Professional Documents
Culture Documents
Ku 39
Ku 39
hejmar 39
Payz 2006
Civna Pars
ya payza 2006an
ermen
ajdahak
koar
hox
axor
azat, (avestay azate)
andam, (avestay hendame)
ambar, (ji raniya kevn hembar)
bijk (ji ran pizk)
datavor (ji raniya kevn date: heq, dad)
dataxaz
djvar
doab
gom
gaz (ji raniy gez)
kurd
ermen, rmen (m, r)
ermen, ermenk (n)
ezderha, ejdiya, ejdeha, ziya, ziha
koer
(ji ran ahaka) ax, xak
axur
azad
endam
enbar, embar
pizk, pzk
dadwer
dadxwaz, dadres
dijwar
doav
gam
gaz, gez
gazar
girpan
kopal
klor
hl
hmk
hmn
hol
hazar
comard
kp
gizr, gzer
girfan, berk
gopal
kilor, gilover, gulor
hl
hm
hm: bingeh
hol; vizik
hezar
comerd
kp : idand;
der kp girtin
kp hev rnitin
ksak
krak
mom
apk
bizz
kap
kal
lagan
lava
pa
mxak
ks, ksik
kurk
mm
apik
bizz, gizz
kap
ka
legan
lewa, lo
pa, ma
mxik
Ehmed
Xan
(Sedsala XVII)
tirk
ermeni
ermenice
ejderha
bir Krt oyunu
toprak
ahr
zgr, hr
uzuv
anbar
doktor
hakim
savc, dava makam
etin, zor
pekmez
camu, manda
arn
fransiz
armnien
armnien, langue armnienne
dragon
une danse kurde
terre
table
libre
membre
dpt, entrept
mdecin
juge
procureur
difficile
sirop pais de raisin
buffle
mesure de longueur
denviron 68 cm
havu
carotte
cep
poche
baston, asa
canne
yuvarlak
rond
kakule
cardamome
temel, esas
base, fondation
kk, esas
racine
topa
toupie
bin
mille
cmert, yiit
brave, gnreux
sk, ok yakn;
trs serr, resser;
kapy sk kapatmak fermer bien la porte;
birbirine ok yakn
sasseoir trs prs
oturmak
lun de lautre
kese, torba
bourse
at ya da eek yavrusu petit dun cheval ou dun ne
mum
bougie
gece gmlei
tunique de nuit
gve
mite
erit, ksa erit
laisse, corde
ekme, eki
traction
leen
assiette large
leva
fine galette de pain
pme, p
baiser, embrassade
karanfil
oeillet, clou de girofle
tirk
kk giri kaps
suyun geiini engelleyen bir tr vana
kamar n.f.
kamav
kambn
kam n.f.
di kamamas
un, yumurta sars ve sudan
yaplan ve porselen eya onarmnda
kullanlan yapkan
yaptrmak, atlak bir porseleni
yaptrmak
yass, talarla oynanan bir ocuk oyunu
geleneksel bir Krt oyunu
(oyuncularn bir ksm geni bir
emberin iinde durup dardan
yaklaan oyuncular kemerleriyle
vurur ve kemerlerini almaya alr)
koyun kenesi
yarasa
Sreyya
Terazi burcu
sarlmak
sarmak
fatmack, ayr kertenkelesi
pezkoguro n.f.
kerik kerajo
avtenek, avgirtinok,
avgirtinek, veartok
hol, vizik, teqal
gizgizok
rt, bataniye
bir eit Krt mants
geleneksel bir Krt oyunu: iki oyuncu
gzleri kapal bir ekilde belli bir
mesafede kar karya oturur.
Aralarnda bir yastk vardr, oyuncu
karsndakine kefiyesiyle darbe
salmadan nce mam ls, xwe bike ils,
hat te derbeke bnams.
(Ls amca, eil sana kt bir darbe geliyor)
der dieri darbeden kamaya alr.
En ok puan alan oyunu kazanr.
Bir oyuncu karsndakini vuramaynca
oynama sras dierinin olur.
birdirbir
geleneksel bir Krt oyunu: oyunculardan
biri gzn kapar ve srtn dier
oyunculara evirir. Biri srtna dokunup
Kerik kerajo, k te dajo? (Eek
srcs eek, seni kim sryor?) der.
Eer sesini tanmazsa onu srtna
bindirip oyun sahasnda gezdirir,
tanrsa o srtna biner ve sahay
dolar
saklanba
topa
ottan yaplan kk topa
ponijn
ponijn n.f.
prisandin
nan hik prisandin
titn prisandin
qefiln, cemidn, qerimn, simirn
kara dnce
ufalamak
kuru ekmek ufalamak
ttn yapraklarn ufalamak
souktan donmak
qe n.f.
qe kirin
qerqa, lsp
qesidandin
qesidn
Kurmanc hejmar - 39 -
fransiz
portillon
dispositif en bois ou en mtal bloquant
le passage de leau (sorte de vanne)
cadre circulaire en bois
(de tambourin, ou dun tamis)
eau stagnante, flaque n.f. (restant dans
la rigole dirrigation aprs que leau
ait t coupe)
agacement des dents
colle artisanale, faite dun mlange de
farine, de jaune duf et deau servant
rparer les porcelaines
coller, recoller (une porcelaine) ;
recoller une porcelaine
sorte de ptanque kurde
jeu traditionnel o une partie des
joueurs se tient lintrieur dun
grand cercle et frappe coups de
ceinture ceux qui sapprochent deux
et cherchent prendre leur ceinture
tique (de moutons)
chauve-souris
les Pliades (constellation)
la Balance (constellation)
senlacer, se nouer
enlacer, nouer, ficeler.
lzard des prs
couverture
sorte de gros raviolis kurdes
un jeu traditionnel kurde dans lequel
deux personnes sont assises, spares
lune de lautre par un traversin, les yeux
ferms. Elles se donnent des coups avec
un egal nou. Le jeu consiste
esquiver les coups de lautre.
A chaque fois, on prvient lautre avec :
mam ls, xwe bike ils, hat te derbeke
bnams. La victoire est acquise aux
points. Ds quon manque un coup,
cest lautre joueur qui reprend la main.
saute-moutons
jeu traditionnel kurde o un joueur
ferme les yeux et tourne le dos aux autres.
Quelquun touche son dos du doigt en
disant : Kerik kerajo, k te dajo ?
(petit ne conducteur dne, qui te conduit)
Sil ne reconnat pas la voix, il doit porter
la personne sur son dos et faire un tour
de terrain, sil le reconnat cest lui qui
monte sur son dos
jeu de cache-cache
toupie
sorte de petite toupie faite dune herbe
(gizgizok) quon fait tourner sur un plateau.
avoir des penses noires, en avoir lourd
sur le cur
penses noires
mietter
mietter le pain sec
mietter les feuilles de tabac
tre transi, geler v.i., se refroidir v.pr.,
se geler v.pr., FAM. cailler v.i.
(REGION.) (dans certains parlers du nord)
tre fatigu, tre puis, tre extnu
blanc pur, dun blanc clatant
1) accrocher v.tr. 2) heurter v.tr.
3) adresser une requte.
1) visiter v.i., rendre visite en passant,
faire halte; 2) sorienter v.pr., sadresser
faire tape chez quelquun
solide (qualit dune pierre,
dune pierre briquet)
(dans les parlers de louest) pluchage
peler, plucher
ngilz
gate, barrier
a metal or wooden device for controlling
water flow (an adjustable dam)
a circular frame (for a tambourine or sieve)
blanket
a kind of Kurdish ravioli
a game in which two people are seated,
separated by a cushion, with their eyes
closed. they hit out at one another with a
knotted egal. the aim of the game it to
dodge the opponents blows. each time
they warn one another with mam ls,
xwe bike ils, hat te derbeke bnams.
victory is decided on points. Each time a
player misses, his opponent takes over
the striking.
leap frog
a traditional Kurdish game in which a player
closes his eyes and turns his back on the
others. someone touches his back saying:
Kerik kerajo, k te dajo? If he fails to
recognize the voice he has to carry that
person on his back round the field. If he
does recognise the voice, then the other carries
him.
a game of hide and seek
spinning top
a kind of small top made of a variety of grass
(gizgizok) that is spun on a tray
to have dark thoughts, to be heavy hearted
dark thoughts
to shred or crumble
to crumble dry bread
to shred tobacco leaves
to be numb with cold, to be freezing,
-2-
qetek
qewarok
qewl, bi qewl
qewl filankes/
qewilandin
qewt, tenb
qewt kirin
qewt l kirin
qewtiya piyan
qeyal, qiyale n.f. AR.
ketin qeyal
olgun, olgunlam
(ender) glkle, zor, g bela
g bela geldi
kaynar, kaynaan
qi n.f.
qiek ; bi v qi vegeriyan
(yerel) an
bir anlk; annda dndler
qidk n.f.
qidka mirkan,
qidm n.f.
qidm kirin ; erd qidm kirin
qidmkirin
kubik, qilz, xz
qilvilandin n.f.
qilvilandin
qilviln
kursak
tavuk kursa
trmk
trmklamak
trmklama
kambur
1) alkalama; 2) sarsma
1) alkalamak; 2) sarsmak, silkelemak
1) alkalanmak; 2) sarslmak, silkelenmek
yank ten
1) buruuk; 2) solmu, solgun
qinyat n.f.
1) takat, g;
2) kanaat (bkz qenaet)
sana gveniyoum
grnd kadar
gzle grmek inanmaya yeter
muradna ermek, gnlnn arzularn
gerekletirmek
qinyata min bi te re
qinyata avan
dtina avan qinyata dilan e
qinyata dil knandin,
nakarat
leden sonra yenilen hafif yemek
qiran
qiran ketiye nav pez
qirok, syn. iks
qirn n.f.
bs
qitin
qittk
qittk xwn
qittk petx
qittk (mr) kul
ql
ql berazan, syn. irne;
ql flan
qqac n.f.
kar yn
sgara azl
kuruntu (kurumu parack veya dilimler iin)
kan kuruntusu;
kurumu kavun dilimi;
ba belas, belal delikanl
boynuz
yabani domuz boynuzu,
fil dii
yaklak 12 kg olan eski tahl ls
qr, zift
qr kirin
... kirin qr,
asfalt;
asfaltlamak;
bulatrmak, amura batrmak, g duruma
koymak;
yapmak, musallat olmak
katran
bzmek;
bzlmek, kabuuna ekilmek
bn qr
qetran
qoandin, quandin
xwe qoandin ser hev,
syn. xwe qos ser hev kirin
qol n.m.
qol zran
qol mil, girmilk
qolek an qolik n.f.
qolik (bi qolik ketin)
qopik n.m.
qoqik, kort
qoqika av
-3-
kolye
on iki altn dizili kolye ya da ba taks
omuz ba
erp olarak yaklan, bir tr irice
deve dikeni
(koyunlarda) kelebek hastal
1) topal
2) top biiminde kumatan dme
oyuk, delik
gz oyuu
collier n.m.
collier ou diadme de douze picettes dor
articulation du bras lpaule
varit de gros chardon, utilis comme
brindille
maladie de foie qui affecte les moutons
(tre atteint dune maladie de foie)
1) cupule du gland; 2) bouton en tissu
en forme de boule
trou n.m., cavit n.f.
orbite de lil n.f.
according to
i.e according to so and so
(rare) to convince, to persuade or to seduce
s.o. (see also qeblandin)
a warning, an advice or recommendation
epizootic disease
the sheep have caught an epizootic disease
miserly, stingy
fodder, not eaten by the animals and become
unsuitable for consumption
snowdrift, a heap of snow
a cigarette-holder
a piece or a dried piece (of s.thg)
a pool of dried blood
a slice of dried melon
a daredevil, a reckless person
a tusk
a boars tusk
an elephants tusk
an old unit for measuring grain, of about
12 kg capacity
tar, asphalt, bitumen. eg.
to asphalt or to tar
to bog down, to get in a mess
to be clinging, to be a nuisance
tar
to fold up again, to huddle;
to curl o.s. up
necklace
necklace or diadem made of 12 small gold coins
shoulder joint
a kind of large thistle used for kindling
liver disease affecting sheep, (to have a liver
complaint)
1) an acorn cup; 2) a round cloth button
a hole or cavity
eye socket
Kurmanc hejmar - 39 -
qoqika mj
qoqilandin
qoq n.f.
tizbiya qoq
qoq, qoqe n.f.syn. meqere
qoqeya ta
qoqilandin
qorbae, kuxika qrqrok, xeneqtik,
xeneqtk, xeniqok.
qor n.f.
qrn n.f.
qo n.f.
kafatas
1) delmek, oymak
2) oyuundan kmak (gz)
hint cevizi aac ya da kk;
hint cevizi aacndan yaplan tesbih
makara
iplik makaras
oynatmak (bir ocuu omuzunda
oynatmak)
bomaca
bir cilt hastal
turna l
hayvanlarda doum sancs
ayna
top;
kar topu
1) yksek; 2) zirve;
ykselmek
gklere gklere kmak
ykseltmek
(yerel) yce da
akbaba
le kargas
dana burnu
dana burnu
helikopter bcei
su samuru
sansar
zerdeva, aasansar
porsuk
kokarca
oklu kirpi
srck
(yerel) aktrmak
(yerel: orta Anadolu Krtler) akmak, anlamak
(yerel) tevik etmek, aktrmak,
birinin kafasna koymak
Kurmanc hejmar - 39 -
srmek, gtmek
bir rma gemek, amak
geit
bkmek, katlamak
ekilmi tarla, ekilmi arazi
rmek
2) zamk srmek, yaptrmak; susturmak
rlm:
rl, rgl, erimli
dikenli tel
samimi; iten
samimiyet, itenlik
dkmek, serpmek
tuzlamak, tuz serpmek
dzen;
evi eki dzenlidir
(yerel): rtmek, kaplamak, stn kapatmak
stne yorgan rtmek
danman
kumral
1) tavsiye, t, nasihat;
2) konuma tarz
danman
danmanlk
biriyle urramak
1) silkilmek, sarslmak
2) dklmek;
boite crnienne
1) trouer v.tr., percer v.tr.;
2) sortir de lorbite (il)
bois ou racine de cocotier :
chapelet en bois de cocotier
bobine n.f.
bobine de fil
faire bouger, faire sauter (un enfant sur
ses paules)
coqueluche n.f.
subsistance;
nous avons un bon niveau de vie
runir v.tr., rassembler v.tr.
se recroqueviller, rtrcir v.i. (le tissu)
jeter les bases, les fondements
suggestion
suggrer quelquun
tendre, allonger
stendre v.pr., sallonger sur le dos
mener, conduire
traverser une rivire, franchir v.tr.,
survoler v.tr.
passage, gu
plier v.tr., replier v.tr.
champ cultiv, terrain cultiv.
nouer, tricoter
2) coller
nou, tricot :
nou, barbel
fil de fer barbel
sincre adj., franc, franche adj.
sincrit n.f., franchise n.f.
saupoudrer
saupoudrer de sel
ordre n.m. :
sa maison est bien range
(rgional) mettre sur, couvrir
couvrir dune couette
conseiller, re n., prcepteur, trice n.
blond vnitien, blond roux.
1) conseil, recommandation;
2) manire de parler, parler n.m.
conseiller, re
fonction de conseiller
soccuper de quelquun, passer du temps
avec quelquun, se donner du mal pour
quelquun
1) trembler, bouger brusquement, de faon
saccade, tre branl ;
2) tomber :
cranium
1) to make a hole, to pierce;
2) to gouge (an eye)
the wood or root of a coconut tree
a string of beads of coconut wood
a reel, a spool
a reel of thread
to make s.o move or jump (eg. a child on
one/s shoulders)
whooping cough
a skin disease
the cry of a crane (bird)
convulsions of an animal as it gives birth
the ewe is in labour convulsions
mirror
ball;
snow ball
1) high; 2) summit or peak;
to rise;
to fly to the sky
to raise or bring up
(regional) high mountain
vulture
a species of vulture (aegypius monachus)
a mole cricket (gryllotalpa vulgaris)
snapdragon (antirrhinum)
dragonfly
otter
weasel, stone martin
a marten, sable
badger
polecat, skunk
porcupine
a starling
(regional) to make s.o understand
(regional: anatolian Kurds) to understand
(regional) to urge s.o to do s.thg, make s.o
understand, to push s.o to ; to ram s.thg
into s.o.s head
1) help s.o. cross 2) to keep or support oneself
subsistance;
we have a good standard of living
to unite or assemble
to shrivel up, to shrink (cloth)
to lay the basis or foundations
suggestion
to suggest to s.o
to streach, lay down, or lengthen
to lie down, to lie on ones back
to lead, to drive
to cross a river, to go through or beyond; to
fly over or skim through, (depending on contest),
crossing, ford
to fold; to fold over
cultivated field, cultivated land
1) to knot, to knit
2) to stick
knotted:
barbed wire
sincere, frank
sincerity
to sprinkle
to sprinkle salt
order, tidiness;
the house is tidy
(regional) to put s.thg. on, to cover
to cover with a quilt
advisor, tutor
a reddish blond, ginger coloured
1) advice, recommendation;
2) a way of speaking, speech
adviser,
counsellor
to look after s.o., to go to some pains for s.o.
1) to tremble, to move jerkily, to be shaken;
2) to fall;
-4-
kurd
Federasyona Ftbol ya Ewrpay
Termn ftbol
- II -
tirk
Avrupa Futbol
Federasyonlar Birlii
Federasyona Ftbol ya Navnetewey
Uluslararas Futbol
Federasyonlar Birlii
gol avtin
gol atmak
gol kirin
gol yapmak
gola l
geerli gol
gola nel
geersiz gol
golparz, qelevan
kaleci
kpa
kupa
kpaya FFE (UEFA)y
UEFA kupas
kpaya ampyonan
ampiyonlar kupas
ldan, lxistin
vuru
ldana at, derlder
kale vuruu, aut at
ldana destpkirin
balama vuruu
ldana ji goey, goelder
ke at
ldana penalty, ldana cezay, cezalder penalt at
ldana serbest a neyekser,
endirekt serbest vuru
serbestlderya neyekser
ldana serbest a yekser,
direkt serbest vuru
serbestlderya yekser
ldana serbest, serbestlder
serbest at, serbest vuru
ma
ma
maa netewey
ulusal ma
ah golan, ah golavjan
gol kral
ampyon
ampiyon
ampyonya chan
dnya ampiyonas
ampyonya Ewrpay
Avrupa ampiyonas
taavtin, avtina ji kenar, kenaravj
ta at
taxim
takm
taxim netewey
ulusal takm, milli takm
tora gol, tora qeley
kale a
-5-
fransiz
UEFA
(Union Europenne de football)
FIFA (Fdration
internationale de football)
tirer un but
marquer un but
but valide
but invalide
gardien de but
coupe
coupe de lUEFA
coupe des champions
tir
sortie de but
coup denvoi, engagement
tir de coin, corner
penalty
coup franc indirect
ngilz
UEFA (Union of
European Football Associations)
FIFA (International
Federation of Football Associations)
to shoot a goal
to score goal
valid goal
invalid goal
goalkeeper
cup
UEFA cup
champions cup
kick
the goal kick
kick off
the corner kick
the penalty kick
the indirect free kick
coup franc
match
match national
meilleur buteur
champion
championnat du monde
championnat europen
remise en jeu
quipe
quipe nationale
filet de but
free kick
match
national match
top scorer
champion
world championship
European championship
the throw-in
team
national team
goal net
Kurmanc hejmar - 39 -
Pagirn kurd
-IIIAmadekar : Reo ZLAN
-o (I) : Ji bo kirina navn hem jin hem j mran bi
dawya peyv ve tte gir dan.
Nimne: Soro, Mendo, Bazo, Silo; mo,
Zeyno, Xeco, Eyo, Weso.
Nimne: ilor
-o (II) : Ev pagir ji bo pikxistina kesan, tit, cih
deveran j bi gil gazin behskirin, yan j ji bo
saloxdan wesifdan tte bi kar ann. Ev dikare hem
di forma dema rewa gazkirin de be hem j ji bo
binavkirin navldann be.
Nimne: Hemo, Remo, emo, Heso, bavo,
Silo, xalo, apo, gundo, emo, guro, ahno,
hevalo, lo, lko, xwaro.
-o / -yo (III) : Ji bo forma bangkirina zayenda nr ya
yekhejmar e.
Nimne: kuro!, bavo!, keko!, zavayo!,
gjo!, dno!
Nimne: dilovan
-wan (I) : Pagira hevmaneya -van. Ji bo maneya
di v nimneya jrn de li guhartoya jorn ya (-van /
-evan (I) binihre.
Nimne: quranxwn
-yar /-iyar (I) : Ev pagir bi maneya dost, heval e.
Nimne: bextiyar, hiyar, zanyar, jyar,
nasyar, berpirsiyar, peyar,
-van / -evan (I) : Ev pagira ku di ziman faris de ban e, di kurd de bye -van yan j - wan. Di
ziman kurd de ew bi van end awayn jrn tte bi
kar ann. Wek di van nimneyan de j xuya dike,
maneya bingehn ya v pagira lker panr /
avnrya heywanan kirin, na ber heywanan,
heywan xwed kirin e.
Li vir, hewce ye em bibjin, ku peyva ivana kurd
di ziman pehlew de uban e peyva u ya ku
ji ziman sanskrt ye, di v peyv de maneya pez
wergirtye. Bi v reng, ew di faris de bye ban,
l di kurd de deng y hatye parastin bye
ivan. Ev peyv ye nav ziman tirk bye
oban. Herwek ku xuya dike, mna ku hinek kes
dibjin, peywendya v peyv bi gotina o, ov, iv
nn e.
lstikvan,
melevan,
baxevan,
melvan,
borzen,
rzen,
qelpezen,
neyzen
-zar : Ev pagir bi maneya cih e, cih l andina
titek ye. Bi alkarya w rengdr yan j navdr tn
kirin.
Nimne: gulzar, bazar (ji biha-zar).
Nimne: namzed
-zede : Herwek pagira -zen zed, ku me li jor
j behs kiriye, ev pagir j ji lkera zedena faris ye
ku bergind jenna kurd ye.. Wek pagir maneya
kes ku tit navbir l ketye dide peyv.
Nimne: felaketzede, qezazede
- firaz / fnaz /finyaz : Pagira bi maneya bilind e.
-7-
Nimne: plewer
Nimne: serfiraz
-eng : Ev pagir ji pagira -aheng ya ran kurt
bye di kurdya ro de bye -eng. Ji hokerek
navdr dike.
Nimne: peng
Kurmanc hejmar - 39 -
Peyvn di stranan de
kurd
liyan: dil min liyan e
tirk
tedirgin, endieli; kalbim endie doludur
yabo: bavo
ey baba
yerleik
bakmak
sabah
st kuzusu
devrilmek
yudum
bed
bedgiran
kefen
dupa; dupa ez ji bo te hatim
kt
ok ar
kefen
ounlukla, ounlukla senin iin geldim
l: l; bi deng l
rdan: r, r, ridn
ming
l, lik: derziya gir
berek
bereka iy
bereka hesp
il
il dar
il iy
li il iyan
namil: navmil
doruk
aa doruu
da zirvesi
zirvelerde, ykseklerde
omuz aras, srt
gml drsk
kulana almak
ayakta kalmak,
srekli almak
pck, pme
pmek
oul bal
seqlaw (seklaw)
nal
bizmar, mx
op
selef, selef siwaran
cuhar, cuher, ceher, cehar
qozax
ji ... ptir
dilober, dlber
evndar
ceng
cangor
hez kirin
guhdar
dengbj
narn
xirxal
guhar
rewal
qewal
xeln, sty te bixele!
xan xelya
xilxiln
peya bn: daketin
sng ber titr
yklmak
inmek
el dememi, bakire
Kurmanc hejmar - 39 -
boanmak (kadndan)
olaklar koyunlara salmak
1) varlk, mal
2) atn bilei, bukalk
fransiz
inquiet, anxieux;
mon cur est inquiet
(rg. dans les parlers de la plaine
de Mrdn) pre
sdentaire
regarder
matin
agneau de lait
tre renvers
gorge
ngilz
anxious;
my heart is anxious
(reg.) father
sedentary
to watch, to look at, to observe
morning
suckling lamb
upside down; spilt; somersault
a mouthful
(of food or drink especially)
bad, wicked
very heavy, implacable
a shroud
mostly; principally,
above all I have come for you
loud, speaking out loud
beard
tweezers
a big needle
a pass
a mountain pass
a part of a horses harness going
round its neck
summit, peak
the top of a tree
mountain summit
on high land
top of the backe, a place
between the shoulder
strap, girth
mchant, mauvais
trs lourd, implacable
linceul
surtout, principalement ;
je suis venu surtout pour toi
lev, haut ; haute voix
barbe
pince piler
grosse aiguille
col
col de montagne
pice dharnachement entourant
le cou du cheval
sommet, cime
cime dun arbre
sommet de montagne
sur les hauteurs, sur les sommets
le haut du dos, emplacement entre
les deux paules
sangle, pices dharnachement
entourant le ventre et le collier
dun cheval
faire sentir, mettre la puce loreille to make s.o. feel, set s.o. thinking
rpudiation, divorce
lcher des agneaux sous les brebis
repudiation, divorce
to put lambs to suckle at ewes
1) hamamlar stan,
hamamn altnda bulunan
kupal ve geni ocak; (2) plk
en; en ndeki
lomekar
dwan
litimn, likumn
keleo
kahraman
mehur, nl
cesur, atlgan
cesur, atlgan gzpek
can cier
1) aileden veya yaknlardan biri;
2) yerli, kendi yapm
yaknan, yaknmac
divan
tkezlemek
amar kaynar suda ykama
heroes
celebrated, famous
brave, daring
bold, daring (like a ram)
intimate, close
1) the family, close relations;
2) home made
plaintiff
a court, a lords reception room
stumble
washing clothes in boiling water
dar keleoy
miiqn: ikn
mirz, med, sikm, rik
pelwen
rn; bire
xwastek; xwestek
bermal
xela
dawestn
dawestandin
dagestin
peqn
peqandin
kaphn: kabhn
qrn: qrn:
zelal
kember: kemer
alwar: elwer
qulemik: qulmik, kunmik
dizgn: destgn
rik
xelek
xeleka lv
imat: ahk, hiln
amar tokac
(eme, gl, kuyu vb), kurumak
beniz, yz ifadesi
yaprak dkm
otlamak
istek, dilek
1) ev hanm; 2) e, zevce
ktlk
durmak
durdurmak
srmak
patlamak
patlatmak
ayaklar masmavi at
lk atmak, barmak
duru, berrak
kemer
alvar
fare delii
dizgin
yz, surat, ehre
halka
st dudak kenar
kaygan, parlak ve kaygan
hros
clbre, fameux
courageux, audacieux
hardi, audacieux (comme un blier)
intime, trs proche
1) la famille, proche ;
2) fait maison
plaintif
cour, salle de rception dun seigneur
trbucher
lavage du linge dans de leau
bouillante
battoir dessorage du linge
tarir
figure, expression du visage
chute de feuilles
patre
demande, souhait
1) mnagre ; 2) pouse
disette
sarrter
arrter, stopper
se mordre (les lvres)
exploser
faire exploser
cheval aux pieds bleus
crier, lancer des cris
limpide
ceinture
pantalon bouffant
trou rat
rnes
visage
anneau
le plis de la lvre suprieure
brillant et glissant (sol, surface)
engzrn
bazin
bazing
dewkil: sirsm, qom
hl: quwet
wer: werk, werkno, wan,
wisan, wel, weha, wilo, wanko
gewr(k)
sitrandin
veder
bilezik
kk bilezik
yayk
kuvet
yle, byle
a clothes wringer
to dry up
countenance, facial expression
falling leaves
to graze (eg. cattle)
request, wish, desire
1) housekeeper; 2) wife
scarcity,famine
to stop oneself,
to stop
to bite (ones lips)
to explode
to make or cause an explosion
a horse with blue hooves
to shout to cry out
limpid, clear
belt
baggy trousers
rat-hole
reins
face
ring
the fold of the upper lip
shiny or slippery (eg. ground
or surface)
1) au bras dor ; 2) riche et gnreux 1) with golden arms;
2) rich and generous
bracelet
bracelet, bangle
petit bracelet
bangle
baratte
a churn
force
force, strength
comme, ainsi
like, thus,
col de montagne
abriter, protger
lcart, loign de la route
kz
kulp
damlamak
damlatmak
braise
anse
sgoutter
goutter
a mountain pass
to shelter, to protect
out of the way, isolated,
off the beaten track
hot coals or charcoal
handle
to drip
to strain
kulxan
Ferhenga Avestay-Kurd
Behrz UCA
avestay
ri-gaye
*hurvan*seveh*verev-, vouru
*zerey
baezyadentandvee
frete
ham
-9-
kurd
s-gav
rewan
sibeh, spde
freh, fereh
zer
ba- (ji bo brn nexweiy)
dindan, didan, diran
(dij)min, (duj)min
fre
havn (hamn), hamnan
tirk
adm
ruh
sabah
geni
sar
tedavi etmek
di
dman
ok, ou
yaz
fransiz
trois pas
me
matin
large
jaune
soigner, gurir
dent
ennemi
trs
t
ngilz
three paces
soul
morning, east
wide, broad, spacious
yellow
to heal, cure
tooth
enemy
most
summer
Kurmanc hejmar - 39 -
hame
hamne
hau
havenehem
heme
hepte
heurve
heve, hve, xwehext
hezeh-, hez
hee
mt
mrrenafe
namen
namite
naveye
ne-key
nmah,
nevet
nitman
paraypeyrka
peyt
peoyryaynpera
pera
pere
pertapetey-, peyti-, peyypezdeye
ramenrane
rate-, razite-, razrereoeh
reoeneKurmanc hejmar - 39 -
hev, hema
havn, hamnan
ew, hew(qas)
haven, havan
hev
hem, heme
heft
her
xwe, ho
ht
hz
dihik
ziman, ezman, ziwan
hunermend
hike-zev
eve, eva
xor- (xorhelat)
xurd
jn, jin, ejn
kiver, kiwer
ker
mema(ra)man
(ra)man, mane
manma(k), may, d(mar), mare
mi-, min
mey
min, mh, ga(m)
mij
meydan
mirmr, meriv
benzer
yaz mevsimi
o
havan
birlikte
her
yedi
tm
kendi
bud
g, kuvet
her zaman, Krte
geni zaman n eki
kuru
dil
yetenekli
kuru toprak
bu
gne
parlayan gne
diz
corafi blge
sr
ma, olumsuzluk eki
kalmak
dnmek, inanmak
zihin, dnce
kalmak
ana
bana, benim
gl iki
koyun
sis
orta
lmek
lmcl, insan olu, insan
mrg
mirk
mezin
ayr
ku
byk, nemli, heybetli
m
mest
mitra
mijde, mizgn
sinek
sarho
Mitra, bir tanr ad
mjde
heme, mie
mirarnavik
nav/name
nivit
nav
ne-k (ne tukes)
nimj, nivj
nehwd, not, nod, newe
nizim
nuha, niha
parz, parast
prik(hevok), pr
bi-, pey
pwir, perwn
perr-, tperr
pr, par,
ber
pit-, parastpeya
bizdramedan (vehesiyan)
ran
rast, rat (zazak)
r
roj
rojene, rojin, rojn
daima
lesiye
gbek
ad, isim
eilmek
gemi, denizcilik
hibiri
saygyla eilme, dua
doksan
alak
imdi
korumak
cad
ile
Sreyya
gei
gemi, eski
eskiden
srt, koruma
sahib, koca
rkmek
huzur, dinlenmek
bud
doru
zarar
k, gn,
pencere
semblable, similaire
saison dt
il/elle
mortier
ensemble
chaque
sept
tout, totalit
soi, le sien
cuisse
force, puissance
toujours, prverbe
du duratif
sec
langue
habile, intelligent
terre sche
ceci
soleil
soleil radieux
genou
rgion de la terre
troupeau dovins
ne pas, ngation
rester
penser, croire
esprit, pense
rester
mre
mon, moi
boisson forte
mouton
brouillard
milieu
mourir
mortel, tre humain
prairie
oiseau
grand, important,
majestueux
mouche
ivre
Mithra
rcompense pour une
bonne nouvelle
toujours
mortellement
nombril
nom
se courber, sincliner
bteau, naviguer
aucun
rvrence, prire
quatre-vingt-dix
bas
maintenant
protger
sorcire
avec
Pliades
travers
ancien, ex
anciennement
support, protection
matre, seigneur, mari
craindre
repos, paix
cuisse
droit
dommage
jour, lumire du jour
fentre
- 10 -
reoine
reod
reoje
reokreoxne
reoxnev
reone
reoehreven, reon, urven
asard
atey
sefe
seyrye
seoeyeserteskend-, sendeye-,
sdeye-, sindeyespae
spete
spenspi
sr, srvene
star
steore
stewre-
stna-, stnesuxre
yev, evurven, urunva-, vaye, vayehvae
vefrevarvareyevedavemvenvhrke
vehyeh
v-ie-, v-idyai
vsent
vohun
xwe
xwedxweiryen
xweher
xwepxwerxwernt
xwe-wrre
yma, xme
yvan, yvan
zan-, zazan-, zzen
zatezaver
zrd
zerenene, zernenezerenyezeyenezeyr.geone
z
zrvan
zyazyaney
- 11 -
roj, rohn
rwek, (ru)stin
parlak, ldayan
(Krtede gn, gne)
yetimek
rov
ron, ronak
roin, rohn
ronay, rohn
rhn, rn
(r)bar
rewan
asar, sal, ser
ad, ah
sim
(ser)gn, (ser)go
sc, s
sar, sard
kand-, kn-
tilki
parlamak, ldamak
parlak
parlaklk
tere ya
rmak
akkan, rmak
neeli, mutlu
yl
nee, zevk
katr trna
tezek
gnah, hata
souk
krmak
spah, supa
sp
seh, seg
sph, spih
str
str
hstir
ordu
beyaz
kpek
bit
diken
yldz
bykba hayvan
str
kaln, gl, sk
stn
suhr, sor
, o, rewan
ba-, vabj-, bje, vace
befr, berf, vewr
(bar)an
bar-, varpeyda
em, me
vn-, bnverg, gurg, gur
bh(tir)
cida
vst, bst
xn, xwn, gon
xwe
xw (dan)
xwarin (rader)
xweyng, xweh
xew
xwi-, xwarxwarin (nav)
xwe-werar
ima (zazak)
ciwan
z-, za-, zayn
stun, direk
krmz
gitmek
ruh
rzgar
deyi
kar
yamur
yamur yamak
bulma, elde etme
biz
grmek
kurt
daha iyi
ayr, ayrlma
yirmi
kan
z, kendi
terlemek
yemek, imek
bac
uyumak
yemek, tketmek
yemek
faydal meyveli
siz
genc
dourmak
zayzor
zird, zer, zil, dil
zrn
zr
zivistan
zergn
j, z
zeman
ziyan
ziyan
domu, hazr
beden gc
kalb
altndan
altn
k (mevsimi)
sar
gayet tabi, elbette
zaman
zarar vermek
zarar
brillant, radieux
(en kurde, jour, soleil)
pousser, grandir
renard
briller
brillant
brillance
beurre
rivire
fluide, rivire
joyeux, heureux
anne
joie, plaisir
sabot (du cheval)
bouse sche
pch, faute
froid
casser, briser
arme
blanc
chien
pou
pine
toile
gros btail
(chameau, cheval)
host, army
white
dog
louse
thom
star
largecattle,
draught animal
(camel, horse, ass)
bien fix, pais, ferme, fort firmly fixed, stiff,
firm, strong
colonne, pilier
column, pillar, beam
rouge
red (of fire)
aller
to go
me
soul
vent
wind
adage
saying
neige
snow
pluie
rain
pleuvoir
to rain
obtention
finding, obtaining
nous
we
voir
to see, to look at
loup
wolf
meilleur
better
sparation
separation
vingt
twenty
sang
blood
soi, soi
self, ones self
suer
to sweat
boire, manger
to eat, to drink
sur
sister
dormir
to asleep
manger, consommer
to eat, to consume
nourriture
food
fructueux
fruitful, fruitbearing
vous
you(pl.)
jeune, jeune homme
young, young man
enfanter,
to give birth to a child,
donner naissance
to bring forth
n, prsent
born, to be present
force physique, vigueur
(bodily) strength, vigour
cur
heart
dor, en or
golden
or
gold
hiver
winter (time)
jaune
yellowcoloured
bien sr
of course, surely, indeed
temps
time
endommager
to damage
dommage
damage
Kurmanc hejmar - 39 -
Pgirn kurmanc
Amadekar: Reo ZLAN
Pgir ew pirtik xurdepeyv in ku tne pya
peyvan, bi wan ve tne zeliqandin da ku
maneyeke n bidin.
Kurd yek ji wan zimanan e ku, ji bil end ryn
din, ji v ry sd werdigire ku peyvan biafirne.
Xurdepeyvn ku wek pgir tne bi kar ann,
dikarin bi tena ser xwe maneyek nedin. L
hindek ji wan dikarin bi tena ser xwe maneyek
bidin j. Ew maneya di w rew de, ango maneya
Pgirn sade
Pgirn sade bi ten ji peyvek
pk tn.
BaWek pgir maneya fitil, fetil dide,
ku li hindek deveran j re ba dibjin.
Bo nimne: Ka bayeke din bide v
birxy.
Nimne: Badan, badek
Baz- /banzBi maneya qevaz de ye.
Nimne: Bazdan, bazdanok,
bazdok
BerPeyva ber bi tena ser xwe xwedan
gelek maneyan e. L, wek di v
nimney de j dyar e, li vir, bi tena
ser xwe maneyek nade.
Nimne: Berdan
BBi maneya tune, by, by ye.
Gava ku wek pgir tte pya
peyvek, maneya tunebna tit
navbir, tunebna w tit dide peyva
n.
Nimne: Bbav, bbext, bdad,
bdil, bhi, bmirs, bmirz,
bpere, br, bxwed, bzar,
bzirav
Bi (I) Bi maneya y ku dike, y ku w kar
dike ye. Gava ku wek pgir tte
pya peyvek, maneya kes ku w
kar navbir dike dide peyva n.
Nimne: Biken, bikirr, bikuj
Bi (II) Bi maneya heye, hey, di gel e.
Gava ku wek pgir tte pya
peyvek, maneya hebna w tit
navbir yan j bi w tit dide peyva n.
Nimne: Biaqil, bidil, biruh,
bitirs, biziman
e- = eng
Bi maneya avtin ye. Xurdepeyva
e- kurtbna ji peyva eng e.
Nimne: ebn, ekirin
- =ak
Bi maneya qenc, ba, rind e.
Nimne: bn, kirin
DaBi tena ser xwe h maneyek nade. L
wek pgir carina, di hin peyvn
hevedudan de, maneya ber bi jr, ber
bi xwar dide.
Nimne: dabelandin, daikandin,
dadan, dagerandin/dagern, dagirtin,
daketin, dakirin, dakiandin, dann =
danan <da- nihan> <da- nan>,
danitin, danizilandin/daniziln,
daqurtandin, darivn/darivandin,
dawerivandin / dawerivn,
/
dawen,
daweandin
dawestandin
/
dawestn,
daxistin
Der (I)Bi maneya derve, der, ber bi derve, ji
hundir ber bi derve ye.
Nimne:
Derbn,
dern,
derdan,
derdan,
derketin,
derkirin, derxistin
Der (II)Di hin peyvn hevedudan yn dem
zeman nan didin de, wek derbihar,
deraxlve, bi maneya destpk ye.
Di hin peyvn din de maneya carina t
de, di ... de, li dide.
Nimne: Derbihar, deraxlve,
derdan(k),
derp,
derling,
dermale,
dermal,
derg,
derxn
He- =hi
Bi tena ser xwe maneyek nade.
Nimne: Hebn, hejmartin
HilWek xurdepeyveke pgir di maneya
ber bi jor, ber bi silal de ye.
Nimne: Hilann / hilandin,
hilatin = hilhatin, hilavtin,
hilawistin, hilbijartin, hilbn,
hilandin, hilinn, hilfirn,
hilkeftin, hilkirin, hilkiandin /
hilkin, hilmijn, hilpekandin /
hilpekn,
hilperikn,
hilwendin / hilwen, hilmij,
hilbend
- / evBi maneya ev de ye.
Nimne: car = evcar, ro = evro,
sal = evsal, ev = evev
Ne Ji bo derbirn fadekirina reweke
neyn ye.
Nimne: Nebixr, nebna, nedar,
nelir, nemir, nemr, nexwe,
neyar, nezan, nezok, nemerd,
nel, net, ne
Na Ji bo derbirn fadekirina reweke
neyn ye. Pgira na- hevmaneya
ne-y ye.
Nimne: Nairn, naar
N i bi tena ser xwe be, i j ne bi tena
ser xwe be di maneya ne kevn, teze,
taze de ye. Gava ku wek pgir tte
pya peyvek, maneya ntya w tit
navbir dide peyva n.
KURMANC
Kurmanc hejmar - 39 -
Pgirn hevedudan yn
kurtby
www.fikp.org
Directeur de la publication : Reo ZLAN, Ralisation : S. ILITCH & M. HASSAN
- 12 -