Professional Documents
Culture Documents
Chuong 2 - Giai Gan Ding PT y F X
Chuong 2 - Giai Gan Ding PT y F X
GII GN NG
PHNG TRNH PHI TUYN
I. T BI TON :
Bi ton : tm nghim gn ng ca
phng trnh
f(x) = 0
vi f(x) l hm lin tc trn khong
ng [a, b] hay khong m (a,b).
V d :
Tm cc khong cch ly nghim ca pt
f(x) = 3x2 + lnx= 0
Gii :
f(x) = 6x +1/x >0 x>0
f hm tng ngt nn pt c ti a 1 nghim
V d :
Tm cc khong cch ly nghim ca pt
f(x) = x3 - 3x + 1 = 0
gii :
Ta lp bng gi tr ti cc im c bit
x
f(x)
-3
-2
-1
-1
-1
Bi tp :
1. Tm cc khong cch ly nghim ca pt
f(x) =ex x2 + 3x -2
Gii
f(x) = ex - 2x + 3
Ta lp bng gi tr ti cc im c bit
x
f(x)
-3
-2
-1
-3
-2
-1
Nhn xt :
f(x) < 0 x[1,2],
f(x) > 0 x[-1,0]
Vy cc khong cch ly nghim : (-1. 0), (1,2)
V d : Xt phng trnh
f(x) = 2x3 - 3x2 - 5x + 1 =0
trn khong [2.2, 2.6]
Tnh sai s nu chn nghim x* = 2.45
Gii
f(x) = 6x2 - 6x - 5
g(x)=|f(x)| = 6x2 -6x-5, x[2.2,2.6]
g(x)=12x-6>0, x[2.2,2.6],
g(2.2)=10.84
Sai s
V d : Xt phng trnh
f(x) = 5x+
-24 = 0
trn khong [4,5]
Tnh sai s nu chn nghim x* = 4.9
Gii
f(x) = 5 +
=>
|f(x)| 5 +
= m, x[4,5]
Sai s
|x*-x| |f(x*)|/m 0.3485
ngha hnh hc
ao
xo
x2
x1
bo
b
b1
a1
a2
b2
lim xn = x
Vy xn l nghim gn ng ca pt
V d : Tm nghim gn ng ca pt
f(x) = 5x3 - cos 3x = 0
trn khong cch ly nghim [0,1] vi n=3
Gii
Ta lp bng
n
an f(an)
bn f(bn)
xn
f(xn)
0.5
0.5
0.5
0.25
0.25
0.25
0.5
0.375
0.125
0.375 -
0.5
0.4375
Nghim gn ng l x3 = 0.4375
0.0625
V d : Tm nghim gn ng ca pt
f(x) = 2+cos(ex-2)-ex = 0
trn khong [0.5,1.5] vi sai s 0.04
Gii
Ta lp bng
n
an f(an)
bn
f(bn)
xn
f(xn)
0.5
1.5
0.5
1.5
1.25
0.25
1.25
1.125
0.125
1.125
1.0625 -
0.0625
1.0625 -
1.03125
0.03125
Nghim gn ng l x = 1.03125
By gi ta tm iu kin dy {xn} hi tu
Ta c nh ngha sau
nh Ngha : Hm g(x) gi l hm co trn on
[a,b] nu q : 0<q<1 sao cho
| g(x) g(y) | q | x y |, x, y [a,b]
q gi l h s co
kim tra hm co, ta dng nh l sau
nh l : Nu hm g(x) lin tc trn [a,b], kh vi
trn (a,b) v q : 0<q<1 sao cho
| g(x) | q, x (a,b)
Th g(x) l hm co vi h s co q
V d : Xt tnh cht co ca hm
g(x) =
trn khong [0,1]
Gii
Ta c
|g(x)| =
q 0.0771 < 1
Nn g(x) l hm co
V d : Xt tnh cht co ca hm
g(x) = (x2-ex+2)/3
trn khong [0,1]
Gii
g(x) = (2x-ex)/3
g(x) = (2-ex)/3=0 x = ln2
Ta c g(0) = -0.33, g(1) = -0.24
g(ln2) = -0.2046
| g(x) | 0.33 = q < 1, x[0,1]
Nn g(x) l hm co
nh l (nguyn l nh x co) :
Gi s g(x) l hm co trn [a,b] vi h s co q,
ng thi g(x) [a,b], x [a,b]
Khi y vi mi gi tr ban u xo [a,b] ty ,
dy lp {xn} hi t v nghim ca pt
Ta c cng thc nh gi sai s
tin nghim
hu nghim
Nhn xt :Cng thc (2) cho sai s tt hn cng thc (1)
V d : Xt phng trnh
f(x) = x3 3x2 - 5 = 0
trn khong cch ly nghim [3,4]
Gi s chn gi tr ban u xo = 3.5
a. Tnh gn ng nghim x4 v sai s 4
Gii
Ta chuyn pt v dng x = g(x)
C nhiu cch chuyn :
Cch 1:
Khng phi hm co
Cch 2:
q 0.37037 < 1 nn g hm co
Hin nhin g(x) [3,4] nn pp lp hi t
xy dng dy lp
Ta lp bng
Sai s
xn
3.5
3.408163265
3.430456452
3.424879897
3.426264644
Nghim gn ng x6 = 3.426005817
xn
3.5
3.408163265
0.06
3.430456452
0.02
3.424879897
0.0033
3.426264644
0.00082
Nghim gn ng x* = 3.426264644
V d : Tm nghim gn ng ca pt
trn khong cch ly nghim [9,10] vi sai s 10-8
chn gi tr ban u x0 = 10
a. Dng cng thc tin nghim
b. Dng cng thc hu nhim
Gii
|g(x)| =
q 0.0034 < 1, nn g(x) l hm co
D dng kim tra g(x) [9,10], x [9,10]
Theo nguyn l nh x co th pp lp hi tu
xy dng dy lp
Nghim gn ng x3 = 9.966666789
Ta lp bng
n
xn
10
9.966554934
0.12x10-3
9.966667166
0.38x10-6
9.966666789
0.13x10-8
Nghim gn ng x3 = 9.966666789
V d : Xt phng trnh
x = cosx
trn khong cch ly nghim [0,1]
Gi s chn gi tr ban u xo = 1. Xc nh s ln
lp n khi xp x nghim pt vi sai s 10-8
(dng cng thc tin nghim)
Gii
a. g(x)=cosx
g(x)=-sinx
g(x) l hm co vi h s co q = sin10.8415 < 1
Mt khc g(x) =cos x [0,1] nn pp lp hi t
xy dng dy lp
xo = 1
xn = cos xn-1
Xc nh s ln lp bng cng thc tin nghim
Vy s ln lp n = 113
Nhn xt :
Tc hi t ca pp lp n ph thuc vo gi
tr ca h s co q
q cng nh (gn vi 0) th pp lp hi t cng
nhanh
q cng ln (gn vi 1) th pp lp hi t cng
chm
ngha hnh hc
y = f(x)
x2
x1
xo
nh l :
Gi s hm f(x) c o hm n cp 2 lin tc v
cc o hm f(x) v f(x) khng i du trn on
[a,b].
Khi y nu chn gi tr ban u xo tha
iu kin Fourier
f(xo)f(xo) > 0
Th dy lp {xn} xc nh theo cng thc Newton
s hi t v nghim ca pt
Ch :
iu kin Fourier ch l iu kin khng
phi l iu kin cn
Qui tc n gin chn x0 tha iu kin
Fourier :
nu o hm cp 1 v 2 cng du, chn xo = b.
Ngc li tri du chn xo = a
2. Xy dng dy lp Newton
xn
1.116731092
0.966885248
0.959934247
0.72*10^-4
V d : Tm nghim gn ng ca pt
f(x) = x-cos x =0
Trn khong cch ly nghim [0,1] vi sai s 10-8
Gii
1.Kim tra iu kin hi tu
f(x) = 1+sinx > 0, x[0,1]
f(x) = cosx > 0
f(x) v f(x) cng du, chn xo = 1 ta c pp
lp Newton hi t
2. Xy dng dy lp Newton
xn
0.750363867
0.02
0.739112890
0.47x10-4
0.739085133
0.29x10-9
Nghim gn ng x3 = 0.739085133