1

M U

1. Tnh cp thit ca ti
Dn ch, theo cch ni ca Ch tch H Ch Minh c ngha l dn lm
ch, dn l ch. NN ta l NN ca dn, do dn v v dn, nhng l NN qun
l x hi bng php lut. Xy dng NN php quyn XHCN ca dn, do dn
v v dn chnh l cch thc c bn pht huy QLC ca nhn dn.
Mt trong nhng im c bn xy dng NN php quyn, pht huy
QLC ca nhn dn l phi khng ngng xy dng v th ch ha mc tiu,
phng chm, nhng nguyn tc vn hnh ca nn dn ch XHCN nc ta.
Vi ngha , ngy 18/2/1998, B Chnh tr Ban chp hnh Trung ng
ng ta ban hnh Ch th s 30/CT - TW v thc hin QCDC c s. Bn
Ch th quy nh c th trch nhim, nhim v ca MTTQ cng cc t chc
chnh tr - x hi trong vic xy dng v thc hin QC ny x.
Ch th 30 ca B Chnh tr v xy dng v thc hin QCDC quy
nh trch nhim ca UBMTTQ v cc t chc chnh tr - x hi bao gm 3
vic: Phi lm tt cng tc tuyn truyn, gio dc rng ri trong hi vin,
on vin v nhn dn ch th ny v cc QCDC c s; Lm cho mi ngi
hiu v s dng ng quyn v ngha v cng dn, quyn ca cc t chc
chnh tr - x hi c quy nh trong QCDC; Phi hp vi CQ trong vic
thc hin QCDC v gim st thc hin cc QCDC c s.
Trong thi gian qua, vic thc hin cc cng tc nu trn, nhn v c
s th cng tc MT tham gia thc hin 5 khu trong QCDC c nhiu khi sc.
Trong 5 khu: Nhng vic cn thng bo nhn dn bit; Nhng vic nhn
dn bn v quyt nh trc tip; Nhng vic nhn dn bn, tham gia kin,
CQ quyt nh; Nhng vic nhn dn gim st v xy dng cng ng dn c
thn, lng, p bn, th khu th 2 v th 5, hot ng ca UBMTTQ l r
nt v t kh nhiu kt qu.

tham gia thc hin tt c 5 khu trong QCDC, my nm qua

UBMTTQ cc cp tp trung ch o vic kin ton cng c v nng cao
cht lng hot ng ca Ban cng tc MT, Ban TTND, UBMTTQ cp x.
Tuy nhin, cng tc ch o ca MT cc cp l cha u, nht l a
phng, c s. Nm 1998, cng tc ch o trin khai rt rm r. CQ, MTTQ
tp trung lm im x, phng. Nm 1999, UBMTTQ tp trung lm cng
tc bu c i biu HND nn bung li, t nm 2000 tr li y mi li
c tip tc tng cng hn. Nhiu ni, Ban Thng trc UBMTTQ b ng,
lng tng trong vic ra bin php ch o cho ph hp vi tnh hnh, c im
ca P mnh.
K t khi c Chnh ph ban hnh ngy 11-5-1998 n nay QCDC
thc hin c hn 6 nm. Tuy nhin, theo Ban ch o thc hin QCDC
TW, 100% x, phng trin khai, nhng ch c 38% lm tt; 97% c quan
hnh chnh NN thc hin, nhng ch c 29% lm tt; 88% doanh nghip
NN trin khai, song cng ch c 32% lm tt; tnh hnh thc cn kh ph
bin trong nhim v trin khai QCDC ca cp y ng, CQ, MTTQ (cng tc
MT tham gia thc hin QCDC c thc hin ch yu x, phng) c s.
Vic kin ton cng c, nng cao cht lng hot ng ca Ban cng tc MT,
Ban TTND, UBMT lm cn chm: mt s cn b x, phng cha nm c
QCDC v cng tc MT tham gia thc hin QCDC; hot ng gim st ca
MT v on th chnh tr - x hi x cn rt yu; cng tc tuyn truyn vn
ng nhn dn hc tp nm vng cc quan im ca B Chnh tr, ni dung
QLC trc tip trong QC cn lm lt, hnh thc; vic lng ghp ni dung
cng tc MT tham gia thc hin QCDC vi ba ni dung cuc vn ng "Ton
dn on kt xy dng i sng vn ha khu dn c" cha cht ch.
UBMTTQ cc cp phi hp vi CQ cng cp tin hnh s kt 3
nm v trong nm 2004 tng kt 6 nm thc hin Ch th 30 ca B Chnh
tr, qua cng cho thy vic tip tc nghin cu mang tnh tng kt thc tin
v ch ra khuynh hng pht trin, cc gii php trong thi gian ti MT

pht huy tt hn vai tr ca mnh trong vic thc hin QCDC c s l vic
lm mang tnh cp bch c v phng din l lun ln thc tin.
Trong thi k pht trin mi ca t nc, i hi IX tip tc
khng nh v pht trin nhng ch trng v quan im ln v i on kt
dn tc, pht huy dn ch trong thi k i mi c ra ti cc i hi
VI, VII, VIII ca ng thc hin mnh m hn na s nghip i on kt
ton dn v pht huy dn ch - hai mnh then cht trong ng li chin
lc ca ng ta a t nc i ln.
C th ni, c hin ti v trong thi gian ti, nhu cu v iu kin
khoa hc cng nh thc tin v hon thin hn na php lut v MTTQ trong
thc hin quy ch dn ch trong tnh hnh mi ngy cng chn mui. Cho n
by gi vn cha c mt cng trnh khoa hc php l no kho cu mt cch
ton din v mt l lun v thc tin vn pht huy vai tr ca MTTQVN
trong thc hin QCDC c s v v nhng bo m php l cho hot ng
ca MTTQ tham gia thc hin tt hn na QC. V vy, vic nghin cu
nhng vn l lun, thc tin v php l v MTTQ trong thc hin QCDC
l vn bc xc v cn thit. Vi tt c cc ngha , chng ti chn
ti: "Pht huy vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam trong thc hin Quy
ch dn ch c s" lm lun vn Thc s lut hc.
2. Tnh hnh nghin cu ti
Thc hin ch trng hng v c s ca ng c mt s cng trnh
nghin cu v dn ch, dn ch c s nh: "QC thc hin dn ch cp x Mt s vn l lun v thc tin" ca Hc vin Chnh tr Quc gia H Ch
Minh do PGS.TS. Dng Xun Ngc ch bin, NXBCTQG nm 2000, "Thc
hin QCDC v xy dng CQ cp x nc ta hin nay" ca Hc vin Chnh tr
Quc gia H Ch Minh do TS. Nguyn Vn Su - GS. H Vn Thng ch bin,
"Dn ch v vic thc hin QCDC c s" do TS. Lng Gia Ban ch bin,
NXB CTQG nm 2003, "Hng dn trin khai QCDC c s" ca B Ni v,

NXB CTQG 2001, "Xy dng v thc hin QCDC c s" ca Ban Dn vn
Trung ng, mt s cng trnh khc ca MTTQVN nh: ti khoa hc cp b
"Pht huy vai tr ca MTTQVN trong vic thc hin QCDC c s", ca mt
s Vin nghin cu v trng i hc... V ti khoa hc cp b "Pht huy vai
tr ca MTTQ trong vic thc hin QCDC c s" ca MTTQ c trin
khai di dng n p ng nhu cu ch o thc tin ca MTTQTW v
hng dn cng tc hng ngy ca MTTQ c s trong vic tham gia thc hin
QC trn c s kt qu tng kt 3 nm vic thc hin QCDC. ti ny bc
u gii quyt nhng vn sau: quan im ca ng ta i vi vic MTTQ
tham gia thc hin QCDC, thc trng 3 nm MTTQ tham gia thc hin QC v
mt s gii php v kin ngh nhm pht huy vai tr ca MTTQ trong vic thc
hin QCDC. Song vn v pht huy vai tr ca MTTQ trong thc hin QCDC
c s di gic khoa hc php l vi thc tin hn 6 nm thc hin QC c
th ni cho n nay cha c cng trnh no. Do vy, c th ni ti nghin cu
m tc gi lun vn chn: "Pht huy vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam
trong thc hin Quy ch dn ch c s" l cng trnh u tin nghin cu vn
ny di gic khoa hc l lun v NN v php lut mt cch y v c
h thng. Tuy nhin, lun vn cng pht trin trn c s k tha cc cng trnh
i trc mt s vn , chng hn pht trin trn c s k tha ti khoa hc
cp b "Pht huy vai tr ca MTTQVN trong vic thc hin QCDC c s" v
quan im ch o trong tham gia thc hin QC ca MTTQ, v l lun v vai tr
ca MTTQ i vi dn ch ni chung v dn ch c s ni ring, v s liu
cng nh nh gi thc trng 3 nm MTTQVN tham gia thc hin QC v v
nhng gii php pht huy vai tr ca MTTQVN trong vic thc hin QCDC
c s.
3. Mc ch, nhim v nghin cu ca lun vn
Mc ch

1. Lm r c s l lun v thc tin v v tr, vai tr, chc nng, nhim

v ca MT trong HTCT v vic thc hin QCDC c s, pht huy QLC ca
nhn dn.
2. Lm r thc trng hot ng ca MTTQVN trong vic tham gia
thc hin QCDC c s.
3. Xc nh ni dung nhim v v ra nhng gii php kh thi nhm
pht huy vai tr tch cc ca UBMTTQ cc cp, nht l cp c s trong vic
thc hin QCDC x, phng, tng cng on kt, gp phn thc hin
thnh cng nhim v xy dng v bo v T quc trong giai on mi.
Nhim v
t c mc ch trn nhim v ca lun vn l:
1. Nghin cu v v tr, vai tr, chc nng ca MT vi vn dn ch,
on kt trong thi k mi; trong vic tham gia thc hin QCDC x.
2. Nghin cu v vic UBMTTQ tham gia thc hin QCDC x,
phng - thc trng, nguyn nhn v nhng kinh nghim thc tin.
3. Nghin cu v ch trng, gii php nhm pht huy vai tr ca MT
trong vic thc hin QCDC c s trong thi gian ti.
4. C s l lun v phng php nghin cu ca lun vn
Ngoi nhng phng php chung nh: phng php duy vt bin
chng, phng php duy vt lch s, phng php tng hp, phn tch, so
snh ch trng phng php iu tra x hi hc, phng php nh tnh, nh
lng trong qu trnh phn tch nh hng ca MTTQ i vi vic thc hin
QCDC c s.
Mt s phng php chuyn ngnh nh m hnh ha, kho st tng
kt da vo thng s t nghin cu thc tin c s xy dng nhng lun
im c tnh l lun - y l phng php quan trng thc hin nghin cu
ti ny.

5. Nhng ng gp mi v khoa hc ca lun vn

Trn c s lm r nhng vn l lun v thc tin v vic pht huy
vai tr ca MTTQ trong thc hin QCDC, lun vn: 1. Ln u tin trnh by
mt cch c h thng di gic khoa hc php l vn MTTQ trong
tham gia thc hin QCDC; 2. Nu nhng quan im ch o pht huy vai tr
ca MTTQ trong thc hin QC; 3. a ra cc gii php nhm pht huy vai tr
ca MTTQVN trong thc hin QC.
6. ngha l lun v thc tin ca lun vn
- Kt qu nghin cu ca lun vn s gp phn vo vic pht trin v
hon thin cc cn c khoa hc v thc tin hoch nh ng li, ch
trng ca ng v php lut ca NN v tip tc xy dng v hon thin
QCDC nc ta hin nay. MT cc cp c th s dng kt qu nghin cu ca
lun vn thc hin c hiu qu hn vai tr ca mnh i vi QC x.
- Cc trng ng, trng lut, trng hnh chnh, cc vin nghin
cu... c th s dng kt qu nghin cu lm ti liu tham kho
7. kt cu ca lun vn
Ngoi phn m u, kt lun v danh mc ti liu tham kho, ni
dung ca lun vn gm 3 chng, 10 tit.

Chng 1
DN Ch V DN Ch C S
v VAI Tr Ca Mt Trn T Quc Vit NAM
TRONG Thc Hin QUY Ch DN Ch C S X

1.1. Dn ch v Quy ch thc hin dn ch c s

1.1.1. Khi nim v dn ch v dn ch c s

Khi nim "dn ch" c ngun gc t ting Hy Lp "demos", ngha l
nhn dn v "kratos" - CQ, quyn lc. "Demokratia" c ngha l quyn lc ca
nhn dn, CQ ca nhn dn. Dn ch l mt CQ "ca dn, do dn v v dn".
Nh vy, dn ch l mt th ch do dn lm ch v dn ch trc ht l ch
chnh tr trong quyn lc ti cao thuc v nhn dn, do nhn dn thc
thi, t bn thn thc thi hoc thng qua cc i biu m mnh bu ra. Dn ch
gm c dn ch trc tip v dn ch i din. Dn ch trc tip l hnh thc
dn ch vi nhng thit ch, quy ch ngi dn tho lun v biu quyt
nhng vn chung ca cng ng. Dn ch i din l hnh thc dn ch
trong nhn dn c ra (ch yu bng bu c) ngi thay mt mnh nm gi
quyn lc NN. Cn c dn ch bn trc tip l hnh thc dn ch thng qua
cc t chc chnh tr - x hi, t chc x hi, t chc ngh nghip... ca cc
tng lp nhn dn. Dn ch c dn ch t sn v dn ch XHCN. c trng
ca dn ch XHCN l quyn dn ch ca cng dn khng ngng c m
rng trong tt c cc lnh vc hot ng ca NN, ca x hi m c bn nht l
dn ch v kinh t. Trn lnh vc chnh tr- x hi, quyn tham gia qun l NN
ca dn v cc on th nhn dn ngy cng c m rng v phm vi, v
su v phong ph a dng v cc hnh thc.
Dn ch c th hiu l mt cch thc v nhng iu kin km theo
mi ngi dn tham gia bnh ng vo cc cng vic chnh tr, kinh t, x hi
vi vai tr l ngi ch x hi. Khi mt ngi nng dn cm l phiu i bu

c mt cch t nguyn la chn mt cch t do ngi i biu ca mnh

trong HND x - c ngha l quyn dn ch v chnh tr c thc hin. Khi
cc h nng dn c tham gia kin vo vic quy hoch t ai, xy dng
c s h tng lng x, v.v... v nhng kin ny c lng nghe, tr thnh
quyt nh v hnh ng ca CQ v nhn dn x c ngha l cc h nng dn
thc hin mt cch thc s quyn dn ch trong i sng kinh t ca lng, x.
Khi ngi dn t ra nhng yu cu i hi CQ c cc bin php nhm ci
thin cht lng y t, gio dc, v sinh mi trng, trt t an ninh x hi - y
cng l lc ngi dn ang thc hin QLC ca mnh.
i hi ca ngi dn c bit v cc hot ng ca CQ, i hi v
trch nhim ca CQ i vi dn trong vic thc thi cc th tc hnh chnh lin
quan n t ai, xy dng, h tch, khai sinh, kinh doanh, sn xut, v.v... y l biu hin ca quyn dn ch ca nhn dn.
Dn ch cn c th c hiu nh mt nhu cu tt yu, i hi ng
nhin ca dn cn c mt v th thc s bnh ng trong quan h gia NN v
dn. ng thi, dn ch cn c hiu l trch nhim ca CQ, ca cn b,
cng chc cp TW cng nh cp x, thc hin quyn hn ca mnh mt cch
ch cng v t, khng quan li, hch dch, tham nhng, v li.
Bn cht ca NN ta c khng nh trong Hin php, l NN ca dn,
do dn, v dn. Tuy vy trong thc t, cn b, cng chc NN cha thc s l
ngi cng bc ca dn nh Ch tch H Ch Minh mong mun. Nu
khng thc hin dn ch, NN s tr nn c ti, chuyn ch, v do dn
phi hc lm ch; NN phi bo m c ch lng nghe dn. Do vy, ni
ti dn ch c ngha l ni n mi quan h gia dn v CQ m CQ phi
lng nghe dn, phi to iu kin ngi dn c quyt nh hoc tham gia
quyt nh nhng vn lin quan n cuc sng v s pht trin ca mi
ngi dn, ca c cng ng. iu ny c ngha thc tin rt quan trng
cp x, phng, th trn.

Trong thc t cha c mt x hi no t c tnh trng dn ch tuyt

i do nhiu l do khch quan v ch quan, nh: trnh pht trin kinh t x hi, nng lc nhn thc ca dn v ca CQ, truyn thng lch s, vn ha
php quyn, v.v... V th, dn ch cn c hiu nh mt mc tiu phn u
ca dn tc Vit Nam nh ghi r trong Hin php l: thc hin mc tiu
dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. Nhng mc tiu
u c mi lin h gn b vi nhau. Dn c giu th nc vi mnh. C dn
ch th mi c cng bng x hi. C dn ch thc s th dn mi giu v quc
gia mi mnh. "D trm ln khng dn cng chu, kh vn ln dn liu cng
xong" [2, tr. 554]. t nc giu mnh, x hi cng bng v dn ch l nhng
yu t khng th thiu c ca mt nn vn minh. Vi mc tiu phn u
nh vy, vic pht huy dn ch, nht l dn ch c s, c coi l ch
trng, bin php v l hnh ng tt yu ca nhn dn v CQ trong qu trnh
pht trin ca t nc ta.
Dn ch c m bo v pht huy bng nhiu bin php. Vic thc
thi dn ch lun gn lin vi mi quan h gia NN v nhn dn. nc ta hin
nay, HTCT da trn thit ch "ng lnh o, NN qun l, nhn dn lm ch".
Vic pht huy, thc hin dn ch c tin hnh khng tch ri thit ch ny.
Dn ch mang li nhng li ch to ln cho x hi. Pht huy dn ch l
pht huy sc mnh vt cht v tinh thn trong dn v s pht trin v gim
ngho. Khi nhn dn thc hin quyn quyt nh cc cng vic ca lng, x,
thc lm ch ca dn c khng nh r rt. Vi thc lm ch, mi sng
kin, ngun lc ca mi ngi dn, mi gia nh trong cng ng lng, x
c pht huy mt cch tt nht vt qua nhng thch thc v kh khn
nhm t ti s phn thnh, pht trin ca cng ng. thc lm ch s l
ng lc quan trng gip h gn gi bo qun tt hn thnh qu t c. Mt
v d minh chng l trng hp xy dng h thng thy li nh ni ng. Cc
h s dng nc c quyn t quyt nh ng gp, t quyt nh mc thu
thy li ph, t tin hnh bo qun v duy tr h thng cng trnh ti tiu ni

10

ng. Vi QLC trong vic khai thc v qun l vic s dng nc cho nng
nghip nh vy, b con nng dn thc s thc hin QLC ca mnh, nhit tnh
ng gp kinh ph, t chc qun l h thng ti tiu mt cch hiu qu nht,
gim thiu ti a nhng chi ph khng cn thit. Vi thc lm ch thc s,
b con nng dn cng nhau gn gi, bo dng cng trnh c hon thnh vi
s ng gp tin ca v cng sc ca mnh, bn ca cng trnh c bo
m tt hn. Khi thc hin QLC ngi dn bit chm lo v c thc hn v
cuc sng cng ng, cng nhau on kt gii quyt nhng vn pht
trin kinh t, x hi cng ng. Vi truyn thng "l lnh m l rch" bu
khng kh dn ch, cng khai lng x l iu kin thun li v thc y
nhng hot ng ca cng ng t gip ln nhau xa i, gim ngho. y
l mt thc t ang din ra v ngy cng c nhn rng nhng a phng
thc hin tt QCDC c s.
Dn ch thc y s minh bch, hn ch s lm quyn, tham nhng.
S minh bch, r rng trong cc hot ng kinh t x hi c m bo khi
ngi dn c thc hin quyn c bit, c kim tra, gim st hot ng
ca CQ, nht l trong lnh vc thu, chi ti chnh. iu ny c ngha rt quan
trng lm hn ch nhng hnh vi lm dng quyn hn, tham nhng ca cn
b, cng chc CQ.
Dn ch thc y quan h gn gi v hp tc gia CQ vi dn. Khi
dn ch c pht huy, t tham nhng, lm dng quyn lc, quan liu s b
hn ch v dn b loi b khi i sng x hi; CQ tr nn minh bch, thc s
tr thnh CQ phc v dn v v dn. S tin cy ca dn i vi CQ s ngy
cng tng. Dn s quan h cht ch v hp tc vi CQ.
Dn ch tng cng k cng v n nh x hi. Vi nhng thnh qu
nh nu trn do pht huy v tng cng dn ch, cng ng dn c c s
s on kt v n nh. K cng x hi s c tng cng khng ch bi

11

thc tn trng php lut, m cn do s t nguyn, t gic ca nhn dn vi t

cch l nhng ngi ch cng ng.
C s l n v cp di cng, ni trc tip thc hin cc hot ng
nh sn xut, cng tc, v.v. ca mt h thng t chc, trong quan h vi cc
b phn lnh o cp trn [77, tr. 209]. Nh vy, cp c s l cp x trong
quan h vi cp P (gm cp tnh v cp huyn) v vi cp TW. CQ c s l
CQ cp x. Bi v, cn c vo vic phn b dn c v lnh th thnh n v
hnh chnh th CQ cp x v cp tng ng l cp CQ c s. V y l cp
CQ cui cng, gn v st dn nht. Cn thn, lng, p, bn, t dn ph v
tng ng l theo n v dn c - vi t cch l nhng cng ng ngi nh
nht sinh sng cng nhau. y, i sng dn c din ra t qun l chnh.
Dn ch c s l dn ch cp x, phng, th trn v thn, lng, p, bn,
khm, t dn ph (l cc hnh thc cng ng dn c nh nu). Dn ch
c s ch yu l thc hin hnh thc dn ch trc tip (mc d c c dn ch
i din), v cc hnh thc t qun ca cng ng dn c. Dn ch c s c
ngha v cng to ln, v c s l ni trc tip thc hin mi ch trng, chnh
sch ca ng v php lut ca NN, l ni cn thc hin quyn dn ch ca
nhn dn mt cch trc tip v rng ri nht.
1.1.2. Khi nim v c im ca quy ch thc hin dn ch c s
Tri qua 60 nm xy dng NN ca dn, do dn, v dn di s lnh
o ca ng, nhn dn ta t c nhiu thnh qu quan trng: t nc
c c lp t do, thng nht v ngy nay ton ng, ton dn ang ra sc
phn u xy dng mt nc Vit Nam dn giu, nc mnh, x hi cng bng,
dn ch, vn minh. Tuy nhin, trong qu trnh xy dng cng bc l nhng yu
km, khuyt im. V tnh hnh , ng ch Mi nu r: "... trong ni
b ng v NN ta, tnh hnh tiu cc, suy thoi phm cht vn c chiu hng
pht trin, nht l t quan liu v nn tham nhng, tc hi khng nh n vic
cng c NN, lm nhn dn lo lng, ang thc s l mt nguy c i vi ch

12

XHCN, i vi con ng m nhn dn ta la chn" [3, tr. 4]. Thng

3/1998, ng ch L Kh Phiu, cng nu bt tnh cp thit ca vic xy
dng QCDC c s, ng ch ch r:
... QLC ca nhn dn cn b vi phm nhiu ni, trn nhiu
lnh vc; t quan liu, mnh lnh, ca quyn, tham nhng, sch
nhiu, gy phin h cho dn vn ang ph bin v nghim trng m
chng ta cha ngn chn, y li c. Phng chm "dn bit, dn
bn, dn lm, dn kim tra" cha c c th ha v th ch ha
thnh php lut, cho nn chm i vo cuc sng. Tnh trng mt dn
ch, khng dn bn bc v quyt nh nhng cng vic c th
lin quan trc tip n i sng ca dn, bt dn ng gp nhiu
khon vt qu kh nng, li khng minh bch v ti chnh, thm
ch x xo vo nhng khon tin do dn ng gp nh mt s x
thuc tnh Thi Bnh v vi ni khc; tnh trng tn ng hng
vn n khiu t b n y khng gii quyt hoc gii quyt khng
kp thi, khng ng; tnh trng quan liu, qun l lng lo tht
thot ln trong mt s ngn hng hoc gy lng ph ln trong xy
dng, v.v. chng nhng lm suy gim lng tin ca nhn dn i vi
ng v CQ m cn lm trit tiu ngun ng lc ca nhn dn v
xm phm vo bn cht tt p ca ch [4, tr. 4].
Trc tnh hnh , Ngh quyt TW 3 kha VIII (6/1997) nu r yu
cu: Tip tc pht huy tt hn v nhiu hn QLC ca dn qua cc hnh thc
dn ch i din v dn ch trc tip; tip tc hon thin NNCHXNCNVN
m bo trong sch, vng mnh v tng cng s lnh o ca ng i vi
NN, m rng dn ch XHCN, pht huy QLC ca nhn dn trong xy dng v
qun l NN [5]. M rng dn ch XHCN, pht huy QLC ca nhn dn phi
c th hin trn mi lnh vc chnh tr, kinh t, x hi, quc phng, an ninh,
t vic xy dng lut php, c ch, chnh sch n t chc b my, phong
cch lm vic, bao qut mi hot ng ca mi cp, mi ngnh, t TW n

13

P v c s. Vn dn ch, bo m QLC ca nhn dn pht huy ng

lc, thc hin mc tiu CNH, HH, lm cho dn giu, nc mnh, x hi
cng bng, dn ch, vn minh phi c t ra cho c HTCT, phi tc ng
hai chiu di ln, trn xung, c trong ng v trong nhn dn.
Thc tin cho thy, mun pht huy c QLC trc tip ca dn c
s, ng phi lnh o, phi c quan im chnh sch ln nh hng,
ng thi phi xy dng c thit ch dn ch c s mt cch c th, ph
hp vi tng i tng dn c. l nhng quy nh c gi tr php l do NN
ban hnh mang tnh bt buc mi ngi, mi t chc nghim chnh thc hin.
Do vy, ngy 18/2/1998, B Chnh tr ra Ch th s 30/CT-TW v xy dng
v thc hin QCDC c s nhm "gi vng v pht huy QLC ca dn, thu ht
nhn dn tham gia qun l NN, tham gia kim k, kim sot NN, khc phc
tnh trng suy thoi, quan liu, mt dn ch v nn tham nhng" [6, tr. 3]. Ch
th nhn mnh: khu quan trng v cp bch trc mt l pht huy QLC ca
nhn dn c s, l ni trc tip thc hin mi ch trng, chnh sch ca
ng v NN, l ni cn thc hin QLC ca dn mt cch trc tip v rng ri
nht. V c s l ni ng o nhn dn (bao gm nng dn, cng nhn, cn
b, cng chc, vin chc, qun nhn v cc thnh phn lao ng khc) sinh
sng hng ngy. C s l ni sn xut, kinh doanh, lao ng, hc tp, ni ny
sinh nhiu yu cu bc xc hng ngy v i sng kinh t, x hi, chnh tr,
ni trc tip thc hin mi ch trng chnh sch ca ng v NN. C s l
ni nhn dn ang c nhiu i hi v lm ch v cng l ni c iu kin
thc hin quyn dn ch mt cch trc tip v rng ri nht. B Chnh tr cng
ch r, thc hin dn ch c s s thc y ci cch hnh chnh, sa i
nhng c ch chnh sch v th tc hnh chnh khng ph hp vi cuc sng.
Nhn dn c s thc hin QLC, tham gia kim k, kim sot s tch cc xy
dng ng, CQ, on th trong sch, vng mnh, tch cc u tranh bi tr t
quan liu, tham nhng, lng ph, thc hnh tit kim. Mun vy, cn ban hnh

14

QCDC c s c tnh php l, yu cu mi ngi, mi t chc c s u

phi nghim chnh thc hin.
Thc hin Ch th 30/CT-TW, UBTV Quc hi (kha X) ra Ngh quyt
s 45-1998/NQ-UBTVQH 26/2/1998 v vic ban hnh QC thc hin dn ch
x. Ngh quyt giao Chnh ph ban hnh QC thc hin dn ch vi cc nh
hng ni dung c th. Thc hin ch trng ca ng v Ngh quyt ca UBTV
Quc hi, ngy 11/5/1998, Chnh ph ban hnh N s 29/1998/N-CP
(nay l N s 79/2003/N-CP) v vic ban hnh QCDC. N nu r: "iu 1:
Ban hnh km theo N ny bn QC thc hin dn ch x. iu 2: QC ny
p dng i vi c phng v th trn" [7]. QCDC c s cn bao gm c dn
ch trong c quan hnh chnh NN v n v doanh nghip NN vi cc vn bn
qui nh ring.
Nhng vn bn trn y t ch trng ca ng n vic th ch ha
bng cc vn bn php lut ca NN th hin s quan tm ca ng, NN ta i
vi vic xy dng th ch v dn ch c s. Thc hin phng chm "dn
bit, dn bn, dn lm, dn kim tra" th hin bn cht NN l NN ca dn, do
dn, v dn.
QC thc hin dn ch c s gm cc vn bn quy phm php lut
qui nh nhng bin php lm ch trc tip ca nhn dn c s x, phng,
c quan hnh chnh NN v n v doanh nghip NN. l nhng iu nhn
dn phi c bit, nhng vic nhn dn c bn NN quyt nh hoc
nhn dn c quyt nh v nhng vic nhn dn c gim st, kim tra,
nhm pht huy QLC, sc sng to ca nhn dn.
QC thc hin dn ch x l vn bn quy phm php lut quy nh c
th nhng vic HND v UBND x phi thng tin kp thi v cng khai
dn bit; nhng vic dn bn v quyt nh trc tip; nhng vic dn tham gia
kin trc khi c quan NN quyt nh; nhng vic dn gim st, kim tra v
cc hnh thc thc hin QCDC x nhm pht huy QLC, sc sng to ca

15

nhn dn x, ng vin sc mnh vt cht v tinh thn to ln ca nhn dn

trong pht trin kinh t - x hi, ci thin dn sinh, nng cao dn tr, n nh
chnh tr, tng cng on kt, xy dng ng b, CQ v cc on th x
trong sch, vng mnh; ngn chn v khc phc tnh trng suy thoi, quan
liu, tham nhng ca mt s cn b, ng vin v cc t nn x hi, gp phn
thc hin mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn
minh, theo nh hng XHCN. QC thc hin dn ch x, v vy, thc cht l
mt nh ch php l bo m QLC ca dn.
QC thc hin dn ch x c nhng c im sau:
Th nht, khc vi cc QC thng thng, QC thc hin dn ch l mt
vn bn quy phm php lut, c th ha v lut ha phng chm "dn bit,
dn bn, dn lm, dn kim tra" bng mt N ca chnh ph cn c vo Ngh
quyt ca UBTV Quc hi (Ngh quyt s 45-1998/NQ-UBTVQH 26/2/1998
v vic ban hnh QC thc hin dn ch x, phng, th trn).
Th hai, QC thc hin dn ch c s l s c th ha dn ch XHCN
c s, pht huy QLC ca nhn dn gn lin vi c ch "ng lnh o, NN
qun l, nhn dn lm ch".
Th ba, QC thc hin dn ch c s pht huy ch dn ch i din,
nng cao cht lng v hiu lc hot ng ca CQP, c s, quy nh nhng
ngha v c th ca CQ trong vic bo m quyn dn ch ca ngi dn c s.
Th t, QC thc hin dn ch c s thc hin ch dn ch trc
tip c s nhn dn bn bc v trc tip quyt nh nhng cng vic quan
trng, thit thc, gn vi quyn li v ngha v ca nhn dn
Th nm, c s tham gia ca MT v cc on th nhn dn mi khu
trong thc hin QC c s pht huy mnh m vai tr lm ch ca nhn dn
trong vic thc thi nn dn ch XHCN.

16

Th su, mc ch ca vic ban hnh QC thc hin dn ch x l

nhm pht huy QLC, sc sng to ca nhn dn x, ng vin sc mnh vt
cht v tinh thn to ln ca nhn dn trong pht trin kinh t - x hi, ci thin
dn sinh, nng cao dn tr, n nh chnh tr, tng cng on kt, xy dng
ng b, CQ v cc on th x trong sch, vng mnh; ngn chn v khc
phc tnh trng suy thoi, quan liu, tham nhng ca mt s cn b, ng vin
v cc t nn x hi, gp phn thc hin mc tiu dn giu, nc mnh, x hi
cng bng, dn ch, vn minh, theo nh hng XHCN.
Th by, QC thc hin dn ch c s th hin yu cu dn ch phi
trong khun kh ca Hin php v php lut; i i vi trt t, k cng;
quyn i i vi ngha v; kin quyt x l nhng hnh vi li dng dn ch, vi
phm Hin php, php lut, xm phm li ch ca NN, li ch tp th, quyn
t do, dn ch v li ch hp php ca cng dn.
1.1.3. Ni dung ca Quy ch thc hin dn ch c s x
QC thc hin dn ch x do Chnh ph ban hnh ngy 15/5/1998
(nay l N s 79/2003/N-CP) gm Li ni u, 7 chng v 25 iu. V ni
dung, QC quy nh nhng quyn ca nhn dn c s c bit v hnh thc
bit nhng thng tin lin quan n php lut, ch trng chnh sch ca NN,
c bit l nhng thng tin lin quan trc tip n i sng dn sinh. QC cng
quy nh nhng vic nhn dn bn v quyt nh cng nh nhng hnh thc
thc hin; quy nh nhng vic nhn dn cp x c quyn gim st, kim tra
v nhng phng thc thc hin gim st, kim tra; vic xy dng cng
ng dn c thn, lng, bn, p v nhng hnh thc t chc. c bit, thc
hin phng chm "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra", QC quy nh c
ch thc hin di hai hnh thc dn ch trc tip v dn ch i din, trong
cp c s, dn ch trc tip l quan trng.
QCDC c s quy nh c th cc loi cng vic : dn bit, dn bn,
dn gim st, kim tra. iu 1 Qc quy nh: "QC ny quy nh c th nhng

17

vic HND v UBND x phi thng tin kp thi v cng khai dn bit;
nhng vic dn bn v quyt nh trc tip; nhng vic dn tham gia kin
trc khi c quan NN quyt nh; nhng vic dn gim st, kim tra v cc
hnh thc thc hin QCDC x".
V dn bit, QC quy nh quyn ca mi ngi dn c thng tin v
nhng ch trng, chnh sch php lut ca NN, cc vn lin quan trc tip
n i sng hng ngy ca nhn dn ti c s... v ngha v ca CQ phi
thng tin kp thi v cng khai cho ngi dn, bao gm 14 im sau:
1. Ch trng, chnh sch, php lut ca NN lin quan trc tip n
quyn v li ch ca nhn dn trong x, bao gm: a) Cc ngh quyt ca HND,
quyt nh ca UBND x v ca cp trn lin quan n P; b) Cc quy nh ca
php lut v th tc hnh chnh, gii quyt cc cng vic lin quan n dn; c)
Nhng quy nh ca NN v CQP v i tng, mc thu cc loi thu, ph, l
ph v cc ngha v khc i vi nhn dn theo quy nh ca php lut hin hnh;
2. K hoch pht trin kinh t - x hi di hn v hng nm ca x;
3. Quy hoch, k hoch s dng t ai;
4. D ton v quyt ton ngn sch x hng nm;
5. D ton, quyt ton thu chi cc qu, chng trnh, d n, cc khon
huy ng nhn dn ng gp xy dng c s h tng, cc cng trnh phc li
cng cng ca x, thn v kt qu thc hin;
6. Cc chng trnh, d n do NN, cc t chc v c nhn u t, ti
tr trc tip cho x;
7. Ch trng, k hoch vay vn pht trin sn xut, xa i, gim ngho;
8. iu chnh a gii hnh chnh x v cc n v hnh chnh lin
quan n x;
9. Kt qu thanh tra, kim tra, gii quyt cc v vic tiu cc, tham
nhng ca cn b x, thn;

18

10. Cng tc vn ha, x hi, phng, chng t nn x hi, gi gn an

ninh, trt t, an ton x hi ca x;
11. S kt, tng kt hot ng ca HND, UBND x;
12. Phng n dn in, i tha phc v chuyn dch c cu kinh t,
pht trin nng nghip, kinh t trang tri, hp tc x;
13. Bnh xt cc h ngho c vay vn pht trin sn xut v xy
dng nh tnh thng; thc hin chnh sch i vi gia nh c cng vi cch
mng, gia nh lit s, thng binh, bnh binh c tng nh tnh ngha, s tit
kim, th bo him y t;
14. Kt qu la chn, th t u tin v t chc thc hin cc cng trnh
thuc cc chng trnh, d n ca NN, ca cc t chc v c nhn u t, ti
tr trc tip cho x.
V dn bn c 2 loi gm:
- Mt loi cng vic do dn bn v quyt nh trc tip
- Mt loi cng vic do dn bn v tham gia kin, HND v UBND
x quyt nh
Cc vic dn bn v quyt nh trc tip l cc loi vic c huy ng
s ng gp ca dn xy dng c s h tng v xy dng hng c, quy
c ni b. y l quy nh rt mi khng nhng thc hin QLC ca nhn
dn m cn chng c t nn tham nhng, lng ph.
Loi cng vic do dn bn v quyt nh trc tip bao gm 5 im:
1. Ch trng v mc ng gp xy dng c s h tng v cc cng
trnh phc li cng cng (in, ng, trng hc, trm y t, ngha trang, cc
cng trnh vn ha, th thao);
2. Xy dng hng c, quy c lng vn ha, np sng vn minh, gi
gn an ninh trt t, bi tr cc h tc, m tn d oan, t nn x hi;

19

3. Cc cng vic trong ni b cng ng dn c thn, ph hp vi quy

nh ca php lut hin hnh;
4. Thnh lp Ban Gim st cc cng trnh xy dng do dn ng gp;
5. T chc bo v sn xut, kinh doanh gi gn an ninh trt t, an ton
giao thng, v sinh mi trng v cc hot ng khc trn a bn x, thn
Loi cng vic do dn bn v tham gia kin, HND v UBND x
quyt nh bao gm 9 im:
1. D tho ngh quyt ca HND x;
2. D tho quy hoch, k hoch pht trin kinh t - x hi di hn v
hng nm ca x, phng n chuyn i c cu kinh t, c cu sn xut v
phng n pht trin ngnh ngh;
3. D tho quy hoch, k hoch s dng t ai a phng v vic
qun l, s dng c hiu qu qu t cng ch ca x;
4. Phng n quy hoch khu dn c; n nh canh, nh c, vng
kinh t mi; k hoch, d n huy ng v s dng cc khon ng gp ca
nhn dn u t xy dng c s h tng do x qun l;
5. D tho n phn vch, iu chnh a gii hnh chnh x, n
chia tch, thnh lp thn;
6. D tho k hoch trin khai cc chng trnh mc tiu quc gia trn
a bn x;
7. Ch trng, phng n n b gii phng mt bng, xy dng h
tng c s, ti nh c;
8. Gii quyt vic lm cho ngi lao ng trn a bn x;
9. Nhng cng vic khc m CQ x thy cn thit.
V dn gim st, kim tra QC quy nh dn gim st, kim tra cc loi
cng vic t hot ng ca HND, UBND n cc vic gii quyt khiu ni,

20

t co ca cng dn, kt qu quyt ton cng trnh do dn ng gp, vic qun

l s dng t ai, thu chi cc qu, vic thc hin chnh sch i vi ngi c
cng vi nc...Dn gim st, kim tra tc l thc hin quyn lc ca mnh
trong qu trnh qun l t nc. Lnin tng ni: nu nh nc khng tin
hnh kim k, kim sot ton dn i vi vic sn xut v phn phi cc sn
phm th CQ ca nhng ngi lao ng, nn t do ca h s khng th duy tr
c. Nhng vic nhn dn x gim st, kim tra c quy nh trong QC
gm c 11 im sau:
1. Hot ng ca CQ x, cc t chc chnh tr - x hi, t chc x hi
v t chc ngh nghip x;
2. Kt qu thc hin ngh quyt ca HND v quyt nh, ch th ca
UBND x;
3. Hot ng v phm cht o c ca Ch tch HND v Ch tch
UBND, hot ng ca i biu HND x, ca cn b UBND x v cn b,
cng chc hot ng ti P;
4. Gii quyt khiu ni, t co ca cng dn ti P;
5. D ton v quyt ton ngn sch x;
6. Qu trnh t chc thc hin cng trnh, kt qu nghim thu v quyt
ton cng trnh do nhn dn ng gp xy dng v cc chng trnh, d n do
NN, cc t chc v c nhn u t, ti tr trc tip cho x;
7. Cc cng trnh ca cp trn trin khai trn a bn x c nh hng
trc tip n sn xut, an ninh, trt t, vn ha - x hi, v sinh mi trng v
i sng ca nhn dn P;
8. Qun l v s dng t ai ti x;
9. Thu, chi cc loi qu v l ph theo quy nh ca NN, cc khon
ng gp ca nhn dn;

21

10. Kt qu thanh tra, kim tra, gii quyt cc v vic tiu cc, tham
nhng lin quan n cn b x;
11. Vic thc hin ch , chnh sch u i, chm sc, gip
thng binh, bnh binh, gia nh lit s, nhng ngi v gia nh c cng vi
nc, chnh sch bo him x hi, bo tr x hi.
Mt ni dung quan trng ca QC l quy nh ht sc c th: a) i vi
nhng vic cn thng bo cho dn bit, CQ x c trch nhim phi hp vi
UBMTTQ, cc thnh vin ca MTTQ cng cp v Trng thn cung cp cc
thng tin nhn dn bit bng cc hnh thc c th ti iu 6 QC; b) i vi
nhng vic dn bn v quyt nh trc tip QC quy nh cc phng thc c
th thc hin nhng vic nhn dn quyt nh trc tip ti iu 9; c) i vi
nhng vic nhn dn bn, tham gia kin, CQ x quyt nh QC quy nh
phng thc thc hin ti iu 11; d) i vi nhng vic nhn dn gim st,
kim tra QC quy nh phng thc thc hin ti iu 13 v quy nh trch
nhim ca cc c quan, t chc v c nhn i vi vic gim st v kim tra
ca nhn dn ti iu 14.
QC dnh hn mt chng (chng VI) v vic xy dng cng ng
dn c thn, lng, p, bn, khm, t dn ph (gi chung l thn) quy nh cc
hnh thc hot ng t qun ca cng ng dn c, vic t chc hi ngh nhn
dn thn (iu 16), nhim v v quyn hn ca Trng thn (iu 17), vic
xy dng hng c, quy c v cng vic thuc ni b cng ng dn c
(iu 18), vic thnh lp cc t chc ca thn nh: cc t ha gii, an ninh,
bo v sn xut, kin thit (iu 19).
Ch tch H Ch Minh tng ni: "Trong bu tri khng g qu bng
nhn dn. Trong th gii khng g mnh bng lc lng on kt ca nhn
dn" [8, tr.125]. Ly dn lm gc l mt t tng ln ca Ch tch H Ch
Minh c qun trit trong QC. Vic thc hin QC s thc y vic pht
huy QLC ca nhn dn, thc hin quyn dn ch trc tip ca nhn dn; nng

22

cao nhn thc v quyn v ngha v ca cng dn; khi dy tim nng, tr
sng to, sc mnh vt cht v tinh thn ca nhn dn pht trin kinh t x hi, ci thin i sng cng ng; gi vng k cng php nc, ngn
chn tiu cc, nng cao hiu lc qun l ca b my CQ; xy dng nim tin
v mi quan h cht ch gia dn vi ng v CQ.
1.1.4. Vai tr ca Quy ch thc hin dn ch c s x
Nc ta qu i ln CNXH t mt ch phong kin na thuc a,
mang nng du n ca ch chuyn ch qun s. Mc d trong x hi
lc by gi c yu t dn ch truyn thng lng x v yu t s khai ca
dn ch t sn nhng cha ng k. Do vy, nn tng dn ch c s ca ta
thiu ht truyn thng trong lch s. iu gy khng t kh khn cho vic
xy dng mt nc dn ch theo nh hng XHCN.
Trc y, do t tng duy ch, thiu quan im lch s c th nn
chng ta cha coi trng ng mc vn "ly dn lm gc", v th cha c
nhn thc ng n v vn dn ch c s. y l mt trong nhng
nguyn nhn dn n khng hong kinh t trc thi k i mi do cha pht
huy ht tnh tch cc, ch ng sng to ca nhn dn, nht l t c s.
Hin nay, ta ang xy dng nn kinh t th trng, cng c ngha l
chp nhn s phn ha x hi din ra, bt cng trong x hi cn tn ti, dn
n qu trnh thc hin quyn lc chnh tr ca nhn dn lao ng kh khn.
C s kinh t lm nn tng cho quyn lc chnh tr ca nhn dn lao ng
cha thc s m bo; kinh t NN v kinh t tp th ni chung ang ri vo
tnh trng lm n thua l hoc km hiu qu, sc cnh tranh yu.
Thc trng tnh hnh hin nay c s ny sinh nhiu vn kh khn,
tiu cc, nhng yu km. Ngi dn c s vn c trnh dn tr v trnh
hc vn thp (k c cn b x), v th gp nhiu hn ch trong vic tip cn v
hng th nhng thnh tu vn ha, khoa hc, k thut hin i. a s cc c
s do i sng kinh t kh khn (nht l vng ni, vng su, vng xa) dn ch

23

lo kim sng, t quan tm n vn chnh tr, vn ha, x hi, h thm ch

khng bit hng quyn dn ch, khng bit dng quyn dn ch. Trong khi
b my CQ cc cp cha thc s vng mnh, tnh trng tham nhng, bun
lu, lng ph, quan liu cn kh ph bin. Hiu lc qun l, iu hnh kinh t
- x hi v php lut cha nghim, k cng x hi b bung lng, nim tin
ca nhn dn vo s lnh o ca ng b gim st. QLC ca nhn dn b vi
phm nhiu ni trn nhiu lnh vc. Trong lnh vc qun l kinh t, t ai,
thu chi ngn sch, u t xy dng c s h tng, huy ng vn ng gp ca
dn...c nhiu biu hin tiu cc. Mt b phn cn b ng vin thoi ha,
bin cht, li dng chc quyn, li dng nhng k h trong qun l ca NN
tham , tham nhng. nng thn l tnh trng cn b c s bt chp php lut,
cp bn t tri thm quyn, chi tiu ti chnh sai mc ch v lng ph. Mu
thun ni b ngy mt tng dn n hin tng khiu kin tp th, gy ra
khng kh rt cng thng phc tp. Trong khi nhn dn u tranh chng tiu
cc, tham nhng, i quyn t do dn ch, i m bo cng bng x hi th
kt qu khiu kin li chm c gii quyt v gii quyt khng tha ng
lm cho xut hin cc im nng, nh Thi Bnh nm 1996 - 1997 c
208/285 x dn t chc khiu kin tp th. nhng im nng , t chc
ng mt vai tr lnh o, b my CQ b t lit, sn xut b nh tr, cc
ngha v ng gp vi NN khng hon thnh. Ni b nhn dn b chia r, mt
on kt, tnh hnh an ninh trt t, an ton x hi mt n nh.
ng v NN ta nhn thy nhng yu km ca dn ch c s v
nhn thc c vai tr quyt nh ca vic thc hin dn ch c s trong s
n nh chnh tr v pht trin kinh t - x hi ca t nc. V, khi QCDC
c ban hnh di hnh thc l mt vn bn c tnh php l th hiu lc ca
n s cao hn. S ra i ca QC l mt bc t ph quan trng trong vic
hin thc ha bn cht dn ch ca NN ta. N c th ha QLC ca nhn
dn c s - ni thc thi dn ch mt cch trc tip v rng ri nht, ni trc
tip thc hin mi ch trng, chnh sch ca ng v NN. QCDC c s l

24

ni dung c bn nht ca dn ch trc tip c ngha thit thc v quan

trng i vi ton b nn dn ch XHCN nc ta bi l mt phn ca
tin trnh m rng v thc hin quyn dn ch trn c hai hnh thc: dn ch
i din v dn ch trc tip.
QC ra i l mt i hi tt yu ca qu trnh thc hin dn ch
nc ta. QC khng ch n thun l mt phn ng chnh tr ca ng v NN
trc nhng tnh hnh phc tp ca nhng im nng c s m th hin ci
nhn hng ti c s, coi trng ci gc c s nn mang tnh chin lc, cn
bn, lu di. Ln u tin nh hng chnh tr v dn ch, phng chm
thc hin dn ch nh "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra" c c
th ha trong mt vn bn quy phm php lut. V vy, QC thc hin dn ch
c s c vai tr ht sc to ln.
Mt l, thc hin QCDC gp phn bo m quyn lc chnh tr ca
nhn dn lao ng, xy dng NN php quyn XHCN Vit Nam ca dn, do
dn, v dn ngay cp CQ c s nc ta hin nay. Trong mt thi gian di
trc y, nhiu P khng tht s quan tm n tm t, nguyn vng ca
nhn dn trong vic gii quyt cc vn ca lng x. Do vy, khi QCDC
c trin khai, ngi dn rt phn khi v nhit tnh hng ng.
Ni no lm tt vic xy dng v thc hin QC, ni y s to ra c
mt phong tro sinh hot chnh tr rng ln, c tc ng n nhiu mt ca i
sng x hi. Thng qua qu trnh hc tp, xy dng v thc hin QC, cn b,
nhn dn thy r hn quyn cng nh trch nhim ca mnh trong vic xy
dng i sng dn ch c s, thc lm ch, thc cng dn ca ngi dn
c s chuyn bin kh r. Ngay t trong cng ng dn c nh hp nh x,
phng, ngi dn c th trc tip by t chnh kin ca mnh, trc tip
quyt nh v gim st cc cng vic ca cng ng x hi.
Vi nhng thng tin v chnh sch, php lut, v ni dung cc hot
ng ca P, ca c s c a ra kp thi v cng khai, vi nhng iu

25

ngi dn c bn bc tho lun v quyt nh trc tip hoc tham kho cho
s quyt nh ca cp CQ c s, ngi dn tng bc hc lm ch, tp lm
ch v dn dn bit lm ch.
Vy l, nhn dn khng ch tn ti vi t cch l mt ngi cng
dn thng thng m cn vi t cch l ngi ch thc s v t liu sn xut,
ngi ch thc s v chnh tr v quyn lc chnh tr. QLC ca nhn dn biu
hin trong vic thc thi chnh tr, qun l NN, qun l kinh t - x hi tng
cp, tng ngnh, tng P v ca mi c nhn c th. Ngi dn va l khch
th va l ch th ca quyn lc NN. Li ch ca mi thnh vin, ca tng t
chc x hi, giai cp, tng lp u nm trong li ch ca ton x hi. Chnh
thc hin tt dn ch c s to ra mt c ch pht huy QLC cho mi cng
dn nhm bo m quyn lc chnh tr ca nhn dn lao ng v gp phn lm
phong ph hn hnh thc thc hin quyn lc chnh tr ca nhn dn lao ng.
R rng khng th ch nng cao cht lng ca dn ch i din l m cn
phi thc hin ch dn ch trc tip mt cch thit thc v c hiu qu mi
bo m tt cho nhn dn lao ng lm ch ch thc quyn lc ca mnh.
Mc d c dn ch i din v dn ch trc tip u phn nh nguyn
vng, ch, quyn lc ca nhn dn, l phng thc th hin dn ch XHCN,
nhng mi phng thc li c nhng u, nhc im khc nhau. Dn ch i
din d t chc thc hin, d tp trung thng nht, nhng li kh bao qut ht
thc tin i sng cng nh ch, nguyn vng ca cc tng lp nhn dn.
Dn ch trc tip th ngc li, kh t chc mt cch tp trung, khi qut
nhng li bao qut c mi kha cnh ca thc tin cng nh ch, nguyn
vng ca cc tng lp nhn dn. Do dn ch trc tip c kh nng th hin
mt cch khch quan ch nguyn vng ca nhn dn khng qua mt hnh
thc trung gian no, th hin mt cch u vit nht quyn lc ca nhn dn
lao ng trong vic qun l x hi, ng theo quan im ca Mc l khi
quyn lc thc t mi thuc v dn, nhn dn t qun l x hi ca mnh v
x hi c qun l bi nhn dn v v nhn dn.

26

Hai l, thc hin dn ch c s l mt gii php hn ch s tha ha

ca quyn lc nh nc. Quyn lc chnh tr ca nhn dn lao ng c th
hin tp trung thng qua quyn lc NN. Vi hnh thc dn ch i din, quyn
lc NN s c giao cho mt s ngi m nhn, chu trch nhim qun l,
iu hnh cng vic chung. Nhng quy lut chung l khi tp trung quyn lc
th d dn n lm quyn, lng quyn. Nhng ngi i din cho quyn lc
ca nhn dn rt d ri vo s tha ha, c on, quan liu nu khng c mt
c ch kim sot quyn lc.
Trong thi gian qua nc ta, hin tng nhng ngi c chc, c
quyn li dng quyn lc mu cu li ch ring cho mnh khng phi l
t. H da vo a v ca mnh, mc d a v m h c c l do nhn dn
bu ra, nhn hi l, tham nhng, lm tri vi mc tiu ca ng. H tr
nn nhng ngi xa l vi dn, vi ng, vi NN. B my CQ tr thnh quan
liu, bo th v tr tr, n khng cn i din c cho li ch ca nhn dn,
ca ton x hi na m chnh n li vi phm n li ch ca nhn dn lao
ng, n li ch m n i din.
hn ch s tha ha ca quyn lc NN, cn phi lm trong sch b
my lnh o ca ng v CQ ngay tng c s. T khi trin khai thc hin
QC, ngi dn bit s dng QLC ca mnh u tranh vi nhng hin
tng tiu cc y.
Chnh nh nhng quy nh r rng cc vic cn thng bo cho dn
bit, nhng vic dn c bn, nhng vic dn c gim st, kim tra, ti
chnh c cng khai, minh bch lm hn ch rt nhiu cc biu hin tha
ha ca cc cn b, ng vin trong b my quyn lc NN. Thc hin dn ch
c s khng ch lm cho nhn dn lao ng tng bc th hin QLC m cn
lm cho cc cp y ng, CQ, ng vin nhn thc r hn v QLC ca nhn
dn cng nh thc c trch nhim phc v nhn dn, pht huy dn ch,
gi gn k cng, php nc.

27

nhng ni lm tt vic trin khai thc hin QC, thc xy dng

cng ng, xy dng ng, xy dng CQ c nng ln. N khng ch gp
phn nng cao thc ca cn b, ng vin v nhn dn v thc hin v pht
huy dn ch v QLC ca nhn dn m cn lm chuyn bin mt bc v
phng thc lnh o ca cp y ng, phng thc iu hnh v l li lm
vic ca cc cp CQ, nht l c s. Nhn dn mnh dn thng thn, ci
m, chn thnh ph bnh cn b, ng vin, ng gp xy dng t chc ng,
gip t chc ng loi c nhiu cn b, ng vin km phm cht, nng lc,
thoi ha, bin cht. Nhiu t chc ng bit gn vi vic xy dng chnh n
ng (theo tinh thn Ngh quyt TW su ln hai) lm cho mi quan h gia
ng vin v dn gn b vi nhau hn, ng v dn gn nhau hn, tin nhau
hn, nh vy t chc ng thm vng mnh.
Nhiu cp CQP r sot, loi b cc vn bn quy nh khng cn
ph hp vi QCDC, cn tr QLC ca dn v cng tc qun l ca c quan
NN, cng khai ha cc vn bn th tc hnh chnh, ph, l ph, thi gian gii
quyt cng vic, lch tip dn...Tng cng xung c s nghe trc tip
kin dn, i thoi, tho g nhng vng mc ca dn mt cch kp thi, lm
cho mi quan h ca dn vi CQ ngy mt gn b, uy tn ca CQ c s c
nng ln v hot ng ca b my CQ c hiu qu hn trc.
C th ni, thc hin dn ch c s l mt cuc cch mng c tc
dng su sc n thc v phong cch, phng thc lnh o ca cp y, s
iu hnh ca CQ c s i vi s tn trng QLC ca ngi dn. T cn b
st dn hn, bt i thi hng hch, ca quyn, nhng nhiu dn. Khng
nhng th, cn b cn chm lo gi gn phm cht o c ca mnh, t lm
cho mi quan h gia dn vi CQ ci m hn, gp phn lm cho CQ hot
ng c hiu qu hn.
Ba l, thc hin dn ch c s khi dy sc mnh tim tng ca
nhn dn lao ng, pht huy cao mi tim nng, tr tu ca nhn dn trong

28

qu trnh xy dng NN v x hi, gii quyt nhng vn ln t quc k dn

sinh n nhng vic ca i sng cng ng, i sng dn c. Thng qua hnh
thc hot ng dn ch trc tip ti c s, ngi dn c iu kin tham gia
kin, c iu kin tp dt, trng thnh trong vai tr ca ngi lm ch ch
thc. Khi ng v NN quan tm, bit lng nghe v hc hi dn, bit bi
dng v nng cao i sng ca dn th nhn dn khng ch ni ln iu mnh
mong mun m cn gi , kin ngh v ch ra rng ng v NN cn phi hnh
ng nh th no, bng phng php cng c no gii quyt cc vn
kinh t - x hi. Chnh nhng sng kin y tm huyt ca dn to nn
ngun tr tu qu gi khng g thay th c cho nhng ch trng, ng li,
chnh sch ca ng v NN, to ra nhng bc pht trin vng chc ca t
nc trn con ng pht trin v hi nhp.
Qua hot ng dn ch c s, ng v NN c th nhn c nhng
thng tin phn hi nhanh nht v hiu lc, hiu qu ca cc ch trng ban
hnh. Nh vy, ng v NN s kim nghim c ng li, chnh sch c xa
ri thc t hay khng t m khc phc bnh quan liu, duy ch, xa ri
thc t, nhm tng cng mi quan h mu tht gia ng v dn.
a bn x, QC c s nhit tnh hng ng ca nhn dn v s
ch o st sao ca cc cp CQ nn em li nhiu kt qu thit thc trong lnh
vc pht trin kinh t v xy dng c s h tng. Khi ti chnh c cng
khai, dn c tham gia gp kin v nhng cng vic c th, ngi dn sn
sng ng gp tin ca, cng sc xy dng cc cng trnh phc v thit
thc cho cuc sng. V nh nhng cn nh tnh ngha, nh tnh thng, trng
hc, ngha trang lit s, cc cng trnh thy li, ng lin thn, lin x...vi
gi tr hng trm triu n hng chc t ng c xy dng. Nhiu cng
trnh trc y ch xin ngn sch cp trn nhng nay a ra dn bn, dn
quyt nh th li trin khai nhanh gn. Phong tro cng ha knh mng,
nha ha, b tng ha ng giao thng nng thn, c dn ng tnh, tch
cc, t gic tham gia. Cc cng trnh hon thnh nhanh gn v t hiu qu

29

cao. K c vic chuyn dch c cu kinh t, chuyn i hp tc x, qun l t

ai c nhn dn gim st cht ch nn gp phn vo n nh nng thn,
kinh t pht trin theo chiu hng tin b.
Bn l, thc hin dn ch c s gn vi pht trin vn ha x hi. T khi
c Ngh quyt Trung ng nm (kha VIII) v Ch th 30 ca B Chnh tr, cc P
kt hp cht ch c hai ni dung: trin khai QCDC vi "Phong tro ton dn
on kt xy dng i sng vn ha khu dn c" nhm khc phc nhng vn
nhc nhi v t tng o c, li sng v xy dng mi trng vn ha, vn minh
lnh mnh trong tng gia nh, lng x, vn ng nhn dn xy dng np sng
vn minh, li sng lnh mnh, bi tr h tc, t nn x hi v m tn d oan.
Phong tro "Ton dn on kt xy dng i sng vn ha khu dn
c" huy ng mi ngun lc nhn dn v c HTCT t trn xung, t trong
ng, c quan NN, cc on th n ton x hi, gm cc phong tro nh:
Ngi tt vic tt, Ung nc nh ngun, n n p ngha, Xa i gim
ngho, Xy dng gia nh vn ha, lng vn ha, khu ph vn minh. Tt c
cc phong tro y c hng ng vo cng cuc thi ua yu nc: "Tt c v
mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh".
Nm l, thc hin dn ch c s to ra c s php l MTTQ cc
cp v cc t chc chnh tr-x hi thc hin c vai tr cu ni gia NN v
nhn dn trong pht huy dn ch XHCN. MTTQ, cc t chc thnh vin thng
qua hot ng phi hp tuyn truyn vn ng nhn dn, ch o trin khai
xy dng, thc hin v gim st vic thc hin QCDC, pht huy tt vai tr
i din QLC ca nhn dn, gp phn to ra mi trng dn ch lnh mnh
c s, gp phn cng c, kin ton t chc ng, CQ cc cp.
Nh vy, vic xy dng v thc hin QCDC c s l mt cch thit
thc nht, l c s cho nhn dn lao ng c lm ch mt cch thc s trn
mi phng din: kinh t, chnh tr, vn ha x hi. cng chnh l mt
cch lm hiu qu nht cho nhn dn lao ng m bo c quyn lc

30

chnh tr ca mnh, gp phn quan trng vo s nghip xy dng NN php

quyn XHCN Vit Nam ca dn, do dn, v dn nc ta hin nay.
1.2. Vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam trong h
thng chnh tr nc ta v trong thc hin Quy ch thc hin
dn ch x

1.2.1. Khi nim v Mt trn T quc Vit Nam - Mt trn T quc

Vit Nam trong h thng chnh tr nc ta
iu 9 Hin php 1992 khng nh:
MTTQVN l t chc lin minh chnh tr, lin hip t nguyn
ca t chc chnh tr, cc t chc chnh tr - x hi, t chc x hi
v cc c nhn tiu biu trong cc giai cp, cc tng lp x hi, cc
dn tc, cc tn gio v ngi Vit Nam nh c nc ngoi.
MTTQVN v cc t chc thnh vin l c s chnh tr ca CQ nhn
dn. MT pht huy truyn thng on kt ton dn, tng cng s
nht tr v chnh tr v tinh thn trong nhn dn, tham gia xy dng
v cng c CQ nhn dn, cng NN chm lo v bo v li ch chnh
ng ca nhn dn, ng vin nhn dn thc hin QLC, nghim
chnh thi hnh Hin php v php lut, gim st hot ng ca c
quan NN, i biu dn c v cn b, vin chc NN [9]
C th ha Hin php nm 1992, iu 1 Lut MTTQVN qui nh:
"MTTQVN l b phn ca HTCT ca nc CHXHCN Vit Nam." [10] y l
quan im, ch trng chin lc ca ng ta v MTTQ trong thi k i
mi, tin hnh CNH, HH t nc, xy dng v bo v T quc, c th
ch ha v bo m bng php lut ca NN.
Trc ht cn thy rng, nc ta HTCT l h thng v mt t chc v
chc nng ca cc c quan, cc t chc nh ng - NN - MTTQ, cc t chc
chnh tr - x hi l thnh vin ca MTTQ (nh on thanh nin, Hi nng

31

dn, T chc cng on, Hi ph n, Hi cu chin binh) v on th qun

chng nhm thc hin mt trong nhng nhim v Hin nh quan trng bc
nht l pht huy dn ch, QLC ca dn. nng cao vai tr lnh o ca
ng, tng cng hiu lc qun l ca NN, pht huy QLC ca dn cn xc
nh ng n vai tr v mi quan h qua li gia ng, NN v MTTQ. Do
vy, phi lm r hn v tr v chc nng ca tng b phn trong HTCT v tm
ra c nhng bo m, trong c cc bo m v php lut, ghi nhn v
tr, chc nng v mi lin h trong h thng. ng ta khng nh, trong
HTCT nc ta, MTTQVN c vai tr rt quan trng trong s nghip i on
kt ton dn, pht huy dn ch, l ni th hin ch, nguyn vng, tp hp
khi i on kt ton dn, thc hin gim st ca nhn dn.
lm r hn v mt php l khi nim v MTTQVN v vn MTTQVN
trong HTCT nc ta cn phn tch k cc iu, khon ca Lut MTTQVN.
a) MTTQ vi t cch l b phn ca HTCT - mt trong nhng ch th
t chc thc hin, pht huy dn ch, QLC ca nhn dn v tng cng khi
i on kt ton dn. Mt trong nhng vn bc xc nht t nhiu nm nay
trong s cc vn c bn ca HTCT nc ta l: lm th no c nhng n
by thc s pht huy dn ch, QLC ca nhn dn. Vn ny c th thy
trong vai tr ca MTTQVN. Lut MTTQVN ra i l mt bc tin quan
trng trong vic gii quyt nhim v trng i , xc nh a v php l ca
MTTQ trong HTCT v l mt cng c php l hu hiu t chc thc hin v
pht huy dn ch, QLC ca nhn dn.
Cc iu ca chng I Lut MTTQVN c thit k nhm va thit
lp va trin khai s HTCT nc ta i n mc tiu pht huy dn ch,
QLC ca nhn dn thng qua mt trong nhng ch th ca HTCT l MTTQ.
y c ba vn Lut gii quyt trn c s Hin php: MTTQ l g; v tr
v chc nng ca MTTQ trong HTCT; quan h ca MTTQ vi NN, vi nhn
dn v vi cc t chc v c nhn l thnh vin.

32

iu 1 Lut MTTQVN quy nh: "MTTQVN l b phn ca HTCT

ca nc CHXHCN Vit Nam do ng Cng sn Vit Nam lnh o, l c s
chnh tr ca chnh quyn nhn dn" [10] v "MTTQ l T chc lin minh
chnh tr, lin hip t nguyn ca T chc chnh tr " [10]. Nh vy, Lut
khng nh: Mt mt, ng Cng sn Vit Nam vi t cch l i tin phong
ca giai cp cng nhn Vit Nam va l t chc lnh o HTCT, trong c
MTTQ, va l t chc thnh vin ca MTTQ; Mt khc, MTTQVN - mt t
chc bao gm hu ht cc thnh phn giai cp v tng lp x hi nc ta l
c s chnh tr ca CQ nhn dn.
Do vy, trong HTCT ng Cng sn vi t cch l i tin phong ca
giai cp cng nhn Vit Nam va l t chc lnh o HTCT, trong c
MTTQ, va l t chc thnh vin ca MTTQ do MTTQ l t chc lin minh
chnh tr rng ln nht nc ta. Trong quan h gia ng v MTTQ, Ch
tch H Ch Minh tng dy:
ng khng th i hi MT tha nhn quyn lnh o ca
mnh, m phi t ra l mt b phn trung thnh nht, hot ng nht
v chn thc nht. Ch trong u tranh v cng tc hng ngy, khi qun
chng rng ri tha nhn chnh sch ng n v nng lc lnh o
ca ng, th ng mi ginh c a v lnh o [12 tr. 115].
S tp hp ca nhn dn thng qua cc on th v c nhn rng ri
trong ton x hi trong mt thc th t chc l MTTQVN tr thnh mt b
phn ca HTCT, tc l nhn dn c t chc ng ra t chc thc hin v pht
huy dn ch, QLC ca mnh. l im quan trng nht trong Lut
MTTQVN bo m tnh dn ch v c s php l cho vic trin khai v i
mi cc hot ng ca MTTQ cc cp.
Vic t nhn dn ng ra t chc thc hin v pht huy dn ch,
QLC ca mnh thng qua MTTQ vi t cch mt b phn ca HTCT th hin

33

bn cht v tnh nhn dn ca MTTQ, nhim v v chc nng ca MTTQ

trong HTCT, v quan h ca MTTQ vi NN.
Phm vi thnh vin tham gia ca MTTQ ht sc rng ri, bao gm cc
t chc chnh tr - x hi, cc t chc x hi v c nhn tiu biu trong ton x
hi, ngi Vit Nam nh c nc ngoi (cc iu 1 v 4).
Cc nguyn tc t chc v hot ng ca MTTQ c da trn c s
t nguyn, hip thng dn ch, phi hp v thng nht hnh ng (iu 3).
Quan h ca cc t chc thnh vin trong MTTQ da trn c s tha
thun hp tc bnh ng, on kt chn thnh, tn trng ln nhau (iu 4).
Tt c nhng iu quy nh bn cht v tnh nhn dn ca MTTQ.
V bn cht, MTTQ vi t cch l b phn ca HTCT, khng phi l
c quan NN, m l ni tp hp t nguyn ca mi tng lp x hi khng c s
phn bit no v giai cp, qu kh, tn gio, thnh phn x hi. iu ny quy
nh v tr, chc nng, nhim v v quyn hn c trng ca MTTQ trong
HTCT (iu 2). ng thi chnh bn cht khng nh MTTQ l b phn
quan trng v khng th thiu ca HTCT, nh mt T chc thc hin QLC
ca dn nc ta. y l mt nt rt c o ca ch chnh tr nc ta, th
hin sc r nt nn dn ch, trong NN ta l NN ca dn, do dn, v dn v
truyn thng i on kt qu bu ca dn tc Vit Nam. C th ni MTTQ
chnh l ci ct vt cht y sc ht chuyn ha tinh thn v truyn thng
i on kt dn tc t sc mnh tinh thn thnh sc mnh vt cht hin thc
ca c dn tc thc hin cc nhim v cch mng ca dn.
QLC ca nhn dn qua knh MTTQ c Lut MTTQVN xc nh
ni bt trong nhng nhim v ca MTTQVN do MTTQ tin hnh v tham gia,
phi hp cng vi NN tin hnh nhm thc hin cc nhim v trng i ca
cng cuc i mi v dn ch ha t nc (iu 2).

34

Vi t cch l b phn ca HTCT, MTTQ trong khi thc hin cc

nhim v ca mnh phi xc lp mi quan h vi cc c quan NN v ngc
li. Lut MTTQVN xc nh tnh cht quan h gia MTTQ vi NN l quan h
phi hp, v NN c trch nhim to iu kin MTTQ hot ng c hiu
qu (iu 5). Nh vy, MTTQ l b phn c lp ca HTCT, c a v bnh
ng vi NN v quan h gia MTTQ vi NN l quan h phi hp, tn trng
ln nhau. MT, khng nm trong h thng b my NN. y l im mu cht
MTTQ thc hin chc nng ca mnh trong HTCT, pht huy dn ch, QLC
ca nhn dn trong iu kin c th ca Vit Nam.
b) Trch nhim v quyn ca MTTQ vi t cch l mt b phn ca
HTCT trong thi k i mi. C th ha chc nng v nhim v ca MTTQ
vi t cch l b phn trong HTCT, Lut MTTQVN quy nh cc "knh" t
chc thc hin v pht huy dn ch, QLC ca nhn dn c trong c ch tham
gia qun l ln c ch tc ng vo qun l NN bng cc quyn v trch
nhim c th ca MTTQ trong chng II. Cc quyn v trch nhim ny c
thc hin trong mi quan h gn b cht ch gia MTTQ vi nhn dn v NN
cng nh vai tr cu ni gia nhn dn vi ng v NN ca MTTQ.
- Tp hp v on kt mi lc lng yu nc. Chc nng vn c ny
ca MTTQ hin nay cng phi c bit c nhn mnh nhm hon thnh
nhim v lch s v i l i mi t nc - mt nhim v m ch c ton dn
"khng phn bit giai cp v tng lp x hi, dn tc, tn ngng, tn gio,
qu kh" (iu 6), ngi Vit Nam trong nc hay ngi Vit Nam nc
ngoi mi thc hin c. cng l di sn t tng qu gi ni bt m Ch
tch H Ch Minh li cho chng ta v i on kt dn tc. Ngi cn ni:
"Trong Cch mng dn tc dn ch nhn dn cng nh trong Cch mng
XHCN, Mt trn Dn tc thng nht vn l mt trong nhng lc lng to ln
ca Cch mng Vit Nam " [12, tr. 401].

35

MTTQVN tp trung trong c cu ca n nhiu t chc qun chng

quan trng nh: Tng Lin on lao ng, on Thanh nin, Hi Ph n, Hi
Nng dn, Hi Cu chin binh, Hi Ch thp , v.v, v cc thnh vin l
cc c nhn tiu biu trong cc giai cp, cc tng lp x hi, cc dn tc, cc
tn gio, gii kinh doanh v.v , l ni thu ht c nhiu ngi tham gia, lm
cho cc cuc vn ng ton dn, cc phong tro qun chng trong vic gii
quyt cc nhim v do ng pht ng tr thnh hin thc.
Xy dng v tp hp khi i on kt ton dn l trch nhim ln lao
ca MTTQ m ng giao ph tr thnh trch nhim php l ca MTTQ - mt
vinh d ca MTTQ nh mt cng c c hiu lc thc s v thc t pht huy
sc mnh ca ton dn a nc ta vng bc tin vo th k XXI.
- Tham gia, phi hp vi cc c quan NN trong vic thc hin nhng
nhim v c tnh x hi v nhn dn rng ln. Nhng nhim v nh tuyn
truyn, vn ng nhn dn thc hin QLC, thi hnh chnh sch, php lut, t
chc vn ng nhn dn thc hin dn ch c s, hng dn nhn dn xy
dng hng c, quy c v np sng t qun thn, lng, p, bn, t dn
ph v cng ng dn c khc c s (iu 7). Mt mnh NN s khng th
m ng ht c cc cng vic trn nu khng c s tham gia ca MTTQ
cc cp. y knh MT c c bit pht huy.
Hiu qu thuyt phc, vn ng ca MT c th hin r trong nhng
phong tro mang tnh ton dn nh: Phong tro n n p ngha, Cuc vn
ng ton dn on kt xy dng i sng vn ha khu dn c, Quyn gp
ng h ng bo b l lt, Vn ng ton dn mua cng tri hay MT tham gia
vi NN trong cc chng trnh xa i gim ngho, Chng trnh chng t
nn x hi, Chng trnh gii quyt cc x ngho. MT cng tham gia mt
cch c hiu qu trong cng tc ha gii c s, gp phn gii quyt cc
"im nng" hin nay.

36

Trong qu trnh thc hin cng tc qun chng, trc tip tip xc vi
cc tng lp nhn dn, MT tng hp, nghin cu kin, nguyn vng, kin
ngh ca nhn dn kin ngh vi c quan NN. y l mt trch nhim ht
sc quan trng ca MTTQ trong vic pht huy dn ch, QLC ca dn.
- Tham gia xy dng v cng c CQ nhn dn v thc hin hot ng
gim st i vi c quan NN, i biu dn c v cn b cng chc NN. Trong
trch nhim v quyn tham gia vo xy dng v cng c CQ nhn dn, MTTQ
tham gia cng tc bu c, tham gia xy dng php lut, tham gia hot ng t
tng, tuyn chn thm phn, gii thiu hi thm nhn dn, tham d cc phin
hp ca UBTV Quc hi, Chnh ph, cc k hp ca HND, hi ngh ca
UBND khi bn n cc vn lin quan. Hot ng gim st ca MT i vi
c quan NN, i biu dn c v cn b, cng chc NN c quy nh c
th trong cc iu 8, 9, 10, 11 v 12 ca Lut MT.
iu 8 Lut MTTQVN qui nh: "Trong phm vi chc nng, nhim v,
quyn hn ca mnh, theo qui nh ca php lut v bu c, MTTQVN t chc
hip thng, la chn, gii thiu nhng ngi ng c i biu Quc hi, i biu
HND". Nh vy, MTTQ l ch th ca hot ng hip thng la chn, gii
thiu nhng ngi ng c vo cc c quan quyn lc NN. Vic MTTQ tp trung
trong c cu ca n nhiu t chc chnh tr - x hi, t chc x hi v cc c
nhn tiu biu rng ri trong ton x hi t chc hip thng, la chn, gii
thiu nhng ngi ng c i biu Quc hi, i biu HND th hin vai tr ch
ng, tch cc v quan trng ca MTTQ trong vic xy dng CQ ca dn, th hin
ht sc r nt quyn ca nhn dn trong vic thit lp ra NN ca chnh mnh.
Mc tiu ca hot ng gim st ca MTTQ l nhm xy dng v bo
v NN (cc c quan lp php, hnh php, t php) trong sch, vng mnh,
hot ng c hiu lc, hiu qu, bo v quyn v li ch chnh ng ca nhn
dn. MTTQ thng qua hot ng ca mnh, tng hp kin ca nhn dn v
cc thnh vin ca MT kin ngh vi c quan NN c thm quyn biu dng,

37

khen thng ngi tt, vic tt, xem xt, gii quyt, x l nhng trng hp vi
phm php lut (iu 12).
Vic Lut MTTQVN c Quc hi thng qua c ngha chnh tr php l to ln cng c c s php l v to ra nhng xung lc mi pht huy
QLC ca nhn dn, thc hin "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra". N
khng ch l c s php l MTTQ thc hin tt vai tr ca mnh trong
HTCT v i mi phng thc hot ng c hiu qu hn vi t cch l b
phn hu c trong h thng , m cn c ngha chnh tr ht sc quan trng
trong vic tng cng khi i on kt ton dn v pht huy dn ch, v do
vy, trn trng quc t hin nay
Trong giai on hin nay, MTTQ pht huy mt cch hiu qu QLC ca
nhn dn, thc hin "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra", gp phn quan
trng tng cng khi i on kt ton dn v pht huy dn ch nc ta v
nh vy cng l gp phn gii quyt mt trong nhng vn bc xc nht t
nhiu nm nay trong s cc vn c bn ca HTCT nc ta l: lm th no c
nhng n by thc s pht huy dn ch, QLC ca dn. Hi ngh Ban chp
hnh TW ng ln th 7 (phn 2) kha IX c th ha Ngh quyt i hi IX
ca ng ra Ngh quyt chuyn : "V pht huy sc mnh i on kt ton
dn tc v dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh". Hi ngh
xc nh r nhng quan im ln trong vic pht huy sc mnh i on kt
ton dn tc. c bit, Hi ngh nhn mnh nhng ch trng, gii php ch
yu nhm cng c, tng cng khi i on kt ton dn tc, trong y
mnh vic thc hin dn ch; m rng v a dng ha cc hnh thc tp hp
nhn dn, nng cao vai tr MT v cc on th nhn dn trong vic thc hin i
on kt ton dn tc trong tnh hnh mi c ht sc ch trng, khng nh
ngha to ln ca Mt trn dn tc thng nht trong giai on hin nay [11].
Bc H tng ni: "ng ta c chnh sch mt trn dn tc ng n,
cho nn pht huy c truyn thng on kt v yu nc rt v vang ca dn

38

tc ta" [13, tr 401]. MTTQVN hon thnh trch nhim v quyn ca mnh vi
t cch l b phn trong HTCT nc ta: mt mt, khng "hnh chnh ha" v
"Nh nc ha" MTTQ, khng coi v s dng MTTQ nh l mt nhnh ca CQ,
ca c quan quyn lc. Trong quan h vi dn vi t cch l b phn ca HTCT,
MTTQ phi l ni thc s tp hp, xy dng khi i on kt to nn sc
mnh tng hp ca dn trong vai tr tham chnh, tham ngh ca mnh. Mt khc,
trnh "hnh thc ha" trong hot ng ca MT. Do vy, nhn chung, MTTQ cn
ng vai tr nh mt t chc phn bin i vi c quan NN, va nhm xy dng
v bo v NN trong sch, vng mnh, hot ng c hiu lc, hiu qu, va nhm
bo v cc quyn li hp php ca cng dn v cc tng lp x hi, dn tc, tn
gio nc ta, bo m s thnh cng ca ch trng chin lc trong thi k
i mi ca ng ta l: on kt, Dn ch, n nh v Pht trin, thc hin
l tng dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
1.2.2. Vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam trong thc hin Quy
ch thc hin dn ch c s
Cn vo chc nng, nhim v ca MTTQVN nh ni trn; trn c
s cc quy nh nhng cng vic CQ cn phi hp vi UBMTTQ x, phng
c quy nh trong QCDC c s, cng tc MT tham gia thc hin QCDC bao
gm cc vn sau [54]:
UBMTTQ x, phng tham gia tuyn truyn, ph bin QCDC
UBMTTQ phi hp vi CQ v cc t chc thnh vin ca MTTQ
tuyn truyn ph bin su rng trong nhn dn c s nhng ch trng,
chnh sch ca ng, nhng quy nh ca NN v xy dng v thc hin
QCDC c s, v QLC ca nhn dn, nht l quyn lm ch trc tip, dn
ch i din c quy nh trong QCDC. T chc nhn dn hc tp qun trit
cc quan im ca ng trong Ch th 30 CT nh nu trn, nhn dn s
dng ng quyn v trch nhim ca mnh quy nh trong QC.

39

MT ch tr t chc hc tp cho nhng ngi tiu biu nh: nhn s, tr

thc, gi lng, chc sc, chc vic trong tn gio, ngi tiu biu trong cc
dn tc hc tp nm vng ni dung QCDC, qua cc v s gip MT tuyn
truyn, vn ng, gii thch trong gii mnh, t chc mnh thc hin.
UBMTTQ ch tr t chc cho cn b chuyn trch cng tc MT; cn
b trong Ban Thng trc MT x, phng, Trng ban cng tc MT thn,
lng, p, bn, khu ph; Trng Ban TTND nghin cu, hc tp qun trit
Ch th 30 CT ca B Chnh tr, N 29 v cc vn bn php lut lin quan
tham gia thc hin v t chc thc hin tng cp v a bn dn c.
UBMTTQ phi hp vi t chc thnh vin thng nht k hoch tuyn
truyn, ph bin rng ri trong on vin, hi vin; gio dc hi vin, on
vin gng mu thc hin v vn ng nhn dn thc hin.
Trong vic tuyn truyn, ph bin QCDC c s, MT cn qun trit t
tng v ng thi l bi hc m ng ta tng kt: pht huy QLC ca nhn
dn va l mc tiu, ng thi l ng lc bo m cho thng li ca s
nghip cch mng, nht l trong cng cuc i mi ca thi i CNH, HH
t nc. M rng dn ch XHCN, tng bc thc hin quyn dn ch ca
nhn dn mt cch trc tip v rng ri nht l bn cht tt p ca NN, nhm
thu ht mi tng lp nhn dn tham gia qun l NN, qun l x hi, tham gia
kim tra, gim st hot ng ca NN, ca CQ c s, khc phc tnh trng
suy thoi, quan liu v vi phm QLC v t tham nhng. Dn ch phi i i
vi k cng, k lut, chng khuynh hng dn ch cc oan, qu khch. Dn
ch phi trong khun kh ca php lut.
Cng tc tuyn truyn, ph bin ca MT phi n a bn dn c,
thng qua cc Ban cng tc MT thn, lng, p, bn, t dn ph t ph
bin cho dn ti tng h gia nh. y l th mnh ca cng tc MT v t
chc MT, truyn t ch trng, chnh sch php lut ti tng ngi dn,
t chc cc hot ng phong tro nhn dn v li ch ca ng v NN.

40

UBMTTQ phi hp vi HND, UBND x, phng v cc t chc

thnh vin thc hin QCDC c s
- UBMTTQ tch cc, ch ng phi hp vi HND, UBND v cc t
chc thnh vin ch o v t chc nhn dn c quyn thng tin v php
lut, v chnh sch ca NN, nht l nhng vn c lin quan trc tip n
i sng v li ch hng ngy ca dn trn cc lnh vc kinh t, vn ha, x
hi, gi gn trt t, an ton x hi. V d nh thng bo nhn dn c bit
cc Ngh quyt ca HND, UBND x v ca cc cp trn lin quan n P;
k hoch pht trin kinh t - x hi hng nm ca x, k hoch vay vn pht
trin sn xut, xa i gim ngho; d n xy dng ng lng, ng x, xy
dng trng hc, trm x, trm bm, trm bin th...
Hnh thc thng tin c hiu qu ca MT l thng qua cc Ban cng tc
MT, thng qua cc t chc thnh vin ca MT, nhng ngi tiu biu trong
cc dn tc v chc sc tn gio, cn b ngh hu, ngi cao tui...(theo
cc quy nh ti chng II bn QC).
- T chc dn tho lun v quyt nh nhng loi vic lin quan
trc tip n i sng ca dn trn a bn dn c nh: ch trng huy ng
sc dn xy dng kt cu h tng v cc cng trnh phc li cng cng, cc
khon ng gp t nguyn v lp qu, xy dng hng c, quy c, lng vn
ha, np sng vn minh (theo quy nh ti chng III bn QC).
- T chc nhn dn tho lun, tham gia vo cc ch trng, chnh
sch, nhim v chuyn mn... ca CQ trc khi HND, UBND ra quyt nh
nh: d n quy hoch, k hoch pht trin kinh t di hn, hng nm ca x,
phng; d tho quy hoch, k hoch s dng t ai, khu dn c; nh canh,
nh c; ch trng, phng n n b gii phng mt bng... (theo quy nh
ti chng IV ca bn QC).
Nhng ni dung trn y, c nhng cng vic lin quan n quyn v
ngha v cng dn, c nhng loi vic lin quan mt thit n i sng, tnh

41

cm, o c ca mi ngi dn. V vy, MT c s v phi cng CQ bn bc

cch t chc mi cng dn, hoc ch t th i din cc ch h gia nh u
c tham gia tho lun, xut sng kin, thng nht ch, pht huy tr tu
ca dn trong thn, lng, khi dy ch xy dng qu hng giu p, c np
sng vn ha mi. ng thi, MT x v Ban cng tc MT phi tp hp c
nhng thc mc, kin ngh ca dn phn nh vi CQ x, phng hoc cp
trn nghin cu tr li v thng tin li cho dn bit. Vic cng khai ch
trng, k hoch kinh t - x hi ca CQ x c thng tin rng ri, a v
dn bn k lng, dn ng tnh hng ng v sn sng thc hin. l hiu
qu v kt qu ca vic thc hin dn ch trc tip, qua tng bc b sung
cch lm, b sung QC cho ph hp vi tng P.
Qu trnh phi hp ca MT x v Ban cng tc MT vi CQ, vi trng
thn, lng, p, bn, trng khu, t trng dn ph thc hin QCDC c
lng ghp ni dung cuc vn ng "Ton dn on kt xy dng cuc sng
mi khu dn c" [20] nhm xy dng c ch ch o v phi hp, thng nht
trong HTCT c s. V d: xy dng c ch t chc nhn dn thc hin
quyn c thng tin nhm nng cao dn tr v php lut; c ch t chc
dn bn v quyt nh trc tip nhng loi vic quan h trc tip n i sng
nhn dn nhm nng cao dn sinh (xy dng ng, trng, trm...); ch t
qun ca dn khu dn c. T hnh thnh cc QC v mi quan h cng tc
gia t chc ca MTTQ vi CQ v cc chc danh thn, lng. Mt vic quan
trng khc l MT x, phng v Ban cng tc MT vn ng dn thc hin v
gim st vic thc hin QC t chc thu, qun l v s dng cc khon ng
gp ca dn cho u t xy dng c s h tng x, quy ch cng khai ti
chnh i vi ngn sch NN cc cp v cc qu c ngun thu t cc khon
ng gp ca dn.
Hot ng gim st ca UBMT x, phng i vi vic thc hin QC

42

Cn c vo ni dung QC (theo quy nh ti chng V ca bn QC),

hot ng gim st gm 3 phng thc: 1) Hot ng gim st trc tip ca
dn i vi ton b cc hot ng ca CQ nhm m bo QLC ca dn nht l
nhng quyn dn ch trc tip; 2) Hot ng gim st ca Ban TTND theo
quy nh ca Lut Thanh tra, v quy nh ca QCDC; 3) Hot ng gim st
ca UBMTTQ v cc t chc thnh vin trong qu trnh xy dng v thc hin
QCDC. Ni dung gim st bao gm cc lnh vc sau: 1) Gim st hot ng
ca HND, UBND theo 5 ni dung chnh ca bn QC nu; 2) Gim st
hot ng ca i biu HND, cc thnh vin ca UBND v cn b x,
phng trong qu trnh thc hin nhim v theo quy nh ca QCDC; 3) Gim
st vic thc hin cc vn bn php lut c lin quan thc hin QLC ca nhn
dn c s. Cc hnh thc bin php gim st l:
- Thng qua vic phi hp vi CQ trong qu trnh t chc thc hin QCDC.
- Thng qua vic tham d cc k hp HND, UBND.
- Thng qua vic tham gia cc Hi ng, Ban ch o a phng.
- Thng qua vic t chc cc cuc vn ng, cc phong tro thi ua
yu nc ca nhn dn.
- Thng qua tip dn, thu thp kin, kin ngh ca nhn dn.
- Thng qua t chc, ch o hot ng ca Ban TTND.
MT thc hin quyn gim st ca mnh, ng thi ch o hot ng
gim st ca Ban TTND trong qu trnh thc hin QLC trc tip ca nhn dn
x, phng, th trn theo cc ni dung trong bn QCDC ca Chnh ph
ban hnh v theo quy nh ca Lut Thanh tra.
Hot ng gim st ca MT v ca Ban TTND x, phng, th trn,
vi mc ch l gp phn xy dng v cng c CQ nhn dn, lm cho b my
NN ngy cng trong sch, vng mnh, hot ng ngy cng c hiu lc v

43

hiu qu qun l tt mi mt ca i sng x hi theo php lut NN, th

hin c quyn lc ca nhn dn.
Ni dung gim st ca MT c tnh bao trm, nht l gim st vic ban
hnh cc vn bn php lut c lin quan trc tip vic thc hin quyn dn
ch trc tip ca nhn dn c s, gim st vic thc hin cng khai cc ni
dung m CQ c s c trch nhim thng tin dn bit, nht l nhng chnh
sch, php lut lin quan n quyn v ngha v ca cng dn, n nhng i
tng x hi do MT trc tip vn ng, lin quan n nhim v, quyn hn
ca MTTQ. Gim st vic t chc nhn dn c tho lun v quyt nh
nhng vic lin quan trc tip n i sng ca nhn dn, nhng vic dn tho
lun, ng gp kin vo cc ch trng, k hoch, ngh quyt, quyt nh
trc khi HND v UBND quyt nh. Gim st qu trnh t chc thc hin
cc cng vic c th P, c s bo m vic thc thi l dn ch, cng
khai, ng quy nh ca php lut.
Cn gim st ca Ban TTND l gim st trc tip khi thc hin cc
cng vic c th do cc Ban qun l cng trnh t chc xy dng c s h tng
v cc cng trnh phc li, gim st vic thu chi cc loi qu do dn ng gp,
gim st vic s dng v qun l t ai, gim st kt qu gii quyt cc v
vic tiu cc, tham nhng... Hot ng gim st ca TTND phi tun theo quy
nh ca php lut v thanh tra, trong quy nh quyn hn, nhim v ca
TTND. MT x, phng phi t chc v ch o hot ng ca TTND, bi
dng k thut, nghip v cho cc y vin thanh tra, theo di cc hot ng
c th ca TTND ph duyt mt cch chnh xc nhng kin ngh ca
TTND, hng hot ng ca TTND theo ng quy nh ca php lut.
Qu trnh gim st vic thc hin QLC c s MT v cc t chc
thnh vin ca MT pht hin nhng vic lm tri php lut, vi phm QLC ca
nhn dn, kin ngh vi c quan NN c thm quyn x l. c s th Ban
TTND kin ngh vi Th trng c quan, Ch tch UBND x xem xt gii

44

quyt v x l. iu ct yu ca hot ng gim st ca MT l pht hin

nhng lch lc, nhng vi phm hoc c du hin vi phm ngay t u gp
kin c th vi ngi c thm quyn hoc ngi c trch nhim thi hnh
nhim v, vi cp y ng tm cch khc phc v ngn chn s vi phm,
khng khi xy ra s vic v l mi ngh thanh tra, x l. Mi cn b
MT, cn b on th phi nm vng mc ch gim st nh nu trn,
gim st l thc hin tt hn QLC trc tip ca nhn dn, gim st gip
cho CQ, cn b, cng chc NN thi hnh ng chnh sch php lut, pht hin
sm nhng vi phm c th xy ra hoc bt u xy ra kp thi khc phc.
Tuy nhin, xy ra vi phm th MT, Ban TTND phi kin ngh gii quyt x
l v thng bo cng khai nhn dn bit, ng thi tip tc gim st vic
thc hin cc kin ngh bo m hiu qu gim st.
UBMTTQ x, phng vi Ban cng tc MT thn trong vic thc hin
QCDC c s
QCDC c s quy nh nhiu quyn dn ch trc tip ca dn. Nhng
quyn ny c quan h trc tip vi ch t qun v ch yu din ra a bn
dn c thn, lng, p, bn, t dn ph nn Ban cng tc MT c vai tr rt quan
trng. Ban cng tc MT l nhng t bo ca MTTQ; l ni trc tip t chc
vn ng nhn dn, cc h gia nh v ngi dn; nm tm t nguyn vng,
kin ngh ca cc tng lp nhn dn trong thn, lng, p, bn; gim st vic thc
hin chnh sch, php lut; ha gii cc mu thun trong ni b nhn dn [19].
UBMT x, phng c nhim v hng dn cc Ban cng tc MT phi
hp vi trng thn, lng, p, bn vn ng nhn dn thc hin cc ch
trng, chnh sch ca ng, php lut ca NN, ngh quyt ca HND, quyt
nh ca UBND, chng trnh hnh ng ca MTTQ cc cp; ng vin dn
gim st hot ng ca c quan NN, i biu dn c, cn b, cng chc NN;
t chc hi ngh nhn dn tho lun v quyt nh cc cng vic thuc ni b
cng ng dn c nng cao dn sinh, dn tr, gi gn trt t an ninh, an ton

45

x hi; bn bin php tham gia xy dng CQP theo chng trnh ca x v
thn; bn m rng v nng cao cht lng cc hnh thc t qun ca dn a
bn dn c theo quy nh ca php lut v nhng cng vic mang tnh x hi
ha (theo quy nh ti chng VI ca bn QC).
UBMTTQ x, phng cn kho st cc Ban cng tc MT a ht
mnh b khuyt theo iu l MTTQ, nhm kin ton, cng c v lp mi
Ban cng tc MT ( ni cha thnh lp) bi dng kin thc cng tc MT cho
Trng Ban cng tc MT, p ng yu cu thc hin QCDC c s.
Trn c s cc nhim v ca MT tham gia t chc thc hin QCDC,
sau mt thi gian trin khai thc hin a phng, Ban Thng trc
UBMTTQ x, phng, th trn cn xy dng QC phi hp cng tc vi
HND, UBND vic t chc thc hin cc ni dung ca QC thnh chng
trnh, k hoch v i dn vo np x, phng, th trn.
Nh vy, MTTQ v cc on th nhn dn c vai tr c bit quan
trng trong thc hin QC. l, gio dc cho nhn dn v cc on vin, hi
vin hiu ni dung, ngha, quyn v trch nhim thc hin QC; thc hin
quyn i din ca t chc mnh, phi hp vi CQ x, trng thn thc hin
QCDC v gim st vic thc hin cc chnh sch P; phn nh kin v
nguyn vng chnh ng ca nhn dn, cc on vin, hi vin cho cc cp c
thm quyn gii quyt; ng vin nhn dn, cc on vin, hi vin tch cc
thc hin cc ch trng, chnh sch ca ng, NN, cc chng trnh pht
trin kinh t - x hi, xy dng cng ng bn vng.Vic UBMTTQ x,
phng v cc cp MT tch cc, ch ng v sng to tham gia thc hin
QCDC c s s nu cao vai tr ca MTTQ, xng ng vi lng tin cy ca
ng v ca nhn dn i vi MT trong giai on cch mng hin nay.
kt lun chng 1

Dn ch l mt CQ ca dn, do dn v v dn. nc ta hin nay, dn

ch c s c ngha v cng to ln, v c s l ni trc tip thc hin mi

46

ch trng, chnh sch ca ng v php lut ca NN, l ni cn thc hin

quyn dn ch ca nhn dn mt cch trc tip v rng ri nht. Do vy, s ra
i ca QCDC c s l mt bc t ph quan trng trong vic hin thc
ha bn cht dn ch ca NN ta. QCDC l vn bn quy phm php lut c th
ha QLC ca nhn dn c s, qui nh nhng bin php lm ch trc tip
ca nhn dn c s, nhm pht huy ni lc v sc sng to ca nhn dn
trong s nghip xy dng nc Vit Nam dn giu, nc mnh, x hi cng
bng, dn ch, vn minh. MTTQVN v cc t chc thnh vin - nhng t chc
ca bn thn nhn dn - l b phn trong HTCT nc ta c vai tr ht sc
quan trng v mang tnh quyt nh trong vic tuyn truyn, gio dc rng ri
trong hi vin, on vin v nhn dn QCDC c s; Lm cho mi ngi hiu
v s dng ng quyn v ngha v cng dn, quyn ca cc t chc chnh tr
- x hi c quy nh trong QCDC; Phi hp vi chnh quyn trong vic
thc hin QCDC v gim st thc hin QCDC c s.

47

Chng 2
Thc Trng VAI Tr Ca Mt Trn T Quc Vit NAM
Cc Cp TRONG Thc Hin QUY Ch, Thc Hin DN Ch
C S T NM 1998 n NAY

2.1. Khi qut nh gi vic trin khai thc hin Quy ch

dn ch c s ca Mt trn T quc Vit Nam cc cp

2.1.1 Hot ng ca y ban Trung ng Mt trn T quc Vit Nam

TW, ngay t khi Chnh ph bt u son tho QCDC x, Ban
thng trc UBTWMTTQVN c ngi i din ca mnh tham gia vo Ban
son tho, xut ni dung c th v quyn dn ch ca dn c bit, c
bn, c quyt nh gim st, kim tra, ng thi xut nhng ni dung
lin quan ti trch nhim ca MT v cc on th. Ngay sau khi B chnh tr
c ch th s 30/CT-TW v Chnh ph ban hnh N s 29/N - CP (ngy
11/5/1998); UBTWMTTQVN ban hnh Thng tri s 01 (ngy 26/5/1998)
hng dn cng tc ca MTTQ cc cp P tham gia thc hin QCDC
x; trong nu r nhng nhim v c th ca UBMTTQ cc cp P.
Thng 7/1998, Ban thng trc UBTWMTTQVN t chc hi ngh ton
quc trin khai thc hin Ch th 30 ca B Chnh tr v cc vn bn ca
Chnh ph, ca UBTWMTTQVN v QCDC cho Ban thng trc UBMTTQ
cc tnh, thnh ph trc thuc TW trong c nc [21].
Trong qu trnh trin khai v thc hin QCDC cp x, Ban thng
trc UBTWMT t mnh hoc phi hp vi c quan NN hu quan ban hnh
nhiu vn bn hng dn c th mt s vn trong cc khu cn thit,
nh: bin son bi ging thng nht trong ton quc tp hun cho cn
b MT cc cp P; tham gia vi B ti chnh son tho vn bn hng dn
v cng khai ti chnh, v vic thu, qun l, s dng cc khon ng gp ca

48

dn xy dng c s h tng nng thn trnh Chnh ph ban hnh, ng

thi phi hp vi B ti chnh ban hnh Thng t hng dn kinh ph hot
ng ca Ban TTND x, phng; cng vi B t php, B vn ha thng tin
ban hnh thng t lin tch hng dn xy dng hng c, quy c.
MTTQTW ban hnh vn bn hng dn xy dng, cng c, nng cao cht
lng hot ng ca Ban cng tc MT thn, lng; Ban TTND x v.v; ng
thi c cn b n nhiu P tp hun cho cn b MT cp tnh, cp huyn,
cp x v ni dung cc ch trng ca ng, NN v QCDC ni chung v chc
nng, nhim v ca MTTQ trong vic tham gia thc hin QCDC x, phng
ni ring. MTTQTW cng c cng vn n c MT cc P v tip tc y
mnh vic tham gia thc hin QCDC, hng dn tin hnh s kt 3 nm, 6
nm, t chc nhiu hi ngh chuyn vi nhng ni dung khc nhau trao
i kinh nghim t chc thc hin QCDC theo quyn v trch nhim ca
MTTQ v hng nm tin hnh kim tra, kho st nhiu P nh gi
thc trng cng tc ny ca MT [21].
2.1.2 Hot ng ca y ban MTTQ cc cp a phng
Trn c s cc vn bn hng dn ca TW; di s ch o ca
cc cp y ng, UBMTTQ cc cp P u tch cc tham gia vo cng tc
trin khai, thc hin QCDC; t khu tham gia xy dng k hoch trin khai,
tham d cc hi ngh trin khai, cc lp tp hun, cng tc t chc tuyn
truyn, hc tp trong nhn dn, ch o im v.v. n trin khai ra din rng
v trong ton b qu trnh thc hin QCDC ca cc P, UBMTTQ cc cp
P u c i din (l ng ch Ch tch hoc Ph ch tch) tham gia Ban ch
o thc hin QCDC cp mnh; nhiu ni nh Bc Giang, ng Thp.v.v
cc ng ch Ch tch MT t tnh, huyn ti x, phng, th trn u tham gia
vi vai tr l Ph ban ch o thc hin QCDC ca cp mnh.
Ngoi vic tham gia theo k hoch chung ca cp y ng v CQ cp
tnh, hu ht UBMTTQ cc tnh, thnh ph u xy dng cc k hoch ring

49

t chc qun trit, hng dn, ch o UBMTTQ cp huyn, cp x P

tham gia thc hin QCDC x, phng theo nhim v, chc nng ca mnh;
ng thi ti c quan UBMT cp tnh u c cn b chuyn trch theo di,
gip Ban thng trc ch o mt cng tc ny, nht l trong vic phi hp vi
cc thnh vin trong Ban ch o tnh v hng dn, n c MT cp di
thc hin QC. Nhiu ni, UBMT cp tnh, cp huyn cn xy dng QC phi
hp cng tc vi CQ cng cp trong vic thc hin QCDC c s; ng thi
phi hp vi CQ t chc cc hi ngh tp hun cho cn b chuyn trch
MTTQ cc qun, huyn, th x v ti c lnh o UBMTTQ cc x, phng,
Trng Ban cng tc MT thn, lng, p, bn v ni dung Ch th 30 ca B
chnh tr, N 29 ca Chnh ph, cc vn bn ca UBTWMTTQ, ca cp y
ng, CQ, UBMTTQ tnh, huyn v trin khai thc hin QCDC P; nhiu
ni 100% cn b chuyn trch MT t tnh n c s c tp hun nh:
thnh ph H Ni, tnh H Ty, Hi Dng, Lng Sn, Tin Giang, H Nam,
thnh ph H Ch Minh v.v. Mt s P, Ban thng trc UBMT tnh, huyn
trc tip t chc cc lp tp hun chuyn v QCDC cho cn b MT. C th
ni, hu ht y vin UBMT cc cp, cc Trng ban cng tc MT, Trng,
ph Ban TTND trong ton quc u c tp hun v QCDC; ring cn b
chuyn trch cc c quan UBMT th c tp hun nhiu ln. c bit, Ban
thng trc UBMT ca cc P a cng tc ny thnh mt ni dung cng
tc trng tm hng nm ca MT v trong hng dn thi ua khen thng, ni
dung thc hin QCDC cng l mt tiu ch quan trng nh gi mc
hon thnh nhim v v bnh xt thi ua khen thng. Cng vi vic hng
dn, trin khai QCDC, hng nm MT cc cp ch trng cng tc kim tra,
gim st, n c, kho st nh k (hng qu, hoc 6 thng); nhm kp thi
khc phc nhng kh khn, vng mc trong vic thc hin QC trong h
thng c quan MT.
Mt khc, sau khi t chc s kt 3 nm cng tc MT tham gia thc
hin QCDC vo cui nm 2001, MT cc P nh gi c nhng vic

50

lm c, nhng vn cn tn ti, kh khn cha lm c; cng nh rt ra

nhng kinh nghim hay, nhng in hnh tt v ra nhng gii php trin
khai v thc hin c hiu qu hn QCDC P mnh [22]. Ngy 28/03/2002
Ban b th TW ng ra Ch th s 10 v vic tip tc y mnh xy dng
v thc hin QCDC; trn c s cc cp y ng, CQ, MT P tch cc
lnh o, ch o, hng dn y mnh hn na vic thc hin QCDC trn
a bn v tin hnh tng kt 6 nm vic thc hin QCDC. Theo bo co
ca cc P, n nay, hu ht cc tnh, thnh ph trong c nc trin khai
QCDC ti 100% cc x, phng ca P (nht l cc tnh min ng Nam
b, vng ng bng sng Hng v min ni pha Bc). So vi cc nm trc
y, QCDC c s c trin khai su rng, n np hn; thc s i vo
cuc sng, c cht lng v hiu qu thit thc hn. Phng chm "dn bit,
dn bn, dn lm, dn kim tra" tip tc c trin khai thc hin v thu c
nhiu kt qu quan trng [21].
Trn c s cc vn bn hng dn ca cp trn, UBMT cc cp P
cn phi hp cng vi cc cp y ng, CQ t chc nhiu t kim tra, n
c, gim st ton b qu trnh thc hin QCDC; m bo cho QC c thc
hin c hiu qu.
2.1.3 Hot ng ca y ban MTTQ c s
c s, MT x, phng v t chc thnh vin ch ng phi hp
vi CQ xy dng QC phi hp trong vic thc hin QCDC; tip tc cng c v
nng cao cht lng hot ng ca Ban TTND, cc Ban cng tc MT cc t
chc ny tham gia tch cc vo vic thc hin QCDC P [21].
Tuy nhin, vic trin khai thc hin QCDC c s ca UBMTTQ
cc cp cha ng u, nht l P, c s. Nm 1998, khi m u vic trin
khai th rm r, CQ phi hp cng UBMTTQ v cc on th tp trung ch
o im mt s x, phng. Nm 1999, do tp trung lm cng tc bu c
i biu HND nn vic ch o cng tc ny c phn bung lng; t nm

51

2000 n nay mi tip tc c y mnh hn. Khi i vo trin khai cc hot

ng c th, nhiu ni, Ban Thng trc UBMT cn b ng, lng tng
trong vic ra cc bin php thc hin cho ph hp vi tnh hnh, c im
ca a P, c s mnh. Vic trin khai thc hin QCDC ca MT cc cp vn
cn c nhng hn ch, c ni cn mang tnh hnh thc, nht l cp c s;
nhiu ni ch tp trung trin khai lc u hoc nhng ni lm im.
2.2. nh gi hot ng tuyn truyn, ph bin Quy ch thc hin
dn ch ca MTTQVN cc cp
Hn 6 nm qua, nhn thc c ngha v tm quan trng ca QCDC
c s, nn cng tc tuyn truyn, ph bin trong nhn dn v ni dung
nhng ch trng ca ng, quy nh ca NN v xy dng v thc hin
QCDC c UBMTTQ cc cp c bit ch trng; coi y l mt nhim v
trng tm ca cng tc MT tham gia thc hin QCDC x.
Trc ht, l vic UBMT tham gia phi hp vi CQ trong vic tuyn
truyn, ph bin su rng trong nhn dn nhng ch trng ca ng, nhng
quy nh ca NN v xy dng v thc hin QCDC, nh phi hp cng trng
thn, lng t chc hp dn qun trit ni dung Ch th 30 ca B Chnh tr,
N 29/CP ca Chnh ph v cc vn bn ca cp y, CQ, MT v cc on th
P nhng ni dung v quyn dn c bit, c bn, c quyt nh,
c gim st, kim tra hot ng ca CQ cp x.
Cng tc tuyn truyn c thc hin bng nhiu hnh thc a dng,
phong ph, thng xuyn c s i mi nh: qua h thng thng tin i
chng; qua i ng bo co vin trc tip xung tn thn, lng ph bin v
truyn t ti cc hi ngh nhn dn; qua cc pa-n, p phch, khu hiu v.v...
Ngh An [23], thnh ph H Ch Minh [24], MT cp tnh phi hp vi Ban
t chc CQ t chc cuc thi tm hiu v QCDC, m i tng tham gia l cc
tng lp nhn dn a bn, khu dn c ca P; trong MT ng vai tr
nng ct trong vic tuyn truyn, vn ng nhn dn tham gia cuc thi. Do

52

c t chc tt, nn thu ht c ng o cc tng lp nhn dn tham

gia; cuc thi thu c nhng kt qu tch cc, lm cho dn hiu cc ni
dung ca QC c nhanh chng v c cht lng... Tin Giang [25], MT tnh
phi hp vi i pht thanh v truyn hnh m cc chuyn mc "i on
kt ton dn" va tuyn truyn ng li i on kt dn tc ca ng,
chng trnh cng tc MT, va lng ghp tuyn truyn vic thc hin QCDC,
mi tun pht 2 bui gip cho dn hiu r v su sc hn v QCDC. Lng
Sn [26], cc Ban cng tc MT trn a bn dn c thn, bn ch ng
phi hp vi trng thn, bn vn ng ng o nhn dn tham gia hc tp
QCDC, nhiu thn, bn c t l ngi tham gia hc tp cao, nhiu ni t t
l 100%, ni thp nht l 70% i din h gia nh tham d. Ninh Thun
[27], c s ch o v hng dn st sao ca MT tnh v huyn; MT cc x,
phng phi hp vi CQ, on th, Ban qun l thn lp danh sch n
tng h gia nh ln k hoch t chc tuyn truyn, tp hun cho nhn dn
tt c 256 thn, lng, p, bn, khu ph trong tnh. m bo hiu qu,
trc cc bui tp hun, CQ v MTTQ c s u t chc thng bo rng ri,
lin tc trn i pht thanh mi ngi dn c bit; trong cc bui tp
hun, dng c ting P, ting dn tc ph bin, tuyn truyn cho nhn
dn tt c cc ni dung ca QCDC. Qua tuyn truyn, phn ln ngi dn
trong tnh nm bt c nhng quyn li, cng nh trch nhim, ngha v
ca mnh trong vic thc hin dn ch P, trong c quyn c CQP
thng tin nhiu vn quan trng lin quan mt thit ti i sng ca mnh
nh: chnh sch php lut, cc k hoch pht trin kinh t - x hi, vn thu
chi ngn sch cp x v.v...nhiu thn, khu ph thu ht ti 99% s h tham
gia. Mt s ni nh Nng [28], H Tnh [29], H Nam [30] v.v...UBMTTQ
phi hp vi ngnh chc nng t chc bin son, in n hng chc ngn b
ti liu tm tt cc ni dung ca Ch th 30 v N 29/CP pht cho cc h
dn.

53

Th hai, l bn cnh vic thng xuyn phi hp vi cc cp y ng,

CQ, MT cc cp, nht l cp c s ch ng tuyn truyn, ph bin cc ch
trng ca ng v NN v QCDC ti nhn dn. Nhiu ni, MT cp tnh, cp
huyn ban hnh k hoch tuyn truyn ring trong h thng cc c quan
MT.
UBMTTQ tnh Bn Tre [31] ban hnh k hoch tuyn truyn, trong
xc nh r nhng ni dung tuyn truyn, phng thc tin hnh cng tc
tuyn truyn QCDC sao cho t hiu qu tt nht; c bit trong qu trnh
thc hin cc cp MTTQ trong tnh xc nh phng chm: khng cu
ton, nng vi, khng lm o, lm lt m kin tr, thng xuyn, kt hp vi
vic t chc thc hin nhng vic lm c th cc ni dung dn bit, dn bn,
dn lm, dn kim tra, qua b sung, cng c thm nhn thc ch trng
ca ng, php lut ca NN v vn ny. Do c s ch o, hng dn st
sao, thng xuyn ca UBMTTQ tnh, nn UBMTTQ c s trong tnh ch
tr vn ng, tuyn truyn su rng trong cc tng lp nhn dn, n tng h
gia nh v cc ni dung thc hin QCDC; kt qu ch sau gn 2 nm trin
khai, c 90% cn b, ng vin v 80% i din h gia nh trong tnh
c qun trit nhng ni dung ca QC.
Nhiu ni thnh ph Hi Phng [32], UBMTTQ cp huyn v cp x
ch ng phi hp vi Ban ch o tuyn truyn, ph bin cc ni dung
ca QCDC, di nhiu hnh thc nh: qua h thng i truyn thanh, trn
bng tin, khu hiu, trong cc hi ngh ca UBMTTQ, ca cc on th, cc
cuc hp t dn c. Qua hn 6 nm tham gia thc hin QCDC, UBMTTQ
cp x ca thnh ph t chc c 6.156 cuc hp vi dn, thu ht 732.501
lt ngi tham d; ng thi phi hp vi CQ lm c 3.205 bng tin,
6.380 pan, p phch v sao chp, in n 82.000 b ti liu cc loi chuyn
ti tng ni dung ca QCDC cho nhn dn. x An Th (huyn An Lo,
thnh ph Hi Phng) cng tc tuyn truyn ca UBMTTQ v cc t chc
thnh vin c y mnh v thc hin kh ni bt. UBMTTQ x An Th

54

t t chc tuyn truyn cho cc thnh vin v nhn dn v QCDC; c bit

ng ch Ch tch UBMTTQ x c bi pht biu trc tip c nhiu ln
trn i pht thanh x; vi ni dung tuyn truyn nhng ch trng, chnh
sch ca ng v NN v QCDC, nhng vic dn c bit, c bn, c
quyt nh cng nh thng bo cho dn bit nhng nhim v ca MT x trong
vic thc hin QCDC; nhm vn ng cc tng lp nhn dn tch cc pht huy
QLC ca mnh, hng hi tham gia thc hin QCDC. Hn th na, trong cng
tc tuyn truyn xy dng ng giao thng nng thn, bng hnh ng c
th, y ngha; MT x ch tr kt hp vi CQ v cc Ban cng tc MT
vn ng nhn dn tham gia xy dng; nhiu c trong Hi Ngi cao tui cn
trc tip ra b gch, lm ng; qua gy mt hnh nh tht cm ng
cho mi ngi, nht l i vi lp tr v thu ht c ng o cc tng lp
nhn dn tham gia vo cc cng vic ca P, gp phn quan trng vo vic
thc hin tt QCDC P.
Sau khi s kt 3 nm, cng tc tuyn truyn QCDC ca MT cng c
nhng i mi tch cc. l ngoi vic tip tc thc hin nhng hnh thc
tuyn truyn thng thng, ph bin; th nhiu ni, cng tc ny c nhiu
hnh thc i mi, phong ph v a dng hn; ch trng ti cht lng v hiu
qu ca cng tc tuyn truyn. H Giang [33], MT cc cp c cn b bit
ting dn tc trc tip xung tuyn truyn cho nhn dn l ng bo dn
tc; s dng cc bng a nhc c ni dung hay, hp dn, d tp hp c dn
tuyn truyn. Tnh Lo Cai c kinh nghim hay l thng qua nhng
qun chng tt, c uy tn, sinh sng ti a bn dn c vn ng qun
chng khc thc hin QC; t chc cc hi ngh biu dng nhng ngi
tiu biu trong cc dn tc thiu s ngay ti cp huyn, qua gip cng
tc tuyn truyn, vn ng ng bo cc dn tc thiu s thc hin cc chnh
sch ca ng, php lut ca NN theo quy nh ca QCDC. Cc tnh Bnh
Phc [34], ng Nai [35], Tin Giang [36] v.v. xy dng cc k hoch
trin khai xy dng QCDC lng ghp vi cuc vn ng "Ton dn on kt

55

xy dng i sng vn ha khu dn c" nhm tuyn truyn su rng cc

ng li, ch trng, chnh sch ca ng v NN, ng thi tip tc ph
bin rng ri cc ni dung ca QC trong dn.
Th ba, l nhiu P, MT cc cp rt ch trng ti vic t chc hc
tp, tuyn truyn cho nhng i tng l ngi cao tui, chc sc tn gio, gi
lng, trng thn, ngi tiu biu, ngi c uy tn trong cng ng dn c;
nhm to s hiu bit v ng h rng ri mi thnh vin trong x hi cho cng
tc trin khai, thc hin QCDC, bi h s l nhng ngi gng mu thc
hin QC; ng thi thng qua cc v ny s gip MT tuyn truyn, vn ng,
gii thch trong gii mnh, t chc mnh thc hin QC. Bn Tre [37],
UBMTTQ cp tnh v huyn ch tr t chc nhiu cuc hp gii thiu,
ph bin k cho nhng ngi tiu biu (cc chc sc tn gio, cc nhn s tr
thc, ngi Hoa, ngi tiu biu trong cc dn tc...) nm c tinh thn, ni
dung ca QCDC, thng qua cc v ny s gip MTTQ tuyn truyn, gii thch,
vn ng gii mnh v nhn dn thc hin c hiu qu hn. Hi Dng [38],
UBMTTQ tnh cn a gio dc php lut vo chng trnh lp xun an c
ca Gio hi Pht gio tnh, gii thiu cho 121 tng ni hiu v ni dung
QCDC v coi y l mt knh tuyn truyn rt cn thit cho cc tng ni, pht
t trong tnh. MT cc cp ca Ninh Bnh [39] t chc 221 cuc hp gii
thiu cc ni dung ca QC cho cc chc sc tn gio trong tnh. Ph Yn
[40], trong 6 nm qua MT cc cp trong tnh ch tr, phi hp t chc c
329 cuc hp trin khai Ch th 30 ca B chnh tr v N 29 ca Chnh
ph trong i ng cn b MT, cc chc sc tn gio, cc nhn s tr thc, cc
gi lng v ngi tiu biu, nhm qua cc v ny s gip MT tuyn truyn,
gii thch, vn ng gii mnh v nhn dn thc hin c hiu qu hn. Ty
Ninh [41], thng qua cc hi ngh nhn dn, MT tnh v cc huyn, th trong
tnh tuyn truyn trong gii nhn s, tr thc, chc sc, gi lng c 36
cuc c 1.656 ngi d.

56

Th t, l thi gian qua, vic phi hp gia MT vi cc t chc thnh

vin tuyn truyn, ph bin rng ri trong on vin, hi vin tch cc thc
hin v vn ng nhn dn thc hin QCDC cng c y mnh. Qung
Nam [42], MT cc cp trong tnh phi hp cht ch vi cc on th xy
dng nhiu hnh thc t chc tt cho dn hc tp v c trong qu trnh thc
hin nh: t chc theo cm, theo gii, theo ngnh ngh gn vi m hnh khu
dn c. MT tnh Thi Nguyn [43] trc tip phi hp vi cc t chc nh
Hi Ph n, Hi Nng dn, on Thanh nin, Hi Cu chin binh, Hi Ngi
cao tui m nhiu hnh thc tuyn truyn lng ghp hoc m hi ngh chuyn
v QC. Phng Trn T Xng (TP Nam nh [44]) MT phng phi
hp cht ch vi Hi Cu chin binh phng ln k hoch v t chc tho
lun, bn bc ht sc c th ti cc Ban cng tc MT v Chi hi cu chin
binh t dn ph, nhm thng qua uy tn, kinh nghim ca mnh vn ng ti
cc tng lp nhn dn tham gia thc hin QC ca phng; kt qu phng
tr thnh mt n v xut sc ca tnh Nam nh v cng tc trin khai QC,
c nhiu ni hc tp kinh nghim, trong vai tr ca MT c cp y
ng, CQ, nhn dn nh gi cao
Trong 6 nm qua, UBMTTQ cc cp, nht l c s t chc hoc
phi hp vi CQ v cc t chc thnh vin trong c nc t chc hng trm
ngn cuc tuyn truyn, thu ht hng triu lt ngi tham d. Nhiu ni c
ti 80% n 90% i din h tham d; c khu dn c thu ht ti 100% i
din h tham gia cc bui hp dn hc tp QCDC [21]. Hnh thc tuyn
truyn qua h thng thng tin cng cng v hnh thc UBMTTQ x phi hp
vi CQ v cc thnh vin ca MT cng cp xung tn thn, bn, t dn ph,
khu dn c ph bin cho nhn dn l c hiu qu nht. Nh c nhng hnh
thc tuyn truyn thch hp v sinh ng lm cho cc bui sinh hot ca
dn thm hp dn; nhn dn phn khi v tin tng hn vo ch trng i
mi ca ng v NN. Mt khc, do c tuyn truyn nn nhn dn nm
bt c cc quyn v ngha v ca mnh, t nhn dn tch cc, ch

57

ng trong vic tham gia xy dng v thc hin nhng ch trng, chnh sch
ca NN v ca CQP, nht l nhng vn lin quan mt thit ti i sng
ca dn nh: chnh sch thu; ch trng xa i gim ngho; vic ng gp
cc loi ph, l ph, qu; quy hoch, k hoch s dng t; vn thu chi ti
chnh ca CQ c s; xy dng h tng c s.v.v.
Nhn chung, vic tham gia t chc v thc hin cc phng thc tuyn
truyn, ph bin QCDC ca MT cc cp l tch cc, c hiu qu, nhiu ni
c cc cp y ng, CQ v nhn dn ghi nhn. Vic phi hp trong cng
tc tuyn truyn, ph bin QCDC do c UBMTTQ cc cp ch trng, nn
gp phn nng cao thc chp hnh php lut ti ng o cc tng lp
nhn dn. Nhiu ni CQ, UBMTTQ v cc on th xy dng c k
hoch phi hp tuyn truyn QCDC. Bm st vo ni dung ca QCDC v cc
vn bn hng dn ca cp trn, UBMTTQ cc cp ch ng t chc hoc
phi hp vi CQ v cc on th t chc cc hot ng tuyn truyn thit
thc, ph hp a cc ni dung ca QCDC ti tng h gia nh, tng ngi
dn. Qua lm cho QCDC c thc hin c hiu qu hn, mi quan h
gia CQ vi UBMTTQ c tng cng, to iu kin cho CQ cng nh
UBMTTQ hot ng c hiu qu, thc hin tt chc nng, nhim v ca
mnh. Cho n nay, trong nhn dn c s nhiu ngi thng c cu ni ca
ming "Dn bit, Dn bn, Dn lm, Dn kim tra" l hp lng dn k t khi
chng ti c bit QCDC.
Tuy nhin, cng tc tuyn truyn, vn ng ca UBMTTQ cc cp vn
cn nhiu hn ch. Nhiu ni hot ng cn mang tnh hnh thc, tnh phong
tro, UBMTTQ mt s ni cn cha thc s ch ng, sng to trong tuyn
truyn; hnh thc tuyn truyn cn n iu, ni dung cha su; nn hiu qu
cha cao, cha sc hp dn; hn na trnh mt b phn cn b MT cp
x cn yu nn vic t chc thc hin v gii thch cc ni dung ca QC cn
lng tng, cha tht s thuyt phc c nhn dn. Mt s ni hot ng phi

58

hp vi cc t chc thnh vin trong tuyn truyn cn yu, i hi phi c

bin php khc phc trong thi gian ti.
2.3. nh gi khi qut hot ng phi hp gia MTTQ vi chnh
quyn v cc t chc thnh vin trong vic thc hin Quy ch
Cng vi vic y mnh cng tc tuyn truyn nhn dn nm vng
ni dung ca QCDC, UBMTTQ v cc t chc thnh vin cn tch cc ch
ng phi hp vi cc cp y ng, CQ tng bc a QC n vi mi
ngi dn v i vo cuc sng. Su nm qua cng tc MT tham gia thc hin
QCDC tp trung vo cc hot ng sau y:
a) Trn c s cc quy nh ca php lut, nht l sau khi Chnh
ph ban hnh N s 50/2001/N-CP quy nh chi tit mt s iu ca Lut
MT v Ban Thng trc UBTWMTTQ ban hnh Thng tri s 10/2001 v
hng dn xy dng QC phi hp cng tc gia UBMTTQ vi HND v
UBND, th cng tc xy dng QC v hot ng phi hp thc hin QC gia
UBMTTQ vi CQ cc cp ni chung v trong cng tc thc hin QCDC ni
ring trong nhng nm qua c nhng chuyn bin rt tch cc. Cht lng
xy dng cc QC phi hp c nng ln mt bc, nht l cp x. y
chnh l tin quan trng cho vic MT tham gia thc hin QC.
Cho n nay hu ht UBMTTQ cc cp ban hnh QC phi hp
cng tc vi HND v UBND cng cp trong vic trin khai thc hin cc
khu dn bit; dn bn; dn quyt nh; dn gim st, dn kim tra. Trong QC
phi hp c phn cng trch nhim c th ca tng bn trong vic phi hp
thc hin, quy nh r vic no ca CQ, vic no do MTTQ v cc on th
thc hin; qua nhm to c s php l cc bn nu cao trch nhim
trong qu trnh thc hin, lm cho cng tc phi hp gia UBMTTQ v CQ
nhiu ni rt cht ch v thu c nhng kt qu rt tch cc.
Thc t qua 6 nm trin khai, thc hin QCDC cc P cho thy, MT
v cc t chc thnh vin cc cp gi vai tr l cu ni gia ng, NN vi

59

nhn dn trong vic thc hin QC. Mt khc, UBMTTQ v cc thnh vin u
tham gia Ban ch o tng cp, nn c nhng ng gp quan trng vo
vic thc hin QC P.
- Thc hin QCDC c s to nn mt s thay i ng k, lm
cho b mt c nng thn v thnh th u c bc chuyn bin rt tch cc,
khang trang, sch p hn; c rt nhiu cng trnh mi v xy dng h tng c
s, cc cng trnh phc li phc v cho sn xut v sinh hot ca nhn dn, tr
gi hng ngn t ng c xy dng nhiu ni; trong phn ln do
nhn dn ng gp. Trc y, khi ng v NN cha ban hnh ch trng v
thc hin QC th vic xy dng c s h tng cc a phng thng c
tin hnh theo quy trnh: cp y ra ch trng, HND ra ngh quyt, UBND
xy dng phng n, k hoch, phn b kinh ph dn ng gp v t chc
thc hin. C ch trn thc hin kh tt nhiu ni; song mt s ni
thc hin khng tt, do c nhng quyt sch khng ph hp vi thc t, trong
qun l li xy ra tnh trng tiu cc trong vic xy dng cc cng trnh h
tng c s; gy mt lng tin trong nhn dn, lm nh hng xu ti tnh hnh
an ninh, chnh tr - x hi ca P. T khi thc hin QC, thc hin nhng vic
dn bn v quyt nh trc tip; nhn dn nhiu ni trc tip bn bc, thng
nht v quyt nh cc mc ng gp xy dng cc cng trnh; ng thi
tin hnh kim tra, gim st thc hin cc cng trnh , nn cht lng cc
cng trnh c m bo, tit kim tin bc v hn ch nhiu tiu cc. iu
ng quan tm l nhiu ni nh TP H Ni, Nng, tnh H Nam, Hi
Dng v.v. MT l nng ct hng dn, vn ng nhn dn bn v quyt nh
trc tip nhng cng vic lin quan n s ng gp ti chnh ca dn xy
dng cc cng trnh phc li P, nh: ng in, ng giao thng nng
thn, trng hc, knh nng V d nh H Nam, mt tnh thun nng,
thu nhp ca ngi dn cn thp, nhng do thc hin QCDC, mi vn thu
chi ti chnh u c cng khai theo QC m MT tch cc phi hp cng
vi CQ vn ng nhn ng gp nng cp, sa cha c 2.540 km ng

60

giao thng nng thn, 100% trng trung hc ph thng, 95% trng trung
hc c s, 305 trng tiu hc, trng mu gio v 50% trm y t; cc cng
trnh ny u c xy dng kin c, tr gi ti 105 t ng, trong phn ln
nhn dn t ng gp bng tin, hin vt v hng ngn cng lao ng. Hay
Hi Dng, trong nm 2000 cc Ban cng tc MT phi hp vi trng thn
ly kin ca dn ng gp c 55 t ng kinh ph v 2 triu ngy cng
xy dng c gn 100 km ng giao thng nng thn; quyn gp trn 18 t
ng v cng sc, vt t c bn xy xong nh tr cho cc gia nh chnh
sch v.v... phng 7 (th x Bc Liu, tnh Bc Liu) do c s phi hp cht
ch gia HND, UBND v UBMTTQ phng trong vic thc hin nhng vic
dn bn, dn quyt nh trong QC m 6 thng trin khai QC, b con gp
c hn 300 triu ng nng cp, sa cha hn 100 con hm v trng xi
mng va h cho mt s tuyn ng chnh chy qua phng. Kinh nghim
phng 7 cng nh nhiu c s khc chnh l cp y ng, HND, UBND
phi hp cht ch vi MTTQ v cc on th khc P i su st qun
chng, huy ng nhn ti, vt lc trong nhn dn xy dng phng, xm,
p ngy cng vn minh, giu mnh. Nhiu ni, sau cc hi ngh ca nhn dn
kt thc, mc d c s nht tr ca a s ch h d hp; nhng UBMTTQ
x, Ban cng tc MT vn phi hp cng vi CQ v cc on th nhn dn
x, thn tip tc vn ng, gii thch cc h dn cn li hiu thm v t
nguyn ng gp theo kin a s.
V d tnh Thanh Ha [46] t nm 1998 n nm 2001, xy dng
c 2028 km knh mng kin c, vi s vn l 393,445 t ng, trong do
nhn dn t ng gp hn 131 t ng. X Ph Lc (huyn Hu Lc, Thanh
Ha), MTTQ x v CQ tch cc vn ng, tuyn truyn trong nhn dn nn t
nm 1998 n thng 5/2001 nhn dn ng gp c 207 triu ng vo
vic xy dng c s h tng (vn ny c nhn dn t bn bc v quyt
nh mc v thi gian ng gp, nhiu h gia nh ng gp nhiu ln gp 5
ln mc bnh qun). tnh Kin Giang [47], qua 6 nm thc hin QC, nhn

61

dn t nguyn ng gp hng trm t ng v hng chc ngn ngy cng

lao ng lm l, bc cu, xy dng trng hc, trm y t; n nay c
104/125 x t lin, 414/739 p c ng t n trung tm; c bit c c
nhn ng gp ti 120 triu ng xy cu v xy dng ng t;
ngoi ra nhn dn cn ng gp 2,2 t ng cho Qu n n p ngha v 5,4
t ng xy dng 2000 cn nh tnh thng cho ngi ngho. Huyn Chu
Thnh (tnh An Giang [48]) t khi trin khai QC n nay nhn dn tham
gia ng gp c 26,803 t ng cng vi Nh nc xy dng 362 cng
trnh ca a phng; trong xy dng c 830 cn nh tnh thng
(mi cn tr gi t 2 n 7 triu ng), 253 cn nh tnh ngha (mi cn tr gi
t 12 n 15 triu ng). Nhiu ni, sau cc hi ngh ca nhn dn khu dn
c kt thc, mc d c s nht tr ca a s ch h d hp; nhng MT x,
Ban cng tc MT vn phi hp cng CQ v cc on th nhn dn x, thn
tip tc vn ng, gii thch cc h dn cn li hiu thm v t nguyn
ng gp theo kin ca a s.
Song song vi vic vn ng nhn dn tham gia ng gp xy
dng cc cng trnh h tng c s; MT cc cp cn tch cc vn ng nhn
dn thc hin v gim st vic thc hin QC v t chc thu, qun l v s
dng cc khon ng gp ca nhn dn xy dng h tng c s (theo tinh
thn N 24/CP1999). Phn ln Ban gim st cng trnh do nhn dn trc tip
thnh lp gim st qu trnh thu, qun l v s dng cc khon ng gp
ca nhn dn u c i din ca MT v Ban TTND x tham gia. Vi trch
nhim c giao l: gim st ton din tt c cc mt, cc khu ca vic thu,
qun l v s dng cc khon ng gp ca nhn dn u t xy dng cc
cng trnh, gim st vic nghim thu, bn giao v quyt ton cng trnh theo
ng quy nh, ng mc ch v m bo hiu qu. Trong nhng nm qua
Ban gim st cng trnh cc P c nhiu n lc hon thnh nhim v
ca mnh; to c s tin tng trong nhn dn. Mt s ni, qua thc hin
nhim v, Ban gim st pht hin kp thi nhiu biu hin tiu cc trong

62

vic thu, qun l v s dng cc khon ng gp ca nhn dn; ng thi kin

ngh vi c quan c thm quyn c bin php x l.
Kinh nghim nhiu ni cho thy, t c nhng kt qu
nh trn, c mt nguyn nhn quan trng l do c s phi hp cht ch gia
HND v UBND vi UBMT cc cp trong vic tuyn truyn, ph bin, vn
ng nhn dn thc hin v pht huy QLC ca mnh. Thng qua cc cuc hp
dn thn, lng do CQ v MT c s t chc, mi ngi dn u c dn ch
bn bc cng khai cc cng vic lin quan n i sng ca mnh v trc tip
quyt nh nhng cng vic ; qua huy ng c ngun lc to ln c
v vt cht v tinh thn trong dn vo vic pht trin kinh t, n nh chnh tr,
x hi ca P. QLC ca nhn dn khi c tn trng v thc s bo m
trong thc t s l mt ng lc v cng quan trng cc ch trng, chnh
sch ca ng v php lut ca NN c thc thi c hiu qu trong thc t.
b) Trong qu trnh thc hin QCDC, MTTQ cc cp phi hp vi
CQ v cc t chc thnh vin cng cp lng ghp ni dung cc phong tro,
cc cuc vn ng vo cc ni dung ca QC vn ng nhn dn tham gia
thc hin QC nng thn. Cuc vn ng "Ton dn on kt xy dng cuc
sng mi khu dn c" do UBTWMTTQ pht ng trc y, nay l cuc vn
ng "Ton dn on kt xy dng i sng vn ha khu dn c" c
ngha v cng quan trng i vi s pht trin kinh t, vn ha, x hi ca
nhn dn, nht l khu dn c (n nay c trin khai 100% khu dn
c); th nay trong qu trnh thc hin QC c MTTQ cc cp lng ghp,
phi hp thc hin, nn thu c nhiu kt qu to ln hn, c ng, NN
v nhn dn ghi nhn. Nhiu ni nh Sn La [49], H Giang, Cn Th [50],
Hng Yn [51].v.v. MTTQ cc cp phi hp thc hin rt c hiu qu
QCDC vi cc ni dung ca cuc vn ng trn; v vy cuc vn ng
mang li kt qu thit thc, tng bc nng cao cht lng cuc sng ca
nhn dn; lm cho vic thc hin nhiu ch trng nh xa i gim ngho,
xa m ch, ph b cy thuc phin, xy dng gia nh, lng vn ha.v.v.

63

P thu c nhiu kt qu. tnh An Giang hin c 339.477 h gia nh vn

ha, t 75%; c 409 khm, p, khu dn c t danh hiu tin tin, xut sc v
c bit xut sc, t 56,3%; c 5 x, th trn t danh hiu vn ha. Ti TX
Rch Gi (tnh Kin Giang), n nay c 85,83% h gia nh; 83,41% T
NDTQ v 70% p- khu ph c cng nhn t danh hiu vn ha. Bc
Giang, MTTQ v cc t chc thnh vin gn vic thc hin QCDC vi vic
vn ng nhn dn tch cc ng h cc qu tnh ngha, qu xa i gim
ngho; kt qu trong 5 nm qua xy dng c 186 ngi nh tnh ngha cho
cc i tng chnh sch, tr gi gn 3 t ng; tng 66 ngi nh tnh thng,
tr gi 290 triu ng; nhn dn cng ng gp c 1,81 t ng vo qu
ngy v ngi ngho. Mt khc, do pht huy tt QC trong vic chn i tng
ng h; nhn dn c bn bc cng khai, dn ch t thn, xm ln x nn
khng c i tng c tng tin, tng nh li gy thc mc trong nhn dn.
c) Thc hin QCDC cn gp phn tch cc vo s thnh cng ca cuc
bu c i biu HND cc cp nhim k 1999 - 2004, nhim k 2004 - 2009,
cuc bu c i biu Quc hi kha XI. UBMTTQ v CQ phi hp cht
ch hn trong vic t chc cc hi ngh ly kin ca c tri ni c tr, nhn
dn ng gp nhng kin thng thn, chn tnh vi cc ng c vin; qua
gip cho MTTQ cc cp la chn, gii thiu c nhng ng c vin
tiu chun, xng ng bu vo Quc hi v cc c quan dn c P. iu
th hin thc chnh tr v tinh thn trch nhim cao ca i a s c tri
trong vic pht huy QLC ca mnh xy dng CQ ngy cng trong sch,
hot ng c hiu qu, thc s l ca dn.
d) Theo quy nh ca QCDC th Ban cng tc MT c nhim v tham
gia phi hp vi Trng thn, p, bn trong vic xy dng cng ng dn c.
y l mt hot ng kh ni bt ca MT c s trong thi gian qua.
Nhng nm trc y, vic bu Trng thn cha c hng dn c
th ca trung ng; nhng trn c s cc quy nh ca php lut, nhiu a

64

phng ban hnh vn bn hng vic bu Trng thn, T trng t dn

ph; v v c bn vic bu Trng thn, T trng t dn ph cc ni u
din ra dn ch, ng lut, thc s l nhng t sinh hot chnh tr c ngha
quan trng khu dn c, thu ht c ng o nhn dn tham gia (nhiu ni
c ti 100% c tri tham d). T khi thc hin Quyt nh s 13/2002 ca B
ni v, th vic bu Trng thn, t trng t dn ph i vo n np hn.
Quy trnh bu trng thn c thc hin nh sau: cn c vo tiu chun ca
Trng thn, Ban cng tc MT hip thng gii thiu nhn s a ra hi
ngh nhn dn thn, lng nhn dn trc tip quyt nh; nhn dn bu
bng cch b phiu kn, hoc gi tay do hi ngh nhn dn quyt nh. Qua
kim tra, kho st v bo co ca cc a phng; th nhn chung cc Ban
cng tc MT thn, lng ca cc P tham gia tch cc, c hiu qu cng
tc hip thng gii thiu nhn s, vn ng nhn dn i bu, gim st vic
kim phiu, cng nh phi hp t chc cc hi ngh nhn dn thn, lng
nhn dn bu Trng thn. Qua tng kt thc tin vic bu Trng thn,
UBTWMTTQ cng vi B ni v ra thng t lin tch hng dn quy trnh
bu, min nhim, bi nhim Trng thn.
MTTQ c s cn tham gia phi hp vi CQ v cc t chc thnh
vin trong vic xy dng t an ninh nhn dn, t bo v sn xut, t ha gii
nhn dn, t nhn dn t qun v.v thn, lng, p, bn; nh: la chn, gii
thiu ngi nhn dn bu vo t ha gii, tham gia tuyn truyn php lut
v ha gii cho nhn dn. y l nhng t chc c s gp phn thit thc
vo vic bo v an ninh trt t a phng v gii quyt c hiu qu nhng
mu thun trong ni b nhn dn; hn ch c nhiu cc v khiu kin vt
cp; vn ng nhn dn y mnh cc hot ng sn xut, xy dng c s h
tng, gii quyt vic lm, xa i, gim ngho, on kt tng tr, gip
nhau trong sn xut v i sng; bo m cho QCDC thc hin c hiu qu.
tnh ng Thp, MTTQ phi hp vi ngnh t php kin ton c 1014 t
ha gii/ 139 x, phng, th trn, vi 4725 thnh vin; trong 5 nm qua

65

ha gii thnh 23.255/30.403 v vic, t t l 76,4% (trong MT v cc

on th ng vai tr nng ct). Nam nh, hin nay tt c 3685 khu dn c
trong tnh u kin ton c cc t ha gii (mi t c t 5 n 7 thnh
vin, gm cn b MT, i din cc on th v nhng ngi c uy tn ti khu
dn c); trong nhng nm qua cc t ha gii tin hnh ha gii hng ngn
v vic, vi t l thnh cng l trn 70%. MTTQ cc tnh trong c nc
phi hp vi S t php theo s hng dn ca B t php v UBTWMTTQ
t chc cuc thi ha gii vin gii trong ton tnh, tin ti cuc thi ha gii
vin gii ton quc nm 2001 nhm ng vin v nng cao cht lng hot
ng ca cng tc ha gii. tnh Cn Th, qua 3 nm thc hin QCDC,
MTTQ c s trong tnh tham gia t chc ha gii thnh hn 9000 v vic,
xch mch mu thun trong ni b nhn dn. Tuyn Quang [52], MTTQ cc
cp ch trng phi hp vi cc c quan chc nng kin ton, cng c v
duy tr hot ng ca cc t ha gii, hin ton tnh c 2.248 t ha gii vi
9.118 thnh vin, trong 3 nm 1998 -2000 tip nhn 5.855 v v ha
gii thnh 5.201 v t 88%.
e) Thc hin cc quy nh ca QCDC v vai tr ca MT trong
vic xy dng hng c, quy c v Thng t lin tch s 03, ngy
31/03/2000 ca UBTWMTTQ vi B t php, B vn ha thng tin v vic
hng dn xy dng v thc hin hng c, quy c ca thn, lng, p, bn
[53]; thi gian qua MT nhiu a phng, nht l MT cp x v Ban cng tc
MT tch cc, ch ng v ng vai tr l nng ct trong vic phi hp xy
dng v vn ng, t chc nhn dn thng qua. Nhiu ni, Ban cng tc
MT cng vi Trng thn v B th chi b thn, bn, khu dn c ch
ng phi hp cht ch tuyn truyn, vn ng nhn dn tham gia bn bc,
xy dng, gp vo cc bn D tho hng c, quy c lng vn ha tng
khu dn c trc khi trnh c quan c thm quyn ph duyt. Cc hng c,
quy c c ban hnh nhm iu chnh nhiu lnh vc trong cuc sng
cng ng dn c, nh: quy c xy dng gia nh vn ha, quy c v vic

66

ci, vic tang, l hi, quy c bo v an ninh. n ht thng 6 nm 2003,

nhiu P c cc thn, lng, p, bn xy dng c hng c, quy c c t l
cao nh tnh Ninh Bnh (100%), tnh H Tnh (87%).
Vic xy dng v thc hin hng c, quy c thn, lng, p,
bn gp phn lm lnh mnh mt bc mi trng x hi, mi trng vn
ha gio dc, quan h ng x trong gia nh v cng ng ngy cng tt p;
lm n nh tnh hnh an ninh trt t, pht huy truyn thng tt p ca nhn
dn, ca cng ng dn c cc lng, xm, khi ph, xy p thm tnh lng
ngha xm, lm gim c nhiu mu thun cng ng dn c; bo v mi
trng, xy dng np sng vn minh, gia nh vn ha. Bc Giang, khi thc
hin hng c, quy c gip bi tr c nhiu cc phong tc, tp qun
lc hu, m tn d oan trong nhn dn, nh: trong vic ci b c nhng
th tc n hi rm r, khng ht thuc, khng ung ru say, c du mc o
di dn tc; trong vic tang khng t chc cu hn, khng ln t, khng
thi hi qu 24 ting, khng thi kn qu khuya.v.v; c bit x Qung Minh
(huyn Vit Yn), nh thc hin hng c m MTTQ vn ng nhn dn
trong x khng t chc n, ung ru trong ngy l tang, lm tit kim c
t mi m t 3 n 5 triu ng.
Trn c s chc nng, nhim v ca mnh, nhn chung MTTQ cc
cp, nht l cp c s tham gia rt tch cc, c hiu qu, t khu tham gia
vo nhm son tho n vic vn ng nhn dn n d cc cc hi ngh gp
kin, tho lun v thng qua hng c, quy c; gp phn tch cc vo
cng tc xy dng hng c, quy c cc P. Song mt s P, MTTQ cn
cha ch ng i su nghin cu gp phn cng vi cp y ng v CQ
xy dng quy ch, quy c v hng c theo s hng dn ca cp trn; ni
dung cc hng c, quy c cn quy nh chung chung, thiu c th, cha
bao qut ht cc vn trong a bn dn c, cha cn c vo truyn thng tt
p v c im ca tng a phng; vic ph duyt hng c, quy c ca
UBND cp huyn cn chm, dn n tin xy dng hng c, quy c

67

thn, lng, p, bn mt s a phng cn chm. Cc tnh Nam b, do cha

c tin l ca hng c, quy c nn lng tng trong vic xy dng hng
c thn, p.
f) thc hin tt cc chc nng thc hin QCDC, my nm qua, t
TW n P UBMTTQ cc cp tp trung kin ton, cng c v nng cao
cht lng hot ng ca cc Ban cng tc MT. iu l ca MTTQ quy
nh r chc nng, nhim v c th ca cc Ban cng tc MT; trong c
vic phi hp vi trng thn xy dng cng ng dn c, vn ng nhn dn
thc hin cc ch trng, chnh sch ca ng, php lut ca NN, thc hin
ngh quyt ca HND, quyt nh ca UBND v thc hin QCDC. UBMTTQ
cc cp P v ang r sot, kim tra vic t chc v hot ng ca Ban
cng tc MT tip tc nng cao hn na cht lng hot ng ca Ban. Tnh
n ht nm 2000, c nc kin ton c 87.438 Ban cng tc MT vi
hn 600 ngn ngi. y l mt lc lng quan trng, gp phn thc hin tt
QCDC cc P ni chung cng nh cng tc MT tham gia thc hin QCDC
ni ring.
Tuy nhin, trong cng tc phi hp gia UBMTTQ cc cp vi HND
v UBND trong vic thc hin QCDC c lc cn thiu cht ch, cha thng
xuyn, c ni cn mang tnh hnh thc. Nhiu ni cha xy dng c QC
phi hp gia UBMTTQ vi CQP; mt s ni vic lng ghp thc hin
QCDC vo ni dung ca cuc vn ng: "Ton dn on kt xy dng i
sng vn ha khu dn c" cn cha cht ch hoc c ni cn lng tng khi
thc hin; mt s ni, UBMTTQ x, phng cn c biu hin e ngi, thiu tin
tng vo hiu qu ca QC, cho rng CQ s gp nhiu kh khn trong vic
hin QCDC; c nhng a phng CQ cha lm y trch nhim theo QC,
nhng UBMT khng kin ngh, nn hot ng phi hp c lc cn mang tnh
hnh thc. Mt s ni, UBMT cn cha nhn thc r vai tr ca mnh trong
vic tham gia thc hin QCDC; cng tc ch o cn chung chung, thiu kim
tra n c, trin khai cc ch trng ca cp trn cn chm v khng su.

68

Mt s a phng, UBMT cn cha ch ng i su nghin cu gp phn

cng vi cp y ng v CQ xy dng QC, quy c v hng c theo s
hng dn ca cp trn. Mt s iu trong hng c, quy c v hnh pht
cn tri php lut.
2.4. nh gi khi qut hot ng gim st vic thc hin Quy ch
dn ch ca Mt trn T quc
MTTQ va c nhim v tham gia trin khai QCDC thng qua cng tc
tuyn truyn, cng tc phi hp vi CQ, va c chc nng gim st vic trin
khai thc hin QCDC. Hot ng gim st c nhn dn v MTTQ cc cp
c bit coi trng, tp trung vo cc ni dung c quy nh trong QC nh:
gim st hot ng ca HND, UBND, i biu HND, cn b, cng chc
NN; gim st vic thc hin cc vn bn php lut c lin quan n QLC ca
nhn dn.
thc hin tt chc nng gim st, mt s ni trong qu trnh trin
khai cng tc tuyn truyn, MTTQ cc cp ht sc ch trng vic vn ng
nhn dn thc hin quyn gim st trc tip i vi ton b cc hot ng
trong qu trnh trin khai QCDC; nht l QLC trc tip ca nhn dn. Nhiu
hnh thc, bin php gim st c nhn dn v MTTQ cc cp thc hin,
em li nhng hiu qu thit thc, l:
a) Thng qua vic phi hp vi CQ thc hin cc ni dung ca
QCDC. P i din MT tham gia vi vai tr l thnh vin Ban ch o thc
hin QC ca tng cp (nhiu ni l Ph ban ch o). Vic phi hp thng
xuyn, cht ch vi CQ trong ton b qu trnh trin khai, thc hin QC l
MT thc hin tt chc nng, nhim v ca mnh; ng thi cng l iu kin
thun li cho MT thc quyn gim st vic thc hin QC P. Thc t trong
nhng nm qua cho thy, nhiu ni cng tc phi hp gia MT v CQP
trong vic thc hin QCDC l c hiu qu; mt s ni MT gp nhiu kin

69

v kin ngh kp thi, c gi tr gip cho cp y ng, CQ c nhng quyt

sch ph hp, ng n hn thc hin tt QC P.
b) Thng qua hnh thc tip dn v x l n th khiu ni t co
ca cng dn, y bn cnh vic cng vi CQP tch cc y mnh vic
trin khai v thc hin QCDC a bn ca mnh, MTTQ cc cp lun lun
lng nghe nhng kin, nguyn vng ca dn phn nh, kin ngh vi CQ
xem xt, gii quyt. Nu thy c biu hin no cha ng t pha cn b CQ
th nhn dn hoc MT kin ngh x l. Mt khc, MT cn gim st CQ gii
quyt nhng khiu ni t co, nhng kin ngh ca dn. Ty Ninh, qua 3
nm thc hin QCDC, MT v cc on th nhn dn gim st CQ gii
quyt khiu ni t co c 81,6% s n th khiu ni t co; gim st hot
ng ca i biu dn c kin ngh c quan chc nng bi min 11 i biu
HND cp x; gim st CQ x l 40 trng hp cn b P b sai phm v.v...
Yn Bi, qua 6 nm thc hin QCDC, MT tip 1.650 lt cng dn vi 2.105
n khiu ni t co; qua nghin cu xem xt, MT c cng vn yu cu cc
c quan chc nng xem xt, gii quyt v tr li cho MT v cng dn c
bit, nhm m bo quyn li hp php cho cng dn.
c) Mt hnh thc khc l thng qua vic tham gia cc k hp ca
HND cp x, cc bui tip xc c tri gim st hot ng ca HND v
i biu HND, gim st hot ng ca cn b UBND. Hot ng ny din ra
kh thng xuyn v thu c nhiu kt qu. Qua , nu c tri v MT pht
hin thy i biu no khng lm trn trch nhim ca mnh th ngh c
quan c thm quyn x l, hoc bi nhim hoc khng bu vo cc c quan
dn c trong nhim k sau. V d tnh c Lc, k hp HND ln th nht
x Eadoal (huyn Mrak) nhim k 1999-2004 qua pht hin v kin ngh
ca dn v MT ngh bi nhim khng cng nhn 1 i biu HND x.
Hi Phng sau 3 nm trin khai thc hin QCDC nhn dn, MT v cc on
th qun chng ca thnh ph y mnh cc hot ng gim st; kt qu
pht hin c 225 v vi phm k lut, trong c 102 v vi phm v dn

70

ch, 123 v vi phm v kinh t. Qua ngh cp y, CQ, HND cp x

x l k lut 243 cn b, ng vin vi hnh thc khin trch, cnh co n
buc thi vic; trong c 35 ngi l B th, Ph b th, 56 ngi l Ch
tch, Ph ch tch UBND x, phng. Thi gian qua, nhiu ni nh Tha
Thin Hu, Yn Bi, Hi Dng. Bc Giang...MT tnh phi hp vi Thng
trc HND hng nm tin hnh kho st, nh gi v phn loi cht lng
ca i biu HND cc cp vi s tham gia ng gp ca hng ngn c tri.
Qua cc t kho st, nh gi, MT c vn bn ngh HND cc cp c
nhng gii php gip nhng i biu yu km, hoc ngh cho thi khng
tham gia lm i biu vi nhng ngi khng hon thnh nhim v hay khng
cn tn nhim vi nhn dn.
d) Hnh thc gim st ph bin v c kt qu cao l thng qua hot
ng ca TTND cp x. Theo quy nh ca php lut th TTND do MT x,
phng t chc, hng dn v ch o hot ng [61]. Trong nhng nm qua,
t chc v hot ng ca TTND c MT cc cp ch trng nn c
nhng bc pht trin kh mnh m. Tnh n nay, c nc c 9.829 Ban
TTND cp x c thnh lp trn tng s 10.500 x (t t l 93,61%)[76].
Sau khi c kin ton t chc, cc a phng u t chc tp hun nghip
v cho cc Ban TTND. Theo quy nh trong QC th TTND l cng c nhn
dn x thc hin quyn gim st trc tip vic thc hin QCDC. Thc tin
nhiu nm qua cho thy, hot ng ca TTND cc ni thc hin tt chc
nng gim st, pht hin c nhiu cc vic lm vi phm php lut, kin ngh
vi CQ x l thu v cho NN hng t ng, gp phn khng nh trong vic
lm hn ch nhng tiu cc c s trn cc lnh vc nh t ai, giao thng,
thu chi ngn sch, chnh sch i vi cc i tng c hng u i ca NN
v.v...
T khi c ch trng xy dng v thc hin QCDC c s, cc Ban
TTND l cng c nhn dn x thc hin quyn gim trc tip vic thc
hin QC v thc t tch cc thc hin nhim v gim st ca mnh theo cc

71

ni dung c quy nh trong QC. Nhiu ni, khi trin khai nhng x
lm im, Ban TTND c y vin trc tip gim st qu trnh xy dng cc
cng trnh x, thn, lng nh: xy dng ng giao thng, trm y t, nh tr,
mu gio...Nhn dn nhng ni rt yn tm khi c TTND thay mt mnh
trc tip gim st qu trnh xy dng h tng c s cc khu dn c; ngc
li cc Ban TTND c trch nhim rt cao khi c nhn dn giao nhim v
gim st, kim tra, pht hin nhng vic lm khng ng php lut hoc
khng ng vi nhng yu cu m nhn dn bn v quyt nh trc tip.
MTTQ cc cp P tp trung ch o t chc v hot ng ca Ban TTND
x, phng gn vi vic thc hin QCDC c s. Nhiu ni nh: Hi Dng,
H Ni, Lo Cai, Bn Tre, Nng, H Tnh, Tin Giang... l nhng P lm
tt cng tc TTND. V d Hi Dng, do thc hin tt QCDC m trong nm
1998-1999 cc Ban TTND cp x trong tnh pht hin 3.861 v vic c du
hiu vi phm php lut, kin ngh cc cp c thm quyn gii quyt xong t
90% s v kin ngh; thu hi cho NN c 96.285 m2 t, trn 454 triu ng
v 57 tn thc. Cng tc gim st hot ng ca cc i biu HND x cng
c cc Ban TTND y mnh v thu c nhiu kt qu tch cc. Ban TTND
phng 26 (qun Bnh Thnh, Thnh ph H Ch Minh) nhn c n t co
ng Ph ch tch UBND phng nhn hi l 50 triu ng, TTND trc tip
gp ng s, thu thp cc chng c lin quan, thy rng vic t co l c cn
c nn kin ngh vi ng y v UBND phng xem xt gii quyt. Sau
khi kim tra, xc minh, UBND phng xc nhn hnh vi vi phm php lut
ca ng Ph ch tch UBND phng l c tht v x l k lut. x An Bi
(huyn Qunh Ph, Thi Bnh) qua gim st, TTND, pht hin mt i biu
HND x l cn b thng binh x hi ca x c biu hin khng r rng v
chi tr tin chnh sch; kin ngh HND v UBND kim tra. Kt qu i
biu li dng chc v tham v x l bng hnh thc bi nhim i
biu HND, cho thi cng tc v phi hon tr li s tin bin th. Tha
Thin Hu, t cui nm tr li y, TTND pht hin 3.633 v vic vi phm,

72

kin ngh CQ kim tra x l 3209 v, chim t l 88.32%, thu v cho NN

398.923 triu ng, a hn 30.000 m2 t cng b ln chim vo din qun
l ca NN, x l k lut hoc khin trch 27 cn b c s c vi phm, 1 ngi
b khai tr ra khi ng. Huyn Duy Tin (H Nam) sau 3 nm trin khai thc
hin QCDC, trong cng tc gim st vic thc hin ch i vi cc i
tng chnh sch; lc lng TTND pht hin, kin ngh x l 2 cn b lm
cng tc chi tr chnh sch, li dng s h trong qun l, khai man tnh
tin ph cp ca nhng i tng hng chnh sch qua i dng vo vic
n tiu, chi ph cho mnh, khi t trc php lut v thu v cho NN 43 triu
ng; ngoi ra cn gim st vic thu chi ngn sch x v kin ngh 70 v chi
khng ng nguyn tc, thu v cho NN gn 2 t ng. Nhiu ni nh C Mau,
H Tnh, Lo Cai... qua hot ng TTND cng kin ngh vi CQ x l
hng trm v vic vi phm php lut thu v cho NN hng t ng; nhiu ni
TTND qua kin ngh buc CQ phi tr li cho nhn dn tin thu v t, thu
v in vt tri so vi quy nh hng triu ng. Nhng kt qu t c qua
hot ng ca TTND thc s khng nh c uy tn, v tr v tm quan
trng ca TTND v c cc a phng tin hnh tng kt 10 nm hot
ng trong nm 2001 trn phm vi ton quc - mt loi hnh hot ng t
qun khng th thiu c s v s gp phn tch cc vo vic gim st thc
hin QCDC x.
Tuy nhin, vai tr gim st ca MT nhiu ni cn hn ch. Trnh
cn b MT cn non yu. D QCDC trin khai c hn 6 nm, nhng
mt s ni, MT cp x cn cha nm vng c ni dung QC v cha xc
nh c vai tr, nhim v ca cng tc MT tham gia thc hin QCDC; mt
s ni dung gim st ca nhn dn cn yu, l: gim st thu chi ngn sch
x, gim st vic qun l dng t ai, gim st cc d n ca NN, ngun ti
tr ca cc t chc, c nhn u t trc tip cho c s v gim st kt qu
thanh tra, kim tra, gii quyt cc v vic tiu cc, tham nhng lin quan n
cn b x. Bi, gim st cc ni dung trn i hi phi c s phi hp cht

73

ch, to iu kin thun li ca CQ v cc c quan hu quan. TTND c

kin ton v i vo hot ng kh tt, nhng mt s ni hot ng cn hnh
thc, thnh lp ra m hiu qu hot ng yu; khng c tp hun nghip v
hoc c nhng s si; kinh ph li khng m bo nn hiu qu cha cao, cha
tng xng vi chc nng ca mnh. Gim st ca nhn dn c quy nh
trong QCDC kh r v ni dung, phng thc gim st nhng cha c c ch
rng buc trch nhim ca c quan, t chc, c nhn phi tr li v x l cc
kin ngh qua gim st ca nhn dn. V vy, MT c s cn lng tng trong
vic thc hin nhim v ny.
2.5. nh gi khi qut kt qu v nguyn nhn ca nhng hn
ch yu

km
Nhng mt c.
Qua 6 nm trin khai xy dng v thc hin QCDC, c th

khng nh y l mt ch trng ht sc ng n, hp lng dn ca ng

v NN ta; p ng kp thi nhng tm t, nguyn vng, nhng vn bc xc
ca nhn dn, nn c ng o cc tng lp nhn dn ng tnh hng ng.
Thc hin QCDC lm chuyn bin mt bc trong nhn thc ca cn b
cng chc, ng vin v nhn dn v pht huy quyn dn ch trc tip ca
nhn dn. n nay, phng chm "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra"
tng bc i vo cuc sng [59].
Vic thc hin QCDC c tc dng tch cc trn tt c cc lnh
vc kinh t, chnh tr, x hi, an ninh, quc phng ca P; l ng lc quan
trng thc y s pht trin ca kinh t-x hi P, pht huy QLC ca nhn
dn, khi dy v pht huy ngun lc vt cht v tinh thn to ln trong nhn
dn phc v cho vic pht trin kinh t, thc hin cc nhim v x hi, xy
dng cng ng dn c t qun thn, bn. Qua thc hin QCDC, nhn dn
cn tch cc tham gia vo vic xy dng ng, xy dng CQ, MT, cc t
sinh hot chnh tr ca t nc v a phng.

74

Thc hin QCDC thc y vic i mi v nng cao cht

lng HTCT c s; s lnh o ca cc cp y ng phi ch trng i mi;
cng tc qun l, iu hnh ca CQ nng ng v trch nhim hn; hot ng
ca MT cc cp phi i mi mnh m theo hng dn ch thc cht hn, gn
dn, trng dn v c trch nhim vi dn hn. Vic thc hin QCDC tc
ng tt ti tinh thn on kt ni b trong ng v nhn dn; lm cho mi
quan h gia ng vi CQ v nhn dn ngy cng c cng c, gn b mt
thit hn; gp phn lm hn ch nhiu tiu cc c s.
Thc hin cc nhim v ca mnh theo Ch th 30 ca B Chnh
tr, MTTQ cc cp cng thy r trch nhim ca mnh phi tham gia tch cc
vo vic tuyn truyn vn ng nhn dn, tham gia thc hin cc quy nh ca
QCDC v y mnh hot ng gim st vic thc hin QC; H thng MTTQ
cc cp c nhiu i mi v t chc v phng thc hot ng, nht l cc
Ban Cng tc MT thn, lng, p, bn, t dn ph; qua vai tr, v tr ca
MTTQ c khng nh.
Nhng hn ch v nguyn nhn
Hn ch
Trong qu trnh trin khai v thc hin QCDC cp x, mc d iu
kin hot ng cn gp nhiu kh khn, nhng MT cc cp, nht l cp c s
c nhiu n lc, c gng, va vn ng nhn dn pht huy QLC, va thc
hin chc nng gim st theo quy nh, va phi hp vi CQ cng cp t chc
thc hin QC, qua khng nh c v tr, vai tr ca MT.
Tuy nhin, cng tc Mt trn T quc tham gia thc hin Quy ch dn
ch cn rt nhiu hn ch, vn cn tn ti mt s kh khn, cha t kt qu
nh mong mun. l:
Mt s cp y ng, CQ, MTTQ vn cha nhn thc y
ngha, mc ch, ng lc v nhng tc dng to ln ca vic thc hin dn ch

75

trc tip, nn cha thng xuyn quan tm ch o, rt kinh nghim, cng nh

theo di, kim tra, n c, gim st thng xuyn vic thc hin QCDC.
Vic trin khai t chc thc hin QCDC ch c ch trng
giai on mi trin khai; thi gian sau nht l sau khi tin hnh s kt 3
nm thc hin QC th nhiu ni cn bung lng, thiu n c kim tra vic
thc hin QC. nhiu ni, nhng kt qu sau 6 nm thc hin QC khng c
nhiu thay i so vi sau khi s kt 3 nm. mt s ni, Ban ch o thc
hin QC cp huyn, cp x hot ng cn yu, chm c kin ton cng
c, nht l sau i hi ng b cc cp v bu c.
Nhiu ni, vic gn thc hin QCDC vi ci cch hnh chnh,
sa i c ch, chnh sch v th tc hnh chnh lm cn chm; xy dng
hng c v quy c cng cn chm; thm ch c nhiu ni n nay vn
cha xy dng c hng c, quy c hoc xy dng nhng cha c
cp huyn ph chun. Vic thc hin QCDC gn vi xy dng HTCT theo tinh
thn Ngh quyt TW5 nhiu ni chuyn bin chm. i ng cn b c s cn
nhiu yu km, va thiu li va yu v trnh chnh tr, chuyn mn nghip
v; nng lc t chc thc tin hn ch cng l nhng cn tr khng nh trong
qu trnh thc hin QCDC.
Cn nhiu mi quan h cng tc trong HTCT c s cha c xy
dng thnh c ch, quy ch. Mi quan h gia cc thnh vin trong MT
thc hin cc khu ca QCDC cng cha c s phi hp v thng nht hnh
ng cht ch. Nn c on th khng r trch nhim ca mnh trong vic
tham gia thc hin QC, do cha to thnh sc mnh ca MT c s.
MT mt s ni cn tham gia cha thng xuyn v cha ch
ng phi hp vi CQ trong vic thc hin QC; cng tc tuyn truyn cn
cha su; hot ng gim st cn hnh thc; vic lng ghp cc cuc vn
ng, cc phong tro vo vic thc hin QC c ni cn lng tng, cha hiu
qu. Hot ng ca TTND mt s ni cn lng tng v hnh thc. C th l

76

- Cng tc tuyn truyn ca MTTQ nhiu ni cn mang tnh hnh

thc, cha ch ng nn hiu qu cha cao. Mt s ni c biu hin i ph,
lm lt, cho qua bo co, thiu sng to v vy ni dung khng su v
khng y , cha sc hp dn thu ht nhn dn. Mt s ni li thy
do phi thc hin nhiu ni dung, ci g cng cm thy kh, lng tng, c t
tng li, ch hng dn ca cp trn mi thc hin.
- S phi hp gia MTTQ v cc t chc thnh vin vi CQ tng ni,
tng lc cn thiu cht ch, cha thng xuyn; vn cn mt s ni dung
chnh quyn t quan tm phi hp thc hin; nhiu ni dung c khuynh hng
ph thc cho MT.
- Cng tc kim tra, gim st ca MTTQ nhn ton cc cn rt yu,
MT, cc on th cng cha lm trn chc nng vn ng v to iu kin cn
thit nhn dn thc hin quyn kim tra, gim st. Ban TTND c kin
ton v i vo hot ng kh tt, nhng nhiu ni hot ng cn hnh thc,
thnh lp ra m hiu qu cn rt thp; nghip v khng c tp hun hoc c
nhng s si; kinh ph li khng bo m nn hiu qu cha cao, cha tng
xng vi chc nng ca mnh.
Thc hin gim st nhn dn ca MT i vi hot ng ca c quan
NN, i biu dn c, cn b cng chc NN v i vi CQ c s trong nhng
nm qua c mt s kt qu bc u th hin qua nhng pht hin, kin
ngh hp tnh, hp l ca MT v c CQ cc cp, c bit l CQ c s tip
thu, c nhn dn hoan nghnh, nhng nh gi khch quan th vic gim st
ca MT cn nhiu hn ch, tn ti v c th ni y l khu yu nht ca MT
hin nay m c th nu mt cch khi qut l:
Mt l, c th thy rng, nhng quy nh v gim st ca MT trong
Hin php, php lut v cc vn bn quy phm php lut khc mi ch yu l
nhng quy nh c tnh cht chung, v ch yu quy nh quyn nng
gim st, ch-a c nhng quy nh c th v y v trch nhim, c ch,

77

hu qu php l, cng nh- nhng iu kin m bo cho hot ng gim st ca

MT. Ngay trong Lut MTTQ ti iu 2 v iu 12 cng mi quy nh c tnh
cht nguyn tc v mc ch gim st, i tng, hnh thc gim st v mt
s c ch tr li kin ngh gim st ca MT i vi hot ng ca c quan NN,
i biu dn c v cn b, cng chc NN. Nhiu ni dung quan trng trong
nhim v gim st ca MT ch-a -c quy nh c th nh- vic phi hp
tham gia cc on gim st ca Quc hi, Hi ng dn tc, cc UB ca Quc
hi, Chnh ph, cc B, HND cc cp th trch nhim, quyn hn ca MT
bao gm nhng vn g, hu qu php l ca cc phn bin, kin ngh ca MT
n u ch-a -c quy nh r. Nhiu lnh vc bc xc nhn dn c nhiu
kin nhng cha c c ch c th gim st, nh gim st cc chng trnh,
d n do NN u t trc tip ti x, thu, chi ngn sch x, thu chi cc loi qu,
cc khon ng gp ca dn, gim st i biu HND, cn b, cng chc v.v...
Mt khc, trong cc vn bn php lut cn thiu nhng quy nh c th
v trch nhim ca cc c quan NN trong vic gii quyt, tr li nhng pht hin,
kin ngh ca MT v trch nhim trong vic p ng cc iu kin cn thit
cho hot ng gim st ca MT. Do , cht lng v hiu qu hot ng gim
st ca MT cn rt thp, ch-a p ng mong i v nhng i hi ca dn.
Qua cho thy, QLC trn thc t ca nhn dn trong vic tham gia qun l
x hi v kim sot quyn lc NN cn ch-a -c nhiu, ng thi vn cn
nguy c v kh nng thc t lm tha ho, bin dng quyn lc NN, vi phm
QLC ca nhn dn, cng nh- t tham nhng, quan liu, ca quyn, hch dch
trong b my v cn b, cng chc NN, trong c cp c s.
Hai l, hot ng gim st ca MT trong thc t cn hnh thc, hiu
qu php l ch-a cao, nhiu xut, kin ngh ca MT ch-a -c c quan
NN, CQ c s v cc cp xem xt, gii quyt v tr li, mc d mt s lnh
vc c qui nh ca php lut.

78

Ba l, phm vi i t-ng b gim st trong thc t ca MT cn ch-a

y , ch-a ton din, thm ch l b trng. MT mi ch yu tham gia gim
st c mt s hot ng ca c quan CQ, cn i vi hot ng ca c quan dn
c v t- php th ch-a -c bao nhiu.
Bn l, c-ng cc hot ng gim st ch-a -c quan tm thc
hin thng xuyn, lin tc. Thc t cho thy gim st l mt nhim v c
bn ca MT nhm tp hp, xy dng khi i on kt ton dn, pht huy
QLC ca dn, tham gia xy dng CQ nhng y li l mt nhim v rt kh
khn, phc tp, thm ch l "rt t nh" trong quan h chnh tr - x hi gia
cc c quan, cc c nhn trong HTCT. V vy, d l mt nhim v c bn, mt
khu yu ca MT, nh-ng ch-a thc s -c s quan tm ch o, n c
th-ng xuyn ca Ban th-ng trc MT cc cp, nht l cp c s.
Nm l, thc hin quyn gim st ca MT ch-a mnh m v ch-a
th hin ng v y quyn lc ca nhn dn. Bn thn MT cng khng
trnh khi thiu st nh-: nhn thc v gim st cn cha y v su sc,
xem nh quyn gim st ca chnh mnh, ni nhiu lm t, hot ng gim
st i khi ch gi gn trong hot ng ca UBMT, ch-a li ko, pht huy
tng hp sc mnh cc t chc thnh vin tham gia hot ng gim st, cn n
trnh ngi va chm vi cc c quan NN...
Nguyn nhn ca nhng hn ch v yu km
Nhn mt cch khi qut, nguyn nhn ca nhng hn ch, tn ti v
kh khn i vi vic MT tham gia thc hin QCDC th bn cnh nhng
nguyn nhn khch quan nh: do c ch kinh t th trng, nhn dn b cun
ht vo cc hot ng lm n kinh t, v th h t quan tm ti cc hot ng
on th; th mt nguyn nhn quan trng l t pha cc c quan MTTQ v
cc on th. l do nng lc trnh ca i ng cn b MTTQ, nht l
cn b MT c s cn yu, tui i li cao (phn nhiu l cc c ngh hu);
mt s ni nhn thc ca cp u ng v cng tc MTTQ cn cha ng;

79

nhiu ni cc ti liu phc v cho cng tc MT c s ht sc thiu thn. Vn

gim st ca MT vn cha c mt c ch y , r rng v c th. V th
gy ra nhiu kh khn cho hot ng ca cc c quan MTTQ ni chung v
cng tc MTTQ tham gia thc hin QCDC x, phng, th trn ni ring i
hi phi c nhng gii php khc phc trong thi gian ti.
Nhng nguyn nhn ca tnh trng MTTQ c nhiu hn ch, kh
khn, tn ti trong tham gia thc hin QCDC, nht l cng tc gim st ca
MT ni chung v gim st vic thc hin QCDC ni ring nh nu trn c
th nu khi qut l:
Mt l, nn kinh t th tr-ng nh h-ng XHCN m ng, NN v
nhn dn ta ang xy dng mi vo giai on u ca qu trnh pht trin.
Do ch-a bc l v pht huy y nhng c im v bn cht ca n
trong i sng chnh tr - x hi. Kh nng gii phng v pht trin lc lng sn
xut ca nn kinh t cn hn ch, QLC v kinh t ca nhn dn cn ch-a c pht huy, "c phn kinh t" ca i a s nhn dn lao ng tham gia vo
vic qun l, pht trin sn xut... chim t trng ch-a cao. Chnh nhng iu
kin kinh t c tc ng v nh h-ng khng nh n vic i mi v
hon thin HTCT; n tc ci cch th ch, ci cch hnh chnh; n vic
xy dng, hon thin NN php quyn XHCN; ng thi nh hng n vic
pht huy QLC ca nhn dn trong i sng chnh tr, trong vic tham gia
gim st, kim sot hot ng ca c quan NN, cn b cng chc NN, d l
gim st trc tip hay qua MT v cc on th ca mnh.
Hai l, nhn mt cch tng th th iu kin kinh t - x hi ca nc ta
cn trnh thp, trnh dn tr thp km theo l s nh hng ca nn
kinh t v nn hnh chnh quan liu bao cp trong i sng x hi cn t-ng
i ln. V vy lm cho trnh dn ch ca cn b, ng vin v nhn dn
cn thp. Trong thc t, mi cn b, ng vin hu nh- ch-a quan tm y
n vic pht huy vai tr lm ch ca dn thng qua MT v cc on th

80

ca mnh. Mc d c nhng ch tr-ng ca ng, php lut ca NN quy

nh v chc nng gim st ca MT, nh-ng cc ch tr-ng, ng li v cc
chnh sch php lut mi ch yu ra nhng chc nng chung, nguyn tc
chung ch ch-a quy nh c th, r rng v y v chc nng gim st ca
MT. Do vy, khng t cn b, cng dn khng bit l MT c chc nng nhim
v gim st m ch hiu MT l t chc chuyn lm cng tc tuyn truyn vn
ng quyn gp, on kt nhn dn v lm t thin.
Ba l, ng cng sn l ng-i lnh o NN, MT v ton x hi. y l
mt tt yu khch quan, xt c v phng din thc tin lch s ln phng din
php l. Do vy, vai tr ca ng, c th l cp u ng i vi vic lnh o
i mi HTCT; i vi vic lnh o NN v lnh o MT gim st, kim sot
quyn lc NN l rt quan trng. iu gp phn quan trng mang tnh
quyt nh trc ht nng cao a v lnh o ca ng, n vic nng cao v
tr, vai tr ca MT trong i sng chnh tr - x hi, cng nh- gp phn nng
cao cht l-ng, hiu qu hot ng gim st ca c quan quyn lc NN.
Trong cng cuc i mi, ng ta quan tm nhiu hn n vic lnh
o v pht huy vai tr ca MT trong i sng x hi, th hin qua nhiu ngh
quyt, ch th ca ng v i on kt dn tc v v MT dn tc thng nht,
gp phn tng c-ng vai tr lnh o ca ng i vi khi i on kt ton
dn v nng cao mt b-c v tr, vai tr ca MT trong h thng chnh tr. Bn
cnh nhng mt tin b, tch cc, trong thc t hin nay vn tn ti mt s
im bt cp khi thc hin chc nng gim st ca MT i vi hot ng ca
cc c quan NN, l:
- Nhn thc ca khng t cp u ng v v tr, vai tr, chc nng,
nhim v ca MT cn ch-a y , ch-a ton din v ch-a ngang tm vi
nhim v cch mng trong giai on mi, nht l nhn thc v vai tr phn
bin v gim st ca MTTQ. Khng t cp u ng v cn b, ng vin cn

81

coi nh cng tc MT. Nhiu cp u ng b tr cn b khng thch hp, do

hn ch tc dng v hiu qu hot ng gim st ca MT cc cp.
- Nhiu cp u ng cn ch-a quan tm n vic gio dc, kim tra,
n c ng vin g-ng mu thc hin cc Ch-ng trnh hnh ng chung ca
MT -c cc thnh vin hip thng tho thun thng qua, c bit l cc
ch-ng trnh lin quan n chc nng gim st ca MT.
Bn l, trch nhim ca h thng NN:
- Quc hi v cc c quan ca Quc hi cn chm trong vic th ch
ho cc quan im ca ng v MT v chc nng gim st ca MT. Chnh
ph, To n, Vin kim st nhn dn ti cao cng cha c th ho thnh c
ch chnh sch, php lut thc hin trn cc lnh vc m php lut qui
nh MTTQVN c quyn gim st. Do vy hin nay cn thiu mt h thng
vn bn php lut quy nh y v r rng v ni dung, hnh thc, c ch
v hiu qu php l gim st ca MT.
- Trong cc vn bn php lut u quy nh cc c quan NN m bo cc
iu kin cn thit cho hot ng ca MT t hiu qu. Nh-ng trong thc t
iu kin v kinh ph hot ng ca MT cc cp, nht l cp c s hin nay
cn rt nhiu kh khn. Ngn sch hot ng ca MT ch-a -c thc hin
theo h thng dc, m vn theo c ch "xin - cho", ph thuc vo c quan NN,
nht l c quan hnh php. Do vy, hot ng ca MT khng th pht huy
ng v y chc nng, nhim v ca mnh, gim st hot ng ca cc c
quan NN, i biu dn c v cn b, cng chc NN.
- Cng tc tuyn truyn, ph bin gio dc php lut trong nhn dn ca
cc c quan NN cn hn ch, nht l tuyn truyn v MT v chc nng nhim v
gim st ca MT. V vy, mc d MT l t chc lin minh chnh tr, ni th hin
ch, nguyn vng ca cc tng lp nhn dn nhng trong thc t nhng hiu
bit ca nhn dn v MT, v v tr, vai tr ca MT trong HTCT cn rt hn ch,
thm ch nhiu ng-i ch-a hiu vai tr, v tr, nhim v ca MT.

82

Nm l, trch nhim ca t chc MT:

- Ban th-ng trc MT cn thiu s quan tm, u t-, nghin cu v
ch o th-ng xuyn i vi nhim v gim st ca MT. Thc t cho thy,
gim st tuy l mt nhim v quan trng nh-ng li l mt nhim v kh khn,
phc tp. Trong HTCT n-c ta, gim st (d l gim st mang tnh cng
quyn hay gim st mang tnh nhn dn) vi t- cch l mt ph-ng thc thc
thi quyn lc ca nhn dn cn ch-a -c nghin cu y v trin khai
c hiu qu trong vic thit k, vn hnh ca HTCT. Mt khc, do trnh pht
trin kinh t - x hi v trnh dn tr ch-a cao nn nhng i hi v yu
cu v QLC thng qua chc nng gim st ca MT i vi hot ng ca c
quan NN ch-a tr thnh -cng vic thng xuyn, p lc ca dn, ca cc
thnh vin trong MT i vi vn ny cng ch-a mnh m.
- MT cn thiu s ch ng phi hp th-ng xuyn vi cc c quan NN
v s phi hp thng nht hnh ng vi cc thnh vin. Hot ng ca MT
ni chung v hot ng gim st ca MT ni ring ch cng h-ng sc mnh
v pht huy hiu qu mnh m khi MT xy dng v hon thin cc quy ch
phi hp vi cc c quan NN ng thi to -c c ch phi hp thng nht
hnh ng gia cc t chc thnh vin trong MT. Nu khng c nhng quy
ch v c ch phi hp th hot ng ca MT s tr ln l loi, khng pht huy
-c sc mnh ca t chc lin minh chnh tr, khng cn l c s chnh tr
ca CQ nhn dn v xa ri tnh cht nhn dn.
- Do nhng hn ch trong cch b tr cn b MT ca cc cp u ng
v do mi tr-ng, iu kin, kinh ph hot ng hn ch ca MT v vy nhn
tng quan c th nhn thy rng: trnh , nng lc i ng cn b MT cn
nhiu hn ch; bn lnh chnh tr ca cn b nhn chung ch-a cao, ch-a tng
xng yu cu thi k mi ni chung v ch-a p ng yu cu ca hot ng
gim st ni ring.

83

- S l-ng cn b qu t, khng m bo p ng hiu qu cao cc chc

nng, nhim v ca MT, c bit l chc nng gim st - mt chc nng rt
quan trng ca MT trong HTCT n-c ta;
- UBTWMTTQVN ch-a c c ch khai thc c hiu qu hot ng ca
cc Hi ng t- vn. Mc d hin nay, cp Trung ng c ti 8 Hi ng tvn, quy t -c nhiu chuyn gia gii v nhiu nh khoa hc, nh qun l, nh
hot ng thc tin c chuyn mn tham gia, nh-ng do ch-a c ch i ng
tho ng v ch lm vic khoa hc i vi cc thnh vin Hi ng t- vn
nn hot ng ca cc Hi ng ch-a pht huy -c cht l-ng hiu qu, cn
mang tnh hnh thc "xun thu nh k" v gy s lng ph tr tu rt ln phc v
cho hot ng chung ca MT.
2.6. Nhng bi hc kinh nghim v nhng vn t ra i vi vai
tr

ca MTTQ Vit Nam trong thc hin QCDC c s

2.6.1. Nhng bi hc kinh nghim
Qua 6 nm tham gia thc hin QCDC ca MTTQ cc cp, c th rt ra

mt s kinh nghim sau:

Mt l, phi t chc qun trit, tp hun tht su sc cc ch trng
ca ng, NN, ca MTTQ c trung ng v a phng v xy dng v thc
hin QCDC cho i ng cn b lm cng tc MT; nht l vi cn b MT c
s; nhm nng cao nhn thc v dn ch, va l mc tiu, l ng lc ca
cch mng; va l khu trng yu hin nay, nhm ng vin sc mnh cc
tng lp nhn dn vt qua kh khn, th thch, thc hin cc nhim v cch
mng, y li tiu cc, suy thoi, xy dng ng, CQ, MT v cc on th
c s vng mnh. Bin php nng cao nhn thc l phi bin son thnh bi
ging a vo chng trnh ging dy trong cc trng ng, trng qun l
NN, trng o to, bi dng ca MT v cc on th. ng thi phi c s
hng dn, kim tra, n c, ch o st sao, thng xuyn ca UBMTTQ

84

cp trn v s quan tm ca cp u ng, CQ cng cp trong cng tc MTTQ

tham gia xy dng v thc hin QCDC.
Hai l, cc cp y ng phi thng xuyn quan tm lnh o,
ch o, kim tra, hng dn vic trin khai v thc hin QC. thc hin cc
quan im ca ng trong Ch th 30, cc quy nh trong cc QCDC cn phi
ban hnh rt nhiu vn bn c th thnh c ch, chnh sch, ch th mi
bin thnh hin thc a vo cuc sng thc hin. Do , cc Ban ch o t
Trung ng n c s phi xy dng danh mc cc vn bn cn ban hnh
tng cp yu cu cc c quan, t chc son tho ban hnh. Mt khc, phi
hnh thnh cc chuyn nghin cu, tng kt thc tin v l lun v dn ch
trc tip, v iu kin thc hin cc khu ca QCDC, v i mi s lnh
o ca ng i vi CQ, MTTQ v cc on th.
Ba l, dn ch trc tip tng bc c m rng n vi cc
loi hnh c s, n vi ngi dn, th ngi ng u CQ, cc c quan NN,
cc t chc kinh t phi trc tip trin khai thc hin cc iu c quy
nh trong cc QCDC cc khu cng khai - dn ch - gii quyt v tr li
cc kin ngh ca dn nh nu phn trn, mt khc phi ban hnh y
cc loi quy ch c th trong c quan, t chc, n v thc hin QCDC.
Thc hin tip dn, i thoi vi dn, gii quyt kp thi cc kin ngh, khiu
ni, t co ca cng dn [57].
Bn l, phi xy dng c i ng cn b MT c s mnh, c tm
huyt v c kin thc nht nh v php lut. Ch c nh vy mi c kh nng
hon thnh nhng nhim v ca MT ni chung cng nh nhim v ca MTTQ
trong vic tham gia thc hin QCDC ni ring. Ch trng cng tc tp hun,
bi dng cn b MT.
Nm l, cng tc tuyn truyn, ph bin cc ni dung ca QCDC, phi
c tin hnh thng xuyn, lin tc khng lm lt, lm vi, m phi kin
tr; nn ly vic t chc nhng vic lm c th thay th cho cng tc tuyn

85

truyn, ph bin thng thng. MT cc cp cn thng xuyn b sung, cng

c thm nhn thc ch trng, chnh sch ca ng, php lut ca NN v vn
ny. Thc t cho thy trong cc cuc hp dn, ngi dn thng quan tm
ti cc vn lin quan trc tip ti quyn li ca mnh nh: cng tc n b
gii phng mt bng, vic h tr pht trin kinh t gia nh, cc chnh sch
thu ca NN, thu chi cc khon ng gp ca dn... Nhng cuc hp nh vy
s thu ht ng o nhn dn tham gia, cn cc cuc hp khc th t l t rt
thp. V vy, ngoi phng php vn ng truyn thng, MT cc cp, nht l
cp c s cn lng ghp cc ni dung chng trnh c lin quan n i sng
nhn dn mt cch hi ho sinh ng, c sc hp dn hn vo trong cc cuc
hp; qua thu ht c ng o nhn dn tham gia. Phi lng ghp cc ni
dung dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra trong cc phong tro, cc cuc
vn ng, nht l cuc vn ng: ton dn on kt xy dng i sng vn
ho khu dn c pht huy QLC trc tip ca dn v dn ch i din
thng qua hot ng ca MT cc cp [58].
Su l, UBMTTQ cc cp cn phi xy dng cc k hoch, QC phi
hp vi HND v UBND trong vic tham gia thc hin QCDC sao cho ph
hp vi iu kin, c im ca tng a phng, trong c nu r nhim v
ca tng bn. nh k c s kt, tng kt hot ng phi hp ca UBMTTQ
vi CQ, kp thi rt ra nhng hn ch, tn ti v ra nhng gii php
thch hp; c nh vy, cng tc MT tham gia thc hin QCDC mi thu ht
c kt qu tt hn trong thi gian ti.
By l, phi cng c, kin ton v nng cao cht lng hot ng ca
cc Ban TTND; bi y l mt cng c ht sc quan trng nhn dn gim
st c hiu qu vic thc hin QCDC a phng. Phi ch trng nng cao
cht lng hot ng ca cc Ban cng tc MT thn, lng, p, bn. c bit
l pht huy vai tr ca Ban cng tc MT trong cng tc xy dng cng ng
dn c - mt ni dung quan trng ca QCDC. Bi ngi trc tip tham gia
thc hin QCDC x l Ban cng tc MT. B th chi b, Trng thn, Trng

86

ban cng tc MT l 3 ch th c vai tr rt quan trng thn, lng, p, bn,

khu ph trong vic xy dng cng ng dn c t qun.
Tm l, hng nm cn c vo chng trnh hnh ng ca MT,
Ban Thng trc UBMTTQ cc cp phi ch ng xy dng ni dung cng
tc MT tham gia thc hin QCDC theo Ch th 30/CT ca B Chnh tr, N
29/CP ca Chnh ph (nay l N 79/CP) v cc vn bn c lin quan. Xy
dng cc QC phi hp thng nht hnh ng gia cc t chc thnh vin; y
mnh cng tc bi dng cn b, s, tng kt cc chuyn .

2.6.2. Nhng vn t ra
m bo quyn lc ca nhn dn l mc tiu, l ng lc ca ch
ta. Trin khai QCDC c s mt ch trng ng n, p ng nguyn
vng ca nhn dn, hp lng dn. C th khng nh QCDC c s l phng
thuc c tr khc phc tnh trng mt dn ch, vi phm cc quyn dn ch
ca nhn dn hin nay. Do , tip tc thc hin QCDC, khc phc nhng
hn ch trong m bo dn ch c s hin nay, cn gii quyt nhng vn
c bn sau y:
Trc ht, phi lm th no nng cao nhn thc v mc ch,
ni dung, yu cu ca vic trin khai QCDC, v QLC ca nhn dn trong cc
t chc ng, CQ, MT v cc on th v vi mi ngi dn. S khng mang
li hiu qu nu c s khng thc hin mt cch t gic, nu khng coi l
quyn li thit thn ca c s, ca nhn dn. Mt khc, nng cao nhn thc v
chnh tr, v dn ch phi gn lin vi nng cao dn tr ni chung, nht l
cc c s vng su, vng xa. Khng lm c iu , s khng khi dy
c sc mnh ca qun chng nhn dn. Cn nu s dng cc bin php p
buc, hnh chnh th sm mun, vn dn ch ch cn l hnh thc, phi dn
ch. Do , vn t ra y l lm th no, bng nhng hnh thc no

87

c th tuyn truyn c hiu qu nht, a thng tin y nht, nhanh nht,

d tip thu nht, kt hp tuyn truyn thc hin QCDC vi tuyn truyn php
lut, chnh sch ca NN. Tuyn truyn gio dc c v b rng c v b su
n mi ngi dn, mi gia nh h va t gic thc hin k cng php
nc, va pht trin c kinh t, vn ho c s.
Th hai, pht huy vai tr ca MT v cc on th nhn dn trong
m bo dn ch c s cng nh t c thnh qu dn ch c s tu
thuc chnh vn phi hp cc thnh vin cng nh vai tr t chc thc
hin ca c HTCT c s, trong cc cp u ng c s phi ng vai tr
lnh o. HND v UBND phi hp trc tip v pht huy vai tr ca MT v
cc on th nhn dn, to iu kin MT v cc on th nhn dn gim st
vic thc hin QCDC, tuyn truyn mnh m v QC v tch cc vn ng
nhn dn t gic tham gia thc hin QC. Khng tm gii php to lp s
phi hp cht ch , cc thnh vin d c c gng n my hiu qu hot
ng cng khng cao.
Pht huy vai tr tin phong, u tu, gng mu, ln ln vi
phong tro, khc phc mi kh khn ca mi ng vin, cn b MT trong t
chc l vn c ngha quyt nh [60]. Trong , trc ht phi ni n vai
tr ca b th ng u, cc b th chi b, ca ch tch UBND, ch tch
UBMTTQ. Ch c nh vy, mi c th c hy vng nm bt tm t, nguyn
vng ca nhn dn, tho g nhng vng mc, kh khn, gii quyt kp thi
nhng bc xc ca cuc sng, ng vin kp thi phong tro. B sung, hon
chnh cc vn bn php l v dn ch c s v cc vn bn hng dn
thng nht hnh ng.
MT v cc on th nhn dn cn tp trung vo nhng hot ng
ng vi chc nng ca mnh, nh tuyn truyn, vn ng, u tu, gng
mu trong phong tro; gn tham gia thc hin QCDC vi vic cng c t chc

88

ca mi on th, vi cc chng trnh, cc cuc vn ng ca mi t chc

trong pht trin sn xut, xy dng cuc sng vn ho c s.
Tiu kt chng 2
Trong hn 6 nm qua, qu trnh trin khai v thc hin QCDC cp
x, mc d iu kin hot ng cn gp nhiu kh khn, nhng MTTQVN cc
cp, nht l MTTQ cp c s c nhiu n lc, c gng, va vn ng nhn
dn pht huy QLC, va thc hin chc nng gim st theo quy nh, va phi
hp vi CQ cng cp t chc thc hin QC, qua khng nh c v tr,
vai tr ca MT i vi thc hin QCDC. Trong 5 khu: Nhng vic cn thng
bo nhn dn bit; Nhng vic nhn dn bn v quyt nh trc tip;
Nhng vic nhn dn bn, tham gia kin, CQ quyt nh; Nhng vic nhn
dn gim st v xy dng cng ng dn c thn, lng, p bn, th khu
th 2 v th 5, hot ng ca UBMTTQ l r nt v t kh nhiu kt qu, c
nhiu khi sc. Thc hin QCDC, i sng chnh tr, tinh thn, kinh t, vn
ho, x hi c s t c nhng kt qu nht nh, khng nh ch
trng ng n ca ng v Nh nc ta. Nhng kt qu mang li, biu th
quan im ng n, ng hng, khng nh nhng c gng to ln ca ton
ng, ton dn, ca vai tr Mt trn v cc on th nhn dn, iu cn
tip tc khng nh [56]. Tuy nhin, vic trin khai QCDC c s do c nhiu
nguyn nhn ch quan v khch quan nh nu trn, nn kt qu trn
nhiu mt cn b hn ch, i hi phi c quan im v gii php khc phc
(l nhng ch c nghin cu chng 3 ca lun vn) trong thi gian
ti, QCDC tht s i vo cuc sng.

89

Chng 3

QUAN IM V GII PHP PHT HUY

VAI TR CA MT TRN T QUC VIT NAM CC CP
TRONG THC HIN QUY CH THC HIN DN CH C S
3.1. Quan im pht huy vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam
cc cp trong thc hin Quy ch thc hin dn ch c s
QC thc hin dn ch x c c nc n nhn, thc hin v
thu c nhng kt qu bc u ng khch l. Thc tin cuc sng lun
vn ng v bin i, QCDC i hi khng ngng hon thin v phi da trn
c s nhng quan im mang tnh nguyn tc sau:
Th nht, t vic pht huy QLC ca nhn dn c s trong
c ch hot ng tng th ca HTCT "ng lnh o, NN qun l, nhn dn
lm ch". Coi trng c ba mt ni trn, khng v nhn mnh mt mt m coi
nh, h thp cc mt khc, nhng vic cp bch l phi i mi, kin ton
HTCT, trc ht l HTCT c s trong c MTTQVN cp x.
Dn ch v HTCT c mi quan h bin chng, tc ng v
chuyn ha ln nhau gia mc ch v phng tin, gia nguyn nhn v kt
qu. Xt n cng, i mi HTCT khng ch l mc ch t thn m v thc
hin dn ch. Trong " Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln
CNXH", ng ta xc nh: " Ton b t chc v hot ng ca HTCT nc
ta trong giai on mi l nhm xy dng, l tng bc hon thin nn dn ch
XHCN, m bo quyn lc thuc v nhn dn" [62, tr.19].
HTCT l mt chnh th cc t chc chnh tr-x hi hp php,
cc ng chnh tr hp php v NN ca ch th cm quyn ( nc ta l ng,
NN, MT v cc t chc chnh tr - x hi), cng quan h qua li gia cc yu
t tc ng vo cc qu trnh kinh t - x hi nhm cng c, duy tr v

90

pht trin ch x hi ng thi. C th xem HTCT nh l c ch chung,

tng th xc nh quyn lc ca nhn dn v phng thc thc hin quyn lc
. HTCT cng c th coi l c ch vn hnh ca nn dn ch nhm hng
quyn lc chnh tr, tp trung quyn lc NN, thuc v dn. Bi vy, i mi
HTCT, trong ng l ht nhn lnh o, NN thc s l t chc qun l,
nhn dn l ngi ch chn chnh (trong MT v cc t chc chnh tr - x
hi l cc t chc trc tip ca nhn dn), va l yu cu ca vic thc hin
QCDC, va l yu cu ca vic xy dng HTCT thc s dn ch, hng ti
vic hon thin nn dn ch XHCN, bo m ton b quyn lc thuc v dn.
Nh vy, i mi, kin ton HTCT l i mi, kin ton c ch chung, tng
th mang tnh thc hin quyn dn ch ca nhn dn. Vn t ra l, gi
tr dn ch c th hin thc ho mt cch sinh ng trong cuc sng cn thit
phi c tng hp cc tiu ch, iu kin, bin php hng dn v t chc
thc hin dn ch. l c ch dn ch c th, l nhng ch dn hnh ng
st thc cho cc ch th, hn th na, cn chnh l nhng iu kin, hnh
lang php l cho vic t chc, thc thi v kim sot quyn lc, bo m cho
tnh nng ng, sng to ca mi ch th v ngn nga nhng s thi qu,
khc phc tnh trng dn ch hnh thc.
Trong HTCT nc ta, i mi, kin ton t chc MT nhm mc
ch pht huy QLC ca nhn dn c s trong c ch tng th ca HTCT
"ng lnh o, NN qun l, nhn dn lm ch" th cn pht huy tt hn vai
tr ca MTTQ v on th nhn dn trong t chc, vn ng, tp hp nhn
dn thc hin QCDC c s, trong phi hp vi t chc ng v CQ thc
hin QC, v trong gim st vic thc hin QC.
Trong qu trnh thc hin QCDC c s, MTTQ v on th
nhn dn nhiu ni c vai tr rt quan trng trong pht huy QLC ca nhn
dn. Nhiu ni, MTTQ lm tt cng tc phi hp vi CQ pht huy
quyn t ch ca nhn dn trong thc hin cc d n nh. V d nh-, khi thc
hin ch-ng trnh 135 v pht trin kinh t - x hi trn 1000 x c bit kh

91

khn, nhng cng trnh c k thut khng phc tp, vn u t- d-i 500
triu ng -c thc hin theo c ch dn ch c bit, ph hp vi kh nng
ca cn b v ng bo cc dn tc a ph-ng. ng ch nh- Tuyn
Quang, tnh chn x l n v d n, mi x c mt ban qun l d n. cc
x thuc phm vi Ch-ng trnh 135 thnh lp ban gim st do Ch tch
HND lm tr-ng ban, c cc thnh vin i din MTTQ, on th, cc h
lm n gii, cc gi lng, tr-ng bn gim st qu trnh u t- xy dng
cc cng trnh. y l mt kinh nghim tt.
Trong thi gian ti, cn ch my vn sau:
a) Nng cao trch nhim ca MT v cc on th nhn dn trong
xy dng khi i on kt ton dn, t chc, vn ng nhn dn thc hin
QCDC c s.
MT v cc on th nhn dn thc y vic thc hin QCDC,
phn nh kin ca qun chng v xy dng ng v CQ, pht gic cc hnh
vi tham nhng, lng ph, vi phm dn ch; tham gia ho gii cc mu thun
trong ni b nhn dn, by t thi i vi nhng khiu kin ca dn gp
phn gii quyt t gc. Cn a dng ho cc hnh thc tp hp dn; coi trng
v m rng cc hot ng t qun ca nhn dn d-i nhiu hnh thc phong
ph; cc hi vin, on vin ch ng tham gia vo cc t chc , lm nng
ct vn ng v t chc hot ng ng mc ch, ng php lut.
i mi ni dung v ph-ng thc hot ng ca MT v cc
on th nhn dn st hp vi nhu cu v li ch ca hi vin c s; trn
c s tp hp rng ri v nng cao tnh t gic ca hi vin, on vin, xy
dng t chc vng mnh; tuyn truyn cc ch tr-ng; chnh sch ca ng
v NN n mi ng-i dn; vn ng nhn dn tham gia thc hin cc nhim
v kinh t - x hi, an ninh, quc phng; tin hnh c hiu qu cc phong tro
thi ua; thc hin tt QCDC; tun th ng h-ng c, quy -c.

92

Phi coi trng i mi c hnh thc t chc v hnh thc tuyn

truyn i vi dn, nhm mc tiu bo v an ninh chnh tr, cng c on kt
dn tc, lm tht bi m m-u chia r ca cc th lc th ch. Cng tc ca
MT v on th nhn dn phi gp phn tch cc vo pht trin i sng kinh
t - x hi, tng b-c -a -ng li, chnh sch ca ng vo cuc sng.
b) i mi ni dung v ph-ng thc hot ng ca MT v on
th h-ng vo gii quyt nhng vn bc xc ca i sng nhn dn c
s.
thc s tr thnh t chc i din cho quyn v li ch ca
nhn dn, MT v cc on th nhn dn phi pht ng, li cun -c nhn
dn tham gia bn bc nhng vn c lin quan n i sng hng ngy.
ng ch l vn chuyn dch c cu kinh t, dn i tha, kin c ho
knh m-ng, xy dng kt cu h tng, huy ng qu cc loi, thc hin ch
tiu thu v ngha v, xy dng lng vn ho v gia nh vn ho, xy dng
quy -c, h-ng c nng thn, gii thiu i biu ra ng c HND cc
cp. Quyn gim st ca dn i vi cc loi qu do dn ng gp v cc qu
khc v pht trin kinh t - x hi theo quy nh ca QC cn phi c thc
hin tt. lm tt chc nng i din cho li ch ca nhn dn MT v cc
on th nhn dn cn phi khng ngng i mi ph-ng thc hot ng,
khc phc cc biu hin hnh chnh ho. Hot ng ca MT v cc on th
nhn dn cn h-ng vo nhng vn thit thc, c chiu su v dn sinh,
dn tr v dn quyn. Ch nm chc cc thnh phn c uy tn trong lng,
bn, nht l tr-ng thn, trng bn, gi lng, ng-i ng u cc tn gio
tuyn truyn thc hin QCDC c s. Pht huy quyn t qun trn c s
k tha nhng truyn thng tt p trong lut tc ca cc dn tc.
Do tc ng t mt tri ca c ch th tr-ng, nhiu thn, x
thiu n nh; tnh trng trm cp, nghin ht, bun lu, tranh chp ti sn, t
ai, nh nhau, ci nhau, bt chp k c-ng php lut din ra nhiu ni. C

93

vng, c bit vng ng bo dn tc t ng-i min ni, vng su, vng xa,
trnh dn tr cn thp, nhiu ng-i ch-a bit ch, t hiu bit -ng li,
chnh sch, php lut, i sng vn ho thp. l nhng cn tr ln i vi
qu trnh m rng dn ch c s ni chung v thc hin QCDC ni ring. V
vy, trn c s nhng vn bn ca NN v pht trin kinh t - x hi, MTTQ
cn gii thch cho nhn dn hiu thc hin.
c) Cn chm lo i ng cn b chuyn trch v bn chuyn trch
lm cng tc qun chng c s.
i mi ph-ng thc hot ng ca MT v cc t chc thnh
vin, tr-c ht cn phi xy dng i ng cn b nng lc, khc phc mt
thc t l nhng cn b km nng lc th -a sang lm cng tc MTTQ v
on th. Kinh nghim cho thy, nhng ni trin khai nhanh, gn, thc hin
c hiu qu QCDC c s l nh cn b trnh nm bt nhng ni dung
ca QC v c nng lc vn ng qun chng thc hin. Bn cnh cng phi
nhn mnh n tinh thn nhit tnh ca i ng cn b trong vn ny. D l
c s hnh chnh s nghip, doanh nghip NN hay x, ph-ng, th trn u
cn i ng cn b lm tt cng tc dn vn. c bit nng thn min ni
c a hnh chia ct, cn b phi ht sc vt v khi n tng h gia nh tuyn
truyn v cng kh hn i vi vic vn ng nhng ngi m ch. i ng
cn b phi hiu bit iu kin t nhin, a hnh, th nh-ng, kh hu,
c im tc ngi ca tng a phng th mi trin khai thun li. Ngay
t cc khu to ngun, o to, bi d-ng cn b cho khi dn vn cc P
trong thi gian tr-c mt cng nh- lu di cn phi tnh ton y cc yu
t nu trn. Thc t cho thy, cng nhng ni iu kin kinh t - x hi thp,
vic pht huy dn ch cng khng th tin hnh thun li nu nh- trc
ch-a c i ng cn b kh nng vn ng qun chng. Cn thit gn lin
vi cc chng trnh, d n ln v cn phi dnh mt khon kinh ph thch
ng cho vn o to ngun nhn lc, nht l o to cn b MT cc x -

94

nhng ng-i i din cho li ch chn chnh ca nhn dn, h-ng dn, vn
ng nhn dn thc hin.
Tm li:
+ V t chc: Xy dng MTTQ vng mnh v t chc, hot ng
ngy cng thit thc v hiu qu, thc s l t chc lin minh chnh tr, lin
hip t nguyn rng ri nht, tp hp v pht huy sc mnh i on kt ton
dn tc, l c s chnh tr ca CQ nhn dn. Ci tin v nng cao cht lng
sinh hot, thc hin tt hn na nguyn tc hip thng dn ch, phi hp v
thng nht hnh ng gia cc t chc thnh vin.
Chm lo xy dng i ng cn b MT vng vng v chnh tr,
thnh tho cng vic, c tinh thn trch nhim cao trc nhn dn. y mnh
v nng cao cht lng cng tc bi dng cn b chuyn trch v i ng
cng tc vin.
y mnh vic xy dng cc t chc t vn, thu ht ng o cc
chuyn gia, cng tc vin tt c cc cp, nht l cp c s, nhm pht huy
nng lc, tr tu vn sng v kinh nghim hot ng ca i ng ny, gp
phn nng cao hiu qu hot ng ca MT.
+ V i mi phng thc hot ng
Hot ng ca MTTQVN phi thc s i mi, bm st cc
nhim v kinh t - x hi quan trng ca t nc, ca P, st vi c s cng
ng dn c. Tip tc nng cao hiu qu phi hp vi cc c quan NN, thc
hin tt cc quy ch phi hp cng tc, cc ngh quyt, thng t lin tch
k kt. To chuyn bin thc s trong vic phi hp v thng nht hnh ng
vi cc t chc thnh vin tt c cc cp, nht l cp c s v khu dn c
trn mi lnh vc hot ng.
Cn hng mnh hot ng v c s, cng ng dn c v h gia
nh. Trin khai thc hin tt QCDC. Nng cao hiu qu hot ng ca Ban

95

cng tc MT, xy dng cng ng dn c t qun, gp phn i mi t chc

v hot ng ca HTCT c s. Khc phc cch hot ng hnh chnh, hnh
thc, xa dn. Hng dn v pht huy vai tr ca cc c nhn tiu biu, ng
vin mi ngi tham gia cc hot ng do MT cc cp ra.
Th hai, xy dng, hon thin v hin thc ho QCDC gn
lin vi vic thc hin c hiu qu mc tiu pht trin kinh t x hi, nng
cao dn tr, tng bc m rng v hon thin nn dn ch XHCN.
Dn ch ho v pht trin kinh t l hai ni dung c bn ca
qu trnh i mi. Dn ch va l tin va l iu kin cho pht trin kinh
t; trong trnh pht trin kinh t-x hi l yu t quan trng, quyt nh
trnh dn ch ho x hi. Khng th c ci gi l dn ch trong cnh ngho
i tng qun, x hi cn nhiu t nn tiu cc, bt n nh. Cng s mt
phng hng, nu nh dn ch khng hng ti pht trin m trc ht l
pht trin kinh t.
Bi vy, xy dng, hon thin v thc hin QCDC trc ht nhm
mc tiu pht trin kinh t-x hi, thc hin thng li CNH, HH nng
nghip, nng thn. Qu trnh ny bt u t qu trnh thay i c cu kinh t
nng thn theo hng CNH. iu tt yu dn ti vic tch t, tp trung
rung t, khc phc tnh trng manh mn gn lin vi sn xut nh, v khi
qu trnh tch t rung t din ra, kinh t trang tri s pht trin v hp tc x
kiu mi vi nhiu hnh thc s xut hin. Mt khi kinh t h gia nh, trang
tri, kinh t hp tc x pht trin th i sng nhn dn nng thn s i
mi, to iu kin thun li cho vic m rng dn ch XHCN, quyn v ngha
v ca nhn dn c tn trng. ng thi vi qu trnh pht trin kinh t,
khng ngng chm lo vic nng cao dn tr, trong bao gm kin thc vn
ho, khoa hc k thut, kh nng ng dng nhng thnh tu khoa hc nng
nghip, c bit l s hiu bit v php lut, thc sng v lm vic theo Hin
php, php lut ca nhn dn.

96

Lnin tng cnh bo: " Mt ngi khng bit ch l ngi

ng ngoi chnh tr..." [63, tr.365], mun xy dng x hi cng sn i hi
phi c mt nn hc vn cao, " phi hiu rng iu ch c th thc hin
c trn c s mt nn hc vn hin i, v nu h khng c nn hc vn ,
th ch ngha cng sn vn ch l mt nguyn vng m thi" [63, tr.365]. Bc
H cng dy, cho dn bit lm cch mng, trc ht phi lm cho dn
gic ng. C nh vy, dn mi hiu r quyn hn v ngha v ca mnh, c
nng lc bit, bn, lm, kim tra. Vy l, thc, nng lc lm ch ca dn
trc ht tu thuc vo trnh dn tr, thc sng, lm vic theo hin php,
php lut. y cng l iu kin tin quyt nhn dn tham gia tch cc vo
qun l x hi, qun l nh nc. Trn c s kinh t-x hi pht trin, trong
dn tr ngy cng c nng cao, tng bc m rng dn ch x hi ch
ngha, m bo quyn lc thuc v nhn dn.
Th ba, va pht huy tt ch dn ch i din, va thc hin
tt ch dn ch trc tip cp c s nhn dn bn bc v quyt nh
trc tip nhng cng vic quan trng thit thc, gn lin vi li ch ca mnh.
Dn ch trc tip v ang tr thnh mt nhu cu to ln, bc
xc i vi tt c nhn loi tin b trn th gii. Trong xu th y, ng v
Nh nc ta ch trng thc hin phng chm ''Dn bit, dn bn, dn lm,
dn kim tra''. K t i hi ng ton quc ln th VI n nay, ch trng
mang li nhng kt qu rt ng ghi nhn. Nh ch trng , qun
chng nhn dn tham gia vo cc cng vic chnh tr ngy mt tch cc.
Trong iu kin ca nc ta, khi nn dn ch i din cn l ch yu
th dn ch v chnh tr trc ht phi l dn ch trong bu c, song phi lm
th no nhn dn chn la c nhng ngi xng ng, c c, c ti vo
cc c quan cng quyn, trnh hnh thc. lm c iu , dn ch trc
tip c vai tr c bit quan trng, nht l dn ch trc tip c s [65,
tr.122].

97

Thc tin chng minh rng, hnh thc dn ch trc tip ng

vai tr quan trng trong vic gim thiu tnh trng mt dn ch mt s ni,
gp phn khc phc tnh trng mt on kt, chng bnh quan liu, b phi,
tham nhng, lng ph,... khi kin ca qun chng nhn dn ngy mt c
coi trng. C s l ni m nhn dn ang c nhiu i hi v dn ch v cng
l ni c iu kin thc hin quyn dn ch mt cch trc tip v rng ri
nht. Do vy, pht huy c QLC trc tip ca nhn dn, cn phi c
nhng quan im, chnh sch nh hng; phi xy dng thit ch dn ch
c s mt cch c th, ph hp vi mi i tng dn c; phi ban hnh
nhng quy nh c tnh php l mi ngi dn thy r trch nhim thc
hin nghim chnh. Khu quan trng v cp bch trc mt l pht huy QLC
ca nhn dn mt cch trc tip c s h thc hin QLC ca mnh, tham
gia kim tra v gim st hot ng ca cc c quan NN c s.
Trong iu kin nc ta hin nay, t chc v thc hin tt ch
dn ch i din, nng cao cht lng v hiu lc hnh ng ca HND,
UBND cp x, ng thi thc hin tt ch dn ch trc tip dn tham
gia bn bc v quyt nh trc tip nhng cng vic quan trng thit thc, gn
lin vi li ch ca h c ngha quyt nh i vi vic thc thi QCDC.
ng thi vi vic kin tr ch dn ch i din, t chc v
thc hin tt ch dn ch trc tip nhm khi dy v pht huy mi tim
nng tr tu, pht huy tnh tch cc chnh tr-x hi v trch nhim cng dn
ca nhn dn trong xy dng, bo v T quc. Thng qua dn ch trc tip,
nhn dn c iu kin by t tm t, nguyn vng chnh ng ca mnh trn
mi lnh vc i sng x hi, gp phn gi vng bn cht giai cp cng nhn,
tnh nhn dn ca NN ta; bn cnh , khi thc hin tt dn ch trc tip s
tr thnh h thng kim tra, gim st i vi dn ch i din, vi b my
NN, gp phn tng cng mi quan h mt thit gia ng vi dn.

98

Th t, xy dng, hon thin QCDC c s phi ph hp vi

hin php, php lut, th hin tinh thn dn ch i i vi k cng trt t,
quyn hn gn lin vi trch nhim, li ch i i vi ngha v; chng quan
liu, mnh lnh, ng thi chng tnh trng v chnh ph, li dng dn ch vi
phm php lut v QCDC phi thit thc v c tnh kh thi.
Ni dung ca QCDC c s x l nhng qui nh c th song
mi l nhng qui nh khung c bn. Trong khi , thc tin rt phong ph, a
dng. i sng x hi x khc vi phng v th trn, hay ni mt cch
khc, nng thn khc vi thnh th. Hn na, mi P c tp qun sng v lm
n khc nhau, c bit tp tc, lut tc ca cc dn tc khng ng nht. Ngay
trong mt vng ng bng nh Bc b v Nam b cng c s khc nhau. V
vy, qu trnh xy dng, thc hin v hon thin QCDC phi m bo ni
dung khng tri vi Hin php v php lut.
Th nm, gn qu trnh xy dng v thc hin QCDC vi
cng tc ci cch hnh chnh sa i nhng c ch, chnh sch v th tc
hnh chnh khng ph hp.
Thc hin dn ch c s ph thuc phn ln vo c ch chnh
sch, cc quy nh v th tc m dn phi tun theo. Cc chnh sch kinh t,
x hi, vn ho, dn tc, tn gio, chnh sch cn b do NN ban hnh u tc
ng trc tip hoc gin tip n pht huy QLC ca nhn dn.
Ngoi vic c chnh sch cn phi c c ch thch hp chnh
sch i vo cuc sng, pht huy sc mnh ca dn. Phi c s thng nht
t TW n c s v mi quan h ng lnh o, NN qun l, nhn dn lm
ch. Phi c QC c th nhn dn thc hin phng chm "dn bit, dn
bn, dn lm, dn kim tra". Dn phi c bit r ci g ? c bn ci g ?
c kim tra ci g ? QC y phi c c ch ph hp dn thc hin: Dn
bit bng cch no ? Dn bn vi ai ? Bn n u ? Dn kim tra ai ? Kim
tra nh th no ? Cng vi nhng ni dung trn phi lc b bt nhng khu

99

trung gian, cch bc, cc th tc phin h cc c quan NN st dn hn,

hng vo gii quyt mi nhu cu chnh ng ca dn, nh k tr li gii
quyt nhng khiu kin n t t co ca dn.
Thc hin QCDC c s c quan h rt cht ch vi ci cch
hnh chnh NN. Ci cch hnh chnh c hiu qu s em li nhng kt qu
tch cc, to mi trng thun li thc hin QC; ngc li, thc hin QC c
kt qu s tc ng tch cc n tin ci cch hnh chnh.
i vi nhng nhim v kinh t - x hi, an ninh - quc phng,
nhng cng vic c phn cp qun l cp no, ngnh no th cp ,
ngnh phi ra quyt nh t chc thc hin v chu trch nhim trc cp
trn. i vi nhng cng vic c cp trn u quyn, c quan hnh chnh t
chc thc hin theo ng quy nh ca cp trn. i vi nhng cng vic t
qun thn, bn v cc t chc t qun khc, c quan hnh chnh hng dn,
h tr v gim st vic tun th php lut. i vi cc vic khiu kin ca dn
phi cao trch nhim gii quyt theo thm quyn, khng vt cp hoc
dy da ko di, gy phc tp tnh hnh.
i i vi vn lm r trch nhim thm quyn ca tng cp,
tng ngnh, tng c quan, n v, c nhn trong qu trnh ci cch hnh chnh
cn phi tng cng gio dc v chnh tr t tng i vi cn b, cng chc,
ngn nga cc biu hin tham nhng, quan liu, thi i khi, v trch
nhim trc nguyn vng ca dn. iu ny i hi phi ci tin l li lm
vic ca c quan cng quyn. Nng cao cht lng cng tc tip dn, khc
phc t quan liu, cng c mi quan h gia NN v nhn dn. Khi trin khai
thc hin cc chng trnh, d n, mt nguyn tc c cao l dn ch,
cng khai. Khi u t xy dng c s h tng nng thn phi bo m hai
li ch: x c cng trnh phc v nhn dn; ngi dn c vic lm tng thu
nhp t lao ng xy dng cng trnh ca x. Cc danh mc cng vic m QC

100

yu cu (14 vic) u phi c nim yt cng khai ti cng s nhn dn

tin theo di.
Tm li, thc hin dn ch c s nc ta hin nay l mt vn
bc xc, song khng v th m chng ta nn nng, gin n hay vi vng gii
quyt mt cch thiu khch quan vn c ngha ht sc quan trng ny.
gp phn xy dng v thc hin dn ch c s nc ta hin nay, theo
chng ti, cn thc hin mt s gii php c bn sau.
3.2. Gii php pht huy vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam cc
cp trong thc hin Quy ch thc hin dn ch c s
3.2.1. Nhm gii php v nhn thc, t tng
y mnh cng tc t- t-ng, l lun ca ng nhm lm
cho cn b, qun chng nhn thc y v tr, vai tr, ni dung ca QCDC
v lm sng t cc kha cnh c th v c ch m bo thc hin dn ch
XHCN.
Th nht, y mnh gio dc, tuyn truyn, c ng gip
mi ng vin v qun chng nhn thc y ni dung ca QC v ngha
ca vic thc hin Quy ch.
Mt trong nhng nguyn nhn lm hn ch hiu qu thc hin
QC l nhiu t chc ng, ng vin v qun chng ch-a nhn thc -c
tm quan trng ca QC [66, tr.123]. Nhu cu v dn ch th bt c ng-i dn
no cng c, nhng d-ng nh- tm l ph bin ca s ng nhn dn l th
ng ch hng th thnh qu dn ch, t khi ngh rng mnh phi ch ng
to ra v n ly cc gi tr dn ch mt cch t gic. Ngay c khi c QC,
khng t ng-i vn lnh m, th vi QC, khng hiu r nhng quy nh v
QLC ca mnh gm nhng ni dung g. n khi ny sinh mt nhu cu no
v quyn v ngha v tr-c php lut th li khiu kin n cc cp, thm ch
khiu kin trn lan, v t chc. Thc t, nu thc hin tt nhng quyn dn
ch m QC ghi nhn th ng-i dn s c a v kinh t v chnh tr nht

101

nh c s, tnh trng khiu kin v-t cp s gim. Chnh v vy, tuyn

truyn, gio dc, nng cao nhn thc cho ng-i dn v ni dung QC v
ngha ca vic thc hin QC l mt gii php quan trng hin nay.
QC c ni dung rt rng ln, thm ch nhiu iu khon qu
rm r, phc tp, ng-i dn rt kh nhn thc y nu thiu s gii thch
c th. V vy, cng tc tuyn truyn cn tp trung vo my vn trng yu
sau:
- Lm cho mi t chc ng, ng vin v nhn dn hiu r v
qun trit nhng nguyn tc c bn trong qu trnh thc hin QCDC c s:
+ t vic thc hin QCDC c s trong tng th c ch "ng
lnh o, Nh n-c qun l, Nhn dn lm ch".
+ Va pht huy ch dn ch i din, nng cao cht l-ng
hot ng ca Quc hi, chnh ph, HND v UBND cc cp; va thc hin
tt ch dn ch trc tip c s nhn dn bn bc v quyt nh trc
tip nhng cng vic quan trng, thit thc, gn lin vi li ch ca mnh.
+ Pht huy dn ch gn lin vi pht trin kinh t - x hi v
nng cao dn tr, to iu kin m rng dn ch vi cht l-ng v hiu qu
cao.
+ Pht huy dn ch phi qun trit y ph-ng chm dn ch
i i vi k c-ng, trt t, quyn hn gn lin vi trch nhim, vi ngha v;
chng quan liu mnh lnh, ng thi chng tnh trng v chnh ph, li dng
dn ch thc hin cc hnh vi phm php lut.
- S dng nhiu "knh" khc nhau tuyn truyn QC, gn tuyn
truyn QC vi ph bin, gio dc php lut. y khng phi l vn mi,
nh-ng kt qu kho st cho thy, mt hn ch trong thc hin QC l ng-i
dn thiu thng tin, v vy, cc cp, cc ngnh, cc on th qun chng phi
phi hp cht ch y mnh tuyn truyn, ph bin QC gn lin vi gio

102

dc php lut, nng cao dn tr. Tuyn truyn QC ni ring v php lut ni
chung khng ch thng qua cc ph-ng tin thng tin i chng m cn phi
thng qua h thng cc c quan c chc nng tuyn truyn, gio dc, hot
ng chnh tr, xut bn, vn ho, vn ngh, tranh c ng Ch khai thc
v pht huy hn na hiu qu cng tc tuyn truyn, gio dc QC ngay t
trong nh tr-ng. Thng qua cc t chc lm dch v t- vn php lut hng dn, gii p QC cho qun chng. Thng tin rng ri trn cc "knh" bo
ch, hi hp v tuyn truyn ming; mc thng tin phi c st thc
ng-i dn c iu kin d hiu, d nh, d thc hnh.
Trong nhng nm qua, nhiu P c cc hnh thc tuyn
truyn rt phong ph cn -c ch nhn rng. C P m chuyn mc
tm hiu QCDC c s trn i pht thanh v truyn hnh, -a ni dung Ch
th 30 ca B chnh tr v QCDC vo chng trnh bi d-ng cn b, ng
vin cc tr-ng chnh tr tnh, thnh ph v trung tm bi d-ng chnh tr
huyn, qun. Mt s ni c cch lm hay, nh- Ngh An t chc cc cuc thi
tm hiu, thi sng tc, biu din th ca, nhc, kch v QC. Mt s tnh c ng
ng bo dn tc t ngi dch QC ra ting dn tc v kt hp vi b i
bin phng -a QC n vi nhn dn bin gii, vng su, vng xa (c
Lc, Kon Tum, Tr Vinh, H giang, Lo Cai, Bao Bng ). Nhiu a phng
in hng nghn ti liu hi p, hng vn t ri v QC. Cc tnh ng bng
sng Cu Long t chc cc thuyn l-u ng vo cc vng su, vng xa tuyn
truyn v QC; t chc n dn i hp nghe ph bin QC (C Mau, Bc Liu,
An Giang ). C ni chia thnh cc t dn c- hc tp v x c th
ch o trc tip (Kin Giang). Nhiu a ph-ng cn tuyn truyn QC trong
cc cuc tip xc c tri ca cc i biu HND.
- Cng tc tuyn truyn phi h-ng ti vic to mi tr-ng x
hi lnh mnh thc hin m rng nn dn ch XHCN. c im ng ch
trong qu trnh thc hin QCDC l cc th lc th ch ra sc li dng vn
dn ch, nhn quyn m-u toan gy hn loi x hi, nhiu loi thng tin,

103

to nhn thc lch lc v vn dn ch. V vy, cng tc tuyn truyn phi

hng vo nhim v ch o l gio dc tinh thn tn trng quyn con ngi
chn chnh, qu trng v bo v ca cng, tin t-ng cc iu khon m QC
em li quyn dn ch cho mi thnh vin trong cng ng, khng b ri vo
cc lun iu tuyn truyn ca cc th lc ca ch. Tin QC tc l tin php
lut, khng lo tm s ng h ca phe cnh, khng da dm vo tnh ng hng, ng tng v s che ch ca d. Trong mi tr-ng y, con ng-i mi
t tin, ci m, c hng th quan tm n cng vic chung, khng coi vic
chung l ca ng, ca NN, m l ca mi mt con ng-i trong x hi, t
hng hi tham gia. l mi trng to thi quen c nn np ca bu khng
kh dn ch c s. Hin nay, dn cn thiu thng tin v chnh tr, kinh t,
vn ho, x hi, nht l nhng thng tin lin quan n i sng, li ch hng
ngy ca h. Ph-ng chm "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra" trong
cc lnh vc ca i sng x hi ch-a -c nhn thc y v c th trn
tng kha cnh v thiu c ch thc hin. Nhiu ni, trong tm l ca ng-i
dn, ph-ng chm y cn mang tnh ng vin, tuyn truyn hn l mt hnh
ng thc tin. iu ny, gy tm l hoi nghi ca mt s ng-i dn, nht
l khi c ng vin, cn b vi phm php lut, tnh trng quan liu, tham
nhng din bin phc tp. Do , cng tc tuyn tuyn phi ng gp phn
gii to nhng tm l hoi nghi nu trn.
S pht trin ca cc ph-ng tin thng tin i chng c tc
dng ln trong m mang nhn thc, nng cao hiu bit v quyn v ngha v
ca cng dn trong qu trnh thc hin QCDC. nh rng, y vn l vn
bc xc v kh khn i vi c s nng thn, min ni, khi cn thiu cc
phng tin bo vit, bo hnh, phim nh Khng t ni nhn dn c vn
hiu bit v QC ch yu l nh ph bin, vn ng gii thch ca cn b trong
cc cuc hp khu dn c-, ch khng phi t cc ph-ng tin thng tin i
chng. Khng t ni, k xu li dng tnh hnh kh khn v nhng hn ch ca
ta, ra sc tuyn truyn kch ng gy chia r trong ni b nhn dn, chia r

104

dn vi ng, ni xu cn b, xuyn tc bn cht ch , li ko qun chng,

kch ng bo lon, truyn o tri php, gy hoang mang, lm gim lng tin
ca nhn dn vo qu trnh m rng dn ch XHCN. Do , tng c-ng vai
tr ca cc ph-ng tin thng tin i chng trong tnh hnh hin nay, -a
bo ch thc s tr thnh mt "knh" trc tip ni CQ vi nhn dn, bnh vc,
bo v quyn li cho nhn dn, u tranh vi nhng biu hin quan liu, h
hip dnl mt gii php c ngha rt quan trng.
Th hai, cng tc l lun ca ng phi lm sng t cc kha
cnh c th v c ch thc hin dn ch trong tnh hnh mi. n nay, ni ti
dn ch XHCN ai cng nhn thc r l ng lc, l mt loi li ch, c tc
dng to ln thc y cng cuc i mi i vo chiu su. Nhng kt qu bc
u thc hin QC kim chng r iu , nh-ng nhng hn ch ca nn
dn ch XHCN trong nhng nm qua i hi cng tc l lun phi ch ra
nguyn nhn v bin php tho g. Bt k lnh vc no mun pht trin cng
cn c l lun dn -ng, v hn bt c lnh vc no, dn ch ho x hi l
vn rt nhy cm, nu thiu b-c i thn trng, vng chc, th rt d
v, thm ch th li dng. Song thn trng khng c ngha l chm chp,
b l cc c hi thc y cng cuc i mi tin ln, khng b ri vo tnh
trng tt hu xa hn v kinh t so vi cc n-c trong khu vc. Ch th s 10CT/TW v Tip tc y mnh vic thc hin QC cng yu cu: "Hi ng
l lun TW cn tip tc nghin cu su hn na nhng vn v dn ch
XHCN, dn ch trong iu kin mt ng cm quyn, cc hnh thc dn ch;
lm r nhng iu kin thc hin "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim
tra" tng loi hnh c s vo ch-ng trnh hun luyn ca cc tr-ng chnh
tr, qun l". Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh TW kho IX c Ngh quyt
"V nhim v ch yu ca cng tc t- t-ng, l lun trong tnh hnh mi",
ra nhim v "y mnh tng kt thc tin v nghin cu l lun, tip
tc lm sng t hn l lun v CNXH v con -ng i ln ch ngha x hi

105

n-c ta". Tnh trng quan liu, tham nhng, vi phm quyn dn ch ca nhn
dn din bin phc tp t ra 3 vn cn phi quan tm:
-

- Xy dng c ch nh- th no m bo QC -c thc hin

c hiu qu, rng khp v th-ng xuyn, trnh cc kiu thc hin "chin
dch"?
-

- Ngoi phm vi tc ng ca QC th cn nhng kha cnh no

ca nn dn ch XHCN cn phi tm ti, nghin cu trong tnh hnh hin nay?

Gii p -c y nhng vn nu trn mi m bo QC i
vo cuc sng nhanh chng, hiu qu v th-ng xuyn hn. thc hin c iu ny i hi ngay bn thn cng tc nghin cu l lun cng phi m
bo bu khng kh dn ch su rng vi tinh thn trao i thng thn v i
thoi nghim tc trn mi vn , to ra ng lc pht trin sng to l
lun. Thc tin 20 nm i mi cung cp nhiu lun c quan trng cho
php nhn dng kh y din mo mi mt i sng x hi tm ra cn
nguyn su xa ca nhng hn ch trong nn dn ch XHCN m chng ta ang
xy dng. Thc tin l ngun gc ng lc ca nhn thc l lun. ng lc
l khi ngun ca s t do t- t-ng, t do tranh lun, m rng s khm ph,
sng to trong khoa hc vi thi , trch nhim tr-c vn mnh, tin ca
dn tc khi i din vi nhng gay gt, nghit ng ca thi cuc. Cn thot
khi cc cn bnh minh ho mt cch th ng theo nhng lun c sn,
thiu c sng to l s cn tr cho nghin cu l lun, nht l khi nghin
cu nn dn ch XHCN - mt lnh vc i hi bn lnh chnh tr vng vng,
va phi c thi khoa hc nghim tc, tht s c trch nhim tr-c ng
v dn, phi sng to khng ngng.
3.2.2. Nhm gii php hon thin php lut
1) Hon thin php lut v Quy ch
a) B sung, hon thin quy ch dn ch c s, xy dng cc
thit ch ph hp bo m pht huy dn ch ng h-ng.

106

Thc tin thc hin QCDC c s cho thy, mi loi hnh c s

c nhng c th ring nn cn phi ngin cu k l-ng c chnh sch tc
ng ph hp. Loi hnh c s x, ph-ng, th trn khng th ng nht vi
c quan hnh chnh s nghip v doanh nghip NN. Ngay trong mt loi hnh
c s x - ph-ng - th trn th ng bng khng th ging cc tnh min
ni - ni ng bo dn tc t ng-i chim s ng.
Mt thc t ang t ra vic thc hin QCDC x - ph-ng - th
trn li tin trin tt hn so vi trong doanh nghip NN v c quan hnh chnh
s nghip [67, tr.109] v ng ch hn l vic thc hin QCDC trong c
quan hnh chnh s nghip din ra rt chm chp. V vy, cn phi hon thin
QC, nht l nghin cu lm sng t nhng quan h m QC hin hnh khng
kh nng iu chnh cng chc trong tng c quan, n v. Pht hin s
gip cho chng ta ban hnh -c nhng vn bn quy phm php lut iu
chnh hnh vi ca cn b, cng chc trong qu trnh ci cch nn hnh chnh
NN. iu c ngha l, nhng ni dung dn ch m QC em li khng th
l iu kin "" cho qu trnh m rng dn ch trong c quan hnh chnh s
nghip v doanh nghip NN, v ni y cn chu s tc ng ca cc quyt
nh "ngang" v "dc" khc nhau trong c ch vn hnh ca HTCT.
QCDC do chnh ph ban hnh mang tnh ph qut, song bn cnh
cng cn tnh n nhng vn c th ca cc P, nht l iu kin kinh
t - x hi, vn tc ng-i [68, tr.99]...Nhng vn bn h-ng dn ca tnh,
huyn tr-c ht phi bm st s ch o ca TW, ng thi c s vn dng
ph hp vi tnh hnh thc t khch quan ca tng P, tng loi hnh c s,
tng tc ng-i. Nht l trong vic xy dng quy -c v lng bn vn ho,
ngoi nhng vn bo m s thng nht ch php lut chung, th mi P,
mi dn tc cn c nhng nt ring, nhm bo tn v pht huy nhng gi tr
vn ho truyn thng trong hin ti v t-ng lai.

107

Thc hin QCDC phi gn lin vi cc nhim v pht trin kinh

t, x hi, gi- vng an ninh chnh tr, trt t an ton x hi, nng cao dn tr
v i sng vt cht, tinh thn cho nhn dn tng P. Nhng yu t ny c
tc ng qua li i vi vic thc hin QCDC cc loi hnh c s: ni no
iu kin kinh t - x hi pht trin th s to iu kin pht huy dn ch v
khi dn ch -c pht huy s thc y kinh t - x hi i ln. c th c
th ho tt v khng chch khi QC chung, i hi phi c s ch o st sao
ca cc cp, cc ngnh. c bit loi hnh c s x, cn phi tng cng vai
tr ch o st sao, t m ca huyn i vi tng lng, bn, phum, sc trong
thc hin QC. Bi v, i ng cn b ni y c trnh nng lc rt thp, li
chu nhiu quan h ca dng h, lng bn chi phi, thng hay c biu hin
n nang, n trnh. C ni, nu khng c s n c, ch o ca cp trn c s
th tng t chc ng v CQ c s khng th t mnh m -ng cc cng
vic. Song cng l-u rng cp trn c s khng lm thay chc nng ca c
s, m l to cc iu kin cn v c s pht huy tnh c lp, t ch
trong cng tc.
Mt vn cn quan tm l lm sng t nhng thit ch chnh tr
- x hi khng chnh thng ang tc ng n qu trnh thc hin QCDC x.
l thit ch lng ng bng Bc B, p - phum - sc Nam B, bn
min ni pha Bc. a bn ng bng v min ni pha Bc chu s nh
hng v tc ng ca nhiu thit ch chnh tr - x hi truyn thng, trong
vai tr ca tr-ng thn, gi lng, tr-ng bn v lut tc l mt nt ni bt.
Nhiu ni thc hin tt quy ch dn ch c s l nh nm chc gi lng, trng thn, tr-ng bn. y l tng lp c vn hiu bit quy lut ca thin
nhin, thi tit, iu kin mi tr-ng v ph-ng php canh tc, sn xut,
quan h ng x hnh thnh da trn kinh nghim truyn thng. Cc kinh
nghim ch yu da vo tui tc, tui cng cao th kinh nghim cng
nhiu. Tui tc l mt gi tr biu t-ng trong x hi nng nghip. S tn ti
lu di v tc ng ca tr-ng thn, gi lng, tr-ng bn i vi i sng x

108

hi Vit Nam cn do v tr, vai tr ca quan h dng h, thit ch gia nh v

c bit l v tr, vai tr ca lut tc hay tp qun trong vic iu chnh cc
quan h sn xut.
Nu xem tr-ng thn, gi lng, tr-ng bn l cn b th khng
ng, nh-ng trong mi cng tc ca ng, CQ nu thiu i ng ny, nht l
vn ng t chc qun chng thc hin, th khng th thnh cng, v vy, cn
nhn thc ng n vai tr ca i ng ny. nh rng, i ng ny ch yu
s dng kinh nghim, nn khi thay mt cho dn qun l cc d n vn c
nhng lng tng. Do , gn lin vi cc d n pht trin kinh t - x hi nng
thn cn dnh mt ngun kinh ph nht nh o to, bi d-ng i ng
nhng ng-i ng u lng, bn, phum, sc v cch thc qun l d n. Trn
c s , vn s dng i ng ny mi i vo thc cht, nng cao cht lng trong pht huy dn ch c s min ni.
Trong trin khai thc hin QCDC c s nng thn, lut tc gi
mt v tr rt quan trng. mt s tc ng-i, lut tc -c vn bn ho
nh- "H-ng -c" ca ng-i Kinh. "Ht bn khoong m-ng" (Lut l bn
mng) ca ng-i Thi, "L nh lang" ca ng-i M-ng. Nhiu dn tc
khc, tuy lut tc ch-a -c vn bn ho nh-ng c nh bng vn vn, th
ca, cc thnh ng ngn gn, nh-ng mi thnh vin rt d nghe, d nh, nh-
"Bidue" ca ng-i hay "Ol" ca ng-i Xting Ty Nguyn Ci hay
ca lut tc l do nhn dn xy dng nn v t nguyn phc tng vi thc t
gic rt cao, tnh cng ng r nt, c nhiu tc dng trong bo v cc gi tr
cng ng, tp th, mang dng dp ca dn ch s khai. nh rng, trong p
dng lut tc cn c s h-ng dn t m ca chnh quyn v MTTQ bo
m khng tri vi lut php hin hnh. Phi ch yu cao tnh rng buc
hn l ch ti x pht, s dng khen th-ng v rn e l ch yu khuyt
khch nhng hnh vi o c tt p, ngn chn cc biu hin tiu cc trong
i sng x hi.

109

Kh khn ln nht hin nay l thc hin QCDC c s vng c

ng bo dn tc thiu s v gio dn. T lu i, gio dn, tng ni, pht t
phn ln trung thnh vi s nghip cch mng, tin t-ng -ng li ca
ng, php lut ca NN, th hin ng tinh thn "sng tt i p o", "sng
phc m trong lng dn tc". Trong nhng nm gn y, cc th lc th ch
thc hin m m-u chia r khi on kt dn tc, ra sc ph hoi s nghip
cch mng, nn tm cch mua chuc, li ko, la phnh mt b phn ng
bo dn tc thiu s v gio dn, gy ra tnh hnh phc tp mt s ni. n
nay tnh hnh phc tp mt s ni v c bn -c gii quyt, nh-ng
chng ta vn khng -c mt cnh gic. Bi hc rt ra y l phi quan tm
hn na n i sng ca ng bo vng su, vng xa; cc cp u ng v
CQ cn gn dn; st dn, pht huy quyn dn ch ca dn, nm chc nguyn
vng ca dn; kp thi ph bin tuyn truyn ng li ca ng, php lut
ca NN dn bit; da vo chc sc trong tn gio v ng-i c uy tn trong
cc dn tc thiu s vn ng qun chng thc hin ng php lut ca
NN; c lp, ngn chn kp thi nhng phn t li dng vn dn tc v tn
gio gy ri loi x hi, chng ph ch XHCN.
b) V cc iu, khon c th ca Quy ch, chng ti c mt s
nhn xt v ngh sa i c th nh sau.
Mt l, QC quy nh trch nhim cn cha c th, cha r rng.
iu 4 ghi: "kin quyt x l nhng hnh vi li dng dn ch, vi phm Hin
php, php lut..."; iu 21 ghi: "Cn b, cng chc CQ cc cp v nhn dn
c ngha v chp hnh nghim chnh nhng quy nh trong QC ny"; iu 25
ghi: "Trong qu trnh thc hin QC, cc t chc, c nhn c thnh tch s c
khen thng; cc t chc, c nhn vi phm s b x l theo quy nh ca php
lut hin hnh"...Nh vy, trong QC ch quy nh: t chc, c nhn lm tt
c khen thng, ai vi phm hoc li dng dn ch s b nghim tr, nhng
nu khng thc hin, thc hin chm hoc hi ht, chiu l...th x l th no,
QC cha nu r. Vy chng ti ngh: vi QCDC x, phi quy nh trch

110

nhim cn b ch cht cp x, t nht l ba chc danh: B th ng u, Ch

tch HND, Ch tch UBND. Ni no khng thc hin, thc hin chm hoc
thc hin theo kiu i ph th nhng chc danh trn phi chu trch nhim
trc ng v php lut. Nu quy nh ng nh vy th ng lot mi c s
u thc hin QC mt cch nghim tc.
Hai l, khng nn thnh lp Ban ch o thc hin QCDC m ch
cn tng cng chc nng, nhim v, quyn hn v trch nhim cho cn b c
s. Hn na, vic thnh lp Ban ch o ring s gy tm l li, ng ngoi
cuc i vi cn b khng nm trong thnh phn Ban ch o thc hin QC.
Ba l, mt s iu, khon v cu ch cn thit phi sa cha, b
sung hon thin. iu 6 ni v vic cung cp thng tin, cn a thm
phng thc th 6 na l hnh thc tip dn nh k, tr li dn khi h ku
oan, khiu kin; phi c thi hn cung cp thng tin, v d: khi c kt qu
thanh tra th sau mt tun phi cng b cho dn r.
iu 7, cui 2 cn thm cm t "ph hp vi Hin php v
php lut; trc 4 cn thm cm t "thnh lp Ban thanh tra nhn dn v lp
ban gim st cc cng trnh xy dng do dn ng gp"...
iu 17, nn quy nh r nhim k ca trng thn, lng, bn,
p.
iu 21, thm "cn b ng, CQ, MTTQ v cc on th"...
Bn l, vic hon chnh QC l cn thit, iu quan trng l lnh
o, ch o vic xy dng cc quy c dn ch v cng tc ti chnh, qun l,
s dng, bo v ti sn, quy c tip dn, quy c xy dng t nhn dn t
qun...Tt c cc quy c ny l s c th ho QC, khng tri vi Hin php
v php lut, ng thi cng trnh tnh trng hnh thc, km tnh kh thi.
Nm l, s kt, tng kt, rt ra nhng bi hc kinh nghim b
sung, hon thin QC, quy c dn ch l i hi ca thc tin; qua kp thi

111

biu dng nhng vic lm tt, kinh nghim hay, nhn rng cc in hnh tin
tin; ng thi un nn, x l kp thi, nghim minh nhng trng hp lm
sai, vi phm. Vic biu dng, khen thng hoc chn chnh x l, k lut
phi nghim minh, chnh xc, c l, c tnh, s c tnh gio dc cao. Ngc
li, vic x l khng cng bng, khng ng lc, ng mc s gy bt bnh
trong nhn dn, lm cho vn bnh thng tr nn phc tp, thm ch gy
mt on kt ni b. Bi vy, hon thin QC phi gn lin vi s kt, tng kt
thc t, vi x l nhng vi phm.
c) Tng cng tnh php l ca QC thc hin dn ch c s,
nng QC thc hin dn ch c s ln thnh php lnh hoc lut. Cn khng
nh v cao tnh php l ca QC. Trn thc t, QC l mt vn bn php l,
bo v QLC ca nhn dn, phn nh bn cht ca NN, ca ch ta. Tuy
nhin, mc QC th cha tng xng vi tm vc ca vn . n lc
cn phi nng QCDC thnh b lut hoc php lnh bo v QLC ca nhn dn.
C nh vy, tnh hiu lc mi cao v do tnh kh thi mi thc t.
2) Xy dng mi mt s vn bn php lut
a) Ban hnh Lut ring v thanh tra nhn dn
TTND l t chc thanh tra ca nhn dn c s do MTTQ x
hng dn, t chc, ch o hot ng nhm pht huy quyn dn ch ca dn,
to iu kin nhn dn tham gia qun l NN, qun l x hi. Thng qua
hot ng ca mnh cc Ban TTND thc hin quyn lc ca dn gim st
mi hot ng ca c quan NN v mi c nhn P trong vic thi hnh php
lut v nhng quy nh ca P. TTND khng ch l ch th tin hnh gim
st pht hin m cn l phng tin dn tham gia gim st. Nhim v hng
u ca TTND l gim st thng xuyn, ti ch vic thc hin ch trng
ca ng v php lut ca NN, gim st vic thc hin QCDC x; gim st
vic gii quyt khiu ni t co ca dn; ng thi ng vin nhn dn tham
gia gim st pht hin nhm xy dng CQ thc s l chnh quyn ca dn, do

112

dn, v dn; tn trng v pht huy quyn dn ch ca dn. Chnh v vy,

nhim v ca Ban TTND chnh l gp phn vo vic xy dng CQ v bo v
php lut, nng cao hiu qu qun l NN P [69, tr. 39].
Gii php nng cao cht lng hot ng ca TTND trong tnh
hnh mi l:
- UBMTTQ cc cp thng xuyn tham mu gip cp y phi
hp vi CQ hng dn v to iu kin cho TTND hot ng. Khng ngng
qun trit nng cao nhn thc cho cc c quan, t chc cn b, ng vin v
nhn dn v vai tr, v tr, t chc v hot ng ca TTND. Kin quyt kin
ngh vi CQ, c quan chc nng v vic khng tr li hoc thiu trch nhim
trong vic tr li kin ngh ca Ban TTND [70, tr.25].
- Thng xuyn bi dng, nng cao kin thc php lut, trnh
, nghip v cng tc cho TTND. Cc y vin TTND cn t hc tp, nghin
cu, cp nht thng tin v chnh sch, php lut rn luyn nng cao trnh
hiu bit, phm cht nng lc, bn lnh chnh tr v tn nhim trc nhn dn
hon thnh nhim v.
- Nng cao cht lng gim st, pht hin, kin ngh ca TTND,
xc nh TTND khng lm thay chc nng ca TTNN, khng lm ha gii
ca ngnh t php, khng trc tip t chc tip dn v gii quyt khiu ni, t
co ca CQ v c quan chc nng.
- Lm tt cng tc ch o, kim tra, rt kinh nghim, khen
thng, biu dng thanh tra vin v Ban TTND c thnh tch xut sc trong
cng tc TTND.
- Tip tc c th ha cc iu kin v bo m kinh ph hot
ng ca Ban TTND P theo qui nh ca php lut.

Hin nay, trn phm vi c nc c 9.829 Ban

TTND x, phng ang hot ng. TTND qua hn 10 nm t chc v hot

113

ng thc s l cng c ca nhn dn, do nhn dn lp ra, thc hin quyn

gim st i vi mi hot ng ca CQ c s. Thi gian qua, hu ht
UBMTTQ cc tnh, thnh ph u ngh UBTWMTTQVN sm c kin ngh
vi UBTV Quc hi nghin cu, sa i php lnh thanh tra theo hng xy
dng lut ring cho TTND mi p ng -c yu cu thc t, ph hp vi
Lut MT, Lut khiu ni t co v N ca Chnh ph v thc hin QCDC c
s; khng b nhm ln vi chc nng thanh tra, kim tra ca TTNN. Nay
c Lut thanh tra mi, trong c qui nh v TTND. Tuy nhin, thc hin
-c y , c hiu qu nhng nhim v, quyn hn ca Ban TTND trn c s
qun trit Ngh quyt i hi IX ng cng sn Vit Nam, QCDC c s, Lut
MT, vic ban hnh Lut ring v TTND vn l cn thit, cp bch nhm to
c s php l y hn, cao hn v chi tit hn cho t chc v hot ng
ca TTND.
Ngh quyt i hi ng ton quc ln th IX khng nh: "ng v NN
xy dng v hon chnh cc QC cc on th nhn dn pht huy QLC ca
nhn dn tham gia pht trin kinh t-x hi, thc hin "dn bit, dn bn, dn
lm, dn kim tra, qua tng cng on kt ton dn. H-ng mnh cc
hot ng v c s, cng ng dn c- v tng gia nh". Bo co ca B
Chnh tr v cng tc t chc-cn b ti Hi ngh TW 6 va qua Mc 5 cc
gii php c nu cn phi hon thin h thng php lut, thc hin tt cc hnh
thc gim st ca nhn dn i vi cn b, cng chc. Do vy, mc ch
chnh ca vic ban hnh Lut v TTND l tip tc pht huy quyn lm ch
ca nhn dn, m rng quyn dn ch trc tip ca nhn dn tham gia xy
dng v cng c chnh quyn c s theo cc Ngh quyt ca ng v php
lut ca Nh n-c trong thi k i mi.
b) Ban hnh Lut v hot ng gim st ca nhn dn
Hot ng gim st thc hin QCDC c cc cp MT thc hin
vi 3 phng thc: vn ng nhn dn trc tip gim st; gim st ca Ban

114

TTND v hot ng gim st ca UBMTTQ. Trong ba phng thc va nu,

nh ni mc trn, MT tp trung ch o hot ng ca Ban TTND. i
vi hot ng gim st trc tip ca nhn dn thng tp trung vo gim st
vic qun l v s dng t ai, vic n b gii phng mt bng; gim st
vic xy dng cc cng trnh do dn ng gp xy dng h tng; gim st vic
thc hin chng trnh, d n do NN u t trc tip cho x; gim st vic gii
quyt cc v vic tiu cc, tham nhng lin quan n cn b x. i vi hot
ng gim st ca UBMTTQ, m trc tip v ch yu l cp x ngy
cng pht huy vai tr v QLC ca nhn dn thng qua MT tham gia gp
kin b khuyt cho nhng thiu st, tn ti trong hot ng qun l NN, qun
l x hi, trong vic thc hin y cc im trong QCDC, nht l phi thc
hin tt vic cng khai (thng tin, thng bo dn bit), dn ch (bn bc,
tho lun, i thoi vi dn) gii quyt v tr li (nhng kin ngh, khiu ni,
t co ca dn) ca CQ v c quan NN cc cp.
thc hin QCDC tt hn na, c bit l thc hin tt chc
nng gim st ca MT i vi vic thc hin QCDC, NN cn nghin cu v
ban hnh Lut v hot ng gim st ca nhn dn, trong c qui nh v
hot ng gim st ca MTTQ. Trong Lut ny qui nh y v r rng v
ni dung, hnh thc, c ch v hu qu php l ca hot ng gim st ca
MT. ng thi, Lut cng qui nh r v trch nhim ca cc c quan NN
trc cc yu cu kin ngh gim st ca MT cng nh bo m nhng iu
kin cn thit cho vic thc hin quyn v trch nhim gim st ca MT.
l nhng c s php l quan trng thc hin tt v c hiu qu chc nng
gim st ca MT i vi hot ng ca c quan NN, cc i biu dn c v
cn b, cng chc NN, gp phn tng cng s lnh o ca ng i vi NN
v pht huy QLC ca nhn dn thng qua Mt trn.
c) Xy dng Lut v ch t qun

115

Thc hin ch trng pht huy dn ch c s do ng ta

xng, NN ta ban hnh QCDC c s. Cc QCDC c s v ang tip
tc ban hnh l mt bc c th ho thc t QLC ca ngi dn l s phn
nh c th bn cht NN ca dn, do dn, v dn trong hot ng thc tin
mt cp c s. Phng chm dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra t
tng, ch trng ang bin thnh cc hot ng c th thng qua cc qui
nh r rng, rnh mch trong QCDC. Tuy nhin khi dn ch c s tht
s bin thnh phong tro qun chng th khun kh "qui ch" s tr nn cht
hp v kh to thnh mt mt bng php l - ng b, thng nht cho quyn
dn ch ca ngi dn. S pht trin mnh ca i sng chnh tr - x hi vi
nhng thay i ln lao ca thi i, tt yu s t ra nhu cu v mt phm vi
v mc iu chnh php l rng ln hn i vi quyn dn ch ca ngi
dn. Tnh hnh y i hi phi suy ngh ti vic xy dng trong tng lai mt
o lut v ch t qun ca ngi dn. T qun l mt thc tin php l
trong nhiu quc gia pht trin, n cho php huy ng mnh m quyn ch
ng sng to ca chnh ngi dn trong vic gii quyt cc cng vic ca
chnh mnh m khng cn s dng n sc mnh ca quyn lc NN. T qun
l mt hnh thc phi NN ho hot ng qun l da trn cc c s x hi.
Trong tng lai cn chun b v xy dng mt o lut v ch t qun ca
ngi dn. o lut ny s to ra mt mt bng php l v mt hnh lang
php l thng nht cho quyn t qun ca ngi dn.
d) Xy dng Lut trng cu dn
Trng cu dn l mt trong nhng quyn khng th chuyn
nhng c ca nhn dn.
QCDC hin ti hay mt o lut v t qun trong tng lai cng
ch mi bn v qui nh cc QLC ca ngi dn cp c s tc l tm vi
m. V vy QLC ca ngi dn cn c xc nh v mt php lut khng ch
cp vi m m cn cn cp v m, phm vi quc gia. Nhn dn vi tnh

116

cch l ch th ti cao v duy nht ca quyn lc NN, ng nhin l phi c

quyn quyt nh cc vn quan trng ca quc gia. Tc l phng chm
dn bit, dn bn, dn quyt nh cn c th hin ngay tm v m. iu
ht sc quan trng l ch phi to ra c c s php l cho cc cng dn
tham gia vo vic gii quyt cc vn quc k dn sinh vi mt kh nng th
hin y ch ca h trong cc vn t ra ca t nc. Mt trong
nhng phng thc php l cn c nghin cu ng dng l xy dng v ban
hnh mt o lut v trng cu dn. Thc ra quyn phc quyt cc vn
quc gia i s ca ngi dn c qui nh ngay ti bn Hin php u
tin ca nc ta - Hin php 1946 v c khng nh trong Hin php 1992.
Tuy nhin cho n nay quyn phc quyt ny vn mi dng li mt qui nh
hin php v cha tr nn mt thc tin do cha c c th ho bng mt
o lut: lut v trng cu dn. Lut v trng cu dn s l mt c s php
l quan trng mi ngi dn thc hin quyn chnh tr ca mnh trong trch
nhim tham gia quyt nh cc nhim v quc k dn sinh v con ng pht
trin cng thnh ca dn tc. n lc cn nghin cu xy dng mt
o lut nh vy to ra c s php lut cho mt s la chn tht s ca
ngi dn i vi cch thc gii quyt cc vn quan trng ca t nc,
ng thi nng cao trch nhim cng dn ca mi ngi trong n lc chung
ca dn tc nhm mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch,
vn minh.
) Xy dng Lut dn nguyn
Cng vi Lut v trng cu dn, thc s pht huy quyn dn
ch ca ngi dn, n lc cn nghin cu xy dng Lut dn nguyn.
Trong my chc nm chnh th cng ho ca chng ta, ng, NN v nhn dn
lun gn b mt thit, ng lng dn to nn sc mnh vt cht ca cch
mng hn na th k qua trn con ng trng chinh n c lp, t do v
ch ngha x hi. NN ta khng ch ly ngun gc quyn lc ca mnh nhn
dn, khng ch chu kim tra thng xuyn ca nhn dn, khng ch c mt

117

tinh thn hot ng l gn dn, thn dn, nhm phc v li ch ca nhn dn

m cn xut pht t nguyn vng ca nhn dn. Ngun tr tu ca ng ta,
nh nc ta l nhn dn. Nhn dn nu sng kin, NN c chc nng v trch
nhim pht hin v hon chnh nhng sng kin y lm thnh nhng chnh
sch, lut php ca mnh. Mt NN bit lng nghe v hc hi nhn dn, bit
bi dng v nng cao nhn dn, th s thy nhn dn khng ch ni ln iu
mnh mong mun, m cn bit gi hoc ch ra rng cn phi c lut l g v
lut y phi c ni dung nh th no. C s, phng thc, hnh thc pht
huy sng kin ca nhn dn, to c s php l cho nhn dn c quyn ni
ln nhng iu mnh mong mun, mun trnh by nhng ch, nguyn vng
lin k ca mnh cho ng, cho NN, to nn ngun tr tu v sc sng cho ch
dn ch cn c xc nh v mt php lut thng qua mt o lut v dn
nguyn. Lut v dn nguyn nu c xy dng v thng qua s l mt c s
php l quan trng cho vic thc hin quyn dn ch trc tip ca nhn dn.
3.2.3. Nhm gii php i mi t chc v phng thc hot
ng ca MTTQ, nht l MTTQ Vit Nam cp x v tng cng s lnh
o ca ng i vi cng tc MTTQ v cng tc gim st ca MTTQ
a) i mi t chc v phng thc hot ng ca MTTQ, nht l
MTTQ Vit Nam cp x
Bo co chnh tr ti i hi IX ca ng tip tc khng nh: "
MTTQVN, cc on th nhn dn c vai tr rt quan trng trong s nghip i
on kt ton dn, xy dng v bo v T quc;... tip tc i mi phng
thc hnh ng ca MTTQ v cc on th nhn dn, khc phc tnh trng
hnh chnh ho, ph trng hnh thc, quan liu, xa dn... hng mnh cc
hot ng v c s, cng ng dn c v tng gia nh".
C th ho Ngh quyt IX ca ng, Hi ngh TW 5 ra Ngh quyt
v " i mi v nng cao cht lng HTCT c s x, phng, th trn".

118

Trong Ngh quyt c mt phn rt quan trng v " i mi cng tc MT v

cc on th nhn dn" vi 2 ni dung chnh l:
1. MT v cc on th nhn dn ng vai tr nng ct xy dng khi
i on kt ton dn v thc hin QCDC c s.
2. i mi c ch bo m kinh ph hot ng ca MTTQ v cc on
th nhn dn c s.
Thc hin cc ch trng nu trn, t i hi ton quc ln th IV, th
V ca MTTQVN, UBTWMTTQ ra ch trng m rng v t chc v
i mi phng thc hot ng ca MTTQ, trong trng tm l cp x.
V t chc, tp trung vo vic kin ton UBMTTQ cp x, trong
xc nh r chc nng, quyn v trch nhim c th ca UBMTTQ theo
lut MT; c cu t chc Ban Thng trc UBMTTQ; xy dng mi quan h
gia MTTQ vi HND, UBND x. Kin ton v t chc ca Ban cng tc MT
thn, lng, p, bn; phn cp cng tc qun l cn b x, thn; xy dng k
hoch o to, bi dng cn b x, cn b thn hng nm theo chng trnh
ni dung do UBTWMTTQ bin son. Trong nm 2003, vi ch trng tin
hnh i hi MT c s trong phm vi c nc tin ti i hi VI MTTQVN,
vic kin ton UBMTTQ c ch o theo Ch th 21 ca Ban B th v Ngh
quyt ca UBTW, on Ch tch MT l m rng UBMTTQ cp x t 25 - 35
U vin, thay v trc y l t 20 - 25 U vin; m rng c cu thnh phn
U ban n cc Trng Ban cng tc MT (vi hn 60 vn cn b), c nhn
tiu biu l gi lng, chc vic, Trng tc, ngi c uy tn trong x, trong
thn (thnh phn ngi tiu biu cng c m rng hn gm cc gi lng,
trng h, trng tc, ngi c uy tn trong cc tng lp thn, x, thn nhn
ngi Vit Nam nc ngoi (nu c) v phn u c 30% ngi ngoi ng
v 20% l i biu ph n. V Ban Thng trc UBMTTQ x cng c tng
cng, nhiu ni c 2 ph Ch tch, khng k c 1 n 2 U vin thng
trc l ngi ng u ca on th. Vic m rng v t chc UBMTTQ cn

119

th hin l MT hng dn, gip , to iu kin nhiu t chc t qun ca

nhn dn c thnh lp v hot ng, nh Hi nhn o, t thin, hi khuyn
hc, Hi nui tm, trng tiu, iu, Hi dt chiu, xy nh, cy king v.v...
Nhiu Hi c MT kt np l thnh vin ca MTTQ x, phng, thu ht
thm nhiu thnh vin l t chc v c nhn tiu biu nhm tp hp, on kt
c ng o cc tng lp nhn dn trn cc lnh vc hot ng kinh t, vn
ha, x hi, y t, gio dc, th thao v.v...
Vic i mi t chc, c UBMTTQ cc cp ch trng 5 nm
qua l kin ton t chc v hot ng ca Ban Cng tc MT cc thn, lng,
p, bn, khu ph. n nay 100% thn, lng, p, bn, khu ph c Ban Cng
tc MT v c tp hun hng nm v chc nng, nhim v, mi quan h,
phng php t chc cc hot ng theo chng trnh hnh ng ca MT. Vai
tr Ban Cng tc MT trong quan h vi B th chi b v Trng thn l 3 ch
th thc hin QCDC di c s ngy cng th hin r trong vic xy dng
cng ng dn c thn, lng theo hng c, quy c.
V hot ng: Vi ch trng hng mnh cng tc MT v a bn
dn c, n tng h gia nh, tng ngi dn, cng tc MT hin nay ch yu
l y mnh cuc vn ng: "Ton dn on kt xy dng i sng vn ho
khu dn c" vi 6 ni dung nhm nng cao dn sinh, dn tr, dn ch, xy
dng ng, xy dng CQ; ch o hot ng ca Ban TTND; ch o hot
ng ca cc ban cng tc MT thn, lng, p, bn; ch o v t chc cc
cuc vn ng nhn dn thc hin phong tro n n p ngha, xo i gim
ngho, phng chng ti phm, gip ng bo cc vng b thin tai.... cng
vi vic t chc cc phong tro, cc cuc vn ng, cng tc vn ng ng
bo c o, dn tc thiu s, cc chc sc, chc vic, gi lng c UBMT
cp x coi trng v l th mnh ca cng tc MT x v thn.
Mt s trng tm ca cng tc MT x m t nm 1998 tr li y
i vo thng xuyn l phi hp vi CQ x, thn t chc thc hin QCDC vi

120

3 ni dung chnh l: tuyn truyn nhn dn hiu ch trng ca ng (theo

ch th 30 ca B chnh tr) v m rng dn ch trc tip c s; vn ng cc
tng lp nhn dn, hi vin, on vin gng mu thc hin v tham gia thc
hin cc quy nh ca QCDC v gim st vic thc hin QCDC. Qua hn 6
nm thc hin QCDC x, MTTQ c s tm c cch lm ph hp,
l ch trng nhng vic chm lo n quyn v li ch ca ngi dn, vn ng
nhn dn cng nhau gp sc xy dng v ci thin iu kin sng, xy dng
c s h tng, xy dng hng c, quy c, t chc cc hnh thc t qun,
xo i gim ngho, pht trin kinh t c nhn dn hng ng v tham gia
t nguyn. Thc hin tt QCDC s tp hp, on kt cc tng lp nhn dn,
to sc mnh ca cng ng dn c, xy dng nng thn ngy cng giu p,
vn minh khng ch tng thn, lng m i vi tng gia nh vi mc tiu
ca phong tro tng bc xy dng c nhiu "lng vn ho", "gia nh vn
ho" tng x, phng.
Tuy nhin, tn ti ln nht hin nay v t chc v hot ng ca
UBMTTQ x l:
Th nht, vic m rng v t chc tp hp ng o cc tng
lp nhn dn trong MTTQ, cc on th vn cn hn hp, lng tng v b
ng. Vic tp hp v pht huy vai tr ngi tiu biu cn hn ch. Nhiu ni
mi tp hp c 20 - 30% i tng cn tp hp on kt. Cn b phn rt
ng dn c cha c tp hp, sinh hot trong cc t chc qun chng
nng thn (ni cao nht mi tp hp c 60% s dn khu dn c). Ngi
ngoi ng trong UBMTTQ rt t (di 20%). Th hai, UBMTTQ, cc on
th nhiu c s cha thc s l ngi i din cho quyn v li ch chnh
ng ca nhn dn, hi vin, on vin; khi quyn v li ch chnh ng ca
cng dn b xm phm UBMT nhiu ni thiu kin quyt trong vic xem xt,
kin ngh vi CQ gii quyt; cng tc nm t tng, tp hp kin, kin ngh
ca cc tng lp nhn dn phn nh kp thi vi cp u ng, CQ cn rt
yu. Hot ng gim st vic thi hnh chnh sch, php lut cha c cao.

121

Th ba, i ng cn b MT x yu v trnh v nng lc, li

thay i thng xuyn hng nm v theo nhim k, cha c o to c bn
v bi dng k nng thc hnh v cng tc vn ng qun chng. Tnh th
ng cn ng su ca c ch tp trung, quan liu, bao cp. C ch chnh sch
cn b MT c s v di c s cn nhiu bt cp.
Th t, mi quan h cng tc trong HTCT x, thn cha c
xy dng ng b v c ch, nht l quan h gia UBMT vi HND, UBND,
quan h phi hp v thng nht hnh ng trong cc t chc thnh vin ca
MTTQ di s lnh o ca ng u x. Nhn thc v vai tr, v tr, quyn v
trch nhim ca MTTQ trong HTCT c s cha c qun trit y theo
Lut MT v N 50/CP ca Chnh ph.
Th nm, kinh ph v iu kin bo m hot ng ca
UBMTTQ x cn thiu thn v bt cp.
Nhng tn ti, kh khn nu trn phn no nh hng v hn ch
kh nng tham gia thc hin QCDC ca MTTQ c s; trong vic cng c v
xy dng t chc MT vng mnh, cng nh thc hin i mi hot ng ca
UBMTTQ.
tip tc nng cao cht lng hot ng ca UBMTTQ x,
xin nu mt s bin php sau y:
1. Phi thng xuyn qun trit nng cao nhn thc trong ton
ng, ton dn v c HTCT v " Pht huy sc mnh i on kt ton dn v
vai tr ca MTTQVN trong thi k mi", l ng lc to ln ca cch mng
xy dng v bo v t quc.
Trc y, trong cch mng dn tc dn ch nhn dn, MTTQ
cng vi ng lnh o v vn ng nhn dn ng ln lt ch thc
dn, phong kin ginh chnh quyn v tay cng nng. Ngy nay vi HTCT
hon chnh th nhn thc ca mt b phn x hi v MTTQ cn cha ng,
cha y ; nhiu cn b ng vin cn cho rng MTTQ cng l mt on

122

th nhn dn. Do cha c sch gio khoa ging dy v HTCT nc ta, v vai
tr, v tr ca MTTQ nn lp tr hin nay cng khng hiu v MTTQ. V th,
cn phi lp mn hc ny a vo ging dy cc trng ng, trng i
hc v ph thng trung hc.
2. Tip tc m rng v t chc, i mi phng thc hot ng
ca UBMTTQ, s i mi trc nht v mnh m l t cp x, ng thi t
trong khun kh i mi phng thc lnh o ca ng u i vi
UBMTTQ v cc on th [72, tr.39].
i vi MTTQ th tt c cc phong tro, cc cuc vn ng nhn
dn u nm khu dn c. Nu khng i mi phng thc hot ng th cc
ch trng, chnh sch, php lut a vo cuc sng s dng cp x v cp
x s tr thnh khu trung gian, quan liu hnh chnh, xa dn v ci ng lc
s khng c truyn ti thnh hnh ng cch mng trong nhn dn. i
vi cng tc MT i mi phng thc hot ng l phi a cc ni dung
phong tro, cc cuc vn ng v ti khu dn c truyn ti ti tng h gia
nh v ngi dn. MT v ang thc hin nh vy, l cuc vn ng:
"Ton dn on kt xy dng i sng vn ho khu dn c" - mt cuc vn
dng cch mng su rng mang tnh ton dn, ton din, ton quc.
cp x, i mi phng thc lnh o ca ng trc ht cn
thc hin n np ch lm vic nh k gia b th ng u vi ch tch
MT; gia ban thng v ng u vi Ban Thng trc UBMTTQ; thc hin
ch ly kin UBMTTQ i vi cc ch trng cng tc ca ng u c
lin quan n i sng nhn dn trong x; sinh hot chi b hng thng c ni
dung kim im s lnh o i vi Ban cng tc MT v thc hin tt quy
nh ca B chnh tr v ch tch MT x cu to trong ng u hoc thng
v ng u x. i din Ban Thng trc UBMT x l i biu HND x.
3. Xy dng QC phi hp cng tc gia UBMT vi HND v
UBND tt c cc x theo N 50/CP ca Chnh ph MT thc hin tt

123

quyn v trch nhim ca mnh theo quy nh ca Lut MT, nht l nhng
quy nh nhm tao c ch phi hp thc hin tt QCDC theo N29/CP ca
Chnh ph [73, tr.22].
4. Thn, lng, p, bn l ni trc tip vn ng nhn dn thc
hin ch trng, chnh sch ca ng, php lut ca NN, cc ngh quyt ca
ng u, HND, cc quyt nh ca UBND. Ngi tip xc hng ngy vi
nhn dn l trng thn, trng ban cng tc MT v b th chi b. Ba chc
danh ny c th coi l cn b ch cht ca thn, l ngi trin khai nhng
cng vic ca CQ, MTTQ v ng u x ng thi cng c st vi mi vn
trong mi quan h vi ngi dn, cn c chnh sch, ch i vi ba chc
danh ny.
thn, ngoi php lut NN c thc thi, y cn phi xy
dng hng c, quy c dn ch mang tnh t qun ca nhn dn, do nhn
dn xy dng, UBND huyn ph chun. Ban cng tc MT thn, lng, p,
bn c vai tr quan trng ca c cu t chc MTTQ. Mi Ban cng tc MT c
t 8 n 15 ngi l nhng cn b ca cc on th chnh tr x hi, t chc
x hi, ngi tiu biu c thnh lp theo quyt nh ca UBMTTQ x.
Nhim v ch yu ca Ban l vn ng nhn dn thc hin cc ch trng,
chnh sch ca ng, php lut ca NN, quyt nh ca UBND, chng trnh
hnh ng ca MTTQ; ng vin nhn dn gim st vic thc hin ch
trng, chnh sch, php lut; phi hp vi trng thn thc hin QCDC v
hot ng t qun cng ng dn c.
5. Theo tinh thn Ngh quyt TW 5, x c nhiu loi cn b,
i vi MTTQ cng cn c tiu chun ho tng bc tiu chun ho i
ng cn b x nng lc, trnh m ng nhim v c s. Cn c
chnh sch, ch tin lng ph hp vi cng tc x theo thang bng lng
thng nht, ch t bo m mc sng kh cn b yn tm lm vic v tn
tm vi cng vic. Ch tch MTTQ c mc lng cao hn ngi ng u cc

124

on th. Vic khon chi ph cho MTTQ v on th phi khc nhau; bo m

mc hot ng theo cc nhim v do php lut quy nh i vi UBMTTQ v
cao hn cc on th (cc on th cn c hi ph, on ph v nhng thu
nhp khc lm qu). Kinh ph hot ng ca UBMTTQ phi bao gm c kinh
ph hot ng ca cc Ban cng tc MT thn, lng, p, bn. Nu x khng
cn i c th huyn v tnh phi cp b. Vic khon kinh ph hot ng ca
UBMT x theo quy nh thng nht ca B ti chnh v UBTWMTTQVN.
b) Tng cng s lnh o ca ng i vi cng tc MTTQ v
cng tc gim st ca MTTQ
i mi t chc v phng thc hot ng ca MTTQVN,
nht l MT cp x nhm thc hin tt QCDC c s cn tng cng s lnh
o ca ng i vi cng tc MT v cng tc gim st ca MT.
Trong giai on cch mng mi, tng cng khi i on kt
ton dn, pht huy sc mnh ton dn tc, tip tc i mi, thc hin cng
nghip ho, hin i ho t nc v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi
cng bng, dn ch, vn minh ng cn quan tm lnh o cao vai tr, v
tr ca MT, nht l vai tr ca MT trong vic tng cng chc nng phn bin
v gim st i vi hot ng ca cc c quan NN, i biu dn c v cn b,
cng chc NN. Tnh hnh mi cng i hi tng cng s lnh o ca ng
i vi MT pht hin, o to, bi dng nhng ng vin c phm cht,
nng lc, uy tn gii thiu vo m nhn nhng nhim v trong h thng MT,
nht l MT c s th mi nng cao c nng lc gim st ca Mt trn [74,
tr.51]. Tng cng s lnh o ca ng i vi MT ng quan tm ch
o khc phc nhng quan im, t tng khng ng, nht l t tng coi
nh vai tr, v tr ca MT v cng tc MT, khc phc tnh trng b tr cn
b MT mt cch tu tin, p t, khng tng xng vi nhim v v cn c
chnh sch tho ng i vi cn b MT t TW n c s, nht l c s. Tng
cng s lnh o ca ng i vi MT to iu kin thun li cho MT

125

tham gia ng gp xy dng ch trng chnh sch ca ng, php lut ca

NN, tham gia gim st hot ng ca cn b, ng vin v cc t chc ng
trn c s hin php, php lut v nhng qui nh ca iu l ng. Tng
cng s lnh o ca ng i vi NN trong vic th ch ho cc ch trng
ng li ca ng v Mt trn dn tc thng nht, v i on kt ton dn
tc, v chc nng gim st ca MT trn cc lnh vc m quyn nng php lut
qui nh thnh php lut to hnh lang php l thun li cho hot ng
ca MT ni chung v hot ng gim st ni ring t hiu qu. tng
cng s lnh o ca ng i vi MT, cc cp u ng cn gio dc cn
b, ng vin gng mu chp hnh ch trng chnh sch v php lut, gn
b mt thit vi nhn dn, thng xuyn t ph bnh v lng nghe kin ph
bnh ca nhn dn, ca MT. C tng cng s lnh o ca ng i vi MT
th s nghip nng cao cht lng hot ng ca MT cc cp ni chung v MT
cp x, MT thn, lng, p, bn, t dn ph ni ring mi c th thnh cng.
Tng cng s lnh o ca ng i vi MT v vy l iu kin tin quyt.
3.2.4. Nhm gii php hon thin c ch phi hp gia Mt trn
vi cc t chc khc trong h thng chnh tr c s
Xy dng c ch phi hp c hiu qu gia MTTQ v cc on
th nhn dn vi cc t chc khc trong HTCT thc hin tt QCDC c s.
Qua kho st cho thy, mt trong nhng nguyn nhn lm hn
ch kt qu thc hin QC l do thiu s phi hp nhp nhng gia cc t chc
trong HTCT trong thc hin QC. Ch-a c c ch cc t chc qun chng
c ting ni "c lp", c trng l-ng tc ng ti CQ, nht l khi phn nh
nhng hnh vi sai tri ca cn b ch cht trong b my ng v CQ. Nhiu
ni, t chc qun chng vn ch-a thot khi tnh trng hot ng cm chng,
thiu i mi, tr thnh mt "ci bng" ca CQ, khng bo v -c quyn v
li ch hp php ca nhn dn [75, tr.44]. V vy, nng cao hiu qu hot ng
ca MT v cc t chc chnh tr - x hi khc l vn c ngha quan trng,

126

lin quan trc tip n thc hin QCDC c s. Trong vn mu cht l

phi hp nhp nhng gia lnh o CQ vi MT, cc t chc on th chnh tr
- x hi thc hin QC c kt qu; cng c Ban TTND cp x gim st,
kim tra cn b, cng chc c s.
MTTQ v cc on th nhn dn c trch nhim phi hp vi CQ
t TW n c s thc hin tt QCDC c s. Cn c ting ni bo v
quyn v li ch hp php ca cng dn trong qu trnh thc hin QC. i vi
nhng ni thc hin QC chm chp, hnh thc, cn c ting ni phn nh vi
cc c quan c thm quyn n c, ch o.
Mt yu cu khc khng km phn quan trng l cc t chc
qun chng cn pht huy tnh ch ng trong to kinh ph v s dng kinh
ph, trnh l thuc qu nhiu vo CQ cng cp, rt kh trong hot ng. Cn
phi sa i nhng quy nh khng cn ph hp vi hi ph, on ph; thu
hi ph, on ph v -u tin dnh cho c s. NN cp mt phn kinh ph hot
ng cho MTTQ v cc on th nhn dn to iu kin cc on th gy
dng qu theo ng php lut. Kinh ph do NN cp -c HND c s giao
khon cho MTTQ v tng on th nhn dn ch ng quyt nh vic chi
tiu, k c vic tr ph cp cho cn b chuyn trch.
ng lnh o st sao CQ m bo cc iu kin cn thit MT
v cc on th nhn dn thc hin tt QCDC. Cc ngnh, cc a ph-ng
cn hon thin QC phi hp gia t chc ng, CQ vi MT v cc on th
trong hot ng. Cc cuc hp ca t chc ng, CQ cc cp khi bn nhng
vn ln lin quan n quyn v ngha v ca cng dn phi c i din
MTTQ v cc on th tham gia, ng gp kin. CQ phi h tr tch cc v
cc iu kin vt cht, v mt php l, trn c s duy tr s c lp tng i
trong hnh thc v ph-ng php hot ng cho cc on th qun chng.

127

i vi cc P vng bin gii cn ch phi hp vi b i bin

phng trong vn ng, gio dc nhn dn tun th php lut, bo v ch
quyn ca T quc, thc hin tt QCDC, pht trin kinh t vn ho, x hi.
Cc t chc trong HTCT xy dng quy ch phi hp cng tc,
hng dn v gip nhng c s c th, kh khn thc hin QCDC.
Cn c ch trng chung, cc b, ban, ngnh, on th TW ch
ng hng dn kp thi, gip cc c s thc hin ng b v thun li. Lnh
o cc c quan, n v trc tip phi hp trin khai theo h thng ngnh, lnh
vc, P, thc hin QCDC ph hp thc t, t hiu qu.
Cc ngnh, cc cp phi hp v to iu kin thun li
MTTQ, cc on th nhn dn xy dng c s, lm tt cng tc tuyn truyn,
gio dc, tham gia thc hin, gim st, hng dn, vn ng v khuyn khch
nhn dn thc hin tt quy c, hng c. Pht huy vai tr gi lng, ngi
tiu biu, ngi c uy tn ca cc tng lp nhn dn, y mnh cc cuc vn
ng, cc phong tro thi ua yu nc gn vi thc hin QCDC c s.
kt lun chng 3

iu mu cht xy dng v thc hin tt QCDC l thc s pht huy

QLC ca nhn dn. Mun vy, vic cp bch l phi i mi, kin ton HTCT
trong c ch tng th "ng lnh o, NN qun l, nhn dn lm ch", pht
huy mnh m hn na vai tr ca MTTQVN vi tnh cch l mt t chc ca
bn thn qun chng, nhn dn; gn lin vic thc hin QC vi vic thc hin
c hiu qu mc tiu pht trin kinh t x hi, nng cao dn tr, tng bc
m rng v hon thin nn dn ch XHCN; va pht huy tt ch dn ch
i din, va thc hin tt ch dn ch trc tip cp c s dn bn bc
v quyt nh trc tip nhng cng vic quan trng thit thc, gn lin vi li
ch ca mnh; chng quan liu, mnh lnh, y mnh ci cch hnh chnh v
sa i nhng c ch, chnh sch v th tc hnh chnh khng ph hp. Pht
huy vai tr ca MTTQVN cc cp trong thc hin QCDC c s cn thc

128

hin ng b cc gii php c th v nhn thc, t tng; gii php hon thin
php lut; gii php i mi t chc v phng thc hot ng ca MTTQVN,
nht l MTTQVN cp x; gii php hon thin c ch phi hp gia MT vi
cc t chc khc trong HTCT c s. c bit, dn phi c bu trc tip
ch tch cp x v b sung thm phng chm "dn bit, dn bn, dn lm,
dn kim tra" nhng ni dung mi nh: dn xut, dn quyt nh, dn gim
st th hin tnh ch ng, tch cc ca ngi lm ch... v QCDC mang
tnh thit thc v c tnh kh thi.

129

Kt lun

Trong giai on mi ca cch mng hin nay, m rng dn ch x hi

ch ngha, pht huy quyn lm ch ca nhn dn l mc tiu, ng thi l
ng lc bo m cho thng li ca cch mng, ca cng cuc i mi.
Dn ch theo cch hiu truyn thng l quyn lc thuc v nhn dn,
quyn lc ca nhn dn. Dn ch nc ta l: Nn dn ch x hi ch ngha.
Nn dn ch x hi ch ngha huy ng ton dn vo s nghip qun l Nh
nc, qun l x hi; l dn ch gp triu ln hn dn ch t sn. Mt trong
nhng c trng quan trng ca nn dn ch x hi ch ngha nc ta l
pht huy mnh m vai tr ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc qun
chng nhn dn, vo vic thc hin dn ch, pht huy quyn lm ch ca nhn
dn gim st hot ng ca cc c quan nh nc v chnh quyn cc cp,
trong c chnh quyn c s. Dn ch c dn ch i din v dn ch trc
tip, trong di ch ta, dn ch trc tip ngy cng c m rng v c
v tr quan trng. "Dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra" l ct li ca dn
ch trc tip. Chnh y, ch ta l ca dn, do dn v v dn nn c h
thng chnh tr, trong c Mt trn T quc Vit Nam c vai tr h tr quan
trng nhn dn thc hin nhng quyn dn ch trc tip v dn ch i
din ca mnh, trong c hot ng tham gia thc hin Quy ch dn ch
c s x, phng, th trn v gim st hot ng ca chnh quyn cc cp, c
bit l chnh quyn c s i vi vic thc hin cc quyn dn ch ca
ngi dn ca Mt trn T quc Vit Nam.
Xy dng v thc hin Quy ch dn ch c s l mt ch trng ln
ca ng v Nh nc ta. Hn 6 nm qua, k t khi B Chnh tr ra Ch th s
30/CT-TW, ngy 18/2/1998, v vic xy dng v thc hin Quy ch dn ch
c s, vic trin khai thc hin ch trng ny c cc cp y, chnh
quyn, Mt trn T quc Trung ng v cc a phng qun trit su rng

130

n cc c s, trc ht l x, phng, th trn; c nhn dn ng tnh ng

h, tch cc tham gia v thc hin. Vic trin khai thc hin Quy ch dn ch
c s thu c nhng kt qu bc u rt ng phn khi, trc ht l
trong lnh vc pht trin kinh t - x hi, xy dng c s h tng, gp phn
tch cc vo cuc vn ng xy dng, chnh n ng, ci cch hnh chnh v
tng cng mi quan h mt thit gia ng v nhn dn...Trn thc t, vai
tr ca Mt trn T quc Vit Nam cc cp, nht l cp c s trong tham gia
thc hin Quy ch dn ch x, phng, th trn ngy cng c pht huy
trn cc mt: tuyn truyn, vn ng nhn dn tch cc tham gia thc hin
Quy ch; phi hp vi chnh quyn trong vic thc hin Quy ch; v ch ng
gim st vic thc hin Quy ch. Tuy nhin, vic trin khai thc hin Quy ch
ca Mt trn T quc nhiu c s vn cn cha ng b, thng xuyn.
Nhng ni trin khai, c ni cn lng tng, b ng trong t chc thc tin.
Kt qu kinh nghim thu c l khc nhau v tht a dng.
Cng vi vic xy dng, pht trin v hon thin Nh nc php quyn
Vit Nam x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn, nn kinh t th trng
nh hng x hi ch ngha; cng vi s quan tm lnh o, ch o ca cc
cp y ng i vi t chc hot ng Mt trn v vai tr ca Mt trn trong
thc hin Quy ch dn ch c s; cng vi vic pht huy trch nhim ca
cc c quan nh nc trong xy dng, hon thin cc c ch, chnh sch v
php lut cho hot ng ca Mt trn trn lnh vc dn ch, pht huy quyn
lm ch ca nhn dn, nht l c s x, phng, th trn; cng vi s n lc,
hon thin v vn ln ca chnh bn thn h thng Mt trn cho ngang tm
yu cu pht trin ca thi i v i hi ca nhn dn, nht nh Mt trn T
quc Vit Nam cc cp, nht l cp c s s thc hin ngy mt tt v hiu
qu hn cc chc nng ca mnh nhm pht huy quyn lm ch ca nhn dn
trong mi lnh vc ca i sng x hi. cng chnh l mc tiu hng ti
ca ch ngha x hi.

131

nhng cng trnh lin quan n lun vn

c cng b
1. Lut MTTQVN - c s php l bo m cho s i mi hot ng ca
MTTQVN (Tp ch Nh nc v php lut s 8/1999)
2. Dn ch, on kt di nh sng t tng H Ch Minh (Tp ch Cng sn
s 19/10/2001)
3. i on kt ton dn - ng lc ch yu pht trin t nc (Tp ch
Ngi i biu nhn dn s 24/09/2001)
4. Xy dng nh nc php quyn trn nn tng on kt, dn ch, nhn dn
(Tp ch Nghin cu lp php s 8/8/2002)
5. MTTQVN pht huy vai tr vn ng nhn dn thc hin QCDC c s
(Tp ch dn vn s 11/2002)
6. Vai tr ca MTTQVN trong vic thc hin QCDC c s (Tp ch Qun
l Nh nc s 11/2002)
7. Nhng vn v t chc v hot ng ca thanh tra nhn dn x,
phng, th trn (Tp ch Thanh tra s 9/2002 v s 10/2002)
8. MTTQVN pht huy vai tr tp hp, xy dng khi i on kt ton
dn trong tnh hnh mi (Tp ch L lun chnh tr s 1/2003)
9. Nhn li cng tc dn ch - php lut nm 2002 ca MTTQVN (Tp ch
Mt trn s 8/12/2002)
10. Tinh thn cng khai, dn ch v bnh ng ca vn ng bu c (Thng
tin cng tc Mt trn s 3/2002)
11. Mt s gii php v kin ngh nng cao cht lng hot ng ca TTND
x, phng, th trn (Thng tin cng tc Mt trn s 8/2002)
12. Li ha trang trng ca i biu quc hi trc nhn dn (Tp ch Khoa
hc v T quc s 15/2002)

132

13. MTTQVN vi cng tc ph bin, gio dc php lut (Tp ch Dn ch &

Php lut s chuyn v ph bin, gio dc php lut thng 04/2004)
14. Thc tin 10 nm hot ng thanh tra nhn dn c s (Tp ch Nh nc
v php lut s 3/2003)
15. Xy dng nh nc php quyn ca dn, do dn, v dn di s lnh o
ca ng bo m thnh cng s nghip cng nghip ha, hin i ha
t nc (Tp ch Thng tin khoa hc x hi s 11/2003)
16. Vai tr ca Hi, t chc phi chnh ph trong i mi v pht trin t
nc (Tp ch L lun chnh tr s 4/2004)
17. Trch nhim v quyn ca MTTQVN vi t cch l b phn h thng
chnh tr nc ta (Tp ch Thng tin khoa hc x hi s 2/2003)
18. Nhn li 4 thi hnh Lut Mt trn T quc Vit Nam (Thng tin cng tc
Mt trn s 4/11/2003)
19. Xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn
di s lnh o ca ng (Tp ch Cng sn s 4/02/2004)
20. "Quan tnh" v xa b quan tnh (Tp ch Nghin cu lp php s 5/2002)
21. Xy dng nh nc php quyn t s hnh thnh x hi cng dn (Tp ch
Cng sn s 17/09/2004)
22. V vn xy dng nh nc php quyn nc ta hin nay (Tp ch
Khoa hc v T quc s 18/09/2004)
23. quy ch thc hin dn ch c s khng tr thnh hnh thc (Tp ch
Thng tin chnh tr hc s 2/2004)
24. T do v php lut (Tp ch Nghin cu lp php s 9/2004)
25. Bnh ng v lut php (Tp ch Nghin cu lp php s 12/2004)
26. Dn tr v dn ch (Tp ch Nghin cu lp php s 3/2005)

133

danh mc Ti liu tham kho

1. ng Cng sn Vit Nam (2001), Vn kin i hi i biu ton quc ln
th IX, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.
2. H Ch Minh (1995), Ton tp, tp 7, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.
3. Mi (1997), "Pht huy dn ch x hi ch ngha - mt gii php c
bn, cp thit xy dng Nh nc trong sch, vng mnh", Tp
ch Cng sn, (14).
4. L Kh Phiu (1998), "Pht huy quyn lm ch ca nhn dn, xy dng v
thc hin thit ch dn ch c s", Tp ch Cng sn, (3).
5. ng Cng sn Vit Nam (1997), Ngh quyt Hi ngh Ban Chp hnh
Trung ng ln th ba kha VIII, H Ni.
6. Ban T chc - Cn b Chnh ph (1998), Vn bn v quy ch thc hin
dn ch v Ngh nh 29/N-CP, Cc xut bn - B Vn ha thng
tin, H Ni.
7. Chnh ph, Ngh nh s 29/1998/N-CP (nay l Ngh nh s
79/2003/N-CP)
8. H Ch Minh (1995), Ton tp, tp 4, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.
9. Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1992.
10. Lut Mt trn T quc Vit Nam.
11. ng Cng sn Vit Nam, Ngh quyt Hi ngh Ban chp hnh Trung
ng ng ln th by (phn 2) kha IX, H Ni.
12. H Ch Minh (1989), Ton tp, tp 3, Nxb S tht, H Ni.
13. H Ch Minh (1989), Ton tp, tp 9, Nxb S tht, H Ni.
14. H Ch Minh (2000), Ton tp, tp 6, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.

134

15. ng Cng sn Vit Nam (1993), Ngh quyt s 07/TW ca B Chnh tr

ngy 17/11, H Ni.
16. ng Cng sn Vit Nam (1996), Bo co chnh tr ti i hi ln th
VIII ca ng Cng sn Vit Nam, H Ni.
17. ng Cng sn Vit Nam, Ngh quyt Hi ngh Ban Chp hnh Trung
ng ln th by (kha VIII), H Ni.
18. ng Cng sn Vit Nam (1998), Ch th 30-CT/TW ca B Chnh tr
ngy 18/2 v xy dng v thc hin Quy ch dn ch c s, H Ni.
19. Mt trn T quc Vit Nam (1998), Thng tri s 01 ca Ban thng trc
y ban Trung ng MTTQ Vit Nam ngy 26/5 hng dn cng tc
ca y ban Mt trn T quc cc cp a phng tham gia thc
hin Quy ch dn ch x, phng, th trn, H Ni.
20. Mt trn T quc Vit Nam, Pht huy vai tr ca Mt trn T quc Vit
Nam trong vic thc hin Quy ch dn ch c s, ti khoa hc
cp B ca Ban dn ch - php lut, y ban Trung ng Mt trn T
quc Vit Nam, H Ni.
21. Mt trn T quc Vit Nam, Bo co tng kt 3 nm ca y ban Trung
ng Mt trn T quc Vit Nam v Mt trn T quc tham gia thc
hin Quy ch dn ch c s, H Ni.
22. Mt trn T quc Vit Nam, Bo co tng kt 6 nm ca y ban Trung
ng Mt trn T quc Vit Nam v Mt trn T quc tham gia thc
hin Quy ch dn ch c s, H Ni.
23. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Ngh An.
24. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca thnh ph H Ch Minh.
25. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Tin Giang.

135

26. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Lng Sn.
27. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Ninh Thun.
28. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca thnh ph Nng.
29. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh H Tnh.
30. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh H Nam.
31. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Bn Tre.
32. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca thnh ph Hi Phng.
33. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh H Giang.
34. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Bnh Phc.
35. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca ng Nai.
36. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Tin Giang.
37. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Bn Tre.
38. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Hi Dng.

136

39. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Ninh Bnh.
40. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Ph Yn.
41. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Ty Ninh.
42. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Qung Nam.
43. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh tnh Thi Nguyn.
44. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Nam nh.
45. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Yn Bi.
46. Bo co tng kt 3 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Thanh Ha.
47. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Kin Giang.
48. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh An Giang
49. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Sn La
50. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Cn Th
51. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Hng Yn

137

52. Bo co tng kt 6 nm Mt trn T quc Vit Nam tham gia thc hin
Quy ch dn ch ca tnh Tuyn Quang
53. Thng t lin tch s 03, ngy 31/03/2000 ca y ban Trung ng MTTQ
Vit Nam vi B t php v B vn ha thng tin v vic hng dn
xy dng v thc hin hng c, quy c ca thn, lng, p, bn,
cm dn c
54. Ngh nh ca Chnh ph s 79/2003 N-CP ngy 07/7/2003 ban hnh
Quy ch thc hin dn ch x
55. Ch th s 10-CT/TW ca Ban B th v tip tc y mnh vic xy dng
v thc hin Quy ch dn ch c s ngy 28-03-2002
56. Bo co tng kt 6 nm thc hin Ch th s 30-CT/TW ca B Chnh tr
(kha VIII) v xy dng v thc hin Quy ch dn ch c s ca
Ban ch o thc hin Quy ch dn ch trung ng thng 9 nm 2004
57. Bo co kt qu thc hin quy ch dn ch c s t nm 1998 n nm
2004 ca Chnh ph ngy 23-09-2004
58. Bo co ca Ban thng trc y ban Trung ng Mt trn T quc Vit
Nam ti Hi ngh Biu dng khu dn c tiu biu ton quc ln th
II, thng 8 nm 2004: "Pht huy kt qu t c, tip tc y mnh
cuc vn ng "Ton dn on kt xy dng i sng vn ho khu
dn c"
59. Kt lun v kt qu 5 nm thc hin Quy ch dn ch c s ca U ban
Thng v Quc hi ngy 21-09-2004
60. Thng bo Kt lun ca Ban B th v kt qu 6 nm thc hin Ch th s
30-CT/TW ca B Chnh tr (kho VIII) v tip tc ch o xy dng
v thc hin Quy ch dn ch c s ngy 15-11-2004
61. Ngh nh s 50/2001/N-CP ca Chnh ph Quy nh chi tit thi hnh
mt s iu ca Lut Mt trn T quc Vit Nam

138

62. ng Cng sn Vit Nam: Cng lnh xy dng t nc trong thi k

qu ln ch ngha x hi, NXB. S tht, H Ni, 1991
63. V.I.Lnin: Ton tp, NXB. Tin b, Mtxcva, 1977, t.41
64. Ch th s 30-CT/TW ca B Chnh tr (kho VIII) v xy dng v thc
hin quy ch dn ch c s ngy 18-02-1998
65. Quy ch thc hin dn ch cp x - Mt s vn l lun v thc tin,
Hc vin chnh tr quc gia H Ch Minh, Ch bin PGS. TS. Dng
Xun Ngc, NXBCTQG, H Ni, 2000
66. Thc hin quy ch dn ch c s trong tnh hnh hin nay - Mt s vn
l lun v thc tin, PGS. TS. Nguyn Cc (ch bin),
NXBCTQG, H Ni, 2002
67. Dn ch v vic thc hin quy ch dn ch c s, TS. Lng Gia Ban
(ch bin), NXBCTQG, H Ni, 2003
68. Tham lun ti i hi i biu ton quc ln th VI ca Mt trn T quc
Vit Nam, NXBCTQG, H Ni, 2005
69. Ti liu bi dng cng tc Mt trn (Dnh cho cn b Mt trn T quc
cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng) ca U ban Trung ng
Mt trn T quc Vit Nam
70. Mt trn T quc Vit Nam (2005), Vn kin i hi i biu ton quc
ln th VI, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.
71. Phan Xun Sn (Ch bin) (2002), Cc on th nhn dn vi vic bo
m dn ch c s hin nay, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.
72. Mt s bin php nng cao cht lng hot ng ca Mt trn T quc
x, Duy Thng, Ph ch tch U ban Trung ng Mt trn T
quc Vit Nam, K yu ti khoa hc cp B ca Ban dn ch php lut, Mt trn T quc Trung ng "Pht huy vai tr ca Mt
trn T quc Vit Nam trong vic thc hin chc nng gim st nhn
dn i vi chnh quyn c s", nm 2005

139

73. Duy Thng (2004), "Ngh nh 79/CP v thc hin dn ch x bc tin mi v pht huy quyn lm ch ca nhn dn c s", Mt
trn, (12).
74. Ban Dn vn Trung ng (2002), Xy dng v thc hin quy ch dn ch
c s, Ban ch o xy dng v thc hin quy ch dn ch c s,
Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.
75. Mt s vn v i mi phng thc hot ng ca Mt trn T quc
Vit Nam, K yu khoa hc ti cp B ca Trung tm cng tc l
lun, Mt trn T quc Trung ng
76. Bo co tng kt 10 nm hot ng ca Ban thanh tra nhn dn x,
phng, th trn ca UBTWMTTQVN
77.

T in ting Vit, Vin ngn ng hc, Hong Ph (ch bin), NXB

Nng v Trung tm t in hc, nm 1995