jarcius@gmail.

com

D PARTICIPIS LATNS

D PARTICIPIS LATNS
Consdert hc verb:
1 pers. sing. praes.
ind.

vce
actv

vce
passv

aperi
aperis
aperit
apermus
appelltis
appelliunt
aperior
aperris
apertur
apermur
apermin
aperiuntur

infntvus temporis
praesentis

1 pers. sing. praeterit perfect

ind.

aperu
aperuist
aperuit
aperuimus
aperuistis
aperurunt

aperre

aperr

apertus-a-um sum
apertus-a-um es
apertus-a-um est
apert-ae-a sumus
apert-ae-a estis
apert-ae-a sunt

infntvus temporis praeterit

aperusse
participium temporis
praeterit, vce passv:

apertus-a-um
apertum-am-um esse
aperts-s-a esse

agmus nunc:
1. D PARTICIPIS LATNS
1.1. Participium praeteritum (vcis passvae):
apertus-a-um
sus:

fenestra aperta est (indicat statum) = fenestra aperta:

video fenestram apertam esse vel video fenestram apertam
fenestrae apertae sunt = fenestrae apertae
video fenestrs aperts esse vel video fenestras apertas esse.
fenestra aperta est discipul (indicat passvittem sed tempore praeterit):
ab qu est aperta fenestra nn hc tempore, sed praeterit tempore-? discipul (=ab e).
dco fenestram apertam esse discipul.
fenestrae apertae sunt discipuls.
scmus fenestrs aperts esse discipuls.
Participium abltv cs absolt positum significat postquam (vel etiam: quia, quoniam).

fenestr apert, ventus intrvit = postquam (vel quia, quoniam) fenestra aperta est, ventus intrvit.

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS

fenestrs aperts,

ventus intrvit = postquam (vel etiam quia, quoniam) fenestrae apertae sunt, ventus

intrvit.

Mdus vll Ili fugit, sumpts 90 numms...

alis verbs:
Mdus vll Ili fugit, postquam 90 numms sumpsit
vel...
[= Mdus vll Ili fugit quod / quia /quoniam / quando 90 numms sumpsit.]
Iam nn sentit Mdus s Ili servum, sed virum lberum esse!
Mdus Albn tabernri numms dat...

Iosephus Yarbrough hanc imaginem composuit

dat Albn pecni, Mdus nulum accipit quem Lydiae, amcae suae, dat.
alis verbs:
postquam pecniam Albn dat, Mdus nulum accipit quem Lydiae, amcae suae, donat,
vel...
[= Mdus nulum accipit quem Lydiae, amcae suae, donat quod / quia /quoniam / quando pecniam Albn

dedit.]
Exercitia:
1. Latn scrbe vel dc aliter ea quae legis:
2. Verte in linguam vernaculam tuam:
- claudo, claus, clausus-a-um: (Not bene: verbum contrrium est aperre).

fenestr claus, ventus nn amplius (= nn plus = nn magis) intrvit.

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
fenestrs clauss, ventus nn amplius (= nn plus = nn magis) intrvit.

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS
- facio, fc, factus-a-um:

(Not bene: iter, itineris, n., iter significre potest via. iter facere est re ab loc unde
discdimus ad locum qu mus).

itinere fact, Mdus Lydiam quaesvit :

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
itineribus facts, Cornlius et Ilius in vlls sus intrvrunt :
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
- scrbo, scrps, scrptus-a-um:
epistul scrpt, ex vll discessit : (Not bene: epistula, -ae, f., epistula significat litters qus aliquis scrbit e qu abest).
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
litters scrpts, ex vll discessit :
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
- dco, dx, dctus-a-um:
hc dct, magister discessit :
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
hs dcts, magister discessit :
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________

1.2. Participium futrum (cfr. futrus-a-um):

apertrus-a-um = qu in mente habet aperre, qu aperre vult futr tempore:
- discipulus, qu in mente habet fenestram aperre, magistrum rogat (=magistrum interrogat an sibi liceat):
discipulus fenestram apertrus magistrum rogat.

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS

- discipul, qu in mente habent fenestrs aperre, magistrum rogant :

discipul fenestrs apertr magistrum rogant.
- discipula, quae in mente habet fenestram aperre, magistrum rogat :
discipula fenestram apertra magistrum rogat.
magister videt discipulm fenestrs apertrm= magister videt discipulam (-quam? eam) quae in mente habet fenestrs
aperre.
magister respondet discipulae fenestram apertrae = magister respondet discipulae (-cu? e) quae in mente habent
fenestram aperre.
- discipulae, quae in mente habent fenestrs aperre, magistrum rogant :
discipulae fenestrs apertrae magistrum rogant.
- magister videt discipuls fenestrs apertrs= magister videt discipuls (-qus? es) quae in mente habent fenestrs
aperre.
- magister respondet discipuls fenestrs apertrs = magister respondet discipuls (-quibus? es/is) quae in mente habent
fenestrs aperre.
Exercitia:
1. Latn scrbe vel dc aliter ea quae legis:
2. Verte in linguam vernaculam tuam:
- dco, dx, dctus-a-um:
Quntus, qu in mente habet haec verba dcere ad matrem venit:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
Mter videt Quntum qu in mente habet haec verba dcere:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________

- carpo, carps, carpts-a-um:

Ilia, quae in mente habet ross carpere, in hortum intrat:

(Not bene: puella flrs carpit:

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
mter videt Iliam quae in mente habet ross carpere:
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
- quaero, quaesv, quaestus-a-um:
Quntus Marcusque, qu in mente habent nds quaerere, ad arborem veniunt:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
Ilia videt Quntum et Mrcum qu in mente habent nds quaerere:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
1.3. Participium temporis praesentis (Not bene: praesentis):
aperiens = qu aperit vel dum aperit vel quoniam aperit...aperiendo...
cs genitv est: aperientis
1.3.1. quomodo participia temporis praesentis verb drvantur?
1.
re -ans, -antis (vocre : vocans, vocantis)
2.
re -ens, -entis (movre : movens, moventis)
3.
ere -ens, -entis (canere : canens, canentis)
mixta : -ere -iens, -ientis (accipere : accipiens, accipientis)
4.
re -iens, -ientis (dormre : dormiens, dormientis)
1.3.2. quomodo participium dclintur?
id dclintur ut nmen substantvum tertiae dclintinis: mons, montis, m.:
Consdermus, exempl grati, participium temporis praesentis verb quod est moveo:
m./fem.
singul.

m./fem.
plur.

n. singul.

n. plur.

nom.

movens

movents

movens

moventia

accus.

moventem

movents

movens

moventia

genet.

moventis

moventium

moventis

moventium

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS
dat.

movent

moventibus

movent

moventibus

ablat.

movente/-

moventibus

movente/-

moventibus

1.3.3. d s participi :

1 coni.
2
3
mixta
4

participium temporis praesentis

cs nmintv singulr masculn
vocans
movens
canens
accipiens
dormiens

significtus
qu vocat vel dum vocat
qu movet vel dum movet
qu canit vel dum canit
qu accipit vel dum accipit
qu dormit vel dum dormit

EXERCITIVM:
1.Sublne participia temporis praesentis.
2. Verte textum in linguam vernaculam tuam.
3. Scrbe aliter ea quae dplic lne notta sunt:
Quntus, qu aegrtat, in cubicul su est, in lect cubns.
(N.B.: cubo, cubre : iacre in lect).
Quntus dormit. Aemilia in cubiculum Quint intrat.
Aemilia videt Quntum qu dormit. ea enim flium dormientem videt. Aemilia Quntum dormre videt.
dum Quntus, cubans in lect, dormit, Ilia in hort canere incipit. Aemilia Iliam canere audit. Quntus non iam
dormit. is enim, Iliam, quae canit, audit. Quntus Iliam canentem audit. Quntus Iliam canere dcit. is enim vcem
Iliae pulchram esse sentit. Quntus laudat vcem puellae, quae canit. is enim vcem puellae canentis laudat. Aemilia
puer, qu aegrtat, sculum dat. ea enim puer aegrtant osculum dat. Syra in hort cum puell quae canit ldit. ea
ancilla in hort cum puell canent ldit. Quntus autem dormit. cum e qu dormit nmo ldere potest. cum dormiente
nmo ldere potest.

1.3.4. d s participi praesentis absolt posit:

magistr dlnente, discipul scrbunt.

[= dum /cum/ quando magister dlneat, discipul scrbunt.]

discipuls scrbentibus, magister dlneat. [= dum /cum/ quando discipul scrbunt, magister dlneat.]
Exercitia:
1. Latn scrbe vel dc aliter ea quae legis:

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS
2. Verte in linguam vernaculam tuam:
- lceo, lx, 2., intr.
Dum sl lcet, ovs herbam comedunt in camp:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
- flo, flv, fltus-a-um, 2., intr.
Dum ventus flat, arbor movtur:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
- dormi, dormv, dormtus-a-um, intr.
dum Quntus dormit, Aemilia gaudet (=laeta est).
1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
- aperio, aperu, apertus-a-um.
dum discipulus fenestram aperit, magister cters discipuls tacre iubet:

1. _______________________________________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________________________________
Not bene:
In antqus scrpts Latns nn appret neque in s est participium temporis praesentis verb quod est esse:
m./fem.
singul.

m./fem.
plr.

neutrum
singulre

neutrum
plrle

nom.

ens

ents

ens

entia

accus.

entem

ents

ens

entia

genet.

entis

entium

entis

entium

dat.

ent

entibus

ent

entibus

ablat.

ente/-

entibus

ente/-

entibus

jarcius@gmail.com

D PARTICIPIS LATNS
Quid igitur significat ens? id vocbulum significat id quod est, id quod est aliquid.
scrptrs Latn tempore mediaevl e vocbul s sunt in scrpts philosophics...ut in hc sententi:
entia nn sunt multiplicanda praeter necessittem (id est, necesse nn est multiplicre rs s simplic mod possumus certum problma explicre).

S autem in textibus antqus nn fuit in s id participium (ens, entis), quomodo id dcbant auctrs,
quemadmodum enim id expnbant?
In phrasibus abltv absolt sunt duo nmina, cs abltv, ut vidmus in hs exempls:

Ili domin, Mdus nn potest cum amc su Lydi in Graeciam re.

alis verbs:
[= dum vel quod / quia /quoniam / quando] Ilius est dominus, Mdus nn potest cum amc su Lydi in Graeciam
re.]

Md serv, Lydia nn crdit s cum amc in Graeciam tram esse.

alis verbs:
[= dum vel quod / quia /quoniam / quando] Mdus servus est, Lydia nn crdit s cum amc in Graeciam

itram esse.]

Md lber, Lydia iam crdit s cum amc in Graeciam tram esse.

alis verbs:

[= dum vel quod / quia /quoniam / quando] Mdus lber est, Lydia crdit s cum amc in Graeciam itram esse.

Urs Dvque fesss, Ilius imperat: Syre et Leander! -inquit-

portte lectcam et vehite m!

alis verbs:

[= dum vel quod / quia /quoniam / quandoUrsus et Dvus fess sunt, Ilius imperat alis servs: Syre et Leander! inquit- portte lectcam et vehite m!