn. Trc mt ci tm dng mnh v cng quyt nh
vy, k tn cng s tho lui, d l mt con cp, con rn hay mt con voi. Hnh
gi thm ch cn c th tin thng ti n. Thi ca hnh gi i vi n cn
c trn nn tng t bi, vn c mt nh hng huyn diu b n nhng tht s
v r rng thm su. Tm ca hnh gi c khoc ln b y Gio Php, cn
tm ca th th khng c. Do vy, tm hnh gi c sc mnh hn tm th.
Thc ra, loi th khng bit iu y, nhng c th cm nhn c. l oai

87
lc ca Gio Php, bo v hnh gi trong khi lm mm du hay v hiu ha
tnh hung d ca th. l sc mnh huyn diu ca tm, vn t n hin
hin, nhng i vi ngi m tm cha c trau di n mc th t
kh nhn thc c.
Ring v kha cnh ny ca Gio Php, n s lun lun b n vi ngi
nghin cu tng lp tr thc trong nhng c quan khc nhau, d l nghin
cu rng ri n u. Khi Gio Php hin l r trong tm, tm mi c th
hiu Gio Php l g, ty theo trnh hoc chiu su ca Gio Php c
hin l. Khi tm v Gio Php hon ton hp nht, khng cn g na hoi
nghi. C hai u vi t v b n nh nhau. V mc hon ton hp nht ny,
ta c th ni rng tm l Gio Php v Gio Php l tm. Gi y khng cn
mu thun na, bi v nhim (k gy mu thun) b loi tr.
Ci tm qu bu v gi kia hnh nh khng cn gi tr g c khi tr
thnh dng c ca nhim, b nhim thng tr n mt ht gi tr. Mt
ci tm sng trong tnh trng thoi ha nh th m khng c gng sa sai hay
t thanh lc s cn phi tri qua c trm, c ngn ln sanh t t sanh v ch.
Khng hc bi hc no, khng ci thin v khng thnh tu tin b. Cng
nh ngi thay ra mt ci o d, c, xu, mc vo mt ci khc cng d,
c, xu nh vy. Ngi y c th thay i c ngn ln nh th y nhng rt
cng, ci o th mt ngn cng c, xu v d nh ci u tin. Nhng khi c
mt ngi khc ci b o d mc vo mt o mi hn, sch hn th anh
ta trng sch s hn ngay t ln thay o u tin. l bi hc i vi ngi
mun thay i y phc cho ci tm ca mnh, nhm ci tin v tng trng
phm gi. l nhim v c nhiu ngha nht ca mi ngi, t qu kh v
thy n v lai v chung cho n khi tm c nng cao n mc tuyt nh,
khng cn cn phi thay i y o na thanh lc. iu ny m ch c Pht
v cc v Thnh T ca Ngi, ni nng ta ca tt c nhng ngi c
hnh thanh cao, v thm ch l c nhng ngi h hng thp hn m cui
cng vn khng lnh xa hay lng qun Tam Bo. C th so snh vi mt i
gia nh ng con nhiu chu. Vi ngi tt, vi ngi xu, nhng tt c u
mt lng knh mn ng b, cha m.

88

Sng thiu thn da trn Gio Php

l con ng gii thot
l li thc hnh m Ngi Phra Acharn Mun khuyn dy. Nhng ai
tn knh tun hnh theo li dy u s thnh t mc nh v tu nh
nhau trong tm, cng thm cch sng cc mn Ngi tha hng ni
Ngi v truyn li cho t ca h. Tt c cho thy mt s tht y ngha
l gio hun ca c Pht vn cn kh nng hng dn n cc tng Thnh
o v Thnh Qu nh tha no.
V nhng vt dng cn thit cho i sng th ni ng ra, phng php
thc hnh ca Ngi Acharn c th c gi l li sng kham kh. Thc n
khng , ni tr n ngho nn, y phc thiu thn, cn nhng vt dng khn
thit khc cng u thiu thn t nhiu. Nhng ngi quen sng tin nghi,
xa hoa v gii tr chc chn s thy y l li sng khn cng, kh cc ngoi
sc tng tng. R rng l khng c chi tha thch trong li sng thiu
thn v hn ch nh vy. Tuy vy, i vi Ngi Acharn Mun, li sng ny
c t nguyn chp nhn v c Gio Php h tr. Mi giy pht au kh
v chu ng u khng ngoi Gio Php, v l t rn luyn da trn Gio
Php. Nhng g m ngi khc cho l khn cng c cc li tr thnh th v
v thoi mi vi nhng v m i sng c Gio Php hng dn v t
chp nhn mi thiu thn y.
Li thc hnh ny cng c th c gi l thc hnh t-b-mnh, t ph
nhn bung x ci Ta. D ngi, ng, i hay nm, d n ung hay lm g
khc, d di chuyn n ni no hay lu li bt c u, lun lun ph nhn
mi t ng ham mun hng th v li dng trong hnh ng y. Khng
khoan nhng cho nhng li van xin cho thn th hay nhng ting than khc
c thoi mi v tin nghi. i khi phi nhn n trong sut nhiu ngy
tinh tn khng gin on. L di nhin l c au kh trong khong thi gian
chu ng, nhng cng c tm ch nim nhc nh hnh gi rng y l chu
ng v li ch ca vic hnh thin.
Li thc hnh ny d nhin l thch hp i vi v hnh gi dt khot
p dng php kh hnh ny. i vi h, n mi ngy c th thm sc khe
cho thn, nhng lm cho tm suy nhc ri tr thnh d di hn trm. Do
vy, cch duy nht l hy sinh sc khe ca thn mt cht bng cch nhn n
mt thi gian. Thi gian nhn n nh vy ty sc khe v sc chu ng ca

89
thn, v trong lc hnh gi theo di tm mnh xem n thay i th no. C
hai iu s gip quyt nh mc va phi. Trong vi trng hp, mt
t nhn n c th ko di nhiu ngy m vn nm trong kh nng chu ng
ca thn v tm, v khng nh hng n im cn bng. Chng , hnh
kin nhn chu ng phn ng chng li tnh trng au kh. Sc chu ng
ny c nng lc ca ch tng cng, v nng lc ca ch c thc gic
do s quyt tm hon thnh chm dt mi tnh trng au kh.
Trong thi gian nhn n, v hnh gi quan st tnh trng ca chnh mnh,
c th bit php ny c thch hp vi mnh khng. C vi ngi, nhn i
cng lu tm cng thm qu cm v trong sng, mnh m hn v v nng
ng hn.
Trong khi hnh thin, qu lc ca thi gian ngng hn ngy v m
tiu tan trong nh sng chi la ca Gio Php, i v mt hon ton tan
bin. Tm thm su an tr trong Gio Php. y l lc m hnh gi phi tn
dng c hi ca mnh khi cc nhim nh hn trm v phng dt ang ng.
C hi ngn nm c mt m hnh gi c th tro ln lng cc nhim y,
trng ch vo c chng th khng nn do d. Tr hon c ngha l thm ri ro
v c th l mt mt mt to ln. Mt khi chng c php tri dy th phn
chin bi tr v hnh gi. Hnh gi c th tr thnh mt con voi b thun ha,
hon ton nm di quyn iu khin ca ci mc st ca ngi ni qun
tng, bi v t lu tm chng ta b quyn lc ca nhim thng tr nh
voi b p phc di cy mc st ca ngi ni. Tm s cy mc st nh tr
con b phng s la. Trong trng hp ny ch c Gio Php c th phn ng
chng li ci mc st nhim.
Tuy nhin, theo quan nim ca th gian, tm v nhim tr thnh
i bn ng hnh khng th ri nhau. Vic ny to nn hai hng ngi: mt
hng da trn Gio Php, chin u c c cuc sng c lp, khng
ty thuc vo ci mc st ca ngi ni; hng kia, di s hng dn ca
nhim, phi u ym chiu chung v phc tng tun hnh theo lnh chng.
Li sng ca hng ngi th nh ny a n hu qu hin nhin cho h v
cho k khc, v nng lc ca nhim tch t trong tm sm mun g cng
c bung lng thnh li ni hay vic lm. Tn ni voi b ci mc st xung
cng mnh th t ci tm b tn thng, mu au kh tun ra cng nhiu. V
l do y, v hnh gi nhn thc s tht ny mt mc nht quyt chin u
t gii thot. i n v nhiu hon cnh thiu thn khc trong thi gian
chin u u c t nguyn chp nhn. C n ci cht, nu cht l hu
qu ca cuc chin, cng c xem l mt hy sinh, t mng sng trn bn

90
th cng dng Gio Php. i vi mt ci tm nht quyt nh th y,
o L hn l tuyt i v khng th i chiu.
Ngi Phra Acharn Mun, sau khi Chng ng, nhn thc c r rng sc
mnh ca nhim v nng lc ca Gio Php, tr v vng ng Bc v
m nhn vic hun luyn t ng theo Gio Php m Ngi tun t
thc hnh v chng ng. Theo cch y, Ngi lun lun khuyn khch ch t
khu v smaera nn cng quyt v vui v t gii thot ra khi ch n l ca
nhim ang trng vo c mnh.

Ng lc
Trong khi dy Gio Php, ti m Ngi Acharn Mun thng gii thiu
khuyn khch t l Ng lc: tn, tn, nim, nh, tu. Ngi ging gii
rng mt hnh gi m t trang b vi nm php Ng lc ny ch c th tin
b v pht trin, khng bao gi tht bi hay tht li, bt c i u bt lun
lu ng ni no. Sau y l i ca nhng li Ngi dy ch v t khu, rnh
mch v ngay thng, cao siu v y khch l. L d nhin nhng li dy ny
rt ph hp vi li sng ca Ngi.
Saddh (tn) hm xc nim tin, hay lng tn nhim ni Gio Hun m
c Pht t bi ban truyn cho th gian. Pht t l nhng ngi c phc
lnh c sng trong nh sng ca Gio Hun y, nu chng ta thnh tht v
tn tm trong vic tu tp ca ta. Sm mun g chng ta cng phi cht, chc
chn nh vy. Nhng iu quan trng khng phi l khi no ta cht m l
cht nh th no. Chng ta c cht trong cnh chin bi trc qun th
nhim khng? C cn b qun cht trong vng quay ca nhim, nghip v
qu ca nghip khng? Hay ta s cht m chm dt s vn hnh ca vng
quay y? Bt lun u, t chin bi vn khng ng c a thch. Tr
con chi tr chi cng mun thng. Chng khng mun thua cuc. V
phi l bi hc cho nhng t khu dhtaga. Phi can m chuyn cn tn
lc chin thng. Nu v t khu tht bi, li sng ca v y l li sng ca
k chin bi. Thi v c ch ca ngi y chc chn l chn nn, trong khi
kh au su mun trn ngp nng n. Khng th mong ch li ch g t
ci cht nh vy, khi ng kh au chng cht, bao ph ngp u ngi ang
cht, khng cn ch trng th.

91
theo chn c Pht v cc Thnh T ca Ngi, iu khn thit l
ta phi c c tin, nhit thnh tn nhim ni Ngi, tin tng vo gio hun do
Ngi ban truyn, t trang b cho chng ta vi c hnh chuyn cn v nhn
ni chu ng ca Ngi, t bo v chng ta bng chnh nim c oai lc che
ch ca Ngi, v tun theo li thc hnh ca Ngi. Hy kin nh trong vic
thc hin nhim v. Khng nn thi chuyn v thiu nim. Hy tn lc, quyt
tm to nhng nhn m s tr qu theo cch Ngi ch cho chng ta. l
gio hun dnh cho bc tr tu. Tr tu trong mi sc thi theo cch m Ngi
ging gii. Chng ta phi trau di tr tu y trong khi nghe, trong khi n, ung,
trong khi lm bt lun g, c th trnh xa si m hay v minh, vn khng to
nn g tt p. C th mong ch g t ni mt ngi si m - n ng, n b
hay con nt? Mt v t khu dhtaga khng nn mnh ngp trong vng
ly si m, coi mi vt l ng nhin. khng phi l Con ng Chm dt
au kh. i theo ng li y khng bao gi tr thnh ngi c xem l bc
sa mn (samaa), hng ngi lun lun t trang b vi tr tu.
l nhng im chnh trong gio hun m Ngi thng dy cho cc t
khu t hnh u . Gio hun mnh bo v trc tip, dnh cho nhng
v hnh gi cng quyt xng vo cuc chin gia nhim v Gio Php,
nhng v sn sng chp nhn mi th thch nhm thnh t chin thng cui
cng, tc Gii Thot, Nit Bn.

Ni vi lng t tin cam m

Mt v Acharn, trc kia l t cao nin ca Ngi Phra Acharn Mun,
thut rng di s hng dn ca Ngi Acharn Mun, mt bui hp ca cc v
t khu v smaera, d ng o th no, trng cng nh cuc hp ca cc
v c ty sch nhim. Khng bao gi c li ni hay c ch thiu kim
sot. Tt c u t tn v trm tnh, ni cc Ngi c ng cng nh trong
bui hp. Tc phong ca cc v ny hon ton thanh nh v rt cm kch, c
th d dng lm cho ngi ta ngh rng tt c u l nhng v A La Hn nu
khng nghe nhng cu hi m cc Ngi nu ln vi Ngi Acharn v nhng
kinh nghim trong khi hnh thin. T nhng cu mi v nu ln bch hi
Ngi Acharn lin quan n thin nh v thin tu, ta c th phng on mc
tin b ca cc Ngi, t tu gic mc s ng n cao cp.

92
D trong lc gii p thc mc hay ging dy cho cc v t khu, Ngi
Phra Acharn Mun u ni mt cch r rng, qu quyt v t tin, m bo
cho cc v t rng Gio Php m Ngi dy l chnh Ngi t mnh chng
ng ch khng phi l Php ca ngi phng on hay tng tng. S m
bo khng thnh li cho ngi nghe ca Ngi l nu h kin tr n lc theo
cch Ngi ch dy, mt ngy kia h cng s c th chng ng Gio Php
nh Ngi.
Li dy ca Ngi thng thay i ph hp vi trnh thnh o ca
ngi nghe nhng v t khu, smaera hay thin tn. Ngi gii thch vi
nhiu chi tit h d nh v p dng thc hnh. c bit vi nhng ngi
ti gia c s, Ngi ging v phng php thch hp vi h, b th, tr gii v
trau di tm. Ngi dy rng ba php ny l nn tng c ti sanh vo cnh
ngi v cng l c c cuc i theo Pht Php. Mi ngi u tch
c t nht l mt trong ba nhn ny trong nhng kip qu kh, nu khng
th khng th c thn ngi v ti sanh vo cnh ngi.
B th (dna) l biu hin u tin ca con ngi cao thng, ng lng
trc n xt thng nhng ngi hay nhng con vt thp km hn mnh. C
th b th di hnh thc tin bc, hoc ca ci, hoc bng cch ch bo hay
khuyn dy nhng kin thc tn gio, gi l dhamma dna, php th. Ni y,
b th (dna) phi c th hin m khng trng mong ch i c n n
p ngha, ngoi tr c n p bng chnh nghip lnh m mnh to,
vn l ci tm c tc bt v li. Mt sc thi khc ca tm b th l khoan
dung tha th ngi hnh ng sai lm vi mnh. Ngi hoan h b th (di
nhiu hnh thc khc nhau k trn), d din mo p xu th no, cng c
mn thng knh m trong x hi. Ngi y c ngi v tri (devat, ch
thin trn qu a cu v cc cnh tri) qu mn. D i u ngi y cng
khng trong cnh khng c ai cu gip. Trong cnh ngi, r rng l
mt ngi c trang b vi thin tm b th nh vy c th c gi l t
trang sc theo ng thi trang tn tin, v l nim vui cho tt c mi ngi.
Ngi giu sang m c tnh h tin cng cn trng mong mt tm lng qung
i b th, ni chi n hng ngi khng c ai gip . Ngi c thi quen
b th, nh nghip lnh to, d sng trong cnh gii no cng khng bao
gi thiu thn. Tm qung i b th gip nui dng v bo tr x hi loi
ngi, lm cho cuc sng c nhiu ngha v ha hn. Thiu lng qung i,
th gian s sm tr thnh hoang vng v cn ci. Do , tm lng b th qu
tht quan trng cho mnh v cho ngi khc. Ni cch khc, mt tm hn m

93
cha bao gi c lng qung i b th rung ng chc chn s kh cn v
tr nn su mun, v khng thm nhun Gio Php cht no.
Gii (sla) l hng ro bo v i sng v s hu, gip con ngi sng an
lnh v hnh phc, va l bin php ngn nga khng ngi ny lm tn
thng hay chnh lng ngi khc. y cng l mt cch khc trau di
tm cao thng. Mt ngi m khng c mt loi hay mc o c no
kim ch th cng ging nh ngn la hung tn tn ph x hi m ngi y
ang sng. Khi phn ng mi ngi chuyn sang hnh ng m khng c
kim ch bi gii, th tng tng la chy do ti c v hung bo c th thiu
ri th gian nh th no, hy dit dn chng, v lm tiu tan nh ca rung
t th no! Th gian c th pht trin vt cht cho n khi c th t chn
mnh di ng my mc thit b phc v cho tin nghi vt cht, nhng cng
c th t thiu v lng qun gii lut, iu ny c kh nng to tia nng c sc
ph hoi tn khc hn sc nng ca nhiu mt tri hp li. Khng bao gi c
th thanh bnh an lc trong mt th gian qu trng vt cht hn l gii lut.
c Pht, bc siu nhn gia nhn loi c trang b hon ton vi gii
lut m Ngi gi l trang sc ca Ngi. Trang sc ny, Ngi t bi trao truyn
li cho th gian, nhm im trang v nng cao phm gi ca phn tm linh.
T chnh bn thn t nhin ca n, mt ci tm m rung ng di nng lc
ca nhim, pht ta ra sc nng t thiu t mnh v thiu t ngi khc.
Thiu s tit ch ca gii lut, hay cng t hi hn, vi khuynh hng xu xa
nhm dng nui v thoa du nhim, l d nhin, th gian s sm thnh mt
ha ngc trong con ngi l nn nhn ca th d hay qui vt chnh mnh
to ra. l s phn khng th trnh ang ch i th gii no cho php
nhim chi phi mnh, ngc li vi th gian m thn trng lu tm n gio
hun ca c Pht, nhng li dy m t bi, lun lun ban ri nhng rung
ng t i an lnh n tt c nhng ai quan tm v can m i theo. Ngi
Pht t phi cn nhc s khc bit ny c th lm suy gim nng lc ca
nhim, nu cha th dit hn. Gii lut cng ging nh thuc tr mt
chng bnh truyn nhim v kinh nin. t nht trong vi trng hp, mn
thuc ny c th chn ng bnh, hay may ra trong nhng trng hp khc,
c th hon ton cha tr.
Chnh tc gi cng ly lm cm kch v thch th lng nghe bi Php v
gii lut ny, v sau khi nghe, cng cng quyt nghim tr nhng gii ca
ngi c s, qun hn rng mnh th gii t khu, vn rng ri bao qut
hn. Lng hoan h vui sng trn ngp. iu ny cng h l mt s tht
kha cnh khc ngi b thi min bng li khuyn d hnh c cng

94
s nhit thnh tun hnh theo nh vy. V l y, t tng ca con ngi cn
phi lun lun c con mt ca nim v tu theo di t m kp thi pht
hin bn cht ca n v i ph mt cch ph hp.
Trau di tm (bhvan, thin tp) l phng php luyn tp tm chp
nhn l phi ca Gio Php, hiu bit phng php i ph ph hp vi
n v cc hon cnh khc nhau, v ngn nga khng tm lm vo tnh
trng v k lut v khuy ng chy lon. Nh phng php trau di ny,
mt ci tm cha c rn luyn c th lng du v thun ha cho ta kim
sot, lm cho chnh n c thanh bnh an lc. Mt ci tm cha c rn
luyn cng ta h nh nga hoang hay mt loi th hoang no khc cha
c thun ha, khng th lm vic li ch cho ch.
Trau di tm chnh xc l th ny: l pht trin hay nng cao phm gi
chng cho g khc hn l chnh ci tm ca mnh. L gip cho tm c kh
nng hot ng ng n trong mi vic m n c t vo, d l vic
th hay t, nh hay ln, bn trong hay bn ngoi. Ngi dn thn vo con
ng trau di tm cng c khuynh hng thn trng cn nhc mt cch t
m v im tnh trc khi lm vic g. iu ny gip trnh khi nhm ln v
h hao, trnh him ha v nhng hu qu bt li c th n vi ta v vi k
khc. Tm c trau di v pht trin, do , c th gt hi nhiu li ch trong
hin ti v tng lai.
Ci g cn lm, cn phi lm tt p khng cu th hoc na vi, m
phi tn tnh vin mn. Trau di tm, vn l kh nng t ch ng mnh cho
ph hp vi nh lut nhn qu v cng bng cng c ngha l t tr. Trong
khi tun hnh theo mt nh lut nh vy, khng c thnh kin hoc tnh cm
ring t nh a thch hay ght b xen ln vo vic xt on ca mt ngi. C
nhiu ngi sa ng theo thnh kin c nhn, hiu bit sai lm v v sau phi n
nn hi tic nhng quyt nh ca mnh. Cng sm quay v t kim sot, t
qun tr, ni nim hi tic ca h cng t cay ng. V th, php trau di tm
c th gip phn ng chng li thnh kin v quyt nh hp tp ca chnh
mnh, nh gi mnh lun vng vng trn Chnh o. Php ny khng
trnh khi nhng kh khn ca n, v chnh l t kim sot, t khp ci
tm lon ng nh con kh vo k cng. l i nghch d di gia bn
cht t nhin ca con kh v tm.
Trau di tm khng phi g khc hn l t quan st tm ca mnh.
l dng ch nim (sati) quan st ci tm chp chn v lun lun nhy nht.
thit lp nim, ta dng mt ti qun nim, mt bi kinh thng c
tng no . Nhng ch nh Buddho, Dhammo, Sangho (Pht, Php, Tng)

95
thng c dng nh t nim; nhng b phn trong c th nh tc,
lng, mng, rng hay da; hoc suy nim v s cht. Nhng ch nim dng
ring tng ch hay tng nhm, bng cch c xui ri c ngc. Ni y
phi ht sc c gng an tr tm vo mc chn (do thnh ng tn
lc chuyn cn ch tnh trng c gng lin tc v khng gin on y).
Khi tm c th an tr vo mc m bn cht t nhin khng gy nh
hng c hi n mt ci tm cha c rn luyn, hnh gi cm thy v
cng thoi mi trong trng thi thanh bnh an lc. Khi mc thoi mi an
lc gi vng tm trong trng thi an tr th mc c dng trc
kia gom tm khng cn thit na, v n y tm c kh nng t mnh
duy tr v gom rt vo trng thi tnh lng bn trong, nhp nh. Sau mt thi
gian, tm s tr li mc c, xut nh. Hnh gi c khuyn lp i lp li
tin trnh ny nhm lm cho tm thng an lc, cho n khi cm thy rng
mnh trong nh ca mnh, v c th ra vo trng thi y nh mun. n
mc thnh tu ny, ci tm m trc kia l nn nhn ca nhng nh hng
xu xa ti li c th dn dn tch ra khi v s t m trch nhim v ca
mnh. Chng , tm vo khun kh s cn t s p buc hn.

Trau di tm l cha bnh tm lon

C th c mt s c gi (nht l thin tn c s ti gia) nn lng khi phi
tu tp theo phng php trau di tm. Ngi c s thng than phin rng
h khng th gi kim tin nui dng gia nh, r rng l khng th
tm c thi gian hnh thin m khng tn hi n bn phn k cn nht
theo cch ny hay cch khc. V h mn nguyn vi li gii thch t an i
y. Ni tht th nhng li than phin nh vy ca ngi c s thng thng
gy thit hi v suy thoi cho h, tr khi h sa sai thi .
Trau di tm l phng php cha tr cho nhng kh au tinh thn, cng
nh nhng phng php cha tr cho nhng kh au vt cht c p dng
trong th gian. Lc tri nng th ta tm, lc tri tr lnh ta p chn. i th
n, kht th ung, c bnh th dng thuc. l phng php ca ngi th
gian cha tr nhng au kh v kh chu ca c th. Ngi lm vo hon
cnh trn khng chn ch, cng khng vin c rng tri nng hay lnh qu,
hoc ang qu bn phi lm chuyn g khc nn khng quan tm ti nhng

96
au kh hay nhng kh chu y. iu l ging nhau cho tt c, khng ch
ring hng ngi no. K c loi th cng nh vy, v ta c th thy chng
chin u quyt lit th no sng st. Php trau di tm cng vy, im
khc bit duy nht l php ny nhm vo tm, vn l cn nguyn ca mi tin
b v suy thoi, v v l cn nguyn ca mi tin b v suy thoi, tt c mi
ngi u cn phi lu tm n.
Tm ca ngi th gian c c tnh k qui. N c khuynh hng a
vi ra (nh con mc), eo nu vo tt c nhng g c th vi ti v quyt nh
l ci c lin quan n n hay thuc v n. Ci ng hay sai, tt hay
xu, c li hay c hi, tm khng my quan tm, v cng t xem mnh c
sc i ph vi nhng ci khng. Lm khi nhng gnh nng m mnh
t nguyn gnh vc y tr thnh nhng bi tp v nh lm ta kit sc, mt
lun c thi gi n v ng. Hot ng ca mt ci tm khao kht hnh nh
khng c gii hn, khng ngng ngh. Khi thn kit sc v gnh nng n phi
mang, n khc than xin c ngh, v sm mun g n cng cn phi ngh.
Nhng tm th khng c may mn nh th. Tm lun b chnh tnh trng
a vi ra v vi ti ca n quy ry, cho n khi ng ngh n vn thao thc
v bn chn xao xuyn trong cc biu tng ca gic m. Khng c phng
php tit s dng nh ci phanh. Mt ci tm nh th t mnh cng chng
cht thm au kh.
Tm c th c gi l sanh ra lm chin binh, hay chin s liu
lnh. Tr phi thi ca n c Gio Php sa sai, cuc chin chc chn
s tip tc ko di m khng cn tnh n hu qu, hay quan trng hn, mt
cch v vng, t kip ny n kip khc. Khng c hy vng t xung gnh
nng m n t nguyn gnh vc. Khng c im no ca tm c Gio Php
kim sot. Tm c th thnh cng trong vic tch tr ca ci, nhng khi cn
cha nng ta ni Gio Php th nhng ng ca kia ch l nhng ng au
kh, khng bao gi l kho tng ca hnh phc v an lc.
Tt c nhng bc tr tu u ng l Gio Php bo v c ca ci ca
con ngi cng nh bo v tm. Tm ca con ngi cng tun hnh theo
ng Gio Php th ca ci ca h, nh hay ln, cng em li hnh phc cho
h. Khng c Gio Php, d tin ca chng cht nh ni cao, vn khng
to hnh phc cho ngi lm ch n. Trong thc t, ti sn vt cht ch l
phng tin hay dng c to hnh phc, i vi bc tr tu. Chnh t n
khng th to bt c hnh phc no. Tm thiu Gio Php s khng c kh
nng thu c hnh phc no t kho tng vt cht. Tri li, i vi tm c
o luyn thch hp v y th khng au kh, khng kh nhc, khng tr

97
ngi hay s giy v no c th gy nh hng bt li n. Tm c th c
rn luyn y n mc thnh thin v c th gi vng trng thi trm tnh,
khng lay chuyn, khng b khuy ng.
Tm lun lun hot ng v khng ngng lo u c ngy ln m, nm
ny qua nm khc. Nu l mt c my, mt chic xe t chng hn, n
tr thnh mt ng st vn t lu. Khng th hy vng cha mt ci my
chu ti qu nng nh tm. Theo mt ngha, tm ca con ngi cng ging
nh mt ci my cn phi c bo tr, sa cha v bo v khi him ha,
v khng g c th lm cc nhim v y tt p hn l php trau di tm.
nhn thc chn l ny, ngi c tr tu s khng lng qun vic chm sc tm
mnh nh chm lo bo v kho bu qu gi nht trn i.
Sc khe tm linh khng km phn quan trng so vi sc khe ca c
th vt cht. bo tn v lm cho n thng tin, ngi c tr phi bit tnh
trng sinh hot ca chnh tm mnh bit nhng suy ngh v nhng cm xc
ca n phn tch r rng iu li ch v iu bt li. Suy ngh v cm xc
xu c lm hi sc khe, lm suy gim nng lc ca tm, trong khi suy ngh
v cm xc c li tng cng sc ca thn v tm nh nh hng an lnh v
thanh lc ca n. Ta cng phi suy nim v bn cht t nhin ca thn ny.
Vi thi gian, ta c tin c l c ci g mi mi xinh ti v mi m, hay ch
l du hiu thoi ha v suy gim t biu hin r rng? Ta c nn an tm mn
nguyn vi n khng, hay phi lun sn sng lm gim thiu nh hng ca
n trong tm? n nn hi tic lc la i khng li ch g!
y l mt v d ca vic trau di tm, v trn thc t l t cnh co, t
ch bo, v t quan st, pht hin li v khuyt im ca mnh sa cha.
p dng phng php ny lc thin ta, hay trong bt lun oai nghi no khc
cng thng xuyn cng tt, tm s lng du v khng b s t cao (v tui tr,
sc khe v ca cuc sng) a i mt. Trong khi chng nghim hnh phc
thanh bnh an lc nh th, tm ngng vic t hy hoi vi ni au kh chnh
mnh t nguyn gnh vc. Hnh gi cng trau di hnh tit ch trong li
sng v trong cng vic. Nhng nguyn nhn lm h hng i sng tinh thn
(nh c bc, ru ch, chi bi, ht xch.v.v.) hnh gi u t trnh xa.
C th m t nhiu li ch khc na nh php trau di tm, nhng thi
Php ny c ging cho thin tn c s nn Ngi Acharn khng m t chi tit
nh khi dy cc t t khu. Nhng g c trnh by trn trang giy ny
c t chn lc v trch lc. Nu c li ch trch xin chuyn ti ngi vit,
v Ngi Acharn khng bit g v vic ny.

98
c bit rng Ngi Acharn ch cp n nhng php cao siu khi dy
mt nhm t thn cn. Nhng g c vit ra y l ti liu do mt s t
c Ngi hng dn trong mt thi gian cung cp. Sch c bin son
nhm gip ch phn no s ngi quan tm n mng ny ca Pht Gio, v
khch l h thc hnh theo phng php ny, xut sc v duy nht thi by
gi. Phng php thc hnh ca Ngi Acharn l ca ngi chin s cng
quyt khng thi chuyn, vi lng qu cm bt khut ng u vi mi
tr ngi, trong mi hon cnh. Hnh nh trong li thc hnh dhtaga cng
nh nhng php hnh khc, nhng v c Ngi hng dn v o luyn,
khng v no c vng vng cng quyt c nh Ngi. Li thc hnh ca
Ngi v s chng c nhng thnh tu ni tm, qu tht trong thi hin i
khng ai bng.

Long vng v ch thin ving thm

Trong khi lu ng trn v chung quanh vng ni ca tnh Udorn Thani
v Nong Khai, thnh thong c nhng v tri qu a cu v nhng v t
cnh tri khc n thm ving v nghe Php. Mi thng h n khong mt
hay hai ln, khng c thng xuyn nh Chiengmai.
Trc kia, trong thi gian hnh o ro rit, Ngi trong vng ni ca
Thi Lan, v pha ty thnh ph Luang Phra Bang ca vng quc Lo. Ngi
Acharn thut rng di chn ni c mt th trn rt ng cc v long vng
(nga). Khng phi nh ch thin, thng nu ln nhiu cu hi, ch v thn
rn c t thc mc. Nhng c hai u hoan h v thch th nghe ging Gio
Php nh nhau. Trong lc Ngi Acharn lu ng ti hu nh mi ngy u
c Long vng, cha thn rn n ving, thng n vi mt nhm nh ty
tng, tr nhng trng hp c bit th c ng o nhng v i theo. V khi
n ng nh vy, h thng bo trc cho Ngi bit.
Cc v thn rn (nga) thch n vo lc m mun, khong mi gi.
C l v ni Ngi cch xa lng v v vy rt yn tnh. cc ni khc h
thng n mun hn.
Long Vng cha ly lm cm phc Ngi Phra Acharn v cung thnh
Ngi li cng lu cng tt gip ch v thn rn. Long vng cha

99
thng gi ngi ca mnh (ch v thn rn) n canh gc v bo v Ngi. H
khng dm li qu gn m l xa xa c th bao qut ton vng.
Ch thin th thch n mun hn cc v thn rn, t na m n mt
hay hai gi sng, thng nh vy khi a im xa lng mc. Ch c mt
nhm nh n sm hn gi .

Php hnh thng nht vo tui trung tun

Thuyt ging cho nhng v khch v hnh
Thng ngy, sau khi thc vo bui sng, Ngi Acharn bt u thin
hnh cho n khong gia tra. Ngi ngh trong mt thi gian ngn ri bt
u thin ta trong mt ting ri, v tr li thin hnh. Vo lc bn gi
chiu, Ngi qut sn cha hay ni ang ng. Qut xong, Ngi i tm v tip
tc thin hnh n tm hay chn gi ti, ri ngi thin tr li. Nu vo ma
kh hoc trong nhng ngy khng ma, Ngi tip tc i kinh hnh n khuya,
trc khi i ngh trn chng hay phn dng lm ni ngh ca Ngi. Nu lc
qu khuya th Ngi i ngh ngay, nhng thng thng Ngi i ng vo
lc mi mt gi m v thc dy khong ba gi sng.
Hm no c mt nhm ch thin n nghe ging Php, Ngi c
thng bo vo bui chiu. Ngi i ngh sm nu h n rt mun, hoc Ngi
thc ch nu h n khong na m. i khi, mt vi ni, c nhm
ch thin trn qu a cu v nhm nhng v n t mt cnh tri khc cng
n nghe Php trong mt m, Ngi Acharn thuyt ging mt thi ngn cho
nhm n trc, gii p thc mc quan trng v ni vi h rng c mt
nhm khc sp n. Nhm u tin ny cung knh gi t v nhm kia th ch.
Cc thi Php thuyt ging cho nhng nhm ch thin khc nhau ny
thng da trn ti Gio Php xut hin ti Ngi khi Ngi suy ngm xem
cn ging g. Cng c khi mt v lnh o ca nhm t mun nghe v mt
kha cnh c bit no ca Gio Php, Ngi suy nim mt lc ri thuyt ging
cho h nghe nh nguyn. Thnh thong, Ngi phi yu cu h gii thch
thm v ch h mun nghe v thut ng h dng khc vi thut ng m
Ngi bit. C khi mt nhm ch thin mun nghe v mt bi kinh m Ngi

100
cng bit tn, nhng khi Ngi bt u ging th ha ra l bi kinh khc hn.
Trong trng hp nh vy th h xin ngng v ni Ngi r.
Mc d lu ng nhng ni hoang vng, xa dn c, Ngi Acharn vn
thng bn tip n v ging dy nhng v khch v hnh ch thin trn
qu a cu, ch thin cc cnh tri khc, v ch v thn rn (nga) c khi
nhiu nhm khc nhau trong mt m. Trong trng hp ng khch nh
vy, Ngi phi ln lch cho h. Him c m m khng c nhm khch no
n thm. Khi gn lng hay gn th trn th c ng ngi hn, v Ngi tip
h vo bui chiu hoc lc ti. Ri Ngi dy ch v t khu v smaera t
theo Ngi c hng dn v dy d.

Nhng thi Php cho ngi v ch thin

So snh kh nng lnh hi
V phng din thuyt ging, Ngi Acharn ni rng c s khc bit ng
k gia ngi v ch thin. Cc v Tri hnh nh c kh nng lnh hi gio
hun d dng hn ngi. Trc mt v thy, h cng t ra tn knh su m
hn. Khng bao gi c v no sinh tm bt thin i vi Ngi. Mi c ch ca
h u tht thanh nh, d chu. D lc n, lc thnh Php hay khi ra i, bao
gi h cng yn lng, trm tnh, khoan thai v du hin.
Ma mai thay, thuyt Php cho ngi trong cnh ngi nghe, i khi tr
thnh kh khn, cho c Ngi v ngi nghe. D lp i lp li v ging bng
nhiu cch khc nhau, h vn lnh hi rt t. V ngoi tnh trng km kh
nng lnh hi, trong vi trng hp, h cn t ra xem thng v i khi ph
bnh ch trch.
Thi Php ny ni g? Ti khng hiu u ui g c, h ngh vy, Ti
bit mt v t khu khc cn ging hay hn v ny nhiu.
C nhng ngi khc t kiu, t so snh mnh vi Ngi, Trc kia ti
hnh cn hn nh vy, hn vy nhiu, h ngh nh th. Thng ngy trong
khi ti ging Php, ngi nghe ci n au bng thi. Khng bao gi c ai
bun ng! Trong nhng thi Php vn p (c hai v t khu lun phin, v
ny hi v kia gii p, ri v kia vn v ny p) cn vui hn na. Thnh gi
ca chng ti khng ngng vui thch h h ci t u ch cui.

101
V cng c ngi ngh, Ngi ta ni rng Ngi Acharn c th c c
tm ca k khc. Ti sao Ngi khng bit ta ang ngh g ngay trong gi pht
ny? Nu bit, t Ngi bo rng ngh nh vy l sai, c vy ta mi tin chc
rng Ngi c th c tm ca ngi khc.
Cng t hi hn, vi ngi n y tm li Ngi m khng phi lm
g khc. H n vi ngh l mnh hn Ngi, v khng bao gi lu tm n
li dy hay lng nghe nhng thi Php ca Ngi. Php no h cng nghe
t l tai ny chy sang l tai kia, nh nc chy u vt.
Khi ni n nhng chuyn ny, Ngi Acharn khc khch ci, c l Ngi
thy bun ci mt cht khi thnh thong gp nhng ngi thng minh
nh vy.

Mt hn ni kiu hnh
Ri c nhng ngi mang n y nim kiu hnh t cao t i ca h.
Khng bit lm th no h c th i ng bnh thng c vi i vai nng
tru hn ni kiu hnh nh th. Cng khp bn trong h ch l nhng ng
t tn t k, to ln n lm kinh s, khng phi ng thng hi. Nhng
ngi nh th ng l khng ging Php cho h, nhng i khi khng th
trnh v Ngi vo th phi ging qua mt thi Php min cng. Khng c
ti Gio Php no pht sanh trong Ngi c. Ngi Acharn ni rng c th l
cc ng t kiu ca h lm cho Gio Php kinh s v b chy i mt,
li Ngi mt mnh c n khng ngi gip , ging nh con bp b khng
hn b nhng mi kim ca lng d him c m trch. Trong vng cc
t thn cn, Ngi hi nh cc din bin y v ni, D sao nhng iu h ni
cng ng. Lc y thy cng hnh nh cng tr, c tm ra mt ti thch hp
cho h. Nhng ti sao thy li c th hy vng tm ra c ch? H ging nhng
khc g hn l con ngi. Ngi ci. Nghe vy, vi ngi trong nhm
t bt u run, khng phi v lnh m v s (ngh rng nu c t tng nh
nhng ng t kiu ny th qu tht nguy him).
Ngi Acharn ni rng ch khi no khng th trnh Ngi mi ging cho h
mt thi Php, bi v i vi nhng ngi nh th, Gio Php cng dng
nh thuc c, ch to hu qu tai hi, v l v lng bt knh v nh bt
thin ca h, khng phi ti Gio Php. Gio Php ch ban ri h tr v cng

102
qu bu n ngi nghe vi tm l tn knh. Chnh thi tinh thn l
nguyn nhn ca s khc bit gia nhng ngi khc nhau cng nghe ging
mt thi gio l. C ngi nh th b thiu t v bc bi, trong khi y ngi
khc cng lng nghe thi Php y cm thy hoan h, phn khi nh ngi
nh bay c.
Ngi Acharn thc tnh mun gip nhng v c tm sai quy y v lm
gim bt hu qu tai hi cho h, nhng khng c cch no. C ln Ngi ngh
rng c c gng h tr, nu khng to li ch cho h th cng khng gy tai
hi. Nhng ri cng khng lm g c. Khng bao gi h ngng nui dng
tm ganh t bt thin v pht ra nhng hu qu him c, t thiu t chnh
h v vn khng mng lu tm n Gio Php.
Nh vy, i vi Ngi, dy cho ngi qu tht l rt kh, k c khi h n
tng nhm nh. Th no cng c ngi tm a bt thin n chc tc,
xem Ngi c bao gi ni sn khng. Nhng rt cng, khi lm ht cch ph
ry v chc gin, h ch kit sc v ch, nhng ngi y s phi n nhn s
phn ca h - gt hi nhng g h c tnh gieo. Mt ln na, Ngi thng
hi h.
Nhng cng c nhng ngi n gp Ngi vi mc ch trong sch v
thnh tht tin tng ni Ngi. Nhng v ny c gio hun v o luyn
ng vi mc chn mui v xu hng ca h. Tuy nhin, s ny t hn s
ngi c kin cung in v ngoan c. Cng v hng ngi cung in m
Ngi thng thch sng n c trong nhng vng rng ni hoang vu, ni
Ngi c th tn lc chuyn cn nh mun m khng b quy ry. D mun
nhn u, khng c chi lm mt sao lng hay tm khuy ng. Ting ng
ca th v ting ku lnh lt ca chim rng i vi Ngi ging nh nhc thiu
ca khc ca cnh tri, gi no trong ngy cng c th nghe, t cnh cy hay
t trong rng vng li. Ngi v tt c mung th u sng chung, thanh bnh
v ha iu, mi bn theo li sng ca ring mnh, khng ai s ai, khng ai
gy him ha cho ai.
Gia khung cnh thin nhin, ting du dng ca rng ni, tm Ngi
trm mnh tm trong dng sui mt m yn tnh, tri chy v cng tn. Bt
lun c suy ngh no th cng hng v vic chng ng Gio Php, tt c r
rng cun chy vo tm. D ci cht c n lc by gi, s khng g khc
hn l trng thi hon ton bung x v t khc, mt s ra i yn tnh v
thanh bnh trong rng su, tm khng vng vn n hin tng t nhin
ang xy n thn. l tnh trng nhp dit ca phn ln ch v A La Hn.
n mt mnh, cc Ngi trm tnh, lng l ra i mt mnh, v l cch t

103
gi ci i mt cch t nhin. Cc Ngi khng b au kh v bun phin
khuy ng, v bung b tt c li ni m n thuc v trong thn. l
li sng v li tch dit ca ch v Thnh Nhn, tt c mi nhim u hon
ton c thanh lc. Vi tnh trng tn dit mi nhim, cc Ngi tuyt i
thanh tnh. Khi thanh tnh, cc Ngi bung x. i vi ch Thnh t, gnh
nng cng vi, cng c gng t xung. Vi hng ngi phm tc th gian
th khc, gnh cng nng, cng c gng lm cho n nng thm. qung i
gnh nng, cc v Thnh t sng vi ci khng. Cc Ngi ht vic lm,
ni theo ngn ng thng thng (v t n mc cng tt, khng cn g
na cn phi lm), nhng cc Ngi khng tht nghip (v c ai c th thu
cc Ngi?)
Trong thc t, cn nhiu khc bit na gia ch thin v loi ngi,
nhng trn y ch k li vi im cn nh c. Nhng iu ny c th hu
dng cho nhng ai quan tm. Trong phn sau cn vi cu chuyn lin quan
n ch thin. Nhng ngi v ch thin c cp n phn trn
sng vo thi vi thp nin v trc v nh vy, c th i thay theo nh lut
v thng. Hy vng rng nhng tin b v ngnh gio dc ca thi hin i,
tt c u chuyn bin tr thnh tt p hn cho h, cho x hi ca h,
hay rng ri hn, cho t nc ca h.

Khu rng nhim bnh st rt

Sau thi gian gio hun dn chng, ch t khu v smaera trong tnh
Nong Khai v Udorn Thani, Ngi Acharn tr v tnh l Sakol Nakhorn,
du phng xuyn qua nhng lng mc trong vng rng ni ca qun
Vrijabhoom, Phangkone, Sawang Dindan, Vnorn Nivas v Aga Amnuay.
Ri Ngi i n Nakhorn Phanom xuyn qua qun Sri Songkrahm, qua cc
lng nh Sarm Phong, None Dang, Dong Noi v Kham Noke, tt c u nm
su trong vng nhim bnh st rt v cc bnh st rng khc. Mt khi mc
phi mt trong nhng chng bnh trn (nht l bnh st rt) l phi chu
ng yu trm kha c thng, c nm, nu khng cht trong mt thi gian
ngn. Ngi bnh tr thnh gnh nng cho tt c mi ngi v qu yu c
th lm vic, nhng vn cn sng n v ng nh bnh thng. miu t
hon cnh phi nui dng mt ngi ch tiu th m khng sn xut, ngi

104
Thi c thnh ng gnh vc cng tc lm du. Trong nhng vng rng su
nc c, nhiu dn lng lm chng bnh kinh nin ny v tr nn tn ph
sut i.
Cc v t khu v smaera hnh u c sc khe tt hn dn lng,
nhng cng mc phi chng bnh ny. Trong vng ba nm m Ngi Acharn
tri qua trong lng Sarm Phong, mt s t khu lm bnh st rt v tch
dit. Nhng v sanh trng thnh th, nhng v quen sng vng ng
trng v cc ni trng tri khc, kh lng thch nghi c vi kh hu rng ni.
Mt s t khu t cc tnh thnh Ubol Rajathani, Roi Ed v Mahsrakham,
khng th sng trong rng hoc khng th chu ni bnh. H khng th
vi Ngi Acharn lu, v phi xin php t gi Ngi sng ni quang ng
xa khi khu rng ni.
Lc lng rng Sarm Phong, Ngi Acharn k cho cc t bit v mt v
long vng ln n nghe Ngi thuyt ging Gio Php cho ch v t khu v
smaera trong nhng bui hp ti. V long vng ny u trn dng sng
Songkhram v c thi quen vo ngy wan phra8 th n nghe Ngi Acharn
ging dy ch t khu v smaera, hay v khuya lc Ngi ngi thin. Ch
thin qu a cu v ch thin cc cnh tri cng c n, nhng khng
thng xuyn nh Udorn hay Nong Khai. Vo nhng trng hp c bit,
nh ngy nhp h, gia ma an c kit h, v ngy ra h, d u trong rng
su hay thnh th, lun lun c ch v v hnh y, nhm ny hay nhm khc,
n nghe thuyt Php. Th d nh khi Ngi Acharn ng ti cha Chedi
Luang trong thnh ph Chieng Mai (750 cy s v pha Bc Bangkok).

Chuyn o ging Thin nhn ca Ngi

Mt chuyn khc ng k xy ra trong khi Ngi ti lng Sarm Phong.
Lc y vo ma kh ro v c khong su by mi v t khu v smaera
ang c Ngi hng dn v o luyn. Nc khng dng, v cht nc
no tm c cng c ngu. Ch v t khu v smaera tham kho vi dn
lng, v thng nht o su thm ci ging sn c dng mch nc trong
pha di. Mt v t khu cao h n bch cho Ngi r k hoch. Ngi
8. Wan phra, ngy gii,tc ngy mng mt, mng tm, rm, hai mi ba v ba mi, tnh
theo m lch.

105
Acharn im lng mt lc ri nghim ngh khng nh khng cho o. Ngi
ni, Khng, qu v khng nn c gng o thm cho ci ging su hn. Rt
nguy him. Ngi ngng v khng ni g thm na. V t khu thut li cu tr
li nghim ngh ca Ngi cho mi ngi. V t khu k li nhng g Ngi
ni, nhng thay v quan tm tun hnh li Ngi, h tip tc thc hin chng
trnh hoch nh trc, ln ny gi kn, khng bch cho Ngi bit. H ngh
rng ging cch cha kh xa, Ngi Acharn chc khng hay bit g.
Vo lc mt tri ng bng, ngh rng Ngi Acharn ang ngh ngi trong
cha, h ko nhau ra ging v bt u o. Tuy nhin khng bao lu sau, t
pha trn ming ging bng nhin l rng ra v sp, lp y y ging cao
nh trc, bin bao nhiu cng lao tr thnh s khng. Cng t hi hn, mt
trong nhng ngi o ging b t st , sut cht. l hnh pht ci ti
khng nghe li. Khng ai tnh to ngn ngi khc ng thc hin k
hoch na. Gi y h rt kinh hi, s Ngi Acharn bit rng h khng
tun lnh Ngi. Lng n hn su xa, h cn thn ro quanh vng t sp, ri
cng nhau m thm sm hi vi Ngi Acharn, xin Ngi tha li trong tm, v
xin Ngi h tr o c ch t sp t ra cng c cht nc dng c.
Ri h bt u vt sch ging v mi vic sm hon tt m mn mt cch k
diu! H mm ci yu t v bt lo. D sao, lng hi hn ti li phm vn
cn nng lng tm v khi xong vic, tt c mi ngi - t khu, smaera
v hng thin tn nhanh chng tr v ch ng, va h thn va kinh s v
chuyn mnh lm.
Ti l thi gian hp, v cng v chiu la ti li cng thiu t mi ngi.
Tt c u bit chc rng Ngi Acharn c kh nng hay bit mi vic, khng
ai cn nghi ng g na. Ngi cn c th hi nh nhng tng sai quy trong
tm h m chnh h qun, v nghim khc qu ry. Sao c th giu vic
khng vng li trng trn ny? Tt c u trng ch nhng li l mnh m
trong thi Php thoi ti ngy hm y hoc sng hm sau. Nhng khi gn
n gi hp, Ngi ra lnh bi b. Khng c du hiu no v vic h ang lo
s s xy ra. Thc ra, Ngi Acharn bit tt c mi vic, nhng l v thy sng
sut, Ngi bit rng cp n trong lc y s lm cho vn thm trm
trng. Ngi c th trng thy la n nn hi hn thiu t h nh th no.
Hnh pht nh th l .
Sng hm sau, sau gi ngi thin, Ngi Acharn bt u i kinh hnh cho
n gi vo lng tr bnh. Ch v t khu v smaera ang ch, hi hp lo s
Ngi khin trch, v ti hm trc cha c g xy ra. Tuy nhin, hnh nh
lm ngui bt ngn la trong lng h, Ngi Acharn du dng ni, Chng ta

106
l nhng ngi ang c gng thc hnh Gio Php. Nh vy, khng nn qu
hn nht hay qu bo dn. Ai cng mc li lc n lc kia, nhng mc li
th nn nhn li ngay. c Pht cng c lc mc li, nhng Ngi nhn li v
n lc sa sai. nh c th tt, nhng cng c th b pha ln vi si m. Ln
sau phi cn thn v thn trng. Lun lun gi chnh nim l con ng ca
ngi sng sut. Ngi dng li ri nhn h vi n ci an i. Khng c g cho
thy lc Ngi ang ngh g.
Bui sng hm y, Ngi hng dn ch tng vo lng tr bnh nh thng
l. Ri m y, v m hm sau na, khng c bui hp. Ngi ch khuyn h
gia cng c gng. Mi ngi u thy nh nhm (v h khng dm i din
vi Ngi lu trong phng hp).
Ch n m th t sau hm o ging mi c bui hp. Nhng khng
c ai nhc g n chuyn xy ra ti ging, cho n khi mi ngi qun hn.
Khng ai dm ni g n vic y vi Ngi Acharn, v Ngi cng khng i ra
ging, vn cch cha kh xa. Ri mt ngy n c bui hp thng thng,
Ngi bt u dy v nhng sc thi thc hnh Gio Php, v cp n s
vng li dy ca thy.
Ch tng phi vng theo Gio Php ch khng tun theo mnh lnh
ca lng ham mun hoang di ca mnh. Nu khng s b mt con ng
chn chnh dn n mc tiu tn dit au kh, v c mc tiu cng s mt.
Phi tn trng Gio Php v Gii Lut (Dhamma v Vinaya) v vng li dy
ca thy. Khng c vi phm. Vi phm nh vy v cng nguy hi cho chnh
ngi vi phm v cho ngi khc.
t ch ging khng phi hon ton l t st. Lp di l ct. o
su ch lm cho lp t pha trn sp xung v cht ngi o. V l y,
thy ra lnh khng c o su thm. Thy xem xt tt c trc khi
khng cho php o ging su thm, nhng khng cn phi ni ht l do cho
quyt nh ca thy. ng l qu v phi ngng li xem xt vn thn
trng hn, v qu v khng ngng xem xt v ngoan c ch khng phi v
km hiu bit. Vn ci tt ng ngnh i vi cha m t th b, qu v mang
n y vi thy. Nhng hnh ng ngoan c ca tr con c nung chiu
v do c bi b nui dng, nhng nhng hnh ng y tui v
a v ca qu v th khng bao gi nn dung th hoc nung chiu. Nhng
hnh ng nh vy lm pht sanh thm li lm v tai hi, do ng b khin
trch. Ngi lin tc hnh ng ngoan c ch to thm bt thin. V s m c
tc phong nh vy ng c gi l v s ng ngnh, vt dng ca s gi l
vt dng ca v s ng ngnh.

107
V s ny ngoan c, v s kia khng vng li tt c u ng ngnh.
V thy c m t ngoan c v khng vng li. Bt k ci g chuyn thnh
ngoan c u b ph hy. Th gian m b tt ngoan c ng ngnh s tan v
ra tng mnh v Gio Php chc chn s sp .
Ri Ngi hi chc, y c ai mun lm nh s ng ngnh khng?
V ai mun Acharn ca mnh l Acharn ca cc nh s ng ngnh khng?
Nu c, ngy mai v y c th ra ging o thm na cho t sp l cht,
v c th ti sanh vo mt cnh tri c bit dnh cho nhng nh s ng
ngnh. Trong tt c cc cnh tri y, cnh y qu tht tuyt diu v duy nht.
Chc chn l khng c v tri no c thy cnh gii .
Sau nhng li khin trch nng n y, Ngi du ging v sang mt ti
khc nh nhng hn, Ngi ni du dng nhng i su vo chi tit, v tai hi
ca tt ngoan c v ng ngnh. Trong sut thi gian ni, ch tng ing
ngi v nn th, ngi nghe nhng li qu trch thnh lnh n bt ng. Sau
bui hp, khi Ngi Acharn i khi, ch tng bn tn xn xao, ngi ny
hi ngi kia, ai m dm bch li cu chuyn o ging vi Ngi. Tt c u
th rng khng dm m n vic lm iu y. Tt c u qu s hi v nhng
g xy ra ti ging nc nn lm g c can m bch li vi Ngi Acharn.

Nghim tr ngi c ti
T lc ng Sarika, kh nng thn thng trong mt vi lnh vc m
Ngi Acharn rt thng tho ngy cng tr nn tuyt ho, n ta c th
ni l v b bn. Nhng v t khu t ca Ngi u bit r rng h phi
kim sot cht ch tm, khng nhng trong gi hp m c lc khng c mt
Ngi. Khng bao gi h c th th lng suy ngh v xc cm chy lon. Mi
khi c bui hc gio l, tt c nhng suy ngh v cm xc in lon y ri th
no cng thnh mt phn ca bi Php thoi, v nhng ngi ngh, cm
xc y ri cng i din vi chng mt ln na.
Gi thuyt ging Gio Php l mt trong nhng thi gian quan trng
nht, v trong khi tm ngh ging, ta ch c th on c khi Ngi Acharn
pht hin c nhng suy ngh t quy hay lang thang. Ging ca Ngi thnh
lnh thay i, nhng khng bao gi nu tn ai l ngi c tt c nhng suy
ngh , v vic i ging y thng thng lm cho ngi ang ngh

108
tc khc git mnh v ngng li, do vy a c tm lang thang y t ci
mng tr v. i theo Ngi vo lng tr bnh cng vy. Tt c v mi suy ngh
vu v pht sanh do nhng g nghe hay ngi trn ng chc chn s b tit l
trong bui hp, nhng khng bao gi nu tn. V t khu t mnh ti mt
v h thn mt mnh. Nhng lc nh th ai cng lic quanh xem ai l ngi
c ngh k l nh vy.
D sao, tt c nhng v t khu t u c mt im ging nhau, v
l sau khi b nghim tr, khng ai gin di hay thy b tn thng. Sau khi
ra khi phng trng tr, h ci ni hi hc v tm xem l ai. Ngi
phm li cng khng che y li mnh. V no sai t nhin nhn li. Chnh
ti , lc ti qu tht in r v rt tr trn, mc d bit r th no cng
b nghim tr. Ti cho mnh b li cun bi... Tht l l sao ti c th
qun th. Ti rt ng b khin trch v chuyn ny lm ti phi ht sc thn
trng t kim sot ln sau.
Ngi vit xin co li cng bn c v tit l ra y nhng phm hnh
khng my trang nghim trong gii t khu dhtaga t Ngi Phra Acharn
Mun, nhng c l y l bi hc cho nhng ai, d l t kheo hay c s, vn
cn cha c hon ho trong chnh nim v trong c hnh t kim sot.
Thng th chng ta phi hc nhng bi hc ca chng ta theo cch cng
rn, v ta c nhiu ch cha hon ho.
Vic i vo lng tr bnh, vn l nhim v cn thit ca nh s, l trng
hp rt thng thng nhng v s dhtaga gp nhng i tng gy cm
xc c hi. Khi gp nhng i tng nh vy, khng th trnh khi b
vng ng v do b nhim c bi chnh suy ngh v cm xc khng c
kim sot ca chnh h. H bit rng nhng g h cho xy ra (hay ng
hn, nhng g h d dui cho mnh ngh n) l sai quy, v h phi tm
cch t kim sot sau , nhng chc chn l h s b khin trch nng n
trong bui hp chiu hm y. Vic ny s lm lng du nhng suy ngh hoang
di trong mt thi gian, nhng sm mun g cng gp li cm th ln na,
vt thng ang lnh gi y m tr li, v nh ln trc, cn phi c liu
thuc tht mnh tr.
Trong mt bui hp m c mt s nhng v t khu cha c hon ho
v phng din ny, tt nhin phi c ngi cn b t nhiu vng mc vi
nhng cm th nh vy. C lc, v t khu kh min dch vi nhng bnh
y nh liu thuc mnh m Ngi Acharn p dng, nhng ln khc th v y
t min dch hn v khi Ngi s mng nng n v c cha nh cch cha

109
mnh m ca Ngi Acharn. i vi nhng tm cn t nhiu nhim, khi ny
lc n cn c th i sai lc.
Thc l Ngi Acharn hiu nh vy v khng bao gi mun kim sot
cht ch cc v t trong mi trng hp. Ch khi no vn c khuynh
hng pht trin trm trng Ngi mi nghim khc qu trch gi cho ci
tm hoang di v v trt t ca h khi chy tn lon. Ngi mun suy ngh
ca h nm trong mc Gii thot v mi n lc u hng v . Do
trong nhng bui hp chiu, Ngi thng dng thuc mnh cha tr
nhng ngi thiu kim sot tm trong ngy hm . Khng cn nghi ng
g na, tt c nhng iu cho thy kh nng c bit duy nht v rt hu
ch ca Ngi, vi t cch l v thy dy Gio Php, l c th c tm ca
t gip h v kim sot h hu hiu, v li ch v tin b ca chnh h. t
ra, nhng kh nng y ca Ngi cng khin h ngng a gin vi nhng suy
ngh v cm xc c hi v kim sot m c di ang mc v lan trn trong
tm h, bi v mt ngh, d l thin hay bt thin, lc no cng sanh si ny
n v lp i lp li lin tc.

Kinh nghim hnh thin ca Ngi

Php hnh thin m Ngi Acharn dy t tht l thm su v y
chi tit. Gii lut c gii thch t m; s khc bit gia cc tng thin nh
v thin tu c gii thch tn tng. Ngi trc tip chng ng tt c cc
mc thin nh v mc trung cp trong tu gic t ngy lu ng ti
ng Sarika. V sau, khi vng ng Bc t lu, php hnh ca Ngi cng cao
siu hn. Nh vy, Ngi c kh nng gii thch mt cch y v mi
trng thi ca thin nh, cn tu gic th mc trung cp cho qu v t khu
v smaera sng di s o luyn v hng dn ca Ngi.
Thin nh ca Ngi Acharn, d tm nh khaika samdhi, cn nh
upacra samdhi hay an ch nh appa samdhi u tht k diu. C lc
Ngi thin khaika samdhi, lc khc upacra samdhi v c th ra ngoi
thu nhn thng ip v tin tc s kin hu nh v cng tn t bn ngoi. Ngi
cng thnh thong giao tip vi cnh gii v hnh, ma, thn rn (nga) hay
ch thin nhiu cnh gii khc nhau. Ngi dng cn nh upacra samdhi
tip cc v khch ti gp Ngi. Nhiu khi, tm Ngi ri khi thn v i

110
thng ngon cc cnh tri khc nhau, t cc ci dc gii cho ti cc ci vi
t cao hn na. Cc cun du ngon ny i khi cng dn Ngi ti cc ci
ti tm ni c cc chng sanh ang au kh v qu ca nghip bt thin ca
chnh mnh.
m t nhng ci sng ny, ngi ta ni ln hay xung, nhng phi
hiu rng nhng t y khng c ngha b ngang hay chiu cao. Chng ch ni
ln mc th hay t, ln l s tng cao mc vi t v xung l s tng
trng tnh th kch. Tng t nh vy, c th nhn thy trong th gian loi
ngi khi ni n t nhn, cng trong mt nh t, c ngi b hnh pht
ngn hn, ngi khc ti nng hn phi chu lu di. Khng c s khc bit
ln hay xung trong ch b nht ca hai loi t nhn, cng nh trong vic
di chuyn theo chiu dc t ci tri ti cc ci ti tm. Tuy nhin vn c khc
bit r rt, v trong cnh ngi, ngi trong lao t v ngi ngoi c th bit
mt vi iu v ngi kia, t nht cng bit rng nhm ngi kia thc s tn
ti. Nhng chng sanh m ta gi chung l v hnh, nh ma hay ch thin, mi
nhm c nhng cnh gii ring bit ca h khng phi ch khng nhn thy
v bit n c vi ta, m c vi cc ci khc na, mc d nhng lung nhn
thc c th qua li t cnh ny sang cnh khc.
Ni rng cnh gii ny l khng nhn thy c v khng c bit n
l do kh nng cm nhn ca mi c nhn ch khng phi v nhng cnh gii
y khng thc s tn ti, hay khng c tht, d l cnh gii ca chng sanh
hu phc, th gii loi ngi, th gii ch thin (devat) hay th gii cao hn
ca cnh phm thin (brahma). V li, c vi ngi c kh nng bit s tn
ti ca nhng chng sanh gi l v hnh v cng c th n thm h do kh
nng pht trin ring ca nhng v y. Cn phi c kh nng tm linh c bit
th mi hiu c t ln hay xung. Nhng t y c mn t ngn ng
quy c v c s dng vi mt ngha mi, tru tng.

Hiu qu to thi quen ca thin nh

V tm ca Ngi Acharn cc k nng ng v lanh l, tng cn nh
upacra samdhi ca Ngi mt thit gn lin vi tng tm nh khaika
samdhi. Ch mt st na nh c th a Ngi n cn nh, ri t c th
hng ra ngoi thu nhn thng ip hay chng kin nhng s kin xy ra bn

111
ngoi (trong giai on ny, nhiu khi l ngoi mun ca Ngi). V sau, khi
kh nng kim sot tm mt cch hu hiu, Ngi c th s dng tt c cc
tng thin theo mun bng nhiu cch khc nhau. Trong khonh khc, tm
Ngi nhp vo tm nh khaika samdhi. Ri Ngi mun nhp vo cn nh
upacra samdhi, v ri sau Ngi mun xut ra v nhp vo ci b ca nh
appa samdhi, c gi l tng thin khng lay chuyn (ton nh, an ch
nh), v an tr trong bao lu ty theo mun.
Tng thin thm su an ch nh ny rt vi t, khng lay chuyn c
v c bn trong mt trng thi thanh bnh an lc, hnh phc tnh lng m
khng li no c th t. Ngi Acharn ni rng Ngi t an ch nh, nhng
nh khuynh hng lun s dng tr tu m Ngi c th ph v nh, khng
nhp nh lu. Ngi hnh thin m b m hoc dnh mc trong an ch nh
s lm chm tr tin b ca mnh, t thy mn nguyn v khng c gng tin
bc trn con ng pht trin tr tu. C nhiu hnh gi m tin b trn
ng o b chn ng v say m m chm trong hiu qu rt tinh vi ca
an ch nh, n to thi quen th hng s an lc. H c chiu hng lng
qun s dng tr tu m thch th cun trong kn ca s hoan h t mn.
Nu khng c mt v thin s mnh m khuyn co, h khng th ra khi
s dnh mc ny v s kt lun rng y chc hn l s Chm dt au kh,
Nit Bn.
Tm nht im to nn tnh trng qun bnh tnh lng cng vi an lc
thanh bnh ca tng thin ny vn cn gc r chn su trong nhim, trong
qu trnh ca tr thnh, v trong s ti sanh tr li, hu qu ca qu trnh .
Nu khng c nh sng ca tr tu o tn gc, khng th ph vng quay
ca sanh t. V th c li khuyn dy rng tt c mi tng thin, lun lun
phi c tr tu i km. Li dy ny c bit ng cho an ch nh, cn tr tu
tht dng mnh v sc bn ngn nga s ng nhn.

Trung o ca bc Thnh Bt Lai

Nhng nhim kho ln trn
Trong chuyn i th nh n min ng Bc, Ngi Phra Acharn c
kinh nghim thm su mc trung cp v tu gic, c cc c tnh ca bc

112
Thnh Bt Lai, hay A Na Hm (Angm). Bc Thnh Nhn n tng ny
phi hon ton thu trit bn cht ca thn, vt qua c hai gi nh hoc cho
rng c th vt cht ny qu tht hp dn hay c nhiu khoi lc, hoc cho
rng thn ny tht xu x hay ng gh tm. Nh pht trin tr tu, tm t
la ra khi c hai cc (c hai u to tnh cm nh nhau), gi y bc trn
Trung o, gia, nhn thc thn ny ch l nhng vin lt ng, v do
hon ton bung b c hai nim cc oan.
y l iu kin ti thiu, l mc cn thit chng ng o Qu
Bt Lai (Angm). V Thnh Bt Lai cng phi thc hnh trau di v pht
trin tr tu thm na, nhm thnh t nhng li ch ti a ca giai on ny
trn o L. V A Na Hm m c th vin mn nh th s ti sanh v tng th
nm (akaniha) ca cnh gii Phm Thin m khng cn phi sanh vo cnh
no trong bn cnh thp hn.
Ngi Acharn dng tng Bt Lai trong mt thi gian kh lu. Chng
ti bit c iu ny do chnh Ngi k. Khng c ai ch bo nn Ngi phi
tin hnh rt chm v ht sc thn trng. y l con ng m Ngi cha h
quen thuc nn lun lun, bt c lc no, cng c th vp ng v i lch ra
ngoi. T kinh nghim bn thn, Ngi bit rng khi nim v tu tr nn vi t
v thm su, cng tin b trong Gio Php th cc nhim cng tr nn vi t
hn v cng ln trn kho lo ln trn mt cch tinh vi, cng ln trn kn o
hn, cng khn ngoan tr hnh v to cho ta nhng o tng sai lm. V th,
vt qua c mt chng ngi cng rt kh nhc. n c mt mnh, Ngi
phi can m i din v cng quyt chin u, khng trng i c c s
hng dn hay nhc nh no, ngoi tr nhng li dy trong Kinh in. Ngi
phi tri qua nhng th thch rt au kh khi xung phong xng pha gia
rng hoang. Phi hng chu bao nhiu au kh ca nhng th thch gian lao
y, ri tr v dy d, gip chng ta tit kim c th gi ln sc lc.
Thnh thong Ngi Acharn thut li cho cc mn nghe v nhng ngy
thng m mm, v nhng kh cc v thiu thn, nhng th thch v gn nh
tnh trng ca thnh t o. Chnh ngi vit cun sch ny hai ln khng
cm c l ri v qu cm ng, khi lng nghe v c bit nhng au kh
khng k xit ca Ngi trong thi gian y, v knh cn ht lng thn phc gio
l vi diu m Ngi chng ng. Thng c nhng ngh pht sanh n
ngi vit, khng bit trn kip sng ny ta c th thnh t c mt phn
nh nhoi no s thnh tu ca Ngi. Nhng li thut ca Ngi qu tht v
cng khch l, cho ngi vit ngh lc mi m ng lc cn ti ngh lc.

113
Trc Ngi Acharn ni rng mi khi hnh tinh tn tr nn dng
mnh th ng thi cng chn sng trong cng ng, mong mun c sng
n c n dt. Tuy nhin, vo lc by gi, cn c mt s t ht lng trng
i s hng dn ca Ngi nh thy ca h. V th Ngi phi nn li mt
thi gian na, cho n khi t nht c vi ngi hi kh nng t lc cnh
sinh n mt mc no . Ngi bit rng vic pht trin ni tm ca Ngi
cha c vin mn v Ngi mi ch t n tng th ba ca Gic Ng, cn
phi trau di v pht trin thm n mt tng na mi thnh tu mc tiu
Chng Ng cng tt.

Ca khc ha tu ca cha sn lm
nh hng ca tm t thanh khit
Trong thi gian ba hay bn nm, Ngi Acharn nhp h trong vng quanh
lng Sarm Phong, Qun Sri Songkhrarn gn th trn Nakhorn Phanom. Ngi
nhp mt H ti lng Huay Sai trong qun Khamja-ee gn th trn ny. Ngi
thch nhng ni quanh cc lng Huay Sai, Khamja-ee, Nongsoong v Khoke
Klarng v ni l vng rng ni. c bit l ti lng Phakgood, Ngi ni, c
rt nhiu cp v cng c nhiu v tri n ving thm Ngi. Ch thin thng
n vo lc ban m nghe Ngi thuyt ging, khi cp to ln v hung tn
t do rong rui trong vng. i khi cc v cha sn lm cng gm tht ln
ting ku gi nhau, hp thnh mt ca khc ha tu, vang di khp khu
rng. Ting gm tht ca chng nghe ging nh ting ku ca loi ngi lc
gi nhau t xa. Khi mt con gm ln, con khc lin ha li v khng bao lu
c mt vng nghe vang ln ting gm ic tai ca chng. Ha khc rng rn
ny khng lin tc, thnh thong ngng mt chp ri bt u tr li, mi ca
s c gng la to ht sc mnh to mt bui trnh din hay v to vang nht.
Nhiu khi, cc v t khu v smaera vi Ngi phi thc sut m
v ting ku lm ngp th ca nhng v cha t rng xanh. Ngi Acharn rt
ti trong cch khuyn khch cc t tin tu. Tt c nhng b xng li
nhc phi lo phng cp. N, khng thch g hn vic n tht cc t khu v
smaera li nhc. Ngi no bit s cp th khng nn s tinh tn tu hnh.
Nhng ai dng mnh chuyn cn s khng lm mi cho cp.

114
Nghe nhng li ca Ngi, ch t khu v smaera c khch l, v mc
d cp gm vang di, vn tinh tn thin hnh, sn sng hy sinh mng sng,
mc d v cng lo s.
i vi th d, nhng sn gc nh ch cao va hn mt t vi tc, khng
th bo v an ton. Nu v cha rng no mun bt h lm mi th cc t khu
v smaera hon ton bt lc. Do li khuyn co ca Ngi Acharn
c knh cn tun theo. i khi thy cp tht to i ngang qua khu ca ch
tng, nhng khng lm hi n ai. C l chng ch mun i qua thi. Ngi
Acharn bit chc rng khng con cp no dm tn cng cc t ca Ngi
v ch thin m m m n nghe Ngi thuyt ging lun canh gi khu vc
. Cc v y t nguyn bo v Ngi v tt c cc mn ang tu trong vng,
ni vi Ngi rng s khng c g c th lm hi cc Ngi c. Cc v Tri y
cng cung thnh Ngi lu li ni y cng lu cng tt. Do vy, li khuyn co
ca Ngi ch khuyn khch ch v t v gip h vng lng tin. Chnh
cc con cp c l cng cm nhn c s an ton khi sng trong vng, rng
y l ni m chng c th th hng i sng thanh bnh, khng phi lo s
hay nghi k ai. Khng mt dn lng no dm n sn bn ni Ngi Acharn c
ng. H ni vi nhau rng sn bn nh vy l mt ti c nghim trng v cy
sng c th t nhin pht n, v ngi i sn s thit mng.
C mt vng m c nhiu cp d n tn cng dn lng v tru b,
nhng khi Ngi Acharn n lu ng ti th khng cn xy ra cc v b cp
tn cng na, m cng khng ai bit l cp i tm mi u. Tc gi bit c
hin tng k l ny do chnh Ngi Acharn k v cng nghe dn lng trong
nhiu vng m Ngi c lu ng thut li nh vy.
Mt chuyn khc khng km k diu l ch thin n thm ving Ngi
Acharn c nghe ch dy. V lnh o ni rng tt c cc ch thin
ni ny c bit th hng hnh phc thanh bnh c bit t khi c Ngi
Acharn lu ng ti y. Ho quang ca tm t m Ngi Acharn ban ri dng
nh bao trm c t v tri, mnh m v k diu khng th t. V lnh o ch
thin cng ni rng ni no m Ngi c ng, ch thin cng cm nhn c
nh sng ca Gio Php pht ra t tm Ngi. Trong khi ging cho cc v t
khu v smaera, ting ni ca Ngi vang di nh sm khp cc hng, bn
trn pha di v chung quanh, v c th nghe c t mt ni rt xa.

115

Cuc i ca con ngi qu tht ngn ngi

Nu ting ni ca ti vang rn nh vy, c ai trong cnh ngi nghe
c nhng li Php thoi ca ti khng? Ngi Acharn hi.
Lm th no m h nghe c v hiu bit c nhng iu nh vy,
v tri lnh o tr li, khi m mt tai mi li thn v tm ca h lc no
cng c s dng tch tr, chng cht trn mnh h trn y nhng ti c
v him ha. Qu tht ti nghip cho h! T khi c sanh ra n lc la i,
h khng bit v khng hiu g n Gio Php hay gii lut m ng l ra h
phi bit. Nu c, th ch c vi ngi lu tm n Gio Php. Tui th ca
con ngi ngn ngi n ni thm ch cht i v ti sanh tr li c trm ln ri
m mt v tri trn qu a cu vn cha cht, ni chi n cc v nhng cnh
tri hay nhng v cnh Phm Thin (Brahma).
Phn ln chng sanh cnh ngi tht l d dui v qu t tin. H c
nhim v bo tr Gio Php nhng li khng bit g n Gio Php v Gii
Lut, nhng bo vt qu gi ti thng. Bt hnh thay, ngi c ch thch gy
ti kh, h ch mang xc thn ngi. Lc lm chung, khi hi th cui cng
chm dt, h khng cn l ngi na (thp hn ngi v ti sanh lm sc vt
hay chng sanh trong cc ci kh). Ch thin c th thy tt c, nhng khng
th lm g gip h.
Sau ci cht ca mt ngi ti li nh vy, thng thng ngi ta cung
thnh nhng v t khu trong Gio Hi n c tng nhng on kinh
trong tng Lun (Abhidhamma) bt u bng nhng ch kusal dhamma,
akusal dhamma (thin php, bt thin php v.v.) v li ch cho ngi cht.
Nhng than i, lm vy c ch g? Lm th no ngi y nghe c li tng?
Lm sao h c th nghe c g? H b chnh nhng ti li ca h ko li
i mt. Trong lc cn l chng sanh cnh ngi, h khng bao gi lng
nghe mt thi Php hay quan tm n vic thc hnh mt gii no. Nhng
cu kinh c c tng hay thi Php c thuyt ging ca ch tng lc by
gi ch b ch cho ngi sng, nu h tai lng nghe, nhng chnh ta c th
thy, bao nhiu ngi chu kh lng nghe.
Khng, con ngi khng c khuynh hng a thch Gio Php theo
cch m h c. Thay v th, h li cn c thin v nhng iu ti li bt
thin m n c loi th cng khng bao gi lm. Sut i h ch mit mi
chm m trong iu c. Chng ti trong cnh gii v hnh thy v bit

116
r nhng vic lm ca con ngi hn l ngi m bit chuyn ca chng ti.
Ngoi tr Ngi Acharn l trng hp c bit, vi oai lc phi thng Ngi
c th bit tt c chng sanh trong tt c cc cnh gii, d l ngi, th hay
ch thin. Tr tu ca Ngi thm su v uyn bc hn chng ti. V th tt c
chng ti u nh l Ngi.
Bi v ch thin c c thin nhn v thin nh, nghe xa v bit r
nhng iu phi l tri trong cnh ngi hn l chnh con ngi, Ngi
Acharn hi, c cch no ch thin thuyt phc h lm lnh v cnh bo h
khng nn lm iu c khng? Hnh nh ch thin c th gip h, hn l
chnh h t gip ly h.
Trong thc t, khng c cch no gip h, v Tri trng on tr li,
qu tht rt him hoi c c ngi nh Ngi trong cnh ngi. Ngi ban
ri nng lc ca tm t n tt c chng sanh trong tt c cnh gii, bao gm
ngi, tri, cho c chng sanh trong cnh gii thp km. Bao nhiu ngi
bit rng c nhng chng sanh khc nhau trong nhng cnh gii th v t
khc nhau? Con ngi khng th nghe li nhng chng sanh m trn i h
khng bao gi thy. Nu c nhng din bin c v huyn b hay k diu xy
ra th tc khc h quy trch rng ch l chuyn ma qui, lm cho nhng g
chng ti mun gip tr thnh v dng. Con ngi phi nhn lnh s phn
ca h. Chnh ch thin cng cha t mnh gii thot ra khi vng au kh.
Ch khng th h nhp Nit Bn ri.

Thi ca ch thin i vi con ngi

Ch thin c phi chu au kh nh nhng chng sanh khc khng?
Ch thin c bit lm cch no chng c Nit Bn sau khi nghip ca h
chm dt khng? Ngi Acharn hi.
Tt c nhng v tr thnh Pht v dy th gian, ch dy c mt
iu l lm th no chm dt au kh, thnh tu Nit Bn, v tri trng
on tr li. Cc Ngi khng dy cch sng t chn vi trong ng kh
au. Phn ln cc trng hp, r rng con ngi ngoi tai Gio l v Nit
Bn bi v h vn ang mit mi chm m trong nhng tr chi ca h. Ch
thin c nghe nhiu v Pht thuyt ging v Nit Bn, khc ghi tn tr gio
l y trong tm, nhng khng thot ra khi lung nghip ct cht h vo

117
cnh tri, v nh vy cha thot ra khi vng sanh t trin min. Ngy no
m cn mt ht ging nghip bn trong mt chng sanh, ngy y cn au
kh mt mc no . iu y ty theo bn cht ca Nghip.
C nhiu ngi c kh nng giao tip vi ch thin khng? Ngi
Acharn hi.
C vi ngi, v ch thin trng on tr li, nhng khng nhiu.
Phn ln nhng v y l cc t khu sng n dt trong rng su, ni tm ca
cc Ngi c trau di v pht trin nh ca chnh Ngi. Cng c vi
thin tn c s kh nng lm nh vy, nhng cn t hn nhiu so vi cc
v t khu. Nhng v thin tn y ton tm thc hnh Gio Php v thanh
lc c tm. Khng th h khng th bit hay thy c th vt cht ca ch
thin, mc d vn cn th v trng thy c i vi cc v cng trong mt
cnh gii, nhng qu vi t v khng th trng thy i vi cp mt ca ngi
thng.
Mi hi thot ra t thn ngi c lm cho qu v gh tm v kh chu
khng? Qu v thng n ving ti m khng thy gh tm kh chu v mi
hi ca thn ti, v sao vy?
Mt ngi m i sng c dng nui trong Gio Php khng bao
gi lm cho chng ti gh tm, v ch thin trng on tr li. Ngi nh
vy ta ra mt mi thm lm cho ngi ta knh trng, v lun li cun chng
ti mi mi n gn. Khng bao gi chng ti mt mi hay nhm chn khi
n ving thm v lng tai nghe nhng li dy ca mt ngi nh th.
Mi ca ngi c, ngi trnh xa Gio Php v gii lut, qu tht l gh
tm. Ngi nh th nhm mt bt tai trc gi tr ca Gio Php, vn l ti
thng trong ton th Tam Gii. Thn ca h pht ra mi hi tanh kh chu
v thm ch gy bun nn. Khng c v tri no ngh n vic kt hp thn
cn vi nhng ngi nh th.
Nhng mu chuyn v chng sanh v hnh m Ngi Acharn thut li
khng bao gi khng lm cho cc t ch , lm cho h qun c thi gi
v mt nhc. H thng c mong c kh nng lm c nh vy v tht s
c gng thc hin nhng g Ngi Acharn lm. Mi khi Ngi Acharn k li
nhng s kin xy ra trong mt kip qu kh ca Ngi hay ca ai khc
lm ti cho nhng bi hc v gii, trong ngi nghe li c tham vng nng
bng mun bit tin kip ca mnh n ni qun c mc ch cn bn ca
mnh l Chm Dt au Kh. Ch c chnh nim v tr tu mi c th lm
ngng li lng ham mun hoang di t nhng chuyn xa xa y ln trn
mc tiu Gii thot. Hi nh qu kh c th a con ngi n tnh trng

118
mt tr, nu cho mnh m mng chm m trong nhng cu chuyn d
cm kch th no cng khng th ti din tr li. Do , hnh t tit ch hay
chnh nim hp vi tr tu l iu quan trng.

Bn cht t nhin ca chng sanh v hnh

Khi Ngi Phra Acharn Mun thut li cho cc t v nhng cuc ving
thm ca cc chng sanh v hnh, nghe tht l thch th, c bit l khi Ngi
cp n nhng nhm chng sanh tng t nh cnh ngi. Ngi ni c
mt nhm rt ging x hi loi ngi. Ma v qu c hai hng khc nhau, hng
c bm tnh xu v hng c bm tnh tt. Nu so snh nhng chng sanh c
bm tnh xu vi th gian ca chng ta th h c gi l cn . l nhng
chng sanh hung bo v nhng k ph ri an ninh phi b nht trong ci m
chng ta gi l nh t. Chng c xp hng theo nam hay n v theo bn
cht ca ti c, b nht vo nhng phng giam ng c vi nhng ngi
ging nhau. Nh vy, c phng giam cho ma cn phi nam, v c phng
giam cho ma cn phi n, v c nhiu phng giam cho hng ma cn
vi phm trng ti v hng hung bo. Thot nhn vo gng mt, thy h
khng bao gi th nhn c mt tia mt tm t no.
Nh trong cnh ngi, nhng chng sanh ny c th trn ring ca h.
Th trn ny kh rng ln, v cng nh cc th trn ma khc, mi ni c ngi
lnh o canh chng h. Cng c mt s kh ng ma c bm tnh tt,
hng v hnh ng to phc. V c nhiu nghip tt c tch tr, hng ma
c bm tnh tt ny c c hng cn v hng thng knh trng do kho
phc bu ln lao ca h. Trong nhng cnh ny, c n s v tn knh l
do nh lut t nhin ch khng v c nnh b hay gi b knh trng.
Ngi Phra Acharn ni rng trong th gian loi ma, hng hung c c t
quyn lc hn hng tt. Hng ma tt c tch tr nhiu phc bu trong
qu kh nhng phi sa a vo cnh ny v c nghip bt thin xen vo trong
mt thi gian ngn. Bn cht t nhin ca h c nhiu thin hn l c, do
h c nhiu quyn lc kim sot s ng nhng ma xu s hn h. Khng
c thin v trong th gian loi ma, l do n gin l v khng th c. Yu t
phn nh cao thp hay trn di l bit nghip ca tng c nhn. Khng c
lut l no khc c to ra v ban hnh nh ta thy trong cnh ngi, ch c

119
nh lut nghip qu ng tr trn ht. Nhng quy lut ca loi ngi nh a
v, tha k, dng di, b nhim v.v. tn ti trong th gian ny v cng chm
dt ti y. Ngi Phra Acharn k nhiu chi tit hn v nhng th trn ca loi
ma nhng ngi vit khng nh ht.
Ngi Acharn c th ti thm cnh ma khi ngi thin, v cng nh trong
cnh ngi, khi thy Ngi Acharn th h gi nhau v cng nhau chy n
nh l Ngi. V lnh o a Ngi i qua cc ng ph, th hin v rt tn
knh Ngi. V lnh o trong th trn ny gii thch cho Ngi rng phi nht
hng ma cn l ngn nga h khi ph ri v gy hi cho ngi khc.
Ri v y ni rng con ngi gi h l ma l qu (v lin kt nhng t y
vi nhng g ng b kinh s v gh tm), tuy nhin, v y ni, trong thc t,
h ch l mt loi chng sanh cng ging nh bt lun chng sanh no khc,
trong mt cnh gii khc.

i Ubol Rajathani
Gi y Ngi Phra Acharn li th trn Nakhorn Phanom mt thi
gian kh lu dy d v o luyn cc v t khu v smaera, Ngi khng
th khng ngh n vic trau di tm mnh, vn cha t n giai on cng
tt. iu ny lm cho Ngi nhn nh rng sc mnh cha gnh vc
mt gnh nng nh vy. V gip ngi khc m vic pht trin ni tm ca
chnh mnh b tr hon. Nhn li v nh gi php hnh ca mnh t lc tr
li vng Trung b Thi Lan ln th nh, Ngi nhn thc rng tin b thnh
t qu t so vi mc chuyn cn tinh tn trong thi gian qua. Cn phi c
mt thi gian n tu hon ton c tch nu mun thnh tu Mc Tiu Cng
Tt. Mt khi t c mc tiu y, t khng cn mt thi gi lo lng g na
v chuyn ny, v Ngi s dnh trn vn thi gian gip ngi khc cng
chng c nh Ngi.
Ngi Phra Acharn lm l xut gia cho m b tr thnh n tu s (tc
n tu s mc o trng), v b vi Ngi trong su nm. Ngi khng th
khng lo lng cho m v v th phi tm hon cuc du phng n dt. Sau
cng Ngi quyt nh a m v ti th trn Ubol Rajathani, b sn sng
chp nhn. Ngi i Rajathani bng ng tt, xuyn qua vng i ni ca
qun Noong Soong v Kamja-ee. Ngi ti qun Derng Noktha gn Nakhorn

120
Phanon. Cng i vi Ngi c m Ngi v mt s ng t khu v smaera.
Nm Ngi an c kit h ti lng Nong Khorn, trong qun Amnard Jaroen,
th trn Rajathani cng mt nhm ng t khu v smaera. Trong thi gian
nhp h, Ngi dnh nhiu th gi dy c thin tn c s cng nh ch v t
khu v smaera. Kt qu l c rt nhiu ngi ht sc cm kch vi cc thi
Php thoi, t nguyn t mnh di s dy d v hng dn ca Ngi.

Linh nh thy cc loi t

Mt hm, lc m v khuya, Ngi Acharn ch tm hnh thin. Khi tm
rt vo nht im, Ngi thy linh nh ch v t khu v smaera ang i
vi Ngi. Mt s trong cc v y lng l bc theo chn Ngi mt cch trang
nghim, trt t v tn knh, tht p v cm kch. Nhng c vi v vt qua,
i trc Ngi mt cch tr trn, vi v v khng kim ch. V cng c nhng
v khc bt k trt t, khng mng d dt ngi ngng, ang gp rt vt qua
Ngi, khng g n thi khim tn phi c ca mt tu s n dt. Ri
li c mt s nhng v khc mang theo nhng thanh g m h dng kp
mnh vo lng ngc Ngi n ngp th. l mt im bo. Ngi suy ngm
v dch nh sau:
Nhm t khu v smaera u tin, nghim chnh bc theo chn Ngi
theo trt t v t kim sot l nhng v trang nghim v tn knh tun hnh
nhng li dy ca Ngi, nhng v m sau ny s gip bo tn v gn gi gio
hun ca c Pht trao truyn li cho hu th. Nhng v ny cng c kh
nng duy tr v bo tn truyn thng Thc Hnh Cao Thng v s c c
tri v ngi tn sng knh m. Nhng v vt qua Ngi v i trc mt
cch v trt t v khng t kim ch l nhng ngi t xem mnh hn Ngi,
khng cn phi lm theo nhng g ng ra h phi lm. H s c nhng hnh
vi gy tn hi cho chnh h v cho nhng ngi khc lin quan, v h s lm
nhng iu i ngc vi gio hun ca c Pht v nh th, truyn b nhng
g t hi nh c dc. Nhm t ang gp gp mu toan vt qua Ngi
l nhng ngi, tng t nh nhm trc, bt u i lch ra khi o L v
v sau s gip cho nhm trc lm cho Pht Gio suy bi. Nhm t sau
cng, dng nhng thanh g lm kp p ngc Ngi, do chnh mng khng
trau di tm ri vo c o n quay li chng thy t ca chnh mnh.

121
V nhm sau cng ny, Ngi Acharn ni rng Ngi bit r tn tng
ngi. Trc kia h l t ca Ngi, nhp h mt ni cch khng
xa m Ngi cho php. Trc kia h bit vng li v trong thc t su xa
tn knh Ngi, nh th khng th lm nhng iu nh thy trong linh nh.
Ngi khng ni nhng im bo y vi ai nhng bt u t m quan st thi
cc t.
Ch trong vi ngy sau, phn cui cng ca im mng tr thnh s
tht, ng nh Ngi dch. Vin thng c tnh cng i vi mt s chc
sc trong chnh quyn v hai v t khu n ving thm Ngi. Trong hai v t
khu c mt v ng tht l Acharn v l t ca Ngi. iu quan trng l
trong im mng my hm trc, v ny l trng nhm nhng v c gng
lm hi Ngi. Mc ch ca cuc ving thm ny, khng phi tm hiu
Gio Php nh nhng ngi khc, m l mi hp tc ku gi dn chng
quyn tin vo vic xy ct hai hoc ba ngi trng hc cho tr em trong tnh.
H bit rng Ngi Acharn c nhiu uy tn v c dn chng knh m thm
su, vi s hp tc ca Ngi, s tin m h c mun lc quyn s rt ln.
(Nn ghi nhn ni y rng Ngi Phra Acharn Mun cha bao gi lm, v
s khng bao gi lm nhng chuyn y lin quan n cng vic xy dng v
quyn tin xin dn chng ng gp cng ca bi v Ngi l mt t khu).
Khi bit c mc ch ca cuc ving thm, Ngi nhn ra rng hai v t khu
ny, trong im mng, c gng mu hi Ngi v mt vt cht. V sau, Ngi
ku hai v y n gp Ngi v dy h nhng g l bn phn v trch nhim, v
nhng g khng phi l nhim v ca mt v tu s n dt (l ngi phi chin
u trau di nh v tu ch khng phi ci g khc), khng nn hnh ng
nh hai ngi lm. Ngi tu s phi nh vy cht ch t kim sot v
gi chnh nim, l ci mi ngi trng i mt tu s n dt.
Cu chuyn ny c thut li ni y cho thy ci tm c trau di
v thanh lc th quyn nng th no. Mt ci tm nh th c kh nng bit
nhng g c gi kn cng nh nhng g c phi by r rng, iu g s xy
ra trong tng lai, iu g ang xy din, v iu g xy ra. Chuyn cho thy
r rng rng tm c rn luyn v thanh lc chnh t n l Gio Php v
khng th c nhng suy ngh thin v li ch trn gian. Do , li ni cng
nh tm ca Ngi Acharn trong sch, la khi mi sai tri, v lun lun l
biu hin ca hiu bit xuyn thu v tr tu sng sut, khng bao gi c gy
tn hi cho bt k ai.

122
Cu chuyn trn do Ngi Phra Acharn k li cho mt nhm t thn
kn v nu tit l ra y c g khng thch ng th ngi vit xin qu c gi
tha li.

p suy ngh vo k lut

Hai hng t
Nhng mu chuyn v cuc i v v nhiu kh nng khc nhau ca
Ngi Phra Acharn Mun, nht l nhng kh nng thn thng hay cn gi l
siu nhin ng c ghi li trong thi hin i, thc dng ca Pht Php.
Nhng kh nng va tuyt diu va duy nht. Li sng v phng php
gio hun ca Ngi cng khng km phn k diu v c mt khng hai.
Trong lc dy, c khi Ngi ni thng, lm lc ch gi cho hiu ngm v
c phng din thin v bt thin. T khi c chuyn xy ra ti ng Sarika
vi v t khu gi, Ngi thn trng hn khi ch trch sai lm trong suy ngh
ca ngi khc, k c vi t cch l ngi gio hun v rn luyn, mun gip
ngi y khng nn m p nhng suy ngh nguy hi. Nhng i khi, trong
mun gip ngi, ni thng cho h bit rng mt suy ngh sai lm nh th c
hi cho h th no th ma mai thay li c th c hi nhiu hn c li. Ngi
c cho bit v s sai lm ca h khng phi lc no cng tn dng c
li ch dy m tri li, cm thy b tn thng nng n v hon ton hiu lm
mnh. D khng nhc n tn ai, ch ni mt cch gin tip, ngi y vn
cm thy b tn thng v khng th chu c. Mt li khuyn dy hay gi
phi c ht sc thn trng suy ngm v nu ln ng lc, ng i tng.
Mt th d v tnh gy tn thng khc l trnh din mt ngi ph n n
ch t khu v cc v Pht t ang thc hnh m khng thng bo cho cc v
bit trc.
l phn ln cc ti m Ngi Acharn thng p dng ging dy,
trc tip v gin tip, nhm t ra cng ngn nga nhng suy ngh nh vy lan
trn. C nhng loi t tng khc, mc d cng l khng ng n v bt
thin, nhng t tn hi hn v i khi c b qua.
Gi gio l l ti quan trng nn lc y c ging s v thnh gi cn tuyt
i trt t v thanh tnh thu hoch trn vn li ch ca bi ging. Nu vo

123
lc y c ngi dm a gin vi mt suy ngh bt thin th mt tai hi sm
st s ging xung bt ng v ngi liu lnh y s kinh hn v tt c nhng
ngi khc cng run ry lo u. Danh tnh t khi c nu ln, ch c suy ngh
sai quy c phi by trong cuc hp, v nh th cng lm cho mu lnh
chy khp ngi c gan liu mng.
Loi sm st ny qu tht rt cng hiu nh ci phanh, chn ng
nhng suy ngh lm lc, v c tc dng nh p ga, tng cng sc mnh
chnh nim v t kim sot. C nhng ngi hon ton rt vo trng thi
nht tm, tm lng du kh nhiu khi suy ngh phng dt b chn ng. Bng
cch y, ngi nghe buc phi c gng t kim sot, hay chnh xc hn, phi
kim sot suy ngh tt nht c th. Nu khng lm vy sm st s bt ng
ging xung, v cng ging nh g lc by b diu hu tinh mt x xung qup
i mt. Nh kh nng c bit ny ca Ngi, nhng ngi c th chu ng k
lut kht khe ny cng c c suy ngh v cm xc, cng nh hnh ng v
li ni trong qu trnh trau di tm. Cng lu vi Ngi, cng hp th c
ng li thc hnh v s chng c thm su ca Ngi.
C mt s v t t t mnh di s hun luyn ca Ngi ging nh
mnh vi d bn, rch ri m Ngi phi git sch v v li. Nhng v y lc
no cng rt c bi hc t nhng li khuyn dy ca Ngi lun quan
st v tun theo ng li tu tp ca Ngi. Nhng v chuyn cn v quyt tm
khng bao gi tht bi m vng vng tin b cho n khi ni tm pht trin
vng chc. Ngc li, c nhng v khng th hng li ch ca duyn may
c gn v nghe nhng li khuyn dy ca Ngi. H t nhng g xy din
bn ngoi ln trn nhng thnh qu ni tm, th d nh h qu lo lng, s b
qu ry v khng kim sot c suy ngh v qu s hi khi thc s b la ry.
Nhng v y khng c gng t sa mnh m qu lo s v qun rng nhng li
qu ry v cch i x c v qu th bo y l v s tin b v chng c ca
chnh h, khng phi cho Ngi.
Hng ngi th hai vn mang theo h li sng, suy ngh, li ni v.v. c.
Thm ch, di s hng dn ca Ngi, h khng bao gi t b nhng thi
quen c y v khng bao gi lnh hi v nm c cht hng v no ca
nhng li gio hun. Lc t gi Ngi, h ra i trong tnh trng ging nh khi
h n, khng c g thay i, khng c g tt hn m c l cn xu hn trc.
Nhng ngi nh th khng th hun luyn v khng th ci ha. D vi
Ngi bao lu, mt iu r rng l h ging nh ci mui nm trong ni c ri
thm ngon m khng bit g n hng v thm ngon ca c ri. V nh ci
mui m ngi ta b vo ni ny n ni khc, nhng v y khng bao gi

124
ngh n trau di tm t tin b, v mi mi b nm vo v vn au kh
khc nhau, ci nm h chm m trong au kh khng phi l g khc hn l
chnh nhng nhim ca h: kht vng, sn hn, tham i v v minh.

Voi u n n c trong rng su

Trong ma nng ro y, Ngi Phra Acharn a m tr v qu ca b.
Trn ng i, i khi ngng ngh li mt m, lc th mi ni ngh li vi
ba m. Cuc hnh trnh khng c g gp rt, v dn dn cui cng cng v
n ni. Ti y, Ngi lu li mt thi gian thch hp ging dy cho m
v nhng v thin tn c s khc. Ai ny u hoan h vi nhng bi ging v
nhng li dy ca Ngi. Ri Ngi gi t m v nhng v thn bng quyn
thuc ln ng, m mt cuc du hnh khc ca v o s du phng,
hng v min trung Thi Lan. y ng tht l cuc du hnh ca mt v o
s hnh hnh u , n c mt mnh v khng cn hi h. Ti mt xm
lng hay ti mt ni c thc n v nc ung, Ngi s dng li mt m,
treo chic klod (chic d ca ngi tu hnh hnh u ) di bng mt ci
cy. Ngi s lu li ni vi ngy hnh thin nh v thin tu, v khi
ngh th li ln ng, tip tc cuc i b, bi v vo thi by gi ch c xe
la l phng tin chnh, quc l rt him hoi.
i vi v t khu hnh hnh u th khng c g phi vi vng bi v
i vi Ngi thi gian l khng tn ti, theo ngha khng cn phi hi h v
chen ln nh trong cuc sng th. Mc ch chnh ca Ngi l qun chiu
ni tm. i b sut ngy l trau di v pht trin thin tu trn ngy. Cuc
hnh trnh theo li hnh hnh u ca Ngi Phra Acharn Mun chuyn ny
ging nh cuc i thnh thang bt nh ca mt con voi u n n c
gia rng su. S n c nh vy lc no cng a n trng thi thanh bnh
tnh lng. Tt c mi gnh nng c t xung, tt c gai nhn c
nh khi tm. C thn ln tm nh nhng thi thi. Trong khi thn ro bc
xuyn qua nhng cnh ng nng chy xen ln gia cm rng th tm trn
vn chm ch vo mc hnh thin, khng mng hay bit sc nng ca mt
tri gia tra ng bng. Mi trng no cng to ra mt khng kh tinh thn
mt m v tnh lng. Ngi mang trn vai ci ti ng bnh bt v ci klod. Tm
y m Ngi khng mc, bnh lc nc, kim ch v nhng vt dng cn thit

125
trong bnh bt. m nc th cm trn tay. Tm khng n tt c nhng
mn knh cng v nng n y. Thn v tm nh gnh lo u nh vy gi
y an hng s n c, nh nhng thi thi nh chic bng gn bay theo
chiu gi. Ngi lm trn bn phn i vi m, gip b vng vng pht
trin ni tm. Gi y khng cn trch nhim no khc, ngoi tr t mnh
pht trin ni tm n mc tiu cng tt. ngh ny nh nhc Ngi trong khi
n c thong dong trn con ng mn xuyn qua khu rng hoang vng.
Sau khi i kh lu trong sc nng chy da nh th, i khi Ngi gp mt
vi ci cy cao bng mt bn ng, mi khch l hnh dng chn. Ni y
Ngi ngi di bng mt ca ci cy, tm an tr vo mc hnh thin cho
n khi cm thy mt m khe khon tr li v sn sng tip tc cuc i. By
gi tri x chiu v nng du dn, Ngi tip tc ln ng vi tm t
kim sot ca ngi m mc tiu ca cuc sng ch l t gii thot ra khi
Bnh Xe au Kh. i vi chnh nim v tm t kim sot, Ngi n mt ngi
lng nh hiu qunh gia rng. Mt xm lng tha tht nh vy cng cho
v tu s dhtaga, v Ngi ch thc bo tr mng sng, khng bao gi tm
tha mn khu v hay thn mnh tr nn khe p. Sau khi ghi nhn a
im ca ngi lng Ngi tm mt ni thch hp ngh qua m, tt nht l
cch xm mt qung. Sng hm sau Ngi vo lng tr bnh, v sau khi n xong
li tip tc cuc hnh trnh.
Bng cch y, Ngi di chuyn t mt ni hoang vng ny n mt ni
hoang vng khc, i b c ngy cho n khi n mt lng, ri dng li ngh
qua m. Mt cuc du hnh nh vy l bnh thng, khng c g c bit xy
ra. Nhng c lc v t khu hnh u lc ng trong rng su hoc i b
rng r sut ngy m khng gp xm lng, c n mt mch nc hay mt
dng sui lm du bt cn kht cng khng c. C nhng lc cn t hn
na, v t khu i b sut my ngy m khng c thc n, nc ung, v i
khi cng khng ng. Nhng tm thm nhun Gio Php c th lm cho thn
chu ng nhiu au kh v kh nhc hn l nu da vo, v do vy, phi lm
n l cho vt cht. Ngi dng chn ngh li vi ngy nhng ni thch hp
cho vic pht trin tm, cn nhng ni khc khng my thch hp, Ngi li
mt m ri tip tc cuc hnh trnh.
Trong khu rng Dong Phy Yen nm gia th trn Saraburi v Nakhorm
Rjasm, Ngi Acharn Mun ni rng Ngi cm ng n sng s trc v
p ca cnh rng ni. Ni y Ngi lu li lu di hn pht trin tu minh
st v tm ung v p hng v ca ni rng.

126
Ni y th loi, hin ha v hung d, loi n c v loi n tht, ln v
b, loi sng trn cy v loi sng di mt t. Nhiu ln Ngi chm mt vi
chng, nhng hnh nh chng khng quan tm n Ngi. Khu rng ny qu
tht hoang vu, mi xm ch c vi ba ngi nh, ri rc cch nhau kh xa. Dn
c l nhng ngi min ni, chuyn trng la v mt s loi ng cc khc
sanh sng. H dc theo dy i v ni. Chnh nhng ngi ny h tr v
bt cng dng hng ngy trong khi Ngi du hnh qua rng. Dn lng c
nhiu ngi sng o. H cng l nhng ngi th sn v vng ny c nhiu
th rng loi. Ngi y rt thoi mi v h khng thng ti lui lm nh
hng n Ngi. Mi ngi u nhn nh rng ai cng c trch nhim ring
phi lm, mi ngi u tn trng s ring t ca ngi khc.
T khu rng Dong Phy Yen, Ngi tip tc cuc hnh trnh xui v
hng Nam, v sau cng n Bangkok, lu li ti Wat Pathoomwan.

Bangkok v sau i Chiengmai

Ngi Acharn nhiu ln du hnh gia Bangkok v cc tnh min Bc.
i khi Ngi i bng ng xe la m lc by gi khng c i xa nh ngy
nay v c nhng ln khc Ngi i b, c hai chiu. Trong thi k Ngi nhp
h ti Wat Pathoomwan, Ngi thng ti hc Gio Php vi Ngi Phra Upli
Gunupamacaria ca Wat Borom Nivas.
Trong ma nng ro sau thi k an c kit h, Ngi Phra Upli i
Chiengmai, v mi Ngi Phra Acharn Mun cng i. Trn xe la Ngi Acharn
Mun nhp nh trong phn ln chuyn i, ch ng i cht lc xe chy
giai on u cuc i. n thnh ph Uttaradit, lc sp vo vng ni, Ngi
quyt nh nhp nh cho ti khi xe n mt ni gn Chiengmai. Khong hai
mi pht sau , tm ca Ngi an tr nhp vo trng thi nht im
khng lay chuyn, ton nh (appa samdhi). Trong trng thi ny Ngi
khng cn hay bit g n on tu hay mi trng bn ngoi, ting rm rp
ca on tu hay ting huyn no ca hnh khch, khng cn bit n suy
ngh hay cm xc, c n thn th ca chnh mnh cng khng hay bit. Ch
c trng thi an tnh vng chc bao trm tm. n khi xe gn ti thnh ph
Chiengmai, tm Ngi mi xut ra khi trng thi an tnh nh nhng tuyt diu
y. M mt ra Ngi thy nh ca v nghe ting n o bn rn ca Chiengmai

127
bao quanh. Ngi ng ln ly hnh l v thy nhng hnh khch i cng
toa xe, ai cng nhn Ngi t m v thn phc. Hnh nh tt c cc cp mt,
trong c cp mt ca nhn vin cc toa xe, u chm ch nhn Ngi, rt
i kinh ngc. Va lc y c nhn vin trt t ca xe la khng bit t u
xut hin, vui v quy quanh Ngi v xin xch hnh l cho Ngi. Cc nhn
vin v hnh khch cng toa xe ng nhn theo cho n khi khng cn nhn
thy Ngi na.
Trc c mt s hnh khch v nhn vin trt t ca xe la hi thm
Ngi tu cha no, t u n v nh i v u. Ngi ni vi h rng Ngi
l mt t khu sng trong rng, khng c nh mt tu vin no, v cng ni
thm rng Ngi mun tm mt ni vng v trn ni hoc trong rng, khng
qu xa thnh ph. nhng ngi hi l mun bit Ngi s v cha no v c
ai n nh ga rc Ngi khng. Ngi ng li cm t lng tt ca h v ni
rng mnh i chung vi Ngi Phra Upli Gunpamcariya, v chc cha c
sp xp cho ngi n n hai Ngi. Ngi Upli l mt v S ni ting trong
thnh ph ny v c tt c mi ngi tn sng knh m, t v thng c
n cc thng gia v dn c trong thnh ph. Nh vy s c ng ngi n
n mng Ngi ti nh ga. Cng c mt s xe hi m vo thi im cn
rt him hoi. Nhng ngi n n mng Ngi Acharn Upli s cung thnh
Ngi v tu vin Chedi Luang. Ni y s c ng o thin tn n thm
ving v nghe Ngi thuyt ging Gio Php.

Thi Php ti Chiengmai

Nhn dp ny, Ngi Phra Acharn Upli ho phng mi Ngi Phra Acharn
Mun thuyt ging mt thi Php cho m ng t hi v cha hm y. Thi
Php ca Ngi tht cm kch v cng, lm cho mi ngi rt hoan h say m
v khi chm dt mi ngi u mun nghe thm.
ti ca thi Php hm y l Amupubbikath, chui nhng thc hnh
quan trng a n tin b (bao gm b th, tr gii, ti sanh vo cnh tri,
nh hng bt thin ca nhc dc ng trn v li ch ca s x ly. Ri tip
n T Diu ). Sau thi Php Ngi nh l Ngi Upli v lui v tnh tht
an ngh.

128
Gia m ng t hp ngy hm y, Ngi Acharn Upli ht li tn
dng thi Php, ni rng Ngi Acharn Mun thuyt ging tht kho, tht
tuyt vi, kh c ngi snh bng. Ngi ni rng thi Php ny phi c gi
l muttoday a ngi nghe ti Bnh minh ca s Gii thot. Ngi Acharn
Mun ging gii c bit t m, c n chnh Ngi (Acharn Upli) cng khng
th thuyt c nh vy, m tht th v v y cm hng.
Ngi Acharn Upli ni: Nhng g m nh S hnh hnh u ny
ni, v li trnh by ca S qu tht k diu. S cho chng ta nhng li
gio hun qu bu v khi gi ni ngi nghe kht khao c lnh hi Gio
Php cng cao hn na (bi ging cp n nhng g chng ta c xu hng
xem thng, coi l ng nhin). S lm cho chng ta t hi ti sao chng
ta khng bao gi ngh n nhng chuyn nh vy trc khi c Ngi nhc.
Ngi Acharn Mun r rng l nh s kammhna (mt nh s trau di thin
tp), l ngi ang i trn con ng ca c Pht vi chnh nim v tr
tu. S khng xem thng Php, hoc lm dng Gio Php nh nhiu nh
s v c s khc. S khng n iu m nhn mnh nhng im c ngha
c bit, l gii nhng im kh hiu, gii thch r rng, tng tn cho ngi
nghe. S tht ti v li ging ca S t ngi snh bng. V phng din ny
ti l thy ca S m khng b kp. C nhiu, rt nhiu im m ti khng th
gii thch nhng Ngi Acharn Mun th c th. Ti hi kin v li khuyn ca
Ngi v nhng iu khng r, v khuyn ngh ca Ngi lun lm ti hi lng.
Ti hc c rt nhiu bi hc qu gi ni Ngi Acharn Mun.
Phra Acharn Mun nhn li mi cng i vi ti n Chiengmai, c l bi
v S thy rng y l mt th trn nm trong vng rng ni, thch hp vi
li sng n dt ca ngi o s du phng. S l mt v t khu c nhng
phm hnh rt him hoi. Mc d ti l bc huynh trng nhng tht lng
rt knh phc S, v lc no S cng t v khim tn i vi ti n ni lm
khi ti khng khi bi ri. S s lu li y t lu ri ln ng, tip tc cuc
du hnh. Ti khng th thuyt phc S nn lu di v mc tiu duy nht
ca S l tm chn l cao thng nht. Tt c nhng g ti c th lm c l
tn dng mc tiu v tha ca S, lc no cng tn lc c gng trong mt
tng lai gn, c kh nng gip ch v t khu v thin tn c s mt cch
hu hiu hn. Qu v no quan tm n hnh thin c th n gp S, qu
v s khng tht vng. Nhng c mt iu qu v nn nh l ch nn quy
ry S vi nhng chuyn m tn d oan. S s qu trch qu v v nhng cu
chuyn cung si nh vy. S ch thc hnh v ging dy Gio Php ca c
Pht v s khng dn dt ai i lch ra khi o L.

129
Ti c tho lun vi S v Gio Php v c thuyt phc v nhng
iu k diu m ngy nay khng th hc hi vi ai khc. Ti rt khm phc v
knh n Phra Acharn Mun, mc d khng ni ra vi S, nhng ti bit chc
rng tht s S ng tn knh l mt v Thnh T trong ngha cao p
nht ca t . Chnh S khng bao gi ni g v S, nhng trong cu chuyn
khng chnh thc, khi khng c mt ai khc, li thng hiu v gii thch rt r
rng, sng t, minh bch, hin nhin thy S chng c n tng Thnh
th ba (Angm Bt Lai hay A Na Hm). Tt c nhng g S gii thch v
lm sng t u ph hp vi Kinh in. Lc no S cng khim tn v tn
knh ti, khng bao gi thiu tn knh hay t thi kiu hnh. Nhn b
ngoi ca S, ngi ta c th tng S l mt mnh vi rch v dng. Cm
tng m S gieo trng ni ti l nim cm m tn knh thm su.
Nhm ngi t hi hm y cha bao gi bit n Ngi Acharn Mun. Sau
khi thi Php chm dt, Ngi Acharn Upli nhn c hi gii thiu vi thnh
gi v cng t li ca ngi Ngi. Lc by gi Ngi Acharn Mun tr v tnh
tht khng c . Vi v t khu hin din trong s thnh gi thut li cho
Ngi nghe nhng g Ngi Upli ni, v v sau Ngi k li cho mt nhm
t thn cn. Mt cun sch nh c pht trong l ha tng ca Ngi Phra
Acharn Mun c tiu s ngn gn v nhng bi ging ca Ngi c gi l
Muttoday (Bnh minh ca S gii thot) l ly t tn gi Ngi Upli t cho
bi php ca Ngi trong s kin ny.
c bit rng Ngi Phra Acharn Mun lu ng trong vng rng ni
hoang vu ca Chiengmai trong thi gian mi mt nm (t 2472 n 2483
PL, 1929 n 1940 DL), sau Ngi v Udorn Thani theo li thnh cu ca
Ngi Phra Dhammacetiya cha Wat Bodhisomphorn. Chuyn ny s c
k tip sau.

Chin u mt mt mt cn thnh tu
mc tiu cui cng
Sau khi ng ti Wat Chedi Luang, Chiengmai mt thi gian, Ngi gi t
Ngi Phra Acharn Upli v ra i, tip tc sng i o s du phng ti mt
ni rng ni ho lnh ca th trn ny. Ngi i n c mt mnh, gi y l

130
c hi tt nht tng cng n lc chuyn cn tinh tn, nhng c gng
phi gt li gip ngi khc. T gi khng cn g phn tn ch tm, v
do vy ngng tr c gng ca Ngi. Nhng ni hoang vu, vng v m Ngi lu
ng vo lc y c vng rng ni ca qun Mac Rim v Chieng Dao, cng vi
nhng ni khc, v Ngi c trong ma ma ln ma nng. y l cuc chin
u mt mt mt cn, hoc cht hoc thnh tu mc tiu cu cnh. Ngi
dnh thi gi gip ngi khc. Gi y l lc phi t trau di pht
trin ni tm t hon thin. Li sng kt hp vi ngi khc trn y au
kh v c nhiu gnh nng. Ch phi nng nh nim v tu mi c th phn
no vi bt au kh. D sao, gnh nng vn cn lm gim thiu kt qu
ca s c gng.
Gi y Ngi Acharn l mt ngi n c trong khu rng hoang vu. Ni
y Ngi phi tn lc c gng v quyt chin n cng thu t nguyn
nhn ca s tr thnh, ca sanh ra v nhng au kh khc. Tm cn lo
u v nhng s vic hay bn rn v nhng ngi khc, cng ging nh ghe
thuyn phi ch qu y, sm mun cng s phi m chm di nm m
bin c. Vi mt ci tm nh th t khng hy vng thnh t tnh trng Chm
Dt au Kh. Tm t hng v ngi khc gi y phi tm thi chm dt.
Trong khi chin u thnh t Mc Tiu Cui Cng, tm t cho ngi
khc phi dit i, v n s nh hng ti chnh Mc Tiu y. nguyn bc
theo du chn ca c Pht, ngi m hnh tinh tn khng ai b kp, th bt
buc phi tm hiu cch thc v phng php ca Ngi noi ng theo
Chnh o. Mt khi vin mn hon thnh cng phu trau di ni tm, ta
c th gip ngi khc hu hiu hn nhiu.
Thi c n quyt lit xng pha vo cuc chin gia nhim v
ng li thc hnh Gio Php. Trong thi gian qua, tm b hai bn (
nhim v Gio Php) ging x, n gi th ch cn mt bn c s hu tm
hon ton. Nu km tinh tn v thiu tr tu, tm s hon ton l n l ca
nhim v chc chn s li tm ti au kh khng sao k xit trong vng sanh
t. Nhng nu tinh tn v tr tu pht trin y , tm s l Gio Php v
Gio Php s tuyt i thuc v hnh gi nh mt kho tng v gi. n
lc nh mt n quyt nh, d sng hay cht cng quyt phi tn dit
nhim. Nu khng th chin thng, hy cho thn ny cht trong c gng.
K chin bi th phi b xc hn l chu nhc, v chc chn s b nhim ci
ch, ch giu.
l cch Ngi Phra Acharn Mun thnh thong t cnh gic v t khch
l trong khi n c gia rng hoang Chiengmai. Cuc sng ca Ngi

131
y c kim sot cht ch trong mt thi kha biu nht nh, khng thay
i. Chuyn cn tinh tn sut ngy, sut m bt c lc no, trong mi c
ng ca thn v trong mi giy suy ngh. Trong sut thi gian, nim v tu
lun lun qun chiu v suy t mi khi c s tip xc bn ngoi v ln tn bn
trong. Khng c g, tuyt i khng c g, lt c vo bn trong hng ro
nim v tu, vn tin n tng Dhammacakka (Bnh xe ca Gio Php),
t nhin, t ng v lin tc khng gin on.
Cu chuyn v cuc chin u ca Ngi c chnh Ngi tng thut,
lm ngi nghe va kinh ngc va nn th. Tt c mi ngi u sng s khi
nghe cu chuyn can m v n c chin u gia rng, khng c s tr
gip hay khch l no ca bt k ai hay bt k ci g, ngoi tr chnh c hnh
chuyn cn tinh tn ca Ngi. Qu tht tuyt diu v y kinh ngc lm ngi
nghe c cm tng nh cnh ca m ra cho h h c th chng ng
Nit Bn. V chnh vo thi im thc t trong cu chuyn, Ngi ang tin
n thnh tu Mc Tiu cui cng vi ton b tc lc.

i nim v i tu
Ngi Acharn ni rng tm Ngi vng chc t c t lu trong Tng
Thnh Qu th Ba (A Na Hm Qu) nhng v phi m nhn nhiu bn
phn gio hun v o luyn t, Ngi khng c thi gian gia cng thnh
tu tng Thnh Cui cng. Ngi hon thnh, khi ln ny n c du hnh
trong vng rng Chiengmai vi nhiu iu kin thun li. Mi trng v kh
hu c bit thun li, c th vt cht v tm tr di do, sn sng h tr
cho bt k mc tinh tn no, tm tnh gic v sn sng. Gio Php ti
thng dng nh sn sng l rng chn tri, v s Chm Dt au Kh
khng cn xa. Cuc chin tin dn n giai on kt thc, ngi kht khao
Gio Php dn c con co nhim vo mt gc tng. Gi y cc
nhim kit sc v b dn vo ng cng, ch ch ngy cht, khi ngi kht
khao Gio Php nhy ti v tn dit chng. Mc d y cha hn l kt thc
cuc chin nhng kt qu khng th thay i na.
n giai on pht trin ny, tm kin c trang b vi ci c th gi l
i nim (mahsati) v i tu (mahpaa), lun hot ng v khng gim
st, mc d khng quyt tm c gng kim sot. Mt cch t ng, t

132
nhin v lin tc, i nim v i tu hot ng nhanh chng v hiu qu khi
i ph vi nhng hon cnh bn ngoi hay bn trong. Mi s u c kim
tra v qun chiu ri bung x, chng v ni ca chng. C s khc bit r
rng vi nhng giai on pht trin ban u, khi m nim v tu cn phi c
gng trau di v kim sot. (V d tn lc chuyn cn, s tin b vn ging
nh s tin b trong tr chi Rn v thang ca tr con, lc th nhanh chng
nhy vt ln cao, ri lc khc li tt qua rn v ni m n bt u tr chi
t bao lu ri). C lm hay khng lm iu ny hay iu n, v hiu bit v l
do suy ngh iu ny hay iu n v l do ny n, v cch x l iu ny
iu n mt cch hp l, tt c u trn vn nm trong i nim v i tu.
Khng cn phi c gng mt cch c thc, n t ng pht khi bi v ngoi
tr khi ng, ngy m, tng giy tng pht, lc no n cng hot ng ging
nh mch nc khng ngng r thm vo ging nn ging khng bao gi cn.
Ngi lun lun qun chiu cc duyn cho cm gic, s ghi nh hay hi
tng, s hnh thnh suy ngh, v thc - bn cht t nhin ca chng c
mi tn nim v tu xuyn thu. Cn sc un th mt ht ngha ca mt
ti qun chiu v Ngi chng c tng Thnh Bt Lai. Bn un phi
c qun chiu tn tng v y khi chng bin chuyn xuyn qua ba giai
on sanh, tr v dit, tt c u da trn nn tng anatt (v ng), khng c
thc th nguyn vn thng cn gi l n ng, n b v th. Xin lp
li, khng c n ng, n b v th, ti, anh, anh , ch kia,
chng ti, chng n, hay bt lun un no trong bn un (ni chi n sc
un th thin). Chn l ny phi c chng ng r rng qua hiu bit xuyn
thu hay tu gic ch khng phi ch bng tr nh hay hiu bit hc gi. Phi
ghi nh rng hai mc hiu bit ny cch xa nhau mt tri mt vc.
Hiu bit bng cch hi nh ( mc tr thc) c chiu hng thi
phng t ng, kch ng cm gic, a n trng thi tm ri lon in cung
v tng trng o kin t ng. S tht ny c thy hin nhin trong nhiu
bui tho lun Gio Php thy c tranh ci nh mn, ph bnh ch trch ln
nhau v khu chin. Ma mai thay, tt c nhng ci ch to thm nhim,
khng phi t b. Mc tiu ca vic tho lun v Php phi l loi tr
nhim. Nhn thc chn l bng cch pht trin tr tu trong ngha cao p
nht ca t ny phi a n kt qu lm suy gim hay loi tr lun nhim,
th v t, ty theo mc pht trin tr tu.
Khng nhim no c th n np hay ln trn di con mt lc sot
ca tr tu pht trin y , hay ng hn l nim v tu, l kh gii hu
hiu nht loi tr nhim. Chnh nh tr tu m c Pht v cc Thnh

133
T c th thnh tu Gic Ng. Hn khng phi do s hiu bit bng cch
hc hi, suy t v ghi nh, vn cn tm mc tr thc, suy t, bin lun. Ni
nh vy khng phi c cho rng nhn thc v ghi nh l v dng, v chng
dn ng ch li trong nhng giai on pht trin u tin, nhng ngay c
nhng giai on u cng cn phi cn thn khng nn lm tng chnh
l chn l.
Chn l m c Pht v cc Thnh T ca Ngi tuyn ngn, ban
truyn cho th gian, bao gi cng do s pht trin tr tu, khng phi ch do
tri gic v tr nh. Nh vy, iu ti quan trng cho ngi Pht t thc hnh
Gio Php l lun lun thn trng vi s hiu bit bng tr nh, khng bao
gi lm ln xem chc l tr tu. Phi ghi nh rng kin thc trn gian, s
hiu bit nh ghi nh khng bao gi lm gim suy hay nn nhim, ch
ng ni n loi tr nhim. Ci tm b tr nh trn ngp vn cn b
nhim trn ngp nh trc.
Ngi Thi c thnh ng ni rng mt hn ni kin thc c th nng
trn mnh con ngi, thay v nng cao con ngi ln. Chnh v mc ch
mun khuyn khch ngi Kalama pht trin tr tu m c Pht khuyn dy
h khng nn t nim tin ni mt v thy ch v mnh suy din, c on, hay
nghe ting n v.v. Ngi khuyn h nn trc ht t mnh gic ng chn l
c th t bit (nh tr tu) iu g thin v iu g bt thin. S hiu bit nh
th l hin nhin, khng cn c on, suy lun, hay nghe li m bo ca
ai khc. i vi c Pht v Ch v Thnh T, khng cn phi tm kim
ai bo m hay xc nhn kin thc ca cc Ngi. Chnh c tnh gi l
sanditthiko (t mnh chng ng) ca Gio Php l s bo m tn cn nht.
Ngi Acharn ni rng giai on thc hnh ny qu tht hp dn v th
v. Khng cn thm n hay ng. Khng cn cm gic mt nhc hay u oi
tinh thn, ngy qua ngy, m qua m. Tm lin tc chin u vi nhim
khng cht do d, lo u. Ngi khng mt cht thi gian no. Trong cuc
sng n c gia rng, thi gi hon ton ph thuc vo Ngi.
Khng bao lu sau khi ri Wat Chedi Luang, Ngi Acharn n mt m
ly rng ln c tn l Nong Auh (trong ngn ng Thi Lan, auh l mt
ting reo mng, th hin s n ng sau mt lot nhng th nghim v m
mm). n y, tm ca Ngi bt u biu dng nng lc mt cch trng
l v ngon mc, nh mt tun m va c o luyn tt v ang hng hi.
N lanh l phng vt ln, ln xung, ri vt ra ngoi thu nhn tin tc
v mc kch ngoi cnh v nhng din bin trong tt c nhng tng tm thc,
ri rt tr v x tan nhim bn trong, o xi tn gc r. l nng lc v

134
cng trc kia b giam hm trong mt thi gian lu di khi Ngi bn
tm lo gip ngi khc. Lc y tm b cm gi v g b trong nhng chuyn
th gian vi nhng tp tc c truyn, gi y ca m ra, nng lc tim tng
ca n c th t do. Sc mnh ca nim v tu tr nn v cng ch ng
v nng ng. N vt phng ra ngoi quan st Tam Gii, v lao tr vo qun
chiu bn trong. Tm tch cc hot ng vi tt c nng lc trn mi phng
din, lc th t b, khi bung x, t xung ri ct xn, nghin nt v khoan
thng vo nhng hc hm nhim cn li.
Ging nh c knh khng l dng mnh, ngp ln v biu din tr
nho ln gia bin c mnh mng. Khi nhn li, tm thy xa xa l rng chn
tri vng my en kt ca ti c v him ha ang tch t mt cch hm da,
thc gic tm chin u thnh tu Gii Thot bng mi gi. Chm ch nhn
v pha trc, Ngi thy nh sng vinh quang t rng hnh nh ra du cho
mng, sn sng n rc vo tn hng kho tng kin thc v tn.
Ngi Acharn thut li nhiu hn na v giai on ti quan trng ny
trong cuc i Ngi, nhng khng th ghi chp y mi iu Ngi k trn
nhng trang giy ny.

Chng ng cui cng

Khng bao lu sau, nh s h tr ca i Nim v i Tu, khi tn lc
chuyn cn lin tc thc hnh khng gin on, mt m n lc v khuya,
ngi trn mt phng ca mt tng to, di mt ci cy n c tng l sum
su, bn cnh i ni, Ngi Acharn chm ch hnh thin. Quanh l trng
t trng, thnh thong c mt ln gi hiu hiu nh nh thi qua, lm tng
thm phn mt m v thoi mi cho tnh trng tnh lng ca cnh vt. y l
ni m Ngi thng ngi lc ban ngy. Tic rng ngi vit khng bit ni y
chnh xc l u v qun ghi li tn ca ci cy k trn, lun c tn ngn i v
chu qun y. Tm ca ngi vit lc by gi ang say m vi cu chuyn n
khng cn nh g n chi tit. Mi nhiu ngy sau , s k diu ca cu
chuyn vn cha phai m. Ngi vit cng t thy thng cho mnh, khng
bit c duyn lnh thnh tu th khng. Vo lc y, khng bao gi c ngh
s ghi li cuc i ca Ngi Acharn nh ang thc hin trong hin ti.

135
T chiu n khuya m y, Ngi Acharn suy nim v Php Thp Nh
Nhn Duyn, trong lc thin ta v thin hnh, v theo c chiu xui v chiu
ngc, lp i lp li, r i sot li ton b phm vi m v minh v i dc
cu hp to nhng sc thi au kh khc nhau trong tm. y l im
then cht gia cuc chin gia Ngi Acharn, s dng kh gii tn dit ca
i Nim v i Tu, v v minh, lng danh kht ting v nhng mnh khe
gian xo ca n. V minh rt thng minh, khng ch trong nhng th on t
v m cn lanh li kho lo trong chin thut tn cng, c th t ngt xung
kch k th v gy nhng hu qu tai hi khng khip. V iu ny d nhin t
ngn xa, ngi cn ln ln trong vng quc ca Ti sanh v Ti t u phi
nm trong nanh vut y quyn uy ca n. Tuy nhin trong cuc chin mt
mt mt cn vi Ngi Acharn m y, v quc vng quyn uy v xo quyt
ca Tam gii b trut ph, khng cn ai cu gip. Hn b Ngi Acharn
dng v kh tuyt vi ca i nim v i tu nh ng. Quyn th, cho n
nay l bt kh khng (i vi ngi th gian), sau cng b Ngi Acharn th
thch, v cui cng tuyt i nh bi.
Theo tng thut ca Ngi Acharn, vo lc by gi, Tam Gii hnh nh
rung ng vi ngng phc v kinh ngc. Trong nhiu cnh tri khc nhau,
ch thin ng thanh reo ln biu l lng nhit thnh tn dng ca ngi rng
trn th gian gi y c thm mt v Thnh T ca c Pht, v h vui
mng khn xit. Tuy nhin, cnh ngi c th khng ai hay bit g n iu
ny, v bn lo li dng trong dc lc ng trn, h khng th bit rng trong
giy pht va qua, mt ngi va chng ng Gio Php ti thng.
Sau mt lc, khi ting h reo dn dn lng du th cn li bn trong Ngi
s thanh tnh tuyt i ca Gio Php, lm mt m c thn ln tm v bao
trm ton b th gian. i vi Ngi, l s huyn diu khng th m t cho
ngi khc. Mi tm t v quan tm gio hun ngi khc gi y (tm thi)
tan bin. V Gio Php mc ny vi t, thm su v k diu n mc a
s mi ngi kh lng hiu c. Trong mt lc, Ngi do d khng bit c
nn truyn bo tin ny cho ngi khc khng, v th hng mt mnh nhng
k diu ca Gio Php th ny hnh phc ri. Ngi ht lng mang n c
Pht, chng ng ton th chn l v t bi ban truyn Gio Php nhm
mc ch soi sng Con ng Gii Thot cho th gian. Gio Hun ca c
Pht tuyt i l chn l, khng th ngh bn trn mi phng din. Xuyn
qua lng sng knh bit n thm su v rng ln, sut m Ngi rt cm kch
tng nh n cc n c ca c Pht. Gio Php thm diu n mc
nu thuyt ging ch lm cho ngi i nng li ph bnh ch trch, v kt qu

136
l ch c chiu hng lm mt lng hn l c th gip ch ngi khc. l
nhng suy ngh tm thi thong qua trong tm Ngi lin sau khi va khm
ph ra Gio Php Ti Thng. Sau giy pht cm nhn nh th, Ngi ni
rng bi cnh, n nhn tr li vic tu tp ca mnh v xem xt kh nng ca
ngi khc.
Con ng ca c Pht l cho tt c nhng ai, ging nh Ngi, mun
v dm chu ng mi th thch. Trn th gian cn nhiu ngi nh vy. T
khi c Pht tuyn ngn ban truyn Gio Php c v s nhng v t
c kh nng lnh hi v thnh tu Gio Php y trong khi Ngi cn hin
tin v sau khi vin tch. Ch sau khi ngh li nh th, Ngi quyt nh
truyn giao li bc thng ip ca c Pht n tay nhng ai thnh tm v
tn knh lng nghe. Khng li ch g khi dy cho nhng ngi khng chu
nghe hoc chu nghe mt cch h hng, khng tn knh cng khng ch tm,
xem thng Gio Php. Ch sau khi chu ng mt lot au kh, Gio Php
Ti Thng mi ton thng. Nh vy, tht v ch khi ha tan Gio Php
v gi trong i dng cng nh ta ngm cho tan mt mn khng gi
tr. Gio Php c tuyn ngn cho ngi mun nghe. Lng y bin toa cho
thuc l nhm tr gip cho ngi bnh vt qua khi kh nhc au nhc.
Ngy no m bnh nhn cn mun sng vi cn bnh ca mnh th cn lm
ng vi nhng li khuyn ca lng y.
Ngi sng trong Gio Php lc no cng t thy v c th cm thy
thanh bnh hnh phc trong mi trng hp, v ngi khng ph thuc
vo ai c s yn n v an lnh. Khng c g c th lm bn rn hay phin
ly mt tm hon ton thanh tnh v bt lay chuyn. V vy, Ngi Acharn
thch sng phn ln trong rng hoang. Thnh thong, ty trng hp, Ngi
gip ngi khc khi hon cnh cho php. Ni no c Gio Php, ni
c an lc v hnh phc. Khi tm l Gio Php th t n l hnh phc v an
lnh. Phi chin u ( tm nhng kt qu bn ngoi) ch to thm au kh
cho mnh. iu ny lm cho Ngi Acharn rt cn thn trong khi thuyt ging
Gio Php, ch khng ging cho ai cng ging ai. Lc no cng lm theo
phng thc v ng li ging dy ca c Pht. l kim ch nam hng
dn ng li ch dy ca Ngi. V cng phi l kim ch nam cho cc Pht
t khc t nhc nh mnh tun theo Gio Php ca c Pht v thu gt
trn vn li ch trong hin ti v trong tng lai.
Suy ngm thm v nhng phng thc v ng li ging dy v thc
hnh, Ngi Acharn qun chiu tr i tr li Gio Php Ti thng ri sng
cho tm Ngi. y l Gio Php y v trn vn, nhng cng t ngt,

137
khng th on trc, khng th tng tng v khng th m t. Ngi cm
thy nh cht i v ti sanh, nhng y l s cht ri sanh v cng tuyt
diu, khng th so snh vi nhng g c bit. Tr tu thm su v huyn
diu pht sanh vi kip sng mi v tuyt vi ny cha bao gi Ngi bit v
m c ti, mc d n vn thuc v chnh tm. Ho quang ri sng cho Ngi
qu tht v cng huyn diu, ht sc l thng, nn lc Ngi khng ngh l
c ai c th thu t Gio Php va thm su va l thng nh th.

Gio Php v s Gii Thot

Ban cht tm ca Ngi Acharn rt nng ng v thng thch nhng tr
nho ln iu luyn, k c khi mi tu tp. Khi t c Mc Tiu Ti Hu,
mt ln na n li biu din s iu luyn ung theo c tinh cua no. Vao luc
va be gay vong quay ba lp9, vn con ba vong cua no bao quanh (cai tm
va giai thoat). Vi s chm dt cua vong u tin, t Pli l lopo (ct t)
hin ln. Vi s chm dt vong th nhi, t Pli la vimutti (Gii Thot) hin
ln, ngha l tm thc hin hot ng cui cng t c Gii Thot
hon ton. Vi s chm dt vong th 3, phat sanh t Pli anlayo (khng con
ham mun), chi ra rng vi hot ng cui cung, khng con may may ham
mun nao na. T y tr i, tm tr thanh ekacitta (mt cai tm duy nht),
ekadhamma (Giao Phap duy nht), khng con hin tng nhi nguyn nh
trong th gii pham tuc.
o la Giao Phap v s Giai Thoat, dt khoat tach lia khi tt ca nhng s
vt trn gian va do o la chi la mt. Giao Phap Giai thoat nay chi xay ra mt
ln duy nht, khng phi hai hay nhiu ln hn na. c Pht va cac vi Thanh
t chi bit mt ln Giao Phap Giai thoat, va do o tr thanh ekacitta va
ekadhamma, tm duy nht va Gio Php duy nht, khng co s thanh at nao
cao hn na. Cc un thuc v tm va thn vn con nh trc, chi la nhng
un tinh khit, khng co yu t nao khac pha ln vao. Khng con cht c,
khng con tinh cht gy hai. Cac un vn nh trc khi chng ng, khng
9. Vng quay ba lp tm dch t vaa, c ngha l vng quay ba lp ca nhim,
nghip, v qu - tc nhim, nhng hnh ng c nhim tr gip, v nhng hu
qu i vi tm do nhng hnh ng do nhim to nn ri li to thm nhng nhim
mi. Nh th vng quay ny lin tc khng ngng.

138
thm cung khng bt. Chng vn tac hanh theo lnh cua tm gi y a thoat
khoi moi hinh thc luyn ai vao chng. Mi un hot ng trong pham vi cua
no, tht nh nhau trong linh vc ring cua minh. Khng con xung khc hay
tranh u vi nhau, vi ca hai a mat me theo cch cua ring minh. Vic cng
tc nay tip tuc cho n khi hai bn tach ri ra, mi phn i mt nga. Cai tm
a c thanh loc chng o tr thanh yathdpo ca nibutto la tt (vi ht
nhin liu).
n y ti gii hn ca ngn ng quy c pham tuc. Khng th m
t hn c na. o la nhng gi xay n vi Ngai Acharn trong m co nhiu
bin c quan trong nay, khi c ba vong cua vong quay ba lp, ranh gii gia
th gian pham tuc va Giai thoat a c phn inh (mc d th gian pham
tuc va Giai thoat vn tip tuc cung hot ng mt thi gian na).
Trong phn con lai cua m y, ngai Acharn cam xuc n ri luy v
savega (ni bun v hn) v v minh trong qu kh ca Ngai a lm Ngi
trai qua au kh v cung tn trong vong quay nhng ln sanh va t. Vi thc
tinh cui cung va nhng chng ng Giao Phap ma c Pht a tuyn ngn
hn 2.000 nm v trc, Ngai ging nh ngi l hanh n c va mt moi,
tinh c gp c mt ao h rng ln, nc trong veo, mi khach giai khat
bi b sc khoe. Ngai cam thy nh minh co th cung kinh anh l Tam Bao
ngay m, sut tron i, cung vn cha bay to ht long bit n cua minh i
vi Pht Bao, Phap Bao, Tng Bao ca nhng vi thi xa a noi theo cung
mt o L. Vao luc by gi nu co ai nhin thy Ngai ang cung kinh quy
lay, l tun y mt, chc tng Ngai v cung au kh, ang van nai cu xin
thn linh cu giup. Nhng nhng git l v nhng ci vi ly nay chi biu l
long tri n su xa va khim nhng nht i vi nhng gi a t bi dn dt Ngai
n s kham pha vi i nht trong i. Vi ty khu ang quy lay vi mt may
y nc mt kia a chng ng Pht, Phap, Tng trong tm. c Pht day:
Ngi nao thy Giao Phap la thy Nh Lai, thy Nh Lai la thy Giao Phap.
m y, ch thin trong cac canh gii tri ng thanh tan tung s chng
ng cua Ngai Acharn, ting vang di cung khp tam gii, ri n anh l Ngai
va tn kinh Ngai thuyt giang cho mt thi Phap, nhng vi con m mai trong
Giao Phap Ti Thng, va se con trong trang thai y it lu, nn Ngai mi
ch vi tr lai sau. Cac vi tri hiu y Ngai, bai t tr v canh gii cua minh, long
v cung hoan hy vi c yt kin mt vi visuddhideva10 trong m u tin khi
Ngai va chng c.
10. C ba hng deva (tri) l: sammatideva, nhng v tri theo phong tc tp qun, m
ch nhng v vua. Theo phong tc, trong ting Pli ngi ta dng t deva (tri) tn

139
Tang sang sau thi thin toa, Ngai Acharn n lai nhng kinh ngac tuyt
diu va qua trong m, va ht long cam ta nhng ngi dn trong lang
thng ngay bat cung dng minh. Ngai cung ht long tri n ci cy Ngi
ngi hanh thin di gc. Khi n gi i vao lang hanh tri binh, thoat tin
Ngai cam thy hm y minh khng cn vt thc vi hanh phuc Giai Thoat ma
Ngai tri qua trong m a bi dng qua u. Nhng vi tm t i vi nhng
ngi trong lang a thng ngay cung cp thc n, Ngai cam thy co bn
phn phai vao trong xom lang ngi thng nay nh thng l.
Hm y, i vi dn trong lng, nhng ngi st thc n vo bt Ngi,
nhng ngi ang lm vic trong nh, v nhng tr em ang vui v chi a
trc sn nh y ct bi, tm t ca Ngi ln n mt mc c bit.
Ngi lu tm quan st h vi tm t nhiu hn, trong nhng ngy trc Ngi
khng h c bit n ai. V ngi trong lng cng vui v hn, khi thy
Ngi t xa i dn n th ai ny cng c mt n ci thn i cho n.
Khi tr v ni tr ng trn ni, thn ca Ngi khng c v g cn n vt
thc v Ngi vn cn an hng hng v ca Gio Php. Ngi khng thy i,
cng khng thy mt, nhng bi v sn c thc n nn Ngi dng bo tr
sc khe v khng th nhn i qu lu. Nhng i vi Ngi lc by gi thc
n khng cn hng v na, v b hng v ca Gio Php ln p ton din.
Trong ting Pli c cu sabbarasa dhammaraso janti hng v ca Gio
Php thng mi hng v.

Ch thin by t lng thn phc

Vo m hm sau, ch thin t nhiu cnh gii khc nhau v t hu ht
tt c mi hng nhng v ht lng tn knh Gio Php n ving Ngi
mt ln na. H ni vi Ngi rng m hm trc h thy nh sng rng
ngi ca Gio Php, dng nh tt c nhng cnh gii v tnh trong Tam
Gii, du cao hay thp, u thnh lnh ngc nhin kinh s trc nh sng chi
trng xng h vi nhng v vua. Hng th nh l uppatideva, nhng v sanh ra l tri, hm
nhng chng sanh v hnh trong cnh tri. Nhng v ny c th phn lm ba loi: cc
v tri trn qu a cu, nhng v trn cc cnh tri v cc v tri cao hn ht c gi
l Brahma, Phm Thin. Loi tri th ba c gi l visuddhideva, nhng v tri c tm
tuyt i trong sch, m ch nhng Thnh T cao c nht, ch v A La Hn. Ngi
Acharn gi y tr thnh bc visuddhideva do s chng c cng tt ca Ngi.

140
la ri su vo cnh gii mnh. Nh nh sng ny, nhng v m tm pht
trin n mt mc hiu bit no chc chn thy xuyn qua nhng cnh
gii khc m trc kia h cha tng thy hay cha tng bit.
nh sng ca Gio Php pht ta ra t Thnh Th ca Ngi cn sng t
hn c trm ngn ln nh sng mt tri, h ni nh vy. Ngi cha tng
trng thy hay cha tng hay bit g n nhng k diu v cng l thng ny
qu tht ng c thng hi v h l mt mt c hi vng ngc trong
i h. Ch thin trong nhng cnh gii khc nhau khng th cng li
mun by t lng khm phc v sng s kinh ngc ca mnh i vi s chng
ng ca bc Thnh. Thnh tu ca Ngi qu tht v i v huyn diu phi
thng. nh sng thn diu y bao trm v s chng sanh trong nhng
cnh gii khc nhau, v tt c mi ngi u chng nghim mt nim hnh
phc m h cha bao gi c bit. Rt nhiu nhng chng sanh trong th
gian l mt c hi siu tuyt ny m chng ti hin ang th hng.
Ri Ngi Acharn lm cho h hoan h vi mt thi Php h tin ln
mt cnh gii sanh tn cao hn. Sau khi cc v tri bi t ra v, Ngi Acharn
n duyt li phng cch thc hnh m Ngi c bit theo ui vi y
kh khn v nguy him, c th gi l Con ng Xuyn Qua Ngng Ca
ca Thn Cht. Ngi thy hin nhin l nu khng dng cm chu ng mt
lot nhng th thch cam go lp i lp li, t Ngi khng th hon thnh vin
mn nguyn thnh tu Mc Tiu Cng Tt.

B v ca Ngi (trong nhng kip trc)

Sau khng bao lu c mt s kin k l xy n Ngi Acharn. Ngi
vit xin c gi th li nu cu chuyn tng thut sau y khng c thch
hp. V mt chuyn nh th c th xy ra vi mi ngi nn ngi vit quyt
nh thut li cho nhng ai c kh nng c dp hc hi. Cu chuyn lin
quan n b v ca Ngi Acharn trong nhng kip qu kh.
Ngi Acharn v b v cng c li nguyn s tr thnh Pht trong
tng lai. Lc Ngi cha thnh tu o Qu cui cng, trong khi ngi thin,
thnh thong b n ving thm di dng mt chng sanh v hnh. Ngi
ging dy b ri khuyn bo b i. B khng th ti sanh vo cnh gii no
tng i thng cn v lo v Ngi. B s Ngi qun mt nhng kip cng

141
chung sng vi nhau v qun li nguyn s tr thnh Pht. V l y b buc
phi thng xuyn n thm Ngi. Ngi Acharn ni vi b rng, Ngi
t b li nguyn c i theo con ng Chm Dt au Kh trong chnh
kip sng ny. Phi sanh thm nhiu ln na c ngha l phi cht thm nhiu
ln, v do phi gnh chu thm nhiu au kh. Nhng ln ny b n
p li ca Ngi ang ngh n b. Trong qu kh, c hai cng chia s vi
nhau hnh phc v au kh trong thi gian qu lu nn gi y Ngi mun
cho b bit thnh tu ca mnh cho b khng cn bn tm lo lng cho
Ngi. V qu lo cho Ngi nn b mi trong mt cnh gii vi t, v do vy c
thn v hnh.
B mun n thng xuyn hn nhng khng dm v ngi, mc d bit
rng trong thc t khng c g l sai quy cho Ngi hoc b trong hon cnh
y. Ngi Acharn c ni rng Ngi khng mun b n thng xuyn v iu
y c th lm tr tr mc tinh tn hnh thin ca Ngi ch khng phi v c
g khng tt nh trong cnh ngi. Tm tht v cng t nh, Ngi Acharn
thng ni nh vy. D ch c mt s can thip rt t nh cng c th l mt
tr ngi, ngn chn bc tin ca php hnh.
B bit v s Chng Ng cng tt ca Ngi trong m hm trc,
nhng thay v hoan h vui v b li su mun v c cm tng nh b b ri.
Gi y ng thot ra khi i dng au kh ny, b than phin.
T nay ti s khng cn c ai xin li khuyn v nh gip . ng nh
ngi sao sng ngi xa thm trn tri cao, cn ti th ang chin u mt mnh
trong bin c mnh mng ny. V b van ln. Xuyn qua nh sng tm t
ca ng, xin ng vui lng m lng hi h ra tay cu h, gip cho ti c
kh nng thnh t trng thi Chm Dt au Kh trong mt tng lai gn
y.
Ti khng mun b mi u phin, su thm v bun ru. Ngi Acharn
an i b. Khng phi v vy m ti mun b n y. y chc chn khng
phi l cch ng x ca mt ngi c thin tm. B c nh chng khi chng
ta cng trau di v pht trin T V Lng Tm, Brahmavihra (t, bi, h,
x) khng?
Ti cn nh r rng, b ni, bi v chng ta cng nhau pht trin
nhng phm hnh ny trong mt thi gian rt lu. Nhng nay ng vt
thot khi th gian phm tc ny th ti thy mnh hnh nh b b ri v cm
thy v cng phin mun.
B phi nh r mc tiu chnh ca hnh ng thin l g, Ngi Acharn
ni. Mc tiu ca vic tu tp Gio Php, d l t thc hnh v chnh mnh

142
chc chn nh vy hay lm theo li dy ca ai khc, u l loi tr hay
lm vi bt kh au. Khng phi thc hnh Gio Php chng cht thm
nhng phin ly, ch to kh au ngy cng nng tru cho mnh.
Ti bit rng nhng li ng ni l ng, b ni, nhng i vi ngi
th gian phm tc cn cha tuyt i thanh lc nhim, khng th cng li
nhng cm gic mnh m thm su trong lng.
Ngi Acharn ni, D mnh cng n chung vi nhau mt mm, th no
cng phi c ngi s ngng a trc v ngi kia dng n sau. Khng th
hy vng l c hai u bung a xung ngay cng mt lc. Cng nh vy
i vi hai hay nhiu ngi chung cng tch tr phc bu. Trng hp ca
c Pht v Cng Cha Yasodhara (Da Du La) l mt th d in hnh.
c Pht thnh t mc tiu trc, v sau tr v gip cho cng cha tin
b trn cng mt con ng. l bi hc qu gi. Ta nn rt bi hc t
th c li hn l mnh m chm trong nhng ni u su v phin trch s
phn mt cch chua cay.
Khng bao gi ti c ngh b ri, mc b n c cho s phn.
Hm nay ti mi b n y v lng t bi lo ngh n tnh trng an lnh v s
pht trin ca b. B cng thc hnh ng theo nhng li dy ca ti ngy
hm nay th ti cng hoan h vi tin b v thnh cng ca b. Nu b vn gi
tt c vic thc hnh Gio Php th ti khng cn lo cho b na.
Nguyn vng trc kia s tr thnh Pht ca hai ngi, v v sau, quyt
nh ca Ngi Acharn l tr thnh ch v Thnh T ca c Pht cng
dn n mt mc tiu l Chm Dt au Kh, tc b gy vng quay nhng
kip sanh t trin min. Lun lun c quan h cht ch gia phc bu tch
tr v kt qu thu c. Ngi lun a nhng li dy bo v khuyn nh tn
tnh v khng bao gi thiu st. Tt c u biu l thin tm t i, khng bao
gi c mun trn trnh hay la b b n c. Nhng li than phin chua
cay ca b nh vy gy tr ngi cho tin b ca b v ch to kh au bt li.
Khng bao gi s Gii Thot ca Ngi c th c hiu l b ri b, v
nu c li gii thch nh th th nhng li khuyn dy v an i ca Ngi l
lm g? Tm t ca Ngi i vi b qu l thnh tht v v lng v bin.
B nn hiu nh vy v nn c gng thc hnh li dy v l cho li ch ca
chnh b.
T ngy xut gia, Ngi Acharn khng nh c lc no mun cho b l loi
chin u mt mnh. B tm c chng mt ngi c tm t nhiu hn nh
vy? Ngi cng dy rng b nn ly lm hoan h v thy c nh sng pht
ta ra t thn Ngi trong m hm trc, mc d cn trong cnh gii vi t

143
nn rt c th khng hay bit g n iu y. Hn na, b c duyn may c
c hi lng nghe nhng li dy c th a b ra khi m ti ca v minh nu
knh cn lu tm n li dy. Nu b khng lm c vy th bao nhiu Gio
Php trong li dy ca Ngi v bao nhiu tm t ca Ngi chc chn cng s
khng a n li ch no.

Hn nhn c th to a ngc hay thin

ng trn ci trn gian
Nhng li khuyn dy v gii thch ca Ngi Acharn ta h nh nc t
mt ngn sui trn ni cnh tri ri xung lm mt m ci tm chao ng
ca b v dp tt nhng ngn la bun phin v su no. Tm tr nn du
hin mt m ri tnh lng, b cm nhn bao nhiu li lm trng i m mnh
phm. B nhn li v ly lm tic rng chnh t i ca mnh lm phin
lng Ngi. Gi y b c th thy nh sng ca Gio Php. Tm b mt m
nh nc ca cnh tri, gnh nng phin no c t xung.
Ci xin Ngi t bi tha li, b van xin, ri trong tng lai ti c th
t kim sot tt hn, khng cn nh vy na.
Sau , Ngi Acharn khuyn b ti sanh vo cnh gii tng xng vi s
tnh ng ca mnh, khng nn cho tm lo u v chao ng ca chnh mnh
khuy ri mt cch bt li. B hoan h vng li v xin Ngi ban cho duyn
lnh thnh thong c php n ving thm v nghe ging. Ngi bng lng
v b t nhin bin mt v Ngi xut thin v thy lc y l nm gi sng.
Ngi khng ng t tm gi ti hm trc sau khi thin hnh. Cuc m
thoi gia Ngi Acharn v b v t nhng kip qu kh - gi y l mt chng
sanh v hnh ko di nhiu gi.
Khng bao lu sau, b tr li v nghe Ngi ging mt thi Php, by gi l
mt tin n xinh p, nhng theo c tnh ca ch thin khi n thm mt v
s m h knh trng th khng trang sc g nh thng mang cnh gii ca
mnh. Nh c tch tr nhiu phc bu trong nhng kip lm v Ngi, khi
tm mt m nh tnh ng, b tc khc ha sanh vo cnh tri Tvatisa
(o Li hay Tam Thp Tam Thin), mt cnh gii c tin nghi v lc th
loi. B khng bao gi qun rng tt c nhng hnh phc m mnh ang

144
th hng l thnh qu nh lm theo nhng li khuyn dy ca Ngi. Khng
c Ngi ch dy th b khng c hnh phc th. Gia lc an hng nhng
th vui , v nhn ra nhng g gip b c nh th. Lng t i ca Ngi
i vi b qu tht v bin, khng bao gi b c th n p y .
Ri b nhn thc rng thn trng la chn bt k ci g dng v bt k
ai mnh gn gi kt hp quan trng nh th no. iu quan trng nht i
vi ngi c s l chn v kn chng, khng phi ch l chn ngi s sng
chung vi mnh, m l chn ngi s th chung vi mnh, cng chia s vi
mnh nhng cay ng ngt bi. Nhng g nh hng n ngi ny s nh
hng n ngi kia. C mt ngi bn i tt l phc bu to ln. Chng
hay v c th trong mt a v x hi thp km, km thng minh, hoc na
l ngi x giao km lch s, nhng v chng l ngi bn ngn nga cho
ngi kia khi i trn con ng bt thin v dn dt h vo con ng chn
chnh. Tuy nhin, nu c hai u tt hoan h gip nhau pht trin th
ngi nh s l t m, hay hn na, l thin ng trn ci trn. S khng c
nhng cuc ci v hay vch l tm su bt li nhau v c hai u bit t kim
sot, khp nhng suy ngh v hnh ng ca mnh vo khun kh k cng
ca Thin Php. Hai bn kt hp vi nhau trong cuc hn nhn c th xem
nh xy p a ngc hay kin to thin ng trn ci trn, cng chia s vi
nhau nhng ni kh au cng nh nhng nim hnh phc, ty vo vic h
vui v lm vic thin hay thch th lm iu c. iu ny nh hng n kip
sng tng lai cng nh kip hin ti.
iu ny c thy hin nhin trong trng hp ca v tin n ny
vng theo nhng li dy ca Ngi Acharn, trnh nui dng c php v
tch tr thin php. Kt qu ca vic tu tp l b thot khi him nguy v
au kh v ch. Ngi Acharn tha th nhng hiu lm v phin trch chua cay
ca b gip b khng gi trong lng cm ngh ti li, ri thuyt mt thi
Php v b hoan h lng nghe. Sau b gi y l mt v tin n y hnh
phc nh l bi t v nhiu ba vng quanh Ngi, vai phi hng v pha
Ngi, ri i lui cch Ngi xa xa v bay ln khng trung, tr v cnh gii ca b
vi lng bit n v hoan h.

145

Li tn dng ca ch Pht v ch v
t A La Hn
Vo nhng m sau khi Ngi Acharn chng ng o Qu cng tt, mt
s ch Pht v ch v t A La Hn n thm tn dng s Gii Thot
ca Ngi. C m c mt v Pht cng mi ngn t n, v vo m khc
c v Pht khc n cng hng trm ngn t A La Hn. S t A La Hn
ca mi v Pht khc nhau, ty mc chng c ca mi v. Tuy nhin, s
lng nhng v t thp tng theo mt v Pht khng phi tht s l s
t ca Ngi. ch l tng trng, i din cho s t ca v ny so vi v
khc. Trong ch v t A La Hn cng c mt s v smaera theo cng.
Trong ngha tru tng v v nhn xng, t A La Hn c dng cho c cc
v smaera cng nh bhikkhu.
Ch Pht ch dy cho Ngi Acharn v nhiu im, Cc ng Nh Lai
(t m cc v Pht dng khi ni n mnh, tng ng t Ti) hay bit
rng S thot khi ngc t v i ca vng quay (vaa) sanh t nn n
tn thng cng c S. Th gian l ngc t rng ln mnh mng, c
canh gi v cng nghim ngt v cha y nhng loi quyn r v cm d, tt
c u nhm vo mc tiu sit cht vng km kp v lm m qung t nhn,
m khng bit mt iu l h phi lm t nhn mt t do ch v s li dng
trong dc lc ca chnh mnh. Ging nh ngi ang chu au kh trong mt
cn bnh m khng c mun tm thuc cha. Trong trng hp y, thuc
no cng l v ch. Gio Php ca Nh Lai cng ging nh loi thuc c kh
nng cha bnh. Chng sanh au kh v chng bnh trm kha do nc c ca
mi tn nhim ca chnh mnh. Chng bnh ca h xem chng v phng
cu cha, nht l khi m bnh nhn cn t chi, khng chp nhn Gio Php
cu cha. H phi chu au kh v nhng ln sanh t cng vi chng bnh
ca thn v tm khc. Do , tuy Gio Php quanh h nhng khng gip
c g, v h khng quan tm, cng khng dm nhn n, khng lng nghe
v p dng thc hnh.
Nh vy c Gio Php, v cng c nhng chng sanh quay cung trong
nhng cn ging t ca au kh ca chnh mnh. Nu h khng nhn ra v
thc hnh Gio Php th khng ai c th gip h. Ch Pht c th n ri
i, nhng chng bnh vn cn gy au kh cho nhng ai khng hc.
Bc thng ip ca tt c ch Pht u ging nhau v nhim trong tm ca

146
chng sanh u ging nhau, khng c loi nhim no vt qua c kh
nng khm ph v tn dit ca Pht Php, tr khi con ngi t ngp ln trong
chnh nhim ca h v do thy Gio Php thp km hn nhim.
Gio Php i nghch vi nhim. Ngi noi theo con ng ca Gio
Php phi chng li, khng tun hnh theo lnh ca nhim, cn ngi vng
lnh ca nhim th chng li Gio Php, l lun rng Gio Php quy ry,
lm cho h kh chu v mt i nhng th vui ca i sng. Nhng ngi sng
sut bit suy lun v phn bit, s khng b tay hng phc nh vy. Ngi c
tr s khng bao gi nh con ra chu nm yn trong cho nc si n cht.
Tng t nh vy, ngi th gian b chnh nhim ca mnh nu chn trong
cho nc si ca n khng bit cch no thot ra khi. Tt c chng sanh
u nh vy, d sng trong nc, trn cn, trn khng trung hay trong lng
t. Du si, la bng nm trong tm ca chnh h. Bt lun i u hay ni
no h vn em la nng theo vi h.
Gi y S thy Nh Lai v bit rng y khng phi g khc hn
l ci tm hon ton thanh tnh, tuyt i trong sch. Nh Lai ch n y
di hnh thc sammati (hnh tng gi nh, gi thuyt, th gian hay tng
i).
Lc by gi Ngi Acharn cung knh bch, Khng bao gi con c hoi
nghi c Pht v ch v t A La Hn, nhng lm th no, sau khi nhp
anupdisesa-nibbna ( tch dit hon ton, khng g cn li) m cc Ngi
cn c th tr li di hnh dng ny?
c Pht p, Hnh tng tm thi ny cn thit cho ngi thnh
tu trng thi tuyt i trong sch m khng cn hnh tng, n gp
ngi thnh tu trng thi tuyt i trong sch m cn mang hnh tng
th gian. Nhng khi c hai u nhp anupdisesa-nibbna, V D Nit
Bn, th hnh dng phm tc ny khng cn cn thit na. Gia cc v Pht
cng vy, v no mun bit v cc v Pht trc mnh cng phi bt u t
vic ly tng th gian trc, ri dng n nh mt phng din truyn thng.
Khng c hnh tng biu l no trong trng thi gii thot tuyt i. V l y
Nh Lai v ch v t A La Hn t biu hin hnh thc th gian S c th
thy v bit mt v Pht v ch v A La Hn trng th no.
Ni cch khc, khi tip xc m cn hnh dng th gian th cn phi ly
hnh dng ngi th gian tip xc c. Nhng cn giao dch gia nhng
v tuyt i gii thot th khng cn hnh tng ca mt ci th gian na
v c hai u tng ng v ging ht nhau. Tuy nhin, khi cn cho bit
tnh cht th hnh dng th gian li cn thit nh mt s i lp ta c th

147
hiu rng gii thot hon ton l khng cn du hiu, hnh dng hay biu
hin, m ch tuyt vi mt cch t nhin v cng lun c an tnh h lc
khng th so snh c. Nhng ai hiu iu ny khng nghi ng g vic gii
thot hon ton ch l cch th hin hay m t qua hnh thc th gian (ni
mt cch tng i) v gii thot tuyt i tn ti t n khng ph thuc vo
bt k ci g.
Ri c Pht hi Ngi Acharn, S hi nh vy c phi v cn hoi nghi
hay ch cho hi?
Ngi Acharn tr li, V mun cho mng m con hi Ngi v trong thc
t con khng cn hoi nghi g na v th gian phm tc hay tuyt i gii
thot, cng khng cn hoi nghi c Pht, Php Bo v Tng Bo, chnh v
con t mnh chng ng li dy Ngi no thy Gio Php l thy Nh
Lai. Cu ny ch r rng c Pht, Gio Php v Tng Gi khng phi g
khc hn l tnh trng tuyt i thanh tnh v hon ton thot ra khi cnh
gii phm tc. D c Pht v ch v T La Hn c n hay khng, vic
y khng th i thay lng tin chc ca con v con chng ng nh vy.
Chng c Pht ni rng Ngi cng bit nh ca Ngi Acharn ch
l mun cho hi.
Cng nn ghi nhn rng ch v t A La Hn thp tng theo c Pht
khng ni g, ch ngi yn mt cch nghim chnh ni ch ca mnh. C n
nhng v smaera nh tui cng tn knh ngi im lng trng rt d mn,
mc d (trong con mt phm tc), cc v y trng d thng hn l oai v.
Nhng v smaera ny khong chng chn n mi hai tui, v thot nhn
cc Ngi, ta cng khng khi c cm gic nh mt ngi ln gp mt cu b
con, mun xoa u cu b. Ai khng bit trc rng cc v smaera ny l
A La Hn chc chn s lm nhng vic khng bao gi c php lm. Ai
bit rng cc Ngi l A La Hn khng bao gi dm ngh n lm mt vic
nh vy. Cng nh cc v A La Hn khc, cc v smaera ny khng h km
hn trong thi . Do vy tt c cc ch v A La Hn, c bhikkhu v smaera,
u c phong thi truyn cm hng v gy n tng su sc v cc Ngi hon
ton t kim ch.
V d, nu Ngi Acharn t m mun bit ng theo truyn thng th
phng cch thin hnh v thin ta, cch p y trong khi ngi thin hay i
kinh hnh phi nh th no, v cch by t lng tn knh ra sao gia cc nh
s th c Pht hay mt v A La Hn s trnh by phng php ng n
trong khi Ngi ngi thin. Tt c u c gii thch vi y chi tit. Th
d nh khi i kinh hnh hai tay phi nh th no, chn phi bc nh th

148
no, v phi t kim sot khi i nh th no. Thin ta nh th no cng
c ch dn y , hnh gi phi ngi hng v pha no, t th phi ra sao
v.v.

Tn knh da trn s phn bit gia

phm phu v ch v tuyt i gii thot
Phng cch m ch Tng tn knh ln nhau c nhng im ng k.
Mt ln, Ngi Acharn t m mun bit vo thi c Pht ch tng nh l
nhau nh th no. Trong khi ngi thin Ngi thy c Pht v nhiu v
t nhiu la tui khc nhau, ngi th tc bc ph, v cng c nhng
v smaera ngi ln, ngi nh. Cc v khng n cng mt lt m n
ring r tng v, ngi trc ngi sau. Ai n trc ngi trc, ai n sau
ngi sau, theo th t n. V smaera tr tui m n trc th cng ngi
pha trc cc v t khu, cn v t khu gi ng tui ng m n sau cng
hi lng ngi pha sau cc v nh tui, khng c v g xu h. Thm ch c
Pht m n sau, th Ngi cng ngi pha sau ch t khu v smaera, khng
c s phn bit no.
Ngi Acharn c v ngc nhin khi thy tnh trng hnh nh km tn ti
trt t gia c Pht v ch v t ca Ngi, vn ni ting l rt trng k lut
v lc no cng trt t. Nhng mt lt sau, tuy c Pht khng c mt li gii
thch, Ngi Acharn thm hiu rng s tn knh ln nhau ch da trn Php v
gii thot, khng da trn chn l gi nh hay chn l tng i. Trn nn
tng ny, khng c s phn bit truyn thng v x hi v cao h hay thp h
tnh theo ngy xut gia, v ch l s tht tng i. T c Pht xung n
ch v t A La Hn v smaera nh tui nht, tt c u ngang hng nhau
v phng din tuyt i trong sch.
Ngi Acharn li t hi cc Ngi nh l nhau th no theo cch quy c,
th cc Ngi nhanh chng di ch ngi. Gi y thy c Pht ngi pha
trc nhm ng, v cc v smaera khi ny ngi pha trc chuyn v pha
sau ch v t khu, tt c u ngi ni c sp xp theo trt t x hi thng
thng. Ngi Acharn hiu rng chc chn y l nghi thc tn knh nhau gia

149
ch t khu trong thi c Pht. V t khu, d l A La Hn m nh h, phi
tn knh mt v ln h hn, mc d v ny cha phi l A La Hn.
Sau c Pht dy Ngi Acharn, Ch t khu ca Nh Lai c im
c bit l bit tn trng ln nhau v lun lun gi thin vi nhau, da trn
s bnh ng v danh d v phm gi. Mc d l ng, ch t ca Nh Lai
khng c thi tranh ci hay ln lt nhau. Mt nhm t khu m khng
bit tn trng ln nhau v khng i x vi nhau ng theo Gio Php v
Gii Lut (Dhamma v Vinaya) c xem l Thy khi vng mt c Pht
th khng th gi l t khu ca Nh Lai. C nhng v t khu gi danh, ch
t xng l t khu. Tri li, mt nhm t khu thn trng vng gi hnh theo
Gio Php v Gii Lut, t xng ng c gi l t khu ca Nh Lai, bt
lun l xut gia ti u, l ai, hay bt lun l ngi quc gia no hay trong giai
cp no. l tt c nhng ngi bc theo du chn ca Nh Lai v chc
chn trc sau s thnh tu s Chm Dt au Kh.
Sau khi ging dy vn tt nh vy, c Pht v ch v t A La Hn ca
Ngi tc khc bin mt, v Ngi Acharn tin chc vo s tht ca nhng iu
Ngi thy.

Xc cht khng c ngha a

Thm ch n vic phi p y nh th no trong lc thin hnh hay thin
ta cng c mt v t A La Hn ch dy, khi Ngi Acharn thc mc xem
phi lm nh th no cho tht ng cch. V t A La Hn y ch cho Ngi
cch ngi thin, khi mc v khi khng mc y tng gi l (sanghati) v ni thm
rng c mc hay khng cng khng cn thit. Ngi cng ch v nhng mu
ca y c ba sc nu-vng khc nhau, nhum bng thn hoc li cy mt, mu
nht, mu va, v mu sm. iu ny cho thy rng li thc hnh ca Ngi
Acharn cng ng theo truyn thng ca ch v Thnh T, khng khi no
l do Ngi phng c hay on chng. V l y php hnh ca Ngi tin trin
u n v sun s, kh ai snh bng trong thi hin i. Nhng v t theo
truyn thng ca Ngi cng th nhn c nhiu nh hng li lc ca thy,
cn nhng v bin ci php hnh ca Ngi tin cho h th c th ging nh
nhng xc cht khng c ngha a, mt a tr khng cha khng m, hoc
na nh tr khng thy. Hnh nh Ngi Acharn lc no cng c s hng

150
dn ca mt tr lc no t bn trong m khng phi ai cng c dy bo, v
cng khng phi ai cng lm c nh Ngi.

ng li thc hnh v ging dy

ti Chiengmai
Tr mt ma an c kit h m Ngi Acharn tri qua ti Wat Chedi Luang
trong thnh ph Chiengmai, trong sut thi gian mi nm cn li nhng
ni khc m Ngi nhp h, ton nhng ni rng hoang vu gia loi nguy
him. Nh vy, cuc sng ca Ngi sut thi gian thnh thang bt nh thc
hnh hnh u qu tht li lc, xut chng, v ngon mc phi thng v
c phng din thc hnh, mc mo him v kin thc thm su trong
Gio Php. Trong con mt thng thng ca ngi i, sng n c trn
nhng i ni v trong rng su th lc no cng b au kh v lo s trn
ngp, nht l nhng cn hi hng kinh khng v lo u rng rn ngy m
khng ngt quy ri. Nhng i vi Ngi Acharn, sng hon ton n dt nh
th rt thun li cho s tinh tn chuyn cn v cho sc khe ca thn v tm.
S chng c cui cng ca Ngi c thnh tu gia rng su trong khi
sng n c trong mt qun ngi thng. Ch sau t lu mi c vi v t
khu thc hnh u n hc vi Ngi.
Vi v trong nhng v t khu n vi Ngi l Ngi Chao Khun Thet ca
qun Tha Boh trong tnh thnh Nong Khai, Ngi Phra Acharn Sarn v Phra
Acharn Khao Wat Tham Klong Phane. Nhng v ny ch vi Ngi mt
thi gian ri vng lnh ra i, tm ni n dt cho ring mnh trong nhng vng
ngi thng xa xi, trong rng su hay trn i ni hoang vu. Cc xm lng
ngi thng l nhng ni ch c vi ba nh, c ni bn nm, v ni khc
nhng chn mi gia nh. i bt mi ngy va nui thn. Ring Ngi
Acharn lc no cng thch sng l loi n c nhng ni nh vy.
Cng nn ghi nhn rng tt c nhng v t khu thc hnh u di
s hng dn v rn luyn ca Ngi u vng ch, quyt tm can m i
ph vi mi tr ngi nguy him mu tm Gio Php, d phi hy sinh mng
sng. Cc Ngi ch nhm vo mc tiu duy nht l Gio Php, v t mc
tiu ny ln trn tt c, k c tnh mng mnh, v iu quan trng hn ht l

151
ni no ni ting l c nhiu hm beo v th d th Ngi Acharn khuyn nn
n v . Sng gia mi trng nh vy bt buc lc no cng phi vng
chc gi chnh nim v tr tu, lun lun chuyn cn tinh tn v nh th sc
mnh ch pht trin nhanh chng hn l ni khng b nguy him e da.
Chnh i sng ca Ngi Acharn cng ngy m thm nhun su m
hnh phc ca s n dt. Nhng trong nhng khi n c tu dng tinh thn
gia rng su, xa cch xm lng v dn c thnh thong Ngi cng giao tip
vi nhng chng sanh v hnh khc nhau nh ch thin trn qu a cu, ch
thin trn nhng cnh tri, ma, qu, long vng v ch Phm Thin. V c
nhiu kinh nghim vi tt c, nn iu khng to vn cho Ngi. Ngoi
nhng chng sanh v hnh y Ngi cng gip nhiu sc dn ngi thng
khc nhau nh Ekoh, Khamu, Muser v Maew. H rt cm kch lng nghe
nhng li dy ca Ngi v ht lng tin tng n d c phi hy sinh tnh
mng v Ngi h cng sn sng. i vi ngi khng quen thuc vi nhng
ngi ny, t ngi thng, thng c ngha xu, bn v th kch, man
r. Nhng kinh nghim ca Ngi vi h th tri ngc hn. Ngi thy h cng
dng iu p , da trng v khng h bn. H l nhng ngi c vn ha,
c nhng phong cch v k lut ca chnh h. H cng on kt v cung knh
tun li nhng v lnh t ca h. Vi vn ha v tp tc ca h, t rng r
thay v hm hung bo hay man r, ma mai thay li cho thy bn tnh tht
th v o c, khng c ti c v tham i v hung bo nh ta c th d dng
thy trong nhng khu rng b tng ca cc th v ph phng. Rng ca
cy ci v mung th, ngh theo mt cch khc, cn an ton v thoi mi hn
l sng gia rng b tng ct st ca th thnh, y him ha nhim hung
bo c c ca tham i, sn hn v si m.
y l mt khu rng b him trong nhiu loi th hoang di v hung
tn ca nhim sng v i thnh tng by, tn cng con ngi mt cch b
him, gy nhiu thng tch kh lnh. Nhng vt thng y khng nhng
gy hi cho sc khe ca thn m cn c tm na. Qu tht ma mai khi thy
rng rt t ngi, nu c, c ng trong thnh ph ny m quan tm n cc
vt thng ca mnh, v khng c ai c mun tm thuc cha. Vt thng
b nhim trng v tr thnh mt bnh dch kinh nin. Loi rng ny nm
trong tm tt c mi ngi, n ng, n b, t khu v smaera.
Nhng cuc tn cng ln lt ca nhim tht kh cho ta phng. V l
y Ngi Acharn thch nhng ni rng hoang Ngi rnh tay i ph vi
nhng con th hung bo bn trong. Chnh nhng vng rng su ny m
Ngi c th thun ha nhng con th hoang ny hay ui chng ra khi tm.

152
Con ngi l mt to vt thng minh, v nh vy, ch nn lm cho nhng
con th hoang trong lng p o v bp m phi can m chin u chng
li n, nh vy mi ng gi l con ngi.
Trong mi trng nh vy, mi khi c mt v t khu n c tu tp
di s hng dn ca Ngi, li dy ca Ngi lc no cng ku gi tuyt i
t hy sinh v dng cm chin u. Nhng li dy nh th do thch hp vi
nhng v ging nh Ngi, sn sng ng u mi th thch. H mun d
c cht, trc phi cang cng chin u, tn lc chng chi n cng, v
nu sng st, h s nh lng bit rng ti thiu mnh cng thnh tu mt
mc tr tu minh st v gii thot no, rng h s khng cn phi kh au
v cng tn vi nhng ln ti sanh v ti t trin min trong nhng cnh gii
v thng bin i.
l phng cch gio hun c bit li lc ca Ngi ti Chiengmai, c
phn khc hn li dy nhng ni khc trc . Ti y nhng li dy ca
Ngi tuyt i cng rn, v khng chp nhn n ha. Tuy nhin, cch dy
ny thch hp vi nhng v n vi Ngi hc, chm ch lng nghe,
ch c gng t qun st nhng con th hung d bn trong mnh, khng bao
gi than phin l nhng li dy ca Ngi qu h khc. Gio hun ca Ngi
cng mnh m, Gip Php cng su sc, tm ngi nghe cng vng chc qun
bnh, chnh nim v tr tu cng pht trin. ng li dy d ca Ngi ti
Chiengmai v cng thm su v s chng c ca Ngi n mc cao siu
nht v mc tiu ca nhng v t dhtaga bhikkhu ca Ngi cng dng
cm nht mt cch tng xng, ch l Chm Dt au Kh trong tm. Ngoi
nhng ch dy thng thng cn c k thut c bit khm ph mnh
khe ca ci tm trnh n ti tnh. K thut ny rt cng hiu tm hiu
nhng tr la phnh ca ci tm quen thi trn ra ngoi tm n nhng ni
tiu khin vui chi quen thuc.

Trng hp tnh yu st nh
Trong khi c ng ti vng i ni ca Chiengmai c mt din bin k l
xy ra gia nhng v t hnh hnh u ca Ngi Acharn. Cu chuyn
sau y c tng thut vi hy vng c th l mt bi hc cho nhng ai cn
cha kh nng hiu bit nhng g mnh lm trong nhng kip qu

153
kh. Chuyn ny do mt v Acharn trc kia vi Ngi Acharn Mun thut
li, cho thy nng lc mnh m ca nghip (trong trng hp ny l tnh i),
i khi tr sanh mt cch l k.
Mt hm, c mt v t khu ang sp sa tm vi mt v khc mt vng
nc gn con ng dn n rung ca dn lng. Con ng ny nm xa
xm dn c v thng vng bng ngi qua li. Trong khi hai v t khu sa
son tm th c mt nhm ph n tnh c i ngang qua, iu rt him xy ra
ti y, v con ng ny thng ngy tht vng v. V t khu va cht thy
mt trong nhng thiu n v tc khc yu c. V t khu tuyt i khng th
kim sot tnh cm ca mnh. V t khu lo s b Ngi Acharn hay bit, v
cng s hon cnh him nguy khng th cu cha cho cuc i xut gia ca
mnh.
S thao thc sut m, lo s tnh cm k l m c sc mnh phi thng,
cha bao gi tng tng c. S mun qun tnh cm i, v sut m
tn lc kim sot, nhng hnh nh n ngo ngh thch thc mi c gng kim
sot ca s v cn phn cng tr li mi khi s c gng. Trong lc y Ngi
Acharn c c tm v hay bit cuc chin u cam kh ca v t khu.
Sng hm sau Ngi khng ni g, thy s rt s Ngi. Mi qu trch ch
lm cho vn thm t hi. Ngi ch mm ci thng cm khi gp s, v mc
d thy v t khu r rng run s, Ngi lm nh khng nhn thy.
Khi n gi i vo lng tr bnh, Ngi Acharn ni ring vi cc v t khu
khc mt cch khc thng m vn v ny nghe ting. Ngi ni bi v v
t khu ny tn lc c gng sut m khng ng nn hm nay khng cn
phi i tr bnh, hy cho s nh ngh v tip tc c gng. Cc v t khu
khc nn th bt thay th s khng lm gin on s c gng ca s.
Ngi Acharn khng nhn v t khu y khi ni nh vy, v sau khi ni
xong, Ngi dn cc t vo lng nh thng l. V t khu kia tip tc thin
hnh mt mnh nh. D nhin, Ngi Acharn lm nh vy nhm gip v t
khu ng thng kia m Ngi bit ang l nn nhn ca hon cnh v ang
tn lc t cu mnh. n gi thc Ngi bo em vt thc chia vi s v
cho bit rng s c th n tnh tht hoc n ni hp. S chn n n ti
ni hp. Khi s n, Ngi Acharn khng nhn s, ri sau vui v ni vi li
du hin v an i. V t khu ng thng ch n c cht t, v n v l php.
Hm y hai v t khu bn, ngi k li chuyn ny v mt v na, ly
lm ngc nhin thy Ngi Acharn c thi bt thng cha thng thy nh
vy. Hai ngi n gp nn nhn ca hon cnh v hi s v c gng g khc
thng ca s m Ngi Acharn cp n. Hai v ngh rng l iu g c

154
bit m s thnh t. V t khu ng thng mm ci yu t v ni:
Khng phi ti thnh tu c g m Ngi Acharn lm vy. Chc Ngi
thu hiu r rng l ti ang au kh su m nh th no, v lm vy gip
ti khi phi thm khn kh. c hi iu g lm cho s au kh th lc
ban u s cm thy h thn m khng ni, nhng sau cng s bo phi ha
l s khng h rng vi Ngi Acharn m thy on chc rng bit ht ri,
bit cn nhiu hn l chnh s, v v l y s t ra rt lo s v h thn.
Ri s hi, Qu o hu thy c g xy ra ngy hm qua khi chng ta sa
son tm ngoi vng nc khng?
Ngi bn lng tng tr li, Ti khng thy c g bt thng ngoi tr
c vi thiu n i ngang qua.
Nhng l iu lm cho ti au kh v t khu ng thng ni, v
l ti sao Ngi Acharn bo ti khng nn vo lng tr bnh sng hm nay.
Ngi s rng ti c th sp nu thy c y ln na.
Nhng ti sao o hu sp ?
Ti sao khng? v t khu tr li. Ti cm thng nng, d nng
khng hay bit! Gi y mc hnh thin (kammahna) ca ti bin
mt tm. Tt c nhng g ti cn c th thy, ngh n, v m ui say m
ch l sc p ca nng. Ti c cm tng rng tim ti v lc mi nhn thy
nng v thm ch n by gi hnh nh v phng cu cha v d c c gng
th no ti khng th nn tnh cm y. Cc s c cch g gip ti khng?
V t khu bn tr li, Nu s khng th kim sot tnh cm ca mnh
trong khi y, th tt hn c l nn di i, n mt ni khc cch xa y
trong mt thi gian. Nu s khng dm bch vi Ngi Acharn xin php,
ti s c th gip gii thch hon cnh ca s vi Ngi. Ti s bch vi Ngi
rng ni y khng thch hp vi s cht no. Ngi s sn sng chp nhn,
c bit bi v thu hiu tnh trng kh khn ca S. Ngi cha ni g n
iu ny v s lm cho s qu xu h.
Ai cng ngh rng l phng cch tt p nht cu vn nh s ng
thng, v chiu hm y cu chuyn c bch li vi Ngi Acharn. Ngi cho
php nhng c li ng rng chng bnh ny rt kh tr, bi v n l hu
qu ca nghip qu kh. Ngun gc ca n nm bn trong ta, Ngi ni.
v n s tn cng bnh nhn n ng qu. Ri Ngi khng ni g thm, v
lc by gi khng ai bit r nhng g Ngi mun m ch. D sao y l vn
kh xu h. V t khu ng thng khng dm cp n vn vi Ngi
Acharn, v Ngi cng khng ni g, v s lm cho s cng kh tm hn. Chnh
v s bn trnh vi Ngi kin a thy i xa lnh nn cng khng dm

155
ni thng v iu . Nh vy y l mt b mt m. Mi ngi u bit
nhng khng ai nhc n.
Ngy hm sau, v t khu ng thng xin bi t Ngi Acharn, Ngi lm
thinh chp thun. T ngy y thy n mt ni khc kh xa, bn b yn tr
rng gi y thy c an ton.
Nhng c ai thot khi sc mnh ca nghip khng? V sau, mi s xy
ra ging nh Ngi Acharn ng on trc. Khng lu sau, khi v t khu
di n c ng mt ch mi th c thiu n ngi thng tnh c cng v
cng mt ni. i vi c, l chuyn thng thng khng c g l, nhng
vi v t khu, l cng rm ko con lc tr v. S cng ng, nhn
thc rng mnh khng cn chu ni na, quyt nh quay tr v i sng ti
gia c s, v mt t lu sau ci c thiu n ngi thng gc Muser y trong
lng.
Cu chuyn tnh i lng mn ny cho ta nhiu bi hc qu gi. Nu m
nng cn th y l tnh yu t ci nhn u tin, nhng mt cch chnh
xc, n bt ngun t thi qu kh xa xm, ch tnh yu mnh m nh vy
khng th c t ci nhn u tin. C hai cha bao gi quen bit, khng h
ni chuyn vi nhau m ch gp nhau mt cch tnh c. Thm ch n lc c
tnh di i ch xa trn trnh, li tnh c gp nhau. V t khu tu tp
di s hng dn ca Ngi Acharn, c tc phong ng n v bit t kim
sot. Nhng va khi thong thy c gi th mi th khc u tan bin. Ri s
b mt tnh cm m nh qu tht v cng nguy him i vi mt ngi nh
s. Sau cng s b tnh i la phnh, tn nhn lng gt v p ch khng th
cng.
Cu chuyn trn y c th lm cho nhiu ngi ci, nhng ngi
tr tu th khng ci ch bi v chnh h cng cng hi cng thuyn. Ta
khng nn khinh khi ch diu nhng nhim nh th. Nhng c gi ngi
thng thng khng thch gn gi lm quen vi nhng v t khu, nh vy
cuc gp g ny ch c th xy din do nghip to trong qu kh ca hai
ngi. Nng lc ca nghip mnh hn mi th. Chc Ngi Acharn bit
trng hp ny khng cha c nn khng mng v t khu ng thng
kia, cng khng gip thm hay gi s nn lm g hn ci s lm.

156

Tm li ngi v lng t bi
Trong khi Chiengmai Ngi Acharn thng dng nng lc tha tm
thng tm nhng k thch lnh i chi v trn v ni chn c khi nghe
ging Php. Ngi c bit dng k thut ny vi nhng v t khu ch ng
n tu tp di s hng dn ca mnh. Trong nhng trng hp nh th,
khng cn lo ngi ngi nghe b chm t i, bi v tt c nhng ngi n
tu tp u ch mt lng mun tm Gio Php Ti Thng. Mi khi b Ngi
Acharn qu ry, d ni thng, hay d Ngi ng m ch, h u c gng t
sa mnh m khng h thn v li lm hay khuyt im ca mnh. Tri li h
cm thy bit n phong cch tm li tt bng ca Ngi.
Trong trng hp nh vy, gio hun ca Ngi nng cao v thm iu
hn, nhm thch hp vi nhu cu ca thnh gi, khng g cn gi li i vi
tm tm kim v quyt tm ca h vn pht trin hon thin. Cc v t
t mnh t b nim hnh din v danh vng trong a v cao cp, hay hc
thc ca mnh m khng d g c c. Ngi c cch gii thch cho ring mi
ngi v do cc k uyn chuyn, thch ng c bit ph hp vi tng
trng hp c th v tn cng vo mt im c th ca mi v t. Ty
theo mc thun thc ca tng v, Ngi nhn mnh c bit mt im no
cho v no, nhm vo phng din tiu cc ngn nga nhng im bt
li, hoc phng din tch cc khuyn khch a n li ch. i vi mi
thc mc, cu gii p ca Ngi i thng vo vn v bao gm nhiu chi tit
lm sng t mi hoi nghi ngi hi c th c. Gn nh khng ai tht vng v
khng c tha mn, nht l trong phm vi thin tp m Ngi vng chc
mt cch tinh luyn. Mi on ca Gio Php m Ngi gii thch qu tht
thm su v thm tha, d trong lnh vc gii, nh hay tu. Ngi nghe hoan
h ngp chm trong Gio Php ca Ngi trong nhiu ngy.

i thoi trong tm v v kh chin lc

Trong thi gian sng n c gia rng hoang ca Chiengmai (trc
ngy thnh tu hon ton chng ng), muc tiu duy nht ca Ngi Acharn
l Gio Php Ti Thng, m vo lc y vn cha thnh tu. Trong tng

157
khonh khc, tm lun lun hng v mc tiu v mi hot ng ca thn
u c kim sot cho ph hp vi mc tiu ti hu y. Ngoi tr lc ng
ngh, mi giy pht tnh gic l mt giy pht n lc chuyn cn. Ngi hng
vic qun chiu vo bn trong, thn trng v t m theo di cuc i thoi
nghim chnh gia mt bn l nim v tu v bn kia l nhim. ti ca
cuc i thoi l s gii thot ra khi au kh, c xem l mc tiu cu cnh
ca mi n lc. Bt k k h no m nhim c gng m ra lt vo trong
tm th Ngi tp trung nng lc nim v tu ng kn li. Bt k tr gian
manh xo quyt no m nhim dng nh, nht, hay tri Ngi, th Ngi
vn dng kh gii c nng lc khng c -- nim v tu -- tc khc b gy, x
tng mnh, p tan, v c nt, cho n khi hon mn chin thng tng im
mt, ht im ny sang im khc. im no m nhim cn chim u th,
Ngi vn dng nng lc ca c tin v hnh chuyn cn, vi s h tr ca
nim v tu, dng mnh tn cng, qut sch im y. Vi tm nim kin c
vng chc v tinh tn khng ngng, Ngi cng quyt xung phong, ht cuc
tn cng ny n cuc tn cng khc, quyt hon ton ph tan nhng ni
nhim cn c th, cho n ngy chin thng quyt nh cui cng. V hong
thng tr tm di s h ca vng xoy b ba b trut ph v tt c
nhng nhim nh cn st li cng u ri rng. l on cui cng ca
hnh tinh tn, bc cui ca cuc hnh trnh dai dng, khng c thi gian
hn nh nhng lc no cng hng v mc tiu nay nhn thy c.
Sau khi n ch v nguyn vng c thnh tu vin mn th khng
cn cn thit phi trau di kh gii nim v tu thm na. Trc kia n c
gi n mi khi cn n chc nng ca n, nay khng cn cn n th t ng
n co li. Khng cn trng thi lun phi canh chng nhim bt cht t
kch. Khi khng cn phi ku gi nim v tu ra tay th hnh nh khng c
g khc vi ngi thng, ngoi tr tm lc no cng chm m trong trng
thi thong dong t ti, vng lng thanh bnh v hnh phc, khng cn b cnh
trng chung quanh lm chao ng mc d vn lun lun hay bit. Trong khi
n c mt mnh, mi s vt trong tt c tam gii hnh nh ngng hin
hu, cng ging nh nhng nhim chm dt. Khi gip ngi khc,
cm thy cn phi c nhiu th gi v nhiu li dy hn, bao gm nhng li
cnh bo v khuyn co nhm mc ch ngn nga. i khi trong thi ta
thin Ngi bit c nhng chuyn c th ca linh nh Ngi c th gii
quyt mt cch ph hp.

158

Trng hp mt t khu v s
C mt v t khu, khi cn ngoi i l mt v s ni ting. n lc
xut gia, v ny mun tu hnh u theo truyn thng dhtaga trau
di v pht trin tm. Nghe danh ting ca Ngi Acharn l v thin s li lc
c nhiu kinh nghim thc hnh nn sau khi xut gia s lin tm n Ngi
Acharn th gio. Tuy nhin, v tnh ng c mang theo trong ti vo rng
su Chiengmai ni Ngi Acharn vi mt s hn mi bc nh chp cc v
s trong nhiu th v khc nhau. n ni, ng nh l Ngi Acharn, trnh by
nguyn, v c Ngi thu nhn.
m y, trong khi ngi thin chc Ngi ch tm theo di (kh nng
v khuynh hng tm tnh) v thin sinh mi ny v n sng, khi tt c ch
v t khu t hp ti hi trng th Ngi ni vi v t khu v s: Mc ch
chnh yu ca s l i tm Gio Php. T cch v hnh ng ca s cng tt
p, xng ng c khen ngi, nhng ti sao trong m qua thy thy
s trng qu i hung tn nh vy? Trng nh s mun n gp thy, ng
cch xa thy khong mt thc, biu din mt bi kh p v cc th v mt
lc. Ri s li li mt cht, ln ny th m mt mnh. C phi trc khi
xut gia s l v s khng?
Tt c hi trng u ngc nhin trc cu hi ca Ngi Acharn. Tt c
u im lng v chm chm nhn v t khu mi n. V ny kinh ngc s hi,
mt my ti xanh.
S tip tc mang theo ngh c nh th y lm g? Ngi Acharn hi.
Nhng cn tt l S khng nh v vi thy! Ni n y Ngi Acharn
ngng li v n gi i tr bnh.
Ngy hm y trong gi gio l vo bui chiu, Ngi cng khng cp
n vn ny. Nhng trong m chc Ngi c quan st li v t khu v s
na, bi v sng hm sau Ngi li hi na ti sao v ny vn lp li nhng th
v v tp luyn sut m.
Ngi Acharn hi: S n y vi mc ch g? Nu s khng ni r thy
e khng th gi s li y, v trong hai m lin s khng lm g khc hn l
khoe ti ma v vi thy.
V t khu v s run s ni khng ra li. Vo lc by gi c mt v t khu
trong hi trng, thy hon cnh ca v t khu mi n nh vy th xin Ngi
Acharn cho php mnh khuyn gii anh ta.

159
Tt hn l s nn trnh by tt c s vic cho Ngi Acharn r. Chc
chn Ngi khng c g mun lm hi u. T c chng ti u c lm
nhng iu sai quy v c b Ngi qu ry lc n lc kia, bi v chng ta vn
cn l phm nhn. Chng ta l t ca Ngi v chng ta ngng nhn ln
Ngi nh S Ph, nh cha. L d nhin l Ngi phi ch dy cho chng ta thy
nhng li lm ca mnh v mng chng ta. Tt c chng ti u b Ngi
mng rt nhiu, cn nng hn th ny nhiu. C vi ngi b ui ra khi
thin vin ny. Nhng chng ti vn cn li y, v chng ti nhn ra li
v c gng sa mnh, Ngi khng bao gi nhc li hay ni g n nhng vic
y. By gi s hy thn trng lu tm n nhng li cnh co ca Ngi v
khng phi s hi qu. Hy ni cho Ngi nghe s tht, tt c nhng g bit
v qu kh ca mnh.
n y Ngi Acharn hi v t khu v s mt ln na: By gi con ni
g? Thy khng mun ch trch con mt cch v l, nhng hnh nh ca con
lt vo nhn quan ca thy hu nh sut m. Hoc c g sai lm ni con,
hoc nhn quan ca thy chi tr la o phnh gt thy. V l y thy bo
con ni s tht. Nu con khng c lm iu g sai lm th t l nhn quan ca
thy c g khng ng s tht v nh vy thy nn tc khc ngng dy.
V t khu m lc ny c gng gip t khu v s cng khuyn khch v
ny tr li. Vi mt ging run run v t khu v s ni: Trc kia con l mt
v s. V khng th ni g thm na. Ngi Acharn hi thm: Nhng gi y
con l mt t khu! Lm sao cng mt lc con c th va l t khu va l
v s? Hay con ma v trn ng kim tin n y?
V t khu v s ng thng gi y qu i kinh s, khng th ni g
hn l d, d, d. Sau cuc m thoi vn tt ny, tt c nhng g c bit
ch l trc kia v s mi n l mt v s nhng ri sau hon ton b
ngh. Thy v ny qu kinh s, Ngi Acharn i ti, ni rng n gi
i tr bnh, v Ngi bo mt v t khu khc i lc no thun tin thm hi
thm v v s.
Sau gi th thc, v t khu c lnh thm hi v t khu v s n
bch vi Ngi Acharn rng v ny l mt v s lng danh trong tri Suan
Kularb. V sau, ng mt mi chn ch i sng ti gia c s v sau ngy xut
gia ng ra i tm n Ngi Acharn. Gi y, mi vic hnh nh c an bi
tt p v Ngi Acharn khng cp g n cu chuyn sau khi ban truyn vi
li gio hun. Nhng sng hm sau, chc trong m Ngi Acharn li theo di
nghin cu thm v t khu v s, nn Ngi li ni vi ng rng chc cn du
kn iu g. Nu ch c vn ng l mt v s trc khi xut gia th hnh nh

160
Ngi nhn c ng l phi khng biu l g na. Nh vy, v ny phi thn
trng xem xt vn . Sau Ngi Acharn khng ni g thm.
Ri v t khu trc kia c Ngi Acharn bo gip v s, i n ni gp
s v ni ring vi s rng chc l vn cn iu g khng n na. Sau khi bn
tho, v s v s a cho s xem hn mi bc nh v nhiu th v khc
nhau m mnh mang theo. Thy hnh, v s gip nhn ra chc l nguyn
nhn ca vn . S khuyn v s nn t tt c nhng bc nh y, v t
v sau, vn chm dt.
V t khu v s c phm hnh tt v bit nghim chnh gi gn gii lut,
v sau c cuc sng thanh bnh an lc v hnh phc. Ngi Acharn cng c
lng t bi i vi v ny v khng bao gi ng n chuyn ny na. V
sau, khi c v s gip nhc li chuyn ny, v t khu v s ni rng lc
by gi s kinh s ing hn, cm thy nh mnh sp cht ri. S bit mnh
lm nhm c lm nhng cu tr li ging nh ngi mt hn, nh ngi hon
ton khng th t kim sot.
Nu khng c s huynh gip , ti pht in v qu s hi, nhng
Ngi Acharn chc bit vy nn t nhin thay i cu chuyn v khng
n ti na.
Cu chuyn trn l mt v d cho thy Ngi Acharn s dng nhng g
Ngi thy trong lc ngi thin, thm vo kh nng c bit ca Ngi c tm
ngi khc, dy d, lo li ngi khc.

Gii Thot trng thi vt ra ngoi khng

gian v thi gian
Nhiu vic phi thng v ngon mc xy n Ngi Acharn, va c
tnh cht huyn b va c tm mc xa rng. iu ny c bit ng trong
khi Ngi sng mt mnh. Cng n tng hn na l kin thc c bit v
khng ng ti c y c th gi l trc gic chng thnh thong xy n
vi Ngi trong khi ta thin, cn li pht sanh ti Ngi trong trng thi bnh
thng khi thc tnh. Qu tht phi thng, mt ci tm ang m mui v ti
tm, khng thy, khng bit g quanh mnh bng nhin bit tt c nhng
g xy din. Tt c nhng iu y lun lun hin hu, nhng hnh nh ci

161
tm mi pht gic ln u tin, thy hnh nh n mi va hin ra. Ch khi tm
nhp vo trng thi bt lay chuyn ca thin nhng iu y ngng chen vo
tm thc.
Trong trng thi cao siu huyn diu y, tm vi Gio Php v Gio
Php vi tm, tm l Gio Php v Gio Php l tm. l trng thi ni
(hay ta c th ni l khi) c Gio Php v tm ng ha thnh mt (ekibhva),
khng cn nh nguyn, khng cn s gi nh hay nh ngha ca th gian,
khng cn thi gian, khng gian, hay ng un, thm ch n hnh phc v
au kh theo ngha c hiu trong th gian cng khng cn. Gi pht no
m tm khng xut ra khi trng thi ny th nhng c tnh v thng, lin
tip bin chuyn v v ng, khng th chen chn vo quy ry, khng k
l hng ngy, hng thng, hng nm hng th k hay thin nin k.
Trng thi ny l s dp tt hon ton th gian phm tc trong ngha
c hm xc phn trn. Khi nhng g phm tc, nh nhng thnh phn
ca tm trong lc by gi tan r, tm ti c trng thi Chm Dt au
Kh khng cn nh g v tr thnh chnh trng thi y (ekidhamma l mt).
Theo l thuyt, iu ny ch ra ci c th xy ra. Nhng trong thc t, trng
thi cao diu ny dng tm thi ngh ngi v tnh dng tm tr, khng
cn phi nhp vo trng thi y c nm, hay c th k. Cng ging nh thi
gian mt gic ng i vi ngi thng, trong lc chm m trong gic ng
th ta khng cn hay bit g n s vic bn ngoi. n khi tnh gic, tm mi
hay bit. Tuy nhin, d nhp tm vo mt trng thi an tnh ca mt gic
ng bnh thng hay vo trng thi chm dt au kh, vn cn nm trong
phm vi ca th gii trn tc, trong khi (trong trng hp ny, tm ca) Ngi
Acharn vt ra khi cnh gii th gian y.
Khi tm tr nn tuyt i trong sch th khng c g trn th gian phm
tc ny c th quy ry, phin nhiu. Tm lc no cng trong trng thi gii
thot, trong kh nng ca n nh tm v thi gian. N vt ra ngoi mi khi
nim v m t ca ngn ng trn gian v vt qua mi kh nng tng tng
ca tm phm tc thng thng. Trong trng thi an ch nh m khng g
ca th gian phm tc c th chen vo, khng th c s kch thch hay lin h
dnh mc, cng khng c phn ng. Ch n khi xut ra tng phn nhp
vo tng thin cn nh th mi c th c s phn ng hay s hay bit (trong
tng thin cn nh y).
i vi Ngi Acharn, tm Ngi lun lun m rng tng cn nh
tip nhn nhng din bin bn ngoi, m s khc bit ch l mc t nh hay
hiu bit tn tng. Khi cn phi hay bit tng tn v r rng vi nhiu chi

162
tit th tng cn nh c nhiu cng hiu hn. Cng tng cn nh dng
nhn thng hay nh thng, kh nng nghe c ting ngi hay ting th (t
xa), hoc na nghe c ting ni ca chng sanh v hnh trong nhng cnh
gii khc nhau. Mt th d in hnh l trng hp sau y xy n chnh
Ngi Acharn.

Nhng con cp tr hnh

Vo mt lc n, khi thnh thang bt nh trong rng, Ngi n mt ni
rt su trong rng n nhng ngi dn thng du trong lng cha bao
gi thy mt tu s hnh u . Ch c vi ngi c ra thnh ph, v i lu
lm mi gp c mt ngi bit cht nh v mt v t khu.
Lc y Ngi Acharn cng i vi mt v t khu khc. Cc Ngi chn
bng mt lm cy to ln cch lng khong hai cy s, lm ni an tr. Sng
sm vo lng tr bnh th nhng ngi thng trong lng hi my ng mun
g. Khi cc Ngi tr li l cc Ngi xin n th ngi lng hi mun thc n g.
Cc Ngi ni l mun cm, nhng ngi lng cng cha bit l cm nu ri
hay go sng. Cc Ngi ni mun cm nu ri v ngi lng st cho mt t
cm, ngoi ra khng c g na. Ngi Acharn v v t khu ng hnh sng
nh th trong nhiu ngy. Dn chng trong lng khng t g tn trng hay
tin cy cc Ngi.
Mt m n, ngi trng lng nh m ku dn tp hp. ng ni rng
mi y c hai con cp tr hnh ngi n mt ni cch y khng xa. ng
ni ng khng bit l ging cp g nhng chng trng c v rt ng nghi.
Nh vy ph n v tr con khng c n gn ni , v n ng i ti
th phi trang b y dng c hay kh gii v thm ch ch c i chung
vi mt vi ngi khc. Ri ng ni tip, phi rt cn thn, nu khng s b
hai con cp tr hnh ngi ny n tht.
Trong khi v trng lng cnh bo dn lng nh vy th Ngi Acharn
ang ngi thin v (vi nng lc ca nh thng) nghe ht nhng g ng ni.
Ngi rt i ngc nhin trc nhng li l l lng, co buc Ngi v v t khu
ng hnh. Ngi rt ngc nhin v li buc ti khng th tng tng ny, v
Ngi thy thng h v cng, bit rng bao nhiu ngi trong lng s tin li v

163
trng lng. Tin nh vy l to bt thin nghip quan trng v (nu h khng
thay i nim tin y) sau khi cht h s ti sanh vo cnh gii ca loi cp.
Ngy hm sau, Ngi Acharn ni vi v t khu bn rng c hai chng ta
b co buc l cp tr hnh ngi n tht dn lng. Nu gi y chng ta
ri khi ni ny, Ngi Acharn ni, sau khi cht h s ti sanh vo cnh gii
loi cp. y l trng nghip m h to, v gip h, ta nn lu li thm
mt t lu, mc d y cn phi chu kh nhc v thiu thn v khng c
h tr.
Sau , c nhng nhm ngi t lng thnh thong ln n rnh m quan
st Ngi Acharn v v t khu bn. H n tng nhm ba hoc bn ngi,
vc theo nhng dng c dng lm kh gii. H ng trong lm bi hay
gn ng kinh hnh, rnh Ngi Acharn v v t khu kia, v nhn quanh mt
cch ng vc. H khng bao gi ni mt ting. H ch tr v lng ri tr
li ngy hm sau tip tc rnh.
H lin tc quan st hnh vi v thi ca hai v Acharn trong mt thi
gian kh lu m cha thy g chc chn. Nhng trong thi gian y h khng
bao gi quan tm n nhu cu ca nhng con cp tr hnh ca h, khng
bao gi tm xem nhng con cp tr hnh y thiu thn nh th no v thi
l l ca h. Dn trong lng hnh nh khng mng xem hai ngi ny
c thc n mi ngy khng, hay sng di bng cy nh vy c tin
nghi khng. H ch cho cm, khng g khc, v s cm m h cho, d pha
trn trong nc cng khng cho hai ngi. Cn nc ung th hai v t
khu phi i xung chn ni, n sui mc v sau khi tm ra v git gi. Ch
l di gc cy, tng l va che ma, nng. Bi v ni ny khng c
hang ng nn cc Ngi khng th c ch n nu tt hn.
i khi tri ma ln. Cc Ngi phi i nht nhng cnh l cy kh em
v lm mi che pha trn u. Trong khi ma cc Ngi phi chu lnh, run
ry ngi khoanh trong ci klod, b mng xung. Tuy nhin, i khi gi ln,
ging to t trn ni thi la xung bay tc c mng, c khi bay lun c ci
klod, hai v ngi tr tri lnh rung nh l trn cy. Tt c cc mn t vt
dng tung bay tn lon, ngp trong ma. Nu ban ngy th cc Ngi cn c
th tm li t vt dng ri vi v tm mt ni tr n khc, nhng trong m
ti th tnh trng qu tht bi t. Trong cnh ti en ban m, ma o xung
nh nc km gi rt, sm st chi tai v tt c chung quanh cc Ngi ting
ca cnh gy p xung t. Vo nhng lc nh th, cuc sng c phi
by tr tri ph thc cho thin nhin, t mi pha.

164
l tnh th m Ngi Acharn v v t khu bn phi i ph trong tinh
thn hy sinh. l hon cnh him nguy m hai Ngi t t mnh vo cho
n khi thi ca dn lng lng du v h bnh tm tnh tr tm hiu s tht.
Tuy nhin, mc d c nhng iu bt tin v tnh trng thiu thn y,
y l ni thch hp hnh thin. Khng cn gnh nng no khc phi
mang trong lng. Khi m v khuya, thng c nhng ting cp ha tu gm
tht quanh qun trong vng. l nhng con cp to ln, hung d, v mc d
ting ku nghe hnh nh gn, khng bao gi thy n bn mng li gn ni hai
v t khu lu tr. Tuy nhin, thnh thong c mt con ln n, c l xem
c mi khng, nhng khi thy ngi trong klod nhc nhch hay ngi dy th
tht ln mt ting ln v nhy i, khng bao gi thy tr li.
Cn nhng ngi dn trong lng th vn cn rt t m. Chiu no cng
n tng nhm ba bn ngi quan st nhng khng bao gi ni g, m
Ngi cng khng ni g vi h. i khi h th thm ni nh vi nhau khi theo
di Ngi, vin vng mt cht l Ngi c th thy hay c c suy ngh v
tnh cm ca h m h tin chc rng khng ai bit c. Trong lc y Ngi
Acharn cng quan st h v cn bit nhiu iu hn! Ngi bit rng h lin
tc tm cch bt li Ngi v v t khu bn. Bit nh vy Ngi cng thng
hi cho h b ng trng lng v vi ngi khc dn dt sai lm m khng bit
rng kt qu rt l tai hi.
Trong nhiu thng Ngi Acharn v v t khu bn li , v trong nhiu
thng dn trong lng khng t b nh tm li hai Ngi. D sao, nh kin
c y cng ng c khen ngi, nhng may thay (d nhin l may cho h),
h khng c gng ui hai Ngi i. Sau thi gian quan st v ch i lu di,
chnh h cng ngc nhin rng mc d c moi mc bt li, h khng tm ra
iu no sai quy ca hai Ngi.
Mt m n, trong khi ngi thin, do nng lc thn thng, Ngi Acharn
nghe ng hn l Ngi bit v trng lng hi nhm ngi c phn s
theo di quan st Ngi c tm ra iu g sai quy ca hai Ngi khng. Tt c
u ng thanh bo co rng t by lu nay h khng tm ra bt lun g sai
quy ni hai con cp y. V h thm rng tm nghi ng ca h c th gy tai
hi nhiu hn l to nn iu g tt p. Khi v trng lng hi ti sao vy th
h tr li rng hai v t khu ny khng bao gi lm g ng nghi.
Mi khi chng ti n , h ni, th thy c hai ngi ngi yn nhm
mt hay i ti i lui m khng nhn quanh bn ny hay bn kia. Nu l cp
tr hnh n tht ta th chc chn s khng lm nh vy. Chng ti theo
di v quan st t m tn tng nhng khng thy c im no kh nghi. Nu

165
ta tip tc ngh v h v nghi k nh vy chng ti s s c hi cho mnh. Tt
hn nn ni chuyn vi h ta c th hiu bit v h nhiu hn.
Li ngh ny c nhiu ngi hng ng, ni rng h c ra thnh
th, c gp vi v t khu v ngh rng hai v ny cng tt v cng ng tin cy
nh vy. H ni h rt cm kch vi cch c x ca nhng v t khu hn l
thy c g sai lm. Sau cuc hp, mi ngi ng nn n gp Ngi Acharn
v hi Ngi ti sao ngi im lng lm g, v trong lc i ti i lui mun tm
ci g. Hay bit c nh vy Ngi Acharn ni vi v t khu bn rng dn
lng sp n gp cc Ngi. Mt bui chiu, mt s dn lng n y nh li
Ngi. Mt trong nhng ngi ny hi ti sao ngi im v trong khi i ti i lui
Ngi tm g.
Buddho ca s mt Ngi Acharn ni, S ngi v i tm buddho.
Buddho l ci g? nhng ngi ny hi. Chng ti c th gip S tm
ra khng?
c, tt c mi ngi u c th Ngi Acharn p. Buddho l ngc
bu qu gi nht trong tt c tam gii. Buddho l hiu bit tt c. Nu qu v
c th tm ra buddho th tt lm, bi v nh vy chng ta s tm ra buddho sm
hn.
S lm mt buddho t bao lu ri?
Cng khng lu lm, vi s gip ca qu v chng ta s tm li c
sm hn nhiu.
Ngc bu v gi buddho to th no? dn lng hi.
Khng ln lm m cng khng nh lm, Ngi tr li. C ph hp cho
c qu v v s. Ngi no tm c buddho l ngi cao qu nht trn th
gian, bi v ngi y s thy tt c mi vic.
Ngi y c th thy thin ng v a ngc khng?
Chc chn l thy, nu ngi y bit cch tm buddho. Nu khng phi
vy, lm sao chng ta c th ni buddho l v gi v cao thng nht?
C th no chng ta thy c con ci, chng hay v ca chng ta
mt ri khng?
D nhin, Ngi tr li, Ta c th thy tt c mi s vt v tt c mi
ngi khi tm c buddho.
Buddho c sng chi khng?
Sng, buddho rt sng, cn sng hn c trm hay c ngn mt tri, bi v
mt tri khng th gip ta thy thin ng v a ngc, nhng buddho c th.
n b v tr con c th gip S tm buddho khng?
c, ai cng c th.

166
Buddho qu gi v cao thng nh th no? C th bo tr chng ta
chng ma hay yu qui khng?
Buddho qu gi v cao thng trn rt nhiu phng din, nhiu khng
k xit. Nhng chng sanh trong tam gii dc gii, sc gii, v sc gii u
phi qu ly buddho. Khng g cao qu hn buddho. Ma v qu rt s buddho.
Chng cng s ngi bt u tm buddho, mc d ngi y cha tm ra.
Ngc bu buddho mu g?
Trong nh sng ca buddho c rt nhiu mu sc khc nhau khng
th m c. Buddho l kho tng qu bu nht ca c Pht. Buddho l
ngun gc ca mi kin thc v mi tm tr sng sut thng minh. Buddho
khng phi vt cht. c Pht cho chng ta t lu nhng n by gi
chng ta cha tm ra. Nhng buddho u th khng quan trng. Nu qu
v tht lng mun tm buddho th hy ngi xung hay i ti i lui nim thm
buddho, buddho, buddho. Trong khi y khng ngh nh g khc. C t tm
trn buddho bn trong mnh. Nu lm nh th qu v s tm c buddho.
Nhng chng ti phi ngi v i ti i lui trong bao lu tm ra
buddho?
Lc s khi, chng mi lm hoc hai mi pht l . Buddho khng
cn chng ta phi vi v gp rt v nh th chng ta s mt v khng th tm
ra buddho. Bao nhiu ri cho ngy hm nay.
Sau khi nghe nhng li dy kho lo y dn lng tr v nh. H khng
ni g vi Ngi Acharn, ch ng dy ra i. i vi dn min thng du khng
cho hi. Khi h v n lng c nhng ngi khc sn n v ht lng mun
bit cuc gp g hai v t khu nh th no. H lp li nhng li dy ca Ngi
Acharn v ni rng hai v ny qu tht khng phi l cp tr hnh nh chng
mnh nghi ng. Nghe qua cu chuyn ngi trong lng rt thch li dy ca
Ngi Acharn v khng bao lu c lng, t v trng lng n n b v tr con
u bit nim buddho.
Gio hun ca Ngi Acharn em li nhiu thnh qu tt p phi thng
v sm sa khng ng. Nh hnh theo phng php tinh xo ca Ngi
Acharn, t lu sau c mt ngi ln tui trong lng tm c buddho. V y
ni rng sau khi tin tng lm ng theo phng php th tm tr nn
thanh bnh an lc. Theo li ng, bn hay nm ngy trc khi thu t thnh
qu tt p y, ng nm mng thy Ngi Acharn i n ng, tay cm mt
ngn nn to ln ang chy sng t v t ln trn u mnh. Trong cn mng
ng ly lm rt vui sng nhn ra mnh c th to nn mt nh sng mnh
trong m ti c th thy xa nhiu thc. Sau khi t c s thanh bnh

167
an lc , ng n gp Ngi Acharn, tng thut im mng v s thnh tu
phi thng ca ng. Ngi Acharn dy thm php hnh tin b hn v khuyn
ng nn tn lc chuyn cn. ng thn trng hnh theo li dy v sm thnh
t mc tin b cao hn, vi kh nng hiu bit ci tm ca ngi khc cn
nhim hay trong sch. Sau ng n gp Ngi Acharn, v theo thi
quen ca ngi min thng ni thnh tht rng ng quan st tm ca Ngi
Acharn v ca v t khu bn, v hiu bit cc Ngi rt nhiu.
ng thy tm ca s th no? Ngi Acharn vui v a hi, C xu lm
khng?
Ci g? ng c tr li ngay, tm ca Ngi hon ton trong sch, khng
thy c im bn nh no. N m chm trong mt nh sng rng t tuyt
vi bn trong. Ngi cao thng nht trn th gian. Ti cha tng thy ci g
nh vy. Ngi n y rt lu! Ti sao khng dy chng ti t ngy u?
Nhng lm sao s c th dy c? Ngi tr li, Khng c ai n y
hi g, s lm sao dy?
Chng ti khng bit Ngi l bc thnh thin, nu bit th ti t lu.
n by gi th mi bit Ngi l bc tr tu cao siu. Khi chng ti hi ti sao
S ngi im lng, v S tm kim g trong lc i ti i lui, th S ni, S lm mt
buddho v nh chng ti ph tm gim buddho. Khi hi buddho l g th S
ni buddho l kim cng ngc bu sng t l thng. Trong thc t, tm ca
S l buddho, nhng S mun lm cho tm ca chng ti cng sng t nh
vy. Gi y chng ti bit S l bc thnh thin v bc tr tu cao minh.
S khng mun chng ti gip S tm buddho cho S. S mun gip chng
ti tm buddho cho chnh chng ti!
Tin c ngi chng ng Gio Php sm lan truyn cng khp lng. Mi
ngi thch th nim buddho v do h thch th nghe li dy ca Ngi
Acharn. T v sau cu chuyn hai con cp tr hnh ngi hon ton i
vo d vng.
Mi bui sng ngi ln tui y n ni c ng ca hai v t khu, i
theo v mang bt cho Ngi Acharn, v nhn c hi cng hc thm Gio Php.
Thm ch nu c bn vic g nh cng nh ngi bo cho Ngi. C nhiu
ngi khc, n ng v n b, cng tin b trong php hnh thin, nhng v
chng ng Gio Php u tin ny l kh nht.
Gi y, khi dn trong lng c thi tinh thn ng n i vi Ngi
Acharn, mi s vic t nhin thay i. Trc kia h khng bao gi tm
hiu hai v t khu c n hay ng khng, cn sng hay cht. n khi nhn
bit hai v l ai ri th h rt nhit tm chm lo n tnh trng an lc v tin

168
nghi ca cc Ngi. D khng c mt li yu cu ca Ngi Acharn, h lo ct
chi, dn ni n chn v ng kinh hnh gn gng. H cng tru mn than
phin lm sao Ngi c th c i ti i lui trn con ng mn y chng gai
v nhng bi c rm rp ny.
S c ni vi chng ti rng y l ng mn S i tm buddho h
ni, v S ni rng ngi v i ti i lui tm buddho! S qu tht l l v
khc bit vi nhng ngi khc. Trn th gian S l hng cao c ti thng
m khng bao gi nhc n iu ny. Chng ti rt mn m S. Ging ng
ca S ch l nhng lp l kh m by gi mc nt. Lm th no S c th
sng nh vy thng ny qua thng kia, nhiu thng nh vy. Ging nh ch
ng ca heo. iu ny lm tim chng ti tan v. Tt c chng ti qu tht
l rt ngu dt. Chng ti ui m qu! Vi ngi li cn co buc qu S l
nhng con cp tr hnh, nhng n nay th h i . Chng ti ni tt
c v S cho h bit.

Cuc chia tay bi trng ca Ngi

Lng tn sng v knh trng ca ngi thng rt mnh m v thnh
tht, v cng quan trng hn, l tuyt i. H c th hy sinh mng sng cho
ngi m h tn knh. Bt lun g m Ngi Acharn dy sau c knh cn
lng nghe v nhit thnh thc hnh. Ngi dy h nhng bi hc v thin, cao
hn l ch nim buddho, v h dn dn tin b thm. V li ch ca h, Ngi
Acharn v v t khu bn nm y an c kit h vi h.
Hai v t khu n lng vo u thng hai dng lch v ri ni y vo
thng t nm sau, sng vi ngi trong lng hn mt nm. S ra i ca hai
Ngi tht l bi trng va bi ai bun thm, va cng quyt hng trng, v
h khng mun cc Ngi i. H ni, Ngi c vin tch ti y th h s ly
lm vinh hnh lo tang l. H hin dng tt c cho Ngi. iu ny cho thy
rng h cm nhn nhng li lm v thnh tht t sa mnh. H hiu bit rng
Ngi tht s l bc thnh thin v ci xin Ngi tha th nhng li lm lm
n Ngi.
Trc khi ri ni ny Ngi Acharn ni vi v t khu bn rng gi y
dn trong lng trnh c bt thin nghip, th hai Ngi c th tip tc
cuc hnh trnh. Nhng khng th ra i d dng v mt khi bit cc Ngi

169
mun ri ch th c lng t hp ng o, khc lc thm su ging nh c
ngi cht, khn khon thnh cu cc Ngi li. Li than vn nghe rt cm
ng v lng thnh tht khn cu ca h rt d ng lng. Ngi Acharn c
gng khuyn nh v gii thch cho h bit ti sao cc Ngi phi ra i v ti sao
h khng nn qu ly u hng nhng cm xc bun thm ca mnh, nh vy
khng tt cho h.
Khi thy h c v du bt i cht, Ngi gom gp cc vt dng cn thit
v bt u ri ni c ng tin li v an nhn ny. Vo lc y xy ra mt din
bin bt ng. Mt nhm ng tr con v ngi ln ko n vy cht nch
quanh Ngi, vi ngi l tun y mt, khc lc m chn, v c gi khng
Ngi i. Ngi khc nu y, v cng c vi ngi rng sc chp ly v ko
lui ci klod, ci bt hay m nc trn tay ngi c phn s tin a Ngi mt
on. Khung cnh ging nh tr con khc lc khng cho cha m i u xa.
Ngi Acharn phi dng li i ba ln khuyn nh v v, gip h bt cn
su v gii thch, an i h. Phi li kh lu trc khi c th ln ng, thm
ch n lc i c vi thc th c ngi chy theo, i bn cnh, khc than
k l, khn cu Ngi li. Tt c mi ngi khc lc, m cht chn v y Ngi,
cn cht hn trc. Ln ny Ngi phi mt nhiu gi an i v gii thch, v
cnh tng tr nn hn lon vi ting ku la ai on, rn r than van, ting khc
nc n v la tht ca tr con cng nh ngi ng tui.
Xin S tr li vi chng con, h nc n ku la than khc. Xin S ch
xa lu ngy. Chng con nh S lm. Tim con tan v. l nhng li ku
than ng thng ca dn lng, va khc va khn cu Ngi Acharn sm tr
li. n ng, n b v tr con ta thn ku van xin c thng xt v s Ngi
i lun khng bao gi tr li.
Ngi n lng gia hon cnh ng vc, s hi v bt mn, nhng ra i
gia nhng git nc mt t tri tim tan v ca nhng ngi trc kia co
buc Ngi v v t khu ng hnh l nhng con cp tr hnh. Qu tht xng
ng l t Pht, nhng ngi bc theo du chn ca c Nh Lai, nhng
ngi nhn lnh nhim v ra sch bn nh trong tm ngi khc v bin
i tm y thnh nhng kho tng v gi i vi h v vi ngi khc. l
bn phn da trn lng t bi m du, khng bao gi b s hiu lm, s ng
vc hay c ca ngi khc lm khuy ng. Tm t nh vy l thin ng
v ch nng ta ca tt c nhng chng sanh kit sc v phin mun
tt c mi ni.

170

Hi tic v n nn v ch
Khi nghe tng thut cu chuyn trn, ta c th hnh dung cnh trng
nhng ngi dn lng ng thng, l tun y mt, c gng cm chn Ngi
Acharn, v khi van ln khng c th ht li khn khon thnh cu Ngi sm
tr li thm h mt cch ng thng. Nhng ngi y tht th cht phc v
trong sch, nhit thnh cm kch trc thi t bi v thanh nh ca Ngi
Acharn, c th hy sinh tt c cho Ngi. Ging nh tr con thng yu quyn
luyn cha m, h m chn, nu y, v sit cht tay Ngi, tt c mi ngi thy
nh tim mnh tht s tan v tng mnh trc s ra i ca Ngi. Cn li con
ng kinh hnh m h dn sch Ngi i ti i lui v tp lu tranh m
h lp che ma nng cho Ngi. l nhng g tt nht m h c th
lm v cng l iu tt nht i vi Ngi.
T y tr i h khng c gp Ngi na, nhng l nh lut v
thng bao trm v thng tr ton th th gian, ang hin l n by gi v
mt ln di hnh thc phn ly v tang tc. N s n, ch sm hay mun
thi, khng nng lc i nghch no c kh nng khng cng hay chng
c. Cn i vi Ngi Acharn, mc d thu hiu ni nim su mun su xa
ca dn lng, khng g c th thuyt phc Ngi i , li. (Ngi cu
h vt thot khi nhng t tng bt thin v t h vo ng con ng
chn chnh). Gi y l lc Ngi phi ra i gip nhng ngi khc, cng
nh h, c th c cu vt. l c im ca bc T Thnh Thin
c hm xc trong thnh ng Pli puakkhetta lokassa -- phc in ti
thng, tha rung ph nhiu th gian gieo trng phc bu.
Cu chuyn trn y dy cho ngi Pht t bi hc qu gi rng ci ang
xy ra vi Pht Gio ngy nay cng ging nhng g xy n Ngi Acharn lc
by gi. Chng ta bit rng Pht Gio b mt s ngi xem l cp tr hnh,
v cng nh dn trong lng n, h b dt dn lm lc ri tr thnh nn nhn
ca chnh s m lm ca h. iu ny c th cng khai (hoc ngm ngm)
ph hoi Gio Php. l hon cnh ca Pht Gio ni chung, v ngi Pht
t ni chung thng c thi trung lp, v t, v im lng th ng, nh vy
s ch c n nn hi tic, khng tr gi ni.

171

S tr gip thm su v rng ri

Li sng ca Ngi Acharn theo ng ng li ca bc Thin Th
(sugato). S gip khng v k ca Ngi cng nh thi xa, c ban ri
mt cch v t, theo c chiu dc ln chiu ngang. Trong nhng lc n rt
vo rng su hoang vng Ngi ban gio hun khng nhng cho ngi dn
thng du m cng dy nhng chng sanh v hnh nh ma, qu, ch thin
trn qu a cu, ch thin trn cc cnh tri v nhng v tri cao hn gi l
Phm Thin. Khi thnh th th cc bc xut gia cng nh hng c s ti gia,
giu nh ngho, tr hay gi, u n vi Ngi, bt c ni no Ngi c ng.
Xuyn qua nhng nm di gio hun v rn luyn ca Ngi, trong nhng v
nhit thnh theo tu hc v thc hnh Gio Php, bit bao v thu gt thnh
qu tt p v th hng li ch ca gio hun. l cn cha k n v s
chng sanh v hnh trong nhiu cnh gii khc nhau. Khng ngoa khi ni
rng trong thi hin i, rt t ngi c th lm c nh Ngi.
Trong khi Ngi lu ng trong vng rng ni, ngi dn thng c tm
trong ho quang rc r v chi li ca gio hun ca Ngi vo bui chiu. Vo
m khuya, Ngi gnh vc nhim v gii p cc cu hi ca nhng v Tri
trn qu a cu v nhng v trn cc cnh Tri khc. l nhng phn s
thm su v kh khn m khng v t no c th m nhim gip. Cch
ging dy cho chng sanh v hnh khng ging nh phng cch gio hun
ngi, m i khi vi v trong nhm t c th thay th Ngi. Lin h vi
cc chng sanh v hnh l mt phn v cng quan trng trong cng cuc gip
chng sanh ca Ngi, v khi ghi li tiu s Ngi, ta khng th b qua mi
lin h ny.

Tc dng ca i mt soi xt ca Ngi

Cch y khng lu, ngi vit c n thm mt v Acharn chng
ng nhng thnh qu cao siu v ni ting su rng l mt thin s li lc.
V thin s ny c nhiu v t khu, smaera, v thin tn c s hu khp
cc ni trong nc ht lng tn knh. Vo lc by gi Ngi ang c cuc m
thoi vi mt s t khu t trong cha, v ngi vit cng c n mng

172
v mi ng gp vo cuc tho lun khng chnh thc ny. Chng ti tho
lun v mt s vn thc hnh v nhc n Ngi Acharn Mun l thin s
ca Ngi. Theo li tng thut ca v thin s ny th lc by gi Ngi Acharn
Mun ang lu ng trong mt vng rng ni xa xi ca tnh Chiengmai, cch
th x khong hai hay ba ngy ng. Nhiu cu chuyn qu tht tuyt vi v
c bit , nhng ni y ch thut li mt vi chuyn thi.
Theo li v thin s th ngoi mc thnh tu trng thi tm tuyt i
trong sch m khng cn ai nghi ng, Ngi Phra Acharn Mun cng c nhiu
phm hnh c o lm cho cc t tc khc tn trng, knh s, v cm
kch. Nhng v t cng chung sng vi Ngi phi thn trng lc no cng
nghim chnh t kim sot t tng v tnh tnh cng nh li ni v hnh vi
ca mnh.
Tt c nhng g m ti ngh n, Ngi u bit, khng th giu, v thin
s ni, Ti cm thy ngy m mnh rt chuyn cn kim sot tm. Vy m
nhng suy nghi y thng c bc l cho ti v cho ngi khc. Nhng
l li ca ti v nhiu khi tm ti thch la phnh. Qu v bit ci tm bay nhy
nhanh nhn th no ri. N phng nhy u ny u kia c ngy c m,
trong mi khonh khc. Ti thng khng theo di kp kim sot, v th
thng b mng. V quan trng hn, c vi ngh m ti qun, nhng Ngi
c th cn nh v nhc li cho ti.
Ngi c mng s khng? ngi vit hi.
C, i khi, v thin s tr li, nhng c nhng lc khc Ngi ch cnh
bo, v ly ngh ca ti lm ti cho bui ging dy ti v nhng ngi
khc. Ti khng khi cm thy h thn. Tuy nhin, khi c nhng ngi khc
cng nghe th Ngi t khi nu tn, ch nhc n ngh sai lm y v gii thch
nh vy l sai im no.
S ngh nh th no ? iu g lm cho Ngi Acharn mng S?
iu g ? Mi vic! V im ny ti ngh rng con ngi phm tc
tht s l liu lnh, khng bao gi bit s hu qu ca ngh ca chnh mnh.
Trong trng hp ca ti, l nhng vn m Ngi mun mt ngi
t ca Ngi khng bao gi ngh n. V l y Ngi nghim khc mng ti.
S c s Ngi nhiu khng?
Sao khng s? C th vt cht trng c v an tnh v khng c g, nhng
tm th run ry nh thng. i khi ti nn th lun. V ti bit chc l Ngi
c kh nng hiu bit mi suy ngh ca mnh, v c tm mnh nh c sch.
Mt m, ti ngh n vic i ti mt ni kia tham quan vi a danh
khc nhau. Sng hm sau, khi vo chm nom Ngi Acharn, Ngi lin mau l

173
ly ngh y ca ti lm mc cho li dy v cm ti i bt c u, ni rng
nghe gio hun ca Ngi thch th hn l i ni khc. Hnh nh Ngi quan
tm nhiu n trng thi tm ca ti, c l v s n c th lm nn nhn ca
nhng t tng bt thin.
Ngi thng cnh bo v khin trch ti. iu lm cho ti rt kinh s l
ngy cng nh m, khng khi no c th trn thot cp mt tinh vi ca Ngi.
Mi khi ti lng tm yn lng th hnh nh thy Ngi nhn v quan st, nh
Ngi khng bao gi ng. C m ti khng dm i ng v cm thy hnh nh
Ngi ngi trc mt chm ch nhn ti.
Qu v thy khng, trong mi khonh khc, lc no cng phi cht
ch kim sot thn v tm. Trong khi i theo Ngi tr bnh kht thc, tt c
chng ti u phi lun lun gi chnh nim. Chng ti phi thn trng canh
chng, khng tm ln thot ra khi thn, nu khng, khi tr v n cha,
hoc i lc l ang trn ng v cha, s b mng gh gm. c hun
luyn trong k lut nh th, chng ti phi trau di v pht trin chnh nim,
ngy v m gi tm lun lun trong thn. Nhng trong s ng t, mi
ngy c t nht mt ngi khng thc hnh ng vo lc ny hay lc khc. V
ta c th chc chn rng cng nh boomerang ca ngi c, n tr v ch
ngi nm khi chng ti nghe li ging trong bui hp. Sau thi gio hun,
chng ti thng th thm hi nh vi nhau tm xem l ai v khng bao
lu c ngi ng ra chu li, xc nhn chnh mnh l nhn vt va c
cp n trong cu chuyn. V l y chng ti phi t kim sot mt cch rt
nghim chnh di s hng dn v rn luyn ca Ngi.

Khng thng xt nh vo t ng
Ln u tin v thin s ny n Chiengmai th lu ng ti Wat Chedi
Luang. Khi va n cha n mt ting ng h th S thy mt chic xe
hi i vo khun vin t vin v ngng trc tnh tht ca S. Nhn xem ai
n th S thy Ngi Phra Acharn Mun ngi trong xe. S ra n mng v hi
Ngi n c vic g. Ngi Acharn ni tip rc S! S hi c ai cho Ngi
hay l c S n khng th Ngi ni khng, v Ngi mun n tip rc S
th Ngi i vy thi! Nghe nh vy v thin s m ra s. Ngi Acharn s c
th c ht mi t tng ca mnh v s qu ry mnh sau . Qu tht ng

174
nh vy, khi v thin s ny n vi Ngi th khng bao gi khi b khin
trch nng n mi khi l nh trong vic t kim sot.
Trong khi lng nghe Ngi Acharn thuyt ging, nhng ai thc lng mun
tm Gio Php, nhng v khng cn b tnh t cao v lng t ng m nh, s
ly lm v cng hoan h m hp th thm nhun, v l nhng li dy ca
Gio Php thun ty, rt khch l v thch th. Nhng nu c ai cn m p
nhng mun bt thin v c tnh tm li ni Ngi th thi ging ca Ngi
sm tr nn nng bng v chy nh la. Hu qu l nhng ngi y s t
thiu vi la nng m nh bt thin ca chnh h nung t. Ngi Acharn
khng quan tm n vic thi ging ca Ngi c chm t i ca ai. Ni no
c nhim hay t ng, Ngi dng Gio Php nh thng vo mt cch
khng thng tic v s khng thay i ti. i khi (nhng rt him) Ngi
cng nu tn, ni, S... (tn g g) sai lm khi m qua ngh nh th ny, th
ny trong khi hnh thin Nu S khng mun mi tht bi n th phi
ngng ngay nhng t tng tai hi nh vy. Ti sao S khng suy t theo nh
c Pht khuyn dy? y l ni trau di v pht trin tm v gii c,
khng phi l ni pht trin nhng t tng ch t thiu t S.
Nhng v tht tnh mun tm Gio Php s cm thy an tm v thy mnh
tin b c l nh nhng li khuyn co nghim khc ca Ngi, m tht s
Ngi ch dy bo khi c nhng t tng bt thin nghim trng rt tai hi cho
ngi . Nhng vi mt s t nhng ngi ln lt m p c i vi Ngi,
v Ngi cng bit trc t lu, ri y la nng ca nh bt thin y di
tr li thiu t chnh h. Tuy nhin, nu h bit n nn hi ci v xin li th
la s tt v mi vic tr nn an lnh.

Ph trut ma qu
Mt m c mt nhm dn ngi thng bn vi nhau rng hin gi c
mt v Acharn cao qu ang y, mnh nn hi th coi trong kinh sch c
cu k (gth) no c th bo v mnh chng li cc loi ma qu. Ri h quyt
nh ngy hm sau n hi Ngi. m hm , do oai lc thn thng, Ngi
Acharn hay bit iu ny v thut li cho v t khu bn iu Ngi nghe thy.
Sng hm sau, dn lng n thm Ngi v hi xin cu k ngn (gth)c
th bo v c h chng li cc loi ma qu. Ngi bo h c c tng thm

175
3 ch buddho, dhammo hay sangho, th khng c loi ma qu no c th chu
ng ni oai lc ca nhng t y. H chn thnh lm theo li dy, khng bit
rng l phng cch kho lo a h vo php hnh thin. Kt qu sm
thnh tu, v h vi v n phc trnh vi Ngi, tng thut nhng g xy
din khi tm h an tr trong trng thi nht-im. Ngi xc nhn rng hnh
nh th l ng v ma qu s oai lc ca nhng ch y v c gng ln trnh.
K t nay, qu v khng cn s ma qu na, Ngi ni. Chng chy
mt ri. D nhng v cha thnh t kt qu tt p nh th cng c nim
thm, ma qu s s hi b chy khi nghe n ba ch y. Ri Ngi khuyn h
t y c tip tc nim nh vy mi ngy.
Bn tnh ca ngi dn thng l chn tht v d dy. H cn mn thc
hnh theo ng li dy. Kt qu thu gt tt p l thng, n mc tm
h trong sng v c th hiu bit tm ngi khc, hiu c tm qu v t khu
cng lu ng mt cha vi Ngi. iu ny trc kia c ln xy ra cho mt
v trong lng c hai con cp tr hnh, nh c cp n phn trn.
H sm n gp Ngi Acharn v thut li nhng thnh qu tt p l thng
ca h, lm cho vi v t khu kinh ngc lo s nhng ngi thin tn ny c
th c tm mnh, c bit bit rng i khi mnh khng khi ngh suy v mt
vi iu khng ng n vi t cch ca mt v t khu. Cc s hi nhng
ngi thng ny v nhng g h thnh tu v lo s h ln v tm mnh
nghe ln nhiu hn l mun bit v k thut gip h thnh cng. Vi bn
cht ngay tht v cht phc h thng thn ni ht cho cc v t khu nghe m
khng cn cn nhc t ng. Khng phi nh ngi thnh th, h khng v lch
s m che y s tht, sp xp s vic thay i cm gic ca ngi nghe.
iu ny hin nhin chng t mc thnh tu ca h v n gip thuyt phc
nhng v s m h c c tm m trc. Nhng ngi thng ny
cng thng thn bch vi Ngi Acharn rng h c c tm Ngi r rng
trc khi c tm cc v khc. Khi c hi tm Ngi nh th no, c s ma
qu khng, th h mm ci ni Tm Ngi vt trn th gian. Khng cn s
g ht. Tm Ngi ti thng.
K t lc by gi, ma qu tr thnh v ngha v tt c dn lng u
hng v Ngi Acharn v Gio Php tm ni nng ta. Nhng ngi
t thnh tin b tinh thn thut li cho nhng ngi khc nghe v tt c mi
ngi u tn thnh v hoan h tun theo li dy ca Ngi Acharn. Khi n
gi dng vt thc vo bui sng, h t hp ng ti mt ni, v sau khi th
bt, Ngi Acharn dy h ni ln t Sdhu! ( ca tng cng c ca nhau).

176
Hnh ng nh th chng sanh trong cnh v hnh cng hoan h chia s
cng c vi h. Ho rt vui mng lp li mi ngy.

S gip rng ri ca Ngi Acharn ti

Chiengmai, c bit gip chng sanh v hnh
Ta c th ghi nhn ni y rng trong khi lu ng ti Chiengmai, Ngi
Acharn gip ch thin trn qu a cu v cc cnh tri nhiu hn l nhng
chng sanh trong cnh ngi, cnh ma, qu, v long vng (nga). L do c
th l v rt him ngi c kh nng lm c nh Ngi. V Ngi l mt
trong s rt t ngi, nu c, m hng ch thin c th hng n tm ni
Nng Ta. Trong thc t, nhng v tri ny thng than phin vi Ngi
v tnh trng hng h lnh m ca con ngi, m qung v c thnh kin,
khng mng bit g n h v hnh nh cm thy hnh din tha thch ph
nhn, khng tin s c mt ca h. Him lm mi c ngi chp nhn s hin
hu v phm gi ca h v c th trc tip giao tip vi h, t nhin iu ny
rt hp dn, h ly lm hoan h, mun sng gn ngi . V l y, h thng
n gp Ngi hc hi. Nh vy h c th hp th mt ngt ca Gio Php,
lm c th tr nn thoi mi v ko di tui th.
Ch thin ngng m, tm n ngi thnh tu Gio Php tn
knh l bi nh Thy ca h. Ngi Acharn cng ni rng s chng sanh v
hnh cc cnh gii khc nhau n yu cu Ngi gip ng hn rt nhiu
so vi loi ngi. y d nhin l s chng sanh n gp Ngi (v y l cha
k n nhng chng sanh khn kh khng th n ng hn nhiu so vi s
n c). Tuy nhin, cch gip ny kh nhn thy hn v nh vy c v
b n i vi nhng ngi khng th nhn thy c (v cng cho rng l
iu khng th c, v l). X hi (t duy theo vt cht) khng bao gi chp
nhn hay cng nhn c nhng chuyn nh th. Nhng mt x hi pht
trin th iu ny gn nh c th, v i vi Ngi Acharn, l vic bnh
thng. Bt c ni u m Ngi lu ng, chc chn th no cng c nhng
cuc hp vi nhng chng sanh nh vy thng tm n Ngi xin gip ,
nht l khi Ngi ni hoang vng cch xa thnh th, t phi bn rn vi nhng
cng vic trong cnh ngi.

177

Mt cuc ving thm ca nhng v tri t

c Quc
Cu chuyn sau y qu tht c mt khng hai v lin quan n nhng
v tri t nc c n thm, khi Ngi Acharn sng trong vng hoang vu xa
xi ca mt lng c tn l Ekoh, tnh Chiengmai, gia nhng ngi thng
thuc tc Muser. Cc v tri ny ni rng mc ch ving thm ca h l
nghe thuyt ging v ti Chin Thng. Ngi trm ngm ch tm vo
mt mc thch hp vi h trong mt lc v thy hin ln trong tm cu
Pli akkoodhena jane kotha - v sn thng sn. Ngi gii thch cho h rng
Ngi mun c hy vng chin thng phi trau di v pht trin lng v sn
hay v bo lc. V trong x hi loi ngi cng nh trong cnh gii ch thin,
ha bnh c c nh ngy nay l nh Gio Php ny i trng vi nng lc
ca tm sn v on th. Cc v tri cng phi pht trin c hnh ny nh si
ch thn i ni lin nhau chung sng trong x hi. Nu khng thc hnh
Gio Php ny th t nht l th gii s khng bit n ha bnh, v nng nht
th th gii ny s b tn ph.
Trong th gian, khng bao gi c th chin thng k th bng nng lc
ca sn hn, d k th y bn trong hay bn ngoi ta, xa hay gn, trong mt
nhm ngi nh hp hay mt on th rng ln. Tm sn ch lm tiu mn
v hy hoi chnh mnh v k khc. Nng lc ca tm sn cng mnh, la pht
ln cng nng, v nhanh chng thiu t th gian. l v theo bn cht t
nhin, sn hn l mt th la c sc tn ph v cng tai hi. Khng bao gi c
th s dng loi la ny nu n, bi v khng th s dng sc nng ca n
vo bt lun mc tiu no hu ch. Ngi mun lm cho th gian ny l ni
hiu khch phi lun lun tnh gic rng nhim sn hn l mt th la c
sc tn ph khc lit, khng bao gi c cho n thiu t mnh v ngi
khc.
Th gian tn ti c l nh t bi. Th gian b tiu dit do bo lc t sn
hn hoc tham lam, vn khng bao gi bit , v li cun chng sanh ln
tri trong vng lun qun v cng tn. Nhn thc nhng him ha ca sn
hn v nhng li ch ca t bi, c Pht ban truyn bc thng ip ca Ngi
cho nhng chng sanh ang cng tri qua au kh v c mc tiu Chm Dt
au Kh. Ngy no m th gian cn c t bi nng th n ngy y th
gian s cn c hng cnh thanh bnh an lc v hnh phc. Nhng nu

178
khng c t i trong tm ca con ngi, t khng th c an ton v thanh
bnh trong bt lun x hi no, cho d sng sang trng xa hoa v v s thit b
ti tn to hnh phc n u. Kt qu ch l bt an v bo lon mi ni.
Ngi c tr bit gi tr ca Gio Php v nhng tai hi ca ngn la nhim,
phi c gng lm du bt hay dp tt hn ngn la khi cn c th lm c.
L nh d dui l ph c hi v cho nhng him ho y tin dn n mc
khng cn lm g c na.
Khi Ngi chm dt thi Php, nhng ting sdhu rn vang nh sm. Ngi
hi nhng v tri y lm th no h bit Ngi y v h ni rt cch xa Ngi
v mt a l. Cc v y ni rng vic bit Ngi y i vi h khng c g
kh khn v nhng v tri hai nc vn lun thng xuyn lin lc vi nhau.
Hn na, gia hai quc gia khng c g tr ngi hay ngn cn nh cnh
ngi, qua li hay i u khng cn xe c. Ch trong mt khonh khc ca suy
ngh l c th n ni no mnh nh i. V phng din ny truyn thng
hay giao thng tin li hn cnh ngi nhiu.
Ngi Acharn ni rng nhng v tri t c quc thng n nghe Ngi
thuyt ging ging nh cc v n t nhiu ni Thi Lan. Nn ghi nhn rng
li nh l Ngi ca cc v tri rt ging nhau mc d h n t nhng cnh
gii khc nhau. Khi n thm Ngi, cc v y khng i ngang qua ch cc v t
khu m n t hng khng c ai, v thng n lc m khuya, khi ch
v t khu v yn ngh, u im lng yn tnh. Lc n, cc v nhiu ba
ln vng quanh theo chiu kim ng h, gi Ngi pha bn phi. Tt c u
rt khim nhng, t kim sot v khi ra v cng nghim chnh nhiu ba vng
quanh Ngi v lui ra xa khi khu ca Ngi v cc v t khu. Sau h nh
nhng ct ln nh bng gn bay trong gi. l phng cch l bi gi t
ca cc v tri11.

Huyt mch ca v t khu u

Trong rng su hoang vng ti Chiengmai, cnh vt v khng kh an lnh
tht thoi mi v tt cho sc khe. Thn th c ngh ngi, khe khon, v
i sng an lc. Vic Ngi Acharn u n gip nhng chng sanh n t
11. Cc v tri khng qu ly ba ly ging nh cnh ngi. Thay vo , h chn cch i
nhiu ba vng quanh Ngi, tn nhiu thi gian, n lc v phi t kim sot hn.

179
cnh tri vo ban m khng lm gnh nng cho Ngi v ngi n hc
c pht trin y v n khng phi vi mc ch tm li Ngi. Vi
ngi thng, Ngi dy bui tra hay bui chiu. Thnh thong c nhng
cuc hp vo lc khong by gi ti dy cc v t khu. Phn ln cc v ny
tin b kh su trong Gio Php, c v nh ln tu, tt c u chm ch
lng nghe v nhit thnh chuyn cn tinh tn, nhm n mc tiu thnh tu
Chm Dt au Kh.
Trong hon cnh nh vy, vi nhng thnh gi nh vy, nhng li dy
ca Ngi cng c bit thch ng, khi u bng nh, ri n tu, v ri tin
n giai on thm su nht ca Gii Thot. Gio hun ca Ngi lm cho
thnh gi v cng hoan h say m v thm tha, mi ln nghe qun c thi
gian v qun lun c thn mnh. Nhng li dy ca Ngi v php hnh ko
di ti thiu hai ting ng h nhng ngi nghe khng cm thy mt mi
kh chu m lnh hi y , thy mnh vng chc tin b hn ln nghe trc.
V l y i vi ngi nghe, thi gian thnh Php l c hi n lc chuyn
cn, chuyn cn lng nghe, chuyn cn t kim sot, v chuyn cn qun st,
khng km chuyn cn hn nhng s chuyn cn khc nh i kinh hnh hay
ngi thin.
Ngi dy khng c nh g khc hn l lm cho ngi nghe thu hiu,
cp n nhng trng thi ca tm i khi biu l samudaya (tc sai lc, to
au kh hay si m nhiu hn l t i) v nhng khi khc biu l magga (tc
ng, chn chnh, to t au kh hn v nhiu tr tu hn). im ny nhm
ch r hai sc thi tiu cc v tch cc, bt thin php trnh xa v thin php
cn vun trng ngay trong hin ti. Ngi nghe thm nhun th cht tinh ty
ca li dy, say m trm mnh trong ni dung ca gio hun, vi tm cht ch
t kim sot trong chnh nim v tr tu, thng thng tin t n mc
cao hn ca thin nh v uyn thm ca tu minh st. Bng cch ny, tm
ca cc v y pht trin nhiu hn, khi nghe mi li dy. Ln trc hiu bit
v mt im trong Gio Php thm su, ln ny mt im khc c cng c
vng chc hn, mi ln a chnh nim v tr tu n mt mc bn nhy
v uyn thm hn.
Nh vy, mi ln nghe ging th ngi nghe vng vng pht trin trn
c nh v tu. Ngi dy nhng g m chnh mnh chng nghim v ch ra
mt cch r rng v su sc chn l m chnh Ngi thnh t. Do , vic
chuyn cn thnh Php vn ng gp rt nhiu cho vic t c mc tiu
ca v t khu hnh hnh u quan trng khng km bt k s tinh tn no.
V iu ny mt ln na cho thy tm quan trng hn na ca mt v Acharn

180
hay thin s ti gii cc v t khu dhtaga t ht lng knh mn v
nhit thnh tun hnh li dy, v h ngng trng ln Ngi nh ni nng
ta ngay sau Tam Bo. Ngi l l sng ca h, gio hun ca Ngi l huyt
mch ca h. H thnh knh tin tng tun theo nhng li dy ca Ngi v
li sng v phng php thc hnh. Trong khi hnh thin, nu c hoi nghi
hay gp vn kh khn, h lin n xin Ngi khai thng v nghim chnh,
thnh knh tun hnh. V vy, ng o nhng v t khu dhtaga theo Ngi
thin s Acharn c Ngi hng dn v o luyn. iu ny c thy r
rng trong trng hp hai Ngi Phra Acharn Mun v Phra Acharn Sao, mi v
c mt s ln t dhtaga. Nht l trong cc tnh vng Ty Bc Thi Lan.
Vo lc v Chiengmai, Ngi Phra Acharn Mun quyt tm sng tuyt
i n dt nhm n lc tin n mc tiu cng tt. Trc Ngi thng
nghe ni rng kh nng ca Ngi cha (mc d lc y thnh t tng
Thnh th ba, Bt Lai hay A Na Hm, ti ng Sarika), nhng sau thi gian
sng n dt v tn lc chuyn cn, Ngi khng cn nghe nhng li y na.
c bit rng Ngi c rt nhiu t, xut gia v c s, n t hu nh khp
cng cc ni trong x.

Cuc mo him vi mt con voi

Mt ln n, Ngi Acharn cng i vi hai v t, Ngi Phra Acharn
Mah Thongsukh, Wat Suddhvas trong th trn Sakol Nakhorn v Ngi
Phra Acharn Khao, Wat Tham Klong Phane. Cc Ngi n mt hn ni, thy
trn con ng mn nh hp dn ln nh ni c mt con voi to ln vi cp
ng ng s chn ngang ng. Khng c ng no i vng, v mc d voi
xem c v l voi nh, n ng ngay gia ng v khng thy ch ca n u.
Sau khi cc Ngi bn tho cng nhau, Ngi Acharn ni Phra Acharn Khao gi
voi v xin i qua. Lc by gi con voi ang n l tre cch cc Ngi khong nm
thc, nhng v quay ui v hng cc v t khu nn khng thy cc Ngi.
Ngi Phra Acharn Khao yu cu, Ny ng bn to ln ca ti! Ti mun ni
chuyn vi ng. C l voi cha nghe r, nhng bng dng ngng n. Khi
Phra Acharn Khao lp li mt ln na th voi quay mnh, hng u v ba v
t khu. Voi vn khng c ng nhng vnh hai tai dng ln trong t th
phng, trng chng.

181
Phra Acharn Khao ni mt ln na: Ny ng bn to ln ca ti! Ti
mun ni chuyn vi ng y. ng to ln v mnh m. Chng ti l t khu
khng c sc mnh, v rt s ng, ng bn to ln . Chng ti mun i ngang
qua ng v rt cm n nu ng vui lng nhng ng cho chng ti. ng c
ng nh vy th chng ti rt s, khng dm i ngang qua.
Khi nghe nh th, voi quay mnh tr li, hng v pha bi tre v thc cp
ng vo trong bi, mun t rng by gi cc v t khu c th i ngang qua,
v hi. Ngi Acharn ni rng by gi mnh c php i qua, v theo hng
mt, cch voi na thc, Ngi Acharn i gia, Ngi Acharn Khao dn u,
v Phra Acharn Thongsukh i sau cng, nhng khi Ngi Acharn Thongsukh
va i ngang qua ui voi th ci mc u klod ca Ngi mc vo mt cnh
tre, mc kt trong bi tre. Hai v i trc phi tr li nhn s ang c gng
g ci mc ra khi cnh tre mt my pht, m hi dm d v s con voi ang
nhn h sut qung thi gian bit u n i . Khi g xong ci klod ra khi
nhnh tre Phra Mah Thongsukh lic nhn voi, thy n ng yn lng hin
lnh nh con ch bng to ln, cp mt sng ngi nh thy tinh, trng thy
hin lnh d thng hn l ng s. Tuy nhin, vo lc by gi Ngi khng
khi cm thy bt an, run s. Mi n khi g xong ci klod ra khi nhnh tre
v c ba v i qua khi con voi Ngi mi ngh c l cp mt voi qu tht d
thng!
Khi c ba v i c mt cht na, Ngi Phra Acharn Khao quay mnh
li hng v voi v ni: Ny ng bn to ln ca ti! Gi y chng ti i
qua khi ng ri. Xin ng t nhin tip tc n. Bng nhin voi rt cp ng ra
khi bi tre v th mt hi mnh bng vi.
Khi v n ni c ng, cc v t khu bn tho v con voi, ni rng n
qu tht d thng, ch khng ni c ting ngi nh chng ta. Ngi Phara
Mah Thongsukh hi Ngi Acharn Mun Ngi c c tm ca con voi khi h
i ngang qua khng, ni rng:
Khi voi va nghe ting ca Phra Acharn Khao th bng nhin quay u
hng v chng ta, lc by gi ti ngh rng n sp tn cng. Vi cp ng to
ln, n vnh tai ln trng rt d s. Nhng sau khi hiu mc ch ca chng ta
th n tr nn gn nh mt con ngi mang hnh th v thc cp ng vo bi
tre nh ni rng, Nhng ngi bn nh b ca ti gi y qu v c th i
qua. Ti dp ht tt c kh gii ri. Ri Ngi a vi Ngi Acharn Khao:
S qu tht ti, ni chuyn vi voi nh ni vi ngi, v gi voi bng ng bn
to ln ca ti! Nhng ng bn to ln y cng d b phnh. Hnh nh n cng
rt hnh din vi ci chc danh mi, v lm trn ng bn phn ca chc

182
danh . Nhng ngi em nh nht th rt v , cho ci klod ca mnh mc
kt trong nhng cnh tre, v li cn s ng bn to ln i .
Nghe cu chuyn a ny, Ngi Acharn vui ci ni, Ti sao li khng
c tm ca n? y l vn sng cht m. Thm ch nhng vn nh
nht khng quan trng nh chim chc hay nhng con kh, i khi s cng
c ngh ca chng.
Lc by gi n ngh v chng ta nh th no ? Phra Mah Thongsukh hi.
Trc ht n lo s v nghe c ngi hi n mnh, v chun b sn sng i
ph. Nhng khi thy mu y ca chng ta, n bit ngay khng c g hi c. N
quen thy mu ny v ch n dy khng nn s. Khi nghe Acharn Khao
gi l ngi anh to ln th n rt hoan h.
N c bit ngi ta ni g vi n khng ?
Ti sao khng? Nu n khng bit, ch n khng n ko g trong rng.
Con voi ny t nht cng trn trm tui. Ch cn nhn cp ng di khong hai
thc th bit. Chc n sng kh lu vi ngi. Ch n chc nh tui
hn n nhiu. V l y n c th hiu bit ting ngi.
N ngh g khi thc cp ng vo lm tre ?
N ch mun cho chng ta bit l c t do i.
Ngi c c ci tm ca n trong khi mnh i ngang qua khng ?
D nhin l S c c, v S bit rng n rt vui lng cho chng ta i qua.
Nhng con ch s n c th thnh lnh i v tn cng chng ta, t nht l
a cho vui.
Th y, con b suy ngh hoang di ca mnh lm ri tr. Ngi Acharn
khin trch. Nu ci tm ca con cng chm ch v khng mt mi nh th
trong vic ngh v s tht th tt hn cho con, nhng l thi quen ca a
s. Ngi ta ch thch m p v dng nui nhng ngh to phin no v
lon ng v b lng khng ch n s tht. Gi y con mun lm g? Dai
dng eo nu ngh v con voi sut m v hon ton khng quan tm n
Gio Php no na phi khng?
Phra Mah Thongsukh yn lng, bit mnh lm li. Cu chuyn trn
do Phara Mah Thongsukh tng thut.

183

Trng hp mt v t khu c tnh ni lp

Nhng v c tnh ni lp hoc ni khng kim sot lun lun b Ngi
Acharn nghim khc qu ry n mc c ngi sau ny c bit l b mt
tr. Th d in hnh l c mt v t khu vi Ngi mt ni mt thi gian.
V S ny c thi quen thng lp li tc khc bt lun g Ngi Acharn va
ni. Trong my ngy u, s c nhc nh l nn quan tm n cng vic
ca chnh mnh, tc kim sot tm ca chnh mnh, thay v lo vic ca ngi
khc. T khu thc hnh Gio Php phi thn trng ch tm quan st nhng
li lm ca chnh mnh pht xut t tm mnh. Nhng nhng li cnh bo ca
Ngi Acharn hnh nh ri vo tai ic, bi v v t khu ny vn khng th
sa li. Cao tro ca cu chuyn l vo mt bui sng khi Ngi Acharn dn t
khu vo lng tr bnh nh thng l.
Ngi Acharn c thi quen c bit l ly bt k ci g gp trn ng lm
ti cho bi ging trn ng i cho cc v t khu i sau. Vo bui sng
hm y Ngi thy mt con b con xinh xn nhy nht chy theo a gin
quanh qun bn cnh b m. Khi thy ch v t khu i n th n kinh s, vi
v chy n np di c m, trong v th trng ging nh n cng m trn
c. Nhng b m th quen nhn thy qu v t khu nn khng thy vn
g, khng phi nh b con, n np di c m v ln ln ln nhn ngi l vi
v hoi nghi lo s. iu ny gi Ngi Acharn c li ch dy cc v t khu,
ni rng trong khi b m khng cht g nh hng g th b con rt s, nu
khng s t n khng cng m nh th.
Con ngi cng vy, Ngi ni tip. H lun lun phi np di bng
mt ai , hoc m, cha, hay mt ngi gn gi. Trong thi nin thiu, h cn
ch v s bo v. n lc trng thnh, h vn cn s bo v, nhng theo
mt kiu khc, v n tui gi h vn cn phi l thuc vo ngi khc. Rt
t ng t mnh lm ch v bo v cho mnh. Con ngi nh th lin tc
yu i v thiu t ch. D gi yu nh th no v bt lun ni u, h khng
trnh khi phi quy hng ngi khc. Ch v t khu cng vy, phn ng
qu v cm thy khng ni nng ta, t thy b v mt cch khng bit xu
h v phi lun lun ty thuc ni s gip ca ngi khc. H li bing
v s cc kh s khi sanh t nhng vic lm thin. Nhng v t khu nh th
ging nh ngi th bng ci l mi ca ngi khc, v khng th hp th
chn l ca cu Pht ngn att hi attano ntho - mi ngi l ni nng ta

184
ca chnh mnh. Chng ta l Pht t, chng ta nn tn lc th bng ci l mi
ca chnh mnh c th sng c lp. Mi iu khuyn dy ca thy, ta phi
cn nhc suy t tn tng v thc hnh ng. Bng cch ta s khng lun
lun ty thuc ni thy v mt ngy kia tr thnh mt T Cao c, hon
ton ty thuc ni chnh mnh.
Nhng li ny c dy trn ng i vo lng, v khi Ngi Acharn dt
li mt lt th v t khu m thng b khin trch bt u lm nhm, lp li
nhng li dy, bt k l nghi. iu ny cha bao gi xy ra trong nhm
t. Ngi Acharn quay li qu ry v t khu ang lm nhm. Ngi ni, Con
c th khng in by gi. Trng con ging nh con ch in nhai cn tt
c nhng g ngi ta nm cho. Ti sao con khng nhn tr li tm mnh?
Nu con tip tc lm nhm nh vy, chc chn con s tr nn in khng rt
sm!
Ngi Acharn dt li v khng ni g thm. V s y lng thinh, gng
mt khng th t. n gi ng s ch n cht t. Nhng v s khc thy th
khng dm ni g v s lm cho s cng thm xu h v lng tng. Ngy hm
khng ai lm phin v s ny v h ngh tt nht l s mt mnh. Nhng
n m mi ngi nghe ting v mt mnh la ht v rt ln trong tht ca
mnh. Cc v t khu khc nghe ting nn chy n xem chuyn g xy ra vi
v t khu kia v h thy v y nh l bnh nhn tm thn lm nhm iu g
m sau nghe ra c th l v y hi hn v bt knh vi Ngi Acharn.
Mi ngi u kinh ngc nhn cnh ny v sau h phi gi mt vi
dn lng mang thuc n. Sau khi cho thuc v xoa chn tay cho v t khu
ny, v y bnh tnh li v c th ng n sng hm sau. Ri v y c a
n bc s cha thm, tnh trng ci thin hn tr khi thnh thong mi
ln cn. Sau khng ai nghe v v t khu ny na.
Cu chuyn ny do mt v t khu c mt ti tng thut, cho thy
rng cc v t khu di s o luyn v hng dn ca Ngi Acharn phi
nghim chnh tun hnh k lut nh th no. Ch mt li nh cng b khin
trch v cnh co. Li ln s b mng gay gt. Nhng ai c th rt c bi
hc t nhng li mng v c gng sa mnh chc chn s dn dn tin b,
cn nhng ai mc li trm trng v khng th kim sot mnh s phi chu
hnh pht nng n. Khng v quen thn vi Ngi m c gim nh v Ngi
gn nh khng thn vi bt k ai. Nhng ai sng vi Ngi phi hiu iu
v lun phi tm ti cp mt (c mt tm linh ln mt thng) tinh vi ca
Ngi.

185

Kh nng c bit thch nghi vi hon cnh

Theo nhng g c thu nht t cc cu chuyn m nhiu v Acharn khc
nhau di s hng dn ca Ngi Acharn tng thut th ch c nhng v
chng ng cao mi c hng s thn mt vi Ngi Acharn. Khi y, h c
chp nhn ngang hng vi Ngi v khng cn phi bt tht nghim chnh thi
hnh k lut. Nhng cng nn ghi nhn rng thi ca Ngi i thay ty
ni chn v i khi ty lc. S bin i i khi t ngt n chnh nhng
ngi tng sng vi Ngi cng kh m theo kp. Hn na, nhng trng hp
thay i cng khng ging nhau. l kh nng ng bin ty cnh ng c
bit v duy nht ca Ngi m khng ai c th bt chc. Thnh thong c
nhng lc d di khi s cng thng v nghim khc c ni lng i cht, v
cng c khi Ngi cng thut cho nghe nhiu cu chuyn vui khc nhau. Nh
chuyn sau y lin quan n chnh Ngi lc cn ti gia c s.

Giai thoi v Ngi khi cn ti gia

Khi cn thanh nin, Ngi Acharn tng l mt ca s trong lng. Mt
hm, lng c bui l hi c hng ngn ngi tham d, trong mt cn hng
hi, Ngi t ngt tnh nguyn ln sn khu tranh ti thi ht vi mt c ca
s12. Tuy nhin c ny l ca s chuyn nghip lu nm ri, trong khi Ngi
Acharn mi vo ngh. Chng bao lu r rng l Ngi khng th vi
c kia v ngay t u Ngi di tay. Nhng va ng lc c cu thot
nh mt ngi bn tn Chan (v sau l Ngi Upli Gupamcriya), lc y
l mt thanh nin ln hn Ngi Acharn vi tui v cng ang theo di cuc
tranh ti. Chan thy nu c tip tc nh th, bn mnh chc chn s tht
bi nhc nh.
12. Theo li thi ti ny ngi ca s phi chnh sng tc li ca v trnh by lin ti ch.
Khng bn no c th chun b trc, v ban gim kho chn ti ngay vo lc by gi,
sau ca s phi lp tc bt u ct ging - tranh lun hay gi v ci nhau bng vn vn,
khng bao gi bng vn xui. Ngi thi ti m lp bp hay do d, n ni khng tri chy
nh i th mnh th c xem l thua cuc. Do vy mo l phi tm t kt thc kh
ghp vn. Th ngi bt u ch c mt phn ca bi ht v i th tip tc bi th
c t cui phi vn vi t cui ca t kt thc phn trc.

186
C ca s tr tui ta nh cp va ti tui trng thnh, nanh vut v rng
mng bn nhn, trong khi bn mnh nh chn con va mc rng sa. Qu
tht l rt dt mi dm tranh ti vi h d, chc chn s b lt sng.
Ngh nh vy chng thanh nin lin nhy ln sn khu gin d qut to,
Ch my y n! ang ca ht, vui chi! Ny Mun, ti chy i tm ch khp
ni m khng gp. Ch c bit l m ch va b tai nn khng? B t t tng
trn xung, khng bit sng cht th no. Ti ch thy b t ng xung v mi
ngi biu ti chy tm ch. Ti chy tm ch t bui chiu, by gi mt l v
i bng qu. T sng n gi c n g u, v hin gi cm thy nh mun
t xu.
Chng thanh nin Mun nghe vy th kinh hong. Con hm ci v mi
ngi nghe Chan ni cng vy. Chng Mun hi, M ti ra sao?
Chan ng trn sn khu, gi b mt mi v i bng ni, C th b
cht. Hin gi ti cng vy. Ri th chng kh nhc g, Chan ko Mun
xung khi khn i gia m ng hng ngn ngi thng cm v s. H
lun qua m ng ri chy ht tc lc v pha lng ca Mun. Trn ng,
Mun lun hi m ca mnh ang lm g m ng t trn nh xung, nhng
Chan ch ni l anh khng bit chc v ch nhn thy b mt pht thi ri mi
ngi bo i gi bn v. H s sm bit l b cn sng hay cht. Chan chy
vi bn cho n khi xa Mun khng th quay tr li cuc thi ti.
Cc lng thi cch nhau xa, nm hai bn mt khu rng hoang ni
ting l c nhiu th d v ma. t ngi dm i ngang qua mt mnh hay
nhm nh. Chan t ngt i ging v ni: M ch khng sao u, Mun. B
khng c t g ht. Ch bit khng? Ti thy ch khng cn hy vng thng
cuc, sp b con cp ci lt da nut sng, v nh vy l mt s nhc cho chng
ta v cho c lng mnh. V l y ti ba ra chuyn ny. Gi y ai ny u thng
cm cho ch phi b cuc na chng. Nh mo ca ti ch c cu
thot. C cm n ti khng?
Anh Chan, anh tht c! Mun la ln. Gi anh ng xen v. Anh bit
khng, l mo ca ti la con cp ci vo by. Sau chnh ti s lt
da v x xc n, nhng by gi th anh lm hng ht tr chi! Gi ti tr li
c!
, ! Ch my khng bit nhiu v c . Nu c ch tip tc
nh th ti chc chn rng ch s xu h trc c ngn dn chng. ng c
ni khoc na v hy t n ti cu thot tai nn i.
Nh vy c hai chng thanh nin u vng mt trong cuc l m y.
ng ra th cu chuyn ny khng trc tip lin quan n i sng tn gio

187
ca Ngi Acharn nhng l mt giai thoi v cuc i ca hai thanh nin
m v sau tr thnh nhng bc siu ng tuyt vi trong Pht Gio.
Cu chuyn khc lin quan n mt bi trong Jkata (Tc Sanh Truyn,
v tin thn ca c Pht), gi l Vessanatara rt ph bin Thi Lan thi
. Ti nng khn kho v tr lanh l ca Ngi Upli c thy nh sau:
Mt ln Ngi Acharn hi Ngi Upli tn b m ca mt nhn vt trong
Jkata c tn Mahdsee l g m khng thy kinh in cp n. Ngi Upli
hi li sao m cu dt th, trong thnh ph ai cng bit. Ngi Acharn bi ri,
hi mt ln na l tn b c cp n trong sch no. Ngi Upli ni
khng c kinh sch no cp n ht, bi v ai cng bit b l mt thiu ph
c ging ni ln tn l Orb cch cha khng xa. Ngi Archan ly lm ngc
nhin bi v Ngi ngh rng khng th no mt nhn vt trong tin thn ca
c Pht m hin nay li cn sng gn cha trong th trn y. Thy th,
Ngi Upli ni rng mnh mun ni n mt b c tn nh th l m ca c
gi tn Mahdsee, c hai u c ng trong mt nh cch cha khng xa m
cng khng xa lng ca chnh Ngi Archan.
Cu chuyn ny cho ta mt nim v tr thng minh lanh l v tnh khi
hi ca Ngi Upli, lc tr l bn thn nht v v sau l hng s huynh ca
Ngi Acharn.

Cuc ving thm ca vua tri Sakka

Tm l Gio Php
Trong khi nhp h ti lng Narm Mao, qun Mae Ping, tnh Chiengmai,
Vua tri Sakka ( Thch) thng n thm Ngi nhiu nht, i cng vi
nhng ngi hu cn. i vi nhng v tri ny Ngi Acharn thng thuyt
ging v tm t mc appama brahmavihra (v lng tm - khng
gii hn, bao trm tt c, v v ng) bi v cc v y thch nghe v ti ny
hn tt c.
Ngi Acharn ni rng con ngi l nhng ngi ch trc tip ca Pht
Gio v nh vy con ngi phi ht lng tn trng Gio Php nh cc v tri
v nhng v nga (long vng). C th l con ngi khng th lm y ht theo
cc v v hnh ny, nhng kinh in dy nhng phng php l bi khc

188
nhau. Ch v con ngi l nh khng lu tm n li dy, v phn ng xem
thng, v th con ngi t lm cho mnh mt i tnh trng an lnh v hnh
phc. Trong thc t, Pht Gio ban truyn tt c nhng li khuyn dy,
nhng nghi thc v phm hnh o c cn thit cho tnh trng yn n an
lnh cho ngi bit tn knh hng tm v Gio Php.
Trn th gian, tm l ch. Nu tm th thin v km pht trin th tt c
nhng g lin h vi n cng th thin v km pht trin tng xng. Cng
ging nh mt ci thn d bn khp mnh. B qun o no ng ti thn th
cng ly bn. Mc d theo bn cht t nhin, Gio Php l trong sch, nhng
cng tr nn nhim khi tip xc vi ci tm nhim. Mt b qun o sch
trn mt ng rc d dy bi bm v mt ngi c tm d bn khoc ln
mnh ph by mt lp kinh in (ging nh ch si i lt cu) cng
khng th lm g tt p.
Ngi m tm cha tng c khai ha trong Gio Php t khng bao
gi c th hng th li ch ca Php, mc d trong thc t Php c th to
nhiu li ch v k. Ngi y ch c th cung cp dch v u mi v s thc
hnh Php ch l mt tr h. Gio Php khng l g khc ngoi tm. Vic thc
hnh Gio Php phi hng n s trau di hay thanh lc tm ca mt ngi.
Con ng ca Php l con ng pht trin tm. Ngh rng Gio Php
u ngoi thn-v-tm l khng hiu Gio Php trong ngha thc s v ct
li. V vy, thn-v-tm ca mt ngi t n chnh l Php. Hnh ng thin
v bt thin ca ngi y to qu cho Php; v v th ngi y tri nghim
hnh phc v au kh do mnh to ra.
Khi mt ngi hiu Php mt cch sai lm l b l li ch ng ra
c th thu c t Php. L d nhin, i khi ngi c th thu gt vi li
ch, nhng mt ln na, l li ch sai lm. Ta ch cn ngh n kt qu ca
mt bi ton cng, tr, nhn hay chia; n may hay v qun o sai cch; n
vic thc hin nhim v sai cch gia hai ngi nh v v chng; cch kim
tin hay li xi tin sai lm, li xe sai cch, v.v. Bt lun iu g ta lm sai cch
cng khng th t c mc ch m ta mun. Tri li, n s a n phn
tc dng di hnh thc tht vng, phin mun. iu quan trng hn na l
nhng kt qu lm lc, khng mong mun y chc chn gy nh hng bt
li cho ngi hnh ng sai lm, d cho ngi y c bit n nhng kt qu
y hay c mun nhng kt qu y khng.
i vi ngi Pht t, iu ti quan trng l bit phn bit gia ng v
sai. Gio Php l chn l, v nu mt ngi hiu sai chn l th chnh ngi
y ng b khin trch v phi chu hu qu. Ngi chp nhn Gio Php th

189
chnh mnh tr thnh Gio Php, v c th ban ri s an lnh n mnh v
n nhng ngi c lin quan. Nu khng chp nhn Gio Php th kt qu
s l hoi nghi, c cm, hn th, a n kt qu l la hung bo s thiu t
c ngi to ra n v tt c nhng ngi c lin quan. Khi tm mang theo n
ngn la thiu t mnh th tm u ra tnh trng an lc? V khi th gian cho
php mt ci tm nh th cm quyn phn x v lo li mi cng vic ca
quc gia th lm th no thng pht cng minh v em li trng thi thanh
bnh an lc cho quc dn?
Ngi Acharn ni rng t ngy xut gia, Ngi rt hnh phc rt vo vic
qun chiu Gio Php ca c Pht v nhn thc c Gio Php su
rng th no, rng hn i dng mnh mng v su hn bin c im rng
nht v su nht. l s vi t ca Gio Php v Php c su hn, rng hn v
vi t hn vi thnh qu ca mi bc tin trong php hnh. Ngi thy nu cn
thit, c th lun lun thnh knh nh l c Pht, c Php, c Tng v
iu l hnh phc an lc hn tt c vic lm no khc. Khng chn, khng
mt, bi v Pht, Php v Tng khng b gii hn bi thi gian, lc no cng
vi Ngi. Khng cn tr li cnh gii ca V thng, Kh v V Ng na.

Trng hp mt ci thp xy d
Nhiu m, khi ngi thin, Ngi Archan thy hnh nh mt ch smaera
v mt c gi i ti lui quanh vng. Khng bit h nh lm g, nn Ngi hi
h. H tr li l h ang xy mt ci thp nhng u cht khi cng trnh cha
hon tt. Ch smaera l em ca c gi kia. C hai cng dnh mc vo k
hoch lc trc nn c hai cn i quanh qun ni ny mi nh vy. Trong
thc t, h khng b dy v bi nhng au kh khc bng s dnh mc ca
chnh mnh nn khng th i ti sanh vo mt cnh gii cao hn.
Bit c chuyn ny, Ngi Acharn thuyt ging cho h mt thi Php,
khuyn dy rng qu tht l v ch khi lo u luyn tic qu kh n qua,
khng cn sa i hay lm g c na. D c mong mun th no, ta khng
th em n v hin ti. Dnh mc theo n ch lm ta bun v tht vng.
Tng lai cng vy. Hy yn c qu kh v tng lai nh chng l. Ta phi
s dng thi gian hin ti ng cch v n cn nm trong tm tay ta. S tht
ny cng cn c p dng cho vic xy thp. Ngi ni. Nu vic phi xy

190
ra nh cc con mun th cc con xy xong thp. Trong thc t l hai con
cht, iu ny cho thy iu l khng th. Gi y li b s nui tic
ca chnh mnh gy phin mun rng mnh cht trc khi hon mn cng
trnh. l li lm th nh. Ri hai con lun lo lng v vic ny, c gng kt
thc mt vic cho d khng bao gi lm c l li th ba. Li lm hay suy
ngh sai lm ba lp ny khng kt thc . N to ra vic ti sanh vo nhm
cnh v kt qu l au kh khng c li. Tt c nhng ci bt ngun t thi
sai lm trong tm ca cc con. Do cc con nn thay i thi sai lm
ny v chnh mnh v ng hy vng vo nhng g khng th na.
nh xy ct bo thp chnh n l phc bu thu t nhng ng
bao gi mang gch, v nhng vt liu xy dng khc theo cc con. Ci
thuc v cc con khi xy ct thp l phc bu (tm thin v s c gng) ca
cc con, ch khng phi chnh ci thp. Bt lun phc bu no pht sanh do
tm lnh y, d t hay nhiu, ng l s hu ca hai con. Ti sao cn bn rn
lo lng cho ng gch v ng ? Ngi to phc mang phc bu theo
mnh ch khng bao gi mang theo gch, hay nhng vt khc m h
b li.
Hy ngh n cng trnh ct cha, p ng, o h nc, hay dng
cng tin bc v nhng g khc. Nhng mn xy ct hay dng cng y ch l
phng tin biu l ng c thc y ngi to phc. Chnh n khng phi
l phc bu, hnh phc trn cc cnh tri hay hnh phc Nit Bn. Sau mt
thi gian nhng mn y s hao mn, hoi dit v tan r. Nhng phc bu
thnh t c nh xy ct v dng cng s mi mi cn trong tm ngi to
phc. Chnh ci tm (khng phi gch, , hay vt liu xy dng) chng
nghim phc bu, o, Qu v Nit Bn.
Khng cn thu c g na t ci thp xy d ca hai con. Mi lo u v
bn lng v n l dnh mc vo n, mc d vt m hai con dnh mc vo l
ngun to phc bu. S dnh mc bn thn n l trng thi tm bt thin.
Hu qu ca n l ghm cht hai con, thay v hai con ti sanh trong cnh
gii thch hp th hng qu lnh ca phc bu to. Nu con ch
tm vo phc bu thnh t do xy ct thp, thay v vo chnh ci thp,
gi y hai con ti sanh tt p, v l bn cht t nhin ca phc bu.
Phc bu khng c thi gian v khng bin i. Chnh cc con sai lm l
dnh mc vo nhng g ng l phi b li. Lng tic nui v lo u ca hai con
v ch v l iu khng th.
Phc bu ca hai con c ti sanh vo cnh gii tt p hn nu
khng b lng luyn i lm chm tr. Nay n lc thay i trng thi tm

191
v ti sanh vo cnh gii thch hp. Hy ch tm vo hin ti, phc bu ch
thc v s tin b ca mnh. Tht ng tic v hai con to nghip lnh
tin b ri li lm chm tr bc tin v dnh mc vo gch v . iu y
tr hon v gy chng ngi cho bc tin ca hai con bao lu nay. Hy n
ra khi tm tr cc con ri chng bao lu hai con s t do. Bt lun cnh gii
no m hai con s sanh vo cng u do oai lc ca phc bu m hai con
to.
Ri Ngi Acharn gii thch cho hai ch em v ng gii v li ch ca tr
gii. Th nht, tt c chng sanh u c gi tr v ngha ca ring mnh.
Khng nn lm g gy tn hi hay tiu dit gi tr v ngha y, v bt thin
php chc chn s quay tr v ngi hnh ng. Th nh, vt s hu ca mt
ngi tht v gi i vi ngi y mc d trng hnh nh khng c gi tr g
i vi ngi khc. Bt lun c gng no bng bt c cch no nhm tc
ot ch quyn ca h chc chn s to nn bt thin tm, a n u tranh
bo v quyn lm ch. Ngi c tr tu s khng lm iu y. Th ba, v
hay con trai hay con gi ca mt ngi l con ngi ca mt h. Ta phi tn
trng tnh cm y. G gm phnh la nhng ngi y ging nh mc mt ca
h. Th t, ni li di tr l phn bi lng tin cy ni ngi ni. Khng c
ai, thm ch (ngi ni di) hay mt con th m li nim n n mng s
di tr c. iu ny cn phi trnh. Th nm l ru, v bn cht l mt cht
c c th lm cho ngi say mt tr, khng th t kim sot. Ngi khng
mun mt tr v suy kit sc khe, c sc khe th cht ln tinh thn, nn
trnh ru.
Li ch ca phm hnh nghim tr ng gii nh sau:
1. c mnh khe v sng lu; 2. an ton v mt ti chnh; 3. c i
sng gia nh iu ha v hnh phc; 4. lc no cng chn tht v ng tin
cy di mt ca ngi khc, c tri v ngi ngng m, tn nhim, yu
qu v khng gy tn hi cho mnh hay cho ai khc; 5. c trang b y
tr tu v khng mt tr.
Ngi ni: Ngi nghim chnh tr gii gieo trng ht ging hnh phc
v v hi cho ngi v th. Ngi y khng b nghi ng. Ngi y khng bo
ng v lc no cng xem cm gic ca ngi nh ca chnh mnh. Ngi
nghim chnh v thnh tht tr gii c gii v Gio Php nng , chc
chn s vo c cnh gii nhn lc sau khi la b cnh ny. Hai con nn nh
nm lng iu ny, v khng bao lu na hai con s th hng nhng g thuc
v ca mnh, do phc bu m chnh mnh to ra.

192

Tai hi ca tm luyn i
Khi thi thuyt ging chm dt hai cha em ly lm hoan h v xin Ngi
ban Ng gii. Theo li thnh cu, Ngi ban gii, hai v th gii, v gi t Ngi
ri bng nhin bin mt. Nh phc bu pht tm b th v gi gii trong
sch hai v ti sanh vo cnh tri gi l Tvatisa (Tam Thp Tam Thin), v
sau thnh thong tr li nghe ging Php v by t lng tri n v s nhng li
dy hu ch ca Ngi. H ni, nh nhng li dy ca Ngi m h thot khi
s dnh mc ca chnh mnh, vn nu cht h mt cch v dng vo ci thp
xy d. Gi y h bit mi nguy hi ca dnh mc trong vic pht trin
tm. N tr hon tin b ca mt ngi v cn ngn, khng ngi y tri
nghim hnh phc thanh bnh an lc ng ra h phi c hng.
Ri Ngi gii thch thi tinh thn nh vy l chng ngi to ln th
no cho s tin b. Khi c th vt cht tan r, bc thin tr phi thn trng
canh chng ci tm ca mnh, hn l n thn hay ci g khc. Nu khng
vy, tm s b nhng t tng dnh mc nhn chm. Kh chu hay sn hn
(mt sc thi khc ca dnh mc hay ham mun) ch l ngn la t thiu t
mnh, v trong nhng khonh khc quan trng c th ko li con ngi vo
kh cnh nh a ngc, ng qu hay cnh th. l nhng cnh gii khn
kh rt ng s. V th, con ngi nn rn luyn tm trong khi cn trong
hon cnh c th lm c, c th hiu c hot ng ca tm mnh, khi
cn c thi gian t sa cha hay t ci thin. n lc nguy kch, khi c th
vt cht sp r tan, ci tm, nh c rn luyn v chun b sn sng s c
th t tch ri ra khi tnh trng au kh t nht l mt mc no . n
mc cao cng tt, tm c th l ngi quan st tuyt i bit lp, khng
dnh lu n nhng g tt v xu ca th gian. l php hnh cao thng
hn tt c, ti thng v khng php no snh bng.
Bc thin tr, nhn thc c trng thi hay iu kin ca tm l iu ti
quan trng trong Tam Gii, lc no cng chu kh luyn tm v ng thi
khuyn khch ngi khc lm nh mnh. Chnh ci tm th hng hay gnh
chu qu ca nghip, chng nghim hnh phc hay au kh, to nn li hay
l, ti sanh hay cht vo nhng cnh gii an lc hay khn cng. Nh vy iu
ti quan trng l con ngi i x, rn luyn, v canh phng tm ca mnh
mt cch ng cch trong hin ti v trong tng lai.

193
Hai ch em, gi y l hai v tri trong cnh Tvatisa (Tam Thp Tam
Thin), ly lm hoan h vi li dy, ni rng mnh cha bao gi c nghe
Gio Php nh th. Sau h bi t, nhiu ba vng quanh Ngi Acharn, lui
gt cho n khi ra ngoi ri bay bng ln khng trung nh mt cm bng
gn trong gi.

Linh nh ba con voi

Mt cu chuyn ng ch khc c lin quan n linh nh trong khi
ta thin m Ngi thy khi lu ng trong mt vng rng ni xa xi ca tnh
Chiengmai. Vo khong ba gi sng, khng gian tuyt i yn lng v c th
an tnh, thanh bnh. Ngi tnh gic v qun chiu v Gio Php mt lc n
khi tm cm thy mun ngh ngi hn l qun chiu. Khi Ngi cho php
tm rt vo tng su nht ca nh v ngh khong hai ting. Sau , tm rt
ra mt phn v lu tng nh th nh, ni y Ngi thy mt linh nh.
Trong linh nh ny, mt con voi rt to ln i n gn Ngi v qu xung
nh t mun thnh Ngi tro ln lng. Ngi lin tro ln lng voi, v lc y
xut hin hai v t khu tr tui, mi v ci mt con voi cng to ln nhng
hi nh hn con voi ca Ngi i cht, c ba con voi u p nh nhau, dng
iu hin lnh v oai nghi trng nh voi ca vua. C ba con voi u hiu ca
ngi ci.
Khi hai con kia n gn th voi ca Ngi Acharn ci dn u i v hng
ni cch khong mt cy s. Su trong tm thc ca Ngi, dng nh
Ngi ang dn hai v t khu tr tui thot ra khi Tam Gii (gi nh, tng
i), khng bao gi tr li na. Khi n chn ni, voi ch ba v n mt hang
ng trn nh mt ngn ni nh, nm trong mt dy ni ln. Khi n hang,
Ngi ci voi vo ri quay li i din ca hang, trong khi hai con voi kia
theo sau, tin li v i din vi Ngi, lng ca chng quay v pha ca hang.
Khi Ngi Acharn ni vi hai v nh gi t: y l khonh khc
cui cng khi tr thnh v sanh ra ca thy s tuyt i tch ri khi th gian
phm tc. N sp chm dt ni y v s khng bao gi cn tr li th gii
ca sanh v t na. Thy mun hai s tr v hon tt vic t trau di, bi v
hai s s sm theo chn ta v ra i nh ta hin nay. Vic mt chng sanh thot
c ra khi th gian au kh v y chng ngi ny khng d nh i d

194
mt cuc vui gii tr u. N i ngc dng ca i dc nhiu ti mc cn phi
c lng nhit thnh trong sch km thm s h tr ca vic x ly khi thn.
l nhng iu kin thit yu vt qua cnh gii sanh t trin min, v
nh vy mi vt qua c nhng nm m.13
Ln ra i ny ca ta khng phi l tan r m gii thot khi cc
un, dt b tt c cc dnh mc vo tham i v thot ly mi phin ly lo u.
Cng ging nh mt t nhn thot ra khi cnh ngc t khng cht luyn
tic khi xa la ngc tht ca cc un m phn ng chng sanh khng mun
gi t. Nh vy, khng nn bun ru su mun khi ta ra i, bi v lm nh th
ch tng kh au v ch.
Khi chm dt nhng li dy, Ngi ni hai v t khu ci voi i tr v.
Sut qung thi gian , voi ca hai v ng yn c v nh cng rt su mun.
Chng trng ging voi tht ngoi i ch khng phi nh voi thy trong linh
nh khi hnh thin. Hai con voi li ra n ca hang, quay ui v pha Ngi
Acharn, nhng ri li quay u tr li v hng Ngi trng rt long trng. Khi
con voi ca Ngi rt vo pha trong hang cho n lc na thn ca n
pha trong vch tng . Lc Ngi xut thin hon ton.
Theo li gii thch ca Ngi Acharn, linh nh ny va c tnh tin tri, va
c ngha tng trng. Ngi tin on rng sau khi mnh vin tch, s c hai
v t khu tr tui chng ng nh mnh, nhng khng cp n tn ca v
no. V phng din tng trng, thin nh v thin tu hu ch i vi mt
v A La Hn cho n gi pht cui cng ca cuc i, c hai cng l phng
tin dp tt kh au trong khi sc un v danh un cn chng cht hot
ng vi nhau. Chng cng hot ng cho n khi un v s gii thot tch
ri khi nhau trong qu trnh gi l cht, sau thin nh v thin tu chm
dt hot ng v tn ti v ng thi chm dt khi th gian.
Ngi Acharn ni rng Ngi khng s khi con voi m Ngi ang ngi trn
lng lui vo thnh ca hang ng v c cho voi t nhin thc hin
nhim v ca n nh n thy l ph hp. iu quan trng l vo khong thi
gian Ngi nhp dit, trc hoc sau khng lu, s c hai v t khu tr
tui chng ng thnh qu ging nh Ngi.
im k l l trong linh nh Ngi dy hai s tr tui trc tin hy tr v
c gng t pht trin tm linh trc. C v nh Ngi tht s ra i ngay vo lc
by gi. i vi ngi vit bt hnh thay! Ngi khng h th l tn ca
hai v t khu y, d c c hi. T lc nghe c cu chuyn linh nh cho
n khi vin tch, ngi vit lc no cng mong mi mun bit tn ca hai
13. Nh Ngi Acharn tc gi ni mt ni khc, S cht th s cht tr li.

195
v t khu nn quan st t m cc v t ca Ngi on xem hai v y
l ai, nn b qua mt li ca chnh mnh v qun rng ngi thnh tu
mc gic ng nh th, khng ging ngi th gian, khng bao gi t khoe
khoang v chc chn l rt sng sut v t hy sinh mc cao nht. Nu khng
vy, t khng bao gi c th thnh tu nh vy. Lm nn nhn cho s khoe
khoang l cho bc thin tr thng hi ng thi ngi ngu ch trch, v
ngi nh d phn khch.

Gip chng sanh trong cnh ng qu

v a ngc
Mt phn khng th tch ri trong i sng ca Ngi Acharn l gip
chng sanh v hnh trong nhng cnh gii khc nhau, c bit l khi lu
ng ni rng su. Ni lu ng cng xa xi hoang vng v n dt th s khch
cng nhiu v cng thng xuyn hn. H n vi Ngi nghe Ngi thuyt
Php, xin c gii p thc mc, hoc cu cu, xin Ngi gip ra khi
him ha v au kh. Nhm xin cu gip khi au kh bao gm ng qu
ang mong ch nhn c phc bu m b con h hng mnh hi hng14.
Nhng ng qu v nhng chng sanh trong kh cnh ny mong ch t lu
c th hng qu phc m thn bng quyn thuc to v hi hng
n mnh t nht c th phn no du bt ni kh au, v h phi chu
kh lu lm ri, khng th tnh theo lch ca tri t. Thi gian m h cn
phi chu au kh trong tng lai cng v cng tn, khng th o lng.
Nhng chng sanh kh au cng cc m c th n vi Ngi thng k
v s phn bt hnh ca mnh v xin gip bo tin cho gia nh, mong rng h
hng quyn thuc s ngh n h v to phc hi hng. Nhng khi Ngi
Acharn hi tn ca nhng ngi h hng th nhng tn m h nu ra hon
14. Th hng phc bu ca ngi khc to c ngha l c bo cho bit l c ngi
lm phc v ri hoan h nh gi cao vic lm phc y. iu ny c th c c nh
hai iu nh k trn, tc l c bo c ngi to phc, v khi bit ri th tht s
cao vic lm phc . Khng phi ch c th th hng nhng phc bu do thn
quyn to, nhng thng thng ngi to phc c khuynh hng trc tin ngh n
h hng v ngi thn trc. Nh vy, c th trc tip nu tn ring c nhn ngi qu
vng v qu phc no mnh to. Phng thc hi hng nh th n ngi c lin
quan s hiu qu hn.

196
ton xa l, i vi Ngi hay vi bt k ai vo thi . H chu au kh hng
trm, hng ngn nm trong nhng cnh gii y (thi gian tnh theo nhng
cnh y), thi gian y khng th tnh theo thi gian trn tri t. V thm
ch sau khi tnh trng au kh c suy gim phn no v ci t au kh
hn, h vn cn trong v th khng tt p g hn lm v rt lu trong
tnh trng y nn khng th ln ra h hng hay con chu vng . Nhng
trng hp nh vy rt ph bin, h nh nhng con vt hoang v ch ch
ngi cu gip.
Cng c trng hp nhng ngi cht khng lu, c th gip c.
Danh tnh ngi thn hay con chu c bit v ni chn m nhng ngi
cn sng tm ra c. Trong hon cnh nh th, Ngi Acharn tip xc vi h
hng thn thuc v khuyn h mi ln to phc nn nh hi hng n h
hng qu vng. Tuy nhin, c vi trng hp ngi cht vo v th c
th th hng phc bu hi hng mt cch chung chung, khng cn phi
l h hng (trng hp ny khng cn nu ch danh). Ngi Acharn th t
to nguyn tc hi hng n tt c cc chng sanh. Cng c hi hng ny
ti c tt c nhng chng sanh au kh, ngoi tr nhng m linh ch c th
th hng qu phc m thn nhn hi hng n h.
Ngi Acharn ni rng c rt nhiu hng ng qu v chng sanh khn
kh khng th k ra ht loi v s lng cc chng sanh ny. H n quy
quanh Ngi v xin Ngi cu gip ng hn nhng chng sanh v hnh khc.
Ni cch khc, nh trong ngn ng Thi c thnh ng th bng l mi ca
ngi khc (ging nh ngi n xin). l hu qu ca nhng ngi khng
h to thin nghip trong khi cn sng cnh ngi. y l mt bi hc ch
r tm quan trng ca hnh ng to phc, di hnh thc b th hay mt
hnh thc no khc. Tt c chng ta u l nhng l khch thnh thang bt
nh, xuyn qua nhng cnh gii sanh tn khc nhau trong vng ti sanh v
ti t. Ta nn t mnh chun b mt hnh thc d tr cho tng lai ca mnh
phng nhng lc khn cp, v chnh chng ta s tha k nghip qu ca
chnh ta. Ti sanh vo mt cnh gii thp hay cao, hng au kh hay hnh
phc th no l ty thuc ni nghip to ca chnh mnh. t hy vng hay
ty thuc ni s gip ca ai khc cng ta h nh th bng mi ca ngi
khc.
Ngi Acharn c kinh nghim thm su trong vic giao tip vi chng
sanh trong nhng cnh gii v hnh khc nhau. Ngi c th gip h bng
nhiu phng cch (thuyt ging Gio Php, ban truyn nhng li dy, gii
p nhng thc mc, hi hng cng c, tm h hng hay con chu ca

197
nhng ng qu), nhng khng tit l ht nhng g Ngi bit cho ch v
t. Chng ti khng trnh khi rng mnh kinh s khi nghe thut li nhng
cu chuyn v ng qu v nhng chng sanh trong kh cnh. Kinh s hu
qu ca nghip bt thin ch khng phi kinh s chnh cc ng qu. Nu con
ngi c th trng thy tn mt hu qu ca nghip bt thin v nghip thin
nh thy mt vt trc mt, chc chn l s kinh s v trnh xa nghip bt
thin, cng ging nh khng ai dm bc vo la . H cng s kht khao
mun lm vic thin v thin nghip c nng lc lm mt m v a n hnh
phc. c vy, th gii s khng n ni ri lon v khn kh nh ngy nay.

Tit l s tht v cnh tri v a ngc

Trong khi Ngi Acharn ang gii thch Gio Php v nhng din bin
xy ra lin quan n chng sanh v hnh v nhng cnh gii khc nhau, mt
v Acharn t ca Ngi c kin nh sau: Bch Ngi, r rng l con ngi
khng thc c kt qu ca nghip thin v nghip bt thin v khng c
kh nng thy c cnh gii ca nhng chng sanh v hnh y nh Ngi, xin
Ngi t bi gii thch rng ri cho tt c mi ngi h c th tin vo qu ca
nghip, v xa kia c Pht v ch v Thnh t ca Ngi cng c gii thch.
Bng cch , mi ngi s bit qu trng n lc ca Ngi nh hng t
nh ch v Thnh t ca c Pht.
Ngi Acharn ni, Nu tit l s tht cho tt c mi ngi m khng
phn bit, ngi ta s ni l ta in. Ngi gi ny cho ta cng b cho l in
v cc v t khu t khc ca ta cng vy. Gio l ca o Pht l ca bc
thin tr sng sut. Gio Php ny c ban truyn nhm gip ngi sng
sut thc hnh. Ni ra nhng s tht (b n v kh chng minh) cho tt c
mi ngi t c hi nhiu hn li. C nhng s tht hin nhin hn m nhiu
lc ngi ta cn khng bit phi lm g v khng c lm g trong nhng
trng hp, nhng phong tc tp qun khc nhau v th no l gi tr tt ti
nhng thi im khc nhau. Mc d Gio Php l chn l vt ra ngoi th
gian, nhng khi p dng vo i sng, ta cn phi thn trng n phong
tc, tp qun, nhng khuynh hng t duy v nhng yu t khc ca th gian.
c Pht l bc Ton Gic thng sut cc chn l y trc ht,
nhng khng phi lc no cng ni ht cho tt c mi ngi mt cch khng

198
phn bit. Phi thn trng lu tm n thi gian, hon cnh v mc hiu
bit ca ngi nghe. Phi nh rng tr tu m khng c chnh nim kim
sot s khng th a n thnh qu mong mun, tri li cn to kt qu thua
thit, khng mong mun. D nhin ta c th b qua nhng g ngi khc ni,
nhng kt qu c hi v thiu chnh nim cui cng s quay tr v chnh ta,
v v th khng nn xem thng. Nhng s tht lin quan n cc cu chuyn
y, d c tuyt vi th no, khng nn coi nh ri k li lm cho ngi khc
phn khch. Chng ta khng nn ca tng hay hnh din vi cch tip cn Pht
Gio nh vy. c Pht khuyn dy rng li hiu bit chn chnh phi t
trn nn tng tr tu. Nh cch tip cn nh vy m Gio Php ca c Pht
c th c lu truyn cho hu th. Gi y, nu S c mt s tin ln
lm vic thin hay bt thin, S phi lm th no gi s tin y v chnh S
c an ton?
Con s tn lc c gng s dng mi kh nng gi gn, v t khu tr
li.
S s s dng tr tu nh th no gi an ton cho chnh S v s
tin? Ngi Acharn hi.
Con s chia ring mt phn tin gip k khc, v gi s tin cn
li mt ni kn o, khng ai thy hoc bit con ct u.
Gi th tr v s tht v chng sanh v hnh. Nu hiu bit tt c s tht,
ta phi dy i chng nh th no c th hu ch cho mnh v cho k khc
m khng c hu qu tai hi?
Con s ht sc thn trng, cng nh con thn trng gi gn s tin ca
con, v t khu tr li.
Nh vy, S thy quan im ca ta. Mi lc ny S yu cu ta tit
l tt c s tht v nhng chng sanh v hnh, khng phn bit ngi nghe,
khng ngh n hu qu tai hi c th xy ra. S c thy l mnh bt cn th
no khng? S thy trn th gian ny hng thng minh sng sut nhiu hn
s ngi ngu n hay tri li? V hng ngi no c th gi gn v bo tr Gio
Php cho hu th?
Bch Ngi, y chnh l li ca con, v t khu tha. Con mun cho
ngi khc cng bit nhng s tht phi thng m trc y con cha bao
gi c nghe ai ni. Con ngh rng nhng ngi khc cng nh con, s ly
lm cm kch. Con cho nim hn hoan cm kch ca mnh ko li i
mt. Con khng ngng li ngh xem c hu qu tai hi no c th xy n
khng, hay s ngi tr nhiu hn ngi ngu hay ngc li. Gi y con
bit rng ngi ngu ng hn ngi tr. Th d nh trong lng, c mt s rt

199
t ngi hiu bit nhng chn l v o c v Gio Php. Phn cn li khng
mng hiu bit iu no l thin, iu no l bt thin, ti sao h c mt
y v h s i v u. H ch mun tha thch vui chi v ch hoang ph thi
gi. Nhng ai c th gi gn v bo tr Gio Php cho hu th phi l ngi c
tr tu v sng sut. iu ny ng cho c cng vic quc gia cng nh Gio
Php. Tuy nhin, s ngi cn li s thu hoch c thnh qu m mt s t
ngi gieo trng.
Con phi bit rng vic ca o Php t nh hn nhiu vic iu hnh
mt quc gia. N i hi tr tu thm su hn, mt loi tr tu khng bao gi
p dng vo nhng mc tiu ph hoi m ch gip pht trin thm, tin b
thm. Ni theo Bt Chnh o, l Chnh Kin v Chnh T Duy, l ci
lm khun cho li ni v hnh ng ca con ngi.
Chnh nh lc no cng phi do Chnh Kin nng , h tr, nu
khng, n s tr thnh ci gi l thin gc cy kh (khng bit g ht). Tr
tu phi l nn tng ca thin. Bt lun hiu bit no pht sanh trong tm, hay
bt lun iu g m tm hiu bit bn ngoi, hoc nhng s kin hay hon
cnh y phi c quan st v nh gi tt c nhng iu y phi c phn
tch, bin gii v cn nhc bng tr tu nhm ngn nga si m.
C v vn kin thc, c bn trong ln bn ngoi, c th bit c nh
pht trin tm nh. iu ny c bit ng i vi trng hp nhng ngi
c khuynh hng mc kin v quan st nhng din bin khc nhau. Khng
th ngn mt ci tm nh th s dng chnh kh nng ca n. y chnh
l ni cn n tr tu sng lc v la chn, loi b mt vi iu v gi li
nhng iu khc. K c nh cng khng th s dng mt cch hu hiu nu
khng c tr tu, bi v hnh gi vn cn b nhng cn vui bun xo trn. Tr
khi c tr tu cng quyt v dng mnh i ph, nhng nh hng nh vy
s ngoan c duy tr v khuy ng tm, cn loi tr c n th s th hng
tnh trng an lnh, hnh phc v tin b. Do , cn c tr tu trong tng giai
on tin b trong tin trnh trau di v pht trin tm.
Nhng v xut gia tm tr tu v c hnh m th gian mong c
(nhng khng th tm c), nhng v y khng th khng bit nhng tr la
o ca nhim ca chnh mnh. H phi khm ph c nhng mnh khe
y bng cch pht trin tr tu ca mnh. L d nhin l ngi khng c bo
v (chng li nhng cuc tn cng ca qun ch) t khng chc chn c
an ton. Ngi xut gia c s bo v ca Gio Php v Gii Lut, v v kh
t v l nim v tu. Nim v Tu trong mi c ng s cho cc v y s an
ton trong mi khonh khc. Nh vy, mi suy ngh, li ni, vic lm lc no

200
cng phi t trn nn tng ca nim v tu, ch c nim v tu mi c th
m bo s an ton ny.
iu ny cng ging nh cc t ca ta y tn lc chin u hng
n trng thi Chm Dt au Kh, lun c nim v tu dn li. Nh vy c
ngha l h phi tch cc v hng hi lm nhng g phi lm xng danh
Gio Php v Gii Lut. Ch khng c say m chm m hay ln su trong
li dng. Cn hiu rng nhim v ca v t khu l cao c hn tt c cc
nhim v khc, l ct t vng lun hi sanh t.
Trn th gian ny, khng c nhim v no i hi nhiu n lc hn l
nhim v gii thot tm ra khi vng lun qun ba lp (ca nhim, nghip
v qu ca nghip li to nhim). Cn c s hin dng trn mi phng
din, k c i mnh, vn cam kt tinh tn v iu kin ch khng phi
nh cc nhim v khc. Ch nh mc chuyn cn tinh tn v nhit tm
mi c th chng ng Gio Php phi thng, cha tng bit n v khng
bao gi dm m c. Cc phng php khc kh c th a n thnh qu
nh vy. i vi nhng ai c nguyn vng hon ton t xung gnh nng
au kh, c hnh chuyn cn n lc phi ln n mc c th chp nhn th
thch sng hay cht. Trong trng hp ca thy, trc khi c gi l Acharn
dy d ngi khc nh th ny, thy khng bao gi ngh rng mnh c th
sng st qua c nhng th thch gay go gp phi. Mc ch Gii thot lun
chin thng s e da ca ci cht. Mi n lc u hng v mc tiu vt
qua khi s sng, hay chnh xc hn, vt khi ci cht vi tm lm v ch huy
ti cao truyn lnh tuyt i khng bao gi c tho lui, d thy thn ny
tan r ngay trc mt mnh. Trong qu kh v s ln thn ny tan r. Nu
ln ny qu trnh ny lp li thm mt ln na th cng khng c ngha l g.
Nh vy, ln ny c cho li thm chng ng Gio Php ca c Pht.
Khng cn chng ng no na c.
iu m ta mun bit ch l hiu bit c th gip ta thot ra khi vng
sanh t. S tinh tn t nn tng ch cng quyt ny ging nh gin my
lin tc hot ng trong mt c xng. N hot ng vi nim v tu vng
chc nh bnh xe ca Gio Php ngy m khng ngng quay trong cuc
chin u chng nhim. Trong nhng gi i, tuyt i khng c khonh
khc no gim tinh tn. Sau thi gian ng ngh, cuc chin bt u tr li vi
s phi hp nng lc ca c tin, nim (bao gm nh), tu v tinh tn, tt c
hp lc trong cuc chin u dai dng chng li nhim cng lun thu gp
nhng lc lng ca chng, s dng tt c nhng mnh khe gian manh, xo
quyt. n giai on cui cng, cuc chin chm dt vi nhng nhim

201
t lu thng tr tm gi y b nh bi hon ton. Chng b nh tn gc v
hon ton tuyt dit khi tm, khng cn c hi ngc u tr li ln lt
tn cng t pha sau v gy phin nhiu. Tuy nhin, thn vn nh vy, vi i
sng khng cn d bn.

Bi trn t lin v mu chy y ngc

Phn thng ca cuc chin dai dng ny khng phi l g khc hn
chnh tm, vn c th v vi mt thiu n kiu dim. Mt khi c Gio Php
chinh phc, n tr thnh tm bt t hay Php bt dit. Ai khm ph ra n
u tr thnh ti thng v bt dit. Nhng Php nm pha bn kia ca ci
cht. Ai cn s cht v cn thch c sanh s khng bao gi chng ng c
Php. Ngi nh th qu t tin vo s sng, khng bao gi c gng hnh
thin khi cn vo v tr c th lm c. Tnh trng qu t tin s a ngi
y vo v s ln cht, vi v lng nc mt phin mun, kh au. Khng th
on c cn b giam cm nh vy bao lu na (khi cn cha th i din v
hiu bit ci cht theo cch ca Php).
Ngi Pht t theo php hnh phi hiu bit nh vy quyt nh cho
mnh c nn i din nhn thng vo ci cht bng Gio Php nh ni nng
ta ca mnh hay khng, hay ln trn khng dm ngh n v mt ln na
chu kh au v ti sanh cng vi nhng tnh trng khn cng dnh lin vi
n. Li cnh bo ny nhn nh h nn thn trng suy ngh bi v khng c
l do g phi chm m trong au kh v hoang ph tng hi th. Mt thi
tinh thn nh vy ch gy tr hon v hi tic. Trong mi khonh khc ca
i sng, chng ta b nhim ko li, lm cho ta bi trn t lin v v vy
mu chy y ngc15. Ni cch khc, ta b bt buc phi vc gnh nng au
kh trong tm t rt lu. Cch t gnh nng bt cng ny xung cng nm
bn trong chnh tm ta, n phi t ci thin v i mi bng cch phi hp
15. y l li ni tng trng ca ngi Thi, hm cp n nhng ngi ham mun
iu khng th c nh s phi i din vi thc t, khng c vi nhng g khng th
khng c,Tt c nhng thi tinh thn tng t v c gng tip theo ca n c hai
iu hi. iu u tin (thi tinh thn sai lm) ging nh bi li trn t lin v im
th nh (c gng tip theo) ging nh chy mu y ngc. C hai u lm tng trng
ch khng phi gim bt kh au.

202
nhng nng lc tn, tn, nim, v tu. Nht l i vi t khu hay ngi thc
hnh Pht Php, khng nn qu t tin vo s sng, vo tui tr v sc khe.
n phn tch cui cng, ci lm con ngi i sai lc hay dn vo con
ng chn chnh khng l g khc ngoi chnh tm mnh. Nh vy, trn
phng din ny, khng nn t hy vng ca mnh vo ngun lc bn ngoi.
Tri li, phi hng ci nhn vo bn trong v quan st mt cch y xem
gung my thn, khu, ca mnh ang to ra nhng loi cng vic no. N
c tng mc ca au kh v qu ca n hay ang to ra nhng cht khng
c ca Gio Php nhm gii tr tnh trng si m v dnh mc vo vng sanh
t? Mi Pht t phi thc hnh vic qun chiu ni tm ny mt cch thng
xuyn vng chc gn gi mc tin b v pht trin.
Trn y l tr li ca Ngi Acharn nhm gii p yu cu ca mt v
t, xin Ngi tuyn b s tht v nhng cnh gii v nhng chng sanh v
hnh cho tt c mi ngi. C th bn cht ca mnh hi qu mc mc th
s nhng ngi vit tht tnh a thch loi thuyt ging th ny, n d thuyt
phc tm hn. Tm ta vn cn phi c nng lc mnh m khuy ng v nng
ln n mc hnh ng. Nu Ngi Acharn t khi thuyt, t thi Php s c
v m du v tri chy nh nhng hn, nhng khng xc ng hay tuyt vi
bng, mc d Gio Php m Ngi dy lc no cng thm su v huyn diu.
Nhng nu c v t no lm g say quy hay c kin lm lc th phong thi
li dy ca Ngi i hn, tr nn cng rn, mnh m, sng ng v y th
thch. Nhng li dy nh th khch l mnh m hng t tinh tn thm ln.
Vi v t bit nh vy, thnh thong nu ln nhng cu hi tip thm
sc lc cho mnh.

Hang ng thnh thin trn nh ni

Ln n, trong cuc i thnh thang bt nh ti mt vng hoang vu, Ngi
tm tr trong mt hang ng Chiengdao cng vi ba hay bn t. Vo
m th ba, Ngi ni vi h rng, trong khi ngi thin, Ngi thy mt hang
ng rng ln, gn nh ni rt cao v dc. Trong qu kh xa xi, ni y l
ch lu ng ca vi v Pht c Gic (Pacceka Buddha), nhng gi y th
hu nh khng th ln c v rt kh ln v khng c xm lng gn y tr

203
bnh kht thc. Ngi bo cc v t hy ln chim ngng, nhng Ngi
dn nn em thc n cho vi ngy.
Khng c ng mn dn n hang . H phi tro mt cch kh nhc
qua nhng tng nhn v vch ln nh ni, v ci hang nm ngay pha
di nh ni. Cc v t khu v nhng ngi c s (gip khun vc thc n
v dng cn thit) vng theo lnh Ngi, tn lc c gng v ln c n
hang. H nhn thy ci hang rt rng v p, hng trng trang nghim gia
mi trng tin nghi d chu. Ch v t khu mun li hnh thin nhng
khng th c v ci hang nm rt cao trn nh ni, ng ln dc dng
ng v rt nguy him. Li na, xm lng gn nht cng nm qu xa i
kht thc. Sau khi li vi ngy, vt thc v dng gn ht, h phi
xung ni tr v.
Ngi Acharn hi h hang c p khng. Ngi thy trong linh nh
nhng mun chnh h tn mt thng ngon. Ri Ngi ni tip rng c
nhiu vic phi thng trn hn ni y. Ci hang trn nh ni c ch thin
thng xuyn canh phng. Ngi no ln m khng bit t lng tn knh
chc chn s b trng pht. Ngi ni Ngi qun cho h bit rng trong khi ln
, phi t kim sot cht ch v mt thi km ng n s gp s phn n
ca nhng chng sanh canh gc v hnh. Nhng g Ngi ni vi h ging nh
tn mt nhn thy. iu ny ni ln rng nng lc thn thng hay nhn
thng ca Ngi qu tht r rng v chnh xc.
Li Ngi khuyn cc t khu nn thn trng t kim sot khng phi ch
ring hang m cc ni khc trong rng cng vy. L d nhin l ch
thin nhng ni y cng thch sch s v trt t, v thch nhng nghi thc
l php ca ngi c vn ha. Khi cc v tri thy cc vt dng cn thit ca
nh s m ba bi, mt trt t hay khi nm ng m khng trang nghim, th
d nh nm si chn hay ni lm nhm trong khi ng, cc v than phin vi
Ngi Acharn, ni rng nh s c mt a v cao hn ngi thng v nh vy
phi t kim sot cht ch hn khi thc cng nh trong lc ng c th lm
gng cho tri v ngi. Nh s m h mnh, c li c x nh ngi c s th
mt ht phm gi trang nghim. Cc v tri ni rng y khng phi l vch l
tm su, tm li ngi vi c m c thin tm mun thy ch v t khu xng
ng vi a v v phm gi ca mnh.
Do vy khi sng n dt trong rng su, Ngi lun lun nhc nh hng
t nn gi gn sch s v sp xp c trt t cc vt dng cn thit. Phng v
sinh cng phi xy ct mt ni thch hp, khng nn qu gn hng v ni
ch thin c ng bi v nh vy cc Ngi c th phin lng v gy tn ti cho

204
ch t khu. Mi khi c v t no c kh nng truyn thng giao cm vi
nhng chng sanh nh Ngi th Ngi Acharn khng cn cnh bo bi v v
ny c th hiu bit phi gi cch c x th no khng lm phin nhng
chng sanh v hnh. C kh ng cc v t ca Ngi c kh nng hiu bit
nhng iu y nhng cc v ny c gi l t khu rng, khng tit l cho
ngi khc bit kh nng ca mnh v chc chn l s b cc nh hc gi hin
i ci ch nho bng. Ch trong nhng cuc m thoi khng chnh thc
gia nhng ngi bn thn v t mi bit c kh nng v o qu m
cc Ngi thnh tu.

V long vng tm li
Ti ni Chiengdao c mt hang khc. Hang ny khng phi ci hang di
m khch du lch thng ti thm (cng khng phi ci hang trn nh ni).
N nm trn cao hn ci hang du khch thng ti, v ni y Ngi Acharn
lu ng mt thi gian. y cng l ni mt v long vng t lu. V ny rt
kh tnh v a bt li, hu nh khng th th hng nhng qu phc m Ngi
Acharn hi hng. C l v ny c c cm vi mt v t khu no t lu v v
th lc no cng nui dng thi tm li him c i vi Ngi Acharn c
ngy ln m, k c khi Ngi ng.
Ban m, khi Ngi Acharn i kinh hnh chn mang dp, v long vng
ni: Ti sao v o s n dt ny i mi nh nga ua vy? V ny phi thn
trng t kim sot cht ch hn. ng ta khng bit rng ting dp ca ng
ku to nh sm v lm phin ta rt nhiu sao? Mc d Ngi Acharn i vi s
kim sot tt nht ri nhng vn gy ting ng nh nht c th.
Nghe v long vng than phin, Ngi cng thn trng, t kim sot cng
cht ch hn, i m hn na, nhng ri v long vng vn than phin, ni:
ng ny ang lm g ? C phi l th sn ang bn con chim khng?
C mt ln Ngi Acharn trt chn vp phi mt hn , v long vng
lin lm bm than phin: Ci ng o s ny l g? ng i nh ang trnh
din mt mn thot y v!
i khi Ngi Acharn sp xp my vin nh di theo ng kinh hnh
th v long vng cu nhu than phin: Ti sao v o s ny phi i di mi,

205
ht mn ny n mn kia? ng khng bit rng nhng ting ng y lm cho
ci u ta mun b ra hay sao?
Thm ch trong khi ng ng y tay chn mt cht, lc thc dy Ngi
cng bit v long vng phin trch Ngi nh thng, than Ngi th mnh,
ngy hay g khc.
Mi khi Ngi Acharn a tm v ng iu vi tm ca v long vng
th Ngi thy v ny ang chm ch hng tm v mnh, dng nh khng
bao gi ng hay khng c vic g khc lm. Qu tht ng thng, v long
vng lc no cng b nhng suy ngh v Ngi thiu t thay v c nhng t
tng khc. Ngi Acharn rt thng, bit rng thi t tng lm lc nh
th s to nghip bt thin quay tr v gy tn hi cho ci tm sanh ra
n. Do Ngi thuyt ging kh di nh sau: Ta n y vi mc ch t
pht trin v gip nhng ngi khc, khng bao gi hi ai. ng khng nn
ngh rng ta n y ch gy phin phc cho ng. Tt c nhng qu phc
m ta to c, ta u hi hng n tt c chng sanh, trong c ng.
Chc chn ng s khng gt c thnh qu g tt p t vic bt li ta. L
mt chng sanh ta khng th khng c ng, di chuyn hay thay i t th.
V phng din t kim sot, ta ht sc c gng, nhng d sao ta vn cn
sng, khng th nm cng nh cht hay khng th. Trong khi ng, h
thng c th vn cn hot ng, v v phng din y ta khng th khng gy
ting ng, cng nh khi i hay khi lm vic g khc.
Hnh nh ng lun thi phng nhng g ta lm, th d nh ni l ta i
ging nh nga ua. ng phi hiu bit rng nga l mt con th, khng th
so snh vi mt o s n dt lun lun thc hnh php t kim sot.
l iu m ng khng nn lm nu khng mun v hiu ha nhng thin
nghip ca chnh ng v xui chn tin thng v nhng cnh kh. Nu ng c
nh tin b v pht trin th t nay nn quan st chnh ci tm ca mnh v
c gng hiu, xem n tt hay xu, chn chnh hay lm lc, khi b la bt
thin ca chnh mnh thiu t. c tm li ngi, k c khi ngi kia tht s
c li, chnh bn cht ca n l bt thin, n cng tr li lm nhim v h
hoi chnh tm mnh.
Tt c nhng c ng ca ti l bnh thng, mc d tn lc t kim
sot m vn b khin trch nng n. Nu ng l mt chng sanh trong cnh
ngi th sao na? Trng hp ca ng ging nh ci ni bo ci m un nc
l mu en (thnh ng ting Anh: the pot calling the kettle black ngha l
ngi c li chnh vic bt li ngi khc). ng nn bit rng nhng li
than phin ca ng khng lm phin lng ti cht no m quay tr v nh

206
li ng tr th. Hu qu r rng n vi ng, ch v ng t chi khng chu
m mt nhn. Ti bit tng suy ngh ca ng v tha th, nhng hnh
nh ng khng ngng to thm nhng suy ngh , n ch gy thit hi v
au kh cho chnh ng. Ti sao ng vn tch tr bt thin php m khng bit
mt? Nu ng l ngi ang lm bnh th chng bnh ca ng gi y hu
nh khng th tr. Ti tng gip nhiu chng sanh nh ch thin, qu,
ma v nhng v long vng khc, nhng v c nhiu nng lc hn ng. Tt c
u chp nhn v nhn thc gi tr ca Gio Php, ngoi tr ng, ch kh
kh tha thch trong c tm li ngi mt cch v l, do lng qun khng
nhn thy chn l ca Gio Php. Qu tht ng thng cho ng, tng
rng nhng suy ngh y l hu ch v c li. iu ng thng hn na l khi
c th ny ca ng tan r, ng s a vo cnh kh.
Gi y ti phi thnh tht ni vi ng, khng cht c no, v hy vng
rng ng s khng din dch sai lm. T ngy n lu ng ti y, ti lun
lun tn trng s c mt v nhng cm ngh ca ng, c tm tn lc t kim
sot trong mi c ng khng gy phin phc cho ng. Ti bit rng
ng c khuynh hng a tm bt li, v ang tm li ca ti. Gi y ng phi
bit rng bm tnh a tm bt li ca ng khng lm phin lng ti cht no,
bi v ti khng bao gi thch tm li ngi khc. Chnh v hnh ng ca
mnh, ng chu phin no nhiu nht.
Nh vy trong trng hp ny, ti c th ni l mnh khng bao gi c
c tm. Bt lun c c no u thuc v ca ng v ch l ca ng. Ngi
thin ch khng cn luyn i th gian phm tc, hoan h th hng qu phc
ca thin nghip mnh tch c, cho mnh v cho ngi khc. Ti sao
ng kh kh hng tm v nhng t tng v hnh ng sai lm nh vy?
Ti khng chu au kh v hu qu ca nhng hnh ng bt thin m ng
to, nhng thy rng ng s au kh, ti mun trnh cho ng. Ti bit nhng
nghip bt thin y chc chn s lm cho ngi to ra n au kh nh th
no, v l iu lm ti lo s. Cnh gi nua, bnh hon, v cht chc c th
l khng khip i vi ngi khc nhng i vi ti khng ngha l g so vi
hu qu ca nghip bt thin.
Trong Pht Gio, xut gia t khu l t chp nhn c hnh phi li
ngc dng chy ca nhim, t rn luyn mnh phi hnh ng thch hp
vi Gio Php. Nu khng theo Gio Php m thun chiu xui dng theo
tro lu nhim t s phi gp nhiu phin no v au kh. iu y ti
bit v vui lng chp nhn nhm mc ch Gii Thot ra khi nhim.
Cng v mc tiu y ti n y, ni hang ng ny, v gnh chu nhng s

207
khng tin nghi khc nhau. Khng bao gi ti c nh n y gy phin
phc cho ng, ti cng khng bao gi m p dng nui c vi bt lun
chng sanh no khc trong Tam Gii v ti bit rng tt c u l ang tha
k qu ca nghip m mnh to. Ti lun lun hi hng qu phc ca
nhng thin nghip to n tt c chng sanh, trong c ng. ng nn
ghi nh nm lng iu y v xem xt li vic tm li ngi khc vi c th c
li ch g khng. Khng ch g ht, m cn to nhiu au kh cho chnh mnh.
Ti mun khuyn ng nn nhn thc iu ny v chm dt nhng t tng
v nhng hnh ng bt thin ch a ng vo nhng kh cnh.
Gio Php l s hu ca tt c chng sanh trong tt c nhng cnh
gii. l s tht m ta phi chp nhn, mc d cha trong v th c th
thc hnh hay nhn thc y . S tht ny bao trm ton th Tam Gii v
khng th nghch vi bt k ai. Ai thng hiu s tht ny lun lun c gng
lm theo bng mi cch c th. ng l mt trong nhng ngi c kh nng
hiu bit Gio Php n mt mc no , nhng ti sao ng li lm nhng
vic tri ngc v t p mnh lm nhng chuyn a n au kh khng xit
k? ng bit au kh l th no v khng mun au kh, nhng ti sao li tm
tha thch trong s tch tr nhng nguyn nhn a n au kh, c tm li
ngi. ng nhn thc c, rng n s mang li nhng au kh m ng
khng mun cht no cha?
Ti bit rng t lu ng p nhng t tng c cm y m khng hay
rng ti c th bit. i vi ng, cm ngh ca ti ch l thng hi, khng
phi phn n hay sn hn. S d ti ni vi ng nh vy l mun gip ng.
Hy ghi nh rng bt lun hu qu bt thin no xy din, n l ca ng v
ch xy n bi ng l ngi to ra v p dng nui n. Ti khng c
cht g phin mun v khng cht g bn lng. Trong tm ti, ngoi ni nim
thng hi cho s lm lc tai hi ca ng, l mc thanh bnh an lc v hnh
phc khng lay chuyn.
Sut qung thi gian v long vng khng c mt li phn i. Nhng
li ca v o s qu tht l hay, v long vng ngh, nhng ta s mnh khng
th lm theo ng nh vy. T lu mnh c thi quen ngh nh th. C l
phi n khi ti sanh vo mt cnh gii khc mnh mi c th lm ng theo
li dy. V o s qu tht phi thng v c nht. i vi Ngi mnh l v
hnh, lm sao Ngi bit mnh y. V lm th no Ngi bit nhng suy ngh
ca mnh? C nhiu, rt nhiu v t khu n lu ng ti y, nhng khng
mt ai bit n s hin din ca mnh. Tt c u b ta dng mnh khe, k

208
c nc c, ui i ht. K c khi ng Ngi cng bit nhng suy t ca ta!
Hnh nh Ngi bit mi vic.
Gi y ch cn nhng t tng v thi tm linh ca ta th sao? Hnh
nh v phng cu cha. C l l ta dn cha vo nhiu bt thin php.
Li dy ca Ngi hin nhin l c ban truyn vi nhiu thin , nhng
chnh ci tm ca ta khng th t cha tr. Khng bit iu g xy n ta trong
cnh sanh sp ti?
Ngng ngh mt lc ri Ngi Acharn hi: ng c nhn thc r rng s
tht v nhng iu ti va ni khng?
Ti hiu tng t mt nhng g Ngi ni, nhng cng bit rng kh m
ti c th t sa mnh bi v tm tnh ti t lu quen thuc vi nhng
khuynh hng bt thin y, v long vng tr li.
ng mun ni nhng khuynh hng bt thin no?
Tnh a tm li ngi ca ti, v long vng tr li, Ti bit n l bt
thin php, nhng khng th no lm g sa cha.
Tht tt ri nu ng nhn nh r rng l bt thin php v c
gng t sa mnh. Ngi Acharn ni: Nhng thi quen hay tt xu s dn dn
suy gim. Ti ch c th ch li. Ti khng th lm g gip ai sa li ca chnh
h, l nhim v ca mi ngi, ty theo s hiu bit v ch mun thc
hnh Gio Php. Vi hnh chuyn cn thc hnh v c gng t rn luyn,
bt lun khuynh hng bt thin no chc chn cng phi suy gim v c
th b loi tr ra khi tm. Nu ng thnh tht tin tng Gio Php ca c
Pht, Gio Php s bo v ng. Tm c Gio Php bo v lc no cng th
hng trng thi thanh bnh hnh phc, d ng hay thc. Tm y c th gi
th qun bnh trong mi hon cnh ri lon. l li ch m Gio Php mang
n cho ngi thc hnh Gio Php.
V long vng lnh hi chn l ca li dy v nguyn s c gng vng gi
hnh theo. Chnh ng nhn thy c ci thin i cht trong vic trau di
c hnh t kim sot nhng vn cn nhiu lon ng. Ngi Acharn thy
rng s hin din ca Ngi ni khng gip ch nhiu cho v long vng
nn Ngi ni Ngi s i ni khc. V long vng vui lng ng v nh vy
chm dt cu chuyn ca Ngi Acharn vi v long vng c tnh tm li ngi
khc.

209

nh hng ca thi quen v s lp i lp li

Thi quen, d l nhng thi quen tt hay xu, u phi c nguyn nhn.
Phi c s lp i lp li nhiu ln cho n khi tr thnh bn cht th hai ca
mt ngi. Thi quen xu th kh ch ng bi v n ko tm xung mnh m,
trong khi thi quen tt lun lun to nng lc nng cao tm. Nh vy, iu
quan trng l ngi lm cha m nn gieo trng trong tm ca tr con nhng
thi quen tt, trc khi qu mun. Th d, nn chn cho nhng ngi trng
nom c c tnh tt.
Tr con thng xuyn thu nhn nhng li dy nh theo quy lut t
nhin. Loi gio dc y nh hng n tm tnh ca chng nhiu hn l
nhng g hc c trng. Tr con sng ngoi trng nhiu hn l
trong trng, v trng hc ngoi i, ni c th hc nhng nh lut ca
t nhin, l tt c mi ni ngoi trng. Nhng g tr con thy, nghe, ngi,
nm, s ng v suy t trong mi khonh khc ca ngy v m l tm bng
en trn c ch vit rnh rt nhng bi hc ca i. Chng hc nhng bi
hc khc nhau t nhng ni v tt c nhng ngi m n gp, n ng, n
b hay cc thanh thiu nin, d nhng ni gii tr. Tt c u l thy gio,
dy nhng iu tt cng nh xu m tr c non nt ca tr con sn sng thu
nhn v lnh hi, v sn sng lm y theo nhng ngi thy. Bao nhiu tt v
xu m n gp trong khi ln ln chc chn s quyt nh tm tnh ca n khi
lm ngi ln.
nh hng ca mi trng sng cng c th to nn vic lp i lp li
v chnh s lp i lp li to nn thi quen m v sau hon ton thm su
vo bm tnh v biu hin ra thnh suy ngh, li ni v hnh ng. Chnh v
nhng thi quen m con ngi tt hay xu cm thy kh lng thay i nhng
thnh kin hay khuynh hng n su vo tm tnh. Ci g i ngc nhng
khuynh hng hay tm tnh khng th tr c lu v d dng b loi b
khi c c hi. Nhng khi kt qu ca n, d tt hay xu, hin l r v thun
theo tnh cch, tm s in su thm nhun trong , v ci bn tnh ny kh
khc phc nht. iu ny cho thy tm quan trng ca thi quen, c bit
l nhng thi quen trong sch, vn phi c o luyn mt cch cn mn,
kin tr v nhn ni, v nghim chnh tu tp, cng vi tr tu phn bit. Nhng
iu ny cn p dng cho vic tiu tin, n ung, ng ngh, i nhng ni gii
tr, ng n hnh ng theo nghi thc ca con nh gia gio, v.v. L d nhin

210
s gp nhng vn kh khn khi pht trin v thay i nh vy, nhng vi
vic kin tr thc hnh v tr gii th kh khn s dn dn tan bin. Do , thi
quen c th thay i c mc d lc u s gp nhng kh khn lm chn
nn. iu ny ng vi ngi ln cng nh tr em.
Khng c g tt p c th t nhin n m khng cn c gng luyn tp
v khng kin tm hnh tr. iu ny c bit ng vi nhng thi quen tt
hay nhng ngi tt. Trn phng tin ny, th gian ch l mt trng o
to rng ln trong tt c chng sanh t rn luyn sut i, t lc cn nm
trong ni cho n khi xung m. Bt lun mc tiu no cha thnh t, phi
tn lc tin n gn bng cch kin tr lp i lp li gi l thc hnh, v vic
ny i hi phi chuyn cn tinh tn v k lut. Khng c mc tiu hay kt
qu tt p mong c no c th thnh tu m khng cn phi kin nhn
chu ng v nhit thnh tinh tn trong khi t rn luyn.

Cch vin tch ca cc v t A La Hn

Trong khi lu ng ti ng Chiengdao Ngi Acharn c thy nhiu linh
nh c bit thch th. Hu nh mi m trong nhng gi sm ch thin t
nhiu cnh gii khc nhau n thm ving Ngi nghe thuyt ging. i
khi ch c mt nhm, nhng c khi c hai hoc ba nhm n trong mt m
v Ngi ging cho mi nhm mt thi Php th v, ty theo khuynh hng
v mc thun phc ca h. i khi cng c nhng v A La hn n thm
Ngi trao i nhng li thm hi. Thnh thong cc v y cng ch Ngi
cch vin tch. C nhng v vin tch ti hang ng ny, v nhng v vin tch
nhng ni khc. Cc Ngi lun c li ch dy. Nhng im chnh yu s
c trnh by phn sau v ngi vit xin ngi c lng th v nhng
khim khuyt chc chn c.
Mt v A La Hn, bt k thuc nhm no, l hng ngi phi thng v
ti thng. Rt kh c c mt v A La Hn xut hin trn th gian. Ngi ch
km hn c Pht. i sng ca mt v A La Hn khc xa vi ngi thng.
l cuc sng thm nhun Gio Php v do Gio Php bi b nui dng,
mc d c th khng khc g thn ngi th gian. Tm tuyt i trong sch
lm mt m cng khp c th.

211
Mt v A La Hn ni vi Ngi Acharn trong khi n thm: S l mt
trong nhng v A La Hn dit tr tn gc r mi mm mng ti sanh trong
tm v do khng cn ngun gc tr thnh, chm dt vng quanh
sanh t lun hi v xng ng c th gian l bi. V th chng ti n y
tn dng mc thnh tu ca S, vn rt him hoi trong Tam Gii. l
mc tiu m phn ng mun thnh t nhng t ngi chu dn thn trn
o L. Ngi ta mong mun c tnh trng an ton b ngoi, di hnh
thc cha m hay thn bng quyn thuc (bao gm sc khe ca c th vt
cht, an ton v mt ti chnh, v.v.) nhng rt him ai ngh n tnh trng an
ton bn trong, trong chnh ci tm ca mnh. V s chng sanh thiu nhn
ca tnh trng an ton tht s ny v h xem thng tm quan trng ca n.
Nh vy c c mt v A La Hn l mt li ch ln lao cho Tam Gii. S
tng h tr rng ri nhng chng sanh trong cnh ngi v nhng cnh v
hnh, v S thng tho ngn ng ca tm, l ngn ng ti thng trong
Tam Gii. Mi v Pht v nhiu v A La Hn s dng ngn ng chung y
gip ngi khc, nht l nhng chng sanh v hnh. Ngn ng ny qu tht
hu dng trong vic giao tip gia tm v tm.
Sau nhng li dy, phn ln cc v A La Hn n thm trnh by r cch
cc Ngi nhp i Nit Bn (parinibbna). Vi v vin tch trong khi ngi kit
gi, nhng v khc khi i hay ng. Phn nhiu cc Ngi nm nghing mnh
bn tay phi hoc ngi kit gi, ch rt t v nhp i Nit Bn trong t th
ng hay i. Nhng v nhp i Nit Bn trong khi ngi nh nhng t t ng
mnh xung vo giy pht cui cng, ngng mi chc nng ca thn. i vi
nhng v vin tch trong t th nm th rt kh theo di v hi th nh dn
cng lc cng vi t hn, v trng ging nh ng hn l vin tch. C v vin
tch trong t th ng, hai tay trc ngc, bn tay phi t trn bn tay tri,
mt nhm. Sau mt lc Ngi t t ngi xung v ri nm xung. Cng c v
i ti i lui kinh hnh su by vng ri t t nm xung.
im c bit ng c ghi nhn l c th vt cht ca nhng v nhp
i Nit Bn (parinibbna) trong khi ngi, ng hay i u trng nh khng
trng lng. Cc Ngi h mnh nm xung mt cch nh nhng nh lng
chim hn l thn th ngi. Tt c nhng v A La Hn ng trc Ngi Acharn
khong mt thc v trnh by cch cc Ngi nhp i Nit Bn, vin tch
mt cch bnh thn, rt oai nghim, khng t du hiu g au kh hay lon
ng ging nh ngi thng trong dn gian. Cu chuyn v phng cch
m cc v cao siu ti thng ny t gi th gian trn tc qu tht phi thng.

212
Chnh ti hang ng ny ca ni Chiengdao c ba v A La Hn nhp i
Nit Bn, hai v trong t th nm v v th ba trong khi i. C ba v cng
cho thy cch nhp i Nit Bn ca mnh sau khi gii thch l do ti sao
mnh li nhp i Nit Bn theo cch nh vy. Ngi Acharn ni c nhiu v
A La Hn nhp i Nit Bn ti Thi Lan. Ngi ch nh c ba v ti hang
ng ca Ni Chiengdao thuc tnh Chiengmai, hai v th trn Lopburi,
mt ng c tn l Tago v mt v khc sau Ni Vong Phra Chan, mt
vng Khao Yai trong th trn NaKhon Nayok v mt v khc na trong th
trn Langpang ti tu vin Thart Luang qun Gok Kha. Cn nhiu v khc na
m ngi vit khng th nh ht.

Nit Bn
T nirvana hay chnh xc hn, nh phn trn c cp n, parinibbna
(i Nit Bn) c dng khi ni v ch Pht Ton Gic, ch Pht c Gic
(Pacceka Buddha) v ch v A La Hn, nhng v tn dit mi nhim, tc
tuyt i loi tr mi mm mng ti sanh trong tm. Khng th dng t
ny cho s t trn ca ngi th gian phm tc bi v cc v ny cha thot ra
khi vng tri buc ca nhim. Khi la ci ny ngi phm tc cn phi ti
sanh vo mt cnh gii khc, v khi la cnh gii y li phi ti sanh vo mt
cnh gii khc na, c th tt hn hoc xu hn, ty theo nghip to. Mt
chng sanh cnh ngi c th ti sanh vo cnh th v chnh ci nghip m
ngi y tch tr ging loi th hn ging nh ngi. D trong cnh th
cng c nhiu cp bc, nhiu loi, nhng c th ni rng c nhiu ng v
cnh kh hn l ng vo cnh ngi hay nhng cnh v hnh cao thng
hn cnh ngi. l v bn cht t nhin ca chng sanh (khng c rn
luyn v khng theo o) thng nghing v nhng nh hng bt thin,
vn c v hp dn hn l nhng nh hng thin. V l y c nhiu th tnh
hn l tm tnh chng sanh cnh ngi v nhng chng sanh v hnh cnh
gii cao hn.
Tt c nhng chng sanh y, d l ngi, thp hn hoc cao hn ngi,
u c mt im ging nhau l nui dng trong tm ca chnh mnh mm
mng ti sanh v tr thnh, v nh th tt c u tip tc mt lot nhng kip
sng v cht, v khi nhng v ny la i th khng c gi l nhp i Nit

213
Bn (parinibbna). Ch c nhng v hon ton thanh lc tm ca mnh
trong khi cn c th vt cht mi c gi l nhp i Nit Bn khi thn ca
cc Ngi tan r.

c quyn nhng mi ngi u c th

thnh tu
Nhng v m tm tuyt i trong sch, hon ton khng dnh mc
vo thn xc, tan r giy pht cui cng gi l cht. Cc Ngi khng cn
dnh mc vo vt hay ngi no na, bn ngoi hay bn trong, xa hay gn. Ra
i nh vy tht l gi t ng un mt cch khng luyn tic hay lo u, khng
c nguyn s i u, khng ngh s hng qu lnh hay qu d. Vo khonh
khc y, ch cn c tnh vng chc v bt lay chuyn ca tm gii thot,
khng cn thu li ch hay thua thit t th gian. Cc Ngi vt ra ngoi thi
gian v khng gian ngha l khng cn b thi gian v khng gian gii hn,
khng cn cht g ca th gian lm nhim tm. l parinibbna (i Nit
Bn) ca nhng v tn dit nhim, hon ton tch ri khi iu kin ca
thn, d cho lc cn sng hay vo lc tan r.
l c quyn ca nhng v m tm tuyt i trong sch m cng
khng th c c nu tm cha c thanh lc hon ton. c quyn ny
tri hn vi nhng quyn li hay s hu bn ngoi m ngi c quyn lc c
th dng sc mnh chim ot s hu v ni l lm nh th l ng. M
n thuc v tt c nhng ai lu tm v dm to nguyn nhn dn n s thnh
tu . Ngi Acharn c cc v A La Hn tn dng v c mi ngi khp
ni trong nc tn sng l bi v Ngi sng ng vi Gio Php, chuyn cn
tinh tn ng mc v do c th chng ng chn l. Ngi i x ng
mc vi c th vt cht v khng bao gi n tr thnh mt gnh nng. Tt
c nhng g cn li vi Ngi l chn l khng thay i, khng b thi gian gii
hn.

214

Hiu qu cha bnh ca Gio Php

Trong khi lu ng trong nhng vng rng su ca tnh Chiengmai Ngi
Acharn lm bnh nhiu ln. Nu ch da vo thuc v cc y s thng thng
t Ngi vin tch t lu. V trong mi trng hp, Ngi thng gi l
th bng l mi ca ngi khc. Ngi t cha ly bng cch p dng Gio
Php cha bnh cho mnh mi khi lm bnh. l li thc hnh thng
xuyn ca Ngi Acharn, thch vic khng phi ph thuc vo thuc v cc v
y s thng thng, k c mi v sau lc tui gi sc yu.
Mt ln Ngi cng vi ba v t khu trong mt vng rng c nhiu
bnh st rt, v mt trong cc v y lm bnh. Vo lc by gi gia vng
rng, tuyt i khng c thuc, v nh vy khng c g lm gim suy
chng bnh. V t khu y b bnh rt nng. Vo bui sng v bui chiu Ngi
Acharn n thm v dy s cch p dng Gio Php chng t l c hiu
qu. Nhng i vi v S y th v hiu. ch ca s khng dng mnh.
S chu u hng nhng cn st rt cho n khi t cn st chm dt. C th
Ngi Acharn kh chu v bm tnh yu t y nn lm ra v nghim khc qu
ry v s.
S c gi l Mah (ngi c th c ting Pli), vy kin thc v kinh
in Pli S u? Ti sao khng gi n v cu gip S? Qu tht S
hoang ph th gi v bao nhiu cng trnh tu hc thnh t chc v Mah!
Mc tiu ca vic hc l s dng vo nhng lc khn thit, nhng kin
thc ca S l loi kin thc no? Qu tht v dng khi thc hnh. S sp cht
n ni v tt c nhng kin thc m S mt bao nhiu th gi gp nht
khng th gi v gip S. Vy th S hc lm g? Ti khng phi l mt
v Mah, cp thp nht cng khng c (c tt c chn bc). Tt c nhng g
ti c, ch l nm mc hnh thin16 m Thy T dy ti trong ngy
xut gia. Xem hnh nh S cng hc nhiu cng tr thnh suy yu, cng t can
m hn mt ph n khng c i hc. S l n ng v S cng l Mah.
Ti sao S li n hn nh th. Trong ln m ny S khng lm g t rng
mnh l n ng v l mt nh s. Hay tt hn S nn thay b y ny ra v mc
16. l qun nim v bn cht u trc ng gm ca thn, khi u vi tc, lng,
mng, rng, da. C tt c ba mi hai mc qun nim v bn cht u trc ca thn.
Nm thnh phn k trn l hnh thc tm tt, bao gm nhng phn bn ngoi ca thn,
hai mi by phn cn li nm bn trong thn.

215
vo y phc n b. Khi , chng bnh ny thy S l ph n c th s thng
hi m nh tay hn.
Mi ln n y ti u thy S khng bao gi hnh ng nh mt
ngi n ng m lc no cng u su phin mun. Vy th tu hc trau di
v pht trin tm v cp bc Mah lm g? ngha ca v thng l g? C
phi rn la than khc ku m trong lc au m khng? Nu gi y S
khng th chu au kh mc ny, chc chn n lc nguy kch S s b
tay quy hng, chu thua mt cch tuyt vng, khi thn ny sp tan r! S
chu thua t u. Gi y cn hy vng no chng ng Kh Thnh ? Ngi
thot khi au kh phi mnh dn ng u vi Diu ny khi n n
vi mnh bt k mc no. S thua trng t hip u! Cn hy vng no
na by gi?
Ni ti y Ngi Acharn dng mt lc v nhn ngi bnh, lc by gi
phn ng vi liu thuc bng nhng git l tun y mt. Nhn ra li ni ca
mnh c th qu mnh, Ngi du ging ni: Nhng ti chc chn rng S s
sm bnh phc.
m hm y Ngi c l cho mt toa thuc mi, mt loi thuc m du
hn cho bnh nhn, lc by gi tm thn cn yu, ri sng hm sau, v nhng
ngy k tip Ngi i phng php cha tr. Ngi du ging, ni nhng li an
i nh l mt thy thuc khc hn. Li ni tr nn du dng, vui v v hin
ha nh m, to nn nhng nh hng mt m cho t khu , lc by gi
ang hi phc t t nhng vng chc. Phi nhiu thng sau v t khu bnh
nhn mi hon ton bnh phc.
Ngi Acharn lc no cng c nhiu phng php tr bnh v c tinh
thn ln vt cht cho cc t ca mnh. Ngi c kh nng p dng phng
cch ph hp v thay i mnh thch ng vi hon cnh cn s gip
ca Ngi.

au kh tinh thn v vt cht phi c

qun nim ri bung x
Trong nhng lc au n nguy kch hay c vn kh khn, Ngi
Acharn tp trung tt c nng lc ca nim v tu gii quyt. D trong khi

216
au m hay lc phi ng u vi mt cuc phn cng d di ca nhim
tim tng n np, nim v tu u c gi n ngy m ph tan s b
tc. Li gii s c tm ra, li i m mt trong m ti s c ri sng, v
mt ln na khng cn tr ngi trn ng o. l kinh nghim ca Ngi
t lc ban s ca php hnh n khi t n thnh tu cui cng. V sau, khi
nhng v thc hnh di s hng dn ca Ngi lm bnh, Ngi dy k thut
phn cng au kh do cn bnh gy nn, v dy h khng nn hon ton ty
thuc vo thuc men. l k thut qun nim cc au kh y nh biu l
ca nhng hin tng thin nhin. Nhng au kh ny, Ngi ni, biu hin
r rng cho ta thy chn l thm diu ca Kh Thnh . Chng hin ra cho
ta qun nim. L t khu khng nn cn l nn nhn ca nhng kh au nh
ngi thng khng hiu bit g v Gio Php.
T nhng kinh nghim qu kh, Ngi khng bao gi b qua vic rt bi
hc t nhng kh au ca thn mi khi n da gy kh khn cho tm. Chnh
trong nhng c hi ny m Ngi c th ci tin phng cch gii quyt vn
v tng cng nim v tu. Khng bao gi Ngi cho s au n hay kh
s tn cng m khng phn ng tr li, v trong nhng trng hp nh vy
cn vn dng mi ngun lc v s dng tt c sc lc. ng thi, y cng l
mt kim tra, mt cch o kh nng ca nim v tu vo lc by gi, v l mt
ln din tp nhm tin on chnh xc thnh cng hay tht bi vo gi pht
nguy ngp. Theo phng cch ny, khuyt im no cng c th sa c,
vi nim v tu vng chc tin b nh chun b cho mt cuc chin tht s
mang tnh quyt nh s n sm hay mun.
Khi nim v tu pht trin y , hnh gi s khng lo ngi v Kh
Thnh . Hot ng kp thi ca nim v tu gip hnh gi vng chc gia
cn ging t ca au kh vn t mi pha lin tip hm da s qut hnh gi
tan ra tng mnh. Ni nng ta v tr n ca hnh gi gi y l nim v tu
ca chnh mnh, ci t mnh c th v hiu ha cn thnh n ca bo tp v
luc chn tt c nhng hnh thc biu hin ca au kh thnh ba c tnh (v
thng, kh v v ng), do hnh gi bnh thn khng b nh hng ca
nhng hin tng t nhin. Lc thn tan r l lc sc hm da ca au kh
ln n cc , v ch c nim v tu c pht trin y mi c th ng
u vi nh hng p ch tn bo ny. i vi v hnh gi nh vy, vn
c gii quyt - nu cht, v y cht thnh ngi chin thng, nu sng,
v y hnh phc hn. V y chin u m ng n trng thi an ton v
c th c gi l bc siu nhn chinh phc, khng phi ai khc, m chnh

217
l nhim ca mnh. Chnh v li lc to ln ny m vic qun nim au kh
lun c cao.

Kh nng ni tm v nhng li dy si ni
ca Ngi
Ngi Acharn qu tht l mt hnh mu v c cch thc hnh bn ngoi,
kham nhn, can m v hi lng, m khng ai trong hng t c th snh
bng, v kh nng bn trong c th nhn xa, nghe xa v thn giao cch cm.
Ngi c th giao tip vi chng sanh v hnh ca nhng cnh gii khc nhau,
thy, nghe, v thng cm vi nhng chng sanh t xa n gn. Kh nng
thy c tm ca ngi v th qu tht phi thng v Ngi c kh nng
hi nh suy ngh v thi m chnh cc t ng s qun t lu. Rt
nhiu ln, ln u tin Ngi nhc n nhng suy ngh hay thi th ngi
c nghe khng c phn ng g v chnh v y qun t lu rng mnh
tng nui dng suy ngh hay vt qua c nh thi .
Di s hng dn v rn luyn ca Ngi, v t khng cn trc mt
Ngi. H c th u cch xa, nhng i vi Ngi, khng bao gi c th gi
b mt nhng suy ngh ca mnh. Mi ngh hoang di v khng c kim
sot chc chn l s b nhc n vo mt lc no cng nhng li khuyn
dy. Nhng nhng v no c nhng tng xu xa trc mt Ngi, d trong
gi thuyt ging hay tho lun Gio Php cng s b mng nghim khc ngay
ti ch.
Theo li nhiu v Acharn t ca Ngi Chiengmai, nng lc thn
thng ca Ngi qu tht phi thng v nhiu khi rt ng s. Kh nng c
c tm ngi khc ca Ngi c bit ng s v ngay lc tht nim v cho
suy ngh sai lm nm kim sot th tc khc b cnh bo hay qu ry. Do ,
di s hng dn ca Ngi mi ngi u phi nghim ngt kim sot tm
v khng th che y g i vi ci tm nhn thu tt c ca Ngi. i khi
nhng v t ca Ngi, hiu bit nng lc thn thng ca Ngi, d trong
phng ring hay cha xa, hay bt c u cng khng gi c khi s. V
sau, khi h n gp Ngi, chnh ni s y l ti ca bui thuyt ging. Ngi
gii thch rng mi s trn th gian, k c con ngi, khng phi l sn phm

218
hon ho. Trc khi s dng c phi tri qua nhiu qu trnh khc nhau
i hi n lc, s kho lo v hiu bit.
Bi v S khng hon ho nn cn s hng dn ca mt v thy v cn
phi tu luyn, trau di v pht trin. Ti sao S s b thy la ry v ch ra li
ca mnh? Nu v thy khng la ry nh vy th sao? Chc chn S s ni
rng v thy chng khc g v nh vy khng xng ng l thy. C hai u
cc oan. Tt c u l t quy phc u hng ci tm-con-kh khng ngng
nhy ln nhy xung trn mt cnh cy mc v cui cng t xung t v cnh
cy gy. S mun chn iu no, lm con kh hay b thy mng v mun cho
mnh pht trin? La chn l S.

Sng nh cht
Nhm khuyn khch ch v t nn chuyn cn tinh tn v khng nn
s cht, i khi Ngi Acharn c nhng thi ging rt dng mnh v si ni.
Ngi thut li cho nghe lm th no vi ch cng quyt Ngi i ph vi
ci cht khng cht s hi. Ngi ni ngi mi lo s, khng chuyn cn tinh
tn v can m ng u vi ci cht s cn tr li v cht v s ln. Ngi
khng s cht s c th gim bt s ln cht hoc chm dt lun mi ci cht,
k c ti sanh v tr thnh. Nhng ngi nh th s khng cn tr li cuc
sng phi mang gnh nng au kh nh trong hin ti.
Ti chng nghim nhng kh au cng cc v tinh tn v cng
quyt v bt tnh ba ln. Nhng ri ti vt qua tt c tr thnh
thy ca qu v. Qu v hy t hi mnh tinh tn n mc no chn
chnh cn s ca qu v? Qu v bt tnh ln no cha m s ci cht nh
vy? Nu khng cht tm thi, qu v s kh c th nhn thc c mc
huyn diu ca Gio Php. Ti tri qua iu ny, Ngi ni, d c ai tin
hay khng. Nh m ti chng ng Gio Php, v lm cho ti khng th
dy qu v tha thch trong tnh trng n no v ng k vi mc ch cho
nhim c th s qu v. Nu qu v mi sng li dng, nhim s ch giu
rng qu v khng th lm nn tr trng g ngoi vic sng cuc sng ngi
cht.

219

Ting gm ca s t
Nhiu khi, mt thi ging nh th i khi lm cho mt v t khu t
phn ng khng tt, thm than phin rng c gng nh th l qu ng i
vi v y. Nu phi bt tnh trc khi t c n Nit Bn, mt v t khu
thm ngh, th tt hn l ti li y trong th gian ny, d phi chu kh au
nh th no. Nhng ngi khc cng chu au kh nh vy. Ti sao ti li s?
Cha bao gi nghe c ai bt tnh v au kh ny c. Ai mun i Nit Bn th
c t do i, nhng ti th thch li y chia s au kh vi ngi khc. D
sao vn tt hn l phi ngi thuc m nhp Nit Bn!
Vi giy sau khi ngh hoang di ca v t khu va tri qua th thi ging
ca Ngi Acharn bng nhin thay i, c trong ti v ging ni. Trc s
ngc nhin ca tt c mi ngi, ting ni ca Ngi Acharn n ln nh sm,
p li mt cch v cng nghim khc nh sau:
S ngh rng ti ang ni di hay sao? Nu khng tin li ti, ti sao li
khng b i? Nu thy li y l v ch th li lm g? Trc tin l khng
ai mi S ti y. S t n, nh vy hy t ra i. Gio Php ca c Pht
khng phi cho ngi trng rng17 nh S. Tht ng h thn cho mt
ngi ang p y c sa m c ngh nh th. Ngi mang y c sa c ngi
ta ngng nhn ln nh ngi c nim tin ni Gio Php. Gi y S ni
ngc li vi Con ng Gii Thot m c Pht tuyn ngn.
S c quyn t do i bt c u tm tha thch v gii khuy theo
mun. Nu sau ny S chng ng Gio Php, xin thnh S tr v y dy ti.
Ti s ht lng cm t. Nhng g ti dy s v mi ngi ch l s tht, rng
nhng ai mun thot ra khi vng kh au phi khng s cht. S khng
tin iu y v mun chu sanh t trong th gian au kh. S tha h lm vy,
nhng ti sao li i ngc li Php, vn l v thy thay th c Pht? S t
mnh lm cho mnh tr thnh k th ca Gio Php v gy tr ngi cho nhng
ai vn cn mun bc theo du chn c Pht. Nh vy, ngoi vic t gy hi
cho chnh mnh, ngh lm lc ca S cn lm tn hi Gio Php v nhiu
ngi khc.
Ti ngh S n y pht trin mnh v lm v vang Pht Gio, khng
h ngh rng S m p nui dng tng lm lc nh vy. Gi y mi bit
S ang t tiu dit mnh v tiu dit Pht Gio. Nu t nay khng c gng
17. y l dch tng ch t ting Pli, c ngha l ngi si m hay ngi b nhim hon
ton ng tr v nh vy th hon ton m qung trc s tht, khng th hiu s tht.

220
sa i, S s t chuc ly au kh cho mnh v cho k khc. Chng ta c
bit rng trc khi Thnh o, c Pht phi chu kh au cng cc n
mc phi bt tnh ba ln. S ngh l c Pht ni di sao? S l mt Pht t v
mt v t khu dhtaga lm g nu khng tin vo Gio Php v c Pht,
ngi tuyn ngn Gio Php. S qu tht v dng, ch lm ngi bng vic
th! V mt tinh thn, S ang chu au kh lm ngi sng nh cht, mt
thy ma c hnh tng con ngi, m ch v S c suy ngh sai lm.
Gi y S hy thn trng suy ngh v quyt nh chn ng no li
ch v an ton cho chnh S. T kinh nghim bn thn, ti bit rng khng
c ng no tt hn con ng m ti chn. cng l con ng ca
c Pht v ch v t A La Hn. Ti ch truyn dy nhng g m chnh ti
trc tip tri nghim.
c bit, trn y l nhng li dy mnh m nht v cng l nhng li
qu trch nghim khc nht ca Ngi Acharn. Tng thut trn ch l phn
ct yu ca li dy ny. Cc t ca Ngi u v cng kinh s, rt sc v
ging ni v ti ca li mng. V t khu l nguyn nhn ca vic ny li
cng s hn tt c mi ngi v sm nhn ra rng vi a v ca mnh (mt
t khu hnh hnh u ) th suy ngh nh vy qu tht ng gh s. Trong
tm v t khu khng cn cht du vt ng ngnh no na v n y
ging ni v li ging ca Ngi Acharn thay i, u tin l du dn ri tr
nn an i.
Khi thi ging chm dt, hi trng gii tn, mi ngi th thm vi
nhau, ngi ny hi ngi kia ai lm cho Ngi ni ln Ting gm ca s
t nh vy. Cc v cha bao gi nghe ging ni nh vy trong cc thi ging
v qu quyt rng d l ai i na th ngi chc chn c suy ngh sai
lm v cng, i nghch trm trng vi Gio Php. Nu khng th ti ca
bi ging v ging ni ca Ngi t khng bng nhin thay i bt ng nh
vy. Nh thng l, chng bao lu tm c ngi mc ti v ngi sn
sng nhn rng chnh mnh m p t tng bt thin nh vy, v by gi
nhn ra iu nh li mng ca Ngi Acharn qu xng ng vi li ca
mnh.
Nhng v t khu dhtaga di s rn luyn v hng dn ca Ngi
Acharn lun lun sn sng nhn li, c khi coi l chuyn bun ci v
cng c lc l c hi c nghe nhng bi ging o c trau di t kim
sot.

221

Bn cht ca tm phm tc
Ngi Acharn bit rt r rng tnh cht ca tm phm tc. Cc v t khu
t ca Ngi u bit rng Ngi s dng ngay nhng suy ngh lm lc c hi
cho vic pht trin tm ca mt ngi bng kh nng tha tm thng ca Ngi.
Nhng ngh khc khng quan trng, Ngi khng cp n. Ngi bit r
rng khng th kim ch c tt c nhng suy ngh sai lm trong tm phm
tc. i vi tm cha pht trin y , rt kh c th kim sot hon ton.
D sao, nhng ai c th chu ni k lut nghim khc, c v tinh thn v vt
cht, ca Ngi sau mt thi gian u nhn thy c nhiu tin b trong vic
trau di tm v cm thy thanh bnh, an lc v tnh lng trong tm. Nim v
tu pht trin lm cho h min dch vi mi hon cnh hay trng hp h
gp phi.
Thi quen, d tt hay xu, khng t nhin pht trin. Chng phi c
lp i lp li nhiu ln tr thnh bn cht t nhin th hai. Tt xu th kh
khc phc v n su bm cht trong tm, cn tnh tt th d mt. Do vy,
lm cha m nn gieo trng nhng c tnh thanh cao tt p trong tm tr
con, trc khi qu tr. V d nh chn cho con nhng ngi chm sc c
nhiu tnh tt.

Tm bt thi chuyn
Cng nh trong vic hun luyn qun nhn, ngi lnh phi tri qua
nhiu loi luyn tp cho n khi c kh nng chu ng nhng loi kh
gii khc nhau, trong lnh vc tm linh cng vy, v t c luyn min
dch hon ton vi mi nh hng cm d v nguy him, vi tm qun bnh
trc mi hon cnh xo trn.
i vi ngi phm tc, trng thi hon ton thanh bnh an lc, gii
thot hay trng thi Nit Bn hnh nh qu kh khan, bun t, mt ni m
m v hoang vu. Thng thng ngi ta ni Nit Bn nh ni chn khng
c th vui hay nhng tr gii tr. Th vui v tr gii tr l nhng th m a s
mi ngi a thch, mun th hng. Mt t ngi Pht t c nguyn Nit
Bn bi v l nhng g khng th ngh bn, khng phi nh nim v an

222
lc, thnh qu ca gii c v vic trau di pht trin tm. Vi ngi cng
hnh dung Nit Bn nh mt th trn trong im lng hon ton, khng c ting
ng ca th vt, ca ngi, ca xe c, iu quan trng hn c l khng
cn hy vng hay c mun g. Mc d vic m t Nit Bn v trng thi ca
Nit Bn l vt ra ngoi nng lc ca ngn ng v suy ngh, nhng cng c
th chp nhn rng ngi c nguyn vng thnh t Nit Bn phi khng cn
hy vng hay ham mun g v i sng vt cht (ti sn, s nghip, danh vng,
quyn th). Nhng ngi c nguyn vng nh th mong tm hnh phc
bn trong vi t hn, c th thn nhin trc cnh xo trn ca mi trng.
Ci cao thng hn nhiu nhng loi thch th t bn ngoi vn lun thay
i, ph du v nng n.
Ngi c nguyn vng thnh t Nit Bn chp nhn s tht, sn sng
i mt v chp nhn s tht, mc d nhiu khi s tht khng d chu v lm
tn hi n nhim hay t ng ca mnh. Ngi y khng cho nhng
ham mun sai lm thng tr mnh v quyt t sa mnh khi bc trn Con
ng dn n thanh bnh v hnh phc thy c r rng, mc d trng
thi thanh bnh v hnh phc y s khng em li mt s tin ln hay gip
ta tr thnh triu ph theo ngha ca th gian. Trng thi thanh bnh, hnh
phc v an ton khng lin quan n ti sn. Ti sn khng l khng m bo
hnh phc, nht l khi ti sn y c thu nhp bng nhng phng tin sai
lm. Tri li, rt cc l nhng mn n thay v l ti sn, ti kh ch khng
phi phc lnh. l nhng g bc Thin tr, nht l nhng ngi lun c
nguyn vng thnh t Nit Bn nhn thc v lun lun ghi nh nm lng.

Thi Php ti Chiengmai nhn ngy

Pht n
Trong khi lu ng ti Chiengmai, khng c nhiu v t khu dhtaga tu
tp di s hng dn ca Ngi v lc y Ngi su trong rng l chnh. Tuy
nhin, trong thi gian y, Ngi nhn c nhiu bc th thnh mi ca Ngi
Chao Khun Dhammacetiya, Wat Bodhi Somphorn trong thnh ph Udorn
Thani. Ngi khng tr li th cng khng chp nhn li mi.

223
Vo nm Pht lch 2482 2483, tc 1939 1941 DL, chnh Ngi Chao
Khun ch thn vo rng su knh thnh. Ngi Acharn thy vy tr li tt c
nhng bc th cng mt lc, ni rng trc kia mnh c nhn tt c nhng
bc th nhng l nhng bc th nh nn Ngi khng bn tm tr li.
Gi y bc th ln n, Ngi s tr li ngha l ch thn Ngi Chao
Khun n nn Ngi s tr li. Sau khi ni th, Ngi ci, v Ngi Chao
Khun cng ci ri m li thnh Ngi Acharn v thnh Udorn Thani. Nhiu
nm ri Ngi cha tr v ni y, v cc t ht lng kht khao c nghe li
dy ca Ngi. Ngi Chao Khun ni, nay Ngi n thay mt nhng ngi .
Nghe vy Ngi Acharn nhn li mi. Cc Ngi thng nht s i vo u Nm
nm 2483 PL (1940 DL).
Trc khi Ngi Acharn ri ni lu ng trong rng i Wat Chedi
Luang, Chiengmai, rt ng ch thin n thm v tt c u yu cu Ngi
li, ni rng trong lc Ngi y, h cm thy rt thanh bnh v hnh phc.
H ni ho quang tm t ca Ngi ngy m bao trm mi pha khp c cnh
gii ca h. Ngi ra i, h khng cn c hnh phc nh vy v h s km
thanh bnh, an lc i v vic qun l cuc sng ca h s km thun li hn.
Ngi ni chp nhn li mi ca ngi Udorn Thani v phi gi li. Rng
gii c ca mt v t khu l lc no cng phi gi li ha. Nu khng chn
tht th i sng v php hnh ca v t khu tr thnh v gi tr.
Vo thng nm, Ngi Acharn v cc t cng ri rng su du hnh
v Wat Chedi Luang ni c nhiu thin tn n mng. Ngi Acharn On, Wat
Thipyarath Nimit v mt nhm thin tn t Udorn Thani cng n Wat
Chedi Luang.
Trong mt tun ch i ti th trn Chiengmai, cc thin tn cng
van xin Ngi li lu hn, nhng Ngi khng th chp nhn li mi cng
nh khng th chp nhn li thnh cu ca ch thin bi v c li ha vi
ngi Udorn Thani. Tuy nhin, trc khi ri Chiengmai, Ngi Chao Khun
Phra Rajkavi v thin tn thnh Ngi ban cho thi Php ngy L Pht n
(Veskha Puja) mi ngi c th nh Ngi trong mt thi gian di. Ngi
vit lc by gi cng may mn c mt v c duyn may lng nghe thi
Php ko di ba ting ng h ny. Thi Php tht cm kch, cho n nay vn
cn in su trong tr nh, nhng y ch xin tm lc.

224

S ra i ca c Pht v s ra i
ca nhng ngi khc
Veskha l ngy n Sanh, Thnh o v Nhp i Nit Bn ca c
Pht. S ra i ca c Pht khc xa vi s ra i ca nhng ngi thng
ch l sanh ra ri, nhng sau Ngi khng cn b v minh thng tr. Ngi
l ngi nhn ra c bn cht tht s ca th gian ni mnh sanh ra, sng
v vin tch hon ton. S d c vy l nh Nhn Quan Ton Tri ca Tr
Tu gi l Gic Ng. Vo lc hon ton vin tch, Ngi t gi c th vt cht
phc v mnh nh mt phng tin hnh thin n tn giy pht cui
cng. S ra i ca Ngi qu tht Thin Th, l bc Tn S ca Tam gii.
Trc khi ri b ci thn m khng cn bo tr c na, Ngi ban truyn
Gio Php lm thy thay Ngi. Tt c chng ta, nh thin nghip to ra
trong qu kh c sanh ra lm ngi, nhng ch nn qu t mn m phi
b li vo kho tng phc bu v s an ton ca chnh chng ta trong tng
lai. Khng lm vy l khng lo cho tng lai ca mnh th bt k hay mi
nghch cnh v nhng nh hng bt li s thuc v ta d ta mun hay khng.
Tt c nhng mc kh au v hnh phc, tin b v tht li, u l
s hu ca ngi to nhn. y khng phi ch l nhng ngi to nhn
trong qu kh v ang phi chu au kh hay vui hng qu lnh trong hin
ti, m cn l nhng ngi ang to nhn trong hin ti v s gt qu kh hay
lc trong tng lai. Nhng qu y khng phi l s hu ring ca ring ai m
thuc v tt c nhng ai quan tm v dm to nhn tng xng cho mnh.

Khng nn khinh mit nghip ca ngi khc

Theo s hiu bit nh vy, ngi Pht t c dy khng c khinh
mit nhng ai ang au kh khn cng v chu qu ca nhng nghip bt
thin m h to trong qu kh. No ai bit, rt c th chnh ta s phi
trong hon cnh tng t, hay cn t hn. V h c th s c nh ta ngy
nay, hay thm ch cn trong hon cnh tt p hn. l nh Lut ca
Nghip hay ca Php, ta nn quan st nhng hnh ng thin v bt thin

225
ca mnh v ca ngi khc, v ri la chn nhn lnh v loi b nhng nhn
khng mong c. T ngy th l xut gia n nay, ta tn dng tng giy,
tng pht t quan st, chn nghip thin v loi tr nghip bt thin lun
sanh khi v hoi dit trong tm.
Cc loi nghip khc nhau c to nn do tm v cng chnh trong
tm qu c tch tr. l s tht hin nhin khng ai c th hoi nghi.
Ngi khng tin vo s tht ca nghip s gieo trong tm mnh tnh trng
m qung v lc hng sut c cuc i. Nhng ngi y c cha m nui
dng v chm sc n trng thnh, nhng v c cha m qu nung
chiu, khng bit nh u mnh khn ln n tui ny. iu m h bit l
ci thn ny m hin thi h gi l ca h, thch qun n m hi nc mt
ca cha m dy cng lao kh nui nng v nui dng ci thn y h
vui hng ngy nay. C th vt cht cn thc n v thc ung c khe
mnh v trng thnh. Nu nhng c gng kin tr v kh nhc nhm cung
cp y cho con m khng th gi l nhn ca nghip th c th gi l
g? Ci thn, c cung cp thc n v thc ung y c khe mnh,
bn vng trng thnh v thun thc. Nu khng th gi l qu ca nghip
th phi gi l g?
Thin v bt thin, hnh phc v au kh, tt c chng sanh u
tri qua. Nu khng phi l nhn v qu ca nghip th n l g? Th ngh
n nhng ngi t t v tm quan trng ca tm vi t cch l ngi to
nghip, ta s thy r rng hn. Cn g khc hn l tm to nguyn nhn
cho ci cht? Mt ln na, nu khng chp nhn l nghip th khng cn
hy vng g hiu bit s tht ny. Nghip nm bn trong chng ta. Chnh ta
lun lun to nghip v gt qu. S tht ny hin nhin v t n chng minh.
Nu nghip i theo ngi to nghip nh ch i theo ch th ta gi l con
ch mi ng, khng gi l nghip18. Nhng nghip (nhn ca nghip) l
hnh ng thin hay bt thin bng suy ngh, li ni v hnh ng, v qu ca
nghip t biu hin chng thnh hnh phc v au kh m chng sanh trong
tam gii tri nghim, d nhin l k c nhng chng sanh khng th hiu s
tht no khc hn l lm th no nui dng ci thn v sng cng lu cng
tt.
18. Con ch chy theo ch m ngoi ch n, trong khi qu ca nghip theo dnh lin
bn trong tm v c tch tr trong tm. Ni cch khc, con ch v ch n l hai vt ri
nhau, cn nguyn nhn ca nghip v qu ca nghip c tch tr chung trong tm v
l mt: tm.

226
Vo lc thi Php chm dt, Ngi Acharn Chao Khun Rajkavi t li tn
dng, ni rng thi Php rt di v rt th v. Ngi Acharn p li, ni rng
thi Php qu tht rt di bi v tui Ngi cao v c th Ngi khng tr li
Chiengmai c na. Nhng li y qu tht linh nghim v t Ngi khng
cn tr li Chiengmai.

T Chiengmai i Bangkok
Ngi Somdet Phra Mah Viravong, lc by gi l Phra Rajkavi v mt
nhm rt ng thin tn v tt nhin, c ng o ch thin, tin a Ngi
Acharn ra bn xe la i Bangkok. Ngi Acharn ni rng lc y c rt ng
cc v tri trong khng trung, n t nhiu hng n tin Ngi ra ga. Khi
on xe sp ri khi ga, Ngi cng thm bn, ni chuyn vi mi ngi ga
v gi li cm t bng tm ti ch thin. Khi tu ri khi ga, Ngi c nhiu
thi gian vi ch thin hn v gi li chc phc bng tm n h.
Cng nh chng sanh trong cnh ngi, vi v tri cm lng khng ng,
pht l ni bun ca mnh bng li ni v c ch. Mt s kh ng cc v
ny chu kh chy theo xe la ang chy nhanh mt qung xa cho n khi
Ngi gi nhng t tng cm t v hi thc cc v tr v nh. Tt c u bun
b quay tr v m khng hy vng c Ngi tr li vi h mt ln na. C
l y l ln cui cng m cc v tri ny gp Ngi v Ngi khng cn tr li
Chiengmai v khng nghe Ngi nhc n vic h n nghe thuyt Php lc
Ngi Udorn Thani v Sakol Nakhorn, nhng th trn vng Ty Bc.
Ti Bangkok, do li thnh cu ca Phra Mah Viravong, Ngi lu ng ti
Wat Boromnivat. (Lc y khng c ng xe la i ng Bc nn Ngi phi
i qua Bangkok). Lc by gi, c rt nhiu ngi n thm ving Ngi (nghe
danh v nghe ting Ngi l v t khu dhtaga rt thng tho v php hnh
thin nh v thin tu). Sau y xin ghi li vi thc mc trong s nhiu cu
hi c nu ln.

227

Kim sot tm l ct li ca gii c

Hi: Chng ti c bit rng Ngi ch gi mt gii thay v 227 gii (nhng
gii chnh yu m mi v t khu u phi th tr gi l Pimokkha) nh cc
v t khu khc.
Ngi Acharn: ng vy
Hi: Bch Ngi, nh vy l sao?
Ngi Acharn: Chnh l tm.
Hi: Bch Ngi, nh vy 227 gii th sao, Ngi khng gi sao?
Ngi Acharn: Lc no ti cng kim sot tm khng bao gi vi phm gii
no m c Pht ban hnh, d 227 gii hay l bao nhiu gii na. Nh vy,
ti yn lng rng khng bao gi vi phm gii lut do c Pht ban hnh. D
c bao gm 227 gii hay khng th mi ngi v mi ngi t quyt nh ly.
T ngy th l xut gia, ti khng bao gi d dui trong vic kim sot tm,
l ngun ci, chnh l ni xut pht cho tt c li ni v vic lm.
Hi: Bch Ngi, nhng ti sao th tr gii lut li c lin quan g n tm?
Ngi Acharn: Th ti sao khng? Nu khng thn trng canh phng gi tm
trong sch th qu ca gii c s ra sao? Ch c xc cht mi khng canh
phng tm, li ni, vic lm. Nhng c bao gi xc cht c gii c li khng
c nh gi gii khng? Nu n mun hnh tr mt loi gii lut no th
phi gi l gii ca xc cht, loi gii m khng to qu thc t no. Ti
khng phi l mt xc cht nn khng th gi gii ca xc cht. l ti sao,
trong trng hp ca ti, gii c lun lun phi lin quan n tm, chnh
tm to nghip thin hay bt thin.
Hi: Nhng theo Kinh in, gii c lin quan n s kim sot li ni v
vic lm. Nh vy hnh nh m ch l gii khng lin quan g n tm.
Ngi Acharn: Theo mt ngha iu c th l ng, nhng trc khi c
th ni hay lm g, tm ca ngi phi ngh n. Ni cch khc, phi kim
sot tm trc ri mi c kim sot li ni v vic lm. Tm l ni xut pht,
l ngun ci ca mi kim sot, d trong nhng vic hng ngy. Th d nh
mun cha tr mt chng bnh phi tm nguyn nhn ri cha. Nu gi gii
m khng kim sot tm, kt qu l gii s khng hon ho, cn thiu st, cn
nhim tt c s lm h hoi gio l. Gii c ri hn tm nh vy khng
th em li li ch no n ngi gi gii hoc n Pht Gio ni chung. Tuy
nhin, y khng phi l quan kin ca mt hc gi m l ca mt t khu

228
sng trong rng v hc Gio Php t nhng g tm c rng su, d l l
cy, dng sui hay ghnh thc, hang ng, hay ting ku ca mung th, ca
chim lun nghe v nhn thy xung quanh. y khng c nn tng l thuyt.
y l li gii thch gii c ca mt t khu sng trong rng.
Hi: Bch S, v nh vy, bn cht ca gii c l g? Ci g c th gi l gii
c theo ng ngha ca t ?
Ngi Acharn: Suy ngh khng c cho php chy lon, c kh nng cn nhc
ng n mt tri mt phi ca mi vic c lin quan, th hin xuyn qua ba
ng (thn, khu, ) m khng tch ri xa la vic kim sot thch hp
l iu kin hnh thnh thi quen ca ngi gi gii. Tuy nhin, khng th
tch ri nhng c tnh ca gii ra khi ngi gi gii, k c khi nhng kt
qu h lc ca vic gi gii. y khng ging nh ngi nh v ngi ch
ca ngi nh, l nhng thc th ring bit. Ngi ny khng th trn ln vi
ngi kia. Nhng trng hp ca gii khng phi vy. Nu khng, gii hay
qu ca gii khng khc no nhng mn hng mua bn v c th mt hay b
trm cp, v nh th c th mang li tai ha v nguy him cho ngi gi gii.
Chnh v nhng hu qu ca gii c khng th tch ri la khi ngi gi
gii. V qu ca gii khng th tch ri khi ngi gi gii nn gii c th to
h lc v an ton thc s. Khng c s bm nu no vo gii nh ngi bm
nu ti sn, k c khi hp hi. Trong tnh trng dnh mc nh th, ngi y tr
thnh hn ma trn a cu, chu au kh v qu ca luyn i, khng ti sanh
c vo cnh gii tt p hn m mnh c th vo nu khng kht khao
dnh mc vo ti sn ca mnh.

Cu hi ca mt v trng lo
Ln n, c mt v Trng Lo thnh Ngi Acharn, xin c mt cuc i
thoi ring.
Ngi Trng Lo: c bit rng lc no Ngi cng thch sng n c vng
v trong rng su. Vy khi c nhng cu hi v mt im hoi nghi no th
lm sao? Ti Bangkok, ni y c kinh in v nhng v hc gi tham
vn, vy m lm khi cng vo ng ct. c bit rng phn ln thi gian,
Ngi ch mt mnh, khng kinh sch, khng hc gi. Nh vy khi c hoi
nghi hay chng ngi th lm sao?

229
Ngi Acharn: Bch Ngi, ngy v m lc no cn thc, ti vn nghin cu
hc hi v lng nghe Gio Php. Trong nhng gi pht tnh thc khng bao
gi ti tm ri khi Gio Php, do mi hoi nghi u tr nn t rng
v soi sng tt c, ht vn ny n vn khc. Bng cch y, ti chng li
c nhim v ri tiu tr chng. Tt c nhng vn , nhng tr ngi v
nhim, d n t bn ngoi hay bn trong, d th hay t, xa hay gn, ln
hay nh u pht sanh trong tm. Cng chnh trong tm, ta phi chinh
phc tt c nhng iu y. Khng cn phi tm n ai khc c gip
khi c nhng kh khn y pht sanh n mnh. Theo kinh nghim bn thn,
ti khng thy c kh gii no tt hn chin u chng li nhng nhim
hay gii quyt nhng vn v iu ny hon ton ng theo li Pht dy
att hi attano natho - ta l ch ca chnh ta, s tht ca gio hun ny i vi
ti lc no cng sng t. Chnh l Php, hay nim v tu c pht trin y
lun gii cu ti, lun hot ng ng lc v hiu qu.
Nhiu khi mt nhiu thi gian hn bnh thng vt qua vi chng
ngi, nhng ri sau cng nhng kh khn y khng ngn cn ni nng lc
ca nim v tu cn phi c trau di c bit cho nhng tnh hung c th.
l l do ti sao lc no ti cng thch sng vng v c n trong rng su,
ni m ti c th am hiu tng tn tt c nhng vn qua vic t cu gip
mnh. V chng may ti cht, iu y khng lm cho ai bn lo bi v ti ra i
mt mnh, khng lm phin ai. Knh xin Ngi tha li v cu gii p th kch
ny.
Tuy vy, Ngi Trng lo c v rt thch th ch tm v cm kch nhng
li gii thch ca Ngi Acharn, ht li tn dng v khen Ngi Acharn qu tht
l mt v t khu c ti nng t lc cnh sinh, n c n dt chn rng su.
Ngi ng vi Ngi Acharn rng Gio Php c ghi chp trong Kinh in
v Gio Php pht sanh trong tm nhng tng rt cch xa nhau. Thm ch
Php c ghi chp trong Kinh in n nay khng hon ton ng tin cy
nh trong nhng th k u sau khi c Pht nhp i Nit Bn. Qua thi
gian c nhng sai st do nhim ca nhng v bin son. Trong trng
hp nh vy Gio Php trong tm v Gio Php trong Kinh in chc chn
l nhng tng khc nhau, to ra nhng hng v khc nhau, mc d c hai
u c gi l Gio Php.
Ngi Trng Lo: Qua li gii p ca Ngi, gi y ti nhn ra rng mnh
qu tht ngu dt, nhng ti cng thu c li ch t s ngu dt y v nu ti
khng hi Ngi cu hi ngu si y, hin nhin l s khng c nghe li gii

230
p y tr tu ca Ngi. Hm nay qu tht ti loi b c s ngu dt ca
mnh v nhn lnh tr tu ca Ngi.
Cn mt thc mc na m ti mun hi Ngi. Chng ta c Kinh in
thy rng cc v t ca c Pht c thi quen tm n c Pht d t ni
xa xi, khi c thc mc hoc kh khn. Ti sao trong nhng trng hp nh
vy cc v y khng t gip mnh m phi i ng xa n nh c Pht gip
?
Ngi Acharn: Khi c ngi gip th d nhin ngi ta thch hng v ngi
y mi khi c th c. iu ny c bit ng trong trng hp c Pht
m tt c cc v t u bit l c kh nng gip trong mi iu cn
thit. Trong trng hp ca ti, nu hm nay c Pht cn ti tin th ti s
khng ngn ngi i tm Ngi thay v chin u mt cch kh s mt bao lu
bng n lc khng c ch ng ca mnh. Cch chin u ny rt kh v
khng thun tin, nhng gi y khng c cch no khc. l tr ngi khi
khng c mt v thy ti gii.
C nhiu lc hnh gi cm thy l mnh d dm ng i trong m ti,
lun lun lng ph thi gian v c phi th cch ny n cch khc. Ti
thnh tu c nh ngy nay l nh kin tr c gng v bn d nhm thng
con ng i n mc tiu, vt qua ht chng ngi ny n tr ngi, kh
khn khc.
V Trng Lo cn nu nhiu cu hi khc, nhng tng thut vn tt
nh trn c th ngi c c mt vi nim hu ch v Gio Php thc
dng.
Trong khi Ngi lu ng ti Bangkok, c nhiu v thin tn cung thnh v
nh th thc nhng Ngi khng nhn li, nu bui l trai tng y gy tr
ngi cho thi gian biu thng ngy ca Ngi sau bui ng.
Sau khi ri Bangkok, Ngi du hnh sang Nakhorn Raja Sima theo li
cung thnh ca Pht t ni . Ngi lu ng ti Wat Salavan, mt ngi cha
rng, ni y c ng o ngi n ving thm v nu nhiu cu hi. Trong
nhng cu hi y c mt cu cm kch ngi vit n tn ngy nay, mc d
cc chuyn khc th khng cn nh g. Ngi nu cu hi l mt thin tn vn
thnh tht nng lng mun thc hnh php trau di v pht trin tm, v cu
hi ca ng l mun tm hiu, vi mc tiu kim tra xem tr tu lng danh ca
Ngi Acharn thm su n u.

231

Khng i tc v ng
Cu hi: Bch Ngi con xin thnh Ngi t bi cho chng con c bit v l do
g Ngi n Korat ln ny? C phi ch v li ch ca ngi dn ni y hay
cng v o-Qu v Nit Bn ca Ngi na?
Ngi Acharn: S khng i cng khng si m nhng g bn ngoi gy au
kh. Ngi bng i lc no cng bn chn khng yn, chy tm ci ny
y, ci kia ch n. Trong khi bng i anh ta chp ly bt k th g c th
chp c, ch ri v sau b chnh mn y tiu th mnh. S khng tm
g ht v bn trong S c y th tm na lm g? Tt c nhng g khc
ch l ci bng, khng bn cht. Chp ly bng c ch li g u? Tt c bn
Chn l thm diu (T diu ) u nm tron vn bn trong tm v c bn
u c gic ng. Khng cn si m th chy theo nhng g khc lm g?
Ngy no cn hi th trong thn v c ngi c th gip th cn phc v
cho h. Rt kh tm ra mt ci tm l php - kh hn l tm trn chu ngc
bu. Mt ci tm nh th cn qu bu hn kho tng tr gi hng triu bc, ci
tm l php c th cung cp cho ngi khc tnh trng thanh bnh v hnh
phc qu gi hn nhiu bt k kho bu no d ln n u. V d v nhng
ci tm nh vy c th thy c Pht v ca ch v Thnh t ca Ngi.
Nhng ngi nh vy ng gi hn mi kho bu v cc Ngi coi gi tr ca
nhng vic thin ca mnh cao hn nhiu bt k s tin no. Cc Ngi thch
sng ngho kh gip cho ngi khc c an vui hnh phc. Ngi si tri
li, lun ly tin lm tn ngng, khng ngh n g khc m ch ngh n cch
kim tin. H khng dng li bt c iu g, v ci mnh trc bt k ci
g. H phi sch, dp qua mt bn tt c nhng khi nim v v o c, ngh
rng iu y v hi c vic lm. l s khc bit gia ngi tt v ngi xu,
gia Gio Php v tin bc. Bc tr tu hiu nhng khc bit y, c th chn
con ng chn chnh trc khi qu tr, ch cn nc n nn hi tic.
Cng nn ghi nhn rng cc khc bit ni trn khng nhng thuc v
tnh cht m c v kt qu. Khng th chi ci v cng khng th khng c
c chng. Chng thuc v ngi chn chng cho ph hp vi mnh.
Nh vy, l nhn dn n s khc bit gia cc chng sanh nh c thy
ngy nay, lin quan n cnh gii, hnh dng, khuynh hng v hnh phc
m mi c nhn tri nghim. l nh lut ca thin nhin, khng th trnh
n hay khinh thng, khng phi nh nhng lut do con ngi to ra.

232
Cu hi: Mt ln na, con xin Ngi tha li, cho php con nu cu hi ny, con
nghe nhiu v danh ting bay xa v lan rng ca Ngi. Ch v t khu cng
nh hng c s, tt c mi ngi u xc nhn rng Ngi khng phi l mt
v S bnh thng. Cu gii p ca Ngi cho thy s i v si m ca con.
Con quan tm n php hnh ca Pht Gio c mt thi gian v th
hng qu an lc. Qu tht mt phc lnh cho con l c duyn may c
gp bc thnh thin nh Ngi. Li gii thch ca Ngi thuyt phc con
nhiu hn con c th mong i. Khng cn cht hoi nghi no v Gio Php.
Gi y con bit rng trong Gio Php, tin nhanh hay chm, xa hay gn, tt
c u ty thuc ni con.
Ngi Acharn: Li gii p ca S cng mt bn cht nh cu hi ca con. S
khng i v khng si m, nh vy th cn tm ci g na? Trc kia S c
i v c si m khi chuyn cn, n c thc hnh trong cnh hoang vu ca
rng su. Ch sau khi hi kh nng ng vng trn hai chn mi bt u
c ting n. Trong lc chin u, nhiu ln S bt tnh v i u vi
ci cht. Ch rao truyn ting n phng c li ch g by gi? Bn trong mi
ngi u c sn mt kho tng, nhng ta phi k vai y mnh cho bnh xe
ln ti, phi tn lc khm ph kho tng y. Phi o su, cuc bm s
dng n ngay by gi! n lc lm chung hay sau khi cht ph thuc vo mt
v t khu hay nghi thc cng t no cng v ch. Theo mt thnh ng ca
ngi Thi l gi ni khng nga. S nhc nh, ci phi lm l phi
gi ni thc s nga. Ngha l cn phi tn lc c gng bung b nhng g
thuc v th gian m khng bao gi l ca con. V si m ta c gng chp ly
nhng g thuc v th gian lm ca ring, qun rng kho tng thc s qu
bu nht nm bn trong chnh ta. Nhng ca ci y t n l trung lp, khng
thuc v mt ai. N c th mang li ch n cho ngi lm ch hoc c th
to phin no v cng c th ni la thiu t. Tt c u ty thuc thi
trong tm ca ngi ch: tr tu hay dnh mc.
Hy ngh n nhng v thnh tu trng thi chm dt au kh v tr
thnh ni nng ta ca chng ta. Con c ngh rng cc Ngi khng bao gi
c nhng ti sn m cc Ngi thc s qu trng, thc s luyn i? Con c ngh
rng ch c mnh con ngy nay l giu c v th hng nhiu s hu qu bu?
Vy ti sao con luyn i v bm nu vo chng mt cch m qung? Hin nay
khng c ni chn ct hoc ha tng cc xc cht hay sao? Nu vn cn
ch, ti sao con qu tin tng ni i sng v ti sao con qu m ui trong
lc th v nhng cuc gii tr vui chi, v ng thi t chi khng thy, khng
nghe v quan tm lu n s tht?

233
Nu con ngi ch c nhng suy ngh nh vy th c g khc loi th,
ngoi tr khi b dn vo ng cng th con ngi trong tnh trng kh s
hn loi th nhiu gp bi? Cch duy nht ng u vi khuynh hng
l phi chun b y khi ta cn trong v th c th lm c.
S phi xin li v ni hi th, nhng nu li dy thc gic con ngi nn
lm iu thin v trnh xa iu c m c xem l km t nh th c ngha l
Gio Php hay s tht khng cn c chp nhn na v th gian gn n
ngy tn dit. Cn hy vng g na cho th gii m cho php t do lm iu
c a n hu qu au kh v khng th chp nhn s tht, xem l ci g
qu th?
Ngi vit c gng tng thut mt cch st nht c th li gii p trn
y ca Ngi Acharn nhm gi nguyn hng v c bit trong li tr li ca
Ngi.
Cn nhiu cu hi khc lin quan n Gio Php c nu ln khi Ngi
i bt c u nhng qu nhiu ngi vit c th nh v ghi li.

Ti Udorn Thani
Ngi Acharn ri Nakhorn Rja Sim tip tc ln ng i Udorn Thani.
Khi n th trn Khon Kean c mt s ng ngi n nh ga n mng
v cung thnh Ngi nn li t lu. Ngi ni Ngi khng lm th c v thnh
ph ny khng chnh thc nm trong thi biu ca cuc hnh trnh.
Khi n Udorn Thani, trc tin Ngi lu ng ti Wat Bodhi Somphorn
vi Ngi Chao Khun Dhammacedi. Ni y c mt s ng ngi t cc
chu qun khc nhau ca tnh Udorn v t cc th trn Nong Khai v Sakhol
Nakhorn n nh l n mng.
T Wat Bodhi Somphorn Ngi i Wat Nonenivet v an c kit h ti y.
Ni y Ngi Chao Khun Dhammacedi u n hng dn nhng nhm
thin tn gm nhn vin chnh ph, thng gia v dn thng n ving thm
Ngi Acharn trong nhng ngy Wan Phra (rm, mng tm, hai mi bn v
ba mi) nghe li dy ca Ngi. Ngi Udorn Thani rt mang n Ngi
Chao Khun c cng kh nhc i Chiengmai, rt xa Udorn Thani (vo
thi cha c ng ni lin hai nc hay hai vng ca t nc. T vng
Ty Bc phi xung Bangkok v pha Nam ri i tr ln Chiengmai v hng

234
Bc), ri t Chiengmai i xa, su vo rng thnh Ngi Acharn v y cho
h. Ngi Chao Khun lc no cng ht lng quan tm n php hnh ca Pht
gio v khng thy mt khi m lun gio l, c bit l tho un v phng
din thc hnh. Ngi v cng cm kch vi nhng li dy ca Ngi Acharn
v tn tnh p ng mi nhu cu trong lc Ngi Acharn lu ng ti Udorn
Thani, khng bao gi qun hi thm v sc khe v nhu cu ca Ngi Acharn
nhn danh nhng ngi khc. Ngi lun lun khuyn khch cc thin tn n
hc hi vi Ngi Acharn. Nu h khng dm i mt mnh th Ngi sn sng
dn h n v trc tip gii thiu h vi Ngi Acharn.
Sau ma kit h, Ngi Acharn mun i mt ni hoang vu thanh vng
ngoi th trn. Lng Nong Nam Khem, khong mi hai cy s cch thnh
ph l ni m Ngi lu ng mt thi gian di. y l mt khu rng yn tnh
vi cy ci xanh ti kh thch hp vi Ngi.
Trong lc nhp h ti Udorn Thani Ngi ng gp ln lao vo cng trnh
nng cao tinh thn cho c ch v t khu, smaera v thin tn c th trn
Udorn Thani v cc vng ph cn. Thng xuyn c on t khu v thin
tn n nghe thuyt ging v to phc nh vo Ngi. Phn ln l nhng v
l t ca Ngi trc khi i Chiengmai. Nay nghe tin Ngi tr v, tt c u
ly lm hoan h n nh l v nghe ging Php. Lc by gi Ngi khong
by mi tui v vn cn hot ng nhiu. Tht ra Ngi c thi quen nng
ng, khng thch ngi yn mt ch lu. Ngi thch i thnh thang bt nh
mt mnh, sng cuc sng n c trong rng hoang.

Tnh yu trong nhng kip qu kh

Cng nh nhng ni khc, nhiu ngi nu vi Ngi nhng thc mc
tng t nhau. Trong s y c hai cu hi quan trng. Cu hi th nht lin
quan n bm tnh v nhng khuynh hng c sn trong tm ca mt ngi,
Ngi Acharn gii thch rng l nhng quyt tm trc y gi lm nguyn
nhn gc r to ra nhng kt qu nhn thy c. Cu hi th nh c
cp n ci thng c gi l ting st i tnh v l v chng trong mt
hay nhiu kip trc.

235
Cu hi: Bch Ngi lm th no c th bit c rng tnh yu gia ngi n
ng vi ngi n b bt ngun t tin kip hay h mi gp nhau ln u tin
trong kip hin ti?
Ngi Acharn: i vi ngi thng khng c cch g phn bit. Phn ln h
ch thng nhau mt cch m qung (tc l v tnh cm), nh ngi bng i
b vo ming tt c nhng g h c c, khng cn bit l ci g, hng
v ra sao v gi tr dinh dng ca n th no. Mc ch ca ngi y ch lm
du cn i. Tnh yu st nh con ngi cng vy.
Trong phn ln cc trng hp rt kh ch n khi tnh yu n.
Nhiu nhim trong vn ny, tc lng tham dc, khng c kh nng kin
nhn v la chn. N chp ly ngay ln gp mt ln u tin ci g cm thy
l hp dn, khng bit thin v v khng chp nhn gii hn hay khong
cch. Chnh lng tham dc y lm cho con ngi liu lnh v tr thnh nn
nhn ca n, khng cn bit g n phong tc, l nghi, o c, vn ha hay
tit . l nng lc ca dc vng ch ng tm mi ngi. Nhng ai khng
mun t mnh di ch ca n v iu kin, phi i u vi nng lc hng
mnh ca n bng cch khp mnh theo tin trnh t kim ch v v hiu ha
n, nu cha tiu dit c nng lc ca n. Nu khng c trau di v pht
trin nng lc tm linh (thn thng) c bit th khng c cch g hiu bit
rng mt tnh yu (hay thc ra l dc vng) bt ngun t kip sng ny hay
nhiu kip qu kh. Nh vy, ch bng cch t kim ch v tit th con
ngi mi c kh nng kim ch cn tham dc ang trn ngp v t bo v
mnh khi chm m trong i dng mnh mng gi l tnh yu.
Cu hi: Mt ngi chng hay mt ngi v phi lm th no nu h mun
cn gp nhau tr li trong tng lai khng b xa la?
Ngi Acharn: mun ch c th l mt ch dn hay mt li i. N phi c
hnh ng tr gip hay c nhn thc hin mun. Th d nh mi ngi
u mun tr thnh triu ph nhng bao nhiu ngi c th thc hin c
mc tiu ? Phn ln ai cng mun nh vy nhng khng nng lc
to nguyn nhn. H vn ngho nh trc. i vi tnh yu ca hai v chng
cng vy. Nu h mun gp li nhau trong nhng kip tng lai v cng vi
nhau mi mi hnh phc, khng bao gi xa nhau th h phi cng c chung
mt quan nim v cch sng v bng lng vi nhau, khng ngoi tnh, lm
phng hi n thanh bnh ca ngi v hay chng mnh v do mt tin
tng ln nhau. Nu c v ln chng cng mong mun nh nhau v c th
to nhng nhn k trn, lc no cng chung thy, tin tng ln nhau, th c
mun ca h s thnh hin thc v c nhn v qu ca nhn . Nu h ch

236
m p mun sng chung vi nhau m hnh ng khc nhau th mun d
c nhit thnh nh th no cng khng thnh tu. Con ch mun c on
t v khng g khc na ?
Ngi c s tr li: Theo con c th hi nh th con khng bit ti c vng
no khc m quan trng hn th. C th con mun giu sang, danh vng,
mun sanh v ci tri hay ci Nit bn, nhng khng th sng m khng c
v ca con. Tt c nhng c mun khc u ch l th yu so vi v ca con.
Con s ly lm hi lng c c nhng ci khc nh l phn thng, nu c
th. Con cm thy rt h thn khi ni nh vy trc mt Ngi Acharn v cng
s Ngi qu trch, nhng thit ngh rng nhng ngi khc cng t nhiu
trong tnh trng nh th, ch l dm ni ra hay khng.
Ngi Acharn (ci): Ri by gi khi i bt c u con cng mang b y theo
phi khng?
V c s: Con ly lm h thn cng nhn l s tht. Cng v vy m hin
gi con khng th xut gia. V con s tr thnh n c, khng ai gip cho
b y c m p v thoi mi, khng ai gip ti chnh v nhng nhu cu khc.
Theo kinh in con c bit rng c nhng cnh tri trong ch thin,
nam v n, tt c u th hng nhng lc th khc nhau. Chc chn l
ni sanh sng c nhiu hnh phc. Nhng cnh Phm thin (Brahma) hnh
nh khng c nhng th vui nh vy. Qu tht c n. Trong nhng lc lo u
v bun kh th hng v u c tm s? Nit bn hnh nh cn t hi
hn na v khng lin lc vi ai mi trng bn ngoi c. Hon ton t mt
mnh, khng ty thuc ni ai hay ci g. C hnh din g v danh d no i
vi nhng ngi nhp Nit bn nh vy? Trong cnh ngi, ngi giu
sang v chc sc cao c nhng ngi xung quanh tn knh. Nhng ngi
c Nit bn c c ngi khc knh n nh vy khng? i vi con, hu
nh tt c u ra i, mt lun mi mi. iu ny lm con nghi ng, khng bit
nhng v nhp Nit bn c tht s hnh phc khng? Ci xin Ngi Acharn
vui lng tha th nhng li in cung nhm nh ca con, nhng l nhng
iu m con thc mc t lu. Hm nay rt may mn con c duyn lnh c
gp bc tr tu nh Ngi th l tm tnh, ni ln nhng hoi nghi y.
Ngi Acharn: Nhng cnh gii ch thin, ch Phm Thin v Nit Bn
khng phi cho nhng ngi y hoi nghi nh con, m cho nhng ai
chng ng gi tr qu bu ca nhng cnh gii y thy c mi cnh
gii hn cnh gii di th no. l cnh gii ca nhng v xng ng
sng , khng phi cho nhng ngi nh con, thm ch khng m ti
c. Con khng th n nu v con cn sng. D cho v con qua i,

237
con khng th khng ngh n b y v khng th to nhng nghip a n
cnh gii y, nhng cnh khng tt bng v con. Trong tt c nhng cnh
gii y, v con khng c , v nh vy, trong nhng cnh gii y khng ai
c th lm cho con thch th m ch v con c th. l nguyn nhn ca
s hoi nghi ca con, lo s s mt i ci thch th y, phi vy khng? (C
ngi nu cu hi v Ngi Acharn u ci).
Nhng con cng phi bit rng ngay trn th gian ny cng c nhiu
loi thch th, ty theo n n vi mnh qua ng no. Nh nhng hnh
nh thch th, n vi ta qua mt; m thanh thch th n vi ta qua tai; mi
thch th n vi ta qua mi; v thch th n vi ta thng qua li; s ng
chm m p hay thch th n vi ta qua thn; v suy ngh thch th n vi
ta qua tm. Con bit n l mt loi thch th hay hnh phc nh th no,
cng nh ng hay nh s chung ch gia v v chng. Thch th qua nhng
ng khc nhau y l nguyn ng lc a n tt c nhng hot ng ca
con ngi. Nhng mt ln na, thch th hay hnh phc c th c phn
nh theo nhiu loi, nhiu cp bc, t hnh phc ca loi ngi trn th gii
n hnh phc ca ch thin trn cnh tri, hay nhng v ci Phm Thin,
v nhng v thnh tu Nit Bn, Nit Bn qu tht hon ton khc bit vi
tt c cc cnh gii kia. Nh vy trong trng hp ca con, khng th khng
tm c thch th mt vt hay mt ngi no. Nu khng th lc no con
cng b tri cht tht s vi b v ng yu m khng n, khng ng, khng
lm cc cng vic khc v to phc bng nhiu cch khc nhau. Con c ngh
rng hnh phc n t v con c th thay th tt c cc chc nng ca thn v
lm vic bo tr i sng chng?
V c s: h! Bch Ngi Acharn nh vy lm sao c! C nhng lc chng
con cng ci nhau. Khng th trng i ni b y tt c mi vic.
V c s y chn tht v ngay thng trong li ni chuyn. ng cng c t
cch ng n, phm hnh trang nghim nhit thnh v tm hiu Gio Php.
ng tn knh nh l Ngi Acharn. V vy Ngi Acharn khi khng bn khch
kha thng tip chuyn ng mt cch t nhin, khng khch so. Tht ra
c rt t ngi c th ni chuyn vi Ngi Acharn mt cch tht th v khng
s st.
V c s y rt yu b v v cc con v cng lc rt cm phc v knh trng
Ngi Acharn. Khi Ngi bn tip khch hoc lm vic g khc th ng khng
quy ry vi nhng cu hi, ch tn knh nh l (cho bit rng ng c n)
ri i gip cc t khu hay smaera khc lm vic chn tay, v ng c bit

238
thn mt vi cc v. Ngi Acharn cng thch ni chuyn khng chnh thc vi
ng khi c dp.

Nh s trong tm
Vo thi by gi, kh nng tha tm thng v thn giao cch cm ca Ngi
Acharn khng ai b kp. Ngi i x vi ngi khc, d l khch hay t, t
khu hay c s c bit khc nhau v ty tng c nhn, khng c mt mu
chung cho tt c mi ngi v cho mi trng hp.
Trong ma an c kit h ti Wat Nonenivet trong thnh ph Udorn
Thani c nhiu v t khu tu tp di s hng dn ca Ngi. Lc by gi
ngi cha vng v v yn tnh hn ngy nay v khng c ng ngi v nhiu
xe c. Tt c nhng ai n u n vi thin tm v do rt l php
khim cung. Khng ai n vi c , d l c tnh hay v tnh. Nhng v t khu
v smaera c th tn dng thi gian v trau di tm m khng b sao
nhng hay ngt qung. D c c mt s kh ng qu v t khu thnh tu
ci m h c vng.
V m, trong gi dnh ring ban truyn gio hun n ch v t
khu, Ngi thng khi u v gii c ri sang nh, tu v gii thot. Ngi
i su vo kha cnh thc hnh ca Gio Php - hnh gi phi tu tp th no
gt hi nhng thnh qu a n Gio Php nhim mu.
Ngi thng nhn mnh n tm quan trng ca vic gi gii, vn l c
im ca i sng t khu. Hnh gi khng nn xem thng tm quan trng
ca gii, khng bao gi nn ngh rng ch l chuyn nh. Khng nghim
chnh tr gii dng nui tm khng bit h thn v s dn n tnh trng vi
phm cc iu cm khc. Bng cch cn trng nghim tr gii c, hnh gi
khng b tm ti li khuy ng, v sm hay mun s th hng tnh t khu
trong tm, c ngha o v Qu nhp lu, nht lai, bt lai, v Alahan, nu
hnh gi cng thm vo vic tr gii vi tinh tn trong thin nh v thin tu.
Ci s gip hnh gi vng chc thanh lc tm nhim. l ngha ca
t phra (t ch vara ca ting Pli, c ngha l tuyt vi), c ngha l t cch
gng mu trong li ni, trong hnh ng v tuyt vi v gii c, thin nh,
tr tu, gii thot v tu gii thot.

239
Nu khng trau di v pht trin ni tm, v t khu t b nhng ting th
thm ca bt thin php thiu t. V y s mt tinh thn v khng hnh din
vi vic xut gia ca mnh. khng phi l mt li sng ca mt v t
Pht, ngi phi can m trong vic trnh xa c php v bc theo du chn
ca c Bn S v lun lun tin vo chnh mnh v Gio Php. Cng nh
c Pht, cc v Thnh t ca Ngi cng l bc thin th, t bi v lng v
Ngi gieo ht ging t bi mi ni Ngi ti v lu ng. Lc no cng thm
m hng v ca Gio Php v c nh sng ca nim v tu soi ng
dn li. Khng bao gi Ngi b si m dn vo ng ct. Nh vy mi thc s l
t ca ng Nh Lai. Mi hnh gi phi ghi nh nm lng im ny.

Thi gian biu hng ngy - Nng lc ch

Sau gi gio hun, v t no cn hoi nghi hay thc mc g lin quan
n tin trnh trau di tm c th gp ring Ngi tham vn nu Ngi khng
bn vic g khc.
Sinh hot thng xuyn hng ngy m Ngi vn gi, bt k u l:
thin ta v sau thin hnh
i tr bnh v sau thc
thin hnh n gi ng
nu cn th ngh tra
thin ta v thin hnh n khong 4h chiu
qut dn khu vc tnh tht ca Ngi ri tm ra
thin hnh vi gi
tng kinh vi gi
thin ta vi gi
ng, thng thng ti a 4 ting.
Tuy nhin, trong nhng trng hp c bit Ngi ngi thin lin tc
sut m khng ng. Khi cn tr, hnh tinh tn ca Ngi tht nghim khc
v cng quyt, lc by gi kh ai c th snh bng. n khi tui gi sc yu,
c hnh chuyn cn ca Ngi c phn th gin. Nhng lun lun c du
hiu ca nng lc ch bt khut m tt c cc v t u trng thy. iu
ny ngc li vi i a s m sc mnh ca ch thng suy gim theo sc
khe ca thn.

240
l ng li thc hnh ca Ngi m hng Pht t c th nhn ln
nh khun vng thc ngc. K c khi hon ton chin thng trong vng
rng ni ca Chiengmai, Ngi vn gng gnh trch nhim nng nhc phc
v cho ngi khc mt cch v tha cho n khi thn tan r ln cui. L chng
sanh trong cnh ngi mi chng ta u c kh nng thnh tu nh vy,
nhng trong hin ti hnh nh khng c my ai s theo chn Ngi n cng.
l do mc chn mui ca mi c nhn c bn yu t nng nhm
hng n thnh cng: a thch hay u tin chn la, tn lc chuyn cn,
nhit tm quyt ch v kh nng qun chiu, nng lc ca tt c bn yu t y
phi hp li vn khng to kt qu mong mun. Vi nhng nhn khc
bit rt xa, qu chc chn cng khc bit. iu ny d nhin l ng vi c
thin php ln bt thin php. l chn l khng th chi ci v ng trong
mi trng hp, mi kha cnh, thin v c, hnh phc v au kh.
Cuc i ca Ngi Acharn qu thc ng ngng m, t u n cui.
Ngay khi cn sng, danh ting vang lng ca Ngi bay xa v lan rng, c
iu ng tic l c nhiu Pht t khng th tip cn Ngi. Mt phn v Ngi
thng sng n dt trong rng su, t khi lu ng ni th thnh, phn khc (c
l quan trng hn) v mc d rt ngng m v qu trng Ngi, nhiu ngi
cn ngi ngng, lo s. Vi ngi s qu cc nhc v h phi ngi xe b hay
i b xuyn qua rng nhiu ngy mi n c ch ca Ngi. Nhng ngi
khc chn nn v phi tri qua cuc th thch gay go vi li sng v php hnh
m h phi chu ng di s hun luyn ca Ngi: mi ngy ch c mt bui
n s si, sng trong khu rng c nhiu bnh st rt, nhiu th d... Cng c
ngi s b qu trch ry la v cch i x c v th bo. l nhng tr ngi
m nhiu ngi t dng ln cho mnh ri l mt c hi qu bu, d h
sng cng thi v ht lng mong mi mun gp Ngi.
Hin c mt s ng nhng v sng cng thi v nhng v trong nhng
th h sau nhn thc rng php v thi gian nh th no nh c
thi gian th nghim. Php lc no cng c kh nng to ra o v Qu cho
nhng ai can m bc theo du chn ca c Pht v cc Bc Thnh
t ca Ngi. T thi c Pht sut n hin nay c v s nhng v
chng c nh vy. Php cng ging nh p gi nc t tun chy v
tn mt ngt, trng thi bt dit ca Nit bn, ti nhng ai quan tm v dm
i Con ng . Rt nhiu ngi hin gi hi tic v l mt c hi ngn
nm c mt ca i mnh.
Ngi Acharn vin tch vo ngy 10 thng 11 nm 2492 PL (1949 DL), l
mt trong nhng v Thnh T trong thi hin ti. Chuyn v s vin tch

241
ca Ngi s c trnh by sau. Tuy nhin, s ra i y nhc nh chng ta v
hin tng khng th trnh ca thn m mi ngi u phi tri qua: tan sau
khi hp, h hoi sau khi sanh. Nhng g cn li sau khi thn h hoi v tan r,
d ca c Pht hay Ngi Acharn, l Tr Tu, Lng T Bi, S Thanh Tnh.
Gi y l phn ca hnh gi quyt nh vn dng bao nhiu nng lc
tinh tn trng su nhng hnh nh vy vo tm mnh trong khi cn
trong v tr c th lm c. Xin c mt li cnh gic ch v hnh gi - n nn
hi tic vo lc lm chung khng ch li g.

Ngha a trong tm
Ngi Acharn ban truyn cho ngi dn thnh ph Nakhorn Rjia Sm
mt thi Php khc m cho n nay vn khc su trong lng ngi vit v xin
tm lc ni y cho ngi c cng c c n tng nh vy.
Ngi Pht t khng nn qun rng lc no mnh cng mang theo mt
ngha a (xc cht) trong mnh. Kin thc v cch ng x ca mnh khng
nn lm lu m quan kin v s tht ln lao ny. Khng c cu chuyn k li
u hay lc no rng chnh t mnh tr thnh mt ngha a, d trong khi
ang sng trong mt th ln (ch khng phi gia rng su hoang vng),
hay sng gia thn bng quyn thuc (ch khng phi cuc sng n dt n
c). D v y ngh g, ni g hay lm g lun phi da trn s tht ln lao y,
nu khng v y s n nn hi tic v c rng mnh khng lm vy. Nghip
ring ca mt ngi vn khng tch ri khi hnh nh v ngha a bn trong
ny s gip min dch c vi nng lc ca nhim. Khng c nng lc no
cao siu hn nng lc ca nghip (vt c qua bn kia nm m). Gi v
qun nng lc ca nghip hay khoe khoang rng mnh cao siu hn c Pht
cng v ch. Ngi nh vy chc chn s b s gi v hay gi thit ngu dt ca
mnh p vo ng cng.

242

Cy B trong tm
Khng ngoa khi ni rng nh tho vt trong phng php dy d v rn
luyn, Ngi Acharn thnh cng trong vic trng c cy B (Cy
Gic ng) trong tm ca mt s cc v t ca mnh. Trng cy B trong
tm kh khn v kh nhc hn trng cy B tht rt nhiu. Mt s cc
v t y c nhc phn trc l: Phra Acharn Singh, Phra Acharn
Mah Pin, th trn Ubol Rajathani; Phra Acharn Thet, qun Tha Boh, th
trn Nong Khai; Phra Acharn Fan Sakol Nakhorn; Phra Acharn Khao
Wat Tham Klong Phaner, Udorn Thani. Cn c nhng v sau y cha c
cp n: Phra Acharn Phrom Bahn Dong Yen Nong Harn trong th
trn Udorn Thani mi vin tch gn y; Phra Acharn Lee Wah Asokrm
trong th trn Samud Prakarn (cng vin tch); Phra Acharn Chob v
Phra Acharn Lui th trn Loey; Phra Acharn Orn Nong Bua Bahn; Phra
Acharn Sim v Phra Acharn Tue Chiengmai; Phra Acharn Kongma Sakol
Nakhorn ( vin tch).
L d nhin cn c nhng v khc na m ngi vit hin thi khng th
nh ht. Mi v t c k trn u c nhng c tnh ring bit ni bt
nhng tt c u ng c knh n, qu trng v l bi tn sng. Vi v danh
ting vang lng v c ng o t, cng c nhng v khc thch sng n
dt n c. Ngi Acharn cn c nhiu t khc tr thnh triu ph
trong Gio Php nhng t c nhc n v cc Ngi ch thch sng n c
v n dt.
Do vy, Ngi Acharn c cng nhn l thnh cng trong vic trng
c cy B trong tm nhiu v t khu hn l cc v khc trong vng Ty
Bc.
T bodhi khi p dng cho c Pht c ngha l Gic Ng, nhng khi
dng cp n cc v t phi c hiu c ngha chng c. Gip lm
cho tm ngi khc pht trin n mc chng c cng ging nh trng cy
B trong tm ngi y. S khc bit l Ngi Acharn cn phi c gng kh
nhc hn th tm ca cc v trong hng t mi c rn luyn, trau di v
vng chc tin b hng n mc tiu cui cng ca Chng c.
Tm ca ngi th gian qu tht v ch trong vic ngh ra mi l do
chng minh rng mnh l ng. Trng cy B trong tm l nhim v kh
nhc ca v Acharn, i hi phi lin tc c gng chm nom nui dng cho

243
n mc trng thnh. Ngi phi vt c ra ngoi nng lc ca nhim th
mi to c n tng v lm cc t hoan h, v ri khp h vo k cng,
chuyn cn tu hc. Bng cch y tm h s pha ln vi Gio Php v s kin
c vng chc trong Gio Php mt cch c h thng. Nu v Acharn v cc
t u b nhim thng tr nh nhau th cn hy vng no cho vic ngi ny
ko c ngi kia n b an ton? Nh vy iu kh khn nht trn th gian
c l l trng cy B Gic Ng vo trong tm ca v t khu bnh thng,
ri t dn dn dn dt vo hng nhp lu, nht lai, bt lai v A La Hn, tt
c nhng bc xng ng c qu trng, tn sng v l bi.
Lm lc mt cy B con va c trng xung khng bao lu th b
su b hay cn trng n ct, hay cc yu t mi trng ph hoi, ch mt s
t cy c th sng st trong mi trng khc nghit ln n mc c th
ph thuc vo sc mnh ca chnh mnh. nh hng tai hi ca su b v cn
trng tht kh nhn thy, v nhng yu t ph hoi tht l gh gm, l l do
ti sao rt him khi c c mt cy B ca Chng c ln.
Chng ta trng cy thu gt bng tri, v ch sau vi nm s c thu
hoch kt qu mong i, nhng khi trng cy B Chng c th cn kin
nhn v thi gian, nhiu khi khng th so snh c, v cy trng trong tm
ngi phm tc c ci k qui ca n - k c khi khng c su b v cn trng
hay nhng yu t ph hoi, nhng tht ma mai l n thng chu kh mi
chng n u c v tn ph chnh n. Ai cn hoi nghi chn l ny hy
n v thy bn cht tn c ca tm bng vic xut gia v tun th Vinaya
(gii lut tu hnh). C nhiu v, mc d co u (v p y c sa), nhng
vn khng th khng m p dng nui nhng suy ngh ca ngi c s ti
gia. Nhiu lc cn thm kht nhng thch th ca mt, tai, mi, li v thn,
qun rng nhng loi tham mun y rt nguy hi v c rt nhiu nng lc ph
hy ci B Chng c ca chnh mnh, n s ho i v cht v thiu cht
dinh dng v lin tc b u c.
Cy B ca v t khu phi c th ng vng, ci r phi n su vo
lng t, lm n c th ng vng trong gi. Nhng ai c cht kinh nghim
trong vn ny s hiu r vic chm cho mt cy B con ln ln v trnh
cho n khi su b hay cn trng ph hoi, v cng hiu sc ma mai ca tm,
v n c khuynh hng t u c mnh. Do vy, v no hon thnh vic
gn gi ci B ca mnh cho n lc trng thnh y tht ng khm
phc v tn knh su sc. Trong thi hin i, chng ta c Ngi Acharn ni
ting nht trong s nhng ngi nh vy v Ngi , bng vic t tu luyn cc
k nghim ngt v cng quyt, pht trin tm mnh thnh ci B ln

244
mnh y , ra hoa kt tri, cnh l sum su che bng mt cho chim chc
v loi ngi. Mc d Ngi vin tch, khi chng ta hi nh v tng nim
cuc i ca Ngi v nhng cng c phc v v tha bt cu li, gip tt c
nhng ai c dim phc n gn Ngi vi lng chn tht mun thnh t Gio
Php, nhng ai ngng m v knh trng Ngi s cm nhn c s thc gic
nn hng n php hnh ca Pht Gio.

i n th trn Sakol Nakhorn

Nhng bc nh ca Ngi
Sau khi ri Chiengmai, Ngi Acharn nhp h hai nm ti th trn Udorn
Thani. Ri t c b Khun Mae Noom Juvnon, t ca Ngi t ngy
trc, v mt nhm thin tn c ng ti cung thnh n th trn Sakol
Nakhorn. Ngi Acharn chp nhn, v h rt vui mng sp xp xe n cung
thnh Ngi v vo cui nm 2484 PL (1941 DL).
Ti Sakol Nakhonrn, Ngi lu ng ti Wat Suddhvas v ni y thng
xuyn c nhiu v thin tn, t khu v smaera n ving nghe Ngi
thuyt ging. Chnh ti ni y Ngi c cung thnh chp bc nh
lu nim cho hu th v nhng ngi khng c c hi gp Ngi. Ti hai
ni khc Ngi cng c cung thnh nh vy vi l do tng t l th trn
Nakhonrn Rja Sim v lng Farng Dang trong qun That Phanom ca th
trn Nakhorn Phanom, ni Ngi lu ng sau khi i tham d l ha tng v
thin s c ca mnh, Ngi Phra Acharn Sao. Nh nhng bc nh chp vo
nhng c hi khc nhau ny m chng ta c th bit Ngi trng th no. Tuy
nhin, trc khi xin Ngi cho php chp hnh cc nhip nh gia cng s st
v lng tng. Nhiu ln, v trong nhiu pht lunh qunh, cc nhip nh gia
thay i th ngi ca Ngi, lo lng i ti i lui t ch Ngi n my nh
ngm, m hi dm d. Khng phi lc no Ngi cng cho php thay i nh
vy v nhip nh gia c th b qu ry, khin h cng lo s v lunh qunh.

245

V s tr danh nhng khng bit chuyn tr

Chnh tinh tn
Trc tin, Ngi lu ng mt t lu ti Wat Suddhvas (bn trong khu
th trn ng o dn c), ri sau ri ni y vo n dt trong khu rng
hoang vu ca lng Namone, cch xa xm lng. Nhng v t khu v smaera
di s hng dn tu tp ca Ngi y tt c u nhit thnh hin thn cho
Gio Php vi mc tiu duy nht l Chng c. Ni cch khc cc Ngi l v
s tr danh nhng khng bit chuyn tr, ch tm vo tinh tn ch khng
ni chuyn.
Mi mt v t khu v smaera t ca Ngi Acharn u tn lc hoc
trong ci tht nh b s si ca mnh hoc trn ng kinh hnh. Vo khong
bn gi chiu mi thy cc Ngi ra khi tht qut cha hay qut sn trong
khu vc, sau gnh nc cha y lu ung, tm ra, hoc dng
thng ngy. Lc no cng t kim sot, vi nim v tu, trong mi khonh
khc, khng ngng sng trong hin ti bt lun khi lm g. H khng bao gi
tr chuyn nhm nh, v ch. Sau khi lm xong vic chung, u l mt vng
t sch s gia khu rng, mi v rt tr v tht ca mnh tip tc chuyn
cn. Khng bao gi cc Ngi tiu tn thi gian bng chuyn tr v ch.
Trong khu mi v, thy cc Ngi lun bn ngi thin hoc i kinh hnh.
Ch c nhng gi c bit trong chng trnh nh gi thuyt ging vo bui
chiu hay gi thc bui sng mi thy cc v i chung vo nhng ni dnh
sn trong trai ng. Cc Ngi khng c php ri khi nim-vtu d
trong khi i tr bnh hay khi ngi chung li thc, khng bao gi nhn bn
ny bn kia hoc chuyn phim vi nhau.
Trc khi n, cc Ngi dng li suy nim v bn cht ca vt thc trn
chung trong bt v mc ch ca vic n, c gng khc phc lng tham hay
tm si. Trong khi n lun lun t kim ch. Tuyt i khng nhn ng v ch
hoc tn pht. Sau khi n xong phi qut v lau sch s ch ngi, ra bnh bt
v phi mt lc ngoi nng ri ct vo ch ca n. Xong ri tr v ni ca
mnh tip tc chuyn cn, mi v theo cch ring ca mnh.
Khng ai lo lng v thi gian dnh cho chuyn cn, d l bui sng, bui
chiu hay ban m. Mc ch l lun lun gi tm trong on kinh chn
hay trong mc hnh thin hoc trong hot ng qun chiu bng cch lp
i lp li li dy ca tr tu. Lm nh vy t nht tm c gi vng an ton

246
mc ca n, hay tt hn na l dn dn tin n Chng c cao hn.
Vo nhng lc tinh tn, yu t thit yu cn phi c l nim, v phi s dng
tu khi cn qun chiu. Nh vy, tinh tn da trn nn tng cn bn l nim,
nu khng c nim khng th gi l tinh tn mt cch ng n. Th d nh
khi i kinh hnh hoc ngi thin m khng c s kim sot ca nim th cng
nh ngi my v khng th c gi l Chnh Tinh Tn nh l mt yu
t ca Bt Chnh o mt cch ng n. Do gio hun ca Ngi Acharn
lun lun nhn mnh n tm quan trng ca nim.
Nim phi lun lun c pht trin kim sot mi khonh khc v
mi hnh ng chuyn cn, cho n khi cui cng tr thnh mahsati (i
nim), v i nim a n mahpa (i tu). Nn ghi nhn rng trong
giai on cn s c, khi cn gi tm thanh bnh vng lng th nim l yu t
khng th thiu. V sau, phi c tu, nh yu t b sung cho n khi thnh
tu mc tiu cng tt.
Phng php thc hnh ca Ngi Acharn rt to bo, nghim khc v
cng quyt, v Ngi dy ch v t phi thc hnh ging nh vy. V no
thiu nhit thnh, km tinh tn v khng quyt tm t khng th chu ni
li tu tp dng mnh v can m ny.
C su hay by ngy c cuc mt hp Ngi thuyt ging Gio Php.
Ngoi thi gian y ch v t khu v smaera c th tn lc hnh o trong
tht ca mnh, nhng nu ai gp tr ngi hoc kh khn no th c th n
vi Ngi bt k lc no tham vn. Bu khng kh vi s hin din ca Ngi
thm nhun Gio Php mt cch phi thng. o, Qu, v Nit Bn thy
nh nm trong tm vi ca mi ngi. Cc v y trm mnh trong hi m ca
nhng tia sng tinh thn ban ri nng lc b dng bao trm nhng ai chu
khp mnh vo h thng tu tp ca Ngi. Nh vy, mi t l mt gng
lnh cho ngi khc trong c hnh chuyn cn nhm n mc tiu chung.
Trong hon cnh nh vy tt c mi ngi u nhit thnh, tinh tn nh
nhau, bt k ngy m.
Vo nhng m sng trng, ta c th thy cc Ngi ti lui thin hnh trn
ng kinh hnh bn cnh tht ca mnh. Vo m ti tri th c nhng ngn
n lng lp le ri ng. Chnh Ngi Acharn lc no cng nu gng sng
trn phng din thc hnh ny.
m no cng vy, Ngi Acharn c kinh trong nhiu gi. Trong
nhng bi m Ngi thng c tng c nhng bi di nh kinh
Dhammacakkappavattana Sutta v bi Mahsamaya Sutta. i khi Ngi
cng dch nhng bi kinh y cho ch v t nghe, nhng ch trng nhiu v

247
phng din thc hnh hn l ngha theo tng t. Nh vy lm cho bi kinh
d lnh hi hn v to nhiu hnh nh sng ng in su vo tm ngi nghe.
Nhiu ngi khng th khng ngc nhin vi kh nng v nng lc dch thut
ca Ngi v bit rng Ngi khng hc nhiu trng. Ngi c th dch nhng
on kinh Pli tt hn nhng v hc gi tng theo hc cp cao nht. Ngi
c th dch ngay lp tc bt k on kinh no dn gii t Kinh in lm r
li dy ca mnh. Ngoi tc dch nhanh chng, ging ni cho thy s bo
dn v lng t tin khng lay chuyn v chnh mnh trc kin ngha ca
tng t. Th d nh on vta rukkh na pabbato c dch mt cch sng
ng l gi c th thi ng ci cy, lm gy ra nhng mnh nh, nhng gi
khng th lm rung ng hn ni . C th l c on kinh v li dch
hin ln t bn trong cng mt lc nh tr tu xuyn thu ch khng phi ch
l sn phm ca tr nh dn y kin thc sch v t bn ngoi.

Dy nhng g chng nghim ch khng

phi phng on
Lu ng ti lng Namone mt thi gian, Ngi Acharn ri ti lng Bahn
Koke, cch xa khong hai cy s. Ni y cch xm lng gn nht khong mt
cy s. Ti hai ni ch c mt s nh t cng vi Ngi, khong mi,
mi mt ngi. y l s lng va cho hai ni ny.
Chnh ti lng Bahn Koke m ngi vit c chp nhn vo sng
di s hng dn v rn luyn ca Ngi. Nh vy, nhng g xy din t thi
im ny tr i v c tng thut sau y l chnh ngi vit chng
kin. Tt c nhng din bin trc lc ngi vit phi gp nht t nhng
v t khc nhiu ni khc nhau, i khi bng cch ghi chp v nhng lc
khc l thu m. Vi li gom nht th ny, ngi vit phi mt nhiu nm sp
xp theo th t thi gian, nhng vn khng th ni l hon ho. Tuy nhin,
v nhng on tng thut sau y l kinh nghim trc tip ca ngi vit,
n phn nh trung thc quan im c nhn v ngi vit xin nhn lnh trn
trch nhim.
Ngi Acharn lu ng an lnh v hnh phc ti lng Bahn Koke trong
thi gian nhp H. Mi tun, khong su hoc by ngy, Ngi thuyt ging

248
gio l mt ln, mi ln ti thiu hai gi, i khi n ba hoc bn gi, nhng
ngi nghe say m lng nghe gio hun v t ha mnh thm nhun trong
Gio Php, khng thy mt mi hay ngi t cng. Chnh Ngi cng hoan h
truyn dy gio hun cho t. Mi ln Ngi i vo chi tit v ging su Gio
Php m chnh mnh kinh nghim v chng ng, ngi nghe v cng thch
th, khng cn cht hoi nghi no v s gic ng ca Ngi, cng thm phn
khi v quyt tm c gng tin t n mc chng ng nh vy. Hoi nghi,
nu c, ch l hoi nghi v nng lc ca chnh h - h c th pht trin mnh
c n u khi theo bc chn Ngi?
Trong khi nghe thuyt ging, khng th khng gi nh din bin xy ra
trc y hai mi su th k khi chnh c Pht thuyt ging cho nhng v
t khu t. R rng l Ngi Acharn cho h nhng kho tng v gi m
chnh Ngi thnh tu: o, Qu v Nit Bn. Khng g t hn v khng
g khc hn, v l l do v sao tm ca nhng ngi nghe li dy ca ca
c Pht thnh cng pht trin tt p nh nhau t ngy Ngi chuyn Php
Lun u tin cho n lc nhp i Nit Bn. Gi y nu cn c Pht,
ng Tn S Gic Ng trng thi Tuyt i Thanh Tnh ca Gio Php
v truyn ging Gio Php vi tt c s vi diu ca n (o, Qu v Nit
Bn), th chc chn ngi nghe cng c th thnh t kh nng chng ng
o, Qu v Nit Bn. Cng nh vy, Ngi Acharn ban dy Gio Php m
i vi Ngi lun lun l Tuyt i Hin Hu, nh vy cho thy s chng
ng v mc gic ng ca Ngi khng c ly mt my may phng on lm
ngi ta hoi nghi hay do d thay v thy tr tu thm su. Do vy, loi Gio
Php ny lc no cng lm phn khi v soi sng ngi nghe.
C nhng m khng c hp nghe gio hun, vo khong tm gi ti,
sau khi ri ng kinh hnh, ngi ta nghe c ting Ngi tng nhng on
Kinh t trong tnh tht ca Ngi. Ngi tng kinh kh lu ri bt u thin ta
cho n khi ng. Trong nhng m c hp th Ngi c kinh sau bui hp
theo cch nh mi ngy v i ngh vo khong na m hay vo lc mt gi
khuya.
Mt m, ngi vit b tnh t m ca tr con xui khin, mun bit Ngi
tng nhng on kinh no m di nh vy, rn rn bc nh n gn
nghe th bng nhin Ngi ngng tng. Ngi vit rt ngc nhin nh bc lui
ra xa xa v dng li mt lc. Vi pht sau, Ngi Acharn bt u c tng tr
li bnh thng. Mt ln na, mun tinh nghch tr li, ngi vit nh nh
bc ti chm ch nghe r xem Ngi c on kinh no. Mt ln na Ngi
Acharn dng c! Hnh nh Ngi bit c k trm h gn . Th l v

249
n lc tnh t m ca tr con phi dng li. Trn c m, ngi vit b tra
tn v thy ti li v n sng hm sau khng dm nhn thng vo Ngi. Hnh
nh Ngi Acharn cng nhn ngi vit vi ci nhn ng s. Chc chn Ngi
bit tnh t m tinh nghch cng ging nh Ngi bit tt c nhng suy
ngh khc ca cc t. Mt ln nghe ln nh vy na s mang sm st di
xung u ngi vit.

Ngy u tin gp Ngi Acharn

Ngi vit n vi Ngi Acharn ln u tin vo mt bui chiu, lng
va s va lo. Tnh c, ti nm xung ngh ri ng qun. Ri Ngi n cho
mng ti.
Ti sao con nm di ti y nh heo vy? Ngi ni. y khng phi l
chung heo. y khng c nui heo, cng khng phi ch gi heo.
Ging Ngi to v mnh v c ch ca Ngi lm ti s ing hn. Ti rt
s Ngi v phi thu ht lng dng cm mi dm n ch Ngi v lng tht s
nhit thnh mun c Ngi hng dn v dy bo tu tp. Gi y cng kinh
s hi hng hn vi trng la ry v heo n cho. V cng s hi v run
ry, ti bc xung, i ra ngoi, nhn quanh ri sm th ra mt hi di nh
nhm v khng thy ai nn ti mi nhn ra ch l mt gic m. V sau, khi
ti thut li chuyn ny th Ngi n tn an i ti ch nn qu kinh s nh vy.
Ngi ni rng v y l ln u tin ti n nn qu lo u v s st, do nm
mng, hi hng thy Ngi la ry khuyn dy ch nn sng nh heo trong khi
c gng sng cuc i ca mt t khu.
Hu ht mi ngi khng nhn thc c lm ngi qu th no, thng
hnh ng theo s thc gic ca cm gic hn l sng theo l tr, t ngh n
tt xu hay o c. H khng xng ng c gi l con ngi theo ng
ngha ca t . Do ngi Thi c thnh ng ni rng ngi nh th cn
nh cn hn mt baht (mt ng tin Thi). iu m h thiu l ci c th
canh chng v kim sot dc vng ca mnh. Qu tht ng tic rng v thiu
st ny m con ngi h thp a v ca mnh, xung thp hn rt nhiu so
vi mc ca mnh v do vy nh mt gi tr tim tng ca con ngi. Ci
cn li ch l tm thn vt cht ang thi ra bn trong.

250
Trong nhng trng hp nh ca con, nhng ngi cn c th nhc
nh c, nhng hnh nh nh vy mi xut hin, Ngi ni. V vy con nn
ly lm mng, v ly lm mt bi hc qu gi. Mi khi cm thy li bing
con phi nh n bi hc ny v c gng chinh phc tt li bing. S thch
hnh nh ny, rt him hoi v c th l cnh bo qu bu, nhc nh ta khc
phc trng thi li bing hay qu t tin. N cng l mt ng c a n
chuyn cn tinh tn, l ci dn ti thanh bnh an lc. Nu c th s dng ng
mc hnh nh ny, con c th thnh tu mc tiu sm hn nhng ngi
n trc. l mt linh nh tt, khng phi xu.
Trong khi sng vi mt v thy, con khng nn t dy v mnh v qu
lo u v s hi. Nhng li gio hun v nhc nh ca thy u da trn Php
hoc l phi. Khng cn phi s thy mt cch v l. iu phi s l hnh
ng bt thin v hu qu au kh ca n ch khng phi s la ry ca mt
v thy. Mng hay ph bnh ngi khc khng c l do khng bao gi l mc
ch hay s thch th ca thy. Php hnh ca thy cn c trn phng php
m c Pht ch dy. Phng php m thy dy hng t cng da trn
nn tng y, khng c g khc. i lch ra ngoi con ng l sai lm v
khng em li ch n cho ai.
Con c mi li y m khng cn s hi, nhng phi chuyn cn
tinh tn, tn dng kh nng ca mnh mt cch tt nht. Khng nn nn ch
sn lng v bt k ci g. Gio Php l ca chung, thuc v tt c nhng ai tm
kim v chin u v Gio Php. c Pht khng bao gi gi c quyn
Gio Php cho ring mt nhm ngi c bit no. Tt c mi ngi u c
quyn nh nhau s hu n. Hy lun nhc nh mnh n bi hc v gi
ny c th la xa bn tnh con heo. o, Qu v Nit Bn khi s gn
hn, sm hay mun s thnh t trng thi Chm Dt au Kh. Thy thnh
tht nh gi cao tt ca con. Con ng ca thy l con ng gay go kh
nhc, nhng ri s tin t n nhiu tr tu v sc mnh hn. Thy khp
mnh vo khun kh ca phng php ny v gi y t hng t vo cng
mt phng php y.

251

Cch dy y ti ng bin
Ngi Acharn an i ngi vit ging nh a tr khuyn khch noi theo
o v cn ngn ch nn lm bn vi heo. iu ny cho thy ti ng bin
tuyt vi ca Ngi trong vic cha tr ring cho tng t. V sau, trong mt
trng hp khc, khi ti n gp Ngi v tht vng khi php hnh tri st,
Ngi hi ti tin b ra sao. Khi ti tr li l tin b vng chc th Ngi dy
rng nh vy l tt, phi tinh tn thm ln sm thnh tu Chm Dt au
Kh. Nhng khi ti tr li rng php hnh khng tin trin tt p v tm c
v km i th Ngi an i, khuyn ti khng nn lo s hay nn lng vi trng
thi tri st ca php hnh, m nn tng cng c hnh chuyn cn tinh tn.
Tm pht trin khng th i u xa, Ngi dy. N khng th thot
khi con v s sm tr v, cng nh con ch chy theo ch n. Vi hnh tinh
tn c tng cng dng mnh chc chn n s tr li. Cng hoang di chy
theo n th n cng gin d b chy, la xa con. Hy bnh tnh v bung x,
ch nn dnh mc. Hy thng xuyn v u n nim bud-dho, t n s tr
li.
Khng nn ri b bud-dho, v khng c thc n no u khc bo
tr i sng, tm s lun lun li vi con. Bud-dho s m nhim phn s
cung ng thc n bo tr tm. Khi no ri th tm s yn ngh. Lc by
gi con c th th gin trong khi n ng v ngng chy lon tm la thiu
t con. Con phi tip tc hnh nh th cho n khi tm thch vi con v
khng cn trn i chi na. Khi tm khng suy thoi na bi v cht dinh
dng nui n, tc bud-dho, hay bt k mc hnh thin no m con p
dng, duy tr n. Hy c gng hnh theo li thy, con s khng cn
au kh vi tin b tri st ca php hnh na.

Khuyn dy, nhc nh v khuyn khch

ring cho tng ngi
Sau thi gian nhp h, Ngi Acharn i tr v lng Namone ni m Ngi
an c kit h trong ma trc. Sau Ngi chuyn sang lng Bahn Huey

252
Khan nm su trong rng, ri n ngi cha b trng trn i lng Nasinuan,
lu ng ti ni ny nhiu thng. y, Ngi lm bnh st rt nhiu ngy cho
n khi, nh thng l, t cha tr bng nh hng cha bnh ca Php.
Vo thng T nm 2485 PL (1942 DL) Ngi n lng Ubol Rjathni
tham d l ha tng v thin s Phra Acharn Sao, trc kia l thy ca Ngi.
T Ngi tr v lng Namone nhp mt H na.
Trong nm ny, Ngi Acharn cng c gng gia sc rn luyn ch v t,
p dng mi phng sch c th gip h tin b -- ging dy, nhc nh,
thc dc, qu ry, ch trch, tt c nhm to li ch cho bn thn h. Trong
thi gian an c kit h, c bn m c mt bui hp. Kt qu l c nhiu v
t tin b kh quan v n trnh php vi Ngi, tng thut nhng kinh
nghim c nhn m ngi vit c c hi c nghe, mc d ring php hnh
ca mnh lc by gi khng c g ng trnh vi Ngi nh trng hp cc v
khc.
Cng trong thi gian nhp h nm y, ngi vit c c mt kinh
nghim m n nay cn nh r rng. Ngi Acharn bt u x l ti mt cch
nghim chnh v cng rn. Ngi khng cn d di hay tha th nh trc. C
l sau thi gian k lut nh nhng, Ngi cm thy rng gi y ti ng
c tip nhn cch i x cng rn. Ngi lm nh th v li ch ca chnh ti
cng nh lm vi nhiu v khc v li ch ca h. Tt c nhng v t khu t
khc cng rt nhit thnh chuyn cn tinh tn v trnh vi Ngi nhiu kinh
nghim phi thng trc, trong v sau khi Ngi ging Php. H n gp Ngi
tm nhng li khuyn dy nhm t ci thin hay sa sai. H khng bao gi
tht vng v Ngi lun lun cho h ci h hy vng v cn n, trong s hoan
h ca c ngi hi v ngi nghe. Li khuyn dy, khuyn khch v nhc nh
ca Ngi lun lun c tnh c nhn, thch hp vi tng ngi. Do vy, s hoan
h v lng phn khi ca ngi nghe khng chm dt m h lun lun mong
mun c nghe thm, nghe thm na, d ch l t khch l h.
i khi, Ngi Acharn nhc li cho hng t nghe kinh nghim ca Ngi
trong nhng kip qu kh, vi ln khc Ngi thut nhng giai on c gng
ca Ngi lc ban s trong kip ny, k c nhng hin tng v tr tu pht
sanh do hnh thin nh v thin qun , cuc chin u tinh thn trong vng
bn gic quan v gi thuyt, ri khonh khc quan trng khi tin gn n mc
thnh tu v la hn m ly mi mi. l tuyt nh ca cu chuyn, lm
cho ngi nghe say m v ng thi buc h suy ngh li v mnh v lm h
t hi bao gi h s c th lm nh vy. i khi ngi nghe khng khi chn
nn ngh n s pht trin ca mnh, hay ng ra l s km pht trin ca

253
mnh, vo lc by gi. D sao cng rt c nhng im tt t chuyn :
nh em li dng kh, ch cng quyt mi m, v thc gic h nn khn
cp tinh tn n mc tiu. Nh vy, nhng cu chuyn ca Ngi lc no
cng bi dng, tng cng ngh lc cho ngi nghe v gip h c kh
nng chu ng nhng ni kh nhc trn con ng ca h.

Li ch v bin nh nh hng ca bc
tr tu v c hnh
iu rt cn thit l nn thn cn vi ngi tr tu v c hnh. iu
ny rt hin nhin i vi tt c nhng v t tng tu tp di s hng
dn v rn luyn ca Ngi Acharn mt thi gian, v c trm mnh trong
ho quang ca lng t bi v tr tu ca Ngi. H dn dn vo khun mu nh
li dy v gng c hnh ca Ngi v thay i tm tnh, tr nn ging nh
Ngi mt cch v thc. S bin i ny d nhin khng phi hon ton trn
mi phng din, nhng chc chn rng khng nhiu th t, ai cng cm nhn
c nh hng v mt tinh thn ca Ngi, ty thuc kh nng thm nhun
ca mi c nhn. Ti thiu ai cng mang theo nhng du tch khng th lm
ln t truyn thng tu tp, phng cch thc hnh v h thng t tng ca
Ngi. Khi thn cn ngi xu c cng vy, h cng c th thay i bt k ai
thn cn vi h tr nn ging h.
Tuy nhin, iu ny ch cp n ngun gc ca s xu c bn ngoi.
Cng c mt ngun ti li khc, t r rng hn, nhng mnh m hn. N
tim n nm bn trong tnh cch ca mi ngi, k c nhng ngi c
gi l c vn ha v nhiu v t khu v smaera, nhng ngi t xng l
nhng ngi theo du chn ca ng Nh Lai. Ngun bt thin php ny l
o tng, khng hay bit ting gi th thm ca tn ph thy, thc gic ta
ri vo con ng ti li ca n. C nhng lc v y hiu bit r rng rng
ting ni ti li ang vang ln hi trng t tng bt thin trong u h,
nhng t an i rng ngh nh vy khng c hi g v cha din t thnh li
ni hay hnh ng. l lng qun s tht rng s xu c, bt lun pht sanh
lc no hay ni u vn l xu c. N bt u to kt qu xu c khi vn cn
trong tm, di hnh thc suy ngh.

254
Mc tiu ca gio l nh Pht l tn dit tt c mi bt thin php trong
tm n khng bao gi ch ng tm bng nhng nh hng xu xa him
c na. iu ny c th thy r ni c Pht v ch v A La Hn t, trong
c Ngi Acharn Mun Bhridatta, nhng ngi gt ra tm hon ton
trong sch, tuyt i khng cn cht nhim no. l nim tin thnh tht
ca ngi vit. Nu c li ph bnh, ch trch v im ny ngi vit hon
ton chu trch nhim, khng lin quan g n Ngi Acharn, ngi hon
ton n ni an lc, tuyt i t do thot khi mi tri buc.

Khu rng n dt Nong Phue

Trung tm ca cc v t khu u
Ngy Acharn nhp h ba ma trong khu vc quanh lng Huey Khan,
Nasinuan, v Bahn Koke, qun Tong Khobe, th trn Sakol Nakhorn. C
nhng thi gian thuyt ging Gio Php u n cho ngi v cho ch thin,
nhng ch thin khng n thng xuyn nh Chiengmai, c th bi v ni
y gn thnh th hn ni m Ngi lu ng ti Chiengmai. Ch c nhng ngy
quan trng nh Mgha, Veskha (Pht n), nhp H, hay Pavrna (mng
Mt, Rm, v Ba Mi) ch v mi n gp Ngi. S t khu v smaera lu
ng vi Ngi cng khng ng v ch hn ch. Tuy nhin lc no cng c
nhiu ngi n ving thm Ngi trong thi gian ngn nghe thuyt ging
Gio Php ri ra i. H lng nghe Ngi t bi thuyt ging v khuyn dy
nhng iu h cn.
Nhng v thin tn lng Nong Phue Nanai cung thnh Ngi v vi h
nng cao tinh thn (mt li din t ca ngi Thi). Ngi chp nhn li
thnh cu v h nhanh chng n cung thnh Ngi v lng Nong Phue, ti
phn b Nanai ca qun Phann Nikhom, th trn Sanol Nakhorn. Ngi ri
lng Bahn Koke, i b theo on ng mn quanh co v ngng ngh ba hay
bn m trong rng trc khi n lng Nong Phue.
Sau khi n lng Nong Phue vi hm th Ngi Acharn lm bnh st rt v
ln cn st tng c trong nhiu thng. Vo thi by gi bnh st rt l bnh
mn tnh, lm cho ngi bnh mt sc nhiu nm. i khi c th trong hng
tun hoc hng thng khng thy triu chng, nhng ri bng nhin ti pht.

255
Hu qu tai hi nht cho ngi lm bnh ny l h bt buc phi trong v
tr tiu th m khng sn xut. C th n ung v ngh ngi, nhng khng
c kh nng lm vic. Ngi bnh cng c chiu hng a than phin, v
trong nhiu trng hp, khng cch no lm va lng v lm cho h ngng
than phin. Nhng ngi nh vy r rng l mt gnh nng cho mi ngi,
v trong nhiu trng hp, khi bnh tr nn mn tnh th nc da ca bnh
nhn tr nn xanh xao v bng phnh ln, nht l tr em. Nhng ngi sng
thnh th hoc ni trng tri thng lm bnh ny hn l sanh trng trong
vng rng ni. Nhng v t khu dhtaga trong khi i y bt nh trong
rng thng rt d mc bnh ny. Ngi vit cng lm bnh st rt ngay
trong thi gian u tin nhp h ti y cho n ma h nm sau.
Nhng khng qun tt c nhng iu ny, thay v s st hay chn nn,
cng c nhiu v t khu v smaera chu kh vo tu trong rng tm Ngi.
Trong thi gian an c kit h, thin vin c t hai mi n ba mi v.
S ng hn th n cc lng gn , hai hoc ba v mt ni, nm hoc
su mt ni khc, v chn hoc mi mt ni khc na. Trong nhng
ngy Wan Phra (ngy gii) c khong hai mi n ba mi v t khu d
l Pimokkha (Pht L, mi thng hai ln, ngy rm v ba mi, ch tng t
hp trong Chnh in nghe c Gii Bn), v c ng hn khi nhng v
t khu cc t vin gn n hnh l chung. Ngoi thi gian nhp H, khi
c Ngi Acharn th c n nm mi hay sau mi v, hay cn nhiu hn
na. Ban ngy, tt c nhng v t khu v smaera rt v ni n dt ca mnh
bn ngoi khu cha chuyn cn hnh thin.
Khu rng xung quanh chiu rng hng my chc cy s, v chiu di tri
xa mnh mng khng th o, mt dy ni chn ngang tn xa, cui tm mt
c th thy. Pha Nam ca qun Phann Nikhom tt c u l rng v ni
xung ti th trn Klaisin. Qun Nong Phue, ni m Ngi Acharn lu ng
lc by gi, nh vy tr thnh trung tm ca ch v t khu dhtaga m
mc tiu duy nht ch l pht trin tm n mc Gic Ng. Cc v sn sng
ln li ng xa xuyn qua nhiu khu rng ch gp Ngi Acharn v lng
nghe Ngi thuyt ging trong nhng ngy l Pimokkha (Pht L), hoc
nhiu trng hp khc, nh nhng li dy ca Ngi gii quyt thc mc v
lm sng t hoi nghi.
Sau thi gian an c kit h, vo ma kh, c nhiu ni n dt trong ni
nh ng, hang, hoc bng mt di nhng ci cy. Xm lng cch xa v ch
bao gm khong mi, hai mi hoc ba mi nh. Cng c nhng xm ri

256
rc trong vng, mi xm chng nm hay su ngi nh. Chnh dn c trong
nhng lng y h tr v bt hng ngy cc v t khu dhtaga.

Cuc sng n dt trong rng

Lng Nong Phue gia mt thung lng, xung quanh ch l rng v ni.
Thung lng kh rng, c nhng khonh t bng thch hp cho trng trt.
Dy ni c nhiu nh cao v rng rng, tt c l mt vng mnh mng
sng n dt. Do , c mt s ln cc t khu dhtaga n hnh o quanh
nm, ma ma cng nh ma kh.
Trong thi gian Ngi Acharn lu ng ti , thng xuyn c nhng v
t khu dhtaga ti lui ving thm. Vi v t trn ni cao xung th lnh
gio hun v hc hi cch gii quyt vn h c, nhng v khc tr v ni
sau khi mn nguyn c Ngi ch dy hay khch l. C nhng v n t cc
th trn quanh v nhng th trn trong vng.
Vo ma kh, c nhiu v c s v t khu, thng gia v cng chc, ng
o ko n khu rng n dt gp v lng nghe nhng li dy ca Ngi. Tt
c u phi i b qua ng rng, ngoi tr nhng ngi ln tui v ph n
khng quen i b ng xa th phi ngi xe b (thi gian i cng gn bng
i b).
T qun Nong Phue n thin vin c mt con ng tt khong hai
mi cy s. Nu theo con ng di hn quanh co di chn ni th cng
khong hai mi lm cy s. Con ng thng tuy ngn hn nhng kh i
v khng c im ngh ngi, cn trn con ng di th c xm lng, tuy
khng my tin nghi nhng cng c ni ngh chn. ng m xe hi c th
chy c ch ni lin hai th trn, m cng him xe chy. Ngi no l mt
chuyn xe ny th thng thng phi i n ngy hm sau.

257

i b - mt loi tinh tn
Tt c nhng v t khu dhtaga n ving thm Ngi Acharn u i
b. Cc Ngi xem li i b l mt hnh thc tinh tn v l c hi tt th
khng kh trong lnh mt m, tt hn ngi chuyn xe cht chi nhiu.
Nhm sn trong tm ni m mnh mun i, cc Ngi ln ng, hng
v pha y, thong dong bc i v khng quan tm ti vic chng no mnh s
n ni. Khi tri sm ti th dng bc v ngh chn bt k u. Sng hm
sau, cc Ngi li bt u i na nu gn khng c xm lng tr bnh kht
thc. Cc Ngi cng tha mn vi bt k vt thc no ngi ta t vo bt
mnh, d ngon hay d, nhiu hay t th no. Mc ch l bo tr mng
sng ca thn cho n ngy mai nu c (nu khng c th cng c).
Cc Ngi tip tc cuc hnh trnh nh vy n ni mnh chn, thch hp
sng n dt, v thch hp vi ng li thc hnh ca mnh.
Nc l iu rt quan trng khng th xem nh, ngun nc phi khng
qu xa. Tm c ni thch hp, v t khu dhtaga bt u chuyn cn tinh
tn tu tp, thin hnh v thin ta xen k, ngy v m. Lun lun c gng
trau di chnh nim canh phng nhng cm xc khng mong mun. Tr
tu hay vic qun chiu cng tr gip mi khi tip xc vi mi trng hay
nhng hin tng xung quanh.
Tm vng chc t vo mc hnh thin ph hp vi khuynh hng
hay tnh cch ca v t khu, lc by gi rt vo trng thi an tr nht im.
Khi xut ra khi trng thi nht im ny, tm bt u suy t tr li qua nng
lc ca tr tu (paa). mc hnh thin c hai loi: bn ngoi v bn trong.
mc bn ngoi l nhng i tng n vi hnh gi qua nm gic quan
(mt, tai, mi, li v thn), cn i tng bn trong l bn cht v c nng
ca thn, v cng l nhng gn sng ca tm, tt c u lin tc vn hnh.
l biu hin v thng, lun khuy ng v khng ngng ngh.
Bn cht t nhin ca thn v tm c qun chiu trn nn tng v
thng n khi t c mc bung x tng ng vi tr tu khng ngng
o xi cc r con v r chnh ca nhim. y l nhim v y thch th v
say m khi vic qun chiu lin tc hng v bt k hin tng no pht sanh,
t bn ngoi hay bn trong. Tt c u c th lnh hi y v tm tt ngn
gn trong ba c tnh: v thng, bt toi nguyn v v ng.

258
Tuy nhin cng c nhng lc hoi nghi pht sanh v ngn chn mi tin
b. V t khu n trnh vi Ngi Acharn nhng im hoi nghi v kh khn
ca mnh. Tip nhn gio hun v li khuyn cn thit, v t khu tr v ni
tr ng n dt ca mnh v tip tc chuyn cn. V vy, thi gian c nhiu
vi t khu dhtaga t hp chung quanh Ngi.
Thng thng v t khu sng n c mt mnh hoc i khi hai v
cng chung mt ni n dt trong rng. Nhng ni ny cch xa nhau i khi
su hay by cy s hoc t tm n mi hai cy s, cng c khi mi lm,
mi su, hai mi hoc ba mi cy s xa cch nhau. Nhng v xa phi
li qua m mi khi n vi Ngi Acharn xin gio hun, ri sng sm hm
sau c th ln ng tr v ni tr ng xa xi ca mnh.
Nhng con ng rng t lng ny n lng kia khng ging nh loi
ni lin hai th trn, m ch l nhng con ng mn do dn lng thng
dng lui ti, quanh co su trong rng, vng quanh i ni, hoc phi leo
bng ngang xuyn qua ni. nhiu ni, ng chia ra lm nhiu nhnh, s
dn khch l hnh l nh xa dn xm lng i cng su vo rng. D i ng
ng, i khi lng ny cch xa lng kia hai mi, ba mi cy s. Khi i
ng xa mt mnh trong rng nh vy phi ht sc thn trng. Nu khng,
ngi i ng c th b lc gia rng v chu i. May ra gp mt ngi th
sn quanh qun trong vng mi c th a khch lc ng n mt xm
lng k cn an ton.
l nhng th thch cho lng kin tr cng quyt v tm nhit thnh
hng n l tng ca v t khu dhtaga. Khi n, khi ng, khi chuyn cn
tu tp, khi i ng xa, khi tm n mt v thin s ti c ch bo,
khuyn dy v gio hun tt c mi vic u kh nhc v phin phc. Khi
gp c v thy ti c nh vy th v cng hoan h, khng khc no tr con
gp cha m. Cc v t khu t t trn hy vng Thnh Tu ni Ngi v
gn cht tt c tnh thng, nim tin, lng tn knh v sng bi Ngi. Ni cch
khc, Ngi l trng tm ca tt c lng nhit thnh ca h. H sn sng hin
trn thn, tm, cuc sng, mi th ca h.
Mc d cch xa v khong cch nh vy, lun lun vn c mi lin kt
tinh thn cht ch gia h vi v thin s. Do vy, h khng qun ng xa,
kh khn v nguy him, min l c th c hng s m p ca Ngi, ca
gio hun m Ngi ban truyn, ca nhng li khuyn dy v nng lc bo v
ca Ngi. V mc ch duy nht ca h l chng ng Gio Php, bao nhiu
kh khn phin phc trong s n ung, ng ngh hay nhng vn khc ca
i sng khng c g ng k vi h. C nhng lc b ma t sng c m,

259
sut m run ry nh ci l trc gi v lnh. Nhng tt c kh nhc ny v
nhng iu kin khc v cng phin phc c n b xng ng nu h
c tm trong ho quang ca mt v thin s ti c m h ht lng tn
sng knh m. Nu ta lng nghe nhng tho lun ca h th cm thy hnh
nh h sng khng khc g th rng, khng c bo v v khng c chm
sc, n c chu ng kh nhc gia rng su. Ch che ma gi v ni
ng ngh ca h khng hn g ca loi th, v l nhng g tt nht m h c
th tm ra.
H p dng nhiu li thc hnh khc nhau nhm t khp mnh vo
khun kh k cng bao gm khng ng, n t, v nhn n trong mt thi
gian thch hp cho mi v, ty sc chu ng ca c th, thin hnh hay thin
ta sut m, ngi thin ni nguy him nh trc ca hang c cp, hoc
trn con ng m cp thng i, hnh thin trong mt ngha a va c
ngi thiu xc hoc chn ct, hoc na ngi trn b vc thm. Mc ch
ca tt c nhng vic y u ging nhau, l rn luyn tm bt tr bng cch
bt buc n phi i din vi nhng g n s, v trong phn ln cc trng
hp, h c th thnh cng bng nhng cch nh vy nu n thch hp vi
tnh cch ca h, chng ng c i x nh vy. Chnh Ngi Acharn t
mnh p dng cch ny v v vy khuyn cc v t ca Ngi cng lm nh
vy. Ri cc v ny thc hnh v t ca cc v y cng thc hnh theo k
lut ny n tn ngy nay.

Kt qu n p li mi s nhn ni
v hy sinh
Nhng phng php thc hnh nh vy, l d nhin, l i ngc vi thi
quen ca nhiu ngi. Nhng l iu lng trc c v do vy, khng
th trnh trong mt h thng t ci thin, t mnh o tm kho tng v gi
tch tr bn trong. Nhn vo nhng kt qu c th thu c di hnh thc
hnh phc v trng thi chu ton th nhng kh nhc v au kh phi gnh
chu cng xng ng vi mi s nhn ni v hy sinh. iu ny ng vi i
sng th tc cng nh trong phm vi tn gio. Nhim v gi gn cho mt
ngi hay mt vt trnh khi h hi hay nhng him ha, i hi ch cng

260
quyt cng nh nng lc chu ng. Ch c ngi cht (hay mt mn
vt b) th mi khng cn phi chm nom bo tr v gi gn. Sc kin nhn
chu ng v lng hy sinh t qun mnh ca v t khu dhtaga, dng cm
chu ng mi kh nhc tr nn cao thng, qu tht ng c c bit
tn dng.

Gio Php khng bao gi khng thch hp,

khng th thc hnh, hay li thi
Ngy no cn c ngi i theo Gio Php th Pht Gio cn c duy
tr, v nhng kt qu ca vic thc hnh Gio Php t hin l cho th gian
tng ng vi mc thc hnh. Pht Gio da trn s tht m c Pht
chng ng qua php hnh ca Ngi v cng b. Gio Php c gn gi v
bo tr nh c ch v t ca c Pht, cng xuyn qua s tht y hi
nhn duyn v gt c nhng thnh qu y. Nhng s tht ca Pht Gio
c th c tuyn ngn khp cng trong Tam Gii m khng s b phn i
v cho l sai. Gio Php l s tht theo chnh bn cht ca n. c Pht l
ngi chng ng s tht ny nh n lc ca chnh mnh trc khi tuyn
ngn cho ngi khc. Nu c s tht no cha c ai khc chng ng hay
thnh tu th l do li lm hay khim khuyt trong tm ca ngi y, vn
cn b my m che lp. Khng bao gi l li lm hay khim khuyt ca Gio
Php c Pht. Chnh v do thiu st ca v t m trong mt ca ngi
khc, s tht hnh nh khng ng s tht v Gio Php khng thch hp,
khng th thc hnh, v li thi.

Chun b cho iu khng th trnh

Gi y chng ta hy tr li phng php t kim ch ca ch v t
khu dhtaga mt cht. Nh gii thch phn trn, nhng phng php
mnh nh ngi thin sut m, bt n hoc nhn n lun trong mt thi
gian c th chu c, vo ngha a hay hang ng ca cp v.v l rn

261
luyn, thun ha ci tm ng nghch bt tr, ko n tr v bn trong, thay
v n kinh s chy lon bn ngoi, khng nh v chng minh cho n
thy nng lc ca n, v pht trin c tnh dng cm, trm tnh v an lc.
Theo mt ngha, l luyn tp hay chun b, d phng khi n phi tht
s ng u vi cnh ng khn cp, khi thn phi chu nhng cn au nhc
d di hay khi t thn e da. Vi s chun b y , tm c thun ha v
rn luyn thun thc c th t gi vng, tch bit khi nhng iu kin ca
thn. Ch khi tri qua nhng kim nghim tng t, nng lc ca ch v
tr tu mi pht trin tt p v nhng kh nng tim n mi hin l c
s dng y . Khi p dng ng cch, ph hp vi khuynh hng ca tnh
cch v kh nng chu ng ca hnh gi, li thc hnh cng quyt nh th
s nh thc mt cch cng hiu nhng c tnh v nhng nng lc dng
mnh ng ngm v tr gip hnh gi bung x, gi tm thn nhin, thanh
bnh v an lc trong mi hon cnh, d ng gh s nh th no. Thnh qu
thu gt l mt ngi s ma khng cn s ma na, ngi thng s cp hay
cc loi th d khng cn sa ly trong nhng cn kinh s hi hng ca chnh
mnh na.

Kim ch vt thc
V phng din vt thc, phng php tu tp kim ch ny qu tht
phc tp v lu di. V hnh gi bit rng tm mnh rt ng nghch v bt tr
trc vt thc, v mnh lun lun b hng v ca vt thc ch ng v li ko,
s gim bt s lng vt thc mi ngy, hoc i khi nhn n lun mt hay
hai ngy, ty sc chu ng ca thn. Phn ng thng b c lng ham mun
vt thc va , v khng thch vt thc khng va khut phc. Cng n c
nhiu thc n no mnh thch cng tt ngi ta ngh nh vy. Ngi ta tha
thch dng nui ci thn m khng cn bit n tm. V t khu dhtaga,
vi mc ch tp trung n lc pht trin tm, khng th lm nh th. V y c
gng chinh phc lng ham mun ang p ch mnh, cho n bit ai l ch.
Bit rng tm mnh vn cn bt tr, khng tun theo mnh v im ny,
v y can m quyt t khp mnh vo mt khun kh k cng mt cm
tnh. Khi mt thc n va ming c dng n th dng li, trc tin quan
st trng thi tm. Nu thy phi lm n l cho lng ham mun v th hin

262
s thch th vi mn n mt cch khng th kim ch c th v y t chi
thc n , chn mt mn khc m tm khng chp nhn. Khi tm nng ny
chin u c thm, v y cho n t hn. Khi tm thm kht hng v ca tt
c nhng thc n c dng trc mt, v y t mn nguyn vi cm trng,
v khng g khc. C nhng loi vt thc thch hp v hng v v tt cho
sc khe ca bn thn, nhng c th khng thch hp vi sc khe ca tm.
Loi vt thc ny cng nn trnh. Chp nhn n n c th lm cho thn tr
nn cng trng nhng s l mt tr ngi cho vic pht trin thin tp. Trong
trng hp , vn pht trin thin tp phi t ln hng u. l bc
theo du chn ca Ngi Acharn ca mnh, qut sch thi quen c gng mi
chy theo thc n va v c n cng nhiu cng tt.
Trn mt phng din khc ca php hnh ny, v t khu luyn tp i
ng v thc dy ng gi, khng bao gi li dng trong s ng ngh. Mi
khi ra khi thin vin hay khu lu ng n dt cng phi rt thn trng. i
khi khng c g sai quy hay vi phm vi gii lut ca Cha nhng nu c th
dn v n nhng nh hng bt thin th cng khng nn i n . Vic
ny, cng nh nhng vic khc, l nui dng v trau di Gio Php trong
tm ca hnh gi - nhim v kh khn hn nhiu so vi vic pht trin tt c
nhng loi thi quen v nhng kh nng khc.

Dng nui nhim ch c du hiu

tng trng t khng
Trong nhng vn thng thng i, khi pht trin nhng phm
cht nhiu ngi mong mun, ta lun dng nui nhim, l hu qu quay
tr li gy tn hi cho chnh ngi pht trin nhng phm cht . Mt chp
thiu t kim sot cng cho nhim ln xen vo tm. nhim khi sanh
rt d dng nhng tht kh cho ta tiu dit. Tai hi hn na l chng ta c xu
hng chu thua chng mt cch sung sng! V nh th chng ta khuyn
khch chng tng trng v pht trin. l l do ti sao u u nhim
cng bo dn ln p khng bit s, ngoi tr nhng v m tm c Gio
Php nh lc lng v hiu ha chng, v c bit l tm ca c Pht v

263
ca ch v t A La Hn. Trong cc tm y, tuyt i khng c ni no
cho nhng tay ph thy nhim trnh din.
Bn trong tm ca nhng v t khu dhtaga ang mnh lit chin u
l cuc chin gay go c lit, khng ai c th on trc bn no s chin
thng. Thc ra, nhng b y kasaya (c sa) m cc Ngi p vo thn l ngn
c vinh danh nhng bc thnh tu chin thng nhim trong cuc chin
quyt nh cui cng, ch ch l ngn c khng thi th khng lm cho
nhim kinh s v chu thua b chy. Tri li, nhim dng nh cng khuy
ng v t khu dhtaga hn na, bt k c tui ca v y. V l y v y phi
tn lc mnh lit phn cng mt cch quyt lit nh th. Chin lc chung
c p dng, gi y phi ngh ra v p dng chin thut c bit thch ng
cho mi trng hp c th. Phi chu ng nhng bt tin v kh nhc, phi
chp nhn nhng th thch cam go. Nu khng nhit thnh chin u, chc
chn s b nhim la o phnh gt. Ri v y s t lm cho mnh h thn v
tr thnh tm gng khng nn theo trong mt tt c nhng ngi tng
ngng nhn ln v y nh mt hnh mu v mt ngi dn li. Ch c cch
l dng mnh u tranh sng cht cho n cng, d phi hy sinh mng sng,
mi c th chin thng, mi c th nng cao gi tr tng trng ca b y c
sa v gi tr ca Pht Php mi c biu l trc th gian. l iu m v
t khu dhtaga lun lun t nhc nh, dy bo mnh trong cuc chin tin
n Gii Thot. l con ng thnh thin (Thnh o) m c Pht
tuyn ngn, l ch n nu duy nht, l o gip t bo v chng li s tn
ph ca nhim, lun e da, la phnh v quyn r khch hnh hng i
lch ra ngoi Chnh o.
Ngi Acharn khng phi l ngoi l. Trong nhng ngy thng chin u
khng ngng ngh, Ngi lun phi i mt vi tt c nhng th thch, khng
bao gi ngh n sng hay cht. Ngha trang hay ni Ngi b xc c th bt
k ni no v tt c mi ni, nhng Ngi khng bao gi ngng chin u. V
Php, Ngi dng cm dn thn vo bo tp cho n khi thot c v trao
cho t ca mnh Php m Ngi thnh tu mt cch kh nhc. Khi rn
luyn t, Ngi a ra nhng phng php mnh m v can m h
tin ti hnh ng v khuyn khch h khng nn kinh s trong cuc Tm
kim ca mnh. Gio hun ca Ngi lc no cng khch l v ri sng vn ,
tng cng nim tin v nh thc h rng phi phng nhng mu m xo
quyt ca nhim, vn thng tr ngi phm tc t rt lu ri. iu
vch r nhng mu chc qu quyt ca nhim v dt khot loi tr nh
hng ca n trong tm mt ln v mi mi. Nu khng tn dit nh vy, vic

264
thay i thn hay cnh gii sanh sng khng thay i c quyn nng ca
nhim trong tm, v do vy, li phi chu au kh khng thay i. Nng lc
p bc ca nhim vn hin hu, v s chuyn tip t cnh ny n cnh gii
sanh tn khc cng ging nh di chuyn t ch ny n ch khc trong mt
ngc t rng ln. Lun lun c him ha n np i ch t mt bi rm,
nhy x chp ly khch l hnh qua nhng cnh gii khc nhau.

S thch thc ca Gio Php

Gio hun ca Ngi trong nhng ngy Pht L (Pimokkha) v nhng
ngy khc khng ging nhau. Trong nhng ngy Pimokkha c ti bn hoc
nm mi v t khu t nhng cha khc n d, v thng th nhng li dy
mnh m v khuy ng lng ngi hn, cn trong nhng ngy hp ring vi
nhm t thn cn cng chung mt vng, gio hun ca Ngi, ngoi s
hng dng cn thm su hn v bn cht v cng bao qut hn. Trong mt
thi ging nh vy, ch v t say m lng nghe, hon ton khng hay bit
g v thi gian tri qua v nhng nh hng bn ngoi. Hnh nh tt c mi
nhim u c dp tt, nim v thi gian cng chm dt. Tm ca nhng
v t khu dhtaga lc by gi hon ton ha hp vi Php ca li dy, vi
lng hoan h cm kch phi thng v, trong my ngy sau, nh hng su
m vn cn c nui dng trong tm. S thch thc ca Php m Ngi
ban truyn hng mnh n ni nhim ca ngi nghe phi mt mt thi
gian mi c th dn dn tr li trong u. Ri n bui hp k , mt ln
na bt buc nhim phi tho lui.

Mt v thin s gip t nh th no
l l do v sao Ngi Acharn c sc hp dn cc v t khu dhtaga,
nhng ngi quyt tm nhm n mc tiu Chm Dt au Kh, nhng
trong mt nhng ngi khc th c l l mc khng bnh thng. Nhim
v dit tr nhim hin nhin l tng i ng nhin l do c nhn thc

265
hin, nhng cng c tr gip nhiu nh vo s hng dn, ch dy, cnh
bo v khch l ca Ngi Acharn. i khi, c nhng v t khu dhtaga t
nhng ni n dt rt xa xi phi bng rng v gp Ngi khi phi ng u
vi nhng vn kh khn m t h khng th gii quyt. Sau khi k nhng
kh khn, h c gii thch tha ng v nhn lnh gio hun, nhng vn
ca h tc khc c gii quyt. Nhng khi khc, php hnh ca h xung
n mt mc m tm ti en khng li ra. Ngi Acharn li gii thch, gip
cho h m ng vt thot rt xa ra khi im m h b nghn.
Mc pht trin ca cc c nhn trong nhm ch v t khu dhtaga
c h bit vi nhau cng nh gia Ngi Acharn v t, iu mang li
c s knh trng ln khch l. Mt phn c bit n qua nhng cuc m
thoi gia cc o hu trong kha cnh thc hnh ca Gio Php, khi h k
li vi nhau nhng kinh nghim ca mnh. Mt v t cng c th bit mc
pht trin ca v thin s khi trnh vi Ngi nhng kinh nghim ca mnh
v nhng g xy ra c ch bo v gii thch, hoc khi h xin Ngi gip
gii ta nhng chng ngi chn ngang tin b ca h. V thin s vt
qua nhng kh khn y, s c th ri sng nhng im hoi nghi ca t
v ch dy h phi vt qua chng ngi u v bng cch no. Nhng
cng c khi v t si m v t thi min mnh rng mnh thnh tu mc
Gic ng cui cng. Mt v thin s kh nng s c th bit iu y. Ngi
s chn chnh gi thuyt sai lm ca t, gii thch cho bit th no v ti
sao khng phi vy, v ch dy cch thc hnh cao siu hn m v t phi
hnh theo y trc khi c th mn nguyn. hiu bit mc thnh
tu ca nhau, khng cn phi xc chng bng li. Chn l hin nhin cho
c hai v t n t chng minh.
Tuy nhin, c mt cch khc bit mc thnh tu ca ngi khc.
l nh nng lc ca tu minh st, vn thm su hn nhng g c th
cp n ni y. V im ny ngi vit cng cha thng tho, v mun
cho ngi khc c nhiu kinh nghim hn cp n kha cnh ny ca tu
minh st.
Ring v phn Ngi Acharn Mun, khng h qu khi ni rng ch v
t ca Ngi hon ton tn nhim v ht lng knh m Ngi. vi Ngi mt
thi gian lu v tun theo y nhng li dy v li thc hnh ca Ngi,
h khng bao gi cn cht g nghi ng v mc chng ng ca Ngi v h
ht lng i theo Ngi bng c thn v tm. Qu tht khc xa trng hp ch
nghe li n i. Ngi vit tng hnh din t cao v dng nhng l l
ngu dt tranh lun vi Ngi Acharn mt cch tr con, qun rng mc ch

266
n y, vi Ngi l hc hi, tu tp v thc hnh nhng li dy ca Ngi
ch khng phi dy v rn luyn Ngi. Nhng ri, sau mt thi gian, bao
nhiu l l v bin lun ca ngi vit u b Ngi Acharn san bng, v nhng
g cn li ch l mt xc cht vi trng kh di ca n. iu ny lp i lp li
v mi ln, xc cht ngy cng chng cht thm ln trong ci ngha a ca s
ngu dt. L d nhin Ngi Acharn bit r ngi vit b tnh t cao t i ngu
dt ca mnh ch ng, nhng Ngi t bi khng p dng bin php mnh
i x. Ngi thng ch mm ci, c l v thng hi cho tnh trng si m ca
ngi vit. Tuy nhin, ngi vit thu c li ch t nhng cuc tranh lun
ngoan c ny, v Ngi Acharn vui v khoan dung. l thu c rt nhiu
nhng bi hc qu gi, c p dng t dy mnh n tn ngy nay.

L do Ngi Acharn lu li mt ni no
Sau khi thnh tu Gic Ng cui cng trong vng rng su ca
Chiengmai, hnh nh c mt l do nht nh khi Ngi lu ng ti mt ni
no , c bit l ni m Ngi lu hn bnh thng. Khng bao gi c ai
bit l do ti sao, nhng sau khi thn trng quan st, ta cng c th d dng
nhn ra. Th d nh trong khi ti th trn Nakorn Rjsim trn ng v
t Chiengmai, c mt s ng thin tn, t khu v c s n tu tp di s
hng dn ca Ngi v t tin b kh quan trong vic pht trin tm. Trong
s y c vi v theo Ngi n Udorn Thani v Sakol Nakhorn v n khi
Ngi vin tch. Tt c cc v ny vng chc kin c mc chng ng
ca mnh. Trong trng hp ch t khu, c mt s v v sau tr thnh nhng
thin s tr danh gnh vc nhim v dy d v hun luyn thin tn n ngy
nay. Cc v t c s vo thi by gi cng nhit thnh h tr Gio Php
trong phm vi ring ca mnh.
Trong ma an c kit h ti Udorn, Ngi Chao Khun , trc kia tng
l t ca Ngi Acharn trong nhng ngy u tin, dn nhiu v t khu
v c s ca mnh n nh l Ngi Acharn. Ngi Chao Khun lc no cng
ht lng trng nom chm sc Ngi Acharn v khuyn khch thin tn n lm
phc v lng nghe Ngi ging dy cng nhiu cng tt.
C l Ngi Acharn li ti lng Namone trong th trn Sakol Nakhorn v
ni y c mt c b c s o trng l trng nhm t c s ca Ngi ti

267
. Ngi thng ban dy gio hun cho b v khen b rt tin b trong vic
trau di v pht trin tm, m theo Ngi l rt him c.

Kh nng tha tm thng ca mt b tn n

Lng Nong Phue ta lc trong mt thung lng rng ln c mt khonh
t hoang vu thch hp vi ch v t khu dhtaga. Cng nh trong lng
Namone, ni y c mt c b tn n khong tm mi tui. C b l mt
thin sinh c c Ngi Acharn c bit gip . B rt yu v i phi
chng gy, tuy nhin khi nghe tin Ngi b cng c gng n nh l. T
nh n b phi rt vt v, dng chn ba bn ln ly hi v ngh ngi,
run ry mt nhc. Cnh tng au kh ca b lo trng thy qu tht ng
thng, nhng cng rt cm kch v khch l khi thy ch mnh m ca b.
i khi Ngi Acharn lm ra v la ry, hi ti sao yu ui nh vy m
cn c gng lm chi cho mt. Nhng c khng nn ch v thnh tht bch
Ngi ti sao c n. Ri Ngi hi v nhng kinh nghim ca c trong khi ngi
thin v ging gii ch dy c. Ngoi mc thnh tu trong khi hnh thin, c
b cn chng c thn thng c c t tng ca ngi khc v truyn
thng vi chng sanh cnh gii khc. B thng thng thn v mnh dn k
li cho Ngi nhng kinh nghim l thng trong khi hnh thin, khng e ngi
hay lng tng trc mt nhm mi v t khu v smaera ang nghe. Ngi
ci, ni rng c b rt ngay tht v khng s g ht.
iu ng lu l kh nng c t tng ngi khc ca b. V Ngi
Acharn b ni, Tm ca Ngi Gii Thot lu ri. Con bit t lu. D
y hay ni no khc, tm ca Ngi khng c ai bng. Qu tht l ti
thng trong th gian. Nhng ti sao Ngi vn hnh thin mi ngy vy?
Ngi ci v tr li, dy b S s chuyn cn tinh tn cho n khi cht.
Mc c gng khng bao gi thi chuyn. Nhng ai m khng lm vy t
khng phi l t ca ng Nh Lai.
Nhng i vi Ngi, khng cn n v i na, c b nhn mnh, Con
nhn tm Ngi, n hon ton sng t v ti thng, bao trm tt c tam gii.
Khng th gi b mt iu g vi Ngi. Nhng tm ca con th cha pht trin
c y nh vy. l l do ti sao con n y nghe Ngi dy thm.

268
Cuc m thoi ca c b v Ngi Acharn l mt minh chng y thuyt
phc rng b rt tin b trong thin tp. Mi khi gp nhng vn kh
khn m t b khng th gii quyt th b chu kh chng gy, c sc kh
nhc ra khi nh, ln ng n tham vn Ngi Acharn. Ngi lun lun
thng b v c bit lu tm gio hun b. Mi khi thy b n, ch v t
khu v smaera ln lt t li gn chm ch lng nghe kinh nghim
ca b v nhng li ging dy ca Ngi. Qu tht thch th v rt cm kch.
Kinh nghim ca b rt khc nhau, bao gm t tu minh st v T Diu
n nhng cuc tip xc vi chng sanh trong nhng cnh tri khc nhau.
i khi Ngi khuyn khch b tip tc qun chiu v nhng lc khc khuyn
b khng nn vng vn nhiu trong nhng hin tng tng t.
B cng ni v tm l ca nhng v t khu v smaera ang vi Ngi,
lm cho cc v ny cng t m mun nghe v d nhin, cng lo s. B ni, c
mt th t v mc sng t t tm Ngi tr xung tm ca ch v t khu v
smaera, ging nh th t to ln v sng t ca cc v sao trn tri. Qu tht
l mt cnh rt khch l, b ni, khi thy tm sng t vi nh sng ca Php,
khng b en ti v lo u che m. D l tm ca cc v t khu v smaera tr
tui i na cng c Gio Php ri sng theo mc thnh tu.
B cng ni v cnh gii Phm Thin (Brahma), v bch hi Ngi ti sao
ch c cc v t khu, khng c thin tn. Ngi tr li rng bi v tt c
u l bc angm (Bt Lai hay A Na Hm) khi cn l t khu trong th gii
loi ngi. Cng c mt s thin tn c s. Ri Ngi hi c b ti sao lc
trn b khng hi cc Ngi. B ci v tr li rng lc y b qun, nhng
trong mt ln ti b s nh hi. Cu hi ca Ngi Acharn nhm hai mc
tiu: th nht, l lm sng t nhng hoi nghi ca b v th n, cnh
gic b khng nn mt th gi nhiu qu vo nhng vic bn ngoi, thay v
tp trung ci nhn hng vo nhng s tht bn trong, mi l ng thng
dn n Gic Ng. iu ny c b vng d tun hnh.
Ngi Acharn tn dng mc thnh tu ca b v ni rng tr tu ca
b pht trin c phn tin b hn nhiu v t khu. C th Ngi lu li lng
Nong Phue lu di l v b thin tn o trng v mc thnh tu ca b.
Nhng l do khc l v lng ny l trung tm ca nhng ngi Pht t
chuyn hnh o c t khu v c s, lun c nhng v trong thung lng
v nhng v vng ln cn vn ton l rng ni, hang ng, v nhng ni
n dt hoang vu thch hp vi ai mun sng n c.
Ngi Acharn lu ng ti lng Nong Phue trong thi gian nm nm. Gi
y by mi lm tui, gi v yu hn, nn khng cn tm n nhng ni

269
n dt hoang vu nh trc m thng c tr trong xm lng lm ni tr v
nng ta cho ch t, nh mt ci cy to ln cung cp ni tr ng, hi m
v hoa qu cho chim chc v con ngi. Ngi khng cn giao tip nhiu vi
chng sanh v hnh m nu c th ch hn hu thi. S tr gip ca Ngi cho
ch v t khu v thin tn y hu hiu hn nhiu so vi th trn Sakol
Nakhorn.
Nh cp n trn y, chung quanh lng ch l rng v ni m cng
l vng b nhim bnh st rt. Trong ma ma nhng ngi n thm Ngi
c khuyn l nn v sm, cn trong ma kh ro th c th li lu di hn.
Nhng ngi b bnh st rt cn phi thc hnh lng nhn ni n mc
ti a. Vo lc by gi, hy vng c thuc thng thng ung tht rt him
hoi. Nhng bnh nhn t Ngi c tu tp khi dy nh hng tr liu
ca Gio Php t cha tr cho mnh. Bt lun au nhc hay kh nhc no
cng phi c s dng nh mc qun nim v nh nhng th nghim
nng lc nim v tu ca mnh. ch l phng cch duy nht trnh b
au kh lm ch v cng l rt ngn thi gian b bnh.

ng u vi th thch
Nhng ai c th ng u vi th thch ca nhng cn au n v
kh nhc khi lm bnh v vt qua c nhng th thch y bng ch qu
cm do nim v tu to nn chc chn s khng b lay chuyn trong nhng
cn bnh khc cng nh nhng lc mnh khe trong tng lai. Khi gp phi
trng hp khn cp hoc khi phi ng u vi ci cht, v y chc chn
c trang b tnh gic, l ci c th a v y n vic nhn ra mi biu hin
ca au kh l mt Thnh . Khonh khc lm chung nguy kch c xem
l mt hin tng t nhin, mt kha cnh ca s sng. Thnh c nhn
ra bng tu gic, khng dnh mc vo bt k ham mun no, m s tht c
chng ng lun lun hu hiu trong tm. Chnh nim v tu ny cu hnh
gi trong nhng gi pht khn cp, a h ti b An Ton bng c nng qun
nim ca n. H khng cn l nn nhn v phng cu gip, nh khi kh
khng phi l mt i tng qun chiu. V phng din vt cht, h c th
trng mt mi v yu ui nh nhng ngi bnh khc, nhng v mt tinh
thn, nim v tu ca h ging nh mt chin s qu cm chun b xng trn.

270
l chin u v khng cht lo s s phi kh bao nhiu hay loi kh no
sp khi sanh. Trong tm hnh gi ch c ch khm ph bt k au kh no
khi sanh, v mt cch bung x, nhn thc ng nh n tht s l, ch l
nhng hin tng ca thn, cm gic, trng thi tm, v hin tng t nhin.
Khng s bt k biu l no ca au kh. Lo s, nu c, ch l s nim v tu
ca mnh khng kh nng pht hin v nhn ra kp thi nhng iu kin
lm pht sanh au kh.
V mc chuyn cn trong vic qun nim, khng c lo phi kh
nhc th no hay cn mn sing nng n u. Lo lng nh vy c nh hng
ph hoi, lm suy yu v gy tr ngi trn con ng tin b ca mnh. Ch
ngh lm th no tng trng kh nng qun nim tu c, c hnh
ng ph hp thng qua s pht trin nim, tu, tn v tn. chng ng s
tht chung, au kh l tht (trong phm vi ca n), thn v tm cng vy.
Mi ci u l tht (trong phm vi ca n), khng c i nghch hoc chng
cho. Khi , nguyn nhn ca au kh (i dc) gim dn, ng thi lo u
v s au kh, bnh hon v cht cng tan bin. Nhng mi lo u v s st
nh vy l bt thin, ph hoi v lm ta tht vng. Khi nim v tu thc
hin y nhim v th cn st s tan bin hoc, nu cha tan bin th cng
khng cn tin trin n mc c th quy ry trng thi tm thanh bnh
an lc ca hnh gi na. Ni cch khc, s khng cn iu kin gy au kh
cho c thn ln tm.

Gio Php h tr ngi thc hnh

Gio Php
N lc chuyn cn qun nim ny, c bit l trong nhng khi m au
hay kh, lc no cng l phng tin gia mi v kh nim v tu. S au
kh cp phn trn hm xc c au kh v thn v tm. Mt t kim sot
khi au v kh l du hiu ca tht bi trong vic pht trin tm ca hnh gi.
l hu qu ca s chnh mng khng gia mi kh gii t bo v trong
cuc chin chng li qun th vn lun tn dng li th lc hnh gi thiu st
nim v tu. Tri li, mt hnh gi m c th gi mnh bnh tnh v trm lng
bt k au kh dn dp tn cng nh th no, l ngi ng c tn vinh v

271
knh trng nh mt dng s thc th. Trong thc t, tinh thn chin u y
qu tht l mc tiu ca vic thc hnh Gio Php. V y t c kt qu
ca s tu tp v bc l thnh qu y cho ngi khc thy. Mt dng s tht s
khng bao gi li bc trc cuc tn cng, d l ci cht ca thn mnh.
Nhng tm khng khi no ri khi nim v tu, vn l ci nng duy nht
trong trng hp thn b tn hi n mc khng th cu cha. l php
tu tp c khuyn ngh trong on th ch v ty khu dhtaga.
Khi chng ng s tht, v hnh gi vng chc khng lay chuyn gia
nhng cuc tn cng ca qun th. V y tip tc chin u n khi thn cht,
l ci sm mun ri cng n, nhng tm lun gi cht v kh t v nim v
tu, l ci cui cng s a c hnh gi ti bn b An ton vi t cch ngi
chin thng. ng nh li Pht dy Dhammo have rakkhati dhammacri
- Php bo v bt c ai thc hnh theo Php. Nhng ai kin nh trong s tu
tp ca mnh v cng quyt i theo Gio Php chc chn s chng nghim
s tht ny, trong khi nhng ai khng kin nh v khng quyt tm th
khng th mong ch g tt p. Qu khng th i ngc nhn ca n. l
Php m c Pht ban truyn.
Nhng v t khu dhtaga lc no cng p nguyn vng thnh t qu
lnh ca Gio Php trong kip sng ny, cng nhiu cng tt. Hnh phc an
lc ca php hnh thin v thnh qu nh mi tn ca tr tu l mc tiu
cu cnh ngay ni y v trong hin ti. D kt qu ca nhng th nghim
ny th no i na, cc v u trang b cho mnh y ch nhit thnh
cng quyt v hnh tinh tn chuyn cn.

Gng tr tu v s kham nhn

Ngi Acharn khng bao gi qun khuyn khch ch v t khu v smaera
t nn lm trn bn phn, trong lc au m cng nh khi khe mnh.
Nhng thi ging ca Ngi lun lun khuyn tinh thn can m chin u
hng v mc tiu gii thot nh vo t n lc. Ngi nghim khc qu ry v
no by t du hiu yu t v km nhn ni chu ng trong khi m v c th
cm dng thuc v khng cho php cc v o hu chm nom. Than van rn
r v t ra km nhn ni khng phi l phng cch lm chm dt au kh v
cng khng phi l tnh cch ca mt v t khu, l ngi cn lm gng v

272
tr tu v s kham nhn. Phi tuyt i ngn cm s yu ui nh th trong
hng ng Pht t thc hnh, nu khng th s l gng chn nn cho ngi
khc noi theo, lm cho cng ngy cng c nhiu ngi rn r v qun qui nh
nhng con th sp cht. Nu bnh au v kh c th tr bng nhng phn ng
cung lon nh vy th t khng cn phng thuc no na. Tm li, nhng
phn ng thiu kim sot ny ch l biu hin ca tnh yu hn ng khinh
ca chnh mnh.
V no can m ng ph vi au nhc v kh nhc bng nim v tu
cng lun lun c ngi khen. Ngi Acharn tn dng ch dng cm v
lm v hoan h bng mt bi ging gy n tng su sc. Thm ch sau khi
sc khe v y hi phc, Ngi vn cn tn dng.
l ci chng ta phi lm vi t cch l nhng dng s chin u
chng li au Kh, Ngi Acharn ni. Khng nn than rng mnh qu au
kh. Bn phn ca chng ta l phi chin u chng li n d nhiu hay t.
Nn t nh, D th no ta cng phi dc ton lc chin u. Ta phi
can m chin u n hi th v git mu cui cng. Quyt khng li bc
thi lui. Tt c nhng au kh t l ta nhn ra v qun nim, bn thn
chng l biu hin ca Kh Thnh . Lm sao mt ngi c th nhn ra
mi au kh nu vn cn t chi khng chu i mt vi bt k loi au kh
no hay mc au kh no? Chnh nh kh nng suy nim ny m c
Pht c tn l c Pht. Khng bao gi thc hin c bng cch ku la
rn sit.
C bao gi c Pht dy ai mun chng ng s tht th phi ku la rn
sit sut con ng i ti s tht khng? Ngi hi. s l phng php
mi m lm cho Gio Php ca c Pht tr nn li thi. Thy vn bm theo
Gio Php, khng k n c th no. Thy c c tin vng chc ni c Pht
v khng th buc mnh ni ngc li Ngi, v nh vy s l t t.
l gio hun m Ngi Acharn ging dy cho nhng v t khu b
tay qui hng nhng au kh v m hay v php hnh nghim khc. Nhng v
chnh mng trong qun nim trong nhng khonh khc th thch ny chc
chn c Ngi Acharn mnh m phn i. Nh vy h c khch l nh
thc kh nng qun nim trong h, l ci s to ra nh hng tr liu ca Gio
Php. Nh phng php ny m h vng vng tin b hng n Gii Thot.

273

Ci cht ca hai v t khu

Trong thi gian Ngi Acharn lu ng ti lng Nong Phue c hai v t
khu vin tch. Mt v vo la tui trung nin, th l xut gia thc hnh
Gio Php (khng phi ch hc Gio Php) v thnh thong vi Ngi
ti nhiu ni khc nhau t Chiengmai n Udorn Thani, n Sakol Nakhorn
v ri vin tch ti lng Nong Phue. V ny tin b tt p trong php hnh
v thng th lnh nhng li dy ca Ngi Acharn pht trin tr tu. Bn
tnh ca v y cng quyt v quyt tm tu tp. Mc d t hc nhng v y c
th thuyt ging nhng thi Php rt cm ng v y ch dn, a v d v
gii thch r rng. Rt tic l s b bnh lao lu nm v vin tch an lnh vo
mt bui sng, lc khong by gi. Cch ra i ca s l mt gng sng ca
ngi cng hin c i mnh cho vic thc hnh Gio Php. N cho thy
rng mt ci tm thun thc thm nhun Gio Php c th tch ri khi
trng thi ca thn vo lc c th hoi dit.
Vo khonh khc nguy kch, nng lc ca ch v tr tu c t trc
th nghim mang tnh quyt nh trong vn c nhn v ring t nht m
khng ai, d l ngi thn yu nht, c th a tay ra gip. l khonh khc
s n vi tt c mi ngi, ngi xu ngi tt, bc tr tu hay hng cung
si, khe hay yu. Kt qu t vic ny li cng ring t v c nhn nht, hon
ton thuc v s hu ca mi ngi. Do , li cnh bo m c Pht dy
(trong kinh Php c) c gi tr ln nht:
Th gian m chm trong m ti.
V b ( nhim ca chnh mnh) lin tc thiu t.
Vy th li dng trong dc lc c ch g?
Ti sao khng i tm nh sng?
Chng no cn sng m chm trong m ti, chng y s cht, d dm
trong ti tm v ri chu qu kh trong nhng cnh gii ti tm. i vi
nhng ai sng di ch thng tr ca li dng (ham m dc lc) v t ph,
on trn l mt cnh bo nghim khc, lm cho h thc tnh v xu h.
Tm ca ngi th gian thng l bt tr v ngoan c. N cn c nhc nh,
qu mng thng xuyn. Cu chuyn hai v hai v t khu vin tch trong lng
Nong Phue c tng thut ni y ch vi mc ch .
Ngay trc lc v t khu trung nin y vin tch th Ngi Acharn v
nhng v t khu khc vo lng tr bnh va v n ni, c chng kin s

274
ra i ca s v ly lm bi hc qu gi, cnh tnh mi ngi. Mt cht sau
khi v s vin tch, Ngi Acharn vn vn gi im lng sut qung thi gian d,
long trng ni vi cc t khu khc: Gi y khng c g phi lo lng cho
s ra i ca v s ny. S ti sanh vo cnh gii Phm Thin th su, cnh
bhassar (Quang m Thin). Nu sng c thm t lu na pht trin
thm tu minh st, c th s s ti sanh vo cnh gii cao hn nm bc v t
c th hng n Gii Thot m khng cn tr li y na. Nhng
ch l chuyn nh v khng phi l kh khn na. Bt k kh khn v lo lng
no trong hin ti ch lin quan n qu s y. Cc s chun b i u?
n cnh gii ca loi th, a tu la, ng qu, a ngc hay Nit Bn? Hy lu
tm n con thuyn sp a qu s i tc thi tm ca chnh mnh. N
quay u v hng no? Hy lun lun dng a bn hng dn thi tm
i ng hng trc khi khonh khc y n vi cc s. Sau khng th sa
cha c na.
V t khu th nh cht v bnh st rt. V ny sanh trng ti th trn
Ubol Rjathni v vin tch ch mt thng sau khi nhim st rt. Trc khi s
vin tch, mt v t khu khc bit trc v thy linh nh trong khi hnh thin.
Trong mt bui lun o vi Ngi Acharn v s y thut li gic m ca
mnh trong m trc, ni rng trong khi hnh thin tm ca s nhp vo
trng thi nht im, v s thy Ngi Acharn ng trc mt ng ci. S
thy Ngi Acharn ra lnh cho mt ngi cht ln ng ci v ni rng ng
ci ny s c dng thiu v s m ti y v y tt hn l ni khc. V
s t ngc nhin bch hi Ngi Acharn ti sao, v s thy rng bnh tnh ca
v s y khng n ni trm trng lm.
Ngi Acharn tr li rng Ngi bit rng v s b bnh s b cht khng
trnh c, nhng khng c g phi lo cho tng lai ca v y. Chc chn v
y s ti sanh vo mt cnh gii an lc, nhng khng c ni cho v y v ci
cht sp n ca mnh. Nu bit, v y c th s hi, v v vy c th mt c
hi vo c cnh gii ginh cho mnh.
Vi ngy sau , bnh nhn bng nhin b st nng vi triu chng ca
st rt vo m khuya, v vin tch an lnh sau vi ting ng h. Ngi Acharn
c th thy trc s kin tng lai, nhng Ngi khng mun k vi ai.
C mt v t khu na cng lm bnh st rt. Vo bui sng nhit ln
cao. Tnh trng trm trng n mc s khng th i tr bnh v khng th th
thc. S chin u chng li cn st bng cch ch tm qun nim t sng
n ba gi chiu th gim st. S rt mt v c sc qun nim, ch tp trung t
tng m khng dng n tr tu. Chnh vo lc by gi Ngi Acharn ang

275
quan st php hnh ca s. n bn gi chiu s n gp Ngi Acharn v
c Ngi cho bit rng cch hnh nh th khng mang li li ch.
Con khng th nhn ra bn cht ca thn, cm gic, trng thi tm v
cc hin tng khi m ch t tm trn , Ngi Acharn dy. l phng
php ca mt o s tu kh hnh hay l phng php nh chi g, khng
phi con ng ca v t khu mun chng ng s tht ca mi vt. Con
khng th chng ng c g khi p dng phng php y. Ta kim tra
xem con lm sao v thy con ch ch tm vo ch au m khng dng tr tu.
Bng cch y con khng th tin b. Hy nh rng tr tu phi lm nn tng
cho mi c gng qun nim. l phng php nhm Chm Dt au Kh.

Mt ngi cng ci khng s cp Hy

coi nhng g mnh s l thy ca mnh
Thi gian v ni chn khng gii hn vic tr gip t ca Ngi Acharn.
N ty vo vic khi no cn Ngi gip, vo lc no, ty tng trng hp c
th. C ln Ngi thng thn ni ngay vi mt v t: Con hy n hang
ng kia hnh thin. Hn l li y. Con cn thuc mnh. Trong hang ng
y c con cp s cho cch i x cn thit cho mt nh s ngoan c nh con.
Hy nhn cp y l thy, con s c th hc hi nhiu thm. Con s cp, vy
con phi n mng con cp ny l hun luyn vin v thy. Ngi no s ma
cng phi nhn ma lm thy. l ng li chn chnh t rn luyn.
V t khu ny lc cn ti gia ni ting l l i, cng ci, gan d v kh
ngoan c. Khi c trao cho li i x mnh m nh vy th cng quyt
thc hnh nh c dy bo, t ngh rng Ngi Acharn s khng gi ta
n ch cht.
D th no cng c, bt c g c th xy ra, ta s ln ng, v s t
nh, bi v nh vy ta s thy s tht t li ni ca Ngi Acharn. Ngi Acharn
c bit l khng bao gi ni g m khng thn trng suy ngh. Li ni ca
Ngi lc no cng c n . Ngi chng t rng Ngi bit suy ngh ca ngi
khc rt ng. Chc Ngi cng bit nhng g s n vi ta trong hang ng
y, nu khng t khng bo ta i. Nu ta phi cht , th l lc ta phi

276
cht. Nhng nu khng cht, ta s c th nhn thc iu trc kia cha c
bit. Ngi ra du. Gi y ta s ra i v thc hnh nhng g Ngi bo lm.
Quyt tm nh vy, s t p ly y tam y v n bch vi Ngi
Acharn, xin t gi.
Con i u? Ngi Acharn hi.
Bch Ngi, con i tm ci cht trong hang ng y! V s lin tr li
thng thn.
Thy khng bo con i v cht ! Thy bo con i n pht
trin tm! Ngi Acharn ni.
ng rng Ngi khng c bo con i cht , nhng con c nghe
ngi ta ni rng c mt con cp to ln v rt d tn sng trong mt hang
gn ni con sp n, v hang ca con nm trn ng con cp thng qua li
hng ngy. Con cp d tn y cng thng vo ra hang ng ca con. Con s
n s tht s n tht con. V l y con tr li vi Ngi nh vy.
Ngi Acharn lin hi ti sao, mc d c nhiu v t khu n m
khng bao gi b con cp y lm phin. Con c ngh rng cp thy tht ca
con ngon hn tht ca ngi khc chng? Ngi hi. Tm l mt tay ph thy
ti gii, y mu m gian xo quyn r v lm cho hnh gi s phi ri xa
mc tiu ca mnh. Nu khng t ph bnh mt cch nghim khc, hnh gi
s khng bao gi c th khp mnh vo k lut hay pht trin tm. Ngi cnh
bo v t khu: y ch l im khi u, v con b ting th thm ca
nhim thi min. Con ngh mnh c th sng st sau cn th thch chng?
Con cha chm mt vi t thn, ti sao s n? Thy ni cho con nghe s
tht. Chnh s sanh l nguyn nhn u tin ca t. Nu khng sanh t khng
t. Ti sao con khng s sanh? Tt c mi ngi u kht khao mong mun
c sanh, ri c sanh mi, mc d c sanh trong mt kip to
bao nhiu au kh khng th t ri. Nu con ngi c th mc thm ra nh
tre, con ngi s cm thy v cng hnh phc c sanh m khng cn ngh
n cht, l ci lm con ngi s hn c trm ln.
Con l mt Pht t thc hnh Gio Php! Ti sao cn s cht, c l cn
hn mt ngi c s khng tu tp. Ti sao con chu b tay quy hng nhim
d dng nh vy n mc qun tr? Con c nim v tu ca con! Ti sao
khng s dng chng m nn thinh trc ting th thm e da ca nhim,
cho nhng mnh khe gian xo ca chng c gi kn?
Ch khi ra chin trng ngi chin s mi c th chin thng. Nu cn
s cht th ra trn lm g? Ch khi no can m i mt vi ci cht mi c th
chin thng. Nu tht s con hy vng Chm Dt au Kh th phi bit rng

277
s cht l mt loi au Kh m chnh con t p t vo mnh, v con phi
loi b ci s y trong trn chin, ni m con s c th thy ci hi ca au
kh con t khoc vo mnh. iu y tt hn l t mnh b tay quy phc ting
th thm ca nhim v vnh vin chu mang ci ch ca n.
Hy suy ngh xem mnh chn tin vo iu g: Gio Php v nhng li
dy ca Thy con, hay ting th thm ca nhim rng u cng c nhng
con cp d ch ch con n n tht. Thy dy v t khp mnh vo
k lut y c c thnh qu m con thy ngy nay. Mong rng con c la
chn ng cho chnh con.
V t khu an lng vng d v rt hoan h vi nhng li dy thnh tht v
thng thn ca Ngi Acharn, qu ly lnh gio v bi t Ngi Acharn ri vui
v ln ng i n hang .
S n hang vi tm vn cn hoan h v sau khi t xung nhng vt
dng cn thit, nhn quanh xem ni no c th ngh m. Trong mt chp
nhong, mt ca s bt u gi mnh khe ra. S va mi nhn thy du
chn cp ming hang, v ri c ting ni kh trong tai, C mt con cp
sng ni y! Ri nhim m nh, s cm thy nh b tnh trng khng in
lo s hon ton p o. Lng hoan h v s can m khi c nghe li dy
ca Ngi Acharn tan bin u mt. Trong tm s ch cn y trng thi lo
s rn ngi, ngn cn mi c gng bnh tnh tr li. S c lm gim bt
cn s bng cch xa du chn cp di t, nhng ni s vn cn - n
nm trong tm, khng phi trong du chn cp, ni S ngoan c eo dnh
lin tm s.
Trong sut m y v c ngy hm sau, s mi mi b vn lo s khng
th gii quyt y quy ry. Khi m ti n th ni s tng trng v s c
cm tng rng ch y cp. Sau s b hnh h trong cn st lnh
ngi c bit ca bnh st rt, cng thm phn au kh vt cht vo ni kh
tinh thn, bin ni y, i vi s, tht s l a ngc trn gian. Tuy nhin, d
sao, s cng ng c khen ngi v khng ngng c gng, mc d lin tc
tht bi v chn nn ng lng.
S tip tc chin u chng ni s ca mnh bng nhiu cch, trong khi
b nhng triu chng ca bnh st rt hnh h. Nhng lc nh li li dy ca
Ngi Acharn th lng phn khi tng ln, ni s tan bin. Sau , khi ni s
khi ln mnh m th s bo dn i ph vi him nguy v ci cht.
Trc khi n y, ta quyt tm, s t nh vi lng mnh, v
bch vi Ngi Acharn rng ta n y cht. Ta n y vi lng dng
cm v hn hoan, nhng gi pht ny ta ang lm g y? Tht l xu h khi

278
c s hi trn ngp th ny! Chnh tm ca ta thc gic ta n y, v gi y
cng chnh ci tm ca ta gian xo la ta, lm cho ta in u v s hi. Tt
c nhng iu y l g? Ta khng cn l ta na ? C phi ta bng nhin tr
thnh mt con th hn nht chng? Tt hn ta hy quyt nh: phi ngi bn
b vc thm hnh thin mi khi l nh tht nim l phi t cht di ?
Khi , ch c kn kn v qu kt thc nhng g cn li ca thn xc ny, khi
phin ngi khc ha thiu. Hay ta hy ngi thin trn ng i ca cp?
Nh vy khi mt cng n i tm ta trn ng v chng?
Suy t nh vy, s lin vn mn bc ra ng trc ca hang v quyt
nh. Cui cng, s quyt ngi bn b vc thm v trong mt khonh khc
tht nim l phi ri xung h su lm mi cho kn kn v qu. S ngi
nhn v hng ng bng, quay lng v pha ng i ca cp, nim t
buddho, ngh trong tm rng mt nhong l nh thiu nim l phi cht.
Sut qung thi gian , s qun nim xem s s ri xung vc su hn hay
s b cp n tht hn, v nhn thc rng mnh s ri xung vc cht hn (ci
cht k cn hn v do vy s hn) l s b cp n tht.
Rt lu sau khi bt u quyt nh t khp mnh vo k lut nghim khc
nh vy, tm s bng nhin an tr vo trng thi thm su, bt lay chuyn,
ton nh (appa samdhi) v hon ton khng hay bit g n nhng g xy
ra xung quanh. Khng cn lo u, khng cn s st. Ch cn li ci tm c th
t n vng chc mt cch phi thng.
Trng thi hon ton nhp nh ny ko di mi hai ting ng h, t
mi gi m n mi gi sng hm sau s mi xut thin. Ngy y khng
cn phi i tr bnh, cng khng cn th thc. Thnh qu ca thi hnh thin
qu tht thn diu hn l s c th m tng. Khng cn du vt hay v g s
hi, cng khng cn triu chng no ca cn st rt. S cm thy can m v
t tin hn bao gi ht. Gi y, thnh qu ca Gio Php r rng cng hiu
trn c phng din vt cht v tinh thn, va cha bnh cho thn, va cha
bnh cho tm. T gi pht , s cm thy nh mnh c th i hay bt c
u m chng s g. S khng nhiu n cp, ngoi tr khi ngh rng nu
tht s c cp n th l c hi th nghim nng lc ch ca mnh.
Nhn thc rng nhng li dy ca Ngi Acharn qu tht l chn l vi diu
v v cng li ch, s lun lun tng nh n gio hun y vi lng tn sng
knh trng v tri n v hn. Gi y s bit mo rn luyn v thun ha
ci tm ca chnh mnh v lun lun s dng ci s vt qua ni s.
S quyt nh li hang ny lu hn v chn nhng ni nguy him nht
lm ni thch hp hnh thin, bao gm c ming hang ni cp sng hoc

279
con ng mn m cp thng qua li hng ngy. Khi ta thin s khng
ngi trong mn, s rng trong s c th li dng trong tnh trng qu
t tin, v khng s cp na.
Mt m, s khng th nh tm vo mt trng thi thm su, d c c
gng bao nhiu hay bao lu. Ri s ngh n con cp thng ngy lai vng ti
y, t hi mnh by gi n ang u, v ng ra n phi gip s
hnh thin, l vic khng h kh nu c khi sanh ng cch. Khong na
gi sau khi ngh y thong qua trong tm th s nghe c ting ng ca cp
n gn pha sau lng mnh. Nghe nh vy s t cnh gic rng him nguy
gi y n, v gi y chnh l lc phi nhp rt vo trng thi nht im
tm. Mt khi s hnh dung rng cp ang nhy x vo chp c mnh th tm
tc khc rt vo nht im, khng cn g ngoi trng thi nht im khng
lay chuyn v thanh bnh an lc khng th t. S nhp vo trng thi tch bit
ca tm t khong hai gi m n khong mi gi sng, v cng nh trc,
s khng cm thy cn phi i tr bnh hay khng cn th thc.
y nn ghi nhn rng trong khi tm hon ton rt vo trng thi gi
l nn tng ca thin th thn khng cn phn ng hoc hay bit g n mi
trng bn ngoi. y cng l ci m v t khu trong cu chuyn c
tri nghim, v tm ca s t ngt rt vo trng thi ny mi khi c iu kin
t bn ngoi.
Sau khi xut thin, s i n ni nghe nhng ting ng ca anh
bn ca mnh v trng thy r rng du chn ca n ch cch ch mnh ngi
chng bn thc. L thay, cp i thng vo hang m khng t v quan tm
n anh bn mnh ngi cch khng xa.
V sau, v t khu y k li rng, Tht rt kh m rn luyn tm nu
khng c p lc hay nng lc mnh thc y n tr nn thun thc. Mt
khonh khc him nguy thng tr gip tm rt vo trng thi an nh trong
nhy mt. V th, ti lun thch ni nguy him hn l hang ng hay mt khu
rng bnh thng. Tt hn l ti n ni no c cp. D sao, tnh cch ca
ti vn cn qu th kch, v v th nhng phng php du hin khng bao
gi mnh thun ha tm ti.
Cn c nhng kt qu khc km theo, s ni tip. Ngoi hnh phc v
an lc c c trong ci hang , ti cn giao tip c vi cc v tri v cn
ci g nh l nhn c tng lai lin quan n ci cht. Bng dng ti c th
bit lc no th mt ngi trong lng gn cht, v tt c nhng g c bit
trc u chng t l ng. Ci hang m ti lu ng nm khong tm cy s
cch lng gn nht v mi khi c s hiu bit l thng nh vy xy n cho

280
ti th sau c ngi lng n thnh ti i cu siu cho ngi cht. D ti
c t chi h vn ni n, ni rng rt him c s vng rng , v cu xin ti
m lng thng xt h. Ti khng th lm g khc hn l nhn li, c ngha l
phi i b ng xa ri i b tr v. D trong nhng k nhn n, khi ti khng
mun lm g nh hng n s c gng ca mnh, nhng din bin tng t
vn xy ra v ti vn phi thc hin nhng cuc bng rng nh vy.
Anh bn cp gp phn tng trng nng lc ch cho v t khu ny
mt cch c lc. Chng hai hay ba m th n ri hang i tm thc n,
nhng rt l, n vn khng g n v t khu, mc d phi i ngang qua
gn s mi ln i v mi ln v. T v sau, v s y lun chn bt k ni
nguy him no m s c th tm c hnh thin, v sut i sng ni
thanh vng.
Trn y l cu chuyn mt ngi cng quyt v nhit thnh, nghim
chnh khp tm vo k lut v chin thng ni s ca mnh. L th hn c
l lm th no m s bin con cp, vn c th l k th ng s nht ca
mnh, tr thnh bn lnh h tr mnh pht trin nng lc ch cng quyt.

Ti lng rng Nong Phue

Ngi Acharn sng nhiu nm thanh bnh an lc v hnh phc ti lng
rng Nong Phue cng vi nhiu v t khu dhutaga vng chc pht trin
tt p ch cng quyt di s hng dn ca Ngi. Trong ma an c kit
h c n hai mi v cng chung, nhng tt c u l nhng v phm hnh
oan trang, gii c nghim tc, nn khng to vn phin phc cho Ngi.
Tt c mi ngi u quyt ch, mt d mt lng cng hng v mt mc
tiu, ging nh chn tay hay cc b phn trong c th.
Vo bui sng, hnh nh i tr bnh trng rt n tng. Cc s i hng
mt, to thnh mt hng di. Dn trong lng chun b sn nhng hng gh
di sau khi th bt, cc Ngi ngi li tng kinh chc phc (anumodan).
V n ni c ng, cc Ngi ngi mt hng di theo th t tui h, v cng
th thc chung. Khi n xong cc Ngi ra bnh bt sch s v lau kh ro,
bt vo bao v em ct vo ch thch hp. Khi u xong xui, cc Ngi tr
v ni ca mnh quanh cha, bt u thin hnh hay thin ta, ko di bao
lu ty nhu cu ca mi c nhn. n khong bn gi chiu, li thy cc Ngi

281
cng nhau qut dn sch s khu , lau chi chnh in v hi trng, gnh
nc cha y cc lu nc ung, nc tm v cho cc nhu cu khc. Ri cc
Ngi tr v cc mnh chuyn cn hnh thin cho n gi ngh vo bui m.
Vo nhng m c hp, thng mi tun mt ln, cc Ngi gp nhau ti
hi trng nghe Ngi Acharn thuyt ging, nhng nu c v no gp kh
khn hay hoi nghi th c php n bch hi ring bt c khi no Ngi c
th gi rnh, nh sau gi n hay vo khong nm gi chiu hoc tm gi ti.
Th v nht c l l nhng bui tho lun Gio Php ring vo bui ti.
C nhng vn l lng v nhng kinh nghim c bit do nhiu v t t
nhng ni xa gn khc nhau n trnh Ngi. C ngi trnh v vic chng ng
Gio Php trong tm, c ngi li ni v nhng s kin bn ngoi nh giao
tip vi chng sanh v hnh. Tt c u y n tng v khch l, v ngi
nghe khng bao gi thy chn. l nhng bi hc c th p dng c cho
ngi khc khi gp hon cnh tng t. Nhng v nu cu hi c tm pht
trin nhiu mc khc nhau, v do cu hi cng v cc mc chng
c khc nhau. Cc cu hi cng c chi tit khc nhau do cc khuynh hng
khc nhau ca ngi nu cu hi, nhng tt c u v cng th v v khch l,
c bit l cho nhng ngi ang n lc hng ti vic chng c . Nhng
cu chuyn v i sng v mc chuyn cn ca Ngi Acharn hay nhng
chuyn khc m thnh thong Ngi thut li cho hng t cng th v khng
km. C nhng chuyn vui, nhng chuyn cm ng v nhng chuyn y
kinh ngc.
Bt lun g m ngi t thy, nghe v cm nhn dn dn c hp
th, thm nhun v bin i ngi y tr nn tt hn. V bit r nng lc
thn thng ca Ngi, h c gng t kim sot nghim ngt, thao luyn thun
thc nim v tu, v lc no cng ch tm chuyn cn. Nu khng s b cnh
co v khin trch nng n trong cc bui hp. Mc d t quan st mnh
nghim ngt nh vy, thnh thong cng c nhng lc Ngi ch ra nhng li
lm i khi kh xu h. Nhng cc v y vui v nhn li v sn sng chp nhn
iu sai lm ca mnh nh nhng bi hc tin b trong tng lai.
Sng vi Ngi Acharn c th l mt cc hnh m cng c th l mt
phc lnh. iu ny ty thuc bn thn cc v t. i vi ngi mun
tm Gio Php th d nhin, l phc bu ln lao, cn vi ngi mun nui
dng nhim th chc chn l cc hnh chy bng. Nhng v c tm tnh th
l s thng b cnh co v khin trch nghim khc, nhng h thy iu
l chp nhn c nu tht s mun tm Gio Php, v ch vi cch h c
th ht th Gio Php ch khng phi nhim.

282
Nhng cu chuyn v hnh chuyn cn ca Ngi Acharn nhiu giai
on v a im trong s pht trin ca Ngi cng lm ch v t c ht
th Gio Php, c bit say m v hng hi, nhng vo lc chnh h phi t
n lc tinh tn th thng thng cc v y cm thy tht vng. Thay v say m
v hng hi, h cm thy b km hm nng n v tr ko tr li bi ci g c
lc rt mnh v n to mt lc cn gh gm mi khi h c gng tu tp hay
nng cao. Nu khng dng mnh quyt ch tin n mc tiu v nhit thnh
thc hnh, tm chc chn tr ko li li v nhn chm xung vng bn ly
nhim, bt lun lc no, ni no v bt lun tui no. iu ny cho thy
c Pht v ch v Thnh T ca Ngi thnh cng trong vic pht
trin tm linh v ch ng sc li ko ca nhim qu tht l nhng bc ng
Cng, tht s xng ng vi lng tn sng knh m ti thng ca tt c Pht
t.
Trong thi hin i, ngi vit mun thng thn ni ln vi tt c tm
lng chn tht rng Ngi Acharn Mun m tiu s c trnh by y, chc
chn l mt trong cc v Thnh T ca c Pht. Lc no Ngi cng
dng cm cng quyt v ton vn trong ng li thc hnh, khng bao gi
sao lng tr ni, k c lc cao tui ri cng khng ngng chuyn cn tinh tn
hay sng thoi mi. V d, cch thin hnh ca Ngi vn v cng do dai bn
vng, khng c v t tr tui no c th snh bng. S h tr i vi hng
t mt cch v tha ca Ngi, d l trong bui gio hun thng l hay trong
nhng cuc tho lun ring t, khng bao gi tr ni. Cc yu t to nn vic
nghim tc thc hnh v dng cm cng quyt lun lun c nhc n
trong cc thi ging v trong nhng li dy. V im ny ngi nghe khng
bao gi tht vng, v lc no h cng thy nhng thi ging Php ca Ngi
lun khch l h. Khng bao gi Ngi cho php gii i dung ha hay ha
hon bung li trong cng cuc i Tm Chn L v Gii Thot.

Php hnh khc kh t nht l lm

nhim kinh s trnh xa
Chc chn l Ngi Acharn xc nhn tnh chn thc v tnh hin thc
ca Pht Php trong c ba mc : hc, hnh v thnh. Mi ba hnh u

283
b lng qun nhiu trong thi hin i c phc hng vng Ty
Bc, nht l do Ngi Acharn Sao (thin s ca Ngi Acharn) v chnh Ngi
Acharn. Nh sng kin v nhit tm ca hai v y m php hnh u ny
c chp nhn v ph thng thc hnh trong thi hin i. Hai Ngi thin
s thc hnh c mi ba hnh, mt s hnh u n, mt s hnh th thnh
thong, ty hon cnh. Co rt nhiu li ich phat sanh do phap hanh nhng
hanh u a ny, nhng quan trong hn ca la no ngn nga s tun tro cua
nhim va lam xng danh vi ty khu la dhutaga bhikkhu.
Mi hanh trong phap ny, nu c thanh tht va nhit tm thc hanh,
co tac dung tng cng an ninh chng lai ting thm cua nhim. Trong thc
t, khng co nhim nao khng kinh s phap ny, ngoai tr chinh chung ta
e s phap ny se lam cho ta au kh. ng thi, chung ta gia v qun rng
nhim cng c th lm ta au kh khng km nhng php hnh dhutaga.
o la l h rng ln cho nhim len vao, tho the trong tai ta nhng ly
do khac nhau ma no tao dng. Mt trong nhng ly do y la cac hanh u a
kia a li thi, va v vy phai c gac qua mt bn, bi vi chi tao nhng kh
au khng cn thit va khng li ich. o la nguyn nhn chnh lam cho phap
hanh hanh u a phn nhiu bi lang qun va nhim c ranh tay hanh
ng. Hu qua cua tinh trang lang qun ny qua hin nhin khng cn nhc
n y.
Mt vi ty khu dhutaga chi co chut it vt s hu va c hun luyn
khng bam niu vao o. Nh vy ngai sng va i o y nhe nhang, khng
mang ganh nng s hu va nhim. Vai li thc hanh ny co th c ngi
tai gia c si thinh thoang ap dung gt hai nhng hu qua li ich ging nh
mt vi ty khu, bi vi nhim cua ca ty khu va c si u ging nhau.
Mi hanh u a co mt c hnh ring bit, thm su va khng d g
c th giai thich c va kt qua mang li cho ngi tht s thc hanh n
cung thm su va khng d g c th giai thich c. c hnh c thu y rt
kho din at thanh li va chi t ca nhn ngi thc hanh chng nghim. By
nhiu u noi ln rng khng th m ta nhng li ich phat sanh do phap hanh
ny. Mt iu ti quan trong la nhng gi bin i mt ngi pham tuc tr
thanh vi Thanh T thng qua c gng kin tr va tinh tn khng th l g
khac hn nhng phap hanh khc kh ny. V phng din ny, Ngai Acharn
la gng mu sang choi t u n cui. Nh vy, mt Pht t thc hanh
khng nn b qua hay xem thng phap hanh ny, cho rng no khng cn
thit va khng ich li. Theo kinh nghim cua ngi vit, vai hanh trong phap
hanh u a qua tht ti cn va ngi vit mun chia se quan im cua minh

284
cho nhng ai nui dng muc tiu khang c li anh hng cua nhim, t
mc th kch nht n vi t nht, se thy hanh u a v cung hu ich va
la ng li rt hiu nghim thanh tu muc tiu ca mnh.

Cn bnh cui cng ca Ngi Acharn

Sau khi sng nm nm tai lang Nong Phue, tm thn bay mi chin tui
ca Ngai Acharn bt u to du hiu m au. Luc y vao khoang thang 3,
ma nng nm 2492 PL (1949 DL), mt thang trc thng t m lch. y
la ngay u tin ma cn bnh khi sanh, va v sau c bit la cn bnh cui
cung ca Ngi. Nh vy, y la bt u ca kt thc cui cung cua s tn ti
vt l ca Ngi, va l bt u ca s mt mat khng th bu p c i vi
hang t ca Ngi.
Giai oan u tin cua cn bnh la nhit ln cao va ho chut it. Nhng
triu chng trn, mc d khng qua trm trong, xut hin khng theo quy
lut g, lm cho nhng ngi quanh Ngi lo ngi. Chinh Ngai Acharn a hiu
rng y la cn bnh cui cung ca mnh va tuyn b cho hang t rng
khng co thuc nao c th cu cha bnh ny. K t luc by gi Ngai khng
quan tm chut nao n thuc men va to y khng bng long khi co ngi dng
thuc.
y la cn bnh cua mt ng gia khng con sng lu hn c na,
Ngai noi. Khng tim c gi cha u. Bt u m li ri. Thy ging
nh mt cy gia cn ci ng cht kh. Khng co nc hay phn bon nao co
th cu sng vi a n luc chi con m gi va gc xung t. Ln ny bnh
cua thy cung ging nh vy. Dung thuc cha tri co ich gi? Thy chng a
noi vi quy vi ch nn qua t tin va d dui l nh? Trong luc thy con sng
y quy vi nn tn lc chuyn cn. Nu con iu chi hoai nghi hay vn kho
khn, thy con co th giup trc khi thy cht. Nu quy vi nh giup trong
khi thy con sng va thy co th giup c gi cho quy vi hay phap hanh cua
quy vi, quy vi se khng phai tic v sau.
y la inh lut v thng a chng minh qua c th sp tan ra cua
thy. C nh thy ni vi qu v iu ny ba nm v trc. Gi y, thi
im a n va khng con co th lam gi thay i. inh lut v thng,
lun thay i va v nga mai mai din tin bn trong ngi va thu. Hot ng

285
cua no s c tc ng trn c th cua thy vai thang na. o la chn ly bt di
bt dich.
T ngay tr i, bnh tnh cua Ngai khng suy giam, thinh thoang
ngng bt, nhng khng bao gi khi. Khng co thuc nao tht s hiu
nghim. Ngai khng bao gi co y mun dung thuc, nhng thng bt buc
chiu long nhiu ngi khn khoan ha rng thuc cua ho rt cng hiu. Ho
van ln Ngai xin dung th tip tuc sng lu hn va lam ni nng ta cho
hang t.
Nhng gi y khng co thuc nao hu dung cho thy, Ngai noi vi
h. Ci hu dung cho thy la ng cui ( hoa thiu).
Nu khng phi l ngi co tri tu su sc nh Ngai, t h khng khoi lo
u va tip tc ni n. Vi long bi mn vi h, Ngai dung mt it thuc c dng.

Dng ngi n thm Ngi khng dt

Tin Ngai Acharn lm trong bnh nhanh chong truyn i khp ni. Mi
ngi xa gn, thin tin t cung nh ty khu va smaera keo nhau v
lang Nong Phue. Ho n t mi hng, khng qun ngi ng x xa xi v
phng tin i li kho khn. Tri ma hay nng, ho vn keo nhau n lang,
vn nm xa trong vung rng nui, khong hai mi lm hay ba mi cy s
cach ng ci, gia hai thi trn Udorn Thani va Sabol Nakhorn. Ngoai tr
nhng ngi gia phai thu xe bo, tt ca u i b t ng cai ln.
Ngai Acharn thich sng n dt va khng mun bi quy ry, k c do
nhng vi ty khu va smaera chung vi Ngai. Vic nhiu ngi nh vy,
nhiu ngi mun thm Ngi vi e ngi cho sc khoe cua Ngai, lam cho Ngai
mt thoai mai, va ca ngi khach n thm ln nhng ngi trng nom chm
soc Ngai u cam thy bt tin. Trong nhng trng hp c bit th cn phai
dung hoa, va nh vy phai thn trong sng lc khach n thm. Cc vi ty khu
va smaera trng Ngai cung phai c la chon mt cach cn trong.
Theo thoi quen, Ngai Acharn rt cn thn, khng bao gi xem thng
gii lut hay nhng chi tit khac. Nhng vi n vi Ngai phai lam c ung
theo y Ngai. Mi khi co ai hay vi t nao mun gp Ngai, ho c yu cu
phai i ngoai vao trinh bao trc vi Ngai. Sau khi Ngai cho phep mi
c vao. Ngai day bao mt luc va ri h c yu cu ra v. o la trng

286
hp thng thng. Nhng vi trc kia la t thn tin ca Ngi th c ngoi
l, c phep lu hn i chut noi chuyn va thao lun ring.
Sc khoe cua Ngai gim st t t nhng lin tuc. T ngay Ngai bt u
lm bnh, khng khi t vin tr nn bun tham va tuyt vng. i u cung
thy nhng gng mt bun ru. Cu chuyn luc nao cung bt u vi bnh
tnh cua Ngai Acharn, va sau khi noi quanh qun mt luc cung tr lai chm
dt bng bnh tnh cua Ngai. Giao hun cua Ngai cho ch vi ty khu va
smaera vn c u n ban truyn, nhng t chi tit hn trc. Sau thi
thuyt giang, Ngi vn tr li nhng cu hoi do cc t nu ln lin quan
n kinh nghim cua ho hay nhng gi ho chng ng trong luc hanh thin. Ri
cuc hop c tuyn b chm dt va moi ngi c khuyn nn tip tuc
chuyn cn ti ni cua minh.
Trong bui hop, khi thuyt giang hay thao lun, Ngai khng co du hiu
gi m au. Giong noi vn sang sng, ro rang va phong thi ca Ngi vn manh
m nh cua ngi khoe manh, Ngai nhn manh khuyn day nn tu tp cng
quyt v min mt. Chi sau thi ging Php mi thy Ngai c du hiu mt
moi va do vy moi ngi xin bai t Ngi.

Thi Php vi diu ca Ngi Acharn

Vao ngay Rm thang Ba (Mgha) nm 2492 PL (1949 DL), trc khi
lm bnh khng bao lu, Ngai giang mt thi Phap keo dai bn ting ng
h (t tam gi ti n na m). Thi phap m y tht vi diu d cho n rt
dai va chc co th lm moi ngi mt moi, nhng thinh gia, c bit la nhng
vi ty khu dhutaga t ca Ngi, v cung hoan hy say m. Hoan toan m
chim trong thi thuyt giang, ho khng tm n thi gian, va thn khng
cam thy mt moi hay t cng. Giao Phap cha ng trong li giang hinh nh
thm nhun thm su xuyn qua ca Tam Gii. Trong thi Phap Ngai cp
n din bin 1.250 vi t A La Han tu hi v hu Pht ma khng co hen
trc.
Vao ngay y, chinh bn thn c Pht oc tung Pimokkha (kinh Phat
L) gia toan th ch vi Thanh T, tt ca u a thanh tu ao Qua A La
Han. Khng phai nh l Phat L ngay nay ma kinh Pimokkha c tuyn
oc gia nhng ngi pham tuc. Qu tht ng thng v chng ta, t cua

287
c Pht, c goi la Pht t, con cua c Pht dong Sakya (Thich Ca),
nhng chi c goi nh th theo truyn thng hay thoi quen, khng phai
theo s tht t bn trong. Vao thi y, t Pht ht long chn thanh v do
vy co u kha nng chng ng s tht. Con chung ta ngay nay chi thich tn
tui, danh vong, thich c bit n va c tan dng, c tng ln tn
tri xanh, mc d ky tht khng co gi bn trong ngoai s sai lm lm ta khng
nhc nhch c v sc nng v s tr ko ca n.
S tht va s trong sch co th n t u c khi ma ci gi ta a lam
hay ang lm ch a phn tng thm ch khng suy giam hay trit tiu
nhim va bt thin phap? Trong nhng hoan canh nh vy, khng th hy
vong c th oc tung Pimokkha trong vng ch vi A La Han. Chi p ln
minh tm y vang khng th lam cho mt ngi tr thanh ty khu, hay tn gi
hay s ni ting c th l du hiu ca c hanh hay Gio Php. Cuc i
cua mt vi ty khu hay smaera phai nhit thanh dn thn theo Gio Php,
khng hanh ac, chi lam iu thin, va thanh loc tm. o la ba ct tru cua
nhng li day cua c Pht.
Khng hanh ac phai c hiu mt cach chinh xac. Khng phi ch
trong hnh ng, ma phi khng lm iu c c trong li noi, va quan trong
hn ca l trong suy ngh. Mt ngi co th khng hanh ac bng thn hay
khu, nhng nu ngay m con p u dng nui nhng y nghi bt thin thi
khng bao gi c th c gii c va trong sach. iu thin ma ho lam chi
nng can va gia tao. Nh vy kt qua se i ngc li vi b ngoai ma minh
thy: ri loan va tht vong bn trong tng ng vi suy t bt thin a
c m p dng nui. o la inh lut ao c trn phng din thc hanh
cua ngi Pht t.
Ri Ngai giai thich v phap hanh thin, tri tu va Giai Thoat theo moi
kha cnh va moi cp bc. Dng nh khng con s tht nao b gi li trong
thi phap. Sut bn ting ng h ngi nghe tuyt i im lng, mt ht y
nim v thi gian va khng gian khi h m chim trong Gio Php c bin
giai ro rang, tng tn, va y n tng. n cui thi phap Ngai noi rng
v sau Ngi se khng bao gi thuyt mt bi Php nh th na. Nhng thi
phap cua Ngai sau o khng bao gi rng va lu nh vy na. Mt thang sau,
Ngai bt u lm trong bnh va dn dn kit sc cho n khi vin tich.

288

Gng kham nhn v bung x

khi tnh trng ca thn
Mc d cn bnh co triu chng lam suy yu dn, Ngai Acharn vn u
n va nghim tuc hanh tri cac hanh u a. Tri binh kht thc, tho thc
trong bat va chi mt ba n mi ngay. n khi qua yu i vng quanh
lang thi Ngai i na ng ri tr v. Thy kho khn cua Ngai, cc thin tin
ngh Ngi khng cn i ra ngoi, h xin tinh nguyn dng vt thc ti tht
ca Ngi, nhng Ngai t chi. Khi , ho xin t hn, em vt thc n cng
chua, Ngai se ra st bat. Ngai chp nhn va giai thich rng ngay gi nao con
u sc ngi dy va i li thi Ngai con lam nh vy. n khi sc khoe suy gim
hn na Ngai vn chiu kho n hi trng va tho bat tai o. Thm ch n
khi khng th i li c na, Ngai vn tho thc trong bat va hi lng vi mt
ba mi ngay.
Quy vi t phai chiu theo y Ngai va ly lam ngac nhin nhn thy nng
lc y chi cua Ngai khng bao gi suy giam theo tinh trang sc khoe cua c
th vt cht. Ngai tht s la gng sang v sc deo dai chiu ng, khng bao
gi quy hang nhim, bt lun tnh trang cua c th nh th nao. Nu chung
ta lm vao tinh trang tng t t se thy rt nhiu phin toai va phc tp cho
ta v cho nhng ngi trng nom chm soc ta. Quan trong hn, chung ta se
khng hiu c nhim la gat ta n mc nao t ngy u lm bnh.
Nhng ai t xem la t cua Ngai Acharn nn thng xuyn t nhc minh v
cu chuyn ny co th khng hoan toan lam n l cho nhim ca chnh
mnh.
Tinh trang sc khoe cua Ngai cang luc cang suy gim va quy vi t cang
thm lo lng, canh chng sut m, mc d bit rng khng bao gi giu
c Ngai. Cac vi cn lo chng may Ngai cm lam vy, vi thc m nh th
se to phin phc mt cach khng cn thit. Cac vi sp xp chia phin canh
m, ba hay bn vi ty khu va smaera mt luc, mi nhom di san tinh
tht ca Ngai, hai hay ba ting ng h, t ti ti rang ng. V sau, cac vi xin
Ngai cho phep ngoai ca tinh tht. Ngai bng long va nh vy cac vi sp xp
bn vi ty khu va smaera mi phin, hai vi ngi thin ngoai ban cng cua
tinh tht, va hai vi ngi phia di t. Ngoai nhng nhm canh chng thng
xuyn, co nhng vi ty khu va smaera khac, ngay va m thng lo lng
xut hin vong ngoai tinh tht.

289

Lnh ca Ngi bo ri Ngi i ni khc

Sau mua nhp Ha cang co ng quy vi t t bn phng keo nhau v
lang Nong Phue anh l Ngai. Ngi Acharn ngay cang kit sc v mt hm
Ngai goi nhom t thn tin va day ho phai lam gi vi thn Ngai.
Gi phut ra i cua thy a n, Ngai noi. Thy a noi vi quy vi vi
ln, nhng gi y phai lp lai rng ci cht cua thy se khng ging nh cua
nhng ngi khac. No se lin quan n nhiu ngi va do o n nhiu
con vt khac. Thy khng mun cht y. Nu phai cht y t co nhiu
ngi n. Nhiu ng vt se phai cht vi gn ni y khng co ch (dn
lang se phai lam thit thu vt ca mnh ch tip khach phng xa). Tt ca
nhng con thu y phai cht vi thy. T ngay xut gia thy khng bao gi nghi
n lam tn thng con vt nao, ng noi n sat hai chng. Thy lun lun
rai tm t n chung, khng bao gi qun hi hng phc bau a tao n
chung. Se tht la mia mai nu cai cht cua thy lm cho chung cht.
Quy vi a thy rng d n by gi a co rt nhiu ngi l lt keo
n. Sau khi thy vin tich, se con bao nhiu ngi na? Quy vi phai ri thy
i n thi trn Sakol Nakhorn. Ni o nhiu ch va sn co y u thc n
mua d dang. Cai cht cua thy se khng lam cht thm nhng con vt khac
nh nu con lai va phai cht y. Bn thn thy thi cht u cung c.
Thy a chng ng s tht v nhng nguyn t cu thanh thn ny, no se tan
ra va tr v ni ma t o no xut phat, nhng vi lo ngai cho nhng con vt
y nn thy noi vi cac con rng thy khng c cht y. Hin tai vn
con thi gi sp xp moi vic nu cac con nhanh tay, khng phai cu
mang thy, ma cu mang nhiu con thu y. Trong cac con co ai co y
kin gi khng?
Ch vi ty khu va cac thin tin im lng. Khng khi nng n, bun ba
va tht vong, khng ai noi ra c li nao. Moi ngi u nhn chn rng
Mun ma khng c la au kh. D lai trong lang hay i thi trn Sakol
Nakhorn, Ngai Acharn cung phai vin tich.
Cui cung, moi ngi thun chiu theo y mun a Ngai ri khoi lang,
nhng rt luyn tic. Tt ca dn lang a cho tt c mi ngi bit h mun
Ngai Acharn vin tich tai lng ca h, v h s sp xp mi vic cn thit cho
l ha tng Ngi, theo cch tt nht c th, bt k h ngheo th no. Vi long
chn thanh knh m thm su, ho khng bao gi chiu cho bt c ai a

290
Ngai ra khoi lang. Nhng khi c bit nhng ly do vi sao phai a Ngai i,
ho khng ni c li no, bt buc phai nen long tun lnh. Cac vi t
khac cua Ngai Acharn vn con nh mai long nhit thanh tn sung kinh trong
va c hy sinh cao ca cua ho.

S ra i ca Ngi Acharn
Mt ci vng a c chun bi sn sang a Ngai ti thi trn Sakol
Nakhorn. y la ngay bun tham nht ma dn lang Nong Phue tng tri
qua. Ho bit rng y la c hi cui cung ma ho co th thy Ngai Acharn cua
ho. Tt ca nhng ai co th i li u n chng kin s ra i ca Ngi. Luc
Ngai tho thc xong, va bc ra khoi ca thi tt ca nhng khoe mt cua bao
nhiu ngi ch i a t nhoa. Khi cac vi t Ngai ln cai vng va a
i thi ni su tham cua am ng ni ln nh cn gio la qua ng lua. Tt
ca moi ngi trong o co ca ngi vit, u bt khoc, dn lang van ln cung
thinh Ngai tr lai vi ho, nh th h ang mt i mt bao vt v cung quy gia
ma ho tn sung knh m va quy mn thng yu trong nm nm trng.
Khng ai trong am ng dn chung ng dai theo ng tin a
Ngai ma khng su tham. Ch vi ty khu va smaera, n ng, n ba, va tre
con u v cung bun tham, bui ngui nhin cai vng c a qua ra khoi
lang. T khoanh khc Ngai va ra khoi t vin, ch vi ty khu va smaera
t cam thy ni a tr thanh hoang vng, khng con mt du hiu ca s
sng. Ci c thu ma tang bong to ln a che mat va giup ho sng thanh binh
an lac bao nhiu ngay thang a bi cn lc V Thng ac c thi rap xung
mt cach khng tic thng. Hng trm ngi u bun tham nao i theo cai
vng, gi theo Ngi nhng suy ngh t i. Dn lang cam nhn ln ny bt buc
phai vinh bit Ngai t khi Ngi con sng, h bit s ra i ln ny ca Ngi l
s ra i khng bao gi tr lai.
T lang n qun ly Phanna Nikhom gn nht cung hai mi bn cy
s, vy ma moi ngi u im lng i b a Ngai, khng k ng xa va mt
nhoc. Ho bit rng mi bc i a ho n gn s ra i cua Ngai mt bc.
Ngai Acharn vn tinh lng mt cach la thng mc d ng xa va tinh trang
sc khe yu dn. Ngi trng nh Ngai ang ngu, nhng tht s vn thc.
Khi n mt ni co bong cy mat me thi ho xin ngng lai mt luc Ngai

291
nghi ngi cho mat. Ngai hoi By gi minh u? Giong ca Ngi nh Ngi
khng h m chut nao, v iu lm tt c mi ngi cng bun hn na.
Vao luc by gi ngi vit nghi thm, Ngai Acharn sp ri ta mi mi.
Tm t v lng v bin, v cung trong sach cua Ngai sp khng con na.
Nu co th cht thay th cho ngi khac, ngi vit se v cung hoan hy sn
sang cht cho Ngai sng. Tuy vy, ngon gio c ac cua V Thng khng
bit thng ai ca.
Cuc hnh trnh bt u t lang Nong Phue vao luc chin gi sang. oan
u tin la a Ngai n wat Bahn Phoo, trong qun Phanna Nikom. Sau khi
Ngai nghi ngi, ch vi t d inh a Ngai n thi trn Sakol Nakhorn.
oan ngi n wat Bahn Phoo sau bay gi ti. Cuc hnh trnh chm
hn bnh thng vi phai i vong quanh chn nui. Cung co mt s cac ng cac
ba ln tui i theo sut l trinh. V n chua Ngai c thnh nm trong hi
trng tin b chm soc va cung khach kha, ch tng va thin tin, n
thm Ngai.

Ti Bahn Phoo khch thm v cng tn

Tnh trng sc khe cua Ngai Acharn cang luc cang suy gim. ng ao
ch vi ty khu va c si t khp ni trong vung tp np n thm nh nc, t
sang sm n chiu ti v n tn m khuya. Ai cng mun c gp Ngi,
ngi c bit l mt vi A La Han. Nu khng co phc bau trong qu
kh, mt ngi khng bao gi co duyn lanh c gp (va nhn ra) mt vi
A La Han. Vi y nghi y trong tm ho tu hi rt ng ao c nhn thy
Ngi. Nhn c Ngai nh th l tao rt nhiu li ich cho h trong tng lai.
Kip sng lam ngi cua ho se khng hoang phi (vi a c duyn tn mt nhin
thy va anh l mt vi A La Han cn sng).
Vao sang hm sau Ngai thuc giuc nn sm a Ngai n thi trn Sakol
Nakhorn, bo h phi nhanh, vi Ngi khng mun vin tich ni y. Mt vi
Acharn, trc kia la t cua Ngai, ban nn Ngai lai nghi thm vai hm.
Ngy no Ngai cng nhc ho ri ra thi trn, nhng ho vn gi Ngai lai
nghi.
Ngai nghi qun Phanna Nokhorn khoang mi ngay va nhiu ln mi
ngay Ngi hi thuc t ri ra thi trn. i khi ho nin thinh, co luc ho tra

292
li mt cach gian tip. Cui cung Ngai i din vi h, noi Co phai quy vi
mun thy vin tich y khng? Thy a noi vi qu v rng thy se i n
thi trn!
Vao m th mi Ngai t chi khng ngu, ku ho n gp va bao rng
minh khng th con sng lu hn na, phai ri ra thi trn Sakol Nakhorn
trong m. Ngai bao ho Ngai ngi dy trong t th thin toa, mt hng
v phia th trn.
Sau khi xut thin, Ngai bao ho phai gp rut. Cc vi s cao h c gi
n va h ni rng sang hm sau moi vic s c chun bi sn sang, vi xe
t cha n kip trong m. Ngai nhn manh rng ho phai lm moi vic cang
sm cang tt vi Ngai khng con sng lu hn c na.
Thy khng mun keo dai hn na cai thn au kh ny, Ngai noi.
Tip tuc ko di s sng ca n khng li ich gi. Thy a noi ht moi vic.
Tai sao quy vi con mun keo dai thm au kh ca n lm g? Ci thn ny
u con li ich gi khi no ngng sng? Nu hin gi quy vi khng vng li thy
thi con hy vong gi sau khi thy ra i? Qu v c th tm c S Tht nao
bao tri Gio Php sau khi thy qua i?
Noi nh th ri Ngai thc lun, khng ngu tron m mc d tinh trang
sc khe cang thm suy gim. Co le Ngai nghi rng Ngi c th s khng tnh
dy na nu Ngi cho php mnh ngu. Tuy nhin o chi la phng on ca
chng ti, hon ton co th sai lm.

n Sakol Nakhorn, ni Ngi Acharn

hon ton vin tch
Xe theo xa l Sakol Nakhorn n chua vao luc bay gi. Theo xe co ba
cu Noon Chuvnon (mt tin n thn tin cua Ngai) n cung thinh Ngai v.
Ngai hoi co u xe cho cac vi ty khu va samera mun i khng. Cu ba bach
rng se tr lai rc bao nhiu vi ty khu va samera mun i cung c.
Sau khi Ngai tho thc, ngi ta trich mt mui thuc giup Ngai nghi ngi
trong khi i ng vi vao luc y ng xa cha trang nha, li lom, ghp
ghnh, i xe rt mt nhoc. Ngai c cung thinh nm trn vng khing
t chua ti u kia ca cnh ng ti chic xe ang i Ngi. Ngai co ve

293
ngu mi phut sau khi ngi ta trich thuc. Xe n Sakol Nakhorn luc tra,
khoang mi hai gi.
Ngai c khing t xe n tinh tht (kuti) trong chua Wat Suddhvas
va ngu lun n na m th tnh dy. Vao khoang mt gi khuya, du hiu ra
i cua Ngai cang r rng hn i vi nhng ngi ang chm nom. Xem hinh
nh Ngai xac nhn vi hang t tai sao thng hi thuc ho v thanh ph va
cho ho bit rng nhng au kh ma thn phai chiu trc khi ngon la cua i
sng bi cn gio c tng V Thng cua tt ca cac phap hu vi thi tt. Qua
tht la c hi tt cho nhng ngi hin din co th rut ra bai hoc Gio Php.
m y yn tnh, yn tnh mt cach la thng, khi Ngai Acharn phat l
cho ch vi t chn ly cua Pht ngn bhr have pacakhandh: ngu un
thc s la mt ganh nng mt ganh nng ma bc thin tri rt hoan hy t
xung. Ngai Chao Khun Dhammacetiya cua chua Wat Bodhi Somphorn va
ch vi ty khu t cua Ngai Acharn sm thy oan ngi tp np hi tu
quanh ni Ngai Acharn nm. Moi ngi u im lng, nhng tt ca u ang
chao ng, nghi n s ra i cua Ngai Acharn, chc chn vao mt luc nao
trong m nay. Cac vi ngi y theo ba hang, hang u, gn nht co ngai
Chao Khun Dhammacetiya, hang nhi co nhng vi Acharn t va hang ba la
cac vi ty khu va samera. Tt ca u nhin v phia Ngai Acharn nm, u su
va tht vong, l nhoa ca mt.

Hoan toan vin tich

Ngai Acharn nm theo t th s t (nghing v phia tay mt), nhng
mt vi t s nm nh th Ngai mt nn t t rut ln cai gi k lng,
Ngai nm nga. Hinh nh Ngai Acharn y thc c iu nay va c gng nm
nghing minh tr lai v phia tay phi nh trc, nhng ro rang qua yu
lm iu . Mt vi Acharn thy vy nhe nhe y cai gi vao lng mt chut
phu giup Ngai, nhng khng dam y nhiu, s lam cho Ngai Acharn qua
mt. Nh vy, t th cui cung cua Ngai Acharn la hi nghing bn mt, gia
th nghing hn minh va th nm nga, vi khng ai dam lam gi na, s quy
ry Ngai. Ngai ang chm nhanh v tt ca ch vi ty khu t va tin cua
Ngai hin din luc by gi u tuyt vong nhin. Hi th Ngai yu dn n luc
ngng hn. Khng ai chc chn bit ro Ngai tich luc my gi vi khng co c

294
ng nao cua thn cho thy chinh xac giy phut ra i. Mt luc sau o, Ngai
Chao Khun Dhammacetiya tuyn b: Ngai Acharn a vin tich, co phai vy
khng? va nhin ng h. Luc y 2:23 gi khuya, va c xem la gi vin tich,
vi gi phut chinh xac khng xc nh c.
Khi tin Ngai Acharn vin tich c loan truyn trong nhom t ty
khu va thin tin co mt tai chua, tt ca moi ngi u u su, tht vong, mc
du ai ny u a chun bi sn sang on nhn tin bun. Ngai Acharn vinh vin
ra i, hoan toan thoat khoi moi troi buc trn gian nhng ho thi vn con au
kh trong canh gii V Thng cua vong quay lun hi .

Ban cht tm phm phu

Ch tng ng y rng nhuc th cua Ngai Acharn hin gi nn lai y,
it nht la trong m nay. Sang hm sau, l hoa tang se c sp xp. Ch vi
ty khu t cua Ngai thi co vai vi v cc, vai vi lai ni Ngai Acharn vin
tich. Toan khu quanh kuti (tinh tht) cua Ngai u co en thp sang nhng
i vi cac ch vi t dng nh ti om. Ho khng bit gi y phai lam
gi va phai i u thc hanh. Vai vi a ngt xiu. i vi cac vi y, mt Ngai
Acharn la mt tt ca. Ngon en hai ng roi sang con ng thc hanh a tt
hn. Bao nhiu hi m va tri tu phat ra t anh sang t bi y cung tiu tan cung
vi hy vong va s sng nng ta vao o.
iu nay di nhin khng co nghia la ho a qun Tam Bao c Pht,
c Phap va c Tng nhng tm phm phu co khuynh hng bam vao
cai gi gn gui va r rng nht va xem o la nhip cu ni lin n cai gi xa
xi va it r rng hn, mc d anh hng thm su hn. S phuc vu va tri tu
cua Ngai Acharn cua ho c thy trong nhiu nm. Giao hun cua Ngai,
ho u n c nghe, kha nng cua Ngai giai quyt nhng thc mc va
nhng vn kho khn u c cng nhn, ban thn Ngai c tn sung
kinh m thm su va hao quang t bi cua Ngai a c cam nhn va in su
vao tm kham.
Phai it lu sau khi Ngai Acharn vin tich, ngi vit mi nhn thc c
rng Ngai, cung nh c Pht va ch vi t cua c Pht a khng con
va ta khng con nhu cu phai mai mai va lin tuc tng nh theo ng li
ngi i, trong th gian pham tuc. iu ang quan tm la cai tm cua nhng

295
ngi khoc than su tham v s vin tich cua Ngai. cho ho bi cn su hoan
toan ng tri t co hai nhiu hn co li. Ngai Acharn khng bao gi day ai nn
m p dng nui nhng loai t tng bun tham nh vy. Nhng loai t
tng nh vy di nhin khng phai la bt thin, tuy nhin khng thich hp
vi ngi a p y mang bat, nht la nhng ngi co nguyn vong thanh tu
Giac Ng Cui Cung. c Pht co ln day: Nhng ngi thy Giao Phap la
thy Nh Lai, nhng ngi thy Nh Lai la thy Giao Phap. Mt cai tm ma
bi su tham thng tri se khng th thy c Giao Phap. Nu phai cht bng
cach sng theo phap hanh nay se tt hn la cht vi tm su tham.
Qua ngay hm sau, tin ngai Acharn vin tich loan truyn cung khp thi
trn Sakol Nakhorn. Quy vi s cao nin va nhn vin chinh quyn trong th
trn n cung, l bai nhuc th va cung nhau sp xp chun bi l hoa tang. Moi
ngi ng y rng cuc l phai xng ang vi ia vi cua mt bc Thin s kha
kinh nht, danh ting lng vang khp cc min ca Thai Lan. Tin ngai vin
tich a c gii truyn thng loan truyn khp ni trong x cho nhng
vi t sng nhng ni khac nhau co th hay bit va nu ho mun, co th tr
v kip d l hoa tang, d inh vao ngay rm thang Ba 2493 PL (1950 DL).
ng ao ngi n Sakol Nakhorn anh l nhuc th Ngai Acharn cho
n ngay hoa thiu.

Ngi ngheo nht va ngi giau nht

Vao luc Ngai v gia, co rt nhiu ngi n dng cung t vt dung nhng
Ngai khng th s dung tt ca. Bt lun ni nao Ngai lu ngu, hoc trong rng
su hoang vng hay thanh thi, xom lang, lun lun co rt nhiu thin tin
chng k ng xa kho khn n dng Ngai vt thc va cac vt dung cn thit.
Ngai Acharn hy sinh cung khng it hn cac thi chu, lun cho tt ca nhng g
c ngi ta dng n. Trong nhng ngay khi u tu tp thi khng ai thiu
thn bng Ngai, nhng v sau th khng ai giau co bng Ngai. Ngi ta dng
n bao nhiu thi Ngai cho ra by nhiu, co le Ngai cho ra con nhiu hn.
Nhng gi va tho nhn, Ngai sm sua cho ra. Ban tinh Ngai la mun giup
moi ngi khac va thng khng cho ngi ta bit nh ny. Thi du nh
Ngi mun gip xy dng mt ngi chua thi Ngai chi n o it lu. Tt ca
nhng gi c dng cung n Ngai, Ngai se cung ht cho chua .

296
Luc bn gi chiu sau ngay vin tich, nhiu vi ty khu, samera va thin
tin tin hanh tm ra nhuc th, ri bao trum trong mt chic khn lim trng
bn ngoai tm y va t Ngai vao trong mt chic quan tai c bit, mt bn
la knh cho nhng ai khng kip gp Ngai luc con sng co th nhin xuyn
qua. Mi m u co nhng thi thuyt phap va nhng nghi l khac tng
nim cng c Ngai.

Ngi dn tuyt vi cua Sakol Nakhorn

Trong sut ba thang trng trc l hoa tang Ngai Acharn, dn c trong
thanh ph Sakol Nakhorn a chng to tinh thn hp tac va hy sinh ang c
kinh phuc, ngi khen. Nhn vin Chinh phu, thng gia va dn thng, tt ca
u mt long mt da giup khach phng xa bng moi cach. Dng nh ho
qun ht tinh trang mt moi va khng nghi n chi phi, on mng va tip
khach v nha. Ngi vit a chng kin nhng cuc biu l tinh thn ai hp
tac va long quang ai va co th chn thanh noi rng minh cha bao gi thy
tinh thn hoa hp hn trong mt l hoa tang nh vy.

L hoa tang
Ngay hoa tang a n, s ngi hi tu tai Wat Suddhvas cang tng
trng ng ao. Vao ngay ha tng, s tham d vai chuc ngan ngi.
Quan va lu u dang va u c ln nho a c dng ln khp khu rng, thc
n va nc ung c phc v min ph cho tt ca. Du va long trng moc ln
nh nm trong khu rng bao quanh Wat Suddhvas che ma nng cho
cac vi ty khu khach, n t khp ni, mt canh tng trc y khng bao
gi m tng n. Co hn tam trm vi ty khu va samera trong chua Wat
Suddhavas va rt nhiu nhng vi khac lu ngu tai cac chua ln cn, co le tt ca
trn ngan ngi. Vi s ngi ng ao trong mt khu rng nho be nh th,
ting noi n ao, huyn nao vang ng, khng con nghe c gi ro rang, ngoai
tr ting vang cua may phat thanh, m ta tng chi tit din tin cua cuc l.

297
Tuyt i khng co bt lun tro chi giai tri nao, vi y la c hi cui cung
tng nh mt v Thin S, khng phai vui chi hay giai tri.
Nhng vt dung ma thin tin dng cung cht cao nh mt hon nui nho.
Hng trm bao gao, hang trm loai vt thc khac va s y dng n ch Tng
co th cht y mt nh my sn xut vai. Khng th tng tng ni lng
rng lng va vi tha ca ngi Thai khi dng cung tng nim n c Ngai
Acharn cua ho. Ho cung rng rai khng km khi giup ngi khac. Vi din
tich nho be nh x Thai, long quang ai cua ngi Thai khng phi dn tc
cua quc gia to ln nao cng snh bng. o la anh hng cua Pht giao, day
ho rng lng, t ai, khoan hng va sn sang a canh tay h tr khi cn n
va mi khi co th lam c. Nhng c khoan dung quang ai y ro rang
a c chng to trong bui l hoa tang Ngai Phra Acharn Mun Bhridatta.
Khng co gi thiu. Nhng ni cm to, nhng chao cm v nhiu loai
thc n khac nhau, trng thy ma kinh hn v kch c ca chng, ton loi c
to nht. Mi ci cho to n sc mt ngi khng th nhc ni ch ng
ni n khing i. Phai cn n hai hay ba ngi di chuyn mt ci cho
t ni nay n ni khac.
Bi s ng bt thng, ch vi ty khu va samera phai chung hop tng
nhom ba bn chuc, nm sau chuc vi tho thc, trong cc, trong lu hoc ni
trng trai ngoai rng hay ch nao khac. Mc d ch Tng rt ng, nhng rt
tin cho quy vi thin tin sp xp dng vt thc y u, v phn ln trong s
h, khong chin mi phn trm la ty khu dhutaga, chi tho thc trong binh
bat, ngay mt ln, nn khng cn phai bn rn nhiu vi chen ia va mm.
Chi dng vt thc trong ni va xoong chao. Cac ngai se t chung ht cac loai
vt thc vao trong binh bat, k ca trang ming. Mi phn trm cn li l
cc v t khu cao h hay cc v cao nin trong cc Ban Qun l v cc t
ca mnh (phai cn y u chen ia v thng n hai ln mt ngy).
Trong sut thi gian ba thang rng ny, khng h co vi pham phap lut,
trm cp, gy g hay say sa. Nhng ai co l mt vt quy gia thi thng bao
cho chua hay bit, nhn vin trong chua ku goi ln may phat thanh va sm
thu hi.
L ha tng keo dai ba m va bn ngay, bt u t mi mt thang ba
(Magha) n na m ngay mi ba, ung ngay tht s hoa thiu. n ngay
hm sau ly tro.

298

Phep la
Gian hoa hoa tang Ngai Acharn c dng ln va trang hoang rt ep,
tai ni ma hin nay la hi trng cua Wat Suddhavas. Vao ngay mi mt,
trc khi di chuyn nhuc th cua Ngai n gian hoa tng, tt ca ch Ty khu
va thin tin tu hi tung kinh sam hi, xin Ngai tha th nhng li lm ma ho a
v y hoc c y pham n. Khng khi rt nng n, v cung bun tham va sm
a n nhng li than van, nhng giot l tun va ting khoc nc n cua phn
ng. Tt ca moi ngi mn thng va cam phuc, hi nh nhng phm hanh
cua Ngai va nhng cng c Ngai a giup ho. Ngai Acharn a b lai nhuc th,
a thanh tu giai thoat va trang thai Chu Toan, vt ra khoi vong Tai-Sanh
va Tai-T. Ngai se khng bao gi con tr lai coi trn y tham l nay. Cung
nh giao hun t bi cua Ngai ma ho bit vic thin va ac. Ho khng con bao
gi lng nghe Ngai giang Gio Php va khi nghi n o, ho cam thy v cung
su mun. Nhng dong l tun trao trn mt ho la du hiu cua bao nhiu
long kinh m va sung bai thm su cua ho.
Gi hoa tang d inh la na m nhng t sm, ng ao ngi a quy
tu v chua, tp trung quanh gian hoa thiu va nhn nai ch, tt ca moi ngi
u mun tn mt nhin tng nh sut nhng ngay con lai. Tuy nhin,
vao luc ung gi, mt din bin huyn diu phi thng xay ra, nu ngi vit
c phep, xin goi o la phep la. Tri mua he ang trong sang, bng co am
my nho bay thoang qua, u che lp vung hanh l. ung khi va chm la
v ngon la va trm ln quan tai thi t nhin cn ma phun thoang ri, ca
vung tr nn mat me. mi lm phut my tan, va tri tr lai trong sang
nh thng. Hang ngan ngi hin din a chng kin hin tng nay va n
nay tt c mi ngi vn con nh.

G trm dung hoa tang

Phn phat tro
Gian hoa c dng ln, khng phai bng g thng. Mt vi thin tin
cua Ngai Acharn t mua t Lao, u g trm dung trong cuc l, va thm

299
vao o nhng cy nhang, trm hng nghi ngut. Tuy nhin, hiu qua vn
khng co gi khac hn la thiu bng g thng - xac cht vn bi ngon la thiu
t rui.
Sang ngay hm sau, luc chin gi, tro cua Ngai Acharn c thu lm va
phn phi cho nhng vi ty khu ai din cac tu vin khac nhau n d l hoa
tang cac ngai em v tn tri vao nhng ni c xy dng c bit. Quy vi
thin tin cac thanh ph khac nhau cung tho lanh mt phn tro. Va khi cuc
phn phi chanh thc va xong, nhng ngi khac hin din trong bui l vi
va chay n gian thiu gop nht than vun va tro tan con lai. Khng con mt
hat bui u ht c. Tt ca u hoan hy vi cua bau ma ho va c va moi
ngi u xem o la bao vt v gia, thinh v th vi n ci hn hoan.
Cuc l hoan tt, tro a phn pht, a n luc ra v. Nhng trc khi i,
moi ngi n ni hoa thiu Ngai, anh l ba ln. Chi con ni o la du hiu
hin hu cua Ngai. Ho ngi im lng mt luc ri mi ng dy, mt nhoa nc
mt. Cuc bai t cui cung vi l tun, y long knh m va tri n, keo dai
nhiu ting ng h vi nhom nay va i thi c nhom khac n, ht nhom nay
n nhom khac. Vic nay, ngi vit chng kin y u.

Tm ton quyn iu khin vic

tin b hay tht li
Nhin su vao nguyn nhn a thuc y hang ngan dn chung n tham
d cuc l hoa tang Ngai Acharn, chung ta se thy rng khng co gi ngoai
tm. Tm cua Ngai Acharn u trong sach va thanh thin thu hut ho n
vi Ngai, va tm cua ho a phat trin y u cam nhn sc hut t ai cua
Ngai. Ho nhn thc rng minh khng th trong sach nh Ngai nhng d sao
ho cung u thanh tht hiu bit phai hng v u c giup , c
day bao va dn dt theo ung con ng Chanh ao. Bng cach o, kip
sng lam ngi cua ho khng hoang phi, ho khng phai then thung tai sanh
vao mt canh gii thp hn canh gii ngi. Trong nhng canh gii v cung
au kh y - thu, ia nguc, nga quy va atula thi gian au kh keo dai hinh
nh v cung tn va v vong. Vi nhiu kip sng na cai tm hinh nh phai
chim m thm su trong tinh trang bi at.

300
Tt ca nhng qua y tin ln hanh phuc cua canh tri hay tht li
xung nhng canh gii v cung au kh u do tm tao. Nu tm tho
hng duyn lanh hay nhng anh hng trong sach thi phat trin tt ep,
tng trng va hanh phuc. Nu tm la nan nhn cua cac ac phap hay cua
nhng thu hut bt thin, t phai sa oa vao kh canh hay tuyt vong. Trong
nhiu trng hp, nhng hu qua y lin tuc moc ni nhau tin b tao thm
tin b va kh cc e thm kh cc trong ca hin tai va vi lai.
Ngai Acharn la ci ngun phat sanh thin nghip, tao hanh phuc va an
toan cho tt ca nhng ai nhn thc c nhng Phm Hanh Thanh Thin
cua Ngai va do o c thu hut n Ngai. Ngai co u phc lanh cua moi
mc trong sach, t thp n mc ti cao nh o ma thanh tu ai Nit
Ban, tinh trang vin man tich dit cua ngi a hoan toan tn dit moi
nhim.
Nhiu ngi noi rng Ngai Acharn a nhp ai Nit Ban, v chinh ngi
vit khng tim c g noi ngc lai. Ngai bit ro danh d ln lao ny ma
ngi ta danh cho Ngai la du hiu sung kinh cao ca nht cua dn chung. Vi
nhiu nm kinh nghim sng tu luyn di s hng dn cua Ngai, khng
thy c g khng ung vy. Giao Phap trong nhng li dy cua Ngai cho thy
tm Ngai la Giao Phap. Mt cai tm nh th v cung him hoi va cach bit rt
xa tm cua ngi th gian. Chi xuyn qua qu trinh t phat trin, ngi th
gian mi co th phat trin va bin i tm minh thanh tu mc cao siu
y. Tm nh th la tm bt dit, a vt qua khoi moi gii han thi gian. Tm
nh th cao siu hn tt ca, vi c to duyn bi thin php. Nu bi hng
dn sai lm, do trang thai bt thanh tinh tao duyn, no co th la lc ko manh
nht tri keo xung ni vc su ca th gian.

Thi gian chan nan va cam thy c n

Sau l hoa tang, ch vi ty khu va samera t cua Ngai Acharn cm
thy minh bn loan va tiu tan hy vong, cam thy nh bi mt gc, khng bit
phai i u va phai lam gi. Ho ging nh nhng a tre m ci bi lc trong
m ti. Trong mt giai on, khng co lc kt ni ho lai vi nhau va ho cam
thy c n. Mt vi Acharn tai c qua tht ti quan trong. Thiu mt Ngai,
nhom t, nho hay ln, cam thy khng an toan va thiu sc sng, kem sinh

301
lc. Phai mt mt thi gian dai lu, ch vi t mi co th gom nhau lai va ly
lai nng lc y chi. i vi ho, cai cht cua Ngai Acharn la mt bin i trong
ai. Mt i mt vi lanh ao, d trong gia inh, xa hi, trong c quan Chinh
phu, hay trong Giao hi Tng gia, luc nao cung co anh hng su m n
cp di, d chi mt thi gian. Tuy nhin, nu nhng vi cp di, hay nhng
vi t co u kha nng tip tuc vic lam va am trach nhim vu, nhom se
khng bi nhiu ri loan. D mun d khng, ta phai chun bi tt i u
vi nhng trng hp khng th tranh.
Ch vi t cua Ngai Acharn cung nh cac vi thin tin u cam thy
rng khng va tuyt vong trong mt giai on. Ngai Acharn i vi ho nh
cai mng vng chc cua mt toa nha. Nu khng co mng, tt ca kt cu bn
trn, mc d ep e bao nhiu, vn khng bn vng, ging nh cy khng
gc r. Ngi vit cam nhn thm su iu nay va a nhn thc c tm
quan trong v vic cac vi t phi ht sc tn lc chuyn cn nh th nao
khi thin s con tai tin. Khng lm c nh vy a n hu qua la s tht
li khi thin s ra i.
Tm cua chinh ngi vit cung bi ht t nay n t khac nhng cn
sng bun tham tran ngp. Ni nng ta duy nht cua ti a ra i ngi
vit cam nhn nh vy. T y con ai ma ti co th ngng ln nng
nh? Ai la ngi ma ti co th tim n c giup ? Ngai Acharn a vinh
vin ra i, lai ni ti mt xac cht co hi th. Gi y ti la ngi b v,
khng c giup ! y co th la im chm ht ca tt ca. Ti ang trong
giai oan sng cht trong cuc chin gia nhim va Gio Php. Gi y tt
ca moi hy vong tin b u tan bin.
Ngi Pht t thc hanh luc nao cung phai t nhc minh khng nn qua
t tin trong khi v thin s con o, bi vi chi khi Ngai con sng, minh mi
co th hng nh giao hun va nhng li khuyn day thanh tu nhng gi
co th thanh tu trong Pht Giao. H co th tr thanh triu phu trong Giao
Phap, thanh tu nhng tng ao, Qua va Nit Ban hoc tr nn ngheo nan,
thiu thn vi a vt bo i c hi ngan vang, sng c cc ngheo oi gia nhng
kho tang v gia ma le ra la cua minh.

302

Tro ca Ngi Acharn tr thnh x li

Nhng vi co c tro cua Ngai Acharn sau ngay hoa tang kinh cn thinh
v tn th nha, xem nh bao vt ang kinh m nht. Trong bn nm sau
ngay hoa tang, khng co gi la xay ra.
Ri mt ngay no, ba Van Khamanmool i n thi trn Sakol Nakhorn,
ni Ngai vin tich va c hoa tang, dng y Ch Tng ra ha, tao phc.
Trong dip nay, ba c ngai tru tri Wat Suddhvs cho thinh mt ming
xng mt phn trn nhuc th Ngai Acharn. Ba em v trong cai lo a
co ng tro ma ba c thinh v trc o, sau khi hoa tang Ngai. Va m
np cai lo, ba kinh ngac sng st bi vi nhum tro ma ba a thinh c trc
kia tt ca a tr thanh xa li (nhng ht lang ly bong ngi, hinh nh ht cat,
ging nh xa li Pht va cac vi Alahan t thi xa). Ba co mt cai lo khac
cung ng tro cua Ngai ma ba gi trong mt khch sn do ba lam chu. Ba lin
i n o ngay va thy rng tro nay cung tr thanh xa li. Ca hai ni co tt ca
ba trm bn mi t vin. Chi nhng ht tro mn gi nguyn hinh dang tro
nhng ri v sau cung bin thanh xa li. o la trng hp u tin c bit
tro cua Ngai Acharn a tr thanh xa li.
Tin la thng nay c truyn xa va lan rng. Nhiu ngi tp np keo
n nha ba xem iu ma ho goi la phep la nay va xin v vai vin. Ba Van
Khamanamool ban tinh quang ai rng rai, vui ve tng cho nhng ngi
mun xin v th. Chinh ngi vit cung c tng hai ln, ln u nm vin
va ln th nhi hai vin. Khi ngi vit khng th khng thut lai duyn lanh
c tng xa li th mi ngi yu cu cho chim bi. Cng a x li ra
chim bi nhiu th s lng cng gim i. Trong s nhng ngi chim bi,
c nhng ngi khng ng c vic xin, v ngi vit khng th khng cho
tng vin tng vin mt, n nay chng cn vin no. Ngi vit rt hi lng
khi tng i mc d iu c ngha l cn t i. Ba Van Khamanmool cung
vy, tng i hu ht x li ba c.
Cang ngay cang co ngi tng thut lai rng tro cua Ngai Acharn c
cho a tr thanh xa li. Chi n ngay nay vn con co nhng trng hp nh
vy c tng thut, nhng phn ln chi trong pham vi gia inh nho hep
hoc ban be thn thuc. Ly do ho mun gi kin tin nay vi s nhiu ngi xin
va se phat sanh nhng trng hp phin phc. Mi ngi xem ngoc xa li cua
Ngi la kho tang quy bau rt him hoi. c tin rng vi nao khng u phc

303
vi Ngai Acharn se khng bao gi co c xa li cua Ngai. Co le y cung la
trng hp cua ngi vit, bi vi bao nhiu xa li cua minh c lanh u cho
ht, gi y khng con vin nao.
Cung co nhiu cu chuyn k diu lin quan n xa li cua Ngai Acharn.
Co hai vin c tng thut la tr thanh ba, tng trng Tam Bao, ap lai
y mun nhit thanh cua ngi chu. Trong mt trng hp khac, ngi no
co hai vin, nghe noi hai vin cua vi kia, do y nguyn cua chu, a n thm ra
thanh ba, thi cung mun va nguyn nh vy nhng thay vi n ra thm thi lai
mt i mt, hai vin tr thanh mt! Vi nay rt tht vong, n gp ngi vit
xin giai thich. Ngi vit noi rng nhng vin xa li kia u phat sanh do
mt ngun gc. D la mt, hai, ba hay nhiu hn na thi cung khng quan
trong. Tt ca u co mt tinh cach thanh thin. Hai vin tr thanh mt, t no
cung chinh la mt phep la. Nguyn no tr thanh nhiu hn lam gi?
Toc cua Ngai Acharn, mi thang cao hai ln, cung c thy tr thanh xa
li khi c tn tri th mt ni.
Mt trng hp khc lin quan n mt nhn vin ln ca chnh ph,
ht lng knh m Ngi Acharn. ng tr gip rt nhiu trong giai on chun
b ha tng nhc th Ngi Acharn, cho n ngy chnh thc ha tng. Khi v
t khu trng ca Wat Suddhvs c b Van Khamanmool dng x li
th t nhin nh ti v cng chc v nhng cng c ca ng. Mt bui sng
n, khi v nhn vin ti Cha nh l v S trng th S tng 2 vin x li ca
Ngi. V cng chc khng bit nn khng chun b sn l nhn, lin cn
thn ng trong mt ci l nh ri vo ti. ng rt hoan h c c phc
ln, sut ngy lun lun nh n bo vt trong ti mnh.
Chiu v n nh ng vui v thut li cho gia nh phc ln bt ng.
Mt ci bnh qu gi c em ra v ng m ci l ng x li. V cng chc
sng s ngc nhin khi thy hai vin m ng nhn bui sng gi tr thnh
ba! ng ni cho ngi nh bit chuyn k l v x li nhng b v v cc con
khng tin, ngh rng trong khi vui mng qu ng m ln. ng chc chn
khng phi vy, ch c hai vin ch phi u mt s nhiu m ng m ln
mt con s nh nh vy. ng bo v v con nu khng tin th sng sm ngy
hm sau i vi ng n gp v S trng. C nh i i lin m hm y.
Ri c nh cng i n cha v hi v S cho ng bao nhiu vin x li. V
S xc nhn l cho hai vin v mun bit v cng chc c lm mt mt vin
khng. V ny quay li nhn b v v mm ci, ri thut t s cho v S.
V S trng ni vi ng b nhn vin chnh ph rng c c hi gp x
li ca mt v A La Hn qu tht rt kh. Ngi cng nhc ng b nn rt thn

304
trng gn gi nhng vin ngc qu ny, th d nh lun lun gn gi phm
hnh oan trang v cng c vng chc trn con ng ca Gio Php. X
li n mt cch k diu v cng c th ra i mt cch l thng. i vi
nhiu ngi, rt d dng tin tng nhng vic bt thin, nhng kh tin cc
thin php. Cng v l do y m trn th gian nhiu ngi xu v t ngi tt.
Nu v t quan st, ta s thy r rng chnh ta, cng thng c khuynh hng
ngh n bt thin php thay v ngh n Gio Php.
V nhn vin chnh ph v b v v cng hoan h lng nghe li gio hun
v qu i sung sng bi t ra v.

Ti sao tro tr thnh x li

Nhiu ngi thc mc hi, lm th no tro ca Ngi Acharn Sao v ca
Ngi Phra Acharn Mun tr thnh x li. Thn th ca mt v A La Hn v
thn th ca ngi th gian cng u do nhng nguyn t ging nhau cu
thnh, v nh vy, phi ging nhau, khng c g khc bit. Tuy nhin c mt
yu t quan trng phi c ghi nhn, l tm. Tm l yu t cn bn quyt
nh s khc bit. Mc pht trin tm v trng thi tm ca mt v A La
Hn v ca mt ngi thng khc bit nhau rt xa. Tm ca v A La Hn
tuyt i trong sch, trong khi tm ca ngi thng b nng lc ca nhim
nh hng, tr nn d c rt nhiu. Phn vt cht ca thn do bin i,
tng ng vi iu kin v bn cht ca tm. Nh vy, mt tm trong sch
c th lm trong sch thn vt l, cng nh tm nhim cng c th lm cho
thn tr nn nhim. Bn cht ca thn ( mt chng mc no ) c th t
thay i thch nghi vi bn cht ca tm. Ni mt cch khc, tm ca mt
v Thnh c th to nn mt thn thnh thin, v tng t nh vy, mt ci
tm bnh thng c th lm pht sanh thn bnh thng.
Tuy nhin, theo quan im ca ngi vit, tin trnh thanh lc thn rt
chm chp, ko di rt lu. Nu v Thnh Nhn sng lu sau khi thnh tu
o qu A La Hn th sau khi vin tch v ha thiu, rt c th tro ca Ngi
tr thnh x li. Thi gi c cho thn tiu tr nhng nguyn t d c
trong qu trnh thanh lc. Tin trnh thanh lc ny c hon mn thc hin
do tm u n mi ngy nhp vo trng thi an tr thm su vn l cch
tt nht lm cho thn th gin v thanh lc. Nu v Thnh Nhn vin tch

305
khng lu sau khi chng c o qu A La Hn, ngi vit khng chc lm v
vic tro ca Ngi tr thnh x li. Thn c th cha hon tt tin trnh thanh
lc.
Cc v Thnh Nhn c th c chia thnh hai hng, ty theo phng
php p dng chng c. Hng u tin c gi l daabhia, l mt
trong nhng v tin t dn dn n mc thnh tu. Ngi l mt trong nhng
v tin n tng Bt Lai, nhng li lu trong tng y trc khi bc vo
A La Hn o. Trong thi gian y tm ca Ngi tin ti v thi lui gia A Na
Hm o v A La Hn o cho n khi chng nghim thm su v rng ri
nhng sc thi khc nhau ca Gio Php. Nh vy thn ca Ngi dn dn
thanh lc th cht d c do nh thng xuyn nhp vo trng thi an nh
thm su. Tm v thn pht trin tng xng tri qua cng mt tin trnh
thanh lc. Thn ca v A La Hn thuc vo dng ny d dng tr thnh x
li. Hng th nh c gi l khippbhia, l nhng v n ng, mt t thi
gian hn, v khng sng lu sau khi thnh o. Trong trng hp ny c t hy
vng thn tr thnh x li.

Nhng v thin s ni ting trong s

pht trin ca t nc
Khi cn ti tin, Ngi Acharn to nh hng gy khch l ni tm ca
hng t xut gia v c s ca Ngi, v nh hng su m y vn cn cm
nhn c sau khi Ngi vin tch. Ngi c bit l ngun cm hng cho
nhng tm hn su kh v l sui nc mt cho nhng tm chm m trong
ngn la nng ca nhim. C nhng v n b vc thm ca hnh ng
bt thin ng kinh s v nhng ngi khc sp vi phm ti c hung bo, v
ngn la sn hn v on th. C trng hp ca mt ngi ch trong giy
khc sut c th git ngi, bng nhin thong nhn ra trong nhn quang ca
tm mnh hnh nh Ngi Acharn. La nhim du ngay tc khc. Nhng v
y nhn ra s bt thin ca mnh v c mong c nh l t n Ngi, ngay
ti lc v cu mnh khi chnh mnh.
Cng c thit lp tm ca ngi khc trn Con ng ca Gio Php
qu thc cc k kh. Tt c nhng g thuc v bn cht ca ngi i u

306
c chung mt im: h rt thch th trong nhng g phng s kht vng v
bi b dng nui t ng ca h. Vic trau di tm ch trng vo c php v
thin php, iu phi v l quy, tt c u da vo nhng kt qu c nn tng
trong tm, khng phi trn qu bo vt cht. Vic pht trin tm nhm n
trng thi an ton ca tm. l mc tiu ca gio hun v phng php tu
luyn ca Ngi Acharn. Tt c nhng ai c dim phc c Ngi hng
dn v lng nghe nhng li dy ca Ngi u c th ni ln iu ny vi lng
tri n thm su. C nhiu v mong mun lm theo v nhng v ang lm theo
gio hun ca Ngi v nhiu v mun x thn hy sinh trn cuc i lm
c nh vy.

Pht trin tm nn tng ca s

pht trin ngoi i
Pht trin tm l nn tng ca mi s pht trin trong o cng nh
ngoi i. Khi tm c pht trin y trong Gio Php t khng c nhng
tng ti li chen vo, bt lun lc no v bt c u. Mt ci tm nh vy
s to nhng kt qu mong ch. X hi m tm ca ngi cng dn c trau
di nh th chc chn l mt x hi lnh mnh. Mt x hi nh th s pht
trin tt p v ngi dn s sng an lnh, hnh phc. Mt x hi chuyn lo
pht trin vt cht v khng ngh n trau di phn tinh thn chc chn s
thy tnh trng khuy ri, ti c hung bo, tham nhng, gian ln, v.v. S pht
trin nh vy khng qun bnh. Tin b v mt kin thc, to thm nhng vt
dng nhm gip cho c th vt cht c thoi mi, ch khi dy thm ngn
la nng nhm thiu t nhng ai nui dng n. Th gian khng c trau di
tm l mt th gian i try, h hng bn trong m khng c nhng h thng
loi tr cht c ca ph thi. Tt c mi t tng v hnh ng ca mt th
gian nh th tch ri ra khi v i ngc li Gio Php. Bc tr tu nhn
ra vn quan trng ny, khng ngng trau di v pht trin tm mnh trc
tin. Cc v y hiu rng tt c nhng g khc u c tm quan trng th yu.
Vi tm c trau di v thanh lc y t khng cn mi hi ca c php,
tt c nhng g khc s tr nn tt p. Vi tm ca mi c nhn trong

307
sch, khng cn vng bi bm d dy, x hi hay th gian tr nn sch s,
thanh bnh an lc v sn sng tng trng phn vt cht.
Tr minh mn sng sut m tch ri khi Gio Php, d c trau di
nhiu hay t, khng th ng c tn dng, vinh danh hay ng tin. D
l tr thng minh c trau di n mc c th a con ngi ln cc v sao,
nhng nu p dng vo nhng mc tiu xm lc hay tiu dit, th c gi
l tr khn c tnh cch cm th, hn l tin b. Tr khn nhm mc tiu tn
ph, ct yu l tr khn ca th gian loi th, ni m cng quyn thng cng
l, kin ca k mnh lc no cng chnh ng, ni m sc mnh thng tr,
v ni m hnh phc l tha mn nhng kht vng bo ngc.
Tr tu c trau di theo ng li ca Gio Php khng cn phi c
vn bng, chng ch, hay giy chng nhn. Cch biu l ca tr tu loi ny
lun lun a n tnh trng an lnh v hnh phc cho chnh mnh v nh
vy khng cn giy t chng minh m bo gi tr ca n.
c nhiu gi tr ca th gian trn tc b trm lm dng, nhng hu qu
cuc nhng cuc lm dng y qu hin nhin, v tr thnh mt b mt m
mi ngi u bit. l hu qu ca tnh xem thng tm quan trng ca
vic trau di tm v cho s pht trin vt cht ln lt, tm b b ri mang
nng nhim nh trc, hoc cng nhim hn trc. Vic trau di tm v
pht trin vt cht khc xa nh tri v t.
C rt nhiu nng lc k b, ly k khi sanh t vic pht trin nh lc,
nh c c tm ngi khc, v.v. nhng c Pht khng khuyn khch pht
trin. T quan im ca o Pht, ngi c tr l ngi c c hnh. Ngi
c tr th hin mnh qua li ni v vic lm mang li li ch cho ngi khc
bng mi cch c th. S giu c v hnh phc ca mt x hi, mt th gii
cn vng chc da trn iu kin ca tm ca mi thnh vin ca mnh. iu
kin sng c th thiu thn, thc n c th khng , nhng khi tm hc
c cch khng bm dnh vo nhng iu kin khng thun li, au kh d
c ln c no cng lun chp nhn c, chu ng v ri gim thiu.

308

chn mui ca tng ngi quyt nh

mc tip thu
Vi s chng c o qu cui cng, Ngi Acharn mnh dn v t tin
tuyn b Gio Php vi chng sanh trong cnh gii v hnh nhng g Ngi
chng ng v kinh nghim, m khng quan tm n vic h c tin khng, h
tn dng hay ch trch. Gio Php ca tu minh st, t gii, nh v tu
v vn mc v sc thi, n gii thot v Nit Bn u c gii thch tn
tng mt cch t tin. Phn ca ngi nghe l c kh nng hiu bit n u
v lm theo n mc no. Nhng kinh nghim a dng v rt thm su ca
Ngi vi cc ch thin, ma qu v nhng chng sanh v hnh khc, cng c
tng thut y . D ngi nghe c cm kch khng, hay cm kch n
mc no, ty thuc kh nng tip thu h. Ngi cng mt khuynh hng
chc chn tip thu c nhiu t nhng g Ngi k.

Chn tht l mt phm hnh ca ch thin

Ngi Acharn thng n tip nhiu nhm cc v Tri n nghe Ngi
thuyt ging. Mt ln n Ngi cm thy mt mi v mun ngh ngi. Khi
nhng nhm ch thin khc n, th Ngi mi n gp mt v t khu t,
cng c kh nng giao tip vi cc v y. Cc v tri i gp v t khu y v lng
nghe ging gii Gio Php theo li yu cu ca cc Ngi. Sng hm sau v t
khu n gp Ngi Acharn v tng thut nhng g xy ra trong m trc.
Ngi xc nhn l s tht.
Khng phi nh chng sanh trong cnh ngi, ch thin lun lun
ni tht. c tnh chn tht l phm hnh chnh yu ca nhng chng sanh
trong cnh tri. Cc Ngi khng bao gi ni di hay tht ha. T tt c nhng
kinh nghim ca ti, Ngi ni, Ti cha bao gi bit mt v no trong cc v
tri m ni di, hay tht ha. Khi ni s n vo lc no th chc chn vo
lc y s n. Cc v y thn trng gn gi s chn tht cng nh thn trng
gi gn sanh mng mnh. H ch trch mnh m nhng ai tht hn v khng
dung tha ngi tht ha m khng c l do chnh ng. C ln h cng trch

309
ti v n gi hn m cn trong trng thi tm ton nh, cha xut ra tng
thin m c th giao tip c, lm h phi ch. Ti ni rng v kt cu ca
c th vt l ca ti, n cn phi c ngh mt lc, nn khng th xut thin.
Cc v y thng hiu.
Ti ni rng ti ch l mt v t khu, cn cc v th ng o c hng
trm ngn nhng v qu a cu v nhng v trong cc cnh gii cao hn
tt c n gp ch mt t khu, ti! Ai c th lm va lng tt c m khng
mi mt? Ngh n c cu vt cht ca ti, cc v nn khoan dung hn iu s
st nh v tnh y. Nu phi b trch v mt iu nh vy, ti th hnh phc
trong h lc ca bnh an m khng phin lng phi tip khch na. H thng
hiu v xin li. Nhng trng hp nh th thng xy ra vi nhng v mi,
khng quen trc vi ti. Nhng v bit ti v r v c th vt cht ca
ti th vui v cm thng v b qua nu c cht t chm tr.

Nhng chiu su khc nhau ca

lng chn tht
Nhng v tri y cng cm thy khng thoi mi khi bit rng ti ang
trong trng thi thm su ca thin m phi xut ra tip n th qu tht
phin phc. Ti ni vi cc v y rng cn hn cc v tri, ti nh gi tnh
chn tht cao hn l mng sng. Rng i khi ti n tip cc v chm tr v
i vi ti, chn tht vi Gio Php cn cao xa hn nhiu chn tht vi ch
thin. C th ca ch thin qu tht l t nh, nhng mc d cc v trong cnh
gii m phn sc t nh nht, s chn tht ca ti i vi Gio Php v tm
mnh cn t nh hn nhiu. Nhng ti cha bao gi cp n iu ny vi
h v khng mun t ra khoe khoang phm hnh ca mnh. Sau khi ni ht
nhng iu cn thit cho cc v y thu hiu thi ca ti v Gio Php
m ti thn trng gn gi, v nh th khng cn mnh m ch trch ti na.
Sau khi ni tt c nhng li y, Ngi Acharn tip tc, cc v y c v lo
s to nhiu hu qu bt thin v xin sm hi vi ti. Ti ni khng bao
gi ti mun gieo ht ging tai hi hay bt thin cho ai, hu hnh hay v hnh,
cao hay thp, ngi hay th. Ti lun lun ban ri tm t n tt c chng
sanh, bt c u. Mi khonh khc ca tm v mi c ng ca thn u

310
da trn Gio Php Tuyt i Trong Sch. Ti ni vi cc v tri rng cc v
y ch c phc bu v s chn tht trn gian, v nhng phc y khng snh
bng phm hnh ca c Pht v ch v Thnh T, tt c u c s chn
tht, Gio Php v tm Tuyt i Trong Sch. Trng thi ny tuyt ho hn
nhng g m ngi th gian c th tng tng, v thm ch con ngi khng
kh nng tng tng ra n mt cch ng n. Cch duy nht bit
n l phi chng ng trc kin. Khng c thc mc, hi ti chng ng iu
y cha. Cn g phi khoe khoang v iu y by gi?
Ngi Acharn ni rng nu nhng v tri y l ngi, th c th cm thy
xu h v bun ru v nhng iu Ngi ni, nhng trong trng hp ny cc
v tri t ra nhn ra li lm v s v minh ca mnh, chm ch lng nghe li
ging ca Ngi. Cc v khng nui dng ngh bt thin no i vi Ngi.
Chng sanh nh th ng c gi l cp tin.

iu khng bit v iu khng th bit

i vi ngi thng, nhng cu chuyn trn y khng th no bit
n c. Nhng chng sanh m v hnh nh vy, ch n gin l khng hin
hu, khng th c. Nhng bc hon ton gic ng cng b coi nh vy. V
chnh t h cha chng ng iu , cha kinh nghim iu , nn cho
l nhng g khng ai c th t n. Nhng i vi c Pht v ch v Thnh
T th bit hon ton gic ng l g. Khng c g b him. Ch c vi ngi
khng bit rng c th truyn thng giao cm vi nhng chng sanh v hnh,
khng phi tt c u khng bit. iu y c tht trong thi c Pht v
tht s c trong hin ti. Nhng ai trong v th khng th bit t khng
bit, nhng ngi c y iu kin hiu bit th bit c. Tin tng
hay phn i nhng s kin nh th khng lm sng t vn hn cho h.
Do , nhng s kin c ghi li y, mt phn do cc v t ca Ngi
Acharn k li v lng sng knh tin tng ni Ngi ca ngi vit. Nu c ai
n bo ngi vit cht ngay lp tc cho Ngi Acharn c th sng li v
thuyt ging mt ln na Gio Php t s Chng Ng ca Ngi, ngi vit s
khng ngn ngi chiu theo mun y. Bng cch trc tip nghe nhng li
dy ca Ngi Acharn ngi ta s th hng nhiu li lc hn l c nhng g
ngi vit thut li v cuc i ca Ngi. C nhiu vic Ngi Acharn k m

311
khng c ghi trn cc trang sch ny v mc tip nhn km ca ngi
vit. c ghi ni y ch l nhng g cn li trong tm thc.
Ngi Acharn chnh l ngi ni ra cho vi v t, v tt c cc v y u
xc nhn nhng kinh nghim v s thnh tu ca Ngi cng nh gia cc v
t. Cng ging nh cc v Thnh T chng kin v xc chng s
Gic Ng ca c Pht v gia cc v t khi thc hnh Gio Php. y c
th l mt cch khng nh s tht l nhng g m vi ngi khng bit khng
c ngha l nhng ngi khc khng th bit c.

Trng hp mt ci tm ln lo
Trong khi Ngi Acharn lu ng ti lng Nong Phue, c mt c b c s
o trng cm phc Ngi mt cch rt thm su v n hi v kinh nghim
ca b trong khi ngi thin m hm trc. B ni trong khi ngi thin tm
ca b an nh nht im v khng c hnh nh g, tt c u rng khng.
B qun nim trng thi tm ny, v rt ngc nhin trng thy hnh nh c
mt si ch t trong mnh b chy ra khi thn v tm. B quyt nh theo di
v mun bit si ch chy i u v ti sao. B sm khm ph rng si ch t
trong tm b chy n bng mt ngi chu h m b rt thng yu, cng
cng mt lng vi b, v iu ny xy ra mc d b cha cht. B rt kinh s v
xut thin. B cng bit rng lc by gi chu b mang thai c mt thng.
Kinh nghim ny lm cho b rt hoang mang, vi v n thut li cho Ngi
Acharn v xin Ngi khuyn dy. Nhm t ca Ngi ai ny cng ngng th
ch cu tr li.
Ngi Acharn nhm mt thin vi pht ri ni vi b, ln ti nu b hnh
thin v thy ch ko ra th phi quyt nh dng nng lc ca tr tu ct t
si ch. Nhng tnh trng quyt tm ny phi vng chc v khng lay chuyn,
khng phi hng h, lm cho c l. Nu khng vy, sau khi cht b s ti sanh
vo bng ca c chu m b hng c nhiu luyn i. B ra v, v hai ngy
sau tr li gp Ngi Acharn vi mt n ci, ni rng b lm theo li dy
ca Ngi, v thnh cng. Vi tm tuyt i cng quyt b ct t si
ch trong khi ch chy hng v chu b. m sau b ngi thin na v nh
thng l c gng xem si ch cn khng, nhng khng thy du vt g.

312
Ngi Acharn ni, Gi y b c th thy ci tm hot ng vi t v gian
xo nh th no, v ch bng cch hnh thin mi c th khm ph n. B sut
lm nn nhn ca ci tm mnh, vn trn tut v ln lo, c th a b
vo bng ca c chu. Thin ca b cu thot b.
ng thi, vi si ch b ct t, ci bo thai trong bng c chu cng
h hoi.
Nhng v t khc nghe cu chuyn k l y ly lm thc mc, mun
bit ti sao mt ngi vn cn sng c th ti sanh vo bng ca mt ngi
khc. Ngi Acharn ni rng vic ny c th xy ra v lc y cn trong thi k
sm ca phi thai, cha tht s c ai sanh vo thai bo. Nu b c khng
sm khm ph c qu thut ca chnh tm (ng ngm) ca b, t s (cht
v) ti sanh vo bo thai trong bng c chu.
Vn t nhin c nu ln l c phi chng ct t si ch gia b c
v ci bng ca c chu l hnh ng st sanh. Ngi Acharn gii thch rng
vic ct t si ch ch l bng hnh ng ca tm, khng phi bng v kh vt
cht. Thn v tm b c vn cn vi b nh trc, v cng lc y s sanh
cha bt u trong bng c chu n mc c gi l mt ngi.
Ngi Acharn chp nhn li ca b c l tht, v khng ni li no
ngc li. Nh vy din bin trn c th c xem l tht. Mt l do khc
l b c rt thng yu c chu, lc no cng ht lng chm nom sn sc v
qu mn, khng ngh rng trong lc cn sng, tm (ng ngm) ca chnh b
trn ra dn ch cho kip sau. Nu khng vng li ct la si ch, b s (cht
sm v) lm con c chu.
Chnh v l do y m Ngi Acharn ni rng nhng n gian xo v nhng
mnh khe ca hnh vi qu quyt trong tm con ngi qu tht vi t v tinh
qui khng th lng, c th gy tai hi cho ngi y trong khi cn sng cng
nh sau khi la i. Nh vy, trau di tm nhm gip bo v tnh trng an lnh
v chu ton qu tht hu ch v ti quan trng. iu ny c bit ng vo
khonh khc nguy kch khi thn hoi dit, ch cn nim v tu pht trin
y mi c th cu gip tm chng li nhng cn au vt cht, v quyt
nh cnh gii sp n ca thc. Thnh cng hay tht bi vo lc c th vt
cht tan r c ngha l kip ti c an lnh hay ph ung.
Nu ti sanh vo cnh th chng hn, thi gian bng tui th ca con vt
qu tht l b b ph, v cn phi cam chu nhng iu kin au kh c th
ca loi th y. Nhng nu c nim v tu vo lc lm chung, th ti thiu, s
ti sanh c vo cnh ngi, hay trong trng hp khc, c ti sanh vo
cnh tri, c th sng lu di v hnh phc ri mi phi quay li cnh ngi.

313
D trong cnh ngi, tm vn hng v phc lnh v c hnh
c tch ly trong qu kh. V sau nhng thin php ny li c b sung
thm cho n khi tm chn mui. Trong trng hp nh th ny, ci cht
ch l s chuyn tip ca thn t thp hn n cao hn, t kip (sng) ngn
hn n kip di hn, t th n t, v t nhiu kip sng n t kip sng
hn, ri n mc khng cn kip no na. c Pht tri qua tin trnh
ny, v ch v Thnh T ca Ngi cng vy, thay i nhng cnh gii
sanh tn khc nhau cho n khi khng cn phi thay i na. Tm c
trau di, pht trin v cng c vng chc, cho n khi chng ng Nit Bn. V
l y, bc thin tr khng bao gi nhm chn trong cng phu tch tr phc
bu, chuyn cn tn lc c gng gieo trng nhng t tng v hnh ng
trong sch vo bt lun lc no v bt c ni u.

Long vng li du chn

Mt s kin l th khc xy ra trong lng Nong Phue. Bui sng n
Ngi Acharn xut thin v ra khi tnh tht, bng nhin ku cc v t khu
t i xem du ca mt con rn to ln li. Ngi ni vi cc v y rng m
ri c mt long vng n nghe Ngi thuyt ging, v Ngi ni vi v ny,
trc khi ra i hy li du vt cho ch v t khu v samera c th
thy vo bui sng. Ch v t khu i ra ngoi xem v bch li vi Ngi rng
c nhng du in di t khng bit t u n, hnh nh bng nhin in di
t gn ba rng chy di n pha di tnh tht Ngi. Nhng ci du trng
ging nh ca mt con rn rt to. Khong trng bao quanh tnh tht l t ct
pha nn du in tht r rng, xc nhn li ca Ngi Acharn.

Tu minh st a dng ca Ngi

Mt din bin l thng na cho thy Ngi c kh nng bit nhng vic
m ngi thng khng th bit.

314
Mt v t khu n thng thy Ngi Acharn ht thuc iu hiu Con G.
V y ngh rng chc Ngi thch ht thuc hiu , v nh mt th gi mua h
mt gi s dng n Ngi. Lc y Ngi ang tho lun v Gio Php. Khi
v t khu dng gi thuc th Ngi qua mt bn v tip tc cuc tho lun.
Hm sau, khi v t khu n th Ngi tr li gi thuc, ni rng mnh khng
th ht thuc ny v n thuc v ca nhiu ngi v khng phi tt c nhng
ngi ch y u cho php. V t khu bch vi Ngi Acharn rng n ch l
ca mnh bi v mnh ni vi th gi mua h c bit dng n Ngi
Acharn. Mc d vy, Ngi Acharn nhn mnh l Ngi khng th ht nhng
iu thuc ny v khng phi tt c nhng ngi ch u cho.
S rng nu mnh c ni thm t b khin trch, v t khu ly li gi
thuc, ri n gp ngi th gi v hi ng c c gi thuc bng cch no.
Ngi th gi ni rng ng mua vi mt s tin trong mt phn l tin
ca mt vi v t khu khc. Nghe nh vy t khu nhn ra rng qu thc
Ngi Acharn hiu ng v chnh s sai lm. S bn hi nhng v s khc l
ai v n xin php, cc v ny u sn sng vui v dng n Ngi. V s tr li
sm hi vi Ngi Acharn rng Ngi hiu ng, v chnh s hiu lm v hin
gi tt c nhng ch s hu ca gi thuc u hoan h dng n Ngi. Ri s
dng ln mt ln na, v Ngi th nhn m khng c li g.
t lu sau, trong khi m lun vi mt nhm huynh , v t khu nhc li
cu chuyn ny. Mt v ly lm ngc nhin, nhng mt v khc khng ly lm
l. V y ni vi nhm o hu rng cng v bit kh nng ca Ngi Acharn
cao siu nh th nn mi n y tu tp di s hng dn ca Ngi. V s
ni rng chnh bn cht t nhin ca mnh l rt ngoan c nn chnh s v s
nhim ca s th thch nhiu v thin s khc ca mnh, tuy nhin i
vi Ngi Acharn nhng iu ny tr thnh bt lc. V s ni rng t ngy n
y tu tp, s c th kim sot cht ch nhim ca mnh n mc nh i
khi cm thy nh khng cn nhim no c. S ni rng s hiu bit v gi
thuc l khng nhm nh g so vi nhng kh nng khc ca Ngi Acharn.
Tm ca ngi th gian rt ngoan c, s ni. N ch s la khi b la
thiu t. Nhng khi ht nng n khng th nhn thm khng tr li chi vi
la. Tm tinh nghch v hiu ng cn hn hng trm con kh. V cn t hi
hn na, n c th tr nn chai cng trc ting ni ca lng tm v hnh
nh khng lay chuyn trc hu qu ca c php. Cng v th m ti khng
th ri Ngi Acharn, v khng th tin mnh c. Di mt quan st ca Ngi,
tm ti bt buc phi vng li v ri nh th c kim sot c hiu qu hn.

315
Mi ln va i lch ra ngoi l b bt gp v ngn chn li. Ti rt ngoan c v
khng cn g hn l mt k lut nghim khc v cch i x cng rn.

Kim tra kh nng tha tm thng

ca Ngi Acharn
V t khu tip tc thut li cu chuyn ca s khi mi n y vi Ngi
Acharn v nhng g s lm.
Tt c nhng ai c vi Ngi Acharn u bit r nng lc thn thng
ca Ngi, nht l kh nng c tm ca ngi khc. Ring ti mun bit iu
ny c thc s ng hay khng v a gin vi ngh mun kim tra. Ti
ngh rng bt lun bng cch no, nu Ngi cho thy l c kh nng hiu bit
nhng g ti ang suy t, l ti tha mn. V nu Ngi c th lm c nh
vy, ti s cung hin trn i mnh.
Chiu hm y ti n gp Ngi Acharn v trc mt Ngi bt u cm
thy rt khng thoi mi. iu ny rt l thng v trc y khng bao gi
ti thy khng thoi mi khi n vi Ngi. Ri ti rng Ngi chm ch
nhn ti mt cch khc thng. Ging hnh nh ang ly tay ch ngay mt
ti v ht ln suy ngh ca ti vo trong l tai ti. Ngi bt u ging Php,
nhng hu nh ti khng nghe c ting no. Tm ti b cm gic ti li
thiu t bao trm. Chng bao lu, hnh nh ting ni ca Ngi l nhng
ngn roi qut mnh pha sau lng ti, cng lc cng gn. C khi ti cm thy
nh roi qut mnh vo tim. Ti khng th ngi im m phi lun lun xoay
qua tr li. Cui cng ti khng th chu ng c na. Thm trong tm, ti
bch vi Ngi xin sm hi, ni rng ti ch c t m, ch khng c thm
nghim kh nng ca Ngi. Ti mun xin Ngi chp nhn mt ln na, cho
lm t, v nguyn cung hin trn cuc i mnh. Ngi dn dn lng du,
ri cnh co: Hy nhn vo trong thy nhng sai lm v khuyt im ca
mnh. Tm nhng thnh cng hay tht bi ca ngi khc khng ch g, nu t
mnh khng trau di v ci thin. Ch bit rng ngi khc vin mn thnh
cng khng ch g cho mnh, v mnh vn cn nh c. Ta khng h c gng
chnh ta thnh cng. Con phi hiu im mnh v im yu ca mnh trn

316
mi phng din, trc khi c gng tm hiu nng lc v nhc im ca
ngi khc. V tnh t m kim tra ngi khc khng li ch g.
Khi thi Php chm dt, m hi t dm c mnh ti. l thi im
m ti hon ton knh phc, quy hng v iu kin. K t khng bao gi
dm c gan a gin vi nhng suy ngh nh vy v Ngi.
Nhng kh nng c bit c th khc loi nhau v mc khc nhau,
nhng Gio Php dn n chng ng Nit Bn lc no cng ging nh ca
c Pht chng ng. Mi hnh gi u c th nhn ra s tht ty theo
mc chn tht ca chnh h.

Phra Acharn Chob mo him vi cp

Cu chuyn sau y lin quan n mt v Acharn m ngi vit khm
phc v knh m su xa. Tn ca Ngi l Phra Acharn Chob, hin nay vo
khong hn by mi tui. Ngi th gii t khu t lu v thng thch
sng n dt trong rng su. Khi i u Ngi c thi quen i ban m, v nh
vy thng gp nhng loi th rong r kim n ban m, nh cp.
Phra Acharn Chob mun i v hng Bc, gn Chiengmai v Lampang,
v ra i vo mt bui chiu theo hng v qun Lomsak trong th trn
Petchaboon. Ngi n gn Dong Luang (Rng Ln) v ni y gp dn lng
khuyn Ngi nn ngng ngh qua m trong lng trc khi xuyn rng. H
thnh tht lo cho tnh trng an ton ca Ngi, ni khu rng ny rng ln,
v nu bt u i vo bui chiu th Ngi s phi m trong rng.
c nhiu cp d rt c th tn cng Ngi. Trc y c nhiu khch qua
ng lm nn nhn ca cp khi i xuyn rng trong m. H cung thnh
Ngi li lng qua m c an ton. H s bt Ngi vo sng hm sau,
ri Ngi s tip tc ln ng.
Mc d dn trong lng lo ngi v khuyn Ngi nh vy, Phra Acharn
Chob vn quyt i. H hi Ngi c s cp khng, Ngi ni s, nhng d sao
cng s i. Ngi ni nu phi lm mi cho cp, th l do nghip. Ngi t
gi v ln ng vo Rng Ln. i khng bao xa th thy ni u cng c du
chn, nc tiu v phn cp, mi c c c. Thy du vt nh vy, Ngi gom
tm c kinh.

317
Khi m n th Ngi n gia Rng Ln. Bng nhin nghe cng lc
ting rng vang rn ca hai con cp to ln, mt pha trc v mt pha
sau. Cp n cng lc cng gn, ting rng cng ic tai. C hai con u nh
c mun n tht Ngi. Mt trong hai con xut hin trn ng mn khong
hai thc trc mt, v thong nhn li pha sau thy con kia cch xa cng
hai thc nh vy. Hai con cp khng l. Ngi cha tng thy cp to nh vy.
Phra Acharn Chob khng cn cch no lm g khc hn l ng yn, on
chc rng y l gi pht cui cng ca i mnh. Ngi khng th ni rng
mnh khng s nhng c th l Ngi s qu n mc khng hay bit g v iu
. Ngi ng nh trng trn mt t, nhng vo khonh khc nguy ngp
y, chnh nim n cu Ngi. liu thn cho cp, Ngi quyt nh khng
b ri chnh nim. Tm rt ra khi hnh nh cp, an tr vo bn trong, gom
thnh nht im. Ngi bit rng vo lc ny cp khng th lm g hi Ngi.
Ri trong khonh khc, Ngi khng cn bit c cp, thn v t th ng ca
mnh, tt c mi th. Tm hon ton tp trung vo nn ca thin v gi t th
trong nhiu ting ng h. Khi xut thin, Ngi thy mnh cn ng yn
nh trc, ci klod (cy d) mt bn trn vai, bnh bt nm trong bao mng
lng thng trn vai kia, cy n lng i ng cn trong tay nhng tt lu
ri. Ngi thp ln mt ngn n cy khc, nhng hai con cp u i mt.
Cnh rng im lng.
Ngi Phra Acharn Chob rt i ngc nhin, thy mnh cn nguyn vn,
hai con cp khng ng n, v khng lm g hi. Gi y, tm y dng
cm, Ngi cm thy nh ci tm c Gio Php bo v ca Ngi c kh
nng i u vi c trm, c ngn con cp. Ngi cm thy rt thng yu
hai con cp, tht s l hai bn lnh tr hnh nng mnh ln ti c Gio
Php v gip mnh chng ng s vi diu ca Gio Php. Ngi bit rng thay v
s cp, Ngi phi ht lng tri n, cm t. Vng chc xc tn nng lc ca Gio
Php qu tht l ti thng trong Tam Gii, Ngi tip tc ln ng, hoan h
vi nhng iu mi pht hin ra. Nh li hai con cp vi lng tri n v hn,
Ngi tp trung tm, ly bc i lm mc thin hnh trn ng. Cm thy
nh chc chn rng, nu gp tr li hai con cp, s i ngay n v u chng
t lng thng mn v bit n.
Trm mnh trong h lc, Ngi tip tc i cho n sng, nhng cha ra
khi ba khu Rng Ln. Mi n chn gi sng mi n lng, pha bn ngoi
ba rng. Thy Ngi t trong rng i ra vo lc sng sm nh vy, c lng ai
ny u ht sc kinh ngc, chy ra t hp li dng vt thc v hi lm
th no Ngi xuyn qua khu Rng Ln sut m m khng b hi. Ngi Phra

318
Acharn Chob ni rng Ngi i sut m v Ngi thch cnh n dt, vng v.
H rt i s hi v ngc nhin hi Ngi c gp cp trn ng i khng.
Ngi ni c gp vi con nhng chng khng lm g hi. Trc tin ngi dn
lng ly lm kh tin, nhng r rng l Ngi va mi t trong rng bc ra sau
khi i trn m qua rng v gi y ang ng trc mt h.
Lm sao Ngi Acharn Chob gp cp gia ng trong m ti m cn
sng st, v ti sao nhiu ngi b lc ng m trong m ti Ngi vt
qua khi rng an ton v khng b lc. l nhng cu hi quanh qun trong
u h. Nng lc ca Gio Php qu tht l phi thng. Cuc bng rng ca
Ngi Phra Acharn Chob c th hu ch cho tt c nhng ngi khch l hnh
i xuyn qua khu rng ca i sng. Trong cuc hnh trnh dai dng xuyn
qua kip nhn sanh, Gio Php tht v cng thit yu cho tt c mi ngi
h tng v bo v h khi lm ng lc no.

Cuc mo him ca Ngi Acharn Chob ti

Min in v mt con cp cn v
Khi Phra Acharn Chob Min in, lc du phng trong rng v lu
ng trong mt ng trn ni hnh thin th thng c nhng con cp n
thm, nhng khng c cp no gy tn hi Ngi.
Mt bui chiu n, lc khong nm gi, Ngi ngi thin trong ng nh
thng l. Khi xut thin, va m mt ra th thy mt con cp to ln ngi
i din vi mnh trc ca ng. C l v nhiu ln thy cp trong vng
ny, Ngi khng cm thy s. Hai bn nhn nhau mt cch thn nhin. Cp
ngi nhn ng xung quanh mt lc, ri tnh c nhy vt ln tng bng mt
trc ming hang. Ri cp ra mnh, lim my ci mng to tng ca n,
nh mt mnh khng c ai khc. Sau khi lim ra mnh xong, cp ngi thoi
mi trn tng . Mc d khng c tm s cp nhng Phra Acharn Chob
tha nhn rng mnh khng th thin hnh nh mi khi. ng mnh i kinh
hnh qu gn tng m cp ang ngi ngh. Ngi cm thy mt thoi mi,
v ngi li hnh thin nh trc.
Tng chp, cp lic nhn Ngi mt cch thn thin v du hin. Ch thnh
thong nhn thong qua, khng ch tm lm. Hnh nh n cng thch th

319
ngi trn tng . Lc u Phra Acharn Chob ngh rng n s khng ngi lu,
nhng, khng theo Ngi, dng nh ng bn cp ang ngh n vic lun
ni th m ra tht vng.
n chiu ti, Phra Acharn Chob thp ln ngn n cy v lic nhn
phn ng ca cp. Khng c phn ng g c! Vy, Ngi b mng xung bao
trm ci klod v ngi hnh thin trong n lc ng. Ngi thc dy vo
khong ba gi sng, xp mng li v thp ln ngn n cy. Huynh cp
vn cn thn nhin nm thoi mi trn tng nh thng. Khi n gi i
tr bnh kht thc, hin nhin l Phra Acharn Chob phi i qua ch nm ca
anh cn v. Ngh rng mnh phi i ngang gn st cp li mt thc khng
bit cp c th lm g khng, khi mnh bc ngang qua ra khi hang ng.
Trong khi Ngi p y, Ngi lic nhn cp v thy n ang nhn mnh vi
cp mt du hin, ging ht nh ch nh nhn ch. Trc khi bc ra, Phra
Acharn Chob ni vi cp:
Ny ng bn, n gi ti phi i tr bnh kht thc. Ti cn thc
n nui dng c th, cng nh loi th v nhng ngui khc. Bn c th
ngi y nh mun, hay i tm thc n cho bn.
Cp c v lng nghe, mt chm ch v du hin. Ri Ngi bt u nh
nhng bc ra ming hang, ngang qua tng . Sut qung thi gian y cp
nhn Ngi ging nh ni, Xin Ngi Acharn hy i qua, khng cn phi s.
Ti n y ch bo v Ngi.
Phra Acharn Chob i vo lng tr bnh, nhng khng ni cho ai bit v
ng cn v ti hang ng, s lm phin ngi lng. Khi Ngi tr v ng
th khng cn thy cp u, v sau khng cn thy tr li, khi Ngi
. Phra Acharn Chob ngh rng c th l mt v tri gi hnh cp. N trng
nh mt loi th hin lnh, khng bao gi c hnh ng hm da khi ti
. Phra Acharn Chob ni rng trong nhiu ngy sau Ngi ri tm t n
con cp y, mong n tr li, nhng n khng tr li. Trong cnh tnh lng
ca nhng m sau , Ngi thng nghe thy cp rng trong vng, nhng
khng bit trong y c ting no ca ng bn cn v khng. Trong vng
y c rt nhiu cp v l mt khu rng khng khip i vi ngi s cp.
i vi Phra Acharn Chob, ngy m ng bn cn v ca Ngi vn v
ming hang l mt ngy khch l v lm tng cng c tin ni Gio Php.

320

Mt v tri dng vt thc

Phra Acharn Chob Min in nm nm, v c th ni ting Min tri
chy. Khi x Min in b c ngi Nht v ngi Anh xm lng trong thi
Nh Th Chin th Ngi b bt buc phi tr v Thi. Mi hang cng, ng
hm trong thnh ph v trong nhng vng rng su ni thm u b lc sot.
Ngi Anh rt hn th dn Thi v Thi Lan lc by gi l quc gia ng
minh ca Nht. Tt c nhng ngi Thi m h gp n ng, n b, k
c nh s u b tn st khng tr mt ai. Ngi Min in trong lng rt
ngng m Ngi, khi thy lnh Anh cng lc cng len li quy ry th rt lo
ngi cho tnh trng an ninh ca Ngi. H thng nht di chuyn Ngi vo khu
rng ni, ni m h chc rng lnh Anh khng th tm ra.
Nhng ri mt ngy n h tht vng, v lnh Anh tm thy Ngi lc Ngi
ang c kinh chc lnh cho dn lng. Mi ngi u xanh mt kinh s khi
thy lnh Anh xut hin t mt con ng mn su kn trong rng. Tuy nhin
h cng gii thch rng Phra Acharn Chob ch l mt nh s, v nh vy
khng lin h g n chin tranh; rng Ngi Min in t lu, trc thi
c chin tranh v Ngi rt c tn knh, nh vy, nu lm g c hi cho Ngi
tc l gy tn hi cho chnh ngi Min. Thy dn lng mnh m chng i
nhng g h nh lm, nhm lnh Anh bn tho vi nhau na ting ng
h. Sau h ng tha cht cho Ngi, nhng khuyn tt hn nn ri Ngi
n mt ni khc, nu khng mt nhm lnh khc c th n, s khng nghe
li h v tha cho Ngi. Trong sut qung thi gian , Phra Acharn ri tm
t n h v suy nim v nhng phm hnh ca Tam Bo, trong khi nhng
ngi lnh nhn Ngi mt cch hm da. Sau khi nhng ngi lnh Anh i,
dn lng vi v a Ngi vo mt ni rng ni su kn hn v bch vi Ngi
h s dn xp cho ngi n dng vt thc, Ngi khi phi ra tr bnh.
Trong nhng ngy sau cng c thm nhiu nhm lnh, n lng tm
ti lc sot i khi nhiu ln trong ngy ch bt Ngi. Dn lng cng ngy
cng lo s l Ngi s b pht gic. C v khng cch g khc hn l Ngi phi
tr v Thi Lan. H bn a Ngi n mt con ng mn b mt dn v
Thi m qun lnh khng bit. H m t rnh r con ng vi nhiu chi tit,
ch hng i, nhng vng phi i qua. H bch vi Ngi d con ng c gp
ghnh hay kh khn th no, ch nn i lch t s b lc li, v l con ng
b mt ca dn rng qua li gia Thi v Min in. Phra Acharn Chob gp

321
rt gi t dn lng rt tt bng v ln ng, bt u cuc hnh trnh di ngy
v v cng nguy him.
Ngi i ngy v m khng ngng ng ngh v n (v theo gii t khu
Ngi khng th mang theo vt thc), ch ung cht t nc. Trong thi gian
ba ngy ba m rng r Ngi tip tc cuc i b trong rng su hoang vng,
tro ht ni ny sang ni n, gp du chn cc loi th nh cp, voi rt
nhiu trong rng. Ngoi nhng him ha hin ti l b th d thnh lnh tn
cng, cn ni lo rt d lc ng v cht gia rng.
Sng sm ngy th t, Ngi long chong xung mt sn ni, lo o
bc tng bc, mt mi v i bng, kit sc, on chc l phi cht ni
y. Ngi i b ba ngy ba m khng n v khng ng. Sut thi gian y
khng gp mt ngi no c th kht thc. Ngi ngh n s ma mai ca
ton b cu chuyn ny Ngi thot khi nn tn ph ca chin tranh gia
cc quc gia nhng rt c th s b sa vo cn tn ph ca tnh trng bng i
v mt mi trong cnh n dt ca rng ni hoang vu m chnh Ngi rt yu
thch.
Ri Ngi ngh n cc ch thin m c Pht cp n l c nng
lc thn thng, thin nh v thin nhn. Cc v y c bit chng tnh trng
ca v t khu ny c th cht v i? Ngi t ni thm vi mnh. Nhiu
ngi trong s cc v y li lc rt nhiu t gio hun ca ch t khu, t
thi c Pht cn ti tin cng nh trong hin ti. C th no cc v y gip
cho mt t khu ang lm nn, kit sc chng.19
Khng bao lu sau , trong khi cn lo o i di theo con ng mn,
Ngi thy mt ngi n ng n mc p khng phi theo li trang sc
ca ngi rng. V y ngi bn ng, tay b mt mm cm cao khi u
(theo cch cc thin tn thng lm khi dng vt thc cho mt v t khu). V
th ch ny c nh t trn tri ri xung. ngh ny lm Phra Acharn Chob
rt i ngc nhin. Cn i v mt tan bin.
V th ch l php thnh Ngi dng chn ngh mt lc. V y c vt thc
dng Ngi, sau khi th thc Ngi c th tip tc ln ng. V y ni rng
Ngi Phra Acharn Chob s n ba rng trc khi tri ti.
Phra Acharn Chob dng li, t gnh vt dng xung v ly bt ra khi
bao th bt. Tt c vt thc trong bt c mi rt ngt v thm. Lc y
Phra Acharn Chob hi v th ch t u n, v Ngi i ba ngy ba m m
khng bao gi gp xm lng hay ngi i ng. V th ch a tay ch s s
19. Chnh Phra Acharn Chob c ni rng vo mt lc no trong qu kh c mt
loi lin h no gia Ngi v nhng chng sanh trong cnh tri (ch thin). Tc gi.

322
trn cao v ni mnh sng kia. Khi Phra Acharn Chob hi lm sao v y hay
bit rng c mt v t khu i qua li ny, v y ch mm ci m khng ni g.
Ri Phra Acharn Chob c tng nhng on kinh chc phc. Khi Ngi chm
dt, v th ch nh l bi t, ni rng nh mnh cch y kh xa.
V ny c dng iu v t cch trang nghim t tn v tnh lng c bit.
V y khong trung nin, va ngi, mt my sng sa v c ch t tn. V y
ng dy v bc i, ra pha sau mt ci cy to ln mc gn . Phra Acharn
Chob t m chm ch nhn theo, ngh rng s thy v y xut hin khi qua
pha bn kia ci cy, nhng rt ngc nhin, khng thy! Phra Acharn Chob
ng dy bc n ci cy nhn v khng thy ai u ht! Ngi tr li ch
ngi v chun b th thc. Tt c thc n trong bt va cho nhu cu vt
cht ca Ngi. Cht dinh dng hnh nh tc khc bi b c th, cho sc
khe v sinh lc. S lng vt thc cng chnh xc ng nh c th Ngi cn,
khng qu nhiu v cng khng qu t. Nu c nhiu thm mt cht Ngi
cng khng th dng ht.
Phra Acharn Chob cm thy khe khon trong ngi, sc lc v ngh lc
c bi b y , tip tc cuc hnh trnh. Trn ng, Ngi khng ngt
ngc nhin khi ngh n v khch l thng. n chiu mun Ngi ra khi
rng, ng nh li v khch th ch, v sau khng bao lu, mt ln na
Ngi t chn tr li trn t Thi. Tt c du vt trn ng trong cuc hnh
trnh y nguy him tan bin.
V sau Phra Acharn Chob ni rng v khch l gp gia ng khng
phi l ai khc hn mt ch thin n p li thnh nguyn khn thit
ca Ngi. Dng iu v t cch ca v y, cng nh vic sut cuc i ba ngy
ba m Ngi khng thy xm lng v khng gp ngi i ng cho thy r
nh vy. Chnh vic Ngi cn sng st cng l k diu phi thng. C l nh
ch thin trong khu rng y bo v hoc c l cng nh nng lc ca Gio
Php h tr, hoc nh c hai.
Nhng ngi dn lng Min in m Ngi phi t gi rt lo u cho
Ngi, h rt s rng Ngi phi cht dc ng, nhng khng th lm g khc.
H bit rng nu Ngi li thm lu na t c nhiu c hi b lnh Anh pht
gic v chng s git Ngi. H vn bit rng hy vng sng st sau mt cuc i
y him ha nh vy l rt mng manh, nhng cn c cht hy vng hn l
ch ch ngy b tn st.
Nhng li lc thut trn y v cuc sng mo him ca Phra Acharn
Chob tht vn tt. Cng nh thin s Phra Acharn Mun ca Ngi, Ngi thch
sng n dt trong nhng khu rng hay vng ni hoang vng, ch sng n

323
c. Nhng g c ghi chp y do chnh Ngi tng thut. Xin ngi c
t do bnh phm.

Lin h gia Ngi Acharn v ch v t

Thch sng trong cnh rng ni t nhiu cng l c tnh chung ca ch
v t ca Ngi Acharn. iu m mi ngi u bit l Ngi Acharn thng
khuyn ch v t nn sng n dt v n c trong rng, v thng ni
rng bt lun Gio Php no m chnh Ngi chng ng, d th hay t,
Gio Php no m Ngi dy t, u do nhng th thch gay go tri qua
vo thi k sng trong rng ni.
V phng din vt cht, Ngi Acharn vin tch t lu, nhng v mt
tinh thn, vn cn lin h gia Ngi v cc v t , c khuynh hng trng
thy nhng linh nh trong khi hnh thin. Cng nh lc Ngi cn ti tin, khi
v t gp tr ngi trong thin nh hay thin tu, Ngi xut hin trong linh
nh khi v y hnh thin, nh mt gic m, v ban dy nhng li khuyn cn
thit vt qua chng ngi, ging nh trc kia nhng v A La Hn xut
hin v dy Ngi. Khi nhng li dy chm dt, linh nh cng m dn v tan
bin, ri ty vo v t suy nim v nhng g c dy nhm khc phc
chng ngi tin b thm trn con ng ca Gio Php.
i vi nhng ai cha bao gi tri nghim hin tng tng t th, l d
nhin, nhng lin h nh vy l rt kh tin, khng th c c. Nhng i vi
v no c kinh nghim v th hng li ch t , th d bao nhiu l l
v bao nhiu cng trnh bin lun cng khng th lay chuyn nim tin, hay
lm v y i . Mt ln na, ta phi lp li rng khng phi tt c cc v t
u c tri nghim v hin tng trn, m ch nhng v c khuynh hng thy
linh nh thi. Mt kinh nghim ca mt s v t cng nh ca chnh Ngi
Acharn l nghe c c Pht v cc v A La Hn ging Php, mt mc
no , ging nh vic c Pht ging Php trn cung tri Tvatisa (Tam
Thp Tam Thin) cho hong hu Maya m mnh bng cch hin hnh. Tuy
nhin, nhng s kin lin quan n c Pht d lm cho ngi ta tin hn
nhng chuyn lin quan n cc v t ca Ngi. Do ngi vit khng
mun ni g thm v vn ny, cho ngi c t quyt nh v mt l do
rt gin d l bt lun nhng g trc kin c chc chn l sng ng v

324
c nhiu gi tr, ng tin hn l c ngn t bin lun v gii thch. Ngi
vit cng quan nim rng chnh ta phi tch cc chin u trc kin c
nhng g nm trong ph tip nhn c ca ta. Suy lun, phng on, bin
lun, quan nim, ch trch, tt c u khng cn na khi c trc kin.
Tiu s ca Ngi Phra Acharn Mun Bhridatta n y kt thc. Tiu
s ny khng c vit theo cung cch chnh quy hay hc gi v nh vy vt
qu kh nng ca ngi vit. n y cu chuyn di, nhng khng c
ngha l y . Cn c th vit thm na nhng ngi vit khng nh ht.
Tuy nhin nhng g c ghi chp ni y t lc Ngi cn nin thiu n khi
vin tch c th l ngun khch l cho nhng ai ng khuynh hng trong
phng php thc hnh.
i ca Ngi Acharn khng c khuyt im. Qu tht l cuc sng ca
bc tr tu theo tinh thn Pht Gio, ng theo ngha ca n. Trong thi
nin thiu, Ngi khng gy tn hi cho ai. Sau khi xut gia, Ngi khng bao
gi ngng chuyn cn tinh tn t cng c vng chc trn con ng ca
Gio Php n mc rt ng o t khu v c s ngng nhn ln nh v
lnh o tinh thn v thin s ca h, cho n ngy cui cng. Cuc i nh
vy c gi l joti jotiparyano n trong sng, ra i trong sng, tc l n
tt p v ri ra i tt p.
Phng php t trau di v t pht trin ca Ngi bn b cng quyt
v tht s l mu mc. Ngi khng cho cho nhim vt qua Gio Php.
Ngi tn dit mi hnh thc nhim, v trong gii t, tt c u bit Ngi
l mt v A La Hn. Hn na, s tr gip ca Ngi i vi ngi khc khng
bao gi tch ri khi Con ng ca Gio Php m chnh Ngi chng
ng, t bc u tin n mc Thnh Tu Gic Ng Tt Cng. Ngi c kh
nng hiu thu tm tnh, khuynh hng v thi ca nhng ngi n vi
mnh ban b nhng li dy thch hp cho mi ngi. Tm t ca Ngi v
lng v bin, Ngi ban ri n tt c, bt k gi tr, nam n, a v hay ng
cp x hi.
Ngi Acharn lin tc hun luyn ch t cho n ngy cui cng ca
cuc i. Phng cch ging gii ca Ngi lun ri sng ng li vt qua
mi tr ngi hay gii quyt nhng vn kh khn tng nh khng th
vt. Ngi dy d v hng dn ch t v s tin b v chu ton ca tng
v mt sau ny khng ai c th nui tic v gp c mt ngi nh vy,
ngi Ti Thng trong Ba Ci. Cc v t cao nin ca Ngi, tri qua li
hun luyn v hng dn ca Ngi, t cng c vng chc trong Gio Php
v tr thnh cc bc Acharn hng dn ngi khc trn Chnh o. Tt c

325
u c mt s ng t nhiu ni trn t nc. V cng c nhng v
t khc l triu ph trong Gio Php, nhng thch sng n c n dt. Tt
c u th hng phc lnh ca Gio Php do Ngi ban truyn.
Phn ng gp ca Ngi Acharn trn phng din pht trin ngun lc
con ngi khng thua km ai. Ngi lm mi ngi nhn vo nhng s tht
ca i sng, phn bit iu chnh l t, bit r ci g l nhn, ci g l qu, tt
c u l nhng s tht bao qut. Th gian s pht trin tt p hay suy i
ph thuc tm ca mi ngi. Tm l nguyn ng lc s khi, v nu tm
c thi ng n, tc thi ca Gio Php, tt c nhng g m li ni v
hnh ng din t s a n thng tin v pht trin. Tm nh vy s pht
trin theo ng li ca Gio Php. Khng phi thc hnh Gio Php trn
u mi cht li, ch lm nhm lp li nhng g nghe, ch l du hiu ca
mt tm km pht trin.
Ngi Acharn hiu ngi n gp Ngi, bit c nng lc v nhc im
ca h. Nhng ai hiu r Ngi u ht lng cm kch v h sn sng hy sinh
tt c v Ngi. C s hiu bit ln nhau gia h, v quan h l mt quan
h khng v k. Mt ln na iu ny cho thy tm l ngun nng lc ln lao
nht trong vic thin cng nh trong iu c.
Ngi khng s him nguy v ci cht trong khi lm nhng g h
quyt nh, d thin hay bt thin, phi vng chc hng tm v iu y. y
cng l s tht i vi ch v t ca Ngi Acharn, c bit l cc v t khu,
nhng v c Php ca Ngi lm cho hi sanh, sn sng hy sinh c
mng sng thc hnh ng theo li dy ca Ngi. i vi nhiu v ngng
m Ngi, ho quang ca bn thn Ngi v ca Gio Php m Ngi truyn dy
u rt thch th v li cun. Ring i vi ngi vit, hnh nh Ngi Acharn
mi vin tch thi. Nhiu hnh nh lin quan n nhng din bin trong i
sng ca Ngi vn cn sng ng trong nhn quan ca tm, v lng t bi ca
Ngi vn cn m trong tm, mc d Ngi vin tch t hai thp nin trc.

Nhng li dy cui cng ca Ngi Acharn

Ngi vit mun kt thc tiu s ca Ngi Acharn vi nhng im chnh
yu trong nhng li gio hun cui cng ca Ngi, t lc bt u lm trng
bnh n ngy vin tch. Sc khe v sanh lc ca thn Ngi t t gim st.

326
Ngi ni suy nim v tnh trng ny hn su mi nm ri, v t thi im
chng ng chn l, tuyt i khng c g dnh mc hay lo u. C th vt
cht ny bt u cht dn t thu mi phi thai trong bng m. Mc d
chng ta luyn i v xem n l ca mnh, khng h bao gi n t ra thng
hi hay du hin. N c cu thnh bng nhng nguyn t ging ht nh
th gii bn ngoi. Gio hun cui cng ny l nhng li cnh bo cho ch
v t Ngi.
Nhng g thy lo u trong thi im ny l cc t v y t xa hay
gn, Ngi ni, v cc con c th u su v tht vng khi thy ra i. Cng v l
do y ch khng c g khc m thy thng ni rng khng bao gi nn qu
t tin. Nu khng, cc con t tha mn, suy tng o huyn rng cht t
nhim cn li y khng th lm hi cc con. D cn t nhim th no i na,
chng c nng lc tim n l a n nhng kip ti sanh v ti t v cng
tn. Cc con phi cp tc a chng ra nh sng v trit tiu chng, v khng
nn chn ch khi cn c th nm c chng. Khng nn tr hon nhim v
y cho n khi qu tr. l nhng li thy cnh bo cc con.
Cc con c nhn thc c t u nhng au kh khng th t y n
vi ngi v th trn th gian ny khng? N n t nhng nhim v nhng
kht vng, vn xem hnh nh v hi v khng ng k! Vi tt c nhng kh
nng cng nim v tu ca thy, thy o c n ngun gc ca nhn v
qu ca sanh, t, v nhng ni kh au khc v khng tm c mm mng
no ca nhng kh au y ngoi nhng nhim xem hnh nh v hi v
khng ng k. Hy nhn vo chnh ci tm ca cc con v quan st mt cch
v t thi ca tm mnh i vi nhng nhim y. Nu cc con vn nhn
nhng nhim y l chuyn vt v d dui hi ht vi chng th vic cc con
vi thy d lu di cch my vn nh ci mui chm trong ni canh. Nu
cc con mun lm ci li c nm hng v ca Gio Php th phi ch
n li cnh gic ca thy. Nu hoang ph c hi ny ca mnh th ci cht
ca cc con cn v ch hn ci cht ca mt con th, v t ra sng, da v tht
th c th c s dng. D sng, kip sng ca cc con khng hn g kip
sng ca loi th.
T ngy u tin lm bnh, thy ni vi cc con rng thy ang cht.
Cht vi tm bung x l chm dt tt c mi lo u v au kh. Khng cn g
cha lm v khng cn g trng ch. Cht vi tm nhim lm pht sanh
cm th bt toi nguyn v mt cuc sng mi, d s vo cnh gii no. Ngy
no cn nhim t s cn au kh. Cc con khng nn nui dng c vng
s ti sanh vo cnh gii ny hay cnh gii n v o huyn ngh rng mnh s

327
tip nhn nhiu n hu, th hng nhn lc. Ngy no cn ht ging ham
mun th ngy y cn ht ging au kh tim n ng ngm.
Cuc sng ca mt v t khu s khng li ch g nu tm khng c
th hng s tnh lng t vic hnh thin. Cc con s khng bao gi kinh
nghim tm an lc nu cn b nhim thng tr. T gi pht ny, cc con hy
chuyn cn t cng c trn Con ng ca Gio Php. Nhng ai ngh
lc, can m v cng quyt nhn ni chin u chng nhim - vn lc
no cng i nghch vi Gio Php - chc chn cc con s th hng trong
tm phc lnh v hnh phc an lc trong tm ti y v ngay lc ny. l
nhim v duy nht c th c hon tt. Khng phi nh vic lang thang v
tn, xuyn qua nhng kip ti sanh v ti t trong nhng cnh gii khc nhau.
Mi Gio Php m c Pht tuyn ngn ch nhm n mc tiu duy nht l
ct t dng tri chy v cng tn ca vic lang thang v tn v hu qu au
kh khng th t ca n.
Nhng ai nhm n mc tiu vt qua khi vng lun qun ny phi c
kh nng p dng chn l ca ba c tnh v thng, kh v v ng trong
Tam Gii ni m ba c tnh y lun lun hin hu. S khc bit gia nhng
cnh gii y khng phi ch trong loi hnh m cn mc . Chn l ny
phi c chng ng bng tr tu. Luyn i, d th hay t th no, ch c th
tn dit nu tr tu dng mnh v pht trin y . c Pht v ch v
Thnh T ca Ngi lm ng nh vy.
Ni nh vy khng phi nng cao qu ng gi tr ca tr tu, v h thp
nhng php thc hnh Gio Php khc, c th v nh c quan qun nhu, m
nhim v l cung cp lng thc, y phc, v nhng nhu cu khc cho qun
i. Chnh h khng ra chin u ngoi mt trn, nhng h m trch nhim
v h tr, tip t cho lc lng chin u lm nhim v xng pha trn chin
trng. Qun chin u y l tr tu, chin u chng nhim, vi s h
tr ca cc php thc hnh Gio Php khc. Chnh tr tu chin u chng li
nhim, khng n ph ry ngi hnh thin trong cuc lang thang trong
vng quanh ti sanh v ti t. Hnh gi lc no cng phi gi vng tr tu vi
mnh.
Ni no c chng ngi chn ngang con ng, ni y cc con phi
cng quyt vt tin qua. Khng nn s cht khi l kt qu ca ch tinh
tn tn dit mm mng ca sanh v tr thnh (tc ti sanh) trong tm. Nu
cht phi n, cho n n bng n lc quyt tm. Khng n n vi
mt chin binh bi trn, tinh thn suy sp v s l nguyn nhn ca tic
nui lu di v sau. Khng nn s th gian vng bng ngi v tr nn hoang

328
vu v khng c ai sanh ra lp y n. Li suy ngh v ngha l nh th c
li ch g? Chnh v s li nhc v li dng m chng sanh phi chu v vn
au kh, khng hy vng gii thot.
Thy dy tt c nhng iu c th cho cc con, khng gi li iu g.
Thy ging gii trn vn vi y chi tit vi tt c Gio Php cn thit
chng ng chn l. Ch c nhng iu i khi thy tho lun v gii thch
ring l kinh nghim ca nhng ngi c khuynh hng ring bit. Thy lun
lun tn lc c gng gip gii quyt mi vn ca cc con cho n lc la
i. Khi thy ra i, cc con s kh tm c mt ngi c th tr gip nh
th. C mt khong cch ln gia Gio Php c vit ra hay ni ln vi Gio
Php pht hin trong tm mi ngi. Mt ngi cha tng chng ng nh,
tu, o, Qu v Nit Bn khng th ging dy v hng dn ngi khc n
mc chng ng v Thnh Tu nh vy!
Cng nh gio hun cui cng m c Pht ban truyn cho cc v t
khu t l Tt c cc php hu vi u v thng. Hy tn lc lin tc
chuyn cn, v ri Ngi Mun c gng gii thch Pht ngn trn t m hn.
T cc php hu vi trong li dy cui cng ny ca c Pht c ngha
l tt c cc vt c cu thnh, nhng trong ng cnh ca bi kinh m Ngi
cp n, c ngha l nhng g trong tm ca mt ngi, khng phi tt c
nhng vt ngoi tm. im ny nhn mnh n Th Nh trong T Diu
: Tp , nguyn nhn pht sanh kh, lm cho tm chao ng v khng
ngng quy ri tnh trng thanh bnh an lc ca tm. Nu nhng s vt c
cu thnh y c tr tu thu hiu tn tng, chc nng to qu ca n (tc
nn tng lm pht sanh au kh ca n) s chm dt. Khi khng cn g c
th khuy ng tnh trng an lc ca tm. Suy ngh vn cn , nhng ch l
nhng suy ngh c thanh lc trong sch, tc loi tr nhng nhim
ca v minh v i dc. Ni cch khc, chng ch l nhng un (khandha).
c th ging nh mt gic ng m, hon ton yn ngh, khng cht vng
ng, khng chim bao mng m. l ci tm thm nhun trng thi an lc
khng lay chuyn v hnh phc (vpasama citta), vn l trng thi tm c
th ca c Pht v ch v Thnh T. Tm trong trng thi y tuyt i
khng cn luyn i hay k vng. Cng vi tnh trng tuyt tr mi nhim l
s chng ng Nit Bn v o, Qu A La Hn. l Gio Php vi diu khng
g trong Tam Gii c th so snh.
Ngi Acharn khng cn thuyt Php thm ln no na.

Sm hi v chc phc
Tt c nhng g c ghi chp trong tiu s ny ca Ngi Acharn Mun
khng phi l cu chuyn y v cuc i ca Ngi. Ch c khong by
mi phn trm l nhng g c th nh v thu nhp t nhng ngi khc.
Ba mi phn trm kia, ngi vit phi c gng lm gc li. Mc ch ca
ngi vit l lm cho cun tiu s ny em li ch n nhiu ngi nn nh
b bng gc li nhng chi tit c th gy tn hi cho nhiu v c gi hn l
c li. Mc d ch l by mi phn trm, nhng trang ny vn c th khng
c vi ngi chp nhn v gy tn hi cho vi ngi khc. Ngi vit xin
sm hi vi qu v c gi v khuyt im ny. Mt l do khc l ngi vit
cm thy vic ghi chp tt c nhng g Ngi Acharn dy l khng thch hp v
c th Ngi s b ch trch v s thi qu ca chnh ngi vit.
Lc u, ngi vit mun sp xp theo li su tp c xa, nhng ri
khng chnh xc theo ng, v nh vy ni dung c phn khng theo th t
do bm tnh tht thng ca ngi vit hn l nhng nguyn tc ph thng
c chp nhn. Nu c g tch ri hay sai lc khi nhng li dy ca Ngi,
ni y ngi vit xin sm hi vi Ngi Phra Acharn Mun l v thy gip
ngi vit hi sanh bng Gio Php ca Ngi.
Ngng nguyn, vi nng lc tm t v lng v bin Ngi dn dt mi
ngi n hnh phc v chu ton. c mong rng tt c nhng ai cm phc
v knh mn Ngi s vng chc cng quyt bc theo du chn v thnh tu
ging nh Ngi. V c nguyn x Thi th hng tnh trng tin b, chu
ton v chung hp trong Gio Php ca c Pht.
Mi li ph bnh ca ch v c gi, ngi vit xin chp nhn tt c khng
bin gii, bo cha. Mi li khen hay khch l no c th c, ngi vit cng
xin chp nhn vi lng tri n.
Do oai lc ca Tam Bo, nu nhng c gng ny c ny sinh li ch hay
phc bu no, xin hi hng n ngi c v nhng v c cng trong
vic n hnh cun sch ny. c mong tt c u khe mnh, tin b v t
c c nguyn ca h trong Pht Php.

Thng 5 nm 2514 PL (1971 DL)

Phra Acharn Mun Bhridatta Thera

Tc gi: Phra Acharn Mah Boowa asampanno
Dch sang ting Anh: Siri Buddhasukh
Dch sang ting Vit: Suman L Th Sng v Sunanda Phm Kim Khnh
Hiu nh bn dch Vit: PT Diu Hnh
Hi Lut Gia Vit Nam
Nh xut bn Hng c
a ch: 65 Trng Thi, Qun Hon Kim, H Ni
Email: nhaxuatbanhongduc@yahoo.com
in thoi: 04.39260024 Fax: 04.39260031
Chu trch nhim xut bn: Gim c Bi Vit Bc
Chu trch nhim ni dung: Tng bin tp L B Ton
Bin tp: Nguyn Th Vinh
Thit k ba v rut: PT Diu Hnh
In 2000 cun kh 15,2 cm x 22,6 cm ti X nghip in Fahasa
S KKHXB: 198-2015/CXBIPH/47-05/HD
QXB s: 12/QD-NXBHD
M S ISBN: 978-604-86-4085-9
In xong v np lu chiu qu 1 nm 2015
Lin h xin sch v gp xin gi email ti d.dieuhanh@gmail.com

Gio Php khng bao gi

khng thch hp,
khng th thc hnh,
hay li thi.

SCH PHT MIN PH